Kostbaar Leuven, duurzaam Leuven! Hoe gaan we morgen wonen, werken, leven in onze stad?

?

op

Wat k

en?

t Wa

br

je zelf

do

un

engt het

Kostbaar Leuven, duurzaam Leuven! Hoe gaan we morgen wonen, werken, leven in onze stad?

1

Inhoud 4 6 7 7 7

We steken al onze energie in een energiezuinige stad

Bescherm je huis tegen energievreters. Wie meet, die weet, die wint! Snoeien in je energiekosten. De energiebeurs: van (on)schatbare waarde.

12

Stilstaan bij mobiliteit

14 Autodelen, iets voor jou? 15 We geven fietsend Leuven een stevige duw in de rug. 16 De fiets en stadsvernieuwing.

18

22 Wat zijn duurzame producten? 23 De stad tekent voor duurzaamheid. 23 Wist je dat...?

Wonen en werken in een groene stad

26 Zonder is gezonder: naar 0% pesticiden. 26 Kessel-Lo: nu al 100% herbiciden- en pesticidenvrij! 26 Zachte producten. 2

17 30 doet deugd. 17 Schoolroutekaart: veilig naar school. 17 Wist je dat...?

Ga van start in eigen huis en tuin

20 Kringloop in je tuin. 20 Teveel gras- of snoeiafval? 21 Beter én gratis: regenwater. 21 Groendak: meer dan een tuin boven je hoofd.

24

8 Pendule is het Leuvense Energiefonds. 9 Je inzet wordt beloond. 10 Leuven geeft het goede voorbeeld. 11 Wist je dat...?

26 Nieuwe technieken. 26 Slimme machines. 27 Wist je dat...?

Beste Leuvenaar, Leuven groeit en wordt met de dag mooier en moderner. We investeren en leveren inspanningen om onze stad uit te bouwen tot een stad die “lang meegaat”. Want we zijn er ons van bewust dat we steeds spaarzamer moeten omgaan met de middelen waarover we beschikken of die de natuur ons aanreikt. We moeten ons met andere woorden duurzaam ontwikkelen. Dat vraagt tijd en een gezonde portie ambitie. Maar we zijn het aan onszelf en aan de volgende generaties verplicht om ons steentje bij te dragen. Met deze brochure willen we zoveel mogelijk Leuvenaars ervan overtuigen om hun afval beter te sorteren, om wat vaker de fiets te nemen, om niet te printen als dat niet echt nodig is ... Het is een kleine moeite voor elk van ons, maar samen levert dat heel wat op. Vele kleintjes maken één groot. We willen zelf het goede voorbeeld geven. Daarom vertellen we in deze brochure wat we al gerealiseerd hebben en welke projecten in de steigers staan.

Voorwoord

We reiken ook ideeën aan -soms heel simpele- om bewuster om te gaan met energie, mobiliteit, openbaar groen en ons eigen huishouden. En vooral: we vertellen hoe de stad jou hierbij kan ondersteunen, met extra informatie, materiaal én financieel. We hopen dat je deze brochure zal lezen zoals wij ze geschreven hebben: met een groeiend enthousiasme over wat we samen kunnen doen om onze stad duurzamer te maken.

Mohamed Ridouani schepen van leefmilieu

3

4

We steken al onze energie in een energiezuinige stad

In 2002 ondertekende de Europese Unie het Verdrag van Kyoto. In 2010 werd tijdens de klimaattop van Cancún het pad geëffend voor een globaal klimaatakkoord voor de periode na 2012. Eén van de belangrijkste doelstellingen is een drastische vermindering van de uitstoot van CO2. Alle landen, regio’s, steden en gemeenten moeten hun steentje bijdragen. Ook Leuven. Maar hoe kunnen we als stad met meer dan 96.000 inwoners en 46.000 studenten ons energieverbruik binnen de perken houden? Kunnen

jij en ik gebruik maken van groene energie in ons eigen huis? Laat ons

samen al onze energie steken in een energie-

zuinig Leuven!

5

Bescherm je huis tegen energievreters en ga voor Duurzaam Bouwadvies (DuBo). Een bouw- of verbouwproject is het ideale moment om je woning energiezuiniger te maken. Daarom biedt de stad gratis Duurzaam Bouwadvies aan voor bouwers en verbouwers. Het advies wordt gegeven door vzw Dialoog, een onafhankelijk kenniscentrum voor duurzaam bouwen en wonen.

Je krijgt een pak op maat verpakte informatie en tips die jij kan voorleggen aan je architect. Het resultaat: een duurzamer huis en minder (energie)kosten!

“Had ik het maar geweten!”. Dat hoor je wel eens als de (ver)bouwwerken achter de rug zijn. Een kleine nuance in het ontwerp of de verbouwing kan grote gevolgen hebben: onvoldoende isolatie, koudebruggen of slecht geplaatste ramen doen de energiefactuur hoog oplopen. Om dat te vermijden, kan je een beroep doen op gratis Duurzaam Bouwadvies (DuBo-advies). Het is advies op maat om de duurzaamheid van je woning te vergroten.

- is helemaal gratis - duurt ongeveer 2 uur - 3 op 4 personen die een beroep doen op DuBo-advies zijn ervan overtuigd dat wat ze van de consulent leerden, nergens anders hadden kunnen opsteken - leidde in de helft van de gevallen tot effectief uitgevoerde werken - krijgt de steun van de provincie Vlaams-Brabant

Op maat Tijdens een DuBo-sessie leg je je plannen, ideeën, schetsen, foto’s, … voor aan een gespecialiseerde consulent. De consulent neemt enkele uren de tijd om alle energieaspecten te overlopen. 6

DuBoadvies

Loop jij helemaal warm voor een Duurzaam Bouwadvies? Neem contact op met Vzw Dialoog: Remylaan 13, 3018 Leuven, 016 23 26 49, [email protected], www.dialoog.be

Wie meet, die weet, die wint! Hoeveel verbruikt je oude koelkast? Wat levert het op om de televisie helemaal uit te schakelen en niet op stand-by te laten staan? Verbruikt je computer meer of minder dan je staanlamp? De beste manier om jouw energiefactuur naar beneden te halen, is nagaan hoeveel elk van je toestellen verbruikt. Met een energiemeter kom je het te weten. Benieuwd? Leen een GRATIS energiemeter bij de milieudienst: 016 27 24 00, [email protected].

Snoeien in je energiekosten. Wil je de schaar in je energiekosten zetten, maar weet je niet goed hoe je eraan moet beginnen? Doe dan een beroep op de energiesnoeiers! Energiesnoeiers komen bij je langs en maken je bewust van je energieverbruik. Ze tonen je waar de energievreters zitten in je huis, ze geven nuttige besparingstips en voeren gratis enkele energiebesparende klusjes uit: spaarlampen plaatsen, tochtstrips aanbrengen, radiatorfolie aanbrengen … Deze kleine ingrepen kunnen je energierekening drastisch terugschroeven. De energiesnoeiers zijn er voor alle Leuvenaars, maar hebben speciale aandacht voor kansengroepen. milieudienst, 016 27 24 00 of [email protected]

De Energiebeurs: bron van onschatbare waarde. De materialen en technologieën waarmee je energie kan besparen, evolueren razendsnel. Blijf op de hoogte en breng een bezoek aan de Energiebeurs van de stad Leuven op 12 maart 2011 in Tweebronnen. Je kan er infosessies en workshops bijwonen over groene stroom, de nieuwste isolatiematerialen, zonnepanelen en nog veel meer. Je kan er ook praten met energiedeskundigen, architecten en aannemers, lezingen bijwonen, kleine tentoonstellingen bezoeken en een advies op maat krijgen over je bouwof verbouwproject.

Al die info onder één dak, dat is van onschatbare waarde. Lees er alles over op www.leuven.be/energiebeurs

7

Goedkope leningen die ook nog eens winst opleveren: vzw Pendule. Energie neemt een steeds grotere hap uit het huishoudbudget. Nochtans kan je met allerhande investeringen flink wat bezuinigen op je energiefactuur. Alleen, niet iedereen beschikt over de nodige financiële reserves om die kosten te dragen ... Daarom richtten de stad, het OCMW Leuven en vzw Spit samen vzw Pendule op. Via het Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost (FRGE) biedt Pendule je de mogelijkheid om een erg goedkope lening aan te gaan om een aantal structurele, energiebesparende maatregelen te financieren. Over een looptijd van maximaal 5 jaar heb je deze lening volledig terugbetaald, terwijl je daarna nog vele jaren blijft genieten van een lagere energiefactuur. Met andere woorden: in plaats van bijvoorbeeld jaarlijks stookoliecheques uit te delen (eigenlijk een pleister op een houten been), biedt Pendule een oplossing die lang meegaat.

✂

R

rmulier

Praktische info

Voor wie? Iedereen -huurder of eigenaar- kan deze lening aanvragen. De woning waar je de werken wil uitvoeren, moet wel minstens 5 jaar oud zijn, op het grondgebied van Leuven liggen en dienst doen als hoofdverblijfplaats. Er is geen inkomensgrens, maar wie het financieel moeilijk heeft, kan een beroep doen op extra ondersteuning, zoals een volledig renteloze lening en begeleiding tijdens de verbouwingen.

vzw Pendule, IJzerenmolenstraat 4, 3001 Leuven, 016 65 91 52, [email protected]

Lening op afbetaling van maximaal 10.000 euro.

Vaste maandelijkse terugbetaling over een periode van maximaal 5 jaar.

8

Lening van minimaal 2.500 euro (of respectievelijk 500 euro indien u recht hebt op een renteloze lening zoals elders in de folder besproken). Alle premies en subsidies zijn combineerbaar met de lening.

W

Een bewoner vertelt: “In m’n huis waren de enkelglazige ramen zodanig verweerd dat het minste windje er doorheen blies. Het was echt hoog tijd om dubbelglazige vensters te plaatsen, maar goedkoop zijn die niet, hé. Via via ben ik bij vzw Pendule terechtgekomen en heb ik een goedkope lening gekregen waarmee ik die nieuwe ramen kon betalen. Dat heeft me al vrij snel een vermindering van verwarmingskosten opgeleverd. En met die “winst” betaal ik die lening nu op m’n eigen tempo af. Eens die volledig is afgelost, hou ik echte winst over die ik kan gebruiken om bijvoorbeeld een andere isolatie te bekostigen.”

Je inzet wordt beloond. De stad beloont jouw duurzame inspanningen op verschillende manieren.

De stad betaalt een stukje opleiding. Wie bouw- of verbouwplannen heeft, kan in een BouwTeamcursus (twee zaterdagen) kennismaken met de theorie en de praktijk van energiezuinig en duurzaam bouwen. Op www.dialoog.be kom je te weten waar en wanneer de opleidingen plaatsvinden. Inwoners van de stad Leuven krijgen de helft van het inschrijvingsgeld terugbetaald. Dat bedraagt 40 euro, lunch inbegrepen.

“Proficiat met je premie!” Voor heel wat energiebesparende maatregelen kan je rekenen op een premie. Op www.premiezoeker.be kom je te weten voor welke premie je in aanmerking komt. Ook de stad Leuven reikt een premie uit voor de verbetering van woningen. dienst huisvesting, 016 27 26 50 of [email protected]

9

© Filip Claessens

Leuven geeft het goede voorbeeld: 100% groene stroom. De stad houdt al meer dan 10 jaar een energieboekhouding bij om na te gaan waar we kunnen besparen en in 2009 stapten we over op 100% groene stroom.

We meten en verbeteren constant ons energieverbruik. Sinds 2000 passen we een energiezorgproject toe in alle stadsgebouwen. We meten systematisch het aardgas- en elektriciteitsverbruik en registreren de cijfers in een energieboekhouding. Ook de personeelsleden sporen we aan om zuinig met energie om te springen.

De grootste energieverbruikers (sporthallen, scholen, bibliotheken, stadskantoor en -diensten) onderwerpen we regelmatig aan een energie-audit. Dankzij die audit zien we waar we nog kunnen besparen om vervolgens investeringen te doen om het energieverbruik nog te doen dalen.

Duurzame daken doen het uitstekend. Wist je dat de stad in totaal 1.810 zonnepanelen heeft geïnstalleerd, goed voor een jaarlijkse productie van 240.540 kWh, ofwel het jaarlijkse elektriciteitsverbruik van 80 gezinnen?

De totale installatie is ruim 1.900 m2 groot. De panelen liggen op de gebouwen van de technische dienst en de reinigingsdienst, op het zwembad in Kessel-Lo en het stadskantoor.

Leuvense daken in de zon. Onder het motto van “De stad gaat voor 100% groene energie” willen we in samenwerking met het Netwerk Duurzaam Leuven en het project ‘Leuvense Daken in de zon’ ook bedrijven en instellingen aanmoedigen om hun daken te bedekken met zonnepanelen. Hoe meer bedrijven zonnepanelen installeren, hoe meer stroom kan opgewekt 10

worden uit zonne-energie, genoeg voor 16% van het huishoudelijk gebruik. En als je weet dat er nog een veel groter potentieel is op de daken van gewone woningen, dan weet je dat een 100% groene stad geen onbereikbare droom is …

Hieronder vind je 4 eenvoudige tips om energie te besparen.

TIP

1

Gebruik minder warm water. 

 Liever (kort) onder de douche dan een bad. Douche korter en met een waterbesparende douchekop. Met een waterbesparende douchekop verbruik je bij een douchebeurt van zes minuten 27 liter minder warm water. 


TIP 2 Was met volle trommel en op lage temperatuur. Een was op 60 graden kost tweemaal zoveel stroom als een was op 40 graden.

Wist je dat...? ... de premie-aanvragen voor dakisolatie in Leuven tussen 2008 en 2009 zijn verdubbeld? ... de stad in 2009 een samenaankoop voor zonnepanelen organiseerde? Meer dan 140 gezinnen vroegen een offerte aan voor zonne-energie-installaties. ... het totale stand-byverbruik (of sluipverbruik) in een gemiddeld gezin 400 à 500 kWh (ongeveer 80 euro) per jaar kost? Een voorbeeld: een computer die niet op staat, maar wel in het stopcontact steekt, verbruikt 16 Watt. Dat is te vergelijken met 2 brandende spaarlampen. ... het sluipverbruik van alle Belgen samen jaarlijks 1,3 miljoen ton CO2-uitstoot veroorzaakt!?

TIP 3 Zet de verwarming 1 à 2 graden lager en een uurtje eerder op de nachtstand. Met iedere graad die je de thermostaat lager instelt, bespaar je gemiddeld 7% op je energiegebruik voor verwarming (verreweg de grootste energiepost in huis).


TIP 4 Laat je elektrische apparaten niet stand-by staan. 
De televisie, cd-speler, magnetron, computer, babyfoon, … verbruiken nog heel wat energie als je ze niet helemaal uitzet.

11

12

Het aantal inwoners in Leuven groeit. En met hen het aantal auto’s en (brom)fietsen. Hoe

kunnen we al dat verkeer in goede banen leiden? En hoe pakken we dit “duurzaam” aan?

Elke stad in Vlaanderen moet voortdurend bijsturen als het

Stilstaan bij mobiliteit

gaat om zich samen veilig en aangenaam verplaatsen. De uitdaging is om dat te doen met respect voor ieders mobiliteit, of je nu voetganger, fietser of automobilist bent. Zijn we dan anti-auto? Zeker niet, maar je kan er niet omheen dat de auto niet meer de plaats en de ruimte kan krijgen die hij pakweg 20 jaar geleden kreeg. Daarom moeten we maximaal inzetten op andere vervoersmiddelen. En als we toch de auto nemen, dan liefst zo milieuvriendelijk mogelijk. Mobiel zijn, met respect voor ons milieu en elke weggebruiker: daar moeten we

met z’n allen voorrang aan geven!

13

Autodelen, iets voor jou? Je hebt je eigen wagen? Maar je gebruikt die niet zo vaak en de kosten wegen zwaar op je budget? Je doet het zonder auto? Dat leidt wel eens tot praktische problemen. Vooral voor grote boodschappen, ritten naar het containerpark of bezoekjes aan familie ‘op den buiten’ zou een auto handig zijn. Dan is autodelen iets voor jou!

2 manieren Je kan een auto delen met enkele gezinnen. Dat kan je regelen met een autodeelcontract van Autopia, een vzw die particuliere autodelers begeleidt. De algemene kosten zoals aankoop, onderhoud en verzekering deel je onder elkaar. Je kan ook kiezen voor cambio. Deze organisatie stelt verschillende wagens ter beschikking op een aantal standplaatsen in de stad. Je kan 24 uur op 24 uur een auto reserveren. Verder hoef je niets te regelen: cambio zorgt voor de verzekering, de keuring en het onderhoud.

Je krijgt maandelijks een factuur met een gedetailleerd overzicht van jouw reservaties en ritten.

Autodelen: niets dan voordelen - je bespaart aanzienlijk op je “auto-budget” - je doet minder kilometers - je draagt bij tot een schoner en gezonder leefmilieu - je vermindert het verkeer in je wijk of buurt - je creëert meer ruimte door minder geparkeerde wagens

Steun van de stad De stad Leuven helpt autodelers een eindje op weg. Zo betaalt de stad jouw lidmaatschap van Autopia en je krijgt een gratis bewonerskaart voor de vijf parkeerzones in de stad. Autodelers die bij elkaar in de buurt wonen, kunnen een parkeerplaats voor autodelers aanvragen. Ook cambiowagens krijgen vaste parkeerplaatsen en een bewonerskaart. Maar opgelet, om van deze voordelen te genieten, moet je aan bepaalde voorwaarden voldoen. Wil je meer weten over autodelen? Kijk alvast op www.autodelen.net en www.cambio.be of neem contact op met de milieudienst, 016 27 24 00 of [email protected] 14

We geven fietsend Leuven een stevige duw in de rug. De fiets en fietser willen we in de toekomst nog meer ruimte en vrijheid geven. Die verdienen ze! En dat kan op veel manieren.

Fiets en Mobiliteit

Leuven Fietsstad

In 2002 richtte het Netwerk Duurzaam Leuven het projectteam ‘Fiets en Mobiliteit’ op. Het team vergadert tweemaandelijks en is een platform voor al wie in Leuven bezig is met duurzame mobiliteit: de politie, het stadsbestuur, de K.U.Leuven, fietsverenigingen …

In 2009 besloten we de werkgroep ‘Leuven Fietsstad’ op te richten. Het is een werkgroep die heel wat partijen rond de tafel brengt: de politie, het stadsbestuur, fietsverenigingen … Zij buigen zich over de uitbouw van een samenhangend fietsbeleid. Op de agenda staan belangrijke punten als autoluwe stad, diefstalpreventie, infrastructuur, stallingen, … We hopen binnenkort een aantal vernieuwingen te lanceren.

Het team zet jaarlijks enkele acties op het getouw en ondersteunt de stad bij het organiseren van mobiliteitsacties, zoals Leuven Autovrij.

‘Fiets en Mobiliteit’ en ‘Leuven Fietsstad’, 016 27 24 08 of [email protected].

Velo

Fietspunt

En wie kent onderhand Velo en Fietspunt niet? Bij Velo kan je een fiets huren, laten herstellen of gratis graveren tegen diefstal. Velo biedt ook een zinvolle opleiding en werkervaring aan jongeren en kansengroepen, en werkt actief mee aan meer (fiets) veiligheid in de stad.

In het Fietspunt aan het station kan je je fiets herstellen volgens het ‘veilig thuiskom’principe: je kan je remmen, lichten, banden, pedalen en ketting herstellen, zodat je veilig thuis geraakt. Kortom, we blijven sleutelen aan een gezwinde fietsstad! 15

© Grontmij

De fiets en stadsvernieuwing: een fantastisch project aan het Fochplein. De laatste jaren is er in onze stad veel aandacht besteed aan de fietsinfrastructuur. Denk maar aan fietspaden, fietsparkings, fietstunnels, … Ook bij grote stadsvernieuwingsprojecten komt het ‘fietsdenken’ op het voorplan. Een mooi voorbeeld is de heraanleg van het Fochplein. Daar bouwt de stad een bewaakte fietsenstalling voor 560 fietsen. Er is niet alleen plaats voor klassieke fietsen, maar ook voor XL-fietsen, aanhangfietsen of fietsen met een fietskar. Velo zal de fietsenstalling onderhouden en bewaken en instaan voor kleine herstellingen en het verhuren van fietsen. Maar ook in heel wat andere stadsvernieuwingsprojecten speelt de fiets een hoofdrol: ❱ De stad bouwt aan een tunnel onder de Tiensesteenweg. Zo ontstaat er een 16

comfortabele en veilige verbinding tussen het park Belle Vue (achter het station) en het nieuwe fietspad naar Abdij van Park. ❱ Tussen de tunnel onder de Tiensesteenweg en de bestaande houten fietsbrug naar Abdij van Park komt een nieuw fietspad. Het pad loopt achter de tuinen van de Adjudant Harboortstraat, de Brugstraat en de Hoegaardsestraat. ❱ Ook bij de herinrichting van het verkeersknooppunt aan het Vuntcomplex gaat veel aandacht naar de fiets.

30 doet deugd Sinds 30 januari 2011 is de Leuvense binnenstad zone 30. Je mag er niet sneller rijden dan 30 kilometer per uur. Dat heeft een pak voordelen: een zone 30 beperkt het aantal en de ernst van ongevallen, voorkomt gevaarlijke situaties en zorgt voor minder lawaai en uitlaatgassen.

TIP Rij minder en zuiniger. Als je rijdt, rij rustig en gelijkmatig, en zorg ervoor dat de banden op spanning zijn. Dit kan al snel een brandstofbesparing van 10% opleveren.

Wist je dat...? ... we in 2010 138 autodelers en 39 autodeelgroepen via Autopia mochten inschrijven? ... Leuven anno 2010 negen standplaatsen telt waarop cambio 23 auto’s ter beschikking stelt? Dat is goed voor 185 tot 276 private wagens minder op de baan! ... er in Leuven 1.334 fietsenstallingen zijn, goed voor 21.525 plaatsen? Na de werken aan het Fochplein komer er nog 560 plaatsen bij. … het risico op een ongeval dubbel zo groot is bij 50 kilometer per uur dan bij 30 kilometer per uur? Bovendien is de kans op een dodelijk ongeval bij 30 kilometer per uur slechts 5%, bij 50 kilometer per uur is dat 45%.

Schoolroutekaart Voor onze fietsende kinderen en jongeren maakten we de schoolroutekaart: een gids die hen veilig naar school loodst. De kaart illustreert de veilige routes van en naar de scholen en wijst op de gevaren van bepaalde wegen en kruispunten. Met de kaart willen we leerlingen en ouders stimuleren om met de fiets of te voet naar school te gaan. Dat betekent minder auto’s en dat is veiliger en milieuvriendelijker!

Vraag je gratis schoolroutekaart aan bij de preventiedienst via 016 21 07 00 of [email protected] of download hem van www.leuven.be/leven/onderwijs

17

18

Ga van start in eigen huis en tuin

Duurzaamheid, bewuster omgaan met middelen, … de globale afspraken erover worden gemaakt in exotisch klinkende steden als Kyoto en Cancún. Maar in praktijk is het alles behalve een ver-van-mijn-bed-show.

Vele kleine inspanningen leiden tot één grote vooruitgang. En dat begint in je eigen huis en tuin.

19

Een compostvat en een compostbak.

Kringloop in je tuin. Wist je dat kringloop-tuinieren je huisvuil met 50% kan doen slinken? En je hoeft er niet eens een grote tuin voor te hebben.

Welk groen recept moet je volgen? Veel werk vraagt thuiscomposteren niet. Koop een compostbak of compostvat bij de reinigingsdienst, of maak een composthoop in open lucht. Eenmaal dat is gebeurd, neemt de natuur het van je over: kleine or-

ganismen verwerken het organisch (gft-) afval tot compost. Af en toe de compost verluchten, doet wonderen. Na een half jaartje heb je compost van goede kwaliteit. Wie wat meer uiteg wil, kan in de leer bij de Leuvense compostmeesters. Zij staan je bij met raad en daad. milieudienst, 016 27 24 00 of [email protected]

Teveel gras- of snoeiafval?

20

Wie worstelt met te veel gras- of snoeiafval kan een mulchmaaier, een fluisterhakselaar of traaggroeiend graszaad aankopen.

Een fluisterhakselaar versnippert of vermaalt snoeiafval tot houtsnippers die je kan hergebruiken als bodembedekker.

Een mulchmaaier is een grasmaaier zonder opvangbak, die tijdens het maaien het gras fijn maalt en terug op het gazon werpt. Het gemaaide gras voedt zo het gazon waardoor je minder moet bemesten. Traaggroeiende grassoorten zorgen ook voor minder afval. Ze moeten minder bemest worden en zijn zo stevig als sportgazon.

Subsidie Wie een mulchmaaier of fluisterhakselaar koopt, kan rekenen op een subsidie van EcoWerf (met de medewerking van de provincie Vlaams-Brabant). www.ecowerf.be

Beter én gratis: regenwater. Verspil geen kraantjeswater om je auto te wassen, het toilet door te spoelen, je huis te poetsen ... Gebruik regenwater! Daarmee bespaar je duizenden liters drinkwater en honderden euro’s. Ook dat is duurzaamheid.

Een beloning van de stad Wie regenwater opvangt of een regenwaterinstallatie op de sanitaire installatie aansluit, kan aanspraak maken op een subsidie. Wie het toilet doorspoelt met regenwater kan rekenen op e 225, wie een vrijstaande kraan of een wasmachine aansluit op een hemelwaterinstallatie, krijgt e 75. Reken daar nog de premies van het Vlaamse Gewest bij, en je hebt al snel e 625 gewonnen! Ook de aanleg van een hemelwaterinfiltratiesysteem, wordt door de stad gesubsidieerd.

Waarom? Daarom! Investeren in regenwater loont meer dan ooit de moeite: ❱ Waardevolle grondreserves aan drinkwater worden gespaard. ❱ Regenwater is zachter dan drinkwater. Daarom moet je minder wasmiddel gebruiken. Wasverzachter is zelfs helemaal niet meer nodig. ❱ De rioolstelsels en rioolwaterzuiveringsinstallaties worden minder belast. ❱ Het zachte, zoutarme regenwater is heel geschikt voor het begieten van planten. Informatie over de premies van de stad en het Vlaamse Gewest krijg je bij de milieudienst.

Groendak: meer dan een tuin boven je hoofd. Een groendak heeft een dakbedekking die bestaat uit levende planten. Afhankelijk van de dikte van de onderlaag ziet die er zeer verschillend uit. Op een dunne laag (zowel plat als licht hellend) kan een voedselarm graslandje of een mozaïek van mossen en vetplantjes aangelegd worden dat weinig onderhoud vraagt. Op een plat dak met stevige constructie is een echte siertuin mogelijk. Een groendak kan tot 80% van het regenwater opslorpen en weer afgeven in de atmosfeer. Het verlengt bovendien de levensduur van de dakbedekking, het isoleert en het zuivert de omgeving door de productie van zuurstof. © TECMAT

Een extensief groendak vraagt weinig onderhoud

Wie een groendak aanlegt, kan rekenen op een subsidie van de stad van e 31 per m2.

OPGELET Om aanspraak te maken op een subsidie, moet je steeds aan bepaalde voorwaarden voldoen. milieudienst, 016 27 24 00 of [email protected].

© TECMAT

Intensieve groendaken zijn soms echte siertuinen 21

Wat zijn duurzame producten? Een definitie geven is niet eenvoudig. Eigenlijk zijn er heel wat elementen die een product meer of minder duurzaam maken: de kwaliteit, een eerlijke prijs voor de producent, milieuvriendelijkheid, geen gebruik van pesticiden, de garantie dat er geen kinderarbeid aan de productie te pas kwam, het transport, het naleven van internationale arbeidsvoorwaarden … Als je twijfelt of een product wel of niet duurzaam is, helpen deze pictogrammen je op weg:

Dit Europees ecolabel duidt, in alle landen van de Europese Unie, de producten aan die het milieu gedurende hun volledige levenscyclus minder schade berokkenen.

Het Biogarantielabel garandeert dat het product biologisch geteeld is: zonder pesticiden, zonder chemische meststoffen, ...

FSC (Forest Stewardship Council) is een label of keurmerk op een houtof papierproduct. Het geeft aan dat een product afkomstig is uit een duurzaam beheerd bos.

Dit betekent dat je de lege verpakking terug naar de winkel mag brengen zodat ze opnieuw kan gebruikt worden. Het geld dat je voor de verpakking hebt betaald toen je ze kocht, krijg je terug.

Dit label kan twee dingen betekenen: ofwel kan het product worden gerecycleerd, ofwel bevat het gerecycleerd materiaal. In dit laatste geval moet het woord “Gerecycleerd” erbij staan.

Het Groene Punt op een verpakking betekent dat het bedrijf dat dit product op de markt brengt, een financiële bijdrage levert aan het selectief inzamelen, het sorteren en het recycleren van huishoudelijk afval. Het betekent niet dat de verpakking waarop het logo gedrukt is, gerecycleerd zal worden. Het betekent evenmin dat de verpakking of het product dat erin zit, uit gerecycleerd materiaal bestaat.

22

Ook de stad tekent voor duurzaamheid. De stad houdt bij het beheer van haar patrimonium steeds meer rekening met de duurzaamheid van de producten. Als we grote contracten met leveranciers afsluiten is dit een zeer belangrijke voorwaarde.

Leuven is sinds 2005 een Fairtrade gemeente. De stad kreeg deze titel omdat: ❱ de stad Fairtrade promoot, met woorden en daden. ❱ je hier fairtradeproducten kan kopen en eten. ❱ Leuvense scholen, organisaties en bedrijven fairtradeproducten gebruiken en helpen promoten. ❱ Netwerk Duurzaam Leuven voortdurend aandacht blijft vragen voor duurzaam consumeren.

We willen ook zo zuinig mogelijk omspringen met goederen. Neem nu de poetsproducten die we gebruiken. Onze eigen onderhoudsmensen poetsen uitsluitend met producten die het milieu niet schaden. Ook onze externe poetsfirma’s verplichten we om diezelfde producten te gebruiken. En aan ons onderhoudspersoneel geven we regelmatig opleidingen in het eco-efficiënt poetsen en onderhouden van onze gebouwen. Opgeruimd staat netjes als we ook de natuur schoon behandelen.

Wat kun je zelf doen? Hieronder vind je enkele praktische tips die je thuis kan toepassen.

Wist je dat...? ... wij per inwoner 118,6 kg restafval per jaar verzamelen, tegen 153 kg op Vlaams niveau? ... 70% van het huisvuil selectief wordt opgehaald en als grondstof wordt gebruikt, en er slechts 30% verbrand wordt? ... een gemiddeld gezin elk jaar 60 kilo voedingswaren weggooit? Dat is goed voor 330 euro. Een tiende van wat we in de supermarkt kopen, belandt ongebruikt in de vuilnisbak. Per 5 potjes yoghurt gooien we er 1 weg. En van de 10 plakjes kaas komen er maar 8,5 tussen een boterham terecht. Dat zegt het Brusselse Instituut voor Milieubeheer. Cijfers uit 2009

❱ Geen regenwaterput? Vang regenwater op in een citern van pvc die je in elke doehet-zelf zaak kan aankopen. ❱ Spring eens binnen in kringloopwinkel het Spit. Goederen hergebruiken, da’s pas duurzaam! ❱ Koop zoveel mogelijk verpakkingsarme producten of artikelen. ❱ Kleef een sticker op je brievenbus die advertentiebladen uit je bus houdt. ❱ Koop seizoensgroenten of -wanneer dat niet kan- liever diepvriesgroenten uit eigen land, dan verse groenten die met het vliegtuig getransporteerd werden. ❱ Eet minder vlees. Het minderen van de vleesconsumptie helpt enorm met het terugdringen van de CO2-uitstoot. Volgens een schatting van de Wereldvoedselorganisatie uit 2006 is veeteelt verantwoordelijk voor ongeveer 18% van de mondiale broeikasemissies, meer dan alle verkeer en vervoer samen. 23

24

Wonen en werken in een groene stad

De stad koestert haar openbaar groen. Onze groendienst zorgt ervoor dat de juiste plant op de juiste plaats terechtkomt, dat de parken en perken onderhoudsvriendelijk zijn en er een grote variëteit van bomen, struiken, planten en bloemen is.

milieuvriendelijke oplossingen te bedenken:

Maar

we

proberen

ook

steeds

meer

we kiezen planten die als het ware zichzelf onderhouden, we integreren meer groen in nieuwe of vernieuwde stadswijken en we engageren ons om steeds minder pesticiden te gebruiken!

25

Zonder is gezonder: naar 0% pesticiden. De stad streeft ernaar om vanaf 1 januari 2015 geen enkele pesticide meer te gebruiken. Dit is een zeer bewuste keuze; we willen een gifvrije stad worden die haar openbaar groen op milieuvriendelijke wijze zal aanplanten en onderhouden.

Dit vergt heel wat kennis en training van de mensen van de groen- en onderhoudsdienst. Zij zijn al sinds 2003 volop bezig zijn met het uitproberen van duurzame alternatieven. Naar 0% pesticiden, want zonder is gezonder.

Kessel-Lo: nu al 100% herbiciden- en pesticidenvrij! In 2006 werd een eerste stap gezet in het afbouwen van het herbicidengebruik. Voor het eerst beheren we een deel van Leuven haast volledig herbicidenvrij: deelgemeente Kessel-Lo. Dit wil niet zeggen dat onkruid nu vrij spel krijgt! We trekken de kaart van de alternatieve onkruidbestrijding, in Kessel-Lo, maar ook in de andere deelgemeenten.

Zachte producten Ook de aard van de producten die we wel nog gebruiken, is bijgestuurd. Zo hebben we alle producten met een zware milieubelasting (b.v. producten met diuron) afgezworen en gebruiken we nu voornamelijk het weinig gevaarlijke glyfosaat. Dit laat weinig of geen resten achter en is minder schadelijk voor bodem- en waterleven.

Nieuwe technieken Om het opschieten van onkruid tussen de aanplantingen tegen te gaan, gebruiken we meer en meer bodembedekkers: houtsnippers, bijvoorbeeld. Alle snoeihout kunnen we op die manier recupereren. Parken en plantsoenen leggen we – waar mogelijk- op een natuurvriendelijke manier aan. Dat wil zeggen dat het beheer van het groen nadien mogelijk moet zijn zonder gebruik te maken van herbiciden.

Slimme machines Ook voor het bestrijden van onkruid tussen verhardingen (zoals tussen trottoirtegels) hebben we een milieuvriendelijk alternatief. We borstelen met speciale veegmachines het onkruid weg of branden het weg met onkruidbranders. 26

TIP

Wist je dat...?

Waarom geen klimplant tegen je gevel laten groeien? Je steekt de natuur een handje toe. ‘s Nachts geniet je van een heerlijk parfum van b.v. wilde kamperfoelie en overdag van het betoverende groene lover. Je fleurt meteen ook je buurt of straat op. 
 Wie een geveltuin wil aanleggen, moet een vergunning aanvragen bij de milieudienst. Sinds 2008 krijg je er ook een subsidie van 25 euro voor. Hiermee is je klimplant zo goed als terugbetaald.

... de stad Leuven 295 hectare openbaar groen onderhoudt, aanlegt en beheert? Dat is 30% meer dan 8 jaar geleden. … elke inwoner op maximum 400 meter van zijn/haar woning toegang heeft tot groene ruimte? ... je een GRATIS speelplein- en parkenplan kan verkrijgen bij de jeugddienst ( 016 24 66 90, [email protected])? 
 ... de stad Leuven sinds 1996 al de helft minder herbiciden gebruikt?

milieudienst, 016 27 24 00 of [email protected]

© Filip Van Loock

27

Colofon Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, gekopieerd of op eender welke manier gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Coördinatie redactie en eindredactie: Communicatie en stadmarketing stad Leuven Communicatiebureau Nelson Branding & Communication, Remytoren, Vaartdijk 3 bus 501, 3018 Leuven

Lay out, opmaak en prepress: Communicatiebureau Nelson Branding & Communication, Remytoren, Vaartdijk 3 bus 501, 3018 Leuven Druk: Acco drukkerij, Rijweg 173, 3020 Herent Verantwoordelijke uitgever: Mohamed Ridouani, stadskantoor, Professor Van Overstraetenplein 1, 3000 Leuven

Bronnen en contactgegevens - - - - - - - - - - - - - -

www.autodelen.net www.cambio.be vzw Dialoog: Remylaan 13, 3018 Leuven, 016 23 26 49, [email protected], www.dialoog.be www.ecowerf.be www.fostplus.be dienst huisvesting, 016 27 26 50, [email protected] www.leuven.be milieudienst, 016 27 24 00, [email protected] Netwerk Duurzaam Leuven, 016 27 24 11, [email protected], www.duurzaamleuven.be www.ovam.be vzw Pendule: IJzerenmolenstraat 4, 3001 Leuven, 016 65 91 52, [email protected] preventiedienst: Philipssite 4, 3001 Leuven, 016 21 07 00, [email protected] vzw Velo: Hollestraat 1, 3001 Leuven, 016 29 87 40, [email protected], www.velo.be Mozaïek

Bezorg ons jouw duurzaam idee! Heb jij een duurzaam idee? Het maakt niet uit of het klein of groot is, of het verband houdt met energie, mobiliteit of nog helemaal wat anders … wij zijn benieuwd! Vul dit formulier in en bezorg het ons (stadskantoor, milieudienst, Professor Van Overstraetenplein 1, 3000 Leuven) of mail naar [email protected]. De knapste ideeën worden beloond met een aankoopcheque van e100 van BioPlanet of een gratis opleiding van een compostmeester en een pak handig compostmateriaal. Voornaam en naam: ...................................................................................................................................... Adres: ................................................................................................................................................................... Telefoonnummer: ............................................................................................................................................ e-mail: ................................................................................................................................................................... Duurzaam idee: ............................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. 28