17-10-2010
Inhoud
Kinderdoding Verschil in berechting tussen mannelijke en vrouwelijke kinderdoders
• • • • •
Aanleiding Onderzoeksopzet Wetgeving Resultaten Discussie
E.J.C. Goetheer 13-01-2010
Aanleiding • Proefschrift A.J. Verheugt, Moordouders. Kinderdoding in Nederland. Een klinisch en forensisch psychologische studie naar de persoon van de kinderdoder (2007).
Onderzoeksopzet • (Verklaring voor) verschil in opgelegde straf en maatregel aan mannelijke en vrouwelijke kinderdoders • Casussen:
• Focus: verschil in berechting van mannelijke en vrouwelijke kinderdoders
– Vanaf 2003 t/m heden – Gepubliceerd op www.rechtspraak.nl – Doding door ouders / verzorgers
• Statistische toetsing SPSS: Mann-Whitney toets
1
17-10-2010
Wetgeving • Onderscheid vormen van kinderdoding: – Neonaticide (aparte wetgeving, art. 290 & 291 Sr) – Infanticide: leeftijd kind 1 dag tot 1 jaar – Filicide: vanaf 1 jaar
Resultaten • Bestaat er verschil in opgelegde gevangenisstraf aan mannelijke en vrouwelijke kinderdoders?
• Kwalificatie – Moord / doodslag / zware mishandeling mddtg / mishandeling mddtg
Verschil gevangenisstraf (p=,002)
Verschil in gevangenisstraf
2
17-10-2010
Factoren van invloed op straf
Geen verschil in kwalificatie (p=,392) Verschil in kwalificatie delict
– Kwalificatie – Wijze van doding – Aantal slachtoffers – Persoon van de dader
40 35 30 25 20 15 10 5 0
%
• Toerekeningsvatbaarheid
M oo rd D o Ki od nd sl ag er do od sl Ki ag n M oo der m rd , m oor Zw d ee ar rm e a m ish len D oo .M d dd do M tg is or ha s c nd hu el ld Po ing m gi d ng dt g do od sl ag
– Stoornissen
• Recidive risico
Man
Geen verschil wijze van doding (p=,222)
Vrouw
Geen verschil aantal slachtoffers (p=,872)
Verschil in wijze van doding
• Ruim 80% van zowel mannelijke als vrouwelijke daders maakt 1 slachtoffer • In zaken met meerdere slachtoffers: Mannelijke daders
S te ls el
m . M mis es h. st ek W en u V rgi e n M rsti g Va ish kk n an en gr d ot eli e n h g Ve oog r dr te Zw S V in ha are er kin ke m ste g n ish rv ba a en by nd sy elin nd g ro V m er e gi fti gi ng
%
35 30 25 20 15 10 5 0
Man
Vrouwelijke daders
Aantal slachtoffers
Straf
Behandeling
Trvb
Aantal Straf slachtoffers
Behandeling
Trvb
2 (amf.psy)
18
Geen
enigsz
2 (art. 290)
1,5
TBS
verm.
2 (gezin)
15
TBS
Sterk
3
0
TBS
ontrvb
3 (gezin)
18
Geen
Trvb
4 (art. 290)
3
TBS
sterk
3 (poolse vriendin)
20
TBS
Verm.
Vrouw
3
17-10-2010
Verschil in trvb (p=,010)
Man
• Buiten beschouwing laten van ontrvb vrouwen, wordt aan mannen nog steeds ruim 2x zo hoge gevangenisstraf opgelegd. • Verschil straf blijft bestaan (p=,002 wordt p=,029)
Vrouw
Verschil in trvb, maar… • Buiten beschouwing laten van ontrvb, geeft mate trvb geen significant verschil meer (p=,010 wordt p=,122)
• Wanneer dader ontoerekeningsvatbaar wordt verklaard, kan geen gevangenisstraf worden opgelegd.
in d
d St er
k
ve rm
m in de r
er O d nt t rv oe b re ke ni ng sv at ...
trv
... rd Ve r
in de er m
En ig sz .V
G eh ee lt rv
b
45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
b
%
Verschil in mate van toerekingsvatbaarheid
Verschil in trvb, maar…
Alleen vrouwen geheel ontrvb • AI1752; dochter, moeder en nichtje vermoord • Licht verstandelijk gehandicapt, snel overvraagd en overbelast. Ernstige depressie met gesuperponeerde psychotische momenten. Door de overbelasting klampte zij zich vast aan de gedachte "het moet ophouden", die haar in een verkokering onomkeerbaar meezoog met de thans ten laste gelegde feiten als gevolg. Hierbij wordt betrokkene niet meer in staat geacht om nadere afwegingen te maken.
4
17-10-2010
• AU6088; zoontje, 6 jaar • Zij decompenseerde en raakte in een toestand van een psychotische depressie, waarin haar perceptie van de werkelijkheid volledig werd vervormd. Verdachte leefde in de vaste overtuiging dat het bestaan van haar zoon uitzichtloos was, zoals ze ook haar eigen toekomst als uitzichtloos beleefde. Ze kon het kind slechts beleven als een deel van haar depressieve zelf. De gedragingen van verdachte zijn geheel te herleiden tot de hiervoor genoemde stoornis en problematiek en verdachte is in het geheel niet tot bijsturing van het gedrag in staat geweest.
• BH8888; dochter, 2,5 jaar • verdachte werd ten tijde van het telaste gelegde in haar handelen volledig beheerst door haar psychose. Ze had immers de paranoïd-psychotische overtuiging dat zij en haar dochter de dag erna zouden worden gedood door satanisten en ze heeft op basis daarvan de keuze gemaakt er zelf een einde aan te maken, omdat dat minder pijnlijk zou zijn. Die keuze was voor verdachte op dat moment en onder invloed van dat waandenkbeeld logisch.
• BA8770; zoontje, 5 jaar • verdachte heeft gehandeld in een vlaag van paniekerige achterdocht tijdens een kortdurend psychotisch decompenseren. Diverse aspecten van haar persoonlijkheid zijn zeer gebrekkig geïntegreerd, waardoor zij ondermeer weinig greep heeft op haar eigen emoties en driften. Onder stress verliest zij de greep op de realiteit en kan zij kortdurend psychotisch decompenseren. Zij beantwoordt aan de criteria van de borderline persoonlijkheidsstoornis.
• Alleen vrouwen zijn ontrvb verklaard. Terwijl ook mannen onder invloed van psychose het delict hebben gepleegd: • BB9758, Maasmeisje: sterk verm. Trvb • AO3140, van balkon naar beneden gooien: sterk verm. trvb
5
17-10-2010
Geen verschil type stoornis (p=,301)
Geen verschil recidive risico (p=,248)
Verschil in type stoornis 50
40
40
30
30
%
%
Verschil in recidiverisico
50
20
20
10
10
0
0
Geen stoornis
Hoog
As I stoornis As II stoornis As I & As II stoornis Man
Vrouw
Resultaten
Reëel
Geen
Man
Weigering Volledige mee te trvb werken
Vrouw
Geen verschil in oplegging maatregel Geen verschil behandeling (p=,552) Verschil in oplegging van een maatregel
%
• Bestaat er verschil in opgelegde maatregel aan mannelijke en vrouwelijke kinderdoders?
60 50 40 30 20 10 0 n g .. PZ d. lin de in ar an de a g h n e n w i b ha or el te be dw vo nd n an et et ha ul ee e m m b B G s s Am Tb Tb ... er gv an
Man
Vrouw
6
17-10-2010
Verschil in trvb (p=,010)
Verschil in trvb. (p=,010) • Discrepantie: wel verschil in trvb, maar geen verschil in oplegging maatregel • Verklaring: trvb en enigszins trvb krijgen geen behandeling of maatregel
d ve rm
in d
m in de r
er O d nt t rv oe b re ke ni ng sv at ...
trv
... rd
St er
k
Ve r
in de er m
En ig sz .V
G eh ee lt rv
b
45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
b
%
Verschil in mate van toerekingsvatbaarheid
Man
Vrouw
Verschil in mate van toerekingsvatbaarheid
Discussie
%
45 40 35 30 25 20 15
Na samenvoeging categorieën p=,010 wordt p=,053 = GEEN verschil.
10 5 0 Geheel trvb
Enigsz. Verm. trvb
Verm. trvb
Man
Deze categorieën leiden niet tot maatregel / behandeling
Sterk verm. trvb
Ontrvb
Vrouw
Deze categorieën leiden tot maatregel / behandeling
Mannen krijgen hogere straffen opgelegd dan vrouwen. In de verklarende factoren zit geen verschil: • Geen verschil – – – –
Kwalificatie Wijze van doding Aantal slachtoffers Persoon van de dader • Mate trvb • Stoornissen • Recidive risico
7
17-10-2010
Discussie • Worden vrouwen dan toch eerder als “ziek” en mannen eerder als “slecht” bestempeld? (onbewust)
Discussie • Door beperkt aantal casussen – Is Mann-Whitney test gebruikt, deze heeft minder power dan t-toets – Is het niet mogelijk om relaties tussen variabelen te meten
• Het was alleen mogelijk om per variabele het verschil te meten tussen de mannelijke en vrouwelijke populatie
Verschil in gevangenisstraf (p=,002) • Factoren bepalend voor strafoplegging
Vragen?
– – – – – – – –
Geen verschil in kwalificatie (p=,392) Geen verschil wijze van doding (p=,222) Geen verschil aantal slachtoffers (p=,872) Verschil in trvb (p=,010) Geen verschil recidive risico (p=,248) Geen verschil stoornissen (p=,135) Geen verschil type stoornis (p=,301) Geen verschil samenvoeging cat. Trvb (p=,053)
8
17-10-2010
Geen verschil in maatregel (p=,552) • Factoren bepalend voor opleggen maatregel – Geen verschil recidive risico (p=,248) – Verschil in trvb (p=,010) – Geen verschil cat samen trvb (p=,053) – Geen verschil stoornissen (p=,135) of type (,301) – Geen verschil wel/geen stoornis (p=,084) – Soort stoornis mogelijk van invloed op mate trvb
9
