klankbord & CONTROLE TOEZICHT IN HET MKB TOEZICHT IN HET MKB THEMA THEMA tjero R. Zomer en hans van gils JUIST IN MkB kan RVC VEEL BRENgEN

N R 2. 2 0 1 3

JAARGANG 5

BDO MAGAZINE

tjero R. Zomer en hans van gils

‘JUIST IN MkB kAN RVC VEEL BRENgEN’ Roel van eerd koestert zijn commissarissen

EXTERN TOEZICHT UIT VRIJE kEUS Arbo support creatiever dankzij commissarissen

‘RVC gEEfT fOCUS EN VERTROUwEN’ energieverbruik & fiscus

BESPAREN OP MILIEU EN OP BELASTINgEN

THEMA

TOEZICHT KB IN HTEHTEMM A TOEZICHT IN HET MKB

kLANkBORD & CONTROLE DE VAKMAN + BAROMETER OVER ‘MEEDENKERS’ + kANSEN IN HET HUURRECHT + ‘ONE TIER’ TOEZICHT + fOCUSDASHBOARD: VINgER AAN DE POLS + DO’S & DON’TS

FiscAAl

VOORWOORD COLOfON

Accent nR 2. 2013

accent is het relatiemagazine van BDO Accountants & Adviseurs en wordt via controlled circulation verspreid. Redactieadres BDO, afdeling Marketing, communicatie & sales Postbus 182, 5600 AD eindhoven telefoon 040 – 269 81 11 Fax 040 – 269 81 73 e-mail [email protected] Hoofdredacteur Mr. Klaas Kirpensteijn Redactieraad Daan van den Broek, Deny Dijkgraaf, Robert Franken, Arthur gimes, huib hilhorst, john van Kollenburg, Ard lucassen, Martin van Megen en corina Roks

kRACHTIg LEIDERSCHAP

Concept & realisatie Monte Media, Amsterdam Medewerkers leonard van den Berg (eindredacteur), geert Dekker, Paul groothengel, Mark van harreveld, sharon Klein, Friso schotanus en Diederik toet Fotografie Martin Dijkstra (cover), lodewijk Duijvesteijn, Mark emerich, suzanne Karsters Illustraties Monique Wijbrands Art direction en vormgeving Yke Bartels en Martijn Blokland, Amsterdam Lithografie image Degree Zero, Amsterdam Druk Drukkerij Roelofs, enschede © 2013 BDO niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Deze publicatie is zorgvuldig voorbereid, maar is in algemene bewoordingen gesteld en bevat alleen informatie van algemene aard. Deze publicatie bevat geen advies voor concrete situaties, zodat uitdrukkelijk wordt aangeraden niet zonder advies van een deskundige op basis van de informatie in deze publicatie te handelen of een besluit te nemen. Voor het verkrijgen van een advies dat is toegesneden op uw concrete situatie kunt u zich wenden tot BDO Accountants & Adviseurs of een van haar adviseurs. BDO Accountants & Adviseurs en haar adviseurs aanvaarden geen aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van handelen of het nemen van besluiten op basis van de informatie in deze publicatie. BDO is een op naam van stichting BDO te Amsterdam geregistreerd merk. in deze publicatie wordt BDO gebruikt ter aanduiding van de organisatie die onder de merknaam ‘BDO’ actief is op het gebied van de zakelijke dienstverlening (accountancy, belastingadvies en consultancy). BDO Accountants & Adviseurs is een op naam van BDO holding B.V. te eindhoven geregistreerde handelsnaam en wordt gebruikt ter aanduiding van een aantal met elkaar in een groep verbonden rechtspersonen, die ieder afzonderlijk onder de merknaam ‘BDO’ actief zijn op een bepaald terrein van de professionele dienstverlening (accountancy, belastingadvies en consultancy).

Nadat het Brabantse familiebedrijf Jumbo een Raad van Commissarissen had ingesteld, waagde de supermarktketen zich in korte tijd tweemaal aan een spectaculaire overname. Dat kun je toch geen risicomijdend gedrag noemen, lijkt me. Toch hoor je ondernemers nog geregeld een toezichthoudend orgaan kwalificeren als een ‘bemoeizuchtige groep buitenstaanders die het besluitvormingsproces onnodig vertraagt’. Ondernemers zijn trotse mensen. En terecht. In veel gevallen hebben ze hun onderneming zelf van de grond af aan opgebouwd. Ze hebben risico’s en beslissingen genomen, obstakels omzeild en kansen gepakt. En als puntje bij paaltje kwam, deden ze dat alleen. Een groep buitenstaanders deelgenoot maken van die strategische én persoonlijke processen voelt als een diskwalificatie van eigen kennis en kunde. Maar is het dat ook? Welnee! Het doet ook totaal geen recht aan de rol van toezichthouders in het mkb. Een goede commissaris is een onbevooroordeeld, onafhankelijk klankbord. Met rijke kennis en ervaring. Die het belang van de onderneming altijd vooropstelt. Daarbij is het mijn ervaring dat een goede toezichthouder juist niet vertraagt, maar aanjaagt en stimuleert. Het is een teken van krachtig leiderschap om je te laten beïnvloeden door kundige sparringpartners terwijl je zelf als ondernemer de teugels stevig in handen houdt. En aan krachtig leiderschap hebben we binnen de BV Nederland momenteel volop behoefte.

“DAT kUN JE TOCH gEEN RISICOMIJDEND gEDRAg NOEMEN…”

BDO Holding B.V. is lid van BDO international ltd, een rechtspersoon naar engels recht met beperkte aansprakelijkheid, en maakt deel uit van het wereldwijde netwerk van juridisch zelfstandige organisaties die onder de naam ‘BDO’ optreden. BDO is de merknaam die wordt gebruikt ter aanduiding van het BDO-netwerk en van elk van de BDO Member Firms.

REINDER BRUMMELMAN Voorzitter Raad van Bestuur BDO

accent juni 2013

3

THEMA

TOEZICHT IN HET MKB

08 ‘MEER kLANkBORD DAN CONTROLEUR’

DgA ROEL VAN EERD OVER TOEZICHT UIT VRIJE kEUS

Door de economische crisis groeit het belang van verant­ woord bestuur. Ook in het mkb. Verplicht is het niet, maar extern toezicht is zeker aan te raden, vinden experts Tjero R. Zomer en Hans van Gils. “Alleen is de rol wel anders.”

14

fISCAAL

28

25 BTW Belasting betalen over de toegevoegde waarde: ook de commissaris ontkomt er niet aan. 26 Energiebelasting let op: er zijn prettige fiscale verrassingen mogelijk. 28 Fiscaal Kort updates over pensioen & verzekeringen, elektrische auto’s, WOZ, de Bijleenregeling, de WKR 2.0 en het erfrecht van uw tweede huis.

VARIA

18

MENSENwERk

32

ACCOUNTANCY

4

32 Sparren met de RvC De meerwaarde van toezichthouders in het mkb blijkt vooral uit hun adviserende rol. Ruud Vergoossen vertelt waarom. 33 Huurrecht! huurders én verhuurders krijgen flexibeler mogelijkheden om passende afspraken te maken. juni 2013 accent

30

20

18 Ondernemersnieuws Op zoek naar een opvolger? gas geven tegen de crisis in? Of denkt u over een externe als opvolger in uw familiebedrijf? lees dan snel verder! 38 Focusdashboard handige tool geeft maandelijks online inzicht in de cijfers. een vorm van ‘voortdurend toezicht’, zo u wilt…

30 Betrokken BDO-adviseur Maarten Berends liep voor de tweede keer de Roparun, een non-stop-estafette van Parijs naar Rotterdam. 36 De Vakman hans huls, partner-aandeelhouder van BDO, over twintig jaar eerlijk sparren en cijferen. 44 Beste/Slechtste beslissing Arno Damhuis, ondernemer in begrafenisdiensten, blikt terug op cruciale beslismomenten.

Roel van Eerd is DGA van een gezond groeiend familiebedrijf in farmaceutische verpakkingen. Vrijwillig stelde hij commissarissen aan. Die kunnen zijn beloning bepalen én hem de wacht aanzeggen. “Als ze me willen ontslaan, hebben ze daar vast een goede reden voor.”

RVC gEEfT ARBO SUPPORT VERTROUwEN EN fOCUS Stel, je hebt een goedlopend bedrijf, verkoopt een deel van je aandelen aan een investeerder en spreekt af dat je een Raad van Commissarissen aanstelt. Goed idee? Zeker, vindt Peter van Dobben de Bruyn. “Commissarissen helpen je om zaken scherper te zien.”

VERDER 06 BAROMeteR: MeeDenKeRs 24 DO’s & DOn’ts 34 BDO KORt & AgenDA 40 Beste BDO… 42 cOluMn KlAAs KiRPensteijn

“ Je beste vriend is nooit je beste commissaris. Ook niet andersom” tjeRO ZOMeR, ex-cFO transavia en commissaris van diverse bedrijven

08 accent juni 2013

5

BAROMeteR De stAnD VAn ZAKen

THEMA

TOEZICHT IN HET MKB

DE gEMIDDELDE RVC BESTAAT UIT 5,5 COMMISSARISSEN. DAARVAN IS 69% MAN EN 31% VROUw. De gemiddelde beloning voor een commissaris is circa 15.000 euro per jaar. Daarvoor moeten ze wel steviger aan de bak dan voorheen: door de toegenomen roep om transparantie werkten commissarissen vorig jaar gemiddeld 30% meer per bedrijf dan het jaar ervoor. Een commissaris is gemiddeld 9,9 jaar in functie.

BELANG VAN TOEZICHT GROEIT, OOK IN HET MIDDEN- EN KLEINBEDRIJF

MEEDENkERS

€ 15.000

toezicht moet! Dat gold al langer bij beursgenoteerde bedrijven en structuurvennootschappen. Maar ook in het mkb groeit het aantal ondernemingen met ‘georganiseerde meedenkers’ de laatste tijd opvallend snel. een kennismaking in cijfers en meningen.

“juist door meerdere commissariaten te hebben, biedt deze specifieke ervaring de mogelijkheid te excelleren. Van belang is dat men voldoende tijd heeft voor een commissariaat; het is geen ‘bijbaantje’.” geÏnteRVieWDe in het nationaal commissarissen Onderzoek 2012.

Bronnen: Het Nationaal Commissarissen Onderzoek 2012 (Nyenrode, uitgave januari 2013) en ‘Onbekend maakt onbemind’, BDO­rapport over de toegevoegde waarde van een RvC voor (middel)grote ondernemingen, november 2011.

6

juni 2013 accent

kUNDIg!

Juridisch 14%

Economen en Economisch 32% Technisch bedrijfskundigen 15% zijn in RvC’s en RvT’s in de Anders meerderheid Bedrijfskundig 16% 23% (32 resp. 23%); 15% heeft een technische achtergrond en 14% een juridische. De overige 16% valt onder het kopje ‘anders’.

84% RUIM VOLDOENDE

Bestuurders van mkb­ bedrijven geven hun RvC in overgrote meerderheid een voldoende (43%) tot ruim voldoende (41%). Eén op elke zes respon­ denten (16%) noemt het functioneren van de RvC als geheel matig of slecht.

‘NOOIT AAN gEDACHT’

50% 40% 30%

Nederlandse mkb­bestuurders lijken niet erg happig op extern toezicht. De top­3 verklaringen waarom bedrijven (nog) géén RvC hebben zijn: ‘Niet over nagedacht’ (44%), ‘Onvoldoende toegevoegde waarde’ (28%) en ‘Voor advies kan ik terecht bij mijn accountant’ (16%). LEGENDA A: ‘Ik verwacht niet veel toegevoegde waarde.’ B. ‘Dat kost me te veel tijd.’ C. ‘De kosten wegen niet op tegen de baten.’

20% 10% 0% A

B

C

D

E

F

G

D. ‘Ik weet geen geschikte kandidaten.’ E. ‘Advies krijg ik wel van mijn accountant.’ F. ‘Niet overwogen.’ G. ‘RvC, wat is dat?’

accent juni 2013

7

VeRDiePing THEMA

TOEZICHT IN HET MKB

TJERO R. ZOMER EN HANS VAN GILS OVER MEERWAARDE RVC VOOR HET MKB

‘MEER kLANkBORD DAN CONTROLEUR’ toezicht binnen het midden- en kleinbedrijf: wettelijk is dat (nog) niet verplicht. Maar het is zeker aan te raden, vinden experts tjero Zomer en hans van gils. “Alleen is de rol wel anders: de mkb-commissaris is meer klankbord dan toezichthouder.” DOOR LEONARD VAN DEN BERG BeelD MARTIN DIJKSTRA

Toezicht en mkb – tot voor kort waren het twee schijn­ bare tegenpolen. Vrij ondernemerschap versus ‘contro­ le’ en ‘bemoeizucht’. De laatste jaren is daarin een ken­ tering gaande. Exacte cijfers zijn niet bekend, maar van alle Nederlandse mkb­bedrijven heeft naar schatting inmiddels 5 tot 10% formeel toezicht in de vorm van een Raad van Commissarissen (RvC). Of een orgaan dat er op lijkt. En dat aantal groeit. “Opvallend veel mkb­ondernemers denken erover om een RvC of een RvT in te richten”, signaleert Hans van Gils, partner bij BDO Consultants. Toezicht is voor deze categorie bedrijven in Nederland niet verplicht. “Maar juist daar kan een RvC veel brengen”, ziet ook Tjero Zomer in de praktijk. Zomer is commissaris bij diverse ondernemingen, waaronder het Deventer familiebedrijf Koninklijke Auping. De aanleiding voor het instellen van een RvC is in het mkb doorgaans positief. “DGA’s of CEO’s richten meest­ al een RvC in om te kunnen sparren met ervaren collega­ ondernemers. Om te klankborden. Of omdat sommige taken ze boven het hoofd groeien en ze hun verantwoor­ delijkheid met de stakeholders willen delen.” Daarnaast spelen de steeds strengere voorwaarden van financiers een rol. Van Gils: “Banken vragen bij kredietbe­

oordeling tegenwoordig stevige garanties. Controle op goed bestuur is een van de factoren die daarbij meewegen. Met name in het middenbedrijf is goed toezicht steeds vaker een voorwaarde van geldschieters. We merken dat deze vraagstelling steeds meer bij ons terechtkomt!” TEKEN VAN KRACHT Vrijwillig of niet, toezicht heeft voor mkb­bedrijven gro­ te voordelen. Welke precies? Zomer: “Als je een onder­ neming runt met ruim honderd mensen, dan is dat te­ genwoordig zeer complex. Denk aan HR­beleid, duurzaamheid, langetermijnstrategie en MVO. Onder­ werpen waar de ondernemer of bestuurder mee zit, worden in een RvC makkelijker bespreekbaar. Dat komt doordat de commissarissen doorgaans ook zelf heel ervaren ondernemers zijn én buiten de dagelijkse be­ slommeringen van het bedrijf staan. Daardoor kun je als DGA of CEO vrij met ze van gedachten wisselen. Vaak zelfs vrijer dan met je eigen MT, aangezien je dan toch altijd zelf ‘de grote baas’ bent die de antwoorden moet hebben. Daarnaast kan een RvC op de juiste momenten cruciale vragen stellen of nieuwe ideeën opperen.” Op de vraag of het instellen van een RvC geen brevet van onvermogen van een bestuurder is, reageert Van

accent juni 2013

9

VeRDiePing

FiscAAl

“JE BESTE VRIEND IS NOOIT JE BESTE COMMISSARIS. OOk NIET ANDERSOM. ALS DgA HEB JE IEMAND NODIg DIE JE ÉCHT DE wAARHEID DURfT TE ZEggEN” TJERO ZOMER, EX-CFO TRANSAVIA EN COMMISSARIS VAN DIVERSE BEDRIJVEN

Tjero R. Zomer (64) werkte na zijn studie Economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam van 1974 tot 2009 bij luchtvaartmaatschappij Transavia, de laatste 22 jaar als CFO. Tegen­ woordig heeft hij diverse commissariaten en RvC­ voorzitterschappen, onder meer bij de Deventer beddenfabrikant Koninklijke Auping.

Gils resoluut: “Welnee, het is juist een teken van kracht! Want je verzamelt deskundige mensen om je heen waar je van wilt leren. Zo maak je het voor alle stakeholders beter, van medewerkers en financiers tot klanten, leveranciers én de samenleving.” DE NODIGE WRIJVING Hoe je als mkb­ondernemer zo’n toezichts­

orgaan inricht, bepaal je voor een groot deel zelf. Van Gils: “In de statuten van je bedrijf leg je de afspraken omtrent een RvC vast dan wel zijn deze vastgelegd. Zo bepaal je het aantal commissarissen, de benodigde specialismen, de taken, de wijze van com­ municatie, de toezichthoudende rol, de zit­ tingstijd en alle andere zaken. Ook de be­ voegdheden neem je op: welke wil je uit

HONDEN, TOEZICHTHOUDERS EN ZITTINgSTERMIJNEN Een commissaris maakt deel uit van de Raad van Commissarissen (RvC) van een bedrijf of orga­ nisatie, die toezicht houdt op het bestuur en vergaande bevoegdheden kan hebben. Een RvC is verplicht voor structuurvennootschappen (met een kapitaal drie jaar achtereen van minstens 16 miljoen euro) en is toegestaan voor overige BV’s. Primaire taak van de RvC is om toezicht te houden op het beleid en de algemene gang van zaken in het bedrijf, en zo mogelijk te adviseren. Daarvoor vergaderen RvB en RvC minstens zo’n vier tot zes keer per jaar samen. Commissarissen handelen in het belang van de onderneming, onafhankelijk en zonder opdracht. Zij worden doorgaans van buitenaf gekozen, vanwege hun specifieke expertise, netwerk of positie in het maatschappelijke veld. Een commissaris wordt op voordracht van de RvC benoemd door de algemene vergadering van aandeelhouders (AVA). De president­commissaris (of RvC­voorzitter) staat aan het hoofd. Als een organisatie een publiek­ private doelstelling heeft, wordt meestal de naam Raad van Toezicht gehanteerd. De zittingstermijn is doorgaans 3 tot 4 jaar. Zomer en Van Gils vinden een maximum van drie termijnen optimaal. “Het gaat erom dat je altijd vrij en onafhankelijk de juiste vragen kunt stel­ len. Waarom neem je deze beslissing? Waarom heb je niet dát gedaan?”, schetst Zomer. Als je te lang met elkaar werkt, raakt de scherpte eraf. “Ze zeggen wel eens dat mensen na een paar jaar op hun hond gaan lijken”, lacht Van Gils. “Zodra je als commissaris op je bestuurder gaat lijken, is het tijd om afscheid te nemen!”

10

juni 2013 accent

handen geven aan de RvC, of op zijn minst met ze delen? Als ondernemer bepaal je dat geheel zelf.” Ook voor de samenstelling is de bestuurder/ aandeelhouder (mede)bepalend. Daar zit echter wel een valkuil. Zomer: “Grootste fout bij het zoeken van commissarissen is dat je gaat denken aan personen die je al kent, die je mag. Terwijl het vooral gaat om de kennis, vaardigheden en inzichten die ze meebrengen. Je hoeft geen tweede ‘jou’ in de RvC te hebben; het moeten juist verschillen­ de karakters zijn. Verschillen geven de wrij­ ving die nodig is om zaken scherp te houden.” Is een ervaren ondernemende vriend dan een goede optie? Zomer en Van Gils zijn te­ rughoudend. Zomer: “Kan en wil een goede vriend je écht de spiegel voorhouden als het nodig is? Ik zou aanraden om met vrienden gewoon leuke dingen te doen, en om je com­ missarissen puur te selecteren op hun kennis en inbreng. Je beste vriend is nooit je beste commissaris. En je commissaris wordt ook niet je beste vriend. Als DGA of CEO heb je iemand nodig die voldoende afstand heeft om je écht de waarheid te kunnen en durven zeggen.” Een RvC inrichten is niet goedkoop. Althans bij een bedrijf van enige omvang. Uitgaande van een vergoeding van 7.500 tot 15.000 euro per jaar voor een commissaris en 15.000 tot 25.000 euro voor een president­commissaris

accent juni 2013

11

VeRDiePing

VeRDiePing

“ZODRA JE ALS COMMISSARIS OP JE BESTUURDER gAAT LIJkEN, IS HET TIJD OM AfSCHEID TE NEMEN!”

“RVA TE VRIJBLIJVEND” Raad van Advies maakt Tjero Zomer achterdochtig

HANS VAN GILS, PARTNER BDO EN VOORZITTER BDO CONSULTANTS

Hans van gils (49) studeerde arbeids­ en organi­ satiepsychologie, onderwijskunde en bedrijfskunde. Hij werkt sinds 1989 bij BDO, is partner bij BDO en voorzitter van BDO Consultants. Vanuit die hoedanigheid is hij direct betrokken bij vraagstuk­ ken op het gebied van corporate governance, reorganisaties en professionalisering.

loopt het totaalbedrag jaarlijks snel richting de 50.000 tot 75.000 euro. “Serieus geld”, er­ kent Van Gils, “maar aftrekbaar, en peanuts als je ziet wat je ervoor terugkrijgt op het punt van besluitvorming, draagvlak, reflectie, stra­ tegische verdieping, expertise en netwerk.” RVC ALS AANJAGER Uit onderzoek van BDO bleek vorig jaar dat 70% van alle ondervraagde ondernemers ver­ wacht dat de inrichting van een RvC leidt tot meer risicomijdend gedrag, en dus mogelijk tot minder slagvaardig ondernemerschap. Een terechte angst? Zomer en Van Gils vinden van niet. “Een goede RvC gaat nooit op de stoel van de bestuurder zitten,” benadrukt Van Gils, “maar stelt de juiste vragen op de juiste mo­ menten, vanuit ervaring en kennis. Dus een RvC hoeft zeker geen remmende factor te zijn. De bestuurder bepaalt.” Volgens Zomer is het vaak zelfs andersom en vervult de RvC de rol van aanjager. “Door bijvoorbeeld voorgeno­ men strategische stappen – waarvoor de be­ stuurder in de praktijk te weinig tijd heeft – hoog op de agenda te houden. Zo voorkom je dat het bedrijf kansen laat schieten.” SPARREN OF CONTROLEREN In het mkb betekent een RvC volgens deze twee experts dus meer klankborden dan controleren. Toch zijn ook de formele toe­ zichthoudende taken belangrijk. Zeker nu

12

juni 2013 accent

Naast de RvC of een RvT (Toezicht) bestaat er ook een RvA (Advies), een ad­ viesorgaan zonder beslissingsbevoegd­ heid. Is dat een goede optie voor DGA’s die openstaan voor meedenken van buitenaf, maar eigenlijk niet durven? Tjero Zomer moet er niks van hebben: “Slecht plan! Kiest een DGA liever voor een RvA, dan moet je achterdochtig

commissarissen sinds enige tijd persoonlijk (mede)aansprakelijk kunnen worden gehou­ den voor verkeerd bestuur onder hun toe­ zicht. Zomer: “Vrijblijvend is het zeker niet. Vroeger had de RvC nog wel eens de sfeer van heren die onder het genot van een goede sigaar bij elkaar kwamen en feitelijk aan de hand van de bestuurder meeliepen. Tegenwoordig is dat wel anders, professio­ neler. Toezicht wordt veel scherper gevoerd, inhoudelijker én kritischer. Je moet er als commissaris dichter op zitten.” STRAKS OOK HIER VERPLICHT? In België geldt sinds enige tijd de code­Buijsse, die toezicht bij mkb­bedrijven regelt. Zou zoiets ook voor Nederland moeten gelden? Van Gils vindt van niet. “De vrijwilligheid omtrent wel of geen toezicht is juist zo be­ langrijk”, zegt hij. “Het werkt namelijk het beste als je als ondernemer de voordelen er­ van inziet en er zélf voor gemotiveerd bent.” Toch komt de dag snel dichterbij dat ook het mkb in Nederland meer toezicht moet accepteren op cruciale strategische beslis­ singen. Juist nu, in tijden van economische malaise en oplopende werkloosheid. Immers: elke baan die dankzij goed bestuur kan worden behouden of gecreëerd wordt, is pure winst. Zomer: “Als samenleving gaan we ons steeds meer realiseren dat ook private ondernemingen een grote sociale en

zijn. Hij wil dan waarschijnlijk alleen de lusten van zo’n raad, zonder te erkennen dat het beter is als hij de verantwoor­ delijkheid ook écht deelt. Dat is te vrij­ blijvend en vaak alleen ‘voor de bühne’: zodat je tegen je maatjes op de golfbaan kunt zeggen dat je een RvA hebt. Ik zou daar niet in willen zitten, als een puppet on a string.”

maatschappelijke rol vervullen. En waarom zou een DGA wel kunnen profiteren van allerlei ondernemersvoordelen, maar zou hij door wanbeleid vijftig, honderd of zelfs vijf­ honderd man de WW in mogen sturen of leveranciers op de rand van de afgrond kun­ nen brengen?” Van Gils vult aan: “De aloude gedachte ‘het is mijn geld, het is mijn bedrijf’ lijkt in de huidige tijd steeds minder geaccep­ teerd te worden. Ook de mkb­ondernemer heeft een stevige maatschappelijke verant­ woordelijkheid. Een RvC kan je helpen die goed te dragen.”

Meer weten? het rapport ‘Onbekend maakt onbemind’ over de kijk van nederlandse mkb-ondernemers op het fenomeen Rvc in het mkb is online verkrijgbaar via www.bdo.nl/publicaties. Wilt u meer weten, neem dan contact op met Hans van gils of met uw eigen adviseur. @ [email protected]

accent juni 2013

13

KlAntcAse VAn eeRD

THEMA

TOEZICHT IN HET MKB

EXTERN ROEL VAN EERD KOESTERT ZIJN COMMISSARISSEN

TOEZICHT

UIT VRIJE

kEUS DOOR PAUL GROOTHENGEL BeelD LODEWIJK DUIJVESTEIJN

Ondernemer Roel van eerd is een eigenzinnig man. hij is al decennia DgA van het gezonde en groeiende familiebedrijf Van Eerd, marktleider in verpakkingen voor de farmaceutische industrie. het hoefde formeel niet, maar toch stelde hij commissarissen aan. Die bepalen zijn beloning én kunnen hem de wacht aanzeggen. “Als ze me willen ontslaan, hebben ze daar vast een goede reden voor.”

Van Eerd vertegenwoordigt de derde generatie en werkt sinds 1983 in het gelijknamige familiebedrijf, dat in 1919 door zijn opa werd opgericht. Aanvankelijk was het Tilburgse bedrijf vooral een drukkerij, sinds de jaren zestig legt het zich volledig toe op verpakkingen voor de farmacie. “Toen een niche met een enorm groeipotentieel. Dat had mijn vader goed voorzien.” Nu produceren de 110 medewerkers ruim een miljoen medicijn­ doosjes voor pillen, poeders en drankjes. Per dag. In Nederland is het bedrijf al jaren marktleider, en inmiddels blaast Van Eerd ook zijn partijtje mee op diverse andere Europese afzetmarkten. In al die jaren is het bedrijf gestaag gegroeid naar een jaaromzet van ruim zeventien miljoen euro, crisis of niet. Het levert ver­ pakkingen aan vrijwel alle grote farmaceuten en producenten van generieke geneesmiddelen. PATSTELLING DOORBROKEN Zoals zo vaak in familiebedrijven: de jonge Van Eerd was destijds totaal niet van plan in de voetsporen van zijn vader te treden. “Vlak na de hts, ik was pas 25, deed mijn vader een dringend beroep op mij: of ik direct in de zaak wilde komen werken. Dat

14

juni 2013 accent

deed ik. Vrij snel daarna kreeg hij een zware hersenbloeding.” Van Eerd werd in het diepe gegooid. Won­ der boven wonder herstelde zijn vader. “Hij kwam terug in de zaak en haalde mijn jon­ gere broer in het bedrijf.” De broers namen ieder vijftig procent van de aandelen over, maar zaten niet op één lijn. “Mijn vader stelde toen twee commissarissen aan met de opdracht de patstelling te doorbreken; ze kregen verder geen bevoegdheden.” Een aantal rechtszaken en een gang naar de Ondernemingskamer later nam Van Eerd eind 1994 alle aandelen van zijn broer over. “Tropenjaren waren het. Maar ik heb er veel van geleerd.” EIGENWIJS In de jaren daarna ging Van Eerd door met de beide commissarissen, al was daar geen

wettelijke noodzaak voor. “Ze waren altijd zeer betrokken bij onze onderneming. We belegden formele RvC­vergaderingen. Dan hadden we het over onze ambitieuze inves­ teringsplannen, want we groeiden enorm. Ze kwamen met goede adviezen, maar als puntje bij paaltje kwam, besliste ik alles zelf. Ik was en ben verschrikkelijk eigenwijs en zij hadden geen enkele formele zeggenschap. We waren inmiddels gegroeid naar 130 me­ dewerkers. Mijn managementteam bestond uit drie man, maar het lukte me erg slecht om taken te delegeren. Toen besloot ik om een tweede directeur aan te nemen, iemand aan wie ik een deel van mijn werk zou kunnen overdragen.” Die tweede man, Maarten­Jan Tacke, was een bekende van Van Eerd, die toevallig bij een kleinere concurrent de scep­ ter zwaaide. “Daar deed hij fantastisch werk. Ik had hem eerder al eens gezegd: als ik plot­

VAN EERD VERPAkkINgEN OPGERICHT SECTOR GEVESTIGD DOELGROEP

1919 verpakkingsindustrie Tilburg geneesmiddelenproducenten in binnen- en buitenland MEDEWERKERS gemiddeld 110 JAAROMZET 17 miljoen euro ONLINE www.vaneerd.nl

accent juni 2013

15

KlAntcAse

Overwegingen bij benoemen commissarissen

5 RVC-LESSEN VAN ROEL VAN EERD Bij structuurvennootschappen is een commissaris wettelijk verplicht, bij bedrijven in het mkb niet. Wat zijn de lessen van Roel van Eerd voor mkb’ers die erover denken een Raad van Commissarissen in te stellen? • Ken je eigen kwaliteiten als ondernemer, wat zijn je capaciteiten, wat zijn je beperkingen? • Zet dit om in actie, en pas eventueel de bestuursstructuur hierop aan. • Het succes van een directie hangt sterk samen met duidelijkheid over de bevoegdheden tussen directie, commissarissen en aandeelhouders. • Selecteer commissarissen niet op basis van old boys network, maar op basis van een uitgebreide profielschets met daarin de vereiste kennis en vaardigheden. • Goede commissarissen zijn betrokken bij de onderneming, geven waar nodig tegengas, houden de ondernemer een spiegel voor en komen met bruikbare adviezen en inzichten – gevraagd én ongevraagd.

seling tegen een boom rijd, zullen mijn com­ missarissen jou benaderen om mijn plek in te nemen. Je kunt nu niks met deze informatie, maar dan weet je ervan.” COMMISSARISSEN BEPALEN BONUS Met de komst van Tacke leek het Van Eerd verstandig zijn commissarissen meer be­ voegdheden te geven: “We richtten het net zo in als bij een structuurvennootschap. Dus de commissarissen stellen de directie aan en mogen deze ook naar huis sturen. Bovendien

stellen ze hun beloning vast en oordelen over grote investeringen.” Een zeer bijzondere constructie, consta­ teert Sjef Leijs, partner Belastingadvies BDO en sinds een jaar of tien fiscaal advi­ seur van Van Eerd: “Roel is en blijft de DGA. Dat hij vrijwillig het structuurregime toe­ past, en daarmee veel macht bij zijn com­ missarissen legt, is heel bijzonder. Mededi­ recteur Tacke regelt alle operationele zaken; daardoor kan Roel zich concentreren op de commercie, wat meer zijn sterke punt is.”

“We hebben deze commissarissen binnengehaald op basis van een uitgebreide profielschets, dus niks old boys network” ROEL VAN EERD, eigenaar verpakkingsfabrikant Van eerd, tilburg

16

juni 2013 accent

De commissarissen bepalen ook de bonus van beide directieleden. Van Eerd: “En soms was de bonus van Maarten­Jan hoger dan die van mij. Dat gaf natuurlijk wel de nodige hilariteit. Maar hij verdient het, want hij doet hier zeer goed werk. Ik ken mijn capa­ citeiten, maar ook mijn beperkingen. Ik heb veel uit handen gegeven, omdat ik het in mijn eentje niet meer trok. Daarmee stelde ik me kwetsbaar op, maar mijn keuzes heb­ ben heel goed uitgepakt.” Als grootaandeelhouder heeft Van Eerd uit­ eindelijk wel weer de mogelijkheid zijn commissarissen te ontslaan. Maar dat is, benadrukt hij, makkelijker gezegd dan gedaan: “Ik moet ze dan uitschrijven bij de Kamer van Koophandel. Zij kunnen, als ze niet willen vertrekken, de Ondernemings­ kamer inschakelen. En de macht van dit rechterlijk orgaan reikt ver, weet ik uit erva­ ring. Er speelt nog iets anders: als de com­ missarissen mij willen ontslaan, hebben ze daar vast een goede reden voor. En waarom

zou ik als directeur mijn eigen dividend als grootaandeelhouder in de weg willen zit­ ten? De continuïteit van onze onderneming staat voor mij voorop.” “Deze constructie is niet alledaags, maar wel heel zuiver”, voegt Leijs toe. “Vaak zie je dat een extern directeur, die geen aandeel­ houder is, in een spagaat terechtkomt. Want aan de ene kant moet hij de belangen van de onderneming dienen, aan de andere kant moet hij doen wat de aandeelhouders willen. De structuur bij Van Eerd biedt de beide directeuren de mogelijkheid gelijk­ waardig met elkaar om te gaan, zonder dat de rol van de aandeelhouder meespeelt; de directie legt immers verantwoordelijkheid af aan de commissarissen.” GEEN DIKKE SIGAREN Over het geregelde overleg met zijn huidige commissarissen (alle drie in de afgelopen zes jaar aangesteld) is Van Eerd heel tevre­ den. “We hebben ze binnengehaald op basis

van een uitgebreide profielschets. Dus niks old boys network met dikke sigaren en een goed glas wijn. We hebben jaarlijks zo’n acht werkvergaderingen, die meetings be­ reiden wij als directie zeer goed voor. We informeren onze commissarissen zo volle­ dig mogelijk. Niet dat ze op onze stoel gaan zitten, maar ze mogen wel op ons schieten. Een enkele keer zijn we het niet met elkaar eens over onze plannen. Dan doen wij ons huiswerk overnieuw en komen ze twee we­ ken later terug. Maarten­Jan en ik spreken uit wat wij van het functioneren van de commissarissen vinden; andersom evalue­ ren de commissarissen hoe de Raad van Bestuur functioneert en kijken ze kritisch naar onze bijdragen. Dat alles gaat allemaal in volstrekte openheid.” ZOON IN DE ZAAK Van Eerd heeft twee zonen. Willen deze twintigers later allebei in de zaak? En gaat de geschiedenis van kijvende broers zich

dan herhalen? Van Eerd: “Nee, dat denk ik niet. Mijn oudste zoon werkt bij de Wereld­ bank. Hij vindt ons bedrijf machtig interes­ sant maar onze wereld is voor hem, als macro­econoom, te klein. Mijn andere zoon, die nog studeert, heeft meer interes­ se. Of hij in de zaak komt, hangt af van onze commissarissen. Formeel gaan die daar over, niet ik.”

Meer weten? neem contact op met Sjef Leijs of met uw eigen adviseur. @ [email protected]

accent juni 2013

17

OnDeRneMeRsnieuWs OnDeR ReDActie VAn BDO CONSULTANTS

“ik ben overtuigd van de toegevoegde waarde die een Raad van Advies (RvA) een familiebedrijf in het mkb kan bieden” ILSE MATSER in hAAR ReDe VOOR het lectORAAt FAMilieBeDRijVen AAn De hOgeschOOl WinDesheiM

BDO HELPT BIJ ZOEKTOCHT NAAR OPVOLGER

BUY-OUT? BUY-IN!

Zoekt u iemand die wil instappen in uw onderneming, of wilt u zelf een bedrijf overnemen? BDO Corporate Finance biedt sinds kort een nieuwe discipline: Manage­ ment Buy­In. Dit kan een passend antwoord geven op de vraag van managers met ondernemersambities, en kan een uitkomst zijn voor zelfstandigen die een stapje terug willen doen maar (nog) geen opvolger hebben. BDO Corporate Finance heeft veel ervaring in zulke ‘buy­ins’ en helpt actief bij het overnameproces. Belang­ rijke succesfactor hierbij is de focus op de match tussen de ondernemer en de overnamekandidaat. BDO maakt bij deze diensten gebruik van haar brede netwerk en kan zo nuttige hulp bieden bij alle uitdagingen rond opvolging.

kENNIS VOOR fAMILIEBEDRIJVEN BeteR BeReiKBAAR DAn OOit

Het Nederlandse Centrum voor het Familiebedrijf (NCFB), voorheen het Centrum van het Familiebedrijf, heeft z’n doel­ stelling aangescherpt. Het zet voortaan volledig in op kennis­ uitwisseling. Zo biedt het ondernemers van familiebedrijven handvatten voor aangescherpte bedrijfsvoering, voor innovatie en voor succesvolle overdracht aan volgende generaties. “De concurrentie wordt intenser en de druk op de financiële cijfers neemt toe”, zegt NCFB­directeur Ilse Matser. “Daarnaast speelt altijd het belang van de familie mee. Zeker rond opvol­ ging kan dit veel hoofdbrekens geven over zeggenschap en eigendom. Het NCFB helpt familiebedrijven met gebundelde en praktische kennis.”

Meer weten? Neem dan contact op met Hans Melissant, [email protected], of Ruud

Meer weten? neem contact op met Bregje six via

Vrolijk, [email protected], van de BDO Branchegroep Automotive: [email protected].

[email protected].

Adviseurs en de Rabobank als partners. ga voor meer informatie of het abonneren op de

[email protected], (030) 284 98 49.

tweemaandelijkse (digitale) ncFB Kennis update naar: www.ncfb.nl. Voor meer informatie over de BDO Adviesgroep Familiebedrijven: jan Duitman, [email protected].

AUTOMOTIVE DEALER RISICOMONITOR: EYEOPENER VOOR NIEUWE KANSEN

gAS gEVEN TEgEN DE CRISIS IN

juni 2013 accent

een VReeMDe in De ZAAK!’

tioneel, tactisch en strategisch niveau ingestoken. Op basis van de score kan de dealer goed zien waar zijn risico’s liggen en daardoor de kansen benutten. De monitor is vanuit een bedrijfskundig oogpunt ontworpen en niet alleen specifiek financieel georiënteerd. De BDO Branchegroep Automotive beschikt over actuele kennis en ervaring binnen de automotive sector en ondersteunt bedrijven bij uiteen­ lopende vraagstukken.

het ncFB is een zelfstandige stichting met hogeschool Windesheim, BDO Accountants &

18

‘HELP, Bedrijfsopvolging door een niet­familielid komt steeds vaker voor in familiebedrijven. Aanleiding is vaak de afwezigheid van een geschikt familielid. Gevolg is dat er een samenwerking ontstaat tussen familieleden en één of meer externe directieleden. En dat blijkt vaak geen gesneden koek. In opdracht van de BDO Adviesgroep Familiebedrij­ ven heeft onderzoekster Alice de Groot onlangs een onderzoek gehouden naar de inzet van externe directieleden in het familiebedrijf, en de kritische succesfactoren daarbij. Wat blijkt: die samenwerking heeft grote voordelen voor het familiebedrijf door de verfrissing, kennis en objectiviteit die de nieuw­ komer meebrengt. Tegelijk blijkt dat de samenwer­ king niet vanzelf vlekkeloos verloopt. Het vereist specifieke kwaliteiten van het externe directielid: van tact en aanpassingsvermogen tot sensitiviteit en bemiddelende capaciteiten richting de familie. Van de familie vereist de samenwerking het geven van vertrouwen, respect en ruimte aan de externe. De oplossing: heldere afspraken, een gelijke verdeling van verantwoordelijkheden en het wederzijdse vermogen om compromissen te sluiten.

Meer weten? neem dan contact op met jasper ter Braak,

De autobranche staat onder zware druk. Verkopen stagneren, onderhoudsintervallen worden langer en onderhoud wordt steeds vaker ondergebracht bij universele garagebedrijven. Het is tijd om de bakens te verzetten. Maar waar liggen de kansen en waar zitten de valkuilen? De Dealer Risicomonitor van BDO heeft zich bewezen als eyeopener voor ondernemers, die handvatten biedt voor een effectieve toekomstgerichte aanpak. De monitor is een risico­ analyse­instrument dat door middel van een vragenlijst risicoge­ bieden blootlegt binnen het dealerbedrijf. De vragen zijn ingedeeld naar de primaire en secundaire bedrijfsprocessen, en zijn op opera­

ONDERZOEK EXTERNE DIRECTIELEDEN IN FAMILIEBEDRIJF

DOE MEE MET ONDERZOEK ‘DIRECTIEBELONING’ BDO HRM-SOLUTION

IS Uw SALARIS MARkTCONfORM? Marktconforme beloning van directeuren is tegenwoordig een hot topic. Veel ondernemers en bestuurders melden zich bij BDO Consultants met vragen als: ‘Hoe ziet een marktconform arbeids­ voorwaardenpakket eruit?’, ‘Wat is een goede balans tussen vast en variabel inkomen?’ en ‘Hoe wordt de juiste managementfee vast­ gesteld?’ Om die vragen actueel en com­ pleet te kunnen beantwoorden, is BDO een grootschalige enquête directiebeloning gestart. Elke directeur of DGA kan daaraan meedoen. Wilt u weten hoe uw beloning zich verhoudt tot die voor vergelijkbare directiefuncties? In ongeveer 10 minuten vult u (volledig vertrouwelijk) een vragenlijst in met vragen over uw profiel, uw functie, uw organisatie en uw arbeids­ voorwaarden. In ruil voor deelname ontvangt u kosteloos een rapport met de uitkomsten, toegespitst op uw situatie. Bovendien ontvangt u een uitnodiging voor een leerzaam seminar over dit onderwerp in het komende najaar. Een marktconforme beloning! Meedoen of eerst meer weten? ga naar www.bdo.nl/directiebeloning.

Download de BDO APP voor iPhone/iPad en Android > Met wekelijks onder meer de laatste ondernemerstips.

accent juni 2013

19

KlAntcAse FiscAAl

KlAntcAse ARBO suPPORt

ARBO suPPORt cReAtieVeR DAnKZij cOMMissARissen

RVC gEEfT

VERTROUwEN

THEMA

TOEZICHT IN HET MKB

EN fOCUS DOOR PAul gROOthengel FOtOgRAFie lODeWijK DuijVesteijn

je bent DgA van een goedlopend bedrijf, verkoopt een deel van je aandelen aan een investeringsmaatschappij en spreekt af dat je een Raad van commissarissen aanstelt. goed idee? Zeker, is de stellige overtuiging van Peter van Dobben de Bruyn, directeur van Arbo Support. “commissarissen helpen je om bepaalde zaken scherper te zien.”

“HET SCHEPT VOOR MEDEwERkERS EN kLANTEN VERTROUwEN DAT EEN PAAR ERVAREN, gEkwALIfICEERDE COMMISSARISSEN MEEkIJkEN” PeteR VAn DOBBen De BRuYn, algemeen directeur van Arbo support

20

juni 2013 accent

Better safe than sorry. Het zou een passende slogan zijn voor Arbo Support, een bureau dat bedrijven in de industriële sector adviseert over veilig werken. Daarmee speelt het in Hoogvliet gevestigde bureau in op de toenemende aandacht van bedrijven voor de veiligheid van hun medewerkers. Niet alleen omdat dat past in het streven naar maatschappelijk verantwoord ondernemen, maar ook omdat de overheid bedrijven steeds intensiever inspecteert, mede door rampen als de enorme brand in de chemicaliënopslag van Chemie­Pack. Investeren in arbeidsveiligheid rendeert, is het credo van Peter van Dobben de Bruyn, algemeen directeur en aandeelhouder van Arbo Support: “Het is een misvatting te denken dat veiligheid een kosten­ post is. Steeds meer bestuurders en ondernemers realiseren zich terdege dat een ongeluk of milieuramp voor gigantische reputatie­ schade kan zorgen.” Zijn klanten zitten vooral in hoogrisico­industrieën als (petro­) chemie, energie, afvalverwerking en bouw. De klantenlijst is indrukwekkend: van Vopak tot Siemens, van Nuon tot Ballast­ Nedam en BP. Veel van dergelijke grote bedrijven hebben toch eigen veiligheidsdeskundigen in dienst? Van Dobben de Bruyn: “Zeker, maar ze huren toch graag extra kennis in. Wij adviseren onze klanten beleidsmatig en operationeel. Daarnaast bieden we ruim

ARBO SUPPORT OPGERICHT SECTOR GEVESTIGD DOELGROEP

1993 industrie Hoogvliet bedrijven in (petro)chemie, energie, afvalverwerking en bouw MEDEWERKERS 50 plus ca. 35 flexwerkers JAAROMZET 8 miljoen euro ONLINE www.arbosupport.nl

accent juni 2013

21

FiscAAl

KlAntcAse

Commissarissen zie ik als ideaal klankbord. Als een gremium van wijze mensen waar je als onderneming altijd op kunt terugvallen.”

veertig opleidingen aan, gericht op verbete­ ring van de arbeidsveiligheid.” MANAGEMENT PARTICIPEERT Arbo Support is uitgegroeid tot marktleider in zijn branche. Met vijftig vaste veiligheids­ deskundigen en een flexibele schil van zo’n 35 eenpitters zette het bedrijf in 2012 onge­ veer acht miljoen euro om. Van Dobben de Bruyn, destijds 54 jaar, kocht het bedrijf in 2007. Eigen ondernemer zijn, dat was een lang gekoesterde wens van de man die eerst bedrijven adviseerde als management­ consultant en daarna directiefuncties had bij onder meer Samas, AXA Stenman en het destijds beursgenoteerde Nyloplast (nu Hy­ dratec). Daarbij is Van Dobben de Bruyn al vele jaren commissaris bij uiteenlopende bedrijven.

Toen hij in 2007 het roer overnam bij Arbo Support, bood hij zijn gehele management­ team direct de mogelijkheid aandelen in het bedrijf te kopen: “Ik wilde ze laten participe­ ren omdat deze mensen, met al hun erva­ ring op veiligheidsgebied en hun wijdver­ takte netwerk, cruciaal zijn voor de continuïteit van ons bedrijf. Ik wilde ze laten delen in de winst en hun binding met het be­ drijf verder versterken.” In de jaren daarna wist Arbo Support de om­ zet ruim te verdubbelen. Van Dobben de Bruyn had inmiddels Martin van Megen van BDO in de arm genomen als accountant. Van Megen, accountant en partner van BDO: “We begonnen met de jaarrekening, maar doen inmiddels meer voor Arbo Support. Het be­ drijf is uitgegroeid tot wat wij noemen een fullserviceklant.” Van Dobben de Bruyn:

“het vergt wel wat, open staan voor kritiek en daar ook wat mee te doen. Maar het is koudwatervrees” MARTIN VAN MEGEN, accountant en partner van BDO

22

juni 2013 accent

“Met Martin klikte het direct. Ik had geen commissarissen, maar overlegde ieder jaar met Martin over de strategische koers. Meestal na de cijfers van het derde kwartaal.” INVESTEERDER WIL RVC Begin vorig jaar besprak Van Dobben de Bruyn met zijn managementteam ieders persoonlijke plannen voor de lange termijn. “Daar kwam uit dat we een deel van onze aandelen wilden verkopen aan een sterke partij. We zijn uiteindelijk in zee gegaan met investeringsmaatschappij Antea. Zij kochten 55% van de aandelen. Een sterke, ervaren aandeelhouder geeft ons, onze me­ dewerkers en alle gezinnen die daarachter staan, zekerheid.” De investeerder wilde instappen op voor­ waarde dat Arbo Support een Raad van Commissarissen zou instellen. Prima plan, vonden Van Dobben de Bruyn en zijn mede­ bestuurders. Afgesproken werd dat Antea en Arbo Support ieder een commissaris zouden voordragen en dat dit duo samen een derde commissaris naar voren zou schuiven. Van Dobben de Bruyn: “Vorig najaar hebben we de RvC benoemd. Het zijn drie mannen met een geweldige en brede

ervaring. Wij droegen een ondernemer voor die onder meer in de top van uitzender USG heeft gewerkt; Antea kwam met een DGA van een ingenieursbureau, en als derde schoof een topman van een groot chemie­ concern aan.” Opvallend is dat deze com­ missarissen alle drie begin vijftig zijn, rela­ tief jong voor een commissaris. Toeval of een bewuste keus? “Ik wilde heel graag commissarissen die nog midden in het wer­ kende leven staan. Je kunt veel beter spar­ ren vanuit je dagelijkse praktijk dan vanuit het verleden, is mijn overtuiging.” Waar moet een commissaris nog meer aan voldoen? Van Dobben de Bruyn noemt drie punten: “Je moet onafhankelijk zijn ten op­ zichte van de directie en de aandeelhouders, maar tegelijk wel betrokken zijn bij de on­ derneming. Daarnaast dien je heel duidelijk in de gaten te houden of je waarde kunt toe­ voegen aan de onderneming. En je moet al­ tijd, wat er ook gebeurt, de continuïteit van de onderneming centraal stellen.” Hij spreekt weleens mkb­ondernemers die daar andere opvattingen over hebben: “Dan ver­ langen ze van hun commissarissen bijvoor­ beeld bepaalde IT­kennis. Moet je niet doen, zeg ik dan. Huur daar een adviseur voor in.

IN VERTROUWEN SPARREN De commissarissen vroegen Van Dobben de Bruyn wat hij van hen verwachtte. Zijn ant­ woord: “Dat ik open en transparant met ze zou kunnen praten. Zaken ter discussie kan stellen, in vertrouwen met hen kan sparren en klankborden. En verder niet. We zijn geen sexy onderneming met wilde groeiplannen, maar een degelijk, bijna saai bedrijf dat goed loopt.” Van Megen voegt toe: “Die open in­ stelling zie ik lang niet in alle mkb­bedrijven. Sommige hebben grote moeite met buiten­ staanders zoals commissarissen die in hun keuken kijken. Het vergt wel wat van onder­ nemers om open te staan voor kritiek en daar vervolgens ook wat mee te doen. Ik begrijp dat wel, maar het is koudwatervrees: zolang je de meerderheid hebt van de aan­ delen, kun je commissarissen benoemen en desnoods ook weer ontslaan. Al is dat laat­ ste uiteraard nooit het uitgangspunt.”

VOORDELEN VAN EEN RAAD VAN COMMISSARISSEN Bij de afweging om een Raad van Commissarissen in te stellen, onderscheidt Peter van Dobben de Bruyn diverse voordelen. Vijf quotes: “Het helpt je om bepaalde zaken scherper te zien omdat je ze expliciet moet bespreken met de RvC.” “Met een aantal ervaren buitenstaanders leg je jezelf een hogere standaard op dan wanneer je als bestuurder alleen met jezelf hoeft te overleggen.” “De kwaliteit van bestuur verbetert.” “Het schept voor medewerkers en klanten vertrouwen dat een paar ervaren, gekwalificeerde commissarissen meekijken over de schouders van de bestuurders.” “De RvC is een sparringpartner die je geregeld ziet en je daardoor helpt om

MINSTENS VIER KEER PER JAAR Directie en commissarissen van Arbo Support spreken elkaar ten minste vier keer per jaar, is de afspraak. “Ik vraag Martin bij de jaarcijfers een presentatie te geven van onze cijfers. Hij is toch onze accountant en spreekt vanuit een onafhankelijke rol. De eerste ervaringen met deze constructie zijn goed.” Commissarissen moeten zich goed inleven in de wereld waarin ze terechtkomen, stelt Van Dobben de Bruyn: “In een structuur­ vennootschap is het krachtenspel vaak compleet anders dan in een onderneming waarin de directeur tegelijk de meerderheid van de aandelen heeft; in dat laatste geval fungeer je als commissaris vaak vooral als klankbord.” Daarnaast moet je als commis­ saris waar mogelijk met medewerkers en klanten praten, vervolgt Van Dobben de Bruyn: “Ieder jaar zitten we een paar keer met al onze mensen in Hotel New York. Dan praten we uitgebreid over ons vakgebied,

creatief en kritisch te blijven nadenken. Bij het alternatief, het inhuren van een adviseur, denk je al snel: ach, dat kost veel geld, ik kan het beter zelf doen.”

over ons bedrijf, et cetera. Ik heb onze com­ missarissen daar de laatste keer nadrukke­ lijk bij uitgenodigd. Dan krijgen ze meer gut feeling. Ik doe dat zelf ook graag in mijn rol als commissaris bij andere bedrijven.”

Meer weten? neem contact op met Martin van Megen of met uw eigen adviseur. @ [email protected]

accent juni 2013

23

FiscAAl DO's & DOn’ts

FiscAAl

theMA TOEZICHT IN HET MkB

14 WELKE ROL? Iedere situatie vraagt om maatwerk. De aard en omvang van het bedrijf zeggen iets over de toegevoegde waarde van toezicht, terwijl de behoefte aan een sparringpartner sterk afhankelijk is van de ondernemer. Ook kunnen commerciële belangen meewegen.

HET PROFIEL Op basis van de beoogde rol van de RvC kan een profiel worden gemaakt. Ligt het accent op toezicht, dan gaat de voorkeur uit naar één of meer commissarissen. Maar als het accent op klankborden ligt, zou u ook voor een Raad van Advies (RvA) kunnen kiezen.

WERVING/SELECTIE De grootste uitdaging bij het instellen van een RvC is het vinden van de juiste kandidaten. De ervaring leert dat de kans uiterst klein is dat u iemand vindt die precies aan het profiel voldoet. U zult hoogstwaarschijnlijk concessies moeten doen.

DO’S en acht DON’TS over toezicht in het mkb grote beursgenoteerde en (familie)bedrijven met een structuurvennootschap zijn wettelijk verplicht om een Raad van commissarissen aan te stellen. Maar ook voor het mkb groeit de roep om meer toezicht. Veertien do’s en acht don’ts voor een goed functionerende Rvc.

DO’S

DON’TS

1. Breng alle motieven voor het aanstellen van een Raad van commissarissen (Rvc) in kaart. 2. Bepaal op basis van deze motieven de gewenste omvang, samenstelling en rol van de Rvc. 3. Zorg voor kadering van de rol van de commissaris(sen); vooraf moeten de grenzen van deze rol(len) duidelijk zijn. 4. Betrek alle stakeholders bij het proces. Dat zorgt voor transparantie en draagvlak. 5. schakel een ervaren deskundige in. Daarmee zorgt u voor kwaliteit en een objectieve kijk op zaken. specialisten van BDO staan u hierin graag bij.

1. Wees objectief: laat eventuele vooraf beoogde kandidaten niet bepalend zijn voor de samenstelling en rol van de Rvc. 2. ga niet te snel; neem de tijd voor dit proces en laat alles goed op u inwerken. 3. Plaats de rol van de Rvc in het perspectief van uw volledige bestuursstructuur (directie, stak-bestuur, familieraad, etc.). 4. Maak stakeholders nooit monddood. Dit kan leiden tot frustraties en ongewenste invloeden.

1. Vertaal de aan de Rvc of RvA toegedachte rol naar een uitgewerkt profiel, voorzien van competenties, ervaring, netwerk, branchekennis, etc. 2. Betrek uw familie en uw Mt bij het uitwerken van dit profiel. Zij zullen immers ook te maken krijgen met de leden van dit orgaan. 3. Werk het profiel schriftelijk uit. 4. ga na of de statuten van uw BV voorzien in een Raad van commissarissen. Zo niet, laat deze dan bij de notaris aanpassen.

1. Maak geen profiel met een zogenaamd ‘jaknikkers-syndroom’. Zoek niet iemand waarvan u geen kritiek kunt verdragen of die net zo moet denken als uzelf. 2. Maak geen profiel op basis van iemand die u al op het oog heeft. Blijf objectief en kritisch.

1. Begin tijdig met het werven van kandidaten. Dat vergt gemiddeld tussen de drie en twaalf maanden. 2. Maak een shortlist op basis van de werving. Deze vormt de basis voor een objectief selectietraject. 3. transparantie is wezenlijk voor een succesvol functioneren van een Rvc of RvA. Zorg dus voor goede en open communicatie, gedurende het gehele proces. 4. naast de objectieve en kwantificeerbare criteria speelt ook het gevoel een belangrijke rol. er moet immers een ‘klik’ zijn. 5. na installatie van de Rvc of RvA: evalueer periodiek de rol van de Rvc of RvA en – niet minder belangrijk – het functioneren van de leden ervan.

1. Benoem geen Rvc of RvA zonder duidelijke afspraken over de rol en over de wederzijdse verwachtingen ten aanzien van functioneren, beloning en kostenvergoeding. 2. Begin niet ‘aan de verkeerde kant’ door een in uw ogen ideale commissaris te benoemen, zonder duidelijkheid vooraf over rol en profiel van een Rvc.

SUggESTIES VOOR ONDERwERPEN? Mail naar [email protected] of speel ze door aan de redactie via uw eigen BDO­adviseur.

24

juni 2013 accent

BTW-PLICHT GELDT VANAF 1 JANUARI VOOR GROTE ÉN KLEINE TOEZICHTHOUDERS

COMMISSARIS IS nu OnDeRneMeR

commissarissen en toezichthouders in het bedrijfsleven zijn met ingang van 2013 belastingplichtig voor de omzetbelasting. Voor velen brengt dat extra administratieve lasten met zich mee. Maar er is ook goed nieuws: opereert u kleinschalig, dan zijn die extra lasten meestal te vermijden. De Europese eenwording doet zich op fiscaal gebied geregeld gelden. De btw­plicht voor de commissaris is daar een voorbeeld van. Net als andere landen beschouwt Nederland het vervullen van een toezichthoudende of adviserende taak bij een onderneming als een economische activiteit voor de omzetbelasting. De vergoedingen ervoor worden in beginsel dus altijd belast met btw. Echter, ingegeven door pragmatisme bleef deze heffing achterwege als er niet meer dan vier commissariaten werden vervuld en als deze niet in het verlengde lagen van een eventuele onder­ neming van de commissaris. Deze Nederlandse praktijk kon de toets der ‘Brusselse’ kritiek echter niet doorstaan. De staatssecretaris van Financiën werd op de vingers getikt en de goedkeuring voor het achterwege laten van de heffing is met ingang van 2013 afgeschaft. OPNIEUW ONDERHANDELEN Wat betekent dat voor u? Financieel is er niets aan de hand in het geval van een commissariaat bij een onderneming die volledig met btw belaste prestaties verricht. Die onderneming kan de door u als commissaris in rekening gebrachte btw gewoon aftrekken in de aangifte. Bij een onder­ neming die geheel of gedeeltelijk van btw vrijge­ stelde prestaties levert, ligt dat anders. Dan is van belang hoe de vergoeding in het contract staat beschreven. Is er sprake van ‘exclusief btw’ of van een totaalvergoeding? Wellicht moet er opnieuw worden onderhandeld over de vergoeding.

twee mogelijkheden om die extra lasten te vermijden. Ten eerste vervalt de btw­plicht als er geen sprake is van een werkelijke vergoeding voor verrichte werkzaamheden. Ook als er bijvoor­ beeld alleen een marginale onkostenvergoeding wordt verstrekt, wordt u mogelijk niet als ondernemer beschouwd. Ten tweede kan de Kleine Ondernemersregeling (KOR) uitkomst bieden. Zal het btw­saldo jaar­ lijks minder dan € 1.345 bedragen, dan kunt u worden vrijgesteld van het doen van btw­aangifte. Dat kan met betrekking tot 2013 nog met terugwerkende kracht. Doet u voor 1 juli a.s. een beroep op de KOR, dan kan voor heel 2013 de btw­plicht vervallen. Let u er daarbij wel op dat u op geen enkele manier btw in rekening brengt. Meer weten? neem contact op met Marco Beerens, btw-specialist bij BDO, of met uw eigen adviseur. @ [email protected]

ONKOSTENVERGOEDING Kleinschalig opererende toezichthouders krijgen daarnaast te maken met een verzwaring van administratieve lasten. Gelukkig voor hen zijn er

accent juni 2013

25

FiscAAl gROen VOORDeel

FISCALE KANTEN VAN ENERGIEVERBRUIK TE VAAK GENEGEERD

BESPAREN OP MILIEU en OP BelAstingen energiebesparende en milieuvriendelijke investeringen leveren een aftrek op voor de winstbelasting. Maar ook bij het dagelijkse energieverbruik van de onderneming is fiscaal voordeel te behalen. eefje de Vries, manager belastingadvies bij BDO: “controleer bij elke investering even of die op de lijst van Agentschap nl staat.” DOOR GEERT DEKKER

Heeft energie zo veel fiscale kanten dan? “Jazeker, dat zijn er meer dan op het eerste gezicht lijkt. Zo betaal je als ondernemer energiebelasting over leve­ ringen van aardgas en elektriciteit. Voor kleinverbruikers gaat het al gauw om een derde van de totale kosten. Maar omdat de energieleverancier deze belasting incasseert, is hij minder bekend dan de belastingen die rechtstreeks met de Belastingdienst worden afgerekend. Iets bekender zijn de investeringsaftrekregelingen EIA en MIA. Maar veel mensen weten nog steeds niet dat ook de aanschaf van extra zuinige auto’s daaronder kan vallen.”

elektrolytische of metallurgische procedés toepassen komen in aanmerking. Maar dat niet alleen: ook zogehe­ ten algemeen nut beogende instellingen (ANBI’s) en kerkelijke en culturele organisaties kunnen vaak hun energiebelasting gedeeltelijk terugkrijgen, of kunnen te veel betaalde belasting over de afgelopen vijf jaar terug­ vragen. Daarvoor moeten ze wel zelf in actie komen. Gaat het om het huidige jaar, dan kun je dat opnemen met je energieleverancier. Gaat het om een teruggave, dan kun je dat regelen via de Belastingdienst.”

Zijn er nog andere verborgen besparingsopties? Lopen ondernemers daardoor veel voordeel mis? “Ja, en de grootste gemiste kansen komen wij altijd tegen bij de vrij ‘onbekende’ energiebelasting. Daarvoor geldt namelijk een systeem van vrijstellingen, waardoor bepaalde categorieën ondernemingen geen of minder energiebelasting hoeven te betalen.”

Waarvoor gelden die vrijstellingen? “Onder meer voor energie die wordt gebruikt voor het opwekken van energie. Ook bedrijven die chemische,

26

juni 2013 accent

“Zeker: als energie wordt geleverd aan meerdere pan­ den met een eigen WOZ­waarde, wordt telkens de energiebelasting per WOZ­object berekend. Dat kan ongunstig zijn, omdat de energiebelasting een af­ lopend tarief kent: valt de verbruiker in een hogere klasse, dan betaalt hij minder belasting. Als aantoon­ baar is dat die meerdere panden tot één terrein beho­ ren, kan het verbruik worden samengevoegd. De ener­ giebelasting wordt dan in een hogere klasse geheven – tegen een lager tarief.”

Prettig! Waar kunnen we verder nog aan denken? “Nou, de reikwijdte van de Energie Investeringsaftrek (EIA) en de Milieu Investeringsaftrek (MIA) voor energie­ zuinige en milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen is veel groter dan menig ondernemer weet. Er is een uitgebreide lijst van bedrijfsmiddelen die hiervoor in aanmerking komen: de Energielijst en de Milieulijst van Agentschap NL. Die staan op hun website. Op de Milieulijst staan bijvoorbeeld ook milieuvriendelijke auto’s met een bij­ telling van 0 of 14%. Daarop bespaar je al snel enkele procenten van de aanschafprijs. En ga je verbouwen, denk dan ook aan isolatie, HR­glas of led­verlichting. Ze staan er allemaal op. Dus ik zeg: controleer bij elke in­ vestering vooraf of die op een van deze lijsten staat. Laat dat voordeel niet aan u voorbijgaan!”

wAT LEVERT HET OP? > Het samenvoegen van meerdere panden tot één aansluiting voor energieleverantie kan meer dan de helft aan energie­ belasting schelen. > Van de aanschafwaarde van een ‘14%-auto’ kunt u via de MIA 13,5% aftrekken van de winst. Voor een ‘0%-auto’ is dat 36%. > De MIA is soms te combineren met de Vamil. Dat houdt in dat 75% van de investering in milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen vervroegd kan worden afgeschreven. > In het kader van de EIA kan 41,5% van de investering van de winst worden afgetrokken. > Voor EIA en MIA geldt dat de investering aangemeld moet zijn binnen drie maanden na het aangaan van de verplichting. In samenwerkingsverbanden met autodealers of aannemers kan dat een complicerende factor zijn.

Meer weten? neem contact op met Eric de Hart of uw eigen adviseur. @ [email protected]

accent juni 2013

27

FiscAAl KORt OnDeR ReDActie VAn BDO BUREAU VAkTECHNIEk

“een commissaris brengt de buitenwereld binnen en houdt de DgA scherp” eVeline KlOPMAn VAn het PlAtFORM ‘DenieuWecOMMissARis’ in het FinAncieele DAgBlAD, FeBRuARi 2013

VERSOEPELING VERVALT PER 1 JANUARI 2014

2E wONINg TIJDELIJk VERHUURD: PAs OP De BijleenRegeling!

Op 1 januari 2014 komt, zoals het er nu naar uitziet, de regeling inzake tijdelijke verhuur voor te koop staande woningen te vervallen. Dit kan betekenen dat u op dat moment getroffen wordt door de bijleenregeling en in 2014 dus wellicht mogelijk minder renteaftrek hebt voor de eigen woning. Voor de bijleenregeling zal dan worden gedaan alsof u de woning op dat moment heeft verkocht. iets om rekening mee te houden. Of zou de politiek toch nog verlengen?

PENSIOENLEEFTIJD NAAR 67 JAAR

LET OP: OOk VERZEkERINgEN AANPASSEN Per 1 januari 2013 is de AOW­leeftijd met één maand verhoogd. De komende jaren gaat deze geleidelijk verder omhoog. Per 1 januari 2014 gaat de (werknemers­) pensioenleeftijd naar 67 jaar. Daarom moet in 2013 de pensioenregeling tussen werkgever en werknemer worden aangepast. Ook voor de DGA met het pensioen (gedeeltelijk) in eigen beheer moet de pensioenregeling in 2013 worden bekeken, omdat anders vanaf 2014 een onzuivere pensioenregeling kan ontstaan. Neem in die herzieningsronde ook de overige verzekeringen mee, zoals overlijdensrisico en arbeidsongeschiktheid. Die eindigen nu doorgaans ook op 65­jarige leeftijd.

VERSOEPELINGEN WERKKOSTENREGELING IN DE MAAK

PER 2015 WKR ‘2.0’ De werkkostenregeling (WKR) gaat door, maar pas per 1 januari 2015, en in aangepaste vorm. Naar aanleiding van een consultatieronde schaaft het ministerie van Financiën de komende tijd verder aan de voorgestelde regeling. Een aantal mogelijke aanpassingen is al duidelijk. Zo blijven zaken die de werkgever expliciet voor zakelijk gebruik verstrekt (indien redelijk) vrijwel zeker buiten het loon. Ook blijven personeelskortingen mogelijk toch geheel of gedeeltelijk onbelast. Wordt vervolgd.

VOORDELIG OF NIET?

LAgERE wOZ, HOgERE IB Voor de waarde van een verhuurde woning in de inkomstenbelasting (box 3) mag de WOZ­waarde worden verminderd met een ‘leegwaarde­ratio’. Dit gaat volgens een vaste tabel. Bij een jaarhuur/WOZ­verhou­ ding van 4,0% tot 5,0% bedraagt deze leegwaarde­ratio 73% van de WOZ­waar­ de. Is de jaarhuur 5% of meer van de WOZ­ waarde, dan bedraagt deze ratio 78%. Wie goed rekent, merkt al snel dat een lagere WOZ­waarde niet per se voordeliger uitpakt.

28

juni 2013 accent

Er is een klein maar belangrijk grijs gebied waarin een hogere WOZ gunstiger is dan een (iets) lagere. Een rekenvoorbeeld: stel, de kale jaarhuur bedraagt € 9.600 bij een WOZ­waarde van € 195.000. De ratio is dan 73% (want 9.600/ 195.000 = <5%). Voor de aangifte geldt dan 73% van 195.000 = € 142.350. Als na bezwaar de WOZ­waarde wordt ver­ laagd naar € 188.000, stijgt daarmee uw ratio naar 78% (9.600/188.000 =

>5%). De aan te geven waarde is dan 78% van € 188.000, te weten € 146.640: een verschil van € 4.290 waarover dus meer inkomstenbelasting moet worden betaald. Weg voordeel! Daarnaast kan deze lagere WOZ­waarde een nadeel betekenen voor de te betalen erfbelasting, omdat hier dezelfde waarde van toepassing is. Het blijft oppassen.

FISCAAL VOORDEEL ELEKTRISCHE AUTO’S

MET ‘kIA’ DOOR een ‘gROene gOlF’ Elektrisch autorijden voor de zaak is ‘hot’ en fiscaal aantrekkelijk. Er zijn veel voordeeltjes bij de keuze voor een e-car. Allereerst voor de berijder: die betaalt bij volledig elektrische auto’s geen bijtelling. Daarnaast is er bij zakelijke aanschaf een ware ‘groene golf’ van extra’s: van de Milieu Investeringsaftrek (MIA, tot 36%) en Vervroegd Afschrijven MIlieu Investering (VAMIL, tot 75%) naar de Kleinschaligheidsaftrek (kIA, tot 28%). Klinkt mooi? Laat u vooraf goed informeren of al deze voordelen ook voor u gelden, en wat ze concreet voor u betekenen. Zit u bijvoorbeeld door andere aftrekposten al in het laagste inkomstenbelastingtarief, of is er onvoldoende fiscale winst om de voordelen nog concreet in dat jaar te realiseren? Besef ook dat de VAMIL slechts een verschuiving in tijd is. Wat u in jaar 1 afschrijft, kunt u latere jaren uiteraard niet meer gebruiken.

EUROPESE ERFRECHTVERORDENING PAS HALF 2015 VAN KRACHT

wIE kRIJgT STRAkS uW ‘PieDA-teRRe’? Een vakantiewoning in het buitenland, wie wil dat niet? Bij onverhoopt overlijden kan het echter leiden tot vervelende situaties. Met fiscaal­ en civielrechtelijk lastige haken en ogen. Stel, u woont in Nederland en heeft een vakantie­ woning in Spanje. Bij overlijden zullen Nederland en Spanje allebei erfbelasting heffen over deze woning. Er is namelijk geen verdrag ter voorkoming van deze dubbele heffing. Door op tijd maatregelen te treffen kan hier veelal wat aan worden gedaan. Stel u woont in Nederland en heeft een vakantie­ woning in Frankrijk. Een Nederlands testament wordt in Frankrijk niet altijd gevolgd. Vanuit Franse optiek geldt het Franse erfrecht. Dat kent echter niet de in Nederland gebruikelijke ‘wettelijke verdeling’. Ondanks een Nederlands testament kan de vakantiewoning daardoor vererven op een ander dan u voor ogen had. Binnenkort wordt dat anders: op 17 augustus 2015 treedt een Europese erfrechtverordening in werking. Daardoor wordt het mogelijk dat een huis elders in de EU vererft volgens Nederlands recht. Tot die tijd geldt: houd zelf in de gaten of uw vakantiewoning in het buitenland fiscaal en erfrechtelijk ‘proof’ is.

accent juni 2013

29

BetROKKen BDO steunt ROPARun

DOORgAAN

ALS JE

J LI f wIL STOPPEN

DOOR MARK VAN HARREVELD BeelD MARK EMERICH

een driedaagse non-stop-estafetteloop van 520 kilometer van Parijs naar Rotterdam. in teamverband, voor het goede doel: hulp voor mensen met kanker. Dat is kort gezegd de Roparun, die dit voorjaar voor de 22ste keer werd gehouden. BDOadviseur Maarten Berends (29) liep mee. Voor de tweede keer.

Waar loop je precies voor? “Het doel van de Roparun is zoveel mogelijk geld bijeen te brengen om het leven van mensen met kanker aangenamer te maken. Dit onder het mot­ to: trachten leven toe te voegen aan de dagen, waar geen dagen meer zijn toe te voegen aan het leven. Het is heel breed: het ondersteunen van een vakantieboerderij voor kankerpatiënten, home­ trainers voor ziekenhuisafdelingen kinderoncologie, voorlichtingsmiddagen voor longkankerpatiënten en de inrichting van een jongerenhospice.”

Wat motiveert jou om mee te doen? “Iedereen kent wel iemand uit zijn naaste omge­ ving die aan kanker lijdt of heeft geleden. Ik vorm daar helaas geen uitzondering op. Vorig jaar werd ik gevraagd mee te doen. Een bestaand team kwam lopers te kort. Toen heb ik me met drie vrienden opgegeven.”

Hoeveel kilometer heb je gelopen? “In totaal net iets minder dan tachtig, verdeeld over achtenveertig uur. Ook ‘s nachts. Je loopt één kilometer, dan heb je drie kilometer rust terwijl je teamgenoten rennen, en daarna moet jij weer. En dat vier uur lang, waarna het tweede team aan de beurt is. Slapen doe je tussendoor, in de auto of op de volgende plaats waar je moet beginnen.”

“De eerste vierentwintig uur loop je puur op basis van je training. Daarna wil je lichaam eigenlijk niet meer en wordt het echt een kwestie van doorzet­ ten. Dat vind ik wel mooi: dat je doorgaat terwijl je lichaam zegt dat je moet stoppen. Sterker zijn dan jezelf.”

“Ik ben een hardloper. En juist omdat je steeds één kilometer loopt, komt dat goed uit. Wel moest ik opletten dat ik na elke kilometer voldoende kool­ hydraten binnen kreeg en niet op spier­ of vetver­ branding ging lopen. Mijn teamgenoten hadden dat minder, dat zijn meer duurlopers.”

Hoe heb je je voorbereid? “Elke week liep ik één tot twee keer een uurtje. Rond de Kralingse Plas in mijn woonplaats Rotter­ dam. Ik had graag meer getraind, maar kwam daar door werk, studie en privé niet aan toe.”

juni 2013 accent

“Dat ik geld ophaal voor een goed doel in combi­ natie met een sportieve en persoonlijke uitdaging. Ook bijzonder is wanneer je door een plaats rent en de straten staan vol applaudisserende mensen. Het is dan echt feest met tribunes en muziek en je wordt als een held binnengehaald. Zit je er door­ heen en doet alles pijn, dan motiveert dat enorm om door te gaan. En natuurlijk het euforische mo­ ment dat je op de Coolsingel aankomt en weet dat je samen met het team een mooie prestatie hebt neergezet.”

Hoe ging het dit keer? “Tot en met de Nederlandse grens was het genieten. Het is prachtig om door de heuvels van Noord­Frankrijk te lopen. En in België was het feest met straten vol mensen. Alleen de laatste dag was extra moeilijk doordat het aan één stuk door regende. Op een gegeven moment ging de kou niet meer uit mijn benen; die voelden loodzwaar aan.”

Mooiste moment? “Voor mij zijn de mooiste momenten als ik aan­ gemoedigd word door de mensen langs de kant. Je gaat dan net iets harder lopen. Fantastisch dat al die mensen, veelal ondanks de regen, je toch staan aan te moedigen.”

Dat is afzien geblazen?

Maarten Berends, hardloper of duurloper?

30

Wat is voor jou het meest bijzonder aan deze estafette?

Volgend jaar weer? “Zeker! Dat wordt dan de derde keer, klinkt goed toch?”

Meer weten? neem dan contact op met Maarten Berends of uw eigen adviseur. @ [email protected]

ZORg VOOR MENSEN MET kANkER Het BDO Fonds steunt goede doelen die door BDO­ medewerkers zelf zijn voorgedragen. Een daarvan is de Stichting Roparun die jaarlijks een non­stop­estafette­ loop van meer dan 500 kilometer vanuit Parijs en Hamburg naar Rotterdam organiseert. Deelnemers halen hiermee geld op om de zorg aan kankerpatiënten te ondersteunen. BDO draagt daar graag aan bij.

accent juni 2013

31

AccOuntAncY

juRiDisch

THEMA

TOEZICHT IN HET MKB

RAAD VAn cOMMissARissen

(VER)HUURDERS gRIJP JE kANS!

RAPPORT COMMISSARIS IN MkB: ‘ONBEkEND MAAkT ONBEMIND’

BDO deed onderzoek naar de rol van de RvC in het midden­ en kleinbedrijf en naar de percepties van bestuurders over de (mogelijk) toegevoegde waarde ervan. Enerzijds blijkt dat waar een RvC is ingesteld men in 80% van de gevallen tevreden is met het functioneren. Anderzijds blijkt dat bij bedrijven die geen RvC hebben, over het algemeen ook niet wordt overwogen er een in te stellen. Vaak gaat men ervan uit dat een RvC binnen de onderneming risicomijdend gedrag zal bevorderen. De helft van de respondenten geeft bovendien aan te denken dat een RvC geen of een zeer beperkte positieve invloed zou hebben op de kwaliteit van de bedrijfsvoering. Van de voordelen die de bedrijven mét een RvC ervaren, heeft men geen weet. ‘Onbekend maakt onbemind’, concludeert BDO dan ook.

terwijl de verantwoordelijkheden van de Raad van commissarissen bij grote bedrijven toenemen, verkent het midden- en kleinbedrijf schoorvoetend de toegevoegde waarde van dit orgaan. Volgens Ruud Vergoossen, directeur Bureau Vaktechniek van BDO, blijkt die meerwaarde vooral op strategisch en operationeel gebied. DOOR RUUD VERGOOSSEN

Gaat dat niet ten koste van het onafhankelijke toezicht op de onderneming?

COMMISSARIS IN MKB BEWIJST ZICH ALS SPARRINGPARTNER

TOEZICHTHOUDER EN ADVISEUR IN ÉÉN Een Raad van Commissarissen (RvC) is toch alleen iets voor grote bedrijven? “Een RvC is in ieder geval verplicht voor structuur­ vennootschappen en in principe ook voor beursge­ noteerde bedrijven, banken en verzekeraars. Dat wil niet zeggen dat een RvC voor andere ondernemin­ gen geen zin heeft. Ze kunnen zo’n orgaan op vrij­ willige basis instellen en diverse middelgrote onder­ nemingen doen dat ook. Over het algemeen wordt

32

juni 2013 accent

termijnvisie. Maar ook operationeel is er betrokkenheid. De RvC kan bijvoor­ beeld van dienst zijn bij het uitbreiden van het netwerk van de onderneming of het binnenhalen van nieuwe opdrach­ ten.”

wel erkend dat een RvC voor het kleinbedrijf vaak een te zwaar middel is.”

“De RvC mag in het mkb dichter op de business zitten, tegelijkertijd zal men nuchter het gedrag van het manage­ ment moeten beoordelen. Er moet hel­ der zicht zijn op de risico’s die het be­ stuur neemt en op de genomen maatregelen om die risico’s te beheer­ sen. Dat ten eerste. Ten tweede heeft de RvC de controlerend accountant tot zijn beschikking. Die kent de onderne­ ming van haver tot gort. Een goede RvC zal bij het uitoefenen van zijn toezicht­ houdende taak de accountant gebrui­ ken als zijn oren en ogen.”

Functioneert een ‘vrijwillige’ RvC anders?

Wat is precies de relatie tussen RvC en accountant in het mkb?

“BDO heeft onderzoek gedaan naar het functioneren van commissarissen in het mkb en daaruit blijkt dat zij minder als toezichthouder en meer als adviseur en sparringpartner fungeren. In strategische zaken bijvoorbeeld, zoals het meedenken over de lange­

“De RvC is de opdrachtgever voor de controlerend accountant en daarom voor die accountant het primaire aan­ spreekpunt binnen de onderneming. De RvC moet ook in de gaten houden

dat de accountant zijn onafhankelijk­ heid ten opzichte van het bestuur be­ houdt en zal jaarlijks het functioneren van de accountant evalueren. Natuur­ lijk zal – als commissarissen en bestuur soepel samenwerken – het manage­ ment daar ook een stem in hebben. Het heeft geen zin een accountant te be­ noemen die niet door één deur kan met de dagelijkse leiding. Maar het is for­ meel de verantwoordelijkheid van de RvC een accountant te selecteren en die voor benoeming voor te dragen aan de aandeelhoudersvergadering.”

Heeft de RvC een toekomst in het mkb? “Daar is BDO van overtuigd. Alleen blijkt uit het genoemde onderzoek wel dat zo’n orgaan alleen functioneert als zowel bestuur als commissarissen openstaan voor samenwerking, elkaars verantwoordelijkheden accepteren en erin slagen de communicatielijnen open te houden.”

Meer weten? neem dan contact op met Ruud Vergoossen of met uw eigen adviseur. @ [email protected]

Leegstand. Rijd van A naar B en je kunt er niet omheen; schreeuwende borden hoeveel m2 er op deze mooie plek nog beschikbaar is. Niet alleen kantoorpanden, maar ook steeds meer winkels staan leeg. Welke kansen biedt dit de huurders en verhuurders van deze wereld? Het huurrecht is erop gericht om de huurder te beschermen. Vooral huurders van midden­ standsbedrijfsruimte worden goed ‘beschermd’. Steeds vaker blijkt deze bescherming echter een soort gouden kooi, zeker wanneer de winkelier in zijn tweede (huur)jaar de huur wenst te beëin­ digen, maar contractueel nog drie jaar gebonden is. Ook de huurprijs en andere afspraken ‘uit het verleden’ in de huurovereenkomst worden steeds vaker ter discussie gesteld. Begrijpelijk, immers een huurovereenkomst is een bijzondere vorm van samenwerking. Veranderende tijden vragen om een flexibele JUIST NU BIEDT benadering. HET HUURRECHT Met de wet in de MOGELIJKHEDEN hand kunnen VOOR HUURDERS partijen bijvoor­ ÉN VERHUURDERS beeld een aan­ passing van de huurprijs eisen, uitvoering van (achterstallig) onderhoud, stipte betaling, een verbod op het veranderen van de overeengekomen bestemming of ontruiming van het pand. De wet biedt echter ook volop mogelijkheden om flexibel in te springen op de marktontwikkelingen. Wanneer partijen de huurovereenkomst benaderen als een bijzondere samenwerkingsvorm, kunnen creatieve constructies ontstaan. De verhuurder heeft immers belang bij het ontvangen van huur, de huurder bij een rendabele exploitatie. Afspraken rond (flexibele) huurprijzen, herverdeling van onderhoud, flexibele huur­ perioden, zekerheidstellingen, koopopties en onderhuur kunnen oplossingen zijn om gezamenlijk de komende jaren door te komen. Dit is hét moment om nieuwe afspraken te maken. Biedt dit niet de (gezamenlijke) oplossing, dan is daar altijd nog het oude vertrouwde huurrecht. Waar een wil is, is doorgaans een strategische of juridische weg om er te komen. Grijp je kans! Meer weten? Bart sprangers is senior jurist bij BDO Ondernemingsrecht. @ [email protected]

accent juni 2013

33

Raad van Bestuur BDO: Ron van Eijk, Reinder Brummelman, Jouke Jelgerhuis Swildens en Hans Renckens (Bob Marks ontbreekt op de foto.)

BDO KORt OnDeR ReDActie VAn BDO MARkETINg, COMMUNICATIE & SALES

AGENDA

SPECIALISTEN DEBT ADVISORY HELPEN ONDERNEMERS AAN FINANCIERING

HAND OP DE kNIP? Uit een recente enquête van De Nederland­ sche Bank blijkt dat banken hun acceptatie­ criteria voor ondernemerskredieten dit jaar verder willen verzwaren. Ondernemers komen daardoor steeds meer met elkaar in concur­ rentie om dit schaarse kapitaal te verkrijgen. Voor wie toch kredieten wil, is een goede voorbereiding belangrijker dan ooit. De

afdeling Debt Advisory, onderdeel van BDO Corporate Finance, helpt bij het vinden van financiering voor ondernemingen. Het neemt ondernemers het werk uit handen en zorgt voor een goede onderbouwing van de finan­ cieringsaanvraag. Dat vergroot de succeskans van de financieringsaanvraag en de kans op een competitief aanbod van de banken.

Meer weten, of sparren over fi nancieringsplannen? neem contact op met Roel van der sar 030 - 284 98 84/06 - 303 39 441 of joost Vandenbergh 030 - 284 98 74/06 - 197 32 337.

BDO TAX EXPERTS OP TV IN BELgIË De komende maanden zijn in het Belgische televisieprogramma ‘NV Nederland’ gere­ geld interviews met specialisten van BDO te zien. In de rubriek ‘Expert Talks’ maken zij de kijkers wegwijs in de wereld van het grensoverschrijdend zakendoen tussen België en Nederland. De eerste Expert Talk­aflevering is inmiddels uitgezonden en was gewijd aan de directeur­grootaan­ deelhouder. Het ondernemersprogramma ‘NV Ne­ derland’ is dit jaar bezig met het vijfde seizoen. BDO Nederland en BDO België werken veel samen en brengen via de Expert Talks de gezamenlijke expertise voor het voetlicht. Elke maand presente­ ren ze een nieuw item over een actueel en relevant thema voor ondernemers in België en Nederland. Meer weten? ‘nV nederland’ wordt uitgezonden op Kanaal Z, de variant op Rtl Z in België en is online te bekijken via www.nvnl.tv/nl.

POSITIEVE GELUIDEN IN RAPPORT ‘VOORTVAREND EN BEHOEDZAAM’

‘ZORgSECTOR gOED OP wEg MET MARkTwERkINg’ Zorginstellingen zijn steeds beter voor­ bereid op de komst van marktwerking in de sector. Dat concludeert de BDO Branchegroep Zorg in het jongste rapport ‘Voortvarend en behoedzaam’. Daarvoor vroeg BDO zorginstellingen in verschil­ lende sectoren naar hun vorderingen op het gebied van gereguleerde marktwerking. “Er zijn grote stappen gezet”, zegt Chris van den Haak, verbonden aan de BDO Branchegroep Zorg. “Inmiddels is volgens onze criteria 60% van de instellingen goed voorbereid, vorig jaar was dit slechts 20%.”

34

juni 2013 accent

Kanttekeningen zijn er ook. Van den Haak: “Helder zicht op de wensen van (toekom­ stige) belanghebbenden zoals gemeenten, hebben veel instellingen nog altijd niet. Daardoor blijft het risico aanwezig dat er de komende tijd zorginstellingen failliet gaan of gedwongen moeten reorgani­ seren.” Meer weten? Alle resultaten en aanvullende informatie staan in het onderzoeksrapport ‘Voortvarend en behoedzaam’ dat via www.bdo.nl/zorg is te downloaden of aan te vragen.

WANNEER? Diverse data WAAR? Diverse regio’s in Nederland

BDO NEDERLAND EN BELGIË TREKKEN SAMEN OP IN TV-PROGRAMMA

EFFICIËNT EN MILIEUBEWUST

fACTUREN? VOORTAAN DIgITAAL Om de efficiency te verhogen en het milieu zo veel mogelijk te sparen, biedt BDO zijn klanten de mogelijkheid om facturen digitaal te ontvangen. Dit wordt gefaseerd ingevoerd. Inmiddels heeft een deel van onze klanten bericht ontvangen. De ove­ rige klanten worden in de loop van dit jaar geïnformeerd.

CfO/CONTROLLERS CIRCLE 2013

“IN 2012 wAARDEERDEN ONZE kLANTEN DE SERVICE VAN BDO MET EEN 8,2

LICHTE OMZETSTIJGING

BDO NEDERLAND 2012 De omzet van BDO over het boekjaar 2012 is licht gestegen van 212,9 naar 213,1 miljoen euro. “Ondanks de economische tegenwind hebben we onze omzet op peil weten te houden”, aldus bestuursvoorzitter Reinder Brummelman. Per Line of Service wijzigde de omzet beperkt. BDO noteerde een lichte stijging (0,7%) in omzet van de consultants naar € 14,3 miljoen en van de belastingadviseurs (0,4%) naar € 56,8 miljoen. De omzet van de accountants daalde licht (0,1%) tot € 142 miljoen. Ultimo 2012 werkten er 1.964 professionals inclusief partners bij BDO, 31 minder dan het jaar daarvoor. De daling kwam via natuurlijk verloop tot stand.

BDO VERLENGT ‘KENNISPACT’ MET TILBURG UNIVERSITY

SAMENwERkINg

Er wordt veel van u verwacht als financieel specialist. Zo ook dat u op de hoogte blijft van deze ontwikkelingen. Door het organiseren van de Controllers Circle onder­ steunt BDO u graag daarbij. Tijdens middagsessies in verschillende regio’s brengen deskundige sprekers u op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen uw vakgebied. Bent u financieel specialist en spreekt bovenstaande u aan? Ga dan naar www.bdo.nl/controllerscircle en schrijf u in voor de BDO CFO/Controllers Circle 2013 in uw regio.

WANNEER? Diverse data WAAR? Diverse locaties in Nederland

ACTUALITEITENDAgEN LOON- EN PREMIEHEffINg De BDO Adviesgroep Loon­ & Premieheffing houdt in het najaar op diverse data en locaties de jaarlijkse Actualiteitendag. Deelnemers aan deze dag worden op de hoogte gebracht van de ontwikkelingen op het gebied van Loon­ & Premieheffing. Interessante en deskundige sprekers voorzien hen van de benodigde achtergrond­ informatie en inzichten. De meest actuele onderwerpen worden uitgelicht en u krijgt tevens praktische hand­ reikingen om u gedegen voor te bereiden op wijzigingen en/of nieuwe regels. Kijk voor meer informatie op www.bdo.nl/actualiteitendag.

BDO PRiVAte WeAlth tAX FunD

BDO en Tilburg University hebben de overeenkomst voor het BDO Private Wealth Tax Fund verlengd voor 2013 en 2014. Het BDO Private Wealth Tax Fund is een joint venture van BDO en Tilburg University. Het onderzoekt en stimuleert kennisoverdracht op het terrein van nationale en internationale fiscale zaken rond particulier vermogen. Jaarlijks organiseert het fonds onder meer een congres en geeft een congresbundel uit.

> Meer informatieve events op de actuele online BDO evenementenkalender

Meer weten? Raadpleeg voor meer informatie: www.bdo.nl/pwtf

accent juni 2013

35

De VAKMAn hAns huls

20 JAAR

THUIS

IN DE HORECA

wat waarderen je klanten in je? “Ik ben eerlijk. En bouw misschien daarom vrij snel een vertrouwensband op. Vanuit die positie zeg ik blijkbaar ook verstandige dingen. Je krijgt altijd de klant die bij je past, die jouw insteek en aanpak waardeert. Het werkt alleen als er een klik is. En dan hoef je ook niet diplomatiek te zijn. Gelukkig maar, want dat ben ik niet en anders was ik niet zo ver gekomen.”

Functie Partner/Aandeelhouder Accountancy BDO nederland Arnhem Specialisme horeca en Recreatie Bij BDO sinds 1996 Werkweek ‘Fulltime; vijftig uur is een mooi gemiddelde’ Motto ‘het moet wel een beetje leuk blijven’ Verrassend ‘ik groeide op in een kroeg, waarin ik ook een aantal jaren de weekenddiensten draaide.’

wat staat er in je agenda? “Vanmiddag een bespreking met een grote internationale klant, morgen met een kleinere. Tussendoor spelen natuurlijk tal van andere zaken: ik ben ook vestigingsleider en er zijn dus altijd wel dingen waarvoor men even binnenwipt of klanten die buiten de agenda om met vra­ gen komen. Ik rijd soms ’s ochtends naar kantoor met het voornemen van alles te doen en merk dan ’s avonds dat er van het lijstje maar weinig is afgevinkt. Je moet weleens oppassen dat je niet wordt geleefd.”

DOOR MARK VAn hARReVelD BeelD lODeWijK DuijVesteijn

waarom accountancy? “Ik ben het vak zonder vooropleiding ingerold. Ik wilde consultant worden want mijn hart ligt bij bedrijfsadvisering. Eenmaal afgestudeerd in bestuurlijke informatiekunde bleek de arbeidsmarkt in de automatisering behoor­ lijk verzadigd. Accountancy had echter weer wel behoefte aan mensen met mijn achter­ grond. Ik heb het een jaar geprobeerd en toen ik vond dat de handschoen me paste, heb ik een postdoctorale kopstudie accoun­ tancy gevolgd.” Hans Huls, een man van cijfers? “Je moet doen wat je leuk vindt. In mijn geval was dat bedrijfseconomie. Ik ben uiteindelijk dus wel een cijferaar.”

36

juni 2013 accent

Twintig jaar cijferen. Hoe blijft dat leuk? “Controlling an sich wordt na verloop van tijd natuurlijk routineus. Mijn energie haal ik uit de advisering en de gesprekken met ondernemers: meedenken over strategi­ sche doelen, kijken welke risico’s er spelen, hoe klanten hun organisatie beheersen. Sparren over ontwikkelingen binnen de or­ ganisatie en daaromheen. Dat moeten we niet uit het oog verliezen nu accountancy steeds meer wettelijke kaders krijgt. Meer verantwoording en onderbouwing is goed, maar voorkom dat je checklisten gaat afvinken. Blijf nadenken over de klant en wat er in zijn onderneming speelt. Zorg dat je een meerwaarde blijft vertegen­ woordigen.”

Stressvol beroep? “Ja, op zich wel. Maar stress is niet per se slecht.” Sportman? “Skeeleren en twee à drie keer per week naar de sportschool. Of vaker, als dat zo uitkomt. Mijn sporttas ligt in elk geval altijd achter in de auto. Lekker, en soms noodzakelijk. Spelen er bijvoorbeeld issues die je niet helemaal kunt loslaten, dan is het goed om je hoofd even leeg te maken. Daarna heb je een beter overzicht. En het compenseert natuurlijk. Ik adviseer welis­ waar in de horeca, zelf eraan deelnemen vind ik ook leuk.” Meer weten? neem contact op met Hans Huls. @ [email protected]

accent juni 2013

37

VOORtDuRenD tOeZicht

THEMA

TOEZICHT IN HET MKB

HANDIGE TOOL GEEFT MAANDELIJKS ONLINE INZICHT IN DE CIJFERS

fOCUSDASHBOARD: VingeR AAn De POls niet wachten op de papieren jaarrekening , maar elke maand alle cijfers online op een rij. Dat biedt het BDO Focusdashboard. het geeft helder inzicht in de financiële prestaties en de kritische succesfactoren. “iedere maand krijg ik een belletje van de accountant als de cijfers online staan. samen lopen we er dan even doorheen. Zo houden we de vinger aan de pols.”

nemers en bijvoorbeeld toezichthouders scherper monitoren, en is tijdig bijsturen eer­ der mogelijk. Het BDO Focusdashboard biedt dat inzicht maandelijks. De tijd en kos­ ten die een papieren jaarrekening met zich meebrengen, kunnen daarmee – in geval van een eenmanszaak of VOF – worden vermeden.

DOOR GEERT DEKKER

TIJD VOOR EEN TELEFOONTJE “Veel van mijn klanten zijn supermarkt­ ondernemers”, vertelt De Kroes. “Deze branche kenmerkt zich van oudsher door een sterke focus op tussentijdse cijfers. In het Supermarkt­dashboard maken wij dui­ delijk onderscheid tussen door de onder­ nemer beïnvloedbare en niet­beïnvloedbare kosten. Hij heeft bijvoorbeeld geen zeggen­ schap over de inkoop­ en verkoopprijzen, die worden voor hem bepaald door de

Het BDO Focusdashboard is een compact overzicht waarmee je in één oogopslag ziet hoe het bedrijf er financieel voor staat, legt accountant Gertjan de Kroes van BDO uit. “Het is een actuele, verkorte weergave van de jaarrekeningopstelling, waarbij je kunt door­ klikken naar de specificaties. Zie je ergens een uitschieter, dan kun je daar op inzoomen. Zo

fOCUSDASHBOARD

VieR KeeR FOcussen VOOR BeteR ResultAAt

38

juni 2013 accent

heb je de mogelijkheid om de diepte in te gaan, zonder dat je wordt overstelpt met info en door de bomen het bos niet meer ziet. In drie clicks weet je feitelijk alles.” Die ‘hands on’ helderheid en grip op de cijfers komt juist in financieel lastige tijden goed van pas. Dat verklaart de groeiende vraag naar deze tool. Hiermee kunnen onder­

1

fOCUS OP PRESTATIES > Inzicht in winst­ & verliesrekening, kasstroom en sectorspecifieke kengetallen. > Vergelijken ten opzichte van vorige boekjaren, opgestelde begrotingen en benchmarkgroepen. > Visueel aantrekkelijk en overzichtelijk. > Inzoomen tot op detailniveau.

2

fOCUS OP POSITIE > Hoe kijkt een vreemd vermogensverschaffer naar de organisatie? > Is er voldoende werkkapitaal aanwezig?

franchisegever. Maar het dashboard toont wel de kritische succesfactoren waar de on­ dernemer wél op kan sturen. Zoals loonkos­ ten, omzet per gewerkt uur, gemiddelde bestedingen van de klant inclusief btw en omzet per vierkante meter. Als het wat minder gaat, weet de ondernemer: moet ik nu kritisch naar mezelf kijken, of wordt het tijd voor een gesprek met mijn franchisegever?” De extra meerwaarde van het BDO Focus­ dashboard zit ‘m in de branchespecifieke informatie die erin verwerkt is. De Kroes: “We kunnen met het dashboard alle be­ staande franchiseformules met elkaar vergelijken. De ondernemer krijgt niet al­ leen een benchmark te zien van de totale supermarktpopulatie binnen BDO, maar ook van de benchmark met winkels binnen de eigen formule. Daarnaast kan hij gelijktij­ dig zijn prognose vergelijken met de realiteit.” LIVE MEEKIJKEN Het BDO Focusdashboard is niet alleen ge­ liefd bij ondernemers, aldus De Kroes. “Banken zijn eveneens heel blij met deze tool. Een ondernemer kan namelijk ook zijn kredietverschaffers toegang geven tot deze omgeving. Zodat die live kan meekijken in de financiële huishouding. Banken vinden

3

‘Ik LET VOORAL OP DE LOONkOSTEN’ Patrick Gijzen, Albert heijn vestiging hoeven “Ik gebruik het dashboard nu zo’n twee jaar”, zegt Patrick Gijzen, supermarktondernemer in het Noord­ Brabantse Hoeven. “Het biedt veel mogelijkheden en het is simpel te bedienen. Je kunt aan bepaalde ‘knoppen’ draaien om te zien waar het beter kan. Ik let specifiek op de loonkosten, daar kan ik het best op sturen. Vervolgens zie ik wat dat voor invloed heeft op het resultaat. Ik word iedere maand gebeld door mijn accountant als de nieuwe cijfers op het dashboard staan. Samen lopen we er dan doorheen, ieder voor zijn eigen scherm. Zo houden we de vinger aan de pols. Zeker in het begin, toen ik nog niet helemaal vertrouwd was met het programma, was dat prettig. Inmiddels heb ik het hele­ maal in de vingers, het is eenvoudig te bedienen.”

dat prettig en belonen dat veelal met lage(re) rentetarieven of bijvoorbeeld met voortzetting van de financiering ook wanneer het een keer wat minder gaat. De bank wordt namelijk achteraf niet meer verrast: ze zijn het hele jaar door op de hoogte van de ontwikkelingen.” VAN BAKKERIJ TOT JACHTHAVEN Het BDO Focusdashboard is voor alle branches beschikbaar. “In mijn praktijk gebruiken zeer uiteenlopende bedrijven de tool; van kledingzaken tot taxibedrijven, van bakke­ rijen tot jachthavens”, schetst De Kroes. “De

fOCUS OP TOEkOMST > Welke resultaten worden behaald bij gelijkblijvende voortzetting? > Wat is het effect van wijzigingen in de bedrijfsvoering?

4

functionaliteit van het BDO Focusdashboard is voor alle branches gelijk. Je kunt daarmee perfect tussentijds rappor teren over de ont­ wikkelingen. Ik moet de eerste ondernemer nog tegenkomen die niet zit te wachten op zo’n periodieke update.”

Meer weten? neem contact op met gertjan de kroes, senior manager Accountancy & Bedrijfsadvies, of met uw eigen adviseur. Of kijk op www.bdo.nl/diensten onder Online Diensten. @ [email protected]

fOCUS OP INkOMEN > Hoe ontwikkelen zich de ver­ schillende omzetsegmenten? > Welke segmenten hebben de hoogste marges?

accent juni 2013

39

Beste BDO

ADVies

elke dag krijgen BDO-adviseurs opgeteld honderden of zelfs duizenden vragen. Vaak over algemene ontwikkelingen, soms heel technisch en specifiek. accent belicht in elk nummer een aantal van deze FAQ’s.

Q A MOET IK VAN BV NAAR EENMANSZAAK?

Innovatiesucces wordt voor

een groter deel bepaald door slimmer managen en innovatief organiseren dan door research & development en technische DENY DIJkgRAAf

@ [email protected] vernieuwingen.

LOONOFFER VRAGEN OF AFDWINGEN?

Door de huidige economische situatie heb ik minder winst in mijn eigen BV. Vanwege de belastingdruk overweeg ik om mijn BV om te zetten naar een eenmanszaak. ik heb echter gehoord dat ik dan meteen 25% inkomstenbelasting moet betalen, klopt dit?

Afhankelijk van de winstomvang kan de belastingdruk bij een eenmanszaak inderdaad lager zijn dan via de BV. Voor de inkomstenbelasting (bij een eenmanszaak) kan in tegenstelling tot de BV-situatie onder voorwaarden een aantal fiscale faciliteiten worden gebruikt zoals de zelfstandigenaftrek en de mkb-winstvrijstelling. gelukkig is er ook een fiscale regeling die ervoor zorgt dat u bij deze ‘overgang’ niet meteen 25% inkomstenbelasting over de eventuele aanmerkelijk belangwinst hoeft te betalen. De fiscale heffing blijft dan voorlopig achterwege door de eventuele inkomstenbelastingclaim te fixeren in een zogeheten terugkeerreserve. De heffing zal dan plaatsvinden bij staking van de onderneming, omdat deze reserve dan vrijvalt.

Mag ik als werkgever in deze tijden van crisis een loonoffer van mijn medewerkers vragen of zelfs afdwingen?

indien je als werkgever met je medewerker een loonverlaging overeenkomt, kan dit. Mits het bedongen loon niet lager is dan het minimumloon en/of cao-loon. tussen de werkgever en de medewerker dient over de gemaakte afspraken geen misverstand te bestaan (wilsovereenstemming). in dat kader is het van belang de gemaakte afspraken schriftelijk vast te leggen. Daarnaast is het van belang om ook het medezeggenschapsorgaan van de organisatie (zoals OR of personeelsvertegenwoordiging) hierbij te betrekken. indien een werkgever geen overeenstemming met de medewerker heeft bereikt over het loonoffer en dit toch eenzijdig doorvoert, en de werknemer ageert hiertegen, dan kan de eenzijdige wijziging door een rechter worden ‘teruggedraaid’ en moet het te weinig betaalde loon alsnog worden uitgekeerd. De medewerker zal daarnaast ook rechten kunnen doen gelden op een wettelijke verhoging en wettelijke rente over het te weinig betaalde loon.

Klopt het dat wij door middel van payrolling gevrijwaard zijn van werkgeversrisico’s zoals het doorbetalen van loon tijdens ziekte van een werknemer?

in geval van payrolling zorgt u, als ondernemer, zelf voor de werving van uw werknemers, die vervolgens door het payrollbedrijf in dienst worden genomen en bij u tewerkgesteld worden. het payrollbedrijf is de formele werkgever die in principe alle arbeidsrechtelijke risico’s draagt. Payrolling staat recentelijk echter veel ter discussie. Door de regering is aangegeven dat zij het fenomeen payrolling wil beperken. Daarnaast heeft onlangs de kantonrechter te Almelo in een ontslagzaak geoordeeld dat er geen arbeidsovereenkomst bestond tussen het payrollbedrijf en de werknemers. het payrollbedrijf werd daarbij dus niet als werkgever beschouwd. Deze uitspraak heeft mogelijk vérstrekkende gevolgen voor de constructie payrolling. Volledige vrijwaring van werkgeversrisico’s is dus zeker niet (meer) aan de orde.

BRAM HAUTVAST @ [email protected]

VRIJWARING DANKZIJ PAYROLLING?

LORENZ BLOEM @ [email protected]

ZELf OOk EEN VRAAg STELLEN? Mail naar [email protected] of speel hem door aan de redactie via uw BDO­adviseur.

40

juni 2013 accent

Met ingang van dit jaar is het mogelijk een nederlandse BV of nV in te richten met een ‘one tier’-board. in deze op Angelsaksische leest geschoeide structuur heeft de commissaris een zwaardere rol. Daar hoort ook een zwaardere aansprakelijkheid bij. DOOR YOLANDA JEGERINGS EN ANN LUYS

FUNCTIE TOEZICHTHOUDER KRIJGT MEER GEWICHT IN ‘ONE TIER’-BOARD

gROTERE ROL, MeeR AAnsPRAKelijKheiD Het Nederlandse bedrijfsleven internationaal aantrekke­ lijker maken: dat is het belangrijkste doel van de recente wetswijziging die het mogelijk maakt BV’s of NV’s volgens een eenlaagsbestuursmodel in te richten. De tweedeling tussen Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen vervalt in dat model. Uitvoerende bestuurders en niet­ uitvoerende bestuurders hebben samen zitting in één enkel bestuursorgaan. BEGRIJPELIJKER De ‘one tier’­board is gebruikelijk in Angelsaksische landen. Nederland faciliteert dit model nu vooral vanuit de ge­ dachte dat mogelijke obstakels in het zakelijk verkeer met die landen uit de weg geruimd moeten worden. Een Britse ondernemer die in Nederland activiteiten wil opzetten, hoeft niet meer vreemd op te kijken omdat hij wordt ver­ plicht tot een tweelaagsmodel. En een Nederlands bedrijf met veel partners in de VS zal wellicht kiezen voor ‘one tier’ omdat het begrijpelijker wil zijn voor die partners. Of het eenlaagsbestuursmodel de voorkeur geniet boven een structuur met een Raad van Bestuur en een Raad van Commissarissen, moet echter nog blijken uit de praktijk. Voor een reguliere, op Nederlandse schaal actieve onder­ neming lijkt er weinig aanleiding te zijn over te stappen. PLUS EN MIN Bij de totstandkoming van de wet is er veel aandacht geweest voor de vraag of ‘one tier’ de kwaliteit van het toezicht ten goede komt. Als pluspunt wordt vaak ge­ noemd dat de niet­uitvoerende bestuurders nauwer betrokken zouden zijn bij de onderneming en beter op de hoogte zijn dan de huidige commissarissen. Als minpunt wordt daarbij genoemd dat door die nauwere betrokken­ heid de onafhankelijkheid onder druk kan komen te staan.

Het standpunt van BDO is dat een goede toezichthouder – commissaris of niet­uitvoerend bestuurder – altíjd zijn betrokkenheid weet te combineren met een kritische en onafhankelijke houding. Met andere woorden: de kwali­ teit van de toezichthouder wordt niet bepaald door de structuur waarin hij opereert. Zijn kwaliteit verloochent zich niet. DAGELIJKSE ZAKEN Overweegt u eenlaagsbestuur in te stellen, dan is het de moeite waard stil te staan bij de positie van de niet­uit­ voerende bestuurder. Weliswaar verandert er aan zijn taken formeel niets in vergelijking met die van de commissaris in het tweelaagsmodel: hij moet nog steeds toezicht houden en advies geven en zich niet bezighouden met de dage­ lijkse gang van zaken bij de onderneming. Maar toch wordt zijn rol zwaarder en zijn aansprakelijkheid uit­ gebreid, want in de zin van de wet is hij nu bestuurder.

Meer weten? neem contact op met Yolanda Jegerings of Ann Luys van BDO Ondernemingsrecht, of met uw eigen adviseur. @ [email protected] @ [email protected]

'EEN gOEDE TOEZICHTHOUDER IS BETROkkEN ÉN kRITISCH'

accent juni 2013

41

cOluMn

Vestigingen

KlAAs KiRPensteijn

PARADIJS Nederland is een belastingparadijs! Het stond nog niet zolang geleden met vette kapitalen op de voorpagina van mijn ochtendblad en het moet dus wel waar zijn. Toch zou het zomaar kunnen zijn dat het u niet eerder was opgevallen. Mij ook niet. Niet als ik met mijn auto, waar­ voor ik motorrijtuigenbelasting betaal en waarvoor ik een bijtelling van 25% mag doen, bij de benzinepomp omzetbelasting en accijns afreken. Niet als ik mijn loonstrook bekijk, mijn beperkt aftrekbare hypotheek­ rente betaal, de thermostaat van de energiebelasting wat hoger zet of als ik weer zo’n gevreesde blauwe envelop op ZELfS ONZE de mat zie liggen. Nee, we kunnen onze HOND BETAALT vijgenbladeren nog rustig even in de kast laten liggen, want er is echt niets veran­ BELASTINg! derd: taxes are everywhere. Wat je in ons land ook doet of laat, het heeft bijna altijd wel fiscaal gevolg. Zelfs onze hond betaalt belasting! Wonderlijk genoeg staat ons land al lang bekend als een gunstig ves­ tigingsland voor ondernemingen. Dat is prima voor een klein landje dat mee wil spelen in een internationale markt en het is goed voor onze economie. Een klein land heeft nu eenmaal veel buitenland en dat heeft geleid tot een uniek stelsel van verdragen ter voorkoming van dubbele belasting. Dat stelsel, in combinatie met de deel­ nemingsvrijstelling en nog enkele fiscale regelingen, maakt Neder­ land ook aantrekkelijk voor buitenlandse concerns die hier een holding vestigen die niet veel meer doet dan het houden van aan­ delen en het doorschuiven van financieringsstromen. Dat geeft de Nederlandse fiscus meer inkomsten, maar leidt tot minder opbreng­ sten in andere landen. In politieke kringen lopen de meningen hierover uiteen en de kritiek neemt toe. Dit voorjaar was er in het parlement een meerderheid voor een motie die uitsprak dat Nederland géén belastingparadijs is. Zo simpel gaat dat. Toch geeft ons belastingstelsel mij vaak wel een paradijselijk gevoel. Nederland is misschien toch wel een paradijs. Voor belasting­ adviseurs.

BDO ACCOUNTANTS & BELASTINgADVISEURS B.V.

BDO CONSULTANTS B.V.

BDO INVESTIgATIONS B.V.

Alkmaar Alphen aan den Rijn Amersfoort Amstelveen Arnhem Breda Den Haag Den Helder Dordrecht Ede Eindhoven Emmen Groningen Haarlem Helmond Hengelo ’s­Hertogenbosch Leiden Maastricht­Airport Nijmegen Nunspeet Parkstad Limburg Roosendaal Rotterdam Tilburg Utrecht Westfriesland Westland Zutphen

(072) 518 30 00 (0172) 53 53 00 (033) 455 94 00 (020) 543 21 00 (026) 352 56 25 (076) 571 49 00 (070) 338 08 08 (0223) 62 82 84 (078) 632 34 00 (0318) 43 93 00 (040) 269 82 22 (0591) 66 46 64 (050) 521 57 57 (023) 511 28 00 (0492) 50 55 55 (074) 276 42 00 (073) 640 57 05 (071) 579 44 44 (043) 350 88 88 (024) 374 17 17 (0341) 25 71 44 (045) 569 00 00 (0165) 59 87 00 (010) 242 46 00 (013) 594 02 02 (030) 284 98 00 (0229) 25 97 00 (0174) 63 88 88 (0575) 58 31 00

BDO Adviesgroep familiebedrijven Utrecht (030) 284 97 71

Alphen aan den Rijn Arnhem Breda Dordrecht Eindhoven Nijmegen Rotterdam Tilburg Utrecht

BDO International Tax Services Amstelveen (020) 543 21 00 Rotterdam (010) 242 46 00

BDO Risk Advisory Services Utrecht (030) 284 97 15

BDO Arbeidsjuristen B.V. Arnhem (026) 352 56 25 Den Haag (070) 338 08 21 ’s­Hertogenbosch (073) 640 57 99 Utrecht (030) 284 98 00 BDO Corporate finance B.V. Utrecht (030) 284 98 49

BDO ONLINE SERVICES B.V. Arnhem

BDO Business Restructuring Utrecht (030) 284 98 49 BDO HR Consultants Arnhem (026) 352 56 25 Den Haag (070) 338 08 21 ’s­Hertogenbosch (073) 640 57 99 BDO IT Consultants Amstelveen Arnhem Rotterdam Tilburg Westfriesland

(088) 236 48 22 (088) 236 48 22 (088) 236 48 22 (088) 236 48 22 (088) 236 48 22

(0172) 53 53 00 (026) 352 56 25 (076) 571 49 00 (078) 632 34 00 (040) 269 82 22 (024) 374 17 17 (010) 242 46 00 (013) 594 02 02 (030) 284 98 00

(026) 352 56 25

SAMENwERkINg Dijkstra Voermans Advocatuur & Notariaat Dijkstra Voermans Advocaten Utrecht (030) 285 03 00 Rotterdam (010) 242 48 80 Dijkstra Voermans Notariaat Utrecht (030) 285 03 80

Kijk voor de actuele adresgegevens op www.bdo.nl

BDO Organisation & Control Utrecht (030) 284 99 60

BDO Ondernemingsrecht ’s­Hertogenbosch (073) 640 57 99 Utrecht (030) 284 98 00

klaas kirpensteijn is belastingadviseur en partner van BDO. Als hoofdredacteur bewaakt hij de formule van accent. @ [email protected]

42

juni 2013 accent

accent juni 2013

43

Beste / slechtste beslissing Succes komt met vallen en opstaan. Op de laatste pagina van accent vertellen bekende en minder bekende ondernemers over hun beste en slechtste beslissing.

ARNO DAMHUIS (51) verkocht in 1999 zijn sportcentrum, kocht grafkistenfabriek Bogra en startte in 2007 Rouwservice Nederland, met in 2012 circa 240 medewerkers en 16 miljoen euro omzet.

“Maatwerk bieden, ook in grafkisten”

44

juni 2013 accent

SLECHTSTE “Toen onze oude boekhouder in 2009 vertrok, dacht ik dat ik een dure zwaargewicht voor hem in de plek moest hebben. En dat ik die blind kon vertrouwen met ons nieuwe boekhoudsysteem. Nou praat ik graag met mensen, maar qua computers kon je me makkelijk op afstand houden. Na verloop van tijd kregen we steeds minder cijfers door. We investeerden volop maar zagen niet hoe aan de andere kant het geld wegstroomde, aan inefficiency en verloren uren. Eind 2010 was de zaak bijna naar zijn grootje. Dat heb ik toen veel te lang op zijn beloop gelaten.”

Foto: Lodewijk Duijvesteijn 06/2013- BM1337

BESTE “Mijn beste beslissing was wel om ondernemer te worden. De onafhankelijkheid, de vrijheid en de energie die dat geeft. Dat dingen lukken, en dat de groei naar je toe komt, heerlijk! Zakelijk was mijn beste keuze om Bogra te veranderen van een product­ gestuurde in een klant­ gestuurde organisatie. Voorheen boden wij net zo veel keuze als Ford vroeger: ‘Alle kleuren die je wilt, als het maar zwart is’. Tegenwoordig willen mensen maatwerk. En dat kan: onze afnemers kunnen kisten helemaal zelf samenstellen. Opnieuw net zoals dat bij Ford kan met een online car configurator.”