Lanaken Gemeente Definitief 13 Lanaken februari 2014

Lanaken 2030

Centrummanagement Lanaken Draaiboek adequaat centrumbeheer Gemeente Lanaken Centrumvisie Lanaken Definitief 13 Lanaken februari 2014 Gemeente

Concept 25 september 2013

Rapportnummer: 301x00071_visie_20140210 Datum:

BRO BELGIE

13 februari 2014

Hendrik van Veldekesingel 150/35 3500 Hasselt

Projectleider BRO:

Jan Boots

T +32 (0)11 87 08 62 F +32 (0)11 87 08 63

Projectteam BRO:

Nienke van Gerwen

Dionne van Gendt

Rutger Wijngaarden

E [email protected]

4

1.

INLEIDING

Aanleiding: ontwikkelingen vragen om bijstelling ontwikkelingsvisie De gemeente Lanaken heeft van lokale economie en handel één van haar topprioriteiten gemaakt voor de lopende legislatuur. Uiteraard kreeg detailhandel ook eerder reeds de aandacht die het verdiende. In 2009 werd immers al grondig gekeken naar de opportuniteiten en aandachtspunten voor de detailhandel in de gemeente en in het centrum in het bijzonder. Vandaag vernemen we dat een aantal uitgangspunten van deze studies in de breedte van de gemeentelijke organisatie zijn toegepast en vertaald naar beleidsmatige maatregelen. Zo is vandaag het RUP-centrum afgerond met uitbreidingsmogelijkheden voor handel achter de Aldi. Echter, anno 2013 zijn er een aantal belangrijke nieuwe inzichten, opportuniteiten en vaststellingen die de gemeente ertoe aanzetten om te ‘schakelen’, ‘bij te sturen’ en de zeilen te richten naar de ‘nieuwe wind’. Gezien de algemene ontwikkelingen in de detailhandel is wachten tot de wind draait geen optie. Over de afgelopen jaren zien we dat investeringen in Lanaken-centrum uit zijn gebleven en dat de leegstand toeneemt. Vooral het tweede deel van de Stationsstraat en de galerijen Begas en Da Vinci delen in de klappen. Eén van de opvallende veranderingen ten opzichte van 2009 is dat de ontwikkeling van het Molenweideplein niet voor morgen is, terwijl deze ontwikkeling een belangrijk onderdeel uitmaakte van het eerder detailhandelsplan. Daarnaast is vandaag al meer geweten over het tracé en timing van het Spartacusproject, met belangrijke kansen voor het handelscentrum. Reden genoeg

5

voor de nieuwe beleidsploeg om de ontwikkelingsvisie bij te stellen waar mogelijk en resoluut te gaan voor een adequate aanpak van het centrum. Opdracht: uitwerking draaiboek voor adequaat centrumbeheer In dit rapport is het strategisch commercieel ontwikkelingstraject voor het centrum van Lanaken uitgewerkt, inclusief een draaiboek met een concreet actieplan, gedragen door de voornaamste centrumactoren en gericht op de fysieke en economische ontwikkeling van het centrum. Het rapport biedt handvaten om Lanaken-centrum uit te bouwen tot de hoofdaankoopplaats van de gemeente. Lanaken spreekt hierbij voortaan over centrumbeheer en daar is inderdaad alles mee vervat. Het is een statement om alle kansen te benutten om het centrum de nodige prikkels te geven, hierover in dialoog te treden met betrokken handelaars, eigenaars, ontwikkelaars en om zonder taboes de knelpunten aan te pakken die vandaag de perceptie sterk beïnvloeden. Leeswijzer Om het juiste kader te kunnen schetsen voor de ontwikkeling, wordt in hoofdstuk 2 allereerst stil gestaan bij de kansen, knelpunten en mogelijkheden voor Lanakencentrum, bekeken vanuit de uitgangssituatie. Dit vormt het startpunt voor de ontwikkelingsvisie. In hoofdstuk 3 is de visie op de ontwikkelingsopgaven globaal uitgewerkt per locatie. In hoofdstuk 4 zijn de ontwikkelingsopgaven vertaald in een strategie en een plan van aanpak (het draaiboek).

6

2.

UITGANGSSITUATIE CENTRUM LANAKEN 2.1 Geografische ligging en bereikbaarheid Lanaken ligt in het zuidoosten van de provincie Limburg en grenst aan Nederland. De Nederlandse stad Maastricht bevindt zich ongeveer op 5 km van Lanaken, de provinciale hoofdstad Hasselt en centrumstad Genk bevinden zich op respectievelijk ca. 30 km en ca. 20 km ten noord-oosten van Lanaken. Lanaken telt zeven deelgemeenten, namelijk de centraal gelegen deelgemeente Lanaken, de oostelijk gelegen deelgemeente Gellik, de zuidelijk gelegen deelgemeenten Veldwezelt en Kesselt, de westelijk gelegen deelgemeente Smeermaas en de noordelijk gelegen deelgemeenten Neerharen en Rekem. De Rijksweg N78 van Maaseik naar Vroenhoven doorkruist de gemeente Lanaken. Vanuit Midden-Limburg is Lanaken bereikbaar via Trichterweg N77 vanuit Genk tot aan de Nederlandse grens. De gemeente Lanaken wordt niet ontsloten door een autosnelweg. Wel ligt Lanaken zo’n 8 km verwijderd van de autosnelweg E314 Antwerpen-Aken en is goed bereikbaar via het afrittencomplex van buurgemeente Maasmechelen. Momenteel is Lanaken enkel per bus te bereiken. Echter, naar verwachting krijgt Lanaken in 2018 een tramhalte in de nieuwe sneltramlijn tussen Hasselt en Maastricht van het Spartacusplan, wat een verbetering van de bereikbaarheid van Lanaken betekent. In Lanaken wordt er een tramhalte aan de Europalaan in het centrum voorzien. Tevens wordt hier een nieuw busstation gerealiseerd.

7

2.2 Aanbodinventarisatie Commercieel aanbod in de gemeente In de gemeente Lanaken zijn circa 486 commerciële functies aanwezig, waarvan circa 156 in het centrum. De sector detailhandel is veruit het ruimst vertegenwoordigd, gevolgd door respectievelijk diensten, leisure en transport en brandstoffen. Tabel 2.1: Commercieel aanbod gemeente Lanaken en centrum (in aantal verkooppunten) Detailhandel Transport en brandstoffen

Gemeente

Centrum

206

86

36

-

Leisure

118

28

Diensten

126

42

Totaal

486

156

Winkelaanbod in de gemeente In de gemeente Lanaken is ruim 49.000 m² winkelvloeroppervlak (wvo) aanwezig, verspreid over 206 verkooppunten1. In tabel 2.1 is het aanbod uitgesplitst naar concentratie. De belangrijkste concentraties zijn het centrum van Lanaken (ca. 13.000 m² wvo), gevolgd door de Maaseikersteenweg (ca. 11.000 m² wvo) en de Baanconcentratie Steenweg Rekem (ca. 6.600 m² wvo). Er is relatief veel verspreid gelegen aanbod, circa 34% van het totaal aantal winkels. De totale omvang van het detailhandelsaanbod afgezet tegen het aantal inwoners in Lanaken ligt iets onder het gemiddelde van Vlaanderen (1.922 m² per 1.000 inwoners in Lanaken, tegen 2.002 1

Bron: Locatus, peildatum 4-6-2013

8

m² per 1.000 inwoners in Vlaanderen2). Ten opzichte van Vlaanderen beschikt Lanaken over een heel ‘gemiddeld’ detailhandelsaanbod. Ontwikkeling aanbod Ten opzichte van 2009 is het aantal winkels wat afgenomen (van 211 naar 206), met name in de niet-dagelijkse artikelensector. Het totale winkelvloeroppervlak is gestegen, zowel in de dagelijkse- als in de niet-dagelijkse artikelensector (van ca. 43.000 naar ca. 49.000 m² wvo). Dit duidt een op een toegenomen schaalgrootte per winkel, wat in lijn is met de algemene trend. Het aanbod is met name toegenomen op de Maaseikersteenweg en Smeermaas, op de Baanconcentratie Steenweg Rekem hebben de winkels een grotere schaal gekregen. Het aanbod in het centrum is qua omvang ongeveer gelijk gebleven. Leegstand De leegstand in de gemeente Lanaken concentreert zich sterk in het centrum: hier staat 2.600 m² wvo verspreid over 28 panden leeg. Ook op Baanconcentratie Steenweg Rekem (14 panden, 1.700 m² wvo) en verspreid over de gemeente (20 panden, 2.100 m² wvo) staan tevens diverse panden leeg. Ten opzichte van 20053 is de leegstand in de gemeente Lanaken met circa 29 panden en ruim 4.000 m² wvo gestegen. Met name de leegstand in de verspreid gelegen bewinkeling is fors toegenomen (+12 panden, ca. 1.600 m² wvo). Opvallend is dat de leegstand in het centrum van Lanaken slechts beperkt gestegen is (+ 5 panden, +600 m² wvo).

2 3

WES, Studie rond het provinciaal detailhandelsbeleid in de provincie Antwerpen (2009) Omdat er over 2009 geen leegstandscijfers beschikbaar zijn, is de vergelijking gemaakt met 2005.

9

Verspreide bewinkeling

Detailhandel

TotaalTotaal Lanaken

overig a.v.

28 Totaal72

2013 m²

a.v.

wvo

2.837

Leegstand 12.376 52

2009 m²

a.v.

wvo

7

2013 m²

a.v.

wvo

355

1

780

28

12.635

Leegstand9 8.926

4.149

63

22.472

2005 m²

a.v.

wvo

4

m² wvo

0

0

22

6.613

25

5.733

14

1.730

6

1.040

3

123

86

13.038

88

13.529

28

2.632

23

2.056

0

0

14

10.914

11

7.540

1

800

1

30

0

0

5

185

-

-

2

420

-

-

0

0

8

689

-

-

2

70

-

-

7

1.160

71

17.767

87

5

16.317

20

2.106

8

435

10

1.283

206

49.206

211

43.119

67

7.758

38

3.561

4 5

Er zijn enkel leegstandscijfers van 2005 beschikbaar en niet van 2009. Aanbod Veldwezelt Kiezelweg zit in categorie ‘verpsreide bewinkeling’

10

Tabel 2.1: Overzicht winkelaanbod gemeente Lanaken, uitgesplitst naar concentratie Winkelgebied

Dagelijks a.v.

m²

Mode & Luxe a.v.

wvo

m²

Vrije Tijd a.v.

wvo

In/Om Huis

m²

a.v.

wvo

m²

Detailhandel

Totaal

Totaal

Leegstand

overig

2013

2009

2013

a.v.

wvo

m²

a.v.

wvo

m²

a.v.

wvo

m²

a.v.

wvo

Leegstand 2005

m²

a.v.

wvo

4

m² wvo

Baanconcentratie Steenweg Rekem

8

1.835

5

1.695

1

30

8

3.053

0

0

22

6.613

25

5.733

14

1.730

6

1.040

Centrum Lanaken

24

4.446

35

4.278

5

882

19

3.309

3

123

86

13.038

88

13.529

28

2.632

23

2.056

Maaseikersteenweg

4

2.908

4

2.559

2

2.457

4

2.990

0

0

14

10.914

11

7.540

1

800

1

30

Smeermaas Lanaken

4

125

-

-

-

0

1

60

0

0

5

185

-

-

2

420

-

-

Veldwezelt Kiezelweg

4

225

1

39

-

0

3

425

0

0

8

689

-

-

2

70

-

-

Verspreide bewinkeling

28

2.837

7

355

1

780

28

12.635

7

1.160

71

17.767

87

5

16.317

20

2.106

8

435

Totaal Lanaken

72

12.376

52

8.926

9

4.149

63

22.472

10

1.283

206

49.206

211

43.119

67

7.758

38

3.561

4 5

Er zijn enkel leegstandscijfers van 2005 beschikbaar en niet van 2009. Aanbod Veldwezelt Kiezelweg zit in categorie ‘verpsreide bewinkeling’

11

Aanbod centrum Lanaken Op basis van een kwantitatieve analyse kunnen een aantal kenmerken van het detailhandelsaanbod in het centrum van Lanaken worden opgesomd. Voor de achtergrond van deze kenmerken wordt verwezen naar bijgevoegde tabellen.  Het centrum van Lanaken beschikt over circa 13.000 m² wvo, verdeeld over 86 verkooppunten.  In het centrum van Lanaken is relatief veel dagelijks winkelaanbod gevestigd, circa 34% van het aanbod bevindt zich in deze sector. Er is een sterk supermarktaanbod aanwezig. Zowel het discount-segment (Aldi), het middensegment (Carrefour) als het full-service segment (AD Delhaize) is vertegenwoordigd. De supermarkten vormen belangrijke trekkers voor het winkelgebied. Het aanbod in de recreatieve branches is in verhouding enigszins beperkt. Slechts 26% van het aanbod bevindt zich in de branches warenhuis, kleding en mode, schoenen en lederwaren en juwelier en optiek. Positief is dat het hogere kwaliteitsniveau in deze branche overheerst. Het middensegment is daarentegen matig vertegenwoordigd.  Over de periode 2009 – 2013 is het totale winkelaanbod met 2 vestigingen en circa 500 m² wvo afgenomen. Het dagelijks aanbod (levensmiddelen en persoonlijke verzorging) is gegroeid met 6 vestigingen en bijna 900 m² wvo en 6 vestigingen. In de niet-dagelijkse artikelensector is het aanbod afgenomen met 8 winkels en 1.400 m² wvo, en dan met name in de branches juwelier en optiek, dier en plant en wonen. Daarentegen is het aanbod aan huishoudelijke en luxe artikelen, fietsen en autoaccessoires en doe-het-zelf enigszins gestegen.  In het centrum van Lanaken zijn 24 ketenbedrijven gevestigd. Dit is circa 28% van het aantal winkels. in 2009 waren er nog maar 18 ketenbedrijven aanwezig, wat aangeeft dat de filialisering doorzet.

12





Het centrumgebied van Lanaken valt vooral op vanwege haar kleinschaligheid. Het centrum bestaat grotendeels uit kleine handelspanden. Van het totaal aantal winkels in het centrumgebied zijn er 69 kleiner dan 200 m² wvo. Dit betekent dat circa 80% van het aanbod in het centrum bestaat uit kleine winkels. In het centrum van Lanaken staan 28 panden leeg met een gezamenlijke omvang van ca. 2.600 m² wvo. Dit is maar liefst 25% van het aantal winkels en 17% van het winkelvloeroppervlak. De panden hebben over het algemeen een zeer beperkt oppervlak en zijn daardoor waarschijnlijk niet goed verhuurbaar. De leegstand concentreert zich sterk in de galerijen aan de Stationsstraat. De overige leegstand ligt redelijk verspreid over het centrum. Ten opzichte van 2005 is de leegstand, zoals eerder vermeld, slechts beperkt gestegen (+ 5 panden, +600 m² wvo).

13

Winkelaanbod centrum Lanaken 2009 Levensmiddelen Persoonlijke verzorging Dagelijkse artikelen Warenhuis Kleding en mode Schoenen en lederwaren

2013

Aantal

m² wvo

Aantal

m² wvo

Schaal

% wvo

15

3.290

19

3.566

188

27%

3

305

5

880

176

7%

18

3.595

24

4.446

185

34%

1

300

1

295

295

2%

28

2.411

22

2.513

114

19%

4

575

4

369

92

3%

Juwelier en optiek

8

600

4

309

77

2%

Huishoudelijke en luxe artikelen

3

545

4

792

198

6%

Sport en spel

2

227

2

274

137

2%

Hobby

1

76

1

99

99

1%

Media

3

540

2

509

255

4%

Dier en plant

5

805

4

505

126

4%

Bruin- en witgoed

5

640

5

643

129

5%

Fietsen en autoaccessoires

0

0

1

40

40

0%

Doe-het-zelf

1

500

3

656

219

5%

Wonen

7

2.570

6

1.465

244

11%

Detailhandel overig

2

145

3

123

41

1%

Niet-dagelijkse artikelen

70

9.934

62

8.592

139

66%

Totaal detailhandel

88

13.529

86

13.038

152

100%

23

2.056

28

2.632

94

-

Leegstand

6

6

Omdat er over 2009 geen leegstandscijfers beschikbaar zijn, is de vergelijking gemaakt met 2005.

14

Aantal winkelpanden naar grootteklasse Grootteklasse

Aantal verkooppunten

< 100 m² wvo

55

100 – 200 m² wvo

14

200 – 400 m² wvo

11

400 – 800 m² wvo

4

>800 m² wvo

2

Leegstand centrum Lanaken naar straat aantal winkels

m² wvo

Stationsstraat

14

1.403

Winkelstraat

3

143

Kerkplein

3

275

Bessemerstraat

3

244

Europaplein

2

382

Schumanplein

1

37

Koning Albertlaan

1

78

Gemeenteplein Totaal

1

70

28

2.632

15

Benchmark Onderstaand wordt het detailhandelsaanbod in het centrum van Lanaken vergeleken met het detailhandelsaanbod in centrumgebieden met enerzijds een vergelijkbaar profiel en anderzijds een vergelijkbaar inwonertal (20.000 - 28.000 inwoners). De referentiecijfers hebben als peildatum 2008. Recentere gegevens zijn niet beschikbaar. In vergelijking tot het gemiddeld aanbod per 1.000 inwoners is het aanbod in de dagelijkse sector in Lanaken-centrum omvangrijk. Dit in tegenstelling tot de nietdagelijkse artikelensector, waarbinnen het aanbod beneden gemiddeld is. Dit duidt erop dat het niet-dagelijks winkelaanbod in het centrum van Lanaken, ten opzichte van referenties, beperkt is (336 m² wvo per 1.000 inwoners ten opzichte van 379 per 1.000 inwoners).

16

Benchmark centrum Lanaken Dagelijks Aantal inwoCentrum Izegem

m²

ners

a.v.

wvo

27.363

31

2.396

Niet-dagelijks

Totaal

aan-

aan-

aan-

bod

bod

bod

1.000

1.000

inw. a.v. m² wvo 88

68

8.797

m²

1.000

inw.

a.v.

wvo

inw.

321

99

11.193

409

Centrum Kapellen

26.546

38

5.069

191

95

13.427

506

133

18.496

697

Centrum Maaseik

24.828

27

4.395

177

95

11.230

452

122

15.625

629

Centrum Mortsel

25.143

31

2.119

84 120

15.414

613

151

17.533

697

Centrum Wetteren

24.130

39

2.207

91

10.382

430

123

12.589

522

84

Centrum Zonhoven

20.887

20

3.453

165

31

3.443

165

51

6.896

330

Centrum Harelbeke

26.957

25

2.775

103

30

4.545

169

55

7.320

272

Gemiddeld Centrum Lanaken

-

-

-

129

-

-

379

-

-

508

25.599

24

4.446

174

62

8.592

336

86

13.038

509

17

Naast detailhandel ook andere voorzieningen aanwezig Naast detailhandel zijn in het centrum ook horecazaken en dienstverlenende bedrijven aanwezig. Met 70 verkooppunten beschikt het centrum over een redelijk aanbod aan publieksgerichte voorzieningen. Opvallend is het beperkte aantal horecavoorzieningen (slechts 24, 34% van het totaal). Ten opzichte van 2009 is het aantal horecavoorzieningen ligt gedaald, het aantal financiële instellingen en bedrijven in de particuliere dienstverlening is fors gedaald. Centrum Lanaken: overige voorzieningen naar type Vermaak

Aantal 2009

Aantal 2013



Horeca

26

24



Ontspanning

1

3



Cultuur

3

1

Dienstverlening 

Ambacht

16

15



Financiële instelling

20

14



Particuliere dienstverlening

18

12



Verhuur

-

1

18

2.3 Analyse ruimtelijk-functionele structuur Concentratie winkels De winkels in het centrum van Lanaken zijn met name gelegen aan de Oost-West verbinding Stationsstraat (de centrale as van het winkelgebied) met daarop aansluitend de Winkelstraat en het Molenweideplein en het Kerkplein. Daarnaast beschikt Lanaken-centrum over een aantal winkelgalerijen. De Da Vinci passage verbindt de Stationsstraat, Winkelstraat en Molenweideplein. Galerij Begas vormt de verbinding met het bronpunt Europaplein en Galerij Agora is gesitueerd tussen Kerkplein en Molenweideplein. De winkelgalerijen missen aan kwaliteit waardoor zij geen integraal onderdeel uitmaken van de winkelstructuur. In het centrum van Lanaken is geen sprake van een duidelijke winkelrouting. Het accent van het kernwinkelgebied bevindt zich in het noord-oostelijk deel van de Stationsstraat en de Winkelstraat. Situering trekkers De belangrijkste trekkers voor het centrum vormen AD Delhaize centraal in de Stationsstraat, Hema in het noordelijke deel van de Stationsstraat en Carrefour en Aldi ten noord-westen van de Stationssttraat aan de Molenweidestraat. Met name Aldi ligt afzijdig van het kernwinkelgebied. De horeca is versnipperd over het centrum, met een kleine concentratie aan het Kerkplein. Inrichting en uitstraling De Stationsstraat is een eenrichtingsstraat met aan weerszijden een smal voetgangersgebied en ruimte voor langsparkeren. De Winkelstraat is autovrij. De entree tot de Stationsstraat vanaf het Kerkplein per auto is niet optimaal, omdat men met de auto om de kerk heen wordt geleid voordat men de Stationsstraat in kan rijden.

19

Over de gehele linie mist het centrum van Lanaken aan verblijfskwaliteit en sfeer. Zowel de Stationsstraat als de Winkelstraat hebben een gedateerde uitstraling, o.a. vanwege de bebouwing (bijv. in het westen van de Stationsstraat en op diverse plekken in de Winkelstraat), het straatmeubilair, de bestrating en de verlichting. Vanaf het Molenweideplein en de Molenweidestraat is er met name zicht op achterkanten. Dit geldt ook vanaf het onverharde parkeerterrein bij Aldi. Hier is tevens sprake van een versnippering van de stedenbouwkundige structuur dankzij het direct aangrenzende weiland. De winkelgalerijen zijn beperkt zichtbaar, kennen een hoge langdurige leegstand, hebben een gedateerde uitstraling en zijn niet obstakelvrij. Hierdoor doen zij afbreuk aan de winkelbeleving. Hoewel het Kerkplein wel de potentie heeft een aantrekkelijk verblijfsplein te zijn, beschikt dit plein nog niet over deze kwaliteit. Oorzaken hiervoor zijn de overheersende verkeersfunctie en het ontbreken van een pleinfunctie. Parkeermogelijkheden De parkeerplaatsen van het centrum van Lanaken liggen evenwichtig en voldoende verspreid rondom het centrumgebied (zie kaart). Het betreft de locatie Europaplein, de Stationsstraat tussen de Rosierlaan en het Uilestraat, het Molenweideplein, de parking aan de Molenweidestraat, De Bessemerstraat en Kerkplein en de private parking van Aldi markt. Vanwege de goede bereikbaarheid via de Europalaan / N78 vormt het Europaplein een belangrijke parkeerlocatie.

21

STRUCTUURKAART CENTRUM LANAKEN centrumgebied

er

ng

i on

e

eid

n ei

l

kp

w en ol M ein pl

r Ke

K

b Al

an

tla

winkelhart kernwinkelgebied bebouwing parkeren gemeentehuis kerkgebouw trekker subtrekker horeca

at

ra

io

at

St

st ns

pa ro Eu ein pl

op

co

s ro

Eu

N

22

2.4 Trends en ontwikkelingen Vraagzijde Toenemende vergrijzing en kleinschalige huishoudens De trend naar kleinschalige huishoudens en een toenemend aantal ouderen zijn de belangrijkste kenmerken in de evolutie van de bevolkingssamenstelling.  Kijken we naar de prognose van de leeftijdssamenstelling in Lanaken, ontstaat het beeld zoals in bijgevoegde grafiek is weergegeven. In de grafiek is het jaar 2008 als uitgangspositie aangehouden met indexcijfer 100. De grafiek geeft duidelijk de toenemende vergrijzing weer. In de prognose gaat de leeftijdsgroep 60 jaar en ouder tot 2030 ongeveer anderhalf keer zo groot worden.  Tevens gaat in lijn met de algemene trend de gezinsverdunning de komende jaren doorzetten. Zoals weergegeven in bijgevoegde figuur, gaat het aantal 1en 2-persoonshuishoudens de komende jaren stijgen. Kleinere huishoudens met veelal tweeverdieners en een toenemend aantal ouderen impliceren dat gemak en comfort bij het winkelen en het boodschappen doen meer en meer op prijs wordt gesteld en men in toenemende mate hecht aan een juiste prijs/kwaliteitsverhouding. Daarenboven wordt het volume van de aankopen kleiner. Een toename van het aantal ouderen betekent ook dat buurtwinkels in toenemende mate een sociale functie zullen krijgen. Grote supermarktketens spelen hier reeds op in. Ook leven de nieuwe senioren met meer luxe door hun sterkere financiele situatie vergeleken met de situatie van hun leeftijdsgenoten uit de voorgaande generaties.

23

Bevolkingsontwikkeling naar leeftijd Lanaken

24

Huishoudensprognose Lanaken

Toenemende mobiliteit Het autobezit in België neemt steeds meer toe. Momenteel heeft nagenoeg bijna elk Belgisch huishouden een auto ter beschikking. Dat betekent tegelijkertijd dat de actieradius voor het winkelen of het doen van boodschappen sterk is vergroot. Dit stelt de hedendaagse consument dan ook in staat om in toenemende mate ook buiten zijn eigen woonplaats te gaan winkelen of boodschappen te gaan doen. Recreatief winkelen en boodschappen doen op verder weg gelegen locaties komen daarmee binnen het bereik van de consument te liggen.

25

Toenemende internetaankopen De omzetten via internet zijn de afgelopen jaren fors gestegen. De top 3 van de sterkste stijgers onder verkochte artikelen via het internet zijn decoratieproducten (35,6%), kleding (33,3%) en mode-accessoires (31,1%). Voor wat betreft de internetverkopen op het gebied van dagelijkse goederen wordt nauwelijks enig effect verwacht. In ieder geval vertegenwoordigt het internet vandaag minder dan 5% van de omzet. Wel is het zo dat België nog achterop loopt met betrekking tot aankopen via internet in vergelijking met de buurlanden. Dit wordt aangetoond in de bijgevoegde tabel. PERCENTAGE ONLINE SHOPPERS (VAN MENSEN MET INTERNET) Groot-Brittannië 39 % Nederland 37 % Duitsland 32 % Frankrijk 28 % Verenigde Staten 26 % Griekenland 24 % België 18 % Rusland 15 % Mexico 10 % Egypte 1%

26

Vakantievluchten Hotelovernachtingen Tickets voor evenementen Computersoftware Bioscooptickets Speelgoed Videogames Boeken Kleding Speelgoed Auto's Boodschappen 0

10

20

30

40

50

60

70

Consument wil steeds meer kwaliteit en afwisseling De consument stelt steeds hogere eisen aan de kwaliteit van het winkelaanbod en de winkelomgeving. Voor het doen van de dagelijkse boodschappen stelt hij een ruim aanbod in een omgeving die hem qua gemak, comfort en bereikbaarheid aanspreekt zeer op prijs. Voor de niet-dagelijkse artikelen legt hij andere prioriteiten. Soms wenst de consument doelgericht te kopen of beschouwt hij winkelen als vrijetijdsbesteding. Het winkelaanbod en zijn ruimtelijke omgeving dient hierop afgestemd te zijn. Voor de detailhandel betekent dit dat zowel op microniveau (de winkel) als op macroniveau (de winkelomgeving) er steeds meer aandacht besteed moet worden aan de kwaliteit van het aangebodene in al zijn aspecten (beleving, ruimtelijk, functioneel). Voldoet deze niet aan de wensen van de consument dan zal hij snel zijn auto nemen om elders te winkelen of boodschappen te doen.

27

Veilig boodschappen doen of winkelen Veiligheid van winkelcentra wordt steeds belangrijker. Als de consument het gevoel heeft dat niet meer voldaan wordt aan zijn of haar veiligheid is de consument al snel geneigd het winkelgebied te verlaten ten gunste van andere winkelgebieden. Dit betekent dat al reeds bij het ontwerpen van winkels en winkelcentra ruimschoots aandacht geschonken moet worden aan het veiligheidsgevoel. Aanbodzijde  Clustering van winkels: winkels vinden het prettig om in elkaars nabijheid te zitten. Niet alleen neemt daarmee het aantal bezoekmotieven om naar een winkel(centrum) te gaan toe, maar dit leidt ook tot combinatiebezoek van winkels. Een langere verblijfsduur en meer bestedingen zijn hiervan het gevolg.  Schaalvergroting en schaalverkleining: winkels worden steeds groter. Vooral op baanwinkellocaties zien we de schaalvergroting optreden. Echter ook in binnenstedelijke gebieden worden winkels steeds groter. Door de toenemende schaalvergroting zijn kleine voorzieningen in dorpskernen en woonwijken onder druk komen te staan. Daarentegen zijn ook kleine, zeer gespecialiseerde winkels in binnensteden en buurten in opkomst. Voorbeelden hiervan zien we in de dorpen en woonwijken met bijvoorbeeld kleine supermarkten (GB Express, GB Contact).  Vervloeiing van het centrum en perifeer gelegen aanbod: Het traditioneel retailpatroon waarbij de boodschappen plaatsvinden in de woonbuurt, vrijetijdsartikelen in een centrumgebied en doelaankopen plaatsvinden bij baanwinkels blijkt te verzwakken. Zo kunnen dagelijkse producten ook in de binnenstad of in de periferie worden aangeboden. Zo zijn ook bepaalde ketens zowel in de binnenstad als aan de rand van de stad aanwezig.

28





Branchevervaging en specialisatie nemen samen toe: Om de consument te binden en als gevolg van de toenemende concurrentie nemen winkels steeds meer branchevreemde producten en diensten in hun assortimenten op. Bouwmarkten die televisies verkopen, supermarkten die een fotoservice en/of een stomerij exploiteren. Daarnaast zien we dat kledingmerken naast hun kleding ook aanvullende assortimenten gaan voeren om de merkbeleving nog sterker te maken. Hiertegenover staat dat in een aantal gevallen er juist sprake is van specialisatie of niche-creatie. Hier biedt de verkoper een dieper assortiment met meer service aan en reikt de retailer een oplossing op maat aan voor elke individuele al dan niet potentiële klant. Marketing van winkelcentra: in hun uitingen naar de consument zien we dat steeds meer centra zich als een winkelgebied presenteren. Winkelcentra zoeken daarbij sterk naar hun onderscheidend vermogen ten opzichte van andere centra. Dit geldt niet alleen voor conceptmatig gebouwde winkelcentra maar ook voor historisch gegroeide centra. Binnenstedelijke of citymarketing is nu ook doorgedrongen bij kleinere gemeenten of steden.

29











Samenwerking: Om schaalvoordelen te behalen vindt steeds meer filialisering plaats. Immers, aankoop-, promotie-, personeelsbeleid en andere back-officeactiviteiten gebeuren veelal centraal. Versterking van de beleving en wens tot combinatie: De consument wil verrast worden, wil dingen ondervinden en wil het aangename aan het nuttige koppelen. Ook in de winkels zelf zien we in toenemende mate andere functies of combinaties ontstaan, zoals horeca in winkels, try & buy in winkels, seminars, cursussen, events in winkels. Naast het aanbod van producten worden daarbij diensten aangeboden zodat de klant niet verplicht wordt elders te gaan. Een minisuper geeft haar klanten naast de voedingswaren ook een sleutel- en schoenenservice. Bankautomaten en postpunten moeten een aantal administratieve zaken vergemakkelijken, ook persoonlijke dienstverlening zoals kapsalon, reisbureau, wassalon vindt men meer en meer in shoppingcentra. Nationale en internationale organisaties expanderen (internationalisering): nationale en internationale detailhandelsorganisaties nemen in belang toe en bereiken een steeds hogere dekkingsgraad dankzij een fijnmaziger distributienet. Buurtwinkels winnen terrein: door de sterke vergrijzing en het toenemend aantal alleenstaanden en tweepersoonshuishoudens zal het aantal kleine buurtwinkels en kleine supermarkten de komende jaren gaan toenemen. Hypermarkten zullen als gevolg hiervan hun marktaandeel zien dalen. Verruimde openingstijden: momenteel gaat een discussie over de avondopenstelling en zondagse openstelling van winkels. De wetgeving regelt de verplichte wekelijkse rustdag, de beperking van de winkelopeningstijden en het zondagswinkelen. Gemeenten die erkend zijn als toeristisch centrum kunnen verregaande verruimingen krijgen op de openingstijden en daardoor de rustdag los-

30



laten. In de praktijk blijkt dat keten- en filiaalbedrijven eenvoudiger kunnen inspelen op de verruiming van de openingstijden dan zelfstandigen. Online verkoop vs belevingswaarde: Door de opkomst van online winkelen onderscheiden fysieke retailers zich in toenemende mate door beleving toe te voegen. Ook ‘multichanneling’ draagt bij aan de beleving op de winkelvloer. ‘Multichannel retailing’ is het aanbieden van producten via meerdere kanalen tegelijkertijd. Dat is in wezen niets nieuws, maar de term heeft een vlucht genomen met de opkomst van digitale kanalen. In toenemende mate maken retailers in de winkel gebruik van de digitale mogelijkheden. Een voorbeeld daarvan zijn digitale ‘passchermen’ in modezaken. Een groot touchscreen-scherm in de winkel geeft een handig overzicht van de gehele collectie.

31

2.5 Economisch functioneren en uitbreidingsmogelijkheden Door de confrontatie van aanbod en vraag ontstaat inzicht in het huidig en toekomstig economisch functioneren van de detailhandel in de dagelijkse en nietdagelijkse artikelensector in Lanaken. Uit de benadering volgt de vloerproductiviteit ofwel de gemiddelde omzet per m² wvo. Bekeken zal worden in hoeverre deze afwijkt van het gemiddelde in het Gewest Vlaanderen. Uitgangspunten huidig en toekomstig functioneren  In 2012 telt de gemeente Lanaken 25.599 inwoners7. In navolgende grafiek is een analyse van de bevolkingsprognose voor Lanaken weergegeven zoals uitgevoerd door Studiedienst van de Vlaamse regering8. Het inwonertal gaat naar verwachting stijgen tot circa 26.015 inwoners in 2020 en 26.817 inwoners in 2030.  Het bestedingscijfer aan dagelijkse artikelen in winkels ligt in Vlaanderen op een niveau van € 2.589,-9. Het bestedingscijfer aan niet-dagelijkse artikelen ligt op een niveau van € 2.762,-. Het inkomensniveau in Lanaken ligt circa 5,5% lager dan het gemiddelde inkomen van Vlaanderen10. Het inkomen is van invloed op de bestedingen. Bij een afwijking groter dan 5% passen we een correctie toe op het bestedingscijfer. Per procent afwijking van het inkomen wordt het bestedingscijfer in de dagelijkse sector met 0,25% bijgesteld, in de niet-dagelijkse sector met 0,5%. Na correctie wordt de besteding geraamd op € 2.554,- per hoofd 7 8

9 10

Bron: FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (ADSEI, voormalig NIS) Studiedienst van de Vlaamse regering, projecties van de bevolking en de huishoudens voor Vlaamse steden en gemeenten 2009–2030 (2008) Huishoudensbudgetonderzoek, 2010 Gemiddeld inkomen per inwoner op basis van aangifte, inkomstenjaar 2010

32









van de bevolking in de dagelijkse artikelensector en € 2.686,- per hoofd van de bevolking in de niet-dagelijkse artikelensector. Voor het toekomstig functioneren zijn de bestedingen gelijk gehouden. Voor het huidig functioneren is de koopkrachtbinding in de dagelijkse artikelensector gelijk gehouden aan het uitgangspunt van de visie in 2009. Hierin werd gesteld dat de koopkrachtbinding 72% bedroeg en dat deze zou gaan stijgen naar circa 75% door de toevoeging van 2 supermarkten. Voor de niet-dagelijkse artikelensector is in 2009 een koopkrachtbinding gemeten van 54%. Omdat er sindsdien een redelijke schaalvergroting heeft plaatsgevonden in de nietdagelijkse artikelensector, wordt de binding 1% hoger ingeschat dan in 2009, zijnde 55%. Voor het huidig functioneren is de koopkrachttoevloeiing gelijk gehouden aan de inschatting in 2009, zijnde 15% in de dagelijkse artikelensector en 30% in de niet-dagelijkse artikelensector. Voor het toekomstig functioneren verwacht BRO dat in de dagelijkse artikelensector de koopstromen nauwelijks zullen veranderen omdat er ook nauwelijks wijzigingen te verwachten zijn in het aanbod. De binding is, bezien vanuit de concurrentie met Nederland, al aan de hoge kant. Er wordt dus vastgehouden aan een binding van 75% en een toevloeiing van 15%. Voor de niet-dagelijkse artikelensector wordt ingezet op een hogere koopkrachtbinding en toevloeiing. Als gevolg van de realisatie van nieuwe, nu nog ontbrekende winkels in het centrum van Lanaken, gewenste aanvullingen in de huidige branchering, versterking van de uitstraling en de realisatie van het Spartacusplan zal de detailhandel in Lanaken zowel voor de eigen bewoners als voor bewoners in de regio aantrekkelijker worden. Dit uit zich in een toename van de binding op het gebied van niet-dagelijkse goederen van 55% nu tot circa 60% in

33



2020 en een toevloeiing van 30% nu naar circa 33% in 2020. In 2009 werd er nog vast gehouden aan een ambitie voor de koopkrachtbinding van 60 - 65% en de koopkrachttoevloeiing van 35 - 40%. De ambitie is bijgesteld vanwege de veranderende winkelmarkt dankzij trends die sterk van invloed zijn op ons koopgedrag. Denk aan de stijgende verkopen via internet, de consument die minder trouw is, de toegenomen mobiliteit, de teruglopende bestedingen en de veranderingen aan de aanbodzijde (filialisering en schaalvergroting). Maar ook lokale factoren zoals de hoge leegstand en het feit dat de concurrerende centra zich ook versterken dragen er toe bij dat een nog hogere binding moeilijk te realiseren is. De referentieomzet in de dagelijkse- en niet-dagelijkse artikelensector is gelijk gehouden aan 2009, zijnde respectievelijk € 5.550,- en € 1.750,- per m² wvo.

34

Bevolkingsprognose gemeente Lanaken

35

Huidig functioneren In navolgende tabel is op basis van de hiervoor aangegeven gegevens een berekening gemaakt van het huidig economisch functioneren van het dagelijkse en nietdagelijkse artikelenaanbod in de gemeente Lanaken. De omzet per m² (vloerproductiviteit) wordt als indicator gebruikt voor het functioneren. Momenteel wordt in de dagelijkse detailhandel in Lanaken een omzet gerealiseerd van circa € 58 miljoen. Omgerekend naar omzet per m² wvo wordt in de dagelijkse sector een benedengemiddelde omzet gerealiseerd van circa € 4.675,-. Op basis van de benadering van het economisch functioneren is er sprake van een matig tot redelijk functioneren van de detailhandel in de dagelijkse artikelensector. Individuele winkels kunnen een hogere dan wel lagere omzet per m² wvo realiseren. In de niet-dagelijkse artikelensector wordt anno 2013 een omzet van circa € 54 miljoen behaald. Vertaald in de vloerproductiviteit van de winkels komt dit neer op circa € 1.475,- per m² wvo. De niet-dagelijkse artikelensector in Lanaken functioneert daarmee licht beneden het gemiddelde van € 1.570,- per m² wvo.

36

Huidig functioneren Lanaken 2013 Dagelijkse sector Inwonertal Besteding per hoofd Bestedingspotentieel (mln.) Koopkrachtbinding Gebonden bestedingen (mln.) Koopkrachttoevloeiing Omzet door toevloeiing (mln.) Totale omzet (mln.) Wvo totaal (m²)

Niet-dagelijkse sector

25.599

25.599

€ 2.554,-

€ 2.687,-

€ 65,4

€ 68,8

75%

55%

€ 49,0

€ 37,8

15%

30%

€ 8,7

€ 16,2

€ 57,7

€ 54,0

12.376

36.831

Omzet per m² wvo

€ 4.675,-

€ 1.475,-

Referentieomzet per m² wvo

€ 5.550,-

€ 1.570,-

-

-

Uitbreidingsruimte in m² wvo

37

Toekomstig functioneren en uitbreidingsruimte Voor de dagelijkse artikelensector kan gesteld worden dat de markt redelijk verzadigd is. Rekening houdend met de bevolkingsgroei kan het bestaande aanbod naar de toekomst toe redelijk blijven functioneren (circa € 4.900,- per m² wvo). Uitgaande van een hoger ambitieniveau in het centrum van Lanaken zoals geschetst in de uitgangspunten, ontstaat er in de gemeente circa 4.000 m² wvo aan uitbreidingsruimte in de niet-dagelijkse artikelensector. Dit biedt ruimte om de nodige vernieuwing te realiseren in het centrum. Toekomstig functioneren Lanaken 2020 Dagelijkse sector Inwonertal Besteding per hoofd Bestedingspotentieel (mln.) Koopkrachtbinding Gebonden bestedingen (mln.) Koopkrachttoevloeiing Omzet door toevloeiing (mln.) Totale omzet (mln.)

Niet-dagelijkse sector

26.817

26.817

€ 2.554,-

€ 2.687,-

€ 68,5

€ 72,0

75%

60%

€ 51,4

€ 43,2

15%

33%

€ 9,1

€ 21,3

€ 60,4

€ 64,5

12.376

36.831

Omzet per m² wvo

€ 4.900,-

€ 1.775,-

Referentieomzet per m² wvo

€ 5.550,-

€ 1.570,-

-

4.300

Wvo totaal (m²)

Uitbreidingsruimte in m² wvo

38

Kwaliteit boven kwantiteit De benadering van het economisch functioneren is het resultaat van een berekening die is gebaseerd op meerdere aannames. De uitkomsten van bovenstaande berekeningen dienen dan ook als indicatief te worden bezien en niet als normatief. In dat verband is het van belang aan te geven dat de discussie in Lanaken niet zozeer moet gaan over de kwantitatieve uitbreidingsruimte, maar veel meer over de vraag waar kwaliteit kan worden toegevoegd. Als de ontwikkeling, op een vanuit de structuur bekeken goede plek én passend in het beleid, resulteert in het verdwijnen van verouderd aanbod, dan gaat de detailhandelsstructuur er per saldo op vooruit. De belangrijkste vraag is dus op welke plekken kwaliteit de grootste toegevoegde waarde heeft. De visie doet daarover uitspraken.

39

2.6 SWOT-analyse als opstap naar de visie Alvorens stil te staan bij de visie grijpen we terug op de belangrijkste resultaten uit de analyse fase, de individuele gesprekken en de uitkomsten van de workshop. De resultaten zijn samengevat in een SWOT. De SWOT vormt de basis voor de uitwerking van de visie en het draaiboek voor Lanaken-centrum. Sterke punten  Bevolkingsgroei: +1.200 tot 2030.  Diverse hoogwaardige kwaliteitszaken.  Sterk supermarktaanbod in het centrum.  Evenwichtige spreiding en hoeveelheid parkeerplaatsen. Gratis parkeren.  Potentie Kerkplein.

40

Zwakke punten  Matig aanbod in de niet-dagelijkse sector t.o.v. Vlaams gemiddelde.  Beperkt aantal winkels in het middensegment.  Beperkte omvang en kwaliteit horeca-aanbod.  Betrekkelijk veel leegstand in centrum: 28 v.d 114 panden (= 25%)  Ontbreken van een routing, winkels onvoldoende geclusterd  Grootschalige investeringen zijn tot nu toe uitgebleven  Beperkt aantal ruimere panden in centrum.  Smeermaas belemmerd ontwikkeling centrum.  



Lanaken-centrum betonnen dorp (weinig uitstraling en groen). Passages hebben geen kwaliteit en missen uitstraling, veel obstakels aanwezig, veel leegstand. Passages parallel te dicht op andere straten. Omgeving Kerkplein geen verblijfsplein. Parking / doorstroming niet goed. Eind Stationsstraat mist uitstraling (gevels, terrassen). Onverhard parkeerterrein Aldi zicht op achterkanten en versnippert de stedenbouwkundige structuur. Achterkanten aan het Molenweideplein.

 

Gelatenheid bij handelaars, weinig sturm und drang. Samenwerking handelaars niet goed.

  

41

Kansen  Meer differentiatie in het winkelaanbod: versterken speciaalzakenaanbod en middensegment. Specifieke branches die versterkt kunnen worden zijn herenmode, kindermode en schoenen.  Versterken horeca-aanbod is absoluut kansrijk (koopkrachtig publiek, veel oudere mensen). Inzetten op betere eetcafés, bistro’s, tearooms en ijssalons.  Ontwikkeling Smeermaas aan banden leggen.    

     

Kwaliteitsverbetering in uitstraling en aankleding. Mogelijkheden voor herontwikkeling en uitbreiding Da Vinci. De weg van de Stationsstraat onderdeel laten uitmaken van het winkelen (verkeer stremmen, knik in maken, bebloeming…). Kerkplein (deels) verkeersvrij maken en verkeer niet om kerk heen leiden maar rechtstreeks de Stationsstraat in. Nieuwe positionering Lanken en onderscheidend profiel na de ‘setting’ Maasmechelen, Bilzen, Smeermaas en Maastricht. De fine fleur van Maastricht en omgeving naar Lanaken trekken (op zoek naar speciaalzaken, lekkere keuken, mooi kader en kleinschaligheid). Doelgroep jongeren beter aanspreken. Relatie toerisme versterken (VVV-infopunt). Verruiming zondagopenstelling. Dynamisering geschenkbonnen Lanaken (ism industrie, OCMW, ziekenhuis…)

42

Bedreigingen  Sterk aanbod en uitbreiding winkels Smeermaas (o.a. komst Bel&Bo) vormt bedreiging voor functioneren centrum.  Druk op economisch functioneren en toenemende leegstand vanwege o.a. vergrijzing ondernemersbestand en bevolking, lagere bestedingen en toenemende verkopen via internet.  Versterking winkelcentra in de omgeving, sterke concurrentie (Maastricht, Maasmechelen, Hasselt en Genk).

43

S C

an

la

b

t er

g

in

e

n

ei

id

e nw

l kp

r

e ol M ein pl

Ke

t

aa

n

io

at

St

r sst

pa ro u E ein pl

op

co

s ro

Eu

N

n Ko

Al

n

STRUCTUURKAART CENTRUM LANAKEN centrumgebied

3. Visie

winkelhart kernwinkelgebied bebouwing parkeren gemeentehuis kerkgebouw

3.1 Fasering Het is de ambitie van Lanaken om in de eerste plaats een gezellig en compact handelscentrum aan te bieden. Deze moet ruimte bieden aan een waaier aan centrumvoorzieningen voor de inwoners van Groot-Lanaken. Er wordt daarom ingezet op hoogwaardige inrichting en verblijfskwaliteit met speciaalzaken en meer horeca om zo ook meer de inwoners uit randgemeenten en -steden te trekken.

trekker subtrekker horeca

Het versterken van de hoofdader van het centrum, de Stationsstraat wordt als eerste prioriteit benoemt. Dit vanuit het besef dat de positie van de Stationsstraat de afgelopen 4 jaar verslechterd is. De leegstand is toegenomen, de kwaliteit van de openbare ruimte en de bebouwing laat te wensen over en de winkelgalerijen functioneren niet meer als integraal onderdeel van het kernwinkelgebied. Investering in de Stationsstraat heeft prioriteit boven nieuwbouw op andere locaties in het centrum. Enerzijds omdat de Stationsstraat het kloppende hart van het centrum moet vormen en anderzijds omdat ontwikkelingen elders zullen ‘afleiden’ van noodzakelijke herontwikkeling in de Stationsstraat. Wanneer in de Stationsstraat de ‘basis op orde is’ kan uitbreiding van de kernwinkelstructuur aan de orde komen. Eerst terugschakelen (fase 1) en dan opschakelen (fase 2).

45

FASE 1

V C

an

la

t er

b

ng

Al

ni

e

eid

in

Ko

le

p rk

w en ol M ein pl

Ke

at

ra

W

io

at

St

st ns

pa ro u E ein pl

N

W

1

VISIEKAART CENTRUM LANAKEN centrumgebied

Fase 1

winkelhart

n

kernwinkelgebied

•

Aan de westzijde Delhaize en Aldi, de huidige locatie van Delhaize wordt her-

bebouwing

ontwikkeld en hier wordt een nieuwe (modische) trekker toegevoegd, aan de oostzijde Hema en het Kerkplein als sterk verblijfsgebied;

ontwikkellocatie parkeren nieuwe tramhalte

•

europamonument

Spoorwegstraat) is 300 meter; Investeren in winkelbestand, gevels en openbare ruimte van de Stationsstraat;

•

Investeren in westentree centrum, met Delhaize als drijvende kracht;

•

Investeren in relatie Europaplein – Stationsstraat als entree tot centrumgebied vanwege de komst van de halte Spartacus / lightrail (Fiche deelgebied 3) in combinatie met toevoegen trekker. Herontwikkelen locatie Delhaize waarin

subtrekker

winkelpassage mogelijk betrokken wordt; •

uitstraling

•

wonen opwaardering openbaar domein

Aanrijroute vanuit Koning Albertlaan richting Stationsstraat mogelijk maken zodat de entree van het centrum niet om de kerk wordt geleid;

•

Verkeerscirculatie optimaliseren, rijrichting Stationsstraat omdraaien, circulatie vanaf Spoorwegstraat richting Kerkplein

verbinding tramhalte - kern versterken

W

Versterken verblijfskwaliteit Kerkplein en uitstraling wand gemeentehuis aan het Kerkplein (Fiche deelgebied 4);

opwaarderen panden verbeteren inrichting

De lengte van het winkelgedeelte van de Stationsstraat (Kerkplein tot

•

trekker

horeca

Versterken dagdagelijks en recreatief winkelaanbod in de gehele Stationsstraat in complementariteit met Smeermaas (grootschalig en doelgericht);

•

cultureel / maatschappelijk kerkgebouw

Versterken van het haltermodel met trekkers verspreid over de Stationsstraat.

•

Da Vinciplein als bijzonder woongebied in centrummilieu (Fiche deelgebied 2);

•

Versterken openbare ruimte voor winkelwand Molenweideplein, stoep van hoogwaardige kwaliteit, groene afscherming parkeerplaats.

groene corridor Molenweideplein - Heilig Hartcollege verkeersrichting Optimale bereikbaarheid auto

*

Handel = BPA

47

FASE 2

V C

an

la

t er

b

W

ng

Al

ni

e

eid

in

Ko

le

p rk

w en ol n M ei pl

Ke

* W t

aa

n

tio

a St

N

r sst

pa ro u E ein pl

W

VISIEKAART CENTRUM LANAKEN centrumgebied

Fase 2

winkelhart kernwinkelgebied bebouwing

•

via horeca op het Kerkplein. Gratis parkeren in een groene omgeving blijft mogelijk. (Fiche deelgebied 5);

ontwikkellocatie parkeren

•

Noordwestelijke hoek van het centrum is gericht op goede bereikbaarheid met de auto. Het Winkelhart is ingericht op kwaliteit van de openbare ruimte ten

nieuwe tramhalte

aanzien van voetgangers (winkelend publiek), maar wel bereikbaar met de auto;

cultureel / maatschappelijk kerkgebouw

Molenweideplein zo inrichten waardoor mogelijkheid tot winkelrondje ontstaat

•

Versterken straatwand zuidzijde Molenweideplein en relatie met Kerkplein (Fiche deelgebied 5-b).

europamonument trekker subtrekker horeca opwaarderen panden verbeteren inrichting uitstraling verbinding tramhalte - kern versterken

W

wonen opwaardering openbaar domein groene corridor Molenweideplein - Heilig Hartcollege verkeersrichting Optimale bereikbaarheid auto

*

Handel = BPA

49

FASE 2

V C

an

la

t er

b

W

ng

Al

ni

e

eid

Ko

in

le

p rk

bi

e lg

4

el ge

b

ge

l ee

5

b

5-

de

ed

d ie

Ke

bi ed

w en ol n M ei pl

d

e

de

* ed

W

i eb

g

el

de

ed

i

eb

g el

de

2 t

aa

1

n

tio

a St

r sst

pa ro u E ein pl

el

de

N

d

ie

b ge

3

W

3.2 Deelgebieden Deelgebied 1: Stationsstraat als mooiste winkelstraat van de Maaskant; Deelgebied 2: Da Vinciplein als bijzonder woongebied; Deelgebied 3: Versterken relatie Stationsstraat-Europaplein; Deelgebied 4: Opwaardering verblijfskwaliteit Kerkplein; Deelgebied 5: Molenweideplein als als groen hoogwaardig parkeerterrein; Deelgebied 5-b: Relatie Kerkplein-Molenweideplein.

Deelgebied 1 Deelgebied 2 Deelgebied 3 Deelgebied 4 Deelgebied 5 2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

51

2023

impressie voor de toekomst


huidige situatie

52


Fiche deelgebied 1: Stationsstraat als mooiste winkelstraat van de Maaskant De Stationsstraat kan door het toepassen van de inrichting van de openbare ruimte een rustiger straatbeeld verkrijgen. Nog steeds plaats voor auto's, maar ondergeschikt. Een heldere strook voor uitstallingen van winkels, inrichtingselementen en bomen. Daarnaast een beperkt aantal materialen / kleuren.

53



huidige situatie


54

Fiche deelgebied 2: Da Vinciplein als bijzonder woongebied In plaats van toevoegen van winkels binnen het bouwblok investeren in een bijzonder woonklimaat in het centrum. Toevoegen van winkels op deze locatie is minder wenselijk vanwege beperkte zichtbaarheid en routing. Bovendien functioneren winkelpleinen aan hoofdwinkelstraten over het algemeen matig. Door het creëren van woningen wordt de leefbaarheid vergroot. Winkels kunnen plaats krijgen in de Stationsstraat, de Winkelstraat of uiteindelijk het Molenweideplein waardoor de hoofdstructuur wordt versterkt.

55




huidige situatie


56


Fiche deelgebied 3: Versterken relatie Stationsstraat-Europaplein De komst van de Spartacuslijn Hasselt-Bilzen-Lanaken-Maastricht is aanleiding om de relatie tussen de Stationsstraat en het Europaplein nadrukkelijk te versterken. Voorstel is om de verbinding richting de Stationsstraat vanaf het Europaplein duidelijker zichtbaar te maken door middel van accenten in de bebouwing en inrichting van de openbare ruimte. Bijvoorbeeld de inrichting van de Stationsstraat door laten lopen tot op een deel van het Europaplein zodat een soort loper ontstaat die het Europaplein en de Stationsstraat verbindt. Duidelijke zichtbaarheid winkel (etalage, reclame) vanaf parkeerplaats. Winkels aan de verbindingsstraat tussen Stationsstraat en Europaplein.

57




huidige situatie


58

Fiche deelgebied 4: Opwaardering verblijfskwaliteit Kerkplein Als de verblijfskwaliteit van het Kerkplein versterkt wordt draagt deze bij aan de versterking van de winkelstructuur. Het Kerkplein functioneert dan nog sterker dan nu al het geval is. Als een plek waar mensen graag verblijven, een lunch nuttigen en een drankje drinken na het winkelen. De verblijfsduur in het centrum kan hier vergroot worden. Hier zijn een aantal mogelijkheden voor: •

De entree van het gemeentehuis ligt terug van het plein. Hier ontbreekt dan ook een wand om de intimiteit van het plein te vergroten. Door deze zijde van het gemeentehuis te verbouwen en een duidelijker gezicht en bouwvolume aan het plein te geven kan dit bereikt worden;

•

Door de zonering en de inrichting van het plein aan te passen worden bezoekers verleid om langer te blijven. Door een goede zonering van het plein wordt er een onderscheid aangebracht tussen verkeersruimte en verblijfsruimte. Dit kan bijvoorbeeld door gras en bomen toe te passen in combinatie met zitelementen. Mensen voelen zich van nature aangetrokken tot water. Een waterelement zorgt bijvoorbeeld voor vermaak voor kinderen terwijl de ouders wat drinken of eten;

•

De hoek van de Koning Albertlaan en Kerkplein kan versterkt worden om de wanden van het plein in betere verhouding te brengen met de omvang van het plein;

•

Verkeer in twee richtingen voor de kerk en het afsluiten van doorgaand verkeer langs de kerk, enkel nog een kleine parking op het Kerkplein (kort parkeren).

59

Kerkplein: verkeersruimte (grijs) vs verblijfsruimte (geel)

60

61


huidige situatie


62


Fiche deelgebied 5: Molenweideplein als groen hoogwaardig parkeerterrein Het Molenweideplein wordt ingericht als een kwalitatief hoogwaardig parkeerterrein in het groen. Parkeren tussen bomen en hagen. Dit draagt bij aan de totale beleving van komen winkelen in Lanaken. Ook de winkels die zich vestigen aan de randen van het Molenweideplein hebben hier onmiddellijk baat bij. De kwaliteit van de inrichting is hoog vanaf de start.

63



huidige situatie


64

Fiche deelgebied 5-b: Relatie Kerkplein – Molenweideplein De laatste schakel om een volwaardige winkelstructuur in de vorm van een 8 te creëren ligt in deze verbinding. De doorgang valt niet op en aan de zijde van het Molenweideplein bevinden zich veel achterkanten. Een heldere bebouwingsstructuur met voorkanten van winkels zal de relatie naar de nieuwe winkelstraat versterken. Een klein intiem horecepleintje als relatie met de horeca op het Kerkplein is hier goed denkbaar.

65

Volumevariant A 66

3.3 Ruimtelijke uitwerking 1. Omgeving Da Vinciplein als bijzonder woongebied

Volumevariant B 67

68

2. Versterken relatie Stationsstraat-Europaplein

Meenemen van de passage is optioneel (lichtgrijs) Route Europaplein / Molenweide plein gelijk inrichten (groen)

69

70

3. Molenweideplein als groen hoogwaardig parkeerterrein

71

72

4. Totaal overzicht ruimtelijke uitwerking op 'centrum niveau' + indicatie oppervlakten

Oppervlakten verbinding Molenweideplein‐Markt Plan bijzonder woonmilieu Plan oude Delhaize optie extra gallerij

Begane grond winkel bvo 700m² 3030m² 963m² 505m²

Begane grond aantal appartementen 0 19 0 0

Verdieping aantal appartementen 3 44 8 6

73

TOTAAL aantal appartementen 3 107 18 12

74

4.

DRAAIBOEK Projecten Aan de hand van het strategisch commercieel concept, eigen inzichten, verkregen input van gesprekken, centrumtafel en gemeentelijke werkgroep is het projectenprogramma voor het centrumbeheer verder uitgewerkt. In navolgend overzicht zijn de projecten opgesomd die de komende jaren in het centrum van Lanaken opgepakt moeten gaan worden. Per project is aangegeven wie de trekker is van het project en hoe het project in de tijd wordt uitgezet. Vervolgens is ieder project uitgewerkt in een projectfiche met een omschrijving van het project, het doel, de acties, de verantwoordelijke partij (trekker), de participanten en de mogelijke financieringsbronnen. De projecten worden gerangschikt naar de volgende thema’s:  Organisatorische maatregelen  Functionele maatregelen  Ruimtelijke maatregelen  Maatregelen rondom promotie en beleving In de planning is er rekening mee gehouden dat zoveel mogelijk projecten worden opgepakt voor 2018, zodat het centrum zover mogelijk klaar is bij de effectieve start van Spartacus. Dit vergt de nodige anticipatie voor de gemeente en dit vooral in het kader van de inrichting van de publieke ruimte.

75

Financiering Met betrekking tot de financiering van de voorgestelde projecten, kan er worden uitgegaan van verschillende financieringsmeganismen:  Een aantal kernversterkende projecten kunnen in het kader van een cofinanciering besproken en goedgekeurd worden door de gemeente en handelaars. Deze maatregelen hebben voornamelijk betrekking op promotie, communicatie en verfraaiing.  De Provincie Limburg hanteert tot op heden de mogelijkheid om kernversterkende maatregelen en maatregelen in relatie tot citymarketing voor subsidiering in te dienen a rato van 50% van het projectbedrag met een projectplafond van € 12.500,-.  De Vlaamse regering promoot kernversterkend beleid hetgeen geleid heeft tot een eerste projectoproep voor kernversterkende maatregelen in het kader van de winkelnota 2.0. Met betrekking tot de oproep van september l.l. kon een brede waaier van kernversterkende maatregelen ingediend worden a rato van 40% van het projectbedrag met een projectplafond van € 70.000,-. De ingediende projecten variëren van de uitgifte van cadeaucheques over leegstandsprojecten tot en met de opwaardering van straten en pleinen.  Een ander luik van de projectoproep van de Vlaamse regering betreft de renovatie of de strategische aankoop van handelspanden. In concreto komt het er op neer dat een gemeente steunmaatregelen kan aanbieden aan de handelaars/eigenaars van alle handelspanden binnen afgebakend gebied. De steunmaatregelen beogen behalve de verfraaiing en renovatie van handelspanden vooral vergroting en samenvoeging van kleinschalige panden. Het spoor van de aankoop laat gemeenten toe om panden van strategisch

76



belang of panden op een strategische locatie te verwerven met oog op een optimale inpassing in het gewenste winkelwandelcircuit. Voor kleinere steden en gemeenten was de maximale subsidiering voor aankoop van handelspanden € 400.000,- aan een verhouding van 30/70. Overige financiering kan gezocht worden via de reguliere financieringskanalen van de Vlaamse regering.

Een eerste projectoproep van Winkelnota Vlaanderen is inmiddels afgerond. De verwachting is dat het niet opgenomen subsidiebedrag gereserveerd wordt voor een volgende oproep. In de onderstaande projectfiches wordt kort verwezen naar de diverse financieringsmogelijkheden. Projectenoverzicht Project

Trekker

Tijdspad 2014

2015

2016

2017

2018

2019

Organisatorische maatregelen Oprichting centrummanagement

Gemeente en ondernemers

Uitwerking centrumversterkende bijdrage

Gemeente

Communicatie en draagvlakcreatie

CM

Functionele maatregelen Monitoring indicatoren

77

2020 e.v.

Project

Trekker

Tijdspad 2014

Acquisitiebeleid en leegstandsbestrijding

CM

- nieuw invulling huidige Delhaize - front nieuwe Delhaize, kant Stationsstr - Postgebouw - overige Ruimtelijke maatregelen Stationsstraat als mooiste winkelstraat van

Gemeente

de Maaskant Binnenstedelijke upgrading binnengebied

Vereniging

Da Vinci-Rubens-Rembrandt

eigenaars en gemeente

Versterken relatie Stationsstraat-

Eigenaar

Schumanplein-Europaplein Opwaardering Verblijfsgebied Kerkplein

Gemeente

Verbeteren verkeerscirculatie en parkeer-

Gemeente

regime Molenweideplein als groen hoogwaardig parkeerterrein Maatregelen rondom promotie en beleving Marketing en promotie

CM

Professionalisering evenementenaanbod

CM

78

2015

2016

2017

2018

2019

2020 e.v.

Organisatorische maatregelen Project: Oprichting centrummanagement Omschrijving

Centrummanagement is een structureel samenwerkingsverband tussen gemeente, ondernemers en vastgoedeigenaars in het centrum van Lanaken die gezamenlijk werken aan het versterken van de aantrekkingskracht en het economisch functioneren. De coördinatie hiervan ligt vaak in handen van een centrummanager, die het aanspreekpunt is voor publieke en private partijen.

Doel

Het coördineren en uitvoeren van de projecten met een publiek-private verantwoordelijkheid in het centrum. Het resultaat is meer begrip en vertrouwen, gezamenlijk beleid, concrete resultaten in projecten en nieuwe investeringen. De coördinatie omtrent centrumactiviteiten wordt op deze manier versterkt.

Projecten



Ruimtelijk functionele structuur: zie projecten ‘ruimtelijke maatregelen’. Als sparringpartner van de gemeente gesprekken voeren met eigenaren en ontwikkelaars, beoordelen van plannen enzovoort.

Organisatie en financiering



Acquisitie en leegstandsbestrijding: zie project.



Marketing en promotie: zie project.



Professionalisering evenementenaanbod: zie project.



Communicatie en draagvlakcreatie: zie project.



Het voorstel is het centrummanagement te organiseren vanuit de dienst economie. De huidige vzw Middenstand blijft verder werken via de bestuursvergaderingen op regelmatige basis (om de 14 dagen) en een aantal maal per jaar een algemene vergadering waar de werking en communicatie aan alle handelaars voorgelegd wordt (verantwoor-

79

ding centrumversterkende bijdrage). 

Voorstel om een overlegplatform op te starten (1 a 2 maal per jaar) met vertegenwoordigers uit middenstand, ondernemersclub, unizo, promotoren, horeca,….



De centrumversterkende bijdrage vormt een belangrijke financiële onderlegger voor het centrummanagement. Daarop aanvullend kan de gemeente mogelijk ook een bijdrage leveren, bijvoorbeeld door het budget van de centrumversterkende bijdrage te verdubbelen. Omwille van de nieuwe wetgeving op vzw’s, kan de bijdrage van de gemeente ook bepaald worden op basis van te maken kosten (en niet door transfers naar de vzw). Tevens kunnen vastgoedeigenaren, bedrijven etc. op projectenbasis financieren.



Acties

Verfijning projecten- en activiteitenprogramma voor komende 4 jaar. Dit draaiboek vormt hiervoor de basis.



Omschrijving maatschappelijk doel, uitwerking statuten.



Vastleggen dagelijks bestuur.



Uitwerken organisatiestructuur: betrokken partijen, taken en verantwoordelijkheden centrummanager, wijze van uitvoering projecten. Niet enkel dient draagvlak bekomen te worden binnen de stedelijke organisatie, ook de handelaars dienen als één blok de uitgewerkte visie te ondersteunen en hun verantwoordelijkheid daarin op te nemen. De centrummanager heeft hier een belangrijke rol in. Hij zal het organiserend vermogen verder versterken in samenwerking met de bestaande handelsvereniging.



80

Uitwerken financieringsstructuur: opstellen begroting en wijze van

financiering: wie gaat structureel bijdragen en op welke wijze? De centrumversterkende bijdrage kan hier een belangrijk onderdeel in zijn (zie volgend project). Centrummanager als vast aanspreekpunt (deeltijds, vb 1x dag per week). Trekker


Voorstel participanten

Gemeente, ondernemers, vastgoedsector en evt. recreatie

Mogelijke

Centrumversterkende bijdrage, gemeentelijke toelage, Winkelnota Vlaan-

financieringsbronnen

deren en Provincie

Inschatting kosten

Inzet centrummanager 1 dag per week: € 15.000 – 20.000 per jaar (wanneer deze niet gefinancierd wordt uit beschikbare uren van de dienst economie). Projectkosten zijn ondergebracht in de projecten (zie vervolg draaiboek).

81

Project: Voorbereiden centrumversterkende bijdrage Omschrijving

Mogelijkheden verkennen en draagvlak creëren bij ondernemers voor een centrumversterkende bijdrage (een door de stad georganiseerde inning) in het centrum van Lanaken, waarmee de centrummanagementprojecten (deels) gefinancierd worden.

Doel

Een structurele financiering vanuit de ondernemers, waaraan alle ondernemers verplicht gaan meebetalen waardoor een structurele basis ontstaat voor de economische versterking van Lanaken-centrum. Een centrumversterkende bijdrage heeft als voordeel dat:  

de parameters van de bijdrage door iedereen gekend en helder zijn; ook formulezaken, commerciële dienstverstrekkers en horeca

(vaak

moeilijker te bereiken) hierbij betrokken zijn; 

vele kleintjes één groot maken;



de gemeente ook een bijdrage kan leveren als co-financier, in de vorm van financiële, personele of logistieke ondersteuning.



Acties



Vaststellen invoering centrumversterkende bijdrage. Gebiedsafbakening bepalen: o.a. Stationsstraat, Winkelstraat, Bessemerstraat, Europaplein, Gemeenteplein, Kerkplein, Koning Albertlaan, Molenweidestraat en Molenweideplein. Dit dient overeen te komen met het kernversterkend gebied cfr. RUP Lanaken centrum.



Tarief vaststellen: € 300,- per ondernemer of een variabel tarief. Bij een vast tarief bedragen de inkomsten € 300,- x ca. 156 commerciële functies = € 46.800,-. Bij een variabel tarief zijn de inkomsten ongeveer vergelijkbaar. Zie hiervoor onderstaand rekenschema.



82

Ondernemersvereniging: ondernemers 1 op 1 bezoeken om draagvlak

te verwerven.  

Evt. organiseren draagvlakmeting om draagvlak te toetsen. Bij positieve uitkomst: invoeren centrumversterkende bijdrage door vastlegging in gemeentelijke documenten.



Opstellen + verzenden voorstel centrumversterkende bijdrage aan het gemeentebestuur.

Trekker

Gemeente en ondernemersvereniging



Mogelijke


financieringsbronnen Inschatting kosten

Ca. € 5.000 wanneer de implementatie grotendeels wordt uitbesteed

Rekenschema centrumversterkende bijdrage Handelaars Aantal

Wvo Klasse (m²)

Tarief(EUR) Tussentotaal (EUR)

55

0000 < WVO <= 0100

250

13.750

14

0100 < WVO <= 0200

350

4.900

11

0200 < WVO <= 0400

450

4.950

4

0400 < WVO <= 0800

450

1.800

2

0800 < WVO <= 1600

450

900

28

Horeca / cultuur

350

9.800

42

Diensten

250

10.500

Totaal

46.600

83

Project: Communicatie en draagvlakcreatie Omschrijving

Onder de professionele koepel van centrummanagement ligt er een kans de samenwerking en het organiserend vermogen van ondernemers te vergroten.

Doel

Versterken samenwerking en communicatie ondernemers (betrokkenheid handelaars verhogen). 

Acties

Uitbrengen centrummanagementnieuwsbrief aan alle handelaars, 1 x per kwartaal.



Versterken organisatiegraad handelaarsvereniging door na invoering centrumversterkende bijdrage handelaars gratis lid te maken van de vereniging.



Algemene vergadering met handelaars over invulling jaarplan centrummanagement.

Trekker



Regelmatig 1-op-1 contact centrummanager – handelaar.



2 x per jaar organisatie workshop voor training / coaching handelaars.

Centrummanagement


Centrummanagement, handelaarsvereniging, gemeente

Mogelijke

Centrumversterkende bijdrage, gemeente


Kosten zitten grotendeels in uren centrummanager (zie hiervoor). Kosten voor opmaak + drukwerk nieuwsbrief bedragen ca. € 2.000 per jaar indien dit wordt uitbesteed.

84

Nieuwsbrief Neerpelt Het centrummanagement in Neerpelt brengt 1 keer per kwartaal een nieuwsbrief uit om ondernemers op de hoogte te houden omtrent de planvorming van de gemeente en de ontwikkelingen op het gebied van centrummanagement.

85

Functionele maatregelen Project: Acquisitiebeleid en leegstandsbestrijding Omschrijving

In het centrum van Lanaken ontbreken diverse formules die op dit schaalniveau wenselijk zijn. Bovendien heeft het centrum te kampen met een forse leegstand van handelspanden. Inspanningen zijn nodig om het tij te keren.

Doel

Vergroten economische aantrekkingskracht, meer bezoekers en het terugdringen van de leegstand. 

Acties

Centrummanager moet netwerk opbouwen met retailers, brancheorganisaties, vastgoedeigenaars en (potentiele) ondernemers. Op de hoogte van de laatste trends en ontwikkelingen op het vlak van retail en horeca. Deze kennis ten volle inzetten in de zoektocht naar aanbieders en vernieuwende concepten.

 

RUP Smeermaas afronden. Opstellen brancherings- en acquisitieplan met bijbehorende acquisitielijst. Hoogwaardige zaken en speciaalzaken zijn kansrijk, onder andere in het herenmode- en kindermodesegment. Kansrijke formulezaken kunnen zijn C&A en C&A Kids Store, Esprit, MS Mode, Premaman, Brantano Schoenen, Veritas, Ici Paris, E5-mode, merkwinkels (genre McGregor, Cecil..) In de horecasector vooral inzetten op bistro’s, eetcafé, winterterrassen…..



Brochure voor werving ondernemers opstellen Lanaken-breed (zie actie 21 citymarketingplan).



Hierop aanvullend factsheet voor Lanaken-centrum opstellen (verzorgingsgebied, bezoekers, kwaliteiten etc) voor retailers en horecazaken ter ondersteuning van acquisitie. Tot op subbrancheniveau kan hierin gepresenteerd worden wat de noden zijn in Lanaken.

86



Leegstaande panden: Inzicht in de huurmarkt, afspraken maken met makelaars en eigenaars met het oog op de gewenste invulling en prijsafspraken (mogelijkheden bezien voor proefhuurperiodes, ingroeihuren, evt. subsidie voor gevelrenovatie / renovatie binnenruimte).



Gesprek openen voor relocatie verspreid gelegen ondernemers naar centrum. Koppelen aan verplaatsingspremie of fiscaal voordeel.



In het geval van langdurige leegstand kan tijdelijke camouflage en/of invulling uitkomst bieden. Denk daarbij aan het uitstallen van producten van andere handelaars, het beplakken van de etalages of het tijdelijk inrichten van het pand als galerie.



Opzetten en onderhouden pandenbank. Een pandenbank heeft tot doel om alle vragen en verzoeken met betrekking tot huisvesting via een website bij elkaar te brengen. Denk aan de omvang van beschikbare panden, de huurprijzen, geschikte functies, contactpersoon, et cetera. In andere plaatsen worden er successen mee geboekt. In het citymarketingplan is dit ook opgenomen als actie (zie actie 15 citymarketingplan).

Trekker

Centrummanagement


Vastgoedeigenaars, gemeente en ondernemers

Mogelijke

Gemeente, Winkelnota Vlaanderen, Provincie


Met name ureninzet centrummanager. Raming kosten voor pandenbank, tijdelijke camouflage, opmaak acquisitiefolder etc. circa € 5.000 per jaar.

87

Pandenbank Voordeel: - gericht werken aan uw leegstand - inzicht in dynamiek leegstand/binnenstad, Beschikbaarheid van vestigingsplaatsen - info omgeving - zoekmachine voor ondernemers en investeerders - podium voor herontwikkelingslocaties - promotiesite voor uw binnenstad - analyse, monitoring en sturing Op basis van eigen selecties en criteria: - verloop leegstand tov vorige jaren (aantal en opp) - prijsverloop leegstaande panden per oppervlaktecategorie - leegstandsontwikkeling per week/maand/kwartaal/jaar - leegstandstermijn in afzonderlijke delen van de binnenstad, winkelgebied of bedrijvenpark - inzicht in leegstandstermijn per type pand De totale kosten voor de instapversie kosten voor 3 jaar circa € 9.300,-. Voor de volledige versie (groter aantal zoeksystemen en filters, rapportagemodule en makelaarslogin) bedragen de totale kosten voor 3 jaar € 14.430,-.

88

Leuven, Informatie en begeleiding handelaars Wanneer een ondernemer op zoek is naar een geschikte handels- of horecalocatie, dan kunnen zij in Leuven begeleiding krijgen. Centrummanagement biedt specifieke informatie over brancheringsgegevens en winkelaanbod per wijk, de ligging van de concurrentie, passage-informatie en advies over de voor- en nadelen van alternatieve locaties. Aanvullend hierop kan er ook advies op maat worden gegeven. Bestickering leegstaande panden In diverse plaatsen worden leegstaande panden bestickerd om de leegstand te verbloemen, de uitstraling te verbeteren en ondernemers warm te maken voor invulling van het pand (ideeën voor branchering). In lanaken zou deze bestickering het eerste jaar gekoppeld kunnen worden aan de lancering van het citymarketingplan.

Moeders met lef Spijkenisse In Spijkenisse is door de vastgoedeigenaren voor een half jaar een pand beschikbaar gesteld om het initiatief ‘Moeders met lef’ ruimte te bieden. Moeders met een winkelidee kunnen zich inschrijven. Het beste idee mag zich uiteindelijk kosteloos huisvesten voor een half jaar in het beschikbare pand.

89

90

Ruimtelijke maatregelen Project: Stationsstraat als mooiste winkelstraat van de Maaskant Omschrijving Doel

Versterking van de uitstraling van de Stationsstraat. De Stationsstraat laten uitgroeien tot een aantrekkelijke, gezellige hoofdwinkelstraat.

Acties



Dominerende aanwezigheid van groenbeplanting (bomen, verticale tuinen, hanging baskets, bloembakken).



Op termijn opwaarderen bestrating (zone 30).



Verkeersluwer maken / verkeer stremmen Stationsstraat / laad en losbeleid opstellen (zones voorzien).

 

Vervangen straatmeubilair. Kwaliteit en duurzaamheid. Vervanging straatverlichting (sfeerverlichting) en evt. aanlichting gevels (i.s.m. Infrax – trekkingsrechten).



In samenspraak met eigenaars opstellen verbeterplan gevelkwaliteit, evt. gecombineerd met subsidie voor gevelrenovatie.



Verfijnen etalage-, reclame- en uitstallingenbeleid (incl terrassenbeleid)



Plaatsen aantrekkelijke vlaggen / banieren Lanaken-centrum.



Terrasmogelijkheden uitbreiden (winterterrassen).



Mix van wonen en winkels in de Stationsstraat.



Tijdelijke kunsttentoonstellingen (cfr. Olifanten in Hasselt).



Acties afstemmen met de acties 8 (Visualisatieplan) en 13 (Actieplan publieke ruimte) in het Citymarketingplan.

Trekker

Gemeente


Gemeente, eigenaars en ondernemers

Mogelijke

Winkelnota Vlaanderen (kernversterking en gevelrenovatie), gemeente en

financieringsbronnen

eigenaars

Inschatting kosten



Openbaar groen: € 25,- per m²



Openbare verblijfsruimte: € 185,- per m²



Openbare weg: € 135,- per m²



Vlaggen per stuk: € 20,- – 30,- per vlag

91

Volumevariant A

Volumevariant B

92

Project: Binnenstedelijke upgrading binnengebied Da Vinci-Rubens-Rembrandt Omschrijving

Overdekte galerijen uit de jaren 70 werken amper en dat is in Lanaken niet anders. Op een enkele uitzondering na is er vooral sprake van leegstand of van ondermaats functioneren van de aanwezige handelszaken. Het gebied waarvan sprake is aan de buitenkant uitstekend georiënteerd op de bestaande winkelassen Stationsstraat en Winkelstraat. Het binnengebied leent zich voor een herontwikkeling met focus op binnenstedelijk en kwaliteitsvol wonen met ruimte voor doorwaadbaarheid en rust.

Doel



Wegwerken van de structurele leegstand in winkelgalerijen.



Beantwoorden aan de toenemende behoefte voor kwaliteitsvol wonen in centrumgebieden.

Acties



Upgrading van het vastgoed.



Creatie van grotere units langsheen de winkelassen.



Stedenbouwkundige en planeconomische doorvertaling projectgebied (bestaande RUP aanpassen?).



Creatie van meerwaarde vastgoed om ontwikkelingen van de grond te krijgen (wonen op verdieping).



Mobiliseren verenigingen van eigenaren.



Regisseursfunctie vanuit AGB/Centrummanagement.

Trekker

Vereniging eigenaars en gemeente


AGB, ontwikkelaars

Mogelijke

AGB, eigenaars, Winkelnota Vlaanderen




Stedenbouwkundige en planologische doorvertaling: € 10.000,-.

 

Verwerving handelspand cfr. aankoop handelspanden Winkelnota. Procesmanagement ontwikkeling deelgebieden (contactname eigenaars, ontwikkelaars, uitwerken samenwerkings- en realisatieovereenkomsten, regie en bemiddeling, afstemming gemeente). Offerte op te maken in functie van vraagstelling. Zie inzet centrummanagement.

93

Impressie verbinding Stationsstraat - Schumanplein - Europaplein 94

Project: Versterken relatie Stationsstraat – Schumanplein – Europaplein Omschrijving

Delhaize gaat verplaatsen naar de westzijde van het centrum. Hierdoor komt de huidige locatie van Delhaize vrij. Deze locatie leent zich uitstekend voor vestiging van een modische trekker met een groter winkelvloeroppervlak vanwege de centrale ligging in de Stationsstraat (absolute A-locatie) en de directe aansluiting met het bronpunt Schumanplein.

Doel

Versterken relatie Schumanplein – Stationsstraat (westentree), functionele en ruimtelijke kwaliteitsverbetering Stationsstraat en winkelpassage.

Acties

 

Contact leggen met eigenaar pand. (Financiële) mogelijkheden onderzoeken voor herontwikkeling locatie + bijbehorende winkelpassage.



Peilen mogelijk geïnteresseerde retailers.



Verbinding Europaplein - Schumanplein – Stationsstraat ruimtelijk zichtbaar maken. Uitleggen ‘rode loper’ Europaplein - Stationsstraat - Schumanplein door inrichting openbare ruimte door te trekken.



In ontwerp duidelijke zichtbaarheid pand vanaf Schumanplein verankeren.



Fysieke relatie parking Spartacus en Stationsstraat.

Trekker

Eigenaar


Eigenaar, AGB

Mogelijke

AGB, eigenaars, Winkelnota Vlaanderen




Openbaar groen: € 25,- per m²



Openbare verblijfsruimte: € 185,- per m²

95

Project: Opwaardering verblijfskwaliteit Kerkplein Omschrijving

De verblijfsfunctie van het Kerkplein versterken.

Doel

Het Kerkplein krijgt meer de uitstraling van een aantrekkelijk verblijfsplein / rustpunt in het centrum van Lanaken waar mensen graag hun tijd doorbrengen, lunch nuttigen, gebruik maken van horeca enzovoort. Verkeer is mogelijk maar ondergeschikt aan de pleinfunctie. 

Acties

Entree gemeentehuis verbouwen en duidelijker gezicht en bouwvolume aan het plein geven.

 

Onderscheid maken op plein tussen verblijfs- en verkeersruimte. Dominerende aanwezigheid van groenbeplanting (bomen, verticale tuinen, hanging baskets, bloembakken).



Hoek Koning Albertlaan en Kerkplein wanden in betere verhouding brengen met de omvang van het plein door in gesprek te treden met eigenaars.



Cfr maatregelen beeldkwaliteit en kwaliteit openbaar domein Stationsstraat, eenvormige inrichting publieke ruimte in het centrumgebied.



Acties afstemmen met de acties 8 (Visualisatieplan) en 13 (Actieplan publieke ruimte) in het Citymarketingplan.

Trekker

Gemeente


Gemeente, eigenaars en ondernemers in directe omgeving

Mogelijke

AGB, eigenaars, gemeente


96

Buitenruimte en openbare verblijfsruimte € 85,- - € 185,- per m²

Project: Verbeteren verkeerscirculatie en parkeerregime Omschrijving

Lanaken-centrum dient te worden gepositioneerd als een gezellig én bereikbaar handelscentrum voor met name de inwoners uit Groot-Lanaken. Dit houdt in dat de dagdagelijkse bereikbaarheid moet gefaciliteerd worden met oog op frequente maar vaak kortstondige bezoeken zonder evenwel voorbij te gaan aan de noodzakelijke upgrading van het kernwinkelgebied. Immers, de unieke positionering van Lanaken schuilt net in de kans om maximaal in te zetten op kwaliteit van de omgeving en van het aanbod. Lanaken-centrum moet terug de huiskamer worden van de bevolking met focus op gezelligheid, ontmoetingsfunctie en dergelijke. Vandaar de eerdere vermelding van de Stationsstraat en het Kerkplein als op te waarderen gebieden. Dit vraagt om een correcte facilitering van het circulatie- en parkeerbeleid (mogelijke link met verkeerscirculatieplan 2009). Voor de verbetering van de verkeerscirculatie dienen de resultaten uit het verkeerscirculatieplan 2009 nadrukkelijk betrokken te worden.

Doel

Door de juiste maatregelen het tweesporenbeleid van gezellig en bereikbaar centrum kracht bij zetten.

Acties



Eenrichtingsverkeer in de Spoorwegstraat.



Verkeer in twee richtingen voor de kerk.



Afsluiten van doorgaand verkeer langs de kerk, enkel nog een kleine parking op het Kerkplein.



Verkeer rechts van de kerk verandert van richting.



Verkeer door de Stationsstraat verandert van richting.



Kortparkeren in de Stationsstraat en op het Kerkplein om convenciencewinkelen te promoten en langparkeerders te ontmoedigen, overige par-

97

kings centrum blauwe zone. 

Inrichting parkeerterrein Spartacushalte (P+R of zone buitenconfiguratie).



Langparkeerzone Cultureel centrum promoten bij handelaars (actie in samenwerking met mobiliteit ‘plooifietsen’).



Op termijn Molenweide-plein enkel inrichten als commerciële parking (niet voor omwonenden).

 

Verstrengen van de controle op het parkeren (handhavingsbeleid). Enige afbouw van aantal parkeerplaatsen ten behoeve van laad- en loszones en terrassen.

Trekker

Gemeente

Mogelijke

Winkelnota Vlaanderen, gemeente, reguliere subsidiekanalen


98



Openbare weg: € 135,- per m²



Parkeren: € 115,- per m²



Voetpad: € 85,- per m²

Maatregelen rondom promotie en beleving Project: Marketing en promotie Omschrijving

Door acties en maatregelen op het gebied van marketing en promotie Lanaken bekender maken bij het publiek.

Dit gebeurt in afstemming met het city-

marketingplan van Lanaken. Doel

Grotere bezoekersaantallen en hogere bestedingen.

Acties



Uitwerken wervende huisstijl (ook in relatie tot het overkoepelend imago voor Lanaken, zie actie 1 citymarketingplan).



Centrum positioneren in corporate brochure en folder Lanaken (zie acties 4 en 5 citymarketingplan).



Centrum positioneren en promoten in website Lanaken (zie actie 6 citymarketingplan) of aparte website voor centrum ontwikkelen. Zie voorbeeld www.winkeldorp.be.



Centrum betrekken bij uitwerking charter met Maastricht (zie actie 12 citymarketingplan).



Actieplan startersbeleid uitwerken (in afstemming met citymarketingplan, zie actie 14).



Inzetten op uniforme openingstijden en evt. het introduceren van koopzondagen. Duidelijke afspraken maken tussen handelaars, koppelen van koopzondagen / avonden aan acties en evenementen.



Middels advertenties en free-publicity (gratis reclame) in lokale en regionale kranten en magazines inspelen op actualiteit, specifieke acties, evenementen of arrangementen.



Lanceren van een nieuw promotiemiddel voor centrum, zoals een duurzame shoppingbag.

99



Dynamisering geschenkbonnen in samenwerking met industrie, OCMW, ziekenhuis…



Door gerichte acties in samenwerking met toerisme op te pakken, kunnen er meer bezoekers worden aangetrokken. Denk aan ‘hap en trap’ (fietsroutes koppelen aan bonnen te besteden bij lokale horeca) en het informeren van personeel bij verblijfsaccommodaties over kwaliteiten centrum.



1 x per jaar het uitbrengen van een glossy magazine over Lanaken wat verspreid wordt onder huishoudens in de gemeente en de regio en bij verblijfsaccommodaties. De kwaliteiten / bezienswaardigheden van Lanaken worden nadrukkelijk onder de aandacht gebracht. Hierbinnen is er ook aandacht voor het centrum van Lanaken door ondernemers aan het woord te laten, het aanbieden van kortingsbonnen en arrangementen, profileren van het aanbod en het presenteren van een evenementenkalender.

Trekker

Centrummanagement en citymarketing


Centrummanagement, handelaars en gemeente

Mogelijke

Centrummanagement, gemeente


Voor specifieke marketing en promotie van het centrum (los van activiteiten voortkomend uit citymarketingplan) circa € 10.000 per jaar.

100

Overkoepelend beeld

Afgeleid beeld centrum

Eigen huisstijl

101

Geschenkbonnen (-automaat) In vele steden en gemeente wordt er gewerkt met geschenkbonnen. In Geel werkt men met digitale geschenkbonnen of kunnen deze verkregen worden via een geschenkbonnenautomaat die 24/24 ter beschikking staat. In Lanaken kunnen we ons beperken tot het centrum indien de handelaars zelf het initiatief nemen. In plaats van een verkooppunt kunnen we ook een automaat installeren. Mierlose Knippers In Mierlo en omgeving wordt een couponkrant 'Mierlose Knippers' verspreid. Deze krant, vol aanbiedingscoupons voor de consument, is tevens gratis verkrijgbaar bij de lokale supermarkt. Gezien de leuke aanbiedingen die de Mierlose winkeliers plaatsen, verwachten de ondernemers dat er door de consument flink geknipt gaat worden.

Ladies Night Bergeijk Jaarlijks wordt er in het kader van de Holland Ladies Tour in Bergeijk een Ladies Night georganiseerd in het centrum. Tussen 17.00 en 22.00 uur kunnen dames naar hartenlust shoppen in het centrum. In vrijwel iedere winkel zijn speciale activiteiten, aanbiedingen, kortingen en/of wordt een hapje en een drankje geserveerd. Kortom, dames worden in de watten gelegd! Het perfecte uitje voor zussen, vriendinnen, moeders & dochters etc.

102

VIP Club Horst Als lid van VIP Club Horst centrum ontvangt de consument aantrekkelijke kortingen en aanbiedingen die enkel gelden voor leden van de club. De club is enkel een virtuele club, men ontvangt de aanbiedingen per email. Lid worden is gratis en verplicht de consument tot niets.

www.winkeleninsintniklaas.be Op de website www.winkeleninsintniklaas.be is informatie gegeven over alle publieksgerichte functies in het centrum: er is ruimte voor vermelding en presentatie. Tevens is er informatie te vinden over de activiteiten en de parkeermogelijkheden.

103

Project: Professionalisering evenementenaanbod Omschrijving

Vergroten en professionaliseren evenementenaanbod.

Doel

Potentiele bezoekers kennis laten maken met centrum en bestaande klanten prikkelen tot een extra bezoek. 

Acties

In samenspraak met handelaars onderzoeken welke bestaande evenementen verder geprofessionaliseerd / uitgebouwd kunnen worden. Centrummanagement ondersteunt bij verdere professionalisering en kwaliteitsverbetering.



Eventueel initiëren nieuwe evenementen. Denk aan meerdaags kerstevenement, mode evenement, proeverijmarkt, nieuw horeca-evenement, specifieke activiteiten gericht op kinderen etc.



Bij evenementen / handelsondersteunende activiteiten zoveel mogelijk aansluiten bij het imago van de gemeente (zie actie 17 citymarketingplan).



Oog houden voor een juiste spreiding, coördinatie en afstemming van de evenementen in de gemeente over het jaar heen. Eventueel slimme verbindingen maken tussen evenementen (vergroten aantrekkingskracht en bereik). Dit gebeurt in samenwerking met toerisme.



Via media, flyers, aankondigingsborden, posters etc. evenementen per seizoen gezamenlijk promoten.

Trekker

Centrummanagement


Centrummanagement, ondernemers

Mogelijke

Centrumversterkende bijdrage, sponsoring bedrijven


Circa € 5.000 - € 10.000 per jaar afhankelijk van het ambitieniveau en mogelijkheden tot sponsoring

104

Beeldig Lommel Jaarlijks wordt er in Lommel een groot spektakel van levende beelden georganiseerd, die over heel het stadscentrum van Lommel verspreid staan. Jaarlijks trekt het evenement veel bezoekers waarmee het centrum van Lommel op de kaart wordt gezet.

105

106

107

BRO heeft vestigingen in Boxtel | Amsterdam | Hasselt

Lanaken Gemeente Definitief 13 Lanaken februari 2014

Recommend Documents