OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES
OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL
Senaat hoorzitting 11 mei 2015
Kinderarmoede in het Brussels Gewest www.observatbru.be
DIMENSIES VAN ARMOEDE BIJ KINDEREN: Kinderarmoede = ouders in armoede 18 jaar schakelmoment voor jongeren in kansarmoede: - Onvoorwaardelijke hulp -> voorwaardelijke hulp, verantwoordelijkheid opnemen - Verandering in statuut, met gevolgen voor gezin: - Bijvoorbeeld leefloon
DEMOGRAFISCHE CONTEXT VAN HET BRUSSELS GEWEST
WAAR WONEN DE BRUSSELSE KINDEREN
Bron: BISA, 2012,wijkmonitoring
VOORZIENINGEN: KINDEROPVANG
Bron: BISA, 2010, “Demografische ontwikkeling en kinderdagverblijven”
DEMOGRAFISCHE CONTEXT: Grote uitdagingen inzake voorzieningen voor kinderen - Kinderopvang - Scholing - Buiten-schoolse activiteiten
Complexe institutionele context -> bemoeilijkt de toegang, zeker voor kansarme gezinnen Grote diversiteit - Verschillende sociaaleconomische realiteiten - Taaldiversiteit, culturele diversiteit
SCHOOLLOOPBAAN
ONGELIJKHEDEN DIE ZICH REEDS VROEG AFTEKENEN
%
25 20 15
10 Brussels Gewest
5 0
Gemeente
LAAGGESCHOOLDE JONGVOLWASSENEN Aandeel jongeren (18-24 jaar) met maximaal een diploma van het lager secundair onderwijs en die geen onderwijs of vorming meer volgen % 25
20
Mannen Vrouwen Totaal
19,4
17,8
17,7 16,1
14,7
15
13,2 11,4 9,3
10
11,0 8,7
7,5 5,7 5
0
Brussels Gewest
Vlaanderen
Wallonië
België
Bron: Algemene Directie Statistiek - Statistics Belgium, Arbeidskrachtenenquête 2013
SCHOOLLOOPBAAN: Scholingsgraad laag - Moeilijke schoolloopbanen - Uitstroom zonder diploma - Niet erkenning van diploma’s
Grote uitdagingen inzake programmatie scholen - Diversiteit aanbod Scholing en vorming een belangrijke hefboom in de strijd tegen armoede, maar niet de enige
DE ARBEIDSMARKT
HOGE
%
WERKLOOSHEIDSGRAAD BIJ JONGVOLWASSENEN
(18-24
JAAR)
40 35 30 25
Gewest (M+V) 30,3
20
Gemeente (M+V)
15
Gemeente (Mannen)
10 5
Gemeente (Vrouwen) Gewest (Mannen) 30,3 Gewest (Vrouwen) 30,3
0
Bron: Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid, Actiris
DE ARBEIDSMARKT: Moeilijk toegankelijk voor jongeren - Lage scholingsgraad - Weinig geschikte jobs - Grote concurrentie - Dubbele discriminatie - Jobs van lage kwaliteit, lage lonen, interim, tijdelijk werk
“Jonge ouders” (18-24 jaar) - Vaak werkloos - Diploma - Kinderopvang - Geen toegang tot werkloosheidsuitkering
ARMOEDE IN TERMEN VAN INKOMEN
1 OP 4 KINDEREN IN EEN GEZIN ZONDER INKOMEN UIT ARBEID Bevolking in een huishouden zonder inkomen uit arbeid, 2013 %
30 26,2 25,1
24,4
25
20
18,4 16,9
Brussels Gewest
15,8 15
13,9 12,4
11,9
Wallonië 9,2
10 6,7
Vlaanderen
België
7,3
5
0
Kinderen (0-17 jaar)
Mannen (18-59 jaar)
Vrouwen (18-59 jaar)
Bron: Arbeidskrachtenenquête 2013
BIJNA 1 OP 3 KINDEREN IN EEN GEZIN MET EEN LAAG INKOMEN Aantal en aandeel rechthebbenden op een verhoogde tegemoetkoming van de verzekering voor geneeskundige verzorging, 2014 Aantal gerechtigden en personen ten laste
% rechthebbenden en personen ten laste
0-17 jaar
81 038
30,6 %
18-24 jaar
26 397
25,8 %
25-64 jaar
127 484
19,9 %
>= 65 jaar
46 421
30,0 %
Totaal
281 340
24,2 %
Bron: Kruispuntbank Sociale Zekerheid - Rijksregister
HOOG
ARMOEDERISICO BIJ EENOUDERGEZINNEN EN GROTE GEZINNEN
Aandeel van de bevolking met een equivalent inkomen onder 750 €, 2008 100 90 80 70 60 % 50 40
73
30 43
20
31
25
10
0
15
13
Koppel (> 2 kinderen)
Koppel (1-2 kinderen)
Koppel zonder kinderen
Alleenstaande (> 2 kinderen)
Alleenstaande (1-2 kinderen)
Alleenstaande
Bron: Gezondheidsenquête 2008
ARMOEDE IN TERMEN VAN INKOMEN: Geen geschikt meetinstrument voor Brussel (geen representatieve steekproef EU-SILC) Verzameling indicatoren toont aan dat veel kinderen leven in een gezin met inkomensarmoede “Risico-gezinnen”:
- alleenstaande ouders - grote gezinnen
Beschikbaar inkomen ≠ Nodige budget (referentiebudgetten)
HUISVESTING
WAAR WONEN DE BRUSSELSE KINDEREN
Bron: BISA, 2012,wijkmonitoring
LEEFOMGEVING
LEEFOMGEVING
HUISVESTING: Geen geschikt meetinstrument voor Brussel Beschikbaar budget versus huurprijzen Discriminatie op de huisvestingsmarkt – beschikbare sociale huisvesting voor grote gezinnen Drempel naar autonomie Leefomstandigheden grote gevolgen voor welzijn van de kinderen
MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE
Veel Brusselse kinderen hebben thuis geen toegang tot internet
Aandeel van de huishoudens zonder internetverbinding, 2013
%
35 30
25
29,6 25,1
24,3 21,1
20
Huishouden zonder kinderen
15 12,4
10 5
8,9 6,7
Huishouden met kinderen
4,2
0 Brussels Vlaanderen Wallonië Gewest
België
Bron: Arbeidskrachtenenquête 2013
MAATSCHAPPELIJKE - Digitale kloof
PARTICIPATIE:
SOCIALE GEZONDHEIDSONGELIJKHEDEN
Meer doodgeboren kinderen bij lage inkomensgezinnen
per 1000
De mortinataliteit en de infantiele mortaliteit naargelang het aantal inkomens, 2010-2011
0 inkomens 5,5
1 inkomen 2 inkomens
3,7
2,8
mortinataliteit (op totaal aantal levend- en doodgeborenen)
3,0
2,7
2,0
infantiele sterfte (op aantal levendgeborenen)
SOCIALE
GEZONDHEIDSONGELIJKHEDEN: - Toegang tot pre- en perinatale zorgen niet gelijk voor iedereen - Organisaties gericht naar specifieke noden voor kwetsbare moeders - Sociaaleconomische situatie grote impact op gezondheid, op alle leeftijden - Zeer veel pistes om gezondheidsongelijkheden te reduceren
Fiscaliteit
Sociale uitkeringen
Familiehulp
Tewerkstelling ouders Gezinsinkomen
Scholing Wettelijk statuut
Kinderopvang
Huisvesting
Mobiliteit
Voeding
Sociale contacten stress
Veiligheid
Fysieke activiteit
Ontspanning
Participatie Openbare ruimte Kwaliteit van de zorgen
Toegang tot groene ruimten Luchtkwaliteit Gezondheid van de kinderen
Sociale hulp
Zelfvertrouwen
Toegang tot zorg
SAMENWERKEN
IN DE STRIJD TEGEN
KINDERARMOEDE:
- Brussels armoederapport 2012: armoede bij jongvolwassenen (1824 jaar) -> actieplan armoedebestrijding opgesteld door de permanente interkabinettenwerkgroep armoedebestrijding, met vertegenwoordigers van de Brusselse regering (Gewest, Cocof, VGC), de Vlaamse en Franstalige gemeenschap, voorgezeten door de GGC. - Peer review ESN, Nationaal Sociaal Rapport, ..
OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES
OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL
Voor meer informatie:
[email protected],
[email protected],
[email protected]
Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Brussel www.observatbru.be
