0 | Jaarcijfers 2009
Koninklijke Ten Cate nv Jaarcijfers 2009
Ir L. de Vries, bestuursvoorzitter en CEO Koninklijke Ten Cate nv Amsterdam, donderdag 4 maart 2010
Agenda •
Profiel en marktthema’s
•
Kernactiviteiten en organisatie
•
Technologie overzicht
•
Omzet- en EBITA verdeling
•
Financiële gang van zaken
•
Medewerkers
•
Belangrijkste ontwikkelingen per segment
•
Gang van zaken en vooruitzichten 2010
•
Strategische thema’s
2 | Jaarcijfers 2009
Profiel
Specified materials
Safety and protection
Sustainability and environment Standards, norms
3 | Jaarcijfers 2009
Marktthema’s gebaseerd op maatschappelijke trends Increased threats Safety and protection
Personal safety Protection of personal environment Reduction of energy consumption
Sustainability and environment
Water management Environmental protection
4 | Jaarcijfers 2009
Kernactiviteiten •
Beschermende weefsels • • •
• •
Lucht- en ruimtevaart composieten Armour composieten • •
•
Voertuigen Personen
Geosynthetics • •
•
Leger Industrie en hulpdiensten Outdoorsegment
Infrastructuur Milieu en watermanagement
Kunstgras •
Sport en landscaping
5 | Jaarcijfers 2009
Organisatie
TenCate
Advanced Advanced Textiles Textiles & & Composites Composites
Geosynthetics Geosynthetics & & Grass Grass
Omzet: € 842 miljoen
Overig Overig
Omzet: € 397 miljoen
Omzet: € 392 miljoen
Omzet: € 53 miljoen
Marktgroepen • TenCate Protective Fabrics • TenCate Outdoor Fabrics • TenCate Space & Aerospace Composites • TenCate Advanced Armour
Marktgroepen • TenCate Geosynthetics • TenCate Industrial Fabrics • TenCate Grass
Onderdelen • Xennia Technology • TenCate Enbi • Holding & Services
6 | Jaarcijfers 2009
Technologie-overzicht
7 | Jaarcijfers 2009
Omzetverdeling per sector 2009
Advanced Textiles & Composites
6%
Geosynthetics & Grass Other 47%
47% 2008
Advanced Textiles & Composites
5%
Geosynthetics & Grass
48%
8 | Jaarcijfers 2009
47%
Other
Geografische omzetverdeling (bestemming) 2009 3% 3%
7%
6%
Nederland 9%
Overig Europa VS / Canada 32%
Azië Australië/NZ Z-Amerika
44%
Overig
2008
4%
3%
2%
7%
Nederland
8%
Overig Europa VS / Canada 32%
Azië Australië/NZ
44%
Z-Amerika Overig
9 | Jaarcijfers 2009
EBITA verdeling per sector
2009
Advanced Textiles & Composites
4%
Geosynthetics & Grass
33%
10 | Jaarcijfers 2009
63%
Overig exclusief Holding kosten
Kerncijfers
Koninklijke Ten Cate nv Netto omzet EBITA EBITA marge (%) EBIT Nettowinst Investeringen Afschrijvingen en amortisatie Netto geïnvesteerd vermogen ultimo Rendement op gem. netto geïnv. vermogen % Dividendvoorstel per aandeel (x €1)* X € 1 mln.
*) 2008: 50% stockdividend + 50% keuze dividend 2009: keuzedividend
11 | Jaarcijfers 2009
2009 842,0 41,5 4,9 32,7 23,9 17,3 42,7 620,8 5,7 0,60
2008 1033,0 95,4 9,2 83,8 51,1 48,0 42,3 746,6 13,4 0,85
Highlights 2009 •
Omzet 2009: € 842 miljoen (2008: € 1.033 miljoen) • • •
•
EBITA 2009: € 41,5 miljoen (2008: € 95,4 miljoen) • • • •
•
Gecorrigeerd voor eenmalige posten is de (operationele) winstdaling 42%
Stringent cashmanagement: schuld met € 136 miljoen teruggebracht tot € 195 miljoen •
•
Werkkapitaalbeheersing en omzetsturing leidt tot margedruk resp. onderbezettingresultaten Bijzondere (eenmalige) kostenposten € 11 miljoen (2008: bate € 5 miljoen), waarvan € 6,4 mln. herstructureringskosten (circa € 5 mln. in het vierde kwartaal) Geschil met energieleverancier (€ 5 miljoen additionele energiekosten) Autonoom: -58% / Valuta effect: +2%
Nettowinst 2009: € 23,9 miljoen (2008: € 51,1 miljoen) •
•
Autonome daling 18% Omzet gestuurd door cashmanagement (werkkapitaalbeheersing), vooral in 4e kwartaal (kunstgras) Valuta effect +2%
Schuld / EBITA ratio: 2,4
Uitblijven / uitstel van defensieorders voor voertuigenbepantsering • •
Aanzienlijk lagere omzet TenCate Advanced Armour (VS) Grote orders begin 2010 aangekondigd
12 | Jaarcijfers 2009
Highlights 2009 (vervolg) •
Daling industriële vraag naar werkkleding / beschermende beroepskleding (vooral in Europa)
•
Aangekondigde overheidssteun voor infrastructuurmarkt VS deed zich niet voor
•
Continue Amerikaanse legerorders voor vlamwerende legeruniformen (TenCate Defender™ M) en succesvolle introductie van multi-risicokleding voor de Amerikaanse industriële markt (TenCate Tecasafe™ Plus) compenseren ten dele de omzetterugval
•
Dividendvoorstel: € 0,60 per aandeel, geheel naar keuze in contanten of stockdividend (2008: € 0,85 [50% in contanten / 50% keuzedividend])
13 | Jaarcijfers 2009
Vierde kwartaal 2009 •
Omzet 4e kwartaal 2009: € 186 miljoen (2008: € 251 miljoen) •
•
EBITA 4e kwartaal 2009: € 2,4 miljoen (2008: € 24,3 miljoen) •
•
Voorraadvorming Amerikaanse leger
Uitblijven oplevering orders voor voertuigenbepantsering voor jaareinde Limitering off-season orders kunstgras • • • •
•
EBITA-verschil van € 21,9 miljoen is voor de helft gerelateerd aan bijzondere posten
Tijdelijk lagere omzet TenCate Protective Fabrics (VS) •
• •
Autonoom -18%
Temporisering productie en wijziging productieorganisatie (Nederland) Positief effect op werkkapitaal Verschuiving omzet en resultaat naar 2010 Vierde kwartaal niet maatgevend voor marktontwikkelingen
Kunstgras- en composietenproductie (in Nederland) omgevormd tot kleinere flexibele eenheden •
Kosten voor reorganisatie in 4e kwartaal: € 5 miljoen
14 | Jaarcijfers 2009
Lange termijn trends blijven sterk •
Handhaving / verhoging defensiebudgetten gericht op beveiliging • •
•
Veiligheidsbesef groeit, evenals in “emerging markets” • •
•
Army modernization programma’s: bieden langjarige orderstroom Vertraging besteding van budgetten / daling urgente programma’s
Geografische markt breidt zich uit Productbewuste markt (prijs / prestatie): TenCate Tecasafe™ Plus alternatief voor “dure” inherent vlamwerende producten
Brandstofkosten besparingen / kostenreductie in luchtvaartindustrie • •
Lange termijn ontwikkelingen positief voor thermoplasten (TenCate Cetex®) Nieuwe innovatietrajecten opgestart samen met industriële partners (Boeing / Airbus) • Spin-off naar andere industrieën
15 | Jaarcijfers 2009
Lange termijn trends blijven sterk (vervolg) •
Watermanagement en milieu • • • •
•
Global warming en infrastructuur • •
•
Wateropvang, drainage, irrigatie is wereldwijde groeimarkt voor geotextiel Beheer grond- en waterverontreiniging Sanering (Azië) Behandeling industrieel proceswater: nieuwe markt
Kustbescherming, landwinning Weg- en waterbouwprojecten tijdelijk vertraagd / effecten, overheidsstimulering in 2010-2011 verwacht
Sport en vrije tijd • •
Waterschaarste (kunstgras als verantwoord / duurzaam alternatief) Acceptatie kunstgras groeit, kwaliteitsnormering op hoger niveau
16 | Jaarcijfers 2009
Medewerkers (FTE) wereldwijd circa 3.800 Ultimo december 2009
• • •
• • •
Noord-Amerika 1.310
17 | Jaarcijfers 2009
Europa 1.430
Midden-Oosten 280
Azië en Australië 780
Reductie personeelsbestand 15% op jaarbasis FTE
2000 1500 Nederland Overig Europa Amerika
1000
Midden Oosten Azië
500 0 2008
2009
Op basis van gemiddelde standen
• Personeelskosten 2009 € 17 miljoen gedaald
18 | Jaarcijfers 2009
Overige financiële informatie •
Investeringen in materiële vaste activa € 13,1 miljoen • •
•
Netto rentedragende schuld € 195 miljoen (kredietfaciliteit € 390 miljoen) •
•
Lagere gemiddelde schuld Lager gemiddeld rentepercentage
Belastingdruk bleef vrijwel gelijk • •
•
Schuldratio ruimschoots binnen de convenant (3)
Netto financieringslasten daalden van € 13,7 miljoen tot € 7,8 miljoen • •
•
Investeringen in immateriële vaste activa € 4,2 miljoen Afschrijvingen € 34 miljoen, amortisatie € 8,8 miljoen
Aanzienlijke toename winstaandeel Amerikaanse activiteiten Benutten verliescompensatie en vorming belastingenlatenties
Operationele kasstroom steeg met € 96 miljoen tot € +145 miljoen (+200%)
19 | Jaarcijfers 2009
Concernomzet per kwartaal 1200
mln. euro
1000 251
800
226
186
171
600
270
159
223
233
202 177
400
302
231
208
235
174
189
191
209
203
2005
2006
2007
2008
2009
177
200 0
Q1
20 | Jaarcijfers 2009
Q2
Q3
Q4
EBITA per kwartaal 100 24,3
mln. euro
80 22,3
60 10,4
40 20
6,7
19,5
2,4
16,9
31,9
13,5 12,9
25,8
20,1
15,1
13,4
6,1
8,7
11,2
13,4
2005
2006
2007
2008
0
Q1
21 | Jaarcijfers 2009
18,2
Q2
Q3
Q4
7,5
2009
Netto winst per kwartaal * 60 50 mln. euro
13,8
40
13,9
30
11,9
7,1 4,6
20
9,2
10
9,2 3,8
0
11,2 10,8 18,1 10,9
10,0
13,2 8,2
5,2
7,3
6,0
1,8 -0,8
-10 2005
2006
*) Aangepast voor resultaat op verkochte activiteiten en bijzondere waardeverminderingen
22 | Jaarcijfers 2009
2007
2008 Q1
Q2
2009 Q3
Q4
Ontwikkelingen per sector
Kerncijfers per sector
Advanced Textiles
& Composites
24 | Jaarcijfers 2009
Advanced Textiles & Composites (x € 1 m ln.) Netto omzet EBITA EBITA marge (%) EBIT Investeringen Afschrijvingen en amortisatie Netto geïnvesteerd vermogen ultimo Rendement op gem. netto geïnv. vermogen (%)
2009 397,3 31,7 8,0 27,0 4,2 14,2 234,0 12,0
2008 481,0 61,5 12,8 52,9 11,7 17,6 286,4 22,9
Omzetverdeling Advanced Textiles & Composites • Omzet 2009: • Autonoom: • Valuta-effect:
€ 397 mln. -20% +3%
Advanced Textiles Advanced Composites 2009
Advanced Textiles Advanced Composites
2008
25 | Jaarcijfers 2009
Belangrijkste ontwikkelingen per segment TenCate Advanced Textiles
•
Omzet in TenCate Defender™ M bleef sterk groeien • • •
•
TenCate Defender™ M materialen in toenemend aantal toepassingen Amerikaanse leger lovend over de prijs / kwaliteiteigenschappen Oprichting business unit Defense & Tactical (end-user marketing)
Sterke daling markt voor industriële eindgebruikers en outdoormarkt (EU) • •
Marktaandeel in de VS toegenomen: introductie TenCate Tecasafe™ Plus Kostenreductie en concentratie Nederlandse productie
26 | Jaarcijfers 2009
Belangrijkste ontwikkelingen per segment TenCate Advanced Composites
• Verlaging building rates in de luchtvaartsector (Airbus A380 en Boeing 787) • Vertraging marktintroductie nieuwe vliegtuigen • Voorraadafbouw in de productieketen • Omzet in de ruimtevaart en militaire luchtvaart neemt toe • Nieuwe kwalificaties (o.a. UAV’s, energiemarkt) • Omzet voertuigenbescherming in de VS gedaald na topjaar 2008 • Europese omzet eindigt op lager niveau door uitstel belangrijke orders en lager volume personal armour opdrachten • Samenwerking Nederlandse aerospace-cluster met zowel Airbus als Boeing • TAPAS (Airbus consortium) / TPRC (Boeing consortium)
27 | Jaarcijfers 2009
Kerncijfers per sector
Geosynthetics & Grass
28 | Jaarcijfers 2009
Geosynthetics & Grass (x 1 m ln.) Netto omzet EBITA EBITA marge (%) EBIT Investeringen Afschrijvingen en amortisatie Netto geïnvesteerd vermogen ultimo Rendement op gem. netto geïnv. vermogen %
2009 392,1 16,8 4,3 13,8 9,0 25,3 332,7 4,1
2008 497,8 37,8 7,6 34,8 29,0 23,0 427,4 8,8
Omzetverdeling Geosynthetics & Grass • Omzet 2009: • Autonoom: • Valuta-effect:
€ 392 mln. -19% +1%
Geosynthetics Grass 2009
Geosynthetics Grass
2008
29 | Jaarcijfers 2009
Belangrijkste ontwikkelingen per segment TenCate Geosynthetics
• Positief effect Amerikaanse overheidsstimulering bleef uit • Geen opleving markt voor infrastructurele projecten • Bovengemiddelde omzetdaling Amerikaanse markt
• Geosynthetics-groep VS realiseerde aanzienlijke kostenreductie • Effect van lagere omzet op resultaten daardoor beperkt
• Aziatische markt bleef groeien
30 | Jaarcijfers 2009
Belangrijkste ontwikkelingen per segment TenCate Grass
•
Slagkracht kunstgrasindustrie beperkt door financieringsproblematiek • •
•
Limitering off-season sales in 4e kwartaal • • •
•
Zowel TenCate als de marktpartijen beperken voorraadniveau Productie daardoor beperkt; forse daling resultaat door onderbezetting Omzet en resultaat verschuiven naar 2010
Substantiële kostenverlaging voor 2010 doorgevoerd (VS en EU) • •
• •
Voorfinanciering projecten door marketingorganisaties en installateurs problematisch TenCate stuurt op werkkapitaalbeheersing: neemt niet de financieringsrol van banken over
Allocatie productie (zwaartepunt Midden-Oosten) Productie VS en EU gericht op specialties en klantspecifieke producten
Belang genomen in TigerTurf Succesvolle ontwikkeling weeftechnologie
31 | Jaarcijfers 2009
Kerncijfers per sector
Overig
Technical Components / Holding (x € 1 m ln.) Netto omzet EBITA 1) EBIT 1) Investeringen Afschrijvingen en amortisatie
1)
32 | Jaarcijfers 2009
2009 52,7 -7,0 -8,1 4,1 3,2
Dit resultaat komt voor rekening van de holding. Deze ontleent zijn inkomsten voornamelijk aan de rente over verstrekte leningen. Deze rente is niet zichtbaar op EBIT(A)-niveau.
2008 53,8 -3,9 -3,9 7,3 1,7
Belangrijkste ontwikkelingen per segment TenCate Enbi / Xennia Technology •
•
Lagere omzet TenCate Enbi •
Markt voor printers en copiers onder druk
•
Vervangende omzet buiten de traditionele markten
•
Break-even punt verder verlaagd
•
4e kwartaal met winst afgesloten
Xennia Technology boekt goede vooruitgang •
Eerste concept productieproces digitale textielveredeling gereed
•
Partnerschap afgesloten met Reggiani Macchine voor textielapplicaties
•
Positieve bijdrage aan concernresultaat
33 | Jaarcijfers 2009
Gang van zaken en vooruitzichten 2010
• Performance 2009 versus outlook 2010 • Vooruitzichten
TenCate business monitor (Marktontwikkelingen) Marktgroep Protective Fabrics Defense Protective Fabrics Industrial
Marktontwikkelingen 2009 USA +++
EU
--
USA + Azië -
Protective Fabrics Emergency response Composites Aerospace / Space
EU --
Vertragingen ontwikkeling Airbus-A380 en de-stocking Toename toepassingen in Amerikaanse markt (defensie, radomes, space)
EU +
EU - /+ USA -Azië +
Grass
35 | Jaarcijfers 2009
Daling Europese industriële productie TenCate Tecasafe Plus™ wint marktaandeel in de VS Groei in Azië beperkt Omzet gerelateerd aan overheidsbudgetten (voornamelijk VS
USA -Geosynthetics
Voortgaande omzetgroei in TenCate Defender™ M portfolio (USA) Toename aantal applicaties
-
USA + Composites Armour
Toelichting marktontwikkelingen
EU, USA, Azië ---
Solide positie in Europese markt; uitstel orders (EU) Uitzonderlijk hoge omzet niet gecontinueerd; afwezigheid belangrijke orders (VS) Volume daling in lijn met gemiddelde Amerikaanse markt op dieptepunt; overheidsstimulering niet doorgekomen Aziatische markt toont groei Financieringsproblematiek beheerst markt Omzet gestuurd door cash management
TenCate business monitor (Markt outlook 2010) Marktgroep
Markt outlook 2010
Toelichting markt outlook
Protective Fabrics Defense
USA +++
Sterke positie TenCate Defender™ M portfolio (USA), gedifferentieerde productportfolio
Protective Fabrics Industrial
EU - / +
Hogere order intake Europese markt Belangstelling TenCate Tecasafe Plus™ groeit (VS) Focus op locale Aziatische klanten en grote EU klanten met lokale partners
USA + / ++ Azië - / +
Protective Fabrics Emergency response Composites Aerospace / Space
- /+ EU -/ + USA +
Composites Armour
EU ++ USA -/+
Geosynthetics
EU - / + USA -- / Azië +
Grass
36 | Jaarcijfers 2009
EU, USA, Azië -/+
Nog geen herstel van de markt (Amerikaanse overheidsbudgetten) Situatie ten aanzien van voorraadposities normaliseert langzaam Start productie Boeing 787, militaire markt, nieuwe PMT-combinaties Europese en Amerikaanse markt starten veelbelovend Positie in UK versterkt via overname AML UK (TenCate Armour Composites UK) Geen significant herstel van de markt Kans op Amerikaanse overheidsstimulering (projecten) Aziatische en Zuid-Amerikaanse markt biedt groeipotentie Betere uitgangspositie door limitering voorraden / beleid gericht op margeverbetering
Gang van zaken en vooruitzichten 2010 •
Hogere orderintake Europese markt voor beschermende weefsels
•
Licht verbeterd perspectief aerospace-markt (Airbus / Boeing)
•
•
•
Militaire aerospace-markt ontwikkelt zich gunstig
•
Nieuwe kwalificaties
Veelbelovende ontwikkelingen markt voor voertuigenbepantsering •
Grote order geboekt voor Eurocopter (dochter EADS) met strategische impact (minimaal € 40 mln.)
•
Overname AML UK geeft toegang tot de Britse markt
•
Circa $ 25 mln. orders aangekondigd in Amerikaanse armourmarkt
Geosynthetics-markt VS afwachtend •
•
Stimuleringsmaatregelen overheid moet nog geëffectueerd worden
Aziatische markt voor geotextiel gunstig •
Toenemende aandacht voor milieu-oplossingen
37 | Jaarcijfers 2009
Gang van zaken en vooruitzichten 2010 (vervolg) •
Positief effect op omzet en winst 2010 verwacht van aanpassingen verkoopbeleid TenCate Grass-groep in 4e kwartaal 2009 •
•
Laag werkkapitaal bij aanvang seizoen
Financiële positie aanzienlijk versterkt t.o.v. het voorgaande jaar •
Management focus op “buy & build” strategie
•
Toenemende bezettingsgraad beschikbare productiecapaciteit
•
Geen structureel herstel van de kernmarkten in 2010 verwacht
•
Hoger resultaat over 2010 (onvoorziene omstandigheden daargelaten)
38 | Jaarcijfers 2009
Strategische thema’s
• Technologie / innovatie • Kostenleiderschap • Product differentiatie • End user marketing
Strategisch raamwerk: business model TenCate
© TenCate
Value chain management model op basis van: • Technologisch leiderschap • Kostenleiderschap • Productontwikkeling • End-user marketing
40 | Jaarcijfers 2009
Technologie roadmap TenCate
1: Vezel technologie
2: Textiel technologie
3: Finish technologie
41 | Jaarcijfers 2009
Vezel technologie 2009 >
Textiel technologie 2010 >
Finish technologie 2015 >
• Polymeer combinaties • Co-extrusie • Nieuwe spintechnieken
• 3D breien • 3D weven • UD tape • Digitaal printen / finishen
• Plasma finishen • Laser finishen
Technologisch leiderschap • Doorontwikkeling inkjettechnologie als finish / coatingtechnologie • Nieuwe toepassingen • Kostenverlagingen • Waardecreatie door middel van technologisch leiderschap Xennia
• Business case geweven kunstgras verandert waardeketenmodel • Performance gerelateerde ontwikkelingen (duurzaamheid)
42 | Jaarcijfers 2009
Kostenleiderschap •
Omvorming Nederlandse productie tot kleinere flexibele units • • •
Outsourcing Centralisatie / delen van kosten Reductie overhead
•
Positieve effecten digitale veredelingstechnologie
•
Sterke daling van kosten gerealiseerd in 2009
43 | Jaarcijfers 2009
Productontwikkeling: 4P matrix Product concept
Value chain management
PU
Direct customer
End customer
Formal product
Non formal product
Product specifications
Product guarantees
SH
Product integration
Problem solving capacity PU LL © TenCate
• Verhoogde aandacht voor productpositionering richting eindgebruiker
44 | Jaarcijfers 2009
Marktniveau: systemen / oplossingen So lo
Gerelateerde technologieën: • Vezel technologie • Textiel technologie • Veredel technologie
Multi technologieën: • Inkjet technologie • Robotica • Plasma technologie • Laser technologie • Et cetera
One function
Multi functions
Solo product
Integrated product
so lu tio
n
Material technology
System solutions
In te gr a
te d
sy st em © TenCate
• Concurreren op verschillende dimensies
45 | Jaarcijfers 2009
Marktniveau: allianties met marktpartijen Grootste dewatering order in Azië voor Huntsman in partnerschap met Ashland September 2009
46 | Jaarcijfers 2009
Marktontwikkeling • •
Verscherpte focus op Oost-Europa, Azië en Zuid-Amerika Marktontwikkeling composietmaterialen • •
• • •
Via open innovatiecentra Gerichte projecten (olie & gas, energie, transport)
Verhoging kwaliteitscriteria kunstgras Gerichte gezamenlijke aanpak defensiemarkten Concernmatige thematische marktbenadering • •
Veiligheid en bescherming Milieu en infrastructuur
47 | Jaarcijfers 2009
TenCate Geosynthetics Zhuhai, China
48 | Jaarcijfers 2009
