voor werkgelegenheid voor maatschappelijk
rendement
voor iedereen
1
M V O , S o c i a l R e t u r n , S R O I e n so c i a l e n t e r p r i s e
Iedereen winst Hoe kunnen we nu en in de toekomst uw inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk helpen en aan het werk houden? Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen door het regionale bedrijfsleven en het toepassen van Social Return kunnen hieraan bijdragen. IBN als Social Enterprise biedt de handvatten. Winst voor iedereen en dus ook voordeel voor uw gemeente.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen MVO, een modewoord? Allang niet meer. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen heeft een definitieve plaats veroverd in het bedrijfsleven. MVO omvat de 3P’s Planet, Profit en People.en de invulling ervan varieert enorm. Bedrijven kunnen zich onder meer richten op eerlijke handel, dierenwelzijn, klimaatneutraal ondernemen, cradle to cradle en de inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De eerste twee P’s zijn vaak vanzelfsprekend maar juist de invulling van de P van People blijkt lastig te zijn. Met name dit laatste MVO-thema biedt kansen voor IBN en gemeenten. Wanneer meer bedrijven overgaan tot de inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, leidt dit immers tot meer werkgelegenheid en minder uitkeringen.
2
Social Return Social return heeft als doel om de uitstroom naar werk te bevorderen voor mensen die zonder re-integratieondersteuning niet aan het werk komen. De rijksoverheid neemt met ingang van 1 juli 2011 bij inkopen en aanbestedingen ‘social return’ als contractvoorwaarde op. Deze maatregel houdt in dat het Rijk bij aanbestedingen boven de 250.000 euro in het contract opneemt dat er bij de uitvoering van de opdracht ook mensen moeten worden ingezet met een grote(re) afstand tot de arbeidsmarkt. Deze maatregel krijgt meer en meer navolging en laat al steeds meer bedrijven kennis maken met de mogelijkheden van werk voor en met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ook gemeenten kunnen deze contractvoorwaarde opnemen in hun inkopen en aanbestedingen. Op deze manier wordt de doelstelling van social return ook lokaal verder ingevuld.
3
Enkele hulpmiddelen: MVO Prestatieladder De MVO Prestatieladder biedt bedrijven de mogelijkheid te laten zien welke inspanningen zij al doen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zij kunnen deze inspanningen ook laten certificeren. De Prestatieladder richt zich op de 3P’s van MVO: Planet, Profit en People.
Prestatieladder Socialer Ondernemen De Prestatieladder Socialer Ondernemen (PSO) is ontwikkeld om inzichtelijk te maken in welke mate bedrijven bijdragen aan de werkgelegenheid van personen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie. De PSO heeft als doel de prestaties van bedrijven die socialer ondernemen te (h)erkennen. Dit leidt uiteindelijk tot: • meer duurzame werkplekken voor mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie; • meer bedrijven die socialer ondernemen, onder meer door ketenstimulatie; • erkenning en grotere zichtbaarheid van deze bedrijven als een bedrijf dat socialer onderneemt De PSO is specifiek gericht op de MVO P van People en is een hulpmiddel voor gemeenten, woningcorporaties en andere opdrachtgevers om (ook) in aanbeste4
dingen met social return de bijdragen die bedrijven al leveren aan werkgelegenheid voor de mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie te laten meewegen.
IBN Social return Om het regionale bedrijfsleven te helpen bij en stimuleren tot werken met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt heeft IBN de IBN Social Return-formule ontwikkeld. Dit is niets meer dan hulp bij de invulling van een social returnparagraaf bij inkoop of aanbesteding. Dit kan uiteraard door de inzet van gedetacheerde medewerkers van IBN. Daarnaast zijn er vooral ook indirect vele andere mogelijkheden voor bedrijven om aan hun social returnverplichting te voldoen. Zoals het huren van vergaderruimte, horea, catering, broodjesservice, schoonmaak of groenonderhoud. Juist deze minder voor de hand liggende mogelijkheden zijn vaak een eye opener voor bedrijven en maakt de invulling van social return vrijwel altijd toepasbaar. IBN Social Return is een goed instrument voor het regionale bedrijfsleven om invulling te geven aan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Door te werken met IBN kunnen bedrijven aantonen aan MVO te doen, hun sociale gezicht tonen en zich eventueel laten onderscheiden met een MVO keurmerk. Ondernemers die werken met IBN, krijgen kwalitatieve dienstverlening tegen marktconforme prijzen én investeren bovendien rechtstreeks in de werkgelegenheid. Immers, de winst van IBN is met recht maatschappelijk rendement dat terugvloeit naar de groep mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
5
Bijzondere winst verdeling IBN Continuïteit is een belangrijke voorwaarde om op langere termijn werkgelegenheid te garanderen voor de groep mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Hiervoor houdt IBN een weerstandsvermogen aan om eventuele tegenvallers in de toekomst te kunnen opvangen. Het vrije vermogen dat boven het weerstandsvermogen komt, wordt als volgt uitgekeerd: • 25% wordt toegevoegd aan het innovatie- en acquisitiefonds (=bedoeld voor het stimuleren en creëren van werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt) • 25% wordt toegevoegd aan het personeelsfonds (voor de financiering van zaken voor medewerkers die CAO- en wettelijke verplichtingen te boven gaan) • 50% wordt als maatschappelijk dividend toegevoegd aan de Algemene Gemeentelijke Reserve. De gemeenten in het IBN-werkgebied kunnen dit gebruiken voor het creëren van extra werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
IBN werkt al langdurig met dit bijzondere systeem. Inmiddels hebben de gemeenten al ruim 24 miljoen euro toegekend gekregen. Op deze manier laten de gemeenten het maatschappelijk rendement van IBN volledig ten goede komen aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
6
Symbolische overhandiging cheque met maatschappelijk dividend aan Caroline van den Elsen, bestuursvoorzitter Werkvoorzieningschap Noordoost Brabant en wethouder sociale zaken & arbeidsmarktbeleid gemeente Veghel
IBN als social enterprise Nieuw in Nederland is de totstandkoming van zogeheten Social Enterprises. Social Enterprises zijn bedrijven die primair een sociaal doel nastreven met een duurzaam verdienmodel. Ze verdienen geld aan producten en diensten maar herinvesteren hun rendement in hun bedrijf en in de lokale gemeenschap. Ook IBN gelooft in sociaal ondernemen, zet maatschappelijke problemen om in kansen en ziet het streven naar maatschappelijk rendement niet als een bijzaak maar als het kloppend hart van het bedrijf. Wereldwijd zijn Social Enterprises een begrip aan het worden en ook in Nederland groeit het aantal. De kernboodschap van Social Enterprises wordt ook door IBN actief benut en ingevuld: Iedereen winst!
7
Social return on investment Werk betekent meer dan alleen geld verdienen. Het hebben van werk betekent meedoen in de maatschappij, erbij horen en volwaardig functioneren. Het hebben van werk biedt mensen nieuwe kansen en leidt bovendien tot een aantal opvallende positieve extra effecten: het social return on investment (SROI). In het SROI-onderzoek dat IBN eind 2011 heeft laten uitvoeren door PwC wordt dit onderbouwd. De resultaten zijn opzienbarend. Het aan het werk helpen van bijna 3.000 gesubsidieerde medewerkers door IBN resulteert in een positief resultaat voor de maatschappij, waarbij nog geldt dat een aantal zachte baten niet zijn gekwantificeerd zoals onder meer hogere zelfredzaamheid, hogere eigenwaarde en een positief effect op de directe kring rond de medewerker. Bovendien is de werkgelegenheid voor regulier productiepersoneel en kadermedewerkers bij IBN buiten beschouwing gebleven, evenals de werkgelegenheid bij toeleveranciers van IBN. De harde opbrengsten van IBN voor de maatschappij bestaan uit besparingen op uitkeringen en toeslagen, extra inkomsten uit belastingen, extra consumptie en extra productiviteit. De geschatte financiële baten liggen tussen de 63,3 miljoen euro en de 70,3 miljoen euro en zijn daarmee nagenoeg gelijk aan de kosten van IBN van 67,6 miljoen euro. (Cijfers 2011)
8
De zachte opbrengsten van IBN voor de maatschappij laten zich moeilijker in geld uitdrukken. Onderzoek toont aan dat mensen zonder werk vaker last hebben van depressieve klachten, minder tevreden zijn, weinig zelfwaardering ervaren en zichzelf minder bekwaam voelen. Doordat IBN mensen aan een volwaardige baan helpt, ontstaan er naar alle waarschijnlijkheid baten voor deze mensen in de vorm van een verhoogde kwaliteit van leven. Om deze veronderstellingen te onderbouwen is een enquête uitgevoerd onder 500 medewerkers van IBN en 500 mensen die op de wachtlijst staan en op het moment van het onderzoek dus nog geen baan hebben. De respons van 38%, evenredig verdeeld over beide groepen, maakt dat er sprake is van een representatieve steekproef.
9
Effecten van het hebben van werk Uit het onderzoek blijken onomstotelijk de effecten van het hebben van werk: • Medewerkers zijn gelukkiger dan mensen op de wachtlijst: het gemiddelde rapportcijfer dat medewerkers voor hun leven geven is een 7,2 terwijl kandidaten op de wachtlijst hun leven een 6,3 geven. Dit gegeven is doorvertaald naar een kostenbesparing op de geestelijke gezondheidszorg van circa 1,6 miljoen euro per jaar. • IBN medewerkers werken gemiddeld 2 uur meer dan ze aanvankelijk wensten of verwachtten. Eenmaal aan de slag willen of kunnen mensen meer dan ze vooraf aangeven. • IBN medewerkers sporten meer en zijn sociaal actiever.
10
Een deel van de zachte baten is financieel gemaakt (2,9 miljoen euro) in de vorm van besparingen op zorgkosten. Rekening houdend met de kosten van 67,6 miljoen euro leidt het onderzoek tot een netto resultaat van 5,6 miljoen euro. Zelfs als er wordt uitgegaan van een verdringingseffect van 10% (= het effect dat het werk dat door IBN-medewerkers wordt gedaan ten koste gaat van een baan van iemand anders) zijn de baten nagenoeg gelijk aan de kosten. Hierbij is een aantal zachte baten niet in geld omgerekend en bovendien zijn de effecten op de werkgelegenheid van niet-gesubsidieerde IBN-medewerkers en de werkgelegenheid bij toeleveranciers van IBN buiten beschouwing van het onderzoek gebleven.
11
I e d e r e e n w i n s t: • Ondernemers die werken met IBN, krijgen kwalitatieve dienstverlening tegen marktconforme prijzen en investeren bovendien rechtstreeks in de werkgelegenheid. Immers, de winst van IBN is met recht maatschappelijk rendement dat terugvloeit ten gunste van de groep mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Bovendien kunnen bedrijven op deze manier invulling geven aan hun maatschappelijke betrokkenheid bij de MVO-P van People. • De begeleiding van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt vergt speciale kennis en kunde, de inzet van IBN garandeert het bedrijfsleven deze passende begeleiding zodat de inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt duurzaam succesvol is, voor bedrijf en medewerker. • Werken betekent meer dan geld verdienen alleen. IBN-medewerkers zijn gelukkiger, sporten meer en zijn sociaal actiever dan voordat zij aan het werk konden. Voor gemeenten betekent meer werkgelegenheid bij of via IBN een daling van de uitkeringskosten naast andere positieve effecten voor de samenleving (extra consumptie, extra productiviteit en extra inkomsten uit belastingen).
12
