Kick-off voor presidia 13.05.2014
JURIDISCH STATUUT EN AANSPRAKELIJKHEID VAN EEN STUDENTENVERENIGING Stad Antwerpen/ juridische dienst
Inhoud 1. Feitelijke vereniging vs. vzw 2. Aansprakelijkheid feitelijke vereniging 3. Aansprakelijkheid vzw 4. Verzekering burgerlijke aansprakelijkheid 5. Boekhoudkundige verplichtingen 6. Besluit
Feitelijke vereniging • Geen juridische grondslag • “Vanaf moment dat twee of meer personen het idee ontwikkelen om op duurzame basis gezamenlijk een doel te verwezenlijken zonder het oogmerk om winst te behalen .”
Feitelijke vereniging Meeste studentenverenigingen zijn feitelijke verenigingen (hebben geen juridische grondslag) en bestaan uit het presidium en de aangesloten leden. Feitelijk bestaat de vereniging wel, maar ze wordt niet ‘beschermd’ door het recht. • Tip: statuten opstellen (“huishoudelijk reglement”) voor intern gebruik.
Wat als een studentenvereniging gedagvaard wordt? De vereniging zelf kan niet gedagvaard worden!! Maar wie dan wel? • Zelden zal heel de groep gedagvaard worden; • Als er duidelijk een persoon kan aangeduid worden die verantwoordelijk was voor het ‘gepleegde feit’ zal deze verantwoordelijk gesteld worden.
Wat als een studentenvereniging gedagvaard wordt? • Indien er geen verantwoordelijke kan worden aangeduid, is de kans groot dat de praeses zal worden aangesproken. Hij/zij wordt meestal zowel intern als extern beschouwd als de voorzitter van de vereniging. • Optreden in eigen naam en voor eigen rekening.
Vereniging zonder winstoogmerk (vzw) • Wel juridisch ondersteund (vzw-wet). • “ Een vzw is een vereniging die bestaat uit minstens drie personen en streeft naar het verwezenlijken van een doelstelling zonder winstoogmerk.” • Er mag inkom/lidgeld gevraagd worden bij feestjes, maar moet binnen de perken blijven >< geen winstoogmerk nastreven.
Rechtspersoonlijkheid vzw Een vzw kan wel zelf optreden in rechte. De procedures worden gevoerd in naam en voor rekening van de vzw.
Scheiding tussen vermogen van de vzw en vermogen van de leden.
Aansprakelijkheid binnen feitelijke vereniging Verschillende vormen van aansprakelijkheid: • Contractuele; • Buitencontractuele; • Strafrechtelijke. Zowel bij vzw als feitelijke vereniging, maar worden anders ingevuld.
Onbeperkt aansprakelijk in feitelijke vereniging Er is geen onderscheid tussen vermogen van de feitelijke vereniging en vermogen van de leden! De leden van een feitelijke vereniging zijn onbeperkt aansprakelijk, d.w.z. dat ze met hun persoonlijk vermogen moeten instaan voor de verbintenissen die zijn aangegaan.
Wat als een studentenvereniging schulden maakt? In een studentenvereniging (als feitelijke vereniging) zal nooit één lid worden aangesproken voor de hele schuld! Er is sprake van meerdere schuldenaars (het presidium) en ieder zal moeten instaan voor een gelijk deel. Stel: presidium bestaat uit 10 leden, dan zal ieder moeten instaan voor 1/10de van de schuld.
Contractuele aansprakelijkheid binnen feitelijke vereniging Persoon die overeenkomst ondertekent is verantwoordelijk voor de correcte uitvoering ervan. Stel: er wordt een TD georganiseerd, persoon X tekent het contract om een zaal te huren, dan zal persoon X worden aangesproken als er contractueel iets misloopt. Tip: ‘voor (naam studentenvereniging), gevolgd door eigen naam en dan pas handtekening’.
Buitencontractuele aansprakelijkheid Heeft niets met contracten te maken, maar met schade die je toebrengt aan iemand anders. Bewijzen: • Fout (onvoorzichtigheid/nalatigheid); • Schade; • Oorzakelijk verband.
Case buitencontractuele aansprakelijkheid De studentenvereniging wil een hamburgerkraam opbouwen. Bij het opbouwen wordt gebruik gemaakt van een ladder en deze komt door een onvoorzichtigheid op een geparkeerde auto terecht. Wie is aansprakelijk? We gaan er vanuit dat de nodige bewijzen kunnen geleverd worden.
Case buitencontractuele aansprakelijkheid • Fout = onvoorzichtigheid van de persoon met de ladder; • Schade = schade aan geparkeerd voertuig; • Oorzakelijk verband = de schade is ontstaan door een fout (onvoorzichtigheid) van de persoon; • Er bestond geen overeenkomst tussen de eigenaar van het voertuig en de onvoorzichtige persoon. • Tip: verzeker praeses en presidiumleden voor onopzettelijke fouten.
Strafrechtelijke aansprakelijkheid feitelijke vereniging De persoon die misdrijf gepleegd heeft zal aansprakelijk worden gesteld (en dus niet de vereniging) Tip: clausule in statuten “ De studentenvereniging is niet aansprakelijk voor een misdrijf dat gepleegd wordt door een vrijwilliger of lid van de organisatie”.
Strafrechtelijke aansprakelijkheid feitelijke vereniging Twee concrete voorbeelden: • een studentenvereniging loopt mee in een betoging en een individueel lid beslist om rellen te schoppen; • Een TD, georganiseerd door een studentenvereniging eindigt in een vechtpartij. • Wie is aansprakelijkheid? • Relschopper en vechtersbaas
Contractuele aansprakelijkheid vzw De vzw komt contractuele verplichtingen niet na (dus niet individueel persoon). ‘In naam en voor rekening van de vzw’ Let op: er moet dus een overeenkomst bestaan tussen de vzw en andere partij.
Buitencontractuele aansprakelijkheid vzw 3 elementen: • Fout/ schade/ oorzakelijk verband bewijzen! “ De vereniging is aansprakelijk voor de fouten die kunnen worden toegerekend aan haar aangestelden of aan organen waardoor ze handelt. ”
Strafrechtelijke aansprakelijkheid Ook vzw’s kunnen misdrijven plegen en gesanctioneerd worden. Een studentenvereniging (opgericht als vzw) kan bijvoorbeeld strafrechtelijk aansprakelijk gesteld worden voor witwassen van geld. Mogelijke sancties: ontbinding vzw, verbod om bepaalde activiteiten uit te oefenen, geldboete.
Strafrechtelijke aansprakelijkheid vzw Let op: personen blijven wel individueel strafrechtelijk aansprakelijkheid bij het plegen van individuele misdrijven! (relschopper, vechtersbaas,…) Verzekeren tegen strafrechtelijke aansprakelijkheid gaat niet (vzw en feitelijke vereniging)
Conclusie aansprakelijkheid Feitelijke vereniging = individueel persoon zal verantwoordelijk worden gesteld. Vzw = in de meeste gevallen zal de vzw als vereniging worden aangesproken en niet de individuele leden (er zijn uitzonderingen). Tip: Verzeker praeses en presidiumleden van je studentenvereniging!
Verzekering burgerlijke aansprakelijkheid Zal tussenkomen bij onopzettelijke fouten! Komt niet tussen bij: contractuele aansprakelijkheid, opzettelijke fouten, bedrog en fraude. Verplichte verzekering voor: • Vzw’s; • Feitelijke vereniging die behoren tot koepel; • Feitelijke vereniging met personeel in dienst.
Verzekering burgerlijke aansprakelijkheid Meeste feitelijke verenigingen zijn niet verplicht om een verzekering af te sluiten, maar dit wordt wel aangeraden! Voorbeeld: Een vrijwilliger bij een evenement van een vereniging laat per ongeluk een vat bier vallen op de teen van een bezoeker. Indien BA-verzekering is afgesloten zal deze tussenkomen!
Gratis verzekering Steunpunt Vrijwilligerswerk Antwerpen Doel: bescherming van vrijwilligers van feitelijke vereniging door gratis een verzekering aan te bieden. Kom jij (als vrijwilliger) in aanmerking?
Gratis verzekering: hoe ga je te werk? Ga naar: http://www.provant.be/welzijn/samenleven/vrijwillig e_inzet/ Steunpunt Vrijwilligerswerk Antwerpen Boomgaardstraat 22 2600 Berchem 03/240 57 95
[email protected]
Enkele tips: werken met vrijwilligers Je bent als vereniging verplicht om vrijwilligers te informeren: • Doelstelling van de vereniging; • Juridisch statuut (vzw / feitelijke vereniging); • Namen/identiteit van de verantwoordelijke; • Verzekeringen; • Kostenvergoeding; • Geheimhoudingsplicht.
Boekhoudkundige verplichtingen feitelijke vereniging Geen eigen vermogen en dus ook geen boekhoudkundige verplichtingen Tip: intern een overzicht behouden van grote kosten, uitgaven, inkomsten (lidgeld),… .
Boekhoudkundige verplichtingen vzw Afhankelijk van grootte van de vzw studentenvereniging ‘kleine vzw’ enkelvoudige boekhouding. • Begroting (voorspelling inkomsten en uitgaven voor komend jaar); • Dagboek (aankoopdagboek, verkoopdagboek en financieel dagboek) • Jaarrekening (resultatenrekening en toelichting) Neerleggen op griffie Rb. Koophandel. • Inventaris (overzicht activa en passiva).
Administratieve verplichtingen vzw Twee organen: • Algemene vergadering (“beslissingsorgaan”); • Raad van bestuur (“uitvoerend orgaan”). Voorbeelden: • RvB stelt boekhouding op, AV keurt ze goed/af. • RvB moet altijd minder leden tellen dan AV (meestal 3) • Leden RvB kunnen ook zetelen in AV.
Administratieve verplichtingen • Statuten neerleggen en bekendmaken; • Ledenregister bijhouden; • Documenten tekenen: naam vereniging + ‘vzw’ of ‘vereniging zonder winstoogmerk’; • Inschrijven bij KBO ontvangen identificatienummer
Van feitelijke vereniging naar vzw? 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Grondig informeren (lid VSDC vzw) Statuten opstellen Stichtingsvergadering Statuten ondertekenen Neerleggen statuten Publicatie in Belgisch Staatsblad + betaling
Besluit Kiest de studentenvereniging best voor een feitelijke vereniging of een vzw? Altijd kijken naar de feitelijke omstandigheden: • Financieel aspect; • Aard van de activiteiten. Onderling overleggen in presidium!
Besluit In de volgende omstandigheden kan overwogen worden om de vorm van een vzw aan te nemen: • Vaak overeenkomsten met financiële gevolgen; • Vereniging wil in eigen naam onroerende goederen bezitten; • Vereniging beschikt over grote kapitalen; • Subsidies aanvragen (soms een voorwaarde); • Schenkingen ontvangen;
Besluit Onderling voor- en nadelen afwegen! Ook bij feitelijke vereniging statuten opstellen en leden verzekeren!
Nuttige websites Vlaamse studie-en documentatiecentrum voor vzw’s Lauwestraat 166 8560 Wevelgem
[email protected] http://www.vsdc.be/NL/index
Steunpunt Vrijwilligerswerk Antwerpen Boomgaardstraat 22 2600 Berchem 03/240 57 95
[email protected] http://www.provant.be/welzijn/samenleven/vrijwillige_inzet
Commissie voor boekhoudkundige normen Vooruitgangstraat 50 1210 Brussel 02/277 61 74 http://www.cnc-cbn.be/contact
Vragen ?
