Kwaliteitshandboek. R.K. Basisschool. De Palster. Schooljaar Versie 2.1

Kwaliteitshandboek R.K. Basisschool De Palster

Schooljaar 2014-2015 Versie 2.1

0

Datum

Gremium

29-8-2013

Team

30-8-2013

Team

18-02-2014

Team

18-02-2014

Team

28-08-2014

Team

29-01-2015

Team

09-02-2015

Team

Samenvatting wijzigingen/ opmerkingen Aangepast op basis gegevens jaarevaluatie schooljaar 2012-2013 Aangepast m.b.t. schoolregels Aangepast n.a.v. halfjaarlijkse actualisering. Omschrijving taken voor zover beschikbaar toegevoegd. Ter bespreking in bouw d.d. 25022014 Vastgesteld in teamvergadering Aangepast op basis informatie einde schooljaar 2013-2014. Niet alle omschrijvingen van de taken volledig aanwezig. Aangepast op basis van schoolbrede afspraken periode september t/m december 2014 Aangepast na aanvullingen vanuit het team

Versie

Status

1.0

C

1.0 1.1

D C

1.1

D

2.0

D

2.1

C

2.2

D

Inhoudsopgave H1

UITGANGSPUNTEN EN DOELEN ............................................................................ 1

1.1        H2.

UITGANGSPUNTEN ................................................................................................... 1 De toelating............................................................................................................ 1 Duur van het onderwijs .......................................................................................... 1 Aansluiting voortgezet onderwijs ............................................................................ 1 Continue ontwikkeling ............................................................................................ 1 Multiculturele samenleving ..................................................................................... 1 Identiteit ................................................................................................................. 2 Schooldoelen ......................................................................................................... 3

ALGEMENE SCHOOLORGANISATIE ...................................................................... 4

2.1

ALGEMENE ZAKEN.................................................................................................... 4 Groepsindeling ....................................................................................................... 4 Personeel............................................................................................................... 4 Overlegmomenten ................................................................................................. 4 Oudervereniging, ouderraad, klassenouder ........................................................... 4 Medezeggenschapsraad ........................................................................................ 5 De taakverdeling/activiteiten .................................................................................. 5 De klassenmap(1 t/m 8) ........................................................................................10 Werkvormen .........................................................................................................11 Afspraken omtrent zelfstandig werken ..................................................................12 Afspraken omtrent ‘Leren zichtbaar maken’ ..........................................................12 ICT binnen het onderwijs ......................................................................................17 2.2 ONDERSTEUNING....................................................................................................24  Onderwijsaanbod ..................................................................................................24  Toetskalender .......................................................................................................26  Groepsbesprekingen / 1-zorgroute ........................................................................27  Leerling-dossier ....................................................................................................29  Orthotheek ............................................................................................................30  Intern begeleider ...................................................................................................30  Remedial teaching / Leerkrachtondersteuner ........................................................31  Passend onderwijs ................................................................................................31  Doorgaande lijn Peuterspeelzaal-basisschool .......................................................32  Omgangsprotocol..................................................................................................33  Sociale Vaardigheidstraining .................................................................................33  Contacten met ouders ...........................................................................................34  Procedure indeling combinatiegroepen .................................................................34  Externe contacten .................................................................................................35  Leerling-resultaten ................................................................................................36  Onderwijskundig rapport .......................................................................................38  Schoolevaluatie.....................................................................................................38  Tevredenheidspeiling ............................................................................................39 2.3 UITVOERING VAN DE REGELGEVING ...............................................................................39  Ontheffingen .........................................................................................................39  Schoolverzuim ......................................................................................................39  Klachtenprocedure ................................................................................................39           

H3. 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14 3.15 3.16 3.17 3.18 3.19 3.20 3.21 3.22 3.23 3.24

ONDERWIJSLEERPAKKET ....................................................................................41 LEZEN ....................................................................................................................41 VOORBEREIDEND LEZEN..........................................................................................41 AANVANKELIJK LEZEN .............................................................................................45 VOORTGEZET TECHNISCH LEZEN. ............................................................................46 BEGRIJPEND LEZEN EN INFORMATIE VERWERVEN......................................................47 WERKSTUK / SPREEKBEURT / BOEKBESPREKING .......................................................49 SCHRIJVEN .............................................................................................................51 TAAL ......................................................................................................................52 SPELLING (TAAL OP MAAT, GR 5 T/M 8) ....................................................................55 ENGELS .................................................................................................................56 REKENEN EN WISKUNDE ..........................................................................................57 KENNISGEBIEDEN ; GESCHIEDENIS ..........................................................................60 KENNISGEBIEDEN ; AARDRIJKSKUNDE ......................................................................63 KENNISGEBIEDEN ; NATUUR ....................................................................................67 KENNISGEBIEDEN ; W ETENSCHAP & TECHNIEK .........................................................70 MAATSCHAPPELIJKE VERHOUDINGEN, ACTIEF BURGERSCHAP ....................................72 GEZONDHEIDSVOORLICHTING EN -OPVOEDING..........................................................73 JEUGD EHBO-B & REANIMATIE ...........................................................................75 GODSDIENSTONDERWIJS.........................................................................................76 GEESTELIJKE STROMINGEN .....................................................................................77 KUNSTZINNIGE VORMING .........................................................................................78 ZINTUIGLIJKE OEFENING, SPEL- EN BEWEGINGSONDERWIJS .......................................79 SOCIALE REDZAAMHEID ...........................................................................................80 HUISWERK .............................................................................................................81

H1 Uitgangspunten en doelen 1.1

Uitgangspunten

 De toelating Ouders kunnen met behulp van een inschrijfformulier aangeven hun kind op onze school onderwijs te willen laten genieten. Daarmee geven zij aan de bijzondere grondslag van de school te kennen en te respecteren. Inschrijving vindt in principe plaats op volgorde van aanmelding. Met dien verstande dat kinderen van ouders die al aan onze school verbonden zijn voorrang hebben. Na het ontvangen van het inschrijfformulier wordt aan de hand van de aannameprocedure gekeken of een kind daadwerkelijk op onze school geplaatst kan worden. Ouders ontvangen, indien hun kind wordt toegelaten, van de inschrijving een schriftelijke bevestiging. Kinderen die vier worden mogen in de vijf weken direct vooraf gaande aan hun verjaardag tien dagdelen kennis komen maken. De keuze van de dagen gebeurt in overleg tussen ouders en leerkrachten van groep 1 en 2. Ongeveer twee maanden voordat het kind vier jaar wordt neemt de school hierover contact op met de ouders. Daarna volgt een schriftelijke uitnodiging. Vanaf vijf jaar geldt de leerplicht. Aan het eind van het schooljaar dat het kind veertien wordt, moet het de school verlaten.  Duur van het onderwijs Het onderwijs op basisschool De Palster is zodanig ingericht dat de kinderen in beginsel binnen een tijdvak van acht aaneensluitende jaren de school kunnen doorlopen.  Aansluiting voortgezet onderwijs Wij richten ons onderwijs zo in dat het mede de grondslag legt voor het volgen van aansluitend voortgezet onderwijs. Om een goede aansluiting te realiseren hebben we contact met scholen voor het voortgezet onderwijs. De leerlingen van groep 8 bezoeken gezamenlijk enkele informatiedagen van scholen voor voortgezet onderwijs in Culemborg. Om de overgang zo optimaal mogelijk te laten verlopen, wordt de procedure gevolgd ‘overgang po-vo’ zoals vastgesteld in het regionale samenwerkingsverband. De Palster volgt de ontwikkelingen van zijn oud-leerlingen door persoonlijke gesprekken met het VO. Daarnaast ontvangt De Palster schriftelijke rapportage vanuit het VO. Aan de hand van deze gegevens wordt gevolgd in hoeverre de verwachtingen van de basisschool uitkomen en of er mogelijk aanpassingen nodig zijn binnen het onderwijs van de school.  Continue ontwikkeling Basisschool De Palster probeert een onderwijsleersituatie te scheppen die het mogelijk maakt een continue ontwikkelingsproces bij de kinderen te bewerkstelligen op alle aspecten van de kinderlijke ontwikkeling. Deze aspecten betreffen de verstandelijke, sociale, emotionele, de motorische en de creatieve ontwikkeling. Op basisschool De Palster leveren we samen met de ouders een bijdrage aan het functioneren van elk kind op zijn/haar niveau. Daarbij houden we rekening met de eigen geaardheid van de kinderen, hun verschillen in ontwikkeling, begaafdheid, belangstelling en motivatie.  Multiculturele samenleving Basisschool De Palster probeert een sfeer te scheppen, waarin ieder kind zich geaccepteerd voelt met zijn/haar uiterlijk, taal en/of culturele achtergrond. Wij vinden het onze taak om in een sfeer van vertrouwen, die zeer zorgvuldig moet worden opgebouwd en gekoesterd, de kinderen een eerlijke respectvolle wijze van omgaan met elkaar en anderen voor te leven.

Januari 2015


1

 Identiteit Levensbeschouwelijk Basisschool De Palster is een Rooms Katholieke school en geeft de kinderen vanuit die visie onderwijs, waarop voorop staat dat wij respect hebben voor alle vormen van levensbeschouwing. Hoe geven wij op de Palster concreet gestalte aan onze R.K. identiteit? Godsdienst Wij gebruiken iedere dag de methode Trefwoord. Trefwoord is een methode voor levensbeschouwelijke vorming in de basisschool en wil kinderen begeleiden en ondersteunen bij het verkennen, bewustmaken en verrijken van hun wereld. Tijdens deze levensoriëntatie komen ze allerlei vragen tegen, zoals: wat is eerlijk, wat heeft zin, waar is mijn overleden opa, wat betekent God voor mensen, waarom heeft niet iedereen genoeg te eten, waarom pesten mensen elkaar, enzovoort. Het zijn levensvragen van alle tijden waarop verhalen uit verschillende tradities (onder andere de joodse en christelijke traditie) in de loop der eeuwen ook een antwoord zochten. Deze en ook eigentijdse bronnen kunnen kinderen inspireren, aan het denken zetten om vervolgens er met elkaar in de klas op te reflecteren. Ze dagen hen uit om zelf keuzes te maken voor hun handelen. Dat geeft hun houvast, vertrouwen en perspectief, op weg naar de toekomst. De methode Trefwoord wordt ook gebruikt bij de voorbereidingen van diverse vieringen, zoals Kerstmis en Pasen. Projecten In groep 4 volgen wij het 1e Communieproject. In groep 8 volgen wij het H. Vormselproject. Bidden. Wij geven op de volgende manier vorm aan bidden: Dagelijks wordt er in alle groepen gebeden a.d.h.v. de methode Trefwoord. Er wordt aandacht geschonken aan de betekenis van het gebed. Hierbij komen alle denkbare gebeden voor. Daarnaast wordt vanaf groep 4 het Onze Vader gezongen – gebeden. Vieringen. Tijdens het schooljaar vinden er verschillende vieringen plaats. Waar mogelijk worden de ouders uitgenodigd om deze bij te wonen. De vieringen die gedurende het jaar aan bod komen zijn:Advent, Kerstmis, Carnaval, Palmpasen (groep 1 en 2) – Witte Donderdag – Goede Vrijdag – Pasen Tijdens het schooljaar besteden wij aandacht aan de betekenis van bovenstaande vieringen, alsmede aan de betekenis van Hemelvaart en Pinksteren. Uitdragen R.K. identiteit Als team dragen wij onze identiteit uit via: Het toepassen van de uitgangspunten van de methode Leefstijl. Het toepassen van de godsdienst methode Trefwoord. Het gezamenlijk vieren van de verschillende gebeurtenissen gedurende het jaar. Aandacht en respect voor andere geloofsovertuigingen met bijbehorende vieringen. Gesprekken voeren over klassenproblemen. Aanpak van pestproblematiek via omgangsprotocol. Omgang met “fout” gedrag, zoals misplaatst taalgebruik (vloeken en schelden) en ruwe omgangsvormen.

Pedagogisch

Januari 2015


2

We streven op onze school naar een open situatie. Een situatie waarbinnen de leerlingen en de leerkrachten zich volledig kunnen uiten. Waarbinnen de leerlingen zich ook volledig kunnen ontplooien tot zelfstandige mensen die een eigen verantwoordelijkheid kunnen dragen en een eigen inbreng hebben. De vorming van het kind vindt plaats onder invloed van thuis, de buurt, de vereniging, de kerk en de school. Naast het begrip tonen voor de eigen persoonlijkheid van het kind heeft de school ook een taak in de vorming van het kind. Dit betekent enerzijds het accepteren en anderzijds waar nodig het corrigeren van het kind. We streven er naar kinderen zo goed mogelijk op te vangen en te helpen. Indien noodzakelijk wordt deskundige hulp ingeschakeld. In een open situatie spelen ook gevoelens een rol. Daarom accepteren we in de klas, in de groep, van persoon tot persoon emoties. Echter het bespreekbaar stellen van gevoelens gebeurt alleen als de situatie het toelaat. We gaan er van uit dat de mens sociaal is, dus gevormd wordt door de omgang met anderen. Veel van zijn gedragingen neemt hij over van de groep waartoe hij behoort. In een open situatie hebben we te maken met groepswerk. We eisen van de kinderen dat ze daarin werken onder eigen verantwoordelijkheid, een eigen inbreng hebben, elkaar respecteren, elkaar helpen. Dan heeft groepswerk een positief effect op de open situatie en op de vorming van het kind. Ook in een open situatie moeten regels bestaan. Kinderen hebben behoefte aan een omgeving waar bepaalde regels gelden, voelen zich er veilig. Indien de afgesproken regels protesten oproepen, moet het mogelijk zijn deze bespreekbaar te stellen. Hierbij rekening houdend met de leeftijd van de kinderen. In een open situatie krijgen we ook te maken met straffen en belonen. We gaan er van uit dat we proberen de kinderen meer te belonen dan te straffen. We proberen als leerkracht niet autoritair te zijn, hetgeen een kind afhankelijk maakt. We scheppen een situatie waarin liefde en discipline samengaan, iets dat kinderen heel gemakkelijk aanvoelen en accepteren. We geven bij straffen het kind nooit het gevoel dat het zelf afgewezen wordt, want dan is straffen geen opvoeden maar vergelden. Daarnaast is het belangrijk dat het kind onafhankelijk van de prestaties en successen waardering en liefde krijgt. 

Schooldoelen We streven ernaar dat, wanneer kinderen na acht jaar basisonderwijs De Palster verlaten, ze het volgende, overeenkomend met hun ontwikkeling, bereikt hebben: - Zich die instrumentele vaardigheden hebben eigen gemaakt, dat ze zich op hun eigen niveau zowel mondeling als schriftelijk kunnen uitdrukken, kunnen lezen, om kunnen gaan met hoeveelheden en getallen. - Zich de noodzakelijke kennis binnen de diverse vakgebieden alsmede de moderne communicatiemiddelen hebben eigen gemaakt. - Zich op een creatieve manier kunnen uitdrukken en op een eigen positieve manier om kunnen gaan met creatieve uitingen van anderen. - Om kunnen gaan met de religieuze dimensie van het leven in de verwachting dat ze daardoor ontvankelijk zijn voor het verstaan van de christelijke boodschap en de mogelijke aanvaarding ervan. - Zich sociaal dusdanig ontwikkeld hebben, dat ze optimaal deel kunnen nemen aan het menselijk verkeer. - Om kunnen gaan met eigen emoties en die van anderen. Wij gaan ervan uit dat kinderen die dit beheersen zich staande kunnen houden in een voortdurend veranderende maatschappij.

Januari 2015


3

H2. Algemene schoolorganisatie 2.1

Algemene zaken

 Groepsindeling De school werkt met groepen die ingedeeld zijn in jaarklassen. Combinaties van verschillende jaarklassen binnen een groep behoren, in het belang van de interne schoolorganisatie, tot de mogelijkheden. (zie procedure indeling combigroepen) De kleuters werken in heterogene groepen. De groepsleerkracht is voor de kinderen en voor de ouders de uiteindelijk verantwoordelijke persoon en kan daarop aangesproken worden. In alle groepen komt regelmatig een andere leerkracht in verband met: De aanwezigheid van parttimers en de;coördinatie van overige taken (o.a. leerlingenzorg, ict) directietaken. Het streven is om niet meer dan twee verschillende leerkrachten per groep te laten werken. (noodsituaties uitgezonderd). 

Personeel Het personeel op Basisschool De Palster wordt aangesteld conform de sollicitatieprocedure zoals die door het bestuur is vastgelegd. Nieuwe leerkrachten worden intensief begeleid volgens het begeleidingsplan. De betreffende leerkrachten ontvangen deze bij hun aanstelling. De verdeling van de groepen over de personeelsleden gebeurt door de directeur na overleg in de teamvergadering. Betrokkenen worden bij ingrijpende wijzigingen vooraf mondeling geinformeerd. Om het jaar houdt de directeur met elk teamlid tenminste één functioneringsgesprek. In dat gesprek gaat het vooral om het vroegtijdig opsporen van zaken die belemmerend, dan wel bevorderend zijn voor het functioneren van de leerkracht. Om het jaar vindt een beoordelingsgesprek plaats. In de functionerings- en beoordelingsgesprekken wordt tevens de persoonlijke professionele ontwikkeling van het personeelslid vastgelegd in een persoonlijk ontwikkelingsplan.  Overlegmomenten De besprekingen op basisschool De Palster worden door de directie vooruit gepland en vastgelegd in de jaarplanning. In deze planning wordt uitgegaan van maximaal één verplichtend overleg per week. Er wordt tevens aangegeven wie bij welk overleg aanwezig zijn. Wij kennen op onze school teamvergaderingen, bouwoverleg, groepsbesprekingen, zorgoverleg en directieoverleg. In de teamvergaderingen worden onderwijskundige en organisatorische zaken de school betreffende besproken. De directeur zit deze vergaderingen voor. In een bouwvergadering wordt de praktische uitwerking van het schoolbeleid vertaald naar de desbetreffende groepen. Tijdens de groepsbesprekingen bespreekt de intern begeleider samen met de groepsleerkracht de kinderen die extra zorg behoeven. Deze groepsbesprekingen vinden over het algemeen plaats in de periode rond de methode onafhankelijke toetsen van Cito. Van elke vergadering worden notulen gemaakt met daarin opgenomen de besluiten. Ieder teamlid ontvangt het verslag van elke teamvergadering. Tevens worden de notulen op de l:schijf van de computerserver opgeslagen. Elke vergadering worden de notulen van een voorgaande vergadering aan de orde gesteld c.q. goedgekeurd. Naast het verplichte overleg is er ook sprake van overleg op vrijwillige basis met een ad hoc-karakter.  Oudervereniging, ouderraad, klassenouder Alle ouders die een kind hebben op onze school zijn automatisch lid van de oudervereniging. Het bestuur bestaat uit vertegenwoordigers van iedere groep van onze school. Deze vertegenwoordigers worden door de ouders van de groepen gekozen. De oudervereniging is ook per mail te bereiken. Het emailadres is [email protected] In de ouderraad worden vele organisatorische zaken die de school en ouders aangaan besproken. Hierbij kan gedacht worden aan onderwijsondersteunende activiteiten (o.a. leesouders), het verlenen van handen spandiensten aan het onderwijs en het ondersteunen en/of mede-organiseren van buitenschoolse activiteiten (o.a. sportdag).

Januari 2015


4

Op De Palster wordt gewerkt met klassenouders. De klassenouder is het eerste aanspreekpunt voor de leerkracht voor het verkrijgen van hulp, het ondersteunen van de leerkracht bij activiteiten en het werven van hulpouders.

 Medezeggenschapsraad De medezeggenschapsraad (MR) is een overlegorgaan waarin zowel ouders als leerkrachten vertegenwoordigd zijn. Zij wisselen samen van gedachten over beleidsaangelegenheden van de school. De MR houdt regelmatig contact met het schoolbestuur. De MR adviseert gevraagd en ongevraagd de directie in haar beleid. De MR bevordert openheid en onderling overleg op De Palster. Mailadres: [email protected]  De taakverdeling/activiteiten Ieder jaar worden door de directeur in overleg met het team ten aanzien van alle groepsoverstijgende activiteiten leerkrachten tot verantwoordelijk coördinator benoemd. Hier vloeit een taakverdeling uit voort. De coördinator is verantwoordelijk voor de voorbereiding, uitvoering, evaluatie en financiële afwikkeling van de betreffende activiteit. Uitdrukkelijk dient vermeld te worden dat hij/zij de werkzaamheden die daarvoor uitgevoerd moeten worden niet persoonlijk hoeft te verrichten. Alle teamleden staan hem/haar met raad en daad terzijde. Indien het activiteiten betreft die in samenwerking met de ouderraad verzorgd worden, dient twee weken nadat een activiteit heeft plaatsgevonden een declaratieformulier bij de penningmeester van de ouderraad te zijn ingediend. Voor de eerste vergadering van de ouderraad hebben teamleden van iedere commissie initiatief genomen om de eerste afspraak te met de commissie te maken, ongeacht op welk moment van het schooljaar de activiteit plaatsvindt. Bij aanvang van de voorbereidingen van een activiteit dient het startdocument voor commissies in gebruik te worden genomen. Beide formulieren zijn te vinden op de L:schijf van het computernetwerk. Beschrijving van taken Avondvierdaagse Dit jaarlijks terugkerend evenement voor de kinderen uit de groepen 3 t/m 8 wordt in samenwerking met de ouderraad georganiseerd. Terugkomende facetten zijn: invullen startdocument, informatievoorziening naar ouders, inschrijving, boodschappenlijstjes, traktaties, hulpouders werven, liedjes verspreiden voor tijdens de vierdaagse, financiële afwikkeling, uitdelen medailles. De financiering van dit onderdeel is opgenomen in de begroting van de ouderraad. De uitvoering van deze taak vindt plaats in de tweede helft van het schooljaar. De exacte datum van de activiteit is opgenomen in de jaarplanning. Boekpromotie (Beschrijving in ontwikkeling) Bedrijfshulpverlening (Beschrijving in ontwikkeling) Carnaval Dit jaarlijks terugkerend evenement voor de kinderen uit de groepen 1 t/m 8 wordt in samenwerking met de ouderraad georganiseerd. Terugkomende facetten zijn: invullen startdocument, bepaling van het thema, informatievoorziening naar ouders, boodschappenlijstjes, traktaties, hulpouders werven, financiële afwikkeling. De financiering van dit onderdeel is opgenomen in de begroting van de ouderraad. De uitvoering van deze taak vindt plaats in het midden van het schooljaar. De exacte datum van de activiteit is opgenomen in de jaarplanning. Moederdag/vaderdag (Beschrijving in ontwikkeling) Teamuitje

Januari 2015


5

(Beschrijving in ontwikkeling) Leefstijl (Beschrijving in ontwikkeling) Lief en Leed

Elke maand doneren de teamleden een van te voren afgesproken bedrag in de lief- en leed pot. Eén teamlid zorgt voor de administratie. Bij bijzondere gelegenheden (bijv. geboorte kind, jubileum, huwelijk, succesvol afsluiten van een cursus) ontvangt het betreffende teamlid een attentie. Wanneer een teamlid een extra steun in de rug nodig heeft (bijv. bij overlijden familielid, ziekte) krijgt het betreffende teamlid een kaart thuis gestuurd. Het jaarlijkse teamuitje wordt uit de lief en leed pot bekostigd. De uitvoering van deze taak vindt door het gehele schooljaar plaats. Magazijnbeheer De personeelsleden die invulling geven aan deze taak, zorgen er voor dat de betreffende magazijnen netjes en overzichtelijk blijven. Zij dienen te weten waar alle materialen opgeslagen horen te worden. Zij controleren regelmatig de magazijnen en leggen verkeerd opgeruimde materialen weer op de goede plek. De uitvoering van deze taak vindt door het gehele schooljaar plaats. Meesters- en Juffendag Het personeelslid dat invulling geeft aan deze taak, coördineert dit evenement voor de kinderen uit de groepen 1 t/m 8. Per jaar wordt gekeken op welke wijze aan de meesters en juffendag invulling wordt gegeven. Terugkomende facetten zijn: invullen startdocument, bepaling van het thema, informatievoorziening naar ouders, boodschappenlijstjes, traktaties, hulpouders werven, financiële afwikkeling. De uitvoering van deze taak vindt plaats in de tweede helft van het schooljaar. De exacte datum is opgenomen in de jaarplanning. Kunst en Cultuur Educatie De KCE-coördinator stelt in samenwerking met de KCE-werkgroep van de stichting het jaarprogramma vast. De organisatie van de diverse activiteiten binnen dit programma wordt onderverdeeld binnen KCE-ers van de stichting. Bij een activiteit dient o.a. het vervoer, toegangskaarten en begeleiding verzorgd te worden. Aandachtspunt is het uitgaan van actuele leerlingaantallen en het vastleggen van de evaluaties. Het overleg binnen de stichting vindt ongeveer drie keer per jaar plaats. Daarnaast is het contact met andere KCE’ers binnen de stichting vooral telefonisch en per mail. De KCE-coördinator binnen de school is m.b.t. KCE activiteiten het eerste aanspreekpunt voor zijn directe collega’s. Bij de kinderboekenweeek worden de activiteiten georganiseerd in samenspraak met de ‘boekpromotie’commissie. Ondersteuning ICT De ICT’er van de school krijgt waar nodig ondersteuning van dit personeelslid. Hierbij kan gedacht worden aan kleine ad-hoc handelingen bij afwezigheid van de ICT’er of geplande activiteiten samen met de ICT’er. De ICT-ondersteuner is alleen uitvoerend en staat in dienst van de ICT’er. Hij/zij is hoeft in principe niet aanwezig te zijn bij het stichtingsbrede ICT-overleg. Feestavond hulpouders Als blijk van waardering voor de verkregen hulp organiseert dit personeelslid jaarlijks een activiteit danwel een cadeautje voor de hulpouders van het afgelopen schooljaar. De financiering van dit onderdeel is opgenomen in de begroting van de ouderraad.

Januari 2015


6

De uitvoering van deze taak vindt plaats in de tweede helft van het schooljaar. De exacte datum van de activiteit is opgenomen in de jaarplanning. Websitebeheerder De website van de school, www.rk-depalster.nl, wordt door een personeelslid onderhouden. De websitebeheerder ziet erop toe dat de website actueel is. Dit houdt o.a. in het (wekelijks) plaatsen van de nieuwsbrief en/of andere documenten, het plaatsen van stukjes tekst en foto’s op de pagina’s van de betreffende groepen. De websitebeheerder ziet erop toe dat er alleen beeldmateriaal van kinderen op de website wordt geplaatst waar toestemming voor is verleend. Het is de taak van de teamleden om tijdig nieuwe informatie en foto’s aan de websitebeheerder aan te leveren. Het streven is om minimaal één keer per zes weken het nieuws op de groepen te vernieuwen. Indien nodig attendeert de websitebeheerder collega’s op het tijdig aanleveren. De uitvoering van deze taak vindt door het gehele schooljaar plaats. Drukwerk Het van zowel methode gebonden (verkeer, godsdienst) als ongebonden drukwerk (reclame) wordt door dit personeelslid gecoördineerd. Verspreiden van foldermateriaal mag uitsluitend na akkoord van de schoolleiding. De uitvoering van deze taak kent een piekbelasting aan het begin van het schooljaar en komt in mindere maten periodiek terug. Kerst (Beschrijving in ontwikkeling) Kamp (Beschrijving in ontwikkeling) (Gemeenschappelijke) MedezeggenschapsRaad (G)MR Het uitvoerende personeelslid van deze taak is de formele vertegenwoordiger van het team tijdens de MR-vergaderingen. Dit personeelslid is aanwezig bij de MR-vergaderingen en informeert gevraagd en ongevraagd zijn collega’s tijdens teamvergaderingen. Een personeelslid die zitting neemt in de MR doet dit in principe voor drie jaar. Het eerste jaar heeft hij/zij geen specifieke taak binnen de MR. Het tweede jaar neemt hij/zij de taak als secretaris op zich.Het derde jaar neemt hij/zij de taak als (G)MR-lid op zich en is hij/zij ook aanwezig bij GMR-vergaderingen. De (G)MR-vergadering vindt ieder kwartaal plaats. Daarnaast wordt de (G)MR uitgenodigd voor thema bijeenkomsten bijv. Presentatie van de begroting en klankbordbijeenkomsten met het Schoolbestuur. De uitvoering van deze taak heeft een piekbelasting die ieder kwartaal terugkomt (vergadering). De ‘stille’ uitvoering van deze taak vindt door het gehele schooljaar plaats. Natuur & Milieu Educatie (NME) De NME-coördinator is de contactpersoon voor de school m.b.t. het NME-loket van de gemeente Culemborg. De coördinator is als vertegenwoordiger aanwezig bij het periodieke overleg met de NME-coördinatoren van andere basisscholen. Deze vergaderingen vinden over het algemeen vijf keer per jaar plaats. Naar aanleiding van dezer vergaderingen informeert de coördinator de andere collega’s binnen het team. Een andere taak van de coördinator is het bijhouden van het schoolgedeelte van de NMEsite. Inloggegevens zijn bekend bij de contactpersoon en de ICT’er van de school. Coördinerende taken m.b.t. NME-activiteiten van de Brede School vallen onder de verantwoordelijkheid van de coördinator Brede School en niet onder de NME-coördinator. De uitvoering van deze taak vindt door het gehele schooljaar plaats. Schoolfotograaf Jaarlijks komt een schoolfotograaf alle leerlingen portretteren. De coördinator neemt hiervoor contact op met de fotograaf, plant een datum en ondersteunt bij het organiseren van de dag.

Januari 2015


7

Daarnaast zorgt de coördinator voor communicatie m.b.t. het verloop van de dag naar het team en de ouders. De coördinator ondersteund bij het verspreiden van de foto’s. Schoolreis (Beschrijving in ontwikkeling) Sinterklaas Het jaarlijks terugkerend feest op 5 december vraagt een gedegen voorbereiding, welke al vroeg in het schooljaar start. Het feest wordt van begin tot einde in samenwerking met de ouderraad georganiseerd. Terugkomende facetten zijn: Invullen startdocument Het bepalen van het thema, cadeautjes bestellen (vóór de herfstvakantie), informatie voorziening ouders/team, opruimen vóór en nà-afloop van de periode, fotograaf regelen en de financiële afwikkeling van het feest. De uitvoering van deze taak vindt plaats aan het begin van het schooljaar. De exacte datum van de activiteit is opgenomen in de jaarplanning. Techniek (VTB) De techniekcoördinator ziet erop toe dat er op een zorgvuldige wijze met de techniektorens wordt omgegaan en dat de leskisten tijdig zijn bijgevuld. Om dit laatste te bewerkstelligen voorziet de coördinator de techniektorens van bestellijsten, waar ieder teamlid kan aangeven indien hij materialen verbruikt of mist. De bestelling van nieuwe materialen vindt plaats na overleg met de schoolleiding. De uitvoering van deze taak vindt door het gehele schooljaar plaats. Koningsdag - Reserveren velden en sporthal (ook gebruik van materiaal) , gebruik muziek, vriezer , w.c & geluidsinstallatie: Accommodatieloket verhuur/ beheer accommodaties Heimanslaan 2 4102 Culemborg 4103 tel.: 0345 - 477700 [email protected] - vergaderen - informatie zoeken bij ‘koningspelen’ zelf - inschrijven voor het ontbijt en evt wereldrecordpoging (zie site Koningsspelen voor verdere info) - sportdag maken voor groep ½ / 3 en 4 / 5 t/m 8 (spellen en sporten maken, zoeken, regelen) - Diploma’s maken - Groepsindeling maken - Diploma’s verspreiden naar collega’s om namen op te schrijven en deze verdelen in bundels voor hulpouders - Nummers voor spellen en sporten maken voor op de velden of in de sporthal - Plattegronden maken van buiten en binnen locatie en waar activiteiten staan - brieven maken met informatie en hulpouders - draaiboek maken en opsturen naar: [email protected] - boekje maken begeleiders, met; o startnummer activiteit o startinformatie, wat is de bedoeling van de dag, tijdspad, naar volgend spel, na afloop ed. o plattegrond

Januari 2015


8

-

-

o uitleg bij spellen en sporten o overzicht groepsindeling o bijlage (mapje) met alle diploma’s (al geschreven) EHBO-post regelen: Dennis Winkel, Boschweg 15, 4105 DL, Culemborg [email protected] / www.ace-ehbo.nl Boodschappen regelen en doen voor het ontbijt Boodschappen koffie/ thee/ koekje begeleiders Boodschappen o.a. ijsjes / eten en drinken leerlingen / luchthoorn ed. Openingsdans indeling op het schoolplein maken en klaarzetten geluidsinstallatie Materiaal klaarzetten op velden en in sporthal en opruimen ijsjes uitdelen, begeleiders delen diploma’s uit.

Vertrouwenspersoon (Beschrijving in ontwikkeling) Pasen (Beschrijving in ontwikkeling) Preventiemedewerker (Beschrijving in ontwikkeling) Koningsdag / 4 & 5 mei (Beschrijving in ontwikkeling) Teamkamer Het personeelslid dat invulling geeft aan deze taak draagt de betreffende dag zorg voor het vullen en aanzetten van de vaatwasser. Daarnaast wordt ervoor gezorgd dat de tafel, de kastjes, het aanrecht, het koffiezetapparaat en het cup-a-soup-apparaat schoongemaakt wordt. Ook controleert deze of er voldoende suiker, thee en koffie aanwezig is.

Januari 2015


9

 De klassenmap(1 t/m 8) In de klassenmap zit de belangrijkste informatie t.b.v. het klassenmanagement. Daarnaast is in iedere klas op het bureau een roostermap aanwezig met daarin het ingevulde lesrooster. Door de leerkracht wordt een week vooruit aangetekend welke leerstof behandeld gaat worden, zodat in geval van plotselinge afwezigheid de invalkracht exact weet waar hij/zij verder moet gaan. Op het weekrooster is ruimte aanwezig voor korte aantekeningen van de dag. (Bijv. welke kinderen incidenteel specifiek extra instructie hebben gehad. Een blanco weekrooster hangt tevens zichtbaar in de klas. De klassenmap is in de groepen 1 t/m 8 in grote lijnen hetzelfde ingedeeld. Gezien de specifieke registratiebehoefte in groep 1-2 wijkt de klassenmap van de betreffende groepen af van de overige groepen.

Inhoudsopgave klassenmap Algemeen: 1. - Namenlijst - Ontruimingsplan (incl. rode/groene kaart) 2. Lijst met extra telefoonnummers 3. Allergielijst 4. Informatie overblijven - Blanco weeklijsten - Regels overblijven - Schema overblijven 5. Informatie voor Invallers - Plattegrond van de klas - Klassenregels - Schoolpleinregels - Inlogcodes computer & kopieer (Géén Esis) 6. Schoonmaak 7. Blanco rooster/gymrooster (Actueel rooster in roostermap op bureau)

8. _________________ 9. _________________ 10. _________________ 11. _________________ Leerlingenzorg: 16. Overzichtslijst zorgleerlingen 17. Een-zorgroute : Rekenen 18. Een-zorgroute : Lezen 19. Een-zorgroute : Spelling 20. Remedial Teaching rooster 21. Hand-out LVS 22. _________________ 23. _________________ 24. _________________

Januari 2015


10

De resultaten van de verschillende vakken en de rapportcijfers worden bijgehouden in een aparte map. In de klassenmap staat genoteerd waar deze te vinden is. Elke leerkracht is verantwoordelijk voor het zorgvuldig bijhouden van de klassenmap. Zorgmap: Met ingang van het schooljaar 2010/2011 is het leerlingadministratieprogramma Esiswebbased in gebruik genomen. De zorgmappen die in omloop zijn, gaan met de groep mee. Hierin worden alleen nog papieren onderzoeksresultaten toegevoegd. Alle overige informatie wordt digitaal verwerkt. Binnen Esis-webbased wordt het dossier door de leerkrachten bijgehouden. Op onze school worden de volgende registraties toegepast. -

Afspraak

-

Notitie

-

Diagnose

-

Extra zorg

: Door leerkrachten in te vullen bij (onderwijskundige) afspraken met ouders. Hiervoor wordt het sjabloon “oudergesprek” gebruikt. : Alle gebeurtenissen gedurende het jaar. Hiervoor wordt het sjabloon “jaaroverzicht zorg” gebruikt. De leerkrachten noteren tenminste na ieder rapportgesprek hoe het met de leerling gaat en wat er met de ouders is besproken. : Alleen bij vaststelling middels onderzoek. In te vullen door Intern Begeleiders of Remedial Teacher : In te vullen door Intern Begeleiders of Remedial Teacher.

 Werkvormen Door verschillende werkvormen te gebruiken leren kinderen veel meer vaardigheden hanteren en worden accenten gelegd op sociale en emotionele ontwikkeling. Bij de vak- en vormingsgebieden worden structureel of incidenteel verschillende werkvormen gebruikt. Wij hebben de volgende ordening van werkvormen gemaakt: a. opdrachtvormen, onder andere het doen van experimenten, interviews, begrijpend lezen, schema’s maken, groepswerk; b. voordrachtsvormen, onder andere het doceren; c. zelfstandig werken, onder andere het maken van individuele opdrachten; d. gespreksvormen, onder andere het vragen stellen, het onderwijsleergesprek, het kringgesprek, het themagesprek; e. individuele hulp; f. spelvormen; g. buitenschoolse activiteiten, onder andere in het kader van een project of vanuit een vakgebied het bezoeken van bibliotheek, kinderboerderij, museum, oude gebouwen etc. Wij leren de kinderen zelfstandig te werken. Zelfstandig werken is een middel dat wordt ingezet in het kader van de één-zorgroute op het gebied van rekenen, begrijpend lezen en spelling. Op deze manier wordt er een basis gelegd voor het voortgezet onderwijs. Tegelijk komt voor de leerkracht ruimte vrij om aandacht te schenken aan de verschillende groepen in zijn klas. Belangrijk is de instructie die gegeven wordt voor het zelfstandig werken. Naast een cursus omtrent zelfstandig werken en gedifferentieerde instructie, hebben de leerkrachten in de periode van 2009 t/m 2012 een driejarige scholing gevolgd in het kader van de éénzorgroute.

Januari 2015


11

 Afspraken omtrent zelfstandig werken 1. Zelfstandig werken bevordert de zelfstandigheid van de leerlingen en is een middel dat wordt ingezet in het kader van de één-zorgroute. 2. Voorafgaande aan het zelfstandig werken geeft de leerkracht instructie. 3. Leerkracht bepaalt welke vakken in de taak worden opgenomen bij de verplichte opdrachten. 4. Leerkracht maakt duidelijk uit welk materiaal ze een vrije keus kunnen maken en waar ze dit kunnen vinden. 5. Leerkracht maakt duidelijk hoe er wordt gehandeld als de verplichte opdrachten niet af zijn. 6. Leerkracht gebruikt indien nodig een planbord (groep 1 t/m 8). 7. De leerlingen mogen hun naamkaartje hangen bij het vak waarmee zij aan het werk zijn. 8. De leerkracht kan zelf naamkaartjes bij een bepaald vak hangen, zodat tijdens het zelfstandig werken effectieve instructie kan worden gegeven aan de leerlingen die dat nodig hebben. Dit kan op verschillende vakgebieden tijdens het zelfstandig werk zijn. 9. Leerkracht is eindverantwoordelijke voor de gemaakte leerstof. Regelmatig nakijken is dus vereist. 10. Leerkracht legt de lesmaterialen zo klaar dat ze voor de les direct beschikbaar zijn. 11. Leerkracht  maakt zichtbaar hoe lang de werktijd duurt.  gebruikt visuele tekens om duidelijk te maken wat verwacht wordt - Tijd : Time Timer en/of kleurenklok 1 t/m 8 - Stoplicht : rood = geen vragen, oranje = vragen schoudermaatje, groen = vragen schoudermaatje & leerkracht - Vragenkaartje : Iedere leerling heeft een vragenkaartje. Hiermee kan door het kaartje zichtbaar neer te leggen hulp aan de leerkracht gevraagd worden tijdens de verwerking. Tijdens het wachten op de hulp kan de leerling dan doorgaan met de volgende opdracht. Er mogen dus geen vingers worden opgestoken tijdens het zelfstandig werken. 12. De leerkracht heeft de instructietafel op een vaste plek, waardoor hij het overzicht op de groep heeft. 13. De leerkracht maakt helder wat de leerlingen doen met gemaakt werk. 14. De leerkracht bepaalt een vaste plek waar de leerlingen gemaakt werk neerleggen. 

Afspraken omtrent ‘Leren zichtbaar maken’

Groep 1-2   

Iedere week wordt bij kinderen uit de groepen 1 en 2 van tenminste één werkje het doel en de bijbehorende criteria bij het werkje geplaatst. Wekelijks gaan kinderen uit groep 2 verwoorden wat ze geleerd hebben. Er wordt gestart met het gebruik van picto’s in de kring. Concrete afspraken zijn hierover niet gemaakt.

Groep 3 t/m 8  



Dagelijks wordt bij de start van de dag tenminste één leerdoel incl. criteria met een groene whiteboardstift zichtbaar gemaakt op het linkerbord bij het lesrooster. Overige informatie van het rooster wordt in het zwart erbij geschreven. Het leerdoel wordt benoemd en aangewezen bij aanvang van de activiteit. Na afloop van de activiteit vindt terugkoppeling plaats. Kinderen geven zelf aan wat ze geleerd hebben. In iedere groep wordt een zichtbaar blijvende ‘leerplaats’ gecreëerd. Hierop kunnen leerlingen dagelijks, op ieder moment dat de leerkracht goed vindt, aangeven wat ze geleerd

Januari 2015


12



hebben. Tenminste aan het einde van de week wordt de ‘Leerplaats’ met de kinderen besproken, waarna deze weer wordt leeggehaald voor de nieuwe week. Naast bovengenoemde afspraken die in de groepen 3 t/m 8 door alle leerkrachten worden nagekomen, is iedere leerkracht vrij om te experimenteren met werkvormen van ‘Leren Zichtbaar Maken’.

Januari 2015


13

 Schoolregels van De Palster De dagelijkse gang van zaken is vastgelegd in een schoolreglement. Schoolregels zijn afspraken, die gemaakt zijn voor en door leerkrachten en leerlingen. Een ieder heeft zich hier aan te houden. Het doel van onze schoolregels is het waarborgen van de orde op school, het welzijn van de leerlingen en het bevorderen van de veiligheid. Wij hanteren op onze school Kapstokregels, waaronder alle algemene regels kunnen vallen. De kapstokregels luiden :

Regel 1: Voor groot en klein zullen we aardig zijn Regel 2: De school is van binnen een wandelgebied en buiten hoeft dat lekker niet! Regel 3: We zullen goed voor de spullen zorgen, dan zijn ze weer te gebruiken morgen. Deze regels zijn in iedere groep en binnen de school visueel zichtbaar met bijbehorende plaatjes. Regels m.b.t. buitenspelen - In de ochtendpauze spelen de leerlingen van groep 1 t/m 4 spelen op het kleine plein en groep 5 t/m 8 op het grote plein. - Als het voor schooltijd slecht weer is, wordt een kwartier voor aanvang van de lessen twee keer lang gebeld. Vervolgens wordt de deur opengezet en kunnen de leerlingen naar binnen. De leerkrachten houden dan binnen toezicht in hun eigen groep. - Als het tijdens de pauze slecht weer is, blijven de leerlingen in hun eigen lokaal een spelletje doen. De leerkrachten houden dan binnen toezicht in hun eigen groep. - Op het schoolplein wordt niet gefietst. (m.u.v. buitenspelen door kleuters) - Leerlingen mogen voor schooltijd niet in de zandbak. - Alle leerlingen blijven op het schoolplein. Indien nodig vragen zij aan de pleinwacht toestemming om het schoolplein te verlaten. - Het afval wordt in de vuilnisbakken gedaan. - Het hek van de speelplaats zit tot 12.45 uur dicht. De leerkracht die buiten loopt opent de hekken. - Leerlingen die niet overblijven, mogen vanaf 12.45 uur weer op het schoolplein. - In de school en op het schoolplein wordt niet gesnoept. - Op het schoolplein is het niet toegestaan om voor- tijdens, en 10 minuten na schooltijd zgn. skateboards, skeelers e.d. te berijden. - De leerlingen die op skeelers naar school komen verwisselen deze direct na aankomst op het plein voor gewoon schoeisel. - Ruwe spelen zoals schijnvechten, stoeien e.d. zijn niet toegestaan. - Leerlingen mogen in de pauze voetballen met zachte foamballen. - De leerlingen gaan naar de juf of meester op het plein als: o je problemen hebt met een ander o je naar het toilet wilt o je de school in wilt o je ergens aan twijfelt - Wanneer de bel gaat, komen de leerlingen per groep op een vaste plaats op het schoolplein te staan, waar zij door hun leerkracht worden opgehaald.

Januari 2015


14

-

Leerlingen die naar binnen worden gestuurd blijven in de gemeenschapsruimte wachten tot de pleinwacht bij hen komt. Bij twijfel bepaalt de pleinwacht de regels.

Algemene regels - De in- en uitgang voor de leerlingen van groep 1 en 2 is bij de eigen speelplaats. - De in- en uitgang voor de leerlingen van groep 3 en 4 is tussen het speellokaal en de gemeenschapsruimte. - De in- en uitgang voor de kinderen van groep 5 t/m 8 is de hoofdingang. - Na de eerste bel gaan de leerlingen op een vast punt op het schoolplein staan om opgehaald te worden. - Schoolspullen worden op school gelaten. - Tijdens de schooltijden wordt door een ieder toegezien op een rustige werksfeer in leslokalen, gemeenschapsruimte en gangen. - Jarigen mogen tussen 10.00 uur -10.30 uur rondgaan langs alle groepen en trakteren. Wij geven de voorkeur aan een gezonde traktatie. Om 10.30 uur gaat de jarige terug naar de eigen klas. In de groepen 1 t/m 4 mogen twee kinderen mee met de jarige, in de groepen 5 t/m 8 mag één kind met de jarige mee. - In het schoolgebouw mogen de kinderen in de volgende ruimtes alleen met toestemming van de leerkracht komen : lerarenkamer, kantoren, bergruimten en de speelzaal. - Indien een leerling wat wil vragen of zeggen, steekt hij eerst zijn vinger op. - Als de leerkracht het stilteteken (hand op steken) gebruikt, worden de kinderen stil en steken zij ook één hand in de lucht. - Er mag één jongen en één meisje tegelijkertijd per groep naar het toilet. Het eerste half uur na aanvang van de lessen (8.30 uur, 10.30 uur, 13.00 uur) en tijdens uitleg van de leerkracht gaat er niemand naar het toilet. (tenzij toestemming is gegeven door de leerkracht) - Alle door leerlingen meegebrachte spullen zijn voor eigen risico op school. - Leerlingen die op broertjes, zusjes of vriendjes wachten doen dat buiten. - Als leerlingen huiswerk hebben, nemen zij hun spullen in een tas mee. - De leerkracht haalt de leerlingen 5 minuten voor het begin van de les buiten op (1e bel) en loopt na schooltijd met hen naar buiten. - De ouders kunnen na schooltijd binnen lopen voor een gesprek met een van de leerkrachten. Voor een uitgebreid gesprek is het wenselijk dat er vooraf een afspraak wordt gemaakt met de betreffende leerkracht. - In het zicht van de leerlingen wordt niet gerookt. - Het klaslokaal en de gang worden na schooltijd netjes achtergelaten. - Ziekmelden van kinderen gebeurt telefonisch vóór half negen ‘s morgens. De namen van de afwezige kinderen worden op het whitebord in de teamkamer geschreven. - Bij aanvang van de lessen worden de deuren van de school gesloten.

Januari 2015


15

Afspraken m.b.t. overblijven op De Palster Organisatie:  De tussenschoolse opvang (overblijf)is op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 12.00 uur tot 12.45 uur.  In iedere groep is een lijst aanwezig, waarop de leerlingen genoteerd worden die overblijven.  De leerkracht schrijft op het formulier welke periode (datum) het formuleer geldt.  Op de overblijflijst wordt om 8.30 uur aangegeven welke leerlingen moeten overblijven.  De overblijfcoördinator maakt de indeling van de overblijf volgens een vast schema. Z.o.z.  Per 15 leerlingen (gr 5 t/m 8) en 13 leerlingen (groep 1 t/m4) wordt er één overblijfkracht ingedeeld.  Indien nodig worden groepen samengevoegd tot het gewenste aantal.  De leerkracht ontvangt een lijstje waarop staat welke leerlingen naar welke groep gaan.  Indien er extra overblijfkrachten moeten worden ingezet of afgezegd, dan worden zij vóór 9.15 uur door de overblijfcoördinator gebeld.  In de centrale hal is een koelkast aanwezig om evt. producten koel te houden.  De overblijf heeft eigen materialen om binnen te gebruiken. (spelletjes, kleurplaten, potloden, e.d.)  De overblijf gebruikt buiten het algemene speelmateriaal. Groep 1-2 Kleutermateriaal, groep 3-4 speelkist onderbouw, groep 5 t/m 8 speelkist bovenbouw. Alleen groep 1-2 mag op de fietsjes van de kleuters.  Bij slecht weer beslist de overblijfcoördinator of de leerlingen buiten of binnen blijven. Indien er binnen wordt gebleven wordt dit om 12:15 uur door de coördinator duidelijk gemaakt door het bellen met de interne schoolbel.  Indien leerlingen binnen moeten blijven gebeurt dit onder toezicht van de overblijfkracht.  De verantwoording van het overblijven ligt bij de directie van de school. Overblijfkracht:  De overblijfkrachten zijn geschoold.  De overblijfkrachten zijn om 11.45 uur aanwezig in de centrale hal.  De coördinator deelt om 11.45 uur de verdeling uit.  De overblijfkrachten zijn om 12.00 uur in het overblijflokaal aanwezig.  De overblijfkracht gebruikt het stilte-teken (hand opsteken) om te zorgen voor rust bij aanvang van de overblijf.  De overblijf is een moment van ontspanning voor de leerlingen. Indien een leerling zich niet aan de regels houdt wordt de coördinator ingelicht. De overblijfcoördinator informeert indien nodig de directeur.  Leerkrachten van de school mogen alleen bij gevallen van BHV benaderd worden door overblijfkrachten. Overige contact tussen team en overblijf verloopt via de overblijfcoördinator.  De overblijfkrachten houden toezicht op het schoolplein. Zij staan dusdanig verspreid over het schoolplein, dat er toezicht is op het gehele plein.  Om 12:45 uur wordt de pleinwacht overgenomen door een leerkracht. Deze heeft een korte overdracht met de overblijfcoördinator. Leerlingen:  De leerlingen die over moeten blijven, maken dit bij de start van de dag kenbaar bij de leerkracht.  De leerlingen die overblijven blijven om 12.00 uur op hun plaats zitten in hun eigen klas.  De leerkracht geeft aan wanneer de overblijfleerlingen naar het overblijflokaal mogen.  De overblijfleerlingen zijn om 12.05 uur in het overblijflokaal aanwezig.  Om 12.10 uur is er een moment stilte om te bidden.  De leerlingen eten hun lunch op.  Tijdens het eten van de lunch blijven de leerlingen op hun plaats zitten.  De leerlingen nemen zelf hun eten en drinken mee. Het is niet toegestaan om energiedrankjes of koolzuurhoudende drank mee te nemen.  De leerlingen mogen één snoepje bij zich hebben voor na de lunch.  De overblijf is een moment van ontspanning voor de leerlingen. De leerlingen houden zich aan de regels die gelden tijdens de overblijf.

Januari 2015


16

         

Vanaf 12.20 mogen de leerlingen uit de groepen 3 t/m 8 onder begeleiding van de overblijfkrachten buitenspelen. Vanaf 12.30 mogen de leerlingen uit de groepen 1-2 onder begeleiding van de overblijfkrachten buitenspelen. Groep 1 t/m 3 speelt op het kleine plein. Groep 4 t/m 8 spelen op het grote plein. De leerlingen houden hun jassen aan, tenzij door de overblijfcoördinator anders is aangegeven. Niemand mag zonder toestemming het schoolplein op of verlaten. Het hek blijft tot 12.45 uur dicht. De overige leerlingen mogen het schoolplein op als de buitenbeurt aanwezig is. (12.45 uur) Bij calamiteiten wordt zo spoedig mogelijk een teamlid/BHV’er op de hoogte gebracht door een overblijfkracht. De overblijf heeft voor de leerlingen eigen materialen om te gebruiken. (kleurplaten, spelletjes, ballen, DVD’s, e.d) Een filmpje wordt alleen aangezet indien het regent of bij de kleuters vanaf 12:20 uur. De verantwoording van het overblijven ligt bij de directie van de school



ICT binnen het onderwijs Op onze school wordt gewerkt met een computernetwerk. Hierdoor kunnen documenten centraal opgeslagen en gedeeld worden op een server. De coördinator ICT-onderwijs is gedeeltelijk vrij geroosterd om zijn taak naar behoren te kunnen vervullen. Eén van de taken is, in overleg met de collega’s, ondersteunende en verrijkende computerprogramma’s binnen het onderwijs te implementeren. Opslaan van documenten. Voor de leerkrachten is de L-schijf (leerkracht schijf) van belang. De L-schijf is een gemeenschappelijke schijf voor gebruikers uit de groepen “leerkracht”en “staf”. Het dagelijks beheer van de L-schijf is in handen van de ICT-coördinator. Hij is verantwoordelijk voor een duidelijke en voor iedereen overzichtelijke organisatie en mappenstructuur. Alle leerkrachten zijn zelf verantwoordelijk voor de juiste wijze van opslaan op de L:Schijf. Na het kiezen van de juiste locatie, wordt een duidelijke titelomschrijving gegeven. Bijvoorbeeld van groep 3 de lesvoorbereiding van de eerste les rekenen van H2 wordt geplaatst in : digitaal schoolbordbord / groep3 / Rekenen / WIG A Blok 2 / les 1 Door de duidelijke structuur zijn documenten voor iedereen terug te vinden. -

Op de L-schijf is de volgende mappenstructuur aangebracht:

Januari 2015


17

1) Activiteiten ; In deze map staat alles wat te maken heeft met onderstaande activiteiten, denkende aan organisatie en evaluatie a) b) c) d) e) f) g) h) i) j) k)

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)

Kinderboekenweek Lek Art Sint Maarten Sint Nicolaas Kerstmis Carnaval Pasen Schoolreisje Schoolkamp Sportdag Avondvierdaagse

BLOK 1 BLOK 2 BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 BLOK 6 BLOK 7 BLOK 8

iv) Pennenstreken (1) SCHRIFT A (2) SCHRIFT B v) Aardrijkskunde (1) BLOK 1 (2) BLOK 2 (3) BLOK 3 (4) BLOK 4 (5) BLOK 5 (6) BLOK 6 (7) BLOK 7 (8) BLOK 8

2) Back-up leerling documenten ; In deze map worden alle documenten opgeslagen, die gemaakt zijn op het bureaublad leerlingenscherm. De map is door Heutink aangemaakt. a) 1a b) 1b

vi) Geschiedenis (1) BLOK 1 (2) BLOK 2 (3) BLOK 3 (4) BLOK 4 (5) BLOK 5 (6) BLOK 6

3) Digitaal schoolbord De digibordlessen van de leerkrachten worden hierin bewaard. a) Groep 1-2 i) Per thema een map b) Groep 3 i) Rekenen Digibord gr 3 tm 5 (1) WIG A blok 1 (2) WIG A blok 2 (3) WIG A blok 3 (4) WIG A blok 4 (5) WIG B blok 1 (6) WIG B blok 2 (7) WIG B blok 3 (8) WIG B blok 4

vii) Natuur (1) BLOK 1 (2) BLOK 2 (3) BLOK 3 (4) BLOK 4 (5) BLOK 5 (6) BLOK 6 viii) Crea ix) Muziek

ii) Taal (1) BOEK A hoofdstuk 1 (2) BOEK A hoofdstuk 2 (3) BOEK A hoofdstuk 3 (4) BOEK A hoofdstuk 4 (5) BOEK A hoofdstuk 5 (6) BOEK B hoofdstuk 1 (7) BOEK B hoofdstuk 2 (8) BOEK B hoofdstuk 3 (9) BOEK B hoofdstuk 4 (10) BOEK B hoofdstuk 5 iii) Spelling

Januari 2015

x) Verkeer xi) Overig c) d) e) f) g)

Groep 4 (Zie groep 3) Groep 5 (zie groep 4) Groep 6 (zie groep 4) Groep 7 (zie groep 4) Groep 8 (zie groep 4)

4) Foto’s Foto’s gemaakt met de schoolcamera


18

worden in de map bewaard per activiteit Kinderboekenweek a) Lek Art b) Sint Maarten c) Sint Nicolaas d) Kerstmis e) Carnaval f) Pasen g) Schoolreisje h) Schoolkamp i) Sportdag j) Avondvierdaagse k) Diversen 5) Groepen Alle informatie betreffende groepen, die niet met het digibord te maken heeft komt in deze map. a) b) c) d) e) f) g) h)

Groep 1 Groep 2 Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8

11) Nieuwsbrief Dossier i) 2008-2009 12) Officiële documenten In deze map komen alle beleidsplannen per map. 13) Ouderraad Agenda en notulen i) 2008-2009 ii) 2009-2010 b) Belangrijke stukken i) 2008-2009 ii) 2009-2010 14) Overblijf

6) ICT Informatie betreffende ICT Verslag bijeenkomsten ICT coördinatoren a) Belangrijke documenten 7) Kwaliteitshandboek Hierin is het meest actuele kwaliteitshandboek terug te vinden. 8) Leerkrachten Alle informatie die niet met het digibord te maken heeft. - Per leerkracht een map. 9) Mijn documenten leerlingen Zie punt 2

Januari 2015

10) Medezeggenschapsraad Agenda en notulen i) 2008-2009 ii) 2009-2010 b) Belangrijke stukken i) 2008-2009 ii) 2009-2010

15) Teamvergadering a) Agenda en notulen i) 2008-2009 ii) 2009-2010 b) Ingekomen stukken i) 2008-2009 ii) 2009-2010 16) Techniek 17) Trefwoord a) b) c) d)

2009-2010, deel 1 2009-2010, deel 2 2009-2010, deel 3 2009-2010, deel 4

18) Zorg a) 1-Zorgroute b) Memo’s c) Diversen


19

Aanleveren foto’s t.a.v. activiteiten Foto's die gemaakt worden met de camera van school worden door de ICT-er op de L-schijf gezet. De foto's die op de website gezet dienen te worden, worden per mail (max. 6 foto's voor kinderpagina) naar de beheerder van de website verstuurd. De foto’s dienen verkleind gemaild te worden. De betreffende leerkracht stuurt naast de foto's voor de kinderpagina ook enkele regels tekst door over de activiteit. In ieder geval wordt één keer per zes weken een foto met tekst aan de website-beheerder aangeleverd. -

Gebruik van administratieprogramma Esis-webbased Op onze school wordt gewerkt met het administratieprogramma Esis-webbased. Hierin worden alle gegevens van de leerlingen opgeslagen en verwerkt. Alle leerkrachten hebben alleen toegang tot het gedeelte van het programma dat voor hen van toepassing is. Aan het begin van ieder dagdeel registreert de leerkracht in het administratieprogramma de eventuele absenten. -

In het administratieprogramma worden ook de belangrijkste gebeurtenissen m.b.t. de leerlingen geregistreerd. Hiervoor wordt binnen mijn esis/dossier/registraties gebruik gemaakt van de onderstaande onderwerpen. - Afspraak : Door leerkrachten in te vullen bij (onderwijskundige) afspraken met ouders. Hiervoor wordt het sjabloon “oudergesprek” gebruikt. - Notitie : Alle gebeurtenissen gedurende het jaar. Hiervoor wordt het sjabloon “jaaroverzicht zorg” gebruikt. - Diagnose : Alleen bij vaststelling middels onderzoek. In te vullen door Intern Begeleiders of Remedial Teacher. - Extra zorg : In te vullen door Intern Begeleiders of Remedial Teacher.

Vragen op ICT-gebied. Alle vragen op ICT-gebied kunnen gemaild worden naar [email protected]. -

Januari 2015


20



ABC invallers/nieuwe leerkrachten

Aanspreekpunt In principe kun je alle collega’s om hulp vragen. In het geval dat er sprake is van een parallelklas ligt het voor de hand dat je die collega het eerst aanspreekt. Absentielijst Aan het begin van de morgen en middag dient de leerkracht in het administratieprogramma Esis-webbased bij te houden welke kinderen er niet zijn en de reden. Indien een kind een kwartier na aanvang van de lessen zonder reden afwezig is, draagt de leerkracht er zorg voor dat hier direct geïnformeerd wordt. Alarm Bij de deur in de klas kun je de kortste ontsnappingsroute vinden. Vraag het ontruimingsplan aan de bedrijfshulpverlener. Beurten van de groepsleerkracht Het surveillanceoverzicht vind je in de klassenmap en in de lerarenkamer. Brandalarm Zie onder alarm. Intern begeleider De intern begeleider controleert of de leerlingendossiers ordelijk worden bijgehouden. Bij hem/haar kun je ook terecht met vragen betreffende de hulpmiddelen in de orthotheek. Computers Met vragen aangaande de computers kun je terecht bij de ICT´er . Controle schoolgebouw Iedere leerkracht controleert voor het verlaten van het schoolgebouw of alle ramen van het lokaal zijn afgesloten. Ook doet zij of hij de lichten uit. De leerkracht die als laatste het schoolgebouw verlaat controleert of alle lichten uit zijn. Dit laatste geldt niet voor de nachtlampen bij de in-/uitgangen. Overigens heeft iedere leerkracht zijn/haar eigen verantwoordelijkheid, vooral met betrekking tot de ramen in het klaslokaal. Het is niet zo dat de laatst vertrekkende altijd alles moet afsluiten. Dagelijks Dagelijks wordt het lesrooster gevolgd en wordt in de klassenmap bijgehouden tot waar de groep is gekomen met de belangrijkste leerstofonderdelen. Alle andere informatie die voor de volgende leerkracht van belang is wordt eveneens genoteerd. Dagopening Tijdens de godsdienstles wordt de godsdienst methode Trefwoord gevolgd . Gymnastiek Gymnastiek wordt in het speellokaal (groep 1-2) of in Sporthal Interweij gegeven. De kinderen gaan daar onder leiding van de leerkracht te voet heen. Voor de materiaalruimte is een sleutel aanwezig die in het sleutelkastje in het magazijn hangt. De kinderen kunnen niet douchen na afloop. Handleidingen De handleidingen staan allemaal bij elkaar in de klas.

Januari 2015


21

Hulpouders Zie onder ouderhulp. I.O. (individuele onderwijszorg) Met ouders gemaakte afspraken over individuele begeleiding, huiswerk etc. vind je in de klassenmap en in het leerlingendossier. Koffie/thee Op school is standaard koffie/thee aanwezig en ook een ‘vrijdagmiddag’ drankje. In principe is er geen eigen bijdrage nodig. Voor verjaardagscadeautjes en het jaarlijkse etentje wordt gespaard. Indien nodig neemt de verantwoordelijke collega hierover contact met je op. Nablijven Voor straf nablijven van een kind gebeurt alleen na drie uur. Indien een kind langer dan tien minuten moet nablijven, wordt door de leerling of de leerkracht naar huis gebeld, zodat de ouders op de hoogte zijn. Dit gebeurt eveneens wanneer kinderen werk moeten afmaken of extra begeleiding nodig hebben. Als kinderen op een, met de ouders afgesproken, vaste dag langer op school blijven, hoeft er niet naar huis gebeld te worden. Nakijken van werk Het werk wordt in principe door de leerkrachten zelf nagekeken. Vanaf eind groep 5 mogen de leerlingen ook zelf nakijken. De leerkracht blijft verantwoordelijk voor al het gemaakte werk in de groep en dient dus ook regelmatig het werk zelf te controleren. Toetsen, proefwerken, etc. worden te allen tijde door de leerkracht nagekeken. De resultaten worden in een aparte map bijgehouden. Ontruimingsplan Het ontruimingsplan is in de klassenmap aanwezig. Iedere leerkracht dient te weten wat van hem verwacht wordt tijdens een ontruiming. Overblijven Afspraken over het overblijven kun je in de schoolgids vinden. De regels m.b.t. het overblijven zijn elders in het kwaliteitshandboek opgenomen. Parkeren Rondom de school geldt een beperkt parkeerverbod. Pauze Om tien uur is het 15 minuten pauze. Er wordt ieder jaar een surveillance rooster vastgesteld. Je vindt dat in de klassenmap en in de lerarenkamer. Niet alle groepen hebben om 10.00 uur pauze. Het buitenspeelrooster is te vinden in de teamkamer. Pesten Zie pestprotocol (hoofdstuk 2.1.8) Plattegrond van de groep In de klassenmap is een plattegrond met indeling aanwezig. Regels In het kwaliteitshandboek zijn de schoolregels opgenomen. Deze lijst hangt ook zichtbaar in de klas.

Januari 2015


22

Rooster Het blanco rooster hangt voor iedereen zichtbaar geplastificeerd in de klas. Het weekrooster dient een week vooruit gepland te zijn. R.T. (remedial teaching) In overleg met de intern begeleider kunnen leerlingen worden aangemeld voor R.T. Schoonmaak De schoonmaakploeg komt iedere dag. Het rooster hiervan is te vinden in de klassenmap en op de L:Schijf. Op- en/of aanmerkingen kunnen gemaild worden naar de directeur. Deze neemt contact op met het schoonmaakbedrijf. Speelkwartier Zie onder pauze. Surveilleren Surveilleren gebeurt van 8.15 tot 8.30 uur, van 10.00 tot 10.15 uur (speelkwartier) en van 12.45 tot 13.00 uur De indeling is te vinden in de teamkamer. Niet alle groepen hebben om 10.00 uur pauze. Het buitenspeelrooster is te vinden in de teamkamer. Telefoonnummers van de kinderen Zie onder namenlijst. Telefoonnummers van de teamleden Zie onder namenlijst. T.v. School-tv kan gekeken worden via de digitale schoolborden. Live-kijken is niet mogelijk. Uitgaan van de school De kinderen van groep 1 en 2 gaan onder leiding van de leerkracht door de uitgang van de kleuterafdeling naar buiten. Indien ouders niet aanwezig zijn, wordt het kind door de leerkracht mee naar binnen genomen. De kinderen van groep 3 gaan door de zijingang naar buiten. De andere groepen door de hoofdingang. Alle leerkrachten lopen met de leerlingen van hun groep aan het einde van de lesdag mee naar buiten. Verjaardagen De geboortedata zijn te vinden op de leerlingenlijst in de klassenmap. Voor de pauze wordt er gezongen en getrakteerd. De kinderen mogen tussen 10.00 uur en 10.30 uur met een kaart alle klassen langs om de leerkrachten te trakteren. Ter verhoging van de feestvreugde mogen in groep 1 t/m 4 twee vriendjes en in de groepen 5 t/m 8 één vriendje meelopen. Verzuim Zie onder absentielijst. Vieringen Alle vieringen komen in de teamvergadering aan de orde. Indien er een viering in voorbereiding is, zal de verantwoordelijke coördinator je daarover informeren.

Januari 2015


23

2.2

Ondersteuning Onderwijsaanbod De onderwijsmethodes voor taal, lezen en rekenen zijn allemaal ingericht volgens basisstofminimumstof-verrijkingsstof. In de oefenfase wordt de leerstof in eerste instantie klassikaal aangeboden en daarna krijgen de leerlingen die dat nodig hebben verlengde instructie / begeleide inoefening. Voor de leerlingen die meer aankunnen (plusgroep) is er extra stof voor verrijking. Ter afsluiting van elk onderdeel wordt nagegaan of de leerlingen de basisstof beheersen. Daarna is er, indien nodig, tijd voor herhalingsstof of verrijkingsstof. Ter afronding van het onderdeel wordt getoetst in hoeverre leerlingen de basisstof beheersen. In het groepsplan staat hoe er gewerkt wordt binnen de groep en in het groepsoverzicht staan de onderwijsbehoeften van de leerlingen. 



Meer- en hoogbegaafdheid

Pittige Plus Torens Een compleet lesconcept voor excellentieonderwijs in de basisschool. Het zijn veel pittige projecten die extra uitdaging bieden aan de meer- en hoogbegaafde kinderen. Pluskinderen leren met de verrijkingsactiviteiten van de Pittige Plus Torens vaardigheden en processen als: zelfstandig werken en samenwerken, complexe opgaven analyseren, creatief denken en structureren, oplossingsstrategieën ontwerpen, het structureren van eigen werkzaamheden, doorzetten, terugkoppelen, plannen, uitvoeren naar eigen plan, plannen bijstellen, communiceren en presenteren. Dit alles doen ze terwijl ze zich verdiepen in een bepaald onderwerp dat hun interesse heeft. Het concept Pittige Plus Torens bevat een grote variëteit aan onderwerpen en interessegebieden. Van techniek tot kunstzinnige uitdagingen, van planologie tot digitale spelactiviteiten. Hoe gaat het in z’n werk? Met de activiteiten in de Pittige Plus Torens gaan de kinderen zelfstandig aan de slag. Ze doen dat alleen of (bij voorkeur) met zijn tweeën. De lessen in de Pittige Plus Torens heten: Pepers. Er zijn 2 soorten peperprojecten: • Groene pepers • Rode pepers Daarnaast zijn er ook nog gele pepers. Dat zijn hulpmapjes en toolboxen voor bij de rode pepers. Groene peperprojecten De groene pepers zijn verrijkingsopdrachten met een hoge complexiteit, maar een relatief gesloten karakter. De groene peperprojecten zijn geschikt voor alle plusleerlingen (IQ> 115). De groene peperprojecten hebben veelal een bottum-up opbouw. Rode peperprojecten De rode pepers zijn verrijkingsopdrachten met een hoge complexiteitsgraad en met een zeer open karakter. De leerling zelf kan allerlei kanten op met de uitwerking van een rode peperproject. Deze rode pepers zijn vooral ontwikkeld voor de hoogbegaafde leerlingen. Dit zijn leerlingen die een top-down manier van denken hebben. Zij denken vanuit het geheel naar de delen. De rode peperprojecten zijn gericht op het trainen van het creatieve denken, het zelf uitwerken van eigen denkrichtingen, het ontdekken van diverse oplossingsstrategieën en mogelijke oplossingen en eindproducten. In de rode peperprojecten wordt veel gewerkt met open vraagstellingen, woordspinnen en vrije keuzemomenten, zonder dat de leerling aan zijn lot wordt overgelaten. Gele peper hulpmapjes en toolboxen Leerlingen die met de rode peperprojecten werken, moeten in de uitwerking van hun eigen ideeën gebruik maken van de gele peper hulpmapjes of toolboxen. Enkele voorbeelden van gele hulpmapjes zijn: interview houden, fotoreportage maken, affiche maken, website bouwen, stop-motion film maken, power-point presentatie maken,

Januari 2015


24

werkstuk maken en een tentoonstelling organiseren. Enkele voorbeelden van gele toolboxen zijn: maquette bouwen, knutsel&frutsel, ideeënspin, schilderen, kleien en bewegende constructies. Werk- en begeleidingssysteem Met de Pittige Plus Torens haalt de school niet alleen hoogwaardig en uitdagend verrijkings en verbredingsmateriaal binnen, maar ook een compleet werksysteem voor de leerling (m.b.v. de Verrijkingsmap) en een zeer eenvoudig en laagdrempelig begeleidingssysteem voor de begeleider. Niveauverschillen Natuurlijk zijn er ook verschillen in leeftijd en capaciteiten tussen de pluskinderen onderling. Daarom is elke peperles apart gekwalificeerd met een moeilijkheidsgraad. Dit gebeurt in de vorm van het aantal pepertjes. Een peperles met één peper is gemakkelijker dan een peperles met vier pepers. Er is een globale indeling van de projecten naar moeilijkheidsgraad, maar het is uiteindelijk aan de leerkracht om in te schatten welke peperles geschikt is voor welke leerlingen. De volgende leerlingen, uit de groepen 4 t/m 8, komen bij ons in aanmerking voor het werken met de Pittige torens: - Leerlingen met een IQ test hoger dan 130 - Leerlingen die bij CITO doortoetsen, minimaal 1 jaar verder; een A score op rekenen, begrijpend lezen en / of spelling behalen. - Leerlingen uit groep 8 die een voorlopig VWO-advies krijgen. - Leerlingen die zich aan afspraken kunnen houden, een bepaalde mate van zelfstandigheid hebben en samen kunnen werken. Schoolafspraken: -Elke leerling krijgt een eigen verrijkingsmap. Hierin wordt alles bijgehouden. In deze map zit een overzicht verrijkingsmateriaal. Deze wordt door de begeleider ingevuld wanneer ze klaar zijn met hun project. Hier wordt geen ander extra werk genoemd. We starten met de groene peperprojecten. Hier wordt individueel of in tweetallen aan gewerkt. -Bij ieder nieuw project starten we met het invullen van een aftrapformulier. Dit is tevens het beoordelingsformulier. We beoordelen de projecten met een cijfer. -De leerkracht moet zelf bepalen op welke tijdstippen de kinderen aan hun project kunnen werken. (ongeveer 2x 60 minuten) De leerkrachten vermelden dit in hun groepsplannen. -Leerkrachten zijn verantwoordelijk voor de materialen van de Pittige torens. Heb je kinderen die er mee werken, spreek dan een moment af waarop je samen kijkt of spullen goed zijn opgeruimd. Doe dit wel iedere keer op de dag dat er mee gewerkt is! Bijvoorbeeld om 12.00 uur of om 15.00 uur. -Er moeten duidelijke afspraken met de kinderen gemaakt worden om goed met de torens te werken. De leerlingen moeten zorgvuldig de stappen doornemen van hun project en er moet zelfstandig en rustig aan gewerkt worden. Gaat dit niet goed, dan stopt het voor de duur van het project waar aan gewerkt wordt. Bij de keuze van een nieuw project mag de leerling het weer opnieuw proberen. -Leerlingen mogen onder de les de leerkracht niet storen. Als ze tegen praktische probleempjes oplopen ( ze hebben bv papier of verf nodig, ze hebben kokend water nodig… etc) dan moeten ze hulp iemand zoeken bij iemand in de school die niet voor de groep staat. Bijvoorbeeld bij Anneke, Wieteke, Moniek of Astrid. Inhoudelijke problemen moeten ze bewaren tot het begeleidingsmoment. -Presentaties vinden tijdens de begeleidingstijd plaats. De leerlingen laten met enige regelmaat hun presentatie ook aan de eigen groep zien en/of horen.

Januari 2015


25

De Projecten worden met een cijfer beoordeeld. Het cijfer wordt ook in het rapport Vermeld, bij de opmerkingen. -Eind groep 8 mogen de mappen mee naar huis. Er worden voor de nieuwe leerlingen geen mappen meer aangeschaft van de Pittige torens, waarin de leerlingen hun bladen kunnen bewaren. We kijken zelf naar goedkopere mappen. -Er is weinig ruimte op school om de werkstukken van de Pittige torens op een veilige plek te bewaren. Kleine werkstukken worden in de klas bewaard, grotere werkstukken kunnen in de ict-kamer staan. -Verbruiksmateriaal wat op is moet genoteerd worden, want dat mag bijbesteld worden. Werkt hetzelfde als bij de Techniektorens. -De leerlingen kunnen elke week terecht bij de begeleider van de pittige torens, dit is op dinsdag van 14.30- 15.00 uur bij Wieteke.  Klassenmanagement Het klassenmanagement staat centraal. Er is aandacht voor verschillen binnen de groep, directe instructie, verlengde instructie, het werken met de 1-zorgroute en het ontwikkelen van de zelfstandigheid van de leerlingen. Als leerlingen zelfstandig kunnen werken, dan zijn ze in staat: - zelf naar oplossingen te zoeken; - elkaar te helpen; - elkaars hulp te accepteren; - in eigen tempo hun werk te doen; - voldoening te vinden in zelfgevonden oplossingen in plaats van goedkeuringen van de leerkracht. - goed om te gaan met de regels in de groep: - verantwoordelijkheid voor het werk te dragen. Tijdens zelfstandig werken, is er voor de LEERKRACHT ruimte om: - te observeren; - aandacht te geven aan kinderen die dat nodig hebben; verlengde instructie en begeleide inoefening. - kinderen te stimuleren hun eigen problemen op te lossen; Middels studiedagen en cursussen worden leerkrachten geschoold. 

Toetskalender Naast de beoordelingstoetsen behorende bij de methoden worden in alle groepen op vaste tijdstippen methode onafhankelijke toetsen afgenomen. De leerkracht ontvangt aan het begin van het schooljaar van de Intern begeleider de toetskalender en plaatst de toetskalender in de klassenmap. Op de toetskalender staat aangegeven welke toets op welk moment wordt afgenomen. We hebben er voor gekozen een selectief gebruik te maken van de toetsen van het CITO Leerlingvolgsysteem, naast de toetsen van de methoden die we op onze school gebruiken. Mocht een leerling bij een methode onafhankelijks toets een IV of V-score halen, dan vindt er een uitgebreide analyse van de toets door de leerkracht plaats. Deze analyse vindt plaats binnen het leerlingvolgsysteem. Afspraken m.b.t. afname van de LVS-toets - Bij het afnemen van de toets is rust en structuur belangrijk. Om deze reden worden alle LVS-toetsen afgenomen op een rustig moment van de dag. - Voorafgaande aan de daadwerkelijke toets worden alle voorbeeldvragen uitvoerig behandeld. - Leerkrachten verdiepen zich vroeg in het schooljaar in de citotoetsen van het betreffende leerjaar.

Januari 2015


26

-

Na analyse van de resultaten wordt het hulpboek van Cito ingezet om de leerlingen met een IV & V score extra hulp te bieden. Hierover worden de ouders door de groepsleerkracht geïnformeerd.



Groepsbesprekingen / 1-zorgroute De 1-zorgroute is gebaseerd op een 10-tal uitgangspunten. Deze vormen de rode draad in de inhoud en het proces van de 1-zorgroute. -

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Alle leerlingen hebben zorg nodig. Onderwijs = zorg. Dit houdt in dat zorg voor iedere leerling beschikbaar is. Elke leerling verdient het om tenminste 2 keer per jaar gericht te worden bekeken. Proactief denken en handelen Na evaluatie kijken we vooruit. Als we weten wat we willen bereiken met een leerling, weten we ook wat hij, gegeven alle sterke en belemmerende factoren, nodig heeft om daar te komen. Denken vanuit onderwijsbehoeften In de 1-zorgroute staat dit denken centraal. Wat heeft een leerling nodig om het volgende doel te bereiken? Dit uitgangspunt gaat uit van een pedagogisch optimisme. Werken met groepsplannen In een groepsplan staan de leerlingen in subgroepen (basis / minimum / plus) gegroepeerd. Hierdoor is een grote mate van overzicht. Meer dan als er met individuele handelingsplannen wordt gewerkt. Stimulansen voor effectief onderwijs en de zorgstructuur Door systematisch handelingsgericht te werken met groepsplannen vallen al snel hiaten in het onderwijs of de zorgstructuur op. Dit zijn uitdagingen die kunnen leiden tot beter onderwijs en een betere zorgstructuur. Eenduidigheid, transparantie en afstemming De 1-zorgroute staat een eenduidige, transparante en op elkaar afgestemde zorgroute voor. Ouders zijn een belangrijke partner Onderwijs verzorgt de school niet alleen. De ouders zijn mede-opvoeders. Zij hebben een eigen kijk op hun kind en kunnen een zinvolle bijdrage leveren aan het onderwijsproces dat op school plaatsvindt. Registratie van het onderwijsaanbod Werken met groepsplannen houdt in dat het onderwijs aan alle leerlingen wordt geregistreerd. Op elk moment is de schoolontwikkeling van elke leerling terug te halen. Aandacht voor instroom en uitstroom De basisschool staat niet alleen. In de 1-zorgroute wordt getracht samen te werken met VVE, VO en andere basisscholen teneinde leerlingenverplaatsingen soepel en in dezelfde taal te laten verlopen. Boven schoolse samenwerking Om onderwijsbehoeften te onderkennen en om daarop een goed aanbod te kunnen bieden is samenwerking met boven schoolse partners van belang. In het kader van Passend Onderwijs is samenwerking met plusconsulent / themaspecialist van groot belang. Ook is er samenwerking met het centrum voor jeugd & gezin / (school) maatschappelijk werk, de jeugdzorg, de jeugdgezondheidszorg, AMK enzovoorts. De 1-zorgroute streeft deze samenwerking na.

De kern van de 1-zorgroute bestaat uit handelingsgericht werken met groepsplannen. De leerkracht doet dat in de groep met behulp van twee instrumenten: groepsoverzichten en groepsplannen. Twee keer per schooljaar wordt er een groepsoverzicht gemaakt en vanuit de groepsoverzichten worden leerlingen met dezelfde onderwijsbehoeften geclusterd in een groepsplan. Hiermee wordt in de groep gewerkt. In deze cyclus van werken met het groepsplan vindt een groepsbespreking met en een klassenconsultatie door de IB-er plaats. In de

Januari 2015


27

groepsbespreking wordt gekeken naar de hele groep en naar het handelingsgericht werken. Tijdens de groepsbespreking wordt de totale groep besproken, daarnaast worden individuele leerlingen geselecteerd voor een leerlingbespreking. Leerkrachten bespreken een individuele leerling met de intern begeleider in een ELB-gesprek (effectieve leerlingbespreking). In dit gesprek wordt besproken of de leerling extra zorg nodig heeft of dat er verder onderzoek moet komen. Vanzelfsprekend wordt eerst overleg gepleegd met de ouders. Kinderen die extra zorg nodig hebben worden in eerste instantie besproken in ons eigen zorgteam (IB-er, RT-er en directie) en daar komt een plan van aanpak uit welke wordt vastgelegd in het groepsplan/groepsoverzicht. Als blijkt dat deze leerling(en) meer zorg nodig heeft/hebben, dan zal de IB-er contact leggen met de plusconsulent van BePO. Ook hierover wordt overleg gepleegd met de ouders. Voor de leerling die vanuit BePO middelen ontvangt voor extra ondersteuning (plusarrangement of speciaal arrangement) stelt de school het ontwikkelingsperspectief (OPP) op. Dit is een wettelijk verplicht document (weten regelgeving passend onderwijs). In het OPP beschrijft de school de doelen die een leerling kan halen. Het biedt handvatten waarmee de leraar het onderwijs kan afstemmen op de onderwijsleerbehoefte van de leerling. In deze gevallen moet een kind door een externe deskundige nader getest worden. Onze school maakt daarbij gebruik van de diensten van de School Advies- en Begeleidingsdienst (Marant). In verband met het daarvoor beschikbare budget zal het initiatief voor de inschakeling van de SABD altijd van de school uitgaan. In die gevallen waarin ouders besluiten zelf een onafhankelijk bureau in te schakelen (en te betalen), is een goede terugkoppeling gewenst. Soms wordt een kind naar het Speciaal (Basis) Onderwijs verwezen. Tijdens de teamvergadering wordt onder het agendapunt ‘zorg’ standaard aandacht besteed aan de actuele zorg binnen de school. BePO werkwijze voor toegang tot het plusarrangement en het speciaal arrangement Het ontwikkelingsperspectief (OPP) maakt onderdeel van de BePO werkwijze voor toegang tot het plusarrangement en het speciaal arrangement. Het BePO ondersteuningsplan passend onderwijs geeft hiervoor de kaders en richtlijnen. BePO hanteert een werkwijze voor de aanvraag van het plus- of speciaal arrangement via vier stappen:  Stap 1: Signaleren extra ondersteuningsbehoeften. Signalering vindt plaats door de leraar van de leerling. Wanneer dit nodig is maakt de leraar gebruik van de ondersteuning van de intern begeleider (IB-er) van de school. De leraar bespreekt de bevindingen met de ouders. De ouders geven toestemming de volgende stap in het proces te zetten. 

Stap 2: Analyseren extra ondersteuningsbehoeften. De IB-er van de school voert de regie over het (verder) in kaart brengen van de extra ondersteuningsbehoeften van de leerling. Waar nodig schakelt de IB-er in school aanwezige expertise in of schaalt de IB-er op naar BePO. Op dat moment wordt de BePO plusconsulent bij het proces betrokken. Wanneer de intern begeleider en/of de plusconsulent het vermoeden hebben dat de inzet van BePO middelen nodig zijn om de leerling de noodzakelijke ondersteuning te beiden, stelt de school het OPP op. De IB-er voert hierover de regie en draagt er zorg voor dat de betrokkenheid van de ouders op de juiste wijze plaatsvindt. De ouders geven toestemming de volgende stap in het proces te zetten. BePO hanteert voor deze stap een indicatieve doorlooptijd van zes onderwijsweken.



Stap 3: Opstellen arrangementvoorstel De IB-er stelt in samenspraak met de plusconsulent het voorstel voor het arrangement op waarin de extra ondersteuning voor de leerling concreet staat beschreven (type arrangement, maatregelen extra ondersteuning, inzet van menskracht en/of geld). De IB-er bespreekt dit voorstel met de ouders. De ouders geven toestemming de volgende stap in

Januari 2015


28

het proces te zetten. BePO hanteert voor deze stap een indicatieve doorlooptijd van drie onderwijsweken. 

Stap 4: Toewijzen van arrangement. 4A Bij aanvraag plusarrangement (ondersteuning binnen de eigen basisschool): De plusconsulent brengt het voorstel in bij de BePO directeur. De directeur neemt binnen een termijn van maximaal tien onderwijsdagen een besluit over het al of niet toewijzen van het beoogde plusarrangement. Wanneer wenselijk organiseert de directeur voorafgaand aan deze besluitvorming een ronde tafelgesprek met ouders, intern begeleider, leerkracht en betrokken deskundigen waarin de aanvraag en onderbouwing wordt besproken. In dit geval wordt de doorlooptijd verlengd tot maximaal vijftien onderwijsdagen. De directeur beargumenteert het al of niet toewijzen van het plusarrangement en communiceert hierover schriftelijk met de school van de leerling. De school communiceert het besluit en de onderbouwing met de ouders. Het definitieve plusarrangement dat BePO beschikbaar stelt wordt door de plusconsulent kort en bondig vastgelegd in het OPP. 4B Bij aanvraag speciaal arrangement (tijdelijke of langdurige verwijzing Speciaal (Basis) Onderwijs): De plusconsulent brengt het voorstel in bij de BePO directeur. De directeur vraagt (het wettelijk verplichte) advies aan bij de orthopedagoog die BePO hiervoor heeft benoemd en een tweede deskundige. Afhankelijk van de ondersteuningsvraag van de leerling kan deze tweede deskundige een kinder- of jeugdpsycholoog, pedagoog, maatschappelijk werkende, arts of een kinderpsychiater zijn. De directeur bespreekt het uitgebrachte deskundigenadvies met de vier directeuren van de scholen die speciale ondersteuning bieden. De directeur besluit vervolgens over het toewijzen van het speciaal arrangement (toelaatbaarheidsverklaring voor een school van speciaal basisonderwijs of speciaal onderwijs). De directeur beargumenteert het al of niet toewijzen van het speciaal arrangement en communiceert hierover schriftelijk met de school van de leerling. De school communiceert het besluit en de onderbouwing met de ouders. Het definitieve plusarrangement dat BePO beschikbaar stelt wordt door de plusconsulent kort en bondig vastgelegd in het OPP. BePO hanteert voor deze stap de wettelijk termijnen.



Stap 5: Uitvoeren en evalueren van arrangement. De IB-er van de school volgt de opbrengsten van het arrangement in samenspraak met de plusconsulent. Volgens de gemaakte afspraken (vastgelegd in het arrangement) vinden de tussentijdse evaluaties plaats.



Leerling-dossier Voor alle leerlingen is een (digitaal) dossier aangelegd waarin alle relevante gegevens gedurende de (basis)schoolloopbaan van het kind worden bijgehouden. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van Esis-webbased. De zorgmappen die in omloop zijn, gaan met de groep mee. Hierin worden alleen nog papieren onderzoeksresultaten / diagnoses en de algemene groepsoverdracht toegevoegd. Alle overige informatie wordt digitaal verwerkt. Binnen Esis-webbased wordt gebruik gemaakt van verschillende kopjes : - Afspraak : Door leerkrachten in te vullen bij (onderwijskundige) afspraken met ouders. Hiervoor wordt het sjabloon “oudergesprek” gebruikt. - Notitie : Alle gebeurtenissen gedurende het jaar. Hiervoor wordt het sjabloon “jaaroverzicht zorg” gebruikt. - Diagnose : Alleen bij vaststelling middels onderzoek. In te vullen door Intern Begeleiders of Remedial Teacher. - Extra zorg : In te vullen door Intern Begeleiders of Remedial Teacher.

Januari 2015


29

Daarnaast zorgt de IB-er ervoor dat alle verslagen van onderzoeken en screenings gescand worden en in het digitale dossier komen. Wat moet er in het (papieren)dossier komen / zitten:        

Inschrijfformulier + leerlingstamgegevens. Verslagen van onderzoeken (psychologisch, dyslexie…etc.), uitgevoerd door externe deskundigen. Overzichtslijnen van KIJK (eind groep 2) Gegevens verstrekt door de schoollogopediste. Informatie van andere school (als het kind tussentijds op school is gekomen). Kopie Cito-entreetoets groep 7. Kopie van Onderwijskundig Rapport (groep 8). Kopie Cito-eindtoets groep 8.



Orthotheek In de orthotheek is materiaal opgenomen dat leerkrachten ter beschikking staat voor de begeleiding van kinderen. We hebben bij de aanschaf van materialen en middelen voor de orthotheek gelet op de mate waarin ze al dan niet aansluiten bij de op onze school in gebruik zijnde methoden. Soms hebben we bewust gekozen voor een andere aanpak, dan weer voor een benadering die in hoge mate overeenkomt met de reguliere didactiek. De intern begeleider draagt zorg voor uitbreiding en adequate inrichting van deze orthotheek. Indien een leerkracht materiaal uit de orthotheek leent, dient hij dit te noteren op het uitleenformulier dat aanwezig is in de orthotheek. 

Intern begeleider Om de leerlingenzorg goed te kunnen organiseren zijn er twee intern begeleiders (IB-er) en een zorgcoördinator PSZ-BO aangesteld. Deze teamleden zijn vrij geroosterd om de voortgang van de extra zorg te begeleiden en te bewaken. De IB-ers worden bijgestaan door de directeur en de algemeen directeur. Leerkrachten kunnen in eerste instantie met hun vragen over kinderen die in de groep problemen ondervinden (cognitief of t.a.v. gedrag) terecht bij de IB-ers. Na overleg met de leerkracht kunnen ook ouders een gesprek met de IB-er aanvragen. In overleg met ouders, leerkrachten en externe deskundigen bepaalt de IB-er samen met de leerkracht de juiste zorg / aanbod vanuit onderwijsbehoeften voor een kind. Verder bewaakt, begeleidt en ondersteunt de IB-er de voortgang van deze extra hulp. De invulling van de • Astrid Hoevenaars (intern begeleider), coördineert 1 t/m 4 en zorg algemeen • Anneke Beuckens (Intern beleider), coördineert specifiek bovenbouw 5 t/m 8 • Erica Smeets, coördinator PSZ - VVE De taken zijn als volgt verdeeld: Astrid: De IB-er op onze school heeft verschillende taken: * Zorg dragen voor en coördineren en administreren van het leerlingvolgsysteem en de leerlingenzorg * Coachen van leerkrachten en het houden van klassenconsultaties * Het voeren van leerlingbesprekingen en groepsbesprekingen, groep 1 t/m 4. * Stimuleren van een planmatige aanpak van de leerlingenzorg in de school * Onderwijskundige rapporten opstellen voor verwijzingen * Opstellen van OPP’s en het bewaken van de voortgang hiervan * Orthotheek beheren * Bewaken van afspraken, procedures, processen en producten m.b.t. zorg

Januari 2015


30

* Verzorgen van de interne informatievoorziening middels zorgmemo. * Beheren van leerlingendossiers en archief * Bijstellen toetskalender * Onderhouden van een relatienetwerk, intern binnen de stichting. * Observaties en gesprekken met leerlingen. * Consultatiegesprekken met GGD (met de schoolarts, doktersassistente en jeugdverpleegkundige) * Diepteanalyse maken voor het opbrengst gericht werken (2x per jaar) * Zitting hebben in het BePO-netwerk * Coördineren overleg RT-IB. Anneke: * Zorg dragen voor en coördineren en administreren van het leerlingvolgsysteem en de leerlingenzorg * Stimuleren van een planmatige aanpak van de leerlingenzorg in de school * Onderwijskundige rapporten opstellen voor vervolgonderwijs, PO-VO * Bewaken van afspraken, procedures, processen en producten m.b.t. zorgverbreding, 1-zorgroute. * Verzorgen van de interne informatievoorziening * Beheren van leerlingendossiers en archief * Roosters opstellen voor bv: leerlingenbesprekingen, groepsbesprekingen en klassenconsultaties * Ondersteunen van de leerkracht bij de zorg voor de individuele leerling * Coachen van leerkrachten en het houden van klassenconsultaties, groep 5 t/m 8 * Het voeren van leerlingbesprekingen en groepsbesprekingen, groep 5 t/m 8 * Adviesgesprekken bovenbouw. * Observaties en gesprekken met leerlingen. * zitting hebben in het PO-VO netwerk. * zorg dragen voor coördineren SCOL. * coordineren overleg gedragsspecialist. Erica: * Bewaken van afspraken, procedures, processen en producten m.b.t. zorgverbreding. Overgang PSZ-BO * Verzorgen van de interne informatievoorziening, VVE en PSZ * zitting hebben in overleg gemeente VVE * beheren DAVVE. 

Remedial teaching / Leerkrachtondersteuner Jaarlijks wordt in het formatieplan de omvang van de beschikbare tijd voor remedial teaching / leerkrachtondersteuning vastgesteld. Zo mogelijk wordt deze begeleiding uitgevoerd door een leerkracht die daarvoor een speciale opleiding heeft genoten. De omvang van deze extra inzet is beperkt. In principe ligt de prioriteit bij het jonge kind, groep 1 t/m 4. In de leerlingbespreking is dit onderwerp van gesprek.



Passend onderwijs De schoolbesturen van het primair onderwijs in zes Betuwse gemeenten hebben hun krachten gebundeld onder het motto ‘passend onderwijs voor elke leerling’. Gezamenlijk dragen zij in het samenwerkingsverband Betuws Passend Primair Onderwijs (BePO) de verantwoordelijkheid voor goede onderwijsondersteuning voor elke leerling in de regio. Deze bestuurlijke krachtenbundeling sluit aan bij landelijke ontwikkelingen: vanaf 1 augustus 2014 heeft elk schoolbestuur ‘zorgplicht’. Besturen zijn vanaf die datum wettelijk verplicht alle kinderen passend onderwijs te bieden. Dit kan zijn op de eigen school of op een andere, beter passende school. Schoolbesturen vullen elkaar aan en versterken met elkaar de kwaliteit van de onderwijsondersteuning voor de leerlingen.

Januari 2015


31

Het samenwerkingsverband beschikt over een dekkend aanbod van onderwijsvoorzieningen die aansluiten op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. In het samenwerkingsverband functioneren voorzieningen op drie niveaus: Basisondersteuning: Dit is de onderwijsondersteuning die leerlingen in de reguliere basisschool van het schoolteam ontvangen. Plusondersteuning: Sommige kinderen zijn prima op hun plaats in een reguliere basisschool, maar hebben behalve basisondersteuning meer nodig om zich optimaal te kunnen ontwikkelen. Het persoonlijk ontwikkelingsperspectief geeft inzicht in de noodzakelijke extra ondersteuning. De eigen leraren bieden deze ondersteuning op school en soms worden hiervoor specialisten uit het samenwerkingsverband ingezet. Zo krijgen deze leerlingen op een verantwoorde wijze in hun eigen leefomgeving de onderwijsondersteuning die zij nodig hebben. Speciale ondersteuning: Een zeer kleine groep kinderen heeft te maken met een complexe pedagogische en/ of onderwijskundige problematiek. Zij hebben baat bij tijdelijke of langdurige plaatsing op een school voor speciaal basisonderwijs of speciaal onderwijs. Ook hier vormt het individuele ontwikkelingsperspectief de basis van de noodzakelijke ondersteuning.  Doorgaande lijn Peuterspeelzaal-basisschool Bij doorgaande lijnen gaat het om een ononderbroken ontwikkelingsgang van kinderen door het onderwijs. Het gaat in dit geval om een doorgaande lijn van voorschoolse educatie (in peuterspeelzalen of kinderdagverblijven) naar vroegschoolse educatie (in groep 1 en 2). De doorgaande lijn in het beleid: samenwerking en afstemming tussen peuterspeelzalen/ kinderdagverblijven en de school. Er zijn op gemeentelijk niveau afspraken gemaakt voor een overdracht van (VVE) leerlingen. Zie ook map ´Definitieve documenten doorgaande lijn´ De overdracht van gegevens van de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf naar de school. Bij een ‘warme’ overdracht wordt het kind, aan de hand van het Stedelijk Overdrachtsformulier, door de peuterleidster en de ouders met de IB-er van de basisschool besproken. Bij een ‘koude’ overdracht wordt het Stedelijk Overdrachtsformulier naar de betreffende basisschool gezonden. De inhoudelijke doorgaande lijn: we werken met doorlopende programma’s, leerlijnen voor taal, rekenen, sociale ontwikkeling. Door het jaar heen zijn er overlegmomenten om de jaarplanning en Piramide thema’s te bespreken. Gemeenschappelijke activiteiten: Naast de activiteiten van piramide zijn er soms gemeenschappelijke activiteiten als Sinterklaas, Carnaval, enz.. 

Ouderbetrokkenheid Voor de ontwikkeling van kinderen is het belangrijk dat ouders de ontwikkeling op school volgen en daar thuis ondersteuning aan geven. School en thuis zijn geen gescheiden werelden, maar vullen elkaar aan. De verantwoordelijkheid voor de leerprestaties en de sociale ontwikkeling van kinderen, ligt zowel bij de school als bij de ouders. Informeel leren (leren in het dagelijks leven) is belangrijk in de ontwikkeling van het kind. Om de ouderbetrokkenheid te vergroten is in schooljaar 2014-2015 onder begeleiding van een extern bureau gestart met het in kaart brengen van de huidige mate van ouderbetrokkenheid en het schrijven van een plan van aanpak voor de toekomst. Ouders hebben een belangrijke invloed op de houding van het kind ten opzichte van leren. Niet alleen in de voorschoolse periode maar gedurende de hele schooltijd. De invloed van ouders begint al door thuis een stabiele en stimulerende omgeving te bieden.

Januari 2015


32

De ouders helpen bij verschillende activiteiten binnen de school. Zoals techniek, spelletjes, lezen,rijden naar activiteiten, hulp bij versieravonden, hulp bij thema’s als Sint/Kerst enz. 

Inzet GGD De kinderen worden regelmatig gezien door een verpleegkundige of door de schoolarts. Zo wordt er bijv. een screening gedaan waarbij gekeken wordt naar lengte, gewicht, ogen en oren. Daarnaast kunnen leerkrachten de hulp inschakelen van de GGD als er sprake is van twijfel bij de lichamelijke ontwikkeling. De logopedist van de GGD komt voor de screening van de 5-jarige kleuters. De kinderen doen dan allerlei spelletjes op het gebied van taal. De logopediste geeft een brief mee naar huis met haar bevindingen of neemt contact op met de ouders waarin zij hen uitnodigt om haar bevindingen en eventuele doorverwijzing door te spreken. Ook hier kunnen de leerkrachten een vraag neerleggen op het gebied van taal en/of gehoor.



Nieuwsbrief In de nieuwsbrief, die wekelijks uitkomt, wordt u op de hoogte gehouden van de gang van zaken en de activiteiten binnen onze school.



Omgangsprotocol Om ervoor te zorgen dat alle kinderen op de basisschool zich optimaal kunnen ontwikkelen, is het een voorwaarde dat zij zich veilig voelen en met plezier naar school gaan. Hierbij heeft de sociaal-emotionele ontwikkeling van de kinderen een belangrijk functie. Om de sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen zo goed mogelijk te ontwikkelen, wordt op onze school de lesmethode ‘Leefstijl’ gebruikt. Deze methode omvat een scala van vaardigheden zoals kennismaken, luisteren, communiceren, zelfvertrouwen, gevoelens uiten, assertiviteit en weerbaarheid, conflicten oplossen, omgaan met groepsdruk, risico’s inschatten en doelen stellen. De lesmethode heeft een preventieve functie t.o.v. pestgedrag. Mocht pestgedrag toch binnen de school gesignaleerd worden, dan wordt dit bestreden zoals in het omgangsprotocol beschreven staat. De aanpak is gebaseerd op de aanpak van de methode ‘Sta op tegen pesten’. Dit is een snelle, oplossingsgerichte aanpak waarbij het groepsproces centraal staat. Kinderen worden duidelijk geconfronteerd met de effecten van hun gedrag waarbij pesters, slachtoffers en meelopers de kans krijgen hun gedrag positief te veranderen. Sta op tegen pesten! is gebaseerd op No Blame, een aanpak waarbij bewezen is dat het pesten in 89% van de gevallen binnen een week stopt. Sta op tegen pesten! is ontwikkeld vanuit de methode Leefstijl. Het omgangsprotocol is in het bezit van iedere leerkracht en staat op de l:schijf.



Sociale Vaardigheidstraining Binnen de stichting RK Primair Onderwijs Culemborg worden Sociale Vaardigheidstrainingen (SOVA-training) verzorgd. Deze training is onder schooltijd en wordt gegeven door leerkrachten die hiervoor een speciale opleiding hebben gevolgd (zie ook Leefstijl)

Januari 2015


33



Contacten met ouders Door een goede samenwerking tussen ouders en school, kunnen de kinderen zich zo goed mogelijk ontwikkelen. Om deze reden is het van belang dat ouders en school elkaar zo goed mogelijk op de hoogte houden van bijzondere gebeurtenissen in de school en/of thuissituatie. De groepsleerkracht heeft regelmatig overleg met de ouders. Naast de geplande rapportbesprekingen informeren leerkrachten de ouders over bijzondere gebeurtenissen m.b.t. hun kind. Ouders kunnen altijd contact opnemen met de leerkracht van hun groep om tussentijds geïnformeerd te worden over de ontwikkeling van hun kind. 

Procedure indeling combinatiegroepen Het vormen van combinatiegroepen komt op elke school voor en vindt zijn oorsprong in het beleid van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OC en W). De plaatsing van kinderen in combinatiegroepen gebeurt uiterst zorgvuldig. De indeling wordt bepaald op grond van persoonlijke eigenschappen en de ontwikkeling van het kind, alsmede andere van belang zijnde omstandigheden. De procedure wordt hierna beschreven.

1. De verdeling van groepen wordt aan de ouders, door middel van de Nieuwsbrief duidelijk gemaakt. Hierin wordt vermeld hoe de groepen verdeeld zijn en welke leerkracht(en) voor de groep komen. Dit vindt plaats na vaststelling van het bestuursformatieplan en nadat intern het personeel geïnformeerd is (eind mei/begin juni). De indeling van de kinderen in combinatiegroepen wordt later bekend gemaakt. Ouders kunnen argumenten, voor zover nog niet bekend en van invloed op de indeling, kenbaar maken aan de groepsleerkracht. Indien gedurende het schooljaar verandering van groepen noodzakelijk is (soms na de kerstvakantie in de onderbouw), worden ouders hiervan tijdig op de hoogte gesteld en wordt verder dezelfde procedure gevolgd. 2. De leerkrachten komen op basis van verschillende aandachtspunten tot een zorgvuldige samenstelling van de groepen en de indeling van de kinderen. Deze aandachtspunten worden in willekeurige volgorde genoemd en zullen per kind worden gewogen: a. Het totale aantal kinderen in de combinatiegroep; b. De minimale omvang (zes kinderen) van de afzonderlijke groep in een combinatieklas; c. Een evenwichtige spreiding van kinderen die extra zorg behoeven, zodat een evenredige groepsbelasting (voor de kinderen) en werkdrukverdeling (voor de groepsleerkrachten) ontstaat; d. De sociaal emotionele ontwikkeling van het kind; e. De mate waarin het kind zelfstandig kan werken; f. Evenredige verdeling van jongens en meisjes; g. De onderlinge relaties tussen kinderen; h. Broertjes en zusjes bij voorkeur niet bij elkaar in de groep; i. Specifieke omstandigheden van een kind; 3. De groepsverdeling wordt voorgelegd aan de intern begeleider (IB-er). Deze beoordeelt de samenhang van de afwegingen die hebben geleid tot het voorstel. Het concept van de groepsindeling wordt vastgesteld en door de IB-er aan de directeur voorgelegd. 4. De directeur stelt na overleg met de IB-er de groepsindeling vast. 5. De ouders worden op de hoogte gebracht. Elk kind krijgt een lijst in een gesloten enveloppe mee. 6. Mochten ouders van mening zijn dat een andere groepsindeling voor hun kind gewenst is, maken zij dit beargumenteerd binnen een week na verschijning van de groepsindeling kenbaar aan de directeur. Indien ouders schriftelijk hebben gereageerd, worden zij voor overleg uitgenodigd. Het is van belang te beseffen dat de indeling tot stand is gekomen na een zorgvuldige afweging van aandachtspunten die (kunnen) verschillen per kind, maar op groepsniveau

Januari 2015


34

tot een evenwicht leiden. Wijzigingen aanbrengen voor een kind leidt (bijna) altijd tot de verstoring van het evenwicht op groepsniveau. 7. De directeur neemt na het gesprek binnen een week een bindende beslissing en maakt deze kenbaar aan de ouders. 

Externe contacten Naast het zicht houden op het totale schoolgebeuren is het overzien van alle externe contacten een directietaak. Regels hiervoor zijn: - teamleden doen mededeling van door henzelf voorgenomen externe contacten; - de intern begeleider onderhoudt de vaste externe contacten; - aan de directeur wordt over die contacten gerapporteerd; - in de team- of bouwvergadering komen ze ter sprake. NB: Teamleden onderhouden zelf contacten die rechtstreeks samenhangen met het werk in de groepen. De directie wordt wel op de hoogte gesteld.

Januari 2015


35

2.3 Rapportage  Leerling-resultaten De waardering van het gedrag en de prestaties richt zich op het eigen groeiproces en op de persoonlijke prestaties van de leerling. Belangrijk zijn ook de omstandigheden waaronder het kind tot een bepaalde prestatie komt. In een bepaalde periode dienen een aantal leerdoelen bereikt te zijn. In de waardering willen we tot uitdrukking laten komen in hoeverre het kind deze doelen bereikt heeft. Hiervoor is naast de beoordeling van de toetsen behorende bij de leerstof een registratiesysteem gebaseerd op methode onafhankelijke toetsen noodzakelijk. Samen vormen zij de basis voor rapportage aan de ouders en voor de suggesties voor de hulp aan kinderen. Voor de leerkracht betekent het dat: - hij/zij de kinderen goed kent; - hij/zij moet leren hoe hij/zij zich een goed beeld kan vormen van de mogelijkheden en de vaardigheden van het kind; - hij/zij moet deskundig zijn in het onderkennen van stagnaties en het geven van adequate aanwijzingen voor de voortgang van de ontwikkeling van de leerling. - hij/zij tijdig opvoedkundige en onderwijskundige problemen van een kind binnen de personeelsvergadering aan de orde stelt. Voor de groepen 1 t/m 8 is er een cijfer-/woordrapport. Dit rapport biedt de mogelijkheid om de beoordeling schriftelijk toe te lichten. Het schriftelijke gedeelte wordt voor minimaal tweederde per keer ingevuld. Het rapport wordt drie keer per jaar opgesteld en tweemaal persoonlijk aan de ouders uitgereikt. Dit gebeurt tijdens de `tien-minuten-gesprekken’. De leerkracht licht de schriftelijke rapportage aan de ouders mondeling toe. De data waarop de rapporten worden uitgereikt staan vermeld in de nieuwsbrief. Afschriften van de rapporten worden in het digitale leerlingendossier bewaard. Voor het inroosteren van de rapportbesprekingen zijn richtlijnen opgesteld: Richtlijnen Roosteren Rapportbesprekingen Voor de eerste twee rapporten worden twee dagen voor de oudergesprekken gepland. In principe de maandag en dinsdag. Bij het derde rapport is een oudergesprek facultatief. ‘s Middags wordt er van 15.30 uur tot 16.30 uur gepland. Daarin kunnen zes gesprekken van tien minuten worden gevoerd. ’s Avonds wordt er van 19.00 uur tot 21.30 uur gepland. Om het schema te kunnen uitvoeren en ouders op het juiste tijdstip te kunnen ontvangen, worden er per uur vijf gesprekken van tien minuten gepland. Indien er onverwachts problemen op tafel komen wordt er op korte termijn een nieuwe afspraak gemaakt. Mocht er aanleiding voor zijn dan neem je bij voorbaat meer tijd in het rooster op (15 of zelfs 20 minuten). Eventueel in overleg met de ouders een afspraak maken buiten de rapportavonden om. Woensdagmiddag worden er in principe geen gesprekken gepland. Twee middagen en twee avonden geeft de ruimte voor achtendertig gesprekken van tien minuten. Dit moet normaal gesproken voor iedere groep probleemloos zijn in te roosteren. Indien ouders gescheiden zijn, worden zowel vader als moeder uitgenodigd en indien wenselijk worden er twee aparte gesprekken gevoerd. Direct voorafgaand aan het rapportgesprek wordt de ouders het rapport en enkele schriften ter inzage overhandigd. Deze uitgangspunten gelden voor groep 1 t/m 8. Van ieder rapportgesprek wordt een notitie gemaakt in het leerlingdossier binnen Esis. Indien er geen bijzonderheden te vermelden zijn, noteert de leerkracht “geen bijzonderheden”.

Januari 2015


36

Inhoud van rapporten Vormingsgebied : Taal Lezen Technisch lezen Leestempo Belangstelling voor het lezen Begrijpend lezen Begrijpend lezen Boekenbeurt

Vormingsgebied : Rekenen

C 3* t/m 8 W 3 t/m 8 W 3 t/m 8 W 3&4 C 5* t/m 8 C 5 t/m 8

Taal

Inzicht Allerlei Inzicht in getallenrij Optellen Aftrekken Tafels Hoofdrekenen Cijferen

C 3* t/m 8 C 3* t/m 8 W 3&4 W 3&4 W 3&4 W 4&5 C 5 t/m 8 C 5 t/m 8

Vormingsgebied : Wereldorientatie

Taal algemeen Woordenschat Woordenschat Stellen Stellen Spreken en luisteren

C 3* t/m 8 W 3 t/m 5 C 6 t/m 8 W 4&5 C 6 t/m 8 W 3 t/m 8

Spreekbeurt

C

6 t/m 8

Werkstuk

C

6 t/m 8

Spelling Spelling algemeen

C 3* t/m 8

Werkwoordspelling

C

Wereldorientatie Verkeer Verkeer Aardrijkskunde Geschiedenis Natuur, techniek en wetenschap

W W C C C C

3&4 3&4 5 t/m 8 5 t/m 8 5 t/m 8 5 t/m 8

W W W

3 t/m 8 3 t/m 8 3 t/m 8

Vormingsgebied : Expressie Muziek Tekenen Handvaardigheid

6 t/m 8 Vormingsgebied : Bewegingsonderwijs

Schrijven Schrijven algemeen

W 3* t/m 8

Methodisch schrijven

W 3* t/m 8

Spel Vaardigheden

W W

3 t/m 8 3 t/m 8

Leerlingvolgsysteem Engels

Alle beschikbare toetsen

Uitspraak Spelling

W C

7&8 7&8

Werkhouding Werkverzorging Concentratie Tempo Zelfstandig werken Huiswerk

W W W W W

3 t/m 8 3 t/m 8 3 t/m 8 3 t/m 8 6 t/m 8

Sociaal gedrag Samenwerken Houden aan groepsregels Omgang met de leerkracht Omgang met leerlingen

W W W W

3 t/m 8 3 t/m 8 3 t/m 8 3 t/m 8

Januari 2015

3 t/m 8

Overige afspraken * Groep 3 bij alle vakken een letterwaardering Cijfers (C) : Laagste 5- en hoogste 9. Woordwaardering (W) : O - T - V - RV - G - ZG Cijfers oplopend met 1/2. Geen + of - (behalve 5-) Bij alle onderdelen gelegenheid tot opmerking. d.w.z. alle vetgedrukte onderdelen. 3 rapporten gedurende het jaar. Medio nov-mrt-juni


37

 Onderwijskundig rapport Indien een leerling onze school verlaat, dan wordt er een onderwijskundig rapport opgesteld. De groepsleerkracht draagt, in overleg met de intern begeleider, zorg voor de invulling van dit formulier. De directeur ondertekent en verzorgt de verzending. De ouders hebben inzage van het onderwijskundig rapport. Dit rapport bestaat uit: - de personalia van het kind en ouders/verzorgers; - de schoolloopbaan van het kind; - een overzicht van de methodes die gebruikt zijn; - een aanduiding van de vorderingen van de leerling; - andere objectieve gegevens die de ontvangende school inzicht kunnen geven in het ontwikkelingsniveau van de leerling; - kopieën van de rapporten; - eventuele gegevens met betrekking tot de gezondheidstoestand en/of speciale begeleiding van de leerling. Wanneer we een verzoek ontvangen van een verwijzingscommissie stuurt de directeur binnen een maand het onderwijskundig rapport naar die commissie. In dit rapport, dat door de intern begeleider in samenspraak met de groepsleerkracht is opgesteld, staat om welke reden we het kind op onze school niet verder kunnen begeleiden en welke maatregelen er tot dan toe zijn getroffen om ons onderwijs zo goed mogelijk aan te passen aan de behoefte van dat kind. Indien een leerling de school verlaat biedt de directeur de ouders een uitschrijfformulier aan. Dit om te voorkomen dat een leerling met onbekende bestemming vertrekt. Uitzondering hierop vormen de schoolverlaters in groep 8.  Schoolevaluatie Bij deze evaluatie gaat het erom dat we aangeven of en in hoeverre de gewenste resultaten worden bereikt als gevolg van de gekozen organisatie en de inhoud van het onderwijsleerproces. Het is de kritische beschouwing van het door een leerkracht of door het team ingerichte leerproces. Om hier achter te komen gaan we als volgt te werk: - iedere leerkracht ziet erop toe dat binnen de kaders van het schoolplan wordt gewerkt; - de leerkrachten doen in de personeelsvergaderingen verslag van hun werk in de groep; - het onderwijs wordt vergeleken met de geformuleerde kerndoelen; - de school neemt (landelijk) gestandaardiseerde toetsen af. Tijdens een studiedag aan het einde van het cursusjaar houden we een jaarevaluatie. Hierin komt het volgende aan de orde: - schoolorganisatie: voldoet de gekozen werkwijze met betrekking tot de teamvergaderingen, bouwvergaderingen, leerlingenbesprekingen? - Groepsbesprekingen: vindt de leerlingenbespreking, de extra begeleiding, de terug koppeling, het contact met externen en de neerslag van dit alles op de meest adequate wijze plaats? - leerstof: voldoet de werkwijze van met name de recent ingevoerde methoden of dient deze aangepast te worden? - activiteitenplanning: een algemene evaluatie van de activiteiten van het voorbije cursusjaar en een verdeling van de coördinatietaken voor het nieuwe schooljaar. - teamfunctioneren: zijn er knelpunten en op welke wijze kunnen deze eventueel worden weggenomen om het team optimaal te kunnen laten functioneren? De punten voortvloeiende uit bovengenoemde evaluatie worden indien mogelijk in de organisatie en de planning van het nieuwe cursusjaar meegenomen.

Januari 2015


38



Tevredenheidspeiling Eén keer in de drie jaar organiseren wij een tevredenheidspeiling. Alle ouders worden schriftelijk uitgenodigd deel te nemen aan de peiling. Daarnaast wordt er ook een tevredenheidspeiling gehouden onder de leerlingen van groep 6,7 en 8 Het is voor ons van groot belang om te weten wat anderen en vooral ouders en leerlingen, van onze school vinden. Als team blijven wij werken aan het bewaken en verhogen van onze onderwijskwaliteit. Met de uitslag van de tevredenheidspeiling gaan we verder aan het werk om de goede dingen te behouden en de minder goede dingen te verbeteren. De gegevens worden gebruikt om waar nodig onze beleidsvoornemens aan te passen en verbeteringen aan te brengen. 2.3 Uitvoering van de regelgeving 

Ontheffingen Leerlingen moeten aan alle volgens het schoolplan en het activiteitenplan voor hen bestemde activiteiten deelnemen. Er bestaat de mogelijkheid dat bij uitzondering door het bestuur een leerling wordt vrijgesteld van deelname aan bepaalde activiteiten. Mocht het bestuur op verzoek van de ouders om haar voldoende onderbouwde redenen een leerling vrijstellen van deelname aan bepaalde activiteiten dan zal de inspectie hiervan op de hoogte worden gesteld. Bij toestemming wordt tevens bepaald welke activiteiten voor de leerling in de plaats komen van die waarvan vrijstelling is verleend. 

Schoolverzuim Het verzuim van het volgen van onderwijs door kinderen vormt een bijzonder aandachtspunt binnen de school. Het beleid dat de school daarin voert kent zowel een preventief als een repressief aspect. In preventief opzicht voeren we in de eerste plaats een terughoudend beleid in het, op schriftelijk verzoek van de ouders, verlenen van toestemming voor schoolverzuim in verband met bijzondere gebeurtenissen. Daarnaast voeren we een zeer strikte administratie van de afwezigheid van de kinderen. Deze administratie bestaat er uit dat dagelijks, zowel aan het begin van de ochtend lessen als aan het begin van de middaglessen, in alle groepen wordt geïnventariseerd welke kinderen afwezig zijn. Dit leggen we op groepsoverzichten schriftelijk vast. Kinderen die niet aanwezig blijken te zijn en waarvan bij de groepsleerkracht niet bekend is wat de reden van het verzuim is, melden we onmiddellijk bij de directeur. Deze achterhaalt vervolgens de verblijfplaats van het kind en/of de reden van het verzuim. Op deze wijze vloeit uit het preventieve beleid het repressieve beleid voort. Eenmaal per maand loopt een directielid de overzichtslijsten langs en beoordeelt de verzuimfrequentie van de individuele kinderen. Indien daartoe aanleiding bestaat, neemt hij contact op met de groepsleerkracht en/of de ouders van het betreffende kind. In vervolg hierop nemen we eventueel (tijdelijke) maatregelen. Dit gebeurt altijd in overleg met de ouders. Bijvoorbeeld een afspraak met de ouders dat we iedere dag bellen zodra het kind op school aankomt. Zowel bij de interne leerlingenbesprekingen als bij de oudercontactavonden betrekken we verzuim standaard in het overleg. Ongeoorloofd schoolverzuim melden we altijd bij de leerplichtambtenaar. Ouders zijn hiervan op de hoogte, omdat dit staat aangegeven in ons informatieboekje. Ook zijn er contacten met de leerplichtambtenaar bij activiteiten ter voorkoming van schoolverzuim. Het kan ook voorkomen dat we de schoolarts inschakelen, bijvoorbeeld als ouders een kind frequent ziek melden. 

Klachtenprocedure Wanneer ouders klachten hebben met betrekking tot hun kind over het gegeven onderwijs of de organisatie van de school, kunnen ze terecht bij de groepsleerkracht. Leidt dit niet tot een bevredigende oplossing, dan kan het probleem worden besproken met een lid van de directie van de school. Het directielid zal hoor en wederhoor toepassen alvorens tot een uitspraak te komen. Levert ook dat geen voldoende oplossing, dan kunnen de ouders het bestuur schriftelijk verzoeken te bemiddelen. Het bestuur zal dan uiterlijk binnen een maand reageren, na toepassing van hoor en wederhoor. Klachten van ouders over het onderwijs en de

Januari 2015


39

organisatie in het algemeen leggen zij voor aan de directie van de school. Ouders kunnen ook de medezeggenschapsraad inschakelen. Ernstige klachten die niet kunnen worden ondervangen door bovenstaande regelgeving kunnen door de ouders worden neergelegd bij de contactpersonen, de vertrouwenspersonen van de school. Hun namen staan in de schoolgids vermeld. In deze gevallen zal ook de vertrouwenspersoon van het bevoegd gezag en zonodig een onafhankelijke klachtencommissie worden ingeschakeld.

Januari 2015


40

H3. Onderwijsleerpakket 3.1

Lezen

Visie en uitgangspunten Het is belangrijk dat kinderen in staat zijn geschreven teksten te kunnen lezen. Wij streven er op onze school naar bij de kinderen die kennis, vaardigheden en houding te ontwikkelen, waardoor ze in staat zijn verschillende soorten teksten met begrip en waardering te lezen. Zij kunnen daardoor kennis nemen van elementen van onze cultuur uit het verleden en het heden en kunnen genieten van gedachten en gevoelens van anderen. Daarnaast neemt de schriftelijke informatieoverdracht bij vele vak- en vormingsgebieden een belangrijke plaats in. Het leesonderwijs is om voornoemde redenen van belang binnen ons onderwijs en neemt daarom op het activiteitenplan een belangrijke plaats in. Wij maken een onderscheid in: 1. voorbereidend lezen 2. aanvankelijk lezen 3. voortgezet technisch lezen 4. begrijpend lezen en informatie verwerven 3.2

Voorbereidend lezen

Gebruikt onderwijsleerpakket Onze school is VVE-gecertificeerd, wat inhoudt dat wij werken met een integraal erkend VVE-programma waar alle vier ontwikkelingsdomeinen (taal, rekenen, motoriek en sociaalemotionele competenties) worden behandeld. De leerkrachten hebben ook een uitgebreide scholing gevolgd om optimaal mogelijk te kunnen werken met de VVE-methode Piramide. In groep 1-2 wordt gewerkt met de vernieuwde VVE methode “Piramide” van de Citogroep. Deze methode wordt gebruikt om de belangstelling voor de geschreven taal bij kinderen te wekken en hun vaardigheden te ontwikkelen. Op onze basisschool is in het verleden intensief gewerkt met de methode Schatkist. Geleidelijk aan is deze in de praktijk vervangen voor de methode Piramide. Vanaf het schooljaar 2012-2013 wordt de methode Schatkist alleen nog gebruikt als aanvulling en naslagwerk.  “PIRAMIDE” Piramide is een educatieve methode voor nul tot zesjarige kinderen. Deze methode biedt ruimschoots de gelegenheid tot betekenisvol leren; hierbij wordt er een beroep gedaan op het interactief deelnemen van het kind. Dit gebeurt middels een goed taalaanbod. De thema’s van de projecten dragen de betekenisvolle context al in zich. Bovendien zijn alle activiteiten afgestemd op de ervaringswereld en de leefwereld van de kinderen. Kinderen leren taal in een sociale interactie. Dat wil zeggen dat zij taal leren in samenspraak en in samenwerking met anderen. De leerkracht is de hele dag bezig met het verwoorden van wat zij doet, wat de kinderen doen en het in gang zetten van interacties. De materialen van “Piramide” bieden de mogelijkheid tot thematisch werken. Centraal staan de projectboeken met de praatplaten. Daar omheen zijn een breed scala aan spelen taalactiviteiten, zoals: dramatiseren, taalspelletjes, creatieve activiteiten en activiteiten met kopieerbladen. Om de verschillende spelen taalactiviteiten uit te voeren, worden de volgende materialen gebruikt: praatplaten, les/boekenkisten (die worden aangeleverd door de bibliotheek), vertelkastje, computerprogramma’s, cd’s met liedjes die horen bij de thema’s en kopieerbladen. In aansluiting op de thematische projecten zijn in de zogeheten “projectboeken” suggesties opgenomen voor bijpassende liedjes, versjes, verhalen, prentenboeken en ontwikkelingsma-

Januari 2015


41

terialen. Via de inhoud van o.a. de prentenboeken uit de boekenkisten worden de kleuters op interactieve wijze in aanraking gebracht met de functies van geschreven taal. Er wordt een taalhoek ingericht zodat kinderen hun “geletterheid” kunnen ontwikkelen. Doorgaande educatieve lijn Voor peuters is het een hele overgang van de peuterspeelzaal naar de basisschool. De methode ‘Piramide wordt echter zowel op onze inpandige peuterspeelzaal ‘De Rakkertjes’ gebruikt als ook op onze basisschool De Palster. Dat is veilig en vertrouwd: de kinderen weten zo al enigszins wat hun in de nieuwe omgeving te wachten staat. Door de lange doorloop wordt bovendien maximaal rendement uit de methode gehaald en ontstaat er een doorgaande lijn in de ontwikkeling. Toetsen en observeren Om de ontwikkeling van een kind te volgen is het belangrijk goed te observeren. Wat voor gedrag vertoont het kind? Welke resultaten leveren het spelen en leren op? Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de bijbehorende toetsen van de methode Piramide en het registratieinstrument KIJK.  -

Materialisatie van Schatkist voor gebruik in de groep:  reuzenmaterialen: reuzen(prenten)boeken, verhaalplaten en verteltheaters;  kleutersetjes (opbergdoosje, kartonboekje, audio-cd, spelletjes);  Lettermuur (transparante opbergposter, Letterboek met letter/klankkaartjes, woordkaartjes en kaartjes bij de ankers, handleiding Werken met de Lettermuur);  Cijfermuur (transparante opbergposter, Cijferboek met cijferen plaatjeskaartjes, handleiding Werken met de Cijfermuur);  handpop Pompom;  software (Schatkist Lezen en Schatkist Rekenen).

-

voor de leerkracht:  Gebruikswijzer (algemene handleiding);  Activiteitenboeken (losse handleidingen per anker, op te bergen in ringbanden).

 Doelen van Schatkist De volgende leerlijnen komen in Schatkist aan bod: mondelinge taal, woordenschat, beginnende geletterdheid, beginnende gecijferdheid en sociaal-emotionele ontwikkeling. Beginnende geletterdheid en beginnende gecijferdheid zijn wat nadrukkelijker aanwezig dan de rest. 

Relatie met de tussendoelen (opgesteld door het Expertisecentrum Nederlands en het Freudenthalinstituut) Doelen van beginnende geletterdheid en beginnende gecijferdheid sluiten aan bij respectievelijk de doelen van het Expertisecentrum Nederlands(ECN) en het Freudenthalinstituut.  Uitvoering Schatkist kent een opbouw in ankers en routines. De ankers zijn opgebouwd volgens de vier seizoenen. Aan de basis van een anker ligt het ankerverhaal. In ieder seizoen kan de leerkracht kiezen uit vier verschillende ankers. In totaal zijn er 16 verschillende ankers. Om voldoende aanbod van tussendoelen te garanderen, dient minimaal één anker per seizoen uitgevoerd te worden. Ieder anker kent een vaste opbouw in vier fasen:

Januari 2015


42

Kennismaking met het anker Ankerverhaalactiviteiten Ankerpunten Afronding Het werken met een anker neemt gemiddeld vier weken in beslag. De leerkracht is vrij om langer of korter over een anker te doen. Routines zijn open leersituaties die volgens een vast stramien verlopen met uitnodigend materiaal. De routines bij Schatkist zijn de Lettermuur, de Cijfermuur en Pompom. Het is de bedoeling dat de routines een vast onderdeel gaan worden in de klas. De leerkracht laat ze dus tijdens een anker, maar ook als er geen ankers uitgevoerd worden, aan bod komen. Schatkist is geschikt voor jongste en oudste kleuters. De uitvoering van het onderwijs staat in de handleidingen beschreven in de uitgebreide activiteitenbeschrijvingen in de activiteitenboeken.



Plaats van ICT Bij Schatkist zijn twee computerprogramma’s ontwikkeld: Schatkist Lezen en Schatkist Rekenen. Schatkist Lezen is een computerprogramma dat met name gericht is op de ontwikkeling van mondelinge taal en beginnende geletterdheid. Het computerprogramma bestaat uit twee cdroms. Bij elk seizoen horen tien spellen waarin aspecten van beginnende geletterdheid (specifiek taalbewustzijn en alfabetisch principe) en mondelinge taal (begrijpend luisteren) aan bod komen. Woordenschat komt impliciet aan bod in een aantal spellen. Schatkist Lezen bevat spellen op twee niveaus: spellen voor jongste kleuters (niveau 1) en spellen voor de oudste kleuters (niveau 1 en 2). De spellen van niveau 1 hebben een meer ontdekkend karakter, de spellen van niveau 2 zijn meer gericht op oefening. Schatkist Rekenen bevat spelletjes bij rekenaspecten binnen de domeinen getalbegrip en bewerkingen en meten en meetkunde. Schatkist Rekenen bestaat uit twee cd-rom's en vier knieboeken. Met de knieboeken introduceert de leerkracht de verhalen en de rekenaspecten die in het programma aan bod komen. Hierna kunnen de kleuters zelfstandig aan de slag. Er zijn spelletjes op drie niveaus; het programma past zich aan het niveau van het kind aan. Tevens wordt het programma ‘Bas gaat digitaal’ gebruikt.



Kwaliteitsbewaking Schatkist biedt de volgende voorzieningen ten behoeve van de evaluatie en de kwaliteitsbewaking van het onderwijs: Schatkist biedt de mogelijkheid om de tussendoelen mondelinge taal, woordenschat, beginnende geletterdheid, beginnende gecijferdheid en sociaal-emotionele ontwikkeling frequent en gestructureerd aan bod te laten komen. De tussendoelen taal en rekenen sluiten aan bij de tussendoelen zoals het Expertisecentrum Nederlands en Freudenthalinstituut dit beschreven hebben. Schatkist bevat een observatie en registratiesysteem wat gebruikt kan worden naast het eigen leerlingvolgsysteem van de school. Dit hoeft niet gebruikt te worden als de school een leerlingvolgsysteem heeft dat overlap vertoont met Schatkist; Binnen de beschrijvingen van de activiteiten worden aanwijzingen gegeven met betrekking tot niveauverschillen; In aansluiting op de aanvankelijk leesmethode Veilig leren lezen (2e maanversie) wordt er binnen Schatkist, bij de leerlijn woordenschat, onderscheid gemaakt in drie aanpakken : - ster (allochtone en taalzwakke leerlingen)

Januari 2015


43

- maan (kinderen met een basis- of gemiddeld niveau) - zon (bovengemiddelde leerlingen); De aangeboden verhalen kunnen met behulp van audio-cd’s herhaald worden. De kinderen kunnen de verhalen zo vaak zelfstandig beluisteren als ze zelf willen; In de activiteitenbeschrijvingen staan concrete richtvragen per activiteit die de leerkracht helpen bij de uitvoering van de activiteit;

Januari 2015


44

3.3

Aanvankelijk lezen



Gebruikt onderwijsleerpakket In groep 3 gebruiken we de methode Veilig Leren Lezen, 2e maanversie, van F.B. Caesar, uitgegeven door Zwijsen Tilburg.



Leer- en ontwikkelingsdoelen We volgen de doelstellingen van het onderwijsleerpakket. De voornaamste doelstellingen van het aanvankelijk lezen zijn: 1. Bij het kind belangstelling wekken voor het geschreven woord. Alleen als het kind emotioneel aangesproken wordt, zal het leerproces gunstig verlopen. 2. Het kind moet leren eenvoudige teksten die binnen zijn taalschat liggen, zelfstandig te lezen via een goede leestechniek. Een goede leestechniek is aanwezig als het kind correct leest, met een op betekenis gerichte leesinstelling en voldoende snelheid. 3. De inhoud van de tekst moet worden begrepen en verwerkt, zowel cognitief als affectief. Eenvoudige problemen die de kinderen tijdens het lezen tegenkomen, moeten ze kunnen oplossen. Ook het stillezen moet worden voorbereid. 4. De bovenstaande doelstellingen moeten worden nagestreefd in samenhang met andere aspecten van het taalonderwijs: luisteren, spreken en schrijven.



Leerstofkeuze, omvang en ordening De leerstof wordt bepaald door het gekozen onderwijsleerpakket. We werken de werkschriftjes, werkboekjes en de leesboekjes behorende bij de methode door tot en met kern 12.



Evaluatie De voortgang in de ontwikkeling in groep 3 wordt bewaakt door observaties van de leerkracht en door afnamen van verschillende toetsen. Na elke kern wordt er Veilig en Vlot getoetst en in de toetssite gezet. Zo worden de leerlingen nauwlettend gevolgd. Na kern 6 worden DMT en AVI van Cito afgenomen. De uitslagen van deze testen leveren tevens informatie op die van belang kunnen zijn voor de bewaking van de kwaliteit van het onderwijs.

Januari 2015


45

3.4

Voortgezet technisch lezen.

 Leer en ontwikkelingsdoelen. De normen, die landelijk gesteld worden aan het technisch leesniveau zijn: “Aan het eind van groep 7 behalen kinderen AVI-plus. De nieuwe AVI-niveaus zijn als volgt ingedeeld: Start, M3 (midden groep 3), E3, M4, E4, M5, E5, M6, E6, M7, E7, AVI-plus.”



Gebruikt onderwijsleerpakket In groep 4 t/m 8 wordt gebruik gemaakt van de methode ‘Estafette’ van Uitgeverij Zwijssen. Deze methode sluit aan bij de ‘een-zorgroute’ die binnen onze school gebruikt wordt. Algemeen: Estafette is een methode voor voortgezet technisch lezen waarbij kinderen eerst correct leren lezen, gevolgd door het verhogen van de leessnelheid om vlot en vloeiend te leren lezen. De deelvaardigheden worden eerst geïsoleerd in werkboeken aangeboden en daarna wordt er geoefend met teksten. De leerlingen worden ingedeeld in een aanpak gebaseerd op de individuele leesprestatie. Er zijn leesboeken met een doorlopend verhaal en leesboeken (omnibus) met gevarieerde, veelal informatieve teksten. Binnen de lessen is er ook ruimte voor leesbevordering. Een vorm van leesbevordering is ook het voorlezen dat in iedere groep plaatsvindt tijdens het eten en drinken. Deze 3 aanpakken differentiëren op basis van instructie, begeleiding, herhaling en leestijd. Hierbij worden goede lezers relatief vrijgelaten en voor risicolezers wordt de instructie en oefentijd geïntensiveerd. Structuur: De jaarplanning is gebaseerd op 4 perioden van 8 weken, gevolgd door een toepassingsweek met daarin aandacht voor vrij lezen en leesbevordering. In de groepen 4/5 zijn er 3 basislessen en 1 toepassingsles, in groep 6 t/m 8 zijn er 2 basislessen en 1 toepassingsles. Elke les duurt 45 minuten. De leeslessen zijn opgebouwd uit 4 lesfasen: introductie, instructie, begeleide verwerking/inoefening en de afronding. De introductie en afsluiting is voor alle leerlingen. De aanpak bepaalt of je aan de instructie meedoet of niet. Differentiatie: In Estafette wordt er gedifferentieerd op basis van instructie, begeleiding, herhaling en leestijd. Dit wordt gerealiseerd door de kinderen in een aanpak in te delen. Er zijn 3 aanpakken: aanpak 1 risicolezers, aanpak 2 methodevolgers en aanpak 3 betere lezers. Na de introductie krijgen de betere lezers een korte werkinstructie en gaan zij zelfstandig aan de slag met de methodematerialen Estafetteloper, het leesboek of een zelfgekozen leesboek. De aanpak 1 en 2 kinderen krijgen een basisinstructie waarna de leerlingen in aanpak 2 zelfstandig de opdrachten verwerken en de aanpak 1 onder begeleiding de opdrachten verwerken. Er wordt gewerkt met convergente differentiatie waarbij gewerkt wordt met heterogeen samengestelde groepen (binnen de eigen groep). Evaluatie en registratie: Het bepalen van de aanpak wordt bepaald met de Cito-toets Technisch lezen die groepsgewijs wordt afgenomen. Alleen leerlingen die zwak scoren (IV of V) worden vervolgens met de Drie Minuten Toets (DMT) en de nieuwe AVI-toetskaarten getoetst. Aan de hand van deze gegevens wordt de diagnose en aanpak bepaald. Wij volgen de technisch leesontwikkeling als volgt: Door het combineren van de AVI-toetskaarten en de toetsen Technisch lezen (Leestechniek & Leestempo) ontstaat de volgende opbouw in twee stappen:

Januari 2015


46

Het bepalen van de aanpak van Estafette, in welke leesgroep de leerlingen komen, wordt bepaald door de Cito-toets AVi en DMT, deze worden in januari/februari en in juni afgenomen. 

Zwakke lezers worden ook nog in november extra getoetst door het lezen van AVI leeskaarten.

•

Tevens wordt er gewerkt aan het op een correcte wijze verklanken met een logische en melodische intonatie.



Voor ieder rapport gaan de leerlingen uit de groepen 6 t/m 8 in iedere geval één keer individueel voordracht lezen bij de leerkracht.



Tevens wordt er gewerkt aan het op een correcte wijze verklanken met een logische en melodische intonatie.



Voor ieder rapport gaan de leerlingen uit de groepen 6 t/m 8 in iedere geval één keer individueel voordracht lezen bij de leerkracht.

3.5

Begrijpend lezen en informatie verwerven



Gebruikt onderwijsleerpakket In de groepen 4 t/m 8 wordt gewerkt met de methode ‘Tekst verwerken’. Deze uitgegeven door Wolters-Noordhof.



Leer- en ontwikkelingsdoelen Begrijpend lezen kunnen we omschrijven als het achterhalen van de betekenis of bedoeling van schriftelijke informatie. De belangrijkste factoren die een rol spelen bij het begrijpend lezen zijn de kennis waarover de lezer beschikt en de vaardigheden of strategieën die hij kan inzetten om een tekst zo goed mogelijk te begrijpen. Deze kennis en vaardigheden vormen de belangrijkste doelen van de lessen begrijpend lezen. Studerend lezen onderscheidt zich van begrijpend lezen doordat de informatie dieper verwerkt wordt met als doel deze te onthouden en mondeling of schriftelijk te reproduceren. De doelstellingen zijn toegespitst op ieder leerjaar en zijn terug te vinden in de handleiding van iedere methode. - Tekst Verwerken Met Tekst verwerken van begrijpend naar studerend lezen leren de kinderen leesstrategieën beheersen. In elke les staat 1 leesstrategie centraal. Aan het eind van de les wordt het belang van de centrale strategie en het belang van leesstrategieën benadrukt. De leesstrategieën zijn ingedeeld op de fasen voor, tijdens en na het lezen. Er wordt een grote variëteit aan teksten geboden en gewerkt met leerzame vragen. Groep 4 heeft naast begrijpend lezen ook begrijpend luisteren. In groep 7/8 verschuift het accent van begrijpend lezen naar studerend lezen. De strategieën die de kinderen in groep 4 t/m 6 aangeleerd hebben, worden in groep 7/8 aangevuld met strategieën gericht op het mondeling en schriftelijk produceren van de tekst.



Leerstofkeuze, omvang en ordening Iedere week wordt 2 x 45 minuten aan begrijpend / studerend lezen besteed. Er zijn 30 lessen per jaar voor de groepen 4 t/m 7. Groep 8 heeft 22 lessen per jaar. Elke les duurt 45 minuten. Groep 4,5 en 6 hebben elk 5 blokken van 6 lessen, groep 7 heeft 6 blokken van 5 lessen en groep 8 4 blokken van 5 lessen. In groep 4 t/m 6 doet men 2 lessen over elk leerdoel. Na 4 lessen is de integratieles (combinatie van leerdoelen afgelopen blok), gevolgd door de toetsles. In groep 7 en 8 is er geen integratieles meer. De fasen tijdens de les zijn oriëntatie op het lezen, voor het lezen, tijdens het lezen, na het lezen en nabespreking.

Januari 2015


47

Naar aanleiding van de rapportage ‘opbrengst gericht werken’ is de aanpak ten aanzien van begrijpend lezen lessen voor de groepen 6 t/m 8 vanaf schooljaar 2013 aangepast. Het doel hiervan is het niveau van Begrijpend lezen naar een tenminste voldoende niveau bren-

gen en de woordenschat uitbreiden. In de groepen 6 t/m 8 staat begrijpend lezen twee keer per week voor 45 minuten op het lesrooster. De tweede les komt op het rooster in plaats van een taalles. In de eerste les wordt de methodeles van ‘Tekst Verwerken’ gegeven. In de tweede les wordt gebruik gemaakt van de hulpboeken behorende bij de methode onafhankelijke toetsen van Cito. De hulpboekjes bestaan uit teksten van uiteenlopende niveaus en vraagstelling om de leerlingen leeservaring op te doen. Aan het einde van het schooljaar wordt het begrijpend lezen aanbod in groep 8 voor de kinderen met een VMBO-advies met 50% uitgebreid. Evaluatie Aan het eind van elk lessenblok is er een toets. Op de kopieerbladen achter in de handleiding kunnen de resultaten per groep worden bijgehouden. De vorderingen van de risicolezers kunnen op speciale formulieren worden bijgehouden, zodat de leerkracht ze uitgebreider kan observeren. De toets is productgericht, de extra toetsboeken zijn juist procesgericht. De resultaten van deze toetsen geven een vollediger beeld van het beheersingsniveau en sluit beter aan op de landelijk niet-methodegebonden Cito-toets. Voor de lange termijn wordt in groep 5 t/m 8 de voortgang van de kinderen gemeten met behulp van de Cito-toetsen Begrijpend Lezen LVS. In groep 4 en 5 wordt de waardering gegeven d.m.v. een woord: onvoldoende, twijfelachtig, voldoende, ruimvoldoende en goed. Van groep 6 t/m 8 wordt begrijpend lezen gewaardeerd m.b.v. een cijfer.

Januari 2015


48

3.6

Werkstuk / spreekbeurt / boekbespreking

Werkstukken en spreekbeurten Groep 5 en 6 In groep 5 en 6 geven de kinderen een spreekbeurt over een onderwerp waarvan ze het één en ander al weten. Hierbij te denken aan een huisdier, een sport of een hobby. De kinderen bereiden hun spreekbeurt op papier voor met eventueel plaatjes erbij. In de klas krijgen de leerlingen een stappenplan ter voorbereiding op hun spreekbeurt. Deze voorbereiding wordt nadat de spreekbeurt is geweest ingeleverd bij de leerkracht. De duur van een spreekbeurt is ongeveer 10 minuten. Hier zit de nabespreking niet inbegrepen. Voor de beoordeling wordt er een kinderjury gebruikt. Deze jury geeft een algemeen cijfer voor de spreekbeurt. De spreekbeurt wordt uiteindelijk beoordeeld door de leerkracht en niet lager dan een 5. Groep 7 en 8 Na de kerstvakantie beginnen de groepen 7 en 8 met het maken van een werkstuk. Het onderwerp moet Wereldoriëntatie gerelateerd zijn. Op school krijgen de kinderen gedurende 10 weken de tijd om hun werkstuk te maken. Er kan natuurlijk ook thuis aan gewerkt worden. In de klas krijgen de leerlingen een stappenplan ter voorbereiding op hun werkstuk. Het werkstuk wordt door de leerkracht beoordeeld met een algemeen cijfer. In groep 7 moeten de hoofdstukken de lengte hebben van ongeveer 1 A4. In groep 8 wordt dit verlengd tot 1,5 A4. Nadat de kinderen een werkstuk hebben gemaakt houden ze hierover ook een spreekbeurt. Dit gebeurt individueel. Een spreekbeurt duurt minimaal 10 minuten en maximaal 20 minuten. De nabespreking en vragen zitten hier niet bij in. Tijdens een spreekbeurt wordt er gelet op de volgende punten: -houding -verstaanbaarheid -toon -netjes praten -inhoud van de spreekbeurt -presentatie (word of PowerPoint) Tijdens de spreekbeurt maakt ieder kind een samenvatting van de spreekbeurt. Bij die samenvatting wordt er ook gelet op de bovenstaande punten en geeft iedereen een cijfer voor de spreekbeurt. De spreekbeurten worden beoordeeld door de leerkracht. In de beoordeling wordt de beoordeling van de kinderjury ook meegenomen. De kinderjury bestaat uit 3 kinderen. Uiteindelijk beoordeelt de leerkracht de spreekbeurt. Spreekbeurten worden niet lager dan een 5 beoordeeld. Voorbereidingen: Als voorbereiding op het maken van de spreekbeurten krijgen de kinderen een stappenplan. Hierin staat per stap beschreven hoe je tot een goede spreekbeurt komt. De kinderen moeten één week van tevoren de voorbereiding van de spreekbeurt laten zien. Eventuele filmpjes dienen door de leerkracht eerst bekeken te worden. Vanaf groep 5 wordt er een schema bijgehouden waarin de onderwerpen staan van de (werkstukken) spreekbeurten. Dit om te voorkomen dat de kinderen een onderwerp vaker gebruiken.

Januari 2015


49

Boekenbeurt gr. 5 t/m 8 Voorbereiding: - eerst kies je een boek uit dat je graag wilt lezen - vervolgens laat je het gekozen boek aan je juf of meester zien - daarna lees je het boek’ - tijdens het lezen schrijf je van elk hoofdstuk steekwoorden op - als je het boek uitgelezen hebt ga je met de steekwoorden je boekenbeurt oefenen - heb je geoefend? Dan oefen je nog een keer je boekenbeurt maar dan voor je ouders, zodat zij kunnen meeluisteren. Dit moet je tijdens je boekenbeurt vertellen: - de titel van het boek - je vertelt iets over de schrijven/schrijfster van het boek - je vertelt iets over illustrator - vervolgens geef je een samenvatting van het verhaal - daarna lees je een door jouw gekozen stukje uit het boek voor aan de klas - na het voorlezen stel je een aantal vragen aan je klasgenootjes over jouw boek of boekenbeurt Aandachtspunten tijdens de boekenbeurt: - praat duidelijk en niet te hard/zacht - let op je leestempo, lees niet te snel maar ook niet te langzaam voor - kijk af en toe de klas in tijdens je boekenbeurt - lees je stukje verhaal duidelijk voor - de klas mag best zien dat jij een boekenbeurt hebt, dus let op je houding, dat je er goed voor gaat zitten - zorg dat je de boekenbeurt kan vertellen aan de hand van steekwoorden en niet opdreunt. Je mag de steekwoorden tijdens de presentatie als hulp gebruiken. Je leest je boekenbeurt dus niet voor van papier. - de boekenbeurt mag 10 tot 15 minuten duren - Op het digitale schoolbord mogen plaatjes en/of teksten worden laten zien. Voor de leerkracht. - er is een kinderjury, zij beoordelen de boekenbeurt a.d.h.v een lijstje. Na afloop van de boekenbeurt geven zij tips en complimentjes aan het klasgenootje - de boekenbeurt wordt uiteindelijk door de leerkracht beoordeeld met een cijfer. - drie leerlingen zijn de uiteindelijke jury - de boekenbeurt vind 1x per jaar plaats voor 1 januari, met uitloop naar februari - Ter ondersteuning mag het digitale schoolbord worden gebruikt om plaatjes en/of teksten te presenteren. - kind kiest een boek van school/thuis/bieb. Schoolboeken gaan niet mee naar huis. - als leerkracht zorg je dat je een voorbeeld geeft aan de leerlingen hoe een boekenbeurt wel moet en hoe het niet moet

Januari 2015


50

3.7

Schrijven

 Visie en uitgangspunten We zien het schrift als een communicatie- en expressiemiddel. Het schrijven is als taalvaardigheid ondersteunend en functioneel ten opzichte van andere vormingsgebieden.  Leer- en ontwikkelingsdoelen Met het schrijfonderwijs willen we bereiken dat de kinderen een goed en vlot handschrift ontwikkelen. Daaronder verstaan we een handschrift dat goed leesbaar is, dat tot stand komt met een vlotte schrijfbeweging en waarbij sprake is van een goede ruimteverdeling op het papier.  Gebruikt onderwijsleerpakket In het schooljaar 2012-2013 had het team zich voorgenomen om de schrijfmethode te vervangen. Na een uitgebreide oriëntatie is gebleken dat de huidige methode het beste aansluit op hetgeen wij van een schrijfmethode verwachten. Om deze reden is het gebruik van de huidige schrijfmethode ‘Pennenstreken’ gecontinueerd en aangevuld met de bijbehorende software. We maken gebruik van de methode Pennenstreken, Zwijssen - Tilburg. Het prettige van deze methode vinden we dat deze een compleet pakket biedt voor groep 1 t/m 8. In groep 1-2 ligt het accent op de ontwikkeling van de grove en fijne motoriek. Hieronder verstaan we systematische motorische oefeningen als voorbereiding op het schrijven. In de handleiding staan oefeningen voor de ruimtelijke oriëntatie, grove en fijne motoriek, die in de gymzaal of in de kleuterklas kunnen worden uitgevoerd. In de methode worden oefeningen gegeven voor ruimtelijke oriëntatie, grove en fijne motoriek. Het kleuterdeel van Pennenstreken biedt spelen groepsactiviteiten die de motorische vaardigheden vergroten. De oefeningen zijn gericht op het bevorderen vanuit tweehandig bewegen naar het werken met de voorkeurshand. Van belang is om te weten of het kind links/rechtshandig is. De zithouding, ligging van het papier en de hantering van het potlood zijn ook van belang. Allereerst oefenen de kinderen de schrijfpatronen in de lucht. Daarna op een groot vel papier. Als laatste in het schrijfschrift. De patronen worden in lopend schrift geschreven en we werken van links naar rechts. Halverwege groep 2 beginnen de kinderen in een kleuterschrijfschriftje met schrijfpatronen. Deze worden in verhaalvorm aangeboden. In groep 3 ligt het accent op het leren schrijven van de ‘kleine’ letters en eenvoudige, eenlettergrepige woorden. Hiervoor worden gebruikt schrijfboekje A1, A2, A3 en daarnaast schrijfboekje A voor de cijfers. In groep 1, 2 en 3 wordt ‘geschreven’ met triple-potloden, dit zijn driekantige potloden. In groep 4 komen hoofdletters en verbindingen van hoofd en kleine letters aan de orde. Hiervoor worden twee schrijfschriften gebruikt. Voor linkshandige kinderen zijn er speciale vulpennen. Voor kinderen die moeite hebben met een goede penhouding zijn er hulpmiddelen, zoals `driehoekjes' en `bolletjes' om de pengreep te ondersteunen. Vanaf december gaan de leerlingen in groep 4 met vulpen schrijven. In groep 5 staat het herhalen en automatiseren van het methodisch schrift centraal en in groep 6 maken de leerlingen een begin met temposchrijven. In groep 7 en 8 gaat de aandacht uit naar het versnellen van het handschrift. Het aantal te behandelen werkschriftjes is per leerjaar verschillend. In de handleiding staan instructies die de kinderen daarna in hun schriftje moeten verwerken. Deze oefeningen worden door de leerkracht nagekeken en eventueel van opmerkingen, stempels en/of beloningsplaatjes voorzien. Voor alle verwerkingsvormen geldt dat een leerling een foutief geschreven woord kan verbeteren door het foute woord te onderstrepen en daarna het gehele woord opnieuw te schrijven.

Januari 2015


51

3.8

Taal

 Visie en uitgangspunten Het moedertaalonderwijs zien we als een heel belangrijk onderdeel van het onderwijsprogramma. Taal is in onze visie een instrument dat kinderen in bijna alle dagelijkse situaties nodig hebben: om te communiceren, om de wereld om je heen te ordenen en te verkennen. In ons onderwijs willen we daarom ruim aandacht besteden aan de ontwikkeling van zowel de mondelinge als de schriftelijke taalvaardigheid.  Gebruikt onderwijsleerpakket In groep 1-2 worden veel gevarieerde situaties gecreëerd waarin de taalontwikkeling centraal staat. In deze groepen wordt gebruik gemaakt van taalactiveringsprogramma van de VVE methode “Piramide” van de Citogroep. In groep 3 wordt gewerkt met 'Vernieuwd Veilig Leren Lezen' van uitgeverij Zwijssen. Met ingang van schooljaar 2014-2015 wordt de nieuwe methode Taal Actief ingevoerd, beginnende bij groep 4. Vanaf groep 5 wordt gewerkt met Taal op Maat van uitgeverij Wolters Noordhof  Leer- en ontwikkelingsdoelen Met het onderwijs in de Nederlandse taal willen we bereiken dat kinderen de taal kunnen gebruiken in dagelijkse situaties. Het luisteren en spreken moet hen in staat stellen om anderen te begrijpen en hun eigen gevoelens, ideeën en meningen weer te geven. Ook willen wij bereiken dat kinderen de schriftelijke taal goed kunnen hanteren om zich te uiten.  Leerstofkeuze, omvang en ordening In groep 1-2 staat de spreektaal centraal. Daarnaast wordt aandacht besteed aan taalkennis en ontwikkeling van leesbegrip. Vanaf groep 3 is de leerstofopbouw conform de opbouw van 'Vernieuwd Veilig Leren Lezen'. Vanaf groep 4 is de leerstofopbouw conform de opbouw van "Taal op Maat. Per leerjaar staat in de handleiding die in elke groep aanwezig is wat aan de orde komt. Naast de taalmethode wordt een computerprogramma op spellingsgebied gebruikt. Hierin worden naast de aangeboden woorden ook de moeilijke woorden uit de taalmethode ingebracht, geoefend en getoetst. Groep 4 Taal Actief (versie 2012) ( Incl. Spelling) Algemeen: Taal actief is een taalmethode die bestaat uit een volledige leerlijn taal, woordenschat en spelling die voldoen aan het referentiekader taal. Taal actief staat voor kwaliteit en resultaatgerichtheid. De duidelijke, vaste structuur geeft houvast. Differentiatie op 3 niveaus is de standaard bij Taal actief, al vanaf dag 1 werken kinderen op hun eigen niveau. De methode besteedt veel aandacht aan woordenschat en ondersteunt opbrengstgericht werken. Een methode voor scholen die optimale resultaten én grip op de les willen. Structuur: Het jaarprogramma bestaat uit acht thema’s van vier weken. De thema’s keren jaarlijks terug. Voor uitbreiding van de lesstof worden diverse suggesties in de vorm van een instapweek, parkeerweken en een uitstapweek gegeven. Een thema bestaat uit drie basisweken, waarin al gedifferentieerd wordt op drie niveaus. Daarna volgt de toets. In week 4 wordt, naar aanleiding van de toetsresultaten, geremedieerd, herhaald of verrijkt. Per dag wordt er een uur lesgegeven met Taal actief. Dag 1 is altijd een woordenschatles. Op dag 2 t/m 5 is er zowel een taalles als een spellingles. De taalles duurt veertig minuten en de spellingles twintig minuten. Door de vaste structuur is de methode goed te gebruiken in combinatiegroepen. In de handleiding staat per les precies aangegeven wanneer de ene groep instructie krijgt en

Januari 2015


52

wat de andere groep dan zelfstandig doet. Differentiatie: Er wordt gedifferentieerd op tempo en niveau. Kinderen werken vanaf dag 1 op hun eigen niveau. Elk lesdoel is op drie niveaus uitgewerkt. Ook wordt er gedifferentieerd in instructie. In de handleiding is de instructie op twee niveaus uitgewerkt: de basisinstructie en de verlengde instructie. Voor taalbegaafde kinderen, die meer uitdaging nodig hebben, is er een plusboek. Deze kinderen hebben voldoende aan een gecomprimeerd basisprogramma. In de overgebleven tijd werken zij in het plusboek. Voor kinderen met een beperkte woordenschat heeft Taal actief het programma woordenschat extra. Hierin worden eenvoudigere woorden aangeboden die niet in het basisprogramma voorkomen. Er is een spellingmap voor remedial teaching beschikbaar voor kinderen die niet voldoende hebben aan de verlengde instructie. Evaluatie/ registratie: Voor elk taaldomein wordt een passende mogelijkheid geboden om de leervorderingen te toetsen. De toetsinstrumenten en bijbehorende registratiebladen (op papier of digitaal) geven handreikingen voor het bepalen van het kennis- en beheersniveau van de aangeboden leerstof en de passende vervolgactiviteiten. Elk thema bevat een taaltoets die aan het einde van week 3 wordt afgenomen. De taaltoets bevat de 3 onderdelen woordenschat, taal verkennen en plusvragen. De toets bestaat uit voornamelijk meerkeuzevragen en is opgenomen in een toetsboek. Er worden ook instrumenten geboden om de spreek-, luisteren schrijfontwikkeling van leerlingen te volgen en te beoordelen. Voor spelling heeft elk thema een oefendictee, in de vorm van een woordendictee. De resultaten hiervan bepalen op welk niveau het kind in week 4 kan starten. Aan het eind van het thema wordt het einddictee afgenomen om de leervorderingen van het kind vast te stellen. Er worden tevens instap-/ uitstapdictees en parkeerweekdictees aangeboden waarmee de beheersing van de leerstof op langere termijn getoetst kan worden. Groep 5 t/m 8 Taal op Maat 1. Inleiding Basisschool de Palster werkt met de taalmethode methode Taal op Maat. In dit document zijn afspraken te vinden over de werkwijze binnen de school. 2. Taal Algemeen. Afspraken: Er wordt gebruik gemaakt van de volgende woordenboeken: - Van Dale junior in alle groepen - Van Dale Basiswoordenboeken in de groepen 6, 7 en 8 Schriften: apart taalschriftje. Thema 1 Software Lessen 1 t/m 7 1. Spreken en luisteren 2 en 3 Woordenschat 4 en 5 Taalbeschouwing 6 en 7 Stellen

Januari 2015

Meesterwerk voor goede leerlingen, die de opdrachten in het leerlingen zonder problemen hebben gemaakt.

Meesterwerk voor goede leerlingen, die de opdrachten in het leerlingen zonder problemen hebben gemaakt.

Herhaling les 8

Meerwerk voor gemiddelde leerlingen die zich de stof voldoende eigen hebben gemaakt, maar niet direct in aanmerking komen voor ver-


53

dieping of verbreding. Maatwerk voor leerlingen die (delen van) de stof onvoldoende hebben opgepakt. 2 dagen 7 dagen 

1 dag

Differentiatiemogelijkheden Vooronderwijs / preteaching (voorbereidend op het thema)Taalhulp voor allochtone leerlingen (aanwijzingen voor leerkracht in handleiding)Herhalingsoefeningen (in leerlingenboek, les 8)Maatwerk (voor zwakke leerlingen of leerlingen die stof gemist hebben, maatwerkbladen)Meerwerk (voor gemiddelde leerlingen, meerwerkbladen)Meesterwerk (voor goede leerlingen, meesterwerkbladen).

Afspraken: Bij Maatwerk wordt altijd instructie gegeven, bijvoorbeeld aan de instructietafel of met een klein groepje. Als het nodig is dat alle leerlingen Maatwerk doen, kan er klassikaal instructie gegeven worden. Bij Meerwerk en Meesterwerk is het nodig om instructie op het zelfstandig werken te geven en te zorgen, dat iedereen goed aan de slag kan. Als kinderen klaar zijn met Meerwerk, kunnen ze Meesterwerk gaan maken. Het zelfstandig werken in de Opmaatlessen wordt altijd nabesproken. Om ervoor te zorgen, dat iedereen wel eens Meesterwerk maakt, kun je ervoor kiezen om af en toe iedereen een kaart te laten maken. De taalkaarten beginnen met wat eenvoudigere opdrachten. Met name deze opdrachten zijn goed door alle leerlingen te maken.

-

Schoolbrede afspraken m.b.t. stimulering woordenschat Met ingang van schooljaar 2014-2015 is de leerlijn ‘Woordenschat’ behorende bij de nieuwe methode Taal Actief in gebruik genomen in de groepen 4 t/m 8. In alle groepen wordt gebruik gemaakt van een ‘Woordenmuur’ in de klas. Hierop worden gedurende een periode, alle moeilijke woorden en hun betekenis, visueel zichtbaar in de klas. De periode is afhankelijk van thema of hoofdstuk. Na afsluiting van de periode worden de moeilijke woorden in een ‘woordenschatkist’ gestopt, zodat ze later herhaald kunnen worden. Ouders kunnen bij de stimulering van woordenschat betrokken worden door hen advies te geven over hetgeen ze thuis aan woordenschat kunnen doen. Bijv. Te attenderen op tvprogramma’s zoals “Klokhuis” en het “Jeugdjournaal”. Op school zijn de series “HBB-club”, “ Nieuws uit de Natuur” informatief.  Evaluatie, toetsing en normering Spreken en luisteren: reflectie na elke spreek- en luisterles. Geen normering o.i.d. Na elke twee thema’s volgt een toets die gemaakt wordt door alle leerlingen: woordenschat en taalbeschouwing. De toets bestaat uit twee kopieerbladen. Wel geeft de methode een suggestie. Achterin het kopieerboek zit een scoringsformulier, waarop per leerling de prestaties te noteren zijn. De normering van de methode wordt gevolgd en indien nodig bijgesteld. Afspraken: Voor elk goed antwoord kan de leerling een bepaald aantal punten behalen (1,2, of …). Bij elk fout antwoord gaat hetzelfde aantal punten eraf. In een aantal toetsonderdelen en opdrachten zitten “valkuilen” (bijv. meer lijntjes dan antwoorden). Het is belangrijk leerlingen daar regelmatig (voorafgaand aan de toets) op te wij-

Januari 2015


54

zen. De software houdt automatisch en continu de vorderingen van de leerlingen bij voor woordenschat en taalbeschouwing, waarbij onderdelen die onvoldoende beheerst worden, aangeboden blijven. Verder: korte evaluatiemomenten in de leerkrachtgebonden lessen. 3.9

Spelling (Taal op Maat, gr 5 t/m 8)

Twee lessen spelling in de week en een controledictee: drie spellingmomenten. Afspraken: Alle leerlingen maken het controledictee. Bij elk fout antwoord gaat één van de tien te behalen punten eraf. Indien nodig worden de spellingwoorden mee naar huis gegeven. (zie huiswerk) Het woordschriftje kan gebruikt worden om woorden uit de woordenschatlessen thuis te oefenen in plaats van de woorden uit de spellinglessen. Kopieerbladen van spelling en turflijstjes achterin de methode worden alleen gebruikt voor de zwakke leerlingen. Evaluatie, toetsing en normering Aan het einde van elk blok van vier weken is een toets; in les 8. Deze toets bestaat uit een woorden zindictee. Na elke les zelfstandig werken maken de leerlingen een kort controledictee (= woorddictee) Afspraken: Bij elk fout antwoord gaat één van de tien te behalen punten per dictee eraf. Ook bij de leestekens gaat er voor elke fout één punt af, mits het betreffende leesteken er voldoende in zou moeten zitten. Het rapportcijfer voor spelling wordt samengesteld uit het gemiddelde cijfer voor de controledictees en het cijfer voor het woorddictee aan het einde van elk blok. Het rapportcijfer voor zindictee wordt gebaseerd op het zindictee aan het einde van elk blok.

Januari 2015


55

3.10

Engels

 Visie en uitgangspunten We willen de kinderen graag in contact brengen met de Engelse taal, omdat deze in de Nederlandse samenleving een belangrijke rol speelt. Een communicatieve benadering vinden we daarbij belangrijk. Een thematische, en tevens gestructureerde opbouw lijkt ons het meest geschikt. In het schooljaar 2012-2013 heeft het team, samen met de medezeggenschapsraad en het schoolbestuur zich de vraag gesteld in hoeverre de school eerder dan in groep 7 het vak ‘Engels’ moet aanbieden. Mede op basis van de publicatie uit 2012 (‘Wat weten we over vroeg Engels op de basisschool’) is de conclusie getrokken dat er verstandig aan wordt gedaan om Engels niet eerder dan in groep 7 aan te bieden.  Gebruikt onderwijsleerpakket Er wordt gebruik gemaakt van de methode Take it Easy.  Leer- en ontwikkelingsdoelen Met het onderwijs in de Engelse taal willen we bereiken dat de kinderen een positieve houding ontwikkelen ten aanzien van het leren van een vreemde taal. Ook willen we dat de kinderen de taal als communicatiemiddel kunnen en durven gebruiken in contacten met mensen die zich van deze taal bedienen.  Werkwijze De leerstof wordt bepaald door het onderwijsleerpakket. In groep 7 en 8 wordt gewerkt met: Digitaal leerboek. Een werkboek. Luisterfragmenten en oefeningen zijn verwerkt in het digitale schoolboek. Werkvormen die regelmatig voorkomen zijn: luisteropdrachten en naspreekoefeningen, schriftelijke verwerking, spreken door middel van rollenspelen. Vanaf medio maart wordt het aanbod van Engels voor de leerlingen uit groep 8 die uitstromen naar het HAVO en VWO verdubbeld. De leerlingen die op een ander niveau uitstromen krijgen een extra aanbod van begrijpend lezen. Het vak Engels komt voor op het rapport. De uitspraak van leerlingen wordt beoordeeld met een letterwaardering en de spelling wordt beoordeeld met een cijferwaardering.

Januari 2015


56

3.11

Rekenen en wiskunde

 Visie en uitgangspunten Het rekenen wiskunde-onderwijs ontleent zijn zin aan de herkenbaarheid en toepasbaarheid in het dagelijks bestaan. Daarom willen we dat kinderen zich vanuit allerlei situaties zoals die zich in het dagelijks leven voordoen begrippen en vaardigheden eigen kunnen maken. Daarnaast willen we kinderen de gelegenheid bieden tot het zelf ontdekken van oplossingen en strategieën. Om de verschillen tussen kinderen zoveel mogelijk te honoreren hanteren we verschillende differentiatievormen.  Leer- en ontwikkelingsdoelen We streven er naar dat kinderen na acht jaar basisonderwijs de basisvaardigheden hebben verworven om ons getallensysteem te hanteren. Van groot belang achten we dat kinderen deze vaardigheden kunnen toepassen in dagelijkse situaties.  Gebruikt onderwijsleerpakket In groep 1-2 wordt gewerkt met de VVE methode “Piramide” van de Citogroep, gecijferd bewustzijn. Tijdens projecten besteden we aandacht aan ruimtelijke ordening en ruimtelijke relaties, taal-rekenbegrippen, meetactiviteiten, oriëntatie in de tijd en ontwikkeling van getalbegrip. De methode maakt gebruik van tamelijk open leersituaties die aansluiten bij verschillende ontwikkelingsniveaus en de belangstelling van kleuters. Naast de methode wordt gebruik gemaakt van o.a. de volgende ontwikkelingsmaterialen: diagramdoos, matrixdoos, getallenlijn en lotto’s. De werkwijze van de methode vindt plaats in: - groepslessen (opdracht in een groepje met en bepaald materiaal) - klassen- leergesprek (begrippen aanleren) - individuele opdrachten. In iedere kleutergroep wordt gewerkt met een rekenkist van concreet materiaal. Hiermee worden tal van kringspelletjes uitgevoerd, waarbij gebruik wordt gemaakt van de activiteiten uit het bronnenboek ‘gecijferd bewustzijn’. Deze activiteiten worden tenminste twee keer per week ingeroosterd. Met ingang van het schooljaar 2011-2012 is de vernieuwde versie van Wereld in Getallen (versie 2009) van uitgever Malmberg in gebruik genomen. Deze wordt in 2013-2014 voor het eerst gebruikt in groep 6. Groep 3 t/m 7 Wereld in getallen (versie 2009) Algemeen: De wereld in getallen biedt evenwichtig rekenen aan binnen een vast stramien: oriëntatie, begripsvorming, oefenen en automatiseren. Elke les is op dezelfde manier opgebouwd: de eerste helft van de les is voor instructie en de tweede helft werken de kinderen zelfstandig aan de weektaak waarin ze reeds behandelde stof op hun eigen niveau verwerken. Daarin speelt de oefensoftware ook een rol. Rekensterke kinderen worden vrij gelaten in de manier waarop ze sommen oplossen, voor de rekenzwakke kinderen is in de handleiding één oplossingsstrategie uitgewerkt. Hiermee is de methode goed toepasbaar bij de één-zorgroute. In groep 4 wordt naast de methode het werkboekje ”Eenmaal andermaal”gebruikt om de tafels aan te leren. Het computerprogramma Ambrasoft is tevens een middel om de leerlingen de tafels aan te leren. De kinderen die in de loop van het schooljaar de tafels van 1 t/m 10 door elkaar goed beheersen, krijgen een tafeldiploma.

Januari 2015


57

Structuur: Er is stof voor 36 weken, opgedeeld in blokken van vier of vijf weken. De eerste 3 (of 4) weken zijn voor de basisstof. De week na de toets is bedoeld voor remediëring, herhaling en verrijking. Elke week bestaat uit 4 lessen. De 5e les is voor het afronden van de weektaak en/of voor extra instructie. Elk rekenonderwerp wordt op een vaste dag in de week behandeld. Elke derde les is de projectles, waarin de leerlijnen meten, meetkunde, tijd en geldrekenen aan bod komen. Elke les duurt 50 à 60 min. en heeft dezelfde opbouw: de eerste helft is voor instructie en begeleid oefenen en de tweede helft werken de kinderen zelfstandig aan de weektaak. Elke les begint met herhalen, oefenen en automatiseren. In de weektaak is 2 x 15 minuten opgenomen voor de oefensoftware. Differentiatie: De weektaak is opgedeeld in drie niveaus: 1 ster (minimumniveau), 2 sterren (basisniveau) en 3 sterren (plusniveau). Kinderen kunnen zonder problemen overstappen en doorwerken op het volgende niveau. In de handleiding is een minimumprogramma en compacting route opgenomen. Voor rekenzwakke kinderen is er een bijwerkboek voor verlengde instructie waar kinderen nogmaals de klassikale lesstof in duidelijke stappen krijgen uitgelegd één oplossingsstrategie). Voor rekensterke kinderen is er een pluswerkboek. Daarin kunnen ze werken als ze klaar zijn met het plusniveau in de weektaak. De opgaven in het pluswerkboek zijn verdiepingen en lopen niet vooruit op de nog te behandelen stof. Evaluatie en registratie: Elk blok wordt afgesloten met een toets. De toets wordt op papier afgenomen. De toets bevat 3 onderdelen: minimumtoets (toetsing van de minimumdoelen, beheersing), projecttoets (toetsing van de doelen uit de projectlessen) en basistoets (toetsing van de basisdoelen, signalering). De digitale versie van de registratiebladen uit de leerkrachtenmap zijn te downloaden op de site van de uitgever

Groep 8 Wereld in getallen (oud) Vanaf groep 8 gebruiken wij de methode “De wereld in getallen” (Oud), een realistische reken-wiskundemethode voor de basisschool van uitgeverij Malmberg. De in de methode gehanteerde leerstofopbouw wordt gevolgd. In de handleidingen is de opbouw per leerjaar aangegeven. In groep 8 hebben de leerlingen een A- en een B deel per schooljaar. Daarnaast werken de leerlingen in een werkboekje. In groep 6/7 wordt naast de methode het werkboekje ”Tellers en noemers”gebruikt om de breuken aan te leren. In groep 6 wordt hier in het tweede helft van het schooljaar een start mee gemaakt. Het werkboekje gaat mee naar groep 7. Een schooljaar is verdeeld in 8 blokken van 15 taken. Elke week worden er 3 taken behandeld. Een gewone rekentaak wordt verdeeld in 2 lessen. Eénmaal per week wordt de projectles gegeven. Hierin komen allerlei wiskundige onderwerpen aan bod, zoals meten, wegen, de klok, diagrammen, geldrekenen enz. Elke rekentaak bestaat uit 2 pagina’s. Er is een duidelijk verschil tussen de linker- en de rechterpagina. Bij de linkerpagina hoort een onderwijsleersituatie die zich kenmerkt door interactie (oef 1 en 2). De rechterpagina kenmerkt zich door het zelfstandig werk (oef. 4 e.v.) In de handleidingen worden alle lessen zeer uitgebreid beschreven. In de oefenfase wordt het schriftelijk werk van het kind door de leerkracht nagekeken, maar niet met een cijfer beoordeeld. De foutenanalyse die daarmee (bijna) automatisch gemaakt wordt geeft de leerkracht een indruk van het inzichtelijk vermogen en de wijze waarop de leerling zich nieuwe leerstof eigen maakt. Dit weegt vanzelfsprekend mee in de uiteindelijke beoordeling van het niveau van het kind.

Januari 2015


58

In grote lijnen is elke twaalfde taak van een blok een diagnostische toetstaak. Na afname daarvan volgen 4 dagen waarin op basis van de behaalde resultaten gedifferentieerd gewerkt wordt. Er zijn 2 herhalingstaken en er zijn 2 verrijkingstaken. Tempotoetsen worden afgenomen om na te gaan hoe ver de automatisering is gevorderd. De rapportage van de toetsen vindt digitaal plaats door gebruik te maken van de cijferlijsten op de L:schijf. De herhalings- en verrijkingstaken worden in de remediërende fase gebruikt. Daarbuiten zorgt de leerkracht voor voldoende extra stof die leerlingen zonodig zelfstandig kunnen doorwerken. Vanaf groep 5 zijn hiervoor achter in het boek “Van alles wat” taken opgenomen. In groep 3 t/m 5 wordt twee maal per week een sommendictee afgenomen. In groep 6 t/m 8 één keer per week. Groepen 5 t/m 8 nemen aan het begin van het jaar een TTR (= tempotoets rekenen) af.  Leerlingvolgsysteem De registratiebladen van de schriftelijke toetsen vormen samen een prima leerlingvolgsysteem. Daarnaast wordt er op de Palster ook gewerkt met het CTO - leerlingvolgsysteem. In elk leerjaar worden methodeonafhankelijke rekentoetsen afgenomen (zie toetskalender).

Januari 2015


59

3.12

Kennisgebieden ; Geschiedenis

 Visie en uitgangspunten Het vak geschiedenis houdt zich bezig met het aan- en overdragen van kennis omtrent het verleden. Wij vinden het belangrijk dat kinderen personen, gebeurtenissen, culturen en ontwikkelingen in de tijd kunnen plaatsen. De basisfilosofie is dat we de maatschappij in positieve zin kunnen ontwikkelen. Daarom willen wij de kinderen een positieve instelling t.a.v. de maatschappij bijbrengen.  Gebruikt onderwijsleerpakket Voor de groepen 1 en 2 gebruiken we een ideeënboek voor wereldoriënterend onderwijs. In groep 3 wordt voor de zaakvakken gebruik gemaakt van de methode ‘Veilig de Wereld in’ van uitgeverij Zwijssen. Deze sluit aan bij de methode Veilig leren lezen. In de groepen 4 t/m 8wordt gewerkt met de methode Brandaan. Groep 3 : Veilig de Wereld in, Algemeen: Veilig de wereld in is een methode voor wereldoriëntatie in groep 3, die aansluit bij Veilig leren lezen. De kennisgebieden aardrijkskunde, geschiedenis en natuur&techniek komen in samenhang aan de orde. Binnen een gestructureerde en uitdagende leeromgeving gaan de leerlingen actief aan de slag. Ze leren door te doen, onderzoeken en ervaren. De leerlingen gaan bijvoorbeeld bellenblazen en leren wat het beste zeepsop is en welke houder de mooiste bellen geeft. Veilig de wereld besteedt verder ook gestructureerd aandacht aan de woordenschat. Bij elk thema hoort een kopieerblad met vijftien belangrijke woorden. Structuur: Veilig de wereld in is opgebouwd uit 12 wereldoriënterende thema’s. De thema’s zijn gekoppeld aan de 12 kernen van Veilig leren lezen. Een thema duurt 3 weken, net als de kernen van Veilig leren lezen. Ieder thema bestaat uit twee lessen en een hoekactiviteit. De lessen starten in de meeste gevallen met een klassikale activiteit. Daarna werken de kinderen zelfstandig in het werkboek. In de hoek werken de kinderen in groepjes aan opdrachten, die beschreven staan in het activiteitenboek. Deze opdrachten staan in de handleiding en zijn voor de kinderen uitgewerkt in het hoekenboek. De opdrachten bieden structuur maar ook ruimte voor experimenteren. Differentiatie: De activiteiten zijn bedoeld voor alle leerlingen. Binnen de activiteiten kan een leerkracht naar eigen inzicht differentiëren met betrekking tot niveau, interesse of tempo van de leerlingen. Hiervoor worden hier en daar suggesties gegeven in de beschrijving van de activiteiten in het activiteitenboek. Voor leerlingen met een beperkte woordenschat worden in de gebruikswijzer extra activiteiten beschreven. Bijvoorbeeld door voorafgaand aan een les extra aandacht aan de moeilijke woorden te besteden, met behulp van het kopieerblad waarop de themawoorden afgebeeld staan. Bij ieder thema wordt een aantal aanvullende activiteiten beschreven. Bedoeld voor de hele groep, maar ook voor individuele leerlingen. Evaluatie en registratie: De vorderingen worden niet bijgehouden met behulp van een registratiesysteem. Wel is er aandacht voor evaluatie met de leerlingen samen, ter afsluiting van iedere activiteit. Verder biedt onder andere het gemaakte werk in het werkboek inzicht in de vorderingen van de leerlingen.

Januari 2015


60

Groep 4 t/m 8 Methode Brandaan Brandaan laat kinderen ervaren dat zij ook zelf geschiedenis maken. Iedereen heeft zijn eigen invloed op de wereld van morgen. De methode maakt kinderen nieuwsgierig naar hoe het "toen" was. Levensechte illustraties en spannende verhalen geven hun het gevoel alsof zij erbij zijn. Brandaan legt een duidelijk verband tussen het verleden en heden, zodat geschiedenis betekenis krijgt. Brandaan is een bijzondere reis door de tijd voor kinderen van groep 4 t/m 8. Concentrische opbouw Het ontwikkelen van historisch besef is een kwestie van lange adem. De kennis en het inzicht die over een bepaalde periode worden opgedaan, moeten worden herhaald, gebruikt en toegepast. Brandaan is een concentrisch opgebouwde methode. In groep 5 en 7 worden de tijdvakken 1 t/m 5 aangeboden. In groep 6 en 8 de tijdvakken 6 t/m 10. Zo krijgen de kinderen kennis van bepaalde tijdvakken uit de geschiedenis in één jaargroep en wordt deze kennis nog een keer uitgebreid in een andere jaargroep. In 4 worden de kinderen op de hoofdthema’s voorbereid en is er ruim aandacht voor tijdsbesef.  Leerstofkeuze, omvang en ordening Uniek in het basisonderwijs is de uitgebreide beeldondersteuning in Brandaan. De levensechte illustraties en foto’s lichten onderwerpen op een functionele manier toe. Samenvattingen staan in stripvorm. Brandaan past bij de beeldcultuur waarin kinderen van nu leven. Daardoor raken zij optimaal gemotiveerd.  Taalgebruik De teksten in Brandaan zijn per groep geschreven op het gemiddelde niveau van de leerlingen. Hiervoor zijn de CLIB- en CILT-indices van de Citogroep gehanteerd. De teksten zijn opgedeeld in korte, leesbare alinea’s. Speciaal ten behoeve van taalzwakkere kinderen zit een taalkatern in de handleiding, geschreven door het taaladviescentrum ETOC. Daarin staan tips voor de leerkracht om taalzwakke kinderen te helpen, zoals praktische ideeën voor leestaken, schrijftaken, het omgaan met moeilijke woorden en uitbreiding van de woordenschat  Werkwijze Naut, Meander en Brandaan voor 4 Het jaarprogramma voor 4 is met opzet beperkt gehouden. Speciaal voor deze jonge kinderen is een wereldoriëntatiepakket ontwikkeld. Daarin zijn drie aan elkaar verwante Malmbergmethodes gecombineerd: Naut (natuur en techniek), Meander (aardrijkskunde) en Brandaan (geschiedenis). Het pakket draagt dan ook de naam Naut, Meander en Brandaan. De onderwerpen uit de drie vakken komen volledig geïntegreerd aan bod, waarbij de combinatie van spelen en leren centraal staat. De kinderen in groep 4 werken met één werkboek. In dat "Leer-doeboek" staan opdrachten voor zelfstandig werken. De belangrijkste thema’s voor wereldoriëntatie worden behandeld, zodat de kinderen goed voorbereid zijn op onder meer Brandaan in groep 5.

Januari 2015


61

De opbouw van Brandaan voor groep 3 en 4 groep 4 thema's per jaar

8

lessen per jaar

24

toetslessen

Nee

tijdsduur per les

35 minuten

Brandaan voor groep 5 t/m 8 Door het korte jaarschema brengt Brandaan rust in het lesprogramma. Alle kerndoelen worden in die korte periode gehaald. Zo blijft er tijd over voor een eigen invulling met projecten, excursies en andere activiteiten. Brandaan is ook ideaal voor combinatiegroepen. Alle lessen zijn zo gestructureerd opgebouwd, dat elke les deels of geheel zelfstandig kan worden uitgevoerd. Als leerkracht geeft u bv. instructie aan de ene groep, terwijl de andere groep zelfstandig werkt. Aanwijzingen hiervoor staan in de handleiding. De opbouw voor Brandaan voor groep 5 t/m 8 thema's per jaar

5

lessen per jaar

25

Toetslessen

Ja

tijdsduur per les

50 minuten

De opbouw van Brandaan per blok 4

Thema's: Opruimen Vieren Winkelen Kamperen Speuren Klimmen Graven Varen

Januari 2015

Les 1: instructie De leerkracht bekijkt met de kinderen een thema-zoekplaat en leest daarna een verhaal voor over de spannende avonturen van Naut en zijn vrienden Meander en Brandaan. De kinderen zien de hoofdrolspelers later apart terug, als ze verdergaan met de methodes Naut (natuur en techniek), Meander (aardrijkskunde) en Brandaan (geschiedenis). Les 2 en 3: opdrachten Steeds twee pagina’s met opdrachten vanuit de onderwerpen van de themaplaat en het verhaal.


62

De themastructuur van Brandaan voor groep 5 t/m 8 les 1-2-3

stapsgewijze kennisopbouw

les 4

herhaling en verdieping/verrijking

les 5

toetsing en themaverhalen

 Vaardigheden Het ontwikkelen van tijdsbesef is voor veel kinderen in het basisonderwijs erg moeilijk. Daarom worden historische gebeurtenissen in Brandaan stap voor stap behandeld. Op een gestructureerde en overzichtelijke manier leren kinderen om personen en historische ontwikkelingen in de tijd te plaatsen. Een belangrijk hulpmiddel daarbij is de tijdbalk, die op elke pagina in het werken lesboek staat. Kinderen raken zo volledig bekend met de namen en iconen van de tijdvakken. Ook laat het werkboek de kinderen bij elk thema starten met vragen over de namen en iconen van het tijdvak. Het thema eindigt met een overzichtelijk beeldverhaal.  Differentiatie Brandaan differentieert naar tempo, niveau en leerstijl. Bij elke les in de werkboeken staan twee extra opdrachten voor de snellere leerling. De extra opdrachten hebben vaak een open karakter, waarvoor wat meer inzicht nodig is. Differentiatie naar leerstijl gebeurt voornamelijk met de bakkaarten van Brandaan. De opdrachten zijn gemaakt volgens de meervoudige intelligentietheorie van Howard Gardner.  Evaluatie De vorderingen en belangstelling van de leerlingen uit groep 4 worden met betrekking tot wereldoriëntatie met een letterbeoordeling op het rapport aangegeven. Vanaf groep 5 met een cijfer. 3.13

Kennisgebieden ; Aardrijkskunde

 Visie en uitgangspunten Wij vinden het van belang dat kinderen inzicht en kennis krijgen over hun eigen land, over andere landen, andere volken en andere culturen. De basisgedachte is het centraal stellen van de mens in zijn omgeving, het kijken vanuit verschillende perspectieven en het vergelijken van de situatie hier met soortgelijke situaties elders in de wereld.  Gebruikt onderwijsleerpakket In groep 1 en 2 werken we met het ideeënboek Idee. In groep 3 wordt gebruik gemaakt van de methode ‘Veilig de Wereld in’ van uitgeverij Zwijssen. In de groepen 4 t/m 8 wordt gewerkt met de methode Meander.

Januari 2015


63

Groep 3 : Veilig de Wereld in, Algemeen: Veilig de wereld in is een methode voor wereldoriëntatie in groep 3, die aansluit bij Veilig leren lezen. De kennisgebieden aardrijkskunde, geschiedenis en natuur&techniek komen in samenhang aan de orde. Binnen een gestructureerde en uitdagende leeromgeving gaan de leerlingen actief aan de slag. Ze leren door te doen, onderzoeken en ervaren. De leerlingen gaan bijvoorbeeld bellenblazen en leren wat het beste zeepsop is en welke houder de mooiste bellen geeft. Veilig de wereld besteedt verder ook gestructureerd aandacht aan de woordenschat. Bij elk thema hoort een kopieerblad met vijftien belangrijke woorden. Structuur: Veilig de wereld in is opgebouwd uit 12 wereldoriënterende thema’s. De thema’s zijn gekoppeld aan de 12 kernen van Veilig leren lezen. Een thema duurt 3 weken, net als de kernen van Veilig leren lezen. Ieder thema bestaat uit twee lessen en een hoekactiviteit. De lessen starten in de meeste gevallen met een klassikale activiteit. Daarna werken de kinderen zelfstandig in het werkboek. In de hoek werken de kinderen in groepjes aan opdrachten, die beschreven staan in het activiteitenboek. Deze opdrachten staan in de handleiding en zijn voor de kinderen uitgewerkt in het hoekenboek. De opdrachten bieden structuur maar ook ruimte voor experimenteren. Differentiatie: De activiteiten zijn bedoeld voor alle leerlingen. Binnen de activiteiten kan een leerkracht naar eigen inzicht differentiëren met betrekking tot niveau, interesse of tempo van de leerlingen. Hiervoor worden hier en daar suggesties gegeven in de beschrijving van de activiteiten in het activiteitenboek. Voor leerlingen met een beperkte woordenschat worden in de gebruikswijzer extra activiteiten beschreven. Bijvoorbeeld door voorafgaand aan een les extra aandacht aan de moeilijke woorden te besteden, met behulp van het kopieerblad waarop de themawoorden afgebeeld staan. Bij ieder thema wordt een aantal aanvullende activiteiten beschreven. Bedoeld voor de hele groep, maar ook voor individuele leerlingen. Evaluatie en registratie: De vorderingen worden niet bijgehouden met behulp van een registratiesysteem. Wel is er aandacht voor evaluatie met de leerlingen samen, ter afsluiting van iedere activiteit. Verder biedt onder andere het gemaakte werk in het werkboek inzicht in de vorderingen van de leerlingen. Groep 4 t/m 8 : Meander  De inhoud Elke weg, heuvel, rivier, dorp en stad is bijzonder. Alles om je heen heeft zijn eigen betekenis en samenhang. Als je leert om dat te zien, kijk je er met andere ogen naar. En dan weet je waarom we zo trots en zuinig op onze omgeving moeten zijn. Écht om je heen kijken moet je leren. Dat gaat niet vanzelf. Daartoe moet je worden uitgedaagd. Dat is de kracht van Meander. De methode ‘Meander’ heeft lesstof voor 25 weken. De toetsen zijn daarbij inbegrepen. Die ruimte die in het lesprogramma ontstaat, kan ingevuld worden met de aanvullende materialen van Meander of met bv. projecten, excursies of andere activiteiten.

Januari 2015


64

Concentrische opbouw Meander maakt nieuwsgierig naar natuur, cultuur en landschap. Direct om je heen of verder van huis. De reis door de wereld vindt plaats aan de hand van tien thema’s. De vijf hoofdthema’s uit groep 5 worden herhaald en verdiept in groep 7. Datzelfde gebeurt met de andere vijf hoofdthema’s in groep 6 en 8. De thema's in Meander groep 5-7

6-8

thema 1

thema 2

thema 3

thema 4

thema 5

onderweg

om ons heen

waterland

platteland

over de grens

water

werk en energie

de aarde beweegt

streken en klimaten

allemaal mensen

 Leerstofkeuze, omvang en ordening Naut, Meander en Brandaan voor groep 3 en 4 Het jaarprogramma voor 4 is met opzet beperkt gehouden. Speciaal voor deze jonge kinderen is een wereldoriëntatiepakket ontwikkeld. Daarin zijn drie aan elkaar verwante Malmbergmethodes gecombineerd: Naut (natuur en techniek), Meander (aardrijkskunde) en Brandaan (geschiedenis). Het pakket draagt dan ook de naam Naut, Meander en Brandaan. De onderwerpen uit de drie vakken komen volledig geïntegreerd aan bod, waarbij de combinatie van spelen en leren centraal staat. De kinderen werken met één werkboek. In dat "Leer-doeboek" staan opdrachten voor zelfstandig werken. De belangrijkste thema’s voor wereldoriëntatie worden behandeld, zodat de kinderen goed voorbereid zijn op onder meer Brandaan in groep 5. De opbouw van Meander 4 thema's per jaar

8

lessen per jaar

24

toetslessen

nee

tijdsduur per les

35 minuten

De themastructuur Meander voor 4 Thema's: Opruimen Vieren Winkelen Kamperen Speuren Klimmen Graven

Januari 2015

Elk thema heeft 3 lessen: Les 1: instructie De leerkracht bekijkt met de kinderen een thema-zoekplaat en leest daarna een verhaal voor over de spannende avonturen van Meander en haar vrienden Naut en Brandaan. De kinderen zien de hoofdrolspelers later apart terug, als zij verdergaan met de methodes Meander (aardrijkskunde), Naut (natuur en techniek) en Brandaan (geschiedenis).


65

Varen

Les 2 en 3: opdrachten Steeds twee pagina’s met opdrachten vanuit de onderwerpen van de themaplaat en het verhaal.

De opbouw van Meander voor groep 5 t/m 8 thema's per jaar

5

lessen per jaar

25

toetslessen

ja

tijdsduur per les

50 minuten

 Werkwijze Door het korte jaarschema brengt Meander rust in het programma. Alle kerndoelen worden in die korte periode gehaald. Zo blijft er tijd over voor het werken met de bakkaarten van Meander of een eigen invulling met projecten, excursies en andere activiteiten. Meander is ook ideaal voor combinatiegroepen. Alle lessen zijn zo gestructureerd opgebouwd, dat elke les deels of geheel zelfstandig kan worden uitgevoerd. De leerkracht geeft bv. instructie aan de ene groep, terwijl de andere zelfstandig werkt. Aanwijzingen hiervoor staan in de handleiding. De themastructuur van Meander voor groep 5 t/m 8 les 1-2


les 3

topografie

les 4


les 5


De beeldondersteuning in Meander is uniek in het basisonderwijs. Veel sprekende foto’s en illustraties, die de lesstof toelichten en laten leven. Samenvattingen staan in stripvorm. Kinderen van nu worden dagelijks met beelden omgeven. Meander past daarbij en spreekt de kinderen aan.  Topografie en kaartvaardigheid Topografie is een mooi voorbeeld van de logische structuur in Meander. Elke derde les is een aparte topografieles, zodat kinderen zich alleen hierop hoeven te concentreren en ze de topografie beter onthouden. Bovendien sluit de topografie bij het thema aan. Zo krijgt de topografie nog meer betekenis. In groep 5 en 6 worden de kinderen meegenomen door Nederland. In groep 7 trekken ze Europa in en in groep 8 reizen ze door de rest van de wereld. Meander volgt de meest recente Cito-lijst (najaar 2008) en biedt bij elk thema extra topografie aan. Alle benodigde kaarten staan al in het lesboek. Een extra atlas is dus niet nodig.

Januari 2015


66

 Differentiatie Meander differentieert naar tempo, niveau en leerstijl. Bij elke les in de werkboeken staan twee extra opdrachten voor de snellere leerling. De extra opdrachten hebben vaak een open karakter, waarvoor wat meer inzicht nodig is. Differentiatie naar leerstijl gebeurt voornamelijk met de bakkaarten van Meander. De opdrachten zijn gemaakt volgens de meervoudige intelligentietheorie van Howard Gardner.  Evaluatie De vorderingen en belangstelling van de leerlingen uit groep 3 en 4 worden met betrekking tot wereldoriëntatie met een letterbeoordeling op het rapport aangegeven. Vanaf groep 5 met een cijfer. 3.14

Kennisgebieden ; Natuur

 Visie en uitgangspunten. Natuuronderwijs is er op gericht kinderen inzicht te geven op de samenhangen in de materiele werkelijkheid(levend en niet levend), waarmee het leven van de mensen onlosmakelijk verbonden is. Natuuronderwijs is erop gericht kinderen inzicht te geven op de vele verschijningsvormen die er bestaan en deze te ordenen op grond van overeenkomstige eigenschappen. Behalve kennis bijbrengen van de natuur wordt ook een bepaalde houding t.o.v. de verantwoordelijkheid van de mens voor de natuur bijgebracht.  Gebruikt onderwijsleerpakket. In de groepen 1 en 2 wordt als bron gebruik gemaakt van het Vier Seizoenenboek van Marja Roozen en de activiteitenmap voor wereldoriëntatie IDEE. Het boek wil aansluiten bij de natuurlijke nieuwsgierigheid van de kleuters en hen in aanraking laten komen met de natuur in hun omgeving. We willen een basis leggen voor een milieuvriendelijke houding, afgestemd op de belevingswereld en het ontwikkelingsniveau van de kleuters. In groep 3 wordt gewerkt met de methode ‘Veilig de Wereld in’. In de groepen 4 t/m 8 wordt gewerkt met de methode Naut. In de komende jaren wordt deze methode verder ingevoerd.. Daarnaast wordt in groep 6 wekelijks gekeken naar ‘Nieuws uit de natuur’. Groep 3 : Veilig de Wereld in, Algemeen: Veilig de wereld in is een methode voor wereldoriëntatie in groep 3, die aansluit bij Veilig leren lezen. De kennisgebieden aardrijkskunde, geschiedenis en natuur&techniek komen in samenhang aan de orde. Binnen een gestructureerde en uitdagende leeromgeving gaan de leerlingen actief aan de slag. Ze leren door te doen, onderzoeken en ervaren. De leerlingen gaan bijvoorbeeld bellenblazen en leren wat het beste zeepsop is en welke houder de mooiste bellen geeft. Veilig de wereld besteedt verder ook gestructureerd aandacht aan de woordenschat. Bij elk thema hoort een kopieerblad met vijftien belangrijke woorden. Structuur: Veilig de wereld in is opgebouwd uit 12 wereldoriënterende thema’s. De thema’s zijn gekoppeld aan de 12 kernen van Veilig leren lezen. Een thema duurt 3 weken, net als de kernen van Veilig leren lezen. Ieder thema bestaat uit twee lessen en een hoekactiviteit. De lessen starten in de meeste gevallen met een klassikale activiteit. Daarna werken de kinderen zelfstandig in het werkboek. In de hoek werken de kinderen in groepjes aan opdrachten, die beschreven staan in het activiteitenboek. Deze opdrachten staan in de handleiding en zijn voor

Januari 2015


67

de kinderen uitgewerkt in het hoekenboek. De opdrachten bieden structuur maar ook ruimte voor experimenteren. Differentiatie: De activiteiten zijn bedoeld voor alle leerlingen. Binnen de activiteiten kan een leerkracht naar eigen inzicht differentiëren met betrekking tot niveau, interesse of tempo van de leerlingen. Hiervoor worden hier en daar suggesties gegeven in de beschrijving van de activiteiten in het activiteitenboek. Voor leerlingen met een beperkte woordenschat worden in de gebruikswijzer extra activiteiten beschreven. Bijvoorbeeld door voorafgaand aan een les extra aandacht aan de moeilijke woorden te besteden, met behulp van het kopieerblad waarop de themawoorden afgebeeld staan. Bij ieder thema wordt een aantal aanvullende activiteiten beschreven. Bedoeld voor de hele groep, maar ook voor individuele leerlingen. Evaluatie en registratie: De vorderingen worden niet bijgehouden met behulp van een registratiesysteem. Wel is er aandacht voor evaluatie met de leerlingen samen, ter afsluiting van iedere activiteit. Verder biedt onder andere het gemaakte werk in het werkboek inzicht in de vorderingen van de leerlingen. Groep 4 t/m 8 : Naut  De inhoud Alles om je heen lijkt zo gewoon. Maar als je er goed naar kijkt, is het heel bijzonder: de kleuren van een vlinder, de structuur van boomschors, de dingen die mensen maken. In de natuur- en techniekmethode Naut bekijken we de alledaagse wereld om ons heen en leren hoe bijzonder die is.  Concentrische opbouw Naut geeft kinderen enthousiasme en respect voor de wereld om hen heen. Niet alleen de levende natuur, maar ook de oplossingen die door de mens zijn bedacht: de techniek. Naut leert hun ook de samenhang tussen die twee. Dit is goed te zien in de tien hoofdthema's waaruit de methode is opgebouwd. De vijf hoofdthema’s uit groep 5 worden herhaald en verdiept in groep 7. En datzelfde gebeurt met de andere vijf hoofdthema’s in groep 6 en 8. In groep 4 worden de kinderen op de hoofdthema’s voorbereid.  Leerstofkeuze, omvang en ordening Naut, Meander en Brandaan voor groep 4 Het jaarprogramma voor groep 4 is met opzet beperkt gehouden. Speciaal voor deze jonge kinderen is een wereldoriëntatiepakket ontwikkeld. Daarin zijn drie aan elkaar verwante Malmbergmethodes gecombineerd: Naut (natuur en techniek), Meander (aardrijkskunde) en Brandaan (geschiedenis). Het pakket draagt dan ook de naam Naut, Meander en Brandaan. De onderwerpen uit de drie vakken komen volledig geïntegreerd aan bod, waarbij de combinatie van spelen en leren centraal staat. De kinderen werken één werkboek. In dat "Leerdoeboek" staan opdrachten voor zelfstandig werken. De belangrijkste thema’s voor wereldoriëntatie worden behandeld, zodat de kinderen goed voorbereid zijn op onder meer Brandaan in groep 5.

De opbouw van Naut voor groep 4 thema's per jaar

Januari 2015

8


68

lessen per jaar

24

toetslessen

nee

tijdsduur per les

35 minuten

De themastructuur van Naut,voor 4

Thema's: Opruimen Vieren Winkelen Kamperen Speuren Klimmen Graven Varen

Elk thema heeft 3 lessen: Les 1: instructie De leerkracht bekijkt met de kinderen een themazoekplaat en leest daarna een verhaal voor over de spannende avonturen van Meander en haar vrienden Naut en Brandaan. De kinderen zien de hoofdrolspelers later apart terug, als zij verdergaan met de methodes Meander (aardrijkskunde), Naut (natuur en techniek) en Brandaan (geschiedenis). Les 2 en 3: opdrachten Steeds twee pagina’s met opdrachten vanuit de onderwerpen van de themaplaat en het verhaal.

De opbouw van Naut voor groep 5 t/m 8 thema's per jaar

5

lessen per jaar

25

toetslessen

ja

tijdsduur per les

50 minuten

De themastructuur van Naut voor groep 5 t/m 8 les 1-2-3


les 4


les 5


 Werkwijze Door het korte jaarschema brengt Naut rust in het programma. Alle kerndoelen worden in die korte periode gehaald. Zo blijft er tijd over voor het werken met de bakkaarten van Naut of een eigen invulling met projecten, excursies en andere activiteiten. Naut is ook ideaal voor combinatiegroepen. Alle lessen zijn zo gestructureerd opgebouwd, dat ze allemaal deels of

Januari 2015


69

geheel zelfstandig kunnen worden uitgevoerd. Als leerkracht geeft u bv. instructie aan de ene groep, terwijl de andere zelfstandig werkt. Aanwijzingen hiervoor staan in de handleiding. Naut heeft een stappenstructuur. Elke les telt vier stappen in het lesboek en vier in het werkboek, steeds één pagina per stap. Daardoor raken de kinderen snel vertrouwd met de methode en kunnen zij antwoorden makkelijk op één pagina terugvinden. Bovendien sluit elk hoofdstuk af met "Dit weet ik nu", zodat het kind kan zien of het alles begrepen heeft. De stapsgewijze opbouw van Naut geeft kinderen zelfvertrouwen. De lesstof is makkelijk te lezen. Ingewikkelder onderwerpen worden nog eens met illustraties en foto’s uitgelegd. Onderwerpen worden uitgebreid met sprekende foto’s en illustraties toegelicht. Samenvattingen staan in stripvorm.  Differentiatie Naut differentieert naar tempo, niveau en leerstijl. Bij elke les in de werkboeken staan twee extra opdrachten voor de snellere leerling. De extra opdrachten hebben een open karakter, waarvoor wat meer inzicht nodig is. Differentiatie naar leerstijl gebeurt voornamelijk met de bakkaarten van Naut. De opdrachten zijn gemaakt volgens de meervoudige intelligentietheorie van Howard Gardner.  Evaluatie De vorderingen en belangstelling van de leerlingen uit groep 3 en 4 worden met betrekking tot wereldoriëntatie met een letterbeoordeling op het rapport aangegeven. Vanaf groep 5 met een cijfer. 3.15

Kennisgebieden ; Wetenschap & Techniek

 Visie en uitgangspunten Binnen onze visie op techniek komen drie begrippen duidelijk naar voren. Betekenisvol: Het kind ontdekt technische toepassingen in een combinatie van denken en doen. Het aansluiten bij de belevingswereld van de kinderen vergroot de betrokkenheid. Het kind leert verbanden zien en gebruikt deze ervaring en kennis in nieuwe situaties. Strategisch: Het onderzoekend en ontdekkend leren (ik doe en ik begrijp) moet worden gestimuleerd. Dit moet gebeuren door het scheppen van een gestructureerde, krachtige en uitdagende leeromgeving. Het vraagt om een duidelijk klassenmanagement en het doet een beroep op de zelfstandigheid van de leerlingen. Sociaal: Werken met techniek is een sociale activiteit. Communicatie, samenwerken en verantwoordelijkheid nemen zijn belangrijke factoren. De kinderen stimuleren elkaar binnen onderzoeken en ontdekken. Ook zullen ze elkaar steunen en in overleg werken naar een oplossing. Het doet een beroep op de creativiteit van het kind. De volgende techniekprincipes vormen bij ons de uitgangspunten m.b.t. wetenschap & techniekonderwijs; Constructiesystemen: het construeren van bouwwerken voor wonen, werken, infrastructuur en dergelijke. Statische systemen zijn vaste bouwwerken, meubels; structuren die vanuit hun functie weinig beweging toelaten. Dynamische systemen laten juist wel bewegingen toe (vb. ophaalbrug, deur). Belangrijk bij deze systemen is het materiaalgebruik. Transportsystemen: Deze hebben als doel het vervoeren van mensen en goederen van de ene naar de andere plek. Dit kan over land, door het water, door de lucht, en in de ruimte. Belangrijk hierbij is het gebruik van energie om voertuigen te bewegen. Communicatiesystemen: Technieken waarbij mensen direct en indirect met elkaar communiceren. De systemen draaien min of meer los van de mens. Bijvoorbeeld de wetgever die via een stoplicht met de weggebruiker communiceert, maar ook communicatie tussen apparaten

Januari 2015


70

onderling (thermostaat met CV ketel). Belangrijk hierbij is de hantering en bewerking van informatie. Productiesystemen: Het produceren van consumptiegoederen. Belangrijk hierbij is de omzetting van materiaal in consumptiegoederen. Waar mogelijk leggen we een link met maatschappij (bedrijf, beroep) of vakgebied (taal, lezen, wereldoriëntatie) enerzijds leren we de kinderen vaardigheden; anderzijds laten we ze zelf problemen oplossen, creatief leren denken en ervaring opdoen. De leerkracht hoeft niet alles zelf te kunnen en kennen, maar stimuleert en begeleidt; soms komt er geen oplossing, maar is het proces en de sociale activiteit (samen ontdekken en ervaren) waardevol  Gebruikt onderwijsleerpakket. In de groepen 1 t/m 8 wordt gebruik gemaakt van de ‘Techniektorens’. De Techniek Torens zijn drie opvallende en vrolijk gekleurde kasten in de vorm van Middeleeuwse kasteeltorens, waarin alle materialen, leskisten en lesbeschrijvingen zijn opgeborgen voor ten minste 80 technieklessen voor groep 1 tot en met groep 8 van de basisschool.  Leer- en ontwikkelingsdoelen. We volgen de doelstellingen van het onderwijs-leerpakket. De Techniek Torens is kerndoel dekkend. Alle thema's en domeinen (constructie, transport, productie, communicatie, elekrotechniek, chemie, duurzame energie, etc, domein A en domein B) worden in doorlopende leerlijnen behandeld.  Werkwijze De methode wordt gevolgd, waardoor aan het einde van het schooljaar alle leerlingen de opdrachten voor hun groep hebben gedaan. Techniek komt periodiek aan de orde. Leerkrachten kunnen ervoor kiezen om techniek wekelijks (een groepje) of maandelijks (alle leerlingen) aan de orde te laten komen. De groepen 1 t/m 8 werken hierbij met een circuitmodel. Eventueel worden ouders gevraagd om leerlingen met techniek te begeleiden. Indien materialen worden verbruikt, wordt dit op de bestelformulieren in de techniekkast genoteerd. De techniekcoördinator zorgt ervoor dat de materialen tijdig worden aangevuld.  Evaluatie De vorderingen en belangstelling van de leerlingen uit groep 1 t/m 8 wordt vooralsnog bij het vakgebied natuuronderwijs opgenomen. De beoordeling is gebaseerd op de uitvoering en betrokkenheid binnen de lessen. De leerlingen uit groep 8 nemen jaarlijks deel aan de vragenlijst omtrent “Wetenschap en Techniek”.

Januari 2015


71

3.16

Maatschappelijke verhoudingen, actief burgerschap

 Visie en uitgangspunten Kinderen leven in onze maatschappij in allerlei groepen waaraan zij een bijdrage kunnen en mogen geven. Om dit te kunnen, zullen ze een zeker zelfbewustzijn moeten ontwikkelen en over bepaalde vaardigheden moeten kunnen beschikken. Daarnaast is het van belang dat zij inzicht krijgen in ons democratisch staatsbestel en de vraagstukken die ook hun leven bepalen. Wij besteden op school aandacht aan basiswaarden als vrijheid van meningsuiting, gelijkwaardigheid van mensen, begrip van wat voor de ander wezenlijk is, verdraagzaamheid en het afwijzen van discriminatie. Maar ook het op een goede manier kunnen oplossen van problemen en een democratische houding zien wij als belangrijke zaken  Gebruikt onderwijsleerpakket Op onze school vinden wij actief burgerschap en sociale integratie belangrijk en daarom besteden wij hier nadrukkelijk aandacht aan. Binnen het aanbod van de vakken godsdienst, sociale vorming (leefstijl), geschiedenis, aardrijkskunde komen talrijke onderwerpen aan de orde die onder de noemer ‘actief burgerschap’ kunnen worden geschaard. Kinderen worden via de school actief betrokken bij activiteiten en vieringen in de stad, bijv.: Lek Art, de 4 mei herdenking, Koningsdag, boomfeestdag, enz. We betrekken de kinderen ook actief bij maatschappelijke ontwikkelingen door middel van: het Tv-weekjournaal, en lessenseries bij bv. verkiezingen, Prinsjesdag. In het kader van het communie- en vormselproject en de vastentijd sparen de kinderen voor een goed doel. Verder doen we jaarlijks mee aan één of meerdere acties t.b.v. onze hulpbehoeftige medemens. Hierbij valt te denken aan projecten vanuit Unicef of een project voor Afrika georganiseerd door een betrokken medemens uit Culemborg. Op deze wijze geven wij binnen het onderwijs op onze school gestalte aan ‘Actief burgerschap’  Leer- en ontwikkelingsdoelen We willen bereiken dat kinderen op De Palster na acht jaar basisonderwijs: kennis en inzicht hebben in relaties tussen individuen en groepen, die van belang zijn in ons staatsbestel; kennis en inzicht hebben in het functioneren van instellingen in onze maatschappij; sociale vaardigheden ontwikkeld hebben, waaronder het voeren van een gesprek/discussie, het leren ontdekken vanuit welk belang iemand zijn of haar standpunt verdedigt; zich betrokken voelen bij democratisering als proces; zich betrokken voelen bij wereldproblemen, zoals oorlog en vrede, arm en rijk, mensenrechten en milieu- en energievraagstukken.  Leerstofkeuze, omvang en ordening Dit vakgebied wordt niet apart op het activiteitenplan vermeld. De leerstof zal worden aangeboden in het kader van andere vakgebieden. In alle groepen komen de maatschappelijke verhoudingen op niet geplande momenten aan de orde naar aanleiding van vragen van kinderen, de actualiteit en zich daarvoor lenende situaties. In alle groepen zijn de kernthema's: wonen en werken; zorgen voor jezelf (o.a. ziek zijn en beter worden, hygiëne); arm en rijk; de natuur; de leefomgeving (o.a. mijn straat, bejaarden, voorzieningen in de buurt); helpen (o.a. pech, ongelukken, gehandicapten, hulpverlening); communicatie (o.a. krant, TV, radio); rolpatronen; wie is de baas ( o.a. gemeente, provincie en land, wetten en regels, partijen). 

Didactische werkvormen / werkwijze

Januari 2015


72

De meest gebruikte didactische werkvormen zijn: opdrachtsvormen, waaronder het maken van een werkstuk, het houden van een spreekbeurt; voordrachtsvormen, waaronder het aanbieden en lezen van boeken, waaronder prentenboeken, de vertelling, de instructie; gespreksvormen, waaronder het kringgesprek; zelfstandig werken, de zelfwerkzaamheid van kinderen waarbij het documentatiecentrum kan worden gebruikt.  Differentiatie Er wordt rekening gehouden met verschillen tussen kinderen qua belangstelling en vaardigheidsniveau. Dit zal vooral tot uitdrukking komen in de inbreng van kinderen bij gesprekken in de groep en bij het maken van werkstukken.  Evaluatie Er wordt geen aparte vermelding op het rapport gemaakt. De waardering op het rapport is verwerkt in de beoordeling van een aantal andere kennisgebieden zoals aardrijkskunde, geschiedenis en natuur. 3.17

Gezondheidsvoorlichting en -opvoeding

 Visie en uitgangspunten Mensen vertonen gedragingen en gewoonten die een bedreiging zijn voor hun gezondheid. Wat gezondheid en gezond gedrag is, valt moeilijk nauwkeurig voor een ieder aan te geven. De maatschappij waarin we leven bepaalt mede de invulling van deze begrippen. In elk geval vinden wij dat het gaat om meer dan alleen het lichamelijk welbevinden. Er zal ook aandacht zijn voor de sociale en geestelijke aspecten van de gezondheid.  Gebruikt onderwijsleerpakket Ter ondersteuning van de leerkrachten zijn er in het documentatiecentrum diverse naslagwerken en bronnenboeken. Wanneer er een bruikbaar aanbod is, zal gebruik gemaakt worden van de school-TV. In specifieke situaties wordt met name gebruik gemaakt van de leskist gezondheidsbevordering samengesteld voor het basisonderwijs door de GGD Rivierenland. In groep 8 worden de kinderen in de gelegenheid gesteld het getuigschrift Jeugd EHBO B te behalen.  Leer- en ontwikkelingsdoelen Door het vergroten van de kennis en het inzicht in de relatie tussen gedrag en welbevinden en gezondheid trachten het individueel gedrag en het sociaal gedrag positief te beïnvloeden.  Leerstofkeuze, omvang en ordening Er zijn op school veel situaties waarin gezondheid een rol speelt. We maken dat bespreekbaar en stellen kinderen in staat zelfstandig en bewust een gezonde leefwijze te volgen. Om dit te bereiken grijpen we alledaagse schoolsituaties aan.  Didactische werkvormen / werkwijze Met name de verschillende gespreksvormen worden veelvuldig gehanteerd. In de bovenbouw wordt regelmatig een beroep gedaan op de zelfwerkzaamheid van kinderen. Het documentatiecentrum kunnen ze daarbij gebruiken.  Evaluatie Het moment van het aan de orde stellen van onderwerpen hangt mede af van de klassensituatie en van datgene wat de kinderen zelf aandragen. Daarnaast draagt de leerkracht er zorg voor dat het materiaal uit de leskist gedurende het schooljaar wordt behandeld.

Januari 2015


73

 Rapport naar en betrokkenheid van de ouders Dit onderdeel wordt niet vermeld op het rapport. De ouders zullen regelmatig in een schooljaar via de nieuwsbrief schriftelijk op de hoogte gesteld worden over de thema's die behandeld worden.

Januari 2015


74

3.18

Jeugd EHBO-B & REANIMATIE

 Visie en uitgangspunten: Het grootste gedeelte van de ongelukken gebeurt gewoon thuis, tijdens het werk of het spelen; een verstuikte enkel, een bloedneus, een geschaafde knie. En er kan natuurlijk ook iets ernstigers gebeuren. Niets is er voor een slachtoffer erger dan dat niemand hem kan helpen! En natuurlijk is er voor de omstander niets erger dan machteloos toe moeten kijken en niet weten wat te moeten doen. We proberen kinderen uit groep acht te leren, dat zij door het volgen van deze cursus, kundig genoeg zijn om te helpen, daar waar het nodig is. In groep 8 volgen we de cursus Jeugd EHBO-B. De cursus wordt nadat de keuze voor het voortgezet onderwijs is gemaakt op school verzorgd door de plaatselijke EHBO-vereniging. De cursus duurt minstens 20 uur. De leerlingen van groep 8 leren wat ze moeten doen bij verwondingen of botbreuken en als iemand flauwvalt of niet meer ademt. Ze leren ook hoe je ongevallen kunt voorkomen. Na afloop van de cursus doen ze examen. Ze hebben dan het getuigschrift Jeugd EHBO B behaald. Richtlijnen voor de opleiding en examinering voor het getuigschrift Jeugd EHBO B, toegespitst op De Palster. De cursus is bestemd voor de leerlingen van groep 8 De opleiding voor het getuigschrift Jeugd EHBO B wordt gegeven aan de hand van en in overeenstemming met het boekje Jeugd EHBO B, laatste druk, samengesteld door de commissie Jeugd EHBO van Het Oranje Kruis. De cursus wordt gegeven door gediplomeerde EHBO’ers, in het bezit van een geldige aantekening verbandleer, of kaderinstructeurs De cursus Jeugd EHBO B bestaat uit tenminste 20 lesuren.De cursus Jeugd EHBO B wordt georganiseerd door het plaatselijke Rode Kruis en de Palster. De cursus wordt door de Palster gemeld door middel van het daarvoor bestemde formulier bij het bestuur van de organisatie. Dit bestuur controleert de gegevens en verzendt het cursusmateriaal aan de betrokken vereniging/brigade/afdeling. De kosten van boekjes en administratie worden in rekening gebracht bij De Palster. Een afschrift van het aanmeldingsformulier wordt aan Het Oranje Kruis doorgezonden. Het examen wordt afgenomen door een arts, kaderinstructeur of instructeur Jeugd EHBO B, van de plaatselijke vereniging/brigade/afdeling. De examinatoren mogen niet betrokken zijn geweest bij de opleiding. De Palster meldt het examen door middel van het daarvoor bestemde formulier aan bij het bestuur van het Oranje Kruis. Dit bestuur controleert de gegevens en zendt het aanmeldingsformulier weer aan de betrokken vereniging / brigade / afdeling en voegt daarbij het benodigde aantal blanco getuigschriften, incl buttons. Een afschrift van het aanmeldingsformulier wordt aan Het Oranje Kruis doorgezonden. De uitslag van het examen wordt door middel van het verslagformulier aan het bestuur van de betreffende organisatie meegedeeld. De resultaten van de afgenomen examens worden door dit bestuur aan Het Oranje Kruis gezonden. Het getuigschrift is twee jaar geldig.

Naast de cursus EHBO-B krijgen de leerlingen ook een reanimatiecursus & AED. Kinderen worden (helaas) net als volwassenen in hun leven geconfronteerd met lijden en ook steeds meer met (dreigend) hartfalen. Door de kinderen een taak te geven in een dergelijke (nood)situatie zullen zij zich minder bedreigd, nutteloos en gestrest voelen. Het is veel erger met machteloosheid en de daaruit voortkomende emotionele belasting te leven als bijvoorbeeld een van de ouders in de problemen komt. Na het goed doorlopen van het examen ontvangen de leerlingen een officieel geldig reanimatiediploma.

Januari 2015


75

3.19

Godsdienstonderwijs

 Visie en uitgangspunten Godsdienstonderwijs is niet los te maken van de godsdienstige opvoeding in het gezin en al evenmin van de beleving van sacramenten en de liturgie in de parochiegemeenschap. Bij dit alles zal de katholieke school een ondersteunende rol spelen. In het geheel van het schoolgebeuren is de katholieke visie van onze school verwerkt. De opgave van de katholieke school beperkt zich dus niet tot de religieuze vorming van de leerlingen, maar schept een milieu waarin de persoonlijke en sociale menswording van het kind in een religieuze dimensie centraal staat. Van daaruit richten wij ons op het scheppen van een menswaardige situatie in de wereld, ook die welke wij de derde wereld noemen.  Gebruikt onderwijsleerpakket In de groepen 1 t/m 8 wordt gewerkt met Trefwoord. Daarnaast worden specifieke projecten met betrekking tot o.a. de sacramenten en de kerkelijke feestdagen gebruikt.  Leer- en ontwikkelingsdoelen Op een dusdanige wijze de menswording van de kinderen gestalte geven, dat ze om kunnen gaan met de religieuze dimensie van het leven in de verwachting dat ze daardoor ontvankelijk zijn voor het verstaan van de christelijke boodschap en de mogelijke aanvaarding ervan.  Leerstofkeuze, omvang en ordening Aan de hand van een kalender wordt iedere morgen aandacht besteed aan godsdienstige vorming. Waar mogelijk wordt de actualiteit als leidraad genomen (geboorte, dood, Kerstmis, Pasen). Trefwoord is een methode die uit thema’s bestaat. Op basis van bijbelverhalen worden leefthema’s uitgewerkt. Materialen die worden gebruikt bij trefwoord zijn: -website : www.trefwoord.nl -handleiding. Er zijn 3 dagelijkse terugkerende onderdelen: - Digitale kalender. Hierbij besteden we aandacht aan de tekening op het scheurblok en de kleurenplaat. -Themalijn. In de themalijn zijn verhalen gesprekken en liedjes opgenomen die nodig zijn om het thema goed tot zijn recht te laten komen. -Extra. Hierin zijn rubrieken opgenomen zoals bijzondere feestdagen, creatief spel en achtergrondinformatie. Daarnaast wordt indien de gelegenheid zich voordoet een groep betrokken bij een doopviering of huwelijksviering. In groep 4 worden de kinderen voorbereid op de Eerste Heilige Communie, waarbij ook een bezoek wordt gebracht aan de kerk. Alle kinderen nemen deel aan het project, ondanks het feit dat zij wellicht niet het sacrament ontvangen. De leerlingen van groep 8 worden voorbereid op het Heilig Vormsel. Alle kinderen nemen deel aan het project, ondanks het feit dat zij wellicht niet het sacrament ontvangen. Didactische werkvormen / werkwijze De belangrijkste werkvorm is de gespreksvorm. Daarnaast komen aan de orde beeldende, muzikale en audio-visuele werkvormen. Op onze school worden de lessen uit Trefwoord zo nodig verwerkt in een losbladig systeem.  Differentiatie Ondanks de pluriformiteit van de leerlinggroep, volgen alle kinderen het godsdienstonderwijs. Ook daar waar het de specifieke voorbereiding op de sacramenten betreft. Vanzelfsprekend zal ieder kind, als ook iedere ouder/verzorger, op geheel eigen wijze omgaan met de geloofsbeleving en meer specifiek de deelname aan de sacramenten.

Januari 2015


76

 Evaluatie Er is niet één specifiek moment van evaluatie met betrekking tot het godsdienstonderwijs. Na afloop van projecten, vieringen, sacramenten wordt binnen het team, met ouders, met parochiële werkgroepen geëvalueerd.  Rapport naar en betrokkenheid van de ouders Er vindt geen schriftelijke beoordeling plaats op het rapport. De ouders worden bij de projecten, vieringen en voorbereiding op sacramenten zo veel mogelijk betrokken; niet alleen passief (bijwonen van activiteiten), maar ook actief (werkbladen).  Relaties met andere vakgebieden Godsdienstonderwijs valt, zoals reeds eerder gezegd, niet los te zien van een godsdienstige opvoeding. Waar het gaat om opvoeden is een voorbeeldfunctie voor de kinderen van wezenlijk belang. Wij trachten de kinderen vanuit een christelijke levenshouding tot voorbeeld te zijn, waarop vakgebieden vanzelfsprekend geen invloed hebben. Omdat godsdiensten altijd medebepalend zijn geweest voor de geschiedenis van volken en landen is er met de vakken aardrijkskunde en geschiedenis een nauwere band. 3.20

Geestelijke stromingen

 Visie en uitgangspunten Kennis van de verschillende geestelijke stromingen draagt bij aan het ontwikkelen van een eigen waarden- en normenpatroon bij kinderen. Verder draagt dit vakgebied er toe bij dat de kinderen het besef hebben dat onze maatschappij een multicultureel karakter heeft, hetgeen vereist dat mensen verdraagzaamheid en begrip voor anderen kunnen opbrengen. Ook draagt dit vakgebied bij aan het verrijken van de ervaringen van kinderen.  Gebruikt onderwijsleerpakket Er wordt geen specifiek onderwijsleerpakket gebruikt. Wel wordt aandacht besteed aan andere godsdiensten en stromingen dan de Rooms-Katholieke. Verder komt deze materie tijdens kringgesprekken, aardrijkskunde-, geschiedenis- en taallessen regelmatig aan de orde. Wanneer er een geschikt aanbod is, zal gebruik gemaakt worden van de school-TV en aangeboden projecten.  Evaluatie Dit zal gebeuren in het kader van de totale evaluatie van de kennisgebieden. Er wordt niets gemeld op het rapport. Wanneer daartoe aanleiding bestaat, worden ouders mondeling geïnformeerd over de vorderingen van hun kinderen.  Relaties met andere vakgebieden Uit het voorafgaande is duidelijk dat wij dit vakgebied willen integreren in een aantal op school gegeven vak- en vormingsgebieden, te weten: levensbeschouwelijk onderwijs, taal, aardrijkskunde, geschiedenis en maatschappelijke verhoudingen. Daar waar het voor de hand ligt worden tevens andere verbanden gelegd.

Januari 2015


77

3.21

Kunstzinnige vorming

 Visie en uitgangspunten Expressie is voor ons een uiting van een belevingsinhoud. Je kunt hiervan het resultaat zien als het bij voorbeeld om tekenen, kleiwerk of een wandkleed gaat; het is tijdelijk waarneembaar als het om een gebaar, een woord of muziek gaat. Het woord 'expressie' suggereert dat er activiteiten zijn die altijd tot expressie leiden. Op De Palster kiezen we voor kunstzinnige vorming, omdat het daarbij om veel meer gaat. Als je bijvoorbeeld met kunstbeschouwing of met muziek beluisteren bezig bent, is het onwaarschijnlijk dat je direct tot een eigen expressieve uiting komt. Ook de term 'activiteiten' is verwarrend. Bij het activiteitenplan gaat het om leer- en vormingsgebieden. Een activiteit bij de leerlingen is ook een handeling die het gevolg is van een door de leerkracht gekozen werkvorm. Bij kunstzinnige vorming gaat het erom het kind in contact te brengen met zoveel mogelijke terreinen die de mogelijkheid in zich hebben om tot creatieve uitingen te komen. Om dit te bereiken is enerzijds vrijheid, anderzijds leiding nodig. Zonder leiding kan het kind vastlopen in steeds terugkerende vormen en beelden. Enkele facetten van leiding zijn voor ons: - de juiste opdracht geven; - opvoeren van een beleving; - leren goed waar te nemen; - mogelijkheden laten ontdekken; - werkvormen variëren; - oefenen; - stimuleren tot zelfontdekking; - opeenvolgende lessen met voldoende variatie; - gedifferentieerd naar eigen keuze bezig laten zijn, individueel en in groepsverband; - stimulerende waardering; - positieve nabespreking; - zorg bijbrengen voor materiaal en gereedschap. Bij de kunstzinnige vorming onderscheiden wij drie deelgebieden: 1 beeldende vorming (tekenen, handenarbeid, textiele werkvormen tehatex); 2 dramatische vorming (toneelspel); 3 muzikale vorming (zingen, beluisteren, dans). Ten slotte nog iets over 'creativiteit'. Ieder kind heeft creativiteit in zich. Dit moeten we ontwikkelen, omdat het een kwaliteit (aspect) van de mens is. Het is een attitude, een grondhouding. Wij proberen in De Palster daadwerkelijk deze creativiteit te ontwikkelen. Het kind moet leren voor problemen waarvoor het komt te staan een veelheid van oplossingen te bedenken. We willen daarom niet eensporig, rechtlijnig bezig zijn, maar aandacht geven aan het 'wikken en wegen'. Divergerend den ken en handelen kun je ontwikkelen als je zelfstandig tot eigen vindingen kunt komen. Om die redenen moet het kind geleerd worden: - met de geest te onderzoeken; - experimenterend bezig te zijn; - kritisch bezig te zijn; - te relativeren; - open te staan voor nieuwe dingen; - vorm te geven; - zich uit te drukken;

Januari 2015


78

Creatieve momenten zijn niet altijd gebonden aan de kunstzinnige vorming. Bij alles wat we aanbieden proberen we de opgaven zo te maken, dat ze de kinderen aansporen tot het zoeken van oplossingen. We stimuleren de interesse en vergroten de ervaringswereld. Het gaat dan ook om zelf zoeken, het zelf proberen. Het proces dat het kind doormaakt is zeker zo belangrijk als het resultaat. Wij hopen de kinderen door deze aanpak tot creatieve mensen te vormen. Mensen met een bredere en ruimere handelingsbekwaamheid kunnen zelf iets 'scheppen'. Doe je dit niet, dan blijft het bij navolging en nabootsing of simpel toepassen.  Gebruikt onderwijsleerpakket In de groepen 1 t/m 8 wordt gewerkt met de methode ‘Moet je doen’. Daarnaast worden gedurende het jaar aan specifieke projecten gewerkt.  Evaluatie Het resultaat van de kunstzinnige uiting wordt met de kinderen besproken. De werkstukken worden regelmatig beoordeeld en mee naar huis genomen of in de klas opgehangen. De beoordeling op het rapport vindt plaats op basis van de algemene indruk, ontwikkelingen, aanleg, inzet, samenwerking, interesse en belemmeringen door middel van een letter. 3.22 Zintuiglijke oefening, spelen bewegingsonderwijs  Visie en uitgangspunten Bewegen is van fundamentele betekenis voor de totale ontwikkeling van het kind (in motorisch, sociaal, emotioneel en cognitief opzicht. Bewegen is ook van essentieel belang voor een goede gezondheid. De school heeft in het bewegingsonderwijs een grote verantwoordelijkheid, die we hieronder in vier punten samenvatten. - De school bereikt alle kinderen gedurende een groot aantal jaren. - De school beschikt over de gelegenheid (tijd en ruimte) om daadwerkelijk aan het bewegen te werken in de vorm van lessen bewegingsonderwijs. - Op school moet de basis worden gelegd voor het bewegingsgedrag van het verdere leven. - Op school moet het plezier in bewegen behouden blijven, zodat een levenslange bewegingsmotivatie ontstaat. Bewegingsonderwijs moet passen bij het kind en aansluiten bij de kinderlijke belevingswereld. Van groot belang is dat we rekening houden met de mogelijkheden van elk kind. Hier ligt voor de leerkracht een grote verantwoordelijkheid. 

Gebruikt onderwijsleerpakket

Bewegingsonderwijs is een belangrijk vak binnen het lesprogramma van onze basisschool. In de groepen 3 t/m 8 maken wij gebruik van de methode Planmatig Bewegingsonderwijs van B. Raadsveld & Z. Swijtink. Het lesmateriaal is ontwikkeld voor de groepen 3 t/m 8 groepen en beslaat het hele schooljaar. Planmatig Bewegingsonderwijs bestaat zes groepsmappen samengesteld: voor groep 3 tot en met 8 elk één. De basisactiviteiten worden in de vorm van voorbeeldlessen aangeboden. Omdat kinderen in verschillend tempo leren, worden deze bewegingssituaties herhaald in variatieactiviteiten. Om ook de ‘betere bewegers' in de groep tegemoet te komen, zijn er verschillende suggesties voor verdiepingsactiviteiten opgenomen. Na elke acht lessen is er ruimte ingebouwd voor twee vrije lessen die naar eigen inzicht van de leerkracht worden ingevuld. Eens per jaar wordt schoolbreed een sporten speldag georganiseerd.  Evaluatie De vorderingen van de leerlingen worden met een letterbeoordeling op het rapport aangegeven.

Januari 2015


79

3.23 Sociale redzaamheid In het schooljaar 2005-2006 is de methode Leefstijl ingevoerd. Wij willen op een gestructureerde wijze aandacht besteden aan sociaal emotionele vaardigheden voor op school Wij vinden, dat kinderen op school meer moeten leren dan lezen, rekenen en schrijven. Om de leerlingen tot gezonde, weerbare en mentaal stevige mensen te laten opgroeien, is het noodzakelijk sociaal emotionele vaardigheden te ontwikkelen. Wij denken aan vaardigheden, zoals inlevend vermogen, zelfrespect, zorg voor anderen, betrouwbaarheid, respect voor anderen e.d. Sociaal-emotionele vaardigheden leer je niet uit een boekje. Daarom laten wij de leerlingen door middel van veel spel en drama zelf ervaren hoe het voelt, als je gewaardeerd en gerespecteerd wordt door klasgenoten en leerkrachten. Vanaf schooljaar 2009/2010 wordt er stichtingbreed een Sociale Vaardigheidstraining (SOVA-training) voor leerlingen uit de bovenbouw en de onderbouw verzorgd. Deze training is onder schooltijd en wordt gegeven door leerkrachten die hiervoor een speciale opleiding hebben gevolgd. Wie is Leefstijl voor jongeren? Leefstijl voor jongeren heeft in Nederland bekendheid gekregen als programma van sociaalemotionele vaardigheden. Het omvat een scala van vaardigheden zoals kennismaken, luisteren, communiceren, zelfvertrouwen, gevoelens uiten, assertiviteit en weerbaarheid, conflicten oplossen, omgaan met groepsdruk, risico’s inschatten en doelen stellen. Het programma bestaat uit (les)materiaal en trainingen leerkrachten en docenten voor het primair onderwijs. Herkomst Leefstijl voor jongeren is ontstaan als de Nederlandse versie van het Engelstalige programma Skills for Adolescence, letterlijk “vaardigheden voor de puberteit”, ofwel Leefstijl voor jongeren. Dit programma van de Amerikaanse organisatie Quest International is over de hele wereld vertaald en bewerkt dankzij ondersteuning van de internationale service organisatie Lions Clubs International. De stichting achter Leefstijl voor jongeren is Stichting Lions Quest Nederland. Samenvattend overzicht Leefstijl voor jongeren staat voor sociaal-emotionele vaardigheden. Deze vaardigheden zijn bedoeld voor de doelgroep jonge mensen – kinderen van 2 t/m 18 jaar - en worden overgedragen door middel van (les)materiaal en trainingen voor docenten, begeleiders en opvoeders. De doelgroep kinderen en jongeren wordt dus niet direct door Leefstijl getraind, maar indirect via hun opvoeders. De missie van Leefstijl Leefstijl voor jongeren wil bevorderen, dat kinderen en jongeren zich ontwikkelen tot sociaal vaardige, betrokken en zelfstandige volwassenen. Hiertoe ontwikkelt en verspreidt Leefstijl voor jongeren educatief materiaal op het gebied van sociaal-emotionele vaardigheden. Leefstijl voor jongeren richt zich op (semi) professionele en natuurlijke opvoeders. Leefstijl voor jongeren verzorgt voor hen trainingen en begeleidingstrajecten, zodat zij zelfstandig en creatief ons materiaal kunnen inzetten. Hoe gaan wij om met Leefstijl? Alle personeelsleden hebben specifieke scholing gevolgd en zodoende bevoegd om de lessen van Leefstijl te geven in de klas. Van nieuwe leerkrachten wordt verwacht, dat zij de tweedaagse cursus Leefstijl gaan volgen. Leefstijl komt op het lesrooster voor. Gemiddeld besteden wij 45-60 minuten per week aandacht Leefstijl. Het is de bedoeling, dat wat in de lessen geleerd wordt, in de dagelijkse praktijk wordt toegepast. Via de Nieuwsbrief en door leerlingen gemaakte werkbladen worden ouders op de hoogte gebracht en gehouden van Leefstijl. Jaarlijks wordt een Terugkomdag door Leefstijl georganiseerd.

Januari 2015


80

3.24 Huiswerk Op onze school krijgen de leerlingen uit groep 5 t/m 8 huiswerk. De hoeveelheid en frequentie van het huiswerk is afgestemd op de jaargroep. Het huiswerk is in eerste instantie bedoeld als middel om de leerlingen te leren plannen en langzaam voor te bereiden op het vervolgonderwijs. Daarnaast geeft het de leerlingen de mogelijkheid om ook thuis nog extra te oefenen. In groep 6 t/m 8 wordt het gebruik van een agenda geadviseerd. Woordenschat/spellinghuiswerk De leerlingen uit groep 6 t/m 8 krijgen wekelijks de spellingswoorden door de leerkracht op papier aangeboden. Deze worden in een map mee naar huis genomen, waar ze de woordjes nog tenminste tweemaal overschrijven. Het gelinieerde papier in de map wordt door de leerlingen dubbelgevouwen, waardoor er op het midden van de bladzijde een gevouwen kantlijn ontstaat. De leerkracht geeft aan met welke van de opgegeven woorden de leerling thuis een goede zin moet maken. (tenminste zes woorden) Uit de zin moet blijken dat de leerling de betekenis van het opgegeven woord kent. In totaal schrijven de leerlingen de woorden dus tenminste tweemaal op en maken ze zes zinnen. Redactiehuiswerk Leerlingen noteren in hun werkboekje de rekensom die uit de opgave volgt. Het huiswerk is als volgt verdeeld: Groep 5 : Één keer in de week spellingwoordjes. Dit wordt gemaakt in een schrift. Werkbladen zaakvakken worden mee naar huis gegeven om te leren. Slechts één leertoets per week Groep 6 : Één keer in de week spellingwoordjes. Één keer in de week rekenen. Werkbladen zaakvakken worden mee naar huis gegeven om te leren. Slechts één leertoets per week Groep 7 : Één keer in de week spellingwoordjes. Om de week taal. Om de week begrijpend lezen. Één keer in de week rekenen. Werkbladen zaakvakken worden mee naar huis gegeven om te leren. Slechts één leertoets per week Groep 8 : Één keer in de week spellingwoordjes. Om de week taal. Één keer in de week begrijpend lezen. Één keer in de week rekenen. Werkbladen zaakvakken mee naar huis om te leren. Slechts één leertoets per week.

Januari 2015


81

Kwaliteitshandboek. R.K. Basisschool. De Palster. Schooljaar Versie 2.1

Recommend Documents