Oog voor elkaar, Oog voor de toekomst
Coalitieakkoord 2014 – 2018
Oog voor elkaar, oog voor de toekomst Coalitieakkoord 2014-2018 Inleiding De Bilt is een prachtige gemeente met een hoog voorzieningenniveau, mooie natuurgebieden en hechte gemeenschappen. We willen de unieke kwaliteiten van onze zes kernen koesteren. Ook onze gemeente staat de komende jaren voor een aantal grote opgaven. De meest omvangrijke hiervan zijn de aanstaande decentralisaties binnen het sociale domein. De gemeenteraad van De Bilt zal de komende jaren veel belangrijke knopen door moeten hakken; beslissingen die repercussies hebben voor meer dan één raadsperiode. Dat vraagt om een bestuur dat samenwerkt. Het draagvlak van een college bestaat uit meer dan de som van het aantal zetels van de coalitie. Er wordt gewerkt aan een meer dualistisch opererend gemeentebestuur, dat een open houding aanneemt richting onze inwoners en op belangrijke dossiers bereid is om in dialoog te gaan met alle raadsfracties. Dat doen wij graag op basis van dit coalitieakkoord, waarin afspraken worden gemaakt, maar ook genoeg ruimte is gelaten voor politieke uitwerking. Naast ons streven naar een open bestuurscultuur richten wij ons deze periode op het realiseren van een brede duurzaamheidsagenda: financieel-economisch, sociaalmaatschappelijk en ecologisch. Dat vraagt om een zorgvuldige inrichting van de omgeving met ruimte voor groei, zorg voor groen en natuur, een hoogwaardig openbaar vervoer en een gezonde en goed werkende woningmarkt. We willen dat de gemeente De Bilt een vitale gemeente blijft met krachtige kernen, een duurzame leefomgeving, passende voorzieningen en huisvestingsmogelijkheden voor alle doelgroepen.
Financiën De gemeentelijke begroting zal door de decentralisaties in het sociale domein de komende jaren in omvang toenemen. De vanuit het Rijk opgelegde bezuinigingen zullen echter zwaar drukken op die middelen. Hoewel de eerste tekenen van economisch herstel zich laten zien, moeten we de komende jaren buitengewoon behoedzaam manoeuvreren om onze reservepositie op peil te houden en de gemeentelijke uitgaven te beperken. Wij geven het college mee om de volgende concrete maatregelen te onderzoeken: •
•
•
Om onze reservepositie te verbeteren zullen eventuele financiële meevallers ten goede komen aan de algemene reserve. Tegenvallers moeten worden opgelost binnen het eigen programma. Mochten afschrijvingen nodig zijn op de grondexploitaties dan komen deze ten laste van de algemene reserve. Wij willen een aantal opties tot verhoging van de gemeentelijke opbrengsten of vermindering van de lasten verkennen: ◦ een verhoging van de toeristenbelasting en forenzenbelasting ◦ het toestaan van reclame-uitingen langs de grotere doorgaande wegen, op rotondes en langs snelwegen. ◦ de overhead binnen de ambtelijke organisatie terugbrengen door onder andere taken te verschuiven van staf naar lijn en slim gebruik te maken van ICT. ◦ De gemeentelijke voertuigen, werkmaterieel en gereedschappen afstemmen op de huidige formatie. De vraag is of deze nog in eigen bezit moeten blijven of dat het efficiënter is om dit materieel in een andere constructie op te nemen. Behoedzaam financieel beleid vraagt ook om een goed inzicht in de risico's van de lopende grondexploitaties. Wij maken van de belangrijkste projecten op korte termijn
• • •
•
een risicoanalyse. We lichten de verschillende begrotingsposten door op mogelijke besparingen en bezuinigingen en mogelijke verbetering van efficiency. Wij gaan door met het afstoten van openbaar restgroen aan particulieren. De OZB verhogen wij alleen met het inflatiepercentage tenzij alle andere opties tot opbrengstverhoging, besparingen of bezuinigingen onhaalbaar zijn gebleken. Een uitzondering hierop vormt de OZB verhoging op bedrijfspanden ten bate van de later in dit stuk genoemde fondsen. Onze vier wethouders kiezen voor het werken in deeltijd om de extra lasten voor de gemeente te beperken. Dit heeft ertoe geleid dat gekozen is voor drie wethoudersposten van 0,89 FTE (32 uur) en één van 0,7 FTE (25,2 uur).
Sociaal domein Zorg en participatie In het sociale domein is het een uitdaging om in de komende vier jaar de zorg en participatie kleinschalig en dichtbij de burger te organiseren en uit te voeren. Lokaal waar het kan, regionaal waar het moet. Niet het institutionele aanbod staat voorop, maar de individuele vraag van de cliënt. Daarin past ook de voortzetting van het Persoonsgebonden Budget. Zorgverleners moeten meer handelingsvrijheid krijgen. Vanuit hun professionaliteit kunnen zij daardoor meer aansluiten bij de vraag van de cliënt en hebben zij minder tijd nodig voor administratieve handelingen. We streven naar een soepele overgang van de begeleiding, dagbesteding en verzorging van de AWBZ naar de WMO. De uitdaging om dit te realiseren is groot. We moeten het immers met veel minder geld doen omdat het Rijk zwaar bezuinigt op de transities van de jeugdzorg en de ABWZ/WMO. Dat betekent dat we de zorg zoveel mogelijk in de eerste lijn willen organiseren, waardoor een beroep op dure, specialistische zorg wordt voorkomen. De besparing kan alleen worden gerealiseerd door inhoudelijke en financiële samenhang. Daarom zullen wij de budgetten binnen het sociale domein ontschot houden. Ook zullen we – meer dan tot nu toe – een beroep moeten doen op de inzet van vrijwilligers en mantelzorgers. Om belangrijke WMO voorzieningen voor onze gemeenschap te behouden kan ook een eigen bijdrage worden ingezet. Middelen die vanuit het Rijk beschikbaar komen voor de drie transities, worden alleen voor het sociale domein aangewend. Een eventuele buffer, die door de landelijke overheid bestemd wordt voor een zachte landing van de decentralisaties, komt ten goede aan een bestemmingsreserve voor het sociale domein om mogelijke latere tekorten op te kunnen vangen. Dit geldt ook voor tijdelijke onderbesteding. Twee jaar na invoering zullen we deze constructie evalueren. Duurzame voorzieningen Het hoge voorzieningenniveau in De Bilt geeft onze gemeente een positieve uitstraling en draagt daardoor bij aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor burgers en bedrijven. Ook toeristen en recreanten kunnen hiervan profiteren. Mede daarom geeft onze gemeente relatief veel geld uit aan subsidies voor sport en cultuur. Daar staan wij achter. Om de geldstromen effectiever en transparanter te maken zullen wij het gemeentelijke subsidiebeleid de komende periode wel opnieuw tegen het licht houden. Wij willen daarbij gericht kijken waar een grotere inzet van de eigen middelen van gebruikers gerechtvaardigd is. De komende raadsperiode komt er een nieuw, duurzaam en energiezuinig zwembad op de huidige locatie. Dit bad moet geschikt zijn als instructiebad en gemakkelijk toegankelijk zijn, ook voor speciale doelgroepen. Over de precieze invulling van het bad gaan wij graag in gesprek met de Biltse gemeenschap, belanghebbenden en de gemeenteraad. De Vierstee vervult een belangrijke functie in Maartensdijk. Deze accommodatie moet in samenhang worden gezien met de andere voorzieningen en ontwikkelingen in het dorp. Ook Maartensdijk verdient een kloppend hart waar zowel sporters, culturele gebruikers als de bibliotheek hun plek kunnen vinden. De komende maanden zullen wij daarom opnieuw in
overleg gaan met alle gebruikers van de Vierstee. Alle gebruikers zullen vanaf de start in dit overleg worden betrokken, net als lokale burgerinitiatieven. Het doel is duidelijkheid te krijgen over de haalbaarheid van nieuwbouw dan wel renovatie van de Vierstee. De gemeenteraad kan dan in het najaar van 2014 een beslissing nemen over nieuwbouw of renovatie. De locatie van de Maartensdijkse bibliotheek zal in dit traject worden meegenomen. Wij maken ons sterk voor het behoud van het voorzieningenniveau in de dorpskernen. Het beleid om samen met de inwoners dorpsvisies op te stellen, wordt voortgezet. We zetten in op het behoud van een basisschool in elk dorp en vinden dat iedere kern een dorpshuisfunctie moet hebben. Het behoud van deze voorzieningen in economisch lastige tijden vraagt een gezamenlijke inspanning van de inwoners en de gemeente. We zullen ons soepel opstellen in de vergunningverlening bij private initiatieven die de leefbaarheid in de kernen versterken. Jeugd en Onderwijs Wij vinden keuzemogelijkheid in het gemeentelijke onderwijs belangrijk en zullen ons blijven inzetten voor een gevarieerd aanbod van basis- en voortgezet onderwijs in onze gemeente. Wij zullen een verzoek doen tot een Rekenkameronderzoek naar de stichting Wereldkidz voor het openbaar onderwijs, in samenwerking met de andere gemeenten die betrokken zijn bij deze stichting. Gelet op de relatief hoge uitgaven voor onderwijshuisvesting die de gemeente maakt in relatie tot de rijksvergoeding die wij ontvangen, worden toekomstige uitgaven getemporiseerd. Ons uitgangspunt is daarbij om de kwaliteit van onze hoogwaardige schoolgebouwen te behouden. De komende raadsperiode starten wij met een lokaal actieprogramma 'Wat beweegt je' dat als doel heeft in samenwerking met de lokale scholen en het jeugdwerk onze kinderen bewust te maken van het belang van goede voeding en meer te laten bewegen. Wij vinden het belangrijk dat jongeren kunnen (blijven) deelnemen aan voor of door jongeren georganiseerde activiteiten.
Economie Life-science as De Bilt is en blijft een enthousiaste partner voor regionale en nationale overheden bij het doorontwikkelen van de Kennisregio Utrecht. Onze gemeente is een aantrekkelijke vestigingsplaats voor hoogwaardige technologische bedrijven, zoals Bilthoven Biological en Micreos. Dit blijkt ook uit de ontwikkelingen op het Berg en Bosch terrein. Wij blijven ons inzetten om bij innovatieve sectoren mee te blijven doen. Wij onderschrijven het belang van de life-science as voor de lokale economie en ondersteunen de ontwikkeling van een gebied waar hoogwaardige technologische bedrijven zich kunnen vestigen. Lokale ondernemers De komende raadsperiode zetten wij in op een intensivering van de samenwerking met onze lokale ondernemers: • Aangezien de Europese regelgeving rondom het aanbestedingsbeleid is versoepeld, krijgt de gemeente meer ruimte om haar beleid zodanig in te richten dat het lokale MKB en ZZP-ers optimaal kunnen profiteren. Daartoe vragen vooral de uitvoering en communicatie om onze aandacht. In onze aanbestedingen nemen wij maatschappelijk verantwoord ondernemen mee als gunningscriterium. • Wij zetten naast het bestaande ondernemersfonds een aantal centrumfondsen op om de inrichting van winkelgebieden door en voor ondernemers te faciliteren. Deze fondsen zullen worden gevuld door een geringe verhoging van de OZB voor bedrijfspanden, waarna deze gelden na aftrek van inningskosten direct door de samenwerkende ondernemers per kern en naar eigen inzicht te besteden zijn. Een eventuele continuering van het ondernemersfonds zal ook uit deze constructie worden gefinancierd. • Veeteelt en land- en tuinbouw vormen een belangrijke economische motor in ons gebied. Wij voeren de nota 'Vitaal platteland' uit.
•
•
Wij blijven ons inzetten voor het behoud van maatschappelijke stages voor scholieren in onze gemeente. Stages en leerwerkplekken bieden de jeugd vaak hun eerste contact met de arbeidsmarkt. Hierin past ook het goed lopende initiatief 'Match op de Beursvloer'. Wij faciliteren en ondersteunen de samenwerking van scholen en lokale ondernemers in samenwerking met de Biltse Ondernemersfederatie en zetten ons lokaal arbeidsmarktbeleid in om de connectie te maken tussen beroepsopleidingen en lokale bedrijven. Voor de groep mensen voor wie betaald werk om uiteenlopende redenen niet haalbaar is, voeren wij een actief participatiebeleid. Wij baseren dit beleid op individueel maatwerk zodat ook deze mensen naar eigen kracht kunnen deelnemen aan de maatschappij.
Fysiek Domein Duurzaamheid De komende periode moet duurzaamheid een vanzelfsprekend uitgangspunt in ons denken en handelen worden. Daartoe maken wij binnen een jaar een plan van aanpak met onder meer de volgende concrete stappen: • De gemeente geeft zelf het goede voorbeeld en houdt vast aan de doelstelling dat de Bilt in 2030 een energieneutrale gemeente is. Dit betekent onder andere dat bij planontwikkeling de normen voor duurzaam bouwen verder worden aangescherpt. • We onderzoeken de mogelijkheden om onze eigen gemeentelijke panden, waaronder het administratiekantoor, verder te verduurzamen. • Duurzaamheid wordt pas echt een succes als het een breed draagvlak onder de bevolking heeft. Wij ondersteunen de energiecorporatie Beng! in het zoeken naar de samenwerking met lokale ondernemers om het energieverbruik verder terug te dringen. • We faciliteren het gezamenlijk financieren door buurtbewoners van zonnepanelen en onderzoeken de mogelijkheid om deze gezamenlijke zonnepanelen eventueel op publieke gebouwen of bedrijven te laten installeren. • Wij openen een inschrijving voor onze wijken om in aanmerking te komen voor het predikaat Ecowijk. Doel is dat deze in minstens 50 procent van de eigen energievoorziening gaat voorzien. Aan onze gezonde leefomgeving blijven we werken door scherp toe te zien op de kwaliteit van bodem, water, lucht en het voorkomen van geluidsoverlast. Zo blijft bij de verbreding van de A27 de geluidsnorm van maximaal 55db ons uitgangspunt. Daarnaast blijven we bij de landelijke overheid aandringen op het aanhouden van een maximumsnelheid van 100 km/u om de verspreiding van fijnstof te beperken. Het behoud van het mooie en groene karakter van onze kernen vraagt een zorgvuldig beleid ten aanzien van de inrichting van de openbare ruimte. Dit betekent onder andere dat we de omwonenden altijd zo vroeg mogelijk betrekken bij nieuwe plannen die worden ontwikkeld. Daarnaast vinden wij het van belang dat er bij de ruimtelijke inrichting aandacht wordt gegeven aan de sociale veiligheid en dat er gelegenheid is voor sport en spel voor kinderen; spelen in de buurt is goed voor de sociale ontwikkeling en de gezondheid. Ten slotte is het belangrijk dat mensen zich meer bewust worden van de noodzaak om minder afval te produceren. De gemeente zal hierover actief gaan communiceren, door cijfers openbaar te maken over de afvalproductie per wijk en het percentage afval dat wordt gescheiden. Daarnaast blijven wij het scheiden van afval actief stimuleren, eventueel met een nieuwe bewustwordingscampagne. Veiligheid Wij vinden het belangrijk dat inwoners zich veilig voelen in hun leefomgeving. Preventie van ongewenst gedrag en criminaliteit dient zichtbaar te zijn. Inwoners hebben natuurlijk ook zelf een verantwoordelijkheid voor een veilige leefomgeving. De daar op gerichte initiatieven zullen wij zoveel als mogelijk stimuleren. Vanzelfsprekend blijft het de primaire taak van de overheid om ongewenst gedrag en criminaliteit te voorkomen en te bestrijden.
Huisvesting De Bilt heeft een natuurlijke, groene en rustige uitstraling die wij koesteren. Daarom zijn we terughoudend ten aanzien van nieuwbouw; wanneer mogelijk gebruiken wij bestaande gebouwen en terreinen. Daarnaast realiseren we nieuwbouw in de zes kernen binnen de bestaande bebouwingsgrenzen (rode contouren). Ook binnen de kernen moet de groene uitstraling van de gemeente behouden blijven. Daarom compenseren wij zoveel mogelijk de groenwaarden die bij nieuwe bouw verloren gaan, liefst in de nabije omgeving. De sociale woningbouw in onze gemeente vraagt onze blijvende aandacht. Bij de nieuwbouw van woningen moet daarom minstens 30 procent van het aanbod bestemd zijn voor sociale koop of huur en woningen voor starters en ouderen. Het precieze percentage kan per project verschillen maar binnen het totaal van nieuwe woningen dat in deze collegeperiode wordt gerealiseerd, moet dit percentage minimaal worden gehaald. De woonstichting Stichting Samenwerkende Woningbouwcorporaties is en blijft voor de realisatie van deze ambitie een belangrijke partner. We zien een aantal maatschappelijke trends die zorgen voor een veranderende woonbehoefte. Een groeiende groep ouderen zal bijvoorbeeld langer thuis blijven wonen, maar wel behoefte hebben aan zorg. Daarom willen wij dat er onder andere wordt geïnvesteerd in levensloopbestendige woningen. Daarnaast onderzoeken wij het bieden van mogelijkheden voor het aanpassen of (tijdelijk) splitsen van woningen om onder andere mantelzorg mogelijk te maken. De veranderende woonbehoeften stellen ook hogere eisen aan de flexibiliteit van de bestaande woningvoorraad. Het andersoortig gebruiken van leegstaande kantoren is een creatieve oplossing voor het creëren van woon- en werkplekken. Daarnaast willen wij om het aanbod geschikte woningen te vergroten de doorstroming in de woningvoorraad stimuleren. Bij het ontwikkelen van nieuwe locaties kan gebruik worden gemaakt van de mogelijkheden voor particulier opdrachtgeverschap. Daarbij kan het gaan om het uitgeven van individuele kavels, maar ook om vormen van collectief particulier opdrachtgeverschap. Een voorbeeld hiervan is een groep particulieren die samen een woonconcept voor senioren wil opzetten. Verkeer en Vervoer Wij gaan aan de slag met het verwezenlijken van de voornemens uit het gemeentelijk Verkeer en Vervoersplan en de OV-visie. Een prioriteit hierbij is de aandacht voor goede fietsverbindingen, bijvoorbeeld door het verbeteren van de bewegwijzering voor fietsers en een onderzoek naar fietsknelpunten in de gemeente. Bijzondere aandacht is nodig voor het parkeren van fietsen bij het station en bij de HOV-haltes. De OV-knooppunten Bilthoven en Hollandsche Rading vervullen een belangrijke functie bij de ontsluiting van het Utrecht Science Park, de life-science as en de recreatiegebieden van de Utrechtse Heuvelrug. Deze voorzieningen zijn van groot belang voor onze regionale uitstraling. Daarnaast kunnen deze stations ook beter worden gepositioneerd als uitvalsbasis voor toeristische activiteiten, waar mogelijk met oplaadpunten voor elektrische fietsen. De grote infrastructurele werken, zoals de ondertunneling van het spoor, worden afgerond. Er wordt een verkeerscirculatieplan gemaakt voor de ontsluiting van de wijk de Leijen tijdens de aanleg van de tunnel in de Leijenseweg om deze periode veilig te laten verlopen. Rond het vraagstuk van de tijdelijke spoorwegovergang wordt voor de zomer een finale afweging gemaakt. Dit gebeurt binnen de randvoorwaarden dat de veiligheid gewaarborgd is, er financiële dekking is voor eventuele meerkosten en dat het voorstel niet leidt tot vertraging. Voor de aanleg van een westelijke randweg zien wij het nut en de noodzaak niet. Sluipverkeer zal een permanent agendapunt vormen in het overleg met de vertegenwoordigers van onze dorpskernen. Wij willen met slimme maatregelen de verkeersintensiteit verminderen.
Bilthoven Centrum Eén van de grootste opgaven in de komende jaren is de doorontwikkeling van het centrum van Bilthoven, die wij samen met alle betrokkenen willen realiseren. De grote infrastructurele ingrepen beginnen steeds meer vorm te krijgen. Nu is het zaak om de rest van het centrum op te waarderen. Een punt van zorg hierbij is de leegloop en de matige staat van onderhoud van de Kwinkelier. Wij blijven druk uitoefenen op de eigenaar om hiervoor verantwoordelijkheid te nemen. Tegelijkertijd nemen wij zelf het voortouw door de ontwikkeling van de Julianalaan, het Vinkenplein en het Emmaplein. We zullen daarbij goed moeten kijken wat de veranderende omstandigheden, zoals internetwinkelen, betekenen voor het winkeloppervlakte. Het centrum van Bilthoven wordt weer een hoogwaardig en bruisend winkelgebied met een breed winkelaanbod, met oog voor de verblijfsfunctie.
Burger en bestuur Deelname van onze inwoners aan het besluitvormingsproces vormt de komende periode een van onze belangrijkste speerpunten. Wij informeren onze inwoners actief via diverse lokale media. Ons bestuur moet initiatieven van burgers open tegemoet treden. Door middel van een participatieparagraaf in ieder beleidsstuk stelt de gemeenteraad aan de start van elk proces het participatieniveau vast. De raad bepaalt de kaders en ziet toe op een actieve implementatie van deze plannen. Initiatieven vanuit onze kernen worden ondersteund en planologisch gefaciliteerd. Naast de eerdergenoemde ondersteuning van dorpsvoorzieningen faciliteert de gemeente ook binnen het groenonderhoud zo veel mogelijk het particuliere initiatief. Dit doet zij door gereedschappen en planten beschikbaar te stellen en het afval op te ruimen. Om het contact tussen gemeentebestuur en inwoners te verbeteren nemen wij een aantal concrete maatregelen: • Wanneer een dossier direct betrekking heeft op een gemeentelijke locatie willen wij voorafgaand aan raads- en commissievergaderingen een informeel werkbezoek plannen. • Wij starten door middel van een pilot van een half jaar met de herintroductie van het spreekuur van het college. Inwoners kunnen daardoor op een laagdrempelige manier terecht bij de verantwoordelijke wethouder met hun vragen en suggesties. • In Maartensdijk realiseren wij een contactpunt waar een gastheer of gastvrouw van de gemeente gedurende een dagdeel per week als aanspreekpunt fungeert voor de gemeente en burgers helpt met hun aanvragen van gemeentelijke documenten. Gemeenschappelijke regelingen Gemeente De Bilt voert net als de meeste andere gemeenten in Nederland steeds meer taken in samenwerking uit. De aanstaande decentralisaties in het sociale domein zullen de komende periode leiden tot de deelname van onze gemeente aan nieuwe gemeenschappelijke regelingen. Wij vinden het belangrijk dat de gemeenteraad een duidelijke visie heeft over de plaats van De Bilt in onze regio en meer grip krijgt op de inbreng van onze gemeente in de gemeenschappelijke regelingen waar wij aan deelnemen. Daartoe kan de raad collegeleden gerichte opdrachten meegeven. Wij willen een discussie in de raad over hoe we deze regelingen structureel onder de loep gaan nemen in onze vergadercyclus.
Bilthoven, 7 mei 2014
Frans Poot
Dolf Smolenaers
Jolanda van Hulst-Mazirel
Hans Los
Madeleine Bakker-Smit
Cees Beringen
Anne de Boer
Marianne van Hattum
Bijlage: financiële paragraaf Ruimte vragende maatregelen
Incidenteel Structureel
Bestuurlijk domein Realisatie 4e wethouder (3,37 fte) Sociaal domein Nieuw zwembad Onderzoek naar Vierstee Lokaal onderwijsactieprogramma bewegen Economisch domein Stimuleren van ontwikkelingen Life-Science as Opzetten Centrumfonds
50.000
150.000 25.000 10.000
25.000 50.000
Fysiek domein Duurzaamheidsbeleid
(plan van aanpak met concrete maatregelen en initiatieven op onder andere het gebied van energiebesparing, het opwekken van schone energie, stimuleren van ecowijken en verduurzaming van gebouwen)
Totaal ruimtevragende maatregelen
120.000
50.000
380.000
Dekkingsplan Lopend krediet Vierstee Verhoging OZB niet woningen voor Centrumfonds Toeristenbelasting Forenzenbelasting Reclamebeleid Overhead ambt. organisatie verlagen
25.000 50.000
25.000
330.000
50.000
380.000
Afstoten groen aan particulieren Subsidiebeleid
Totaal dekkingsplan
