landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB

Examen VMBO-KB

2015 gedurende 200 minuten

landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSPE KB bestaat uit twee deelexamens waarvan dit er één is.

Naam kandidaat ____________________________

Kandidaatnummer ____________

Bij dit examen horen een uitwerkbijlage en een digitaal bestand.

Dit examen bestaat uit 12 opdrachten. Voor dit examen zijn maximaal 105 punten te behalen. Voor elk opdrachtnummer staat hoeveel punten met een goede uitvoering behaald kunnen worden.

PK-0941-b-15-1-o

Onderdeel A

gedrag dieren

tijdsduur ongeveer 40 minuten Voor dit onderdeel heb je het filmpje diergedrag nodig. 14p

1

Maak de minitoets bij opdracht 1.

Wilde dieren trekken rond, zoeken de hele dag naar voedsel en zoeken soortgenoten op of ontlopen die juist. In gevangenschap wordt het eten gebracht en is de ruimte beperkt. Het wordt dan voor dieren moeilijker om natuurlijk gedrag te vertonen en dit geeft stress. Stress kan leiden tot abnormaal gedrag zonder functie, stereotiep gedrag. Stereotiep gedrag willen we voorkomen door de huisvesting en voeding van dieren te verrijken. Dat kan bijvoorbeeld door voedsel te verstoppen op verschillende plekken in het verblijf, door met regelmaat het dierverblijf te veranderen of door te trainen met dieren. Nog een voorbeeld van verrijking: ijsblokken met fruit erin voor chimpansees.

Voordat je aan de volgende opdracht begint De examinator vertelt je waar je het benodigde bestand kunt vinden. Open het filmpje diergedrag.

PK-0941-b-15-1-o

2 / 15

lees verder ►►►

Uitvoering van de opdracht 9p

2

Bekijk het filmpje over diergedrag. Tip: bekijk het filmpje eerst helemaal, lees vervolgens de opdrachten. Bekijk het filmpje opnieuw en zet het tussendoor stil om de opdrachten te maken.  Geef bij elke diersoort een korte beschrijving van het gedrag in het filmpje.  Geef vervolgens aan of dit gedrag stereotiep is of niet.  Bekijk het filmpje nogmaals en geef in de laatste kolom aan waar je verrijking ziet voor de dieren. Is er geen verrijking, vul dan niets in.

diersoort korte beschrijving gedrag

PK-0941-b-15-1-o

stereotiep ja/nee

3 / 15

korte beschrijving verrijking


Als je klaar bent met de opdracht Sluit het bestand. Ook landbouwhuisdieren kunnen stereotiep gedrag vertonen.  Geef een voorbeeld van stereotiep gedrag bij drie verschillende landbouwhuisdieren. Geef ook een manier aan om dit gedrag te voorkomen. 1 ............................................................................................................... .................................................................................................................. .................................................................................................................. 2 ............................................................................................................... .................................................................................................................. .................................................................................................................. 3 ............................................................................................................... .................................................................................................................. ..................................................................................................................

PK-0941-b-15-1-o

4 / 15


Onderdeel B

gezondheid ooien en lammeren

tijdsduur ongeveer 80 minuten Voor dit onderdeel heb je nodig:  een koppel van 3 ooien met lammeren  materialen voor het bekappen van klauwen  de uitwerkbijlage Je gaat drie ooien met lammeren beoordelen op gezondheid. Je bepaalt welk ooilam mogelijk geschikt is om aan te houden voor vervanging van een oude ooi. Ook ga je bepalen of er mogelijk een ramlam geschikt is als dekram.

De examinator geeft aan welk koppel van drie ooien met lammeren je tijdens dit onderdeel controleert. 17p

3

Beoordeel de gezondheid en conditie van jouw koppel.  Tel hoeveel lammeren elke ooi in jouw koppel heeft en vul de nummers van de lammeren in op de ooikaarten in de uitwerkbijlage. 

Beoordeel de uiers van de ooien en vul de uierkwaliteit op de ooikaarten in.



Bepaal het geslacht en beoordeel de conditie van elk lam en vul dit in op de ooikaarten.

Laat de drie ooien en hun lammeren rustig door het hok rondlopen.  Beoordeel de beweging van de ooien en de lammeren. Zijn er dieren kreupel, vul dit dan in op de ooikaarten. Je hebt nu het uier van de ooi en de conditie van de lammeren en het beenwerk beoordeeld. Om iets te kunnen zeggen over de totale gezondheid van de dieren moet je op nog meer aandoeningen letten.  Schrijf hieronder drie aandoeningen op waar je op gaat letten bij het verder beoordelen van de koppel ooien met lammeren. 1 ............................................................................................................... 2 ............................................................................................................... 3 ............................................................................................................... Laat je werk beoordelen door de examinator.

PK-0941-b-15-1-o

5 / 15




Beoordeel jouw koppel op de drie aandoeningen die je hebt opgeschreven en vul de ooikaarten in.



Geef van elke ooi en haar lammeren aan of deze volgens jou een goede gezondheid hebben. Leg ook uit waarom.

ooi rood met lammeren: ............................................................................ .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. ooi blauw met lammeren: .......................................................................... .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. ooi groen met lammeren: ........................................................................... .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. Uit de koppel kunnen lammeren gekozen worden om verder mee te fokken. 7p

4

Selecteer een ramlam en een ooilam voor de fokkerij. Gebruik hierbij de gegevens in de uitwerkbijlage. Bekijk de ooien en zet een kruisje in het vakje dat geldt bij de eis. eisen ooien

ooi rood

ooi blauw

ooi groen

ja

ja

ja

nee

nee

nee

minimaal 2 keer afgelammerd minimaal 2 gezonde, geboren lammeren per worp gemiddeld 2 of meer gespeende lammeren per worp goede uiergezondheid

PK-0941-b-15-1-o

6 / 15


We selecteren op gezondheid en reproductie van de ooi. Als je bij een ooi overal 'ja' hebt aangekruist voldoet deze aan de eisen voor het voortbrengen van een goed ramlam of ooilam.  Schrijf hieronder een ooi op die hieraan voldoet. .................................................................................................................. Als ook de lammeren van deze ooi gezond zijn kunnen ze geselecteerd worden.  Schrijf het nummer van een ramlam op dat volgens jouw beoordeling gezond is en voldoet. .................................................................................................................. 

Schrijf het nummer van een ooilam op dat volgens jouw beoordeling gezond is en voldoet.

.................................................................................................................. De examinator geeft aan van welke ooi je de klauwen gaat bekappen. Let op je eigen veiligheid en die van de ooi. 6p

5

Schrijf het nummer van de ooi op. nummer: ............................................................................................................. Bekap een voor- en achterpoot van de ooi. Laat de klauwen controleren door de examinator.

PK-0941-b-15-1-o

7 / 15


3p

6

Beoordeel je eigen werk. Je hebt drie ooien met lammeren bekeken en beoordeeld. In het schema staan hierover drie beoordelingspunten.  Beoordeel jezelf. Gebruik hierbij één van de volgende cijfers: 2 goed 1 gedeeltelijk goed 0 slecht of niet gedaan  Geef een toelichting bij elke beoordeling.

beoordelingspunt Ik heb de ooien op de juiste manier gehanteerd om de kwaliteit van de uiers te kunnen beoordelen.

cijfer

toelichting .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. ..............................................................

Ik heb de conditie van de lammeren juist beoordeeld.

.............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. ..............................................................

Ik heb tijdens het bekappen van de klauwen van de ooi veilig gewerkt.

.............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. ..............................................................

PK-0941-b-15-1-o

8 / 15


Onderdeel C

huisvesting ooien en lammeren

tijdsduur ongeveer 40 minuten Voor dit onderdeel heb je nodig:  een schapenstal  een meetlint  de uitwerkbijlage Let op: bij deze opdracht word je beoordeeld op werktempo. Als je de opdracht binnen 12 minuten hebt uitgevoerd, krijg je het maximumaantal punten voor werktempo. 7p

7

Maak een tekening op schaal van de stal.  Maak op de uitwerkbijlage een tekening van de stal op schaal 1:100 en schrijf er de lengte en breedtematen bij.  Maak ook een legenda met de verschillende types hokken, looppaden, drinkwaterpunten, materialen, dieren en dergelijke. Laat je werk beoordelen door de examinator. Hier staan een aantal kengetallen voor de huisvesting van ooien met lammeren: * Per drie ooien is er minimaal één aflammerhok. * De aflammerhokjes zijn minimaal 1,5 m2. * Drachtige ooien in groepshokken moeten minimaal 1 m2 ruimte hebben per dier. * Ooien met lammeren in groepshokken moeten minimaal 3 m2 hebben per ooi met lammeren.

De examinator geeft aan hoeveel ooien er op het bedrijf aanwezig zijn. 7p

8

Beoordeel de huisvesting van de ooien. Beantwoord de volgende vragen met behulp van je tekening, de gegevens van het bedrijf en de kengetallen. Omcirkel het juiste antwoord. 

Hoeveel ooien zijn er in totaal op het bedrijf aanwezig?

.................................................................................................................. 

Zijn er genoeg aflammerhokjes? voldoende

PK-0941-b-15-1-o

onvoldoende

9 / 15




Hoeveel meter breed en diep is een aflammerhok?

breed: ....................................................................................................... diep: ......................................................................................................... 

Is dit aflammerhok groot genoeg? ja



nee

Hoeveel ooien zitten er in het groepshok voor drachtige ooien?

.................................................................................................................. 

Hoeveel meter breed en diep is het groepshok voor drachtige ooien?

breed: ....................................................................................................... diep: ......................................................................................................... 

Is het groepshok voor de drachtige ooien groot genoeg voor de ooien die er in staan? ja



nee

Hoeveel ooien zitten er in het groepshok voor de ooien met lammeren?

.................................................................................................................. 

Hoeveel meter breed en diep is het groepshok voor de ooien met lammeren?

breed: ....................................................................................................... diep: ......................................................................................................... 

Is het groepshok voor de ooien met lammeren groot genoeg voor de ooien die er in staan? ja

PK-0941-b-15-1-o

nee

10 / 15




Welke conclusie kun je trekken over de huisvesting van de ooien en lammeren? Geef aan waarom je deze conclusie trekt.

.................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. ..................................................................................................................

PK-0941-b-15-1-o

11 / 15


Onderdeel D

voeding rundvee

tijdsduur ongeveer 40 minuten Voor dit onderdeel heb je nodig:  drie verschillende graskuilvoermonsters  brok  een weegschaal 4p

9

Beoordeel drie verschillende soorten graskuilvoer.  Vul het schema in en geef een eindbeoordeling van de kwaliteit van het kuilvoer. kuilvoermonster

kwaliteitscontrole structuur

geur

afwijkingen

1 2 3 

Welke graskuil is het meest geschikt voor melkkoeien? Leg uit waarom je dit kuilvoer kiest.

.................................................................................................................. .................................................................................................................. Ruwvoer voor hoogproductieve melkkoeien verschilt in kwaliteit met ruwvoer voor laagproductieve- of droge koeien.  Noem het belangrijkste verschil en leg uit wat er verschilt. .................................................................................................................. .................................................................................................................. ..................................................................................................................

PK-0941-b-15-1-o

12 / 15


Een veehouder wil het rantsoen van twee van zijn koeien op zijn bedrijf nader bekijken. De gegevens van deze koeien staan in de tabel. koe 1

koe 2

gewicht

650 kg

650 kg

leeftijd

5 jaar

5 jaar

melkproductie

30 kg per dag

30 kg per dag

vet% melk

4,5

4,5

eiwit% melk

3,6

3,6

inseminatiedatum

13 oktober 2014

maximale ds-opname per dag

20 kg

20 kg

tabel: normen voor de voederbehoefte per dag van melkvee bij stalvoedering; lichaamsgewicht 650 kg kg 4,00% vet melk/dag 3,32% eiwit

6p

10

4,25% vet 3,45% eiwit

4,50% vet 3,60% eiwit

VEM

gDVE

VEM

gDVE

VEM

gDVE

18

13480

1020

13790

1060

14110

1110

20

14420

1130

14760

1180

15120

1230

22

15360

1240

15740

1290

16140

1350

24

16360

1360

16730

1410

17160

1470

26

17260

1470

17720

1530

18190

1600

28

18220

1590

18720

1650

19230

1720

30

19180

1700

19720

1770

20270

1850

32

20160

1820

20730

1900

21320

1990

Bepaal het dagrantsoen van koe 1.  Wat is de eiwitbehoefte (gDVE) en energiebehoefte (VEM) van koe 1? eiwitbehoefte: ........................................................................................... energiebehoefte: .......................................................................................

PK-0941-b-15-1-o

13 / 15


tabel: voederwaarde van twee ruwvoeders en twee krachtvoeders samenstelling in g/kg

voederwaarde per kg

DS

VEM

gDVE

DS

1000

921

51

PR

300

300

17

DS

1000

884

69

PR

486

430

34

ruwvoeders snijmaiskuil graskuil

krachtvoeders standaardbrok

PR

900

940

90

eiwitbrok

PR

900

940

180

Koe 1 heeft in het dagrantsoen een tekort van 2800 VEM en 520 gDVE.  Welke brok kun je het best voeren aan deze koe? Omcirkel het juiste antwoord. standaardbrok 

eiwitbrok

Laat met een berekening zien waarom. Rond af op een geheel getal.

.................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. 

Weeg voor koe 1 de hoeveelheid brok voor een dag af.

tabel: VEM en gDVE toeslagen per dag bovenop de norm voor onderhoud en melkproductie toeslag (per dag) maand van de dracht

VEM

gDVE

6e maand

450

60

7e maand

850

105

8e maand (droogstand)

1500

180

9e maand (droogstand)

2700

280

PK-0941-b-15-1-o

14 / 15


7p

11

Bepaal het dagrantsoen van koe 2.  Deze koe krijgt 10 kg snijmaiskuil en daarnaast graskuil. Deze koe krijgt zoveel ruwvoer als de koe maximaal op kan nemen. Het rantsoen moet aangevuld worden met graskuil tot de maximale opname van de koe. Vul het schema verder in. Rond af op gehele getallen.

Koe 2 heeft nodig: kg product

VEM

gDVE

max kg DS per dag 20

Koe 2 krijgt: snijmaiskuil

10

graskuil totaal uit ruwvoer

20 ja

Krijgt de koe voldoende VEM en gDVE?

18p

12

nee Indien nee, hoeveel is er te kort?

Maak de minitoets bij opdracht 12.

PK-0941-b-15-1-o

15 / 15

lees verdereinde ►►► 

landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB

Recommend Documents