Koester je budget VISIE IN HET NIEUWS MANAGEMENT TECHNOLOGIE MENS & WERK. ITmet een

#APACITEITS PROBLEEM WWWJENRICKNL

SPECIALISTINSPECIALISTEN 2 9

o k t o b e r

2 0 0 8

•

n u m m e r

2 1

•

j a a r g a n g

2

•

w w w . i t - e x e c u t i v e . n l

Koester je budget

IN HET NIEUWS WACHTEN OP WINDOWS 7 Nu het it-budget onder druk staat wordt een grootschalige overstap op Windows Vista steeds onwaarschĳnlĳker. Microsoft gaat een directe migratie van Windows XP naar Windows 7 ondersteunen. p. 5

MANAGEMENT BROEDERS OVER DE VANGRAIL Als manager moet je een vrĳ brede weg naar een doel definieren. Werknemers zĳn op een heel smal pad alleen maar bezig de vangrails te vermĳden. Een interview met Henk Broeders, Capgemini. p. 14

TECHNOLOGIE VMWARE VOL VERTROUWEN De grootste leverancier van virtualisatiesoftware VMware maakt zich geen zorgen over Microsoft en Citrix, die flink marktaandeel hebben gewonnen. Het vertrouwt op zĳn uitgebreide stack van beheersoftware. p. 31 Bedrĳven hebben over het algemeen slecht zicht op de toegevoegde waarde van hun it-investeringen. Nu het weer aankomt op prioriteiten stellen, is een solide financieel-economische onderbouwing van it-investeringen onmisbaarder dan ooit.

“J

e kunt de betere projecten selecteren als je de impact van een investering voor klanten, voor de eigen organisatie of voor de it-afdeling goed doorrekent”, zegt professor business & ict aan de Rijksuniversiteit Groningen Egon Berghout. Er valt volgens hem

nog meer te winnen als bedrijven een gedetailleerd projectmanagementsysteem koppelen aan de eigen fi nanciële systemen. Op die manier kun je ook de impact van meerjarige trends en keuzes in kaart krijgen. “Er is bijna geen enkele organisatie die met een cijfer-

matige onderbouwing kan zeggen wat het meest efficiënte ontwikkelplatform is”, vervolgt Berghout. In de bouw is tot op de spijker vaak doorgerekend wat er in de bouw van huizen of kantoren is gaan zitten. Daar moet de IT ook naar toe. p. 4 en 22

The personal touch in IT

5 november 2008, 20.00 - 23.00 uur

MENS & WERK GENIETEN VAN DE CRISIS Managers klagen steen en been over de stress die voortkomt uit de economische malaise. De helft leidt hieronder volgens onderzoek. Zes van de tien willen een andere baan. p. 38

IT

met een

VISIE

Locatie: Rado Plage Beach Club (Schuin tegenover Hotel Martinez)

www.cam.nl

REDACTIONEEL

INHOUD NIEUWS

Domino-effect Op het gevaar af dat ik op een langspeelplaat ga lĳken die vastgelopen is, ga ik het toch nog een keer over de crisis in de financiële sector hebben. Er zĳn een aantal dominostenen aan het omvallen die ook voor de it-sector grote gevolgen zullen hebben. Bloomberg maakte vorige week een optelsom van de ontslagen die sinds eind 2007 gevallen zĳn bĳ banken en verzekeraars. In belangrĳke financiële centra als New York en Londen zĳn tot nu toe 130 duizend banen geschrapt. Deze ontslaggolf heeft de banenreductie na het barsten van de internetzeepbel in 2001 nu definitief in de schaduw gesteld. Dat heeft niet zoveel met IT te maken, ware het niet dat de it-afdeling op dit moment een plek in de organisatie is waar veel crisismanagers hard ingrĳpen. De financiële sector hield er over het algemeen nogal riante it-afdelingen en budgetten op na. Die zĳn nu kind van de rekening. Zo gaat de door Bank of America overgenomen zakenbank Merrill Lynch er tienduizend werknemers uitgooien. De it-afdeling van de bank wordt zwaar getroffen. Veel it-diensten komen straks bĳ de bestaande offshoretak van het nieuwe moederbedrĳf vandaan. Wat outsourcing betreft lĳkt de kogel nu definitief door de kerk. Een beetje bank besteedt tegenwoordig zĳn IT uit. Van een andere schaal maar daarmee niet minder de trend onderstrepend is de recente aankondiging dat de Van Lanschot bank zĳn IT gaat uitbesteden. De crisis heeft dus vooral grote gevolgen voor iters die in de financiële sector werken. Maar op dit moment valt er een andere dominosteen om, die de it-sector wel in zĳn hart zal raken. Budgetten staan onder druk nu de kredietverstrekking lastiger is geworden. Afnemers melden zich massaal bĳ leveranciers om prĳsverlaging te bedingen op licenties, beheer en onderhoud. Het schĳnt dat twee grote jongens uit de industrie SAP en Oracle inmiddels hun standaardprĳzen verlaagd hebben met 15 procent. Het zal niet lang duren voordat de it-sector hier ook zelf de nodige gevolgen van zal ondervinden. Sytse van der Schaaf Adjunct-hoofdredacteur IT Executive

4-13 5 7 9

Nieuwsoverzicht Weekmakers Column Dominique Deckmyn Wannahave

MANAGEMENT 14 17 19 20 22

Interview Henk Broeders Capgemini Column Charles Groenhuijsen Management Kort 1 Ook goede ondernemingen falen Management Kort 2

TECHNOLOGIE 26 29 31 32 35

Muur rond netwerk vertoont gaten Column Ron Tolido VMware vertrouwt op zijn management-stack Is Saas dwaas? Column IT&Recht Peter van Schelven

FORUM 37 37

Lezersreacties Agenda

MENS&WERK 38 39 40 41

Nieuws arbeidsmarkt Banencarrousel Portret van een it-manager Column René Diekstra

ESCAPE 42 42

Cartoon Colofon

VRI-KATERN 43-46

ADVERTEERDERSINDEX 01 33 01 02 12 36 47 01 24-25 48 18 10 30

AFAS Brunel Cam Solutions Capgemini CDG IDC IT Executive Opleidingen Jenrick Mediaplaza SAS SLTN Terremark VNU Exhibitions

BIJSLUITERS Focus Conferences VNU Exhibitions nr 21 • 29 oktober 2008

3

IN HeT NIeuws

weeKMAKeRs

INTEL KOOPT NETEFFECT OP Intel heeft voor 8 miljoen dollar NetEffect overgenomen. NetEffect maakt Ethernet chips en adapters voor high-performance computing clusters. De technologie van NetEffect en zĳn chips versterken het huidige Ethernet-aanbod van Intel. Het concerns verwacht vooral verbeteringen aan te kunnen brengen in serverclustertechnologie, servervirtualisatie en opslag over het netwerk. De producten van NetEffect ondersteunen de iWarp-standaard, volgens Intel een alternatief voor de opslagstandaard Infiniband.

MANAGED OBJECTS NAAR NOVELL Voor een niet nader kenbaar gemaakt bedrag heeft Novell Managed Objects overgenomen. Daarmee krĳgt Novell software in handen die in staat is om betere informatie te laten zien over de apparatuur in het datacenter en de werklast die daarop draait. Beheerders en managers kunnen daarmee een beter beeld krĳgen hoe hun informatiesystemen diensten aan fysieke en virtuele omgevingen leveren. Het bedrĳf Managed Objects zal worden geïntegreerd in Novell’s Systems and Resource Management divisie.

VAN LANSCHOT BESTEEDT IT UIT De Van Lanschot-bank gaat zĳn applicatie- en infrastructuurdienstverlening de komende zeven jaar uitbesteden aan Accenture en IBM. Circa honderd medewerkers gaan over naar deze bedrĳven. De regiefunctie en de informatiemanagementfunctie blĳven binnen de eigen organisatie. Quint gaat voor Van Lanschot op basis van resultaatverantwoordelĳkheid in een co-sourcingsovereenkomst deze uitbesteding managen.

SAMSUNG TREKT BOD IN Elektronicaconcern Samsung heeft zĳn bod van 5,9 miljard dollar op de geheugenfabrikant SanDisk ingetrokken. Reden voor deze stap is dat Samsung door nieuwe ontwikkelingen de aankoop te risicovol vindt. SanDisk weigerde in te gaan op het bod van Samsung. Daarnaast zĳn SanDisk en Toshiba recent een nieuwe productieovereenkomst aangegaan.

4

durf te kiezen! Zit je als it-manager krap bij kas? Kijk dan eens met een kritische blik naar je projecten. door de financieel-economische consequenties van tevoren goed door te rekenen en projecten beter te prioriteren valt er nog heel wat te winnen.

B

Bedrijven wachten op windows 7 Nu bedrijven weer uitermate kritisch naar hun it-budget kijken wordt een grootschalige overstap van het bedrijfsleven op windows Vista steeds onwaarschijnlijker. Microsoft heeft aangegeven een directe migratie van windows XP naar windows 7 goed te zullen ondersteunen.

B

edrijven laten Windows Vista nog steeds massaal links liggen. De nieuwste Windows-versie breidt zijn marktaandeel vooral uit omdat consumenten nieuwe computers kopen waarop dit besturingssysteem standaard geïnstalleerd is. Volgens Net Applications werd in september dit jaar op 18 procent van de pc’s Vista gebruikt. Een jaar terug lag dat nog op 7 procent. Windows XP draait nog steeds op bijna 70 procent van alle pc’s. Microsoft heeft aangegeven dat Windows 7 in 2010 op de markt komt. De kans is groot dat op dat moment Windows XP nog steeds erg populair is. Bedrijven sparen zo een vernieuwing van de desktop uit en vermijden pro-

blemen met software en drivers. Volgens onderzoeksbureau Gartner overweegt 60 procent van de bedrijven Vista over te slaan. Microsoft heeft zijn beleid inmiddels op deze realiteit aangepast. Het concern liet deze zomer weten dat de ondersteuning voor Windows XP zal doorlopen tot 2014. XP wordt daarmee dertien jaar met support in de lucht gehouden, terwijl een supportperiode van tien jaar voor een besturingssysteem gebruikelijk is bij Microsoft. Met een directe overstap van Windows XP op Windows 7 gaat het goedkomen. Zodra duidelijk werd dat Microsoft aan een nieuwe Windows-versie werkt ging het gerucht dat bedrijven

eerst over moesten stappen op Vista voordat zij met de nieuwste versie van Windows aan de slag zouden kunnen. Op de vorige week gehouden ITxpo-conferentie van Gartner in de VS liet Microsoft-ceo Steve Ballmer weten iedereen te adviseren om wel met Windows Vista aan de slag te gaan, maar dat een rechtstreekse overstap van XP op Windows 7 straks technisch heel goed mogelijk wordt. Dat komt omdat de softwarebasis en het drivermodel van Vista in Windows 7 overeind zullen blijven. Vernieuwingen zullen vooral zitten in een opgeschoonde gebruikersinterface en betere prestaties.

edrijven hebben op dit moment over het algemeen slecht zicht op de toegevoegde waarde van de it-investeringen die ze doen. Nu er meer prioriteiten gesteld worden, neemt het belang van een solide fi nancieel-economische onderbouwing toe. Een belangrijk instrument om de impact van een it-investering goed in te kunnen schatten is het maken en doorrekenen van een business case voordat de organisatie aan een project begint. “Je kunt de betere projecten selecteren als je de impact van een investering voor klanten, voor de eigen organisatie of voor de it-afdeling goed doorrekent”, zegt professor business & ict aan de Rijksuniversiteit Groningen Egon Berghout. Er valt nog meer te winnen als bedrijven een gedetailleerd projectmanagementsysteem koppelen aan de eigen fi nanciële systemen. Op die manier kun je ook de impact van meerjarige trends en keuzes in kaart krijgen. “Er is bijna geen enkele organisatie die met een cijfermatige onderbouwing kan zeggen wat het meest efficiënte ontwikkelplatform is”, vervolgt Berghout. “In de bouw is tot op de spijker vaak doorgerekend wat de bouw van huizen en kantoren kost en waaraan het is uitgegeven. Op de een of andere manier komt de IT met heel veel hobbyisme weg. Het maakt IT tot een gemakkelijke zondebok die directies blijkbaar nodig hebben.”

•

•

AMd stoot productie af Chipfabrikant Advanced Micro devices stoot de eigen productie van chips af naar het nieuw op te richten bedrijf Foundry. Intel heeft laten weten niet zondermeer akkoord te gaan met de overheveling van AMd’s licentierechten op zijn x86-architectuur.

F

oundry zal onder meer de chipsfabrieken van AMD in Duitsland overnemen, waaronder die in Dresden. Er komt een nieuwe fabriek in de Amerikaanse staat New York. Foundry zal de fi nanciële lasten van AMD verlichten, onder meer door een deel van de schulden mee te nemen. Dat is nodig na de veel te dure (5,4 miljard dollar) overname van ATI in 2006. Bovendien zal Foundry ook voor derden gaan nr 21 • 29 oktober 2008

produceren en ontwikkelen. Naar verwachting zal IBM, dat samenwerkt met AMD, ook orders gaan plaatsen. Er wordt veel Arabisch geld in AMD gepompt, te weten 4 tot 6 miljard dollar van het investeringsbedrijf Advanced Technology Investment (Atic) in Abu Dhabi. Beleggers reageerden enthousiast op AMD’s plan, de koers van AMD won op het nieuws 18 procent. Concurrent Intel volgt deze stap met ar-

gusogen. Intel en AMD hebben al licentiecontracten lopen vanaf 1976. Het laatste contract dateert van 2001, waarmee AMD licentierechten aan Intel betaalt voor diens x86-architectuur. Intel vraagt zich af of Foundry dit contract zomaar mag overnemen. AMD zegt dat het alle mogelijke maatregelen heeft genomen om ervoor te zorgen dat ‘The Foundry’ AMDproducten licentietechnisch kan produceren.

•

deBAT IT-INVesTeRINGeN

Egon Berghout, professor business & ict aan de Rijksuniversiteit Groningen laat zien hoe en waarom je bij een it-investering vooraf een zo goed mogelijk beeld moet zien te krijgen van de consequenties. Aan de hand van een security-investering laat hij zien hoe je zo’n investering cijfermatig maar ook met niet-financiële argumenten kunt onderbouwen en vooral ook reviewen na implementatie. Na deze spreekbeurt is er een paneldiscussie onder leiding van Sytse van der Schaaf adjunct-hoofdredacteur van IT.

GOOGle dOCs OF MICROsOFT OFFICe? …voorlopig nog allebei. Volgens Gartner groeit het gebruik van internetapplicaties als kool. Dit jaar wordt voor 6,4 miljard dollar aan software as a service (SaaS) uitgegeven. Dat is 27 procent meer dan vorig jaar. En dat zal de komende jaren zo doorgaan. De meeste van de huidige webapplicaties zĳn gericht op het delen van content, samenwerken en online vergaderen. Maar op dit moment neemt het gebruik van online kantoorsuites volgens Gartner het snelste toe. En Gartner heeft het dan nog over omzetgroei terwĳl de belangrĳkste internet kantoorsuite, Google Docs, vooral gratis wordt gebruikt. In werkelĳkheid stĳgt het feitelĳke gebruik dus nog veel harder. Ook wĳ op de redactie zĳn intensieve gebruiker van Google Docs. Het spreadsheet blĳkt een uitermate handige tool om planningen en processen in een zeer verspreide organisatie te organiseren; en columns en artikelen kun je prima in de tekstverwerker schrĳven. Het lĳkt me onzin om het einde van Microsoft Office opnieuw te voorspellen. Wel ondergraven dergelĳke webapplicaties de defacto monopoliepositie van Microsoft Office, een van de twee melkkoeien van Microsoft. Dat wordt op termĳn wat je noemt een ‘uitdaging’ voor Microsoft. Op dit moment maakt het concern zich meer zorgen over OpenOffice en organisaties die maar niet willen upgraden. Ik zie bedrĳven niet snel Office de deur uit doen voor Google Docs. Daarvoor is, naast betrouwbaarheidsrisico’s, de functionaliteit nog te beperkt. Er zal een praktĳk groeien dat organisaties beide naast elkaar gaan gebruiken; geleidelĳk zullen bĳ eventuele upgrades het aantal Office-licenties afnemen. Niet iedereen is immers een ‘power user’. Microsofts antwoord op deze bedreiging heeft me overigens nog niet kunnen imponeren. Office Live is een typische Microsoft-oplossing. Het houdt gebruikers gevangen in de Microsoft-omgeving: je hebt de pc-applicaties van Microsoft nodig om de online-documenten te bewerken. Erger nog: elke gebruiker moet ook nog over de juiste versie beschikken. Het voordeel van deze aanpak is dat de volledige functionaliteit van de pc-applicaties kan worden ingezet; het evidente nadeel dat je de online documenten niet werkelĳk adhoc kunt delen met een spontaan werkgroepje. Dat is juist het voordeel van programma’s als Google Docs. Organisaties willen informatie én applicaties op elk geschikt moment met iedereen kunnen delen, Microsoft-gebruiker of niet. Ik vermoed dat Office Live de laatste poging van Microsoft wordt om gebruikers binnen de eigen omgeving gevangen te houden. Dit gaat namelĳk niet meer werken. lAPTOP KwĲT? … zeker gevlogen. Ik schrĳft deze tekst in New York op mĳn meegebrachte laptop. Inmiddels weet ik dat ik van geluk moet spreken. Laptops en mobiele telefoons blĳken namelĳk bĳ de veiligheidscontrole op het vliegveld wel eens spontaan te verdwĳnen. Nu was mĳn schrikbeeld al dat je je portemonnee, telefoon of laptop niet meer terug kunt vinden als je eenmaal bent gefouilleerd en je schoenen en riem weer aan hebt. Dat blĳkt dus niet denkbeeldig. Op Newark is net een bewaker gearresteerd die al meer dan honderd stuk elektronica, van telefoon tot HDcamera, achterover had gedrukt. Nog een geluk dat ik via JFK terug vlieg.

Meer informatie en aanmelding: http://itexecutive.here.ws nr 21 • 29 oktober 2008

5

IN HeT NIeuws

COluMN

NIEUW LOGO GETRONICS Getronics presenteerde twee weken geleden zĳn nieuwe logo met een musicalact tussen het publiek op het Utrechtse centraal station. Bĳ die gelegenheid werd gemeld dat KPN de merknaam van zĳn it-dochter Getronics aanhoudt. Wel gaat de bestaande extra toevoeging ‘Pinkroccade’ er in de Benelux vanaf. In deze regio gaat Getronics zich richten op werkplek-, datacenter- en hostingdiensten. Daarbuiten blĳft de dienstverlening beperkt tot werkplekbeheer. KPN verwacht binnen enkele weken een koper aan te kondigen voor zĳn Business Solutions-tak.

WASHINGTON NAAR APPS De Amerikaanse stad Washington gaat Microsoft Office verruilen voor Google Apps. In plaats van Word, Excel en Outlook gaan 38.000 medewerkers Google Docs, Google Mail en Google Video gebruiken. Bloomberg schat dat er met de overeenkomst 500.000 dollar is gemoeid, een overeenkomst die voor Google van groot belang kan zĳn. Google zegt dat er inmiddels 500.000 organisaties in enige vorm gebruik maken van de Apps-produecten en dat daar iedere dag 3.000 bĳkomen.

KPN BEBOET OPTA heeft KPN een boete van 1,5 miljoen euro opgelegd voor het selectief verstrekken van extra kortingen aan zakelĳke klanten van 2006 tot begin 2008. Het gaat om de kortingsregeling Business Voice Internationaal (BVI), die aan bepaalde klanten in combinatie met de kortingsregeling Belzakelĳk of Worldline XL werd aangeboden.

6

Outsourcing heeft tij mee

larry en Richard samen tegen de wolk

Forrester-analist Pascal Matzke verwacht dat in het slechte economische klimaat meer organisaties overgaan tot uitbesteding van hun operationele IT. Het is een manier om in de vaste kosten te snijden. Ook andere diensten die vaste kosten variabel maken zullen in trek zijn.

N

et als bij voorgaande recessies zullen it-directeuren outsourcing eerder overwegen, omdat zij daarmee hun kosten kunnen verlagen maar vooral ook dat zij vaste lasten variabel kunnen maken. Het leasen van hardware dat al enkele jaren gangbaar is, krijgt er een variant bij: het leasen van projectondersteuing maar ook van bijvoorbeeld softwarelicenties. Bedrijven die moeite hebben hun it-investering rond te krijgen zullen uitermate gecharmeerd zijn van deze variabele vorm van fi nanciering verwacht Matzke. Grote dienstverleners als IBM en HP die nu al over een uitgebreide fi nancieringstak beschikken zijn op dit moment in het voordeel. Maar ook een groep alternatieve it-dienstverleners maken zich op om de markt te bestormen meent Matzke. Zo heeft hij een aantal Indiase it-dienstverleners recent grote stappen zien nemen. Tata Consultancy Services heeft twee weOmzet uit IT-diensten in miljoen dollar

HACK E-MAIL PALIN Een twintigjarige man uit Tennessee is aangeklaagd voor het hacken van het Yahoo e-mail account van de Amerikaanse kandidaat voor het vicepresidentschap, Sarah Palin ([email protected]). Hĳ wist via de persoonlĳke vraag het wachtwoord van het account te veranderen, en maakte het nieuwe wachtwoord openbaar, aldus de aanklacht. Een dag later werden delen van de inhoud van de mailbox gepubliceerd. De man zegt onschuldig te zĳn.

De Grote Drie versus de traditionele spelers 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0

S TC

Bron: Gartner

ys os Inf

pro Wi IBM

al lob

s ce

rvi

Se

G

ken geleden de business process outsourcingstak van de Amerikaanse bank Citigroup in India opgekocht voor 550 miljoen dollar. Deze it-dienstverleningstak die de backoffice verzorgt voor deze bank, heeft in de Indiase steden Mumbai, Chennai en Gurgaon 12 duizend mensen aan het werk en verwacht dit jaar een omzet van 278 miljoen dollar te realiseren. Het concern gaat de komende tien jaar voor 2,5 miljard dollar itdiensten leveren aan Citigroup. Maar deze bpotak zal de activiteiten van TCS in de fi nanciële sector een fl inke impuls geven. Ook dichterbij huis spelen Indiase it-bedrijven een steeds grotere rol. Infosys en HCL gingen een ware overnamestrijd aan om de Britse SAPdienstverlener Axon over te nemen. HCL overtroefde twee weken terug het bod van Infosys op Axon en gaat er nu met de buit van door. Onderzoeksbureau Gartner verwacht dat TCS, Infosys en Wipro de komende drie jaar 2007 doorbreken 2006 naar de absolu2005 te top in it2004 diensten en op zijn minst langszij komen bij IBM, AccenS re ED ntu ture en HP/ e c Ac EDS.

•

‘we werken maar voor 75 procent’ Printerfabrikant Canon liet een onderzoek doen in 18 europese landen onder ruim 5.500 kantoormedewerkers - waarvan ruim 300 Nederlanders - naar productiviteit op de werkvloer. een kwart van de productiviteit gaat verloren onder andere door een gebrekkige kennis van IT.

H

eeft het überhaupt wel zin om een even complex als netelig onderwerp als productiviteit te meten met een enquête waarin arbeiders hun eigen prestaties en verbeteropties mogen beoordelen? Dat vroegen we Canon. Directeur Martin Trampe, directeur van Canon Nederland. “Canon hecht grote waarde aan het presenteren van gedegen onderzoek”, aldus Trampe. Daarom laat Canon haar onderzoeken uitvoeren door het gerenommeerde onderzoeksbureau ICM. ICM heeft ons geadviseerd om het onderzoek op deze wijze uit te voeren. Gezien hun expertise op dit gebied volgen wij hierin hun oordeel.” ICM vroeg de arbeiders onder meer hoeveel tijd ze zelf menen het meest productief nr 21 • 29 oktober 2008

te zijn en welke invloed kennis van IT heeft op de productiviteit. Het printen blijkt een behoorlijke impact te hebben: · Gemiddeld wordt slechts 63 procent van de beschikbare functionaliteit van printers benut; · Ook 2 op de 5 kantoormedewerkers zegt minder productief te zijn omdat zij lang moeten wachten op printopdrachten; · 25 procent van de Europese kantoormedewerkers stelt onvoldoende getraind te zijn in een efficiënt gebruik van printers; · Zo’n 46 procent meent dat printers met een betere functionaliteit de productiviteit stimuleren; 52 procent meent van niet.

•

dOMINIQue deCKMYN

Larry Ellison en Richard Stallman zĳn zowat de meest extreme tegenpolen die je kunt vinden in de softwareindustrie. Richard Stallman vindt dat software vrĳ moet zĳn. Larry Ellison heeft daar ietwat andere ideeën over. Maar ze blĳken het allebei eens te zĳn over één ding: cloud computing is niks. Als twee van dergelĳke eminente figuren uit de softwareindustrie opeens dezelfde mening hebben, spitsen we toch even de oren. Wordt hier de zoveelste hype definitief ontmaskerd, of is er wat anders aan de hand?

Hyper-V gaat als een speer Volgens onderzoeksbureau IdC heeft Microsoft in het tweede kwartaal, na de introductie van Hyper-V virtualisatiesoftware al een kwart van de virtualisatie-markt voor x86-producten in handen. dit succes is betrekkelijk, omdat het een gratis product is. Gemeten naar omzet blijft Vmware heer en meester.

G

elijk na de introductie van Microsofts Hyper-Vsoftware is het marktaandeel van VMware in één klap gehalveerd naar 44 procent. IDC verwacht dat Hyper-V het op de lange termijn zijn marktaandeel nog verder uitbouwen, ten koste van de VMware-producten. Microsoft heeft Hyper-V met een agressief prijsbeleid in de markt gezet. Het gebruik van de hypervisor kost 28 dollar per server, terwijl een standaard licentie voor het VMware-product ESX Server meer dan honderd keer zoveel kost. Daarnaast is er een gratis versie van Hyper-V Server 2008 verschenen en wordt het gratis meegeleverd met Windows Server 2008. Dat agressieve prijsbeleid van Microsoft heeft wel tot gevolg dat gemeten naar de omzet de spierballentaal van het concern niet zoveel voorstelt. Microsoft had gezien zijn omzet met dit product een marktaandeel van 1,1 procent, terwijl VMware nog steeds 78 procent van de markt in handen heeft. Daarnaast laat VMware volgens IDC tal van nieuwe initiatieven zien waarop Microsoft nog geen antwoord heeft, zoals vCloud. In omzet gemeten komt Parallels’ Virtuozzo op een tweede plaats. Ook XenSource zag onder de hoede van Citrix enige groei, maar blijft vooralsnog een relatief kleine speler, aldus IDC. Servervirtualisatie is op dit moment nog steeds een forse groeimarkt. Wel vlakte de groei van deze markt in het tweede kwartaal af naar 53 procent op jaarbasis. Dat was nog 72 procent in het eerste kwartaal.

•

Richard Stallman is misschien gewoon een slechte verliezer. De grote revolutie van ‘vrĳe’ software blĳft nog steeds in de steigers hangen – pc-gebruikers vinden de stap naar Linux (sorry, Richard, ik bedoel natuurlĳk “GNU/Linux”) nog steeds te groot. Maar vooral: de doorsnee gebruiker ziet amper een verschil tussen de vrĳe software waar Stallman al twintig jaar voor vecht, en de gratis beschikbare toepassingen die in “de wolk” beschikbaar zĳn. Voor Stallman is er een fundamenteel verschil tussen Open Office en Google Docs. Het ene is een softwarepakket dat je vrĳ mag installeren en waarvan je de broncode kunt inkĳken en zelfs wĳzigen – totale vrĳheid en controle voor de gebruiker dus. Google Docs is gesloten software die ergens op een server draait, en de aanbieder daarvan wroet wellicht ook nog in je privégegevens. Het ene model draait op een Internationale van onbaatzuchtige nerds, het andere op harde advertentiedollars. Maar helaas voor Richard: dat verschil maakt bĳna niemand. Voor de doorsnee gebruiker zĳn Open Office en Google Docs gewoon twee gratis softwarepakketten, punt. En Larry Ellison? Die pleit ook voor zĳn eigen belangen. En die belangen, die zitten in traditionele software. De afgelopen jaren heeft Oracle ontzagwekkende bedragen geïnvesteerd in het overnemen van pakketleveranciers. Niet alleen Peoplesoft, Siebel en BEA maar ook tientallen minder bekende pakketten in allerhande niches. Oracle had trouwens beloofd om al die pakketten tegen deze tĳd samen te smelten tot één geïntegreerde super-erp, Fusion. Maar dat wil maar niet lukken. Niet dat de klanten van Oracle daar wakker van liggen. Gebruikers zien namelĳk ook niet echt het verschil tussen één naadloos geïntegreerd pakket en een wirwar van aan elkaar gelĳmde stukken en brokken. Zo lang het maar werkt. En dat doet het blĳkbaar, tot op heden. Dankzĳ de wonderen van SOA en middleware. Maar toch vreest Oracle het ‘cloud-verhaal’, en terecht. De aanbieders van oplossingen ‘in the cloud’, vormen vandaag zowat het enige realistische alternatief voor de software van een zeer klein en slinkend aantal softwarereuzen. Na Oracle, SAP en Microsoft komt er een hele tĳd niets. In de moeilĳke tĳden die gaan komen, zullen it-afdelingen alles doen om hun uitgaven te beperken. Maar ze moeten vaststellen dat ze steeds afhankelĳker worden van een steeds kleiner groepje machtige leveranciers. Natùùrlĳk wordt er dan heel aandachtig gekeken naar alternatieven. Die zĳn steeds vaker te vinden in de internetwolk. Ook al hebben Richard en Larry gelĳk: die oplossingen zĳn vaak niet zo goedkoop – en zeker niet zo open – als ze soms lĳken.

nr 21 • 29 oktober 2008

7

IN HeT NIeuws

wANNAHAVe

EXTRA SOA VAN RED HAT Red Hat heeft het open source JBoss SOA Platform uitgebreid met JBoss Enterprise SOA Platform 4.3 en JBoss Operations Network 2.1. Enterprise SOA Platform ondersteunt kleine en grote soa-integratieprojecten en bevat open-source projecten als JBoss ESB, JBoss JBPM en JBoss Rules. het kan worden beheerd met JBoss Operations Network 2.1, dat nu ook patch-management bevat, naast bĳvoorbeeld start/stop-monitoring.

EMC ONDERSTEUNT FCOE EMC ondersteunt sinds kort de Emulex ‘fibre channel over Ethernet’ (fcoe) netwerkadapters. Dat is een opsteker voor de opkomende techniek fcoe. De LightPulse LP21000 ‘converged network adapters’ (cna’s) van Emulex zĳn gecertificeerd voor het toepassen in een san met een Connectrix NEX-5020 fcoe-switch van EMC, en in de Clariion-, Celerra- en Symmetrix-systemen.

FIREFOX WEET WAAR Mozilla heeft een extensie voor de Firefox-browser waarmee het mogelĳk wordt om aan plaatsbepaling te doen. De techniek, die nu ‘Geode’ wordt genoemd, moet uiteindelĳk ook in de nieuwe Firefox 3.1 zitten, maar Mozilla heeft ervoor gekozen om hem nu al in deze vorm uit te brengen, zodat er ervaring mee kan worden opgedaan. De techniek is gebaseerd op de ‘Geolocation API’ W3C-specificaties, die van wifi-signalen gebruikmaakt om de plaatsbepaling te doen.

AGENDA YAHOO Yahoo heeft een nieuwe online agenda ontwikkeld die is gebaseerd op techniek van het overgenomen Zimbra, met een meer interactieve interface, aldus Yahoo. De agenda wordt nu in de VS en nog enkele andere landen in bèta actief, en pas in de komende maanden in de rest van de wereld. Deze versie van Yahoo Calendar is compatibel met concurrerende producten van Mozilla, Apple, Microsoft, AOL en Google. Daarmee kunnen gebruikers onderling afspraken uitwisselen.

8

silverlight ‘succes’ Microsoft zegt dat het met zijn browser plugin silvereen voet tussen de deur heeft in de markt van de caties. Na 200 miljoen downloads van deze softéén op de vier consumenten de software al op zijn hebben.

O

p het gebied van deze webapplicaties komt Microsoft vooral de Flash- en AIRsoftware van Adobe, en Gears van Google tegen. Alle drie worden geprofileerd als een ‘platform’, waarop applicaties, eventueel ook zonder internetverbinding, kunnen draaien. Maar Flash heeft een enorme voorsprong; het is op veel meer pc’s terug te vinden en werkt sinds kort ook op Linux. Adobe Systems heeft net versie 10 van zijn Flash Player 10 uitgebracht. Ontwikkelaars van webapplicaties kunnen in deze nieuwe versie aan de slag met 3d -beelden en dynamisch geluid dat per bezoeker aanpasbaar is. Adobe claimt dat Flash op 96 procent van alle computers draait. Microsoft stelt dat in sommige niet nader genoemde landen op de helft van de pc’s de browser is voorzien van de Silverlightsoftware. Nu de Silverlight-software bij consumenten voet aan de grond heeft gekregen, richt Microsoft zich tot programmeurs. In de nieuwe versie 2, die net uit is, heeft Microsoft een fl ink aantal verbeteringen aangebracht die programmeurs over de streep moet trekken om Silverlight-applicaties te gaan ontwikkelen. De nieuwe versie van Silverlight is van een uitgeklede .Net-runtime voorzien, zodat .Net-programmeurs met Silverlight aan de slag kunnen. Maar Microsoft gaat verder dan zijn eigen programmeeromgeving alleen. Zo fi nanciert Microsoft een Frans open-source project dat het mogelijk maakt om met Eclipse Silverlight-software te schrijven. Ook komt er ondersteuning voor JavaScript, Ruby en Pyton-programmeurs. Daarnr 21 • 29 oktober 2008

Match wint BZK-order light inmiddels online appliware zou computer

Het gelegenheidsconsortium Match van logica, BT en HP gaat voor het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het beheer van de rijksbrede it-infrastructuur van P-direkt en Rijksweb de komende zeven jaar uitvoeren.

M

naast speelt Microsoft ook weer zijn troef uit met voorinstallatie van de Silverlight-software op nieuwe pc’s. Eerder dit jaar tekende HP een

overeenkomst om Silverlight met nieuwe pc’s mee te gaan leveren, en Microsoft denkt dat er meer van dit soort contracten zullen worden gesloten. Er is op dit moment een Silverlight-variant voor Windows, Mac OS X, Internet Explorer, Firefox en Safari, en Silverlight werkt nu ook al goed in samenwerking met Chrome, de browser-in-bèta van Google.

Nokia N96

Microsoft kijkt ook met gretige ogen naar een Silverlight-versie voor kekke mobieltjes, omdat mobiel internet de komende jaren fors zal groeien. Zo zou het graag een versie uitbrengen voor de iPhone van Apple. Dat zit er waarschijnlijk niet in door de beperkende maatregelen van Apple. Meer succes zal Microsoft waarschijnlijk hebben met het Android-besturingssysteem voor mobieltjes van Google, omdat dit voor iedereen toegankelijk is.

•

Open platform .NeTsoftware

V

an Mono, de open-source runtime waarmee het mogelijk wordt om op .NET gebaseerde applicaties te draaien op Linux, Mac OS X en Unix, is versie 2.0 verschenen. Mono 2.0 is opgebouwd volgens het model van Microsofts .NET Framework 2.0. Met Mono worden de . NET-applicaties daadwerkelijk multi-platform, en Mono maakt daarmee van .NET een volwaardigere concurrent van Java. Mono 2.0 kent echter nog niet de api’s van .NET 3.0 of 3.5. Met de Moma (Mono Migration Analyzer) van Mono 2.0 is te bekijken of Linux-omgevingen geschikt zijn voor een migratie van .NET-applicaties. Miguel de Icaza van Novell, en leider van het Mono-project, schat dat 45 procent van de .NET applicaties zonder aanpassingen op Mono 2.0 werkt, terwijl 38 procent werkt met aanpassingen variërend van enkele weken tot drie tot zes maanden.

•

atch is een samenwerkingsverband van, en is gekozen uit drie leveranciers. Binnen Match is Logica hoofdaannemer en systeemintegrator, BT hosting-provider en HP ‘solutionprovider’. Het inmiddels getekende contract met Match heeft een looptijd van zeven jaar. Volgens het ministerie van BZK wordt met de aanbesteding de continuïteit, kwaliteit en een efficiënte bundeling van beheerdiensten van de rijksbrede it-infrastructuur gewaarborgd. Er is een totaalbedrag van tussen de zestig en honderdveertig miljoen euro gemoeid met deze aanbesteding. P-Direkt verzorgt voor de rijksoverheid de personeels- en salarisadministratie. Via Rijksweb, de it-dienstverlener voor de rijksoverheid, kunnen ministeries informatie met elkaar uitwisselen. De komende jaren zal het beheer van de verschillende it-systemen van P-Direkt en Rijksweb, dat nu nog bij verschillende ministeries is ondergebracht, worden samengebracht bij Match. Een gemeenschappelijke infrastructuur levert een bijdrage aan de synergie binnen de rijksoverheid en het hergebruik van softwarecomponenten door 120.000 ambtenaren.

•

deepfish getorpedeerd

M

icrosoft is stilletjes gestopt met het verder ontwikkelen van ‘Deepfi sh’, het onderzoeksproject van een nieuwe browser voor de mobiele telefoon. De Deepfi shbrowser moest webpagina’s op een mobiele telefoon net zo laten zien als op een desktop, maar met de mogelijkheid om snel in te zoomen op onderdelen van de pagina. Webservers moesten daarvoor wel worden aangepast. Microsoft was in 2006 begonnen met het ontwikkelen van de browser, maar tegenwoordig kan mobiel browsen zich al meten met het browsen op een desktop, dus is Deepfi sh een beetje overbodig geworden. In een blog zegt Microsoft het ontwikkelwerk in Deepfi sh in andere projecten te zullen gebruiken.

super machine met TV KPN heeft sinds deze zomer inmiddels tienduizend klanten gestrikt voor televisie op het mobieltje. Of dit veel of weinig is, mogen anderen bepalen. De komst van de N96 van Nokia met tv aan boord zal deze markt een echte duw geven. De grootste leverancier van mobiele telefoons ligt immers goed in de markt en dat geldt zeker ook voor de voorganger van de N96, de N95. Het ontvangst en de beeldresolutie van de televisie zĳn uitstekend en zeer vergelĳkbaar met die van de Samsung P960TV die eerder uitkwam. De N96 is een stuk mooier van vormgeving dan zĳn oudere broer. De ronde vormen zĳn veel meer bĳ de tĳd net als het diepzwarte display dat helaas ook bĳ Nokia vlekt. Keerzĳde is dat de kunststof afwerking gammel overkomt. Ook het schuifsysteem voelt kwetsbaar. Het is de vraag of íe er over een paar maanden nog zo strak uitziet. De toestellen lĳken op hoofdlĳnen erg op elkaar met bĳvoorbeeld extreem veel multimedia. Televisie, gps navigatie, internet, email, muziek (16 GB), foto´s, video, fm-radio met rds, je kan het zo gek niet bedenken. En hĳ ondersteunt alle beschikbare netwerken, is uiteraard quadband en heeft 3g/hsdpa, Bluetooth en wlan. Verschillen met de N95 zĳn het interne geheugen van 16 GB, de 8x digitale zoom en het grotere aantal videoformaten dat kan worden afgespeeld. Vervallen is de infrarood-verbinding. Verder zĳn de plaats van de toetsen, de bediening, het tweezĳdig schuiven en de user interface op series 60 van Nokia gebleven. Gebruikers die dat kennen migreren makkelĳk al zĳn deze knoppen wel wat stug waardoor snel fouten ontstaan. Uiteraard synchroniseert de N96 vlekkeloos met Nokia PC Suite. De nieuwe alleskunner heeft echt alle multimediale opties die iemand maar zou kunnen wensen. Sommigen zullen het aantal features misschien zelfs als te veel ervaren. Dat geldt wellicht ook voor de prĳs die zelfs met abonnement nog fors is. Kortom; Nokia is weer in staat om een model te ontwikkelen die qua gebruikerservaring naadloos aansluit bĳ een eerder succesmodel en waarmee klanten dus naadloos kunnen overstappen. KPN die het model in zĳn assortiment heeft opgenomen mag zich gelukkig prĳzen. Vodafone Nederland ook, maar deze aanbieder heeft veel minder toestellen beschikbaar. Info > www.nokia.nl

•

Nokia N96: 10,3 x 5,5 x 1,8 cm, 125 gram, prĳs vanaf 605 euro, incl. BTW, excl. abonnement

nr 21 • 29 oktober 2008

9

IN HeT NIeuws BACK-UP VOOR MKB Speciaal voor het mkb heeft Dell een nieuw systeem voor back-up en ‘recovery’, de PowerVault DL2000, bestaande uit hardware met geïntegreerde software. Het betreft een op Windows gebaseerde server, met CommVault of Symantec Backup Exec software, en een Dell PowerVault MD1000 disk-array. Als optie leverbaar is een PowerVault Tape Library. Het hele systeem wordt al in de fabriek klaar gemaakt en wordt als een ‘turn key’ oplossing afgeleverd, en moet dus concurreren met alternatieven die ter plekke in elkaar worden gezet en geïnstalleerd.

Nieuwe Apple MacBooks

‘exploits’ zijn kinderspel

Apple heeft een nieuwe MacBook-serie uitgebracht. de machines zijn sneller en beter, en bovendien iets goedkoper.

Het deense beveiligingsbedrijf secunia heeft getest in hoeverre beveiligingssuites in staat zijn om te detecteren wanneer er op een pc een ‘exploit’ wordt uitgevoerd. de resultaten zijn bedroevend.

O

pvallend is een nieuw ‘multi-touch trackpad’, dat 40 procent groter is dan het oude trackpad en meer multi-touch gebaren ondersteunt, zodat het trackpad nu met vier vingers tegelijk te bedienen is. Daardoor is bijvoorbeeld een applicatie te starten, of kan tussen programma’s worden geschakeld, zonder dat er een knop bij komt kijken. De bovenkant van de nieuwe MacBook is gemaakt uit één stuk aluminium, en Apple roemt de laptops om hun milieuvriendelijkheid. Daarnaast bevat de nieuwe

YOUTUBE WIL INKOMSTEN In een poging YouTube om te vormen naar een platform waar ook iets aan te verdienen valt, is YouTube begonnen met ‘click to buy’. Videoclips worden uitgerust met een knop, waarmee je muziek en aan de video gerelateerde producten kunt kopen. Voorlopig heeft YouTube alleen nog iTunes en Amazon als partners.

MacBook-serie de grafi sche processor met zestien parallelle processorkernen Nvidia GeForce 9400M. De nieuwe 13-inch aluminium MacBook heeft een hoogte van slechts 2,5 cm en een gewicht van maar 2,04 kg, en is verkrijgbaar vanaf 949 euro. Vooraf waren er geruchten over een prijsdaling van de MacBook naar achthonderd dollar, maar die bleef uit. De 15-inch MacBook Pro is ook 2,5 cm hoog en weegt 2,49 kg. Deze kost vanaf 1.799 euro. De MacBook Air en de 17-inch MacBook Pro hebben ook een vernieuwing ondergaan. De MacBook Air (op het smalste punt nu 0,4 cm en op het dikste punt 1,93 cm, bij een gewicht van 1,36 kg) bevat nu ook de grafi sche processor Nvidia GeForce 9400M. De MacBook Air is verkrijgbaar vanaf 1.699 euro. De 17-inch MacBook Pro heeft nu standaard een hoge resolutiescherm van 1920 x 1200 pixels met led-achtergrondverlichting, een grotere harde schijf van 320 GB of optioneel een ‘solid state disk’ (ssd) van 128 GB.

•

E

en zogenoemde ‘exploit’ maakt misbruik van een beveiligingslek in een systeem, om er kwaadaardige code, bijvoorbeeld een Trojaans paard of een botnet, achter te laten. Secunia testte twaalf suites, waaronder die van McAfee, Symantec, Microsoft, TrendMicro en Kaspersky, op het vermogen om het snode werk van een exploit te detecteren. Over het algemeen zijn dergelijke beveiligingsproducten niet in staat om exploits te zien; er wordt alleen gecontroleerd op de kwaadaardige code die wordt achtergelaten nadat een exploit zijn werk heeft gedaan. Secunia deed de test met twee soorten exploits, die werden losgelaten op Windows XPmachines die niet volledig waren gepatched. De eerste soort bestond uit 144 kwaadaardige bestanden (.gif-, .bmp-, mov- en office-bestanden), en de tweede uit 156 webpagina’s, gericht op lekken in ActiveX en de browser. Niet geheel verwonderlijk scoorden de suites slecht; de beste, Symantecs Internet Security Suite 2009 zag 64 van de 300 exploits, oftewel 21,33 procent, en de nummer 2, BitDefender’s Internet Security Suite 2009 build 12.0.10, zag maar 2,33 procent. Secunia breekt een lans voor detectie van exploits, eenvoudigweg omdat er minder van zijn dan van kwaadaardige code, en ook omdat ze minder eenvoudig kunnen worden aangepast. Daarnaast wordt gebruikers op het hart gedrukt om toch vooral snel de patches te installeren; dan hebben exploits geen kans.

•

MAMA zoekt structuur

O

Zelfs een brand kan uw onderneming niet op zijn kop zetten

pera Software heeft een zoekmachine gemaakt die websites niet indexeert op hun inhoud, maar op structuur en gebruikte technieken. Deze ‘metadata analysis and mining application’ (mama) zoekmachine wordt momenteel intern getest en moet in een gesloten beta nog voor het einde van het jaar beschikbaar komen. Webontwikkelaars kunnen gebruik maken van ‘mama’, bijvoorbeeld om andere sites te vinden die net zo werken als de eigen site, om technieken van af te kijken.

•

XP in de verlenging

M Dedigate heet voortaan Terremark. Wij hebben sinds 1 mei de naam van onze moedermaatschappij aangenomen. Dankzij deze integratie kunnen wij u nog betere oplossingen aanbieden voor Managed Hosting, zoals ons Multi-Data Center con-

Beyond Availability

Dedigate is now Terremark

cept: u verspreidt uw gegevens over meerdere hostingcentra en stelt ze veilig. Op deze manier vormen lokale rampen geen bedreiging meer voor uw kostbare data. Kijk voor meer informatie op www.terremark.nl of bel +31 (0)23-547 79 46.

icrosoft voorziet hardwarepartners een half jaar langer dan oorspronkelijk gepland, nu tot 31 juli 2009, van de media waarmee consumenten een nieuwe pc kunnen ‘downgraden’ van Vista naar XP. Hiermee kunnen kopers van een nieuwe pc met Windows Vista Ultimate of de Business-edities omzetten naar XP Professional. Voorheen was Microsoft van plan om deze disks te leveren tot 31 januari 2009, hoewel er geen termijn is gegeven voor de rechten om te kunnen ‘downgraden’. Microsoft zegt ook na 31 juli nog deze disks op verzoek te zullen toesturen. De op XP gerichte mededeling komt in woelige tijden voor Microsoft als het gaat om Windows; er loopt een marketingcampagne om Vista beter voor de dag te laten komen, ter waarde van driehonderd miljoen dollar, terwijl de opvolger van Vista - Windows 7 - al op de drempel staat.

•

storm: antwoord op iPhone Research in Motion gaat de ‘BlackBerry storm’ inzetten als ‘iPhone-killer’. In de Vs wordt de storm via Verizon verkocht en in europa via Vodafone. Verwacht wordt dat de storm nog voor het einde van het jaar te koop is.

D

e Storm is de eerste BlackBerry met een aanraakgevoelig scherm van 3,25 inch. Om stroom te besparen - aldus RIM -ontbreekt wifi, een functie die de iPhone wel heeft. Net als bij de iPhone ontbreekt er een toetsenbord. Dat kan wel softwarematig op het scherm worden gebracht. Over de prijs wilde RIM nog niets loslaten, behalve dat deze ‘concurrerend’ zal zijn. RIM roemt het scherm; nr 21 • 29 oktober 2008

het zou gaan om een heel bijzonder touch-screen, omdat het echt moet worden ingedrukt om een functie te activeren. Daarmee wordt voorkomen dat men met een vinger over het scherm slepend van alles per ongeluk kan activeren. Daar staat tegenover dat deze Storm geen multi-touch scherm heeft, zoals de iPhone. Er zal diverse software worden meegeleverd, zoals die voor Facebook en Flickr.

•

11

IN HET nieuws

COMPOSE YOUR IDEAL WORLD Bezoek onze stands op de InfoSecurity beurs in Utrecht Standnummers C103, C109 & C110

12-13 november

Live demo met

Citrix Xen App 5.0 VMware Site Recovery Manager VMware Virtual Desktop Manager

In samenwerking met SNE en NetApp

Kom kijken hoe RES Wisdom 2009 uw IT dienstverlening sneller en makkelijker maakt

© CDG Europe 2008

Moet glasvezel open of niet Veel glasvezelprojecten komen voort uit idealisme. Maar nu de netten onderdeel worden van de markt, komt de roep om open toegang en regulering. Begin oktober kwam het bericht uit Brussel dat het hoog tijd wordt om de toegang tot glasvezelnetten te gaan reguleren. Hoe denken Nederlandse bedrijven hierover? Door Peter Olsthoorn

D

e grootste glasvezelexploitant Reggefiber ziet een verplichting niet zitten. Marketingmanager Gaby ter Keurs “Wij denken dat het van belang is dat glasvezelnetwerken open zijn. In landen waar dit niet vrijwillig gebeurt, is een verplichting wellicht nodig. In Nederland is een verplichting overbodig. Wij waarborgen de openheid zelf.” Vindt Reggefiber het ook goed als Opta de groothandelsprijs gaat bepalen? “Wij vinden dat op dit moment een overbodige maatregel. Glasvezel maakt een zeer klein deel uit van alle telecomnetwerken. Het Reggefibernetwerk wordt privaat gefinancierd. Ook als KPN aandeelhouder zou worden, zijn zij minderheidsaandeelhouder en dus is er geen sprake van dominantie. Nu de prijs reguleren is dus een veel te zware maatregel. Indien nodig kan Opta altijd nog overgaan tot zwaardere maatregelen. En ons inziens is er ook voldoende concurrentie in de markt. Kijk maar naar de kabel en zijn nieuwe aanbod.” KPN KPN heeft geen moeite met de missive uit Brussel dat glas hard toe is aan regulering en openstelling. “Wij vinden sowieso dat je infrastructuur open moet stellen voor derden om diensten aan te bieden. Hoe meer aanbieders op en om de lijn er concurreren, des te meer gebruik zul je krijgen,” aldus de woordvoerder. Maar als dit betekent dat de Opta gaat toezien op faire groothandelsprijzen voor het gebruik van KPN-glas? “Dat is een ander verhaal. We testen momenteel glas, zowel technisch als qua gebruikservaringen. Voor we definitief de keuze voor overgang naar glas maken in de aansluitingen voor woningen, zal er zekerheid moeten zijn over die regulering. Wij kunnen als beursgenoteerde onderneming geen besluit nemen over miljardeninvesteringen als wij onze aandeelhouders niet kunnen garanderen dat we die ook binnen een redelijke periode kunnen terugverdienen.”

BBned BBned vindt het verplicht openstellen van de glasnetten een logische stap om concurrentie in de telecomsector te stimuleren. Glas vervangt immers het koper, ook al duurt het uitfaseren nog jaren. Marketingmanager Hilda Koenes: Indien de toezichthouders de glasvezel netwerken niet verplicht zouden open stellen dan dreigt concurrentie bij voorbaat te worden uitgesloten.” Dat is volgens BBned te meer nodig, nu Reggefiber en KPN elkaar gevonden hebben: “Indien de regelgever niet zou ingrijpen, krijgen we een duopolie van KPN en de kabelaars op de consumentenmarkt en een monopolie van KPN op de zakelijke telecommarkt. Deze ontwikkeling zal een negatieve impact hebben op keuzemogelijkheden, innovatie en ontwikkeling van tarieven in beide marktsegmenten.” Bij die regulering is het volgens BBned onontkoombaar dat Opta de groothandelsprijs gaat bepalen voor toegang tot die netten. “Indien KPN/Reggefiber hun netwerken verplicht moeten open stellen maar daarbij

hun eigen toegangsprijs mogen bepalen, dan wordt de verplichting zinloos. “ Tele2 Dat de Europese Commissie de glasvezelexploitanten wil verplichten om hun netten te openen is koren op de molen van Tele2 volgens de woordvoerder: “Dit besluit juichen wij toe. In Nederland heeft de Opta ook al aangegeven in de laatste marktanalyse besluiten dat toegang tot glas gereguleerd moet worden. De toezichthouder blijft voorstander van infrastructuur concurrentie en dat standpunt ondersteunen wij.” Tele2 Vindt het ook nodig dat Opta de groothandelsprijs gaat bepalen. “Van belang hierbij is dat niet alleen bitstroom wordt gereguleerd, maar ook de toegang tot de odf (glasversie van mdf-toegang).” Tele2 vindt de infrastructuurtoegang in Nederland nog steeds veel te mager geregeld: “Op de kabel hebben wij nog geen toegang en wij wachten nu de definitieve besluiten van de Opta af. KPN heeft als oud-monopolist altijd de neiging om een zo hoog mogelijk tarief vast te stellen.”

nr 21 • 29 oktober 2008

•

13

management

Interview: Henk Broeders (Capgemini)

voor innovatie. IT is een middel om ons maatschappelijk en economisch vooruit te helpen, daar geloof ik in.’

‘Zonder IT geen innovatie’

Logisch, het is jullie brood. Toch zie ik nog weinig innovatie uit de IT komen. ‘Ik denk dat dat gevoel niet terecht is. Er is geen innovatie mogelijk zonder IT. Of het nu gaat om de verbetering van de patiëntenzorg of van het bankieren, die zijn alleen maar doorgevoerd omdat er IT is. Maar, en dat is ook helder: IT krijgt pas waarde als iemand een toepassing bedenkt die waarde creëert, een toepassing die een proces innoveert, een organisatie succesvoller maakt. En dan moet je wel de bereidheid hebben om die toepassing in te voeren en te gebruiken. De administratieve lasten in Nederland zouden aanzienlijk lichter zijn als we op een eenvoudiger manier met de overheid zouden kunnen communiceren. Als we bepaalde gegevens bijvoorbeeld maar één keer zouden hoeven in te voeren. Dat is niet het geval, en daar zijn allerlei goede verklaringen voor, maar dat ligt in elk geval niet aan de IT.’

Tekst Ben Kuiken Fotografie Cor Mooij

Steeds meer landen staan er op het vluchtschema van Henk Broeders als hij een rondje langs de velden maakt. China groeit hard, nieuwe landen als Vietnam en Korea komen op en ook in Oost-Europa heeft Capgemini inmiddels voet aan de grond gezet. ‘Wij kunnen onze lokale aanwezigheid in Nederland nu goed combineren met oplossingen die relatief goedkoop zijn.’

H

enk Broeders (56) ontvangt op het Capgeminikantoor op de Utrechtse Daltonlaan. Daar zitten de ‘outsourcers’. Vroeger zat hij met zijn managementteam enkele kilometers verderop in het Nederlandse hoofdkantoor aan de Papendorpseweg, maar Broeders wilde de Nederlandse directeur niet teveel voor de voeten lopen. Inmiddels is hij namelijk verantwoordelijk voor Azië en Continentaal Europa, in totaal zeventien landen waaronder dus ook Nederland. Maar wie diep in zijn hart kijkt, ziet dat hij het landenmanagement toch een beetje mist: ‘Het leiden van een land, met een hoge mate

Het Bureau. Echt een handboek voor managers van autonomie, het bezig zijn met klanten, medewerkers, projecten, ja, dat mis ik wel. Gelukkig komen er andere dingen voor in de plaats.’ Daarmee zal hij niet het vele reizen bedoelen. Regelmatig naar Parijs, waar het echte hoofdkantoor van Capgemini zit en waar hij verantwoording moet afleggen. En een tiental keer per jaar naar India en China, twee landen waar Capgemini razend hard groeit. Al bijna een kwart van de Cappers zit inmiddels in India en daarmee is Capgemini het grootste Europese it-bedrijf in India. Met deze wereldwijde expansie verwacht Broeders minder vatbaar voor economische crises te zijn: ‘Als er een economisch crisis komt, dan zijn we nu beter in staat om er mee om te gaan dan in het begin van deze eeuw.’ Vertel eens: wie is Henk Broeders? ‘Ja, daar kun je allerlei antwoorden op geven: een mavoleerling die doordringt tot de Raad van Be14

nr 21 • 29 oktober 2008

stuur van Capgemini. Een vader van vier kinderen, gelukkig getrouwd. Of Henk Broeders, lid van het dagelijks bestuur van VNO-NCW, lid van de SER en voorzitter van de branchevereniging ICT.’ Toe maar, een druk baasje dus. ‘Ja, maar ondanks al die rollen en functies heb ik voor mezelf het gevoel dat ik die op een redelijk uitgebalanceerde manier kan invullen. Ik heb zelfs nog tijd om af en toe een boek te lezen. Ik ben nu, na het overlijden van Voskuil, weer begonnen in Het Bureau. Echt een handboek voor managers.’ De mavo, is het daar bij gebleven? ‘Nee, ik maak die opmerking omdat ik ooit een ingezonden bericht heb gestuurd naar het FD naar aanleiding van een artikel waarin de nood werd geklaagd over de doorstroming van leerlingen. Je kunt nog steeds met een mavo-diploma heel wat bereiken, kijk maar naar mij, was de boodschap. Ik heb na de mavo havo gedaan, en ben daarna meteen aan het werk gegaan in de IT.’ Want je had iets met techniek? ‘Nee, niet echt. Ik ben in 1972 in dienst getreden bij Dow Chemical in Rotterdam. En hoe ging dat in die tijd? Er was een probleempje op de it-afdeling, ik liep daar toevallig rond, en voor je het weet ben je de specialist. In 1980 ben ik vervolgens in dienst getreden van Volmac, als senior programmeur. En heb ik vervolgens de gebruikelijke carrière gemaakt: programmeur, analist, projectleider, en dan ben je ineens manager. Dan heb je ineens niet meer met IT te maken behalve dan dat je zaken doet in de IT.’ Maar je houdt het niet meer dan dertig jaar uit in dit vak als je helemaal niets hebt met IT? ‘Nee, dat zeg ik ook niet. Maar ik heb niet zoveel met IT op zich, maar des te meer met IT als motor

Je bent verantwoordelijk voor zeventien landen. Hoe manage je dat? Je kunt niet overal bovenop zitten. ‘Dat hoeft ook niet, want daar heb je lokaal management voor. Dus het enige dat je moet doen en ook kunt doen, is het doel stellen. Daar gaan we heen en dit zijn de grenzen van de weg. Hoe je vervolgens over die weg beweegt, links, rechts, dat bepaal je zelf. Dus je moet ook een vrij brede weg definiëren, omdat het management succesvoller is en meer energie kwijt kan als het zelf keuzes kan maken. En als ze op een heel smal pad moeten blijven, dan zijn ze meer bezig met het vermijden van de vangrails dan met reizen in de richting die je hebt aangegeven.’ Mooi beeld: management als een snelweg met de vangrails als de kaders. ‘Ik heb dat ooit gebruikt toen ik nog een kantoor had in Amsterdam en net de A4 in gebruik werd genomen met twee keer vier rijstroken en twee keer twee vluchtstroken, dus totaal tien stroken, heel breed. We zitten in Amsterdam, we moeten naar Den Haag, en of je nu rechts rijdt, links of in het midden, dat maakt niet uit, als je maar niet over de vangrail gaat.’ En die vangrail zijn dan de waarden die je als organisatie hoog wil houden? ‘Ja, waarden in de zin van de ethiek van het zakendoen, maar ook de waarde van omgaan met de klant, met medewerkers, je eigen kwaliteitsnormen… Die moet je heel hard definiëren, daar mag geen onduidelijkheid over bestaan. Dat is in mijn ervaring het succes van management: een stipje aan de horizon definiëren, daar gaan we naartoe, we passen onze route aan afhankelijk van wat we tegenkomen, maar we houden tegelijkertijd die vangrail scherp in de gaten.’ >>

CV

Wie? Henk Broeders Geboren? 1952 Opleiding? Havo, Ambi Carrière 1973 Dow Chemical 1980 Programmeur Volmac 1992 algemeen directeur Iquip 1998 directielid Capgemini 2000 directievoorzitter Capgemini Ernst & Young Benelux 2004 managing director Capgemini continental Europe and Asia Pasific Henk Broeders is getrouwd en heeft vier kinderen nr 21 • 29 oktober 2008

15

management

COLUmn

CHaRLeS gROenHUĲ Sen

geheim van de ZZP-er

Vrouwen zeuren niet om geld Britse vrouwen verdienen nog steeds veel minder dan hun mannelij ke collega’s. Hoe komt dat?

I

TO DO-LIST

Jullie zijn groot in India. Ik hoor van veel bedrijven dat ze niet tevreden zijn over uitbesteding naar India en dat ze ervan terugkomen. ‘Ik denk dat die bedrijven terugkomen van zakendoen met India omdat ze de lokale aanwezigheid hier missen. Je hebt altijd mensen hier nodig die je helpen met het vertalen van je behoeftes naar een oplossing daar. Vandaar dat wij denken dat Capgemini uiteindelijk beter gepositioneerd is, omdat wij die lokale aanwezigheid hier kunnen combineren met een oplossing die relatief goedkoop is daar.’ Zit er niet een spanning in dat je aan de ene kant je eigen mensen hier aan het werk wilt houden en anderzijds mensen in India aan het werk hebt? ‘Ja, er zit een zekere spanning in. Er ontwikkelt zich een ander soort piramide, een andere opbouw van de organisatie. Waren we in het verleden een piramide met een brede basis van programmeurs, die dan konden doorgroeien naar de top, nu wordt die breedte deels opgelost door India. En dat heeft grote consequenties voor de organisatie. We zullen de piramide langzaamaan van vorm moeten laten veranderen.’ Waar praat je over met klanten? ‘We zien twee grote bewegingen. De eerste is dat onze klanten hun kostenstructuur echt structureel willen verlagen en veranderen. Dus niet alleen 16

nr 21 • 29 oktober 2008

• De organisatie va n Cap mede opnieuw vorm gemini ge • Zich verdiepen in w ven iki-achtige toepassingen • Airmiles opmaken • Het Bureau uitlezen (nog 5 delen) goedkoper, maar ook flexibeler. Er valt nog steeds veel winst te halen door kritisch naar de IT te kijken. Daarnaast worden bedrijven zich steeds meer bewust van hoe ze door middel van IT klanten beter kunnen bedienen. Dat gaat van verzekeraars tot energiebedrijven: die zijn allemaal op zoek naar hoe ze hun klanten een betere ervaring kunnen geven door middel van IT. Door internet zien bedrijven zich gedwongen om hun dienstverlening steeds verder te innoveren waarbij de eindgebruiker uiteindelijk zelf bepaalt hoe hij met een organisatie of bedrijf omgaat.’ De consument krijgt steeds meer macht? ‘Ja, en wordt steeds veeleisender. Kwaliteit went heel snel. Als je een bepaalde kwaliteit hebt, zul je niet snel bereid zijn om een stapje terug te doen. Sterker nog: je verwacht elk jaar een hoger niveau van dienstverlening. Dat zal door blijven gaan. En ik denk dat bedrijven zich zullen moeten onderscheiden door in kwaliteitsniveau steeds een stapje verder te gaan. Doen ze dat niet, dan zullen ze uiteindelijk out of business zijn. En IT speelt hier een belangrijke rol in: economische groei zal gedreven blijven worden door IT. En wij zullen daar als it-dienstverlener en consultant ook nadrukkelijk mee bezig blijven.’

•

n 1970 werd in Groot-Brittannië de Equal Pay Act van kracht. Doel van de wet was de toenmalige kloof van 30 procent tussen vrouwen- en mannensalarissen te dichten. Nu, bijna veertig jaar later, is het beloningsverschil tussen mannen en vrouwen in Groot-Brittannië het grootst van alle EU-landen. Britse vrouwelijke senior managers verdienen 27 procent minder dan hun mannelijke collega’s. De oorzaken? Natuurlijk is er zoals overal de moeizame balans tussen de zorg voor een gezin en werk. Veel vrouwen zijn allang blij als ze werk vinden dat met een gezin te combineren is, en verwachten niet anders dan dat ze daarvoor een of andere prijs betalen. Zij werken van oudsher bovendien vaak in minder goed betalende sectoren, zoals de zorg, catering of non-profitorganisaties. Maar vlak de aard van het beestje niet uit. Mannen nemen meer risico’s, hebben hogere verwachtingen, onderhandelen over hun salaris en etaleren meer zelfvertrouwen. Vrouwen pakken het anders aan: ze vragen zelden om salarisverhoging, blazen minder hoog van de toren, onderhandelen niet graag én zijn in zekere zin misschien wat naïever. Neem het startsalaris. Uit Brits onderzoek blijkt dat slechts 7 procent van de vrouwen over hun startsalaris onderhandelt, tegenover 57 procent van de mannen. Vrouwen verwachten nogal eens dat ze ‘vanzelf’ wel zullen krijgen wat ze toekomt. Maar wie niet waagt die niet wint: bedrijven betalen het salaris waar ze mee wegkomen, niet per se het salaris dat je waard bent (à propos: vrouwen worden bij sollicitatiegesprekken vaak gewaardeerd op hun huidige prestaties, mannen op verwachte prestaties). Gemiddeld is het startsalaris van mannen 7,6 procent hoger dan dat van vrouwen. Dat maakt veel uit, want je startsalaris blijft in de rest van je loopbaan uitgangspunt voor salarisverhogingen. Ook verderop in hun carrière onderhandelen vrouwen nauwelijks of niet over hun salaris. Mannen wel, waardoor hun salarissen sneller stijgen. Vanwaar die afkeer van onderhandelen? Vrouwen zijn bang dat ongemakkelijke onderhandelingen de relatie met hun baas of andere werkrelaties schaden. Niet geheel ten onrechte: uit onderzoek blijkt dat ‘pushy’ vrouwen die vasthoudend onderhandelen, worden gezien als bitches - overigens door beide seksen. Vrouwen nemen genoegen met minder of proberen salarisverhoging te krijgen zonder er direct om te vragen (bijvoorbeeld door nog harder te werken). In een door mannen gedomineerde omgeving werken zulke vrouwelijke strategieën niet goed. Bron: Management Today

•

De gezamenlĳke Kamers van Koophandel zĳn opgetogen. Opnieuw stĳgt het aantal ondernemers in Nederland gestaag. In 2007 kwamen er meer dan 100-duizend ondernemers bĳ. Hoera! Mooi ook dat veel vrouwen voor het vrĳe ondernemerschap kiezen. En tienduizenden kersverse zelfstandigen doen wat ik deed: ze worden ZZP-er: Zelfstandige Zonder Personeel. Klinkt u dat niet paradĳselĳk in de oren? Geheimpje. Niet verder vertellen. Het is ook heerlĳk: ZZP-er staat eigenlĳk voor Zelfstandige Zoekt Paradĳs: Joepie! Ik ben eigen baas met nauwelĳks saai werkoverleg. Geen verlammende office-politics. Lekker veel thuis werken. En een niet te onderschatten voordeel - géén kantoorhumor. U zoekt op kantoor tĳdens de lunchpauze wanhopig naar een gespreksonderwerp met de collega’s die al jaren elke dag sikkeneurig kauwend tegenover u zitten? Uw columnist/ZZP-er wandelt dan een half uurtje fluitend met de hond door zĳn beboste Washingtonse buitenwĳk. Dit weekeinde vertrek ik weer even naar Nederland. Daar heb ik tussen de middag de Hilversumse hei lekker dichtbĳ. Je ontmoet er soms andere pauzerende ZZP-ers. Nederland heeft al meer dan 400-duizend van die bofferds. Er is ook een vakbeurs en zelfs een aparte vereniging voor ons soort. FUnCtIOneRIngSgeSPReKKen? aFSCHaFFen! Nóg een kolossaal voordeel van een baan- en baasloos bestaan? Géén functioneringsgesprekken. Eens per jaar een goed gesprek en dan weer twaalf maanden doodse stilte. Wie heeft die gekkigheid ooit uitgevonden? Afschaffen dus? Het is een doorgaans nutteloos tĳdverdrĳf voor werkgever en werknemer. De werknemer heeft er sowieso geen zin in. Als je goed bent in je werk, wil je een hoger salaris maar krĳgt dat niet. En als je níet goed bent en er dit jaar wéér de kantjes af hebt gelopen, ben je bang voor de bestraffende toon van je chef. De manager zit ook in een onmogelĳke positie. Een goeie werknemer wil inderdaad meer loon, maar dat heeft de chef natuurlĳk niet. Niet te uitbundig doen dus. De ĳverige medewerker voelt zich intussen ondergewaardeerd. Wie schiet daar wat mee op? En die mopperende niksnut dan, waar je al zo lang zo’n pesthekel aan hebt? Die kun je als chef toch eens ongezouten de waarheid vertellen? Nou nee, doe maar niet. Want die luiwammes krĳg je als werkgever - dankzĳ het ontslagrecht van Wouter Bos en Agnes Jongerius - niet weg. Verzin maar eens een nuttige tĳdsbesteding voor alle halftalenten in je bedrĳf. Gevalletje hopeloos. En dus houdt de chef zich in en want hĳ moet ook op zĳn eigen functioneren letten: Streng zĳn heeft namelĳk een gevaarlĳk nadeel. Te veel slecht functionerende medewerkers? Dat zegt óók iets over zĳn leidinggevende capaciteiten! StRaFPUnten VOOR LICHaamSgeURtJeS Mĳn voorstel: elk jaar op elke kantoorafdeling een heuse verkiezing. Iedereen mag anoniem aan iedereen bonuspunten geven voor werklust, collegialiteit en dergelĳke. Je kunt ook strafpunten krĳgen in de categorie ‘overige’ (lichaamsgeurtjes, smakken tĳdens de lunch, flauwe grappen, ‘luiwammesarĳ’). Wie de meeste punten overhoudt, krĳgt de bonus. Een idioot idee? Hoezo? Dit is toch veel eerlĳker dan de subjectieve babbeltjes van de baas of HR-doctorandus die amper samenwerkt met de mensen waar hĳ/zĳ wel een beslissend oordeel over velt. En die chef is vaak zelf sikkeneurig want - oei! - hĳ heeft zélf net een beoordeling achter de rug. Niks menselĳks is uw baas vreemd. Wraak ligt op de loer. Al dat leed wordt je als ZZP-er bespaard. Hoe méér ZZPers, hoe gelukkiger de mensheid wordt. Join the party! nr 21 • 29 oktober 2008

17

Bewust omgaan met virtualisatie!

Coca-Cola roest niet Voor de achtste keer op rij is Coca-Cola het waardevolste wereldmerk. Zoals gewoonlij k veel itgerelateerde merken in de top.

G

een al te spectaculaire verschuivingen in de honderd Best Global Brands-ranking van Interbrand. Op de lijst staan de internationale merken met de grootste merkwaarde. Coca-Cola staat - met een merkwaarde van 66,66 miljard dollar - voor de

MEER INNOVATIERENDEMENT

achtste opeenvolgende keer op nummer 1. IBM stijgt van 3 naar 2, Microsoft zakt van 2 naar 3. Google stijgt van 20 naar 10. Zoals gewoonlijk dus veel it-gerelateerde merken in de top. De hoogste nieuwe binnenkomer is modeketen H&M, op 22. De Nederlandse inbreng is minimaal: Philips (zakt van 42 naar 43), ING (van 81 naar 86) en Shell (van 93 naar 97).

•

Bron: BusinessWeek

WaaRDeVOLSte meRKen

1.(1) Coca-Cola – merkwaarde: $ 66,66 mld. 2.(3) IBM - $ 59,03 mld. 3.(2) Microsoft – $ 59 mld. 4.(4) GE - $ 53,08 mld. 5.(5) Nokia - $ 35,94 mld. 6.(6) Toyota - $ 34,05 mld. 7.(7) Intel - $ 31,26 mld. 8.(8) McDonald’s - $ 31,04 mld. 9.(9) Disney - $ 29,25 mld. 10.(20) Google - $ 25,59 mld. 11.(10) Mercedes-Benz - $ 25,57 mld. 12.(12) Hewlett-Packard - $ 23,5 mld. 13.(13) BMW - $ 23,29 mld. 14.(16) Gilette - $ 22,06 mld. 15.(15) American Express - $ 21,94 mld. 16.(17) Louis Vuitton - $ 21,6 mld. 17.(18) Cisco - $ 21,31 mld. 18.(14) Marlboro - $ 21,3 mld. 19.(11) Citi - $ 20,17 mld. 20.(19) Honda - $ 19,07 mld.

SLTN, helder en innovatief in succesvolle virtualisatie oplossingen!

MEER VERDIENEN?

p re m i e r

PARTNER

SaP let op de klantjes OPLOSSINGEN

Virtualisatie Consolidatie Managed Services

PRODUCTEN

Servers Storage Netwerken Software

Softwaregigant SaP richt het vizier op het mkb, en heeft zij n marketingbeleid op een nieuwe leest geschoeid: weg met de willekeur!

DIENSTEN

Managed Services Project Services Opleidingen Fin. Dienstverlening

‘S

PROFESSIONALISM • INTEGRITY • PASSION

sltn.nl

Werelds op twee na grootste softwareleverancier wil een nieuwe doelgroep aanspreken: de middelgrote en kleinere bedrijven. De bestaande marketingaanpak moest daarom worden uitgebreid. ‘We voelen ons niet te groot voor kleine klanten’ luidde de slogan voor de betreffende campagne. Die boodschap werd helaas op peperduur hoogglanspapier gedrukt, wat contraproductief werkte. Om dergelijke fouten voortaan te vermijden, is een beroep gedaan op externe deskundigen die de communicatiemiddelen van SAP en hun uitwerking op de diverse klantengroepen uitgebreid tegen het licht hielden. Uitgangspunt is voortaan dat niet de marketeers maar de klanten bepalen

wat aanspreekt of niet. Ook is marketing niet langer een soort toegepaste kunstvorm maar dient het te voldoen aan strenge meetbaarheidseisen. Er is intussen een ‘marketing balanced scorecard’ ingevoerd, waarmee onder andere het aantal gegenereerde ‘leads’, de kosten per lead, de klanttevredenheid, de omzet en de medewerkerstevredenheid worden gemeten. Ceo Ralf Strausz heeft het in dit verband graag over ‘geïndustrialiseerde marketing’, waarmee hij bedoelt dat elke activiteit toegerekend moet kunnen worden aan een concreet resultaat. Of, zoals hij het uitdrukt: “We hebben onze marketing ontdaan van zijn willekeur.” Bron: Absatzwirtschaft

Het rendement op innovatie wordt hoger door minder de nadruk te leggen op het verdienen van geld, blijkt uit onderzoek van The Bridge. Bedrijven met een hoog innovatierendement richten zich niet zozeer op de vraag ‘hoeveel winst gaat dit innovatieproject opleveren?’ maar vooral op de vragen ‘waarom willen we dit project?’ en ‘hoe gaan we geld verdienen?’. Ze betrekken daarnaast vaker de cfo bij het monitoren van de ‘innovatiefunnel’ (het totale proces van idee naar succesvolle nieuwe business) en de waardering daarvan. Ook geven ze de manager van innovatieprojecten meer ruimte voor ondernemerschap en voeren ze actief beleid voor de exploitatie van innovaties, ook als ze die niet zelf commercialiseren. Bron: The Bridge business innovators Innovatie-monitor 08/09

•

nr 21 • 29 oktober 2008

Mannen die vinden dat het huishouden een vrouwentaak is, verdienen meer dan mannen die minder seksistisch denken. In de VS althans. Uit onderzoek aan de University of Florida blijkt dat mannen met traditionele opvattingen per jaar gemiddeld 8500 dollar meer verdienen dan mannen met modernere denkbeelden. Bij vrouwen is het precies andersom: vrouwen met moderne denkbeelden verdienen gemiddeld 1500 dollar meer dan vrouwen die conventioneler denken. Psychologen hebben uiteenlopende verklaringen. Zo vermoedt Magdalena Zawisza van de Winchester University dat traditioneel denkende mannen meer geïnteresseerd zijn in macht en daarom streven naar meer salaris (én een voorkeur hebben voor gedweeë vrouwen). Een andere theorie is dat werkgevers de broodwinners van gezinnen (lees: conventioneel denkend) meer promotiekansen geven omdat zij menen dat die meer geld nodig hebben dan tweeverdieners (lees: modern denkend). Bron: Journal of Applied Psychology

19

management

Meeste managers willen of kunnen zich niet aanpassen

Ook goede ondernemingen falen Door Ed Kerkman

Het zij n niet alleen maar zwakke bedrij ven die in de problemen raken. Het overkomt ook grote bedrij ven met een uitstekende staat van dienst. Hoe is dat mogelij k?

Bedrijven die ooit als exemplarisch werden gezien, raken soms in betrekkelijk korte tijd in moeilijkheden. Bekende voorbeelden zijn de ondernemingen die door Tom Peters en Robert Waterman in hun beroemde bestseller In search of excellence (1982) als excellente ondernemingen bij uitstek werden gekwalificeerd maar die al snel daarna helemaal niet zo excellent bleken te zijn: IBM, Xerox, Sears, Kodak… Wat maakt bedrijven goed? En wat maakt dat goede bedrijven onderuit gaan? Jagdish Sheth (Goizueta Business School, Emory University ) en Rajendra Sisodia (Bentley College) hebben hier uitgebreid archief- en veldonderzoek naar gedaan. Als je wilt weten wat bedrijven doet falen, wil je natuurlijk ook weten wat ze succesvol maakt. De onderzoekers komen tot een onthutsende bevinding: bij de meeste succesvolle bedrijven is hun succes louter en alleen een kwestie van puur geluk. Dit is het ‘Chance the gardener’-verschijnsel, ofwel success by being there – met verwijzing naar de film Being there van Hal Ashby, waarin de autistische tuinman Chance (gespeeld door Peter Sellers) een verbluffende carrière maakt in de wereld van politiek en zakenleven door met futiele tuin-

succes Houdt sLecHts aan ZoLang de omgevIng nIet verandert

Figuur 1 Drivers van verandering

Er zĳn zes manieren waarop de externe omgeving van een bedrĳf kan veranderen.

Regulering

Investeerders

Concurrentie

Technologie

Globalisering

Klanten

Snelst

Snelheid van impact

20

nr 21 • 29 oktober 2008

Langzaamst

banaliteiten rond te strooien die als diepzinnige waarheden worden geïnterpreteerd. De meeste bedrijven worden alleen maar succesvol door stom toeval: ze zijn puur toevallig net op het juiste moment met het juiste product in de juiste markt. Ze vallen met hun neus in de boter, meer niet. Managers vinden dat uiteraard geen prettig idee: hun fortuin kán simpelweg geen kwestie van puur geluk en stom toeval zijn. Het bedrijfssucces is het gevolg van hun – excellente – denken en doen. Zij mogen dat denken, maar feit is dat hun succes slechts aanhoudt zolang de omgeving niet verandert. Zodra hun omgeving verandert, falen de meeste managers. InteRne FaaLFaCtORen Maar er zijn ook interne factoren die tot falen leiden. Ten eerste: succes maakt mensen vaak zelfgenoegzaam of zelfs arrogant. Ten tweede: veel bedrijven doen aan ‘status-quomanagement’, gericht op handhaving van de status-quo, en worden bureaucratisch. Ten derde: de kostenstructuur verslechtert steeds verder. Ten vierde: er ontstaan interne conflicten tussen mensen, afdelingen en businessunits. En ten vijfde: het bedrijf oriënteert zich steeds minder op zijn stakeholders – klanten, werknemers, beleggers, (lokale) gemeenschap, leveranciers, zakenpartners en overheden – en de emotionele band tussen het bedrijf en zijn stakeholders verdwijnt (wat reden tot grote zorg is). eXteRne FaaLFaCtORen Er zijn zes manieren waarop de externe omgeving van het bedrijf kan veranderen. Sommige van deze factoren hebben op zeer korte termijn een grote impact op bedrijven en bedrijfstakken, bij andere gaat het veel geleidelijker (maar kan de impact uiteindelijk even groot zijn). Van snelle naar langzame impact: 1. Regulering. Met één handtekening kan een hele bedrijfstak worden geherstructureerd. Voor gevestigde bedrijven is het dan meestal uiterst moeilijk om zich aan te passen. Reguleringswij-

ziging betekent overigens lang niet altijd deregulering: andersom kan ook. Bedrijven moeten altijd goed voorbereid zijn op reguleringswijzigingen. Advies: werk samen met concurrenten proactief aan wijzigingen die de bedrijfstaksituatie verbeteren. 2. Investeerders. Bedrijfstakken en bedrijven kunnen zomaar uit de gunst vallen bij beleggers. Het is bijvoorbeeld Microsoft overkomen (iets wat te maken heeft met de spectaculaire opkomst van Google). Advies: blijf te allen tijde communiceren met de investeerdersgemeenschap, laat zien waarom je een aantrekkelijk beleggingsobject bent, behandel beleggers als klanten (en vervul hun behoeften). 3. Concurrentie. Hier gaat het niet zozeer om toename van de concurrentiedruk. Het grote gevaar is dat ‘niet-traditionele’ concurrenten tot je bedrijfstak of markten toetreden, met radicaal andere waardeproposities richting de klanten, en meestal ook met nieuwe technologie. Zulke buitenstaanders veranderen vaak de spelregels, wat de zittende ondernemingen aan het wankelen kan brengen. Advies: blijf je waardeproposities vernieuwen, blijf innoveren (ook als je daarmee je bestaande producten opeet), blijf jezelf opnieuw uitvinden. 4. Nieuwe technologie. Duikt altijd en overal op. Advies: huiswerk doen en bijblijven. 5. Globalisering. Als een bedrijfstak mondialiseert, treedt er onherroepelijk een ‘shake out’ op. Dit is een geleidelijk proces. Advies: anticipeer op globaliseringstrends met zowel defensieve als offensieve strategieën (want ze bieden altijd nieuwe kansen). 6. Klanten. Het gedrag, de voorkeuren en de behoeften van klanten veranderen continu, maar het gaat meestal langzaam. Advies: huiswerk doen en bijblijven. aanPaSSen OF OmVaLLen Er is slechts één manier om te reageren op omgevingsveranderingen: aanpassen. De praktijk wijst uit dat de meeste bedrijven dat niet willen en/of niet kunnen. De belangrijkste reden dat bedrijven zich niet kunnen aanpassen, ligt in de processen (die te diep geworteld en inflexibel zijn). Hoe groter en bureaucratischer een onderneming, hoe meer dit speelt. De belangrijkste reden dat bedrijven zich niet willen aanpassen aan nieuwe realiteiten, is dat zij vastzitten in hun eigen orthodoxieën en daardoor de boot missen. Vooral succesvolle bedrijven hebben hier last van: men houdt vast aan bewezen praktijken, ook als de wereld is veranderd. Organisaties moeten zich daarom blijven afzetten tegen en ontdoen van de orthodoxieën die zich in het huis ontwikkelen. Orthodoxe manieren van denken doen lijken vaak sterke punten, maar in werkelijkheid zijn het zwakke punten. Aanpassingsvermogen – dat wil zeggen culturele verandering teweegbrengen – betekent dat er in drie dimensies aanpassingen worden doorgevoerd.

De mindset van de organisatie worden veranderd, haar manier van denken. Verder moet er structurele verandering worden doorgevoerd, zoals herstructurering van de organisatie en van de verantwoor-

Het succes van BedrIJven Is meestaL een kWestIe van Puur geLuk delijkheden van het topmanagement. En het belangrijkst: het beloonsysteem moet worden aangepast. Dit is de snelste en effectiefste manier om cultuurverandering te bewerkstelligen.

•

Bron: European Business Forum

Figuur 2 Soorten ondernemingen

JA

Captive company

Adaptive company

Legacy company

Arrogant company

Wil veranderen

NEE

Kan veranderen

NEE

JA

De meeste bedrĳven willen en/of kunnen niet veranderen. De langetermĳnoverlevers zĳn de ‘adaptieve’ ondernemingen, die hun eigen lot in handen nemen.

Figuur 3 Managementstijlen

Anticiperend management biedt organisaties een belangrĳk concurrentievoordeel op organisaties die de status-quo blĳven uitoefenen.

Cultuur

Anticiperend management

Processen Systemen

Kansgestuurd

Structuur Regulering

Huidige praktĳk

(korte termĳn)

Survival management Dreiginggestuurd

NU

TOEKOMST

Status-quomanagement

nr 21 • 29 oktober 2008

21

management

ego: ‘size matters’

BESTE WERELDMERKEN Coca-Cola is voor het achtste opeenvolgende jaar uitgeroepen tot beste ‘global brand’. IBM stĳgt van 3 naar 2, Microsoft zakt van 2 naar 3. Google stĳgt van 20 naar 10. Nokia handhaaft zich op 5, Intel op 7. Oftewel: opvallend veel technologiebedrĳven bĳ de topmerken. Er staan drie Nederlandse merken in de ranking: Philips (van 42 naar 43), Shell (van 93 naar 97) en ING (van 81 naar 86). Grote verliezers zĳn financiële dienstverleners als Merrill Lynch, Citi Group en Morgan Stanley. Ook onder meer Ford en The Gap zakken flink weg. Apple, Amazon.com, Zara en Nintendo zĳn sterk in merkwaarde gestegen. Nieuwkomers zĳn onder meer H&M (22), Thomson Reuters (44), Porsche (75), BlackBerry (77), Prada (91), Ferrari (93) en Giorgio Armani (94). Bron: Interbrand - Best Global Brands 2008

ICT-GERELATEERDE CO2 Hoe staat het met de CO2-uitstoot die wordt veroorzaakt door het gebruik van informatietechnologie? Uit cĳfers van Gartner blĳkt dat 40 procent van de totale it-gerelateerde CO2uitstoot van organisaties wordt veroorzaakt door computers. Servers (inclusief koeling) veroorzaken 23 procent van de uitstoot. Vaste telefonie is verantwoordelĳk voor 15 procent, mobiele telefonie voor 9 procent, en netwerken en printers elk voor 6 procent.

een groot ego kan je fl ink in de weg zitten als je een leidinggevende positie hebt.

E

en te groot ego van de directeur is een van de belangrijkste redenen dat bedrijven falen, zegt consultant John Baldoni. De voorbeelden van ceo’s die hun organisatie vanuit zelfoverschatting in penibele situaties brachten of zelfs te gronde richtten, liggen voor het oprapen – met als meest recente voorbeelden de topbestuurders in het bankwezen die hun bedrijfstak en de rest van de wereld in de ellende hebben gestort. Ego is noodzakelijk voor goed leiderschap maar is niet de basis ervan. Rationaliteit moet overheersen: denk eerst goed na voordat je kritieke beslissingen

A

ls je voldoende middelen toegewezen krijgt voor een project, is dat wel zo prettig werken. Hoe vergroot je de kans dat je budgetvoorstel wordt goedgekeurd? Enkele tips van het Britse hr-adviesbureau The Mind Gym: - Begrijp wat de behoeften van je baas zijn. Waar is de directie op uit (op het niveau van het totale bedrijf, niet slechts dit project), wat is hun geschiedenis van successen en mislukkingen en hoe bepaalt dit hun allocatiebeslissingen?

ZELFMANAGEMENT Wie denkt dat zelfsturende teams en andere vormen van werknemersautonomie per definitie motiverend werken, heeft het mis. Volgens promovenda Marja Flory (Erasmus Universiteit Rotterdam) wordt zelfmanagement bĳna altĳd ingevoerd zonder dat de medewerkers er een stem in hebben. Het is daardoor nauwelĳks effectief, want opgelegde autonomie is natuurlĳk een contradictio in terminis.

- Blijf ‘to the point’. Wees van begin af aan helder en expliciet over de voordelen van je voorstel. - Laat een oplossing zien. Geef opties qua investeringsniveau en geef aan wat de impact is als er voor een goedkopere of duurdere oplossing wordt gekozen. - Vertel het in termen van euro’s. Concrete ‘bottom-lines’ overtuigen het meest. - Zorg ervoor dat de beslissers je staat van dienst kennen. Managers die eerder aantoonbaar goed hebben gepresteerd, maken drie keer zo veel kans om hun budget goedgekeurd te krijgen.

e fiasco’s bij it-projecten hebben de overheid op het idee gebracht dat het misschien een goed plan is om cio’s aan te stellen bij overheidsinstellingen. Volgens Rob Meijer van adviesbureau Het Expertise Centrum zou zo’n ‘overheids-cio’ vijf functies moeten vervullen. De Verbinderfunctie houdt in dat de cio goed zicht heeft op de primaire processen binnen de organisatie én op de mogelijkheden en onmogelijkheden van IT. Enerzijds is informatietechnologie niet de oplossing voor alles, anderzijds zijn er via IT misschien ook oplossingen mogelijk waaraan niemand heeft gedacht. Aan de cio als ‘verbinder’ de taak om de kennis van het primaire proces te koppelen aan die van het it-domein. Dan is er de Overzichtsfunctie: de cio heeft overzicht over alle grote ict-toepassingen binnen de organisatie, hun onderlinge samenhang en hun verwachte levensduur. Belangrijke hulpmiddelen

Als werknemers erover klagen, worden ze bovendien vaak niet serieus genomen. Hoe moet het dan wél? De manier waarop er in een organisatie wordt gedacht over zaken als leiderschap, macht en controle is bepalend voor het succes van zelfmanagement. Eerst moet er een dialoog worden gevoerd tussen managers en medewerkers, pas daarna kun je besluiten of er vormen van zelfsturing worden ingevoerd.

22

nr 21 • 29 oktober 2008

E

Bron: Digitaal Bestuur

Bron: Fortune

Het lij kt erop dat de overheid cio-functies wil gaan instellen. Wat voor rollen zouden cio’s in overheidsorganisaties moeten spelen?

•

Authenticiteit en altruïsme zĳn de belangrĳkste waarden voor modern en goed leiderschap. Dat blĳkt uit onderzoek van socioloog Iteke Weeda voor het Nederlands Instituut voor Managers (Nive). Het belang van controle en macht neemt af, empathie en vertrouwen worden juist belangrĳker. Managers schatten de betrokkenheid en emotionele intelligentie van hun medewerkers vrĳ laag in, terwĳl zĳ het wel belangrĳke eigenschappen vinden. Op dit gebied is nog veel te verbeteren, maar daarbĳ moeten leidinggevenden minder ongeduldig zĳn, stelt Weeda. De manager van de toekomst is volgens Weeda een androgyn persoon met veel humor en zelfvertrouwen die op zowel zakelĳk als emotioneel vlak intelligent is.

Hoe gaat Bill gates (1955) verder nu hij geen uitvoerende functie meer heeft bij microsoft? We zullen zeker nog van hem horen.

hierbij zijn architectuur en portfoliomanagement. Daarnaast heeft de cio een Uitkijkfunctie. Wat gebeurt er in de wereld buiten de organisatie? Biedt dit kansen? Of worden het dreigingen als er niet tijdig op wordt geanticipeerd? De Projectbeheersingsfunctie houdt in dat de cio beoordeelt of projecten die aan de top worden voorgelegd uitvoerbaar zijn. Is er een goede businesscase? Is er goed nagedacht over alternatieven, al dan niet met inzet van IT? Is het niet te complex en grootschalig? Zijn alle stakeholders(belangen) in beeld? Is er een second opinion gevraagd? Zit de kwaliteitsbewaking goed in elkaar? Tot slot is er de Handhavingsfunctie van de cio. Worden de vastgestelde standaarden of architecturen gevolgd? Of wordt er gesmokkeld omdat dat even beter uitkwam en omdat er toch niemand naar kijkt?

•

CIO voor de overheid

D

•

Bill gates na microsoft ind juni was Bill Gates’ laatste werkdag als chief software architect van Microsoft. Hij blijft nog verbonden aan het bedrijf, als voorzitter en adviseur, maar niet meer fulltime. Gates werkt voortaan vanuit drie kantoren: één dag per week bij Microsoft in Redmond, twee dagen per week bij de Gates Foundation in Seattle (die 99 procent van Gates’ vermogen van 50 miljard dollar investeert, onder andere om malaria en aids uit te roeien) en twee dagen per week in zijn eigen personal office. “Hij is een van de grootste zakelijke geesten aller tijden, en dat sluit je niet zomaar af,” zegt Nathan Myhrvold, voormalig hoofd van Microsofts r&d-laboratoria, vriend van Gates en directeur van Intellectual Ventures. “Ik hou het erop dat we nog niet het laatste zakelijke idee van Bill Gates hebben gezien.” Gates houdt zich nu zoals gezegd nog maar een beetje met Microsoft bezig, en heel veel met zijn filantropische werk, maar ook met nieuwe technologische ontwikkelingen. Hij is informeel lid van Intellectual Ventures (IV), Myhrvolds groep academici, uitvinders en investeerders die nieuwe patenteerbare technologie proberen te ontwikkelen. Gates: “Ik ga geen bedrijf oprichten. De Foundation is de topprioriteit. Maar ik ga wel helpen bij een paar andere dingen. De wetenschappelijke brainstorming met Nathans IV-groep heeft geleid tot een nieuwe start-up in nucleaire energie, en ik ben daarbij een van de financiers en adviseurs. Ik zal er geen bergen tijd in steken, maar het is wel een feit dat goedkope, milieuvriendelijke energie een doorbraak is die belangrijker is voor de armen dan voor de rijken. Zij kunnen niet bezuinigen op hun voedsel, want dan zouden ze verhongeren. Daar investeer ik dus in.”

Bron: Management Today

Bron: CIO Magazine

BESTE MANAGER: ANDROGYN

Hoe krij g je meer budget? Wat kunnen managers doen om bij de volgende budgetronde een groter deel van de koek toegewezen te krij gen?

neemt. Volgens Baldoni moeten topmanagers zichzelf drie vragen stellen voordat ze in actie komen: - Waarom doe ik dit? Is het vooral goed voor mezelf (profilering, m’n naam in de krant) of voor het bedrijf? - Wat zullen de resultaten zijn? Is het doel of de gewenste uitkomst haalbaar en duurzaam? - Hoe zullen mensen de beslissing ondersteunen? Zonder steun van de medewerkers komt er weinig van terecht. Even belangrijk: beschikken we over de juiste mensen om het voor elkaar te krijgen?

WAT IS UW CQ? Weer een nieuw quotiënt: culturele intelligentie. Je CQ zegt hoe goed je functioneert in andere culturen. Een hoog CQ kan bĳ bepaald werk heel relevant zĳn. Kerri Anne Crowne (Wider University, VS) heeft onderzocht of er bepaalde dingen zĳn die ons CQ positief beïnvloeden. Geen verrassing, maar toch goed om te weten: een langer verblĳf in het buitenland, bĳvoorbeeld voor werk of een opleiding, is goed voor je CQ mits je daarbĳ veel in aanraking komt met de andere cultuur. Bron: Business Horizons

•

nr 21 • 29 oktober 2008

23

tenders

technologie Prorail naar Openview Om de beschikbaarheid van zijn bedrijfskritische applicaties te verhogen wil ProRail in 2009 het bestaande beheersysteem CA Unicenter vervangen door tooling gebaseerd op HP OpenView. De organisatie neemt deze stap omdat de HP-tooling beter aansluit op andere HP-beheersoftware die al bij ProRail draait, lopende projecten en het huidige platform en de infrastructuur. De organisatie zoekt een leverancier die alle geheimen van de HP Openview-software kent en de configuratie en de overstap wil verzorgen. De infrastructuur van ProRail bevat ongeveer 550 computersystemen, waarvan 300 OpenVMS systemen en ongeveer 350 netwerkcomponenten. Verder maakt ProRail gebruik van overwegend complexe maatwerkapplicaties op OpenVMS-systemen.

Applicatiebeheer SAP De gemeente Utrecht heeft een aanbesteding uitgeschreven voor de inhuur van externe it-ers die het functioneel beheer van zijn SAP-systemen de komende twee jaar gaan verzorgen. Een verlenging van het conctract met een jaar is mogelijk. Bedrijven die in aanmerking willen komen moeten werknemers aanleveren die gedurende minimaal een half jaar voor een organisatie op contractbasis de verantwoordelijkheid hebben gehad over het functioneel applicatiebeheer van een SAP-systeem en de daadwerkelijke uitvoering van dat beheer hebben uitgevoerd. Verder moeten werknemers op jaarbasis minimaal tweeduizend uren beschikbaar zijn voor deze opdrachtgever.

Digitale schoolborden De IT rukt op in het Nederlandse klaslokaal. Dat blijkt uit de aanbestedingen die de gemeente Emmen en de Stichting Katholiek Onderwijs hebben uitgeschreven voor de levering van interactieve schoolborden. Geen krassend krijtje meer maar een groot intelligent scherm waar de lesstof moeiteloos af te wisselen is met een uitstapje naar een filmpje op internet. Stichting ICT op School heeft meer informatie over deze systemen. Mail tips en weetjes over aanbestedingen naar [email protected]

26

Beveiligers krijgen te maken met nieuwe lekken

Muur rond netwerk vertoont gaten Door Onno Breedveld De traditionele ‘netwerkperimeter’ is verdwenen. De eigen gebruikers, ingehuurde consultants, en ketenpartners moeten allemaal van buitenaf bij gegevens en systemen kunnen. Tegelijkertijd reikt de it-infrastructuur over oude grenzen door de komst van wifi-accesspoints, ‘memory sticks’, laptops en smartphones. Dit stelt beveiligers voor nieuwe problemen.

“V

roeger waren bedrijven met elkaar verbonden via allemaal afzonderlijke lijnen,” vertelt Jacques Cazemier, architect informatiebeveiliging en business continuity management bij VKA. “Als er een nieuwe partner bij kwam, dan werden er nieuwe verbindingen gemaakt. Omdat al die huurlijnen privé waren, waren ze automatisch veilig. Je moest alleen oppassen dat men niet via-via binnenkwam.” “Tegenwoordig zijn die verbindingen georganiseerd als een straat met huizen: als je het ip-adres van

eigen firewall isoleert. De andere mogelijkheid is rbac (role based access control), gebaseerd op ‘identity management’ (im) en ‘access control lists’ (acl). Daarbij worden privileges losgekoppeld van de afzonderlijke mensen en hard verbonden met functies. Hoewel deze technologie nog steeds wordt verkocht met efficiëntie als belangrijkste argument - je hebt op die manier alles in één keer geregeld - is het vooral een hulpmiddel om zaken beter beheersbaar te maken.” Cazemier ziet deze maatregelen echter als oude

De huidige beveiliging richt zich op infrastructuur en niet op veilige protocollen een systeem weet - vergelijkbaar met een postcode en een huisnummer - dan kun je er naartoe.” Cazemier trekt deze vergelijking nog verder door. “Voorheen had je een voordeur met een bel. Als je goedgekeurd was, dan mocht je naar binnen. Maar informatiesystemen hebben allang niet meer één voordeur. Denk aan usb, wifi, een compleet Unixsysteem op een memory stick, smartphones en pda’s. De infrastructuur is zo complex geworden dat zelfs ‘intrusion detection’-systemen (ids) niet meer werken.”

oplossingen voor nieuwe problemen. “Er zijn geen nieuwe beveiligingsmogelijkheden bijgekomen. Beide zijn micro-management. Dat kun je niet voor je hele organisatie opzetten; dat is niet vol te houden. Uiteindelijk is het onvermijdelijk dat we meer werk in beveiliging zullen moeten steken. We zoeken immers naar een oplossing voor een steeds complexer probleem. Hij noemt software tegen virussen, adware en spyware als voorbeeld. “Die zit niet alleen op de servers maar ook op elke afzonderlijke desktop.”

Micromanagement Volgens Cazemier zijn er twee verschillende manieren om met deze veranderingen om te gaan. “De eerste is een herhaling van zetten: je maakt verschillende deelnetwerken, die je elk weer met hun

‘Thin clients’ Volgens Cazemier zit een belangrijk deel van de ellende in de pc. “De back-office applicaties zijn niet het grootste probleem. Ik denk dat je die redelijk kunt afschermen. Het zijn de desktops die

nr 21 • 29 oktober 2008

ons door de keel worden geduwd, met steeds meer lokale functionaliteit en opslag. De laptop maakt dat nog erger: die kunnen overal ingeplugd worden. en je kunt ze kwijtraken.” Hij ziet de trend naar desktop-virtualisatie en thin clients dan ook als een belangrijke ontwikkeling op dit gebied. “Daar zou ik wel een lans voor willen breken. Gooi voor zakelijke toepassingen die pc overboord en vervang die door een thin client.” De manier waarop bedrijven daar op dit moment mee omgaan, heeft echter niets met beveiliging maar alles met besparingen te maken. “KLM heeft zijn beveiliging teruggetrokken naar de eigen organisatie,” vertelt Wilbert Pijnenburg, de Nederlandse directeur van InfoSecure. “Zij laten hun mensen zelf hun pc’s kopen en doen daar niets meer aan. Dat bespaart hun veel geld. Consumentenspul is tegenwoordig sneller en goedkoper dan de zakelijke systemen. Maar wat doe je als een manager naar de helpdesk belt om te zeggen dat zijn Aldi-laptop het niet doet? Je kunt hem niet twee dagen zonder een computer laten zitten.” Desondanks is de trend wel naar een uniforme toegang vanaf elk apparaat dat html ondersteund. “Als je kijkt wat asp’s aanbieden, dan is dat allemaal html. Saas-leveranciers zetten een applicatie neer in het datacenter en bieden dat over het internet aan.” Perimeters Maar een bedrijf kan volgens Pijnenburg niet anders dan zijn medewerkers voorzien van een open-top beveiligde pc. “Mensen blijven gewoon hun

dikke clients gebruiken. De back-officeapplicaties in het datacenter ontsluit je via het web. Maar dat betekent meestel wel dat je via die ingang minder functionaliteit tot je beschikking hebt.” Pijnenburg refereert daarbij naar de termen macro- en microperimeter zoals die door het Jericho Forum gebezigd worden. “De macroperimeter is het ultieme doel. Daarbij verdwijnen alle externe grenzen en wordt de interne gebruikerszone gelijkgesteld aan het internet. De focus ligt dan op de protocollen.” Die ontwikkeling zie je terug in de firewalls die steeds meer op applicatieniveau beveiligen. “We zijn van IP naar html gemigreerd.” “De microperimeter is een tussenfase waarbij de beveiliging wordt teruggetrokken naar de datacenters en de eindgebruikers. Grenzen blijven dus bestaan maar worden verlegd naar de plaats waar de informatie of de ‘assets’ zich bevinden. Dit komt meer overeen met het huidige concept: het richt zich nog steeds op de infrastructuur en minder op het gebruik van veilige protocollen.” Daarmee is deze perimeter een moderne variant van de traditionele beveiliging gebaseerd op firewalls, ‘screening routers’ en ‘demilitarized zones’. “De microperimeter brengt de beveiliging terug naar de kern van de infrastructuur,” aldus Pijnenburg. “Nu de buitenste ring steeds poreuzer wordt, gaat men zijn datacenter beveiligen in plaats van de hele organisatie. Daarvoor zul je juist meer moeten doen op de laptop.” Daarbij blijven er toepassingen die op geen enkele manier door de firewall gecontroleerd kunnen >> nr 21 • 29 oktober 2008

27

technologie

moesten zij veel vrijer omgaan met nieuwe technologieën. Dat betekent dat er nu beleid worden gemaakt voor het werken met sociale netwerken.” Volgens Pijnenburg zijn de meeste bedrijven in dit opzicht nog heel behoudend. “Zij willen hun werknemers zo veel mogelijk controleren. Maar de wereld gaat de andere kant op. De hoge benzineprijzen hebben bijvoorbeeld tot gevolg dat er meer thuis gewerkt wordt. Maar veel bedrijven hebben al die faciliteiten helemaal niet. Werknemers kunnen van buiten alleen bij hun e-mail.” Nog een voorbeeld: “Vroeger stopte je een paar A4-tjes in een envelop. Nu brand je een complete database op een CD en die doe je op de post. Die gegevens moeten versleuteld worden. Daar moet je beleid voor maken.” Hetzelfde geldt voor laptops en memory sticks. Die investering moet je volgens Cazemier gewoon doen. “Een usbstick met vingerafdruk of pincode kost vijftig tot tachtig euro. Dat is tien maal zo veel als een gewone stick. Maar weet je wat pas duur is: als je klantenbestand gestolen wordt.” Beter nog dan versleutelen is te zorgen dat die database helemaal niet meer op je laptop of stick hoeft te staan. “Die heeft daar niets te zoeken. Daar moet je rekening mee houden bij het opzetten van je architectuur.”

worden. “Bedrijven controleren bijvoorbeeld de mail van hun medewerkers. Maar als ze via een versleutelde verbinding hun Hotmail-account benaderen, dan kan de firewall daar niets mee. Hetzelfde geldt voor chat.” ZWakste schakel De grootste zorgen hebben Cazemier en Pijnenburg echter niet over de technologie maar over de gebruikers. “Je kunt de duurste techniek inzetten,” zegt Pijnenburg, “maar een medewerker die een te zwak wachtwoord kiest, doet daarmee alles teniet. Hij is de zwakste schakel.” Maar dit zijn klassieke problemen. Er is meer aan de hand: de maatschappij en de werknemer zijn veranderd. “Steeds meer werk wordt mobiel uitgevoerd, waardoor informatie ook de hele wereld over reist. Technologie als smartphones, Blackberries, webmail,

PriVÉ- Én ZakelĲ ke it

Sociale netwerken, Google-applicaties en iPhones vormen een risico voor de onderneming. Werknemers willen de online diensten en apparatuur die ze privé hebben ook op het werk kunnen gebruiken. Gartner spreekt in dit verband dan ook van de ‘consumentering van de IT’ of het ‘generatie X-/generatie Y-probleem’. Volgens vice president en research fellow John Pescatore brengt deze ontwikkeling een heel stel nieuwe bedreigingen met zich mee. Kwaadwillenden richten zich op saas-leveranciers, de werknemers en desktop utilities. Iemand die Unilever wil kraken, kan zich ook richten op een van hun online toeleveranciers. Nu alle applicaties zich naar internet bewegen, verwacht Gartner bovendien een toename in ‘reverse engineering tools’ voor deze toepassingen. Sociale netwerken kunnen misbruikt worden, doordat men zich voordoet als een vriend. Zodra jonge werknemers deze tools ook in hun werk gaan gebruiken, zullen ze door hackers gebruikt worden om gegevens of toegangscodes te stelen, of om malware te executeren. Pescatore trekt daarbij de vergelijking met e-mail. Een afzenderadres was vertrouwd, dus werd het misbruikt voor virussen en wormen. Inmiddels vertrouwen gebruikers ook hun vriendenlijst. 28

nr 21 • 29 oktober 2008

Skype en MSN stimuleren dit. Men wil en moet ‘altijd en overal’ kunnen werken. En omdat er van medewerkers verwacht wordt dat ze zich flexibeler opstellen ten aanzien van werkplek en -tijden, integreert de privé-omgeving steeds meer met de zakelijke omgeving. Het verdwijnen van dat onderscheid levert weer nieuwe risico’s op.” “Zo zetten de mensen die door Defensie naar Afghanistan zijn uitgezonden hun verhalen en foto’s op Hyves, ook zaken waarvan hun werkgever dat liever niet zou willen. Zijn die daar eenmaal gepubliceerd, dan krijg je ze nooit meer van het net af.” “Andersom gebruikt de Belastingdienst de informatie op LinkedIn en Hyves bij het controleren van de aangifte. Op die sociale sites wil iedereen laten zien wie hij is. Daar staan alle bijbanen en commissariaten dus gewoon op.” Pijnenburg geeft nog het voorbeeld van een accountmanager die de foto’s online heeft gezet van een leuke avond die hij stomdronken heeft afgesloten. Een klant waar hij een presentatie heeft gegeven googelt de account manager, ziet de foto’s en belt vervolgens op om te zeggen dat de deal niet door gaat. Op die manier heeft privé-gedrag van werknemers direct invloed op de resultaten van de onderneming. beleiD Simpelweg verbieden is echter ook om andere redenen dan intreden op de privé-sfeer geen optie. “Volvo vroeg ons om hen te helpen hun beleid meer open te maken,” vertelt Pijnenburg. “Zij wilden jongere mensen binnenhalen, maar die wilden niet bij hen werken vanwege het strenge beleid. Volvo stond chat en Hyves en andere manieren om de hele dag met elkaar in contact te staan niet toe. Maar vanwege de krapte op de arbeidsmarkt

sociale netwerken, googleapplicaties en iphones vormen een risico voor De onDerneming

VeiligheiDsbeWustZĲ n Pijnenburg ziet de misdaad verschuiven. “Die richt zich steeds meer op het personeel. Voorbeeld daarvan is die Amsterdamse Postbankmedewerker die met zijn vrouw werd gegijzeld.” Met het wegzakken van de perimeter wordt de techniek minder belangrijk meent Cazemier. “’Social engineering’ wordt het grootste veiligheidsprobleem van de toekomst. Ik heb meegemaakt dat bij een gemeente een kopie van een deel van de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA) werd afgegeven aan de leverancier om een product te testen. Simpelweg omdat er om gevraagd werd. Ik durf de weddenschap niet aan om een borrel te geven voor alle medewerkers die dat zonder blikken of blozen doen. Deze problemen los je ook nooit op. Je blijft altijd kwetsbaar voor ‘social engineering’. Het is vrijwel onmogelijk een goed verhaal en goede argumenten met techniek tegen te houden. Daarnaast zijn er altijd operationele redenen om het hek iets opzij te duwen. Je kunt wel zeggen dat er nooit getest mag worden met echte persoonsgegevens, maar als je te veel eisen stelt aan de organisatie levert dat operationele problemen op. Je moet mensen laten nadenken. Maar daarvoor moet je ze opvoeden.” Bewustwording blijkt het antwoord op deze problematiek. “Ik stap altijd eerst naar de financieel directeur of de boekhouder,” vertelt Cazemier. “want hij is de eerste die weet wat de waarde van de bedrijfsgegevens is. Hij is mijn breekijzer in het managementteam. We praten een uurtje en dan gaan we samen naar de algemeen directeur.” “Mijn advies: Zorg dat je de technische maatregelen op orde hebt. Afhankelijk van de omstandigheden kan dat identiteitsmanagement zijn, of firewalls en segmentering. En doe dan wat aan de opvoeding van de gebruikers. Kweek veiligheidsbewustzijn.”

•

column

ron toliDo

samen jodelen De mist uit de Alpen heeft als een wollen deken bezit genomen van München. In zo’n verstild, oranjegeel herfsttafereel aan standaards werken met The Open Group, daarvan raak je vanzelf in melancholische sferen. Opeens ben je aan het kauwen op de manier waarop standaards zich in de loop van de tijd hebben ontwikkeld. Een consortium als The Open Group werd ooit opgericht om de informatie-uitwisseling binnen een organisatie en tussen organisaties te verbeteren. Dat gebeurde onder de noemer ‘boundaryless information flow’ (waar overigens een fraai, toepasselijk germanisme inzit, maar dan vertaald naar het Engels). In de beginjaren lag het accent sterk op technische standaards. Als we nu allemaal dezelfde versie van het besturingssysteem zouden gebruiken – of dezelfde protocollen voor gegevenstransport – dan zou vanzelf de aandrang tot samenwerking ontstaan. Een verfrissend naïef wereldbeeld dat goed paste bij de rubberen zolen van de bebaarde techneuten die de standaards creëerden. Later kwam het besef dat de semantiek veel belangijker is dan het leidingwerk: je kunt wel vlot informatie uitwisselen, maar als je elkaars concepten en terminologie niet deelt resteert hersenloos gekakel. Ook ontstond steeds meer belangstelling voor gedeelde methoden en werkwijzen. Het is tekenend dat de grootste groei van het consortium de laatste paar jaar heeft plaatsgevonden rond TOGAF (The Open Group Architectural Framework). Dat is een methodisch raamwerk voor het creëren van bedrijfs- en it-architecturen dat ook veel wijze lessen bevat over hoe je een organisatie rijp maakt voor het werken onder architectuur. Niet helemaal meer in dezelfde divisie als het beschrijven van een setje API’s. Het meest recent zijn de ontwikkelingen rond professionele certificering: er ontstaan wereldwijde standaards waarin de rollen, competenties en benodigde ervaring in het it-vakgebied worden beschreven. En daarmee wordt opnieuw een belangrijke stap voorwaarts gezet. Je kunt nog zo mooi technische protocolletjes en interfaces hebben afgesproken, eenduidigheid hebben bereikt over semantiek en inhoud en zelfs met zijn allen een uniforme werkwijze volgen, als de betrokken individuen niet vergelijkbare niveaus hebben, wordt niets bereikt. Alsof je een kleuterklas loslaat in een ISO 9000 gecertificeerde fabriekshal. En ga nu maar lekker samen auto’s produceren, jongens en meisjes. Het zijn duidelijk onderscheidbare stappen naar meer volwassen samenwerking. En elke organisatie kan zijn eigen stadium van standaardisatie eraan spiegelen. In München hebben we ondertussen een avond gehad met typisch Beiers vermaak. Veel lederhosen, gejodel en dijengeklets. Sommige zaken moeten misschien maar niet wereldwijd worden gestandaardiseerd, denk je dan onwillekeurig.

nr 21 • 29 oktober 2008

29

12 - 13 NOV 2008 JAARBEURS UTRECHT VAKBEURZEN EN SEMINARS VOOR DE ICT PROFESSIONAL

INFOSECURITY.NL

STORAGE-EXPO.NL

technologie

Virtuele machines kunnen overal draaien

VMware vertrouwt op zijn management-stack Marktleider virtualisatiesoftware VMware maakt zich geen zorgen over de recente concurrentie van Microsoft en Citrix. VMware vertrouwt op zijn uitgebreide stack van beheersoftware.

“H

ERVAAR IT 2008 VIER TOONAANGEVENDE VAKBEURZEN ONDER ÉÉN DAK

et gaat allang niet meer om de hypervisor,” zegt Richard Garsthagen, VMware’s technical marketing manager voor de Emea-regio. “Onze doelstelling is om gespecialiseerde it-oplossingen te bieden. De essentie van onze management-producten is niet zozeer servervirtualisatie maar meer het flexibel inzetten van IT.” De grote aandacht voor een basisvoorziening als de hypervisors van Microsoft en Citrix laat volgens Garsthagen vooral zien dat de virtualisatietechnologie van deze concurrenten nog tamelijk onvolwassen is. “Zij hebben een probleem met hun product-stack. Ze zijn nog erg bezig met hun hypervisor. Maar het maakt op dit moment niet meer uit op welk platform je virtuele machine draait. Wijzelf, Citrix/Xen en Microsoft gebruiken allemaal het Open Virtual Machine Format (OVF). De virtuele machine is portable; die kan overal draaien.” Werklasten Waar het volgens Garsthagen wel om gaat, is wat je met die technologie kunt doen en dat is juist

LINUXWORLDEXPO.NL

TOOLINGEVENT.NL

KEYNOTES | SEMINARS | CASE STUDIES | EXAMENS | RONDE TAFEL

GRATIS TOEGANG TOT ALLE VIER DE VAKBEURZEN NA VOORREGISTRATIE VIA: WWW.INFOSECURITY.NL | WWW.STORAGE-EXPO.NL | WWW.LINUXWORLDEXPO.NL | WWW.TOOLINGEVENT.NL HOOFD MEDIA PARTNER

ORGANISATIE

Onze managementproducten draaien niet zozeer om servervirtualisatie maar om het flexibel inzetten van IT zegt Richard Garsthagen, VMware’s technical marketing manager voor de Emea-regio.

Door Lucas Megens

afhankelijk van de beheersoftware. “Met VMotion kun je een virtuele machine verplaatsen terwijl hij draait. Maar niemand doet dat zomaar. Het gros van onze klanten heeft die instelling op automatisch staan. Dat betekent dat de werklasten zo goed mogelijk over de beschikbare resources worden verdeeld.” Maar het kan ook andersom: dat werklasten juist worden gecombineerd om het stroomverbruik te beperken. “Als er ‘s avonds of in het weekend minder activiteit is, dan kun je de virtuele machines bij elkaar zetten, zodat de andere servers uitgezet kunnen worden of terug kunnen vallen in de slaapstand.” “Dat gaat over schaalbaarheid,” zegt Garsthagen. “Maar we ondersteunen ook een hogere beschikbaarheid. Als je server bijvoorbeeld meerdere netwerkkaarten bevat, dan ziet een virtuele machine die als één. Daarbij combineren we redundancy met load balancing. Datzelfde doen we ook met Fibre Channel voor storage. En als een virtuele machine verdwijnt, dan wordt die automatisch weer opgestart. Voor gebruikers is dat een kwestie van deze optie aanzetten. Wil je zoiets met Microsoft, dan wordt dat een stuk complexer.” Partners Met name XenSource (inmiddels onderdeel van Citrix) verwijt VMware bij monde van Simon Crosby regelmatig geen ruimte te gunnen aan partners. “Wij hebben een aanzienlijk groter ecosysteem dan wie dan ook,” verdedigt Garsthagen zich, “zowel wat betreft de infrastructuur als de daarop liggende applicaties. Op de laatste VMworld hadden we meer dan 250 bedrijven op onze beursvloer staan. Ik denk dat XenSource en Microsoft moeite zouden hebben om er vijftig bij elkaar te krijgen.” Hij maakt zich dan ook geen echte zorgen over Microsoft en Citrix die zich nu ook in de virtualisatiemarkt hebben gestort. Deze bedrijven richten zich met name op dat segment dat nog helemaal niet gevirtualiseerd is. De embedded hypervisor die je nu cadeau krijgt bij een nieuwe server, moet hen daarbij helpen. De klant maakt een keuze, maar die is eigenlijk willekeurig. Het draait uiteindelijk om de software waarmee de hypervisors te beheren zijn.

•

nr 21 • 29 oktober 2008

De virtualisatietechnologie van concurrenten is nog onvolwassen

Innovaties

Voor de nabije toekomst heeft VMware twee innovaties op stapel staan. De eerste is live mirroren van een complete virtuele machine om de beschikbaarheid te verbeteren. De tweede technologie is een security-interface (VMsafe) op de hypervisor. Speciale virtuele machines - denk aan virusscanners, firewalls, andere beveiligingsoftware en hulpmiddelen voor facturering - krijgen daarmee toegang tot productiesystemen. Ook deze diensten die nu per besturingssysteem zijn ingericht kunnen nu op het niveau van de hypervisor hun werk doen. 31

ADVERTORIAL

aMSterDaM KieSt centric

Addertjes onder het gras door gebruik andermans IT

is saas dwaas?

saas (software as a service) staat volop in de belangstelling. organisaties besteden in toenemende mate softwarediensten uit. Die variëren van crm, url-fi ltering en web-conferencing tot erp, archivering en desktop-applicaties. De voordelen lij ken duidelij k: minder kosten en minder rompslomp. maar wat zij n de risico’s en hoe ga je die te lij f? Door Rob van der Staaĳ

Detacheerder met vooruitziende blik leert opdrachtgevers omgaan met schaarste “Educatie is wezenlijk. Wie een product aanbiedt moet dat product op orde hebben. Dat geldt voor Brunel ICT net zo goed als voor elke aanbieder van elk product.”

KvK vernieUwt SoFtware De Kamer van Koophandel wil de komende vier jaar zijn applicaties, systemen en infrastructuur vernieuwen. Doel is een nieuw handelsregister op te zetten en een aantal standaardpakketten te implementeren. Personeel wordt ingehuurd op basis van detachering. De organisatie heeft Atos Origin, Capgemini en Ordina geselecteerd voor de uitvoering van deze vernieuwing. Zelf wil de Kamer van Koophandel de regie over software-ontwikkeling in eigen handen houden. Die centrale rol moet ertoe leiden dat alle noodzakelijke kennis van de ict-ontwikkelingen op één plaats in de organisatie is verzameld. Voor deze klus is maximaal 20 miljoen euro gereserveerd.

bbeYonD in Zee Met iaSo BBeyond gaat online backup aanbieden aan haar klanten. Leverancier van de online backup software is IASO Backup Technology. Met deze software kunnen afnemers van BBeyond zelf bepalen wat, wanneer en hoeveel zij backuppen. Deze backup-oplossing is meestal kan de onderneming veel kosten besparen en een ander voordeel is dat het terughalen van bestanden zeer eenvoudig is. De Iaso software vormt ook de basis voor de online backupdienst van KPN, RoutIT en Unet. Mail tips en weetjes over deals naar [email protected]

32

arbeidsmarkt & opleidingen

Centric gaat het nieuwe burgerzakensysteem voor de gemeente Amsterdam leveren. In het Key2Burgerzaken-product worden de persoonsgegevens van de inwoners van Amsterdam beheerd. Daarnaast gaat Amsterdam ook aan de slag met de module CRIB, het Centraal Registratie en InlichtingenBureau voor rampen en crisis. De gemeente schreef deze aanbesteding uit omdat het huidige GBS-systeem waar Amsterdam al sinds 1991 mee werkt, technisch verouderd is. Hierdoor werd het onderhoud duur en ontbrak de noodzakelijke flexibiliteit om op nieuwe ontwikkelingen in te kunnen spelen. De verwachting is dat de gemeente Amsterdam per 1 november 2009 met het nieuwe pakket gaat werken.

33 29 FOCUS OP

deALs

technologie

O

mdat het besparen van kosten en het behalen van meer efficiency voor bijna elke organisatie belangrijke doelstellingen zijn, ligt het uitbesteden van softwarediensten op het eerste gezicht voor de hand. Maar daarbij moeten die andere vereisten waarmee organisaties te maken hebben niet uit het oog worden verloren: het verminderen van risico’s en het voldoen aan weten regelgeving. Het zijn juist die aspecten, risicomanagement en compliance, die extra aandacht vragen bij saas. Saas maakt snel opgang en dat is niet zonder reden. De kosten en inspanning die gemoeid zijn met het invoeren en onderhouden van bedrijfseigen applicaties zijn niet mis. Hardware, licenties, implementatie, upgrades, beheer en support vereisen diepe zakken. Om nog maar niet te spreken over de lange duur die gepaard kan gaan met de invoering van een beetje ingewikkelde bedrijfsapplicatie. Met saas daarentegen beperken de activiteiten zich in de kern goeddeels tot het in kaart brengen van de vereisten, het zoeken van een leverancier, het configureren van de applicatie en het opzetten van de verbinding. De kosten zijn transnr 21 • 29 oktober 2008

parant, want direct zichtbaar in de vorm van de periodieke bijdrage. Daarmee lijkt de organisatie verzekerd van een kosteneffectieve en snelle ‘time-to-market’. De meest in het oog springende nadelen van saas nemen de klanten voor lief. Zo bieden saas-applicaties weinig tot geen mogelijkheden voor maatwerk en is integratie in de bestaande it-infrastructuur minder gemakkelijk dan bij traditionele applicaties. Ook mogen de bedrijfsprocessen die met saas moeten worden ondersteund, niet al te afwijkend en complex zijn. Maar al met al lijkt de business case voor saas een kat in het bakkie. risico’s Saas brengt echter ook risico’s met zich mee. En een risicoanalyse wordt niet altijd meegenomen of niet altijd even grondig uitgevoerd bij het besluit om gebruik te maken van saas. Vooropgesteld moet worden dat software als dienst ook risico’s kan helpen verminderen. Dat is echter wel afhankelijk van de functionaliteit en het type applicatie. Het uitbesteden van softwarediensten >>

Gerjan Mazenier: “De opdrachtgever die samen met ons vooruit kijkt en ons de tijd geeft om ons voor te bereiden op de toekomstige vraag krijgt bij Brunel ICT de mensen die hij nodig heeft.”

Gerjan Mazenier, directeur van Brunel ICT, heeft net zo lief niet dat opdrachtgevers hem vragen met ingang van volgende week extra mankracht te leveren. Ook voor vaste klanten geldt dit. Juist voor vaste klanten. “Welbeschouwd zou zo’n opdrachtgever het helemaal niet moeten waarderen als we aan zijn vraag konden voldoen. Het zou betekenen dat we capaciteit in voorraad hebben. En dat in een tijd van schaarste. We zouden, als Brunel ICT, iets uit te leggen hebben.” ‘Schaarste’ is het centrale begrip in Brunels benadering van de ICT markt. Schaarste aan arbeidscapaciteit. Schaarste aan die capaciteit waar in de veranderende omstandigheden behoefte aan is en, vooral, zal zijn. In de afgelopen jaren heeft Brunel ICT daarom het accent in de bedrijfsvoering verlegd naar het werven c.q. vormen van geschikte kandidaten voor de ICT werkzaamheden, die het detacheringbedrijf voorgelegd krijgt. Het verkopen van capaciteit is niet langer de centrale issue. Het op tijd kunnen leveren van de juiste capaciteit is daarvoor in de plaats gekomen.

“Er is sprake van economische schaarste,” stelt Mazenier. “Je moet er moeite voor doen om op het juiste moment over de juiste mensen te kunnen beschikken. Daarom geven we bij onze opdrachtgevers aan dat wij graag met hen vooruit kijken. Wat vroeger een verkoopgesprek was, begint dan ook steeds meer op een advies te lijken. We kijken met opdrachtgevers naar de toekomst, we analyseren de automatiseringsplannen en leiden daar uit af welke deskundigheden en vaardigheden deze zullen vereisen en wanneer. Op basis daarvan trekken wij samen met de opdrachtgever ons plan. Voor ons heeft deze benadering als voordeel dat we de tijd krijgen om ons voor te bereiden op toekomstig werk. Zo nodig werven we nieuwe mensen en leiden ze op. Bovendien hebben we al 1300 mensen aan het werk in tientallen projecten. We weten wanneer zij vrij komen. We weten wat zij kunnen en dus ook wat er per kandidaat aan scholing en training nodig is voor het nieuwe karwei. Voor opdrachtgevers is deze benadering minstens zo voordelig. Zij kunnen ervan verzekerd zijn dat zij tijdig, zodra dat nodig is, de juiste kennis en kunde beschikbaar krijgen.”

Brunel ICT • Hullenbergweg 385-411 • 1101 CS Amsterdam • Postbus 12455 • 1100 AL Amsterdam T (020) 312 5000 I www.brunel.nl

technologie

column IT & Recht structuren bestaat waarover geen van de deelnemende partijen volledige controle heeft. In een saas-omgeving komen de infrastructuur van de organisatie, het internet en de infrastructuur van de saas-leverancier samen. Niet zelden maakt de saasleverancier echter op zijn beurt gebruik van de diensten van derden, bijvoorbeeld voor de opslag van data, wat de complexiteit en ondoorzichtigheid nog groter maakt. Encryptie Dat maakt het er allemaal niet gemakkelijker op om problemen te diagnosticeren en helemaal om inzicht te krijgen in wie toegang heeft tot de informatie van de organisatie. Want het aantal individuen dat toegang heeft tot de informatie, neemt in saas-omgevingen aanzienlijk toe: naast eigen medewerkers zijn dat de medewerkers van de saasleverancier en mogelijk ook medewerkers van een derde partij waarvan de saas-leverancier gebruik maakt. En net zoals bij vrijwel iedere andere organisatie zullen daar ook inhuurkrachten en uitzendkrachten deel van uitmaken. Het is niet gezegd dat al die medewerkers vooraf gescreend

Risicomanagement en ‘compliance’ worden vaak vergeten

Wat is saas?

Saas (software as a service) is een concept waarbij een leverancier, ook wel ‘application service provider’ (asp) genoemd, een of meer applicaties ‘verhuurt’ aan klanten. De saas-leverancier ontwikkelt de software, laat de applicatie in eigen beheer draaien en levert alle nodige support voor de applicatie. Klanten kunnen de applicaties via het internet benaderen. Meestal gebeurt dit op de gebruikelijke wijze, dus via een webbrowser, maar andere mechanismen, zoals api’s (application programming interface) komen ook voor. Saas is niet hetzelfde als het ‘hosten’ van een applicatie ofwel het onderbrengen van een applicatie bij derden. Hierbij blijft de klant zelf eigenaar van de applicatie. 34

vermindert in de eerste plaats het risico van het niet beschikbaar zijn van applicaties in geval van een calamiteit. Url-filtering vermindert het risico op criminele activiteiten als ‘phishing’ en het naar binnen sluizen van kwaadaardige software. Een van de redenen dat risicoanalyses nogal eens tekortschieten, is dat risico’s moeilijk scherp te krijgen zijn in termen van cijfers. Risico’s zijn veel minder grijpbaar dan, bijvoorbeeld hard- en software. Misinterpretatie, gewenning, onderschatting en te veel vertrouwen zijn veel voorkomende fouten die gemaakt worden bij risicoanalyses. Risicomanagement is geen exacte wetenschap – ‘fingerspitzengefühl’, alertheid en gezond verstand zijn hierbij niet onbelangrijke instrumenten. Enkele risico’s rondom saas zijn overduidelijk en zullen niet gauw over het hoofd worden gezien. Zo ligt het voor de hand dat er een risico kan bestaan dat de betreffende applicatie niet beschikbaar zal zijn, bijvoorbeeld door het uitvallen van de internetverbinding of door een andere storing. Ook kan iedereen bedenken dat het versturen van informatie via het internet – inherent aan saas – het risico kan inhouden dat gegevens, bijvoorbeeld door ‘eavesdropping’ of een ‘man in the middle’-aanval, in handen vallen van internetcriminelen of andere onbevoegden. Een niet weg te cijferen risico wordt gevormd door het feit dat een saas-omgeving uit meerdere infranr 21 • 29 oktober 2008

worden of dat zelfs maar wordt bijgehouden tot welke informatie zij precies toegang hebben. Een ander mogelijk risico is dat andere klanten van de saas-leverancier onbedoeld toegang verkrijgen tot vertrouwelijke informatie. Immers, de gegevens van meerdere organisaties bevinden zich verspreid op een beperkte hoeveelheid systemen. Weliswaar is het in bepaalde gevallen mogelijk om een eigen stukje infrastructuur te verkrijgen binnen de saas-omgeving, maar daar hangt dan wel een hoger prijskaartje aan. Hierboven is al gerefereerd aan het risico dat gegevens, tijdens het versturen ervan over het internet, in handen kunnen vallen van onbevoegden of criminelen. De systemen en applicaties van de saas-leverancier kunnen in dit verband echter ook niet als risicofactor worden uitgesloten, want die zijn net zo goed gevoelig voor internetcriminaliteit zoals ‘phishing’-aanvallen en ‘Trojaanse paarden’. ‘Denial of service’-aanvallen mogen evenmin ongenoemd blijven. Maatregelen tegen de hier genoemde risico’s bestaan uit encryptie van gegevens, adequate mechanismen voor toegangscontrole (bijvoorbeeld sterke authenticatie, rolgebaseerde toegangscontrole en taakscheiding), inbraakpreventie/detectie, antimalware en firewall-technieken. Deze maatregelen komen tegemoet aan het zeker stellen van de vertrouwelijkheid en integriteit van ge-

gevens. De beschikbaarheid van gegevens moet worden geborgd met maatregelen voor herstel bij rampen, ‘business continuity management’, performance-technieken en voldoende opslagcapaciteit. Daaromheen moeten strakke procedures worden ingericht om zeker te stellen dat de maatregelen ook worden opgevolgd. Audits Vanuit het oogpunt van weten regelgeving (zoals de Wet Bescherming Persoonsgegevens en natuurlijk Sarbanes-Oxley), maar ook vanwege eigen richtlijnen van de klant is het nodig inzicht te verkrijgen in wie wat voor toegang heeft tot de informatie van de klant. Dat is in een saas-omgeving veel minder transparant, zeker als gegevens door de saas-leverancier zijn ondergebracht bij een datacenter van derden. Dat kan zich zelfs buiten de grenzen bevinden, wat extra complicaties heeft voor weten regelgeving. Het is niet alleen nodig om nauwkeurig bij te houden wie toegang heeft (gehad) tot informatie, ook moeten de logbestanden die dergelijke auditinformatie bevatten zelf afdoende beveiligd zijn, met zowel technische maatregelen als deugdelijke procedures. Anders dan bij de eigen infrastructuur, heeft de klant daar nauwelijks controle over. Voor het verkrijgen van het nodige inzicht hierin kan een beoordeling of audit van de saas-leverancier uitkomst bieden. Eén manier – zij het dat dit bij lange na niet voldoende is – om een saas-leverancier te beoordelen is door te informeren naar diens reputatie. Een leverancier met een goede reputatie heeft kennelijk tot dan toe op adequate wijze saas-diensten geleverd. Informatie over de reputatie van een saas-leverancier kan worden verkregen door bijvoorbeeld referenties na te trekken. Het is dan wel aan te raden om ook zelf referenties proberen te verzamelen en niet alleen af te gaan op referenties die door de leverancier zijn verstrekt. Een grondigere methode om de beveiligingsmaatregelen van een saas-leverancier te beoordelen is door een audit uit te laten voeren in de vorm van SAS 70 (Statement on Auditing Standards). Een dergelijke audit mag echter alleen door een gecertificeerde accountant worden uitgevoerd. Dat kost geld, geld dat de saas-leverancier alleen wil uitgeven als hij een SAS 70-audit van belang acht voor zijn reputatie en daarmee voor het aantrekken van nieuwe klanten. Tweemaal bedenken Saas kan grote voordelen bieden in de vorm van kostenbesparing en efficiency. Aan de andere kant brengt het afnemen van softwarediensten van derden de nodige risico’s met zich mee. Die zijn voornamelijk gerelateerd aan het feit dat informatie van de klant zich letterlijk elders bevindt. Er moeten afdoende maatregelen worden getroffen om de vertrouwelijkheid, de integriteit en de beschikbaarheid van die informatie zoveel mogelijk te waarborgen. Maar dan nog zouden organisaties zich tweemaal moeten bedenken, voordat zij besluiten om al te gevoelige informatie bij de saas-leverancier onder te brengen. Het is verder aan te bevelen om de aansprakelijkheden en verantwoordelijkheden van de saas-leverancier zoveel mogelijk op voorhand, dat wil zeggen vóór het ondertekenen van de overeenkomst, vast te leggen. Overigens kunnen nooit volledige garanties van de saas-leverancier worden verkregen, simpelweg omdat veel bedreigingen niet volledig onder zijn controle zijn. ‘Last but not least’: het is een goed idee om bij het aangaan van een overeenkomst meteen de relevante mechanismen te implementeren, bijvoorbeeld voor monitoring en rapportage, zodat het bedje gespreid is voor risicomanagement en ‘compliance’.

•

Dr. Rob van der Staaij is principal consultant bij Everett en competence leader van de Governance, Risk management & Compliance (GRC) Competence Group.

Forum

Peter van schelven

Ambtenaren en fietsbellen In de jaren net na de Tweede Wereldoorlog huurde mijn vader - als jong vrolijk binkie - af en toe een fiets voor een dagtripje van Rotterdam naar Hoek van Holland. Voor een Rotterdammer zoals hij was de rit langs de Nieuwe Waterweg een ware wereldreis. ‘De Hoek’ was het einde van de wereld. Daarna was er niets meer, behalve het zilte nat. Die ervaringen hebben tot aan zijn dood zijn wereldbeeld gekleurd. Zijn wereldje was tamelijk klein. We leven inmiddels in een tijd van globalisering. Ik kan daarom moeilijk begrijpen dat er onder mijn vakgenoten juristen in de ict - mensen zijn met een bijna even beperkt wereldbeeld als dat van mijn vader. Toch lopen ze bij bosjes rond. Vooral in ambtelijke Haagse kringen. Onlangs viel mij dat weer op toen ik tijdens een borrel, na afloop van een bijeenkomst, een seniore overheidsjurist hoorde uitkramen dat de Amerikaanse Sarbanes-Oxley wet (SOx) hem geen sikkepit kon schelen. Zoals bekend heeft Amerika in 2002 deze wet gemaakt als rechtstreeks antwoord op de financiële schandalen binnen Enron en Worldcom. SOx legt Amerikaanse beursbedrijven én hun dochterondernemingen elders in de wereld verregaand aan banden, vooral op het punt van de financiële verantwoording. De jurist die ik sprak adviseert Nederlandse overheidsinstanties bij de aanbesteding van ictprojecten. Hij sprak minachtend en zonder enige kennis over de overzeese wetgeving: Amerika is ver weg! Zo’n houding is kwalijk. Meer dan eens zie ik dat overheden in ons land bij het verstrekken van ict-opdrachten SOxonvriendelijke contracten aan marktpartijen willen opleggen. Ict-leveranciers die onderdeel zijn van een op Wall Street genoteerde onderneming, kunnen daardoor niet - of niet zonder immense risico’s - op een aanbesteding inschrijven. De Nederlandse overheid discrimineert deze bedrijven en doet daarmee uiteindelijk ook zichzelf tekort. De ict-modelcontracten van de overheid bevatten regels die vanuit het oogpunt van financiële transparantie vreselijk zijn. Een voorbeeld is de zogeheten meestbegunstigingsclausule. Deze contractsbepaling geeft de overheid het recht om in bepaalde gevallen de met de leverancier afgesproken prijzen eenzijdig én met terugwerkende kracht te verlagen. Het ict-bedrijf dat hier een handtekening onder zo’n contract zet, schept het risico dat de baas van het hoofdkantoor in de VS achter de tralies verdwijnt. De jurist in kwestie wist dus niet waar hij over sprak. In de verroeste fietsbel van mijn lieve vader zat meer intelligentie. Het wordt tijd dat Den Haag eens verder kijkt dan het drielandenpunt. Cursusje ‘Inleiding SOx’? Peter van Schelven Juridisch adviseur ict~Office nr 21 • 29 oktober 2008

35

Wil je reageren op een artikel of heb je een mening die er toe doet? Stuur een e-mail naar [email protected]

Forum

bedrij ven zij n erP-verslaafd hoe noem je het gevoel om dwangmatig te blij ven betalen voor iets waarvan je weet dat het slecht voor je is? inderdaad, een verslaving. Volgens deze defi nitie is het merendeel van de middelgrote bedrij ven ernstig verslaafd. De drug is een rigide erp-systeem. het is hoog tij d om af te kicken vindt ton Dobbe van unit 4 agresso

Donderdag 30 oktober kPmg it najaarscongres Congres, Fort Voordorp, Groenekan www.kpmg.nl Vrijdag 31 oktober Distributed software Development Symposium, Universiteitsbibliotheek Utrecht www.nederlandict.nl Maandag 3 t/m vrijdag 7 november gartner symposium itxpo Palais des festivals, Cannes gartner.com/eu/symposiumfall Dinsdag 4 november ict beheer en techniek Congres, Business Center, Nieuwegein school-computer.esscongres.nl

K

opers van zakelijke software kiezen vaak opnieuw voor hun huidige erp-leverancier. Dat doen zij ook al hebben zij uitermate slechte ervaringen uit het verleden, veroorzaakt door onder meer hoge kosten na de implementatie. Dat blijkt uit onderzoek dat IDC in opdracht van Unit 4 Agresso heeft uitgevoerd. Maar liefst 83 procent van de ondervraagde middelgrote bedrijven gaf aan dat ze opnieuw software zou kopen van dezelfde aanbieder, ook al hebben vorige implementaties veel onverwachte kosten met zich meegebracht door een gebrek aan flexibiliteit van de software. Dit irrationele gedrag heeft alles weg van een verslaving, met bijbehorende symptomen, zoals verborgen kosten voor gebruikers en het maken van verkeerde beslissing wegens een gebrek aan informatie. Gebrek aan flexibiliteit komt middelgrote bedrijven duur te staan. Bij de vernieuwing van financiële applicaties is budgetoverschrijding, soms zelfs met meer dan 100 procent de gewoonste zaak van de wereld. Ook al is een erp-implementatie door deze reputatie inmiddels een synoniem geworden voor budgetoverschrijding, op dit moment kun je deze onverwachte kosten niet meer toeschrijven aan onervarenheid met de technologie, beginnersfouten, te weinig training of onrealistische verwachtingen. Er is genoeg expertise om een erp-systeem op tijd, binnen budget en binnen de doelstellingen te implementeren. De grootste valkuil in de kostenbeheersing zit hem juist in de fase na de implementatie. In het eerder genoemde IDC-onderzoek heeft de helft van de ondervraagden te maken met extra kosten in deze fase, die voor één op de tien zelfs meer dan 75 procent van het totale budget uitmaken. Op de een of andere manier lijken bedrijven deze cyclus van behoeftes en uitgaven niet te willen en kunnen doorbreken.

De ironie wil dat juist kostenreductie het vaakst genoemd wordt als een belangrijke reden om te investeren in een nieuwe financiële applicatie (28 procent). Flexibiliteit na de implementatie, oftewel de mogelijkheid om aanpassingen te doen als de software al is geïnstalleerd, komt pas op de vierde plek (12 procent), na een gemakkelijke set-up en installatie (14 procent) en snelheid (14 procent). Kortom: bedrijven weten dat de inflexibiliteit van hun huidige systeem hen veel geld kost en dat ze hun kosten moeten reduceren. Desondanks blijven ze keer op keer investeren in dezelfde applicaties. Deze erp-verslaving – anders kun je het niet noemen – is moeilijk te verklaren. Eigenlijk is de doorgeslagen afhankelijkheid van hun huidige leverancier een nachtmerrie voor deze bedrijven – en eentje die alsmaar terugkeert. De enige die hiervan profiteren zijn dealers: consultants die steeds opnieuw mogen komen opdraven om systeemaanpassingen door te voeren. Niet voor niets, natuurlijk. Helaas is er niet zoiets als een afkickkliniek voor erp-verslaving. Bedrijven staan er alleen voor. Maar er is een uitweg en zoals bij elke verslaving, is de onderkenning van het probleem de eerste stap. Bedrijven zullen zich moeten gaan afvragen waarom ze perse bij hun huidige leverancier zouden moeten blijven. Vooral voor bedrijven in een dynamische omgeving is een hoop te winnen door erp-software te gebruiken die na de implementatie wel plooibaar blijft. Zou het niet eens wat zijn om uit deze vicieuze cirkel van behoeftes en uitgaven te doorbreken en flexibiliteit na de implementatie hoger op de prioriteitenlijst te zetten. Wellicht zijn er tal van producten van nieuwe, onbekendere leveranciers die wel snel en goedkoop zijn aan te passen na implementatie.

•

Reageren? Stuur een e-mail naar [email protected] nr 21 • 29 oktober 2008

Dinsdag 4 november saP World tour 2008 Fort Voordorp, Groenekan www.sap.com/netherlands Woensdag 5 november ict bouw Congres & expo, Triavium Nijmegen www.ictbouw.nl Donderdag 6 november mobility NLUUG najaarsconferentie 2008 (Unix), De Reehorst, Ede www.nluug.nl/events/ Donderdag 6 november smart buildings 2008 Congres, Intres Hoevelaken www.smart-buildings.nl Dinsdag 11 november elektronisch factureren en betalen Congres, WTC Rotterdam www.congreselektronischfactureren.nl Woensdag 12 en donderdag 13 november infosecurity.nl Vakbeurs, Jaarbeurs, Utrecht www.infosecurity.nl Donderdag 13 november it executive debat it-investeringen Jaarbeurs Utrecht http://itexecutive.here.ws/ Ken je een evenement dat relevant is voor it-managers? Mail deze informatie naar [email protected]

37

agenDa

Donderdag 30 oktober congres administratieve software Congres, Hotel de Werelt, Lunteren www.softwarepakketten.nl

MENS & WERK

Genieten van de crisis

Blĳvertjes

M

anagers klagen steen en been over de stress die voortkomt uit de economische malaise. De helft leidt hieronder, volgens onderzoek van het Chartered Management Institute. Zes van de tien willen een andere baan. Bovendien vreest 20 procent van de managers voor zijn hachje. Maar tegelijkertijd zijn diezelfde managers dol op al die turbulentie, zo blijkt uit hetzelfde onderzoek. Drie van de tien managers is meer dan ooit gefocust op het werk. Nog eens 30 procent is bereid risico’s te nemen en 60 procent zet nog graag een tandje bij. Ideeën over het bestrijden van de crisis zijn er volop. 40 procent van de managers denkt dat het antwoord ligt in het verder ontwikkelen van het huidige personeel. 80 procent meent dat het verbeteren van de management- en leiderschapsvaardigheden cruciaal is om de crisis te overleven. Tweederde meent dat er meer aandacht nodig is voor innovatie en service, eenderde meent dat kostenreductie de beste oplossing is. Ruim de helft is evenwel positief gestemd over zijn zakelijke vooruitzichten in het komende jaar.

W

ie enthousiaste it-ers van een jaar of veertig aanneemt, moet met één ding rekening houden: die zitten er over een kwart eeuw misschien nog steeds. Een verzoek om door te werken na de pensioengerechtigde leeftijd zal door bijna de helft van de werknemers met beide handen worden aangegrepen. Ongeveer de helft van deze enthousiastelingen vreest niet genoeg inkomen te hebben om

•

Diversiteit op de werkvloer is goed voor omzet en rendement. Tenminste, als het gaat om meer vrouwen op de zaak.

V

rouwelijke projectmanagers blijken volgens Amerikaans onderzoek van de Said Business School minder grote klunzen dan mannen. Hun projecten kennen minder mislukkingen, ze leveren beter werk af en ook nog vaak binnen het budget en de beschikbare termijnen. Critici menen dat dit wellicht komt doordat vrouwen de makkelijke projecten toegeschoven krijgen, maar onder-

zoeker Chris Sauer ontkent dit. Vrouwen krijgen vaak zwaardere projecten. Gelukkig zijn mannen nog niet helemaal overbodig in het projectmanagement. Ze zijn spontaner in hun denken en handelen. Dat levert vaak meer zakelijk voordeel op dan wanneer een projectmanager keurig volgens het boekje tewerk gaat. Vooral vrouwen hebben de neiging om vast te houden aan de regeltjes.

•

Secretaresse sterft uit

N

og even en de secretaresse is van het toneel verdwenen. Het Landelijk Overleg Secretaressen Verenigingen en opleidingscentrum Schoevers hebben alarm geslagen over het nijpen gebrek aan secretaresses. “Er dreigt nu al een tekort aan secretaresses, vooral in de Randstad,” zegt directeur Ria van ‘t Klooster van Schoevers. Een belangrijke oorzaak voor het tekort is het slechte beeld dat jongeren hebben van het vak.

•

Spĳtoptanten De zware inspanningen om it-ers aan te trekken lopen vaak verkeerd af. Ook als er met succes iemand wordt aangenomen.

U

it onderzoek van The Recruiting Roundtable blijkt dat zowel werknemers als werkgevers in de helft van de gevallen spijt hebben van de geslaagde vervulling van de vacature. Veel pas aangenomen it-ers passen niet in het team of doen hun werk niet goed. Managers slaan bij sollicitaties vaak de plan mis, omdat ze te veel vertrouwen hebben in de informatie van de sollicitant. Werknemers op hun beurt zeggen dat de informatie die ze van managers krijgen tijdens een sollicitatieprocedure niet blijkt te kloppen.

•

38

nr 21 • 29 oktober 2008

•

Managers bikkelen door

Wĳzen uit het Verre Oosten

Vrouwen lucratief

van de oudedag te gaan genieten, aldus onderzoek van het hr-bureau Kelly Service “Het idee dat je de ene dag nog een fulltime medewerker bent en de volgende dag een fulltime gepensioneerde is iets wat tot het verleden gaat horen,” aldus Patricia Becker van Kelly Services. “Het wereldwijde tekort aan bekwame medewerkers zorgt ervoor dat er veel vraag is naar dit soort medewerkers.”

B

ataviaLabs heeft tien Microsoft-specialisten ingevlogen uit Indonesië. Elk talent uit dit land beschikt over een bachelor- of master-diploma informatica en de nieuwste Microsoft-certificeringen. Een aantal van hen is zelfs cum laude afgestudeerd. De specialisten kunnen op individuele basis gedetacheerd worden of als team worden ingezet voor opdrachten. BataviaLabs richt zich op de Nederlandse markt voor projecten op het gebied van Microsoft .NET, BizTalk en SharePoint. Het bedrijf heeft de kennismigranten nodig omdat ze in Nederland onvoldoende beschikbaar zijn. De continuïteit van de dienstverlening kwam daardoor in gevaar. “Wij stonden versteld van het hoge opleidingsniveau en de kennis van de Engelse taal van de specialisten uit Indonesië,” zegt directeur Michiel van Otegem van BataviaLabs. “Het was voor ons een logische stap om programmeurs uit dat land naar Nederland te halen. Er is hier een enorm tekort aan gekwalificeerd personeel. Hierdoor kunnen we de werkkrachten als kennismigrant voorzien van de benodigde verblijfs- en werkpapieren. Dankzij ons netwerk in Indonesië kunnen we zorgen voor een continue aanwas van professionals, met de hoogst mogelijke kwalificaties.”

•

P&O niet op de hoogte

P

&o’ers hebben niet de naam de beste helpers te zijn van managers. Die reputatie maken ze weer eens waar in een van de laatste onderzoeken. Even weten hoe veel geld er nog is voor een opleidingsprogramma? Vraag dat in geen geval aan de afdeling P&O. Hoewel dat bij uitstek de club is die hiervan op de hoogte zou moeten zijn, heeft die vaak geen flauw idee van wat er voor opleidingen en trainingen wordt betaald. InnoPhase onderzocht bij 264 p&o-managers of ze op de hoogte waren van de opleidingskosten. 43 procent van de ondervraagden slaagde er niet in om in een dag deze informatie boven water te krijgen. Bijna 30 procent gaf aan de gestelde vraag in het geheel niet te kunnen beantwoorden. Hoe groter de organisatie, hoe vaker de p&o’ers het antwoord schuldig blijven. Sommige ondervraagden gaven aan dat de diverse afdelingen zelf verantwoordelijk zijn voor het opleidingsbudget en dat men zich op concernniveau hiermee niet bezighoudt.

•

De meeste managers melden zich minder dan twee dagen per jaar ziek. Ze beseffen zelf hoe ongezond dat is.

S

nipverkouden zijn ze soms, ze hebben griep of lopen rond met koorts. Maar thuisblijven, ho maar. De gemiddelde manager is ruim anderhalve dag per week ziek, ongeveer zes keer zo weinig als gewone medewerkers. Dat blijkt uit onderzoek van het zakenblad Management Team. Het percentage bikkels is onder leidinggevenden ook opvallend hoog: bijna 40 procent meldt zich nooit ziek, hoe beroerd ze zich ook voelen. 8 procent zegt zelfs nooit ziek te zijn. Managers die toch plat liggen, gaan vaak toch stiekem door met werken. Eén tot twee keer per dag checken ze vanaf het ziekbed hun e-mail en pakken vier tot tien keer per dag de telefoon. Van deze plichtsgetrouwe managers gaat 70 procent toch weer werken, ook al voelen ze zich nog niet helemaal beter. Gevraagd naar het waarom van deze inzet, antwoorden de meesten dat zij zich zo verantwoordelijk voelen voor de zaak. Ruim 40 procent van de managers denkt dat ze onmisbaar zijn en dat er geen vervanger is. Dat ze eigenlijk niet zo verstandig bezig zijn, ontgaat sommigen niet. Een op de acht managers verwacht ooit nog eens tegen een burnout aan te lopen. Een kwart van de managers denkt fitter te zijn als men minder hard werkt.

•

Banencarrousel Reliance Globalcom benoemt Mark Thompson tot president van de databusiness-divisie.Hĳ wordt verantwoordelĳk voor alle datacommunicatieoplossingen van het bedrĳf. In deze nieuwe businessunit komen drie dochterondernemingen onder één naam samen. Thompsom werkte voorheen bĳ Energis, waar hĳ directeur was.

Laurent Allard is cio geworden bĳ Logica. Hĳ komt over van AXA Technology Services (ATS), waar hĳ dezelfde functie bekleedde.

Alex de Joode is security officer geworden bĳ hostingprovider

Jos Nĳsen is benoemd tot country manager Benelux van Check Point Software Technologies. Hĳ was dat ook bĳ zĳn vorige werkgever Augeo Software. Nĳsen neemt het roer over van Arthur van Uden, die sales director Benelux is geworden.

LeaseWeb. Hĳ is medeoprichter van Meldpunt Kinderporno Nederland én van de Europese vereniging voor

Victor Allis, de ceo van Quintiq, is gekozen tot Accelerating Entrepreneur of the Year 2008. Deze competitie wordt door Ernst &

meldpunten Inhope. Hĳ zal zich in de nieuwe functie bĳ LeaseWeb concentreren op de bestrĳding van cybercrime en de beveiliging van de infrastructuur. André van Dalen is aangesteld als delivery director en lid van het managementteam van Amis. Hĳ komt over vanLigca, waar hĳ delivery executive was in de sector Overheid.

Young georganiseerd in ruim veertig Europese landen. Tĳdens de galafinale op zaterdag 11 oktober 2008 in Rotterdam ontving Allis uit handen van minister-president Balkenende de bĳbehorende award. Volgens het juryrapport is Allis “onderscheidend in de specifieke kennis van branche en product. Overtuigend is de onderneming solide gegroeid. De passie van de entrepreneur is leidend voor het succes van het bedrĳf.”

Jacob den Houting is lid geworden van de directie van Qics bv. Hĳ is na de oprich-

Frank Lunding is aangesteld als salesmanager Business Unit SAP van de nieuwe vestiging van ViCi Consulting. en Saskia LuttmerSmits. De vestiging in Barendrecht is geopend begin oktober. Lunding is afkomstig van AEPEX Business

ters Mark Velthuĳsen en Eddy Plasier de derde directeur hier. Den Houting komt over van JAN© Accountants, waar hĳ tot vorig jaar partner was. Ook is hĳ bestuurs-

Consultants, waar hĳ als sales manager verantwoordelĳk was voor de verkoop van SAP All-

lid van het Koninklĳk NIVRA. Voor zĳn overstap was hĳ al commissaris Qics. nr 21 • 29 oktober 2008

in-One oplossingen.

Oproep: Heb je ook een nieuwe functie. Mail je naam en contactgegevens en de overstap naar [email protected].

39

IT-managers gezocht: De redactie van IT Executive zoekt it-managers die in aanmerking willen komen voor een portret. Stuur een e-mail naar [email protected].

MENS & WERK

DE IT-MANAGER VAN VOS LOGISTICS

Naam: Anton Dijkhuis Leeftijd: 37 Werkzaam bij Vos Logistics sinds: 2006 Vooropleiding: HEAO logistiek en IT Omvang afdeling: 32 Favoriete it-gadget: Black Berry

Portret van een IT-manager (35) Menig it-manager moet als een ware jongleur meerdere ballen in de lucht houden. De directie wil waar voor zĳn geld, gebruikers betere ondersteuning en it-medewerkers minder stress. Hoe mensen hun balans vinden tussen deze belangen ziet u terug in een aantal portretten van it-managers. Door Henk Vlaming, beeld Nico Boink Waarvoor gebruiken jullie IT? “Als grote logistiek dienstverlener gebruiken we IT om onze vloot vrachtwagens goed te managen en alle administratieve processen efficiënt te laten verlopen. De marges in de logistiek zijn dun, we hebben te maken met meer files en in verband met de Rijtijdenwet moeten we goed opletten dat onze chauffeurs niet te lang achter het stuur zitten. Volop reden om IT goed te gebruiken. Ons zelf ontwikkelde Transport Management Systeem Lovos is al jaren via satelliet geïntegreerd met de boardcomputer in de cabines van de vrachtwagens. Met het 40

Lovos planbord kunnen onze fleetmanagers realtime zien hoe lang iedere chauffeur nog mag rijden. Met tien auto’s kun je dat nog uit je hoofd uitrekenen, maar met 1800 vrachtauto’s vraagt dit om geavanceerde systemen.” Wat speelt er bij de IT van dit bedrijf? “We hebben drie kernactiviteiten: Cargo, Bulk en Logistics services. Die drie clusters gebruiken allerlei systemen. Er draaien nu meerdere projecten om het aantal systemen te beperken. Als we met onze it-afdeling aan minder systemen hoeven te werken, worden we productiever en worden nr 21 • 29 oktober 2008

onze gebruikers met minder verschillende user interfaces geconfronteerd. Hoe komen jullie aan zoveel applicaties? “Sinds we in 1944 zijn opgericht hebben we in de loop der jaren veel bedrijven overgenomen. Daardoor hebben wij nu veel systemen die bijna allemaal in ons datacenter draaien en die via de Europese netwerkverbinding door de gebruikers benaderd worden. Vorig jaar is het bedrijf begonnen met consolideren. Van de 45 vestigingen blijven er ruim dertig over. We dragen als it-afdeling veel systemen of de data daarin zorgvuldig over aan de nieuwe eigenaren van de verkochte vestigingen.” Wat speelt er nog meer? “Continuïteit is belangrijk. We zorgen ervoor dat de systemen 24 maal zeven beschikbaar zijn

met minimale uitval. Dat doen we door continue vernieuwing. Zo hebben wij Citrix vernieuwd en doen we nu hetzelfde met VMware. Verder ontwikkelen we ons TMS-ysteem door, waar alle data van onze vrachtwagens in Europa in zijn ondergebracht. Ik hoor wel eens dat bij andere transportbedrijven het systeem soms elke maand uitvalt. Dat is hier gelukkig door up-to-datetechnologie en betrokken it-medewerkers ondenkbaar. Daarnaast werken we zelf continu aan betere management-informatie uit onze BI-omgeving.” Kan de business dit wel volgen? “De samenwerking tussen IT en de business is ongelooflijk goed, we houden elkaar scherp waardoor we meters kunnen maken op de speerpunten. In elk cluster hebben we businessanalisten waarmee we met key users en procesmanagers de vertaalslag maken voor de proces- en systeemaanpassingen. Bij Vos komen de vernieuwingen tot stand door met de business aan de tafel te gaan zitten en elkaar goed te informeren. Dat heeft alles te maken met verwachtingsmanagement op verschillende niveaus in de organisatie. Een goed voorbeeld van de nauwe samenwerking is de nieuwe routeserver die we dit jaar hebben geïmplementeerd. Het resultaat is dat we nu op basis van het actuele wegennet, een betere voorcalculatie maken van de te rijden kilometers.” Hoe is de betrokkenheid vanuit de organisatie met IT? “IT komt steeds dichterbij de mensen, zowel binnen als buiten Vos Logistics. Iedereen praat er-

COLUMN over mee. Zo schakelen we snel. Bij Vos merk je dat IT echt als middel wordt gezien om goede bedrijfsresultaten mogelijk te maken.” Wat is jouw achtergrond? “Ik heb vijf jaar bij Baan gewerkt, daarna acht jaar bij AXI. Dat is in totaal dertien jaar bij itleveranciers in uiteenlopende rollen, van programmeur tot it-architect, businessconsultant en projecten lijnmanager.” Hoe is het om buiten de itsector te werken? “Bij Baan en bij AXI heb ik met veel plezier gewerkt, maar in mijn huidige rol bij Vos zie ik directer resultaat én werk ik tegelijkertijd aan de realisatie van onze lange termijn it-strategie. Dat is verfrissend en plezierig. Ik ben dan ook nog steeds in m’n sas met deze baan en met deze collega’s. Er zit enorm veel betrokkenheid en technische kennis in de organisatie. Ik voel die betrokkenheid ook. Elke keer als ik een van onze oranje vrachtwagens tegenkom, heb ik de neiging om te zwaaien.” Wat voeg jij hieraan toe? “Naast inhoudelijke kennis om de speerpunten te realiseren, probeer ik ondanks de werkdruk een ontspannen en informele sfeer te creëren. Zo zijn we met bijna het hele it-team en de businessanalisten gaan mountain biken met it-medewerkers uit Oss, Veendam en Warschau, samen met collega’s uit de business waarmee we veel samenwerken. Door een plezierige werkomgeving scheppen we zo de randvoorwaarden om voorop te lopen in de IT en een bijdrage te leveren aan de dienstverlening van het bedrijf.” Ben je buiten je werk ook zo betrokken? “Ik ben de trotse vader van twee kinderen van drie en vijf. Verder tennis ik en klus ik in en om het huis. Een andere bezigheid is mijn vrijwilligerswerk voor jongeren. Ik ben bevlogen om mensen te laten doen waar ze goed in zijn.”

•

RENÉ F.W. DIEKSTRA

De weg kwĳt “Volg mĳ niet, ik ben ook verdwaald” was een populaire bumpersticker in de VS in de zeventiger jaren. Die sticker zouden de ministers van financiën en financiële topadviseurs de komende maanden verplicht op hun revers moeten dragen. Of eigenlĳk hadden ze daar al jaren geleden toe moeten worden verplicht. Samen met de topbankiers van deze wereld. Mogelĳk had dat geholpen te voorkomen wat het meest verbazingwekkende, en beschamende feit is dat de kredietcrisis heeft blootgelegd. Dat is dat de verantwoordelĳke politieke en financiële leiders geen scenario hebben klaarliggen voor hoe te reageren op een crisis als deze. Blĳkbaar doet men in die wereld niet aan rampenoefeningen of aan rampensimulatie. Dat is om verschillende redenen verbazingwekkend. Op de eerste plaats omdat een crisis als deze, gegeven de werkwĳzen in de financiële wereld, onvermĳdelĳk was. Op de tweede plaats omdat er zich al vergelĳkbare crises, weliswaar van een kleinere omvang, hebben voorgedaan. In 1995 ging de prestigieuze, tweehonderd jaar oude Britse Barings bank bankroet. Bankmedewerker Nick Leeson was met oogluikende toestemming van zĳn superieuren aan het handelen geslagen met bedragen die ver boven Barings marktwaarde uitrezen. Leeson streek grote bonussen op en zĳn bank grote winsten, Totdat de beurzen instortten en daarmee ook Leesons financiële kaartenhuis. JEROME KERVIEL De internationale financiële wereld was er als de kippen bĳ om Leeson als een schurk aan de schandpaal te nagelen en Barings’ ondergang als een incident te karakteriseren. Niemand, noch in de politieke, laat staan de financiële wereld, zag er een teken van fundamentele zwakte en dus van noodzaak tot herstructurering van het bankwezen. Er moest eerst nog een ernstiger ongeluk gebeuren. Dat kwam in januari van dit jaar toen ontdekt werd dat effectenhandelaar Jerome Kerviel zĳn bank Société Générale met een verliespost van 4,9 miljard euro had opgezadeld. Een verlies bĳna vier maal zo groot dus als wat Leeson had gecreëerd (1,4 miljard dollar). De Franse bank bleef ternauwernood overeind. Achteraf is de Kerviel-affaire het startschot gebleken voor een reeks van (bĳna) omvallende banken. Tal van beleggers en spaarders ontdekten opeens dat banken helemaal geen robuuste instellingen zĳn, waar zorgvuldig met geld van burgers wordt omgesprongen. Integendeel, veel banken gaan met andermans geld om op een manier die ieder weldenkend mens als bloedlink, zo niet onverantwoord zou betitelen. Als een doorsnee gezin met ruim tien keer zoveel geld aan het spelen is op beurzen, in goederen, in het geven van leningen aan derden, in verzekeringen en noem maar op dan het zelf bezit, zouden we het voor gek of in ieder geval voor gokker uitmaken. Maar banken doen niet anders. Die waanzin of waaghalzerĳ gaat goed zolang er economische groei is of er geen onverwachte grote gebeurtenissen plaatsvinden die roet in het eten gooien. Maar economische groei is geen natuurwet, huizen worden niet voor eeuwig van jaar tot jaar meer waard, en grote ontwrichtende gebeurtenissen gebeuren, altĳd, vroeg of laat. Leesons waaghalzerĳ kwam aan het licht toen een enorme aardbeving bĳ het Japanse Kobe de Aziatische beurzen deed kelderen. Kerviels speculaties kwamen aan het licht toen de huizenprĳzen in de VS en een aantal Europese landen snel begonnen te dalen. Veel banken en hypotheekinstellingen zĳn in problemen gekomen omdat ze jarenlang hypotheken hebben verkocht op basis van de verwachting en belofte dat huizen altĳd meer waard worden. WAAR WAS PLAN B? Terug naar de beschamende hamvraag: waarom lagen er geen scenario’s klaar? Waarom lopen regeringen en centrale banken als een gek allerlei adhoc-maatregelen te verzinnen, waarvan niemand weet of ze uithalen. Want niemand die ze van te voren heeft getest of met computersimulatie heeft proberen na te gaan hoe effectief ze zĳn. Het antwoord is tweeledig: enormiteit en integriteit. Financiële instellingen en hun aandeelhouders zĳn voornamelĳk geïnteresseerd in de omvang, de enormiteit, van gemaakte winsten. Hoe enormer, hoe beter. Ze zĳn niet werkelĳk geïnteresseerd in de integriteit ervan, in hoe integer de werkwĳzen en producten zĳn waarmee ze zĳn gemaakt. Daar is een duidelĳke reden voor. Integere winsten zĳn doorgaans lager. Maar staat tegenover dat ze duurzamer zĳn. Diekstra is psycholoog en oa hoogleraar psychologie aan de Roosevelt Academy Middelburg nr 21 • 29 oktober 2008

41

ESCAPE

COLOFON

IT Executive minikwis

IT Executive is een uitgave Adformatie Groep, onderdeel van Kluwer

3. Welke naam uit een grijs computerverleden is weer opgedoken als merknaam voor een nieuwe netbook? (Dubbele punten als u nog weet hoe vaak die merknaam de afgelopen jaren is doorverkocht) a) Amiga b) Sinclair c) Amstrad d) Commodore

2. Dell en HP spelen haasje-over met de levensduur van de batterijen in hun nieuwe laptops. Welk record claimt HP? a) 12 uur b) 24 uur c) 48 uur

Antwoorden: 1-a, 2-b, 3-d, 4-c

1. Welke toets op uw computer valt voortaan onder een patent van Microsoft? a) PgUp b) Alt Gr c) Shift d) Ctrl-Alt-Del

4. Apple betaalde 14 miljoen dollar in een schikking om onder een proces uit te geraken wegens het antedateren van aandelenopties. Aan wie betaalde Apple die 14 miljoen dollar? a) Aan zijn aandeelhouders b) Aan de overheid c) Aan zichzelf

Top vĳf verlanglĳstje voor Windows 7

H

et einde van Vista is eindelijk in zicht. Maar wat verwachten we van de opvolger? Dit zijn de stiekeme wensen van de IT Executive-redactie. 1. Jerry Seinfeld vervangen door Scarlett Johansson 2. De terugkeer van Clippy 3. Een betere naam dan “Windows 7” 4. Minesweeper 2.0 5. Meegeleverde install-floppies

abonnementen IT Executive wordt blijvend gratis toegezonden aan personen die vallen binnen de doelgroep. Aanmelden, wijzigen en afmelden kan op www.it-executive.nl redactie Fred van der Molen hoofdredacteur e [email protected] Sytse van der Schaaf adj.hoofdredacteur e [email protected] medewerkers Ben Kuiken, Charles Groenhuijsen, Dominique Deckmyn, Ed Kerkman, Fred Teunissen, George Ataya, Henk Vlaming, Karina Meerman, Marco van der Hoeven, Maurice Blessing, Mirjam Hulsebos, Onno Breedveld, Patrick van Eecke, Peter Olsthoorn, Peter van Schelven, René Diekstra, René Frederick, Ron Tolido, Ron Onrust, Ruben Acohen, Stijn Muys en Yvonne Halink fotografie Nico Boink, Cor Mooij redactieadres Postbus 75462 1070 AL Amsterdam tel 020-5733665 e [email protected] advertentie-exploitatie Rob de Kleijnen salesmanager t 06-53403470 e [email protected] Erik van Heest sr. accountmanager t 06-13221012 e [email protected] Postbus 75462 1070 AL Amsterdam e [email protected] f 020-5733603 e [email protected] (advertentiemateriaal) uitgever Rogier Mulder e [email protected] marketing Ceesjan de Vos e [email protected] Mieke Stikkelorum e [email protected] vormgeving colorscan amsterdam-voorhout drukwerk Senefelder Misset Auteursrecht voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd. Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn van toepassing de Standaard-publicatievoorwaarden van Wolters Kluwer Nederland BV, gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam onder nr. 217/1999; een kopie kan kosteloos bij de uitgever worden opgevraagd. Op al onze aanbiedingen en overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene Voorwaarden van Kluwer BV, gedeponeerd ter griffie van de Rechtbank te Amsterdam op 6 januari 2003 onder depotnummer 3/2003. Op alle overeenkomsten tussen Uitgever en Afnemer met betrekking tot advertentie-plaatsingen (daaronder begrepen alle overeenkomsten met adverteerders en bemiddelaars) zijn in aanvulling op deze Algemene Voorwaarden van toepassing de laatstgeldende versie van de Regelen voor het Advertentiewezen, uitgegeven door de raad van Orde en Toezicht voor het Advertentiewezen (ROTA), hierna: ‘de Regelen’. Bij tegenstrijdigheid van de Algemene Voorwaarden met de Regelen prevaleren de Regelen. Een exemplaar van de Algemene Voorwaarden en de Regelen zal op eerste verzoek gratis worden toegezonden. U kunt beide ook vinden op www. adformatie.nl/algemene-oorwaarden.html. Een deel van de inhoud wordt gepubliceerd onder licentie van Minoc Business Press N.V. Copyright 2008, IT Executive, ISSN 1570-6737

42

nr 21 • 29 oktober 2008

IT INNOVATION CHALLENGE

N

a het succes van vorig jaar vindt dit jaar op dinsdag 25 november voor de derde maal de IT Innovation Challenge (ITIC) plaats, voorafgaand aan het Landelijk Architectuur Congres (LAC). De ITIC is een eendaags ICT evenement, waarin multidisciplinaire teams strijden om de beste oplossing(en) voor een maatschappelijk probleem. De teams bestaan uit een mix van deelnemers afkomstig uit onderwijs, wetenschap en het bedrijfsleven. De teams bestaan uit minimaal zes en maximaal tien personen. Geheel in de geest van het LAC is het toepassen van architectuur binnen de uitgewerkte oplossing een belangrijk aspect. De teams worden gedurende de dag op verschillende momenten beoordeeld door een vakkundige jury. Aan het einde van de dag vallen de beste drie oplossingen in de prijzen. HOE KRIJGEN WE HET NEDERLANDSE HUIS OP ORDE MET INZET VAN EEN STANDAARD ICT NETWERK DAT IN HUIS TENMINSTE DE ZORG- EN ENERGIE DIENSTEN KAN LEVEREN, ZODAT DUURZAAM LEVEN EN WONEN MOGELIJK WORDEN? De probleemstelling is aangedragen door Prof. Dr. Ir. Nico H.G. Baken, hoogleraar aan de Technische Universiteit Delft en senior strateeg bij KPN.

VRI ONDERSTEUNT DE IT INNOVATION CHALLENGE Op 25 November 2008 wordt in het NBC te Nieuwegein voor de derde maal de IT Innovation Challenge gehouden. De VRI ondersteunt dit initiatief als sponsor. Ook is het bestuur van plan de VRI door een team te laten vertegenwoordigen. VRI leden die hieraan mee willen doen kunnen dit kenbaar maken bij het secretariaat. Voor informatie over de IT Innovation Challenge en de verwijzen wij naar de Website: www.hetkanwelsnel.nl.

PROACTIEF REAGEREN

K

ennelijk vinden vele vakbroeders en -zusters het eng om zelf ongevraagd te reageren op maatschappelijke ontwikkelingen en hun effect op de Informatie technologie. Om de onzen wakker te schudden moet ik chargeren. Nog steeds laten volksstammen zich gretig en te- Andre Hammer, voorzitter VRI gen hoge kosten informeren door trendwatchers, goeroes en vele andere, maar allen zijn het voor zichzelf goedbedoelende, profeten. Valt van hen veel te leren? Vaak zijn het zorgvuldig geselecteerde beschouwingen achteraf, die spottend met juiste timing worden gepresenteerd, want dan komen zij het beste aan en zijn ook vanuit marketing oogpunt interessant. Wat wil de toehoorder van deze beschouwingen daar nu mee? Een plan trekken voor de toekomst en dat verkopen aan de eigen organisatie. Of misschien wel in het maatschappelijke circuit? Uit ervaring sprekend kan ik de grote namen allemaal noemen en moet tegelijkertijd eerlijk toegeven dat ik hun gepresenteerde inzichten een aardige ordening vond van een aantal mondiale golfbewegingen. Tegelijkertijd moet ik bekennen dat mijn opdrachtgevers door deze visies er niet beter op zijn geworden. Er zijn zelfs geen nieuwe opdrachtgevers toegevoegd. Dat is niet verwonderlijk. Want ervaringen uit het verleden kunnen weliswaar leiden to maatschappelijk aanpassingen, maar zullen achteraf bijna altijd als een autonome ontwikkeling binnen het eigen probleemgebied worden verklaard. Kunt u mij nog volgen? Ik wil niet veroordelen of een zedenpreek houden. Wat ik wil is een lans te breken voor de echte analytische en visionaire vernieuwers, die lef tonen om systeemsprongen en paradigmawijzigingen bespreekbaar te maken. Systeemsprongen die de maatschappelijke acceptatie van paradigma-innovaties versnellen. Een voorbeeld. Onze VRI nieuwjaarsbijeenkomst werd opgeluisterd door de toespraak/inleiding van Prof. Dr. ir. Nico H.G. Baken. Professor Baken is senior strateeg bij KPN en hoogleraar aan de TU Delft. Hij is een pleiter voor het transsectorale denken en houdt zich o.a. bezig met de vraag “Hoe krijgen wij het Nederlandse huis op orde met inzet van een standaard ICT netwerk dat in huis tenminste de zorgen energiediensten kan leveren, zodat duurzaam leven en wonen mogelijk worden?”. In dit kader zal de IT Innovation Challenge op 25 november 2008 in het NBC te Nieuwegein deze uitdaging oppakken. Mijns inziens een echte aanrader. Natuurlijk zijn er meer voorbeelden te noemen. En dat moet ook gebeuren. Met name vanuit en binnen VRI geledingen. Misschien eerst voorzichtig in eigen Kring aftasten, maar dan wel met de gedachte dat er van onze beroepsgroep een omvattende en duurzame visie en aanpak wordt verwacht over zaken binnen ons vakgebied en daarbuiten. Daarvoor biedt ook onze vernieuwde website ook vele communicatiemogelijkheden. Wees niet bang voor de muziek uit lopen. De aanhouder wint altijd. Denk en reageer proactief. Het lucht op.

vri katern - #21 - jaargang 2 -oktober 2008 valt buiten de verantwoordelijkheid van de redactie IT Executive

VRI BORGT GEDRAGSCODE EN ZELFREGULERING VOOR DE IT

I

n een andere branche wordt altijd geroepen dat resultaten uit het verleden geen garantie geven voor de toekomst. Juist in die branche blijkt dit met de huidige crisis maar al te waar. Ik ga ervan uit dat u allen de weet waarop ik doel. Maar heeft juist die branche niet een uitzonderlijk grote verantwoordelijkheid voor het smeermiddel van onze economie? Een van de analyses die ik gehoord heb is dat er een systeemfout in het huidige systeem zit. Een systeemfout? Daar kunnen wij ITers wel wat mee. Ik geef graag een voorzet. Van huis uit ben ik econoom, vanuit die basis heb ik met veel plezier in de IT mijn loopbaan ontwikkeld. De economie gaat voor haar theorie vorming graag uit van een voorspelbaar fenomeen, de Homo Economicus. De berekenende mens. Deze “mens” (in algemene termen, want de “mens” bestaat niet) heeft echter ook wat duistere kanten, waarmee we terdege rekening mogen houden. Zo kan hij zich ook egocentrisch en ongebreideld zelfzuchtig gedragen. Ik durf de stelling aan dat de mens zelf in die andere branche feitelijk de systeemfout is. Ook onze minister van Financiën, Wouter Bos, gaf in een interview voor het TV Journaal aan dat de maatschappij nu lang genoeg geëxperimenteerd heeft met een volledig vrije open markteconomie. Maar nu is het genoeg. De overheid gaat zich er meer mee bemoeien. Vanuit de overheid zullen controlesystemen worden ingericht, waarmee de systeemfout gecorrigeerd moet worden. Daarmee wordt iedereen in die branche in één vloeiende beweging volledig in de hoek gezet. Voor de meesten is dat uiteraard niet verdiend. Zoals zo vaak, de enkelingen verzieken het voor de grote groep. De VRI is een vereniging van vakgenoten uit de IT, die acteert vanuit een onafhankelijke positie. De VRI heeft een gedragscode ontwikkeld waarin de ethische normen zijn vastgesteld voor het individuele gedrag. Alle leden van de VRI hebben de gedragscode ondertekend en onderwerpen zich aan het tuchtrecht, dat ook binnen de VRI is ingericht. Een van de speerpunten van de VRI is de zelfregulering in onze branche goed te regelen. Een middel daarbij is om deze gedragscode verder uit te dragen. Individuen en bedrijven die werkzaam zijn in het IT werkveld nodigen wij graag uit om kennis te nemen van de gedragscode. Door lid te worden, met de daarbij horende verantwoordelijkheden wordt bijgedragen aan het creëren van een betere wereld in de toekomst. Drs. M.A. (Manfred) Markhorst RI Secretaries VRI

PROGRAMMA AURORA BOUWT HET NIEUWE HUIS VAN DE VRI

O

p donderdag 13 november wordt de volgende ALV van de VRI gehouden. Tijdens voorgaande Algemene Leden Vergaderingen zijn door de leden besluiten genomen over de strategische keuzes voor de inrichting van de toekomstige VRI. Tijdens deze ALV zullen de nieuwe statuten, de vernieuwde gedragscode en de regelingen rondom tuchtrecht op de agenda staan. Op de agenda van deze ALV staat ook het programma Aurora. Het bestuur heeft besloten om met het programma Aurora vorm te gaan geven aan de concrete invulling van de bouw van het nieuwe huis van de VRI. Het programma Aurora is een initiatief van de Kring Projectmanagement, die met deze activiteit een fundamentele bijdrage levert aan de verdere ontwikkeling van de VRI. Hieronder worden de contouren van het programma Aurora beschreven, zoals die zijn vastgesteld. Let op! Er wordt voorzien dat het programma Aurora voor enkele manjaren aan werk zal inhouden. Er is dus voldoende gelegenheid voor leden om zelf actief mee te doen.

HET PROGRAMMA AURORA VRI - Strategie De VRI heeft haar doelstellingen veranderd, dus verandert haar organisatie. Ze neemt haar maatschappelijke verantwoordelijkheid in de ontwikkeling en het gebruik van de IT, door borging van de kwaliteit van de IT beroepsgroep. Die verantwoordelijkheid neemt zij primair door haar leden te ondersteunen bij hun persoonlijke en vakinhoudelijke ontwikkeling en daarnaast publiekelijk haar opinie te uiten over IT zaken. Zij verschaft zich daartoe de geëigende leden en middelen. Zij eist van haar leden als bijdrage aan de vereniging, naast zich te houden aan de Gedragscode, de bereidheid tot zelfwerkzaamheid in de activiteiten van de VRI, onderlinge samenwerking tussen de leden, multidisciplinaire aanpak van de activiteiten en ondernemend en effectief handelen. Het doel Het doel van Aurora is tweeledig: - De organisatie zo in te richten dat de VRI strategie gerealiseerd wordt. - Leden te werven die aan de bovengenoemde kwalificaties voldoen. De organisatie De VRI krijgt daarvoor meer het uiterlijk van een onderneming. Dat wil zeggen zij krijgt een wervend en waar nodig een commercieel karakter, zowel buiten als binnen de vereniging. Zo geldt voor de leden een korting op de contributie bij in-

Drs. M.A.Markhorst RI, secretaris VRI

zet en zelfwerkzaamheid ten behoeve van de VRI. Dat kan bijvoorbeeld door vanuit en namens de VRI in andere organisaties vertegenwoordigd te zijn. Scopebepaling De aanpak van de onderneming VRI vereist een ondernemingsplan. Het plan verschaft inzicht bij het vaststellen van de actiemogelijkheden van de vereniging en legt daarbij de voorwaarden voor taakstellingen in de vereniging vast. Vervolgens: de vormgeving van de VRI staat of valt met een duidelijk gedefinieerd ‘Productenpakket’. Beperkingen In de gegeven overgangssituatie moet zo snel mogelijk gehandeld worden om voldoende leden vast te houden in verband met de continuïteit van de vereniging; datum Aurora gereed is ultimo 2009. Zonder op dit moment in detail te kunnen gaan, kost dit project minstens enige manjaren. Aanpak Een aantal stappen te voorzien t.m de komende ALV: 1. Het Aurora voorstel gereed, d.w.z opgesteld en geaccepteerd door het bestuur, inclusief budget, inclusief met name genoemde bemensing. 2. Leden te mobiliseren. 3. Een projectnetwerk, opgezet voor de besturing van de activiteiten 4. De toestemming van de ALV krijgen.

Th. Verheijden RI, voorzitter Kring Projectmanagement

IT TAX

A

ls rechtgeaard IT’er ben ik natuurlijk trots dat onze informatietech-nologie niet meer weg te denken is uit onze maatschappij. Immers, in de afgelopen 25 jaar is de maatschappij er door ICT heel anders uit gaan zien. Iedere denkbare vorm van informatie is altijd overal beschikbaar. Je kunt midden in de nacht met je telefoon een vliegticket boeken, betalen en desnoods nog inchecken ook. Of beter nog, helemaal niet in dat vliegtuig stappen maar met je collega’s aan de ander kant van de wereld teleconferencen. Dus enige trots is ook op zijn plaats. Maar dit digitale Walhalla kent zijn keerzijde. De groei van deze informatietechnologie is enorm. Probeer je bijvoorbeeld de omvang van het internet eens voor te stellen. Associaties met het heelal komen al snel opborrelen. En als dit al lukt, weet je zeker dat op hetzelfde moment, die omvang alweer gegroeid is. Voortdurend voegen we enorme hoeveelheden gegevens, webpages, multimediaberichten toe waardoor het internet een soort levend organisme is geworden met een chronisch en toenemend probleem van overgewicht. De talloze rekencentra die nodig zijn om deze digitale behoeften te bevredigen, zijn voortdurend bezig de miljarden berichten te routeren en te verwerken en consumeren een bijna onvoorstelbare hoeveelheid elektriciteit. Daarmee is de IT plotseling een vooraanstaande verbruiker van energie. Momenteel is de CO2 uitstoot als gevolg van IT wereldwijd, groter dan die van de gehele luchtvaart! Dit moet schokkend zijn voor de creatieve en innovatieve informatici die de afgelopen jaren hebben geholpen om onze maatschappij te veranderen. Waren zij niet degenen die spraken van het paperless office en de virtuele office die een zege zouden zijn voor ons milieu? Helaas vergaten zij dat nieuwe mogelijkheden nieuwe behoeften creëren. Nu stelt niemand om terughoudend te zijn met het toevoegen van gegevens, foto’s of films aan het internet en niemand wijst erop om zuinig te zijn met vragen voor Google. De sky is werkelijk de limit geworden. Uiteraard ben ik geen Haagse kruisridder die stelt dat het internet gebruik aan banden moet worden gelegd of moet worden beperkt in groei door hierop een belasting te heffen. Immers, deze innovatie heeft de wereld aantoonbaar beter gemaakt. Maar we moeten de nieuwe problemen niet schuwen. Als we onze huidige rekencentra zouden voorzien van een energielabel, dan zou het waarschijnlijk de waarde Z+ scoren. Energie gaat verloren aan de elektriciteitsvoorziening zelf, aan de opwarming van de hardware, aan de afkoeling van de hardware en een marginaal deel blijft over voor de werkelijke proces-

WIE LEIDT HET PROJECT ALS HET DE PROJECT MANAGER NIET IS?

H

oe zou het komen dat De Volkskrant op 24 september 2008 een hoofdredactioneel commentaar kan schrijven onder de kop: Politiek moet zich over ov-chipkaart ontfermen? Het project moet eind dit Dick Overkleef jaar tot een resultaat komen en is het dan niet wat laat om nu nog te moeten bepalen wie de leiding zou moeten hebben? Was het dan nog geen onderwerp van politiek, gemeentelijk (Rotterdam en zo) en hoger? Was staatssecretaris Huizinga al niet een keer of wat naar de Tweede Kamer geroepen om tekst en uitleg te geven? Waarom dan toch die opvallende kop: Politiek moet zich ontfermen… ? Waar de Volkskrant om vraagt is om leiding. Projectleiding. Liefst met een projectorganisatie zoals die in de leerboeken staat. Met toegewezen en aanvaarde verantwoordelijkheden. En met sancties, in de zin van, wie zijn werk niet goed doet gaat naar huis. De krant stelt vast dat er geen leiding is. Volgens de krant kan de kamer nog honderd keer Tineke Huizinga ter verantwoording roepen, maar zal dit tot niets zal leiden omdat diezelfde Kamer haar vooraf de leiding over het project heeft onthouden. Zoals wel vaker het geval is als de Kamer iets besluit over ICT aangelegenheden, had de Kamer bij die gelegenheid niet het flauwste benul van noch de inhoud van het besluit, noch de implicaties. Daar zitten we nu mee, met Tineke op de voorste rij, hoewel die natuurlijk al bij haar aantreden het dossier had moeten weigeren. Projecten zoals het Chipkaart project zijn grensoverschrijdend. Ze hebben belanghebbenden in zowel de publieke als de private sector. Ze raken overheden op alle niveau en in verscheidene afdelingen. Is het dom, te vragen hoe zo’n project in godsnaam van start kon gaan zonder een fatsoenlijke project organisatie? Ze Ik zie op allerlei NS stations poortjes verschijnen. Ze glimmen mooi. Ze staan een beetje in de weg omdat de gangen er niet op waren gebouwd. Maar ze staan altijd open. Dat blijft nog wel even zo. Zielig nogal. sing. Als de auto een soortgelijk verbruik zou hebben dan gingen we allang allemaal op de fiets naar het werk. Het hoeft niet minder maar moet wel anders! Daarvoor is bewustzijn bij de informatici en in de hele maatschappij nodig. Druk vanuit de maatschappij om zuiniger te opereren, druk op leveranciers om duurzamere producten te ontwikkelen. Druk op energiebedrijven om duurzaam stroom te produceren. VRI zet duurzame ICT op de maatschappelijke agenda en neemt positie in. Daartoe maakt VRI deel uit van platforms waar deze ontwikkelingen gestimuleerd worden. Register Informatici treffen in VRI een discussieplatform én een podium om de maatschappelijke positie mee te bepalen. Zij onderschrijven niet alleen de gedragscode maar beïnvloeden mede de maatschappelijke discussies rondom ICT. Het zal mede aan hen te danken zijn dat het kabinet niet komt met een IT tax op het gebruik van internet. Jeroen Elferink RI Bestuurslid externe betrekkingen VRI

trainingen

trainingen DE VLOEK VAN ON-LINE REAL-TIME

D

e ouderen onder ons weten nog hoe het ging: je vulde formulieren in die door een ‘ponskamer’ (ook al waren de lawaaierige ponsmachines al lang vervangen) werden ingevoerd in het systeem. Vervolgens checkte je aan de hand van een geprinte lijst of er geen typevauten gemaakt waren. Daarna kon het bestand worden verwerkt.

De vraag is dan ook: is het wel zo verstandig om on-line real-time tot de de facto architectuur van geautomatiseerde verwerking te verheffen? Zijn er niet eenvoudigere (en daardoor goedkopere en snellere) oplossingen? Niet alleen bij het ontwerp van de procesondersteuning, maar ook bij het beheer levert dit voordelen. Denk aan stabiliteit en benodigde rekenkracht en monitoring. Vooral in internetomgevingen komt dit naar voren. Denk aan een bekende site met woningaanbod. Uit onderzoek bleek dat woningzoekenden voor het overgrote deel eenmaal per dag het nieuwe aanbod bekeken. Daarop is besloten de gegevens op de site ‘slechts’ eenmaal per dag te verversen. En hoewel het tegenstrijdig lijkt in deze informatiemaatschappij gegevens aan klanten te verstrekken die bijna 24 uur oud kunnen zijn, zijn de gebruikers tevreden.

De opwaardering van deze batchgeoriënteerde systemen naar realtime die ongeveer drie decennia geleden begon werd dan ook door velen hartelijk verwelkomd. Invoer kon direct door de gebruikers plaatsvinden. Daarbij kwam de ponskamer te vervallen, of verwerkte alleen nog externe documenten (vb acceptgiroformulieren bij banken). Daarbij sloop echter spraakverwarring binnen. On-line real-time synchrone communicatie leek de enige optie om systemen te bouwen. De laatste tien jaar heeft een aantal ontwikkelingen plaatsgevonden. Te noemen zijn onder meer: - de opkomst van standaarden voor communicatie tussen systemen - de tekorten aan menskracht in IT - de verlengde levensduur van systemen als gevolg van de investeringen voor de millenniumproblematiek en de euro - de mislukkingen van enterprise-wide systems. Als gevolg van deze factoren werd/wordt de verwachte levensduur van systemen steeds langer, en worden ze in steeds grotere mate met elkaar gekoppeld. Hierbij is vaak on-line real-time verwerking de maatstaf. Is dit echter wel zo logisch? Als een bedrijfsproces door slechts één IT-systeem wordt ondersteund, worden aan dat systeem minder hoge eisen gesteld dan wanneer een bedrijfsproces wordt ondersteund door een aantal gekoppelde IT-systemen. Een simpel rekenvoorbeeld: als een bedrijfsproces een uptime van 99% eist van het onderliggende systeem, en het betreft slechts één IT-systeem, dan is een uptime van 99% van dat systeem voldoende om aan de vereisten voldoen. Indien echter 3 systemen nodig zijn om het proces te ondersteunen (voorbeeld een crm-systeem, een factureringssysteem en een voorraadsysteem), dan is een uptime van 99,67% elk noodzakelijk om een ondersteuning van 99% van het bedrijfsproces te garanderen. En dan houden we voor de eenvoud even geen rekening met complicerende factoren als de extra interfaces tussen de systemen.

Bepaal dus bij het ontwerpen van een door IT ondersteund proces hoe ver deze ondersteuning moet gaan. Moet de gebruiker meteen na invulling van gegevens een akkoord ontvangen met toegekende klantnummers, leveringdata etc.? Of kan worden volstaan met het geven van een akkoord, waarin wordt vermeldt dat de details per e-mail worden bevestigd? Het spreekt voor zich dat het eenvoudiger en goedkoper is een snelle bevestiging te sturen nadat een aanvraag in een database is vastgelegd voor verdere verwerking. Door vervolgens op korte termijn een volledige bevestiging te sturen, zijn de performance-eisen van nagenoeg geen belang, en hoeft in mindere mate rekening gehouden te worden met piekbelasting. Dit in tegenstelling tot een systeem dat deze zelfde gegevens binnen enkele seconden dient te genereren. Hoe ‘modern’ on-line real-time ook is, de noodzaak er van is vaak beperkt. Er zijn vaak beter beheersbare oplossingen, waarbij de service naar de gebruiker nauwelijks minder is. Denk goed na over alternatieven alvorens een dergelijk systeem te bouwen. Ron Boosten RI Penningmeester VRI

CONTACT VRI-Secretariaat: Antony Fokker Tel: (0)416 382086 Email: [email protected] Adres: Postbus 50 5140 AB Waalwijk

Nieuw Interactieve Vaardigheidstrainingen • Effectief assertief • Effectief samenwerken • Persoonlijke effectiviteit voor medewerkers • Persoonlijke effectiviteit voor leidinggevenden • Projectmatig werken • Coachingsvaardigheden • Projectmanagement • Professioneel leidinggeven

Voor meer informatie of inschrijven, kijk op www.it-executive.nl/trainingen

Goudvissen onthouden iets niet langer dan 3 seconden Zij hebben geen weet van het verleden en geen idee van de toekomst. Maar u wel. Met business intelligence en analytische software van SAS.

www.sas.com/nl

Koester je budget VISIE IN HET NIEUWS MANAGEMENT TECHNOLOGIE MENS & WERK. ITmet een

Recommend Documents