Van kamera tot print Intentie. In dit verhaal wordt belicht hoe je vanaf je kamera komt tot een eind-product. Dit eindproduct zal in ons geval zijn een te printen foto op formaat (bij benadering) 40x30 cm.
Voor-instellen kamera. Begin met te controleren of de instellingen voor: • contrast • scherpte • kleurverzadiging • evt. andere voorinstellingen, zoals soort film e.d.. neutraal staan. (Pas als je niet tevreden bent over de door de kamera geproduceerde opnamen moet je deze instellingen aanpassen).
De opname. Het is van belang te weten hoe de kamera bij het maken van een opname tot een output komt. Bij een opname wordt na de belichting op de sensor per pixel de helderheid van slechts één kleur gemeten, in rood, of groen, of blauw. Om daaruit een “foto” te krijgen moet de opname worden “gerenderd”, d.w.z. dat elke pixel uiteindelijk 3 kleuren gaat bevatten (Rood, Groen, Blauw), dit gebeurt door pixels te vergelijken met de omliggende pixels en daaruit conclusies over de kleuren te trekken.
Kleurmodel en Bestandsoutput van de kamera. Kleurmodel.
Bij de meeste kamra’s kun je kiezen voor ADOBE-RBG of S-RGB. Kies dan bij voorkeur voor ADOBE-RGB, dat geeft een beter kleurbereik. Bij alle kamera’s kun je kiezen voor het outputformaat al of niet in combinatie met kwaliteit. Meestal zal dat zijn:
Raw
Hierbij wordt het nog niet gerenderde beeld, samen met diverse kamera-instellingen op de geheugenkaart vastgelegd. Deze opnamen vragen per definitie om nabewerking, voordat een “echte “ foto ontstaat. De bestandsgrootte “valt mee” omdat per pixel maar één kleur wordt vastgelegd.
Tiff.
Rendering vindt plaats in de kamera, het gerenderde beeld wordt zonder enige comprimering opgeslagen op de geheugenkaart. Dit is een fotoformaat, dat normaliter zonder verlies is. Echter, de bestandsgrootte is daardoor erg hoog: bij 8-bits kleurdiepte: per sensor-megapixel x 3 x 1= 3 mb bij 12-14-16 kleurdiepte: per sensor-megapixel x 3 x2= 6mb Gezien de bestandsomvang is TIF weinig in gebruik als kamera-output.
Jpeg.
Rendering vindt plaats in de kamera. Het gerenderde beeld wordt vervolgens
gecomprimeerd, waarbij enig beeld-verlies optreedt maar de bestandsgrootte op de geheugenkaart beperkt blijft. Bij jpeg-instelling in de kamera kun je meestal het volgende aansturen: • hoge kwaliteit / lage compressie versus lagere kwaliteit / hogere compressie, dit soms in meerdere stappen. • Daarnaast kun je het aantal pixels verkleinen in 2 of 3 stappen. NB: Bij jpeg compressie gebeurt het volgende: De opname wordt “verdeeld” in vlakjes van 8x8 pixels, van elk vlakje wordt het gemiddelde en afwijkingen berekend, dit gebeurt grover naarmate minder kwaliteit wordt gevraagd. De cellen worden dan opgeslagen. Voor twijfelaars: veel kamera’s kunnen RAW + Jpeg aan, dwz dat je per opname één Jpeg en één RAW-opname krijgt.
NB: Kleurdiepte.
De ‘kleurdiepte” geeft aan de kontrast-omvang en het aantal te onderscheiden niveau’s, dat elke pixel op de sensor kan weergeven. Dit is kamera / sensor gebonden. Bij Raw-output blijft deze detaillering behouden, bij jpeg-output wordt alles teruggerekend naar kleurdiepte 8 waarna de comprimering plaatsvindt. Bij TIFF kun je (waarschijnlijk) kiezen. RGB kleurdiepte 8 10 12 14
aantal niveau’s 256 1024 4096 16384
bestandsomvang per 1 mb pixels 3 6 6 6
Advies kamera-output: Maak je foto’s voor internet, websites, c.q. met de verwachting dat ze geen nabewerking nodig hebben, stel dan jpeg in, met de kwaliteit en het aantal outputpixels in naar wens. Ga je ervan uit dat je de foto’s zult gaan nabewerken handel dan als volgt: • *** Definieer RAW als outputformaat, je kunt dan achteraf, nadat je de meeste basiscorrecties hebt gedaan, de rendering zelf instellen en laten aflopen. Hiervoor heb je een zgn "RAW-converter" nodig. • ** Definieer TIF-formaat indien mogelijk, je verliest niets, je kunt direct gaan bewerken. • *Definieer Jpeg, met hoogste kwaliteit en hoogste aantal pixels. Je kunt direct gaan bewerken.
RAW converters. RAW-bestanden zijn slecht toegankelijk. Om van een RAW-bestand te komen tot een echt fotobestand in RGB moet je vooraf een aantal drempels nemen, o.a. m.b.t. de te gebruiken software. • Let op dat RAW-bestanden gebonden zijn aan een specifiek kamera-merk, dikwijls ook aan een specifiek model van een merk. • Bij elke kamera met RAW-output wordt een RAW-converter meegeleverd. Deze stelt je in staat het renderproces te beïnvloeden, o.a. door de kamerainstellingen (o.a. kleurbalans, belichting) zoals tijdens de opname ingesteld nog bij te stellen. Hiermee kun je gegarandeerd de RAW-output van je eigen kamera omzetten naar TIFF of Jpeg. • Adobe heeft een "standaard RAW-negatief" bedacht en levert een converter voor elke kamera-raw formaat naar Adobe Raw. Dit werkt in alle versies van Photoshop / PSE.
(Gratis). Handig als je steeds met meerdere raw-formaten wordt geconfronteerd. • Adobe heeft RAW-plugins voor diverse kamera's (in PSE en Photoshop). Let op: de Raw-plugins voor de nieuwere kamera's werken dikwijls niet met oudere versies van Photoshop / PSE. • Er zijn freeware converters te downloaden van 't Internet. De bekendste is Rawtherapee (Open Source software). Dit is een uitstekend alternatief voor alle eerder genoemde oplossingen. Ik gebruik het. Wat kun je zoal aanpassen in een RAW-converter: (Rawtherapee als voorbeeld): • belichting. Alles met de belichtingsinstelling: over- onderbelichting curve, niveau's, contrast, verzadiging. • kleur: witbalans, kleurprofielen, • diversen: ruisonderdrukking, verscherpen/verzachten. • geometrie: transformeren, lensfoutcorrectie, perspectief, rechtzetten, bijsnijden. Algemene stelregel: Doe zoveel mogelijk correctiewerk in de RAW-converter, omdat pas daarna de foto wordt gerenderd! Geometrische aanpassingen voorlaatst, verscherpen laatst. Bij elke converter kun je naar keuze de output vast stellen: • overdragen aan een extern fotobewerkingsprogramma (b.v. PSE, Photoshop), er wordt dan niets opgeslagen, je gaat direct verder bewerken in het externe programma). Sla de foto vanuit dit programma op als Tiff! • opslaan in TIFF formaat,daarbij moet je kiezen voor de kleurdiepte 8-10-12-1416 afhankelijk van kamera / model. Diepte 8 kan in elk programma in elke situatie worden gebruikt, de andere niet. • opslaan in Jpeg, bij voorkeur in de hoogste kwaliteit.
Resumée. Je hebt, voor verdere bewerking, foto’s in Tiff of Jpeg (hoogste kwaliteit) ter beschikking. • Als je verder gaat bewerken, zorg ervoor dat een jpeg bestand eerst wordt opgeslagen als tiff-bestand, dit om degradatie van beeldkwaliteit te voorkomen, ga daar dan mee verder.
•
Let op! Als je tiff-bestand een kleurdiepte heeft van meer dan 8, kunnen mogelijk niet alle bewerkingen worden uitgevoerd. Je kunt te allen tijde deze kleurdiepte terugbrengen naar 8 (PS en PSE: Afbeelding / Modus…)
Bewerking TIFF formaat.
Bewerken van de foto is zaak van de fotograaf! Als je met PSE of Photoshop werkt kun je ook overstappen van tiff naar PSD-formaat, dat sluit beter aan op allerhande PS-trucs die je kunt uithalen. (Lagen, tekst, maskers selecte ies etc).
Eindresultaat, een print van 30x40cm.
Om tot een kwalitatief goede printbestand te komen gaan we uit van een aan te leveren resolutie van 300 ppi. Dit betekent dat op elke inch (ca 2,5 cm) 300 beeldpunten nodig zijn. In Photoshop / PSE is een functie die snel duidelijk maakt hoe ’t printformaat van de foto is, uitgaande van die 300 ppi per inch. Je kiest voor : • Afbeelding / afbeeldingsgrootte (Photoshop cs2) of Afbeelding / vergroten/verkleinen /
afbeeldingsgrootte (PSE) • Zorg dat de vinkjes voor “stijlen schalen” en “verhoudingen behouden” aan staan. • Haal het vinkje weg bij “nieuwe beeldpixels berekenen” • zet de resolutie op 300 pixels per inch. • De breedte en hoogte worden nu aangepast weergegeven, op basis van 300 ppi. Mogelijkheden: Het is het gewenste formaat: • je hoeft verder niet te doen, druk op OK. De foto is te klein: • Vink “nieuwe pixels berekenen” aan • Vul de benodigde breedte c.q. lengte in. (400 of 300mm) • kies voor “bicubisch vloeiend” (naast pixels berekenen). • Druk dan op OK. De foto is te groot: • Vink “nieuwe pixels berekenen” aan • Vul de benodigde breedte c.q. lengte in (is gekoppeld). • kies voor “bicubisch scherper” (naast pixels berekenen) • Druk dan op OK. Sla dit bestand op.
Printen.
Print je de foto zelf, dan kun je dat nu doen. Wil je aanleveren aan een centrale, doe dan het volgende: • controleer de modus (moet 8-bits zijn) • controleer of er lagen zijn gebruikt, zoja maak er dan weer één laag van. • Ga na of je Tiff of jpg kunt aanleveren. • Lever je in JPG aan: bestand / Opslaan als … jpg, met hoogste kwaliteit (10-12).
Kleurprofiel omzetten.
Dit kan bij PSE onder “Afbeelding / kleurprofiel omzetten. Adobe-RGB is in principe zer geschikt om te printen, SRGB is meer bedoeld voor schermweergave. NB. Soms moet je in SRGB “anleveren”, b.v. bij het maken van albums bij sommige printshops.
