Voor nu, voor later, voor iedereen BEZOEK ONS VANDAAG NOG! UD Woonlabo Voor nu, voor later, voor iedereen

SLIMME N INGE OPLOSS OP WOONVRAGEN pag. 4-5-6

K E O Z E B ONS G A A D N VA NOG!

DEMONSTRATIECENTRUM

ADVIESCENTRUM

VORMINGSCENTRUM

ONDERZOEKSLABO

UD Woonlabo

UD Woonlabo

Voor nu, voor later, voor iedereen


UD WOONLABO | Guffenslaan 39 | 3500 Hasselt, België | Tel. + (32) 11 - 23 87 45 | e-mail: [email protected] | www.woonlabo.be Een project van:

in samenwerking met:

Met steun van:

UD Woonlabo

2

UD Woonlabo Voor nu, voor later, voor iedereen


UD WOONLABO:

LEVENSLANG ZORGELOOS WONEN UD WOONLABO WERD OP 22 MAART OFFICIEEL GEOPEND. Het UD Woonlabo is ‘het Vlaamse demo-huis voor toegankelijkheid en levenslang leefbaar wonen voor iedereen’. In een typische stadswoning, in het centrum van de stad Hasselt, laat het ‘UD Woonlabo’ je kennismaken met de troeven van Universal Design. Hier leer je hoe je een woning kan bouwen of verbouwen die voor iedereen geschikt is en ondervind je hoe je comfortabel oud kan worden in jouw droomhuis.

‘LAAT JE LEIDEN DOOR HET UD WOONLABO UD Woonlabo EN ONTDEK DE Voor nu, voor later, voor iedereen GEHEIMEN VAN UNIVERSAL DESIGN.’

DEMONSTRATIECENTRUM

In een interactieve demonstratiewoning kan je producten zelf uittesten. Met domotica kan je de woning aanpassen van een aangename werkomgeving tot een relaxerende rustruimte. De deuren verschuiven op een manier zodat ruimte gecreëerd kan worden of privacy gegarandeerd wordt. Werktabletten en kasten kunnen op verschillende manieren in hoogte versteld worden. Via sensoren wordt je hartslag al slapend gemonitord en via communicatieplatformen kan je zorgen dat je eten of andere diensten aan huis geleverd worden. De technologie staat niet stil. Breng een bezoek aan de demonstratiewoning en doe zelf de test. De demonstratiewoning wenst te inspireren door goede voorbeelden te tonen, zowel op het vlak van ontwerp van de woning, als wat betreft het inpassen van mooie, gebruiksvriendelijke producten en elementen in de woning en dit alles volgens de principes van Universal Design.

‘Universal Design als ontwerpbenadering streeft naar een slim ontwerp: een mooie en aantrekkelijke vormgeving gecombineerd met een praktisch gebruik voor iedereen!’

3

INFORMATIE- EN ADVIESCENTRUM UD Woonlabo

Voor nu, voor later, voor iedereen Naast een demonstratiewoning beschikt het UD Woonlabo ook over een informatie- en adviescentrum. In de infotheek kan je terecht voor uitgebreide informatie over producttoepassingen en mogelijkheden om een woning te ontwerpen volgens de principes van Universal Design. Een team van deskundigen beantwoordt graag je vragen, maar voor een uitgebreid advies kan je best vooraf een afspraak maken.

Het woonadvies op maat gebeurt door medewerkers van het Toegankelijkheidsbureau. Particulieren kunnen bij hen terecht voor een advies woningaanpassing of meegroeiwonen. Ouderen en personen met een handicap krijgen een individueel advies hoe je een woning kan aanpassen of (ver) bouwen. Naast de technische aspecten geven zij ook een financieel advies met de tussenkomsten waarop je kan rekenen. Opdat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen, kunnen lichte aanpassingen en eenvoudige hulpmiddelen een uitkomst bieden. Het Toegankelijkheidsbureau zoekt samen met de oudere naar praktische oplossingen.

Maar ook iedereen die een woning bouwt, en die bewust kiest voor een woning met extra gebruikskwaliteit krijgt de nodige tips en ondersteuning door middel van een advies meegroeiwonen. Een woning bouwen is een belangrijke investering, daarom promoten we dat die woning dan ook flexibel is en kan meegroeien met de veranderende behoeften van de bewoners. Het maakt dat een woning zich kan aanpassen aan zijn bewoners en niet omgekeerd. Dit betekent van meet af aan comfort en veiligheid voor iedereen, wat levenslang wonen mogelijk maakt. Met de vergrijzing van de bevolking dreigt een groot tekort aan woningen die basistoegankelijk zijn. Een meegroeiwoning is breder inzetbaar en heeft dan ook een hogere verkoopswaarde. Meegroeiwonen stimuleert en inspireert zowel de jonge als de oudere bouwer om vooraf beter na te denken over de toekomstmogelijkheden binnen het wonen. Het advies ‘meegroeiwonen plus’, gaat een stapje verder. Hier worden in het bijzonder 50-ers en 60-ers gestimuleerd om

ADVIESCENTRUM

tijdig na te denken over hun woonsituatie. Het centrum staat open voor verscheidene doelgroepen. Zowel voor particuliere bouwers en verbouwers, professionelen uit de bouwsector zoals architecten, installateurs, projectontwikkelaars, aannemers, maar ook voor professionals uit de thuiszorg, zoals thuisverplegers, mantelzorgers, en voor iedereen die geïnteresseerd is. Hier kan je je licht opsteken en recente ontwikkelingen inzake aanpasbaar en flexibel wonen blijven volgen.

Wil je op de hoogte blijven van de nieuwste trends in het woonbeleid? Ga dan zeker eens langs in het UD Woonlabo zodat ook jouw woning een leven lang meegaat.

VORMINGSCENTRUM UD Woonlabo

Voor In nu, het voor vormingscentrum later, voor iedereen kunnen zowel professionals als het grote publiek terecht voor vormingen, seminaries, symposia en tentoonstellingen. Deze vormingen kaderen binnen de thema’s zorg en wonen, en leren iedereen rekening houden met de principes van Universal Design.

Het doel is dat het ganse bouwteam de drempel overwint en zich bewust wordt

van het feit dat functioneel, aanpasbaar en flexibel wonen ook mooi kan zijn. Daarnaast is het ook belangrijk voor de uitvoerders dat men inzicht heeft in de principes van Universal Design. Enkel op deze manier kan men tot een goed resultaat komen. Het UD Woonlabo wil alvast op een dynamische manier de uitdagingen en mogelijkheden tijdens een inclusief ontwerpproces tonen. Maar ook

vorming voor de zorgverstrekkers zal prominent aanwezig zijn. Zij zijn het dikwijls die de eerste signalen geven om de woon-zorg omgeving te optimaliseren zodat zorgverstrekking efficiënt kan gebeuren en minder afhankelijk is van obstakels in de woonruimte.

VORMINGSCENTRUM

‘INVESTEREN IN UNIVERSAL DESIGN IS INVESTEREN IN DE TOEKOMST.’ UD Woonlabo

Voor nu, voor later, voor iedereen Als vierde pijler beschikt het UD Woonlabo over een onderzoekslabo, een living lab, waar onderzoek wordt georganiseerd naar gerichte wooneisen voor iedereen.

In samenwerking met bedrijven zullen nieuwe ontwerpen en producten geëvalueerd worden in een realistische context. Aan de hand van proefopstellingen worden installaties en woonconcepten onderzocht op hun kwaliteiten en bruikbaarheid. Onderzoekers zullen hiervoor samenwerken met studenten, bedrijven en ervaringsdeskundigen. Bijzondere aandacht zal uitgaan naar participatief onderzoek op het interdisciplinair domein van zorg en wonen.

ONDERZOEKSLABO

BEN B E H T A W RG O Z N E N WONE N EN E E M E G AR MET ELKA COMFORTABEL JE HOE KAN DEN IN JE EIGEN R OUD WO MWONING? DROO

EK D T N O KOM ENN HET HET I . O B A L N O O W D U

UD Woonlabo

4



ONTDEK DE SLIMME OPLOSSINGEN VAN UNIVERSAL DESIGN WOONLABO Bij het ontwerp van de demonstratiewoning werd rekening gehouden met de principes van Universal Design. Dit betekent dat men bij het ontwerpen van het gebouw rekening houdt met de ruimst mogelijke verscheidenheid van gebruikers, jong en oud vormen steeds de sleutel tot een volwaardige maatschappelijke integratie en participatie van iedereen.

1 HOOG/LAAG KEUKEN UD Woonlabo

2 FRIGOLADE UD Woonlabo

Hoe kan je ervoor kan je ervoor zorgen dat je keuken bruikbaar is alVoor nu, voor later, voor iedereen zorgen dat de inhoud zittend en rechtstaand voor zowel kleine als grote persovan een frigo overnen? zichtelijker is? De keuken is een werkplek. Hier wordt gekookt, gebakken, afgewasDoordat de frigo in ladesen, … Als we rekening houden met de principes van Universal Design vorm is, heb je een beter moet de keuken toegankelijk zijn voor grote mensen, maar ook voor overzicht en kan je alles kleine personen, voor rolstoelgebruikers, personen met een visuele of er eenvoudiger uitnemen. auditieve beperking, … . Om aan al deze eisen van ieder individu te Geen vergeten potjes achvoldoen tonen we in 2 keukens wat de verschillende mogelijkheden teraan. Door van bovenaf zijn. Zo kan je zien hoe je een werkblad in hoogte verstelbaar kan het overzicht te bewaren maken, wat de diepte van een kast als voor- of nadeel heeft, hoe weet je zelfs wat achterhoger gelegen kasten toch bereikbaar worden, welke toestellen funcaan in je frigo zit. tioneel zijn, …

Hoe Voor nu, voor later, voor iedereen

3 STOEL UIT VILT UD Woonlabo

Bestaan Voor nu, voor later, voor iedereen

er stoelen die eenvoudig te verplaatsen zijn, stevig en licht zijn, en bovendien stapelbaar? Er bestaat een ruim aanbod aan stoelen. Voor iedere ruimte is er wel een aangepaste stoel. De kleuren zijn anders, de stoffen zijn anders, de vormgeving varieert. Ook in het UD Woonlabo kan je verschillende stoelen komen uittesten. Deze stoelen zijn speciaal gekozen omwille van de ergonomie en vormgeving. Één van deze stoelen valt op door zijn vernieuwend materiaalgebruik. De stoel is vervaardigd van vilt, hetgeen er voor zorgt dat deze stoel extreem licht is en gemakkelijk te verplaatsen is. Daarnaast is de stoel nog stapelbaar en is er ook aandacht besteed aan de vormgeving.

5

ELEKTRONISCHE

4 SLEUTEL UD Woonlabo


Hoe kan je een deur openen wanneer een sleutel in het slot steken moeilijker wordt? In het UD Woonlabo is de voordeur geautomatiseerd. Dit heeft als voordeel dat wanneer je met zakken in beide handen aan de voordeur komt, je niet nog moet zoeken naar je sleutels en het sleutelgat, maar dat de deur eenvoudig opent wanneer je elektronische sleutel gedetecteerd wordt. Deze sleutel moet je niet aan de deur scannen, maar kan gewoon in je handtas of broekzak blijven zitten. Daarnaast kan door het automatiseren van je volledige woning extra functies worden toegekend aan het detecteren van deze sleutel. Zo zal in het UD Woonlabo niet alleen de deur openen, de plateaulift zal ook zakken voor een rolstoelgebruiker en de verlichting gaat aan.

5 DOMOTICA UD Woonlabo

Wat Voor nu, voor later, voor iedereen

is de rol van domotica en hoe kan dit zelfstandig wonen bevorderen?

Domotica speelt een belangrijke rol in het UD Woonlabo. Domotica zorgt voor de automatisatie van de woning, zoals verlichting, verwarming, ventilatie en koeling, de bediening van huishoudelijke apparaten, bewaking en veiligheid in huis, vergroten van het comfort, enz. Zo kan bijvoorbeeld sfeerverlichting of RGB-verlichting aangepast worden aan de activiteit die er plaatsvindt. Daarnaast zorgt deze verlichting er eveneens voor dat wanneer er een alarm is, de algemene verlichting rood wordt of enkele felle lichtflitsen het alarm melden in combinatie met geluid. Producten die aangesloten zijn op het netwerk, zoals in hoogte verstelbare kasten, rolluiken, enz., kunnen bediend worden vanaf een vast computerscherm in de keuken of vanaf een tablet of gsm. Door de integratie van verschillende technologieën kan men er voor zorgen dat zorgbehoevende personen toch zelfstandig thuis kunnen wonen.

7 KLIKSPIEGEL UD Woonlabo


6 WELLNES TOILET UD Woonlabo


is een wellness toilet en wat zijn hiervan de voordelen? Water is een natuurelement en wordt gebruikt als een reinigend middel. Geen wonder dus dat een wc-douche overal ter wereld steeds meer enthousiaste aanhangers wint. In het UD Woonlabo kan je zien en testen hoe een wc-douche werkt. Dit wellness toilet heeft naast een mooie vormgeving een zelf in te stellen wc-douche, ook een droger, verwarmde bril, bijkomende verlichting, een elektrisch bedienbare bril en dit alles met een eenvoudige afstandsbediening. Ontdek de voordelen en instelmogelijkheden zelf.

is een klikspiegel en wat biedt deze spiegel aan voordelen? Een spiegel kan perfect op jouw maat geïnstalleerd worden. Maar wanneer je na een ongeval tijdelijk in een rolstoel terechtkomt blijkt deze spiegel niet meer zo praktisch. Er bestaan eenvoudige oplossingen om ervoor te zorgen dat iedereen zich kan spiegelen, zowel kinderen, personen die zitten of rechtstaan. Een bekend voorbeeld is een spiegel die van vloer tot plafond loopt, een andere oplossing is een klikspiegel. Door het kantelen van de spiegel bepaal je zelf via welke hoek jij, je het best kan spiegelen.

6

8 RELAX ZETEL MET OPSTAPHULP UD Woonlabo


is het voordeel van een relaxzetel met opstahulp?

9 EEN NIVEAUVERSCHIL UD Woonlabo


Er zijn verschillende soorten zetels, zelfs geautomatiseerde zetels, relaxzetels. Deze zetels zijn eenvoudig te bedienen en zorgen voor een aangenaam comfort, zowel voor jonge mensen als oudere personen. Wanneer deze zetel nog eens voorzien is van een opstahulp, helpt deze zetel jou bij het opstaan uit de zetel en het plaatsnemen in de zetel. Een comfort dat voor iedereen praktisch is.

OVERSTIJGEN

Hoe kan je de treden bij een voordeur wegwerken? Wanneer je een niveau aan je voordeur moet overstijgen kan je gebruik maken van een losse helling. Helaas is dit niet altijd mogelijk, omdat de voordeur rechtstreeks kan uitkomen op de stoep en dus geen privé eigendom is. Een oplossing is dan om de helling te verplaatsen naar de inkomhal. Wanneer deze hal dan nog eens te kort is, bestaat er een oplossing zoals een plateaulift. In het UD Woonlabo kan je zien hoe deze plateaulift volledig weggewerkt is in de ruimte. Wanneer het beklimmen van de trap een obstakel vormt, maar je toch nog kan stappen, bestaan er tussentreden die de trap nemen gemakkelijk maken. Bovendien blijf je op deze manier langer actief.

BEZOEK ONS VANDAAG NOG PLAN JE BEZOEK Of je nu een bezoek brengt met je familie, vrienden, vereniging of organisatie, collega’s of in schoolverband: in het UD Woonlabo is iedereen welkom. Met een aangepast programma dat rekening houdt met jullie wensen en interesse.

OPENINGSUREN • Open voor groepen - dinsdag tot en met vrijdag van 10 uur tot 17 uur (reservatie verplicht) - elke 2de en 4de zaterdag van de maand van 10 uur tot 17 uur (reservatie verplicht) • Open voor individuele bezoekers - woensdag van 13 uur tot 17 uur - elke 2de en 4de zaterdag van de maand van 10 uur tot 17 uur - tijdens de andere openingsuren kan individueel bezoek enkel na reservatie • Gesloten: - feestdagen, zondag en maandag - voor vakantieregeling raadpleeg de website: http://www.woonlabo.be/Info

PRIJS • Individuele bezoekers: e 3,00 per persoon (inclusief digitale gids) - onder de 12 jaar gratis - studenten e 2 • Groepen maximum 15 personen: e 2,00 per persoon (vanaf 10 personen) - e 50,00 voor de gids (1,5u)

SPECIFIEKE (TOEGANKELIJKHEIDS) NODEN Indien je assistentie nodig hebt, een parkeerplaats wenst te reserveren of andere noden hebt, dien je dit aan te vragen bij jouw reservatie.

EXTRA EN T I E T I V I T AC E

TISCH - 2 THEMA EN PER JAAR TELLING S N O O T TEN ARIES EN IN M E S , IA - SYMPOS RKSHOPS WO N LEIDINGE P O E D N PE - KORTLO D JE

FO VIN N I R E E M ITE: S B E W E OP D O.BE B A L N O O WWW.W

7

10 PLATFORM MET UD Woonlabo


Hoe kan je op één plaats verschillende diensten raadplegen die zelfstandig wonen mogelijk maken? Om langer zelfstandig thuis te wonen bestaan er verschillende diensten waarop je beroep kan doen voor hulp aan huis. Dit kan gaan van een poets- en klusjeshulp tot medische verzorging aan huis. Om door de bomen het bos te zien bestaat er een platform dat al deze diensten bundelt. Naast het bundelen van de diensten kan je ook toepassingen toevoegen waarmee je bijvoorbeeld je gewicht kan bijhouden of je hartslag kan monitoren. Met behulp van eenvoudige blokjes op een online platform worden de toepassingen en diensten op een uniforme manier tot bij de gebruiker gebracht. Bovendien kan het menu volledig aangepast worden aan jouw noden en behoeften.

Dit project kwam tot stand dankzij:

Enocent Mobility Solutions

R

N

E

DIENSTVERLENING

Enocent Mobility Solutions Enocent Mobility Solutions

UD Woonlabo

8



UNIVERSAL DESIGN. ONTWERPEN VOOR IEDEREEN, INTEGRAAL EN INCLUSIEF… In onze hedendaagse geïndustrialiseerde maatschappij worden we, als gebruikers, in toenemende mate geconfronteerd met gesofisticeerde gebruiksvoorwerpen, nieuwe technologieën, moderne infrastructuur en futuristische gebouwen. Hierdoor vergroot het gevaar dat grote groepen gebruikers niet mee zijn en ernstig beperkt worden in het optimaal functioneren binnen deze complexe omgevingen. Anderzijds leiden ook vele banale belemmeringen, in dagdagelijkse niet complexe omgevingen, tot beperkingen in het functioneren.

1 BRUIKBAAR VOOR IEDEREEN Het ontwerp is bruikbaar voor een verscheidenheid van mensen, elk met eigen beperkingen en mogelijkheden.

Versie verticaal

Lettertype FUTURA Bold en Book

Versie horizontaal

Pantone 316 u CMYK 100/0/27/68

Een gezonde vrouw of man die na een val en na medische verzorging thuiskomt met een been in gipsverband, kan het eigen lichaam beschouwen als ‘belemmerd’, maar kan evenzeer vanuit die nieuwe situatie de vertrouwde kleine toiletruimte thuis ervaren als niet bruikbaar, als ‘belemmerende ruimte’. Een persoon met een kind op de arm kan zich tijdelijk in een handicapsituatie bevinden wanneer deuren, lichtschakelaars, of kranen niet met één hand bediend kunnen worden. Een trap zonder leuning vormt een obstakel voor iemand met evenwichtsstoornis, met beperkt zicht of met een zware reiskoffer. Essentieel in het nieuwe Universal Design-concept is het feit dat het rekening houdt met een verscheidenheid van gebruikswijzen, en dat het alle gebruikers blijft steunen ook in wijzigende omstandigheden en doorheen de verschillende levensfasen ‘van jong tot oud’. Universal Design is dus geen ontwerpbenadering die specifiek gericht is op de gestigmatiseerde groep van ‘gehandicapten’, maar wel één die fundamenteel rekening houdt met permanente of tijdelijke functioneringsbeperkingen, zowel geestelijk als fysisch..

Universal Design, of in het Nederlands ‘Ontwerpen voor Iedereen’, is uiteraard een utopisch doel dat we nooit volledig zullen bereiken. Het is wel een doelstelling die in belangrijke mate een bijdrage kan leveren in het debat en de besluitvorming rond de kernvraag ‘welke leefomgeving willen we in de 21e, voor wie en hoe?’ De zeven principes van Universal Design verduidelijken het concept en helpen ons op weg naar concrete maatregelen.


Versie horizontaal


Foto : Jasmien Herssens Brede gang van het publieke deel van het Provinciehuis Vlaams Brabant (Leuven), met contrastrijke deuren, voorzien van grote cijfers.

5 MARGE VOOR VERGISSINGEN

Het ontwerp is geschikt voor een grote verscheidenheid aan persoonlijke voorkeuren en capaciteiten. Versie horizontaal


Versie verticaal




Foto : Yvonne Knevels Voorbeeld van een ergonomische schaar met veer, geschikt voor rechts- en linkshandigen, en sluitbaar met dezelfde hand. Slot heeft ook duidelijk kleurcontrast.

Het ontwerp beperkt gevaren en ongewenste resultaten van verkeerde handelingen of van onbewuste acties. Versie horizontaal


Foto : Karin Bendixen, DK In de nieuwe metro in Kopenhagen (DK) beschermt een glazen wand, met automatische schuifdeuren het vallen op de sporen.

3 EENVOUDIG EN INTUÏTIEF GEBRUIK

Versie verticaal




Het ontwerp communiceert de noodzakelijke informatie efficiënt aan de gebruiker, los van omgevingsomstandigheden en los van de zintuiglijke capaciteiten van de gebruiker.

2 FLEXIBILITEIT IN HET GEBRUIK

Universal Design is een internationaal ontwerpconcept dat stapsgewijze een mensgericht antwoord probeert te formuleren op groeiende maatschappelijke vragen naar fysieke toegankelijkheid, en naar verstaanbaarheid en bruikbaarheid voor iedereen. Bij aanvang van de 21e eeuw eisen steeds meer belangengroepen gelijke rechten en kansen, en gebruiksgemak op. Zij vragen daarbij uitdrukkelijk toegang tot een grote verscheidenheid van fysieke, sociale en virtuele omgevingen. Bij dit laatste denken we in eerste instantie aan het ruime aanbod op vlak van informatie- en communicatietechnologie, ICT. De groeiende groep van oudere bewoners van dorpen en steden is zo’n belangengroep die aandacht vraagt. Met de veroudering van de bevolking neemt ook de vraag toe naar fysieke omgevingen en gebruiksvoorwerpen die goed bruikbaar blijven bij wijzigende motorische, zintuigelijke en mentale (on-)mogelijkheden. Medische wetenschappen en technieken, en sterk verbeterde sociale voorzieningen, hebben bijgedragen tot een drastische verlenging van de levensverwachting en van de periode dat mensen maatschappelijk actief kunnen blijven. Dramatisch genoeg is het merendeel van onze woonomgevingen onvoldoende aangepast aan de behoeften van mensen die moeilijker stappen of minder goed horen of zien. Er is, met andere woorden, veel aandacht gegaan naar ‘ouder worden’ op zich, maar niet of onvoldoende naar mensvriendelijke leef- en woonomgevingen en voorzieningen voor de concrete mensen in deze levensfase. De uitbouw van steeds meer speciale (zorg-)voorzieningen voor speciale doelgroepen, is economisch niet haalbaar en is sociaal gezien ook niet wenselijk, ze haalt mensen weg uit hun vertrouwde sociale omgevingen en ze stigmatiseert. Gans onze bebouwde omgeving moet stapsgewijze toegankelijk gemaakt worden voor een grote diversiteit van mensen en dat voor alle leeftijden (age-friendly).

Versie verticaal

Foto : Hubert Froyen 2012 Voorbeeld van een metrovoertuig op de luchthaven JFK (New York), Met brede automatische deuren en drempelloze, gemarkeerde toegang.

Versie verticaal


4 VERSTAANBARE INFORMATIE

Het gebruik moet gemakkelijk te begrijpen zijn, los van de ervaring, kennis, taalvaardigheid of mate van concentratie van de gebruiker. Versie horizontaal



Versie verticaal



Foto : Peter Princen Voorbeeld van een hoekige kunststof fles voor medicamenten, met contrastrijke en gekartelde dop. Op de schroefdop zit bovendien een brede groef die openen en sluiten met behulp van een rand of staaf mogelijk maakt.

6 BEPERKTE INSPANNING Het ontwerp kan efficiënt en comfortabel gebruikt worden met een minimale inspanning. Versie horizontaal


Foto : Ria Ceyssens Bediening van een één-hand-mengkraan vergt weinig of geen inspanning en kan zelfs met gesloten hand of elleboog gebeuren.

9 7 GESCHIKTE AFMETINGEN EN GEBRUIKSRUIMTEN

Versie horizontaal


Het ontwerp voorziet passende maten en ruimten voor het bereiken, het betreden, het grijpen en voor het gebruik, en dit onafhankelijk van lichaamslengte, gestalte of mobiliteit van de gebruiker.


Foto : Jens Hasse, Crisp & Clear n°1 April 2000 Voorbeeld van een brede liftdeur die toegang voor een dubbelbrede buggy mogelijk maakt.

Deze algemene principes verduidelijken wel het concept van Universal Design, maar op zich bieden ze onvoldoende ondersteuning voor besluitvormers, ontwerpers en bouwers als deze daadwerkelijk aan de slag willen gaan. Professionele ontwerpers ontwerpen van oudsher voor modale gebruikers, en hebben vaak weinig of geen aandacht voor menselijke verscheidenheid. De aandacht die momenteel gevraagd wordt voor de grote diversiteit van menselijke mogelijkheden en beperkingen (motorische, sensorische, op vlak van orgaanafwijkingen en gestalte, mentale en psychische behoeften) is vrij nieuw en nog onvoldoende gekend bij de professionele ontwerpers en bij de verantwoordelijken voor beheer van bebouwde omgevingen. Niet enkel de ontwerpuitgangspunten, maar evenzeer het gehele ontwerpproces moet aan-

gepast worden en moet meer mensgericht worden. Het is belangrijk om mensen met beperkingen (ervaringsdeskundigen) te betrekken en dit zowel in het ontwerpproces als in de evaluatie van het uiteindelijke concept (Post Occupancy Evaluation). Ook het systematisch verzamelen van zowel gebruiksproblemen als van beproefde oplossingen, in zogenaamde ‘Universal Design Patronen’, zorgt voor opbouw van gedeelde kennis en ervaring ten aanzien van menselijke behoeften. We hebben de voorbije eeuwen zoveel waardevolle kennis ontwikkeld en verzameld met betrekking tot stabiliteit en constructie, energieprestatie en uitbatingskosten, technische uitrusting en materiaaleigenschappen van gebouwen. In vele opzichten zijn eigenschappen en gedragingen van gebouwen vrij nauwkeurig voorspelbaar op basis van berekeningen, maar helaas we kunnen niet garanderen dat het ook een weldoende omgeving zal zijn voor oudere mensen, voor kinderen, voor mensen die minder mobiel zijn, of minder goed horen en zien, voor mensen met psychische of met mentale beperkingen. We vinden nu dat die mensen mee moeten denken en mee voorstellen moeten formuleren voor de planning van ruimten, voor de vorm en gebruik van voorwerpen en meubels, voor geuren en kleuren, voor lichtinval, voor texturen, voor de juiste materialen. Om al deze redenen is het PHL departement architectuur twintig jaar geleden begonnen met systematisch onderzoek en onderwijs rond Universal Design. Begin vorig jaar is een synthese van dit werk in boekvorm gepubliceerd (Froyen, 2012). Ook de bouw van het UD Woonlabo is het resultaat van deze ervaring en kennis, en is tevens een bouwsteen voor doelgericht onderwijs en onderzoek in de toekomst.

‘De grote maatschappelijke vraag enerzijds, en anderzijds de nauwe samenwerking van PHLArchitecture met vzw Toegankelijkheidsbureau en met PHL-Healthcare, zijn zeker beloftevol voor de toekomst.’

ONTWERPEN VOOR IEDEREEN… Het Toegankelijkheidsbureau ijvert al meer dan 20 jaar voor toegankelijkheid en was in Vlaanderen de pionier. In 2005 werd het Toegankelijkheidsbureau, met zijn roots in Limburg, erkend als Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid. Dit resulteerde in de oprichting van vzw ENTER. Enter ondersteunt ondermeer de Vlaamse overheid bij het ontwikkelen van een Vlaams toegankelijkheidsbeleid. Als technische en inhoudelijke partner ontwikkelt Enter instrumenten, richtlijnen, en allerhande projecten om toegankelijkheid breed ingang te doen vinden. En dit op alle terreinen, wonen, mobiliteit, publieke omgeving en gebouwen, zorg, toerisme, openbaar groen, want toegankelijkheid heeft vele gezichten. Enter heeft 8 publiekwebsites, waar gebruikers, beleidsmakers en professionelen inspiratie kunnen vinden en degelijk geïnformeerd worden. Meer info vind je terug op www.entervzw.be Waar Enter zich richt op het onderzoek op Vlaams niveau, geeft het Toegankelijkheidsbureau advies op maat, begeleiding en vorming bij concrete projecten. Een 12 koppig multidisciplinair team van ondermeer gespecialiseerde architecten en paramedici staat in voor de advisering en begeleiding op maat. Het Toegankelijkheidsbureau loodst de ontwerper, bouwheer en uitvoerder doorheen heel het bouwproces. Zo hebben 36 gemeenten en de provinciebesturen van Limburg en Vlaams Brabant een samenwerkingsovereenkomst met het Toegankelijkheidsbureau. Het Toegankelijkheidsbureau is hun technische partner bij het realiseren van toegankelijke projecten zoals, openbare ruimten, publieke gebouwen, welzijnsvoorzieningen, toeristische infrastructuur, mobiliteitsvoorzieningen, … Ook projectontwikkelaars, private bouwheren en sociale woningbouwverenigingen roepen het advies van het Toegankelijkheidsbureau in om toegankelijkheid in te passen in hun projecten. Een bijzondere expertise heeft het Toegankelijkheidsbureau ontwikkeld in de zorgsector waar toegankelijkheid een cruciaal gegeven is. Om te weten of bestaande infrastructuur toegankelijk is, is er een toegankelijkheidsscreening. Dan komen gespecialiseerde adviseurs ter plaatse om de mate van toegankelijkheid en bruikbaarheid voor iedereen na te gaan. Hieruit volgt een actieplan in fases voor de eigenaar met praktische tips en voorstellen ter verbetering op korte, middellange en lange termijn. In een persoonlijk gesprek geeft onze architect/ingenieur tekst en uitleg. Deze screening levert enerzijds objectieve informatie voor de gebruiker en de eigenaar, anderzijds kan de beleidsverantwoordelijken aanzetten om de toegankelijkheid te verbeteren. Deze informatie wordt opgenomen in de databank die te raadplegen is via de website www.toegankelijkvlaanderen.be.

MEER E: I T A M R INFO heidsbureau.be

ankelijk www.toeg r vzw.be www.ente l.be erensleute v il z e d . w ww onen.info iw e o r g e e be www.m jkgebouw. li e k n a g e www.to geving.be m o e jk li e k an e www.toeg anderen.b la v jk li e k n a www.toeg obiel.be m r e e m . w e ww dlokalen.b g u je e jk li e ank www.toeg

UD Woonlabo

10



UD WOONLABO: EEN MULTIDISCIPLINAIR PROJECT VOOR ONDERZOEK, ONDERWIJS EN VOORAL VOOR DE HELE SAMENLEVING. De Provinciale Hogeschool Limburg (PHL) en vanaf september de PXL (de nieuwe fusiehogeschool tussen PHL en XIOS Hogeschool) heeft een lange traditie in verband met Universal Design. Al meer dan twintig jaar is het departement Architectuur een koploper in Vlaanderen wat betreft ontwerpen voor iedereen en altijd (Universal Design). Midden jaren ‘90 ontstond er een samenwerking met het Toegankelijkheidsbureau en begin jaren 2000 ontstond er een nauwe samenwerking met de opleiding Ergotherapie van de PHL. Vanuit deze multidisciplinaire benadering ontstond de drang om niet alleen vanuit theoretisch onderzoek kennis over te brengen op onze studenten, maar ook om kennis op te doen via een eigen ontwikkelde woonomgeving en deze in te vullen met tastbare en goede voorbeelden dat ze een voorbeeldfunctie zou hebben voor de hele samenleving. Deze droom was de aanleiding om een quasi bouwvallige woning op het grondgebied van de PHL (de voormalige conciërgewoning van het Provinciaal Moederhuis) te renoveren en om te bouwen tot een demonstratiewoning.

EEN LEVEND LABORATORIUM UD Woonlabo

Het bouwproject was tevens een onderVoor nu, voor later, voor iedereen zoeksproject waar architecten en ergotherapeuten hun expertise combineerden om samen met architect Simoni (docent aan de PHL) en bureau TOKO een woning te creëren die voldoet aan de vereisten van Universal Design. Een woning die kan meegroeien met de noden van de gebruikers. Deze woning kan dan ook gebruikt worden als goed voorbeeld voor eenieder die vandaag wenst te bouwen en die een visie op de toekomst heeft of die een combinatie tussen wonen en zorg wil uitwerken tot een niet-stigmatiserende en functionele omgeving waar participatie van de gebruiker en autonomie centraal staan. Dit huis zal dan ook particulieren maar ook overheden en bedrijven wegwijs maken in het economisch en maatschappelijk belang van Universal Design. woVoor het onderzoek moest het een wo ning worden die nooit af is. Het huis wordt een living-lab waar ruimte is voor bijkomende aanpassininvullingen en aanpassin gen. Samen met bedrijven en ervaringsdeskundigen wordt onderzoek opgezet om bestaande producten vanuit gerichte ervaring te optimaliseren of nieuwe ontwerpen, producten en toepassingen te gaan testen. We bekijken of deze wel echt

functioneel zijn en een meerwaarde genereren voor een grote en diverse gebruikersgroep. We zullen ze dus aftoetsen aan de principes van Universal Design, zodanig dat ze in het dagdagelijks gebruik het leven voor heel wat doelgroepen (al of niet in een zorgomgeving) aangenamer en gemakkelijker kan maken. Het is deze kennis uit onderzoek die morgen in het UD Woonlabo kan getoond worden aan onze eigen studenten, aan professionals maar ook aan geïnteresseerde particulieren. Daarmee is het UD Woonlabo een uniek project. Het brengt onderzoekers, studenten, bedrijven, ervaringsdeskundigen, professionals en het grote publiek bij elkaar. Het UD Woonlabo zorgt dat kennis toegankelijk wordt gemaakt voor het grote publiek. Hoger onderwijs staat hierdoor niet alleen ten dienste van het onderzoek, de studenten, en de professionele wereld waar haar studenten terecht komen, maar slaat een maatschappelijke brug naar de hele samenleving. Hier zit de belangrijkste meerwaarde voor de toekomst. Door de wijziging van het onderwijslandschap zal vanaf september 2013 het UD Woonlabo een samenwerking worden tussen de Hogeschool PXL, de Universiteit Hasselt, vzw Toegankelijkheidsbureau en vzw Enter.

11

ONDERZOEK & UD WOONLABO Binnen het praktijkgericht onderzoek ligt de nadruk voornamelijk op het speerpunt “Zorg” en “Wonen” in het uitbouw van het UD Woonlabo. Deze uitbouw gebeurt in samenwerking met het departement PHL-Architecture en PHL-Healthcare. PHL-Architecture verleent aanhaar deskundigheid aan gaande onderzoek en dienstverlening vanuit de ontwikkeling van nieuwe woonconcepten die aanaan voortdusluiten op de voortdu rend wijzigende noden en behoeften van zowel de samenleving, de gezondheids- en welzijnszorg als (interieur)architecten en projectontwikkelaars. De Expertisecel Ouderenzorg (ECOZ) van het departement PHL-Healthcare wil de kijk op ou ouderenzorg positief inkleuren. Vanuit expertieen empowerende visie wil de experti secel enerzijds via opleiding en vorming interdisop maat zorgen dienstverleners interdis begeleiciplinair opleiden om ouderen te begelei den inzake het optimaal benutten van hun eigen competenties. De globale doelstelling is steeds om ouderen hun eigen leven en ontwikkeling maximaal en zo lang mogelijk in eigen handen te houden. Anderzijds zijn de vragen, behoeften, waarden en normen van de ouderen van vandaag niet dezelfde als die van de ouderen van exmorgen. Op deze evoluties tracht de ex pertisecel in te spelen via de uitbouw van praktijkgericht onderzoek. De deskundigheid vanuit de Expertisecel Ouderenzorg (ECOZ) is gericht op ‘Vernieuwende zorgmodellen en zorgtechnologieën’. De onderzoekslijhieraan gekoppelde onderzoekslij nen zijn: prak• Het uitvoeren van evidence based prak techtijkonderzoek inzake (assistieve) tech nologie in de zorg. • Het uitwerken van evidence based praktijkrichtlijnen en tools ter ondersteuning van het zorgproces met aandacht voor de autonomie en participatie van de cliënt. vor• Het ontwikkelen van vor inmings-, educatie- en in terventieprogramma’s voor mantelzorgers en (toekomstige) zorgprofessiothuisnals in de thuis gezondheidszorg. Cruciaal binnen deze integrale onderzoekswerking is de samenwerking met complementaire kennispartners be(aanbod), de be innoverendrijven als innoveren de kracht en de mensen (ermet zorgbehoeften (er varingsdeskundigen). In het

UD Woonlabo kunnen bedrijven met nieuwe producten zich aanmelden, zodanig dat deze getest kunnen worden op hun functionaliteit of zullen deze bedrijven vanuit het onderzoek naar zorgbehoeften van kwetsbare ouderen en andere doelgroepen, inclusief personen met beperkingen gedreven worden tot de ontwikkeling van nieuwe producten (innovatie) in de context van zorg en wonen. Door de expertise van diverse partners op een interdisciplinaire wijze bij elkaar te brengen en te ondersteunen zal deze gecoördineerde aanpak leiden tot een meerwaarde in het beleidsen praktijkgericht onderzoek binnen het cross-over speerpunt “Zorg” en “Wonen”.

UD Woonlabo


T: C A T N O C o

lab n o o W UD ke Nijs

tor Mie Coördina slaan 39 Guffen sselt 3500-Ha België

23 87 45 e 1 1 ) 2 3 ( b Tel:+ oonlabo. be w @ o f in : o. E-mail woonlab . w w w : Website

DE HOGESCHOOL MET HET NETWERK www.pxl.be

•

www.pxl.be/facebook

XIOS INFODAG PHL Bij het begin van academiejaar 2013-2014 start een nieuwe hogeschool voorOPENDEURDAG ZATERDAG 20met APRIL ZONDAG 21 APRIL Limburg, Hogeschool PXL – de hogeschool het netwerk. Hogeschool PXL is doorlopend van 10 tot 15 uur doorlopend van 13 tot 17 uur ontstaan uit een fusie tussen de PHL en Xios. De nieuwe hogeschool wordt de hogeschool met het meest diverse aanbod hoger onderwijs in Limburg. PXL-EDUCATION • 20 opleidingen: 19 bachelors en 1 master Vildersstraat 5, Hasselt (kunsten MAD-faculty)

PXL-BUSINESS Elfde-Liniestraat 23A, Hasselt

Hogeschool PXL bestaat uit volgende PXL-MUSIC departementen: Elfde-Liniestraat 23A, Hasselt

• Bachelor Bedrijfsmanagement Bachelor Kleuteronderwijs Accountancy-Fiscaliteit • Bachelor Lager Onderwijs • 24 afstudeerrichtingen en 17 opleidingseenheden in de opleiding Financie- en Verzekeringswezen • Bachelor Secundair Onderwijs leraar secundair onderwijs Logistiek Management •

• •

Aardrijkskunde, Bewegingsrecreatie, Economie, Engels, Frans, Geschiedenis, Handel-Burotica, specialisaties, keuzetrajecten en opties Informatica, Lichamelijke Opvoeding, Natuurwetenschappen (incl. Biologie of Fysica), Nederlands, Niet-Confessionele Zedenleer, bachelor-na-bacheloropleidingen (banaba’s) Plastische Opvoeding, Project Algemene Vakken (PAV), Project, Kunstvakken (PKV), Wiskunde

• specifieke lerarenopleiding • •

Extra keuzevakken: RZL (godsdienst), methodeonderwijs, leerlingbegeleider, studiekeuzebegeleider, postgraduaten ICT-coördinator, sportcoach, instructeur fitness, erfgoededucatie, filosoferen met jongeren en veleeducati na- en bijscholingen, congressen, seminaries e voor duurzame ontwikkeling.

•

•

•

•

•

Agoralaan gebouw E, Diepenbeek •

Bachelor Agro- en Biotechnologie Biotechnologie Cel- en Gentechnologie Voedingsmiddelentechnologie Milieutechnologie Groenmanagement Tuinaanleg en -onderhoud Openbaar Groen en Boomkwekerij Natuur- en Bosbeheer

Bachelor Toegepaste Informatica Applicatieontwikkeling Softwaremanagement Systemen en Netwerkbeheer

Bachelor Journalistiek • Bachelor Toerisme en Recreatiemanagement •

Vildersstraat 5, Hasselt

Muzikant

Muziektechniek PXL-BUSINESS Muziekmanagement Marketing PXL-IT Rechtspraktijk PXL-HEALTHCARE Bachelor Office Management PXL-TECH Guffenslaan 39, Hasselt Bedrijfsvertaler-Tolk PXL-EDUCATION Management Assistant Bachelor Ergotherapie Medical Management Assistant Bachelor Verpleegkunde PXL-MAD-FACULTY Keuzetrajecten Ziekenhuisverpleegkunde KMO-Management Kinderverpleegkunde PXL-MEDIA & TOURISM Vastgoed Psychiatrische Verpleegkunde International Business Sociale Verpleegkunde PXL-MUSIC Event Management Bachelor Vroedkunde Human Resources PXL-HEALTHCARE Sportmanagement SOCIAL WORK PXL-TECH dan 700

PXL-MEDIA & TOURISM De nieuwe hogeschool wordt de tweede thuis voor meer Vildersstraat 5, Hasselt personeelsleden en ongeveer 7000 studenten, cijfers die we in de PXL-IT toekomst Elfde-Liniestraat 26, Hasselt • Bachelor Communicatiemanagement nog graag zien groeien.

PXL-SOCIAL WORK

Bachelor Pop- en Rockmuziek

•

(goed voor 70 000 bezoekers per jaar)

Commerciële Communicatie Public Relations en Voorlichting

•

PXL-EDUCATION

Elfde-Liniestraat 26, Hasselt Wil je meer informatie over de verschillende opleidingen aan Hogeschool PXL, Bachelor Sociaal Werk Bachelor Kleuteronderwijs dan kan je met je vragen MAD-FACULTY (Maatschappelijk Assistent)terecht op één van onze opendeurdagen: Bachelor Lager Onderwijs •

•

Maatschappelijk Werk Personeelswerk

• •

Bachelor Secundair Onderwijs

(PXL-KHLim)

Elfde-Liniestraat 25, Hasselt

PHL INFO- & OPENDEURDAG DINSDAG 2 JULI EN ZATERDAG 7 SEPTEMBER PXL-TECH

Agoralaan gebouw H, Diepenbeek •

Bachelor Bouw Bachelor Elektromechanica

Aardrijkskunde, Bewegingsrecreatie, Economie, Engels, Frans, Geschiedenis, Handel-Burotica, Informatica, Lichamelijke Opvoeding, Natuurwetenschappen (incl. Biologie of Fysica), Nederlands, NietConfessionele Zedenleer, Plastische Opvoeding, Project Algemene Vakken (PAV), Project, Kunstvakken (PKV), Wiskunde

•

Bachelor en Master of Arts in de Beeldende Kunsten Grafisch Ontwerp Grafische vormgeving Illustratieve vormgeving Interactieve vormgeving Reclamevormgeving Vrije Kunsten Beeldhouwkunst Juweelontwerp en edelsmeedkunst Keramiek Schilderkunst Vrije grafiek

XIOS INFO- & OPENDEURDAG DINSDAG 2 JULI EN ZATERDAG 7 SEPTEMBER •

Klimatisering Onderhoudstechnologie

•

Bachelor Elektronica-ICT

Extra keuzevakken: RZL (godsdienst), methode-onderwijs, leerlingbegeleider, studiekeuzebegeleider, ICT-coördinator, sportcoach, instructeur fitness, erfgoededucatie, filosoferen met jongeren en educatie voor duurzame ontwikkeling.

MAD-FACULTY (PXL-KHLim) C-Mine 5, Genk zaterdag 20 en zondag 21 april van 14 tot 17 uur • Bachelor en Master of Arts in de Audiovisuele Kunsten • Bachelor en Master of Arts in het Productdesign

VLOT SERIEUS

Voor nu, voor later, voor iedereen BEZOEK ONS VANDAAG NOG! UD Woonlabo Voor nu, voor later, voor iedereen

Recommend Documents