PROGRAMMABEGROTING 2008 INHOUDSOPGAVE blz
Kerngegevens
3
1. Inleiding
5
2. Aanbiedingsbrief 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
Analyse verschil met meerjarenbegroting t/m 2011 Ontwikkelingen gemeentefonds en algemene uitkering 2008-2011 Nieuw beleid c.q. wensen 2008 Dekkingsvoorstellen Eenmalige ruimte in de begroting 2008
3. Speerpunten van beleid
23
4. Programma’s en algemene dekkingsmiddelen 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10 4.11 4.12
Burger en bestuur Integrale veiligheid Beheer openbare ruimte Economische ontwikkeling Onderwijs Sport Cultuur Recreatie en toerisme Werk en inkomen Zorg en welzijn Milieubeheer Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting
4.13 Algemene dekkingsmiddelen Weerstandsvermogen Onderhoud van kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid Lokale heffingen
79 91 101 107 111 117 121
6. Financiële begroting 2008 6.1 6.2 6.3 6.4
29 33 37 43 45 49 51 53 55 59 65 69 75
5. Paragrafen 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7
10 11 14 17 21
Inleiding Exploitatiebegroting Uiteenzetting financiële positie Vervangingsinvesteringen (bedrijfsvoering)
129 131 133 135
7. Resumé
139
8. Vaststellingsbesluit
141
1
PROGRAMMABEGROTING 2008
2
PROGRAMMABEGROTING 2008
KERNGEGEVENS A Sociale structuur
B
C
2007
2008
Aantal inwoners: waarvan < 20 jaar > 64 jaar 75-85 jaar
31.800 7.600 5.600 1.875
31.500 7.525 5.550 1.850
Aantal periodieke bijstandsgerechtigden: WWB < 21 WWB 21-65 WWB > 65 :Krediethypotheken
10 340 7 1
6 321 7 1
Oppervlakte gemeente: Waarvan Land Water
20.536 20.104 432
20.536 20.104 432
Aantal woonruimten
15.600
15.700
Oppervlakte van de wegverhardingen
248 Ha
248 Ha
Oppervlakte openbaar groen
116 Ha
116 Ha
Fysieke structuur
Totaal
Financiële structuur
Gewone uitgaven Opbrengst belastingen Algemene uitkering gemeentefonds 2) Boekwaarde activa Eigen financieringsmiddelen: -eigen vermogen -voorzieningen Langlopende schulden 1)
Per inwoner
Totaal
Per inwoner
63.386.000 4.306.000 22.037.000
1.993 135 693
64.354.000 4.531.900 22.747.000
2.043 144 722
77.756.000
2.445
98.439.000
3.125
20.587.000 7.581.000 17.891.000
647 238 563
23.744.000 6.659.000 38.898.000
753 211 1.235
Onroerende-zaakbelastingen, hondenbelasting, toeristenbelasting, forensenbelasting, baatbelasting. 2) Bedragen zijn excl. uitkering WMO 1)
3
PROGRAMMABEGROTING 2008
4
PROGRAMMABEGROTING 2008 Roden, 18 september 2007 Onderwerp: Aanbieding Programmabegroting 2008 Aan de Gemeenteraad
Hoofdstuk 1 Inleiding Hierbij bieden wij u de programmabegroting 2008 ter vaststelling aan. Het Collegeprogramma 2006-2010 hebben wij integraal in deze begroting verwerkt. De speerpunten van beleid vindt u in hoofdstuk 3 terug. De gemeentefinanciën hebben enkele jaren fors onder druk gestaan. Gemeentebestuurders werden er de laatste jaren regelmatig mee geconfronteerd. Stond de begroting 2007 nog in het teken van de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, 2008 staat in het teken van de uitwerking van het bestuursakkoord tussen het nieuw aangetreden kabinet en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De positieve ontwikkelingen voeren hierin de boventoon. De financiële paragraaf van het Rijk ziet er degelijk uit, de decentrale ambities zijn stevig en de sanering van specifieke uitkeringen is behoorlijk concreet. Ook bij de e-overheid, dienstverlening en regeldruk is het stadium van intenties verlaten. Op het gebied van werk, educatie en inburgering worden belangrijke stappen gezet om de gemeenten meer armslag te geven en dat is ook het geval voor jeugd en gezin. In het veiligheidsbeleid is het belang van de lokale factor herontdekt. De algemene uitkering uit het gemeentefonds ontwikkelt zich voor het jaar 2008 positief maar neemt vanaf 2009 minder snel toe. Niet alleen als gevolg van rijksbeleid zien wij de toekomst zonniger tegemoet. Door tijdig te anticiperen op de ontwikkelingen van de afgelopen jaren zijn wij in staat een degelijke begroting aan te bieden. Zo bevat deze begroting uitsluitend harde cijfers en is niet of nauwelijks een beroep gedaan op toekomstige verwachtingen. Zo wordt er geen beroep gedaan op de behoedzaamheidsreserve en zijn geen stelposten opgenomen. Bovendien is er na het accorderen van diverse bedragen door uw raad nog ruimte voor aanvullende investeringen in het kader van het kabinetsbeleid met betrekking tot niet geoormerkte beleidsterreinen dan wel voor het aanwenden ter versterking van het eigen vermogen. Door deze maatregelen zien wij, zoals opgemerkt in de vorige zin, op korte termijn weer mogelijkheden om de reserves verder te versterken. Aan de andere kant betekent dit wel dat vooral ten aanzien van het beroep op de reserves enige terughoudendheid gewenst is. De programmabegroting ondersteunt de kaderstellende functie van de gemeenteraad. Bedoeld worden onder andere de allocatie en autorisatie van middelen. Wij komen hierop en op vele andere onderwerpen later in deze aanbiedingsbrief terug. Tenslotte hebben wij voor de behandeling van de programmabegroting 2008 de productenraming 2008 in concept voor u beschikbaar. Daarmee denken wij dat wij er in geslaagd zijn om u aanvullende informatie te verstrekken die u kunt gebruiken bij de opstelling van uw algemene beschouwingen.
5
PROGRAMMABEGROTING 2008 Programma’s 2008 (hoofdstuk 4)
In de begroting zijn de programma’s opgenomen zoals ze enkele jaren geleden door u zijn vastgesteld. Programma’s zijn vooral gebaseerd op de drie zogenaamde W-vragen (Wat willen wij bereiken?, Wat gaan we daarvoor doen? en Wat mag het kosten?). Wat de lay-out betreft zijn er nagenoeg geen wijzigingen ten opzichte van de vorige programmabegroting. Per programma wordt, naast de algemene gegevens, aangegeven wat het programmadoel is en wat er in 2008 en daarna gedaan moet worden om dit te bereiken. Dit onderdeel is nu concreter dan voorheen omdat de volgende indeling is gemaakt. -tot stand brengen
Hier staan de in 2007/2008 af te ronden zaken als objecten, projecten, visies, planopstellingen, implementaties, nieuwe systemen enz. Kortom het sluitstuk van de verandering c.q. van hetgeen tot stand moest worden gebracht.
-ontwikkelen
Dit gaat over de in 2008 aan te vangen c.q. voort te zetten processen die tot nieuwe voornemens, plannen visies enz. kunnen of moeten leiden. De gewenste veranderingen/wijzigingen worden hier zichtbaar.
uitvoeren
Bedoeld worden “de reguliere lopende zaken”. Echter wel beperkt tot die zaken die er op de één of andere wijze uitspringen en vermeldenswaardig zijn. Wel is er in uw werkgroep financiën een discussie gaande met betrekking tot het komen van verbeterpunten ten aanzien van de programma’s.
Paragrafen (hoofdstuk 5)
(Verplichte) paragrafen geven een doorsnee van de begroting, moeten aan bepaalde wettelijke vereisten voldoen en het beleidsmatige karakter moet er in tot uitdrukking komen. Vanuit hun toezichthoudende rol hebben Gedeputeerde Staten van Drenthe u onlangs een verslag toegezonden naar aanleiding van de tweede fase van het begrotingsonderzoek 2007. Dit onderzoek heeft op 5 juni 2007 plaatsgevonden; het verslag is in uw bezit. Wij hebben in deze begroting met de in het verslag gemaakte opmerkingen rekening gehouden.
De financiële begroting (hoofdstuk 6)
Ook ten aanzien van dit onderdeel van de begroting blijven wij streven naar kwaliteitsverbetering. In deze begroting wordt ook op dit punt rekening gehouden met de door het provinciale bestuur gemaakte opmerkingen.
Korte inleiding op de begroting 2008 en de meerjarenbegroting t/m 2011
In de Voorjaarnota 2007 is een prognose over 2008 afgegeven van een structureel tekort van € 806.000. Vanuit het Plan van Aanpak zijn heroverwegingsvoorstellen aangedragen tot een bedrag van € 955.000, wat resulteert in een geprognosticeerd structureel overschot 2008 van € 149.000 Wij bieden u een begroting 2008 aan die, na vaststelling van de dekkingsvoorstellen en na structureel sluit met een positief saldo van € 286.000. Na het accorderen door uw raad van diverse beleidsvoorstellen (zie hoofdstuk 2.3) resteert een positief saldo van € 187.000. In dit saldo zijn de vervangingsinvesteringen ten behoeve van de bedrijfsvoering verwerkt conform de voorjaarsnota 2007 (blz 11) tot een bedrag van € 83.000. Daarnaast is er een bedrag voor éénmalige ruimte beschikbaar van € 230.000. De verschillen tussen voorjaarsnota 2007 en begroting 2008 analyseren wij in hoofdstuk 2.1 van deze aanbiedingsbrief. Aansluitend treft u dekkingsvoorstellen aan in hoofdstuk 2.3. Wellicht ten overvloede merken wij hierbij nog op dat de begroting 2008 is gebaseerd op bestaand beleid.
6
PROGRAMMABEGROTING 2008 Voor nieuw beleid geven wij aan op welke wijze in de dekking daarvan kan worden voorzien. Vervangingsinvesteringen treft u aan in hoofdstuk 6. Dekking van de daaruit voortvloeiende jaarlasten zijn gewaarborgd via de systematiek van de -eveneens jaarlijks- vrijvallende kapitaallasten.
De (meerjaren)begroting sluit als volgt (x € 1.000): (meerjaren)begroting geraamd overschot c.q. tekort
2008 € 286
2009 € 395
2010 € -72
2011 € -166
Tenslotte
Gezien het uitgangspunt dat de gemeenteraad stuurt op hoofdlijnen (programma’s) dienen de in de programma’s opgenomen budgetten per product beschouwd te worden als aanvullende informatie. Na vaststelling door de raad van de programmabegroting 2008 stellen wij de productenraming 2008 vast waarbij de budgetten uit de programmabegroting per programma taakstellend zijn. Mochten zich tussen het uitreiken van deze programmabegroting (in de laatste week van september) en de feitelijke behandeling op 12 november daaropvolgend nog bijzondere financiële ontwikkelingen voordoen dan zullen wij u daarvan tussentijds op de hoogte houden. Wij wensen u goede beraadslagingen. Burgemeester en wethouders van Noordenveld. De burgemeester, J.H. van der Laan
De secretaris, A.H. Doornbos
7
PROGRAMMABEGROTING 2008
8
PROGRAMMABEGROTING 2008 Hoofdstuk 2 Aanbiedingsbrief Achtereenvolgens treft u de volgende toelichtingen aan: Hoofdstuk 2.1 De begroting 2008 en de meerjarenbegroting tot en met 2011 sluiten in eerste instantie met tekorten. Wij analyseren in grote lijnen de verschillen ten opzichte van het meerjarenperspectief opgenomen in de voorjaarsnota 2007. Hoofdstuk 2.2 Wij volgen enkele ontwikkelingen binnen het gemeentefonds en “vertalen” de uitgebreide junicirculaire 2007 op hoofdlijnen. Welke financiële gevolgen hebben deze ontwikkelingen op de algemene uitkering van de gemeente Noordenveld in 2008 en op de middellange termijn. Hoofdstuk 2.3 Wij hebben nieuw beleid, wensen en noodzakelijke verhogingen van budgetten geïnventariseerd. Er wordt een onderscheid gemaakt in uitgaven met structurele lasten en met éénmalige lasten. De betreffende voorstellen treft u in dit hoofdstuk aan. Hoofdstuk 2.4 In dit hoofdstuk leiden structurele dekkingsvoorstellen er toe dat de geraamde structurele tekorten worden omgebogen in structurele overschotten. Hoofdstuk 2.5 Net als in voorgaande jaren ontstaat er ook in de begroting 2008 een budget voor het doen van éénmalige uitgaven. Wij geven u een voorlopig inzicht in de omvang van de éénmalige ruimte 2008 en hebben éénmalige investeringen voor u op een rijtje gezet.
9
PROGRAMMABEGROTING 2008 Hoofdstuk 2.1
Begrotingsresultaat 2008 en analyse verschil met meerjarenbegroting tot en met 2011
In dit hoofdstuk analyseren wij de verschillen met de uitkomsten van de meerjarenbegroting zoals opgenomen in de voorjaarsnota 2007. Wij willen met u in één oogopslag het verschil analyseren.
2008 (meerjaren)begroting nieuw overschotten c.q. tekorten 286.000 (meerjaren)begroting oud overschotten 149.000 Verschillen
2009
2010
2011
395.000
-72.000
-166.000
286.000
354.000
354.000
V 137.000 *) V 109.000
N 426.000 N 520.000
Het concept van de begroting 2008 wordt, ten opzichte van de eerdere meerjarenbegroting Nadelig beïnvloed door: Lagere activering kosten Regiovisie (PvA) Onderhoud scholen (is primitief al opgenomen) Hogere salarislasten Niet geraamde behoedzaamheidsreserve Diversen Totaal nadeliger
150.000 77.000 250.000 175.000 12.000 664.000
Voordeliger vielen uit:
Hogere opbrengsten belastingen/leges (PvA) Tariefsaanpassing bouwleges (PvA) Algemene uitkering Totaal voordeliger
90.000 75.000 636.000 801.000
Per saldo voordeliger
137.000
*) In de cijfers zijn de heroverwegingen al verwerkt. Bruto kan het verschil als volgt worden weergegeven: primitief tekort 2008 heroverwegingen overschot
voorjaarsnota
806.000 955.000 149.000
begroting
591.000 877.000 286.000
10
PROGRAMMABEGROTING 2008 Hoofdstuk 2.2 Ontwikkelingen gemeentefonds en de algemene uitkering 2008-2011 De jaarlijkse meicirculaire is ditmaal een junicirculaire geworden en verscheen op de site van BZK in de 1 e week van juli; dat werd ook al min of meer verwacht. Het Kabinet wil daar overigens geen gewoonte van maken zo schrijft de staatssecretaris van BZK in haar voorwoord bij de junicirculaire. Het Kabinet is er in geslaagd een Bestuursakkoord met de VNG te sluiten onder de titel “Samen aan de Slag”. Begrotingstechnisch valt de juni-circulaire in een aantal hoofdstukken uiteen: Groei van het gemeentefonds; Bijstelling begrotingsjaar 2007; Nieuw begrotingsjaar 2008; Meerjarenperspectief. Eerder is al eens opgemerkt dat de financiële vertalingen van de diverse gemeentefondscirculaires geen eenvoudige opgave meer is. Dat wordt in Den Haag overigens wel onderkend en men is de gemeenten behulpzaam door op de site van BZK (ook gemeentelijke) berekeningen te plaatsen. Daaraan kunnen echter, het moge duidelijk zijn, geen rechten worden ontleend.
De groei van het gemeentefonds
Het gemeentefonds stijgt en daalt in lijn met de Rijksuitgaven (de normeringsystematiek) en wordt uitgedrukt in accressen. Nominale percentages geven de groei van het fonds aan. Reële percentages geven aan wat daarvan overblijft rekening houdend met inflatie, weergegeven door de prijsontwikkelingen van het BBP (Bruto Binnenlands Product). In onderstaande percentages is rekening gehouden met: ombuigingen en intensiveringen uit het Coalitieakkoord, de begrotingsbesluitvorming uit de voorjaarsnota van het Rijk en de gevolgen van het Bestuursakkoord tussen Rijk en VNG. Met name uitgaven aan onderwijs en infrastructuur vallen in 2008 hoger uit. Dat vertaalt zich in een positieve ontwikkeling van het gemeentefonds. De accressen worden als volgt geraamd: Jaar Nominaal accres Reëel accres Alg.uitkering (x € 1.000) Idem excl WMO
2007 6,09% 4,74%
2008 4,47% 2,42%
2009 3,39% 1,81%
2010 2,55% 1,21%
2011 2,20% 0,80%
24.510 21.712
25.445 22.748
25.997 23.300
25.856 23.159
26.256 23.559
De percentages zijn gebaseerd op de meest recente inzichten bij het Rijk maar kunnen weer wijzigen op basis van de Miljoenennota (september 2007). Bij eerdere persberichten, dat gemeenten € 1,1 miljard extra van het Rijk ontvangen, de volgende kanttekeningen: 1. deze toename van het gemeentefonds wordt eerst in 2011 bereikt; 2. dit is inclusief de compensatie voor loon- en prijsstijgingen bij het Rijk (13% in 3 jaar); 3. meer dan de helft van dit bedrag (€ 611.0 miljoen) was vorig jaar al toegezegd 11
PROGRAMMABEGROTING 2008 (Miljoenennota 2006) en is dus al verwerkt in onze meerjarenbegroting; de structurele toevoeging van € 220.0 miljoen vanaf 2010 in het kader van Openbare Orde en Veiligheid is van de baan. Dit bedrag -voor onze gemeente € 316.000- is overigens wel verwerkt in onze meerjarenbegroting. (voorjaarsnota 2007, pagina 13 onder b). 5. het Rijk tenslotte verwacht dat gemeenten voor het resterende bedrag een aantal taken gaat uitvoeren zoals de elektronische overheid, de reductie van administratieve lasten, veiligheid, jeugd en gezin, wonen, wijken en integratie, participatie, armoedebestrijding en schuldhulpverlening, maatschappelijke ondersteuning en onderwijs. Gemeenten worden hier, zo is de boodschap van het Rijk, niet op afgerekend maar er wordt natuurlijk wel op “vertrouwd” dat gemeenten deze taken ook daadwerkelijk oppakken. 4.
De financiële gevolgen voor de gemeente Noordenveld.
Op basis van de veelheid van gegevens uit de junicirculaire kunnen we thans een berekening maken van de algemene uitkering voor onze gemeente. De aanstaande Miljoenennota van het Rijk kan hierin, zoals u weet, weer een wijziging aanbrengen. Voor de begroting 2008 en de meerjarenbegroting worden echter onderstaande cijfers gebruikt. Aanpassingen op grond van de Miljoenennota worden eerst verwerkt in de voorjaarsnota 2008 van onze gemeente.
Algemene uitkering 2008
De algemene uitkering 2008 (€ 25.444.614) stijgt ten opzichte van 2007 (€ 24.509.832) met een bedrag van € 934.782. Dat bedrag was hoger geweest ware het niet dat de algemene uitkering 2007 al te hoog is geraamd. Een en ander is dus via de voorjaarsnota 2007 al gecorrigeerd. In gaande 2008 worden er dus nogal wat extra structurele middelen aan het gemeentefonds toegevoegd. Aangezien in de voorjaarsnota al rekening is gehouden met een surplus van € 300.000 is in de analyse van de verschillen zoals vermeld onder hoofdstuk 2.1 een bedrag opgenomen van € 636.000. Van gemeenten wordt verwacht dat voor de extra ter beschikking staande middelen extra taken op diverse terreinen worden uitgevoerd. Het Rijk vertrouwt daar dus op; de extra middelen zijn, conform het doel van de algemene uitkering, niet geoormerkt.
Algemene uitkering 2009
Ten opzichte van 2008 stijgt de algemene uitkering met bijna € 552.332. Dat is aanzienlijk minder dan de verhoging in 2008 ten opzichte van 2007. Deels is dit een gevolg van een lager accres, een lagere suppletie-uitkering, een lagere verfijningsuitkering riolering en een lagere uitkering Wet uitkering Wegen. Gemeenten ontvangen in 2008 en in 2009 een zogenaamde suppletie-uitkering. Zie ook hierna.
Algemene uitkering 2010
Ten opzichte van 2009 daalt de algemene uitkering voor onze gemeente met een bedrag van €141.205. Deels weer als gevolg van een lager accres; deels weer als gevolg van andere oorzaken. Bedoeld worden de suppletie-uitkering aanpassing verdeelstelsel gemeentefonds (alleen in 2008 en 2009), verlaging verfijningsuikering riolering en verlaging integratieuitkering Wet Uitkering Wegen (W.U.W). De daling van de algemene uitkering dit jaar wordt echter met name veroorzaakt door het feit dat vanaf 2010 een bedrag van € 220 miljoen aan het gemeentefonds wordt onttrokken. Deze middelen hebben betrekking op openbare orde en veiligheid en komen in 2010 ten laste van het accres. Verwezen wordt naar het onderdeel “de groei van het gemeentefonds” hiervoor onder ad 4. Naast een geringe afname van het reële
12
PROGRAMMABEGROTING 2008 accres (0,6%) wordt het accres dus ook nog eens belast met de onttrekking van € 220 miljoen zoals hiervoor aangegeven. Voor de gemeente Noordenveld gaat het om € 316.000.
Algemene uitkering 2011
Een verhoging van de algemene uitkering ten opzichte van 2010 met € 400.594. Dit is inclusief de verfijningsuikerig die in 2011 ten opzichte van 2010 met ongeveer € 78.000 daalt.
Afloop suppletie-, verfijnings- en integratie-uitkeringen
Tot en met het jaar 2014 wordt de algemene uitkering uit het gemeentefonds gefaseerd verlaagd tot een totaalbedrag van € 723.000. Hieronder schematisch op welke wijze de verschillende uitkeringen de komende jaren teruglopen: Jaar
Suppletieuitkering
2009 2010 2011 2012 2013 2014
111.000 111.000
222.000
Verfijningsuitkering riolering 64.000 98.000 78.000 100.000 340.000
Integratieuitkering WUW 117.000 44.000 161.000
Toelichting suppletie-uitkering Deze uitkering houdt verband met de aanpassing van het verdeelstelsel van het gemeentefonds per 1 januari 2008. Deze herverdeeleffecten zijn het gevolg van: • de nieuwe verdeelformule voor het cluster Openbare Orde en Veiligheid; • een nieuwe uitneemformule voor het BTW compensatiefonds; • de invoering van het objectieve verdeelmodel WMO; • een definitiewijziging van besteedbaar inkomen bij de maatstaf huishoudens met een laag inkomen; Toelichting verfijningsuitkering riolering Deze verfijningsuitkering heeft een looptijd van 25 jaar en daalt jaarlijks; meestal geleidelijk. Ten opzichte van 2008 daalt deze uitkering met € 64.000 tot € 285.000. Tegenover deze lagere verfijningsuitkering staan lagere kapitaallasten van de desbetreffende investeringen. Over de gehele begroting hebben deze lagere verfijningsuitkeringen t/m 2014 dus geen invloed. Toelichting integratieuitkering WUW De integratie-uitkerking Wet Uitkering Wegen (WUW) vervalt al in 2012. Deze uitkering bedroeg in 2006 nog € 269.000. In de periode 2007-2009 wordt de uitkering verlaagd met een bedrag van € 107.000 naar € 161.000 per jaar. In 2010 en 2011 bedraagt de uitkering vrijwel nihil. De uitkering verdwijnt in 2012 in zijn geheel.
13
PROGRAMMABEGROTING 2008 Hoofdstuk 2.3 Nieuw beleid c.q. wensen Wij ramen het overschot in de primitieve begroting 2008 op € 286.000. Dit overschot wordt beïnvloed als gevolg van nieuw beleid c.q. wensen zoals wij dat hieronder nader toelichten. In de voorjaarsnota 2007 is een opsomming gegeven van de wensen die ten laste kunnen komen van de exploitatie in 2008 en die onder meer betrekking hebben op de bedrijfsvoering. Het totale bedrag van deze wensen is € 76.621 (zie blz 44c van de voorjaarsnota). Wij willen u voorstellen van dit bedrag € 15.500 beschikbaar te stellen in verband met de volgende activiteiten: 1) Verhoging automatiseringskosten interne zaken 2) Restaureren en inbinden van boekwerken 3) De aanschaf van een geautomatiseerd controlesysteem ten behoeve van milieuvergunningen 4) Extra budget kleding en expertise ten behoeve van handhaving Sub-totaal
€ €
1.500 1.000
€
3.000
€
10.000
€ €
6.592 25.486
€ 15.500
Daarnaast zijn er door u enkele begrotingen vastgesteld van gemeenschappelijke regelingen die leiden tot een hogere gemeentelijke bijdrage: 5) Gemeentelijke bijdrage Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen 6) Gemeentelijke bijdrage Regionale Brandweer Drenthe Sub-totaal
€ 32.078
Toelichting De ontwerpbegroting RBD laat een stijging zien van € 4,92 per inwoner naar € 6,16 per inwoner te weten € 0,67 voor het aanstellen van nieuwe vakinhoudelijke medewerkers in het kader van de te maken kwaliteitsslag, € 0,21 voor autonome prijsontwikkelingen van salarissen en prijspeil en € 0,36 voor reorganisatiekosten voor de totstandkoming van de veiligheidsregio Drenthe. Met dit laatste bent u, en het bestuur van de RBD, niet akkoord gegaan. Dit betekent dat per saldo een aanvullende bijdrage beschikbaar dient te worden gesteld van ruim € 25.000 7) Onder voorbehoud goedkeuring raad: Daarnaast heeft u in uw vergadering van 25 oktober 2007 het jaarprogramma Welzijn, Cultuur en Sport 2008 vastgesteld. Deze vaststelling heeft geleid tot een verhoging van de budgetten tot een bedrag van € 48.600 waarvan € 18.500 incidenteel. In deze substantiële verhoging zijn onder meer meegenomen een verhoging van de subsidie platform WMO alsmede een verhoging van de subsidie peuterspeelzalen.
14
€ 30.100
PROGRAMMABEGROTING 2008 Met betrekking tot het incidentele deel van de uitzetting stellen wij u voor deze mee te nemen via de éénmalige middelen. Tenslotte nog een verhoging van de exploitatie als gevolg van eerdere besluitvorming: 8) Verhoging budget beheer monumentale bomen
€ 21.500
Toelichting Nog dit jaar wordt de monumentale bomenlijst vastgesteld. Om hierna ook uitvoering te kunnen geven aan het beheer is een structureel budget van € 43.000 nodig. Van dit budget worden de gemeentelijke en particuliere monumentale bomen ouder dan 80 jaar onderhouden. In 2007 is een bedrag van € 21.500 opgenomen en wij stellen voor om in de begroting 2008 het budget nogmaals met € 21.500 te verhogen tot het gewenste bedrag. Het totaal van nieuw beleid c.q. wensen
€ 99.178
De budgettaire ruimte 2008 komt daarmee op € 186.822 (€ 286.000 Minus € 99.178) Daarnaast zijn er in de voorjaarsnota 2007 een aantal zaken aan de orde geweest waar wij graag met u over van gedachten willen wisselen zoals: Extra budget conform meerjarenafspraken Molenduinbad Norg Verhoging subsidie beheersstichting Molenduinbad Norg Onderhoudswerkzaamheden Noordenveldse brinken Bijdrage aan het museum Kinderwereld Roden
€ 27.529 € 20.701 € 5.000 € 22.000
Voor deze activiteiten vragen wij momenteel geen extra budgetruimte maar komen wij in de loop van het begrotingsjaar met specifieke voorstellen bij u terug. Toelichting Molenduinbad Norg Op dit moment heeft overleg plaats tussen de gemeente en de exploitatie- en beheerstichting van het Molenduinbad om te komen tot een wijziging van de huidige rechtsverhouding en subsidiesystematiek waartoe de raad van de voormalige gemeente Norg heeft besloten. Deze tot op heden geldende rechtsverhouding/subsidiesystematiek gaat in belangrijke mate uit van afrekening op daadwerkelijke kosten en prijssubsidie per bezoeker na afloop van het begrotingsjaar. De nu in voorbereiding zijnde wijziging van rechtsverhouding/subsidiesystematiek en de implicaties daarvan voor de begroting 2008 en verder zullen u dit najaar afzonderlijk ter besluitvorming worden voorgelegd. Vooruitlopend op het specifieke besluit over een nieuwe relatie met het Molenduinbad, die college en raad dit najaar nog zal worden voorgelegd, is in de voorjaarsnota een indicatie opgenomen van de lastenstijging die voortvloeit uit de nieuwe subsidierelatie. Op grond van de huidige afspraken is de gemeente gehouden in 2006 voor de tweede periode van 10 jaar de lasten van het meerjarenonderhoud opnieuw met de Beheerstichting overeen
15
PROGRAMMABEGROTING 2008 te komen. Na advies van de door partijen ingeschakelde onafhankelijke organisatie Sportfondsen Nederland Advies heeft het college in november 2006 met het Meerjaren Onderhoudsplan 2006-2015 en de daaruit voortvloeiende lasten ingestemd. In de nu voorliggende begroting 2008 is met de lastenstijging die voor de gemeente voortvloeit uit het nieuwe Meerjaren Onderhoudsplan geen rekening gehouden.
16
PROGRAMMABEGROTING 2008 Hoofdstuk 2.4 Dekkingsvoorstellen Wij doen u enkele voorstellen die er toe leiden dat de geraamde tekorten worden omgebogen in overschotten. We maken een onderscheid in een aantal algemene dekkingsvoorstellen en in concrete belastingvoorstellen. Aan het eind van dit hoofdstuk resumeren wij deze voorstellen in een overzichtelijk schema.
Algemene Dekkingsvoorstellen
In de voorjaarsnota zijn suggesties gedaan met betrekking tot voorstellen tot heroverwegingen. Deze voorstellen zijn, voor zover mogelijk, integraal overgenomen. Daar waar afwijkingen zijn volgt een korte toelichting. De belastingvoorstellen zijn specifiek toegelicht. begroting voorjaarsnota 2008 2007 Langlopende opleidingen en organisatie ontwikkeling € 20.000 € 20.000 Vervanging en onderhoud meubilair en inventaris “ 17.000 “ 17.000 Overschrijdingsregeling openbaar onderwijs “ 5.000 “ 5.000 Bijdrage exploitatiekosten gebouw de Brink 1) “ 18.000 “ 35.000 Afstoten Spekveen (nabij Langelo) “ 1.000 “ 1.000 Kostentoerekening straatreinigen en afvalstoffenverwijdering “ 80.000 “ 80.000 Efficiencyverbetering contractenbeheer “ 75.000 “ 75.000 Kostendekkend maken bijzondere procedures “ 20.000 “ 20.000 Deregulering van regelgeving “ 5.000 “ 5.000 Bijdrage derden salarislasten en activering overige lasten in het kader van de regiovisie 2) “ 250.000 “ 400.000 Volumestijging en toename kostendekkendheid bouwleges 3) “ 225.000 “ 150.000 Hogere opbrengsten belastingen/heffingen 4) “ 121.000 “ 30.000 Afschaffen subsidie rieten daken “ 20.000 “ 20.000 Verlaging bijdrage vluchtelingenhulp “ 20.000 “ 20.000 Verlaging onderhoudskosten onderwijsgebouwen 5) “ 0 “ 77.000 Totaal € 877.000 € 955.000 Toelichting: 1) De exploitatielasten van het gebouw de Brink zijn in de begroting verlaagd tot een bedrag van € 17.000. 2) De bedragen zijn neerwaarts bijgesteld en gebaseerd op de meest recente prognoses met betrekking tot de urenbesteding regiovisie. 3) Uit nader onderzoek is gebleken dat € 150.000 vanuit volumestijging te realiseren is zonder stijging van de tarieven. Dit betekent dat de effecten om gefaseerd te komen tot een kostendekkend tarief voor de bouwleges worden geraamd op € 75.000. 4) Bij de ramingen in de voorjaarsnota is nog rekening gehouden met de onzekerheid over een maximaal plafond voor de OZB stijging. Inmiddels houden wij rekening met een trendmatige verhoging van de OZB van 2%. 5) De geraamde verlaging van de onderhoudskosten onderwijsgebouwen is abusievelijk verwerkt in de primitieve begroting.
17
PROGRAMMABEGROTING 2008 Belastingvoorstellen De belastingvoorstellen hebben betrekking op: Onroerende-zaakbelastingen Toeristenbelasting Forensenbelasting Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten Rioolrechten Lijkbezorgingsrechten Bouwleges Overige leges en retributies
Onroerende-zaakbelastingen In de voorjaarsnota 2007 hebben wij u geïnformeerd met betrekking tot de ontwikkelingen ten aanzien van de maximale OZB tarieven voor 2008. Daarin is gesteld dat een stijging beperkt zou worden tot 0,75%. Inmiddels wordt dit door het ministerie van Binnenlandse Zaken tegengesproken. Wij houden daarom vast aan een trendmatige verhoging van de OZB tarieven van 2%. Uitgaande van de tariefsverhoging van 2% gaat het in 2008 om een meeropbrengst van € 81.000. Toeristenbelasting In 2007 bedraagt het basistarief € 0,70 (tarief per persoon per overnachting). De forfaitaire tarieven worden hier vervolgens van afgeleid. Wij conformeren ons aan de uniforme tarievenstructuur zoals die door het Recreatieschap Drenthe wordt nagestreefd. In 2008 wordt het tarief € 0,75 per persoon per overnachting. In de begroting 2008 kan rekening worden gehouden met een meeropbrengst van € 4.000. Forensenbelasting Vorig jaar is afgesproken de forse verhoging van de tarieven (40%) over twee jaren uit te smeren. Derhalve een tariefstijging van 20% in 2007 en in 2008. Voor 2008 een meeropbrengst van € 22.500. Hondenbelasting Wij stellen u voor (evenals in voorgaande jaren) de tarieven niet te verhogen. Baatbelasting De enige nog van kracht zijnde baatbelasting is de baatbelasting Noordstukken (te Norg). Deze belasting wordt jaarlijks geheven en beloopt de belastingjaren 1985 tot en met 2014. De jaarlijkse opbrengst bedraagt € 588. Deze opbrengst is in de loop der jaren afgenomen, omdat veel belastingplichtigen gebruik hebben gemaakt van de mogelijkheid van afkoop. Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten Uitgangspunt bij de afvalstoffenheffing en reinigingsrechten is dat sprake moet zijn van volledige kostendekkendheid. Dit uitgangspunt kan in stand worden gehouden zonder de tarieven 2008 te verhogen. Door een efficiencyslag in de afgelopen jaren zij wij hiertoe in staat. Daarnaast stellen wij u voor conform de voorjaarsnota 2007 om € 80.000 onder het tarief te brengen. Ook deze actie zal niet leiden tot een tariefsverhoging maar heeft wel tot gevolg dat de exploitatie met eenzelfde bedrag ontlast wordt. Eventuele mutaties die leiden tot positieve of negatieve saldi worden afgewikkeld via de egalisatievoorziening afvalverwijdering.
18
PROGRAMMABEGROTING 2008 Rioolrechten Op basis van het nieuwe GRP dienen de tarieven met € 10,50 per aansluiting te worden verhoogd. Voor de begroting heeft deze verhoging geen gevolgen omdat de meeropbrengst wordt toegevoegd aan de rioleringsreserve .De geraamde inkomsten en dus ook de storting in de rioolreserve bedraagt € 165.000. Lijkbezorgingsrechten Wij stellen voor de tarieven met 2% te verhogen. Voor de begroting 2008 betekent dat een meeropbrengst van € 5.000. Bouwleges In de voorjaarsnota is een taakstelling opgenomen om onderzoek te doen naar de kostendekkendheid van de bouwleges tot 100%. In de aanloop daartoe is in de heroverwegingen een bedrag van € 150.000 opgenomen. Nader onderzoek heeft aangetoond dat genoemde € 150.000 is te realiseren door aanpassing van de geraamde inkomsten op basis van volumehoeveelheid, zonder daarbij de tarieven aan te passen. Om toch tegemoet te komen aan het uitgangspunt om te komen tot 100% kostendekkendheid willen wij u voorstellen de tarieven, naast een trendmatige verhoging van 2%, met 10% extra te verhogen. Daarmee worden extra inkomsten gegenereerd tot een bedrag van € 75.000 en bedraagt het percentage kostendekkendheid ongeveer 90. In 2008 zullen wij u nader informeren over de verdere voortgang van het onderzoek. Overige leges, retributies, huren enz. Wij stellen voor de tarieven gedifferentieerd te verhogen. Voor de begroting 2008 betekent dat een meeropbrengst van € 8.500. Bovengenoemde belastingmaatregelen heroverwegingen van € 877.000.
maken
onderdeel
uit
van
de
vermelde
Op de volgende pagina wordt in één oogopslag zichtbaar waartoe de in dit hoofdstuk getroffen dekkingsmaatregelen leiden.
19
PROGRAMMABEGROTING 2008 Meerjarenperspectief Geraamde tekorten
2008 2009 2010 2011 -591.000 -482.000 -949.000 -1.043.000
Het tekort wordt verlaagd met: Heroverwegingen (hoofdstuk 2.4)
877.000
877.000
877.000
Overschotten c.q. tekorten
286.000
395.000
-72.000 -166.000
1.500 1.000
1.500 1.000
1.500 1.000
1.500 1.000
3.000
3.000
3.000
3.000
10.000 7.000 25.000 30.000 21.500
10.000 7.000 25.000 30.000 21.500
10.000 7.000 25.000 30.000 21.500
10.000 7.000 25.000 30.000 21.500
62.000 2.000 2.000 75.000
124.000 5.000 5.000 75.000
186.000 7.000 7.000 75.000
437.000
38.000
10.000
Beleidsintensiveringen
Automatiseringskosten IZ Restaureren/inbinden boekwerken archief Geautomatiseerd controleysteem tbv Milieuvergunningen Extra budget kleding en expertise tbv Handhaving Gemeentelijke bijdrage GHOR Gemeentelijke bijdrage RGD Jaarprogramma W&S 2008 Budget beheer monumentale bomenlijst
Overschotten c.q. tekorten
187.000
877.000
296.000 -171.000 -265.000
Dekkingsmiddelen
Belastingen en heffingen 1 Onroerende-zaakbelastingen 2 Toeristenbelasting 3 Forensenbelasting 4 Bouwleges
Batige saldi 2008-2011
187.000
20
PROGRAMMABEGROTING 2008 Hoofdstuk 2.5 Eénmalige ruimte in de begroting 2008 Algemeen
Eénmalige ruimte in een begroting ontstaat in principe op het moment dat daadwerkelijk tot een voor dat jaar geraamde investering wordt overgegaan. Uitgangspunt is namelijk dat kapitaallasten in de begroting voor een volledig jaar worden geraamd. Dat is logisch omdat ook op termijn de betreffende lasten moeten kunnen worden betaald. Maar nimmer zullen alle verplichtingen al op 1 januari van het begrotingsjaar worden aangegaan. Renovatie of groot onderhoud aan een weg vindt soms eerst in de maand september plaats omdat vooraf nog een bepaald traject moet worden doorlopen (zoals aanbestedingen). In dit voorbeeld hoeven over een periode van 8 maanden geen kapitaallasten worden betaald. Kortom; er valt in de betreffende jaarbegroting eenmalig ruimte vrij. Deze ruimte is bepaald op 50% van de jaarlijks te generen kapitaallasten. In Noordenveld bedraagt de vrijvallende kapitaallasten gemiddeld € 460.000 per jaar. In totaliteit verwachten wij dus een éénmalige ruimte van afgerond € 230.000. Van de voortgang van de éénmalige ruimte wordt u onder andere ook op de hoogte gehouden via de voor- en najaarsnota. In onderstaand overzicht laten wij u zien wat de gevolgen zijn van enkele voorstellen die wij in deze begroting doen en waarvan de dekking plaats vindt ten laste van de eenmalige ruimte 2008.
Overzicht van uitgaven ten laste van de éénmalige ruimte 2008 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Omschrijving
Verhuizing archief Wegwerken achterstanden archiefstukken Jaarprogramma Welzijn, Cultuur en Sport 2008 Fusiekosten oprichting Veiligheidsregio Drenthe Brinkenbeleid Onderzoek naar visie sportverenigingen 1 e aanzet archeologisch beleid Ontwikkeling nieuwe cultuurnota Herinrichting Roden-Norg wandelpaden en ruiterpaden
Totaal
18.000 30.000 18.500 30.000 20.000 10.000 17.500 15.000 60.000 219.000
Wij stellen u voor om de middelen die gemoeid zijn met de investeringen genoemd onder 1 tot en met 4 tot een bedrag van € 96.500 bij de vaststelling van de begroting beschikbaar te stellen. De overige onderdelen zullen in de loop van het begrotingsjaar separaat aan u worden voorgelegd. In de voorjaarsnota 2007 zijn onder de éénmalige middelen tenslotte nog opgenomen de uitgaven in het kader van het GVVP, uitvoeringsprogramma 2007-2011 jaarschijf 2008 voor een bedrag van € 357.000 en GVVP, duurzaam veilige inrichting Norg jaarschijf 2008 voor een bedrag van € 300.000. Gelet op de beschikbare ruimte met betrekking tot de vrijvallende kapitaallasten is het mogelijk deze investeringen te activeren. Wij stellen u voor daartoe over te gaan. De totale kapitaallasten van beide investeringsprojecten bedraagt € 72.270.
21
PROGRAMMABEGROTING 2008
22
PROGRAMMABEGROTING 2008 Hoofdstuk 3 Speerpunten van beleid Ontwikkeling van Veenhuizen Intergaal Huisvestings Plan onderwijs Regiovisie Norg Wet Maatschappelijke Ondersteuning
Ontwikkeling van Veenhuizen Masterplan Veenhuizen Het Kompasproject Masterplan Veenhuizen omvat naast een algemeen overkoepelend kader een vijftal deelprojecten, te weten: 1. Versterken recreatief-toeristische infrastructuur 2. Museumcomplex 3. Hospitaalcomplex 4. Arbeidscomplex 5. Maallustcomplex Ondanks het verlengen van de einddatum van de subsidiebeschikking door het SNN tot 31 december 2007, heeft de verbouw van met name het hospitaalcomplex en het maallustcomplex opnieuw vertraging ondervonden. In overleg met de RGD en het SNN wordt gekeken naar de consequenties en mogelijke oplossingen daarvan. Een toenemend aantal deelprojecten is inmiddels afgerond, dan wel zal binnenkort worden afgerond. Hierbij kan onder meer worden genoemd het inrichten van het binnenterrein van het museum, de realisatie van het parkeerterrein aan de Haulerweg, de aanleg van een viertal voetpaden en het realiseren van een vijftal erfgoedlogieswoningen in het museum. De verbouw van het arbeidscluster tot erfgoedcentrum zal in december 2007 worden opgeleverd. Verder met Veenhuizen – uitvoeringskader Veenhuizen 2008 - 2015 Ondanks het herinrichten van wegen, het verbouwen en restaureren van een groot aantal gebouwen, respectievelijk het vinden van nieuwe functies daarvoor, zal er in de voormalige kolonie nog een forse inspanning moeten worden gepleegd. Immers, voor een groot aantal monumentale gebouwen zal nog plannen moeten worden gemaakt; evenzo zal er ook op het vlak van nieuwbouw nog een inspanning moeten worden gedaan. Op basis van een dit najaar op te stellen uitvoeringskader zal inhoud worden gegeven aan voorbereidende besluitvorming. Daarbij zal ook het in 2006 opgestelde Belvedere-rapport worden betrokken. Landschappelijke visie N919 (Hoofdweg, Veenhuizen) In opdracht van de gemeente is in goede samenwerking met de provincie, indachtig de voorstellen op basis van het Belvedere-rapport, een concept ontwikkelt om de Hoofdweg (binnen de voormalige kolonie) landschappelijk in te passen in het cultuurhistorische landschap, waarbij rekening wordt gehouden met de wensen voor verkeer, veiligheid en leefbaarheid van de bewoners en bezoekers van Veenhuizen. De visie is in het voorjaar 2007 van een financiële onderbouwing voorzien en op basis daarvan voorgelegd aan provincie, gemeente en waterschap. Nadat daarover definitief overeenstemming is verkregen zal een uitvoeringsplan worden opgesteld. 23
PROGRAMMABEGROTING 2008 Recreatief-toeristische fietspaden Fochteloerveen In samenwerking met de gemeenten Assen, Midden-Drenthe en Noordenveld, provincie Drenthe en met een bijdrage uit het Regioparkfonds is overeenstemming bereikt over de financiering om te komen tot de aanleg van de recreatieve fietsontsluiting van het Fochteloerveen. De totale investering bedraagt € 1.200.000 met een maximale bijdrage van de gemeente Noordenveld van € 200.000. De gemeente Noordenveld functioneert als opdrachtgever. Werelderfgoedlijst Ons voornemen om te komen tot een voordracht van de gebieden Veenhuizen, Frederiksoord, Ommerschans, Merksplas en Wortel (België) op de werelderfgoedlijst, met als centrale thema de maatschappij van weldadigheid, is in voorbereiding genomen. Momenteel wordt gewerkt aan een inventarisatie van proces, inhoud en beperkingen. Aansluitend zal een plan van aanpak worden opgesteld waarin ook de andere partijen zullen worden betrokken. Het overleg daartoe vraagt, gelet ook op voorbereidende nationale regelgeving op dit onderwerp meer tijd. Als onderdeel van het proces zal, ten einde te kunnen beschikken over de nodige middelen om te komen tot de uitvoering van dat plan van aanpak, een voorbereidingskrediet aan betrokken partijen worden gevraagd.
Integraal Huisvesting Plan onderwijs Jaarschijf 2008 In de jaarschijf 2008 van het IHP is voor € 473.881 aan investeringen opgenomen. Hiervoor dienen door u nog kredieten beschikbaar te worden gesteld. Het gaat voornamelijk om investeringen in onderhoud van accommodaties. Alleen voor de school De Vlinderhof te Veenhuizen is rekening gehouden met een uitbreiding. Het programma Voorzieningen Huisvesting Onderwijs 2008 wordt u afzonderlijk ter vaststelling aangeboden. Multifunctionele accommodaties In de raadsvergadering van 28 juni 2007 hebt u een budget beschikbaar gesteld voor realisatie van de multifunctionele accommodatie Roderwolde. In Veenhuizen zijn wij nog bezig met de verdere voorbereidingen. Dit kan nog van invloed zijn op de besluitvorming rond het Programma Voorzieningen Huisvesting Onderwijs 2008.
Regiovisie Tot 12 juli 2007 hebben 1.333 inwoners en 26 organisaties laten weten hoe zij over het voorontwerp van het Intergemeentelijk Structuurplan denken. Het zijn in totaal 7.161 reacties. Daarmee staat de Stuurgroep voor de opgave om de ingebrachte reacties op hun merites te beoordelen. Zorgvuldigheid staat, ook voor ons College, daarbij voorop. Goed luisteren en lezen, alternatieven serieus wegen en de uiteindelijke beslissingen helder onderbouwen zijn voor ons belangrijke uitgangspunten.
24
PROGRAMMABEGROTING 2008 Waar mogelijk zullen wij proberen het draagvlak onder onze inwoners voor de definitieve plannen te versterken. Wij onderkennen dat dit spanning op kan leveren net de oorspronkelijke afspraken, die wij ook graag willen respecteren. Geen gemakkelijke afweging, waarin vanzelfsprekend de raad een belangrijke en beslissende rol heeft. De planning gaat er vanuit dat in het voorjaar 2008 de Gemeenteraad het structuurplan kan vaststellen. De partners in de ontwerpopgave zullen in de tussenliggende tijd de samenwerking op papier zetten. De partners zijn de beide gemeenten, de beide provincies en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (vertegenwoordigt door de Dienst Landelijk gebied).
Norg Gelijk bij u bekend is in het kader van duurzaam veilig een herinrichtingsplan opgesteld voor het centrum van Norg en de toevoerwegen; een en ander op basis van het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoers Plan (GVVP). De eerste fase van dit plan is in september 2007 in Norg in de commissievergadering behandeld en kan nu via de raad tot uitvoering worden gebracht. Mede uit subsidietechnische overwegingen is het wenselijk buiten het GVVP ook andere zaken in Norg in beeld te brengen. Om de gedachten te bepalen gaat het om een “actualisering” van het in het verleden voor Norg opgestelde integrale basisplan dorpsvernieuwing waarin tal van aspecten aan de orde zijn gesteld. In dat kader zal de woningbouw met de gedachte bebouwing op de Brinkhofweide en het nieuwe uitleggebied “Oosterveld” daarin worden opgenomen. Met de bebouwing van de Brinkhofweide komt het vliegwiel op gang om de herstructurering verder vorm te geven waarbij het met name gaat om de gebieden rond de Hekakkerstraat en de Leliestraat. De concentratie van de winkelvoorzieningen enerzijds en de verplaatsing vanuit een oogpunt van milieu van ongewenste bedrijvigheid in het centrum anderzijds zijn andere aandachtpunten voor het plan. Daarnaast wordt waar mogelijk binnen het te voeren (ruimtelijk) beleid de ruimte gecreëerd voor nieuwe ontwikkelingen zoals het bewegingscentrum bij het zwembad en zaken als bijvoorbeeld de herbouw van de boerderij hoek Roeghoornweg/Donderseweg waarin fysiotherapeuten hun plek hebben gevonden. Ook recreatieve aspecten waaronder bijvoorbeeld een functiewisseling van “de Vluchtheuvel” zijn in voornoemd kader punten van aandacht.
Wet Maatschappelijke Ondersteuning Vanaf 1 januari 2007 is het gemeentelijke Wmo-loket operationeel. Burgers kunnen er terecht met (aan)vragen voor huishoudelijke verzorging en voorzieningen, zoals rolstoelen, woningaanpassingen en vervoersvoorzieningen. Daarnaast kan men er terecht met informatieve vragen op het heel brede gebied van wonen, zorg en welzijn. De gemeentelijke inzet in 2007 was vooral gericht op het leggen van een goede basis voor het functioneren van het loket. Het jaar 2008 zal vooral in het teken staan van verbetering van de (kwaliteit) van de dienstverlening en het beoordelen van nut en noodzaak van uitbreiding van de functie van het loket. Dit zal gebeuren in samenspraak met op het gebied van de Wmo actief zijnde organisaties, zoals cliënten- en patiëntenorganisaties, woningbouwverenigingen, zorgaanbieders, hulpverlening- en welzijnsorganisaties. De gemeente wil de twee functies: deskundige vraagverheldering en doorverwijzing in de backoffice door de keten goed te 25
