Voor jezelf, voor elkaar, voor de wijk

Rapportage 2013 - 2014 (2018)

‘Meerwaarde van Samenlevingswerk’

Voor jezelf, voor elkaar, voor de wijk. Teamuitje projec

tleiders en coördi

natoren op 21 ju

ni 2014

Rotterdam, juni 2014 Jeroen van der Starre, Peter de Haan & Luc Manders

Inleiding en opzet

Inleiding: “Voor jezelf, voor elkaar, voor de wijk.” Samenlevingswerk helpt bijstandsgerechtigden om zich te ontwikkelen, werkervaring op te doen, nieuwe sociale contacten aan te gaan en werk te vinden. Onze deelnemers worden gestimuleerd om op een creatieve manier invulling te geven aan hun participatieplicht.

om ervaring op te doen door te coachen, les te geven, activiteiten op te zetten, te acquireren en contact te onderhouden met diverse vrijwilligersorganisaties, projecten te organiseren en onze panden draaiend te houden. De coördinatoren worden op hun beurt ondersteund en gecoacht door de projectleiders en krijgen de kans deel te nemen aan verschillende cursussen en trainingen We organiseren enerzijds een reeks van verschillende lessen en (Samenlevingswerk Academy). activiteiten die we steeds afstemmen op de behoeften en ambities van onze deelnemers; anderzijds gaan we samen op zoek naar Op deze manier hebben we bijstandsgerechtigden op ieder niveau passend en leerzaam vrijwilligerswerk of betaald werk. ervaring en ontwikkeling te bieden en slagen we erin om de enorme Onze benadering is even simpel als effectief. Wat we doen moet een verschillen die tussen bijstandsgerechtigden bestaan productief aan meerwaarde hebben voor de deelnemer zelf en voor de wijk waarin te wenden. In principe kan iedereen bij ons meedoen en kan iedereen we actief zijn. Onze lessen, activiteiten en vrijwilligers leveren een iets leren. Conform onze laagdrempeligheid zijn we zoveel mogelijk bijdrage aan de sociale cohesie en het voorzieningenniveau in de wijk op wijken buurtniveau actief. Op dit moment werken we vanuit vier en aan het algemene welbevinden van onze deelnemers en hun gezin. panden in de wijken Katendrecht-Afrikaanderwijk, Feijenoord, Oud Charlois en Delfshaven. Deelnemers worden gestimuleerd om zelf verantwoordelijkheid te nemen, met eigen ideeën te komen en de ruimte die ons project biedt In wat volgt willen we inzicht bieden in de maatschappelijke te gebruiken voor persoonlijke en sociale groei. Niets moet, maar niets meerwaarde van Samenlevingswerk met oog op de verduurzaming doen is geen optie. Wij zijn wekelijks met onze deelnemers in gesprek van ons bedrijf en een mogelijke voortzetting van onze activiteiten om te evalueren en te coachen. in 2015 - 2020. In paragraaf 1 geven we een globale schets van de maatschappelijke meerwaarde van Samenlevingswerk; paragraaf 2 Onze coördinatoren zijn de dragers en het fundament van concretiseert dat beeld op basis van de kwantitatieve resultaten van Samenlevingswerk. Dit zijn vrijwilligers uit de bijstand die Samenlevingswerk in de laatste helft van 2013 en het eerste kwartaal andere bijstandsgerechtigden begeleiden en stimuleren. Onze van 2014; in paragraaf 3 bespreken we de bijdrage die wij leveren aan betaalde projectleiders zijn geselecteerd uit deze groep actieve de gezondheid en het algemeen welbevinden van onze deelnemers; in bijstandsgerechtigden. De afstand tussen deelnemers en hun paragraaf 4 trekken we enige conclusies en schetsen we de beoogde begeleiders is daarom zeer klein. Coördinatoren krijgen de kans doorontwikkeling van ons bedrijf richting 2018. 2

1. Maatschappelijke effecten Samenlevingswerk

1. Maatschappelijke effecten Samenlevingswerk

gelique n A r e id le t c Proje (Feijenoord): even

‘Weer meedoen’

Van bijstandsgerechtigden wordt verwacht dat zij een tegenprestatie leveren voor de uitkering die zij ontvangen. Ze worden dan bijvoorbeeld bij Samenlevingswerk aangemeld. In eerste instantie ervaren onze nieuwe deelnemers vaak veel koudwatervrees: ze zijn bang om tot onbetaald werkgedwongen te worden waar ze zelf niets

n geg ‘Ik wist op ee meer wat er t moment nie peelde. Ik fs zich buiten a me heen. m had muren o eer in m Had geen zin ten.’ Maar… c sociale conta inder. Kan m ‘ik twijfel nu ntplooien. o mezelf weer mensen ook t Juist doorda wen in mij u zoveel vertro hebben.’ Lees verder in

bijlage I.

Beeld: Kees va

n Buren Foto

grafie

aan hebben, hebben soms al eerdere (vaak negatieve) ervaringen met ‘trajecten’ of schamen zich voor hun financiële afhankelijkheid. Tijdens een eerste intakegesprek wordt echter in negen van de tien gevallen duidelijk dat Samenlevingswerk hen de kans biedt om aan zichzelf te werken. Door deelname aan activiteiten en het verrichten van passend vrijwilligerswerk ontdekken deelnemers waar ze goed in zijn en hoe ze verder willen groeien. Daar ondersteunen we ze graag bij. Wie moeilijk Nederlands spreekt mag meedoen met de Nederlandse les, wie problemen heeft – schulden, woonsituatie, kinderopvang, noem het maar op – krijgt hulp. Op die manier worden deelnemers gemotiveerd en zorgen we ervoor dat zij hun sociale netwerk vergroten, meer inzicht in zichzelf krijgen, nuttige vaardigheden leren en een bijdrage leveren aan hun sociale omgeving. 3

1. De maatschappelijke effecten van Samenlevingswerk

1. De maatschappelijke effecten van Samenlevingswerk Effecten op de deelnemer » Meer sociale contacten » Nieuwe vaardigheden en kennis » Stijging op de participatieladder » Betere gezondheid » Betere taalvaardigheid » Bredere horizon en kennis van de wijk » Zelfvertrouwen door waardering » Hulp bij het oplossen van problemen » Hogere zelfredzaamheid » Gat in het CV wordt gevuld » Werkervaring in werkomgeving » Grotere kans op betaald werk » Kortere afstand tot de arbeidsmarkt

Deelnemers bij Samenlevingswerk kunnen op twee manieren actief zijn: door deelname aan lessen en activiteiten enerzijds en door vrijwilligerswerk (intern of extern) anderzijds. Hoewel veel deelnemers inderdaad het één of het ander doen komt het in de praktijk ook veel voor dat deelnemers aan de lessen daarnaast vrijwilligerswerk (gaan) doen. Dit is geheel afhankelijk van de persoon. We stimuleren een actieve houding, bijvoorbeeld door deelnemers aan de lessen te vragen om zélf een rol te gaan spelen in de begeleiding van de lessen. Eigen ideeën en initiatief worden bij ons

Maatschappelijke effecten » Verhoging sociale cohesie » Bestendiging voorzieningenniveau » Verhoging voorzieningenniveau » Signalering van problematiek » Doorverwijzing bij specifieke problematiek » Reductie zorgconsumptie » Bijdrage aan de zorg voor anderen » Levendigere wijken » Bijstandsreductie » Stijging betrokkenheid bij de wijk

aangemoedigd – de enige voorwaarde is dat deelnemers zelf een rol spelen in het realiseren van dergelijke initiatieven. Doordat wij altijd vertrekken vanuit de mogelijkheden en ambities van de individuele deelnemer, is er een enorme diversiteit in de wijze waarop deelnemers invulling geven aan hun maatschappelijke tegenprestatie. De beste manier om onze meerwaarde inzichtelijk te maken is daarom om te kijken naar de effecten van Samenlevingswerk als geheel. Die meerwaarde kan betrekking hebben op de deelnemers zelf en op de bredere maatschappelijke bijdrage aan de wijk en de stad. 4


Projectleider Fakiha:

‘Ik ben hier zelfverzek er geworden. Ik ben niet der meer bang om te prat en Ook al kent mijn Ned . erlands soms nog gebreken.’ Lees verder in bijlage

I.

Beeld: Kees van Buren

1.1. Effecten door verbetering van de positie van de deelnemer 1.1.1. Betere kans op uitstroom uit de uitkering

90% van onze deelnemers komt uit activering en prematching. Dit betekent dat deelnemers vaak langdurig in de bijstand zitten en veelal een grote afstand hebben tot de arbeidsmarkt . De oorzaken zijn divers. Vaak is de combinatie van het niet of slecht spreken van het Nederlands, het ontbreken van opleiding en diploma’s en het te lang thuis zitten oorzaak van een bijna onmogelijkheid op een betaalde baan. Deelnemers bouwen bij ons aan hun sociale- en werknemersvaardigheden1, vergroten hun netwerk en doen relevante werkervaring op. Het gat in hun CV wordt gevuld. Deelnemers stijgen op de participatieladder2 worden taalvaardiger, zelfredzamer3 en hebben daarmee een grotere kans op betaald werk. 1 2

Fotografie

1.1.2. Betere gezondheid

Deelnemers worden actiever, hebben meer sociale contacten, voelen zich gewaardeerd, bouwen een regelmatiger leven op en gaan meer bewegen. Actievere mensen zijn gezonder en er is een correlatie tussen het doen van vrijwilligerswerk en gezondheid4 . Daarnaast organiseert Samenlevingswerk verschillende activiteiten die bijdragen aan de gezondheid van haar deelnemers. Zo wordt er wekelijks gezond geluncht, worden er fietslessen, budgetkooklessen en zumba-lessen georganiseerd en zijn er wekelijkse wandelclubs. Deelname aan Samenlevingswerk leidt tot een actievere houding, meer zelfredzaamheid, een betere gezondheid en een afname van zorgconsumptie. In paragraaf 3 gaan we hier uitvoeriger op in.

Canadian Economics Association, The pay-off to work without pay; volunteer work as in investment in human capital. 19-6-2014,

3 4

Canadian Journal of economics. Contacts, skills, network, experience.

Samenlevingswerk hanteert de participatieladder van de VNG. Zie bijlage 5 en www.participatieladder.nl.

Uit verschillende onderzoeken bij andere partners van de Gemeente Rotterdam en onze eigen ervaring blijkt dat mensen die vrijwilligerswerk

gaan doen in vrijwel alle gevallen zelfredzamer worden. www.nationaalkompas.nl/participatie/vrijwilligerswerk/samenhang/

5

Samenlevingswerk Academy Voor projectleiders en coördinatoren (WWB-ers)


Meerwaarde voor de wijk en bewoners » Hulp in de speeltuin » Assistent Huishoudelijk Ondersteuners bij Humanitas » Hulp bij de Kringloopwinkel » Taalvrijwilligers en beweegmaatjes » Betrekken van buurtbewoners bij activiteiten » Tolken & meegaan bij doktersbezoek

Lesaanbod – voor en door deelnemers (WWB-ers)

» SMART-doelstellingen » Timemanagement » Situationeel Leidinggeven » Mogelijkheden zien » Netwerken » BHV / EHBO » Projecten opzetten » Train the trainer » Assertiviteit » Gedoemanagement

» Nederlandse taalles » Conversatieles » Zumba-les, wandelclub, fitness » Sollicitatietraining » CV-begeleiding » Netwerken en mogelijkheden zien » Time Management » Sociaal juridisch spreekuur » Budgettraining en budgetkoken, » Presentatietechnieken en voor de groep staan » Computer- en internetles

1.2.1. Waarde voor de wijk

1.2.2. Maatschappelijke waarde

Door de aanwezigheid van Samenlevingswerk en het werk van haar vrijwilligers wordt de wijk levendiger, wordt er op straat vaker gegroet en stijgt de sociale cohesie in de wijk. Daarbij heeft onderzoek aangetoond dat het bestaan van buurtorganisaties – zoals Samenlevingswerk – een positief effect heeft op nieuwe vormen van buurtorganisatie5 . Als zodanig leggen we een basis voor nieuwe buurtinitiatieven en een actievere wijk.

Mensen die in een sociaal isolement verkeren bieden we een weg naar een rijker sociaal leven – bij ons staat de koffie altijd klaar en kun je altijd een praatje kunnen maken. Nieuwe vriendschappen ontstaan en oude vriendschappen worden hervat. Deelnemers kunnen elkaar zo in raad een daad bijstaan. Dit levert een verhoogde zelfredzaamheid onder onze deelnemers op en draagt bij aan weerbaarder wijken. Ook leidt het – naast de eerder genoemde afname van de zorgconsumptie – tot bijstandsreductie. In de volgende paragraaf wordt dit verder toegelicht.

Vrijwilligers van Samenlevingswerk dragen bij aan het bestendigen van het voorzieningenniveau in hun wijk. Zo zijn zij actief bij speeltuinen, in de huishoudelijke ondersteuning en in buurthuizen. Daarnaast doet Samenlevingswerk haar best om het voorzieningenniveau te verhogen. Zo hebben we verschillende rommelmarkten georganiseerd en serveren koks van Samenlevingswerk wekelijks goedkope en gezonde maaltijden in de Afrikaanderwijk. Ook organiseert Samenlevingswerk buurtbarbecues, een Repaircafé en huiswerkbegeleiding voor kinderen van onze deelnemers.

5

Onze deelnemers breiden hun sociale netwerk sterk uit. Ze leren elkaar kennen door hun deelname aan allerlei activiteiten en leren hun wijk beter kennen door het vrijwilligerswerk dat ze verrichten en de trainingen die ze geven en volgen. Dit verhoogt niet alleen het geluk en de kwaliteit van leven van deelnemers, maar het schept ook extra mogelijkheden voor verschillende vormen informele hulp. Zo begeleiden deelnemers op Feijenoord kinderen uit de buurt bij hun huiswerk.

Justus Uitermark (2014), Verlangen naar Wikitopia. Oratie als bijzonder hoogleraar samenlevingsopbouw, 10 januari 2014. 9-11

www.socialevraagstukken.nl/site/wp-content/uploads/2014/01/Uitermark_Oratie-10-januari-2014.pdf

6

2. Kwantitatieve resultaten Samenlevingswerk

2. Kwantitatieve resultaten Samenlevingswerk Tabel 1 instroomgegevens Samenlevingswerk Aantallen deelnemers Totaal aantallen t/m Q2 2014 Aanmeldingen prematching

746

Totaal aanmeldingen door Sociale Dienst

956

Aanmeldingen activering

210

Aanwezigen startbijeenkomsten Opkomst startbijeenkomsten Zelfmelders

597 62% 20

Aantal traject overeenkomsten

523

Potentieel handhaving/onderzoek **

373

Aantal intakes

Terugmeldingen * Totaal in traject

578 15

508

* Terug gemeld na de intake i.v.m. ziekte/psychische kwalen/kinderen onder de 2 jaar/leeftijd boven de 58/ grote onwil.

** No show + terug melding na start traject

In deze paragraaf zullen we de hierboven beschreven meerwaarde van Samenlevingswerk staven aan een aantal kwantitatieve indicatoren. In paragraaf 2.1 gaan we in op de aantallen deelnemers en het rendement van de aanmeldingen. Paragraaf 2.2 geeft inzage in de ontwikkeling van onze deelnemers, de doorstroom naar vrijwilligerswerk en partnertrajecten en de uitstroom naar betaald werk. In paragraaf 2.3 bekijken we de meerwaarde van onze activiteiten en het vrijwilligerswerk van onze deelnemers. Hier laten we zien hoe onze deelnemers hun tijd besteden, wat voor vrijwilligerswerk we doen en maken we een schatting van de waarde van dit werk.

2.1. Aantallen deelnemers

Om een inschatting te kunnen maken van de meerwaarde van Samenlevingswerk is het van belang om inzicht te hebben in de omvang van ons project. Tabel 1 geeft de aantallen deelnemers en de ‘funnel’ aan van aanmeldingen via de sociale dienst tot en met mensen in ons traject. Tabel 1: instroomgegevens Samenlevingswerk Hierbij kunnen we vermelden dat in samenwerking met de sociale dienst het percentage no show inmiddels sterk gereduceerd is. Voor prematching was dit percentage sowieso al lager dan voor activering. Daarnaast zien we recentelijk het aantal zelfmelders toenemen en werken we samen met matching om deelnemers die langer dan 9 maanden in matching zitten ook in ons traject op te kunnen nemen. 7


Projectcoördinator M

ilton: ‘Mijn doel is dat de m ensen zo snel mogelijk Nederla nds leren en aan de slag gaan. Dat lukt volgens mij ook aard ig.’

Lees verder in bijlage

I.

Beeld: Kees van Buren

Fotografie

2.2. Ontwikkeling deelnemers

De ontwikkeling van de deelnemers van Samenlevingswerk laat zich op verschillende manieren meetbaar maken. Allereerst laten we in paragraaf 2.2.1. zien in welke mate onze deelnemers stappen zetten op de participatieladder. In paragraaf 2.2.2. belichten we doorstroom naar vrijwilligerswerk binnen en buiten Samenlevingswerk. Paragraaf 2.2.3. geeft inzage in de uitstroom.

Computerles 8

80

35

70

70

30

60

60

25

50

20

40

15

30

10

20

5

10

0

0

1

2

3

4 5

6

Figuur 1 Trede van binnenkomst bij Samenlevingswerk. 74% komt binnen op trede 1 of 2. Na zes maanden heeft iedereen groei doorgemaakt, waarbij met name de groei van mensen op de onderste treden significant is (zie figuur 2 en 3).

70% groeit van 2 naar 3

80

71% groeit van 1 naar 3


40

50 40 30 20 10 0

1

2

3

4 5

6

Figuur 2 Stijging op de participatieladder. 71% van deelnemers die op trede 1 binnenkwamen groeit binnen 6 maanden naar trede 3. Trede 1 zijn mensen die geïsoleerd leefden als zij bij ons binnenkomen.

1

2

3

4 5

6

Figuur 3 Stijging op de participatieladder 20% groeit binnen 6 maanden naar trede 4. 70% van deelnemers die op trede 2 binnenkwamen groeien binnen 6 maanden naar trede 3. Trede 2 zijn mensen die beperkt sociale contacten hebben buitenshuis.

2.2.1. Groei op de participatieladder na binnenkomst

Een eerste manier om de ontwikkeling van onze deelnemers meetbaar te maken is door te laten zien in welke mate zij stappen zetten op de participatieladder. Deze stijging wordt bijgehouden door het verschil te meten na 3, 6 en 9 maanden in traject. We zien dat na 6 maanden iedereen significant gestegen is op de participatieladder. Bovenstaande figuren illustreren dit.

Participatieladder 9

Voorbeelden interne vacatures Samenlevingswerk


Tabel 3: Aantal uren vrijwilligerswerk per week

totaal t/m Q2 2014

Aantal deelnemers in traject dat vrijwilligerswerk is gaan doen

508

Interne coördinatoren, docenten en ass. projectleiders

800

Gemiddeld aantal uren vrijwilligerswerk / deelnemer

11

Extern vrijwilligerswerk

2300

Interne lessen / activiteiten Totaal aantal uren gecreëerd vrijwilligerswerk per week

2500 5600

Tabel 4: Interne doorstroom Samenlevingswerk

totaal t/m Q2 2014

Van deelnemer naar coördinator

26

Van coördinator naar projectleider

4

Van coördinator naar assistent projectleider Projectleider naar betaalde baan binnen Samenlevingswerk Totaal interne doorstroom

2.2.2. Doorstroom naar vrijwilligerswerk en doorstoom intern

9 4

(zie onze blog op www.Samenlevingswerk.nl)

» Deelnemer » Coördinator » Assistent projectleider » Docent / leraar Nederlands, Sollicitatietraining » Projectleider » Schoonmaker en tuinier » Koffie- en theezetter » Huiswerkbegeleider » Sportcoach (zumba, fitness, wandelingen)

43

De omvangrijkste groep doorstromers zijn deelnemers die vrijwilligerswerk gaan doen. Tabel 3 geeft aan hoeveel deelnemers actief zijn als vrijwilliger en hoeveel uren zij daar gemiddeld aan besteden. Zie tabel 3: Aantal uren vrijwilligerswerk per week

» Medewerker communicatie

Interne doorstroom binnen Samenlevingswerk

Het organiseren en faciliteren van persoonlijke groei behoort tot de kerngedachte van Samenlevingswerk. Een van de manieren om dit te realiseren is doorstroom binnen de organisatie. Gemotiveerde deelnemers kunnen coördinator worden, coördinatoren kunnen (assistent-) projectleider worden. Wie verantwoordelijkheid kan en wil dragen krijgt de kans om dit naar vermogen te doen en krijgt dan ook uitbreiding van taken, verantwoordelijkheden en daarmee ook vaak uitbreiding van het aantal gewerkte uren. Daarbij is het streven zo spoedig mogelijk naar minimaal 20 uur te groeien. Zie tabel 4: Interne doorstroom Samenlevingswerk.

10


Diverse door- en uitstroompartners » De speeltuin op Katendrecht » Rotterdam Sportsupport (o.a. betaalde baan) » Buurt m/v (o.a. betaalde baan) » De Proeftuin Feijenoord » Creatief Beheer » De Rotterdamse munt » De Zuiderling » Radar en Magis010 » Laurens, Humanitas en Tante Corrie » Dock Feijenoord & Pit010

Tabel 5: Uitstroomgegevens

Uitstroom van deelnemers uit ons traject Q3 2013 - Q2 2014

Naar betaald werk

10

Verwijzing naar matching

10

totaal uitstroom

32

Verwijzing naar partner organisaties Overig (verhuisd, partner met werk, etc. )

2.2.3. Uitstroom

Het hoogste doel van Samenlevingswerk is een zo groot mogelijke uitstroom van deelnemers naar betaald werk. Ondanks het feit dat de arbeidsmarkt momenteel ruim is en veel van onze deelnemers relatief minder goed gepositioneerd zijn om een baan te vinden, boeken we bescheiden successen in het bemiddelen naar betaald werk. Naast het vinden van werk zijn er een aantal andere redenen voor uitstroom. Tabel 4 geeft een overzicht van de uitstroomgegevens.

5

9

Prognose t/m totaal t/m 2014 Q4 2014 12 22 25 30 20 30 10 19 67 99

uitstroom van 67 te kunnen laten zien, waarvan naar verwachting alsnog 12 mensen dit jaar een betaalde baan zullen vinden.

Tabel 5: Uitstroomgegevens

Om dit te kunnen bereiken is er meer contact gezocht met de werkconsulenten en de afdeling matching. Er zijn mogelijkheden om deelnemers die al langere tijd actief zijn als vrijwilliger te laten uitstromen naar matching. Daarnaast werken we intensief samen met verschillende organisaties en bedrijven om de uitstroom (door groei) naar betaald werk of uit ons project te vergroten.

In september 2013 zijn we gestart. In Q1 en Q2 van 2014 hebben we nog een grote instroom van deelnemers gekregen. Dit betekent dat veel van onze deelnemers nog geen 6 maanden in ons traject zitten. Tot nog toe stroomden 32 van onze deelnemers uit, bijna een derde daarvan vond een betaalde baan. Wij zijn tevreden met deze cijfers. Toch denken we het komend halfjaar nog veel meer uitstroom te kunnen genereren temeer omdat we nu ‘up and running’ zijn en onze partners en uitstroomproces op orde zijn. We verwachten een totale

Deelnemers die bij ons uitstromen naar ander vrijwilligerswerk vinden over het algemeen werk bij onze partners (zoals bij De Zuiderling, Buurt m/v of Rotterdam Sportsupport, via een uitzendbureau (zoals Careermaker), of worden verder doorbemiddeld door de ontwikkelingsconsulenten of via matching van de Gemeente Rotterdam. Op die manier vormen wij een belangrijke schakel in de doorontwikkeling van bijstandsgerechtigden uit activering, prematching en in toenemende mate ook matching. 11


Meerwaarde vrijwilligerswerk volgens wetenschappelijk onderzoek » hogere kwaliteit van leven » stijging op zelfredzaamheidmatrix » werk is beste zorg » vroegsignalering op allerlei gebied » extra ogen en oren in de wijk » doorverwijzing en aanvulling op professionele ondersteuning » hulp bij schulden en administratie » gezondere levenswijze » verlaagde drempel naar loketten » versterking van allerlei buurtinitiatieven en sociale cohesie in de buurt » vergroten job-readiness

Activiteiten met kinderen op de woensdagmiddag

2.3. Operationalisering meerwaarde vrijwilligerswerk Naast doorstroom en uitstroom creëert Samenlevingswerk ook meerwaarde door middel van de activiteiten en het vrijwilligerswerk in en om de wijk. Momenteel werken we aan een methodologie om deze meerwaarde te operationaliseren. Dat is per definitie een paradoxale onderneming, omdat de maatschappelijke meerwaarde van vrijwilligers werk onbetaalbaar/onmeetbaar is. Enkele voorbeelden zullen moeten volstaan. De speeltuin op Katendrecht vervult een belangrijke functie als lokale ontmoetingsplek voor kinderen, ouders en andere buurtbewoners. Op dit moment zijn vier vrijwilligers van Samenlevingswerk wekelijks actief in de speeltuin en vervullen hier een onmisbare rol – zonder deze vrijwilligers zou de speeltuin niet kunnen functioneren.

In Charlois zijn twaalf vrijwilligers van Samenlevingswerk actief in de ouderenzorg – zij werken overwegend in de huishoudelijke ondersteuning, twee vrijwilligers zijn activiteitenbegeleiders. Gemiddeld werken zij zo’n 10 uur per week. Dat betekent dat vrijwilligers van Samenlevingswerk een bijdrage van 120 zorguren leveren ten behoeve van de ouderen in Charlois. Daarbij zijn er talloze voorbeelden van informele zorg – voornamelijk tussen deelnemers onderling. Zij helpen elkaar met verhuizen, het invullen van formulieren, incidentele autoritjes en klusjes in en om huis. Ook zijn zo’n 25 Samenlevingswerk vrijwilligers actief op Zuid via de Zuiderling. 12


“ Dank je wel! Jullie mij begrijpen.”

De heer L. van Chinese afkomst - 6 maanden bij Feijenoord De heer L. sprak geen woord Nederlands. Het enige wat hij kon zeggen was ja of nee. Je kunt je voorstellen dat dit een puzzel was met de intake. Inmiddels schenkt hij koffie en thee bij diverse lessen en is hij trots op zijn werk en spreekt een beetje beter Nederlands. Via de Zuiderling proberen we hem nu te koppelen aan Nederlands les (met iemand die ook Mandarijn spreekt)

“Ik denk dat het starten van een bedrijf nog een beetje te groot is - dus ik wil meer haalbare doelen stellen - ik ben nog niet toe aan een eigen onderneming maar ik wil dat wel!” Mevr. K.B.- 37 jaar - 8 maanden bij Katendrecht/Afrikaanderwijk Mevr. K. begon als deelnemer, is inmiddels coördinator en heeft recent stage gelopen bij een uitzendbureau in de wijk.

2.4 Taal

Voor veel deelnemers is Samenlevingswerk interessant, omdat wij veel aandacht geven aan het verbeteren van taalvaardigheden. Een aanzienlijk aantal van onze zelfmelders noemt ons gratis taalonderwijs als belangrijkste reden om zich aan te melden. Wekelijks volgen 120 deelnemers minimaal anderhalf uur taalles (>180 uur per week)! Recent is hebben 18 coördinatoren en projectleiders de basiscursus voor taalvrijwilliger van ‘Taal voor het Leven’ met succes doorlopen. Dit levert een belangrijke bijdrage aan het professionaliseren van ons taalonderwijs door beter opgeleide docenten (‘train the trainer’) en gebruik van professionele en passende lesmethodes.

In het tweede kwartaal van 2014 is Samenlevingswerk gestart met het afnemen van de Taalmeter. Met deze korte test die is ontwikkeld door de Stichting Lezen en Schrijven wordt zichtbaar gemaakt of een persoon laaggeletterd is. Inmiddels zijn er in totaal 148 testen afgenomen, waarvan 97 personen (ongeveer twee derde) de test niet hebben gehaald. Dit maakt het grote belang van onze taallessen nogmaals duidelijk.

13

3. Relatie Samenlevingswerk en gezondheid

“ Ik ben blij dat ik weer onder de mensen ben”

Mevr. R. 4 maanden bij Samenlevingswerk in Delfshaven Mevr. R. begon als deelnemer, doet inmiddels vrijwilligerswerk bij Radar als gastvrouw en baliemedewerkster en volgt daar ook een cursus voor. Deze dame zat onnodig thuis.

3. Relatie Samenlevingswerk en gezondheid Binnen Samenlevingswerk is er steeds aandacht voor de gezondheid en het welzijn van deelnemers. Bijstandsgerechtigden zijn over het algemeen ongezonder. Dit heeft te maken met de lage koopkracht van bijstandsgerechtigden, verminderde activiteit en een minder regelmatig bestaan, maar ook met de stress die voortkomt uit het verlies van een baan, schuldenproblematiek en andere sociale problemen die onder bijstandsgerechtigden gemiddeld vaker voorkomen dan bij de gemiddelde Rotterdammer. Zoals algemeen bekend hebben veel bijstandsgerechtigden te maken met een stapeling van verschillende problemen. Wij zien het dan ook als onze plicht om onze deelnemers te helpen om hun gezondheid te verbeteren of op peil te houden. In deze paragraaf staan we eerst stil bij de bij de twee belangrijkste manieren waarop wij deze ambitie waarmaken. In eerste plaats gaat het om effecten van de deelname aan Samenlevingswerk in het algemeen. In de tweede plaats zijn er een aantal zaken waarmee we gericht werk maken van het verbeteren van de gezondheid van onze deelnemers. Tot slot kijken we naar de bijdrage die onze deelnemers leveren aan de gezondheid van elkaar en van anderen.

6

3.1 Gezondheidseffecten van deelname Zoals we in paragraaf 2.2. hebben laten zien worden mensen die deel gaan nemen aan Samenlevingswerk gemiddeld een stuk actiever. Deze verhoogde activiteit en de regelmaat die hier over het algemeen mee is verbonden hebben een positief effect op de gezondheid van onze deelnemers6. 35% van onze deelnemers was bij binnenkomst sociaal geïsoleerd. Van deze groep mensen heeft 89% gemiddeld 2 stappen of meer op de participatieladder gezet en zijn nagenoeg allemaal (3% niet) uit hun isolement gehaald. Een van de belangrijke effecten van deelname aan Samenlevingswerk is het vergoten van het aantal sociale contacten van deelnemers. Dit heeft een positief effect op iemands welzijn. Daarbij helpen we onze deelnemers om – zo nodig – hun leven beter op orde te krijgen. Zo bemiddelen en helpen we bij allerlei problemen zoals schulden, psychische problemen, verslaving, conflicten met verhuurders, energieleveranciers, deurwaarders, et cetera. Dit geeft deelnemers het gevoel dat ze er niet langer alleen voor staan en helpt hen problemen op te lossen en stress te verminderen. Dit maakt onze deelnemers sterker, gelukkiger en gezonder.

Duke University School of Law, the effects of volunteering on the volunteer; ‘volunteering is causing good health rather than that

healty people are volunteering more’ +’volunteering is most beneficial to those who report low levels of informal social interaction’. 19-6-2014 14

3. Relatie Samenlevingswerk en gezondheid

Samenlevingswerk gericht op gezondheid » Gezonde lunch » Zumba- en fitnesslessen » Fruitmand op tafel » Wandelclubs en fietsles » Geen Energy drankjes in onze panden » Doorstroom naar Buurt m/v » Maatschappelijke oriëntatie (oa. GGD voorlichting) » Deelname aan sportactiviteiten i.s.m. Rotterdam Sportsupport en beweegmaatjes » Budget koken (gezond)

3.2 Op gezondheid gerichte activiteiten en effecten op anderen Behalve de positieve effecten die deelname aan Samenlevingswerk in het algemeen heeft op de gezondheid van onze deelnemers ontplooien we ook activiteiten die zich hier specifiek op richten. Deelnemers van Samenlevingswerk zijn ook op verschillende manieren actief om de gezondheid van elkaar en anderen te verbeteren, dan wel zorg te verlenen. In totaal leveren ca. 50 van onze deelnemers door middel van vrijwilligerswerk of informele hulp een bijdrage aan gezondheid, zorg en hulp aan anderen. Bovenstaand overzicht geeft een overzicht van deze activiteiten.

Fietsles in Feijenoord

15

4.1. Conclusie

4. Conclusie

Vanaf september 2013 en in de eerste helft van 2014 hebben we een stevige basis gelegd voor de verdere ontwikkeling van Samenlevingswerk. Er zijn 508 deelnemers actief aan de slag gegaan. Samen hebben zij flinke stappen op de participatieladder gezet en verrichten zij ca. 5600 uur vrijwilligerswerk in de week. Intern zijn 43 mensen doorgestroomd naar een hogere functie en extern zijn 32 deelnemers uitgestroomd naar werk en diverse uitstroompartners. Dit zijn belangrijke eerste successen. Natuurlijk valt er ook het nodige te leren. Gelukkig doen we dat nog elke dag en op elk niveau. We verbeteren onze trainingen, we vergroten het gemiddeld aantal uren per deelnemer, stimuleren het netwerken van onze deelnemers en coördinatoren, breiden onze contacten met het bedrijfsleven uit en ook ons taal- en trainingsaanbod. Daarnaast zien we nog veel mogelijkheden om de aandacht voor en het werken aan de gezondheid van onze deelnemers verder te verbeteren. De voornaamste uitdaging voor de toekomst blijft echter het vergroten van de interne doorstroom en externe uitstroom naar de diverse partners en uiteraard naar betaald werk. Dit betekent dat we de samenwerkingen die we al zijn aangegaan om dit doel te bereiken verder uitbreiden. De volgende Quote is exemplarisch voor ons project: “ Het gaat steeds beter met mij, ik ben weer tussen de mensen en doe actief mee”. Vanuit deze intrinsieke

4.2. Uitdagingen komende tijd » Verdere samenwerking met uitstroom- en doorstroom-partners » Vergroten uitstroom naar betaalde banen door koppeling met uitzendbureaus en MKB » Verbetering afstemming met sociale dienst m.b.t. administratieve proces en verantwoording » Verdere verhoging van het gemiddeld aantal uren per week per persoon » Uitbreiding Samenlevingswerk Academy voor coördinatoren en projectleiders » Combinatie met activering, prematching en matching om de doorstroom te bevorderen » Uitbreiding trainingsaanbod en werk voor deelnemers » Uitbreiding gedeeld belang voor deelnemers door innovatie, coöperatie en samenwerking in de wijk »Verder onderzoek en bewijsvoering rondom de maatschappelijke waarde van ons project

motivatie zet het merendeel van onze deelnemers flinke stappen richting vrijwilligerswerk en zelfs betaalde banen. Door training en het opdoen van ervaring; begeleid door andere deelnemers.

Meer informatie over de projecten van Samenlevingswerk?

Bezoek de website en de blog op: www.Samenlevingswerk.nl of like ons op Facebook: Samenlevingswerk.

Bijlage 1. Interviews Angelique, Fakiha en Milton Bijlage 2. Voorbeeld blog van Gina Bijlage 3. Quotes van deelnemers Bijlage 4. Voorbeeld weekplanning Bijlage 6. Methodiek & Organisatie Model ® 16

Bijlage 1. Interviews: Angelique, Fakiha en Milton


“Niet bij de pakken neerzitten. Doorzetten!”

Bij Samenlevingswerk verrichten zo’n 500 werkzoekenden vrijwilligerswerk. Dit doen ze met behoud van hun bijstandsuitkering. Hierbij rijst de vraag: wie zijn deze vrijwilligers eigenlijk? Wat doen ze en wat houdt hen bezig? In dit eerste deel van een portrettenreeks: Angelique Segredo (30), projectleider op Feijenoord, moeder van Kaylie en aankomend wereldreiziger.

Tekst: Pamela Roumen In oktober 2013 kwam Angelique Segredo als ‘zelfmelder’ terecht bij Samenlevingswerk. Eerst werkte ze als vrijwilliger op het kantoor in Charlois. Daarna volgde de vestiging in Feijenoord. “Toen ik hier binnenkwam vertelden ze me dat ik als assistentprojectleider aan de slag kon. Ik dacht gelijk: kan ik dat eigenlijk wel? Ik heb helemaal geen administratieve achtergrond!” Maar Angelique bleek een snelle leerling en daarmee vergrootte ze niet alleen haar kennis maar ook haar zelfvertrouwen. “Ik twijfel nu minder. Kan mezelf weer ontplooien. Juist doordat mensen ook zoveel vertrouwen in mij hebben.” Het laatste blijkt ook uit het aanbod dat Samenlevingswerk haar begin december deed: een betaalde functie binnen de organisatie. “Dat was echt geweldig,” vertelt Angelique. “Ik ben na dat nieuws naar huis gegaan, heb daar voor mijn spiegel gestaan en gezegd: ’nou Angelique, je hebt het voor elkaar’.” Sinds afgelopen januari heeft Angelique een tijdelijk contract bij Samenlevingswerk. Voor 32 uur in de week werkt ze hier als projectleider en houdt ze alle afspraken van vrijwilligers bij. Tegelijkertijd probeert ze meer bewustzijn te creëren bij beginnende deelnemers. “Er komen hier vrouwen binnen die zeggen dat ze het te druk hebben voor vrijwilligerswerk. ‘Ik moet mijn kinderen van school halen,’ zeggen ze dan, ‘en ik moet nog boodschappen doen en schoonmaken.’ Maar als je werkloos thuis zit kun je wel tachtig keer je huis poetsen. Daarentegen is na drie keer poetsen je huis weer spik en span. Dus wat doe je dan nog meer? Ik wil beginnende deelnemers meegeven dat je door vrijwilligerswerk ook je eigen interesses ontdekt. Als je continu thuis zit, komen alleen maar de muren op je af en niet de goede ideeën.”

Winterslaap Voordat Angelique zich meldde bij Samenlevingswerk was ze zelf bijna vier jaar werkloos. “Mijn laatste baan was als tandartsassistente en daar werd ik na zeven maanden ziek; oververmoeid. Heel raar was dat ook niet. Ik werkte veertig uur in de week, zorgde als alleenstaande moeder voor mijn dochter en deed thuis ook nog eens het huishouden. Ik was net een maandje ziek toen ik werd opgebeld; mijn contract werd niet verlengd. Daarna kwam ik dus in de WW terecht.” Wat volgde waren onzekere tijden voor Angelique. “Ik bleef doorsolliciteren maar ik kwam destijds met mijn MBO-IV-werkniveau gewoon nergens aan de bak.” Na vele, tevergeefse, sollicitatiepogingen kwam Angelique in januari 2011 dan ook in de bijstand terecht, en dat was niet alleen moeilijk voor haar maar ook voor haar naaste omgeving.

Wereldwijs Op de vraag waar ze zichzelf over vijf jaar ziet, reageert Angelique stellig: “Dan ben ik zelfstandig ondernemer. Ik run dan een maatschappelijke organisatie waarin moeilijk opvoedbare kinderen worden geholpen met creatieve therapie.” Om dit te bereiken wil Angelique niet alleen een studie oppakken maar ook afreizen naar landen als Dubai, India en Zuid-Afrika. “Ik wil zien hoe kinderen daar leven en of ze daar ook zo snel worden gediagnostiseerd met aandoeningen als ADD en ADHD.” Volgens Angelique stamt haar plan ook uit haar jeugdjaren. “Vanaf mijn achttiende wil ik al een wereldreis maken. Daarnaast heb een maatschappelijke studie gevolgd maar niet kunnen afmaken, en dat blijft knagen. Zo weet ik dat ik goed ben in adviseren en dat ik met creatieve therapie echt iets kan bereiken. Dat ik bijvoorbeeld door tekeningen kan achterhalen wat er in een kind omgaat.”

Haar bijstandsperiode omschrijft Angelique nu als een winterslaap. “Ik wist op een gegeven moment niet meer wat er zich buiten afspeelde. Ik had muren om me heen. Had geen zin meer in sociale contacten.” Dit zorgde volgens Angelique ook voor een gedragsverandering bij haar dochter; de nu negenjarige Kaylie. “Ik zag dat zij ook neerslachtiger werd. Ze kreeg moeite met naar school gaan, voelde zich snel ziek en had geen zin om huiswerk te maken,” vertelt Angelique. “Ik zag mijn negatieve emoties gewoon terug in haar. Daardoor besefte ik me dat ik moest veranderen. Als ik het niet voor mezelf zou doen, dan maar voor mijn dochter en als ik haar nu vraag wat ze wil worden dan is het antwoord ‘stewardess’ of ‘politieagente’. Het is mooi dat ze me nu positief weerspiegelt. Dat ze ook zo bezig is met de toekomst.”

Volgens Angelique zijn haar huidige werkzaamheden dan ook een warming up. “Kijk, voordat ik bij Samenlevingswerk kwam, zat ik in de bijstand en twijfelde ik aan mezelf. Maar ik heb me kunnen ontplooien en ben gaan beseffen wat ik echt wil. Dat is wat ik ook meegeef aan de mensen die hier binnenkomen; dat ze niet bij de pakken neerzitten maar doorzetten. Als je hier als vrijwilliger begint dan is dat een opstapje. Hier kun je je eigen interesses ontdekken, thuis niet. Vind je naast koken ook lesgeven leuk? Nou, dan ga je dat toch verkennen. Hier kom je niet alleen weer in contact met mensen maar ook met relevante organisaties. Daarnaast staat vrijwilligerswerk beter op je CV dan thuiszitten. Als je gaat solliciteren wil een werkgever immers referenties zien en wij geven je die referenties graag.”

17


“Ik wil juist teruggeven aan de maatschappij“

Bij Samenlevingswerk verrichten zo’n 500 werkzoekenden vrijwilligerswerk. Dit doen ze met behoud van hun bijstandsuitkering. Hierbij rijst de vraag: wie zijn deze vrijwilligers eigenlijk? Wat doen ze en wat houdt hen bezig? In dit laatste deel van een portrettenreeks: Fakiha Abdulrahman (35), projectleider op Katendrecht, moeder van Mikail en Sama en voorzitter van ‘Ik kan het’. Tekst: Pamela Roumen Fakiha Abdulrahman moet er even over nadenken. “Hoelang ik in de bijstand heb gezeten? Nou, af en aan; vanaf 2001 tot eigenlijk nu.” Maar, zo benadrukt Fakiha, in de tussentijd heeft ze niet stilgezeten. Zo werkte ze als vrijwilliger bij een asielzoekerscentrum, behaalde ze haar SPW3-diploma en werd ze moeder van twee kinderen: zoon Mikail (nu dertien) en dochter Sama (nu zes). Tegelijkertijd kampte ze met enige tegenslagen. Ze raakte hoogzwanger in de bijstand (”Ik moest stoppen met mijn baan als caissière. Tegelijkertijd ging mijn relatie uit”), ‘dealde’ met lichamelijke problemen (“Na mijn eerste zwangerschap bleek ik vleesbomen te hebben”) en raakte bij haar laatste werkgever betrokken bij een bedrijfsongeluk. “In 2011 werkte ik als kinderopvangster en schoonmaakster bij een sportcentrum. De vrouwen daar smeerden zich in met olie. Hierdoor werd de vloer dus glad. Ik ben toen ook gevallen op het werk.” Het gevolg: een gebroken pols en wederom onzekerheid voor Fakiha. “Ik bleef daarna maar doorsolliciteren maar kreeg nergens echt een kans.” Volgens Fakiha keerde pas het tij toen ze in november 2013 als vrijwilliger terechtkwam bij Samenlevingswerk. Hier groeide ze als projectcoördinator al snel door naar een functie als projectleider. “Ik werd toen eigenlijk alles: een politieagent voor de coördinatoren maar ook een maatschappelijk werker en tolk voor de vrijwilligers.” Deze verschillende vaardigheden legde Fakiha geen windeieren; vanaf mei heeft ze namelijk een half jaar contract bij Samenlevingswerk. Dat betekent financiële stabiliteit. Maar dat is volgens Fakiha niet het grootste voordeel. “Ik ben hier zelfverzekerder geworden. Ik ben niet meer bang om te praten. Ook al kent mijn Nederlands soms nog gebreken. Hierbij dient mijn zoon ook als alarmcentrale. (lacht) Hij verbetert soms mijn uitspraak. Dan schreeuwt hij: mama, je doet het weer!”

Omzwervingen Bij Samenlevingswerk ziet Fakiha naar eigen zeggen haar droom uitkomen: mensen helpen. En deze ambities blijken ook diepgeworteld. “Mijn vader stond altijd klaar voor anderen. Dus het willen helpen van mensen, dat heb ik wel van hem.” Daarbij vertelt Fakiha niet alleen levendig over haar vader maar ook over haar jeugdjaren in Somalië. “Ik zat op een Engelse school en mijn vader was projectleider bij Shell. Hierdoor woonden we regelmatig in andere landen; enige tijd in India, Dubai maar ook in Kenia. Totdat er in Somalië dus oorlog uitbrak.” Fakiha schiet vol als ze over deze periode praat. Op twaalfjarige leeftijd kwam ze namelijk als vluchtelinge met haar familie naar Nederland. “Mijn moeder was in Somalië gewend aan werksters. Hier had ze opeens zelf de zorg over zeven kinderen. Ze wist niet wat ze hiermee aan moest. Toen ging het dus mis.” Wat volgde waren hectische jaren voor Fakiha. De jonge Somalische verhuisde diverse keren; van een asielzoekerscentrum in Limburg naar een eengezinswoning in de Haagse Schilderwijk en van een kleine zolderkamer in de Bergschenhoek naar uiteindelijk een bovenwoning in Rotterdam-Zuid. Hier zat ze twee jaar geleden ook werkloos thuis toen ze een ambitieus plan opzette: een eigen stichting. Met ‘Ik kan het’ hoopt Fakiha onder meer Somalische lotgenoten te bereiken. “Mijn doel is om terug te geven aan deze maatschappij. Als ik nu buiten loop zie ik zoveel Somalische mensen en hoe moeilijk ze het hebben. Ze hebben vaak een oorlogstrauma en begrijpen de Nederlandse regels niet. Nu kan ik niet al hun problemen wegnemen maar ik kan wel proberen te helpen. Bijvoorbeeld door met mijn stichting te bemiddelen tussen de gezinnen, Bureau Jeugdzorg, de gemeente Rotterdam en andere overheidsinstanties.”

Onder de paraplu Over haar toekomst heeft Fakiha een duidelijke visie. “Ik wil over vijf jaar nog steeds mensen helpen, al dan niet bij Samenlevingswerk.” Voor haar eigen stichting heeft ze nu grootse plannen. “Ik wil ‘Ik kan het’ uitbreiden naar een regionale, maatschappelijke organisatie en daarmee bruggen bouwen tussen culturen. We hebben gezien dat mensen opener zijn als wij bemiddelen. Veel buitenlandse gezinnen zijn bang voor overheidsinstanties. Maar als wij vertellen dat deze organisaties juist willen helpen met bijvoorbeeld geldproblemen, slaan ze van vijandigheid over naar samenwerking. En juist het laatste is zo belangrijk. Dat doen we bij Samenlevingswerk namelijk ook; we leren van elkaar, halen mensen uit hun sociaal isolement. Bij de Somalische gemeenschap zie je juist dat ze zich afzondert. Als daar niet ingegrepen wordt gaat het met de Somalische jeugd gigantisch mis. Dat is niet alleen gevaarlijk maar ook zonde.” Om haar doelen te bereiken heeft Fakiha nu de hulp ingeschakeld van haar werkgever. “De bedoeling is dat mijn stichting straks ondergebracht wordt bij Samenlevingswerk en dat we gebruik gaan maken van hun panden.” Maar, zo geeft Fakiha aan, daarmee wil ze niet te hard van stapel lopen. Ze heeft thuis immers twee kleintjes die ook haar tijd en aandacht vragen. “Door mijn flexibele werktijden kan ik op woensdag nu mijn dochter van school halen. Daarnaast zit mijn zoon in de brugklas en help ik hem dagelijks met zijn huiswerk. Dan denk ik: ‘had ik dat vroeger maar gehad’.” Fakiha wil zich de komende jaren ook langzaam gaan focussen op buitenlandse jongeren. “Ik wil voorkomen dat zij slecht terecht komen. Daarbij heb ik wel de hulp nodig van hun ouders. Ik wil namelijk dat ook zij hun kinderen gaan helpen bij het maken van hun huiswerk.”

18


“Mijn doel? Een Surinaamse toko in Polen”

Bij Samenlevingswerk verrichten zo’n 500 werkzoekenden vrijwilligerswerk. Dit doen ze met behoud van hun bijstandsuitkering. Hierbij rijst de vraag: wie zijn deze vrijwilligers eigenlijk? Wat doen ze en wat houdt hen bezig? In dit tweede deel van een portrettenreeks: Milton Zaalman (38), projectcoördinator op Katendrecht, vader van Milosz, Mikolaj en Elaiza en zelfbenoemd ‘Polen-fanaat’. Tekst: Pamela Roumen Milton Zaalman windt er geen doekjes om: in zijn jeugdjaren voetbalde hij op hoog niveau. Voor de voetballeken onder ons wil hij dat wel toelichten. “Je kent Giovanni van Bronckhorst? Nou, daar heb ik dus bij Feijenoord mee gevoetbald. Ik was echt wel een talentje, al zeg ik het zelf.” Hoe hij jaren later dan in de bijstand belandt? (lacht) “Nou, daar kom ik zometeen nog op terug.” Op zijn zesde kwam Milton met zijn familie vanuit Suriname naar Nederland. Hier rondde hij na zijn middelbare school de opleiding tot zwemdocent af en flirtte hij met de opleiding tot sociaal cultureel werker. “Ik vind het nog steeds jammer dat ik die studie niet heb afgemaakt.” Milton ging namelijk op jonge leeftijd aan de slag om zijn familie te onderhouden. Zo werkte hij enige tijd als jongerenwerker; een ervaring die hem naar eigen zeggen nu goed van pas komt bij Samenlevingswerk. Begin 2014 kwam Milton als vrijwilliger terecht bij Samenlevingswerk in Katendrecht. Hier werkt hij als coördinator en geeft hij onder meer sollicitatietraining en Nederlandse les. “Mijn doel is dat de mensen zo snel mogelijk Nederlands leren en aan de slag gaan. Dat lukt volgens mij ook aardig.” In het verleden werkte Milton zelf als zwemdocent. Daarna werkte hij vier jaar als jongerenwerker; een functie die hij uiteindelijk neerlegde door een reorganisatie. De carrièrestap die volgde lag niet geheel voor de hand. “Ik werd daarna vuilverwerker bij de AVR.” Milton moet er zelf bij lachen. “Het is wel opvallend dat ik dat ben gaan doen. Ik hou helemaal niet van viezigheid. Maar ik moest wel werken. Ik had immers net een huis gekocht.” Tijdens zijn functie als vuilverwerker besloot hij na enkele dienstjaren het roer om te gooien en te migreren. De nieuwe bestemming: Zgorzelec, Polen.

Kleffe hamburgers Het jaar 2005 bracht Milton niet alleen naar Polen maar ook naar de liefde van zijn leven. “In de zomer van 2005 werd ik op een dag gebeld door mijn neef; de bondscoach van het Nederlands beach soccer team. Of ik zin had om mee te gaan naar een toernooi in Polen. Voordat ik het goed en wel doorhad zat ik ook aan de Poolse kust.” Hier liep hij tijdens een avondje stappen de mooie Alina tegen het lijf. Wat volgde waren maanden van e-mailcontact, telefoongesprekken en Skype sessies. “Mijn vriendin kwam begin 2006 ook voor enkele weken naar Rotterdam. Toen Alina weer enige tijd terug was kreeg ik van haar een onverwacht sms’je: ze was zwanger.” Na de geboorte van zijn eerste zoon maakte Milton een drastisch besluit: hij zegde zijn baan op bij de AVR, verkocht zijn huis en verhuisde naar zijn kersvers gezin in Polen. “Ik heb daar anderhalf jaar een snackbar gehad. Ik verkocht patatjes, tortilla’s en hamburgers. Maar het was niet eens lekker wat ik de mensen voorschotelde; van die kleffe hamburgers. In Polen eten ze hun hamburgers liever verwarmd uit de magnetron.” Na het sluiten van zijn snackbar werkte Milton als kok bij een bevriend restauranteigenaar. “Ik verdiende daar zo’n zeven zloty per uur. Omgerekend is dat nog geen twee euro. Voor het geld hoefde ik dat werk dus niet te doen.” Daarentegen leverde deze horeca-ervaring wel nieuwe inspiratie op. “Het voedde mijn idee om in Polen een Surinaamse toko te beginnen. Dat is nu ook mijn doel en de reden dat ik weer terug wilde naar Nederland; ik wilde hier werken, sparen en zo snel mogelijk weer teruggaan.” Met deze gedachte keerde Milton eind 2012 alleen terug naar Rotterdam. Maar zijn plan pakte hier net iets anders uit.

De terugkeer “Ik moest hier helemaal opnieuw beginnen. Ik was zes jaar weggeweest en wist niet eens hoe het metrosysteem werkte,” vertelt Milton. “Vervolgens bleek mijn paspoort verlopen en moest ik me melden bij het Centrum voor Dienstverlening. Ik had immers geen vaste verblijfplaats.” Na een kort verblijf in een hostel, kreeg Milton zijn eigen studio in Rotterdam-Zuid. Met een vaste verblijfplaats maar zonder vast werk volgde ook een uitnodiging van de sociale dienst: voor zijn bijstandsuitkering moest Milton zich aanmelden voor vrijwilligerswerk. “In eerste instantie kwam ik met tegenzin naar Samenlevingswerk,” bekent Milton nu. “Ik wilde namelijk werk, geen verplicht vrijwilligerswerk. Daarentegen bleek al snel dat ik mocht lesgeven en dat sprak me echt aan. Daarnaast heb ik hier uitzicht op een vaste baan.” Het laatste is nu een grote drijfveer voor Milton. “Ik blijf daar mijn stinkende best voor doen. Ik pak alle kansen aan die ik aan kan pakken.” Waar hij zichzelf over vijf jaar ziet is Milton ook duidelijk. “Niet meer bij Samenlevingswerk. (dan lachend) Nee, dan zit ik al te rentenieren met mijn Surinaamse toko in Polen.” Hoewel Milton grapt over zijn situatie, zit er ook een ernst in zijn woorden. “Kijk, ik mis mijn vrouw en kinderen, maar gelukkig is die situatie onder controle. Het doel was eerst om in Nederland snel geld te verdienen, te sparen en dan terug te keren naar Polen. Maar dat plan heb ik moeten uitstellen. Over twee jaar verwacht ik dan ook nog wel te werken voor Samenlevingswerk. Maar dan wel in een betaalde functie en ik heb dan mijn coachingsdiploma behaald. Door Samenlevingswerk heb ik namelijk weer mijn passie voor maatschappelijk werk ontdekt. Dus voorlopig wil ik doorgaan met hoe ik nu te werk ga; mensen met een goed gevoel naar huis laten gaan.” 19

Bijlage 2. Voorbeeldblog van Gina Borrebach

Bijlage 2. Voorbeeldblog van Gina Borrebach

Bekijk onze blog met veel verschillende verhalen; geschreven door onze deelneemster Gina Borrebach: www.Samenlevingswerk.nl

Bijvoorbeeld deze:

Vrijdag is over het algemeen de dag voor activiteiten op de locatie Feijenoord. De ene week zijn het kooklessen gevolgd door breilessen, de volgende brei- en zumbalessen, of, zoals afgelopen vrijdag, fietsen crochetlessen. In Nederland is het belangrijk om te kunnen fietsen. Als je geen auto hebt kun je toch nog uit je wijk om andere plekken te bereiken. Deelnemers die al konden fietsen begeleidden zo de deelnemers die nog niet konden fietsen om dit te leren. Om dit veilig te kunnen doen - vallen en opstaan hoort erbij - en zodat de deelneemsters niet al te zenuwachtig zouden worden, werd de binnenplein achter het gebouw gebruikt. Sommigen pakten het heel snel op trapten maar enthousiast door de bochten heen, terwijl anderen er iets langer over deden om überhaupt zelfstandig de stuur en pedalen te kunnen beheersen. Belangrijk tijdens deze lessen was behalve de stuur recht te houden tijdens het trappen, ook het aangeven van de richting bij het afslaan naar rechts of links. Het was zonder meer een geslaagde ochtend vol met de nodige enthousiasme en goede supervisie van de coördinatrice Hacer Birgul.

20

Bijlage 3. Enkele quotes & voorbeelden van deelnemers

Bijlage 3. Enkele quotes & voorbeelden van deelnemers Mevr. E. R. 54 jaar – 8 maanden bij Charlois

Mevr. E. komt 5 dagen in de week en heeft veel verantwoordelijke taken. Zij voert intakes, houdt de deelnemerslijsten bij, wie er afwezig zijn en is een belangrijk aanspreekpunt voor veel deelnemers. Daarnaast coördineert Esther de brei- en naaiclub en geeft Zumba lessen.Zij is behulpzaam naar de deelnemers toe, is altijd vrolijk en positief ingesteld. Zij helpt de deelnemers ook met administratieve problemen hebben. E. had hiervoor een betaalde baan in de Thuiszorg en heeft zich ontwikkeld tot een uitstekende coördinator.

Mevrouw A. 4 maanden Delfshaven

Mevrouw A. begon als deelnemer en was door omstandigheden sociaal geïsoleerd (depressie) en is bij ons begonnen met de conversatieles. Inmiddels komt zij drie keer in de week bij andere lessen en geeft zelf naailessen aan andere deelnemers. Zij heeft aangegeven dat zij nu sport en aan verschillende activiteiten binnen de wijk deelneemt. Quote: “ Het gaat steeds beter met mij, ik ben weer tussen de mensen en doe actief mee.

De heer A.M. 45 jaar – 6 maanden bij Feijenoord De heer A. kwam als een licht depressieve deelnemer binnen. Door actief te zijn bij Rotterdam Sportsupport en bij Samenlevingswerk is hij veel sterker geworden met meer zelfvertrouwen en is hij nu actief als vrijwillige kok bij RAAF. Quote: “ Mijn verleden kan ik niet meer terugdraaien. Maar ik wil mijn leven veranderen, vanaf nu wil ik alleen maar vooruit.”

De heer L. - 50 jaar - 6 maanden bij Feijenoord

De heer L. sprak geen woord Nederlands. Het enige wat hij kon zeggen was ja of nee. Je kunt je voorstellen dat dit een puzzel was met de intake. Inmiddels schenkt hij koffie en thee bij diverse lessen en is hij trots op zijn werk en spreekt een beetje beter Nederlands. Quote: “ Dank je wel! jullie mij begrijpen.”

Mevr. S. - 7 maanden bij Feijenoord.

Mevr. S. kwam positief binnen maar had zo haar twijfels over Samenlevingswerk. De dag dat zij gevraagd werd wat zij werkelijk wilde gaan doen, heeft zij haar draai gevonden. (peuterjuffrouw) Quote: “ Ondanks dat ik geen diploma heb, ben ik toch op de juiste plek beland.”

Mevr. S.M. 35 jaar – 4 maanden bij Charlois.

Mevr. S. kwam binnen met een negatieve houding. Zij begreep niet goed wat de bedoeling was van het traject. Zij had in het verleden meerdere trajecten gehad en dat is allemaal uitgelopen tot niets. Mevr. S. is begonnen met de activiteiten: Nederlandse les, conversatieles, computerles en de wandelclub. Toen zij pas binnenkwam was zij erg gesloten en op zichzelf. Nu is zij gastvrouw en heeft zich in de tijd dat ze hier is positief ontwikkeld. Zij is gastvrouw geworden en komt zo vaak zij kan naar SW Charlois. Zij praat nu graag met andere deelnemers en heeft nu meer zelfvertrouwen. Naast Samenlevingswerk is ze mantelzorger voor haar moeder.

De heer M. B. 32 jaar – 2 maanden bij Charlois

De heer M. is van Marokkaanse afkomt en is deelnemer bij de sollicitatietraining. Hij geeft aan dat hij in de 3 maanden dat hij deelnemer is veel geleerd heeft. Hij kan nu zelfstandig solliciteren, heeft een CV gemaakt en heeft veel geleerd over solliciteren. Hij weet nu hoe hij alles moet opzoeken via het internet en wat voor verschillende manieren er van solliciteren zijn. Hij had moeite met internet, maar door actief mee te doen heeft hij veel geleerd.

Mevr. S.B. 8 maanden bij Feijenoord – als zelfmelder

Mevr. S. kwam heel onzeker binnen en zelfs een beetje wantrouwig. Door actieve interactie heeft zij haar muren doorbroken. En haar sterke IK is daardoor tot volle uiting gekomen. Quote: “ Ik wil een voorbeeld zijn voor mijn kleine dochter, hoe je sterk in je schoenen kan staan.”

Mevr. K.B.- 37 jaar - 8 maanden bij Katendrecht/ Afrikaanderwijk Mevr. K. begon als deelnemer, is inmiddels coördinator en heeft recent stage gelopen bij een uitzendbureau in de wijk. Quote: “ ik denk dat het starten van een bedrijf nog een beetje te groot is – dus ik wil meer haalbare doelen stellen - ik ben nog niet toe aan een eigen onderneming maar ik wil dat wel!”

De heer S. - 2 maanden Delfshaven

Meneer S.(regisseur) begon als deelnemer, is inmiddels coördinator heeft een educatieve voorstelling geschreven voor het verhogen van de weerbaarheid van basisschool kinderen tegen bijv. (digitale) kinderlokkers. Is bezig om volgende stappen te kunnen realiseren (financiering). Quote: “Sinds dat ik hier ben begonnen heb ik meer doorzettingsvermogen en geeft het mij weer de energie om mijn plannen voort te zetten.”

Mevr. R. - 4 maanden Delfshaven

Mevr. R. begon als deelnemer, doet inmiddels vrijwilligerswerk bij Radar als gastvrouw en baliemedewerkster en volgt daar ook een cursus voor. Deze vrouw zat onnodig thuis. Quote: “ Ik ben blij dat ik weer onder de mensen ben.”

Meneer U.S. - 4 maanden Delfshaven

De heer U. is begonnen als deelnemer, daarna begonnen als ICT medewerker bij Radar. Er was niet veel te doen en is begonnen als administratief medewerker bij SW Delfshaven. Quote; “Ik heb het reuze naar mijn zin’’

Mevr. N.S. - Zelfmelder, 4 maanden Katendrecht/Afrikaanderwijk

Zij durft niet gelijk te coördineren en begon als assistent coördinator. Inmiddels is ze coördinator en heeft richt momenteel een voorleesclub op in een buurthuis in Afrikaanderwijk. Ze durft meer en werkt continu aan haar zelfverzekerdheid.

Mevr. S.C. - 9 maanden bij Katendrecht/ Afrikaanderwijk.

Mevr. S. begon als deelnemer en had erg veel moeite met de drukke omgeving en constant last van hoofdpijn. Inmiddels is ze doorgestroomd naar coördinator. Zij durft meer, doet mee met de wandelclub heeft minder last van hoofdpijn en is meer zelfverzekerd geworden.

21

(dit verschilt per pand op basis van deelnemers / behoefte)

Bijlage 4. Voorbeeld weekplanning

Voorbeeld weekplanning

(dit verschilt per pand op basis van deelnemers / behoefte)

Maandag

10.00 – 12.00 12.00 – 13.00 13.00 – 15.00 14.00 – 16.00

Dinsdag

10.00 – 12.00 13.00 – 14.30 15.00 – 16.30

Nederlandse les voor beginners Budget lunch (budget namens Samenlevingswerk) Repair-Cafe Vrije inloop computerlokaal t.b.v. internet, solliciteren, CV maken, etc.

Conversatie les Nederlands voor beginners/wie wil Sollicitatie training Sociaal-juridisch spreekuur

Woensdag

10.00 – 12.00 Naai- en brei club (Nederlands praten) / 10.00 – 12.00 Schilderclub (Nederlands praten) 13.00 – 14.00 Engelse les 13.00 – 15.00 Computerles 16.00 – 17.00 Fitness

Donderdag 10.00 – 12.00 13.00 – 15.00 13.00 – 15.00

Vrijdag

9.00 – 12.00 10.00 – 12.00 13.00 – 15.00

teambespreking

budgetkoken

Iedere vestiging heeft wekelijks werkoverleg incl. voorbereiding, agenda, notulen en actielijst. Deze wordt opgesteld door coördinatoren en projectleiders. Daarnaast worden wekelijks deelnemers ‘doorgesproken’ en bemiddeld naar vrijwilligerswerk buiten de deur en bespreken coördinatoren maandelijks de voortgang met hun deelnemers (face to face – eventueel op locatie). Op ieder vestiging staat een gezonde fruitmand en deelnemers zijn altijd welkom voor een praatje.

Nederlandse les voor gevorderden Computerles en CV opstellen Wandelclub

Activiteiten dag (o.a. Zumba-les, sporten, fietsles) Teamoverleg coördinatoren en projectleiders Vrije inloop computerlokaal t.b.v. internet, solliciteren, CV maken, etc.

22

Bijlage 5. Participatieladder en enkele bijzonderheden/innovaties

Participatieladder

Enkele bijzonderheden / innovaties » Interne vacatures en doorstroming » Fruitschaal op tafel + gezonde lunch per pand » Pand avond beschikbaar voor deelnemers (bijv. hennafeest) en huiswerkbegeleiding » 3 rommelmarkten Katendrecht/Afrikaanderwijk voor en door deelnemers (600 pers) » Samenlevingswerk Academy (maandagavonden) voor coördinatoren en projectleiders » Repaircafé in Charlois en Delfshaven » Sinterklaasmarkt met speelgoed op 28 november » Budget-koken, fietsles en pand-opknappen voor en door deelnemers » Extra vervoersmogelijkheden voor deelnemers

23

Methodiek & organisatiemodel

Bijlage 6. Methodiek & organisatiemodel

1. Uitvalsbasis per wijkzelfredzaamheid

100-200 deelnemers

2. Werving projectleiders en coördinatoren 3. Pand & Activiteitenplanning 4. Werving coördinatoren en deelnemers

10 - 20 coördinatoren & ass. projectleiders

3 projectleiders

1

5. Continue bijsturing en aanpassing, instroom en doorstroom

1. Laagdrempelig, minimale faciliteiten bij aanvang 2. Werving en selectie van projectleiders in samenspraak met Werk en Inkomen (WWB re-integratie) en eventueel UWV (WW) 3. Pandopbouw, planningen, eerste contacten, draaiboek 4. Continue werving coördinatoren en deelnemers in samenspraak met Werk en Inkomen (WWB activering en prematching) 5. Uitbouw van activiteiten al dan niet bedacht door deelnemers in samenspraak met burgers, instellingen en bedrijven in en om de wijk

Deelnemers 2 -20 uur per week, groeiend per maand op basis van wensen en kunnen (tegenprestatie / vrijwillig) Coördinatoren en ass.projectleiders 20 -30 uur per week, naast sollicitatieplicht (tegenprestatie / vrijwillig) Projectleiders 20 – 30 uur per week, naast sollicitatieplicht, (tegenprestatie / vrijwillig / betaald) Projectmanager Ca. 10 uur per week (betaald) Incl. administratieve ondersteuning

24

Voor jezelf, voor elkaar, voor de wijk

Recommend Documents