EUROPA LEASING B.V.
Ketenanalyse Staal in project "Groene Verbinding A15" Opgesteld volgens de eisen van ISO 14064-1 en het Greenhouse Gas Protocol
EUROPA LEASING B.V.
Inhoudsopgave 1 Inleiding 1.1. Wat is een ketenanalyse 1.2. Activiteiten Europa Leasing BV 1.3. Opbouw Stap 1: Globale berekening van scope 3 emissies Stap 2: Keuze van ketenanalyses Stap 3: Identificeren van schakels in de keten Stap 4: CO2 uitstoot per schakel in de keten Stap 5: Reductiemaatregelen 1.1 Totalen Reductiemaatregelen 2 Bijlagen
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
3
5 6 7 8 13 17
3 3 4
13 14
2/17
EUROPA LEASING B.V.
1 Inleiding In het kader van het behalen van niveau 5 op de CO2-Prestatieladder voert Europa Leasing BV twee analyses uit van GHG (Green House Gas) genererende ketens. Dit document beschrijft de ketenanalyse van staal. Deze ketenanalyse is opgesteld door Europa Leasing BV onder begeleiding van CO2 seminar.nl.
1.1.
Wat is een ketenanalyse
Een ketenanalyse houdt in dat van een bepaald product of dienst de CO2 uitstoot wordt berekend van de gehele keten. Met de gehele keten wordt de gehele levenscyclus van het product bedoeld: van inwinning van de grondstof tot en met verwerking van afval (of recycling).
1.2.
Activiteiten Europa Leasing BV
Europa Leasing BV, gevestigd in Varik: Deze organisatie heeft diverse soorten materieel op voorraad en is volledig dienstbaar voor de onderstaande werkmaatschappijen. Van der Horst Holding NV, gevestigd in Varik: Is een organisatie, die actief is in beton-, grond- weg en waterbouw, burgerlijke en utiliteitswerken en civiele projecten. Gezien haar jarenlange expertise durven wij te stellen dat we de diverse specialiteiten in alle dimensies van water en land, zowel boven- als ondergronds beheersen. Voor van der Horst Holding NV zijn 21 medewerkers werkzaam. Grond-, Weg- en Waterbouw van der Made BV, gevestigd in Zevenbergen: Is een dynamisch bedrijf welke actief is op het gebied grond-, weg- en waterbouw, waarbij zij zichzelf voornamelijk hebben gespecialiseerd in het bouwen van bruggen, tunnels, kademuren, gemalen en waterzuiveringinstallaties. 12 medewerkers. TEDAB BV, gevestigd in Nederweert: De naam TEDAB staat voor Telecommunicatie, Electrotechniek, Datacommunicatie, Automatisering en Beveiligingstechniek. Deze producten zijn in het afgelopen decennium aan permanente veranderingen en ontwikkelingen onderhevig geweest, waarbij TEDAB steeds aan de top heeft meegedaan. Met de huidige ontwikkelingen op het gebied van internet en e-commerce zal de techniek in de toekomst blijven veranderen. TEDAB is er zeker klaar voor. Sterker nog, haar positie zal alleen maar dominanter worden. 23 medewerkers.
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
3/17
EUROPA LEASING B.V.
1.3.
Opbouw
In dit rapport presenteert Europa Leasing BV de ketenanalyse van staal. De opbouw van het rapport is als volgt: Stap 1: Globale berekening van scope 3 emissies Stap 2: Keuze van ketenanalyse Stap 3: Identificeren van schakels in de keten Stap 4: CO2 uitstoot per schakel in de keten Stap 5: Reductiemaatregelen
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
4/17
EUROPA LEASING B.V.
Stap 1: Globale berekening van scope 3 emissies Voordat wordt bepaald welke ketenanalyse uitgevoerd wordt, maakt een berekening overzichtelijk wat de meest significante scope 3 emissiebronnen zijn. Onderstaand overzicht geeft dat overzicht weer. Voordat wordt bepaald welke ketenanalyse uitgevoerd wordt, maakt een berekening overzichtelijk wat de meest significante scope 3 emissiebronnen zijn. Onderstaande tabel geeft dat overzicht weer.
Upstream Scope 3 Emissions 1. Purchased Goods & Services 2. Capital Goods 3. Fuel- and Energy 4. Transportation & Distribution 5. Waste Generated in Operations 6. Business Travel 7. Employee Commuting 8. Leased Assets Downstream Scope 3 Emissions 9. Transportation & Distribution Sold Goods 10. Processing of Sold Products 11. Use of Sold Products 12. End-of-Life Treatment of Sold Products 13. Leased Assets (Downstream) 14. Franchises 15. Investments
Relevant
Scope 1/2
Omvang geschat in CO2/jr
Beïnvloed -baarheid
Ranking
Ja Nee Ja Nee
Nee Nee Nee Nee
10.459,6 tCO2 0 54,48 tCO2 0
Ja Nee Ja Nee
Ja
Nee
1658,42 tCO2
Matig
2
Nee Ja Ja
Nee Nee Ja
Nee 2,74 tCO2 scope 1/2
Nee Ja ja
4
Nee
Nee
0
Nee
Nee Ja Nee
Nee Nee Nee
0 0 0
Nee Nee Nee
Nee Nee Nee
Nee Nee Nee
0 0 0
Nee Nee Nee
1 3
De achterliggende berekeningen zijn terug te vinden in de 'Memo introductie inventarisatie scope 3 Europa Leasing B.V.' met de daarbij behorende bijlagen 1 t/m 4.
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
5/17
EUROPA LEASING B.V.
Stap 2: Keuze van ketenanalyses Europa leasing BV zal conform de voorschriften van de CO2-Prestatieladder 2.1 uit de top 2 een emissiebron moeten kiezen om een ketenanalyse van te doen. De top 4 betreft: 1. 2. 3. 4.
Purchased Goods & Services; Waste Generated in Operations ; Fuel- and Energy- Related Activities; Employee Commuting.
Binnen de emissiebron 'Purchased Goods & Services' bevinden zich een aantal grondstoffen die separaat van elkaar groter zijn dan de overige emissiebronnen binnen bovenstaande lijst. Er kan gesteld worden dat deze materialen tot de kernproducten behoren waar Europa Leasing BV mee werkt. Het is dan ook voor de hand liggend dat Europa Leasing BV er voor heeft gekozen om voor deze producten een ketenanalyse op te stellen zodat voor deze producten ook daadwerkelijk een reductie in de keten gerealiseerd kan worden. In bijlage 1.1 en bijlage 1.2 zijn de inkooplijsten van Van der Horst en GWW van der Made terug te vinden. De lijsten laten de volgende CO2-uitstoot zien bij de twee grootste emissiebronnen: • •
Staal: 8.815 tCO2; Beton: 2.170 tCO2.
Aan de hand van een project en de grootste leverancier van Europa Leasing BV wordt er een ketenanalyse opgesteld voor bovengenoemde emissiebronnen.
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
6/17
uur 1 Keten staal in project Groene Verbinding A15, Europa Leasing B.V. EUROPA LEASING B.V.
Stap 3: Identificeren van schakels in de keten In dit hoofdstuk worden de schakels in de keten in kaart gebracht. Onderstaand schema presenteert de schakels in de keten van staal. De rode pijlen geven aan dat het gegenereerde afval uit de werkzaamheden worden afgevoerd en de keten ‘verlaten’.
Per schakel zal in onderstaande tabel de partner worden gepresenteerd.
Categorie Grondstoffen / hoogovens Transport Assemblage prefab elementen Transport Montage (uitvoeren projecten) Demontage Transport Recycling
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
Partner(s) Mannesman (buizen) Dillinger (overig staal) VDS Staal- en Machinebouw B.V. Weg: Wagenborg B.V. Water: Nedlift B.V. VDS Staal- en Machinebouw B.V. Nog onbekend Nog onbekend Hoogovens n.t.b.
7/17
EUROPA LEASING B.V.
Stap 4: CO2 uitstoot per schakel in de keten In dit hoofdstuk wordt per schakel uit de keten (zie figuur 1) de CO2 uitstoot berekend. Het gaat hierbij om de totale CO2 uitstoot over de gehele keten van het door Europa Leasing BV gebruikte staal ten behoeve van het project Groene Verbinding over A15. Alle schuin gedrukte getallen in deze berekening zijn schattingen. De uitgebreide berekening is te vinden in bijlage 3. Grondstof / hoogovens De eerste schakel van de keten is het inkopen van de grondstoffen. Deze zijn al bewerkt bij de hoogovens tot staal (Koolstof S355J2+N).
Groene Verbinding A15
Ingekochte staalsoorten (in ton)* Koolstof S355J2+N Totaal
800 ton 800 ton
*Leverancier staal: VDS Staal- en Machinebouw B.V.. Onderstaande tabel rekent bovenstaande hoeveelheden ingekocht staal om naar CO2 uitstoot. De conversiefactor is gekozen n.a.v. een onderzoek naar de beschikbare conversiefactoren van staal. Het constructiestaal uit het rapport van TNO komt het dichtst in de buurt bij het staal dat door Europa Leasing BV is gebruikt. CO2 uitstoot productie staal Groene Verbinding A15 800 ton 1,09 ton CO2/ton staal* Totaal * Bron: Ontwerprichtingen duurzame portalen, TNO, 18 februari 2011
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
872 ton CO2 872 ton CO2
8/17
EUROPA LEASING B.V.
Transport grondstof – producent (upstream) Al het definitieve staal wordt ingekocht door VDS Staal- en Machinebouw B.V.. Het transport van de grondstoffen naar VDS Staal- en Machinebouw B.V. toe gebeurt per vrachtwagen met een lading van meer dan 20 ton. De grondstoffen komen van twee leveranciers. Er is daarom een inschatting gemaakt van de hoeveelheid staal per leverancier. Hierbij is een splitsing van 50% gemaakt. In onderstaande tabel wordt de CO2 uitstoot hiervan berekend. CO2 uitstoot transport grondstoffen naar VDS Staal- en Machinebouw B.V. Mannesman - VDS 400 ton 570 km 0,11 kg CO2/tonkm* 25 ton CO2 Dillinger - VDS 400 ton 796 km 0,11 kg CO2/tonkm* 35 ton CO2 Totaal 60 ton CO2 *Handboek CO2-Prestatieladder v2.1, pagina 68
Montage prefab elementen De montage van de prefab elementen in de fabriek van VDS Staal- en Machinebouw B.V. heeft 7 maanden in beslag genomen met een gemiddelde bezetting van 6 mensen. Op basis van 20 werkdagen per maand betreft dit 1120 werkuren per persoon. Bij de montage is er ook rekening gehouden met het woon-werk verkeer van de medewerkers. Woon-werk verkeer medewerkers VDS Staal- en Machinebouw B.V. 3 auto's (2 pers. per auto) 140 werkd. 100 km 0,215 kg CO2/km* 9 ton CO2 Totaal 9 ton CO2 Verwerking halffabrikaat tot eindproduct VDS Staal- en Machinebouw B.V. Verwerking halffabrikaat tot eindproduct 800 ton 0,11 ton CO2/ ton staal** 88 ton CO2 Totaal 88 ton CO2 Totaal montage Staal- en Machinebouw B.V. Woon-werk verkeer medewerkers Verwerking halffabrikaat tot eindproduct Totaal
9 ton CO2 88 ton CO2 97 ton CO2
*Handboek CO2-Prestatieladder v2.1, pagina 68 ** Bron: Ketenanalyse Mourik 2 (Bijlage 2)
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
9/17
EUROPA LEASING B.V.
Transport producent – werk (upstream) Vanaf VDS Staal- en Machinebouw B.V. wordt het staal getransporteerd naar het werk in Nederland. Dit gebeurd eerst per boot van VDS Staal- en Machinebouw B.V. naar de haven van Rotterdam. Vervolgens zijn de twee aparte brugdelen per stuk vervoerd middels vier vrachtwagens (twee trekkend en twee duwend), In onderstaande tabel wordt de CO2 uitstoot van deze stap in de keten berekend. CO2 uitstoot transport materialen naar project Vrachtwagen (8 keer) 200 ton 5 km** 0,11 kg CO2/tonkm* Binnenvaart 800 ton 200 km** 0,07 kg CO2/tonkm* Totaal *Handboek CO2-Prestatieladder v2.1, pagina 68. ** Gegevens aangeleverd door M.J. Huijben van GWW van der Made B.V..
1 ton CO2 11 ton CO2 12 ton CO2
Assemblage prefab elementen op het werk De assemblage op het werk wordt in 3 nachten uitgevoerd. Daarna heeft VDS Staal- en Machinebouw B.V. nog 3 weken nodig gehad voor de afbouw. De kranen zijn alleen in de eerste 3 nachten noodzakelijk geweest en zijn daarom ook alleen voor die dagen berekend. Er is gemiddeld aantal van 20 personen aangehouden voor de gehele 18 werkdagen. Woon-werk verkeer medewerkers VDS Staal- en Machinebouw B.V. naar projectlocatie 10 auto's (2 pers. per auto) 18 werkd. 100 km 0,215 kg CO2/km* 4 ton CO2 Totaal 4 ton CO2 Tijdens de montage in de eerste 3 nachten zijn er 4 mobiele kranten noodzakelijk geweest.
4 Mobiele kranen
Gebruik materieel VDS Staal- en Machinebouw B.V. 24 uur 11 liter diesel / uur 3,315 kg CO2/ liter diesel* Totaal
Totaal montage Staal- en Machinebouw B.V. Woon-werk verkeer medewerkers naar de projectlocatie Gebruik materieel Totaal
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
3 ton CO2 3 ton CO2
4 ton CO2 3 ton CO2 7 ton CO2
10/17
EUROPA LEASING B.V.
Onderhoud / gebruik Voor zowel de stalen brug zijn de onderhoudsactiviteiten marginaal. Voor het onderhoud van het staal zal de brug periodiek opnieuw geverfd moeten worden. Als dit niet wordt gedaan kan de constructie gaan roesten en uiteindelijk zijn draagkracht verliezen. Voor natlakken geldt een interval van 7 jaar waarin de behandeling opnieuw moet worden gedaan. Per behandeling van een ton staal wordt 2,4 ton* extra CO2 uitgestoten. Bij een levensduur van 35 jaar zijn in totaal 5 behandelingen nodig. De CO2 uitstoot is in dit geval 5 * 2,4 = 12,0 ton CO2 per ton staal.
Groene Verbinding A15
CO2 uitstoot onderhoud staal* 800 ton 12 tCO2/ton* Totaal
9.600 ton CO2 9.600 ton CO2
* Bron: Ketenanalyse Anton Constructiewerken conservering staal (bijlage 3)
Demontage staal Het energieverbruik van de werkzaamheden om het staal te demonteren komt overeen met het energieverbruik van het monteren van het staal. Daarom wordt voor deze schakel in de keten dezelfde berekening gebruikt als het monteren van staal. Woon-werk verkeer medewerkers VDS Staal- en Machinebouw B.V. naar projectlocatie 10 auto's (2 pers. per auto) 18 werkd. 100 km 0,215 kg CO2/km* 4 ton CO2 Totaal 4 ton CO2 Tijdens de montage in de eerste 3 nachten zijn er 4 mobiele kranten noodzakelijk geweest.
4 Mobiele kranen
Gebruik materieel VDS Staal- en Machinebouw B.V. 24 uur 11 liter diesel / uur 3,315 kg CO2/ liter diesel* Totaal
Totaal montage Staal- en Machinebouw B.V. Woon-werk verkeer medewerkers naar de projectlocatie Gebruik materieel Totaal
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
3 ton CO2 3 ton CO2
4 ton CO2 3 ton CO2 7 ton CO2
11/17
EUROPA LEASING B.V.
Recycling Als het staal uit de projecten verwijderd is, wordt dit direct getransporteerd naar een bedrijf dat het staal weer omsmelt. Er is een aanname gedaan dat VDS Staal- en Machinebouw B.V. de brug weer inneemt om de elementen om te laten smelten. CO2 uitstoot transport materialen naar VDS Staal- en Machinebouw B.V. Vrachtwagen (8 keer) 200 ton 5 km** 0,11 kg CO2/tonkm* 1 ton CO2 Binnenvaart 800 ton 200 km** 0,07 kg CO2/tonkm* 11 ton CO2 Totaal 12 ton CO2 * Bron: Handboek CO2-Prestatieladder v2.1, pagina 68 ** Afstand van project naar VDS Staal- en Machinebouw B.V. (zie bijlage 1) De ketenanalyse stopt bij deze schakel omdat het staal bij VDS Staal- en Machinebouw B.V. wordt omgesmolten en aan zijn tweede (of derde, vierde) leven begint. Voor de producten die er dan uit worden vervaardigd zal een aparte ketenanalyse gemaakt moeten worden.
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
12/17
EUROPA LEASING B.V.
Stap 5: Reductiemaatregelen Om een overzicht te geven van de totale CO2 uitstoot van de keten wordt onderstaand een tabel en een taartdiagram gepresenteerd. Nu de CO2 uitstoot over de gehele keten bekend is worden reductiedoelstellingen opgesteld om deze CO2 uitstoot te reduceren.
1.1
Totalen
Fase Productie staal Transport Montage prefab elementen Transport Assemblage op het project Gebruik en onderhoud Demontage Recyclen
Totaal (ton CO2) Percentage 872 8,17% 60 0,56% 97 0,91% 12 0,11% 7 0,07% 9.600 89,99% 7 0,07% 12 0,11% Totaal 10.668 100,00% Tabel: Overzicht CO2 uitstoot per schakel uit de keten (in ton CO2).
0%
8%
1% 1% 0% Produc-e staal Transport Montage prefab elementen Transport Assemblage op het project Gebruik en onderhoud Demontage Recyclen
90%
Grafiek: Resultaat ketenanalyse staal
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
13/17
EUROPA LEASING B.V.
Reductiemaatregelen Europa Leasing B.V. ziet zichzelf als een middenmotor wat betreft de emissie in scope 3. De mate van invloed binnen de keten is redelijk. Omdat Europa Leasing B.V. veelal een coördinerende rol heeft is het wel mogelijk om eisen te stellen aan het leveranciers. Met het inzicht dat is verkregen met de ketenanalyse kan Europa Leasing B.V. in het vervolg gerichter eisen stellen aan haar ketenpartners. De volgende reductiedoelstellingen zijn daarbij bepaald: -‐
-
De grootste emissiebron is het onderhoud van het staal. Deze wordt met name veroorzaakt door de korte levensduur van de lak. Bij de aanschaf van nieuwe metalen onderdelen gaat Europa Leasing B.V. kijken naar andere mogelijkheden. Een voorbeeld kan zijn om te kiezen voor thermisch verzinken in plaats van aflakken. Thermisch verzonken elementen hebben een veel lagere onderhoudsfrequentie waardoor de totale uitstoot binnen de onderhoudsfase een stuk minder zal zijn. Een voorbeeld is onderstaand doorgerekend. Een tweede reductiemaatregel kan het gebruiken van zuinigere vervoersmiddelen gebruiken. Deze reductiemaatregel is niet doorgerekend omdat niet bekend is hoeveel zuiniger de transportmiddelen kunnen worden. Hiervoor zal verder onderzoek gedaan moeten worden in samenwerking met de ketenpartners.
Het doorrekenen van deze maatregelen heeft als gevolg dat de footprint er als volgt uit komt te zien:
Groene Verbinding A15
CO2 uitstoot onderhoud staal* 800 ton 4,7 tCO2/ton* Totaal
3.760 ton CO2 3.760 ton CO2
* Bron: Ketenanalyse Anton Constructiewerken conservering staal (bijlage 2)
Totaal bij nieuwe footprint: Fase Totaal (ton CO2) Percentage Productie staal 872 18,07% Transport 60 1,24% Montage prefab elementen 97 2,01% Transport 12 0,25% Assemblage op het project 7 0,15% Gebruik en onderhoud 3.760 77,90% Demontage 7 0,15% Recyclen 12 0,25% Totaal 4.827 100,00% Tabel: Reductie CO2 uitstoot per schakel uit de keten (in ton CO2).
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
14/17
EUROPA LEASING B.V.
0% 0% 18% 2% 0%
1% 1%
Produc-e staal Transport Montage prefab elementen Transport Assemblage op het project
78%
Gebruik en onderhoud Demontage Recyclen
Grafiek: Resultaat na reductie onderhoud / gebruik.
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
15/17
EUROPA LEASING B.V.
Colofon auteur(s) kenmerk datum versie status
Thijs Lindhout, René Poulussen Ketenanalyse staal 12 maart 2014 1.1 Concept
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
16/17
EUROPA LEASING B.V.
2 Bijlagen •
Bijlage 1: Berekening bij ketenanalyse staal.xsl;
•
Bijlage 2: Mourik ketenanalyse 2.pdf;
•
Bijlage 3: ketenanalyse Anton Constructiewerken conservering staal.pdf
4.A.1_2 Ketenanalyse Staal in project
17/17