JAARVERSLAG
INHOUDSOPGAVE KERNGEGEVENS .............................................................................................................................. 5 VOORWOORD ................................................................................................................................... 7 1
INLEIDING ................................................................................................................................. 11 1.1 Verantwoording ................................................................................................................. 11 1.2 Richtlijnen voor het opstellen van de jaarrekening ................................................................. 11 1.3 Leeswijzer .......................................................................................................................... 11
2 ONTWIKKELINGEN IN 2014 ....................................................................................................... 15 2.1 Resultaten in 2014 .............................................................................................................. 15 2.1.1. Ontwikkeling van de stad maatschappij ........................................................................................... 15 2.1.2. Via Breda ....................................................................................................................................... 18 2.1.3. Beheer van de stad ......................................................................................................................... 18 2.1.4. Dienstverlening aan de burgers ....................................................................................................... 19 2.1.5. Ontwikkeling van de stad fysiek ...................................................................................................... 19 2.1.6. Werk en inkomen ........................................................................................................................... 20 2.1.7. Veilig ............................................................................................................................................. 21 2.1.8. Bestuur en veiligheid....................................................................................................................... 21 2.1.9. Zuinig ............................................................................................................................................ 22
3 DE PROGRAMMA'S EN DE TAAKVELDEN .................................................................................... 25 3.1 Inleiding ............................................................................................................................. 25 3.2 De beleidsverantwoording ................................................................................................... 25 3.2.1 De beleidsverantwoording (Programma`s) ......................................................................................... 25 PROGRAMMA 1 | WIJKONTWIKKELING 2010 - 2014........................................................................ 26 PROGRAMMA 2 | VIA BREDA .......................................................................................................... 35 3.2.2 De beleidsverantwoording (taakvelden) ............................................................................................ 46 TAAKVELD 1 | BEHEER VAN DE STAD .............................................................................................. 47 TAAKVELD 2 | WERK EN INKOMEN .................................................................................................. 58 TAAKVELD 3 | ONTWIKKELING VAN DE STAD FYSIEK ....................................................................... 63 TAAKVELD 4 | ONTWIKKELING VAN DE STAD MAATSCHAPPIJ ......................................................... 78 TAAKVELD 5 | DIENSTVERLENING AAN DE BURGERS ........................................................................ 95 TAAKVELD 6 | VEILIGHEID EN BESTUUR ......................................................................................... 101
V150430_DEF_INCV
TAAKVELD 7 | ALGEMENE BATEN EN LASTEN ................................................................................ 107
Jaarverslag 2014 /
3
/ Gemeente Breda
4 DE FINANCIËLE POSITIE PER 31-12-2014 ................................................................................. 113 4.1 Inleiding ........................................................................................................................... 113 4.2 Het rekeningresultaat in 2014 ............................................................................................ 113 4.3 De ontwikkeling van het risicoprofiel en het weerstandsvermogen ........................................................................................................ 113 4.4 De ontwikkeling van het financieel perspectief .................................................................... 113 4.5 De solvabiliteitspositie van Breda ........................................................................................ 114 4.6 Het rekeningresultaat in relatie tot de prognose bij de 2e Bestuursrapportage ........................................................................................................... 115 4.7 De financiële positie anders belicht ..................................................................................... 117 4.7.1 Algemene inleiding........................................................................................................................ 117 4.7.2 Lokale lasten en overige tarieven .................................................................................................... 119 4.7.3 Weerstandsvermogen en risicobeheersing ...................................................................................... 122 4.7.4 Kapitaalgoederen .......................................................................................................................... 133 4.7.5 Grondbeleid .................................................................................................................................. 136 4.7.6 Verbonden partijen........................................................................................................................ 153 4.7.7 Financiering................................................................................................................................... 156 4.7.8 Bedrijfsvoering .............................................................................................................................. 160 4.7.9 Rechtmatigheid ............................................................................................................................. 162 4.7.10 (Concern)control ......................................................................................................................... 169
5 FINANCIËLE REKENING .......................................................................................................... 173 5.1 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling ............................................................. 173 5.2 Balans met toelichting ....................................................................................................... 175 5.3 Totaalbeeld taakvelden met toelichting............................................................................... 190 5.4 Controleverklaring ............................................................................................................ 196
6 INVESTERINGEN EN SUBSIDIES .............................................................................................. 199 6.1 Investeringen .................................................................................................................... 199 6.2 Subsidies .......................................................................................................................... 201
7 BIJLAGEN ............................................................................................................................... 205 7.1 Bijlage taakvelden ............................................................................................................. 206 7.2 Overzicht reserves, voorzieningen en jaaroverstijgende subsidies........................................... 225 7.3 Overzicht incidentele baten en lasten ................................................................................. 227 7.4 Overzicht beschikbare kredieten ......................................................................................... 230 7.5 Overzicht verbonden partijen ............................................................................................. 233 7.6 SISA bijlage verantwoording 2014 ...................................................................................... 243 7.7 Samen investeren projecten ............................................................................................... 255 7.8 Lijst van afkortingen .......................................................................................................... 256
8 COLOFON ................................................................................................................................ 259
Jaarverslag 2014 /
4
/ Gemeente Breda
KERNGEGEVENS Diverse kerngegevens per 1 januari
2014
GRONDGEBIED oppervlakte gemeente waarvan: historische stadskern aantal: ha verharding aantal ha openbaar groen aantal woonruimten
2013
2012
12.868 ha
12.868 ha
12.892 ha
42 ha 1.014 ha 1.221 ha 86.602
42 ha 1.006 ha 1.192 ha 85.599
42 ha 1.002 ha 1.158 ha 84.644
179.663
178.280
176.553
16,4 % 13,8 % 27,1 % 25,9 % 16,8 %
16,6 % 13,6 % 27,5 % 25,9 % 16,4 %
16,7 % 13,5 % 27,7 % 26,0 % 16,1 %
4.558
4.220
3.764
INWONERS totaal aantal inwoners LEEFTIJDKLASSE (IN %) 0 - 14 jaar 15 - 24 jaar 25 - 44 jaar 45 - 64 jaar 65 jaar en ouder Gemiddeld aantal uitkeringsgerechtigden
(bedragen x € 1 miljoen) (bedragen per inwoner x € 1,00) FINANCIELE STRUCTUUR Uitgaven
- per inwoner boekwaarde vaste activa
- per inwoner vaste schuld
516
503
481
2.872
2.821
2.724
616
608
627
3.429
3.410
3.551
444
477
494
2.471
2.676
2.798
reserves
146
137
117
- per inwoner
812
768
663
voorzieningen
56
30
21
- per inwoner
313
168
119
3,9 %
4,5 %
4,5 %
- per inwoner
Renteomslagpercentage
Voor meer informatie rondom kerngegevens zie ook www.breda.incijfers.nl.
Jaarverslag 2014 /
5
/ Gemeente Breda
Jaarverslag 2014 /
6
/ Gemeente Breda
VOORWOORD Voor u ligt de Jaarverslag 2014. Een jaar waarin veel is gebeurd. Het stadsbestuur wisselt, we bereiden de decentralisaties verder voor, we openen de noordkant van het station en nemen afscheid van onze burgemeester Peter van der Velden. En nog heel veel meer. Er is teveel om op te noemen. Daarom verwijzen wij u voor een vollediger overzicht van alle activiteiten en projecten naar Hoofdstuk 2. Groot hoogtepunt voor ons als college is natuurlijk de stembusronde in maart. De nieuwe vijf-partijencoalitie van SP, CDA, PvdA, Groen Links en Breda97 formuleert het coalitieakkoord Ruimte en Verbinding Breda 2014-2018. Vanuit een warme grondhouding willen wij meer ruimte bieden aan de mensen zelf en nieuwe verbinding leggen. De eerste maanden staan voor ons vooral in het teken van kennismaken met de stad: we ontmoeten en spreken heel veel mensen, overal in de stad. Tegelijkertijd is de grootste uitdaging van 2014 onmiskenbaar de decentralisatie van de Wmo, de jeugdzorg en participatie. Met een deadline van 1 januari komt dit als een razende op ons af. Volgens de principes ‘Goede zorg doen we samen’, ‘ieder kind houdt de zorg die nodig is’ en ‘iedereen doet mee naar vermogen’ spreken we met veel mensen en professionals in de stad. Rode draad is telkens: zorggarantie voor de mensen per 1 januari. Het college is er trots op dat dit is gelukt. Contracten zijn gesloten met de zorgaanbieders, het zorgmeldpunt
[email protected] is in de lucht en de wijkteams zijn operationeel. Het college blijft ook de komende jaren volop in gesprek met Bredanaars en professionals over de toekomst van het sociale domein. Bijzonder hoogtepunt in 2014 is toch zeker de opening van de noordkant van het station. Tijdens dit zogenoemde ‘omklapmoment’ in het eerste weekend van september 2014 zijn de Belcrumkant van het nieuwe station, inclusief plein, busstation, passage, fietsenstalling, commercie en de bijbehorende toeleidende infrastructuur volgens planning in gebruik genomen. Ook de voorbereidingen van de komst van 400 nieuwe stadsbewoners heeft Breda bezig gehouden. Rond de zomer sluiten Gemeente Breda en Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) een bestuursovereenkomst dat de vestiging van een opvangcentrum voor vluchtelingen in De Boschpoort mogelijk maakt. De overeenkomst geldt één jaar, met een mogelijkheid tot verlenging van maximaal één jaar. De gemeente heeft met COA en omwonenden goede afspraken gemaakt over wederzijdse verantwoordelijkheden en over het beheer. 2014 was ook het jaar dat Breda afscheid neemt van haar burgemeester. Op donderdag 27 november legt de burgemeester Peter van der Velden in een bijzondere raadsvergadering de ambtsketen neer in aanwezigheid van Commissaris van de Koning van Noord-Brabant, de heer Wim van de Donk. Loco-burgemeester Bob Bergkamp vervangt Van der Velden totdat huidig burgemeester Paul Depla aantreedt.
Jaarverslag 2014 /
7
/ Gemeente Breda
We sluiten in financieel opzicht het jaar af met een positief rekeningresultaat van € 1,3 miljoen. Dat is een mooi resultaat in het licht wat al is gerealiseerd en in gang is gezet. Dat resultaat is fors lager dan voorgaande jaren. Dat wordt grotendeels verklaard door het geld dat nodig is om het achterstallig onderhoud aan de wegen in te halen. Kortom: 2014 markeert de start van onze plannen. Het is mooi om te zien dat we dat met elkaar doen. De stad zit bomvol ideeën. Dit college is ervan overtuigd dat als we die de ruimte geven, er de mooiste dingen ontstaan. We kijken ernaar uit om dat de komende jaren met u te doen en samen te beleven. Wilt u daarover meepraten, meedenken, meedoen of meebeslissen, aarzel niet en mail uw ideeën naar
[email protected] of doe mee aan het gesprek over de toekomst van Breda op www.breda.nl/breda2030.
Jaarverslag 2014 /
8
/ Gemeente Breda
> jaarverslag 2014
1
1 INLEIDING 1.1 Verantwoording Met dit Jaarverslag 2014 legt het College van burgemeester en wethouders verantwoording af over het inhoudelijk en financieel beleid in 2014. De begroting van het jaar 2014 was nog opgesteld op basis van het coalitieakkoord van het vorige college. In de Begroting 2014 waren de uitgangspunten opgenomen, waarmee de kaderstelling voor de uitvoering van het beleid over 2014 is bepaald. Dit jaarverslag geeft ook het inzicht in de gemeentelijke financiële positie en de besteding van de middelen. Het financieel resultaat over 2014 is € 1,3 miljoen positief. In hoofdstuk 4 van dit jaarverslag worden de achtergronden van dit resultaat verduidelijkt. Op deze plaats wordt daarbij opgemerkt, dat dit resultaat in belangrijke mate beïnvloed is doordat ten laste van 2014 de noodzakelijke vorming van de voorziening voor achterstallig onderhoud van de buitenruimte op dringend advies van de accountant om verslagtechnische redenen volledig is gerealiseerd. Binnen het meerjarenperspectief was tot op heden rekening gehouden met gefaseerde stortingen. Bij het aanbieden van het jaarverslag aan de raad doet het college ook een voorstel voor de verdeling van het resultaat.
1.2 Richtlijnen voor het opstellen van de jaarrekening Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV 2004) en de Financiële Verordening van de Gemeente Breda (ex artikel 212 Gemeentewet) zijn belangrijk voor de financiële rapportages die de gemeente opstelt. Het belangrijkste doel van de voorschriften is meer transparantie in verslaglegging en kaderstelling voor de gemeenteraad en andere instanties, zoals het Rijk, de Provincie Noord-Brabant en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dit document bestaat uit het jaarverslag enerzijds en de jaarrekening anderzijds. Het jaarverslag omvat de beleidsverantwoording (hoofdstuk 3) en de paragrafen (hoofdstuk 4). De jaarrekening bestaat uit de financiële rekening (balans met toelichting, overzicht van lasten en baten en de waarderingsgrondslagen) (hoofdstuk 5) en de bijlage in het kader van Single Information Single Audit (SiSa).
1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 2 zijn de inhoudelijke resultaten van 2014 opgenomen. De beleidsverantwoording van de programma's en taakvelden uit de Begroting 2014 staat in hoofdstuk 3. Daarbij is per doelstelling ook een gedetailleerde weergave van de voortgang / realisatie opgenomen als ook de resultaten van de beleidsactiviteiten. Hoofdstuk 4 geeft een beeld van de financiële positie van de gemeente en gaat kort in op de financiële resultaten van 2014. In hoofdstuk 5 van dit jaarverslag staan de financiële rekening en alle onderwerpen van de controleverklaring van de accountant. Hoofdstuk 6 gaat in op de ontwikkelingen rond investeringen en subsidies in 2014. De bijlagen ten slotte staan in hoofdstuk 7.
Jaarverslag 2014 /
11
/ Gemeente Breda
Jaarverslag 2014 /
12
/ Gemeente Breda
> jaarverslag 2014
2 ONTWIKKELINGEN IN 2014 2.1 Resultaten in 2014 Wat wilde het college in 2014 bereiken? Wat waren de doelen van grotendeels het coalitieakkoord @Breda en deels van het coalitieakkoord Ruimte en Verbinding? In dit hoofdstuk een greep uit de resultaten. In maart 2014 vonden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. Op 15 mei trad het college aan en begon met de uitvoering van het coalitieakkoord Ruimte en Verbinding. Naast de geplande werkzaamheden is er ontzettend veel voorbereiding gedaan ten aanzien van de drie decentralisaties. Voorbeelden daarvan zijn de inspiratietafel, de jeugdcontracten, de gesprekken met de klankbordgroepen en cliëntenraden et cetera. We hebben Breda voorbereid op de nieuwe taken die op ons afkwamen in zorg, werkgelegenheid en sociale zaken. Het is goed en bijzonder om de constructieve houding van partners in de stad te mogen ervaren In 2014 is de nieuwe coalitie van start gegaan aan de hand van een coalitieakkoord op hoofdlijnen. Een nieuw bestuur met een warme, open en transparante bestuursstijl en met als uitgangspunten het geven van ruimte aan de stad en het leggen van verbindingen.
2.1.1. Ontwikkeling van de stad maatschappij
2014 was een jaar van veel voorbereidingen op de decentralisaties. Net voor de zomer is het beleidskader 'Goede zorg doen we samen' vastgesteld. Aanvullend daarop zijn eind oktober 2014 het beleidsplan en de Verordening Wmo vastgesteld. Vrijwillig waar het kan, professioneel waar het moet. Dat is de essentie van de nieuwe Wmo in Breda. In de nieuwe Wmo komen Bredanaars in hun kracht, al dan niet met behulp van hun omgeving. Lukt dat niet dan is er snel en op maat de juiste ondersteuning, want niemand mag tussen wal en schip raken. Het eindbeeld waar we in Breda naar toe werken is Breda “stad met zorg op maat”. Hierbij is de toegang tot zorg per 1 januari 2015 herkenbaar geregeld via “Zorg voor elkaar Breda”. Bij “zorg voor elkaar Breda” kunnen cliënten terecht voor vragen over zorg en ondersteuning. De zorgverbeteraars zijn aan de slag in het Verbeterpunt. Al doende gaan we leren. In de wijken met de wijkteams die per 1 januari operationeel zijn. Bij de inzet van zorg gaan we uit van de resultaten die behaald moeten worden. Dus geen uurtje factuurtje meer, maar werken volgens de resultaatgerichte aanpak. Dit geldt zowel voor de begeleiding als voor de huishoudelijke verzorging. In Breda is ervoor gekozen om de huishoudelijke verzorging vanaf 1 januari 2015 nog steeds als maatwerkvoorziening te positioneren. Bij het aangaan van contracten voor de huishoudelijke verzorging zijn er ten behoeve van het jaar 2015 afspraken gemaakt met de vier partijen die reeds zorg leverden in Breda. In overleg met deze partijen is besloten de indicering in uren los te laten en in het vervolg uit te gaan van het resultaat ‘schoon huis’. Dit geeft ruimte aan de professionals. De gemeente monitort de kwaliteit. 2015 zien we als een overgangsjaar waarin we de zorg samen met zorgaanbieders verder gaan vormgeven. Zo gaan we vanaf dit jaar aan de slag met een nieuwe manier van werken, waarbij voorop staat welk resultaat we willen bereiken en niet langer de uren die daarvoor worden ingezet.
Jaarverslag 2014 /
15
/ Gemeente Breda
Ook de voorbereidingen van de decentralisatie van de jeugdzorg zijn in gang gezet. Het primaire doel was de jeugdzorg vanaf die datum te blijven garanderen voor alle jongeren die hiervoor reeds waren geïndiceerd en – primair via het CJG een goede toegang te realiseren voor jongeren en hun ouders. In 2014 is de basis gelegd voor regelmatig overleg de komende jaren met jeugd, ouders en hulpverleners zodat we samen de zorg verbeteren. Het moment was daar in 2014: de definitieve oprichting van BreedSaam. Daarmee is aan de voorbereidingen van de doordecentralisatie van het onderwijshuisvestingsbudget Primair en Speciaal Onderwijs een eind gekomen. Een unieke situatie. De 11 schoolbesturen, verenigd in BreedSaam, regelen samen welke scholen welke budgetten krijgen voor renovatie of nieuwbouw. Zo kunnen scholen sneller en beter gebouwd of aangepast worden aan de eisen die modern onderwijs aan de gebouwen stelt. En dát komt de leerlingen weer ten goede, voor wie we het uiteindelijk allemaal doen”. Er vonden weer bijzondere feestelijke mijlpalen plaats zoals de opening van de Praktijkschool met kansen voor vakmensen. De beste Hogescholen van Nederland Avans en de NHTV zijn in Breda en tal van nieuwe of verbouwde kinderdagverblijven openden hun deuren. De Bredase Sportsurprise, waarmee dak- en thuislozen via sportverenigingen de kans op volwaardige deelname aan de maatschappij wordt geboden, is in de prijzen gevallen. Met de ingebruikname van het Sportpleinbreda.nl wordt de mogelijkheid geboden om een sport(activiteit) of accommodatie per buurt, wijk of dorp te zoeken en is voor de regio West-Brabant het Sportloket Aangepast Sporten West-Brabant gestart. De verhuuradministratie Sport van de Gemeente Breda is verhuisd van het Stadskantoor naar het Gemeentelijk Sportcentrum zodat men, ook buiten kantoortijden, terecht kan voor vragen over verhuur van gemeentelijke zalen en velden. Breda is in 2017, samen met Tilburg, speellocatie voor het EK vrouwenvoetbal. Na de succesvolle tijdrit van de ENECO tour kan Breda ook in 2015 rekenen op een rit in deze Belgisch-Nederlandse etappekoers. Uit een onderzoek van de NHTV, uitgevoerd in opdracht van het college, blijkt dat evenementen voor Breda een aanzienlijke economische meerwaarde opleveren. Op de sportcomplexen Postillonstraat, Heksenwiel en Ginneken zijn drie extra kunstgrasvelden aangelegd en het laatste stuk van het fietspad naar voetbalvereniging JEKA is gerealiseerd waarmee een veilig, vrij liggend, fietspad in twee richtingen tot stand is gekomen. Sportverenigingen met een eigen sportaccommodatie is de mogelijkheid geboden om subsidie aan te vragen voor duurzame investeringen op het gebied van water- en/of energiebesparing, zoals LED-verlichting en zonnepanelen. Wij hebben onze medewerking verleend aan de tijdelijke vestiging van een AZC op het terrein van de voormalige PI De Boschpoort. Sinds oktober 2014 wonen 400 vluchtelingen in de voormalige vrouwengevangenis, die hiervoor (beperkt) is aangepast. Zowel met het COA als met de omwonenden zijn goede afspraken gemaakt over de wederzijdse verantwoordelijkheden en over het beheer. We hebben onze handtekening gezet onder de pledge Alles is gezondheid, het Nationaal Programma Preventie waarin partijen afspraken maken en gezamenlijk acties ondernemen die een beweging op gang brengen. Een beweging die leidt tot een gezonder en vitaler Nederland.
Jaarverslag 2014 /
16
/ Gemeente Breda
Sinds 2011 werkt de Gemeente Breda als JOGG-gemeente samen met maatschappelijke partners om Bredase jongeren te verleiden tot meer beweging en gezonde voeding. Er zijn zeven Bredase JOGG-partnerbedrijven die structureel een financiële bijdrage leveren aan het JOGG-netwerk en de JOGG-activiteiten. Ook zijn er kleinere bedrijven die eenmalige bijdragen leveren, bijvoorbeeld voor ondersteuning van activiteiten op wijkniveau. Het bestrijden van overwicht vergt een lange adem. Het doel is dat het overgewicht onder kinderen en jongeren in de JOGG-wijken Hoge Vucht en Heuvel in 2018 is afgenomen met 3%. Een resultaat van de JOGG-aanpak op korte termijn is bijvoorbeeld dat het percentage kinderen met overgewicht in Breda lijkt te stabiliseren en er een trend lijkt te zijn dat kinderen meer bewegen en meer groente en fruit eten. Een goede traditie is gestart met het openen van het vrijwilligerscafé in Breda naast de online vacaturebank. Voor iedereen geschikt vrijwilligerswerk in Breda. In december vond de traditionele uitreiking van de Chris van Faassenpenning plaats. Mantelzorgers zijn de motor van onze samenleving. Onbetaald, maar onbetaalbaar. Op verschillende momenten en manieren zetten we ze in de aandacht omdat we goede zorg samen moeten doen. Met het extra rijksbudget dat we kregen in 2014 is het actieplan Informele Zorg opgesteld. De week van de alfabetisering was een succes. Verschillende activiteiten vonden plaats. We hebben ingezet op het thema Taal voor het Leven in West-Brabant om nog meer te organiseren voor de 56.000 laaggeletterden in West-Brabant. BREDATAAL is het samenwerkingsverband van organisaties in Breda die de Nederlandse taal aanbieden met behulp van vrijwilligers. In september was de afsluiting van het Europese DNA project. We hebben veel van onze Europese partner steden en zijn trots op de Buurttuin in Geeren die een prijs in de wacht mocht slepen. Samen met WonenBreburg en Alleewonen is er veel bereikt. De Wijkimpuls is in de steigers gezet, naar projecten en uitdaging in innovatie in de wijken. In het Bredase model rondom Maatschappelijk Betrokken Onderwijs dat we hebben ontwikkeld gaat Breda Actief fungeren als makelaar. Daarnaast komt er een online- en offlineplatform om scholen, leerlingen en stageplaatsen aan elkaar te verbinden. Het doel is om met het model het netwerk rondom maatschappelijk betrokken onderwijs te versterken en leerlingen in het voortgezet onderwijs te motiveren en inspireren om maatschappelijk actief te zijn en te blijven Door de krachten te bundelen, kunnen we de zorg die we leveren, nog beter afstemmen op de behoeften van onze inwoners. En sluiten we aan bij deze tijd van snelle veranderingen en complexe vraagstukken. Daar werken we op verschillende niveaus aan; van grootschalig zoals regionale samenwerking tot kleinschalig letterlijk achter de voordeur van onze inwoners. Zorg en innovatie gaan daarbij steeds vaker hand in hand en met creatieve sector in Breda kunnen we samen zoveel ontwikkelen en bereiken. Bijvoorbeeld met de ontwikkeling van serious games voor ouderen. Samen met partners uit de regio West-Brabant zijn de kansen voor de proeftuin West-Brabant verkend. Praktische nieuwe toepassingen zijn ontdekt zoals de Bredase Game Familiegeheimen ontwikkeld door de NHTV. In 2014 is gestart met het traject om te komen tot een nieuwe cultuurvisie. Dit proces wordt vormgegeven samen met de stad, waarbij de stad de regie in handen heeft. Er wordt een online/offline community gebouwd met de initiatiefnemers.
Jaarverslag 2014 /
17
/ Gemeente Breda
Deze community biedt ruimte voor iedereen die actief is op cultureel gebied, ideeën heeft, samenwerking zoekt, geïnformeerd wil worden of op een andere manier geïnteresseerd is. Dit richt zich zowel op stedelijk niveau als op wijk- en dorpsniveau. Het uitgangspunt blijft: ‘meedenken is meedoen’. Wensen worden werkelijkheid als mensen hun schouders onder de betreffende initiatieven willen zetten. De kracht van de stad is de basis. De heer Van Laarhoven heeft in opdracht van de gemeente Breda een rapport geschreven over de toekomst van het Breda’s Museum. Hij pleit in dit rapport voor het samenvoegen van Breda’s Museum en Moti in een nieuw museaal concept. Hiermee is een belangrijke richting gegeven aan de toekomst van het Breda’s Museum.
2.1.2. Via Breda
Een van de hoogtepunten van 2014 was de opening van de Noordzijde van het nieuwe station, evenals het Openbaar Vervoer Terminalcomplex (OVTc) en de fietsenstalling aan de Belcrumzijde. Bij het ingebruiknemen van de noordzijde zijn we geconfronteerd met een aantal kinderziektes. Deze zijn inmiddels grotendeels verholpen. Binnen het project Breda Broeit zijn o.a. de volgende projecten op het haveneiland gerealiseerd: sloepenhaven, skatehal Pier 15, lichtkunstobject, Stek en de verbouwing van Electron. Daarnaast is het DRIS (Dynamisch Reizigers Informatie Systeem) gerealiseerd. In 2014 heeft de raad ingestemd met het realiseren van een fietsenstalling aan de zuidzijde van het station. Daarnaast is geïnvesteerd in de gebiedsontwikkeling, waaronder de herinrichting van de Speelhuislaan, inclusief bruikbare rails in de middenberm. De actuele ontwikkelingen rond de Bouwcombinatie vergt constant onze aandacht.
2.1.3. Beheer van de stad
Met de vaststelling van het beleidskader Kapitaalgoederen Openbare Ruimte is het kwaliteitsniveau voor beheer en onderhoud van de openbare ruimte aangepast en is begonnen met het inhalen van de achterstand. Er is extra budget beschikbaar gesteld voor een inhaalslag en het op peil houden van het beheer en onderhoud. In oktober 2014 heeft de raad besloten hiervoor twee voorzieningen in te stellen. De eerste voorziening betreft het regulier planmatig onderhoud en de tweede voorziening het achterstallig onderhoud. Het gezamenlijke voorplein van het Stadskantoor, Chassé Theater en Holland Casino heeft een nieuw gezicht gekregen en voldoet weer aan de uitstraling die deze plek verdient. Het voorplein is beter begaanbaar, veiliger en meer toegankelijker. Ook het vernieuwde Dr. Jan Ingenhouszplein mag er weer zijn. In de organisatie zijn de specifieke wijkontwikkelingstaken overgeheveld naar regulier werk, waaronder aan de afdeling Wijkzaken. Samen met de Bredase woningcorporaties wordt een nieuwe gezamenlijke aanpak ten behoeve van sociale en economische participatie en leefbaarheid vormgegeven. Een nieuwe aanpak die zich richt op projecten in wijken daar waar het nodig is en die wordt uitgevoerd met partners in de wijk, bewoners en woningbouwcorporaties. Deze aanpak is beschreven in het vastgestelde Wijkimpulsplan 2015-2018. Voor de Bredase wijken Heuvel, Haagse Beemden en Fellenoord / Schorsmolen zijn wijkplannen opgesteld. Samen met de bewoners van de wijken zetten we de schouders onder zaken die voor de wijk belangrijk zijn: een veilige en schone leefomgeving, met zaken als zorg, sport en cultuur binnen handbereik.
Jaarverslag 2014 /
18
/ Gemeente Breda
Het parkeertarief bij de Galderse Meren is structureel verlaagd. Aan de Nieuwe Haven zijn de terrassen met behulp van windschermen beschut gemaakt en in de openbare ruimte zijn weer veel lichtmasten vervangen door energiezuinige LEDverlichting waarmee een aanzienlijke energiebesparing wordt gerealiseerd. Ook een aantal parkeergarages en fietsenstallingen zijn inmiddels voorzien van deze LED-verlichting. In 2014 is gestart met een aantal pilots op het gebied van afvalscheiding. Er zijn extra ondergrondse containers geplaatst en in de dorpen Bavel, Teteringen, Ulvenhout en Prinsenbeek is gestart met het huis aan huis ophalen van plastic.
2.1.4. Dienstverlening aan de burgers
De eerste stappen in het project Top Dienstverlening zijn gezet. Het project geeft uitvoering aan de (verdere) realisatie van de verbetering van de dienstverlening binnen de gemeente Breda en geeft daarmee invulling aan één van de ambities in het coalitieakkoord. Deze coalitie zet in op intensivering en verbreding. Mensen kunnen actief bijdragen aan het beter maken van de service door tips en ideeën aan te dragen. Dat kan onder andere via e-mail:
[email protected]. Wie vanaf 1 mei 2014 een paspoort of ID-kaart aanvraagt in het Bredase stadskantoor, kan dit reisdocument thuis of op het werk laten bezorgen. Thuisbezorgen van reisdocumenten is vernieuwend en in Nederland nog niet gebruikelijk. In het coalitieakkoord is afgesproken om een tijdelijk zorgmeldpunt in te richten ten aanzien van de drie decentralisatie opgaves. Niemand tussen wal en schip en accurate dienstverlening. Het verbeterpunt is vanaf 1 januari 2015 operationeel en zal gedurende twee jaar door zorgverbeteraars gecoördineerd worden.
2.1.5. Ontwikkeling van de stad fysiek
Met de vaststelling van nieuw grondbeleid is er meer ruimte voor maatwerk en krijgen risicomanagement en de informatievoorziening naar de gemeenteraad meer aandacht. Het beleid is erop gericht om de ambities uit de Structuurvisie Breda 2030 uit te kunnen voeren. Het MeerjarenPerspectief Grondbeleid en Programmering 2014 geeft de stand van zaken weer in de stedelijke programmering op basis van de vastgestelde beleidsdoelstellingen, knelpunten, risico’s en de noodzaak tot bijstelling. Voor het tweede jaar op rij is het resultaat van het grondbedrijf nagenoeg neutraal. Binnen de grondexploitaties heffen de negatieve en positieve ontwikkelingen zich nagenoeg op. Voor Nieuw Wolfslaar en Roosbergseweg-West, Eikberg en Drie Hoefijzers Noord zijn ontwikkelingsstrategieën vastgesteld waarmee de aftrap is gegeven voor het opstellen of aanpassen van bestemmingsplannen. Nog juist voor de jaarwisseling naar 2014 werd de Woonvisie vastgesteld: met de aankondiging dat de praktische vertaling daarvan in een uitvoeringsagenda zou worden gedaan. Deze geeft nu inzage in de kwantitatieve en kwalitatieve opgave voor de komende jaren. Met de drie Bredase corporaties maken we meerjarenafspraken in de Alliantie voor Wonen; de voorbereidingen voor de Alliantie 2015-2018 zijn in 2014 gestart en zullen naar verwachting in april 2015 worden afgerond. In het verleden werden de prestatieafspraken gemaakt tussen het college en de corporaties; nieuw is dat ook de drie huurderskoepels aan tafel zitten.
Jaarverslag 2014 /
19
/ Gemeente Breda
Met het Amphia Ziekenhuis is een overeenkomst gesloten die de bouw van een ultramodern ziekenhuis in Breda mogelijk maakt. Breda krijgt hiermee een toekomstbestendige zorgvoorziening met een verzorgingsgebied tot ver buiten de gemeente en de regio. De locatie aan de Langendijk sluit op termijn en alle medisch specialismen worden op de Molengracht geconcentreerd. Op de locatie Langendijk kan op termijn een bijzonder woonmilieu aan de rand van het Zaartpark ontstaan. De app ‘TerrreinIdee’ laat zien waar de braakliggende terreinen in Breda liggen, wie de eigenaren zijn en het biedt gebruikers de mogelijkheid ideeën te posten voor de invulling ervan. Vierdejaars studenten Technische Informatica, Informatica en Communicatie en Multimedia Design van Avans Hogeschool ontwikkelden de app in opdracht van de Gemeente Breda. In december 2014 is het Bodemmasterplan door het college vastgesteld (in februari 2015 door de raad). Breda loopt hier landelijk mee voorop. De Bredase bodem wordt intensief gebruikt, van bodemenergie en kabelnetwerken tot drinkwaterwinning. Ondergrondse functies zitten elkaar vaak in de weg. Het bodemmasterplan is een nieuwe vorm van beleid. Het bevat zowel visie (wat willen we bereiken), beleid (wat mag wel en niet) en uitvoering (wat gaan we doen de komende tijd). Er is een onderverdeling gemaakt in drie hoofdonderwerpen: ruimte, energie en bodem. In 2014 is gestart met de bouw van de windturbines Hazeldonk. Een deel van de opbrengsten hiervan vloeit terug in de Klimaatreserve. Hiermee kunnen interessante projecten van burgers en bedrijven worden gerealiseerd. Stichting Markdal realiseert 100 hectare natuur (EHS) samen met provincie en gemeente.
2.1.6. Werk en inkomen
Zoveel mogelijk mensen aan het werk helpen, bij voorkeur in een reguliere baan. Bredanaars voor wie werken nog niet mogelijk is, participeren naar vermogen. De gemeente biedt een vangnet en ondersteuning voor mensen die het op eigen kracht nog niet lukt economisch zelfstandig te worden. Dat is het uitgangspunt van het in 2014 vastgestelde beleidskader Participatie “Investeren in werk, participatie door verbinding” en het uitvoeringsplan Participatie. In dit plan staan de acties die de gemeente samen met de ATEA-groep, ondernemers, onderwijs, organisaties, sociale partners, UWV en gemeenten in de regio West-Brabant in 2015 en 2016 wil realiseren. Het beleid ten aanzien van armoede – en schuldenbeleid wordt uitgewerkt in vijf sporen waarbij de focus wordt gelegd op preventie. Veel aandacht gaat uit naar het voorkomen van schulden bij jongeren. Verder wordt de nadruk gelegd op de ondersteuning van burgerparticipatie en activering en op participatie van kinderen via de Bredapas, het Jeugdsport- en Cultuurfonds en het schoolstartpakket. Ook is er aandacht voor de collectieve ziektekosten voor minima in samenwerking met de zorgverzekeraar en specifiek voor chronisch zieken en gehandicapten.
Jaarverslag 2014 /
20
/ Gemeente Breda
2.1.7. Veilig
Ook in 2014 hebben weer tientallen integrale toezicht- en handhavingsacties plaatsgevonden. Het doel daarvan is om de veiligheid en de leefbaarheid te verbeteren en overlast zoveel mogelijk te beperken. Het gaat dan om zaken als de controle op onrechtmatige bewoning, illegale hennepkwekerijen, illegale werknemers, mensenhandel, strijdig gebruik, verleende vergunningen en ontheffingen, milieuregels, uitkeringsfraude, overtreding of fraude op belastingwetgeving, illegaal aftappen elektra en gas en strafrechtelijke overtredingen. Naast deze integrale acties is ingezet op de aanpak van illegale reclame in de bermen, op de ligplaatsen en de vergunningen van boten in de singels.
2.1.8. Bestuur en veiligheid
Een nieuw Programma veiligheid werd vastgesteld voor de periode 2015-2018, met daarin veel aandacht voor de aanpak van ondermijning en de Bredase rol van centrumgemeente op het gebied van veiligheid. Het versterken van de lokale veiligheid met als doel ‘goed toeven’ in Breda blijft de primaire algemene doelstelling van het programma. De forse investering in de aanpak van woninginbraken heeft vruchten afgeworpen: het aantal woninginbraken daalde in 2014 met 30%. Mede dankzij het groeiende aantal van en de succesvolle samenwerking met buurtpreventieteams, waarvan Breda er inmiddels 44 telt en de zogenaamde ‘VIP-aanpak’ van veelplegers. Daarnaast is er veel geïnvesteerd in de aanpak van illegale drugshandel. Het aantal misdrijven op dit gebied is licht gedaald, het aantal aanhoudingen van verdachten van drugshandel is toegenomen. Met name op het gebied van ondermijning heeft Breda een centrumrol gepakt in het politiedistrict (11 gemeenten). In 2014 is gestart met het inrichten van een samenwerkingsvorm op informatiedeling en – analysering, de totstandkoming van een integraal ‘interventieteam’ op het niveau van het district en een éénhoofdige coördinatie van en ondersteuning voor de aanpak van ondermijningsdossiers in de subregio. Deze ontwikkeling loopt door in 2015 en 2016. In dezelfde periode blijft Breda zich op dit vlak inspanning binnen de B5-alliantie en de Taskforce Brabant Zeeland. In 2014 heeft Breda op verschillende schaalniveaus geïnvesteerd in (boven)regionale samenwerking. Binnen de netwerken van de Vlaams Nederlandse Delta nam Breda namens de regio West-Brabant deel aan het Deltri-overleg en was 2014 het eerste volle jaar van de Strategic Board Delta Region, die in het voorjaar zijn Koepelvisie presenteerde. Voor het bestuurlijk netwerk Brabantstad was 2014 een overgangsjaar. Enerzijds was het, na de toewijzing van Culturele Hoofdstad 2018 aan Leeuwaarden, zoeken naar nieuwe ‘flagships’ en strategie, waarbij versterking van het stedelijke netwerk en de stedelijke connectiviteit centraal komt te staan. Anderzijds was er sprake van bestuurlijke overdracht vanwege de bestuurswisselingen in het voorjaar en de PS-verkiezingen in 2015. Op 10 juni was Breda gastheer van Brabantstad. Om minder bestuurlijke drukte en meer focus en slagkracht aan te brengen in de regionale samenwerking in West-Brabant is afgesproken om meer bij elkaar te komen op resultaat en proces. Daarnaast is veel aandacht uitgegaan naar de actualisering van het Uitvoeringsprogramma. Ook daarin is meer focus en resultaatgerichtheid aangebracht. De opnieuw ingestelde raadswerkgroep regio heeft hier een belangrijke rol gespeeld. In december heeft de gemeenteraad een zienswijze op de kaders vastgesteld.
Jaarverslag 2014 /
21
/ Gemeente Breda
Mede in het kader van Veerkrachtig Bestuur heeft Breda voor wat betreft subregionale samenwerking vooral geïnvesteerd in de omliggende gemeenten. Met Oosterhout en Etten-Leur (en later ook Moerdijk) zijn twee gezamenlijke werkconferenties gehouden om de tactische samenwerkingskansen in dit zogenaamde ‘daily urban system’ te verkennen en te verdiepen. In de in 2014 gepresenteerde onderzoeken van Tordoir en Bijsterveld wordt de sociaal-economische samenhang van dit gebied nogmaals bevestigd. In 2014 is gestart met versterking van de externe betrekkingen, relatiebeheer, netwerk- en lobbykracht. In beeld is gebracht hoe nog krachtiger samenwerking kan worden aangegaan met Provincie, Rijk en Europa om zo Breda te profileren, om agenda’s en wetgeving te beinvloeden en om co-financiering te benutten. Op 18 november maakte het nieuwe college kennis met het college van GS. Tevens is succesvol ingezet op de Bredase invulling van een aantal bestuurlijke functies binnen de VNG. Eind 2014 heeft Breda afscheid genomen van burgemeester Van der Velden, terugkijkend op een periode van ruim tien jaar als boegbeeld van het Bredase gemeentebestuur. Een periode, waarin veel is bereikt op het vlak van regionale samenwerking, evenals op het vlak van veiligheid. Ook de gemeentesecretaris heeft op dat moment afscheid van zijn functie genomen.
2.1.9. Zuinig
De begroting 2014 is uitgevoerd. In dit jaarverslag leggen we verantwoording vast over de wijze waarop we onze middelen hebben ingezet en over de gerealiseerde doelstellingen. Het netto resultaat over het boekjaar 2014 is bescheiden positief. Het rekeningresultaat bedraagt < 1% van de begroting. Daarbij is ter uitvoering van het besluit van de gemeenteraad om een voorziening te vormen voor het wegwerken van het achterstallig onderhoud van de buitenruimte deze voorziening in de volledige omvang gevormd.
Jaarverslag 2014 /
22
/ Gemeente Breda
> jaarverslag 2014
3
3 DE PROGRAMMA'S EN DE TAAKVELDEN 3.1 Inleiding
Nadat in hoofdstuk 5 de `Financiële rekening` is gepresenteerd wordt in dit hoofdstuk per programma en taakveld een uitgebreidere toelichting opgenomen. Tot en met 2014 was sprake van een dergelijk onderscheid tussen programma's en taakvelden. De autorisatie door de raad van de begroting en de wijzigingen hierop gebeurt op basis van de taakvelden. De cijfers genoemd bij programma's zijn uitsluitend van informatieve aard, waarbij is aangegeven onder welk taakveld de baten en lasten zijn geautoriseerd. Met de vanuit de gemeenteraad geformeerde werkgroep cyclische producten heeft in 2014 verder overleg plaatsgevonden over de andere opzet van de begroting. Daarbij is met ingang van het begrotingsjaar 2015 geen sprake meer van een onderscheid tussen programma's en taakvelden, maar wordt daar alleen nog over programma's gesproken. In dit jaarverslag wordt voor het eerst concreet aandacht besteed aan de toezichtsinformatie die voortkomt uit de Wet Revitalisering Generiek Toezicht (WRGT). De WRGT is bedoeld om het stelsel van interbestuurlijk toezicht te vereenvoudigen, waarbij het uitgangspunt is dat de horizontale verantwoording tussen College en Raad versterkt wordt. Naar aanleiding van de WRGT is het project Versterking Horizontale Verantwoording (VHV) van start gegaan. Hiertoe is voor de wettelijke taken die de gemeente in medebewind uitvoert het instrument Toezichtsinformatie met onderliggende toezichtsindicatoren ontwikkeld. Op waarstaatjegemeente.nl staat een overzicht van wetten die deel uitmaken van het project en de indicatoren die daaraan gekoppeld zijn. Vanuit het college wordt op de genoemde site verantwoording richting raad afgelegd over de voortgang van deze indicatoren. De verantwoording over 2014 is via deze hyperlink te raadplegen.
3.2 De beleidsverantwoording 3.2.1 De beleidsverantwoording (Programma`s)
De beleidsverantwoording bestaat uit een aantal programma’s en taakvelden. In het eerste gedeelte van dit hoofdstuk worden de twee programma’s weergegeven. De programma's worden gekenmerkt door activiteiten die veelal meerdere doelen beogen, verschillende activiteiten en projecten kunnen omvatten en waar meerdere interne en externe disciplines bij zijn betrokken. Die disciplines moeten samenwerken om de doelstellingen te realiseren. Een voorbeeld hiervan is het programma Wijkontwikkeling waarbij volkshuisvesting, milieu, onderwijs, economie en welzijn op elkaar worden afgestemd om te komen tot de ontwikkeling van Heuvel, Hoge Vucht, Doornbos en Linie en Driesprong. Verder zijn programma’s voorzien van een tijdsindicatie. De programma’s in deze jaarrekening zijn gelijk aan de in de Begroting 2014 opgenomen programma's, te weten de programma’s Wijkontwikkeling en Via Breda. Bij deze programma’s is waar mogelijk ook financiële informatie opgenomen. De financiële informatie betreft overigens alleen de direct aan de programma’s gerelateerde informatie. Deze informatie is dan ook een afgeleide van de informatie van de taakvelden en is hier additioneel weergegeven. Overigens is 2014 het laatste jaar waar in het jaarverslag over het Programma Wijkontwikkeling wordt gerapporteerd. Dit programma is namelijk per 31 december 2014 afgerond.
Jaarverslag 2014 /
25
/ Gemeente Breda
PROGRAMMA 1 | WIJKONTWIKKELING 2010 - 2014 [A] VISIE (WAT WILDEN WE BEREIKEN?) Ontwikkeling werkt aan een evenwichtige maatschappelijke, ruimtelijke en economische ontwikkeling van Breda. Het uitvoeringsplan “Wijkontwikkeling (3.0)” heeft zich de afgelopen jaren gericht op stijging van burgers op de participatieladder en op het versterken van kansen voor de jeugd. Het derde doel van wijkontwikkeling, prettig wonen in een goed onderhouden, bruikbare en veilige leefomgeving, wordt daarbij beschouwd als basisvoorwaarde. De gemeente en de drie Bredase woningcorporaties hebben dit samen met de wijkbewoners (voor en door betrokken bewoners) en in samenwerking met alle andere partijen in de wijken opgepakt door te komen tot een efficiënte en effectieve, integrale wijkaanpak. Het programma Wijkontwikkeling 3.0 heeft zich gericht op een viertal wijken;
• • • •
Hoge Vucht / Doornbos en Linie, Driesprong Haagse Beemden (voornamelijk gericht op Kesteren, Muizenberg in 2010 gestart in het wijkimpulsplan ), Haagpoort en Tuinzigt.
Het programma Wijkontwikkeling kende een looptijd tot en met 2014. Het programma is afgerond, waarbij een aantal fysieke projecten voortgang zullen vinden in 2015. Er is begin 2014 een evaluatie geweest. Toen is door de gemeenteraad besloten de wijkontwikkelingstaken over te hevelen naar regulier werk binnen de organisatie, waaronder aan de afdeling Wijkzaken, directie Beheer. Medio 2014 is besloten om samen met de 3 Bredase woningcorporaties een nieuwe gezamenlijke aanpak ten behoeve van sociale en economische participatie en leefbaarheid vorm te geven. De nieuwe aanpak richt zich op projecten in wijken daar waar het nodig is en wordt uitgevoerd met partners in de wijk, bewoners en woningbouwcorporaties. Deze aanpak is beschreven in het Wijkimpulsplan 20152018 en is eind 2014 vastgesteld door de Gemeenteraad. Het Wijkimpulsplan is per 2015 van start gegaan. Dit betekent dat bij deze jaarrekening de afronding van het meerjarenprogramma Wijkontwikkeling wordt gepresenteerd. CONTEXT Gemeente en woningcorporaties investeren extra op fysiek en sociaal gebied in die wijken die kampen met (relatief) grote achterstanden en complexe gestapelde problemen op diverse terreinen. In eerste instantie is vooral ingezet op fysieke maatregelen en in de loop der jaren steeds meer op sociaal-maatschappelijk en sociaaleconomisch gebied. Met de woningcorporaties zijn inhoudelijke en financiële (8+8) afspraken gemaakt . In 2011 heeft de Rekenkamer van Breda het programma kritisch bekeken. Eén van de constateringen was dat er veel tot stand is gebracht, maar dat we er nog niet waren. Naast bevindingen heeft de Rekenkamer ook een zestal aanbevelingen gegeven, welke verwerkt en vastgesteld zijn in Wijkontwikkeling 3.0. De veranderingen van de afgelopen jaren maken een andere insteek van wijkontwikkeling noodzakelijk. Fysiek afmaken waarmee we begonnen zijn, met de notie dat de komende tijd het accent minder op de ruimtelijke en stedenbouwkundige aspecten zal liggen, maar verschuift naar het verbeteren van de dagelijkse leefomstandigheden. Meer vraaggericht; waar heeft de burger het meest en direct behoefte aan om zich prettig en veilig te voelen in zijn wijk? Een meer praktische aanpak dan voorheen, met een sterkere focus op werk en jeugd. In intensief overleg met de wijkbewoners, de uitvoeringsoverleggen in de wijken en met de woningcorporaties zijn de uitvoeringsplannen voor de wijkontwikkelingswijken opgesteld en is er draagvlak gecreëerd voor de verdere uitvoering.
Jaarverslag 2014 /
26
/ Gemeente Breda
Om ‘burgerkracht’ in 2014 meer inhoud te geven wordt sterk ingezet op de rol van de burger in de verschillende wijken. Hierbij valt, naast al het vrijwilligerswerk dat al plaatsvindt (één op de drie Bredanaars die zich als vrijwilliger inzet!) en de diverse initiatieven die bijvoorbeeld sportclubs nemen om een rol te willen spelen voor maatschappelijke activiteiten in de wijk, nog het volgende te noemen. Zo is in Fellenoord Schorsmolen een wijkplan opgesteld, waarbij participatie en zelfredzaamheid worden gestimuleerd door de partijen met elkaar in verbinding te brengen: Haagdijken, zorgpartijen, bewoners, de markt, Emmaus en de woningbouwcorporaties. In Tuinzigt wordt door middel van de pleinenaanpak contact gemaakt met de buurt en activiteiten uitgevoerd. Haagse Beemden en Heuvel kennen ook een aanpak waarbij initiatieven worden opgepakt door middel van de wijkplannen waarbij corporaties, bewoners en gemeente samen optrekken. In de Hoge Vucht is door bewoners, professionals, corporaties geïnvesteerd in het steeds meer terugleggen van verantwoordelijkheden en sturing bij bewoners. Dit heeft geresulteerd in Wijkavontuur, een stichting voor en van bewoners die als spil fungeert voor initiatieven in de Hoge Vucht. En in veel energie en activiteiten voor en door vrijwilligers in bijvoorbeeld Noorderlicht en de buurttuin in Geeren. Mooie voorbeelden van hoe ruimte geven aan bewoners zichtbaar bijdraagt in en voor de buurt. De wijkdeals zijn voor de hele stad, in de wijkimpulswijken zijn verschillende initiatieven in de openbare ruimte. In totaal zijn er 300 deals afgesloten. Inbreng buurtbewoners bij Wijkplannen In de wijkplannen worden de afspraken over het wijkgericht werken voor meerdere jaren vastgelegd. Bewoners in de wijk bepalen daarin, samen met de andere wijkpartijen, welke knelpunten er zijn, welke zaken aangepakt moeten worden (keuzes maken), hoe die aangepakt kunnen worden en wat hun eigen bijdrage daarin is. Waar is men trots op, wat gaat er goed en wat kan beter? In 2013 is gestart met de wijkplannen voor de Hoge Vucht (in de vorm van het Wijkavontuur), Doornbos-Linie en de Haagse Beemden. In 2014 worden de acties uit de wijkplannen vervolgd of verder ingevuld. Vanuit deze ervaring is in het wijkgericht werken de focus van het realiseren van een wijkplan binnen een bepaalde tijd, verschoven naar het faciliteren en stimuleren van bewonersbetrokkenheid en -initiatieven op het gebied van leefbaarheid in de wijk. Het wijkplanproces heeft daarbij een vooral ondersteunende rol. Wijkdeal Binnen wijkplannen kunnen bewoners en gemeente afspraken maken over het uitvoeren van het wijkplan en welke prestaties of tegenprestaties bewoners en gemeente hiervoor leveren. Wijkdeal is een middel om uitvoering te geven aan een bepaald onderdeel van een wijkplan. Het Wijkavontuur Het doel van Het Wijkavontuur (de nieuwe naam voor de buurtonderneming in Hoge Vucht) is om de Burgerkracht, de ‘energie‘ van de wijkbewoners ruim baan te geven en de professionele kracht van de organisaties in onderling samenspel en op basis van gelijkwaardigheid in te zetten. Burgers / bewoners nemen het heft in eigen hand voor hun buurt / wijk en de professionals stimuleren, faciliteren en ondersteunen deze initiatieven. Het Wijkavontuur drijft daarmee op een combinatie van professionaliteit, zelfwerkzaamheid en enthousiasme van burgers / bewoners en professionals.
Jaarverslag 2014 /
27
/ Gemeente Breda
Actieve bewoners krijgen voorrang bij woningtoewijzing Buurtgebonden woningtoewijzing in Geeren-Zuid; voorrang bij het toebedeeld krijgen van een huurwoning als minimaal 10 uur per maand vrijwilligerswerk voor de wijk wordt verricht. Daarmee komen er ‘extra handjes’ in de wijk voor die thema’s die de wijk belangrijk vindt. Het experiment wordt uitgevoerd door AlleeWonen en WonenBreburg in samenwerking met de wijkraad en buurtonderneming Het Wijkavontuur. Vrijwilligers bij buurtpreventie Doelstelling bij buurtpreventie is het aantal woninginbraken en/of overlastsituaties terug te brengen of te voorkomen. Daarmee wordt de veiligheid (en het veiligheidsgevoel) van de wijkbewoners vergroot. In elke buurt die meedoet ontstaat een stevig netwerk van buurtbewoners dat buurtpreventie zelf draaiend houdt en zo de buurt leefbaar houdt. Het streven is om in 2014 ongeveer 35 buurtpreventiegebieden actief te laten zijn met zo’n 600 straatcontactpersonen. Buurthuis van de Toekomst Bij het Buurthuis van de Toekomst werken en denken vrijwilligers mee met de gemeente bij het inventariseren van de ‘huurcapaciteit’ in de wijk, afgezet tegen de vraag naar ruimte. Doel is om een optimaal en efficiënt gebruik van de ruimte in de wijken te krijgen. Opgeruimd Breda Met opgeruimd Breda wordt de actieve betrokkenheid van burgers en ondernemers gestimuleerd bij het beheer van de openbare ruimte en maatschappelijk vastgoed. Zo kunnen bewonersgroepen en scholen met ondersteuning van de gemeente schoonmaakacties oppakken en via een wijkdeal kunnen groepen een tegenprestatie verdienen. Omwonenden kunnen pleinen, groenperken en speelplekken adopteren. Bewoners kunnen zich tot slot individueel aanmelden als opgeruimde Bredanaar als ze zich kunnen vinden in de doelstellingen. Het gaat om plusminus 2.000 Bredanaars die betrokken zijn bij diverse initiatieven. [B] DOELSTELLINGEN (WAT HEBBEN WE DAAR VOOR GEDAAN?) 1. Meedoen: a. Meer economische participatie; b. Meer maatschappelijke participatie; c. Verbetering van de positie van kwetsbare Bredanaars. 2.
Jong: a. Stimuleren van deelname aan onderwijs / arbeidsmarkt; b. Stimuleren van participatie (actieve sport- en kunstbeoefening); c. Optimaliseren van de sociale omgeving; d. Grotere tevredenheid over de fysieke woonomgeving van jongeren.
3.
Basis op orde / leefomgeving: a. Voorzieningen die goed aansluiten bij de vraag van de wijkbewoners; b. Schone, hele, veilige en bruikbare openbare ruimte (realisatie van de herinrichtingsprojecten vindt plaats vanuit Taakveld 1 Beheer van de stad); c. Verbeteren van de levensloop bestendigheid van de buurt; d. Verbetering van het beeld en imago van de buurt.
4.
Basis op orde / veiligheid: a. Verminderen van criminaliteit; b. Verminderen van overlast in de buurt; c. Verhogen van het sociaal veiligheidsgevoel.
Jaarverslag 2014 /
28
/ Gemeente Breda
Activiteiten begroot
• Wijkontwikkeling
3.0 is erop gericht om de leefbaarheid in de betreffende wijken te verbeteren. Daarmee zullen bovenstaande indicatoren zoveel mogelijk groeien naar het Bredase gemiddelde (5,7). De activiteiten die uitgevoerd worden zijn opgenomen in “Burgerkracht Wijkontwikkeling 3.0 “, deel B “Uitvoeringsplannen 2012 - 2014”. Het totaal is 31 mei 2012 vastgesteld door de Gemeenteraad.
werkelijk In de Jaarrekening 2013 is gemeld dat er vanuit de wijkmonitor op dat moment nog geen nieuwe cijfers beschikbaar waren. Per ultimo 2014 heeft een laatste meting plaats gevonden. In grote lijnen was de stand van zaken per ultimo 2014 als volgt:
• Uit
de meting blijkt dat wijkontwikkeling een positieve uitwerking heeft gehad op de diverse wijken. Aandachtspunt blijft ‘jongerenoverlast’; daarin wordt in 2015 extra geïnvesteerd;
• De ontwikkeling in Hoge Vucht Doornbos Linie is stabiel. Er wordt ingezet op jeugd, veiligheid, het sociaal programma om ‘meedoen’ te bevorderen en er wordt extra geïnvesteerd in het vergroten van de betrokkenheid van de wijkbewoners;
• Afgelopen
jaren is in Tuinzigt en Haagpoort gestart met wijkontwikkeling en de uitvoering van de plannen. Extra inzet vindt plaats op de beeldvorming, veiligheid en de invulling van buurtcentrum de Meidoorn als maatschappelijk bedrijfsverzamelgebouw. Daarnaast vragen aandachtsgebieden zoals de mate van participatie nog extra aandacht in vergelijking met andere wijken.
• Een uitgebreide stand van zaken is opgenomen en besproken in de voortgangsrapportage “Van wijkontwikkeling naar wijkgericht werken” uit 2014.
• In 2014 worden de fysieke projecten (in belangrijke mate) afgerond. Deze betreffen de herontwikkeling van Liniekwartier-Noord, de bouw van Brede School Geeren Zuid, de openbare ruimte in Hoge Vucht en Driesprong en de revitalisering van het Ingenhouszplein.
• Voor
het sociale domein worden projecten gericht op: ‘burgerinitiatieven’, ‘participatie’ en ‘jeugd’ uitgevoerd conform Wijkontwikkeling 3.0. Het betreft dan ondermeer de inzet op de buurtondernemingen in Geeren en Tuinzigt, Werk aan de Wijk, de aanpak van jongerenwerkloosheid, bewonersondersteuning bij buurtpreventie, veiligheid en leefbaarheid in de wijk (o.a. project Grote Broer). Extra wordt ingezet op Jongerenwerk Haagse Beemden en het project Buurtgebonden Woningtoewijzing in Geeren- Zuid. Voor de Heuvel, formeel geen wijkontwikkelingswijk, wordt wel een sociaal-economisch programma gericht op ‘meedoen’ uitgevoerd.
Jaarverslag 2014 /
Alle fysieke projecten zijn in 2014 in de realisatie fase gekomen, met uitzondering van het Liniekwartier-Noord. Dit project bevindt zich nog in de planfase. De realisatiefase van de meeste fysieke projecten loopt door in de periode 2015-2016. Dit betreft onder andere de projecten het Masterplan en de Herinrichting Openbare Ruimte Driesprong en Linie Doornbos. De projecten "Burgerinitiatieven", "Participatie" en "Jeugd" zijn uitgevoerd conform het programma Wijkontwikkeling 3.0. Het betreft ondermeer de inzet op de buurtondernemingen in Geeren en Tuinzigt, Werk aan de Wijk, de aanpak van jongerenwerkloosheid, bewonersondersteuning bij buurtpreventie, veiligheid en leefbaarheid in de wijk (o.a. project Grote Broer). Daarnaast is er extra ingezet op het Jongerenwerk Haagse Beemden en het project Buurtgebonden Woningtoewijzing in Geeren- Zuid. Voor de Heuvel, formeel geen wijkontwikkelingswijk, is een sociaal-economisch programma gericht op "Meedoen" uitgevoerd.
29
/ Gemeente Breda
[C] BESCHIKBARE MIDDELEN (WAT HEEFT HET GEKOST?) (bedragen x € 1.000) Exploitatie en mutaties in reserves
Begroting 2014
Begroting 2014 na wijziging
Jaarrekening 2014
saldo
Lasten
3.629
6.865
3.735
3.130
Baten
155
2.321
1.742
579
Saldo
3.474
4.544
1.993
2.551
Mutaties reserves
3.102
4.088
2.938
-1.150
-372
-456
945
1.401
Saldo
Toelichting exploitatie (op hoofdlijnen) Het programma Wijkontwikkeling is eind 2014 afgelopen. De lasten zijn per ultimo 2014 € 3,1 miljoen lager dan in de tweede Bestuursrapportage 2014 (begroting na wijziging) was voorzien. De oorzaak hiervan is te vinden in de vertraging van de realisatie van projecten in de wijk Hoge Vucht, Doornbos Linie en herinrichting van het buurtpark Geeren Zuid. Tevens zijn een aantal deelprojecten binnen het Masterplan gerealiseerd zonder dat aanspraak is gemaakt op de post onvoorzien. Daarnaast is de inzet van coördinerend projectmanagement beperkt geweest. Hierdoor zijn de kosten op de post algemeen lager uitgevallen. De projecten Masterplan, Herinrichting Openbare Ruimte Linie/Doornbos, Revitalisering Ingenhouszplein, Herinrichting Speelzone in samenwerking met Jantje Beton, Herontwikkeling Claas Persoonsstraat en Bijdrage herinrichting openbare ruimte Driesprong zullen voortgang vinden in 2015. € 1,7 miljoen van de restantmiddelen zal ingezet gaan worden om deze fysieke projecten, bijkomende projectkosten, monitoring en ontmoetingen in de wijk af te ronden in de periode 2015-2018. Vanuit de restantmiddelen 2014 (van € 1,4 miljoen) wordt een deel (€ 0,6 miljoen) ingezet. In het voorstel Resultaatbestemming is dit als zodanig verwerkt. Deels is deze € 0,6 miljoen bestemd voor de uitwerking van initiatieven die voortkomen uit de wijkplannen in de impulswijken Heuvel, Haagpoort, Tuinzigt, Schorsmolen/Fellenoord en de Driesprong. Daarnaast zullen in 2016 voor het Stadslab, een plaats waar kennisinstellingen uit Breda, ondernemers, inwoners, designers elkaar ontmoeten en sociale vraagstukken uitvinden, eenmalige opstartkosten worden ingezet. Tot slot worden in samenwerking met Avans in 2016 studentenwerkplaatsen in de wijk gerealiseerd op twee locaties, mogelijk in een buurthuis.
Jaarverslag 2014 /
30
/ Gemeente Breda
Saldo uitgaven
REALISATIE 2016 E.V. JAREN
VERWACHTE REALISATIE 2015
REALISATIE 2014
REALISATIE TOT 2014
OMSCHRIJVING UITGAVEN
GEVOTEERDE uitgaven
(bedragen x € 1 miljoen
Algemeen
1,7
0,8
0,4
0,5
Heuvel
3,1
2,8
0
0,3
11,1
4,8
1,6
3,1
1,6
Driesprong
6,2
0,5
1,2
4,1
0,4
Haagpoort/tuinzigt
1,2
0,7
0,2
0,3
Haagse Beemden
1,0
0,7
0,3
0
24,3
10,3
3,7
Algemeen Heuvel
1,7
0,8
7,2
0
3,1
totaal
Realisatie 2016 e.v. jaren
verwachte bijdragen 2015 e.v.
bijdragen 2014
OMSCHRIJVING BIJDRAGEN
realisatie tot 2014
Totaal uitgaven
gevoteerde bijdragen
Hoge vucht, Doornbos, Linie
0,4
0,5
3,1
2,8
0
11,1
4,8
1,6
3,1
1,6
Driesprong
6,2
0,5
1,2
4,1
0,4
Haagpoort/Tuinzigt
1,2
0,7
0,2
0,3
Haagse Beemden
1,0
0,7
0,3
0
Totaal bijdragen
24,3
10,3
3,7
7,2
0
3,1
0
0
0
0
0
0
Hoge Vucht, Doornbos, Linie
Saldo totaal op basis van eindwaarde
0,3
Toelichting op meerjarenverloop (op hoofdlijnen) In het uitvoeringsprogramma Wijkontwikkeling zijn de middelen (budget, bijdragen derden en onttrekkingen reserve Wijkontwikkeling) van 2012 tot en met 2014 vastgelegd. Het Programma Wijkontwikkeling is eind 2014 afgelopen. De restantmiddelen van het Uitvoeringsprogramma Wijkontwikkeling bedragen € 3,1 miljoen. Van deze restantmiddelen valt € 1,4 miljoen vrij ten gunste van de algemene middelen. Daarvan is een gedeelte beschikbaar voor ID Lab en werkplaatsen met scholen. € 1,7 miljoen van de restantmiddelen wordt in 2015 toegevoegd aan de begroting voor afronding van fysieke projecten, bijkomende projectkosten, monitoring en ontmoetingen in de wijk in de periode 2015-2018. In de begroting 2015 zijn al middelen, ad € 7,2 miljoen opgenomen voor een aantal fysieke projecten, waaronder Masterplan, Claas Persoonsstraat, Herinrichting Openbare Ruimte Driesprong en Herinrichting Openbare RuimteLinie/Doornbos. De restantmiddelen, ad € 1,7 miljoen, worden hieraan toegevoegd. Voor verdere toelichting wordt verwezen naar de toelichting exploitatie.
Jaarverslag 2014 /
31
/ Gemeente Breda
Reserves gerelateerd aan taakveld (bedragen x € 1.000 ) STAND 1-1-2014
RESERVES
MUTATIES IN 2014
STAND 31-12-2014
Reserve wijkontwikkeling
9.513
-2.938
6.575
Totaal reserves
9.513
- 2.938
6.575
Toelichting reserves (op hoofdlijnen) De Reserve Wijkontwikkeling is de belangrijkste dekkingsbron van het programma Wijkontwikkeling. Dit is inclusief de reserve met betrekking tot Cashflow Heuvel (grondexploitaties Wijkontwikkeling). In 2014 is € 2,9 miljoen onttrokken aan de Reserve Wijkontwikkeling. Investeringen gerelateerd aan taakveld
Dr. Jan Ingenhouszplein
997
681
316
316
Totaal
997
681
316
316
2017
2016
2015
Nog af te wikkelen tov Begroting 2014
Omschrijving
Vrijval in 2014
Totaal begroot 2014
Werke-lijke uitgaven 2014
(bedragen x € 1.000 )
Toelichting investeringen (op hoofdlijnen) Dr. Jan Ingenhouszplein: In 2014 is de nieuwe inrichting van het Ingenhouszplein voor een groot deel gerealiseerd. In 2015 vindt betaling plaats van de laatste aanneemsommen. Het project wordt naar verwachting precies binnen budget gerealiseerd. Grondexploitaties
TOTAAL
Realisatie 2016 e.v. jaren
Verwachte realisatie 2015
Realisatie 2014
Geactualiiseerd eind 2014
Realisatie tot 2014
Grondexploitaties wijkontwikkeling
Gevoteerde uitgaven
(bedragen x € 1 miljoen)
Heuvel (cashflow Heuvel)
48,2
44,7
2,7
0,8
0
0
Totaal uitgaven
48,2
44,7
2,7
0,8
0
0
Jaarverslag 2014 /
32
/ Gemeente Breda
totaal
Realisatie 2016 e.v. jaren
Verwachte bijdragen 2015 e.v.
Bijdragen 2014
Realisatie tot 2014
Gevoteerde bijdragen
OMSCHRIJVING BIJDRAGEN
Heuvel (cashflow Heuvel)
50,0
50,0
0
0
0
0
Totaal bijdragen
50,0
50,0
0
0
0
0
Saldo totaal (op basis van eindwaarde)
1,8
Toelichting grondexploitaties (op hoofdlijnen) Naast het uitvoeringsprogramma maken diverse grondexploitaties in Heuvel deel uit van het programma Wijkontwikkeling, genaamd Cash flow Heuvel. In 2006 werd een intensieve samenwerkingsovereenkomst gesloten met Wonen Breburg, alsmede een aanvullende samenwerkingsovereenkomst in 2008. Op basis van de meest recente actualisatie van de herzieningen (december 2014) van de onderliggende grondexploitaties wordt een positief resultaat van € 1,8 miljoen (eindwaarde) verwacht. Daarvan dient eind 2015 een eindafrekening plaats te vinden met WonenBreburg. [D] RISICO'S Grondexploitaties Bij de herzieningen van de grondexploitaties worden ook steeds de diverse risicokaarten tegen het licht gehouden. Het totaal aan risico’s van de grondexploitaties binnen Wijkontwikkeling is bij het opstellen van de begroting bepaald op € 1,1 miljoen. In de loop van 2014 zijn de risico's rondom de grondexploitaties gedaald naar nog ruim € 0,3 miljoen. Deze daling is veroorzaakt doordat werkzaamheden zijn afgerond en nagenoeg alle verkopen zijn gerealiseerd.
De financiële informatie Wijkontwikkeling 2014 maakt onderdeel van de volgende taakvelden: (bedragen x € 1.000 ) NR taakveldnaam
Exploitatie Product
4
Ontwikkeling van stad Maatschappij
de
4
Ontwikkeling van stad Maatschappij
de
3
Ontwikkeling stad Fysiek
de
van
Wijkontwikkelin g
Investering
bedrag
3.735
naam
Grondexploitatie
Bedrag
bedrag
N.v.t.
Wijkontwikkeling
681
2.700
Jaarverslag 2014 /
33
/ Gemeente Breda
Jaarverslag 2014 /
34
/ Gemeente Breda
PROGRAMMA 2 | VIA BREDA [A] VISIE (WAT WILDEN WE BEREIKEN?) Het Programma “Via Breda” heeft als doel de transformatie van de Spoorzone vorm te geven. Deze transformatie is gericht op het, in ongeveer 20 jaar tijd en in nauwe samenwerking met de betrokken eigenaren, marktpartijen en bewoners, realiseren van een nieuw stadsdeel. In dit stadsdeel zal door een mix van functies een duurzaam, attractief en levendig gebied ontstaan, met een hoge ruimtelijke kwaliteit en goed bereikbaar voor alle vormen van vervoer. De versterking van de sociaaleconomische structuur van de stad is daarbij als hoofddoelstelling benoemd en staat samen met het verbeteren van de bereikbaarheid en het versterken van de bestaande buurten hierin centraal. CONTEXT In 2014 ligt de focus op de realisatie van de OV-Terminal, de aanleg van de buitenruimte en het vermarkten en realiseren van ontwikkellocaties in het Stationskwartier. De gemeente is medeopdrachtgever voor de OV-Terminal en volledig opdrachtgever voor de buitenruimte (mede namens een groot aantal subsidiënten). Een grote investering in de stad krijgt zijn beslag, de afstemming van de uitvoering van werken (in tijd en fysiek), de bereikbaarheid van de stad en leefbaarheid en veiligheid van de omgeving vergen een grote inzet. In het te herontwikkelen gebied Stationskwartier heeft de gemeente de gronden en daarmee de rol van NS Stations overgenomen. De gemeente is als eigenaar van het grootste deel van de gronden verantwoordelijk voor de gebiedsontwikkeling en een belangrijke ontwikkelpartner in het project. De veranderende marktomstandigheden en de nieuwe context van de stedelijke programmering vragen een meer op doelgroepen toegesneden benadering om de doelstellingen te bereiken. Met de realisatie van het zogenaamde “omklapmoment” in het eerste weekend van september 2014 is een aanzienlijk deel van de projecten overgegaan van bouwfase naar gebruik- en beheerfase. Dit vergt andere inspanningen ter realisatie van de doelen en betekent een aanpassing van het risicoprofiel; deze wordt verwerkt in de voortgangsrapportage 12 en zijn opgenomen in deze jaarrekening. Begin 2015 heeft het College van B&W de ontwikkel- en realisatiestrategie aangeboden aan de Gemeenteraad als nieuw kader voor de ontwikkelingen binnen Via Breda.De Gemeenteraad heeft deze vastgesteld en deze effecten zijn verwerkt in deze jaarrekening. [B] DOELSTELLINGEN (WAT HEBBEN WE DAAR VOOR GEDAAN?) 1. Het transformeren van de deelgebieden van de Spoorzone naar een duurzaam, attractief en levendig gebied met een mix van functies en het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit ten behoeve van het versterken van de sociaaleconomische structuur van de stad. 2.
Het verbeteren van de bereikbaarheid van de Spoorzone voor alle vervoerswijzen door realisatie van de OV-terminal, verbetering van de (toeleidende) infrastructuur en het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit door realisatie van de buitenruimte.
3.
Het versterken van de bestaande buurten, de veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid tijdens de bouw en integrale programma-activiteiten.
Jaarverslag 2014 /
35
/ Gemeente Breda
maatschappelijk effect INDICATOR Doelstelling 1: Het transformeren van een drietal deelgebieden (Stationskwartier, Drie Hoefijzers en Havenkwartier).
a) Stationskwartier:
streefwaarden 2014 GEREALISEERD
streefwaarde
De Ontwikkel- en Realisatiestrategie Via Breda 2014-2023 was in december gereed en is op 6 januari 2015 in het college vastgesteld. Behandeling in commissie en Raad heeft plaatsgevonden op 5 februari 2015. Herprioritering van projecten/locaties en aanpassing van programma’s, een marktselectie en het opstellen van drie nieuwe producten worden in 2015 opgepakt. Het realiseren van ongeveer 600 woningen aansluitend op de Belcrum en Spoorbuurt. Het realiseren van 130.000m2 kantoren, voorzieningen en nader te bepalen functies, die de economische functie van het gebied als internationaal zakencentrum versterken met daarbinnen het OVTC met - woningen, kantoren en voorzieningen. In 2021 zal het project Stationskwartier op basis van huidige planning gereed zijn.
De grondoverdracht voor de realisatie van het gerechtsgebouw aan het RVB heeft plaatsgevonden Het RVB heeft haar selectieprocedure voor de bouw van het Gerechtsgebouw vervolgd. Medio 2015 zal de selectie worden voltooid. In april heeft de grondoverdracht plaatsgevonden aan Dura Vermeer en is de bouw van het plan Dura Vermeer gestart. De verkoop van de woningen in de 1e fase van het bouwplan verloopt succesvol: ca. 90% van de 54 woningen zijn verkocht. De 72 woningen in de OV-terminal zijn opgeleverd en in verkoop gegaan: 13 woningen zijn verkocht.
b) Drie Hoefijzers:
Het realiseren van maximaal 532 woningen, waarvan 125 in de categorie bereikbaar. Het realiseren van circa 28.500 m2 kantoren, circa 24.500 m2 gemengde functies en 18.500m2 nog flexibel in te vullen ruimte. Herontwikkeling en handhaving van monumenten in de periode tot 2015.
Voor het plan Drie Hoefijzers-Noord zijn de hoofdlijnen voor herontwikkeling vastgesteld door het College van B&W. Voor de laatste woningen in het plan Drie Hoefijzers Zuid aan de Oranjesingel is een omgevingsvergunning ingediend en verleend.
c) Havenkwartier
Geen herontwikkeling voor 2023. Inzet van transformatiemanagement om kansen voor de toekomst te borgen. Uitvoering initiatief “Breda Broeit” in het Havenkwartier vanaf 2013.
In de Ontwikkel- en Realisatiestrategie is opgenomen dat een visie voor het Havenkwartier benodigd is. Dit is voorzien in de eerste helft van 2015. Tevens is opgenomen dat voor het deelgebied Klavers Jansen een plan van aanpak moet worden opgesteld. Uitvoering van de fysieke werken van het initiatief "Breda Broeit" is grotendeels in 2014 gerealiseerd.De begeleiding van de implementatie van de doelen wordt een continu proces vanuit de afdeling Cultuur.
Jaarverslag 2014 /
36
/ Gemeente Breda
maatschappelijk effect INDICATOR Doelstelling 2: Het verbeteren van de bereikbaarheid en kwaliteit van de buitenruimte.
streefwaarden 2014 GEREALISEERD
streefwaarde
Realisatie van een kwalitatief hoogwaardig stationscomplex (trein- en busstation), gereed in 2016.
In september heeft het “omklapmoment” plaatsgevonden, waarbij de noordzijde van de OVTerminal is opgeleverd en in gebruik is genomen en gestart is met de bouw aan de zuidzijde
Realisatie van de buitenruimteprojecten:
- Stationslaan
(oplevering functionele inrichting 2e kwartaal 2014);
- (H)OV-verbinding
binnenstad (oplevering 2e-3e kwartaal 2014);
- Viaduct Terheijdenseweg (oplevering 2
e
kwartaal 2014);
- Academiesingel
/ Belcrumweg / Terheijdenstraat (oplevering in delen 2014-2016);
- Speelhuislaan (oplevering 2014);
- Stationslaan west heeft een nieuwe tijdelijke inrichting gekregen en is getransformeerd van bouwweg naar toevoerroute van de OV-terminal. Gelet op de vele bouwactiviteiten is ook hier weer voor een tijdelijk functionele inrichting gekozen waarbij door het plaatsen van boombakken langzaam verkeer en autoverkeer van elkaar gescheiden worden. Op 6 september 2014 is dit deel functioneel in gebruik genomen.
- Realisatie (H)OV-binnenstad fase 1; Realisatie busviaduct Terheijdenseweg; Realisatie hellingbaan oost is in logistieke zin het meest complexe project gebleken. Om tot een tijdige per 6 september 2014 te komen is het nodig gebleken een pakket versnellingsmaatregelen met aannemer overeen te komen. De traces zijn 6 september volgens plan in gebruik genomen.
- Het definitief ontwerp voor de Speelhuislaan is november 2013 door het college vastgesteld. In de werkzaamheden is tevens de reconstructie van de riolering opgenomen. Na goedkeuring door de gemeenteraad is het project succesvol aanbesteed en in uitvoering genomen. De oplevering is begin 2015 voltooid.
- Spoorstraat (oplevering bouwrijp 2014, inrichting na 2015);
Jaarverslag 2014 /
37
/ Gemeente Breda
- Het project Spoorstraat is gefaseerd gelet op de keuzes in de realisatiestrategie. Het ontwerp is geen onderdeel van het voorlopig ontwerp buitenruimte Spoorbuurt dat eind 2014 in consultatie is gebracht. Voor het riool in de Spoorstraat is een alternatief gevonden in de vorm van de Emmastraat. Deze riolering is opgeleverd in 2014.
maatschappelijk effect INDICATOR
streefwaarden 2014 GEREALISEERD
streefwaarde
- Buitenruimte
3 Hoefijzers Zuid (door AM 1-1-2014).
Beschikbaarheid van voldoende stallingvoorzieningen voor de fiets nabij het NS station vanaf oplevering OVTerminal.
Doelstelling 3: Het versterken van de bestaande buurten, de veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid tijdens de bouw en integrale programma-activiteiten.
Beleidsresultaat INDICATOR Doelstelling 1: Uitvoering van de realisatiestrategie en marketing en acquisitiestrategie en implementatie in de gebiedsontwikkeling.
Doelstelling 2: Bereikbaarheid en leefbaarheid stad tijdens uitvoering.
- Het laatste deel van de buitenruimte 3 Hoefijzers Zuid (de aansluiting naar de Teteringenstraat) wordt voor een groot gedeelte in 2015 uitgevoerd. De fietsenstallingen aan de Belcrumzijde van het station zijn in september opgeleverd en in gebruik genomen. In 2014 is besloten tot realisatie van een extra fietsenstalling aan de zuidzijde van het station, waarvan de bouw reeds gestart is.
Realisatie van geluidschermen langs het spoor gereed in 2017.
Door Prorail is een nieuwe planning opgesteld voor de realisatie van de geluidschermen in de periode 20142017.
(Hoge Snelheids-)Treinverbinding naar België operationeel bij vervallen Beneluxlijn.
Vanuit het ministerie en NS is aangegeven dat de bediening van Breda en noorderkempen over de hogesnelheidsinfrastructuur met ingang van december 2016 gaat lopen.
Actualisatie van het bestemmingsplan Belcrum. Uitvoering van een actief omgevingsmanagement binnen de realisatie van projecten.
Voltooid en onherroepelijk.
Gerichte acties naar de omgeving van de projecten gericht op de veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid tijdens de uitvoering.
Rond de “omklap OV-Terminal” en start bouw van Dura zijn een aantal gerichte acties uitgezet en uitgevoerd.
streefwaarde
GEREALISEERD
Focus op realisatie met betrekking tot gesloten overeenkomsten. Proactief met externe partijen zoeken naar afnemers en beleggers.
Periodieke actualisatie van faseringsplan minimaal jaarlijks.
Jaarverslag 2014 /
De uitvoeringsplannen en tijdelijke verkeerssituaties zijn beoordeeld op leefbaarheid, veiligheid en bereikbaarheid. Nieuwe opgaves zijn eveneens beoordeeld, zoals de start van de bouw van het project zuidelijk deel van de OV-terminal alsmede het project "Breda Vooruit" aan de locatie Stationslaan Noord. De wijk Belcrum is in 2015 benoemd tot een van de 10 meest gewilde wijken van Nederland.
38
het
/ Gemeente Breda
De Ontwikkel- en Realisatiestrategie is afgerond en aangeboden aan de Gemeenteraad. De strategie vormt het vertrekpunt voor intensieve marktbenadering en consultatie in 2015.
Met de realisatie van het “omklapmoment” in 2014 is de fasering van werken een minder dominante factor geworden en zijn bijbehorende risico’s verminderd.
Beleidsresultaat INDICATOR
streefwaarde
GEREALISEERD Een samenvatting van de fasering wordt vanaf 2015 opgenomen in de voortgangsrapportages.
Doelstelling 3: Verbeteren van buurten.
de
bestaande
Integrale programmasturing bewaking.
en
Het volgen van ontwikkelingen en toetsen van het woon- en leefklimaat aan de hand van doelstellingen, rekening houdend met interne en externe invloeden, waarbij de resultaten periodiek teruggekoppeld worden met de betrokken bewoners en belanghebbenden in het gebied op basis van de wijkmonitor.
In het kader van het versterken van de bestaande buurten zijn een aantal gerichte acties uitgezet. Het betreft een met de ondernemers van de Willemstraat opgezet plan voor de “groene loper”, een extra “blauwe zone” in de Belcrum alsmede een bijdrage aan een tijdelijke hondenlosplaats. De gemeentelijke wijkmonitor is in 2014 niet verschenen.
Integrale communicatie over het programma en halfjaarlijkse voortgangsrapportage aan de Gemeente Raad en actualisatie van de businesscase.
In 2014 is tweemaal gerapporteerd. In februari is een compacte tussenrapportage verschenen en in het najaar is voortgangsrapportage 11 aan gemeenteraadscommissie aangeboden. Bij de rapportages is een actualisatie van de business- case opgenomen. Integrale communicatie over het programma Via Breda, middels o.a.: nieuwsbrieven, Via Breda Berichten, inloopbijeenkomsten, bijeenkomst gezamenlijke gebiedsmarketing, deelname aan diverse beurzen / congressen, informatiecentrum, website en facebook.
Activiteiten begroot Gebiedsontwikkeling: Algemeen: Marketing en acquisitie Via Breda: In 2014 zal het uitvoeren van het Actieprogramma Marketing en acquisitie worden voortgezet. Effectieve samenwerking met o.a. de BrIM, intermediairs, REWIN en private partijen moet leiden tot het succesvol binnenhalen van nieuwe vestigers vooral gericht op bedrijven buiten de regio. De gemeente zal eveneens met (markt-)partijen in Via Breda samenwerken aan onder andere kansrijke businesscases en voor de uitvoering van marketingacties. Stationskwartier:
werkelijk
De aanstelling van een acquisiteur volgt op de nieuwe inhoudelijke kaders van de Ontwikkelen Realisatiestrategie en wordt met de nieuwe directeur BRIM vormgegeven.
•
Ambtelijke toets van het haalbaarheidsonderzoek van het WTC in verband met de gesloten intentieovereenkomst met AM RED en eventueel opstellen van een samenwerkingsovereenkomst.
De Coulissen-Stationslaan West (WTC): het haalbaarheidsonderzoek voor WTC-ontwikkeling door AM RED heeft niet tot concrete resultaten geleid. De Intentieovereenkomst tussen AM RED en de gemeente is formeel op 15 december 2014 beëindigd. Een nieuwe marktselectieprocedure voor deze locatie start in jde eerste helft van 2015.
•
Inzet van de acquisiteur BrIM voor afnemers van het WTC.
Gerealiseerd.
Jaarverslag 2014 /
39
/ Gemeente Breda
begroot
•
Toetsing en begeleiding planontwikkeling locatie De Coulissen, Stationslaan Noord en verkoop en bouwrijp maken gronden aan Dura Vermeer.
werkelijk Na verlening van de omgevingsvergunning heeft in april de eerste grondoverdracht plaatsgevonden aan ontwikkelaar Dura Vermeer/DWI. Begin 2015 is een omgevingsvergunning verleend voor een tweede fase van het project Stationslaan Noord.
•
Bouwrijp maken en levering gronden aan de RGD voor de realisatie van het nieuwe gerechtsgebouw.
De locatie voor het Gerechtsgebouw is in augustus 2014 bouwrijp opgeleverd aan RVB (voorheen RGD).
Drie Hoefijzers:
•
De hoofdlijnen voor de herontwikkeling zijn door het College in 2014 vastgesteld.
Nieuw bestemmingsplan voor 3 Hoefijzers Noord.
Havenkwartier:
•
Het project Breda Broeit heeft in 2014 steeds verder vorm gekregen. Gerealiseerd zijn: de sloepenhaven, de realisatie van de skatehal, de realisatie van het lichtkunstproject, het faciliteren van kleinschalige evenementen en de verbouwing van Electron. Het initiatief STEK is begin 2015 geopend. Met de Stichting Braak is een bruikleenovereenkomst gesloten ten behoeve van het Haveneiland tot 2023. Na afronding van de projecten krijgt de begeleiding van Breda Broeit een meer continu karakter.
Uitwerking project Breda Broeit.
Overige gebieden:
•
Met het verplaatsen van de productie naar België staat de Faam sinds begin 2014 leeg. Met de eigenaar Astra Faam zijn gesprekken gevoerd over zowel tijdelijkheid van functies, als ook over langjarige gebiedsontwikkeling. Voor het laatste zal een anterieure overeenkomst opgesteld moeten worden.
Realisatie buitenruimte en initiatieven
Bereikbaarheid en buitenruimte:
•
Realisatie van de OV-Terminal.: ingebruikname OV-Terminal Noord.
• • •
Buitenruimte en bereikbaarheid.
realisatie
en
Realisatie buitenruimteprojecten. Start realisatie stallingsvoorzieningen fietsparkeren.
Vanaf september 2014 is gestart met het zuidelijk deel van de OV-terminal. De uitvoering verloopt volgens planning. In samenwerking met Prorail en de bouwcombinatie zijn extra bereikbaarheidsmaatregelen getroffen in de Spoorbuurt. Tesamen met de groene loper voor de Willemstraat is dit één van de gerichte acties voor de omgeving die uit oogpunt van omgevingsmanagement zijn uitgevoerd. Voor de uitbreiding van fietsenstalling is een definitief realisatiebesluit genomen. Het project is inmiddels in uitvoering. De Blauwe Zone die ten behoeve van de bouw van het station was ingesteld in Belcrum is een jaar verlengd. Parallel hieraan wordt gewerkt aan een definitieve oplossing voor parkeren in de Belcrum. Tot slot is vermeldenswaard dat het project geluidssaneringsmaatregelen in de wijk Linie in 2014 is voltooid. Inmiddels is de derde fase (m.n. in de Belcrum opgestart).
Buurten, omgevingsmanagement en programmabewaking:
•
Periodieke actualisatie van de voortgangsrapportage en businesscase.
Er is 2x gerapporteerd in 2014.
•
Evaluatie van de wijkmonitor Belcrum en Spoorbuurt.
Niet verschenen. aangezien binnen de gemeente Breda in 2014 geen gegevens zijn verzameld.
Jaarverslag 2014 /
40
/ Gemeente Breda
[C] BESCHIKBARE MIDDELEN (WAT HEEFT HET GEKOST?) (bedragen x € 1.000) Exploitatie en mutaties in reserves
Begroting 2014
Begroting 2014 na wijziging
Jaarrekening 2014
saldo
Lasten
1.660
2.577
1.844
733
Baten
141
141
39
102
Saldo
1.519
2.436
1.805
631
789
1.545
1.061
-484
-730
-891
-744
147
Mutaties reserves Saldo
Toelichting exploitatie (op hoofdlijnen) Het resultaat op het product Via Breda bedraagt € 147.000 voordelig. Dit voordelig resultaat is nagenoeg geheel toe te schrijven aan de onderuitnutting van het deelbudget Markt en programmering. Voor Via Breda is bij de begroting 2014 een structureel budget van € 891.000 beschikbaar gesteld uit algemene middelen voor de financiering van de programma-activiteiten Via Breda (€ 4 ton), Markt en programmering (€ 4 ton) en kapitaallasten Via Breda (€ 1 ton). Bij de jaarrekening 2014 is een bedrag uit algemene middelen benodigd van € 744.000. Ten opzichte van de begroting na wijzigingen betekent een voordelig (budget)resultaat van € 147.000. Ten opzichte van de begroting na wijzigingen zijn de lasten € 7 ton lager. Dit wordt veroorzaakt door met name het onderdeel Markt en programmering (€ 1,5 ton) en de kapitaallasten (€ 4,5 ton). Voor Markt en programmering heeft in 2014 het accent gelegen op de afronding van de Ontwikkel- en Realisatiestrategie Via Breda. Dit proces heeft meer inzet van uren gevergd door het complexe karakter van de materie. De na de vaststelling van de ontwikkel – en realisatiestrategie geplande activiteiten, zoals het uitzetten van een tender, het bepalen van incentives, alsmede het opstellen van een business case, hebben in 2014 niet meer plaatsgevonden en zijn verschoven naar 2015. De werkelijke kapitaallasten zijn lager doordat een deel van de lasten van de Verlengde Stationslaan zijn bekostigd uit de inzet van subsidiegelden. Dit betekent tevens dat voor de Verlengde Stationslaan minder geld (€ 4,5 ton) is geclaimd uit de Centrale Investeringsreserve. Tenslotte zijn er minder claims bij het schadeloket ingediend en afgehandeld, waardoor de lasten (€ 0,1 mln.) lager zijn; de kosten worden volgens afspraak volledig doorbelast aan Prorail, waardoor de baten eveneens (€ 0,1 mln.) lager zijn.
Jaarverslag 2014 /
41
/ Gemeente Breda
OVTC gemeentelijk aandeel OVTC Verzoeken tot wijzigingen DRIS Stationskwartier (incl. infra) 3 Hoefijzers Noord Verlengde Stationslaan
uitgaven 2015
uitgaven 2014
REALISATIE TOT 2014
totaal uitgaven
OMSCHRIJVING UITGAVEN
uitgaven 2016 e.v. jaren
(bedragen x € 1 miljoen
34,61
15,75
7,23
9,13
2,50
1,50
0,22
0,35
0,59
0,34
0,95
0,07
0,58
0,15
0,15
153,16
56,62
19,09
16,62
60,83
0,10
0,00
0,08
0,02
0,00
10,95
9,23
0,72
1,00
0,00
Via Breda Broeit
1,45
0,28
0,53
0,64
0,00
Fietsenstalling
3,53
0,09
0,71
1,60
1,13
206,25
82,26
29,29
29,75
64,95
Totaal uitgaven
OMSCHRIJVING BIJDRAGEN
OVTC gemeentelijk aandeel OVTC Verzoeken tot wijzigingen DRIS Stationskwartier (incl. infra) 3 Hoefijzers
totaal inkomsten
REALISATIE TOT 2014
bijdragen 2014
bijdragen 2015
bijdragen 2016 e.v. jaren
32,11
15,75
7,23
9,13
0
1,50
0,22
0,35
0,59
0,34
0,95
0,07
0,58
0,15
0,15
122,88
36,99
20,45
17,48
47,96
0,10
0,00
0,00
0,10
0,00
10,95
9,35
0,72
0,88
0,00
Via Breda Broeit
1,45
0,03
0,36
1,06
0,00
Fietsenstalling
3,53
0,09
0,71
1,60
1,13
Totaal bijdragen
173,47
62,50
30,40
30,99
49,58
Saldo
-32,78
-19,76
1,11
1,24
-15,37
Verlengde Stationslaan
Toelichting op meerjarenverloop (op hoofdlijnen) OVTC Het project OV-terminal heeft inmiddels een vertraging van 11 maanden. Met Prorail wordt gewerkt aan het in beeld krijgen van de consequenties van de vertraging en wordt het gesprek gevoerd over de verantwoordelijkheid hiervoor. Prorail heeft reeds extra kosten benoemd voor projectmanagement en engineering als gevolg van de extra doorlooptijd en benodigde extra inzet om de aannemer aan te sturen, waarin Breda deels zal moeten bijdragen. Tevens zijn er extra kosten door meerwerkopdrachten die niet voorzien waren, waarmee een negatieve prognose voor dit project voor de gemeente ontstaat. Dit was reeds opgenomen in het risicoprofiel en benodigde weerstandsvermogen. Verwachting is dat het huidige beschikbare krediet van € 32,1 miljoen in 2015 volledig besteed zal zijn, terwijl het project doorloopt tot in 2016. In 2015 zal een aanvullende kredietvotering aan de raad voorgelegd worden.
Jaarverslag 2014 /
42
/ Gemeente Breda
DRIS De oplevering van het Dynamisch Reizigers Informatiesysteem (DRIS) heeft in 2014 plaatsgevonden. De werkelijke kosten zijn lager uitgevallen dan begroot. In 2015 zal er nog nazorg plaatsvinden en 5 jaar na oplevering staat een vervangingsinvestering van de overzichtsdisplays van het systeem gepland. Stationskwartier: De cijfers voor de grondexploitatie Stationskwartier zijn ontleend aan de laatst opgestelde herziening voor de jaarrekening. De prognose voor het resultaat op eindwaarde per 31 december 2023 bedraagt -/- € 30,28 miljoen en op netto contante waarde per 1 januari 2015 -/- € 21,46 miljoen. Bij de jaarrekening 2013 bedroeg de negatieve prognose op netto contante waarde op -/ -€ 21,03 miljoen, bij de 2e bestuursrapportage is -/- € 20,99 miljoen gemeld. Daarmee is de ontwikkeling in de prognose van het resultaat min of meer stabiel. Bij de bestuursrapportages zijn de mutaties verwerkt van een latere uitgifte van de gronden voor de Coulissen-west, de besluitvorming met ontwikkelaar Dura Vermeer en wijzigingen in de planning van infrastructuur en subsidieontvangsten. Bij de jaarrekening is het resultaat licht verslechterd als gevolg van de verwerking van de besluitvorming omtrent de Ontwikkel- en Realisatiestrategie (met een negatief effect van € 0,7 miljoen) en de hogere opbrengst voor de RGD-locatie (met een positief effect van € 0,2 miljoen). Gelet op de prognose voor deze jaarrekening wordt de mutatie in de voorziening verhoogd met € 0,16 miljoen. Verlengde Stationslaan Het project is in 2014 nog niet afgerond, omdat de werkzaamheden voor de bedrijvenstrip zijn vertraagd en zijn doorgeschoven naar 2015. Daarnaast dienen de voetpaden nog te worden aangelegd. Tenslotte dient de administratieve afhandeling van het werk Stationslaan-Midden, waarvan de 2e fase van de Verlengde Stationslaan onderdeel uitmaakt, plaats te vinden. Verwacht wordt dat € 1,66 miljoen van het beschikbaar gestelde krediet niet benodigd zal zijn. Dit wordt veroorzaakt door aanbestedingsvoordelen en lagere uitvoeringskosten. Via Breda Broeit Diverse activiteiten zijn in 2014 volgens plan uitgevoerd. Het lichtkunstproject is begin 2015 geplaatst. Inrichting van de kades is doorgeschoven naar 2015. Afronding van het project binnen de beschikbaar gestelde middelen is voorzien in 2015. Dan zal ook de subsidieverantwoording plaatsvinden. Fietsenstalling Met besluitvorming in mei en oktober heeft de raad in 2014 ingestemd met de realisatie van een extra fietsenstalling aan de zuidzijde van het station en extra middelen ter beschikking gesteld. De bouw is in 2014 gestart. Oplevering is gepland in 2016, tegelijkertijd met de oplevering van de OV-terminal.
Jaarverslag 2014 /
43
/ Gemeente Breda
Investeringen gerelateerd aan taakveld
OVTC OVTC Verzoeken Tot Wijzigingen
16.353
6.900
1.275
353
328
9.124
9.124
2.500
922
591
331
DRIS
1.264
575
689
153
Verlengde Stationslaan
3.393
725
2.669
1.000
Via Breda Broeit
1.177
539
638
638
Fietsenstalling
3.426
751
-58
2.733
1.600
1.133
26.888
9.843
270
16.775
13.106
3.964
Totaal
Toelichting investeringen (op hoofdlijnen: De opgenomen investeringen voor Via Breda hebben betrekking op projecten in de realisatiefase. Afronding van de projecten Verlengde Stationslaan en Via Breda Broeit is in 2015 gepland. Voor de projecten OVTC en de fietsenstalling is oplevering van het werk in 2016 voorzien. Eind 2014 is gebleken dat voor het project OVTC het beschikbaar gestelde krediet van € 32,1 miljoen niet toereikend zal zijn. Dit was reeds opgenomen in het risicoprofiel en benodigde weerstandscapaciteit. In 2015 zal aan de raad een aanvullend krediet worden gevraagd. De uitgaven voor het Dynamisch Reizigers Systeem zullen lager zijn, waardoor niet het gehele krediet van € 1,3 miljoen benodigd is. Voor de Verlengde Stationslaan zal het beschikbaar gestelde krediet van € 12,62 miljoen niet geheel benodigd zijn.De opgenomen investering in 2015 is benodigd voor de afronding. Op basis van de inzichten bij de jaarrekening wordt ingeschat dat eind 2015 een bedrag van € 1,67 miljoen kan vrijvallen. In oktober heeft de raad bij de besluitvorming over het DO van de fietsenstalling zuid OVTC een krediet van € 3,329 miljoen beschikbaar gesteld. Met het eerder gevoteerde krediet van € 0,2 miljoen is in totaal € 3,5 miljoen voor het project beschikbaar. [D] RISICO'S Voor de risico’s ten aanzien van de grondexploitatie wordt verwezen naar de integrale paragraaf die is opgenomen in de gemeentelijke begroting over de stadsbrede grondexploitaties. De onzekere marktomstandigheden blijven een risico voor het resultaat van de grondexploitatie. Overige risico’s bevinden zich met name in het domein van de projecten die op dit moment in realisatie zijn en hun onderlinge samenhang. Het betekent dat uitvoering van projecten van elkaar afhankelijk is en hier raakvlakrisico’s ontstaan. Bijvoorbeeld wat betreft een tijdige doorlooptijd van projecten in relatie tot subsidies. Daarnaast bestaan er reguliere risico’s van meerwerk. Deze worden op dit moment ingeschat in een marge van €0,8 tot €2 miljoen (buiten de risico’s van de grondexploitatie). In 2014 verlopen een aantal subsidiedeadlines. Een tijdige oplevering van werken vormt een extra risico.
Jaarverslag 2014 /
44
/ Gemeente Breda
2017
2016
2015
Nog af te wikkelen tov Begroting 2014
Vrijval in 2014
Werkelijke uitgaven 2014
Omschrijving
Totaal begroot 2014
(bedragen x € 1.000 )
153
153
De gebieden ten westen van de Mark maken geen onderdeel meer uit van het programma Via Breda. Voor de Markzone zijn in de ontwerp-structuurvisie Breda 2030 doelen benoemd. Deze komen overeen met de doelen zoals deze vanuit het programma Via Breda eerder voor deze zone benoemd zijn. In de ontwerpstructuurvisie Breda 2030 is nog geen concreet uitwerkingskader voor de Markzone benoemd. Dit vormt een risico voor de vastgoedwaarde in de westelijke delen van Via Breda. Het risicoprofiel is aanzienlijk verbeterd. De afname van de risico’s laat zich verklaren uit de succesvolle gronduitgiftes die in 2014 hebben plaatsgevonden en een afname van de raakvlakrisico’s zoals deze bestonden rond het omklapmoment van de OV-terminal. Een toename is te zien bij onderdelen van de infrastructuur waar mogelijk versnellingskosten te betalen zijn.
De financiële informatie maakt onderdeel van de volgende taakvelden: het programma Via Breda is volledig opgenomen onder taakveld 3 (Ontwikkeling van de stad fysiek).
Jaarverslag 2014 /
45
/ Gemeente Breda
3.2.2 De beleidsverantwoording (taakvelden)
Binnen de Begroting 2014 is aan de hand van de zogenaamde W-vragen (Wat willen we bereiken?, Wat gaan we ervoor doen? en Wat mag het kosten?) inzicht gegeven in de ambities van de reguliere en specifieke activiteiten. In deze paragraaf wordt hierover verantwoording afgelegd. De taakvelden vormen daardoor het centrale deel van de beleidsverantwoording. Per taakveld wordt inzicht gegeven in de realisatie van de doelstellingen en de financiële vertaling daarvan. De (financiële) verantwoording vindt plaats op de (gewijzigde) begrotingscijfers 2014. Ook de mutaties in de bij het taakveld behorende reserves en voorzieningen en de gepleegde investeringen worden daarbij belicht. Eventuele mutaties in centrale reserves worden verantwoord in Taakveld 7 Algemene baten en lasten. Zoals in paragraaf 3.1 aangegeven is met ingang van het begrotingsjaar 2015 geen sprake meer van afzonderlijke taakvelden, maar wordt daar alleen nog over programma's gesproken. In bijlage 7.1 worden de resultaten van de taakvelden verder gespecificeerd in producten en worden deze resultaten toegelicht.
Jaarverslag 2014 /
46
/ Gemeente Breda
TAAKVELD 1 | BEHEER VAN DE STAD [A] VISIE (WAT WILDEN WE BEREIKEN?) Met het sociaal en fysiek beheer van de stad draagt de directie Beheer bij aan het in stand houden en verbeteren van de leefbaarheid in de stad. In het beheer staan de gebruiker en het respect voor de identiteit van de stad centraal. Als eigenaar beheren we de publieke ruimte en gemeentelijke accommodaties als rentmeester met oog voor nu en de toekomst. Als vakman zorgen we ervoor dat de technische staat en de functionaliteit op orde zijn. Als gastheer zorgen we ervoor dat Bredanaars en bezoekers zich thuis voelen in de Bredase publieke ruimte en gemeentelijke accommodaties, dat deze voor hen herkenbaar zijn en dat ze deze op een prettige manier, maximaal kunnen gebruiken. We bieden toegankelijke parkeervoorzieningen waarmee de stad op een klantvriendelijke manier optimaal bereikbaar is en zetten in op het beperken van de parkeeroverlast. Met een uit milieuhygiënisch oogpunt verantwoorde, klantgerichte wijze van afvalinzameling leveren Breda en de Bredanaars een maximale bijdrage aan hergebruik en een zo laag mogelijke milieubelasting. Niet in de laatste plaats vullen we onze rol van coördinator in de publieke ruimte vraaggericht en integraal in. We stimuleren dat Bredanaars en andere partners hun verantwoordelijkheid nemen en een bijdrage leveren aan een gedeelde, herkenbare en duurzame leefbare woon, werk en verblijfsomgeving die schoon, heel en veilig is. CONTEXT De rol en positie van de gemeente in het beheer van de stad is aan het veranderen. De stad wordt samen met andere professionele partijen en gebruikers beheerd. In de huidige economische situatie ligt daarbij het accent op sober beheer. Door de beheerinbreng van de gemeente te combineren met de inbreng van andere organisaties en gebruikers wordt invulling gegeven aan de gewenste kwaliteit en diversiteit. [B] DOELSTELLINGEN (WAT HEBBEN WE DAAR VOOR GEDAAN?) Op een zakelijke en transparante wijze, binnen de financiële, juridische beleidskaders: 1. 2.
3. 4.
duurzaam en functioneel realiseren en in standhouden van de publieke ruimte en gemeentelijke accommodaties. bevorderen van de bereikbaarheid van de stad en het beperken van de parkeeroverlast van auto’s en fietsen, door het bieden van adequate parkeervoorzieningen. verhogen van het hergebruik en het verlagen van de milieubelasting door een klantvriendelijke, milieuhygiënische afvalinzameling. bevorderen van de leefbaarheid van de publieke ruimte en het nemen van de eigen verantwoordelijkheid van de Bredanaars en professionele partijen daarin, door het coördineren van een integrale wijkgerichte aanpak.
Jaarverslag 2014 /
47
/ Gemeente Breda
Doelstelling 1: Duurzaam en functioneel realiseren en in standhouden van de publieke ruimte en gemeentelijke accommodaties. maatschappelijk effect INDICATOR
• Tevredenheid
over de publieke
ruimte.
• Duurzaamheid publieke ruimte
• Duurzaamheid gemeentelijke gebouwen
beleidseffect INDICATOR Beheer publieke ruimte
STREEFWAARDE 70% is tevreden over de bruikbaarheid.
GEREALISEERD Gerealiseerd 75%
80% beleeft de publieke ruimte als schoon, heel en veilig.
Gerealiseerd 80%
Bij realisatie en het beheer wordt de inkoop voor 100% getoetst aan het duurzaam inkoopbeleid en de klimaat nota. Ontwerpen publieke ruimte worden volgens de visie Openbare Ruimte getoetst op duurzaamheid. Ecologisch beheer (bijvoorbeeld geen chemische onkruidbestrijdingsmiddelen). Gebouwen zijn energieneutraal per 2020. De jaarschijf 2014 van het uitvoeringsprogramma is gerealiseerd.
Gerealiseerd 100%
STREEFWAARDE 84% vertoont geen ernstige schade
• Beheer openbare verlichting
Binnen 2 weken na melding zijn schades aan de openbare verlichting hersteld.
• Boombeheer
Alle bomen worden 1x per 3 jaar geïnspecteerd en 95% voldoet aan de inspectienorm. Verantwoorde waterafvoer: - voor het Stadshart; afvoer tot en met hoosbuien die gemiddeld 1x per 2 jaar voorkomen. - de overige gebieden; afvoer tot en met hoosbuien die gemiddeld 1 x per jaar voorkomen.
Jaarverslag 2014 /
48
van 2014
GEREALISEERD
• Wegbeheer
• Waterafvoer
Ontwikkelen duurzaamheidsprogramma in gestart en is eind 2015 gereed.
/ Gemeente Breda
Niet gerealiseerd Bij inspectie begin 2014 vertoonde 81% geen ernstige schade Inmiddels is het onderhoudsbudget voor wegen verhoogd en is (na de meting) een inhaalslag in het wegonderhoud in gang gezet. Reguliere meldingen worden tijdig opgelost maar bij netwerkstoringen lukt dat niet altijd. Hiervoor is een verbetertraject in gang gezet. Gerealiseerd
Gerealiseerd
Doelstelling 2: Bevorderen van de bereikbaarheid van de stad en het beperken van de parkeeroverlast van auto's en fietsen, door het bieden van adequate parkeervoorzieningen. maatschappelijk effect INDICATOR
• Bereikbaarheid
en toegankelijkheid
Binnenstad.
• Parkeergelegenheid voor de bewoners en bezoekers van bewoners van de binnenstad
beleidseffect INDICATOR
• Beheer gemeentelijke parkeergarages en parkeerterreinen.
• Functioneren digitale parkeerbewegwijzering
• Fietsparkeercapaciteit onder toezicht
• Betalingsbereidheid straatparkeren
• Parkeeroverlast niet gereguleerd gebied
STREEFWAARDE In de binnenstad is voldoende parkeercapaciteit beschikbaar voor bezoekers van de stad gedurende 90% van het jaar. Het parkeerverwijssysteem werkt adequaat en storingen zijn binnen 24 uur opgevolgd. Uitgangspunt is parkeren op eigen terrein. Autobezitters uit de binnenstad die niet kunnen parkeren op eigen terrein hebben in principe recht op een basisvergunning. Parkeervergunningen worden verstrekt tot maximaal 120% van de beschikbare parkeercapaciteit in het aangewezen vergunninggebied. Er is eind 2014 voor alle gereguleerde gebieden een bezoekersregeling straat of een bezoekersregeling garage beschikbaar.
GEREALISEERD Gerealiseerd 90%
STREEFWAARDE De gemeentelijke parkeer-garages en parkeerterreinen zijn schoon en veilig en 97 % van de parkeerapparatuur werkt. De klant wordt bij een oproep via de parkeerapparatuur in de garages in gemiddeld 80% van de gevallen binnen 15 seconden te woord gestaan. Minimaal 90% van de betaalautomaten op straat werken en storingen aan de betaalautomaten op straat zijn binnen 8 uur opgevolgd. 80% werkt en storingen zijn binnen 24 uur opgevolgd.
GEREALISEERD Gerealiseerd
De fietscapaciteit in de gemeentelijke stallingen is toereikend voor de vraag. De dienstverlening in alle stallingen bestaat in ieder geval uit parkeerplaatsen, brommerplaatsen, kluisjes, oplaadpunten voor electrische fietsen en een toilet. 90% van de parkeerders betaalt het parkeertarief.
Gerealiseerd. Het is in 2014 niet voorgekomen dat alle stallingen te gelijkertijd vol waren.
Bij een gemeten parkeerdruk in een wijk of woongebied > 80% wordt in samenspraak met belanghebbenden onderzoek gestart naar mogelijkheden parkeerregulering.
Jaarverslag 2014 /
49
/ Gemeente Breda
100%
Gerealiseerd
Gerealiseerd op 1 gebied na; dat is verschoven op basis van signalen van de bewoners.
100%
80%
99%
Gerealiseerd 100%
De gemiddelde betalingsbereidheid in 2014 is gelijk gebleven aan 2013, te weten 90%. Het aantal gebieden waar de betalingsbereidheid lager was dan 80% is gestegen van 5 naar 7. Gerealiseerd
Doelstelling 3: Verhogen van het hergebruik en het verlagen van de milieubelasting door een klantvriendelijke, milieuhygiënische afvalinzameling. maatschappelijk effect INDICATOR
• Hergebruik afval
STREEFWAARDE 57% (tussenstap naar 60% in 2015) van het afval wordt hergebruikt.
GEREALISEERD Gerealiseerd 58%
• Tevredenheid over de
Burgers waarderen de inzameling met een 7,4.
Niet geheel gerealiseerd. 7,3
afvalinzameling beleidseffect INDICATOR
STREEFWAARDE 90% (tussenstap naar 100% in 2015).
GEREALISEERD Gerealiseerd 90% van de voertuigen
600 ton (is een 10% toename ten opzichte van het tonnage in 2012)
Gerealiseerd 822 ton
• Gescheiden ingezameld gft afval
13.150 ton (is een 10% toename ten opzichte van het tonnage in 2012)
Niet gerealiseerd 11.507 ton
• Ingezameld textiel
600 ton (is een 10% toename ten opzichte van het tonnage in 2012).
Niet gerealiseerd. In 2014 is 528 ton ingezameld. Dit is weliswaar een 3,5% stijging tov 2013 maar het bijplaatsen van extra containers voor textiel inzameling heeft (nog) niet tot het gewenste effect geleid.
• Inzet
van meer schone voertuigen (dit zijn hybride en/of Euro 3 norm of hoger voertuigen).
• Gescheiden ingezameld kunststof verpakkingsafval
Doelstelling 4: Bevorderen van de leefbaarheid van de publieke ruimte en het nemen van eigen verantwoordelijkheid. maatschappelijk effect INDICATOR
STREEFWAARDE 1,5% van de Bredanaars is actief in "Opgeruimd Breda",
GEREALISEERD Gerealiseerd
• Tevredenheid eigen buurt.
7,2 (leefbaarheidenquête)
Gerealiseerd 7,3
• Bredanaars voelen zicht
88% (leefbaarheidenquête)
• Participatie leefbaarheid ruimte.
Bredanaars van de
aan de publieke
verantwoordelijke voor de leefbaarheid openbare ruimte. beleidseffect INDICATOR
STREEFWAARDE In 2014 zijn 7 wijkplannen opgesteld, waarna implementatie.
• Opstellen wijkplannen • Zelfbeheer
Opgeruimd Breda; In het kader van Opgeruimd Breda zijn er minimaal 225 wijkdeals gesloten.
• Regisseren van
Projecten verlopen naar tevredenheid van betrokkenen d.w.z. dat het beoogde resultaat wordt behaald, betrokkenen actief deelnemen en er naar tevredenheid over de projecten
(politiek/maatschappelijk gevoelige) leefbaarheidsprojecten
Jaarverslag 2014 /
50
/ Gemeente Breda
Niet bekend. Deze vraag is uit de CBS-enquête geschrapt.
GEREALISEERD Er is in 10 wijken en dorpen aan plannen gewerkt, waarbij er 3 wijkplannen ondertekend zijn. Gerealiseerd 213 wijkdeals 9 klassedeals 117 opgeruimde Bredanaars Gerealiseerd Mede door de inzet van het wijkmanagement worden de resultaten met een reële mate van
beleidseffect INDICATOR
• Initiëren
STREEFWAARDE wordt gecommuniceerd. Elk jaar wordt de tevredenheid over en de betrokkenheid bij de projecten gemonitord.
en faciliteren van sociale leerprocessen op de thema’s Afval, Klimaat/energie, Water, Natuur/biodiversiteit
Rond de 4 eerdergenoemde thema’s wordt met inwoners en maatschappelijke partners (incl. onderwijs) uit de stad per thema minimaal 2 sociaal leerprocessen/ natuur- en milieueducatie activiteiten geïnitieerd en gefaciliteerd. 150.000 bezoekers bezoekerscentrum/boerderij Wolfslaar.
GEREALISEERD tevredenheid van betrokkenen behaald. Bijvoorbeeld in de projecten de Bavelselaan, het AZC Breda, de parkeerproblematiek in Brabantpark, de ontwikkelingen rond het maatschappelijk vastgoed en projecten impulswijken. Gerealiseerd
Gerealiseerd 170.000 bezoekers
Activiteiten begroot Realisatie van het fysiek beheer volgens het vastgesteld beheerprogramma.
werkelijk Het programma beheer openbare ruimte is conform de plannen gerealiseerd.
“Opgeruimd Breda”, het “wijkavontuur Hoge Vucht” en de overgang van wijkontwikkeling naar wijkgericht werken wordt met kracht voortgezet .
Het programma “Opgeruimd Breda” is uitgevoerd. Dit programma zet zich gestaag door. Er zijn vele Bredanaars actief. Het “wijkavontuur Hoge Vucht” krijgt intensieve ondersteuning. Wijkontwikkeling is het programma wijkimpuls geworden. Het wijkgericht werken vormt de basis voor dit programma.
Ook zullen er weer, vraaggericht vanuit de wijk, een aantal wijkplannen opgesteld worden. Voorbeelden van wijken waarvoor in 2014 plannen opgesteld worden zijn: Tuinzigt; Haagpoort; Heuvel; Haagse Beemden; Fellenoord Schorsmolen; Stationskwartier; Doornbos/Linie; IJpelaar/Overakker; Teteringen en Ulvenhout.
De wijkplannen Heuvel, Haagse Beemden en Fellenoord / Schorsmolen zijn opgesteld. In andere wijken en dorpen voltrekt het wijkgericht werken zich op basis van de situatie in de wijk / het dorp en het tempo van de wijk / het dorp. De ervaring leert dat het wijkgericht werken, met als onderdeel de wijkplanontwikkeling, slaagt als het maatwerk is en niet opgelegd wordt. Wijkbewoners spelen daarin een cruciale rol en moeten zich mede-eigenaar kunnen voelen van de aanpak. Vanuit deze ervaring is in het wijkgericht werken de focus van het realiseren van een wijkplan binnen een bepaalde tijd, verschoven naar het faciliteren en stimuleren van bewonersbetrokkenheid en -initiatieven op het gebied van leefbaarheid in de wijk. Het wijkplanproces heeft daarbij een vooral ondersteunende rol.
Parkeren Enkele belangrijke activiteiten op het gebied van parkeren zijn:
•
Implementatie van de parkeerverordening 2013 (fiscaliseren, bezoekersregeling, kentekenregistratie).
Gerealiseerd
Implementatie van de handhaving op kenteken en onderzoeken kansen inzet scanscooter. Natuur en milieu educatie Voor NME zijn dit jaar de highlights:
Gerealiseerd
•
Op allerlei manieren wordt uitgedragen en getoond hoe duurzaamheid toepasbaar is in het dagelijks leven en de directe woonomgeving. Hierin zijn ook dit jaar stappen gezet met aanpassingen en toevoegingen op het terrein van de Boerderij en lezingen en informatieavonden over tal van duurzaamheidsthema’s.
•
Transformatie naar duurzaamheidscentrum
Jaarverslag 2014 /
51
/ Gemeente Breda
begroot
•
Initiëren en faciliteren projecten voor onderwijs en breed publiek op de vastgestelde beleidsthema’s water, duurzaamheid, klimaat, biodiversiteit, afval en stadslandbouw.
werkelijk Gerealiseerd. Denk aan meimaand fietsmaand, boomfeestweek, afval, natuurwandelingen, vergeten groente, lezingen, dansnest, klassedeals Opgeruimd Breda, groene schoolpleinen, ondersteuning inzet natuurscouts in de wijk en educatieve ondersteuning Parkhoeve.
Vastgoedbeheer De volgende activiteiten zijn in het vastgoedbeheer in het oog springend:
•
Gereedkomen Brede School Viandenlaan in december 2014
Gerealiseerd
•
Uitwerking geven aan de uitkomsten van de Nota Sportaccommodatiebeleid (in 2014 zal worden vastgesteld).
Is uitgesteld naar 2015
•
Realiseren restant structurele deel ad. ca.€400.000 van de Taakstelling Maatschappelijk Vastgoed (€ 1,5 mln)
Gerealiseerd, deels met incidentele middelen.
•
Ontwikkelen van duurzaamheidsprogramma in 2014 gestart en is eind 2015 gereed. Tegelijkertijd worden in onderhoudsprogramma’s zoveel als mogelijk duurzaamheidsmaatregelen genomen.
Uitvoeringsprogramma verduurzaming gemeentelijk vastgoed vaststellen en uitvoeren. Afvalservice Belangrijke activiteiten voor afvalservice zijn:
•
optimalisatie van de gescheiden inzameling, specifiek voor textiel, klein wit en bruingoed, gft en hout inclusief educatieve en communicatieve aanpak;
•
inzetten op wijkgerichte aanpak, maatwerk om resultaten te verbeteren. Bijvoorbeeld onderzoek naar nascheiding bij hoogbouw;
•
optimalisatie inzameling kunststof verpakkingen;
•
verder doorvoeren hybride wagenpark;
•
waar wijkplannen;
•
nodig
en
mogelijk
aansluiten
bij
Gerealiseerd, samen met omliggende gemeenten.
voorbereiding aanbesteding rest- en gft-afval
Jaarverslag 2014 /
Afvalservice heeft op 60 locaties ondergrondse textielcontainers geplaatst. Dat zijn er 26 meer dan voorheen. Voor klein wit- en bruingoed is met een aantal scholen de actie van Wecycle uitgevoerd (16 locaties). Hier zit een educatief programma bij en een cadeau voor de scholen. Vanaf 1 augustus voert Attero nascheiding van kunststoffen uit op het huishoudelijk restafval. In het kader van de transitie Van afval naar grondstof zijn diverse pilots van start gegaan. Maatwerk in de stad en in wijken is hier belangrijk onderdeel van. In de loop van 2015 volgen de resultaten. In Bavel, Teteringen, Ulvenhout en Prinsenbeek worden kunststof verpakkingen huis aan huis ingezameld. Hiervoor zijn afhaalpunten voor de inzamelzakken ingericht bij winkels en is een bewonersonderzoek uitgevoerd. Respondenten van dit onderzoek zijn positief. De feitelijke resultaten (kilo’s gescheiden ingezamelde kunststof verpakkingen) kan nog verder verbeterd worden. In 2015 blijft dit aandachtspunt. De persunit van de Mier is omgebouwd naar hybride, zodat deze ook buiten standplaats elektrisch geladen kan worden. Verder zijn er 2 perswagens Euro 6 aanbesteed met elektrische opbouw (levering Q2(2015)). Met deze voertuigen is later een overstap naar waterstof mogelijk. Er wordt naast de hybride voertuigen ook gekeken naar de mogelijkheden van het rijden op waterstof. Gerealiseerd
52
/ Gemeente Breda
[C] BESCHIKBARE MIDDELEN (WAT HEEFT HET GEKOST?) (bedragen x € 1.000)
tableCell
EXPLOITATIE EN MUTATIES IN RESERVES
BEGROTING 2014
BEGROTING 2014 NA WIJZIGINGEN
JAARREKENING 2014
saldo
Lasten
91.969
111.187
125.918
-14.731
Baten
64.213
68.748
70.559
-1.812
Saldo lasten -/- baten
27.756
42.439
55.358
-12.919
tablec
Mutaties reserves
339
121
121
0
Tablec
Saldo reservesmu
-27.417
-42.318
-55.237
-12.919
Toelichting exploitatie (op hoofdlijnen) Het negatieve resultaat in het taakveld is voor een belangrijk deel veroorzaakt door het instellen van de voorziening voor achterstallig onderhoud van de wegen. Daarnaast is er sprake van hogere kapitaallasten op onrendabel investeringsvolume en enkele afwaarderingen op gemeentelijk vastgoed alsmede voorzieningen getroffen voor onderhoud aan Rat Verlegh-stadion. Het taakveld kent ca. € 14,8 miljoen hogere lasten dan begroot. Belangrijke oorzaken zijn hogere kapitaallasten, extra benodigde stortingen in voorzieningen, kosten voor achterstallig onderhoud, schades en calamiteiten in de openbare ruimte. Hier tegenover staan hogere baten van bijna 2 miljoen, onder meer door afstoten van gemeentelijk vastgoed, bijdrages van derden aan projecten wegverhardingen en opbrengsten door verhaal van veroorzakers van schade in de openbare ruimte. Tenslotte zorgen extra projecten in de openbare ruimte voor hogere lasten en baten bij het ingenieursbureau, omdat er extra uren gemaakt worden. Voor een uitsplitsing van en nadere toelichting op het resultaat van het taakveld wordt verwezen naar de bijlagen. Reserves gerelateerd aan taakveld (bedragen x € 1.000 ) STAND 1-1-2014
RESERVES
Reserve afvalservice
MUTATIES IN 2014
1.298
Reserve parkeerbedrijf
STAND 31-12-2014
-1.298
0
0
233
233
Reserve riolering
512
-512
0
Reserve parkeerfonds
430
5
435
2.240
-1.572
668
Totaal reserves
Toelichting reserves (op hoofdlijnen) De mutaties in de reserves zijn het gevolg van begrote onttrekkingen en stortingen en verrekening van het jaarresultaat van 2013 en de verplichting vanuit de BBVregelgeving om de Reserves Afvalservice en Riolering per balansdatum 31-12-2014 om te zetten naar een voorziening.
Jaarverslag 2014 /
53
/ Gemeente Breda
Voorzieningen gerelateerd aan taakveld (bedragen x € 1.000 ) STAND 1-1-2014
Voorzieningen
MUTATIES IN 2014
STAND 31-12-2014
Onderhoudsvoorzieningen: Onderhoud Gebouwen
16.690
2.129
18.819
Achterstallig onderhoud verhardingen
0
17.500
17.500
Overige voorzieningen
0
1.971
1.971
16.690
21.600
38.290
Totaal voorzieningen Beheer
Toelichting voorzieningen (op hoofdlijnen) Onderhoud gebouwen: De mutaties betreffen zoals gebruikelijk de stortingen conform de begrotingen en de onttrekking van de werkelijke onderhoudslasten 2014. Eenmalige extra dotaties zijn gedaan voor de betonreparaties en groot onderhoud aan het Rat Verlegh Stadion en onderhoud Grote Kerk. Daarnaast heeft naar aanleiding van het, bij de jaarrekening uitgevoerde, onderzoek naar de toereikendheid van de onderhoudsvoorzieningen een onderlinge herverdeling en clustering plaatsgevonden tussen de verschillende voorzieningen. Deze aanpassing maakt ook deel uit van de mutatie 2014. Een uitsplitsing van de onderhoudsvoorzieningen voor gebouwen is terug te vinden in de bijlage 7.2 van dit jaarverslag. Hierbij wordt de nieuwe indeling gebruikt zoals afgestemd met de accountant. Achterstallig onderhoud verhardingen In 2014 is de voorziening voor het wegwerken van achterstallig onderhoud aan de wegverhardingen ingesteld. Overige voorzieningen Zoals hiervoor onder ‘Toelichting reserves’ is vermeld, dienen vanuit de BBVregelgeving de Reserves Afvalservice en Riolering per balansdatum 31-12-2014 omgezet te worden naar een voorziening. Investeringen gerelateerd aan taakveld
Kruispunt Aanstede
86
10
Parkeren
833
486
Instandhouding NME Bedrijfsmiddelen Beheer Gemeentelijk wagenpark Jaarplan sportaccommodaties Jaarplan welzijnsaccommodaties
164
39
2.054
1.077
76
76
34
313
313
125
125
-247
1.224
1.224
500
254
136
110
110
1.813
555
-110
1..368
1.368
461
68
393
393
Rendabel krediet Vastgoed
1.161
73
1.065
1.083
De Vliet
2.257
1.636
621
621
Intensivering aanleg
1.650
1.275
375
375
Jaarverslag 2014 /
23
54
/ Gemeente Breda
2017
2016
2015
Nog af te wikkelen tov Begroting 2014
Vrijval in 2014
Werkelijke uitgaven 2014
Omschrijving
Totaal begroot 2014
(bedragen x € 1.000 )
2017
2016
2015
Nog af te wikkelen tov Begroting 2014
Vrijval in 2014
Werkelijke uitgaven 2014
Totaal begroot 2014
Omschrijving
Kunstgrasvelden Instandhouding Buitenruimte (Wijkzaken) Voorplein Chassé Jaarschijf riolering (V-GRP) MFA's Vervanging 40 ondergrondse containers (AVS) Vervanging mini-containers (AVS) Overloop Bedrijfsinvesteringen (AVS) Totaal
2.253
2.125
-728 0
471
471
11.097
11.230
9.044
5.878
79
79
150
191
622 34.695
856
714
0
0
-133
4.915
2.465
2.465
0
0
-41
0
0
28
250
344
344
25.475
18
9.202
14.126
701
Toelichting investeringen (op hoofdlijnen) Kruispunt Aanstede Binnen de scope van de herinrichting Oosterhoutseweg dient nog uitvoering plaats te vinden van het kruispunt Aanstede, waarvoor het restant wordt aangehouden en gedekt uit de reserve Meerjareninvesteringsplan. Parkeren De werkelijke uitgaven betreffen kosten van uitloop in 2013, die bij het opstellen van de begroting 2014 niet voorzien waren. Het betreft de volgende investeringen: bezoekersregeling, vervangen parkeerapparatuur Chasséparking en Turfschipgarage en de fietsenstallingen. Bij de laatstgenoemde twee investeringen betreft het de financiële afronding. De bezoekersregeling is ingevoerd en de afspraken zijn gemaakt. Het bedrag wat in 2015 nog nodig is betreft de verdere invoering van het e-loket en betreft maatwerk op het standaardpakket wat reeds is aangeschaft. Daarnaast is de investering in de lekkage van de Chasséparking doorgeschoven naar 2015, evenals de invoering van de vergunning gebieden. Instandhouding NME De werkelijke uitgaven betreffen kosten van uitloop van 2013, die bij het opstellen van de begroting niet voorzien waren. Daarnaast zijn er investeringen doorgeschoven naar 2015. Het betreft de instandhoudingsinvesteringen en het krediet voor duurzaamheid. De oude kippenhokken uit de jaren ’80 zullen vervangen worden door een duurzaam, multifunctioneel gebouw, waarin ook een aantal andere noodzakelijke functies worden ondergebracht waaronder de publiekstoiletten, een opslag voor gereedschappen, een kleedruimte voor personeel. Medio 2014 is besloten dat Breda aan wil sluiten op de provinciale ambitie in Brabant 16 natuurpoorten te realiseren. Naar verwachting in het najaar van 2015 zal de natuurpoort geopend worden. Naast een aantal ingrepen in de openbare ruimte zijn er ook een aantal aanpassingen beoogd in de entree van boerderij en bezoekerscentrum en op het eigen terrein. Bedrijfsmiddelen Beheer / Gemeentelijk Wagenpark Voor € 1,3 miljoen wordt er aan investeringen doorgeschoven naar 2015 doordat het nog niet nodig was om tot vervanging over te gaan. Verder is er in het kader van het beleid in te zetten op duurzame vervoersmiddelen een vijftal elektrische auto’s aangekocht en diverse elektrische scooters en fietsen. Bij slagen van deze proef wordt in 2015 een tweede fase opgestart.
Jaarverslag 2014 /
55
/ Gemeente Breda
75
67
75
67
Jaarplan sportaccommodaties De restantkredieten voor sportaccommodaties schuiven door en zullen naar verwachting in 2015 volledig besteed worden. Onder alle bedragen liggen concrete bestedingsplannen. Jaarplan welzijnsaccommodaties Bij welzijnsaccommodaties wordt het niet bestede deel van de kredieten doorgeschoven naar 2015. Onder de bedragen liggen nog geen concrete bestedingsplannen omdat middelen besteed worden na beoordeling van aanvragen van besturen voor functionele aanpassingen. De middelen worden ook ingezet voor duurzaamheidsmaatregelen; het uitvoeringsplan voor duurzaamheid wordt in 2015 verder ingevuld. Daarvoor worden in 2015 EPA-U’s uitgevoerd (Energie Prestatie Advies Utiliteit). Rendabel krediet Vastgoed Resterende ruimte schuift door naar 2015, er zijn geen bijzonderheden te melden. De Vliet De verbouwing en aanpassing van het luchtbehandelingssysteem zullen in de 2015 plaatsvinden. Intensivering aanleg kunstgrasvelden De aanleg van kunstgrasvelden en de uitnutting van het krediet verlopen conform planning. Instandhouding Buitenruimte (Wijkzaken) Dit betreft voornamelijk investeringen in de kapitaalgoederen in de openbare ruimte, waarvan het grootste deel betrekking heeft op onderhoud (asfalt)verhardingen. Deze middelen betrof overloop uit 2013, omdat een aantal projecten wel in voorbereiding gebracht was in 2013 maar pas gedurende 2014 uitgevoerd konden worden. De vrijval is ontstaan doordat bijdrages vanuit andere directies zijn ontvangen, in het kader van werk-met-werk maken. De doorloop naar 2015 betreft afwikkeling van lopende projecten. De doorloop 2016-2017 heeft betrekking op de investeringen in groen en spelen. Daarvoor is een meerjarige planning gemaakt. Voorplein Chassé Het project is in de loop van 2014 conform ontwerp uitgevoerd, met medefinanciering door Chassé theater en Holland Casino. Het krediet is afgesloten. Jaarschijf riolering (vGRP) De jaarschijf bestond uit een deel overloop vanuit 2013 (€ 0,6 miljoen) en nieuwe projecten voor 2014. Deze zijn allemaal uitgevoerd, tegen uiteindelijk iets hogere kosten dan verwacht (€ 0,2 miljoen extra). Dit bedrag wordt in mindering gebracht op de votering vanuit de jaarschijf 2015. MFA’s De bouw van de brede school Viandenlaan bevindt zich in de laatste fase. Omdat de Viandenlaan 10 in januari 2015 is verkocht kan het daaraan gekoppelde renovatiekrediet van € 1,3 miljoen, na het opmaken van de eindafrekening in 2015 vrijvallen. De btw-afrekening over gerealiseerde brede scholen moet nog plaatsvinden in 2015. Vervanging 40 ondergrondse containers (AVS) De vervanging is met de beschikbare middelen gerealiseerd het afgelopen jaar.
Jaarverslag 2014 /
56
/ Gemeente Breda
Vervanging mini-containers (AVS) De vervanging is gerealiseerd, echter doordat meer vervanging noodzakelijk was heeft er een overschrijding plaats gevonden op dit krediet, dit wordt in de vrijval opgevangen. Overloop bedrijfsinvesteringen (AVS) Het krediet wordt mee overgenomen naar 2015, waar het wordt ingezet voor maatregelen in het kader van de afval transitie. Dit betekent dat het wordt besteed aan aanleg van opstelplaatsen, de aanschaf van inzamelmiddelen zoals containers, aanschaf van ondergrondse volmelders met de benodigde software en aanschaf van ‘qlikview’. [D] RISICO'S Veiligheidsrisico’s en calamiteiten bij verhardingen, civieltechnische kunstwerken, openbare verlichting en bomen Dit risico zal de komende jaren steeds kleiner worden, als gevolg van het structureel ophogen van de budgetten voor planmatig (groot) onderhoud en vervanging. Dit loopt inmiddels via een onderhoudsvoorziening. Dit betekent niet dat het risico op calamiteiten direct tot nul gereduceerd is, aangezien er achterstanden ingehaald moeten worden. Maar de omvang en frequentie zullen gestaag afnemen. Opbrengsten Parkeerbedrijf De opbrengsten van het kort parkeren zijn ten opzichte van 2013 gedaald met 1,2 %. In de begroting was echter rekening gehouden met een grotere daling, waardoor er uiteindelijk geen tekort op de begroting is ontstaan. Het risico ten opzichte van het niet begrote bedrag van de fietshandhaving station is beperkt gebleven, omdat de kosten lager als gevolg van minder benodigde inzet van uren op zowel station als fietshandhaving centrum. Gemeentelijk vastgoed Zie de paragraaf Weerstandsvermogen voor een toelichting op het risico NAC Breda en het risico Rat Verlegh stadion. Aanbod huishoudelijk afval neemt af De gemeente Breda heeft een contract met Attero samen met andere gemeenten uit de regio. Deze zijn ondergebracht in een aantal gewesten. Vier van de zes gewesten hebben in 2014 een factuur voor de naheffing ontvangen. Vanaf het moment dat de facturen ontvangen zijn heeft de VvC (Vereniging van Contractanten; de belangenbehartiger van de gemeenten) Attero verzocht om een volledige onderbouwing te geven van hetgeen zij vordert. Tot op heden heeft Attero onvoldoende aan die verzoeken voldaan. De VvC stelt zich met de gewesten op het standpunt dat Attero – gelet op de contractuele afspraken – niet gerechtigd is om een naheffing op te leggen. Onder meer omdat in de relevante periode meer dan genoeg afval door de gewesten én anderen aan Attero geleverd is. Het bestuur van de VvC heeft op 12 december 2014 besloten namens de gewesten te zullen optreden bij het voeren van verweer tegen de naheffing. Vanuit de Gewesten zal een vertegenwoordiging plaats nemen in de werkgroep ter ondersteuning bij het voeren van verweer.
Jaarverslag 2014 /
57
/ Gemeente Breda
TAAKVELD 2 | WERK EN INKOMEN [A] VISIE (WAT WILDEN WE BEREIKEN?) De ATEA-groep screent WWB-cliënten, WAJONG-ers en WSW-geïndiceerden op hun trajectmogelijkheden, bemiddelt hen direct naar private / reguliere werkplekken, realiseert (leer)werkplekken in de reguliere arbeidsmarkt, voorziet in beschutte en participatieve arbeidsplekken, én realiseert de noodzakelijk besparingen op het terrein van re-integratie en arbeidsparticipatie om deze betaalbaar te houden. Ook voorkomt de ATEA-groep maatschappelijke uitsluiting van mensen, in vooral zorg- en sociale activeringssituaties, door verhoging van de maatschappelijke- en arbeidsparticipatie. Dit vindt plaats door het vergroten van het probleemoplossend vermogen van mensen en bemiddeling bij het vinden van activeringsplaatsen met een maatschappelijke of economische bijdrage. De ATEAgroep realiseert daarnaast therapeutische arbeidsplekken en dagbesteding. Tot slot realiseert zij zakelijke diensten in het kader van de WMO en AWBZ. Om dit stelsel betaalbaar te houden levert de ATEA-groep vanuit haar (leer) werkplekken goederen en diensten binnen de private markt en genereert hiermee een omzet van € 13 miljoen. De eigenstandige bedrijfsvoering van de ATEA-groep is derhalve specifiek geënt op het leveren van deze diensten en goederen alsmede het realiseren van werkplekken binnen de private markt c.q. het private stelsel. CONTEXT Na het dieptepunt in 2013 waren in 2014 de eerste tekenen van economisch herstel zichtbaar. Het herstel van zowel het producenten- als het consumentenvertrouwen bleef aarzelend, ingegeven door de onzekere verwachtingen van de consument met betrekking tot de economie. De inflatie bleef laag, mede door de lage olieprijzen. In 2014 was er een kentering op de Bredase arbeidsmarkt zichtbaar. Het aantal vacatures steeg licht. In het MKB (goed voor bijna drie kwart van de Bredase werkgelegenheid) stonden in 2014 ruim anderhalf keer zoveel vacatures open als in vergelijking met 2013. Het aantal werklozen zal in 2015 naar verwachting voorzichtig gaan dalen. Echter vooral bij 45 plussers is de werkloosheid gestegen en vinden ouderen moeilijk een baan. Kansen op de arbeidsmarkt zijn vooral aanwezig bij specifieke technische beroepen op middelbaar en hoger opleidingsniveau. Voor lager opgeleiden zijn er vooral mogelijkheden in de sector logistiek. In deze sector zijn nog relatief veel eenvoudige werkzaamheden te vinden die geschikt zijn voor lager opgeleiden. [B] DOELSTELLINGEN (WAT HEBBEN WE DAAR VOOR GEDAAN?) 1. In en via de BSW Werkbedrijven uitvoering geven aan de WSW (1.094 SE) en de beschutte werkplekken in de gemeenten Breda en Baarle-Nassau; 2.
Adequaat inspelen op de aankomende Participatiewet / “de ontschotte regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt” c.q. de veranderingen in het sociale zekerheidsstelsel;
3.
Het realiseren van reguliere werkplekken ten behoeve van de WWB langs de kortste weg naar werk, waarbij de werkzoekende expliciet zijn eigen verantwoordelijkheid neemt;
4.
Een passende organisatie en passend leerwerkaanbod vormgeven om de reintegratiedoelstellingen in het kader van de WWB te realiseren bij de teruglopende budgetten die hiervoor beschikbaar zijn;
Jaarverslag 2014 /
58
/ Gemeente Breda
5.
Realisatie van een inverdienvermogen (omzet) door het leveren van diensten en het produceren van goederen in de private markt ten bedrage van: € 13 miljoen;
6.
Organisatie van de inzet, ontwikkeling en bemiddeling van uitkeringsgerechtigden, waarbij de vraag die reguliere werkgevers in de regionale arbeidsmarkt naar personeel hebben als uitgangspunt wordt genomen.
Bovenstaande uitgangspunten worden vormgegeven door uitkeringsgerechtigden en wsw-geïndiceerden die kunnen werken zo regulier mogelijk werk te bieden. Dit werk dient perspectief te bieden op een reguliere baan op de (regionale) arbeidsmarkt. De uitkeringsgerechtigden ontvangen een uitkering om tijdelijk in het levensonderhoud te voorzien. De ATEA-groep realiseert voor inwoners die daartoe geïndiceerd zijn: 7.
Uitvoering van de bemiddeling naar en invulling aan participatieve arbeidsplekken in het kader van de WAJONG, WWB, WSW, Wmo/AWBZ.
De ATEA-groep verzorgt tevens zakelijke dienstverlening in het kader van de WMO/AWBZ en 8.
Geeft vorm aan arbeidstherapeutische dagbesteding;
9.
Geeft invulling aan ‘Zorgdiensten’.
maatschappelijk effect INDICATOR Het voorkomen van maatschappelijke uitsluiting door vergroting van de arbeids- en maatschappelijke participatie.
Maximale (arbeids-) participatie door mensen met een uitkering.
Meedoen naar vermogen van mensen met een bijstandsuitkering die nog niet kunnen deelhemen aan het arbeidsproces.
STREEFWAARDE Realiseren van de ministeriële Wswtaakstelling (2014: circa 1085 SE ≈ 1350 personen)
GEREALISEERD 1.094,12 SE
Het realiseren van 370 structurele detacheringsen begeleid werkplekken, 315 dienstverlenende werkplekken en 400 direct producerendeen logistieke arbeidsplaatsen Het realiseren van 200 interne leerwerkplekken waarlangs cliënten geactiveerd en bemiddeld kunnen worden Het acquireren van en bemiddelen naar 150 externe leerwerkplekken waarlangs cliënten geactiveerd en bemiddeld kunnen worden; Het realiseren van 40 arbeidstherapeutische arbeidsplekken. Het acquireren van en bemiddelen naar zorgen sociale activeringsplekken waardoor cliënten die, door in de persoon gelegen factoren, binnen drie jaar geen zicht hebben op plaatsing in een reguliere baan of SW-baan, maatschappelijk kunnen participeren . Het verrichten van diensten (intake, rechtmatigheidstoetsing, diagnose, vaststellen uitkeringsrechten etc.) in het kader van de sociale zekerheidswetgeving,
425
Jaarverslag 2014 /
59
/ Gemeente Breda
365 345
212 FTE ultimo 2014
324 geacquireerde plekken 262 vervulde plekken
55 (35 GGZ, 12 Amarant, 8 Pauwer) Gerealiseerd
Gerealiseerd
maatschappelijk effect INDICATOR
beleidsresultaat INDICATOR Uitvoering en ontwikkeling WSWorganisatie
Invulling Werk- en Leertrajecten
Voorkomen maatschappelijk uitsluiting
Beheersbaarheid en betaalbaarheid sociaal zekerheidsstelsel
Invoering nieuwe wetgeving sociale zekerheid
STREEFWAARDE Het realiseren van een maatschappelijke bijdrage van mensen met een zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt STREEFWAARDE Realisatie van: de Ministeriële taakstelling Wsw (circa 1085 SE) is volledig bezet en openvallende SW-plaatsen worden volledig opgevuld. 370 detacherings- en begeleide werkplekken 315 werkplekken in de diensten sector 400 productie en logistieke arbeidsplaatsen 200 interne leer-werkplekken 150 externe leer-werkplekken 40 arbeidstherapeutische arbeidsplaatsen Verhoging van het aantal zorg- en sociale activeringswerkplekken t.b.v. 'zorg- en sociale-activeringsclienten' naar 400. Organisatie is adequaat ingericht op de behoeften van de cliënten en op de vraag van de regionale arbeidsmarkt. Organisatie acteert privaat en commercieel en is dusdanig (in) gericht dat een zo hoog mogelijke mate van kostendekkendheid wordt gerealiseerd. In het kader van de uitvoering van bedrijfsactiviteiten wordt een omzet gerealiseerd van € 13 miljoen. Beleidsvorming met betrekking tot de invoering van de wetgeving sociale zekerheid, het inrichten van de organisatie hierop, en het sturen van het relevant maatschappelijk middenveld en netwerk hierop.
Activiteiten begroot Het bemiddelen en toeleiden naar werk en arbeid vanuit de WSW, WWB, Wajong, Wmo, AWBZ, IOAW/Z en BBZ door inzet en verdere inrichting van de ATEA-groep. Hierbij wordt een viertal clientstromen op basis van diagnostiek, en indien wettelijk van toepassing o.b.v. loonwaarde- en productieviteitsbepaling, onderscheiden: Sprintbemiddeling, Leerwerktraject, indicatie WsW/beschutte werkplek, Zorg- en Sociale Activering. Sprintbemiddeling en Leerwerktrajecten zijn sec ingericht op regulier werk, zoals dat in de regionale arbeidsmarkt voorhanden is.
werkelijk Gerealiseerd
Ten aanzien van het realiseren van de taakstelling Wsw voor 2014 zal aan de hand van de indicering en het daaropvolgende diagnostisch stelsel, de in- en uitstroomcurve van Wsw-medewerkers worden bepaald. Voorts zal de reguliere zelfstandige en zo efficiënt mogelijke bedrijfsuitvoering worden gecontinueerd door sturing vanuit het specifiek daarbij passende stelsel aan
Gerealiseerd
Jaarverslag 2014 /
60
/ Gemeente Breda
GEREALISEERD Gerealiseerd
GEREALISEERD
1.094.12 SE
425 365 345 212 262 55 853
Gerealiseerd
€ 13,3 miljoen
Gerealiseerd
begroot procedures en regelingen. Het werk is ingericht vanuit cliëntbehoefte en economisch rendement. Teneinde een verantwoorde uitvoering van de (wsw)leer- en werktrajecten te blijven garanderen zal de begeleidingsorganisatie op peil moeten worden gehouden en zal vervanging van de uitstroom van wsw-geïndiceerde begeleidingsfuncties op reguliere basis plaatsvinden.
werkelijk
Het bevorderen van maatschappelijke participatie door het zorg- en activeringsbedrijf in samenwerking met de (maatschappelijke) voorzieningen en het maatschappelijk middenveld. Deze trajecten zijn ingericht vanuit het principe ‘cliëntmogelijkheden en bijdragen aan lokale behoeften / voorzieningen’ . De (zakelijke) zorgdiensten worden vanuit het tweespan ‘Alfacheque’ en ‘arbeidstherapeutische dagbesteding’ i.s.m. het zorg- en activeringsbedrijf vorm gegeven.
Gerealiseerd
[C] BESCHIKBARE MIDDELEN (WAT HEEFT HET GEKOST?) (bedragen x € 1.000)
tableCell
EXPLOITATIE EN MUTATIES IN RESERVES
BEGROTING 2014 NA WIJZIGINGEN
BEGROTING 2014
JAARREKENING 2014
saldo
Lasten
52.626
53.125
54.372
-1.247
Baten
46.906
42.847
44.947
-2.100
5.720
10.278
9.426
852
Saldo lasten -/- baten tablec
Mutaties reserves
0
1.419
28
-1.391
Tablec
Saldo reservesmu
-5.720
-8.859
-9.398
-539
Toelichting exploitatie (op hoofdlijnen) Het totaalresultaat op dit taakveld is € 539.000 nadelig. Het resultaat van de Sociale Werkvoorziening is € 852.000,- beter dan begroot. Dit wordt onder meer veroorzaakt door een hogere SW-taakstelling dan in eerste instantie in de begroting is aangenomen. Hierdoor is meer SW subsidie ontvangen. Voorts is een hogere omzet gerealiseerd in de BSW Werkbedrijven Industrie (logistieke werkzaamheden) en Diensten (niet-gemeentelijk groen en schoonmaak). Hiertegenover staan echter ook hogere SW loonkosten, welke eveneens door een hogere taakstelling worden veroorzaakt en hogere directe kosten van de omzet. De gezamenlijke lasten van Reintegratie met betrekking tot het leerwerkbedrijf, arbeidstoeleiding en activering en van de publieke taken zijn conform begroting. Doordat er in 2014 minder onttrekkingen zijn gedaan uit de reserve ATEA ontstaat per saldo het nadelige resultaat op het taakveld.
Jaarverslag 2014 /
61
/ Gemeente Breda
Reserves gerelateerd aan taakveld (bedragen x € 1.000 ) STAND 1-1-2014
RESERVES
MUTATIES IN 2014
STAND 31-12-2014
Atea Algemene reserve WSW
7.972
-29
7.943
Totaal reserves
7.972
-29
7.943
Toelichting reserves (op hoofdlijnen)
Investeringen gerelateerd aan taakveld
Bedrijfsmiddelen
900
499
401
Totaal
900
499
401
Toelichting investeringen (op hoofdlijnen) De investeringen betreffen onderhoud en vervanging van gebouwen, machines, installaties en vervoersmiddelen.
Jaarverslag 2014 /
62
/ Gemeente Breda
2017
2016
2015
Nog af te wikkelen tov Begroting 2014
Vrijval in 2014
Werkelijke uitgaven 2014
Omschrijving
Totaal begroot 2014
(bedragen x € 1.000 )
TAAKVELD 3 | ONTWIKKELING VAN DE STAD FYSIEK [A] VISIE (WAT WILDEN WE BEREIKEN?) Ontwikkeling werkt aan een evenwichtige maatschappelijke, ruimtelijke en economische ontwikkeling van Breda. Het taakveld “Ontwikkeling van de stad Fysiek” heeft als doel Breda in ruimtelijk opzicht verder te ontwikkelen als een duurzame, complete en aantrekkelijke stad met een eigen identiteit waar bedrijven en bewoners zich graag aan binden en waar mensen graag op bezoek komen. CONTEXT In de Structuurvisie Breda 2030 is een toekomstperspectief voor de stad geschetst. Kernwaarden voor de verdere ontwikkeling van Breda zijn: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
ondernemende en toegankelijke kernstad in een Europese regio; onderwijsstad en ruimte voor creatief en vernieuwend ondernemerschap; gastvrijheid centraal; ontmoeten, winkelen, ontspannen en plezierig zaken doen; stad, dorpen en buitengebied horen bij elkaar; koestering van het cultureel erfgoed en inzetten op de creatie van nieuwe waarden; een stad van de menselijke maat, met kansen voor en participatie van iedereen.
Het fundament voor de ontwikkeling van Breda richting 2030 is het ontwikkelen van een compacte, duurzame stad, waarin ruimte is voor initiatief. Aan de structuurvisie is een uitvoeringsperspectief gekoppeld: hoe kan de geschetste ambitie worden gerealiseerd, wat zijn de kosten en zij die betaalbaar? Het uitvoeringsperspectief vormt onderdeel van het Meerjaren Investeringsplan van Breda. [B] DOELSTELLINGEN (WAT HEBBEN WE DAAR VOOR GEDAAN?) 1. Een realistische stedelijke programmering waarbij de vraag en het aanbod goed op elkaar zijn afgestemd, zowel kwantitatief als kwalitatief. 2. Het streven naar een duurzame ontwikkeling en het behouden en verbeteren van de milieukwaliteit. 3. Het behouden van een aantrekkelijke stad met een eigen identiteit via borging en versterking van de cultuurhistorische en ecologische waarden in de stad, de omliggende dorpen en het buitengebied. 4. Breda streeft naar het behouden van een goede bereikbaarheid op een duurzame en veilige wijze. Doelstelling 1: Een realistische stedelijke programmering waarbij de vraag en het aanbod goed op elkaar zijn afgestemd, zowel kwantitatief als kwalitatief. maatschappelijk effect INDICATOR Het aantal woningen dat gebouwd wordt en aansluit bij de vraag conform de regionale afspraken.
STREEFWAARDE Met marktpartijen en corporaties afspraken maken én verankeren in planologisch juridische procedure die uiteindelijk leiden tot een productie van 680 woningen per jaar voor de komende tien jaars periode die aansluiten bij de behoefte en de regionale afspraken. Dit kan plaatsvinden door nieuwbouw maar ook door hergebruik van het bestaande vastgoed in de stad en dorpen. De specifieke doelgroepen (studenten, arbeidsmigranten, ouderen en jongen) hebben hierbij de
Jaarverslag 2014 /
63
/ Gemeente Breda
GEREALISEERD In 2014 bedroeg de woningbouwproductie in totaal 640 woningen (nieuw, toegevoegd aan de bestaande voorraad en toegevoegingen middels splitsingen). In het Meerjaren Perspectief Grondbeleid en Programmering 2014 (MPGP) wordt ingegaan op de stand van zaken ten aanzien van de specifieke doelgroepen.
maatschappelijk effect INDICATOR
Het verkleinen van de mismatch in de planvoorraad tussen vraag en aanbod.
STREEFWAARDE aandacht. Met de corporaties worden afspraken gemaakt over de kernvoorraad sociale huurwoningen, verduurzaming bestaande voorraad en de huisvesting specifieke doelgroepen. Alle natuurlijke momenten worden benut voor het bijsturen van bestaande projecten.
GEREALISEERD In de uitvoeringsagenda van de Woonvisie die in december 2014 is vastgesteld, wordt ingegaan op de stappen die in 2015 nog genomen dienen te worden. Het verkleinen van de mismatch tussen vraag en aanbod is een continu proces van bijstellen van bestaande projecten. Bij diverse projecten zoals Nieuw-Wolfslear, het Heilaarpark, Via Breda en projecten van derden zoals Drie Hoefijzers Noord zijn gedurende 2014 de plannen bijgesteld. Voor Via Breda is een realisatiestrategie opgesteld.
Het aantal m2 gerealiseerde kantoren op gewenste locaties.
De focus ligt bij de realisatie van kantoren op de Stationslocatie.
In het voorjaar van 2015 wordt de OVTC opgeleverd met 21.500 m2 kantoren.
De leegstand van kantoren maatschappelijk vastgoed.
en
Gelijk blijven, dan wel afname, van structurele leegstand kantoren.
In het Meerjaren Perspectief Grondbeleid en Programmering 2014 zijn de vraagstukken ten aanzien van de leegstand voor alle vastgoedsegmenten geschetst.
aan
De focus ligt op het Rithmeesterpark en de voet van de Bavelse Berg (bedrijventerrein).
Het bestemmingsplan Bavelse Berg is in 2014 onherroepelijk geworden. Bestemingsplan Rithmeesterpark is in januari 2015 vastgesteld. In totaal is respectievelijk 8 ha en 14 ha netto toegevoegd.
Het aantal braakliggende terreinen dat een tijdelijke invulling krijgt.
Stimuleren dat tenminste 3 braakliggende terreinen een tijdelijke invulling krijgen. Daarnaast tijdelijke invulling van locaties van derden stimuleren in de periode tussen planvorming en daadwerkelijke realisatie.
Het project wordt vervolgd op het terrein van Drie Hoefzijers Noord en de Kruidenakker aan de Ettensebaan zijn gestimuleerd en gefaciliteerd.
STREEFWAARDE De vastgoedmonitor en de basislijst woningbouw is zodanig doorontwikkeld Het verbeteren van de informatievoorziening naar de vraagbehoefte aan vastgoed. De informatie wordt benut voor het MPG. Afstemming met BAG en SBA.
GEREALISEERD Het monitoringsproces is in 2014 verbeterd. Sinds september is in de omslagenmodule een informatieblad ‘Ruimtelijke Projecten Woningbouw’ toegevoegd waardoor de informatie ontsloten wordt en beschikbaar komt.
De netto toevoeging bedrijventerreinen tot 2020.
beleidsresultaat indicator De monitor voor vastgoedprogrammering.
de
Daarnaast is de App TerreinIdee voor Apple en Android geactualiseerd zodat deze weer als instrument werkbaar is en ingezet kan worden.
Daarnaast is de Basislijst Woningbouw verfijnd zodat in de toekomst beter op de kwalitatieve invulling gestuurd en gerapporteerd kan worden. Dit verdient in 2015 echter nog wel de nodige aandacht omdat het systeem waarmee gewerkt wordt (GIS en EXCEL) niet optimaal is.
Jaarverslag 2014 /
64
/ Gemeente Breda
maatschappelijk effect INDICATOR
STREEFWAARDE
GEREALISEERD Het Meerjaren Perspectief Grondbeleid en Programmering 2014 heeft voor een groot deel de functie van de vastgoedmarktmonitor overgenomen. In 2015 wordt de vastgoeddata hierin verder geïntegreerd
Het sturingsinstrument stedelijke programmering (kwantitatief en kwalitatief) en ruimtelijke ordening.
De stedelijke programmering is geborgd in het bestuurlijk besluitvormingsproces.
De voortgangsrapportage Stedelijke Programmering en het Meerjarenperspectief Grondbeleid (MPG) worden sinds 2014 als één geïntegreerde rapportage aangeboden: Meerjarenperspectief Grondbeleid en Programmering (MPGP). Het MPGP geeft de stand van zaken weer in de stedelijke programmering op basis van de vastgestelde beleidsdoelstellingen, knelpunten, risico’s en de noodzaak tot bijstelling. Ook wordt informatie verstrekt over de financiële stand van zaken van de gemeentelijke grondexploitaties en de gemeentelijke financiële belangen in het faciliterend grondbeleid. Het MPGP beoogt hiermee een integraal beeld te schetsen op het terrein van wonen en werken.
Faciliteren en begeleiden marktpartijen bij ombuigen en bijstellen van bestaande plannen.
Een goede verdeling van de projecten over de 10 jaars planningsperiode en een goede afstemming met de behoefte .
In 2014 zijn diverse plannen en projecten bijgesteld, zowel gemeentelijke (o.a. het Heilaarpark, het Savalterrein en Teteringen) als van marktpartijen (o.a.het Hertenspoor en de Drie Hoefijzers Noord). Het bijstellen van de plannen verloopt echter moeizaam en gelet op het natuurlijke moment (in verband met het verkleinen van de financiele risico’s) vraagt dit proces tijd.
De Herijkte Alliantie woningbouwcorporaties.
De afspraken met de woningbouwcorporaties worden herzien en maken integraal deel uit van de stedelijke programmering.
Het proces van het herijken van de afspraken is in 2014 opgestart en zal in 2015 leiden tot een Herijkte Alliantie.
Alle bestemmingsplannen zijn actueel (niet ouder dan 10 jaar).
Van de bestemmingsplannen die voor 1 juli 2013 moesten worden vastgesteld, zijn er 2 nog niet vastgesteld. Het betreft het Buitengebied Oost; waarvoor in het kader van de Natura 2000 wetgeving in combinatie met de MER-regelgeving een plan-MER zal moeten worden opgesteld. Daarnaast betreft het het bestemmingsplan Claudius Prinsenlaan; waarvoor, alvorens een (economisch) uitvoerbaar plan kan worden opgesteld, eerst besluitvorming plaats dient te vinden
met
Actuele bestemmingsplannen.
de
Jaarverslag 2014 /
65
/ Gemeente Breda
maatschappelijk effect INDICATOR
STREEFWAARDE
GEREALISEERD omtrent de stedelijke programmering, mobiliteit, beleid en het voorkomen van planschade. De actualisatie gaat de komende jaren naar een meer beheersmatig niveau.
De bedrijventerreinenontwikkelingen.
Het uitvoeren van de Structuurvisie Breda 2030; waaronder het herstructureren van verouderde bedrijventerreinen.
In het Meerjarenperspectief Grondbeleid en Programmering 2014 zijn de ontwikkelingen op het gebied van de bedrijventerreinen geschetst.
De kantoorontwikkelingen.
Het uitvoeren van het plan van aanpak “Kantorenleegstand@Breda”.
In het Meerjarenperspectief Grondbeleid en Programmering 2014 zijn de ontwikkelingen op het gebied van de kantoren geschetst.
Doelstelling 2: Het streven naar een duurzame ontwikkeling en het behouden en verbeteren van de milieukwaliteit. maatschappelijk effect INDICATOR De CO2 reductie.
STREEFWAARDE Het CO2 verbruik 2014: nominaal doel 1.071 kiloton (2006: 1.356 kiloton en 2044: klimaatneutraal). In 2014 wordt gestart met de bouw van windturbines in Hazeldonk en zal opschaling plaats vinden van de energie aanpak van bestaande woningen in samenwerking met burgerinitiatieven.
GEREALISEERD De oorspronkelijke 0-metingwaarde in 2006 (1.356 kton) is eind 2012 her-berekend in verband met de aanpassing aan de nieuwe landelijke monitoringregels (SCOPE 1-3). Hiermee wordt ook de CO2-emissie van Bredase automobilisten buiten Breda meegerekend. De 0-metingwaarde voor 2006 is daarom met terugwerkende kracht verhoogd naar 1.518 kton. De uiteindelijk eind streefwaarde per 2044 is Klimaatneutraal. Het CO2-verbruik in 2014 (nominaal doel volgens de nieuwe methode) is 1.199 kton. De daadwerkelijke cijfers over de uitstoot in 2014 komen pas in 2016 beschikbaar. De start van de bouw van de windturbines in Hazeldonk is niet gerealiseerd in 2014, maar zal plaatsvinden in 2015. Het gemeentelijk beleid ten aanzien van de laadinfrastructuur elektrische auto’s is niet in het najaar van 2014 beschikbaar gekomen, maar volgt begin 2015.
Het aantal dagen overschrijding van de daggemiddelde concentratie van fijn stof.
De norm (50 µg/m3) wordt minder dan 35 dagen (per jaar) overschreden.
Jaarverslag 2014 /
66
/ Gemeente Breda
In 2014 is op 11 dagen het daggemiddelde overschreden. Hiermee is de realisatie ruim binnen de gestelde norm.
maatschappelijk effect INDICATOR Spoedlocaties bodemverontreiniging.
met
beleidsresultaat indicator De sturingsinstrumenten voor Milieu.
De drempelwaarde verkeerslawaai.
voor
STREEFWAARDE Van de 4 resterende humaan risicovolle spoedlocaties zijn tenminste 3 locaties beheerst en is 1 locatie onderzocht.
GEREALISEERD Gerealiseerd.
STREEFWAARDE De actualisatie van de Milieuvisie en het Bodem masterplan zijnvastgesteld. De AMVB bodembeleid WKO opslag is geïmplementeerd.
GEREALISEERD De actualisatie van de milieuvisie is gestart in 2014 en is gereed in 2015. Het Bodemmasterplan is afgerond en bestuurlijk vastgesteld in december in het College en in februari in de Gemeenteraad. De AMvB Bodemenergie is opgenomen in het programma Toezicht en Handhaving.
Het uitvoeringsprogramma met probleemlocaties is vastgesteld en twee probleemlocaties zijn aangepakt.
Gerealiseerd.
Doelstelling 3: Het behouden van een aantrekkelijke stad met een eigen identiteit via borging en versterking van de cultuurhistorische en ecologische waarden in de stad, de omliggende dorpen en het buitengebied. maatschappelijk effect INDICATOR Plattelandsontwikkeling
STREEFWAARDE De identiteit van het platteland is vanuit landstad de baronie bepaald en buiten fysiek zichtbaar.
Het aantal bezoekers in Breda.
GEREALISEERD In het buitengebied is de zichtbaatheid van LandStad de Baronie vergroot door het plaatsen van borden en naamsvermelding bij evenementen.
Tenminste hetzelfde aantal bezoekers als in 2013 (toeristisch bezoek aan steden) Het vasthouden van de goede score van Breda in de sterkte van de toeristische bezoekrelatie. Het aanwijzen van 10 gemeentelijke monumenten.
Er zijn over 2014 geen actuele cijfers over bezoekersaantallen beschikbaar.
Minimaal een 7,2 gemiddeld in Breda.
Er is in 2014 geen leefbaarheidsenquete uitgevoerd.
beleidsresultaat indicator Het sturingsinstrument voor Bredaas erfgoed.
STREEFWAARDE De beleidsadvieskaarten voor Bredaas erfgoed zijn vastgesteld.
GEREALISEERD De vaststelling van de beleidsadvieskaarten is voorzien in combinatie met herijking van de nota Erfgoed in Context. Door de verschuiving van de vaststelling van de herijking van de nota naar 2015 zijn kaarten nog niet vastgesteld.
Het bouwhistorisch onderzoek in de binnenstad.
Het afronden van het bouwhistorisch onderzoek in de binnenstad.
Afronding van het onderzoek is voorzien in 2015. In 2014 is een pilot met de nieuwe werkwijze uitgevoerd en zijn vervolgens, na evaluatie, vier bouwblokken uitgevoerd.
Het aantal monumenten.
gemeentelijke
Het rapportcijfer woonomgeving en het rapportcijfer leefbaarheid (leefbaarheid en veiligheidsenquête).
Jaarverslag 2014 /
67
/ Gemeente Breda
In 2014 zijn 8 objecten binnen Breda aangewezen als gemeentelijk monument.
beleidsresultaat indicator
STREEFWAARDE
GEREALISEERD In 2015 zullen de resterende zes bouwblokken onderzocht worden.
De Gebiedsvisie voor de Binnenstad.
De Gebiedsvisie voor de Binnenstad is vastgesteld.
De gebiedsvisie is reeds vastgesteld in 2013.
De plattelandsontwikkeling.
Landstad de Baronie: in 2014 van een samenwerkingsverband naar een netwerkorganisatie en de evaluatie gereed.
De evaluatie is uitgevoerd. De huidige organisatievorm van Landstad de Baronie staat en wordt voortgezet om met behulp van specifieke thema's (b.v. streekproducten, ecologische verbindingszones en identiteit) het buitengebied verder door te ontwikkelen.
Doelstelling 4: Breda streeft naar het behouden van een goede bereikbaarheid op een duurzame en veilige wijze. maatschappelijk effect INDICATOR De bereikbaarheid van locaties waar gewerkt wordt dat vanuit de gemeente binnen een acceptabele tijd te bereiken is met het openbaar vervoer en de auto binnen en buiten de spits. De bereikbaarheid van de stad.
STREEFWAARDE Gelijkwaardige scores in de Atlas voor gemeenten ten opzichte van de Atlas voor gemeenten in 2013.
GEREALISEERD De score over 2014 is ten tijde van het opstellen van de jaarrekening nog niet bekend.
De mate van doorstroming op de noordelijke en zuidelijke rondweg is minimaal gelijk aan het niveau van 2013.
Door de ruimtelijke en infrastructurele werken in en rondom Via Breda is in 2014 een minder goede doorstroming geweest dan het niveau in 2013. Voor het verlengen van het opstelvak Noordelijke Rondweg / A16 is subsidie ontvangen. Het definitief ontwerp kan nu opgesteld worden.
Het aantal verkeersonveilige locaties met letselongevallen in het verkeer.
Het aanpakken van de top 3 verkeersonveilige locaties. Geen dodelijke verkeersslachtoffers in Breda.
De Top 3 van verkeersonveilige locaties is aangepakt in 2014. Ondanks deze inzet zijn er in 2014 toch dodelijke verkeersslachtoffers te betreuren.
De uitbreiding van het HOV- netwerk.
Het schetsplan voor het HOV tracé Claudius Prinsenlaan is gereed.
Gerealiseerd.
De uitvoering van de busbaan langs het spoor is gestart.
Gerealiseerd.
Start uitvoering in 2014 van het fietspad langs het spoor.
Gerealiseerd / in uitvoering.
Fietspad langs Rondweg.
Conform het uitvoeringsprogramma Mobiliteit zou in 2014 gestart worden met de aanleg van het fietspad aan de Noordelijke Rondweg. Het besluit over het definitief ontwerp heeft langer geduurd dan verwacht in verband met grondaankopeen, hierdoor is de uitvoering in januari 2015 gestart.
De uitbreiding fietsnetwerk.
van
het
hoofd
Jaarverslag 2014 /
68
de
Noordelijke
/ Gemeente Breda
maatschappelijk effect INDICATOR Het aantal reizigers in openbaarvervoer.
het
beleidsresultaat indicator De doorstroming van het stedelijk hoofdwegennet en de snelwegen rond Breda.
Het gebruik van de fiets.
STREEFWAARDE Het aandeel reizigers met het OV ten opzichte van de auto tenminste gelijk aan 2013.
GEREALISEERD Er zijn geen OV cijfers beschikbaar over 2014 waardoor er geen conclusie getrokken kan worden. Verwacht wordt dat vanaf 2015 (betrouwbare) OV data beschikbaar is.
STREEFWAARDE Operationeel verkeersmanagement wordt geïmplementeerd, waarbij actueel wordt ingespeeld op de verkeerssituatie in en rond Breda in samenwerking met Rijkswaterstaat en de provincie. Lifestyle onderzoek naar fietsbeleving onder de inwoners van Breda: nulmeting gereed.
GEREALISEERD In 2014 heeft de voorbereiding plaatsgevonden. De hardware wordt in 2015 geinstalleerd. Vanaf 2016 zullen de eerste resultaten c.q. werkende scenarios in werking treden. Gerealiseerd.
Activiteiten begroot Beleidsproducten en processen Ruimte:
werkelijk
•
Structuurvisie Breda 2030 als kaderstellend document hanteren in besluitvorming
Voortdurend.
•
Woonvisie; 2013 ter goedkeuring voorgelegd, uitvoering 2014
In 2014 is op basis van de Woonagenda en de Woonvisie de Uitvoeringsagenda Woonvisie opgesteld en vastgesteld door het College.
•
Conceptvisie Binnenstad
De gebiedsvisie is reeds vastgesteld in 2013.
•
Bestemmingsplannen actueel houden
Voortdurend.
•
Beleidsadvieskaarten Bredaas Erfgoed vaststellen
De vaststelling van de beleidsadvieskaarten is voorzien in combinatie met herijking van de nota Erfgoed in Context. Door de verschuiving van de vaststelling van de herijking van de nota naar 2015 zijn kaarten nog niet vastgesteld.
•
Uitwerking plan van aanpak leegstand vastgoed
Voortdurend.
•
Beoordelen nieuwe maatschappelijke initiatieven die een planologische procedure nodig hebben
Voortdurend.
•
Actueel houden BasislijstWoningbouw.
Voortdurend.
•
Voortgangsrapportage stedelijke programmering
Vanaf 2014 vormt de voortgangsrapportage onderdeel van het Meerjarenperspectief Grondbeleid en Programmering (MPGP).
Mobiliteit & Milieu:
•
Nieuwe Milieuvisie vast laten stellen
Vaststelling van de visie vindt plaats in 2015.
•
Bodem masterplan vast laten stellen
Het plan is vastgesteld in het College in 2014. Vaststelling door de Gemeenteraad vond plaats in 2015.
•
Implementatie van de AMVB bodem warmte-koude opslag (wko)
De AMVB is vastgesteld in het College in 2014. Vaststelling door de Gemeenteraad heeft plaatsgevonden in februari 2015.
Jaarverslag 2014 /
69
/ Gemeente Breda
begroot Vastgoedontwikkeling:
werkelijk
• • •
Nota Grondbeleid
•
Amphia Molengracht
De anterieure overeenkomst en het krediet zijn vastgesteld door de Raad in 2014.
•
Helig hartkerk
Afronding haalbaarheidsfase wordt in de eerste heflt van 2015 verwacht.
•
Amphia Langendijk zodra realisatietermijn in zicht komt
Met het besluit over de kredietvotering is een programma van maximaal 254 woningen voor deze locatie beschikbaar gesteld.
•
Klokkenberg landgoedontwikkeling
Bestemmingsplan is onherroepelijk, initiatiefnemer is bezig met uitwerking realisatie.
•
Achter de Lange Stallen (na besluitvorming door college en raad)
Begin 2015 is ontwikkelaar BPD in plaats van MAB gekomen en wordt de ontwikkeling verder opgepakt.
•
Winkelcentrum De Burcht
Het winkelcentrum is eind 2014 opgeleverd.
•
Scheperij
Ontwikkelaar komt inrichtingsplan.
Vanaf 2014 maakt de nota onderdeel uit van het Meerjarenperspectief Grondbeleid en Programmering (MPGP).
Meerjarenperspectief Grondbedrijf (MPG)
Grondprijzen 2014 actualiseren Projecten Ruimte: Nieuwe vastgoedprojecten van marktpartijen en woningbouwcorporaties facililteren die passen binnen de Structuurvisie 2030, onder andere:
met
opgenomen
uitgewerkt
Voortdurend, doelstelling 1.
•
Bouwhistorisch Onderzoek Breda
Afronding van het onderzoek is voorzien in 2015. In 2014 is een pilot met de nieuwe werkwijze uitgevoerd en zijn vervolgens, na evaluatie, vier bouwblokken uitgevoerd. In 2015 zullen de resterende zes bouwblokken onderzocht worden.
•
Archeologische veldwerkprojecten
Er zijn in 2014 door het gemeentelijk veldwerkteam 31 opgravingen uitgevoerd.
•
Realisatie Erfgoedbrief Breda
In 2014 is de gedrukte erfgoedbrief vervangen door een digitaal exemplaar in combinatie met het Erfgoedweb. In 2014 zijn er daarnaast twee nieuwsbrieven uitgekomen.
•
Restauraties Cultureel Erfgoed
Er zijn vijf restauratieprojecten gesubsidieerd.
70
hetgeen
2015
Faciliteren ombuigingen en herontwikkelingen voor die projecten waar zich 'het natuurlijke monument' aandient door bestaande projecten bij te stellen zodat een betere aansluiting komt met de marktvraag. Alle initiatieven die niet in het bestemmingsplan passen beoordelen via de intakeprocedure. De uitvoering van initiatieven projecten die niet rechtstreeks in het bestemmingsplan passen faciliteren door middel van het maken van postzegelbestemmingsplannen, wijzigingsen/of uitwerkingsplannen. Uitvoeren van het uitvoeringsprogramma Cultureel Erfgoed 2014, zoals:
Jaarverslag 2014 /
zie
in
is
onder
Voortdurend. Voortdurend.
/ Gemeente Breda
begroot Mobiliteit & Milieu: Uitvoeren van projecten zoals weergegeven in het:
werkelijk
•
Uitvoeringsprogramma Mobiliteit 2014
Deels gerealiseerd / deels in voorbereiding.
•
Uitvoeringsprogramma Klimaat 2014
Gerealiseerd.
•
Uitvoeringsprogramma Bodem 2014
Zie hiervoor hetgeen opgenomen is in het Bodem Masterplan.
•
Uitvoeringsprogramma Veiligheid 2014
•
Uitvoeringsprogramma Groen & Water 2014
Lucht,
Geluid
en
Externe
Gerealiseerd. Deels gerealiseerd / deels in voorbereiding.
Bijzondere en majeure projecten:
•
HOV busbaan/fietspad langs het spoor
In uitvoering.
•
HOV tracé door binnenstad
Deels gerealiseerd / deels in voorbereiding.
•
Aanvullende fietsenstalling OVT (Via Breda)
In uitvoering.
•
HOV Claudius Prinsenlaan / ultra PRT
Het schetsplan is gereed.
•
Windturbines Hazeldonk
Realisatie vindt plaats in 2015.
•
Biogasinstallatie
Project is gereed / verkoop is in voorbereiding.
•
Markdal
De vereniging / stichting Markdal heeft bij de provincie het plan ingediend om in Alphen-Chaam / Breda 100 ha natuur te realiseren in het Markdal (om gestalte te geven aan de Ecologische Hoofdstructuur en de situatie voor landbouwers en recreanten te verbeteren). De financiële middelen zijn met name afkomstig van de Provincie. Toezegging is echter afhankelijk van de bijdragen van de andere overheden in het gebied. Breda heeft ingestemd met een financiële bijdrage aan het project.(zie Raadsbesluit 42825 d.d. 4-12-14).
Vastgoed Ontwikkeling: Vastgoed Ontwikkeling is met name verantwoordelijk voor de sturing en beheersing van het totaal aan grondexploitaties binnen de gemeente, waaronder de gebiedsontwikkelingen in Stationskwartier, Rithmeesterpark en Teteringen. In de paragraaf Grondbeleid worden een aantal relevante zaken op dit vlak nader toegelicht. Regulier werk: Informatie- en databeheer (o.a. Registratie en Monitoring van de Stedelijke Programmering en Mobiliteit & Milieu) Beleids- en projectadvisering maatschappelijke vragen die om ruimtelijke vertaling vragen Accountmanagement (beantwoording van fysieke ontwikkeling gerelateerde vragen van bedrijven, instellingen en particulieren). Regionale Samenwerking (onder andere West-Brabant, B5, Rijn-Schelde-Delta en de G32) Lokale samenwerking (onder andere het overleg met erfgoedpartners). Beheer (archeologische depot en archeologische monumentenzorg) Coördinatie van inkomende subsidies (ISV)
Jaarverslag 2014 /
Zie hiervoor hetgeen dat is opgenomen in de paragraaf Grondbeleid.
Voortdurend. Voortdurend. Voortdurend.
Voortdurend. Voortdurend. Het beheer van het archeologisch depot is conform het beheersplan uitgevoerd. Het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) is ingezet voor de Uitvoeringsprogramma's Klimaat en Bodem. Hiermee is het subsidietraject in 2014 afgerond.
71
/ Gemeente Breda
begroot Subsidieverstrekking (onder andere culturele hoofdstructuur erfgoed en onderhoud van het cultureel erfgoed)
werkelijk Voor de culturele hoofdstructuur erfgoed is in 2014 conform de aanvragen subsidie verstrekt. Door het faillissement van gebouw F is er geen subsidie verstrekt voor het lokale architectuurklimaat. Aan de twee molens in de voormalige gemeente Nieuw Ginneken is conform aanvragen subsidie verstrekt.
Innovatie en verdieping vakgebied
Voortdurend.
Uitvoeren van gemeentelijke grondexploitaties
Zie hiervoor hetgeen dat is opgenomen in de paragraaf Grondbeleid.
[C] BESCHIKBARE MIDDELEN (WAT HEEFT HET GEKOST?) (bedragen x € 1.000)
tableCell
EXPLOITATIE EN MUTATIES IN RESERVES
BEGROTING 2014
BEGROTING 2014 NA WIJZIGINGEN
JAARREKENING 2014
saldo
Lasten
13.198
74.696
70.786
3.911
Baten
988
53.920
51.161
2.759
12.210
20.776
19.625
1.151
Saldo lasten -/- baten tablec
Mutaties reserves
120
2.707
1.268
-1.439
Tablec
Saldo reservesmu
-12.090
-18.069
-18.357
-287
Toelichting exploitatie (op hoofdlijnen) Het resultaat van het taakveld bedraagt € 0,3 miljoen negatief. De grootste afwijking wordt veroorzaakt door de lagere lasten en baten in de jaarschijf van de grondexploitaties. Met name de opbrengsten uit grondverkopen van bedrijventerreinen zijn achtergebleven bij de verwachting uit de begroting 2014. Omdat in de grondexploitaties gestuurd wordt op het maken van kosten zo dicht mogelijk tegen het realiseren van de opbrengsten, zijn ook de kosten lager uitgevallen dan begroot. Daarnaast heeft in 2014 voor € 3,5 miljoen aan afwaarderingen op gronden en panden plaatsgevonden als gevolg van waardering tegen actuele marktwaarde. Per saldo is het resultaat van het Grondbedrijf € 0,1 miljoen negatief, een nadere toelichting op het Grondbedrijf is opgenomen in paragraaf 4.7.5 Grondbeleid. Daarnaast zijn in 2014 meer kosten gemaakt in het kader van werkzaamheden binnen anterieure overeenkomsten. Anterieure overeenkomsten worden in het kader van faciliterend grondbeleid gesloten met derden (ontwikkelaars en bouwers), die ruimtelijke plannen ontwikkelen en uitvoeren binnen de gemeentelijke grenzen. Deze kosten worden verhaald op de initiatiefnemers. De grootste afwijking wordt veroorzaakt door de projecten Winkelcentrum de Burcht en Amphia.
Jaarverslag 2014 /
72
/ Gemeente Breda
Reserves gerelateerd aan taakveld (bedragen x € 1.000 ) STAND 1-1-2014
RESERVES
Reserve groenfonds
MUTATIES IN 2014
841
Reserve bodemfonds
STAND 31-12-2014
-21
820
855
855
834
1.675
Reserve klimaatfonds 841
Totaal reserves
Toelichting reserves (op hoofdlijnen) Reserve Groenfonds In de structuurvisie heeft de gemeente de kavels aangegeven die beschikbaar zijn in het kader van de afspraak met de provincie onder de noemer Buiten wonen aan de Linten. Van de 65 aangewezen kavels zijn 18 bestemd. In 2014 zijn de laatste vergoedingen van deze 18 verkochte kavels binnengekomen. Gezien de omstandigheden op de woningbouwmarkt is er niet actief gecommuniceerd over de ontwikkelmogelijkheden. De binnengekomen gelden zijn voor het grootste gedeelte gekoppeld aan de uitvoering van projecten in de komende jaren. Reserve Bodemfonds Door het Rijk beschikbaar gestelde gelden voor bodemsanering worden in één reserve gebracht. Breda ontvangt nu twee bodemgeldstromen: Wet bodembescherming(wbb) voor de uitvoering van bevoegd gezag taken en Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing(ISV) voor saneringen. Na 2014 vervallen deze geldstromen. Vanaf 2015 worden de kosten vanuit de exploitatie vanuit de nieuw te vormen reserve gefinancierd. Daarnaast is een deel ILG-budget (Investeringsbudget bodem Landelijk Gebied) op een tussenrekening geplaatst. Dit geld is bedoeld voor de sanering van bodems in het landelijke gebied. Ook dit budget wordt in de reserve geplaatst, het betreft € 0,155 miljoen. In totaal wordt er dus ca. € 855.000 miljoen in de bodemreserve ingebracht (€ 0,700 miljoen ISV en € 0,155 miljoen ILG). Naar verwachting wordt bodemsaneringsgeld in de periode 2015-2020 niet meer via ISV, maar via het gemeentefonds beschikbaar gesteld. De exacte inzet is maatwerk per geval. Besteding vindt plaats volgens het werkprogramma en wordt gerapporteerd middels de jaarrekening. De voortgang van de gelden in de bodemreserve is afhankelijk van de ontwikkelingen in de stad. Bodemverontreiniging ter plaatse van een ontwikkeling wordt onderzocht dan wel gesaneerd, met als doel drempels voor ontwikkelingen te slechten en de bodem aanvullend te zuiveren. Het is bekend waar er verontreinigingen aanwezig zijn. Het is uiteraard niet bekend welke ontwikkelingen de komende jaren concreet plaats gaan vinden. De aanpak is nader toegelicht in het ‘bodemmasterplan’. Dit plan is eind 2014 afgerond en daarna aangeboden aan zowel college als gemeenteraad(vastgesteld 5 februari 2015). Er wordt jaarlijks gerapporteerd over de voortgang van de bodemsaneringsoperatie; welke verontreinigingen zijn gesaneerd dan wel beheerst, en welke kosten zijn hiertoe gemaakt. Reserve Klimaatfonds Opbrengsten uit klimaatprojecten worden in deze reserve gestort waaruit de komende jaren weer nieuwe projecten uit gefinancierd kunnen worden, bij resultaatbestemming zal € 0,108 gedoteerd worden.
Jaarverslag 2014 /
73
/ Gemeente Breda
Investeringen uit deze reserve die zich op termijn terug verdienen, worden teruggestort, waardoor de reserve Klimaatfonds deels een revolverend karakter heeft. Het Klimaatfonds wordt gevoed met opbrengsten uit het project windturbines Hazeldonk. Hieruit heeft de gemeente Breda éénmalig een bijdrage van € 0,225 miljoen in 2014 ontvangen(waarvan € 0,075 miljoen voor bedrijvenvereniging LCHM) en vervolgens 20 jaar lang jaarlijks € 0,248 miljoen (waarvan € 0,043 miljoen voor het grondbedrijf, resteert € 0,205 voor de reserve klimaatfonds). Voorzieningen gerelateerd aan taakveld (bedragen x € 1.000 ) STAND 1-1-2014
Voorzieningen
Voorziening negatieve planresultaten Grondbedrijf Voorziening grondexploitatie
MUTATIES IN 2014
STAND 31-12-2014
69.832
-485
69.347
450
2.016
2.466
Voorziening duurzame waardevermindering
0
1.748
1.748
Voorziening onderhoud panden
0
175
175
Voorziening verliesgevende contracten
0
8.686
8.686
70.282
12.140
82.422
Totaal voorzieningen
* Conform de verslagleggingsvoorschriften van het BBV worden de voorzieningen negatieve planresultaten Grondbedrijf en de voorziening grondexploitatie gepresenteerd als een correctie op de waardering van de onderhanden grondexploitaties. De voorziening duurzame waardevermindering wordt gepresenteerd als een correctie op de waardering van de materiële vaste activa.
Toelichting voorzieningen (op hoofdlijnen) De voorziening negatieve planresultaten Grondbedrijf is toegelicht in de paragraaf Grondbeleid. In 2014 is een voorziening voor duurzame waardevermindering gevormd voor de afwaarderingen van panden en gronden naar de directe opbrengstwaarde (taxatiewaarde). De afboekingen zijn verwerkt middels een voorziening zodat positief waardeherstel in de toekomst via een voorziening kan worden verwerkt. Daarnaast is in 2014 een voorziening onderhoud panden gevormd.
Jaarverslag 2014 /
74
/ Gemeente Breda
Investeringen gerelateerd aan taakveld
Bedrijfsmiddelen Ontwikkeling
72
72
3.720
348
18.493
16.749
Milieu
1.968
472
1.200
296
296
Groen en Water Stedelijke planning en programmering
1.402
417
-276
1.261
1.261
8.549
288
-1
8.262
2.179
Cultureel erfgoed
99
22
77
De Nieuwe Mark
90
Infra Bavelse Berg Herstructurering Bedrijventerreinen Via Breda Investeringen bovenwijkse voorzieningen Totaal
0
0
90
90
2017 e.v.
2016
100
22.561
Mobiliteit
172
2015
Nog af te wikkelen tov Begroting 2014
Vrijval in 2014
Werkelijke uitgaven 2014
Omschrijving
Totaal begroot 2014
(bedragen x € 1.000 )
1.744
4.383
1.700
1.500
18
1.482
1.557
6.173
2.112
4.061
2.031
2.030
26.890
9.843
271
16.776
13.106
3.964
153
4.411
1.791
-1.231
3.851
1.273
691
1.887
73.815
18.683
488
54.644
38.614
12.812
3.740
Toelichting investeringen (op hoofdlijnen) Bij Mobiliteit betreft de hoogte van het nog af te wikkelen bedrag voor een groot deel de HOV-Busbaan, bij stedelijke planning en programmering betreft dit de uitbreiding van Amphia Molengracht. De investering betreffende de Bavelse Berg heeft betrekking op de bijdrage van de Gemeente aan de aanleg van de toeleidende infrastructuur voor de Evenementenzone Bavelse Berg. Het nog af te wikkelen bedrag inzake de herstructurering bedrijventerreinen betreffen de projecten Emer-Noord Hintelaken en Krouwelaarhaven. Het overige heeft betrekking op de samenwerking met de BOM/BHB. De investeringen Via Breda hebben betrekking op de projecten OVTC, DRIS, Verlengde Stationslaan, Via Breda Broeit en fietsenstalling. Deze projecten zijn in de realisatiefase. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het programma Via Breda. De investeringen bovenwijkse voorzieningen hebben betrekking op een gedeelte van de projectkosten Rithmeesterpark en de afrondende werkzaamheden betreffende project Waterakkers.
Jaarverslag 2014 /
75
/ Gemeente Breda
[D] RISICO'S Bodemsanering: Voor 2015 moeten alle humane spoedlocaties zijn gesaneerd of beheersbaar zijn (conform Convenant Rijk, Provincies, Waterschap en Gemeente). Er resteren nog 22 spoedlocaties in Breda waarvan 4 met een humaan risico. Deze 4 locaties moeten in 2015 beheerst of gesaneerd zijn. Van deze 4 locaties zijn bij 2 locaties de risico’s al beheerst, de andere 2 worden nog onderzocht. Hoewel gestaag gewerkt wordt aan het in beeld brengen van alle verontreinigingen blijft in de komende jaren het risico op kosten dus bestaan. In 2014 is onderzoek gedaan in en rond de Teteringsedijk naar een verontreiniging waarvan de herkomst niet duidelijk was en waar bleek dat er mogelijk risico’s waren voor omwonenden. De gemeente was gedwongen dit zelf uit te voeren en dus uit eigen (bodem)middelen te betalen. Kosten: ruim € 25.500,-. Deze kwestie is nog niet afgerond. De omvang van het financiële risico bedraagt: € 0,3 miljoen. De kans van optreden wordt geschat op: 30-50%. Mogelijke beheersmaatregelen: intensief contact met probleemeigenaren van bodemverontreinigingen. Heja: De afwikkeling van het faillissement van Heja is conform verwachting in 2014 door de curatoren afgerond. De risico’s uit het faillissement zijn inmiddels beheerst. Stedelijke Planning en Programmering: Diverse factoren (waaronder de overprogrammering en de maatschappelijke ontwikkeling) hebben aanleiding gegeven een nieuwe structuurvisie 2030 voor de stad op te stellen. Het daarbij behorende uitvoeringsprogramma wordt periodiek beoordeeld en zo nodig geactualiseerd. Omdat voor de bijstelling van het programma medewerking vanuit de markt noodzakelijk is en het doel is zonder schadeclaims tot bijstelling van plannen en projecten over te gaan, dient het natuurlijk moment benut te worden. Oog en sensitiviteit voor de ‘natuurlijke moment’ verkleind het risico en heeft het hoogst haalbare resultaat met het oog op de bijsturing in het programma. Actualisatie bestemmingsplannen: De laatste jaren is op het gebied van de wetgeving van de Ruimtelijke Ordening veel veranderd; invoering van de Wet Ruimtelijke Ordening, de digitalisering van ruimtelijke plannen, de WABO, de Crisis en Herstelwet en de recent ingevoerde nieuwe MER-wetgeving.) Ook de komende tijd zal er nog veel veranderen: het Rijk is bezig met een vernieuwing van het Omgevingsrecht. Dit vormt een extra belasting voor Ruimtelijke Ordening. De inzet per bestemmingsplan is verder toegenomen, omdat instellingen, bedrijven en particulieren tijdig in het proces betrokken willen worden en vaker en langer de juridische weg kiezen. Tevens zijn er, als gevolg van de stedelijke herprogrammering meer en langere inhoudelijke gesprekken met belanghebbenden, ontwikkelaars en corporaties. Risico’s Grondexploitatie: Binnen de grondexploitaties is er sprake van diverse risico’s. Deze worden door het treffen van beheersmaatregelen zoveel mogelijk gereduceerd. Het saldo van de gewogen risico's (kans x impact) bedraagt momenteel € 33,8 mln. De dekking van deze risico’s wordt door het aanhouden van weerstandsvermogen gerealiseerd. Voor een uitgebreide toelichting op de risico’s op het gebied van de grondexploitaties wordt verwezen naar paragrafen ‘3.7.3 Weerstandsvermogen en risicobeheersing’ en ‘3.7.5 Grondbeleid’
Jaarverslag 2014 /
76
/ Gemeente Breda
Stagnerende markt: De woning- en kantoorontwikkeling verandert alsmede de financiële mogelijkheden van investeerders en toekomstige gebruikers waardoor afzet, tempo en marktsegmenten achterblijven bij de verwachting. De kwaliteit, marktsegmenten en opbrengsten raken uit balans. De financiële risico's en de te nemen beheersmaatregelen zijn moeilijk in te schatten. Faciliterend grondbeleid: De risico’s hebben met name betrekking op de verhaalbaarheid van de kosten en de eventuele claims die kunnen ontstaan bij beëindiging van overeenkomsten. De risico’s variëren per fase. Aan het begin van een project zijn de risico’s voor de gemeente beperkt. Naarmate er meer en complexere afspraken worden gemaakt, nemen de risico’s ook voor de gemeente toe. In de toekomst is het dus mogelijk dat de risico’s zullen toenemen. Deze risico’s worden gemonitord.
Jaarverslag 2014 /
77
/ Gemeente Breda
TAAKVELD 4 | ONTWIKKELING VAN DE STAD MAATSCHAPPIJ [A] VISIE (WAT WILDEN WE BEREIKEN?) Het taakveld “Ontwikkeling van de stad Maatschappij” heeft tot doel het zorg dragen voor verhoging van de maatschappelijke, economische en sociale participatie van de inwoners van Breda waarbij een samenhangende aanpak en de eigen verantwoordelijkheid van de inwoners voor zichzelf en voor elkaar voorop staan. Daarnaast wordt de dienstverlening aan ondernemers geoptimaliseerd en faciliteren we waar mogelijk. Regionaal weten we waar de grootste kansen in samenwerking liggen en nemen we een voortrekkersrol in. Het onderwijsveld is een essentiële partner voor ontwikkeling en vernieuwing, richting de arbeidsmarkt, ondernemerschap en ontwikkeling van talenten. Er wordt ingezet op een zo groot mogelijke en succesvolle deelname van jongeren aan onze maatschappij. Breda wordt gekenmerkt door een hoge mate van leefbaarheid met goede voorzieningen voor een ieder, zodat iedereen zo lang mogelijk gezond en vitaal zelfstandig kan wonen en leven. Om dit te realiseren is een gevarieerd aanbod van woningen, woonmilieus, wijk-, onderwijs, sport- en cultuurvoorzieningen en vrijwilligerswerk noodzakelijk. Naast beschikbaarheid van de genoemde factoren draagt het stimuleren van participatie bij aan het verbeteren van het imago van de wijken en daarmee van de stad als geheel. Het creëren van een goed ondernemersklimaat, werkgelegenheid, het versterken van de sociale en economische structuur en het bieden van ruimte voor de ontwikkeling van topkennis, zorgen voor versterking van de centrumfunctie van Breda. Centraal thema in dit taakveld in 2014 was de decentralisatie opgave in het sociaal domein. De Raad voor Maatschappelijke Ondersteuning zegt over deze opgave ‘de transitie
is de eerste stap van de meest fundamentele staatsrechtelijke herziening sinds Thorbecke’. De gemeente is per 1 januari 2015 verantwoordelijk voor 155 mln. aan nieuwe taken in het sociaal domein. De opdracht die we onszelf stelden was het realiseren van zorg continuïteit, het organiseren van toegang tot ondersteuning en zorg en ervoor zorgen dat we (financieel) in control zijn als gemeente. Die opdracht is uitgevoerd en alhoewel er logischer wijs sprake is van tal van opstartproblemen en onduidelijkheden hebben grote problemen zich niet voorgedaan. CONTEXT De gemeente maakt niet de stad; mensen, bedrijven en maatschappelijke organisaties maken de stad. De invloed en armslag van de gemeente zijn, enerzijds door de ontwikkelingen in de samenleving en anderzijds door de financiële situatie waarin zij zich bevindt, beperkter geworden. De andere kant van deze medaille is dat er een relatief grote groep mensen is voor wie het meedoen in deze samenleving niet vanzelfsprekend is, die kwetsbaar is. De samenleving is onvoldoende “inclusief”. Om deze mensen ook in de toekomst te kunnen blijven ondersteunen dient in het beleid de beweging van “zorgen voor” naar “zorgen dat” gemaakt te worden. Dus gaan we uit van zelfredzaamheid, bouwen we deze op wanneer die ontbreekt, zoeken we aansluiting bij de vindingrijkheid en boeken we samen met onze partners resultaat. Keuzes zijn nodig, geïnvesteerd kan worden in onderwijs, economie, wonen, cultuur en sport. Vanwege de snelheid waarmee ontwikkelingen in de maatschappij elkaar opvolgen is de opgave van de stad de afgelopen jaren veranderd en zal de komende jaren nog verder veranderen. Toch is de ligging en daarmee de uitgangspositie van Breda op economisch terrein goed en blijven we onverminderd inzetten op de maximale ontwikkeling van werkgelegenheid in de stad.
Jaarverslag 2014 /
78
/ Gemeente Breda
Het beleid op het taakveld “Ontwikkeling van de stad Maatschappij” is op alle onderdelen vastgesteld door het Gemeentebestuur en/of ligt vast in wettelijke taken. Denk aan beleidsdoelen uit Meedoen@Breda, Vrijwilliger@Breda, Sportimpuls Breda, Jong@Breda, Woonagenda, Verzilvering@Breda, Schuldhulp@Breda enzovoorts. In 2014 ligt het accent op het uitvoeren daarvan, in overleg met maatschappelijke partners in de stad en regio. Onderstaand bij het onderdeel ‘Activiteiten’ is aangegeven welke uitvoeringsprogramma’s een bijdrage leveren aan het realiseren van deze beleidsdoelen. Daarbij is het subsidieprogramma en bijbehorende uitvraag 2014 een belangrijk sturingsinstrument. In 2014 vindt, naar aanleiding van de keuzes in het Rijksbeleid, verdere beleidsontwikkeling plaats op de decentralisatie van de Jeugdzorg, de AWBZtaken, Participatie Wet en de samenhang daarin. Verder vindt in 2014 een verhoging plaats van de drempel om een intramurale voorziening geïndiceerd te krijgen. Mensen zullen langer thuis (extramuraal) blijven wonen en vallen wat betreft hun huishoudelijke verzorging, woningaanpassingen, hulpmiddelen en maatschappelijke ondersteuning onder de Wmo. De rol tussen de gemeente en de corporaties verandert door de herziening van de Woningwet. Er komt een duidelijkere verbinding met het volkshuisvestingsbeleid van de gemeente. Wel blijft de verantwoordelijkheid voor de bedrijfsvoering bij de corporatie. Brabant is niet verkozen tot Culturele Hoofdstad van Europa in 2018. De ambities blijven echter overeind maar zullen getemporiseerd worden uitgevoerd. Door Breda, Den Bosch, Eindhoven, Tilburg en Helmond zullen in samenspraak met de provincie vervolgstappen worden uitgewerkt. 1.
[B] DOELSTELLINGEN (WAT HEBBEN WE DAAR VOOR GEDAAN?) De ondersteuning van kwetsbare burgers bij realisatie van participatie en een aanvaardbaar maatschappelijk en vitaal bestaan.
2.
Het bevorderen van deelname aan en toegang tot sport en het binden en zich laten ontplooien van talenten en topsporters.
3.
De realisatie van een gevarieerd aanbod aan woningen in de stad afgestemd op de kwalitatieve vraag en met voldoende toegankelijkheid in de sociale huursector.
4.
Het vergroten van de economische kracht door een sterke centrumpositie in de regio, een goed ondernemersklimaat, een diverse economische structuur te bevorderen en in te zetten op een betere aansluiting tussen kwalitatief onderwijs en de arbeidsmarkt.
5.
Een brede culturele basis bieden, gericht op cultureel burgerschap, talentontwikkeling van jeugd / jongeren, het stimuleren van topkwaliteit en innovatie binnen de speerpunten beeldcultuur en erfgoed, met verbindingen naar toerisme, creatieve industrie, onderwijs en economische ontwikkeling.
6.
De investering in de educatieve- en talentontwikkeling van (jonge) inwoners van Breda en het faciliteren van topkennis in stad en regio. Er is een gevarieerd, toegankelijk en samenhangend aanbod van onderwijsvoorzieningen en kinderopvang in een uitdagende en veilige leeromgeving. De gemeente heeft een zorgplicht ten aanzien van de onderwijsaccommodaties.
Jaarverslag 2014 /
79
/ Gemeente Breda
maatschappelijk effect INDICATOR
STREEFWAARDE
GEREALISEERD
Doelstelling 1: De ondersteuning van kwetsbare burgers bij realisatie van participatie en een aanvaardbaar maatschappelijk en vitaal bestaan. De ondersteuning van kwetsbare burgers
Realisatie van de doelen zoals geformuleerd in de uitvraag 2014
Voor kwetsbare burgers waren in 2014 diverse ondersteuningsmogelijkheden en zorgvoorzieningen beschikbaar die door de gemeente zijn gesubsidieerd. Het gaat dan om ondersteuning voor vrijwilligers, mantelzorgers, kwetsbare ouderen zoals een wijkgericht project dementieondersteuning en beschikbaarheid van maatschappelijk werk voor Bredanaars. De voorberei-dingen voor zorgvoorelkaarbreda.nl zijn getroffen en waren operationeel op 1 januari.
De ondersteuning en waardering van vrijwilligerswerk.
Een toename van het aantal vrijwilligers en een tevredenheid van minimaal een zeven.
Beoogd effect was een stijging van het aantal vrijwilligers. Echter het aantal vrijwilligers is in de afgelopen jaren (dus ook in 2014) min of meer hetzelfde gebleven. Dus er is slechts sprake van een lichte stijging onder jongeren. Feitelijk doet 1 op de 3 Bredanaars vrijwilligerswerk. Breda-Actief heeft op het gebied van “ondersteuning (en waardering)” in het tevredenheidsonderzoek een 7,5 gescoord. Het betreft het onderzoek uit 2013. Breda-Actief laat dit onderzoek eens in de twee jaar uitvoeren. Exacte cijfers en informatie:
• 51.000 vrijwilligers (36% van 15-79 jarigen).
• Aantal jongeren (15-27) gestegen van 28% (2012) naar 33%.
• 600 vrijwilligers als blijk van waardering consumptiebonnen of vrijkaartje NAC.
• Maatschappelijk stages zijn uitgevoerd 400 leerlingen actief
• Uitreiking 3 vrijwilligersprijzen. • 994 vrijwilligers deskundigheidsbevordering gevolgd.
• Nieuwe brede site voor matching vraag en aanbod vrijwilligers: Bredavoorelkaar, Start eenduidig aanmeldpunt en samenwerking professionele en vrijwilligersorganisaties in Zorg voor elkaar Breda.
Jaarverslag 2014 /
80
/ Gemeente Breda
maatschappelijk effect INDICATOR
STREEFWAARDE
GEREALISEERD
Doelstelling 2: Het bevorderen van deelname aan en toegang tot sport en het binden en zich laten ontplooien van talenten en topsporters. De Bredanaars voldoen aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen, of de Fitnorm en zijn sportief actief.
Voor volwassen 60% en kinderen 45%.
De realisatie van de Sportimpuls Breda loopt achter. Er is daarom besloten de Sportnota 2011 - 2014 met een jaar te verlengen zodat een aantal beoogde maatregelen in 2015 uitgevoerd kunnen worden. In 2014 is een aantal (nieuwe) activiteiten gerealiseerd of in gang gezet, o.a. vaststelling van de subsidieregeling voor investeringen in duurzaamheid, oprichting van het Jeugdsportfonds, de website Sportplein Breda, oprichting van de Sportraad, het regionaal sportloket, het RTC atletiek, het Wielerplan West-Brabant, aanleg van extra kunstgrasvelden en de nota Sportaccommodatiebeleid. Voor het onderdeel Investeringen in duurzaamheid is de 2e tranche nu opengezet.
Ontplooiing en ontwikkeling van sporttalenten.
Talenten geven een rapportcijfer 7.
De ontwikkeling van sporttalenten wordt vormgegeven door de inzet van sportcoaches via Deltalent en de ondersteuning van onder meer het RTC atletiek. De waardering van talenten voor deze inzet en ondersteuning wordt via de jaar-evaluatie van Deltalent gemonitord, deze evaluatie zal binnenkort worden ingediend en wordt dan met de gemeente besproken.
Doelstelling 3: De realisatie van een gevarieerd aanbod aan woningen in de stad afgestemd op de kwalitatieve vraag en met voldoende toegankelijkheid in de sociale huursector. De realisatie van een gevarieerd aanbod aan woningen in de stad afgestemd op de kwalitatieve vraag en met voldoende toegankelijkheid in de sociale huursector.
Investeringen van marktpartijen en corporaties om 700 woningen toe te voegen en het terugdringen van scheefheid in sociale huursector van 29% naar 27%.
In 2014 zijn netto 610 woningen toegevoegd. De scheefheid is inmiddels teruggezakt naar 26%.
Toevoegen van (50% via corporaties) studenteneenheden en stimulering collectief en particulier opdrachtgeverschap.
De rol van de markt is bij studentenhuisvesting veel groter dan die van de corporaties. Diverse initiatieven / plannen, waaronder de Teteringsedijk, de Nassausingel, en de Tramsingel zijn in ontwikkeling gekomen. In totaal betreft dit circa 200 studentenstudio’s.
De afspraken van de jaarschijf 2014 tussen gemeente en corporaties worden gerealiseerd (o.a. sociale huurwoningen en huisvesting van arbeidsmigranten).
De gemaakte afspraken over de nieuwbouwproductie en de aanpak van de bestaande voorraad zijn door de corporaties uitgevoerd. Verder is er vooral aandacht geschonken aan het huurbeleid en daarbij vooral ingestoken op betaalbaarheid (o.a. gematigd huurbeleid en aftopping op huurgrenzen).
Jaarverslag 2014 /
81
/ Gemeente Breda
maatschappelijk effect INDICATOR
STREEFWAARDE
GEREALISEERD
De gemeente en corporaties vullen hun samenwerking nader in op basis van een Woonvisie en de herziene Woningwet.
Met de corporaties is in 2014 gestart met een nieuw afsprakenkader in het kader van de Alliantie (2015-2018). De nieuwe Alliantie is qua samenwerking in belangrijke mate gebaseerd op de Novelle / Herzieningswet.
Doelstelling 4: Het vergroten van de economische kracht door een sterke centrumpositie in de regio, een goed ondernemersklimaat, een diverse economische structuur te bevorderen en in te zetten op een betere aansluiting tussen kwalitatief onderwijs en de arbeidsmarkt. Het aantal arbeidsplaatsen bij nieuw gevestigde bedrijven in Breda.
400 arbeidsplaatsen.
Door de komst van buitenlandse vestigers is de doelstelling ten aanzien van het aantal arbeidsplaatsen ruim gehaald (meer dan 1.000 arbeidsplaatsen).
Het aantal nieuw beschikbare kleinschalige bedrijfsruimten.
250 huisvestingsplaatsen startende ondernemers.
voor
In 2014 zijn in totaal 329 ruimtes voor kleinschalige bedrijvigheid waar de gemeente aan verbonden is gerealiseerd: 174 plekken voor starters in de Incubator breda, de Dutch Game Garden Breda, de Dinalog New Business Hub, de BCB ruimte en de Veilingkade. 74 plekken voor kleine bedrijven in de creatieve sector in het Blushuis en het AV-huis. 81 plekken voor culturele ondernemers in panden van de gemeente en CLIB.
Een verbetering van de aansluiting onderwijs / arbeidsmarkt.
150 leerbanen.
Door regionale afspraken met het onderwijs, het bedrijfsleven en de regiogemeenten zijn leerbanen gecreeerd. De cijfers voor Breda (incl. Alphen-Chaam en Baarle-Nassau) zijn: 79 aanvragen ingediend waarvan 59 aanvragen gehonoreerd. Daarnaast zijn er 9 BBL-trajecten gerealiseerd.
Dienstverlening en deregulering (normenkader en businesscoaching).
Het bereiken van 960 inwoners die concrete plannen hebben om een bedrijf te starten. Het screenen en ondersteunen van potentiële starters. Dit resulteert in 200 gestarte ondernemers.
Het project Businesscoach Breda zou aflopen in 2014. Er is echter financiële ruimte ontstaan voor de ondersteuning van de vereniging "Breda, city of imagineers" additioneel op de inzet van de Businesscoach Breda 2014. Dit past binnen de doelstellingen van de Businesscoach (het stimuleren van ondernemerschap in een opkomende economie van grote betekenis voor Breda). Hierdoor loopt het project dus door in 2015. Er zijn meer dan 900 kandidaten door de businesscoaches gesproken. Incubator Breda is een locatie die functioneert als een broedplaats voor starters.
Jaarverslag 2014 /
82
/ Gemeente Breda
maatschappelijk effect INDICATOR
STREEFWAARDE
Uitvoering van de detailhandelsnota.
GEREALISEERD Er is inmiddels een wachtlijst van ondernemers. Ook ontstaan nieuwe netwerken in de stad, zoals rondom de creatieve industrie.
Waardering als gastvrije stad in de top 3 van Nederland.
De uitvoering van de Detailhandelsnota is onderdeel geworden van het Uitvoeringsprogramma Visie Binnenstad en is vanaf het 2e kwartaal 2014 verder uitgewerkt. De meting van de waardering als gastvrije stad vindt landelijk niet meer plaats.
Doelstelling 5: Een brede culturele basis bieden, gericht op cultureel burgerschap, talentontwikkeling van jeugd / jongeren, het stimuleren van topkwaliteit en innovatie binnen de speerpunten beeldcultuur en erfgoed, met verbindingen naar toerisme, creatieve industrie, onderwijs en economische ontwikkeling. De inzet van combinatiefuncties sport en cultuur en verbinding met het binnen- en buitenschools aanbod van cultuur in samenwerking met scholen en culturele instellingen.
Tenminste 50% van alle Bredanaars beoefent kunst in de vrije tijd en 70% van de Bredase jeugd en jongeren besteedt tenminste een uur per week aan een vorm van actieve sport en/of kunstbeoefening in de vrije tijd.
Mede door de inzet van sportcoaches besteedt nu 70% van de Bredase jeugd en jongeren tenminste een uur per week aan sport. Gemiddeld beoefent 41% van de Nederlanders van 6 jaar en ouder kunst in de vrije tijd. Onder jeugd tot 18 jaar is dit 55%. In Breda is dit gemiddeld 40%. Bij gemiddelde en hogere huishoudinkomens ligt dit percentage op 60%.
Het opzetten van het Europees netwerk Visual Design (VD) en het uitvoeren van lokale projecten: Centre of Expertise en Youth Project VD.
2 lokale projecten zijn opgezet en Breda is internationaal leadpartner. Verwachte afronding in de zomer van 2014.
Het project Centre of Expertise is opgezet en heeft geleid tot het ontstaan van het Netwerk City of Imageneers. Het project Youth Educatieproject (doorlopende leerlijnen en tools voor in de klas op het gebied van beeldcultuur) is opgezet.
Versterking van de cultuureducatie.
Jeugd en jongeren in het primair onderwijs nemen deel aan een doorlopende leerlijn ten aanzien van cultuureducatie afgestemd op leerjaren en leerdoelen met aandacht voor beeldcultuur en erfgoed.
In het primair onderwijs in Breda nemen 50 scholen deel aan het programma De Ontdekking en hebben hiervoor een contract ondertekend met Cultuurwinkel Breda. Daarnaast zijn er 20 scholen die intensief deelnemen aan het programma Cultuureducatie met Kwaliteit in de periode 2013-2016, met afname van extra educatief aanbod naast de Ontdekking. In totaal hebben 40 scholen een beleidsplan op het gebied van cultuureducatie.
Doelstelling 6: De investering in de educatieve- en talentontwikkeling van (jonge) inwoners van Breda en het faciliteren van topkennis in stad en regio. Er is een gevarieerd, toegankelijk en samenhangend aanbod van onderwijsvoorzieningen en kinderopvang in een uitdagende en veilige leeromgeving. De gemeente heeft een zorgplicht ten aanzien van de onderwijsaccommodaties. Het stimuleren en faciliteren van een wijkgericht, gevarieerd, toegankelijk en samenhangend aanbod van onderwijs en voor- en naschoolse programma’s.
Beoordeling door ouders van: scholen en voor- en naschoolse voorzieningen met rapportcijfer 7.
Jaarverslag 2014 /
83
/ Gemeente Breda
De uitvoering van de Regeling Kostwinnersgezinnen kinderopvang zou in april 2014 van kracht worden. Gezien het feit dat de regeling, door administratief technische vertraging,
maatschappelijk effect INDICATOR
STREEFWAARDE
Het aantal scholen dat een CJG-er heeft. Het % schoolverlaters met minimaal een startkwalificatie.
100% van alle scholen heeft een CJG-er. Een groei van 10%.
Het uitvoeringsplan Brede Scholen.
Iedere school is een brede school in netwerkstructuur. Versterking en verbetering van het netwerk vindt plaats in 2014.
GEREALISEERD pas per juli 2014 van kracht is geworden, hebben de organisaties voor kinderopvang beperkt tijd gehad om subsidie aan te vragen. De inzet van deze gelden is voorts afhankelijk van de instroom van het aantal kinderen dat onder de regeling valt. Gerealiseerd. Tijdens de start van de vsv convenant periode (schooljaar 2010-2011) hadden we in Breda 12.540 deelnemers, waarvan 392 vsv-ers (= 3,9% vsv) hebben. De laatst beschikbare voorlopige cijfers over schooljaar 2013-2014 laten zien dat we nu 12.919 deelnemers, waarvan 311 vsv-ers (= 2,4% vsv) hebben. Onder invloed van de regionale samenwerking in de GR RBL WestBrabant, is de samenwerking tussen de ROC’s verstevigd en de gezamenlijke aanval op schooluitval werpt zijn vruchten af. Gerealiseerd.
Activiteiten begroot Doelstelling 1:
Werkelijk
•
Uitvoeren van het Stedelijk Kompas
•
Uitvoeren van het regionaal actieprogramma Afhankelijk en Veilig / Van Handelingsverlegen naar Verantwoordelijkheid
•
Uitvoeren van Gezond@Breda en de JOGG-aanpak in de wijken Heuvel en Breda-Noord.
•
Uitvoeren van Vrijwilligers@Breda en actieplan Informele Zorg.
Jaarverslag 2014 /
84
In 2014 zijn de 5 prestatieafspraken uitgevoerd en gemonitord. Dak- en thuislozen konden zich melden bij het loket Centraal Onthaal weer trajectplannen zijn opgesteld en gevolgd. Housing First is in 2014 verder uitgebouwd naar 15 plaatsen. De resultaten per prestatieafspraak worden op dit moment besproken met de uitvoeringspartners en worden voor de zomer gepresenteerd. In 2014 is het regionaal actieprogramma uitgevoerd en is ingezet op de integratie van het meldpunt Huiselijk Geweld met het meldpunt Kindermishandeling naar het meldpunt Veilig Thuis. In 2014 zijn in het kader van Gezond&Breda en JOGG gezondheidsbevorderende activiteiten uitgevoerd. Denk dan aan een gezonde sprintquiz voor basisscholen, een personal body check op het voortgezet onderwijs, fruit- en wateraanbod bij sportactiviteiten. In Heuvel werd de wateraanpak voorbereid. In Hoge Vucht is ingezet op het stimuleren van bewegen van jeugd en vrouwen, dat werd gefaciliteerd in diverse ruimtes. Er werd een buitenspeeltuin, watertappunt en stadstuin ingericht en de avondvierdaagse werd ondersteund met tasjes fruit. In Breda doet 1 op de 3 Bredanaars vrijwilligerswerk. Het aandeel jongeren is daarin licht gestegen. In 2014 werden 3 vrijwilligersprijzen uitgereikt, werden vrijwilligers gewaardeerd door kaartjes voor NAC en is ingezet op de start van een nieuwe website voor matching vraag en aanbod vrijwilligers BredaVoorElkaar, als onderdeel voor 1 toegang voor Bredanaars met vragen op het terrein van ondersteuning en zorg.
/ Gemeente Breda
begroot
Werkelijk De doelstellingen in het kader van het CJG zijn in 2014 bereikt. Daarnaast is er hard gewerkt aan de voorbereiding van de decentralisatie van de Jeugdzorg met extra verantwoordelijkheden voor het CJG. in 2014 diverse ondersteuningsmogelijkheden en zorgvoorzieningen beschikbaar die door de gemeente zijn gesubsidieerd. Het gaat dan om ondersteuning voor vrijwilligers, mantelzorgers, jeugd- en jongerenwerk, gehandicapten, kwetsbare ouderen zoals een wijkgericht project dementieondersteuning en beschikbaarheid van maatschappelijk werk voor Bredanaars.
•
Uitvoeren van activiteiten in het kader van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG).
•
Realiseren van (WMO-)voorzieningen voor kwetsbare burgers (o.a. ouderen, jeugd en mensen met beperkingen).
•
Uitvoeren van activeringsprogramma’s die leiden tot meedoen naar vermogen.
Activeringsprogramma’s zijn door ATEA uitgevoerd.
•
Bieden van inkomensondersteuning aan burgers die niet beschikken over een minimuminkomen en daar recht op hebben.
•
Bieden van schuldhulpverlening aan burgers die hier een beroep op doen.
In 2014 is door de Gemeenteraad de Bredase plus vastgesteld. Het armoede- en schuldenbeleid is daarmee verder geintensiveerd. De nadruk ligt nu meer dan voorheen op preventie, maatwerk en burgerparticipatie. Zo kunnen vanaf 1 november bij wijze van experiment subsidies worden aangevraagd voor projecten die burgerparticipatie bevorderen. Ook is de bijzondere bijstand op onderdelen, zoals b.v. het schoolstartpakket, verruimd. Binnen de Bredase Plus wordt prioriteit gegeven aan de uitwerking van Spoor 1: Geldzaken: laagdrempelig, toegankelijk, in de wijk, dichtbij de burger.
•
Vormgeven van de decentralisatieopgave AWBZ
In 2014 zijn het beleidskader, beleidsplan en verordening AWBZ met klankbordgroep WMO, cliëntorganisaties en uitvoeringspartners vastgesteld binnen de daarvoor gestelde wettelijke termijnen. In oktober werden ruim 60 overeenkomsten gesloten met aanbieders waarmee zorg continuïteit voor bestaande cliënten die ondersteunende begeleiding hadden, kon worden gecontinueerd.
Doelstelling 2:
• • •
Uitvoeren van Sportimpuls Breda 2011 – 2014. Realisatie van Nota Samenspel 2.0 Uitvoering geven aan het Jeugd, Sport en Cultuurfonds
Er wordt uitvoering gegeven aan de implementatie van de Nota Kansen voor Sport en Cultuur, uitvoeringsplan combinatiefuncties 2014 en 2015. Daarnaast wordt er uitvoering gegeven aan het Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds.
Doelstelling 3:
•
Uitvoeren van de Woonagenda.
In 2014 is op basis van de Woonagenda en Woonvisie de Uitvoeringsagenda Woonvisie opgesteld en vastgesteld door het college.
•
Afstemmen regionaal en provinciaal ten aanzien van ontwikkelingen op de woningmarkt.
In 2014 zijn op egionaal en provinciaal niveau de nieuwe woningbouwafspraken vastgesteld. Deze afspraken vormen o.a. het kader voor de stedelijke programmering.
•
Gemeentelijke coördinatie op realisatie van de Alliantie en woningbouwafspraken daarin relateren aan de stedelijke programmering.
In 2014 zijn de nieuwe Alliantie-afspraken uitgewerkt. De definitieve ondertekening wordt in het tweede kwartaal 2015 verwacht.
•
Uitvoeren van het actieprogramma Verzilvering@Breda.
In 2014 is uitwerking gegeven aan het actie programma
[email protected]. Daarnaast is gestart met de actualisering van het GWI-beleid.
•
Uitvoeren van het Woonwagenstandplaatsen kermisexploitanten.
Het actieplan normalisatie is in 2014 nagenoeg afgerond. Activiteiten zijn vooral gericht geweest op legalisering en incasso van achterstallige betalingen. Verder zijn de kermisexploitanten op de locatie Minervum verplaatst naar Baarschot.
Actieplan Normalisatie en de verplaatsing van
Jaarverslag 2014 /
85
/ Gemeente Breda
begroot Doelstelling 4:
Werkelijk
•
Uitvoeren van bedrijfshuisvesting.
•
Innovatie binnen de sectoren faciliteren.
Er zijn in 2014 verschillende contactmomenten georganiseerd om de sectoreren vanuit de gemeente te faciliteren ten behoeve van innovatie en verbreding van kennis.
•
Vormgeven van de decentralisatieopgave één Regeling Onderkant Arbeidsmarkt.
Beleidskader participatie is vastgesteld.
•
Stimuleren van toerisme en evenementen.
Toerisme en evenementen zijn middels uitvoering van de afspraken uit de uitvoeringsprogramma’s gefaciliteerd.
•
Uitvoeren van accountmanagement bedrijfsleven over de volle breedte en acquisitie.
In 2014 is ingezet op acquisitie en accountmanagement ten boeve van een groot bereik en ondersteuning van het bedrijfsleven.
•
Uitvoeren van de Strategische Agenda West-Brabant.
Ingezet op de speerpunten genoemd in de Strategische agenda.
•
Uitvoeren van de actielijnen binnen het regionale platform Arbeidsmarktbeleid.
Er is uitvoering gegeven aan het meerjarenprogramma West-Brabant werkt en pakt door! Belangrijke actielijnen waren: gecoördineerde werkgeversdienstverlening, aanpak jeugdwerkloosheid en regionale aanpak Participatiewet.
•
Vormgeven van de decentralisatieopgave Wet Werken naar Vermogen.
Beleidskader en Uitvoeringsplan Participatie is vormgegeven en vastgesteld door de Raad.
•
Opdrachtgever aan: ATEA inzake wet Participatiebudget en Sociale Werkvoorziening.
In 2014 is opdracht gegeven aan ATEA voor de uitvoering van de Sociale Werkvoorziening, re-integratie en het bieden van inkomensondersteuning.
het
actieplan
Kleinschalige
BUIG,
Het actieplan in 2104 uitgevoerd.
Doelstelling 5:
•
Vormgeven van cultuureducatie over de volle breedte.
In 2014 is uitvoering gegeven aan de Cultuurwinkel Breda en is het werkplan voor 2015 in samenwerking met het onderwijs en de culturele instellingen opgesteld. Het cultuurmenu wordt veranderd op basis van de doorlopende leerlijn (conform het model Culturele Ladenkast).
•
Stimuleren van amateurkunst.
In de doelstellingen van het fonds Cultuur en Cultureel Erfgoed is het stimuleren van het culturele klimaat en het bijdragen aan cultuur in wijk en dorp opgenomen. Amateurkunst wordt gestimuleerd vanuit dit fonds en de activiteitensubsidie amateurkunst. Dit gebeurt in opdracht aan stichting de Nieuwe Veste en is gericht op het georganiseerde veld (verenigingen, etc.) en het ongeorganiseerde veld (o.a. vrijetijdsmakers en/ initiatieven). Ook amateurs en semi profs kunnen aanvragenvoor culturele initiatieven indienen die bijdragen aan deze doelstellingen. Het budget activiteitensubsidie amateurkunst wordt ingezet voor reguliere subsidies van verenigingen die gevestigd zijn in Breda en voldoen aan de eisen op het gebied van ledenaantallen en professionele begeleiding.
•
Vormgeven van kunst in de openbare ruimte.
Voor het vormgeven van kunst in de openbare ruimte wordt de percentageregeling Beeldende Kunst uitgevoerd.
•
Stimuleren van culturele activiteiten via het beschikbare fonds, gekoppeld aan Factor C.
Vanuit het fonds Cultuur en Erfgoed zijn 40 projectaanvragen gehonoreerd.
Jaarverslag 2014 /
86
/ Gemeente Breda
begroot
•
Ontwikkelen van beeldcultuur / visual design, ook internationaal.
Werkelijk De festivals in het kader van de beeldcultuur zijn verder uitgebouwd. Hierdoor is de zichtbaarheid in de stad vergroot.
Doelstelling 6:
•
Uitvoeren van het plan van aanpak Doordecentralisatie Onderwijshuisvesting.
De doordecentralisatie is gerealiseerd. Het onderwijsveld heeft middels de nieuwe cooperatie Breedsaam de verantwoordelijkheid voor de onderwijshuisvesting op zich genomen.
•
Uitvoeren van de ontwikkeling van brede scholen.
In 2014 is het brede schoolnetwerk gefaciliteerd en heeft verdere ontwikkeling plaatsgevonden door het houden van gebiedsbijeenkomsten,het opzetten van de werkgroep brede scholen en het online platform TOPBreda.Het scholenveld pakt de verantwoordelijkheid samen met de wijkorganisaties op om het brede scholenconcept verder te ontwikkelen.
•
Vormgeven van de decentralisatieopgave Jeugdzorg.
De decentralisatie van de Jeugdzorg is middels het beleidsplan Jeugdzorg vormgegeven en voorbereidt met het veld (inclusief het bijbehorende inkooptraject).
•
Uitvoeren van het programma Jong@Breda over de volle breedte.
Het programma Jong@Breda is uitgevoerd c.q. gecoördineerd. Uitvoering van de Jong@doelstellingen heeft met de partners op de thema's plaatsgevonden, evenals het monitoren van de resultaten hiervan. In 2014 hebben 500 kinderen met een (dreigende) taal- en ontwikkelingsachterstand in de leeftijd van 2,5 - 4 jaar voor schoolse educatie gehad. 400 gezinnen hebben ondersteuning gehad in de thuissituatie om hen tools in handen te geven hoe de ontwikkeling van hun kinderen te stimuleren. Op alle voorscholen zijn ouderbijeenkomsten georganiseerd. Vanaf de leeftijd van 4 jaar wordt op meer dan de helft van de onderwijskansenscholen het programma LOGO 3000 ingezet. Dit programma vergroot zowel het vocabulaire van de ouders als van de kinderen.
•
Verder ontwikkelen van het Centrum Jeugd en Gezin.
•
Voorkomen van voortijdig regionalisering leerplicht.
schoolverlaten
en
de
Zie hetgeen opgenomen is onder doelstelling 6.
•
Voorkomen van voortijdig regionalisering leerplicht.
schoolverlaten
en
de
In 2014 is een Samenwerkingsovereenkomst BOA’s afgesloten. De leerplichtambtenaren en de RMCmedewerkers die tot buitengewoon opsporingsambtenaar zijn benoemd, zijn per 2014 bevoegd om in de gehele regio hun taken uit te voeren. Ook is een Ambtsinstructie Leerplicht vastgesteld, op grond waarvan de leerplichtambtenaar in elke deelnemende gemeente op basis van eenzelfde juridisch kader kan werken. Verder hebben gerichte acties plaats gevonden om het schoolverzuim in de regio verder terug te dringen en er zijn extra Trajectbegeleiders ingezet.
•
Stimuleren van de kenniseconomie; Breda studentenstad.
In 2014 is als resultaat van het VIVID programma (Value Increase by Visual Design) een vereniging opgericht door ondernemers uit de creatieve industrie – in samenwerking met MBO én HBO – voor de beeldindustrie in Breda onder de naam City of imagineers (cluster creatieve industrie).
Jaarverslag 2014 /
In de opmaat naar de decentralisatie van de Jeugdzorg zijn nadere afspraken gemaakt met het CJG inclusief de daaruit voortvloeiende extra taken.
87
/ Gemeente Breda
begroot
Werkelijk In 2014 is in samenwerking met NHTV de game incubator opgezet die in 2015 wordt geopend onder de naam Dutch Game Garden Breda met 60 werkplekken voor alumni en studenten ter stimulering van zelfstandig ondernemerschap. In 2014 is overeenstemming bereikt met het HBO onderwijs voor een gezamenlijke stad brede introductieperiode van Avans en NHTV met ingang van 2016.
[C] BESCHIKBARE MIDDELEN (WAT HEEFT HET GEKOST?) (bedragen x € 1.000)
tableCell
EXPLOITATIE EN MUTATIES IN RESERVES
BEGROTING 2014
BEGROTING 2014 NA WIJZIGINGEN
JAARREKENING 2014
saldo
Lasten
166.703
188.807
179.588
9.219
Baten
79.884
90.544
92.610
-2.066
Saldo lasten -/- baten
86.818
98.263
86.977
11.285
tablec
Mutaties reserves
-1.865
5.353
2.092
-3.261
Tablec
Saldo reservesmu
-88.683
-92.910
-84.885
8.025
Toelichting exploitatie (op hoofdlijnen) Het resultaat van het taakveld bedraagt € 4,5 miljoen positief. Gezien het grote aantal oorzaken voor het resultaat worden de vijf grootste resultaten (Onderwijshuisvesting, Jeugd en Onderwijs, Algemeen, Bijzondere Bijstand en Wet BUIG) binnen taakveld 4 benoemd. Voor de gedetailleerde cijfers en toelichtingen op productniveau wordt verwezen naar de bijlage. Voor de toelichting van het resultaat Wijkontwikkeling wordt verwezen naar Programma 1 Wijkontwikkeling. Onderwijshuisvesting Het voordelig resultaat is totaal € 3,4 miljoen, waarvan € 1,31 miljoen in de reserve onderwijshuisvesting is gestort. Daardoor bedraagt de stand van de reserve per 31 december 2014 € 1,51 miljoen. Van dit bedrag wordt in 2015 € 0,88 in de investeringsreserve gestort ter financiering van de brede school Geeren-Zuid. Per 31 december 2014 zijn de panden van primair en speciaal onderwijs door gedecentraliseerd en overgedragen aan de nieuw gevormde stichting BreedSaam. In 2015 zal de brede school Viandenlaan als laatste worden overgedragen. Het resterende bedrag van het resultaat € 2,09 miljoen is de vrijgevallen onderhoudsvoorziening, welke niet langer nodig is. Bij de resultaatbestemming wordt voorgesteld om het saldo van € 2,09 miljoen toe te voegen aan de reserve onderwijshuisvesting. Jeugd & Onderwijs Het resultaat vóór resultaatbestemming van dit concernproduct is € 1,39 miljoen positief. e Hiervan is al € 0,6 miljoen bij de 2 Berap aangekondigd op de volgende onderdelen; € 0,5 miljoen is zoals verwacht onbesteed gebleven op het leerlingenvervoer. En een bedrag van € 0,1 miljoen vanuit de decentralisatieuitkering Centra voor Jeugd en Gezin, dat als budgetoverheveling 2013 was doorgeschoven naar 2014, is niet benodigd gebleken voor het Contactmoment Adolescenten in 2014.
Jaarverslag 2014 /
88
/ Gemeente Breda
e
Het extra positieve resultaat bij de jaarrekening ten opzichte van de 2 Berap is € 0,79 miljoen, waarvan de belangrijkste onderdelen hieronder worden beschreven. Van de Kostwinnersregeling Peuteropvang is beduidend minder gebruik gemaakt dan verwacht omdat de regeling pas vanaf juli 2014 van kracht is geworden. Organisaties voor kinderopvang hebben daardoor beperkt de tijd gehad om subsidie aan te vragen en hadden op dat moment nog onvoldoende zicht op het aantal kinderen dat in de tweede helft van 2014 van de regeling gebruik zou gaan maken . Hierdoor valt € 0,22 miljoen op dit onderdeel vrij in het algemeen resultaat. Ook op de overige voorschoolse voorzieningen werd slechts op de helft van de beschikbare middelen een beroep gedaan, hetgeen leidt tot een positief resultaat van € 0,17 miljoen. De extra kosten, naast de inzet van personeel, aan het Regionaal Bureau Leerplicht konden worden opgevangen in de beschikbare middelen voor de extra inzet trajectbegeleiders. De incidentele ontvangsten van € 0,13 miljoen op dit onderdeel valt vrij in het algemeen resultaat. Tot slot is voor jeugdgezondheidszorg 0 tot 4 jarigen een positief subsidiebedrag 2013 vastgesteld van € 0,21 miljoen. Achteraf blijkt dat deze middelen ten onrechte niet zijn ingezet in 2013 en 2014 voor het oorspronkelijke bestedingsdoel. Vandaar dat er nu via resultaatbestemming een verzoek wordt gedaan om hiervan € 0,11 miljoen aan de begroting 2015 te mogen toevoegen. Hiermee zal dan in 2015 een eenmalige impuls worden gegeven voor de kwetsbare kinderen onder medische behandeling in ziekenhuizen en een kwaliteitsverbetering rondom de toeleiding VVE, armoede en overgewicht. Het resultaat na resultaatbestemming van dit concernproduct komt daarmee op € 1,28 miljoen positief als bijdrage in het algemeen resultaat. Algemeen Het resultaat van het concernproduct is € 1,016 miljoen positief. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door lagere salariskosten dan begroot en anderzijds door een hogere productiviteit dan verwacht. Bijzondere Bijstand Ten opzichte van de begroting is er een positief resultaat van € 0,9 miljoen. Eerder is verzocht hiervan een bedrag van € 0,44 miljoen over te hevelen naar 2015, teneinde de activiteiten in 2015 te kunnen uitvoeren. Het betreft hier de middelen voor het verzachten van koopkrachtverlies voor sociale minima € 0,075 miljoen) en de inzet van de zogenaamde Klijnsmagelden (Bredase Plus+) voor de intensivering van het armoede- en schuldenbeleid (€ 0,36 miljoen). Bij de jaarrekening resteert een iets hoger bedrag, namelijk € 0,56 miljoen. Bij resultaatbestemming zal worden voorgesteld ook dit verschil (€ 0,12 miljoen) toe te voegen aan 2015. Van het beschikbare bedrag voor Armoedebestrijding voor kinderen resteert een bedrag van € 0,048 miljoen. Dit bedrag blijft beschikbaar (via de reserve Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en zal in 2015 conform eerdere besluitvorming worden ingezet ten behoeve van het Jeugdsport- en Jeugdcultuurfonds. Tot slot is op bijzondere bijstand een positief resultaat ten opzichte van de begroting zichtbaar van € 0,3 miljoen (afwijking ten opzichte van begroting 6,5%). De uitgaven zijn ongeveer € 0,4 miljoen achtergebleven bij de begroting en de inkomsten, zijnde debiteuren bijzondere bijstand, genereren per saldo een negatief resultaat van € 0,1 miljoen.
Jaarverslag 2014 /
89
/ Gemeente Breda
Bij resultaatbestemming zal worden voorgesteld een bedrag van € 0,2 miljoen te reserveren voor 2015, ten behoeve van uitgaven bijzondere bijstand voor kinderopvang en scholingskosten, die voorheen werden bekostigd uit het (dalende) participatiebudget. Wet Buig Het financiële resultaat op het product BUIG bedraagt € 1,8 miljoen negatief. Dit is inclusief de resterende taakstelling Arbeidsparticipatie van € 0,6 miljoen. Ook de vrijval van een reservering voor vakantiegelden WWB van € 0,53 miljoen maakt onderdeel uit van dit resultaat. Reserves gerelateerd aan taakveld (bedragen x € 1.000 ) STAND 1-1-2014
RESERVES
Reserve onderwijshuisvesting Reserve sociale zaken en werkgelegenheid Reserve toeristenbelasting Risicoreserve bijstand/WMO Reserve wijkontwikkeling
MUTATIES IN 2014
STAND 31-12-2014
195
1.312
1.507
2.794
-207
2.587
200
65
265
50
-50
0 6.575
9.513
-2.938
Reserve Culturele hoofdstad
290
-210
80
Reserve armoedebestrijding
476
0
476
13.518
-2.028
11.490
Totaal reserves
Toelichting reserves (op hoofdlijnen) Reserve Onderwijshuisvesting Van het voordelig resultaat is € 1,312 miljoen in de reserve onderwijshuisvesting gestort, waardoor de stand per 31 december 2014 € 1,507 miljoen is. Van dit bedrag wordt in 2015 € 0,880 miljoen in de investeringsreserve gestort ter financiering van de brede school Geeren-Zuid. Daarnaast zal een bedrag gebruikt worden voor de laatste afwikkelingen van de doordecentralisatie. Reserve toeristenbelasting De in 2012 vastgestelde verordening toeristenbelasting maakt het mogelijk om voor een periode van 10 jaar een bijdrage te leveren aan de onlangs opgeleverde Koning Willem Alexanderbrug. Daarnaast worden onder voorwaarden aan de sector bijdragen beschikbaar gesteld om het toeristisch profiel van Breda te versterken. In 2013 heeft het college met de stichting Toeristisch Fonds Breda een meerjarenovereenkomst gesloten waarbij de stichting onder voorwaarden de meeropbrengsten van de toeristenbelasting kan besteden. In 2014 heeft het Toeristisch Fonds op basis van een inschatting middelen beschikbaar gekregen. Bij resultaatbestemming zal daarom het volledige reservebedrag ter dekking van deze beschikbaarstelling worden onttrokken aan de Reserve toeristenbelasting. Reserve Wijkontwikkeling Voor de reserve Wijkontwikkeling Wijkontwikkeling.
wordt
Jaarverslag 2014 /
verwezen
90
naar
Programma
/ Gemeente Breda
1
Reserve Culturele Hoofdstad Nadat Brabant niet tot Culturele Hoofdstad is benoemd in september 2013 zijn de, binnen Breda, gereserveerde middelen in 2014 voor € 210.000 ingezet voor de herijking van het cultuurbeleid. Aangezien het restantbedrag van € 80.000 niet beschikbaar hoeft te blijven voor dit specifieke bestedingsdoel zal via resultaatbestemming worden voorgesteld om dit bedrag vrij ter laten vallen ten gunste van de algemene middelen. Voorzieningen gerelateerd aan taakveld (bedragen x € 1.000 ) STAND 1-1-2014
Voorzieningen
Onderhoud onderwijsgebouwen Cultuur Totaal voorzieningen
MUTATIES IN 2014
STAND 31-12-2014
1.706
-1.706
0
11
8
19
1.717
-1.698
19
Toelichting voorzieningen (op hoofdlijnen) Voorziening Onderhoud onderwijsgebouwen Bij de jaarrekening valt de onderhoudsvoorziening vrij omdat de voorziening niet langer nodig is. Bij de doordecentralisatie per 31 december 2014 zijn de panden overgedragen aan de nieuw gevormde stichting BreedSaam. Door mutaties in 2014 is de stand per 31 december 2014 € 2,09 miljoen. Bij de resultaatbestemming wordt voorgesteld om het saldo van € 2,09 miljoen toe te voegen aan de reserve onderwijshuisvesting. Voorziening Cultuur De voorziening heeft tot doel de meerjarige onderhoudskosten van het Cultuurgebouw Speelhuislaan 171 (Electron) te egaliseren. Jaarlijks wordt een vast bedrag van € 11.500 gedoteerd. Investeringen gerelateerd aan taakveld
Bredaas Museum MFA's Onderwijs
7
2.284
0
10.422
4.088
1.238
1.051
Wonen
1.155
811
997
681
20.326
6.766
Jaarverslag 2014 /
3
12.716
91
0 187
187
341
341
316
316
844
844
/ Gemeente Breda
2017
2016
2015 0
135
14.510
Totaal
Nog af te wikkelen tov Begroting 2014 7
2.419
Bruisend Waterplein Wijkontwikkeling
Vrijval in 2014
Werkelijke uitgaven 2014
Omschrijving
Totaal begroot 2014
(bedragen x € 1.000 )
Toelichting investeringen (op hoofdlijnen) Investering Onderwijs Kredieten onderwijs zijn in verband met de doordecentralisatie per 31 december 2014 vrijgevallen. Investering Bruisend Waterplein Met de oplevering van de Koning Willem Alexanderbrug is het project Bruisend Waterplein nagenoeg afgerond. Eind september 2014 heeft de eindverantwoording van de subsidieontvangsten aan OP-Zuid en het Europees Fonds plaatsgevonden. In de loop van 2015 worden de vaststellingsbeschikkingen verwacht. Investering Wonen Het betreft het krediet voor het verplaatsen van de kermisexploitanten. Investeringen Wijkontwikkeling Het betreft het krediet Dr. Jan Ingenhouszplein. Hiervoor wordt verwezen naar Programma 1 Wijkontwikkeling. [D] RISICO'S Risico’s Decentralisaties: In 2013 is gestart met een samenhangende aanpak van de decentralisaties van de Participatiewet, de Wet op de Jeugdzorg en de AWBZ. De eerste “decentralisatiebrede” keuzes hebben geresulteerd in de aanpak om de decentralisaties zorgvuldig en in goed overleg met klanten en partijen door te voeren. De invoering van de decentralisaties is, naast alle invoeringsvraagstukken, gepaard gegaan met een flinke bezuiniging. De insteek van Breda is geweest om, ondanks de aangekondigde bezuinigingen, goede ondersteuning voor de meest kwetsbaren te kunnen blijven garanderen, door de ondersteuning en zorg effectiever te organiseren en maximaal uit te gaan van wat de mensen wel kunnen. Gezien de aard en omvang van de drie decentralisaties (invoerings- en financiële vraagstukken) is hiervoor in 2014 een doelgerichte integrale risicoanalyse gemaakt, gericht op de transitie. Dit is gedaan aan de hand van het Risicomanagementbeleid Gemeente Breda 2012-2016. Het doel van deze risicoanalyse was het creëren van bewustzijn ten aanzien van de aard, omvang en mogelijke impact van (bestaande) risico’s en het tijdig in beeld brengen van (on-)mogelijkheden om deze risico’s te beheersen. Op basis van de uitkomsten van de analyse zijn diverse risicogebieden gedefinieerd (o.a. beleid, financiën en juridisch) en zijn de gesignaleerde risico’s ondergebracht in deze gebieden. Medio 2014 zijn beheersmaatregelen vastgesteld per deel aspect van de decentralisaties. Als prioritering zijn de mate van mogelijke financiële consequenties en de kans op imagoschade gehanteerd. De belangrijkste risico’s die de transitie richting 1 januari 2015 in de weg stonden zijn in de tweede helft van 2014 ondervangen. De nog resterende risico’s (o.a. continuïteit van zorg en ondersteuning, impact van incidenten, beschikbaarheid en kwaliteit van sturings- en verantwoordingsinformatie) zijn zoveel als mogelijk beheerst en worden in 2015 meegenomen in de nafase van de transitie. Voor de periode 2015 en verder zal een nieuwe aanvullende integrale risicoanalyse gemaakt worden die zich met name zal gaan richten op de transformatie van de decentralisaties. Tevens zullen de mogelijke financiële risico’s nauw gezet gemonitord worden en waar mogelijk zoveel mogelijk beheerst. Bij het opstellen van de begroting 2014 was reeds bekend dat de decentralisaties die naar gemeente plaats zouden gaan vinden via de Participatiewet, de Wet op de Jeugdzorg en de AWBZ gepaard zouden gaan met een korting op de budgetten vanuit het Rijk. Via het coalitieakkoord is daarom een buffer van € 20 mln (naast het weerstandvermogen) aangelegd om mogelijke financiële tegenvallers op te vangen. Het is momenteel nog niet mogelijk een concrete inschatting te maken of er daadwerkelijke financiële tegenvallers zullen zijn en in welke omvang deze
Jaarverslag 2014 /
92
/ Gemeente Breda
zullen optreden. Wel beginnen de onderstaande ontwikkelingen zich duidelijk af te tekenen, welke ongetwijfeld financiële consequenties zullen hebben voor de periode 2015 en verder. Voor 2015 is het budget voor de nieuwe jeugdtaken nog gebaseerd op het historische verdeelmodel. In de loop van 2015 wordt de methodiek voor de komende jaren (doorrekening op basis van het objectief verdeelmodel) vastgesteld. Het is momenteel nog niet duidelijk of dit een positief of negatief effect heeft op de uitkering aan Breda. De landelijke budgetten zullen echter de komende jaren worden gekort. Dit resulteert in het risico dat de landelijke korting in combinatie met de doorrekening op basis van het objectieve verdeelmodel een negatief financieel effect zal opleveren voor Breda. Breda werkt samen met 9 gemeenten, welke een gezamenlijk budget hebben. Dit budget wordt voor 85% besteed aan zorg (hieronder vallen ook de PGB’s), 10% aan toeleiding en 5% aan algemene kosten. Er is geen sprake van een gemeenschappelijk risicoverevening tussen de 9 gemeenten. De zorg component valt uiteen in zogenaamde verblijfszorg en ambulante zorg. Vooralsnog wordt er van uitgegaan dat de budgetten voldoende zijn, waardoor er dus op dit moment nog geen sprake is van een financieel risico. De ramingen voor 2015 en verder zijn, vanwege de kwaliteit van de aangeleverde bestanden met cliënten die met hun zorgvraag onder de verantwoordelijkheid van de gemeente komen te vallen, nog niet erg betrouwbaar. Vanaf 2016 wordt ook hier een objectief verdeelmodel toegepast. ATEA heeft in het risicoprofiel ten aanzien van participatie bij de begroting rekening gehouden met de effecten van de decentralisaties. Dit heeft geleid tot een stijging in het risicoprofiel welke permanent wordt geactualiseerd. De risico’s zijn meegenomen in het weerstandsvermogen (dus naast de € 20 mln.). Beleidsmaatregelen moeten genomen worden om het budget passend te houden. In de loop van 2014 is bepaald dat ook de budgetten voor beschermd wonen worden gedecentraliseerd. Hierdoor loopt het traject wat achter op de andere decentralisatie opgaven. De budgetten zijn bestemd voor intramurale zorg en voor persoonsgebonden budgetten PGB’s). Deze zijn de resultante van een verdeelmodel dat is gemaakt op basis van een onderzoek naar de realisatie van beschermd wonen in 2013. Dit model blijkt in veel regio’s, waaronder Breda, te weinig beschikbare middelen op te leveren. Op dit moment wordt daarom een nieuw verdeelmodel uitgewerkt, dat gaat gelden voor 2016. Tevens neemt VWS een besluit over het macrobudget voor 2015 op basis van de realisatiecijfers van 2014. De verwachting is dat het bedrag voor 2015 hierdoor (iets) hoger uitkomt dan nu is bepaald. De instellingen voor intramurale zorg hebben inmiddels een definitieve beschikking ontvangen op hun subsidieaanvraag. Breda heeft ervoor gekozen binnen het beschikbare budget te blijven en heeft het tarief vastgesteld op 82 % van het Nza-tarief 2014. De consequenties hiervan voor de zorg zullen in de komende maanden duidelijk worden. Onduidelijk is of er voldoende sturingsmiddelen beschikbaar zijn, terwijl er voor de PGB-uitgaven sprake is van een openeinderegeling. De PGB-uitgaven lijken op basis van een eerste bestandsanalyse lager uit te komen dan het beschikbare budget. Hier ligt vooralsnog geen risico, maar het betreft wel een aandachtsgebied voor 2015. Het objectieve verdeelmodel voor de uitkering uit de Wet Werk en Bijstand is ongunstig voor Breda. In 2015 wordt een korting toegepast die oploopt richting 2018. Dit wordt veroorzaakt doordat het budget steeds meer gebaseerd is op het objectief model en minder op historische gegevens. Er is momenteel kritiek op het gehanteerde model en na 2017 is er een evaluatiemoment. Er wordt gewerkt aan een verbetering en dat kan leiden tot een herziening. Breda loopt, net als elke andere gemeente, voor 2015 een maximaal risico van 10%. Is het tekort groter dan springt de Rijksoverheid bij. Naast deze budgettaire risico’s is er ook nog een risico op nieuwe instroom. In 2015 wordt een plan uitgewerkt om te komen tot
Jaarverslag 2014 /
93
/ Gemeente Breda
een sluitend meerjarenperspectief voor de inzet van de middelen vanuit de Wet Bundeling van Uitkeringen Inkomensvoorziening aan gemeenten (BUIG), het Participatiebudget en de Sociale Werkvoorziening. Besluitvorming hierover vindt plaats bij de Voorjaarsnota 2015. Over de tijdshorizon van 4 jaar wordt rekening gehouden met een aanzienlijk financieel risico. Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS): De onderhandelingen met Wonen Breburg hierover lopen nog. Het risico bestaat dat de gemeente alsnog een bedrag ter compensatie van de renteconversie zal moeten uitkeren bestaat nog steeds. De omvang van het financiële risico is afgenomen naar € 0,7 mln. De kans van optreden wordt geschat op: 50-70%. Verbonden partijen: Het overdragen van taken aan, maar ook financiële relaties met verbonden partijen vormen mogelijk een risico in de toekomst (bijvoorbeeld RUD, Regionale Belasting Samenwerking, GGD, Gemeenschappelijke Regelingen, etc.). De omvang van het mogelijke financiële risico en de te nemen beheersmaatregelen zijn op moment nog onvoldoende te kwantificeren c.q. in beeld te brengen. Het zelfde geld voor de kans van optreden. Financiële positie culturele instellingen: De culturele infrastructuur c.q. bestel van Breda staat onder druk. De instellingen die gesubsidieerd worden in de culturele hoofdstructuur staan voor financiële uitdagingen, met name MOTI, Podium Bloos en MEZZ. Niet vanwege minder gemeentelijke subsidie maar als gevolg van afnemende bezoekersaantallen en het wegvallen van subsidie van derden (Rijk en Provincie). De gemeentelijke subsidie wordt overwegend ingezet voor personele lasten en huur van culturele voorzieningen / panden. De jaarlijkse indexering die niet wordt vergoed in de gemeentelijke subsidie is daarmee een extra knelpunt voor de instellingen. In 2014 is een financieel probleem van Podium Bloos als gevolg van het wegvallen van de middelen van het consortium en tegenvallende inkomsten opgelost. Ten aanzien van MOTI en Breda’s Museum is het college akkoord met samenvoeging van de beide organisaties zowel inhoudelijk als financieel. Samenwerking, verbreding en nieuwe vormen van presentatie en de zichtbaarheid van cultuur, is de opgave van de stad en de culturele ondernemers in de stad. De vastgestelde structuurvisie en visie op de binnenstad bieden de kapstok voor een nadere focus van cultuur, met als speerpunten beeldcultuur en erfgoed. Een (blijvende) financiële impuls op evenementen (waaronder Cultuur), als ook de herbevestiging van de culturele hoofdstructuur en de impulsen aan cultuureducatie en participatie via het cultuurfonds, zijn van belang voor behoud van culturele identiteit van de stad. In 2014 is een start gemaakt met de actualisatie van het cultuurbeleid waarin de financiële aandachtspunten worden meegenomen. Er dient in 2015 een herijking van alle financiële middelen in relatie tot cultuur plaats te vinden, inclusief de financiële positie van de culturele instellingen.
Jaarverslag 2014 /
94
/ Gemeente Breda
TAAKVELD 5 | DIENSTVERLENING AAN DE BURGERS [A] VISIE (WAT WILDEN WE BEREIKEN?) We leveren topdienstverlening aan inwoners en ondernemers. In de eerste plaats door een betrouwbare partner te zijn, die snel en adequaat handelt vanuit een attitude die uitgaat van mogelijkheden en niet van beperkingen. Deze topdienstverlening heeft als speerpunten de houding en gedrag van ambtenaren; de telefonische bereikbaarheid, het optimaliseren van bedrijfsprocessen en het doorvoeren van digitale verbeteringen. En tegelijkertijd maken we ook werk van het verbeteren van dienstverlening door het afschaffen of sterk vereenvoudigen van regeltjes. Op die wijze nemen wij barrières weg voor burgers en ondernemers. Op die wijze bevorderen wij een verantwoordelijke samenleving in een veilige en leefbare stad, waarin mensen prettig en vanuit de eigen kracht samen leven. Een samenleving waarin iedereen kan meedoen, autonoom en zelfredzaam, maar ook een samenleving waarin oneigenlijk gebruik en misbruik van regelgeving worden tegengegaan. Mensen die er niet in slagen om op eigen kracht deel te nemen kunnen op ondersteuning rekenen. CONTEXT Dienstverlening is dynamisch. Gemeentelijke taken komen er bij, en gemeentelijke taken worden elders belegd. Daarnaast staat het rijksbeleid in het teken van overdracht van taken naar de gemeente toe. Landelijk is tevens de huidige financiële crisis van grote invloed, zowel op onze klanten als op de beschikbare middelen om hen te ondersteunen. [B] DOELSTELLINGEN (WAT HEBBEN WE DAAR VOOR GEDAAN?) Concrete doelen Een optimale en kostendekkende dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen. Dit wordt onder andere vormgegeven door middel van:
• • • • • •
Dienstverlening aan balies
• •
Toekennen bijzondere bijstand gebaseerd op de Wet Werk en Bijstand
Registraties van basisgegevens De uitvoering van de WOZ Vergunningverlening Toezicht en handhaving Toekennen voorzieningen Ondersteuning
gebaseerd
op
de
Wet
Maatschappelijke
Schuldhulpverlening
maatschappelijk effect INDICATOR Klanttevredenheid van bedrijven en instellingen.
burgers,
beleidsresultaat INDICATOR Werken op afspraak (balies Stadskantoor). Antwoord in eerste klantcontact. Tijdige bezwaar- en beroepschriftenafhandeling. Bevredigende klachtafhandeling. Tijdige afhandeling aanvragen omgevingsvergunning en overige vergunningen. Tijdige afhandeling aanvragen voorzieningen Wmo
STREEFWAARDE Rapportcijfer 7
GEREALISEERD Kredietbank West-Brabant: 6,7 *1 Publieksservice (afdeling Balie): 7,9
STREEFWAARDE 60%
GEREALISEERD 62,5%
80% 95%
82% 53% *2
95% 95%
93% *3 92% *4
95%
83% *5
Jaarverslag 2014 /
95
/ Gemeente Breda
beleidsresultaat INDICATOR Tijdige afhandeling aanvragen leerlingenvervoer Tijdig aanmeldgesprek/analyse van crisissituatie bij mogelijk klanten van Kredietbank Tijdige analyse van schuldsituatie bij nieuwe klanten van Kredietbank. Percentage schuldhulpverlening met positief resultaat afgewerkt. Halen van de afspraken en doelstellingen zoals vastgelegd in het toezichtprogramma.
STREEFWAARDE 95%
GEREALISEERD
Binnen maximaal 3 dagen na melding 95%
50% *7
Binnen maximaal 4 weken na melding 95%. 70% met positief resultaat afgewerkt. Behoudens nieuwe wensen ontstaan na het vaststellen van het toezichtprogramma, 90-95% van de afgesproken aantallen halen.
93% *8
90%
98,1%
90% 95%
89,7% (incl. langdurigheidstoeslag 90,1%) 99,5%
95% 95% 95% 95%
96% 98% 99% 100%
99% *6
88% *9
*10
Tijdige afhandeling aanvragen:
• Algemene bijstand • Bijzondere bijstand • Langdurigheidstoeslag Tijdige registratie BAG. Tijdige afhandeling terugmeldingen. Tijdige herwaardering gereed. Beschikbaarheid basisgegevens BAG en WOZ voor afnemers (inzage- en terugmeldvoorziening).
*1) Klanttevredenheid Kredietbank West-Brabant In 2014 is enkel de klanttevredenheid van de burgers gemeten en niet van bedrijven en instellingen. Dit is wel een wens voor in de (nabije) toekomst, maar er is voor gekozen om eerst de focus te leggen op de doorontwikkeling van het klanttevredenheidsonderzoek voor burgers. Het resultaat is onder de norm. Dit is enerzijds te verklaren door lange wachttijden. Op het aspect ‘afhandelingstermijn’ scoort de Kredietbank in 2014 een 5,1. Op de andere gebieden scoort de kredietbank ruim voldoende. Enkel telefonische bereikbaarheid ligt met een 6,9 een fractie onder de norm. Daarnaast is de Kredietbank per 2014 overgegaan op een nieuwe systematiek van klanttevredenheidsonderzoek. Tot 2014 werd gebruik gemaakt van telefonische enquêtering. Dit was enerzijds kostbaar en anderzijds gaf dit slechts eens per jaar een resultaat. Daarom is besloten over te gaan op digitale bevraging van onze klanten ongeveer direct na beëindiging van het traject. Hierdoor is de respons lager dan de voorgaande jaren. Daarnaast is het via internet laagdrempeliger om (zeer) kritisch te zijn en lagere rapportcijfers te geven.
*2) Tijdige bezwaar-en beroepschriftenafhandeling De economische crisis heeft een grotere toestroom bezwaarschriften Wet werk en bijstand met zich meegebracht dan de bezetting aankon. In 2014 is de bezetting kwantitatief en kwalitatief op peil gebracht. Dat betekent dat we het jaar hebben afgesloten met acceptabele doorlooptijden. Het jaargemiddelde blijft daarmee echter toch onder de gestelde norm. Niettemin is nu de oorzaak van de vertraging weggenomen.
*3) Bevredigende klachtafhandeling We spreken van een bevredigende afhandeling van bejegeningsklachten indien een klacht door de ambtelijke organisatie naar tevredenheid van de klager is afgerond, waardoor deze de klacht niet verder escaleert richting de Commissie Ombudsman. Dat is in 2014 in 93% van de ingediende bejegeningsklachten gelukt.Ter aanvulling: in 4% van de ingediende bejegeningsklachten oordeelde de commissie Ombudsman dat de bejegeningsklacht ten dele gegrond was.
Jaarverslag 2014 /
96
/ Gemeente Breda
*4) Tijdige afhandeling aanvragen omgevingsvergunning en overige vergunningen. Over 2014 is een bredere spreiding in de afhandeling te zien; voor een aantal vergunningen is meer tijd nodig gebleken. Het betrof aanvragen waarbij aanvragers in het aanvraagproces meer begeleiding nodig hadden; in plaats van een vergunning buiten behandeling te stellen omdat gegevens ontbraken hebben we aanvragers in de gelegenheid gesteld gegevens aan te vullen.
*5) Tijdige afhandeling aanvragen voorzieningen Wmo Ondanks de extra taken die door de decentralisatie naar de gemeente zijn gegaan en de opgave de wijkteams in korte tijd in te richten, is het gelukt niemand tussen wal en schip te laten raken. Vanuit het belang dat de overgang voor klanten goed zou verlopen werd tegelijkertijd veel werk gestopt in o.a. informatievoorziening aan klanten en PGB houders voorbereiden op de administratieve wijzigingen (uitbetaling via het SVB). Deze acties hadden effect want in het najaar nam het aantal aanvragen ineens toe. Voorrang werd gegeven aan de urgente aanvragen en het bieden van zorg daar waar niet duidelijk was of de financiering door de gemeente of zorgverzekeraar moet plaatsvinden. Extra capaciteit werd ingezet om de grotere toestroom te verwerken. De introductie van de nieuwe medewerkers bleek ook een groter tijdsbeslag (capaciteit) te vragen. Een aantal zaken duurde door de inwerkperiode van het wijkteam wat langer. De behandeltijd duurde gemiddeld 5 weken, wat ruim binnen de wettelijke norm van 8 weken is. Voor 2015 streven we ernaar, dat 99% gehaald wordt.
*6)Tijdige afhandeling aanvragen leerlingenvervoer Gemiddeld hebben aanvragers de beschikking binnen 5 tot 6 weken in huis.
*7) Tijdig aanmeldgesprek/analyse van crisissituatie bij mogelijk klanten van Kredietbank De gemiddelde afhandelingstermijn is 6 dagen in plaats van 3. Enige relativering is hier wel op z’n plaats: gedurende 2014 hebben 9 mensen zich met crisis bij de gemeente aangemeld en ondanks de langere termijn is dit nimmer geëscaleerd als gevolg hiervan.
*8) Tijdige analyse van schuldsituatie bij nieuwe klanten van Kredietbank In 2014 zijn er 1458 aanmeldingen geweest voor schuldhulpverlening. Daarvan hebben 1349 mensen tijdig een aanmeldgesprek gehad waarin de hulpvraag werd verduidelijkt.
*9) Percentage schuldhulpverlening met positief resultaat afgewerkt. Als de Kredietbank start met het opzetten van een schuldregeling kan zij klanten in 88% van de gevallen een perspectief op een schuldenvrije toekomst bieden. Dit kan middels een minnelijke schuldregeling uitgevoerd door de kredietbank of middels een doorverwijzing naar het wettelijke traject waar na drie jaar een schone lei verkregen kan worden.
*10) Toezichtsprogramma De voor het jaar 2014 geformuleerde doelstelling (indicator en streefwaarde) is niet gerealiseerd. De oorzaak hiervoor is onderbezetting, c.q. te weinig personele capaciteit om de taken (goed) te kunnen uitvoeren. Bij het opstellen van het Programma toezicht en handhaving 2015 en verder zal hier rekening mee worden gehouden.
Jaarverslag 2014 /
97
/ Gemeente Breda
Activiteiten begroot
• De
ambitie om de dienstverlening aan inwoners en ondernemers te verbeteren wordt vorm gegeven via twee lijnen; de lijn van het afschaffen of vereenvoudigen van regels daar waar mogelijk, en de lijn van het werken aan een topdienstverlening door de uitvoeringsorganisatie te verbeteren. In het kader van deze eerste lijn wordt werk gemaakt van deregulering. Rondom regels die moeten blijven bestaan is het van belang dat Breda deze regels naleeft met een hoogwaardig niveau van klangerichtheid. Dit wordt topdienstverlening genoemd, met als speerpunten; houding en gedrag van ambtenaren (een ja-mits mentaliteit), telefonische bereikbaarheid, optimaliseren van bedrijfsprocessen en het doorvoeren van digitale verbeteringen.
werkelijk Deels gerealiseerd
• Uitontwikkelen
Deels gerealiseerd
• Het
Gerealiseerd
• Opstellen
Deels gerealiseerd
• Het behandelen van aanvragen om voorzieningen Wmo. • Behandelen van aanvragen schuldhulpverlening, beheer
Gerealiseerd
van een stelsel van basisregistraties, inclusief een inzage- en terumeldvoorziening waarmee gebruik van basisgegevens bevorderd gaat worden. verlenen van vergunningen op basis van bestaande wetten en verordeningen. en uitvoeren van het toezichtsprogramma (Handhaven).
Gerealiseerd
van inkomens van burgers die daartoe niet zelf in staat zijn en het op maatschappelijk verantwoorde wijze verstrekken van consumptief krediet.
• Het
Gerealiseerd
• (Verder) ontwikkelen regionale samenwerking. • Het behandelen van binnenkomende klachten
Deels gerealiseerd
behandelen van aanvragen voor algemene en bijzondere bijstand en langdurigheidstoeslagen.
en bezwaarschriften alsmede het vertegenwoordigen van de gemeente bij beroepszaken.
Gerealiseerd
[C] BESCHIKBARE MIDDELEN (WAT HEEFT HET GEKOST?) (bedragen x € 1.000)
tableCell
EXPLOITATIE EN MUTATIES IN RESERVES
BEGROTING 2014 NA WIJZIGINGEN
BEGROTING 2014
JAARREKENING 2014
saldo
Lasten
49.689
64.140
64.672
-532
Baten
22.082
21.121
24.345
-3.224
Saldo lasten -/- baten
27.607
43.019
40.327
2.693
tablec
Mutaties reserves
0
-3.158
-3.158
0
Tablec
Saldo reservesmu
-27.607
-46.177
-43.485
2.693
Jaarverslag 2014 /
98
/ Gemeente Breda
Toelichting exploitatie (op hoofdlijnen) Het resultaat van het taakveld Dienstverlening aan de Burger bedraagt per saldo € 2,7 miljoen positief. Hieronder worden de belangrijkste afwijkingen toegelicht. Wmo Het resultaat op de Wmo voorzieningen is € 1,7 miljoen positief. In 2014 is de kanteling volop in gang gezet door samen met aanvragers van voorzieningen aan de keukentafel te praten over wat echt nodig is, waardoor de uitgaven zijn afgenomen. Tevens zijn er bij de diverse aanbieders van woon-en verplaatsingsvoorzieningen scherpe tarieven bedongen bij de aanbesteding 2013, waarvan het effect in 2014 volledig zichtbaar is geworden. Bouwleges Het tekort op bouwleges is lager dan het bedrag waarmee in de begroting rekening is gehouden. Hield men rekening met een tekort van € 0,485 miljoen, in werkelijkheid is er een tekort van € 0,017 miljoen (is saldo lasten/baten). Dit positieve resultaat wordt vooral veroorzaakt doordat de opbrengst bouwleges € 0,49 miljoen hoger is uitgevallen dan begroot. Dit door een positievere nieuwe instroom van aanvragen dan eerder verwacht. Reserves gerelateerd aan taakveld (bedragen x € 1.000 ) STAND 1-1-2014
RESERVES
MUTATIES IN 2014
STAND 31-12-2014
Reserve Wmo/Zorgfonds
0
3.158
3.158
Totaal reserves
0
3.158
3.158
Toelichting reserves (op hoofdlijnen) Conform begroting 2014 is de onderuitnutting Wmo gestort in de reserve Wmo/ Zorgfonds. In eerste instantie een bedrag van € 2,0 miljoen en later als gevolg van een verhoging van de integratieuitkering Wmo is hier een bedrag van € 1,2 miljoen aan toegevoegd. Investeringen gerelateerd aan taakveld
Bedrijfsmiddelen
904
320
-16
600
600
(voormalige) GOG reserve
476
2
456
18
18
Businesscase Dienstverlening
166
0
166
0
Basisregistraties
156
6
0
150
150
90
0
90
1.793
328
696
768
768
Stroomvoorziening Kermissen Totaal
Jaarverslag 2014 /
99
/ Gemeente Breda
2017
2016
2015
Nog af te wikkelen tov Begroting 2014
Vrijval in 2014
Werkelijke uitgaven 2014
Omschrijving
Totaal begroot 2014
(bedragen x € 1.000 )
Toelichting investeringen (op hoofdlijnen) Bedrijfsmiddelen De kredieten voor bedrijfsmiddelen worden aangewend voor onder andere investeringen Informatie- en Automatiseringsplan (met name software) en aanschaf materieel. Investeringen die in 2014 niet in uitvoering zijn gekomen, schuiven door naar 2015. Voormalige GOG-reserve Door een vertraging in de invoering van nieuwe wet- en regelgeving is het bedrag wat gereserveerd was voor de mordernisering GBA nog niet in uitvoering gekomen. Het bedrag wat is meegenomen als vrijval is opgenomen in het gemeentelijk meerjareninvesteringsplan. Businesscase Dienstverlening De Businesscase maakt sinds 2014 onderdeel uit van de reguliere bedrijfsprocessen. Het resterend investeringsvolume is niet meer nodig en daarom meegenomen als vrijval. [D] RISICO'S Lagere opbrengst bouwleges Al enkele jaren vertoont de begroting een tekort op bouwleges. In 2014 is het tekort minimaal. De verwachting is dat de bouwproductie zich in 2015 licht zal herstellen. Voor 2015 wordt nog een beperkt tekort verwacht. Hierbij zorgen de wijziging van de regels voor vergunningsvrij bouwen en de veranderde wetgeving met private kwaliteitsborging voor een extra onzekere dimensie. Wmo Het risico Wmo is vooralsnog afgedekt door de aanwezigheid van de reserve Wmo/ Zorgfonds. Economische crisis Het aantal burgers dat door de economische crisis in de problemen komt en een beroep doet op de gemeente stijgt. Hierbij gaat het vooral om een stijging in aanvragen levensonderhoud (bijstand), verzoeken tot bijzondere bijstand (armoedebeleid) en schuldhulpverlening. De economische crisis werkt dus ook door op de werkvoorraden van gemeentelijke organisatie. De uitvoeringskosten van onze wettelijke taken zijn dus mede afhankelijk van het verdere verloop van de economische crisis. Het mogelijke nadelige effect op het bedrijfsvoeringresultaat minimaliseren we door zoveel mogelijk te werken met flexibele schillen in de uitvoeringsorganisatie.
Jaarverslag 2014 /
100
/ Gemeente Breda
TAAKVELD 6 | VEILIGHEID EN BESTUUR [A] VISIE (WAT WILDEN WE BEREIKEN?) Het taakveld Veiligheid en Bestuur bestaat uit 2 beleidsvelden:
• •
Veiligheid Gemeentebestuur.
Deze beleidsvelden zijn hieronder nader uitgewerkt. Na de uitwerking van de beleidsvelden vindt het u het financieel beeld van het taakveld als geheel. Veiligheid Missie De gemeente werkt samen met haar partners aan een prettige woon- en werkstad: het veilig zijn van en in de stad is onderdeel én randvoorwaarde voor die prettige woon-, werk- en leefmilieus. De missie van de gemeente Breda op het terrein van veiligheid luidt dan ook: “Breda versterkt samen met partners de veiligheid van de stad en het veiligheidsgevoel van haar inwoners en bezoekers zodat het er goed toeven is”. In het jaarplan 2013 is aangegeven dat er voor is gekozen om zowel in 2013 als in 2014 voort te borduren op het meerjarenprogramma Veiligheid 2009-2012 en de daarin genoemde thema’s en de redenen daarvoor benoemd. De thema’s zijn nog steeds de actuele veiligheidsthema’s en sluiten aan bij het door de VNG vastgestelde kernbeleid veiligheid. Accentverschillen zijn er uiteraard maar die worden in de jaarplannen benoemd. In 2014 is het thema Veiligheid in de binnenstad vervangen door het thema Geweld. Eind 2014 is het nieuwe meerjarenprogramma Veiligheid 2015-2018 vastgesteld. Hierin is een onderscheid aangebracht in het goed toeven in de huiselijke haard, goed toeven in de openbare ruimte, wijken en buurten en goed toeven in de bredere context. Op basis van deze thema's zijn maatschappelijke doelen vastgesteld. Wat willen we bereiken ?
•
Afname van jongerenoverlast en jeugdcriminaliteit: Overlast veroorzaakt door met name criminele jongeren vermindert de komende jaren.
•
Veilige wijken: Burgers voelen zich veilig in hun eigen woonomgeving.
•
Geweld Bewoners en bezoekers van Breda wonen en recreëren veilig in de binnenstad van Breda. Ook ondernemers voelen zich er veilig.
•
Veilige bedrijven. Zowel de bedrijventerreinen als de winkelcentra zijn veilig voor de ondernemer en de bezoekers.
•
Optimaal functionerende crisisbeheersing en rampenbestrijding. De crisisbeheersing en rampenbestrijding functioneert optimaal en voldoet aan de Wet Veiligheidsrisico’s.
•
Een integere samenleving. Breda streeft naar een onaangetast maatschappelijk bestel en rechtsorde. De vermenging tussen onderwereld en bovenwereld wordt zoveel mogelijk voorkomen.
Gemeentebestuur Missie. In 2014 is een nieuw coalitieakkoord Ruimte en Verbinding opgesteld dat de basis vormt voor de bestuursperiode 2014-2018.
Jaarverslag 2014 /
101
/ Gemeente Breda
Het gemeentebestuur wil toewerken naar een grote mate van verbondenheid tussen en met de inwoners. Daarbij staat een warme, open en transparante bestuursstijl voorop. Deze bestuursstijl draagt er aan bij dat bewoners, bedrijven en instellingen de komende jaren alle ruimte wordt geboden om samen te werken aan een sterk en verbindend Breda. Wat willen we bereiken ? De gemeentelijke overheid opereert als een betrouwbare partner: integer en transparant door burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties tijdig, adequaat en volledig te informeren en hen te betrekken bij beleidsontwikkeling en uitvoering. Veiligheid
Wat gaan we ervoor doen? Prestatie-indicatoren Opstellen en uitvoeren plan van aanpak criminele en overlastgevende jeugdgroepen
speerpunten 1. Jeugdoverlast
Wat willen we bereiken? Effect-indicatoren Ervaren jeugd-overlast eigen buurt Aantal meldingen jongerenoverlast
2.
Veilige Wijken:
a.
Woninginbraken:
b. 3.
Veiligheid eigen buurt Geweld:
a.
Overvallen
b.
Straatroven
4.
Winkeldiefstallen en bedrijfsinbraken
5.
Middelen 2014 (bedragen x € 1.000 Begr. Werk. Lasten Lasten
8%
≤
928
≤ 860 (860)*
in
Opstellen en uitvoeren plan van aanpak WOSdelicten Aantal buurtpreventieprojecten:35
Aantal aangiften woninginbraken
1.400
-10%
Onveiligheidsgevoel eigen buurt
24%
≤ 200 (200)*
Opstellen en uitvoeren plan van aanpak WOSdelicten Opstellen en uitvoeren plan van aanpak WOSdelicten Uitvoeren maatregelen KVO-gebieden en uitbreiden KVO-trajecten
Drugsoverlast
Aantal overval
aangiften
26
-5%
Aantal straatroof
aangiften
97
-5%
Aantal aangiften winkeldiefstal
607
-10%
Aantal aangiften bedrijfsinbraak Aantal meldingen drugsoverlast
303
-10%
269
<
Totaal
* -
415 (415)*
60 (60)* 281 (281)* 1.970
Bedragen tussen haken : Volledig Beïnvloedbaar. Volledig beïnvloedbaar : er is geen wettelijke plicht Beperkt beïnvloedbaar : er is een wettelijke plicht met beleidsvrijheid Niet beïnvloedbaar : er is een wettelijke plicht zonder beleidsvrijheid
De exacte toedeling van de middelen per speerpunt is eerst bij het opstellen van het definitieve jaarplan geschied.
Jaarverslag 2014 /
102
/ Gemeente Breda
Jongeren Veilige wijken Bedrijvigheid Crisisbeheersing en risico's Integere samenleving Overigen Crisismanagement
415 1.210 60 90 281 75 81
316 1.457 29 54 424 6 60
Totaal
2.210
2.343
In hoeverre de hierboven benoemde speerpunten zijn bereikt wordt duidelijk in de veiligheidsmonitor 2015. Daarin worden de cijfers opgenomen over 2014 en in de veiligheidsmonitor 2016 wordt weer nieuwe informatie verschaft ten aanzien van de beleving van jongerenoverlast, onveiligheidsgevoel in de eigen buurt en omgeving en aantal meldingen drugsoverlast. Bij de vaststelling van de jaarschijf 2015 is de verkorte veiligheidsmonitor gebruikt. De ervaren jeugdoverlast in de buurt is de afgelopen jaren gedaald. Eind 2013 is de ervaring met jongerenoverlast gemeten. Deze bleek toen te zijn toegenomen als gevolg van een verhoogde bereidheid tot melden. In 2015 wordt dit opnieuw gemeten. Woninginbraken zijn met 30% gedaald in Breda. Ook is er een daling waar te nemen van het aantal straatroven. Het aantal overvallen blijft gelijk in 2014. Er is veel geïnvesteerd in de aanpak van drugshandel. Het aantal misdrijven is licht gedaald en het aantal verdachten van drugshandel is gestegen. Gemeentebestuur Naast de uitwerking van de politieke prioriteiten zoals opgenomen in het collegeprogramma geeft de begroting in totaliteit inzicht in de doelstellingen op alle gebieden waarop de gemeentelijke overheid een taak heeft. [B] DOELSTELLINGEN (WAT HEBBEN WE DAAR VOOR GEDAAN?) Veiligheid
Georganiseerde criminaliteit en drugs. De aanpak van criminaliteit en overlast door drugshandel en –gebruik blijft een belangrijk speerpunt. Drugshandel blijkt in onze regio als motor te fungeren voor veel vermogenscriminaliteit. Dat vraagt om een aanpak van de criminele infrastructuur. De aanpak van de georganiseerde misdaad komt, mede hierdoor, steeds pregnanter in beeld. Dit vereist ook en steeds meer een bestuurlijke bijdrage en een bovenregionale samenwerking. Hierbij trekken de Brabantse steden gezamenlijk op met ministerie, politie, OM en Belastingdienst. Versterking van de informatiepositie en het bestuurlijk instrumentarium blijven hierin belangrijke speerpunten.
Wijkveiligheid. Hoewel de samenwerking op steeds grotere schaal plaatsvindt, blijft de aandacht vooral gericht op de buurt, de wijk en het dorp, op de plaatsen dus waar het leven zich concreet afspeelt. Vijf stadsmariniers sturen op samenwerking en resultaten. Samen met bewoners realiseren ze uitbreiding over de stad van buurtpreventieprojecten en sturen ze op toezicht in de wijk. De uitvoering van handhavingsacties is geïntegreerd in één multidisciplinair team.
Jaarverslag 2014 /
103
/ Gemeente Breda
Crisisbeheersing en externe veiligheid. In het nieuw regionaal beleidsplan ligt het accent op samenwerking, zowel tussen de hulpverleningsdiensten, als met andere veiligheidsregio’s en met de burger. Het toezicht op risicobedrijven en het vergroten van de zelfredzaamheid van particulieren krijgt een prominente plaats in de aanpak voor de komende jaren.
Organisatie politie. De organisatie van de politie is ingrijpend veranderd. De huidige regionale korpsen hebben plaatsgemaakt voor een tiental landelijk aangestuurde politiegebieden. Dit leidt tot schaalvergroting in de samenwerking met de politie en andere gemeenten. Gemeentebestuur In een apart document is verantwoording afgelegd over de bestuursperiode 20102014. Dit jaarverslag is de verantwoording van het eerste begrotingsjaar in deze bestuursperiode. Bijzondere ontwikkelingen Na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2014 is de gemeenteraad in nieuwe samenstelling geïnstalleerd. Hierna is een nieuwe coalitie gevormd en een nieuw college van Burgemeester en Wethouders benoemd. Per 1 december 2014 is burgemeester Van der Velden teruggetreden. De bevoegdheden van de burgemeester zijn sindsdien overgedragen aan waarnemend burgemeester Bergkamp. Ook gemeentesecretaris Meulenbroek is op 1 december teruggetreden. Per die datum is hij als concerncontroller benoemd. De loco-secretaris is sindsdien in functie als gemeentesecretaris a.i.
[C] BESCHIKBARE MIDDELEN (WAT HEEFT HET GEKOST?) (bedragen x € 1.000)
tableCell
EXPLOITATIE EN MUTATIES IN RESERVES
BEGROTING 2014
BEGROTING 2014 NA WIJZIGINGEN
JAARREKENING 2014
saldo
Lasten
22.984
22.966
22.312
654
Baten
343
425
457
-32
22.640
22.541
21.855
686
-22.640
-22.541
-21.855
686
Saldo lasten -/- baten tablec
Mutaties reserves
Tablec
Saldo reservesmu
Toelichting exploitatie (op hoofdlijnen) Het voordelig resultaat over 2014 voor het taakveld Bestuur en Veiligheid beloopt € 686.000. Een korte toelichting per taakveldspecificatie: Raad, raadscommissies en griffie: Naast een te hoge raming van de vergoedingen voor de raadsleden, werd een deel van de fractievergoedingen terugontvangen hetgeen tot een voordelig resultaat heeft geleid van € 58.000;
Jaarverslag 2014 /
104
/ Gemeente Breda
Brandweer: Het terug ontvangen aandeel in het voordelig jaarrekeningresultaat 2012 van de Veiligheidsregio Midden-West Brabant ging grotendeels verloren door de nafacturering van kosten verband houdend met de ultimo 2013 door Breda in eigendom overgedragen kazernes. Het voordelig resultaat bleef daardoor steken op € 84.000; Rekenkamer: Door het niet benutten van het budget voor onderzoekskosten derden en lagere personeelskosten ontstond hier een voordelig resultaat van € 46.000; Preventie en bestrijding criminaliteit: Het nadelig resultaat van € 159.000 wordt hier voornamelijk veroorzaakt door de extra kosten van toezicht AZC, welke slechts voor een deel zijn vergoed en door de kosten van de aanleg bekabeling voor cameratoezicht op het nieuwe station welke in geen enkele begroting waren voorzien. De niet geraamde rijkssubsidie in het kader van het terugdringen van woninginbraken, overvallen en straatroven (WOS) is volledig benut. Bestuursondersteuning: Het hier behaalde voordeel van € 207.000 is geheel terug te leiden naar een aantal vacatures wat het gehele jaar heeft opengestaan. College: In eerste instantie leidde de wisseling van het college en het afscheid van de burgemeester tot hogere lasten. Te denken valt hierbij aan scholing en opleiding, wkr, representatiekosten e.d. Eerst bij het bekend worden van de uitkomsten van de actuariële berekeningen in december bleek er voor de geraamde storting in de Voorziening Appa bijna € 700.000 minder benodigd. Hierdoor sloeg het nadeel om in een voordeel van € 349.000. Voorzieningen gerelateerd aan taakveld (bedragen x € 1.000 ) STAND 1-1-2014
Voorzieningen
MUTATIES IN 2014
STAND 31-12-2014
Voorziening wet AppA
7.674
-534
7.140
Totaal voorzieningen
7.674
-534
7.140
Toelichting voorzieningen (op hoofdlijnen) De voorziening wet AppA is in 2013 op het vereiste niveau gebracht door middel van een eenmalige dotatie uit het rekeningresultaat over 2012 van € 4.700.000. Voor 2014 zijn de lopende betalingsverplichtingen onttrokken en is het niveau aangevuld tot het bedrag van de actuariële berekeningen per 1-12015, inclusief de wachtgeldverplichtingen van de 3 in april 2014 terug getreden wethouders.
Jaarverslag 2014 /
105
/ Gemeente Breda
Investeringen gerelateerd aan taakveld
Conferentiesysteem
Totaal
53
63
-10
0
53
63
-10
0
Toelichting investeringen (op hoofdlijnen) Midden 2014 is een upgrading doorgevoerd aan het conferentiesysteem in de raadzaal. Doordat een bijdrage werd ontvangen uit middelen welke hiertoe waren gereserveerd binnen het Servicebedrijf is een deel van het toegekende krediet overbodig en kan vrijvallen. [D] RISICO'S De volgende risico’s dienen te worden vermeld:
•
Eventuele toename aantal gewezen wethouders met wachtgeldregeling, kosten per persoon € 285.000 (totaal over periode van 3 jaar en 2maanden maximaal). Risico voor 2014 te ramen op € 125.000;
•
In de meerjarenbegroting van de Veiligheidsregio is de bijdrage voor 2015 € 445.000 hoger dan het geraamde bedrag voor 2014;
•
De gelden voor de vijfde stadsmarinier zijn van 2011 t/m 2014 beschikbaar gesteld door het huidige college. Als met ingang van 2015 deze extra middelen eventueel niet meer beschikbaar gesteld worden, zullen er binnen de voor veiligheid resterende middelen, keuzes gemaakt moeten worden.
Bovengenoemde risico's zijn inmiddels alle drie achterhaald:
• •
de wachtgeldverplichtingen zijn volledig afgedekt binnen de voorziening Appa
•
de extra gelden voor de 5e stadsmarinier zijn door het nieuwe college wederom beschikbaar gesteld.
de toename van de bijdrage aan de VR MWB is in de begroting 2015 e.v. opgevangen
Er zijn geen nieuwe risico's te melden.
Jaarverslag 2014 /
106
/ Gemeente Breda
2017
2016
2015
Nog af te wikkelen tov Begroting 2014
Vrijval in 2014
Werkelijke uitgaven 2014
Omschrijving
Totaal begroot 2014
(bedragen x € 1.000 )
TAAKVELD 7 | ALGEMENE BATEN EN LASTEN [A] VISIE (WAT WILDEN WE BEREIKEN?) In dit taakveld worden de algemene lasten en baten van de gemeente verantwoord, waaronder de algemene uitkering van het Gemeentefonds, de OZBopbrengst, een aantal centrale posten uit de bedrijfsvoering en de verrekeningen met de centrale reserves. CONTEXT Voor de berekeningen van de uitkering uit het Gemeentefonds wordt gebruik gemaakt van de allerlaatste (gepubliceerde) informatie van het rijk. Zodra meer bekend is over verdere invulling van rijksbezuinigingen en de effecten hiervan op de Gemeentefondsuitkering zal dit aan de raad worden gerapporteerd. [B] DOELSTELLINGEN (WAT HEBBEN WE DAAR VOOR GEDAAN?) In dit taakveld worden geen doelstellingen beschreven. [C] BESCHIKBARE MIDDELEN (WAT HEEFT HET GEKOST?) (bedragen x € 1.000)
tableCell
EXPLOITATIE EN MUTATIES IN RESERVES
BEGROTING 2014
BEGROTING 2014 NA WIJZIGINGEN
JAARREKENING 2014
saldo
Lasten
49.302
14.661
9.845
4.816
Baten
241.223
243.916
242.779
1.137
-191.920
-229.255
-232.934
3.679
Saldo lasten -/- baten tablec
Mutaties reserves
-7.763
1.619
1.619
0
Tablec
Saldo reservesmu
184.157
230.874
234.553
3.679
Toelichting exploitatie (op hoofdlijnen) Het totaalresultaat van dit taakveld bedraagt € 3,996 miljoen positief. Een belangrijk onderdeel hiervan is het resultaat op de centrale stelposten van € 3,730 miljoen. Dit resultaat bestaat uit een aantal geraamde posten die niet gerealiseerd zijn of niet verdeeld zijn over de taakvelden. Zo heeft in tegenstelling tot voorgaande jaren tussentijds geen compensatie van kapitaallasten aan de diverse taakvelden plaatsgevonden. Hierdoor resteert op dit taakveld de stelpost kapitaallasten, terwijl op andere taakvelden een nadelig effect op het gebied van de dekking van kapitaallasten is ontstaan. Verder wordt de taakstelling van € 1 miljoen gerealiseerd binnen het positieve begrotingssaldo. Een aanvullende storting in de centrale personeelsvoorziening van € 1,0 miljoen heeft plaatsgevonden om deze op het noodzakelijke peil te brengen. Het treasuryresultaat bestaat uit een saldo tussen het totaal van de rentelasten en de doorbelasting daarvan (= de rentebaten). Het renteresultaat bedraagt ruim € 2,1 miljoen en ligt ruim € 1,5 miljoen lager dan bij de Begroting 2014 is geraamd. Binnen dit taakveld is ook het resultaat van het Servicebedrijf verantwoord. Het Servicebedrijf werkt zowel voor de interne organisatie als voor derden. Door terughoudendheid in de uitgaven en een hogere bijdrage van klanten uit de interne en externe organisatie is per saldo een positief resultaat van bijna € 2,8 miljoen behaald. Van de in 2014 eenmalig beschikbare middelen voor de Digitale Gemeente 2018 resteert eind 2014 nog € 0,61 miljoen. Oorzaak is de latere start dan was gepland.
Jaarverslag 2014 /
107
/ Gemeente Breda
Reserves gerelateerd aan taakveld (bedragen x € 1.000 ) STAND 1-1-2014
RESERVES
MUTATIES IN 2014
STAND 31-12-2014
Algemene reserve
53.927
24.001
77.928
Exploitatiereserve
6.429
-3.915
2.514
Begrotingsreserve
7.585
-1.442
6.143
350
-300
50
Investeringsreserve
20.576
-1.405
19.171
Totaal reserves
88.867
16.939
105.806
Centrale bedrijfsreserve
Toelichting reserves (op hoofdlijnen) Binnen dit taakveld worden de reserves verantwoord die niet aan een specifiek ander taakveld gerelateerd zijn. Die zijn namelijk binnen de betreffende taakvelden verantwoord. Het gaat binnen dit taakveld met andere woorden om de 'centrale' reserves. Aan de algemene reserve worden een geplande dotatie en rente toegevoegd. Daarmee wordt de risicopositie, wat deze reserve betreft, op het gewenste peil gebracht. Vanuit de overige reserves worden bedragen aan de begroting toegevoegd. Een deel als algemene middel (begrotingsbeeld), de rest voor specifieke onderwerpen bij verschillende taakvelden. Voorzieningen gerelateerd aan taakveld (bedragen x € 1.000 ) STAND 1-1-2014
Voorzieningen
MUTATIES IN 2014
STAND 31-12-2014
Centrale personeelsvoorziening
4.393
-486
3.907
Totaal voorzieningen
4.393
-486
3.907
Toelichting voorzieningen (op hoofdlijnen) Aan de personeelsvoorziening liggen verplichtingen ten grondslag van voormalig personeel. Als uitwerking van deconcentratie van gebouwenbeheer binnen Taakveld Beheer zijn de centrale onderhoudsvoorziening en de onderhoudsvoorziening voor het stadskantoor in de loop van 2014 overgegaan naar Taakveld 1 Beheer.
Jaarverslag 2014 /
108
/ Gemeente Breda
Investeringen gerelateerd aan taakveld
Servicebedrijf
5.383
2.640
859
1.884
1.510
374
Totaal
5.383
2.640
859
1.884
1.510
374
Toelichting investeringen (op hoofdlijnen) In totaal is er op dit taakveld voor € 2,64 miljoen geïnvesteerd in bedrijfsmiddelen. Meest substantiële investeringen komen voort uit de 1e fase van de nieuwe basiswerkplek (€ 0,62 miljoen), vervanging servers en data-opslag (€ 0,84 miljoen), aanpassing van het netwerk (€ 0,36 miljoen) en vervanging financieel systeem (€ 0,28 miljoen). Het restant betreft het totaal van kleinere vervangingen van bedrijfsmiddelen. Wanneer er geen restverplichtingen bestaan komen restantinvesteringen te vervallen. [D] RISICO'S De risico’s van het Servicebedrijf zijn met name bedrijfsvoeringsgerelateerd. Het gaat daarbij met name om de verbreding van de dienstverlening naar partijen buiten de interne organisatie met daarmee samenhangende verhoging van inkomsten. Daarnaast om de lasten waar mogelijk te verlagen om de noodzakelijke kostenreductie te realiseren. Het Servicebedrijf wil door het voeren van acquisitie haar dienstverlening naar de interne en externe klanten consolideren en waar mogelijk uitbreiden om dit te bereiken. Waar het de risico's betreft die zich ten aanzien van de 'algemene lasten en baten' kunnen voordoen worden adequate maatregelen getroffen om de eventuele gevolgen te minimaliseren, dan wel te voorkomen.
Jaarverslag 2014 /
109
/ Gemeente Breda
2017
2016
2015
Nog af te wikkelen tov Begroting 2014
Vrijval in 2014
Werkelijke uitgaven 2014
Omschrijving
Totaal begroot 2014
(bedragen x € 1.000 )
Jaarverslag 2014 /
110
/ Gemeente Breda
> jaarverslag 2014
4
4 DE FINANCIËLE POSITIE PER 31-12-2014 4.1 Inleiding Primair doel van het Jaarverslag 2014 is verantwoordingsinformatie geven over gevoerd beleid en beheer in 2014. Aangezien de Begroting 2014 nog was opgesteld onder verantwoordelijkheid van het toenmalige college, legt het huidige, in de loop van 2014 aangetreden, college verantwoording af over de door het voorgaande college geformuleerde ambities en activiteiten en de voor 2014 relevante onderdelen uit het huidige coalitieprogramma. Naast het algemeen beeld over de financiële positie zijn in dit hoofdstuk ook de diverse paragrafen opgenomen. Deze gaan op onderdelen uitgebreider in en lichten de financiële positie toe vanuit een andere insteek.
4.2 Het rekeningresultaat in 2014 Het jaar 2014 sluit met een positief resultaat van € 1,3 miljoen. e
In de 2 Bestuursrapportage 2014 werd een positief resultaat verwacht van € 7,21 miljoen. Met name de volledige storting in de onderhoudsvoorziening voor achterstallig onderhoud in de buitenruimte is de oorzaak van de negatieve e ontwikkeling van het resultaat ten opzichte van de 2 Bestuursrapportage 2014. In paragraaf 6 van dit hoofdstuk worden op hoofdlijnen de afwijkingen toegelicht van het definitieve resultaat ten opzichte van deze prognose. Aan het eind van hoofdstuk 5 staat op hoofdlijnen een toelichting van de onderdelen en de behaalde resultaten. Daarnaast wordt in de overige onderdelen van dit jaarverslag toelichting gegeven op de inhoudelijke en financiële verklaringen.
4.3 De ontwikkeling van weerstandsvermogen
het
risicoprofiel
en
het
Bij de Begroting 2015 is het gemeentebrede risicoprofiel geactualiseerd. Daarbij waren de gekwantificeerde risico's op dat moment ingeschat op € 88 miljoen met een beschikbare weerstandscapaciteit van € 100 miljoen. Het weerstandsvermogen bedroeg op dat moment € 12 miljoen. Een actualisatie van de risico's voor dit jaarverslag leidt tot een benodigde weerstandscapaciteit (bedrag aan risico's) van € 87 miljoen. Om de gevolgen van deze risico's af te dekken is een weerstandscapaciteit nodig. Op basis van een actualisatie is richting de komende jaren een weerstandscapaciteit aanwezig van € 111 miljoen, hetgeen ten opzichte van de raming bij de Begroting 2015 een stijging is. Het weerstandsvermogen, zijnde het verschil tussen de beschikbare en de benodigde weerstandscapaciteit, bedraagt daarmee € 24 miljoen. Geconcludeerd kan worden dat het weerstandsvermogen voor resultaatsbestemming ten opzichte van de Begroting 2015 verder is verbeterd.
4.4 De ontwikkeling van het financieel perspectief Bij de Begroting 2015 is het meerjarenperspectief geactualiseerd. Na vaststelling van de begroting heeft de decembercirculaire van het Rijk over het gemeentefonds een negatieve ontwikkeling te zien gegeven. Na aanbieding van de begroting van 2015 is tevens bekend geworden dat de rijksbijdrage voor de wet BUIG lager wordt vastgesteld. Daarbij is aangegeven dat deze verlaging binnen het meerjarenperspectief zal worden opgevangen. In het algemeen hebben gemeenten momenteel te maken met diverse financiële ontwikkelingen. De decentralisaties vormen daar momenteel een tastbaar voorbeeld van maar ook de doorwerking van het 'groot onderhoud' van het gemeentefonds. Dit geldt uiteraard ook voor Breda.
Jaarverslag 2014 /
113
/ Gemeente Breda
In een snel veranderende omgeving verandert daarmee onze rol als overheid. Dit betekent impliciet dat ook onze financiële mogelijkheden mee moeten veranderen om hier op in te kunnen blijven spelen. Met de decentralisatie is het volume van onze begroting toegenomen maar ook het volume van de beweeglijkheid. Fluctuaties worden hierdoor groter. Dit betekent dat wij op deze ontwikkeling in zullen spelen en, te beginnen in de voorjaarsnota, voorstellen hiertoe zullen uitwerken om onze begroting wendbaarder te maken.
4.5 De solvabiliteitspositie van Breda Bredase solvabiliteit onder het landelijk gemiddelde: Solvabiliteit geeft aan in hoeverre een onderneming de financiële verplichtingen (betalingen) aan verschaffers van vreemd vermogen (leningen) kan nakomen met behulp van alle activa. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bepaalt de solvabiliteit, door het eigen vermogen te delen op de totale passiva. Het eigen vermogen wordt opgevat als de financiële buffer voor het opvangen van risico's. De solvabiliteit is een graadmeter voor de mate waarin de organisatie hiertoe in staat is. Er is geen objectieve maatstaf voor gemeenten voor de gewenste/benodigde hoogte van de solvabiliteit. Gemeenten zijn inkomensbestedende organisaties, budgetgestuurd met een vrij constante omzet. Budgetten worden doorgaans goed beheerst. Daardoor zijn grote schommelingen in verplichtingen onwaarschijnlijk en dat is mede bepalend voor de hoogte van de benodigde solvabiliteit. In het bedrijfsleven wordt de range 20 - 50% gehanteerd afhankelijk van de type onderneming. In de publieke sector zijn er geen maatstaven voor het gewenst solvabiliteitspercentage. CBS cijfers tot en met 2013 tonen een stabiel gemiddelde van rond de 35% van de solvabiliteit van alle gemeenten. In 2013 is de gemiddelde solvabiliteit licht gestegen tot 34% (was 33%). De solvabiliteit van Breda was eind 2014 19% (was 17%).
Jaarverslag 2014 /
114
/ Gemeente Breda
4.6 Het rekeningresultaat in relatie tot de prognose bij de 2e Bestuursrapportage e
In de 2 Bestuursrapportage 2014 is de gemeenteraad geïnformeerd over de te verwachten resultaten voor 2014. Dit gebeurde op basis van de ontwikkelingen tot aan die bestuursrapportage en de verwachtingen voor de rest van 2014. Van de prognose van de resultaten is geen begrotingswijziging opgesteld. Zo'n verwerking zou vooruitlopen op de uiteindelijke bestemming van het resultaat. Voor deze methodiek is gekozen omdat deze vooral is gericht op onderwerpen die toekomstige ontwikkelingen beïnvloeden. Voordeel is tevens dat deze werkwijze de raad een betere vergelijkbaarheid tussen de uiteindelijke rekeningresultaten en de eerder gecommuniceerde prognoses biedt. e
In de 2 Bestuursrapportage 2014 was de prognose van het te verwachten rekeningresultaat 2014 € 7,21 miljoen positief. In het laatste kwartaal deed zich een aantal ontwikkelingen voor, waardoor het uiteindelijke resultaat op € 1,34 miljoen positief uitkomt, een neerwaartse afwijking van € 5,87 miljoen. Onderstaand een totaaloverzicht en per taakveld een beeld van de belangrijkste oorzaken van de afwijkingen. (bedragen x € 1.000) TAAKVELD
PROGNOSE BIJ DE BERAP
Beheer van de stad Werk en inkomen
WERKELIJK RESULTAAT
221 N
12.919 N
AFWIJKING
12.698 N
346 V
538 N
884 N
Ontwikkeling van de stad fysiek
1.251 V
288 N
1.539 N
Ontwikkeling van de stad Maatschappij
1.856 V
8.025 V
6.169 V
Dienstverlening aan de burger
1.859 V
2.692 V
833 V
405 N
686 V
1.091 V
Algemene baten en lasten
2.527 V
3.679 V
1.152 V
Totaal
7.213 V
1.337 V
5.876 N
Veiligheid en Bestuur
V= voordelig, N = nadelig
Beheer van de stad Het verschil ten opzichte van de tweede bestuursrapportage is aanzienlijk nadeliger. De belangrijkste oorzaak is met name de extra dotatie in onderhoudsvoorzieningen. De voorziening achterstallig onderhoud Buitenruimte is, naast de al geraamde stortingen en onttrekkingen, in 2014 volledig op peil gebracht ter uitvoering van het daartoe genomen raadsbesluit. Daarnaast is in de cijfers sprake van een overschrijding van kapitaallasten. Voorheen werd dit tijdens het jaar gecompenseerd, hetgeen in 2014 niet is gebeurd. De daarmee samenhangende bedragen worden uiteindelijk via de resultaatsbestemming ten laste van centrale middelen gebracht. Werk en inkomen Het verschil wordt verklaard doordat in de loop van 2014 een fors lagere onttrekking vanuit de reserve ATEA heeft plaatsgevonden. Hier staat een hogere omzet in de logistieke werkzaamheden en dienstverlening van niet-gemeentelijk groen en schoonmaak tegenover.
Jaarverslag 2014 /
115
/ Gemeente Breda
Ontwikkeling van de stad fysiek Een deel van het nadelige verschil wordt veroorzaakt door een overschrijding van kapitaallasten, welke voorheen gedurende het jaar vanuit centrale middelen werden gecompenseerd. Dit gebeurt over 2014 via de resultaatsbestemming. De boekwaarde van de gronden en panden wordt jaarlijks getoetst aan de actuele marktwaarde. Ten opzichte van de verwachting bij de tweede bestuursrapportage is het resultaat verslechterd door afwaarderingen als gevolg van het terugbrengen van boekwaarde naar de bijbehorende bestemming. Tegenover deze nadelige elementen is het resultaat van de grondexploitaties verbeterd. Algemeen beeld van de herzieningen is dat de actualisering van de ramingen voor het bouw- en woonrijpmaken een verbetering van de resultaten opleveren. Deze optimalisatie kent een incidenteel karakter. Ontwikkeling van de stad Maatschappij Het voordelige verschil met de tweede bestuursrapportage heeft voor een belangrijk deel relatie met het product Jeugd en Onderwijs. Van de Kostwinnersregeling Peuteropvang is als gevolg van de late start per juli 2014 beduidend minder gebruik gemaakt. Ook het beroep op overige voorschoolse voorzieningen is lager dan verwacht. Daarnaast is door de doordecentralisatie van de onderwijshuisvesting de daarvoor in het verleden gevormde voorziening vrij komen te vallen. In de praktijk is daarbij overigens nog sprake van lopende verplichtingen. De vrijvallende voorziening zorgt voor een positief effect op het jaarresultaat van € 2,1 miljoen. Deze maakte geen onderdeel uit van het in de tweede bestuursrapportage geraamde resultaat. Ook ten aanzien van Wijkontwikkeling is sprake van een voordelig resultaat van € 1,4 miljoen. Ook dit bedrag is onderdeel van het verschil met de tweede bestuursrapportage. Bij de tweede bestuursrapportage is voor een aantal onderwerpen van dit taakveld een voorgestelde budgetoverheveling van restantmiddelen naar 2015 aangekondigd. Het actuele beeld is dat in het laatste kwartaal voor meerdere onderwerpen en een substantieel hoger bedrag (verschil € 0,935 miljoen) aan restantmiddelen aanwezig is waarvoor een voorstel tot overheveling is gedaan, waarmee bestuurlijk is ingestemd. Tot slot zijn de opbrengsten van opdrachten die voor derden zijn verricht hoger dan geraamd. Dienstverlening aan de burger Ten opzichte van de prognose bij de tweede bestuursrapportage is het resultaat op dit taakveld met ruim € 0,83 miljoen verbeterd. Een van de onderdelen hiervan is een hoger resultaat Wmo. Dit wordt veroorzaakt door de (eenmalige) restantmiddelen compensatie Eigen Risico Zorgkosten, welke in 2015 voor de Collectieve zorgverzekering minima en chronisch zieken en gehandicapten zullen worden ingezet. Hierdoor wordt de omvang van de bij de tweede bestuursrapportage aangekondigde budgetoverhevelingen naar 2015 in de praktijk € 0,5 miljoen hoger. Daarnaast wordt het hogere overschot veroorzaakt door een overschot op kapitaallasten van de voormalige Businesscase. Tot slot heeft de opbrengst van bouwleges zich als gevolg van een positievere nieuwe instroom van aanvragen positiever ontwikkeld dan bij de tweede bestuursrapportage was verwacht.
Jaarverslag 2014 /
116
/ Gemeente Breda
Veiligheid en Bestuur Het voordelige verschil ten opzichte van de tweede bestuursrapportage wordt met name verklaard door gewijzigde inzichten in de pensioenverplichtingen van gewezen wethouders. In december ontvangen herziene actuariële berekeningen van deze verplichtingen leiden tot een voordelig verschil van ruim € 0,6 miljoen in vergelijking met de eerdere verwachting. Daarnaast heeft voor een aantal onder dit taakveld vallende onderdelen een kostenontwikkeling plaatsgevonden die positiever is dan verwacht. Algemene baten en lasten Door actualisatie van maatstaven en accres en doorwerkende effecten vanuit de decembercirculaire resteert een positief resultaat van € 0,4 miljoen op de gemeentefondsuitkering. Hiervan wordt voorgesteld om € 0,1 miljoen in te zetten voor 2015. Deze circulaire was ten tijde van de tweede bestuursrapportage nog niet ontvangen. Het resultaat op treasury blijft door de lage rentepercentages achter bij de in de tweede bestuursrapportage opgenomen verwachting. Het resultaat Servicebedrijf is per saldo € 0,9 voordeliger. Bij de tweede bestuursrapportage was nog uitgegaan van een volledige uitnutting van de eenmalige middelen voor de Digitale Gemeente 2018. Door een latere start resteert eind 2014 echter nog een bedrag van € 0,6 miljoen. Daarnaast is een verwachte last uitgebleven, hetgeen een positief effect op het resultaat heeft gehad. Tot slot heeft er in 2014 geen compensatie van kapitaallasten vanuit de centrale middelen plaatsgevonden. Als tegenhanger van nadelige effecten binnen de taakvelden betekent dit voor dit taakveld een voordelig effect. Binnen de eerdere prognose was hiermee nog niet gerekend.
4.7 De financiële positie anders belicht 4.7.1 Algemene inleiding
Het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten (BBV) verplicht de gemeenten om in de begroting en jaarrekening zeven paragrafen op te nemen. Daarnaast staat het de gemeente vrij om zelf naar eigen inzicht paragrafen aan dit zevental toe te voegen. De paragrafen zijn bedoeld om de transparantie voor de raad in de gepresenteerde begroting en jaarrekening te vergroten. Daartoe biedt elke paragraaf een dwarsdoorsnede door de begroting en jaarrekening, telkens vanuit een ander gezichtspunt. De verplichte paragrafen zijn:
• • • • • • •
lokale lasten en overige tarieven; weerstandsvermogen; onderhoud kapitaalgoederen; grondbeleid; verbonden partijen; financiering; bedrijfsvoering.
Elke paragraaf begint met een korte algemene inleiding. Daarin wordt ingegaan op de betekenis van de paragraaf en op de belangrijkste aandachtspunten. Vervolgens wordt per paragraaf ingegaan op de actuele stand van zaken van het betreffende onderwerp, zo mogelijk voorzien van de nodige financiële informatie. Dit laatste is van belang voor de beoogde dwarsdoorsnede van de jaarrekening, steeds volgens een ander gezichtspunt.
Jaarverslag 2014 /
117
/ Gemeente Breda
In Breda is aan de verplichte paragrafen een 8e en 9e paragraaf, respectievelijk 'Rechtmatigheid' als een onderdeel van het integraal risicomanagement en '(Concern)control' toegevoegd. Zo wordt benadrukt dat de gemeente met deze onderwerpen actief aan het werk is.
Jaarverslag 2014 /
118
/ Gemeente Breda
4.7.2 Lokale lasten en overige tarieven Inleiding Binnen de begroting en jaarrekening van de gemeente Breda zijn alle lasten en baten te vinden in de programma's en taakvelden. Een deel van de gemeentelijke lasten en baten hangt samen met verschillende gemeentelijke heffingen. Deze komen cijfermatig tot uitdrukking op verschillende taakvelden binnen de begroting, waaraan de heffing gerelateerd is. Zo zijn de afvalstoffenheffing, parkeerbelastingen en rioolheffing verwerkt binnen het taakveld Beheer van de Stad en is een groot aantal leges verwerkt binnen taakveld Dienstverlening aan de burger. Deze paragraaf 'Lokale lasten en overige tarieven' geeft een integraal overzicht van de heffingen. De volgende onderwerpen komen aan de orde:
• • •
de jaarlijkse aanpassing van de tarieven; de ontwikkeling van de lokale lastendruk (OZB, riool- en afvalstoffenheffing); de overige gemeentelijke opbrengsten en tarieven (rechten en leges).
Jaarlijkse aanpassing tarieven Het beleid met betrekking tot de lokale lastendruk is vastgelegd in het Coalitieakkoord 2010-2014 '@Breda', onderdeel 'zuinig@Breda'. Het coalitieakkoord bevat de volgende uitgangspunten: 1. De verbruikersbelastingen zoals riool- en afvalstoffenheffing daadwerkelijk kostendekkend te maken, zonder kunstmatige compensatie uit de algemene middelen. 2. Wanneer de riool- en afvalstoffenheffing samen een verhoging van de algemene lokale lasten teweeg brengen, te zoeken naar mogelijkheden om dit via de OZB in deze coalitieperiode te compenseren. 3. Het reële OZB-tarief niet te verhogen in deze bestuursperiode. Het uitgangspunt inzake deze verbruikersbelastingen wordt ook gehanteerd bij alle overige kostendekkende heffingen, zoals leges, marktgelden en naheffingsaanslagen parkeerbelastingen, met inachtneming van door het rijk vastgestelde limieten en rijksleges. Als uitgangspunt voor de beleidsmatige bepaling van het OZB-tarief is de Voorjaarsnota 2013 gehanteerd. Volgens de afspraken uit het coalitieakkoord kunnen, vanuit de vrijkomende ruimte van het afvalstoffentarief, daarbij voorstellen worden gedaan voor de uitvoering van extra activiteiten op het gebied van riolering, dan wel verhoging van het OZB-tarief. Op basis van een verwerkingstarief voor het restafval van € 143,72 en de overige componenten die onderdeel vormen van het tarief voor de afvalstoffenheffingen is dit tarief in 2014 met 3,97% verlaagd. Op basis van de uitgangspunten uit het verbreed gemeentelijk rioleringsplan (vGRP) is het tarief met 5,65% verhoogd om het ambitieniveau normaal te kunnen realiseren. Tezamen met een stijging van de OZB met 1,5% ten opzichte van 2013 komt de lastendrukstijging daarmee uit op 0,54%. Zoals gebruikelijk is ook voor 2014 het uitgangspunt gehanteerd dat de periodieke hertaxaties in het kader van de Wet WOZ ten behoeve van de OZB niet zullen leiden tot een hogere of lagere belastingopbrengst. De totale gemiddelde waardemutaties voor woningen en niet-woningen zijn derhalve via de tarieven gecompenseerd. In 2014 heeft de herwaardering van alle onroerende zaken plaatsgevonden naar de waardepeildatum 1 januari 2013.
Jaarverslag 2014 /
119
/ Gemeente Breda
Ontwikkeling lokale lastendruk De lokale lastendruk wordt bepaald door de OZB, de afvalstoffenheffing en het rioolrecht. De tarieven en opbrengsten hiervoor waren als volgt: OVERZICHT LOKALE LASTEN
TARIEF BREDA 2013
TARIEF BREDA 2014
OPBRENGST 2014
OZB 0,0974%
0,1060%
eigenaars
0,1576%
0,1713%
gebruikers
0,1260%
0,1368%
Woningen Niet woningen
(bedragen x € 1.000) Begrote opbrengst (na wijziging)
€ 33.366
Werkelijke opbrengst
€ 33.022
RIOOLHEFFING € 169,96
Categorie 1 (tot en met 500 m3)
€ 179,52
€ 356,88
€ 376,92
Categorie 3 (1.001 m3 tot en met 10.000 m3)
€ 0,35 per m3
€ 0,37 per m3
Categorie 4 (vanaf 10.001 m3)
€ 0,32 per m3
€ 0,34 per m3
Categorie 2 (501 m3 en met 1.000 m3)
(bedragen x € 1.000) Begrote opbrengst (na wijziging)
€ 13.923
Werkelijke opbrengst
€ 14.069
AFVALSTOFFENHEFFING Meerpersoonshuishoudens
€ 311,64
€ 319,68
Éénpersoonshuishoudens
€ 261,36
€ 216,12
€ 94,92
€ 92,16
Reinigingsrecht per extra container
(bedragen x € 1.000) Begrote opbrengst (na wijziging)
€ 19.482
Werkelijke opbrengst
€ 19.989
TOTAAL LOKALE LASTEN
(bedragen x € 1.000) Begrote opbrengst (na wijziging)
€66.771
Werkelijke opbrengst
€ 67.080
Jaarverslag 2014 /
120
/ Gemeente Breda
Overige opbrengsten en tarieven De overige gemeentelijke opbrengsten en tarieven worden verantwoord in de diverse taakvelden (hoofdstuk 3). Belangrijke tarieven en opbrengsten hierbij zijn: (bedragen x € 1.000) OVERZICHT LOKALE LASTEN
BEGROTE OPBRENGST
Leges
WERKELIJKE OPBRENGST
5.460
Precario Hondenbelasting
6.104
944
952
1.000
1.077
Havengelden
50
79
Marktgelden
201
246
Overige staangelden
526
542
13.280
12.970
90
83
Parkeren Rechten lijkbezorging
Legestarieven en opbrengsten publieksservice Bij de in de legesverordening 2014 vastgestelde tarieven publieksservice is rekening gehouden met de wettelijk voorgeschreven maximumtarieven. Legestarieven omgevingsvergunning Met betrekking tot de tarieven bouwen, afwijking bestemmingsplannen en monumenten geldt dat de tarieven in 2014 zijn verhoogd met 1,5%. Een en ander conform besluitvorming van de Begroting 2014. Parkeertarieven In 2014 zijn de parkeertarieven van de parkeergarages en het straatparkeren gelijk gebleven. De tarieven van de abonnementen zijn verhoogd met een percentage van 1,5%
Jaarverslag 2014 /
121
/ Gemeente Breda
4.7.3 Weerstandsvermogen en risicobeheersing Inleiding Het weerstandsvermogen geeft aan in hoeverre de gemeente in staat is om (financiële) tegenvallers op te vangen zonder dat de beleidsuitvoering hierdoor in het gedrang komt. Het wordt berekend door het bedrag dat we aan risico’s lopen af te trekken van het vermogen. Het bedrag dat we aan risico’s lopen noemen we hieronder de benodigde weerstandscapaciteit. De middelen die beschikbaar zijn om de risico’s op te vangen, noemen we de beschikbare weerstandscapaciteit. Als het vermogen groter is dan de risico’s, is er een positief weerstandsvermogen. Dat is de situatie die wordt beoogd. Actualisering daarvan vindt doorlopend plaats en de resultaten worden bij de jaarrekening en de begroting gepresenteerd. In deze paragraaf wordt allereerst ingegaan op het actuele weerstandsvermogen. Daarna wordt beschreven hoe hiertoe is gekomen. Allereerst wordt het beleid uiteengezet, vervolgens worden de benodigde weerstandscapaciteit, het risicoprofiel, en de beschikbare weerstandscapaciteit, de middelen, toegelicht. Ontwikkeling weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is positief. Dat betekent dat het vermogen groter is dan de risico’s die we lopen en er geen directe bedreiging is dat de beleidsuitvoering in gevaar komt. De benodigde weerstandscapaciteit, de risico’s, die de gemeente op dit moment kent, bedraagt € 87 miljoen. In dit risicoprofiel is een bedrag van € 3 miljoen opgenomen voor nu nog lastig kwantificeerbare risico’s, verbonden partijen en de nog steeds onzekere economische situatie.
De benodigde weerstandscapaciteit wordt berekend door het toepassen van een Monte Carlo-simulatie. Zo’n simulatie probeert de werkelijkheid zo goed mogelijk te benaderen door een groot aantal scenario’s door te rekenen. Hiermee wordt voorkomen dat teveel geld wordt geblokkeerd. Na een analyse in 2013 is besloten om de Monte Carlo-simulatie niet toe te passen op grondexploitatierisico’s. Gebleken is dat het risicoprofiel van grondexploitaties onvoldoende variatie in de oorzaken kent. Verreweg het grootste deel van de risico’s komt voort uit ‘marktontwikkelingen’. Als deze markt onvoldoende verbetert of zelfs verslechtert zullen de gevolgen het berekende bedrag ver te boven gaan. In het omgekeerde
Jaarverslag 2014 /
122
/ Gemeente Breda
geval, als de marktomstandigheden sterk verbeteren, is er veel te veel gereserveerd. Door deze oververtegenwoordiging van die ene oorzaak is de Monte Carlo-simulatie ongeschikt. Daarom is geconcludeerd dat het niet verstandig is om de methodiek op grondexploitaties toe te passen. Pas als de invloed van de marktrisico’s verhoudingsgewijs is afgenomen -en dus niet langer uittorent boven de andere risico-oorzaken- kunnen ook deze risico’s meegenomen worden in de Monte Carlo-simulatie. Tot dat moment blijven we bij de grondexploitaties de bestaande methodiek, van “kans x financieel gevolg”, gebruiken voor de bepaling van de benodigde weerstandscapaciteit. Om de risico’s af te dekken is een weerstandscapaciteit aanwezig van € 111 miljoen. Het weerstandsvermogen, het verschil tussen de beschikbare en de benodigde weerstandscapaciteit, bedraagt eind 2014 € 24 miljoen. Beleid risicomanagement en weerstandsvermogen Het gemeentelijk beleid is vastgelegd in het “Beleid risicomanagement en weerstandsvermogen 2012-2016”. Dit beleid kenmerkt zich door het snel herkennen van risico’s zodat de potentiële gevolgen geminimaliseerd kunnen worden. Op hoofdlijnen ziet het beleid er als volgt uit: 1. Het identificeren van risico’s Het maken van beleid en het uitvoeren ervan leidt onvermijdelijk tot het nemen van risico’s. Daar is niets mis mee, zolang de gemeente zich maar bewust blijft van de risico’s die worden gelopen. Om dit inzicht te krijgen, is een systeem van periodiek identificeren en kwantificeren nodig. 2. Het prioriteren van de risico’s Als de risico’s geïnventariseerd en gekwantificeerd zijn en de beheersstrategie bepaald is, kan het restrisico worden berekend. De kans van optreden en de financiële gevolgen van een risico zijn daarbij belangrijke elementen. In de nota is afgesproken dat risico’s met een score van 15 of hoger expliciet worden gerapporteerd aan de raad. De risicoscore wordt berekend door kansklasse te vermenigvuldigen met gevolgklasse. Hiervoor wordt de volgende klassentabel gebruikt: Klasse
Kans
Gevolgen
1
< 10%
< € 0,1 miljoen
2
10-30%
€ 0,10 - € 0,25 miljoen
3
30-50%
€ 0,25 - € 0,50 miljoen
4
50-70%
€ 0,50 - € 1,00 miljoen
5
70%-90%
> € 1,00 miljoen
3. Het beheersen van de risico’s Om een risico te beheersen, worden maatregelen genomen. Deze maatregelen kunnen de kans van optreden verminderen en/ of het gevolg. In het risicoprofiel wordt rekening gehouden met het restrisico. Dit zijn de initiële risico’s vermindert met de effecten van beheersmaatregelen. Doordat de gemeente nog in het implementatietraject zit, zijn er op dit gebied nog stappen te zetten. 4. Bepaling van de benodigde weerstandscapaciteit Voor de bepaling van de benodigde weerstandscapaciteit worden de gekwantificeerde risico’s niet zonder meer bij elkaar opgeteld. Het bedrag wordt bepaald door gebruik te maken van een krachtige en algemeen geaccepteerde simulatietechniek, de Monte Carlo-techniek. Deze techniek corrigeert een eventuele overschatting, omdat niet alle risico’s zich zullen voordoen en ook niet in maximale omvang.
Jaarverslag 2014 /
123
/ Gemeente Breda
5. Bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit Om de gevolgen van de risico’s financieel aan te kunnen, dient de gemeente te beschikken over voldoende financiële middelen. Dit wordt de beschikbare weerstandscapaciteit genoemd. Deze wordt gevormd door de som van de algemene reserves, de onbenutte belastingcapaciteit, de post onvoorzien en de mogelijkheid om te bezuinigen. 6. Bepaling weerstandsvermogen De confrontatie van de benodigde weerstandscapaciteit met de beschikbare weerstandscapaciteit geeft ten slotte aan of de gemeente in staat is om de risico’s af te dekken zonder het beleid hiervoor aan te hoeven passen. Het weerstandsvermogen is het verschil tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en de benodigde. De benodigde en beschikbare weerstandscapaciteit
Vervallen toprisico’s
Ten opzichte van de Begroting 2015, de voorgaande actualisatie van de risicoprofiel, zijn er geen toprisico’s vervallen. Ook ten opzichte van de Jaarrekening 2013 zijn er geen risico’s vervallen.
Resterende en nieuwe risico’s In totaliteit kent de gemeente Breda honderden risico's. Alle risico's, grote en kleine, worden meegenomen in de berekening van het weerstandsvermogen door middel van de Monte Carlo-simulatie. Hieronder volgt een opsomming van slechts de toprisico's. Via de Nota risicomanagement en weerstandsvermogen is afgesproken dat risico's met een risicoscore van >15 expliciet worden toegelicht in jaarrekening en begroting. De risicoscore wordt berekend door de gevolgklasse te vermenigvuldigen met de kansklasse. Hieronder volgen deze risico's: (bedragen x € 1 miljoen) Risicoscore met > 15
JR2014
BG2015
JR2013
Grondexploitaties e.d. Grondexploitaties (inclusief Wijkontwikkeling) Anterieure overeenkomsten Algemene risico's 3 Decentralisatie opgaven ATEAgroep BUIG Inkomsten Servicebedrijf Financiële positie voetbalclub NAC Financiele positie culturele instellingen Rat Verleghstadion Terugloop huishoudelijk afval
34,1
35,4
34,8
4,0
3,0
3,0
20,0 9,4 7,5 1,8 0,5 0,7 p.m. 1,0
20,0 12,0 6,0
6,0 11,9 6,0
0,2 0,7
0,2 0,7
6,0
6,4
6,4
3,0
3,0
3,0
p.m.
p.m.
p.m.
1,0
Diverse projecten Waaronder: Brede school, sportaccommodaties, OVTC Overige risico's Verbonden partijen Garantstellingen
Jaarverslag 2014 /
124
/ Gemeente Breda
Toelichting op de onderdelen van de benodigde weerstandscapaciteit Bovengenoemde bedragen vormen de basis voor de Monte Carlo-simulatie. Deze simulatietechniek probeert de werkelijkheid zo goed mogelijk te benaderen door tienduizend verschillende scenario’s uit te rekenen en daaruit een algemene lijn te halen. De uitkomsten van deze berekeningen bepalen de benodigde weerstandscapaciteit. Door gebruik te maken van deze techniek worden eventuele overschattingen gecorrigeerd, omdat niet alle risico’s zich zullen voordoen en ook niet in maximale omvang. Nadeel van deze methode is dat de bijdrages van de individuele risico aan het totaal niet direct te achterhalen zijn. Door het toepassen van de simulatie komt de benodigde weerstandscapaciteit lager uit dan de optelsom van de hierboven genoemde individuele risico’s.
Ad 1 Risico’s grondexploitaties Vastgoedontwikkeling Om een actueel beeld te hebben van de risicopositie van Vastgoedontwikkeling zijn in het kader van de herzieningen per 31-12-2014 op alle grondexploitaties opnieuw risicoanalyses uitgevoerd. Daarbij is per individuele grondexploitatie voor alle risico’s bepaald wat de financiële impact is. Hierbij is vooral gekeken naar marktgerelateerde risico’s als planning (vertraging), prijs (daling) en programma (bijstelling). Door deze financiële gevolgen te wegen met de kans van optreden, ontstaat een indicatie van het huidige risicoprofiel binnen de grondexploitaties. In aanvulling op de projectrisico’s worden ook de projectoverstijgende risico’s in beeld gebracht. Deze projectoverstijgende risico’s zijn met behulp van scenario’s gekwantificeerd. Op basis van de grondexploitatieherzieningen per 31-12-2014 bedraagt het totaal aan gewogen risico’s € 34,1 miljoen, inclusief die grondexploitaties die onderdeel uitmaken van wijkontwikkeling. De grootste risico’s bevinden zich in het Stationskwartier (€ 6,9 miljoen), Teteringen (€ 7,2 miljoen.) en Rithmeesterpark (€ 3,5 miljoen.). Hoewel in de woningmarkt voorzichtig herstel zichtbaar is, nemen de marktrisico’s nog steeds het grootste aandeel van de risico’s in. Dit gaat om risico’s over afzettempo en de grondprijzen. Deze risico’s zijn met name aanvullend op de projectrisico’s door middel van scenario’s in beeld gebracht, waarbij in het negatieve scenario (het zogenoemde “risico bovenlangs”) is gekwantificeerd op een gewogen risico van € 5,0 miljoen. Ten opzichte van de Jaarrekening 2013 zijn de risico’s met € 0,7 miljoen afgenomen. De projectrisico’s laten een daling zien, die op hoofdlijnen verklaarbaar is doordat de projecten verder in de uitvoering terecht zijn gekomen en daardoor de onzekerheden afnemen. Daartegenover staat dat de inschatting van de risico’s op de portefeuille panden en gronden hoger is uitgevallen. Dit heeft met name te maken met de portefeuille 'strategische voorraad'. De verwachting is dat een aantal objecten langer wordt aangehouden dan waar tot nu toe rekening mee is gehouden. Per project wordt actief gestuurd om operationele risico’s tijdig te signaleren en optreden te voorkomen. Voor zover dit naar verwachting leidt tot negatieve planresultaten zijn daarvoor voorzieningen gevormd. Indien de slechte marktomstandigheden aanhouden of verslechteren is daar binnen de risicokaarten nog ruimte voor gereserveerd. In de paragraaf Grondbeleid wordt uitgebreid ingegaan op de risico’s rondom de grondexploitaties. De risico’s rondom de grondexploitaties van wijkontwikkeling bedragen ruim € 0,3 miljoen. De daling ten opzichte van de Begroting 2014 wordt veroorzaakt doordat steeds meer werkzaamheden zijn afgerond en nagenoeg alle verkopen zijn gerealiseerd.
Jaarverslag 2014 /
125
/ Gemeente Breda
Ad 2 Anterieure overeenkomsten In de begin 2014 vastgestelde Nota Grondbeleid 2014 is vastgelegd dat voor de projecten in het kader van het faciliterende grondbeleid de methodiek van de risicokaarten zal worden toegepast. Op basis van een inventarisatie van de projecten blijkt dat de risico’s binnen de lopende projecten beperkt zijn, mede doordat via de contracten (door middel van te stellen zekerheden) de risico;s voor de gemeente zoveel mogelijk worden beperkt. Anterieure overeenkomsten worden in het kader van faciliterend grondbeleid gesloten met derden (ontwikkelaars en bouwers), die ruimtelijke plannen ontwikkelen en uitvoeren binnen de gemeentelijke grenzen. De grootste risico’s zijn te vinden op het gebied van schadeclaims van derde partijen. De buffer die in het weerstandsvermogen wordt aangehouden van € 4,0 miljoen, wordt toereikend geacht voor deze risico’s.
Ad 3 De drie decentralisatieopgaven De decentralisaties die naar gemeenten plaatsvinden via de Participatiewet, Wet op de Jeugdzorg en AWBZ (nieuwe WMO-taken) gaan gepaard met een korting op de budgetten vanuit het Rijk. Welke bekostigingsvormen we ook kiezen, niemand weet wanneer en in welke mate we onze aannames (we kunnen het beter voor minder) gerealiseerd hebben. Dit betekent dat we de uitgaven nauwgezet moeten volgen zodat we tijdig kunnen ingrijpen als budgetten worden overschreden. In de periode mei 2014 t/m mei 2015 wordt met de motie ‘Betere Zorg bij complexe hulpvragen’ een pilot uitgevoerd, die een beeld moet scheppen van de resultaten van de nieuwe aanpak in termen van kwaliteit, tevredenheid en financiën. Voor een grote groep Bredanaars is de weg naar een activiteit of werk lang. Deze groep wordt door middel van activerings- en re-integratie trajecten ondersteund. Deze trajecten zijn echter erg kostbaar. Indien we vinden dat ‘iedereen iets moet doen’, moet helder worden hoe we de hiervoor benodigde ondersteuning kunnen bekostigen. De korting op het participatiebudget (84% in de periode 2010 t/m 2015) levert financiële risico’s op. De ATEA-groep zoekt hiervoor naar nieuwe markten, onder andere door samenwerking met zorginstellingen als het gaat om dagbesteding. De verbreding van verantwoordelijkheid voor mensen in een uitkeringssituatie naar ‘sociale teams, CJG’s (voorlichting, coaching, begeleiding) en werkgevers (bieden van werkplekken)’ moet op termijn het antwoord bieden op de uitdaging. Bij gespecialiseerde vormen van zorg is een centrale aanpak gewenst en bij zeer specialistische zorg blijven landelijke voorzieningen nodig. Indien hier onvoldoende samenwerking is, ontstaat het risico van versnippering van de zorgverleningmarkt, hetgeen aanvullende financiële risico’s met zich meebrengt. Incidenten die de media halen leiden vrijwel altijd tot nieuwe maatregelen (risico-regelreflex) waarvan de effectiviteit onzeker is en die vaak ten koste gaan van de uitvoeringscapaciteit. Ook de angst voor (strafrechtelijke) aansprakelijkheid na incidenten kan leiden tot meer bureaucratie. Het risicomanagement is specifiek voor de drie decentralisatieopgaven vormgegeven. Gezien de aard en omvang van de drie decentralisaties is hiervoor een integrale risicoanalyse gemaakt, gericht op de transitiefase. Als basis voor de risicoanalyse is gebruik gemaakt van de kennis opgedaan bij andere gemeenten, onderzoeken en publicaties van VNG, KING, SZW, Rekenkamerrapporten et cetera. Tevens is er onderzoek verricht door studenten Bestuurskunde van de Universiteit van Tilburg. Op basis van deze input zijn diverse risicogebieden gedefinieerd (onder andere beleid, financiën en juridisch) en zijn de gesignaleerde risico’s ondergebracht in deze gebieden.
Jaarverslag 2014 /
126
/ Gemeente Breda
Voor de (belangrijkste) risico’s zijn beheersmaatregelen bepaald. Dit wordt voortdurend geactualiseerd. Belangrijke risico’s zijn de budgetkortingen vanuit het Rijk en daardoor ontstane tekorten, het niet goed borgen van de continuïteit in de zorg, slordigheden in de toewijzing van zorg, slecht omgaan met incidenten, verkeerde inschattingen ambtelijke inzet, kwaliteit van de contracten is onder de maat, er is onvoldoende stuur- en beheersingsinformatie aanwezig, privacy van de cliënten is niet gewaarborgd en rechtmatigheid van de uitgaven is onvoldoende geregeld. Vooralsnog is € 20 miljoen gereserveerd voor de risico’s.
Ad 4 Risico’s ATEA-groep De daling van het risicoprofiel is vooral ontstaan door genomen maatregelen en doordat er meer inzicht is gekomen in de verwachte effecten. Deze blijken mee te vallen. De aanpassingen van het sociale zekerheidsstelsel maar ook de landelijke aanpassingen en bezuinigingen op de WSW en WWB, hebben ingrijpende gevolgen voor SW Bedrijven, WSW medewerkers en de re-integratie doelgroepen (met name WWB en Wajong). De nieuwe regelgeving gaat gepaard met forse bezuinigingen op de gemeentelijke re-integratie budgetten. Deze komen boven op de structurele kortingen op de WSW subsidies. Het voornemen is om de WSW subsidie in de komende jaren nog verder te verlagen, terwijl de cao-rechten van de bestaande WSW-populatie worden gehandhaafd. Door Cao-onderhandelingen stijgen de SW-lonen en in tegenstelling tot het verleden zullen deze loonstijgingen niet meer binnen de WSW subsidie gecompenseerd worden. Duidelijk is dat de bedrijfsvoering en inrichting van de SW uitvoeringsorganisatie verder zal moeten worden aangepast aan de veranderende regelgeving en financiële mogelijkheden. Het programma van kostenbesparingen is ingezet en zal worden gecontinueerd. Gedurende de overgangsperiode waarin de bedrijfsvoering moet worden aangepast zullen mogelijk substantiële exploitatietekorten ontstaan. Het extern plaatsen van de SW-doelgroep wordt bemoeilijkt doordat de SWdoelgroep meer divers en problematischer wordt als gevolg van vaak psychische aandoeningen. Bovendien wordt de begeleiding van intern geplaatsten intensiever en stelt andere eisen aan het kader. Hierdoor wordt de begeleiding van zowel intern geplaatsten als de ontwikkeling naar externe plaatsing duurder terwijl de inkomende subsidie per hoofd zal dalen. Naar verwachting ontstaat het risico dat het rendement in het algemeen vanwege de hogere personeelskosten verder onder druk komt te staan en dat de continuïteit van een aantal specifieke activiteiten in gevaar komt. Op dit moment wordt het benodigd kader van de SW uitvoeringsorganisatie nog voor een aanzienlijk gedeelte ingevuld door SW-medewerkers. Door de toenemende vergrijzing zal het aantal SW-leidinggevenden af gaan nemen. Hierbij komt dat SW-medewerkers in toenemende mate via detacheringen en begeleid werken bij reguliere werkgevers worden geplaatst. SW-leidinggevenden zijn hiervan niet uitgezonderd. Een aantal leidinggevende functies zullen moeilijk of niet ingevuld kunnen worden door de nieuwe generatie SW-ers. Bovendien zullen er vervangende functies gevonden moeten worden voor Wsw-kadermedewerkers die niet meer voldoen aan de huidige eisen voor deze functies. Deze ontwikkeling heeft hogere personeelskosten tot gevolg als het Wsw-kader zal moeten worden vervangen door regulier/ongesubsidieerd personeel. Tot slot loopt de ATEA-Groep normale ondernemersrisico’s. Door de economische crisis is dit extra duidelijk geworden. Productievolumes nemen af en marges staan onder druk, vooral in ‘Industrie’ binnen het Werkbedrijf. Bij ‘Vindingrijk’ ondervindt men het probleem van verminderde beschikbaarheid en aanvoer van bruikbare (duurdere) goederen. De externe plaatsing van medewerkers staat meer in het teken van het behoud dan de uitbreiding van het huidige aantal plaatsen.
Jaarverslag 2014 /
127
/ Gemeente Breda
Hierdoor is het risico aanwezig dat de (rendement-) doelstellingen niet volledig worden gerealiseerd. Daarnaast is een aantal commerciële activiteiten van het Werkbedrijf afhankelijk van een beperkt aantal grote private opdrachtgevers. Het risico is aanwezig dat bij het wegvallen van een of meerdere grote opdrachtgevers er niet direct vervangend werk kan worden gevonden. Dit heeft een mogelijk bezettingsverlies tot gevolg. Er wordt naar een zo groot mogelijke diversiteit in klantenportefeuille gestreefd om dit risico te beperken.
Ad 5 BUIG (WWB uitkeringen) Het objectieve verdeelmodel pakt ongunstig uit voor de gemeente Breda. Het is de verwachting dat dit risico verder oploopt in de tijd. Er is wel enige kritiek op het gehanteerde model en na 2017 is er een evaluatiemoment. Op dit moment wordt er gewerkt aan een verbetering van het model en dat kan leiden tot een herziening. De gemeente Breda loopt, net als elke andere gemeente, voor 2015 een maximaal risico van 10%, dit komt neer op een bedrag van ongeveer € 6,0 miljoen. Is het tekort groter dan € 6,0 miljoen dan springt de Rijksoverheid bij. Naast deze budgettaire risico’s ligt er ook nog risico op nieuwe instroom. Min of meer structurele risico’s worden telkens berekend over een periode van 4 jaar, ervan uitgaande dat het probleem binnen 4 jaar oplosbaar is.
Ad 6 Teruglopende externe inkomsten Servicebedrijf Het Servicebedrijf levert diensten aan externe organisaties zoals de Belastingsamenwerking West-Brabant (BWB), De Nieuwe Veste, MOTI, Bredaas Museum en dergelijke. Voor een aantal van deze partijen loopt de contractperiode in 2015 af. Er is nog geen zekerheid over continuering van deze contracten. Dit tekort kan oplopen tot een jaarlijks bedrag van € 1,5 miljoen. Mochten de contracten niet voortgezet worden dan zullen meteen maatregelen worden genomen om het tekort op te lossen. Hiervoor is een periode nodig van enkele jaren. In de benodigde weerstandscapaciteit is rekening gehouden met de tekorten gedurende deze afbouwperiode.
Ad 7 Financiële positie voetbalclub NAC Het risico met betrekking tot een eventueel faillissement van NAC Breda is verhoogd door de huidige stand op de ranglijst. Degradatie zou onder andere een aanzienlijke teruggang betekenen in de door NAC Breda te ontvangen ECVgelden. Het beslag op het weerstandsvermogen wordt voor de gederfde huurinkomsten en lasten voor groot onderhoud nu geschat op € 0,5 miljoen.
Ad 8 Financiële positie culturele instellingen Samenwerking en nieuwe vormen van presentatie van cultuur is de opgave van de stad en de culturele ondernemers in de stad. De vastgestelde structuurvisie en visie binnenstad bieden de kapstok voor een nadere focus van cultuur, met als speerpunten beeldcultuur en erfgoed. Een (blijvende) financiële impuls op evenementen (waaronder Cultuur), als ook de herbevestiging van de culturele hoofdstructuur en de impulsen aan cultuureducatie en via het cultuurfonds, zijn van belang voor behoud van culturele identiteit van de stad. De culturele infrastructuur c.q. bestel van Breda heeft te maken met veranderingen. Een aantal instellingen die gesubsidieerd worden in de culturele hoofdstructuur hebben financiële problemen (onder andere MOTI, MEZZ, et cetera). Niet door minder subsidie van de gemeente maar met name door afnemende bezoekersaantallen en het wegvallen van subsidies van derden (Rijk en Provincie). De gemeentelijke subsidie gaat nu met name op aan personele lasten en huur van culturele voorzieningen/panden.
Jaarverslag 2014 /
128
/ Gemeente Breda
Ad 9 Rat Verleghstadion De reparatiewerken in verband met de scheurvorming in de betonconstructie van het stadion zijn in 2014 begonnen en lopen in 2015 door. De kosten van 2014 vallen in het jaarrekeningresultaat, voor de kosten voor 2015 is een voorziening getroffen. Ten aanzien van de doorbuiging van de tribune-elementen wordt een aanvullende adviesopdracht verstrekt aan een kennisinstituut. Mocht uit dit onderzoek blijken dat de huidige maatregelen onvoldoende zijn, dan zijn mogelijk ingrijpende maatregelen als het vervangen van complete betonelementen op termijn noodzakelijk. De kosten daarvan zullen aanzienlijk zijn.
Ad 10 Afname aanbod huishoudelijk afval Het teruglopen van het aanbod huishoudelijk afval heeft tot gevolg dat minder afval wordt aangeboden aan afvalverwerker Attero. Hierdoor loopt de gemeente het risico om een naheffing te krijgen. Het contract loopt begin 2017 af. Dit risico is opgenomen in het weerstandsvermogen van de gemeente en komt zodoende niet ten laste van de afvalstoffenheffing.
Ad 11 Projecten Het betreft hier onder andere een aantal risico’s rondom de realisatie van de OVTerminal, fietsenstalling OVTC, Brede School Noorderlicht en sportaccommodaties. Het gaat onder andere om het mislopen van subsidies vanwege het verstrijken van subsidietermijnen, vertragingsrisico’s, budgetoverschrijdingen vanwege meerwerk omdat de post onvoorzien nagenoeg op is. Een gedeelte van de risico’s bij de OVTC heeft zich daadwerkelijk gemanifesteerd. In 2015 is een aanvullende kredietvotering aan de raad voorgelegd.
Ad 12 Pro memorie risico’s In 2013 is de risicopositie van de verbonden partijen beoordeeld. Van de 21 partijen zijn 15 partijen via een quick scan beoordeeld en de zes grootste via een nader onderzoek. Conclusie was dat er in elk geval verhoogde aandacht moet zijn voor twee gemeenschappelijke regelingen en dat van alle partijen het weerstandsvermogen in beeld moet komen. Bij geen van de onderzochte gemeenschappelijke regelingen was namelijk het weerstandsvermogen te bepalen. De bepaling van de benodigde weerstandscapaciteit is een vereiste omdat een groot aantal gemeenschappelijke regelingen geen eigen vermogen aanleggen en zodoende –bij tegenvallers- direct terugvallen op het vermogen van de deelnemende gemeenten, waaronder Breda. In 2014 is de gemeente Breda begonnen dit probleem in regionaal verband aan te kaarten om zo de benodigde informatie beschikbaar te krijgen van de verbonden partijen. Uit voorzorg is een reservering gemaakt in de benodigde weerstandscapaciteit van € 3,0 miljoen. Meer informatie over verbonden partijen is te vinden in de betreffende paragraaf.
Ad 13 Risico’s met verleende garanties en achtervangposities bij waarborgfondsen Het verlenen van garanties aan derden en het innemen van achtervangposities bij waarborgfondsen is niet risicoloos. Bij het niet nakomen van verplichtingen op gegarandeerde leningen wordt bij directe garantieverlening de gemeente aangesproken. Bij een achtervangpositie in een waarborgfonds wordt de gemeente pas aangesproken nadat het garantievermogen van het waarborgfonds is aangesproken en ontoereikend blijkt te zijn.
Verleende garanties en ingenomen achtervangposities van de gemeente Breda De gemeente heeft een terughoudend garantiebeleid. Per ultimo 2014 heeft de gemeente nog een bedrag van € 15 miljoen aan leningen gegarandeerd. In de komende jaren zal het totaalbedrag aan gegarandeerde leningen oplopen tot ongeveer € 30 miljoen. Dit komt door de in 2013 verstrekte garantie ad € 17,5 miljoen aan de vereniging onderwijshuisvesting voortgezet onderwijs Breda en omgeving.
Jaarverslag 2014 /
129
/ Gemeente Breda
Onder deze garanties is per ultimo 2014 nog maar € 3,6 miljoen aan leningen opgenomen. Andere substantiële garantiestellingen zijn verleend aan de Internationale School Breda en aan de Stichting Elisabeth (restant gegarandeerd bedrag per ultimo 2014 € 6,8 miljoen). Bij bijna alle gegarandeerde leningen is waar mogelijk hypothecaire zekerheid gevestigd. Dit is niet het geval bij de in 2011 gegarandeerde rekening courant faciliteit van de Internationale School Breda. In verband met het succes van de Internationale school zijn de kosten in de opbouwfase meer toegenomen dan was begroot en is de verleende garantie aan de Internationale School Breda in 2013 met € 0,5 miljoen verhoogd (tot € 2,8 miljoen). Per ultimo 2014 was het saldo op de rekening courant faciliteit van de Internationale School Breda € 2,75 miljoen. De Stichting Waarborgfonds Sport (SWS) die samen met gemeenten (op 50/50 basis) investeringen bij sportverenigingen waarborgt signaleert sinds 2010 een toenemende achteruitgang van de financiële positie bij sportverenigingen. Er vindt een duidelijke verschuiving plaats van borgstellingsdossiers met een kwalificatie goed naar de kwalificatie redelijk. Ook de omvang van de matige- en probleemdossiers neemt toe. Van de borgstellingen die aan de sportverenigingen in Breda zijn verstrekt heeft één vereniging de classificatie matig en de rest redelijk of goed. Het risico tot aanspraken wordt bij de direct verleende garanties laag ingeschat. Bij een eventuele aanspraak zorgen de gestelde hypothecaire zekerheden ervoor dat het financieel verlies zeer gering dan wel nihil zal zijn. De gemeente Breda heeft bij twee waarborgfondsen een achtervangpositie, namelijk bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) en het Waarborgfonds Eigen Woningen, het waarborgfonds dat de Nationale Hypotheek Garantie (NHG) verstrekt.
Achtervangpositie Waarborgfonds Sociale Woningbouw Per 31 december 2013 was de omvang aan gegarandeerde leningen bij het WSW € 1,589 miljard. Dit is een lichte toename ten opzichte van vorig jaar (€ 1,580 miljard). Voor de komende jaren wordt verwacht dat het gewaarborgde omvang licht zal teruglopen.
Achtervangpositie Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) De gemeente Breda staat nog garant bij het WEW voor de afgegeven Nationale Hypotheek Garanties aan inwoners van Breda vanaf de start in januari 1995 tot aan 1 januari 2011. Op die datum is de achtervangpositie beëindigd en is het Rijk 100% achtervanger. Jaarlijks informeert het Waarborgfonds Eigen Woningen de gemeenten over de stand van zaken met betrekking tot de Nationale Hypotheek Garantie (NHG) en geeft zij een meerjaren liquiditeitsprognose voor de komende 5 jaar. Op basis daarvan spreekt de stichting de verwachting uit of zij in die betreffende periode een aanspraak verwacht te doen op de achtervangers. Voor de periode 2014–2019 verwacht de stichting geen aanspraak op de achtervangers te doen. In 2013 is het aantal verstrekte NHG’s (aankoop woning) uitgekomen op 102.200 (in 2013: 85.200). Het aantal verliesdeclaraties is uitgekomen op 4.792 (in 2014: 4.522) en het eigen vermogen iets toegenomen tot € 804 miljoen (in 2014 € 778 miljoen). De premie voor garanties is per 1 januari 2014 verhoogd van 0,850% naar 1%.
Jaarverslag 2014 /
130
/ Gemeente Breda
Hoewel het Waarborgfonds Eigen Woningen de komende 5 jaar geen aanspraak verwacht, gebaseerd op de aannames over huizenprijsontwikkeling en andere variabelen, zou bij een forse crisis op de huizenmarkt wellicht een aanspraak kunnen volgen. Op basis van het aandeel dat de gemeente Breda heeft in de afgegeven garanties en het aandeel in de gerealiseerde verliesdeclaraties zou een eventuele aanspraak neerkomen op 1% van de totale aanspraak op gemeenten. Indien het huidige garantievermogen van bijna € 750 miljoen niet toereikend zou zijn en een aanvullende kapitaalinjectie van € 2 miljard nodig zou zijn, dan dient het Rijk hiervan de helft renteloos te verstrekken. De gemeente Breda zou dan € 10 miljoen renteloos moeten verstrekken (1% van € 1 miljard), en in de huidige rentemarkten leidt dit tot een jaarlijkse rentelast van € 200.000 tot € 300.000. Daarbij moet wel bedacht worden dat indien zeer fors bijgestort moet worden (als in het voorbeeld), terugbetaling van de renteloze lening tientallen jaren kan duren. Er moet immers weer een nieuw garantievermogen worden opgebouwd. De overall conclusie is dat hoewel de gemeente Breda in de achtervangpositie bij waarborgfondsen garant staat voor immense bedragen, het feitelijk risico zeer beperkt is. In de directe garantieverlening wordt relatief weinig risico gelopen, mede doordat bij de verleende garanties bijna altijd hypothecaire zekerheid is verkregen. Het is dan ook niet noodzakelijk hier middelen voor te reserveren. De beschikbare weerstandscapaciteit: middelen om risico’s af te dekken Om de gevolgen van niet gedekte risico’s financieel te kunnen verwerken, dient de gemeente te beschikken over voldoende weerstandscapaciteit. De weerstandscapaciteit kent zowel incidentele als structurele elementen. Tot de weerstandscapaciteit behoren de algemene reserves, de onbenutte belastingcapaciteit, de post onvoorzien in de begroting en de mogelijkheid om te bezuinigen. Deze worden hieronder nader toegelicht in paragraaf Onderdelen beschikbare Weerstandscapaciteit . De beschikbare weerstandscapaciteit vanuit de algemene reserves neemt de komende jaren toe in omvang. Hieronder wordt de opbouw nader uiteengezet. De structurele componenten; de post onvoorzien, de onbenutte belastingcapaciteit en het vermogen om bezuinigingen door te voeren dragen voor € 13,1 miljoen bij aan het weerstandsvermogen; € 0,3 miljoen vanuit de post onvoorzien en € 12,8 miljoen vanuit de onbenutte belastingcapaciteit. Het vermogen om te bezuinigen is als p.m.-post ingerekend. Samengevat geeft dit het volgende beeld van de beschikbare weerstandscapaciteit: Onderdeel weerstandscapaciteit
Bijdrage (x € 1 miljoen) 2015
2016
2017
2018
Algemene reserves
91,2
95,0
102,6
105,6
Onbenutte belastingcapaciteit
12,8
12,8
5,0
5,0
Onvoorzien
0,3
0,3
0,3
0,3
Vermogen om bezuinigingen door te voeren
pm
pm
pm
pm
104,3
108,1
107,9
110,9
Totaal beschikbare weerstandscapaciteit
Jaarverslag 2014 /
131
/ Gemeente Breda
Onderdelen beschikbare weerstandscapaciteit Tot de weerstandscapaciteit behoren de algemene reserves, onvoorzien, de onbenutte belastingcapaciteit en het vermogen om bezuinigingen door te voeren. Algemene reserve De gemeentelijke algemene reserve behoort tot de weerstandscapaciteit voor zover deze vrij te besteden is. het verloop van deze reserve is als volgt: (bedragen x € 1 miljoen) VERLOOP ALGEMENE RESERVE
2014
Algemene reserve Concern Bij: rentetoevoeging Bij resultaat 2013
2015
2016
2017
2018
53,9
77,9
85,5
90,7
99,7
5,1
4,2
4,3
3,0
3,4
5,0
3,4
0,9
6,0
1,0
77,9
85,5
90,7
99,7
104,1
7,9
7,4
5,7
4,3
2,9
-0,5
-1,7
-1,4
-1,4
-1,4
7,4
5,7
4,3
2,9
1,5
85,3
91,2
95,0
102,6
105,6
13,9
Bij: totaal geraamde stortingen Af: totaal geraamde onttrekkingen Stand algemene reserve concern (per 31-12) Algemene reserve Atea Bij: geraamde stortingen Af: geraamde onttrekkingen Stand algemene reserve Atea (per 31-12) Totaal algemene reserve (per 31-12)
Onvoorzien De post onvoorzien bedroeg in 2014 € 300.000. Deze post is in 2014 niet benut. Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit geeft een indicatie van de mogelijkheden die een gemeente heeft om haar inkomsten via extra belastingopbrengsten te verhogen. Voor Breda is bekeken welke mogelijkheid er nog is om de OZB te verhogen tot het normtarief-OZB voor toelating tot artikel-12 van de Financiële verhoudingswet (Fvw). Het normtarief artikel-12 bedroeg voor 2014 0,1651% van de WOZ-waarde. Het gewogen OZB-tarief lag in Breda voor 2014 op 0,1232%. De onbenutte belastingcapaciteit bedroeg dus 34% wat overeenkomt met een ruimte van € 12,8 miljoen in 2014. Vermogen om bezuinigingen door te voeren Als de geïnventariseerde structurele risico's zich voordoen en zodanige gevolgen zouden hebben dat deze niet kunnen worden gedekt, dient de gemeente om te buigen of te bezuinigen teneinde de meerjarenraming voor de toekomst opnieuw sluitend te maken. Tijdelijke inzet van incidentele onderdelen van de weerstandscapaciteit om meer tijd te creëren voor het bereiken van een definitieve oplossing kan een snelle voorlopige dekking voor dit probleem bieden, in afwachting van het vinden van een zorgvuldig afgewogen oplossing.
Jaarverslag 2014 /
132
/ Gemeente Breda
4.7.4 Kapitaalgoederen Inleiding De paragraaf Kapitaalgoederen gaat over het onderhoudsniveau van kapitaalinvesteringen en is met name gericht op kapitaalgoederen in de openbare ruimte of ten behoeve van het openbaar belang. kapitaalgoederen zijn investeringen met een langdurig economisch of maatschappelijk nut. Deze kapitaalgoederen kunnen worden onderverdeeld in vier categorieën:
• • • •
infrastructurele kapitaalgoederen zoals wegen, rioleringen en kunstwerken; voorzieningen zoals openbaar groen, verlichting of sportfaciliteiten; gebouwen en installaties; voertuigen.
De mate van onderhoud bepaalt de kwaliteit van de kapitaalgoederen. Omdat kapitaalgoederen een meerjarig nut kennen, wordt het onderhoud structureel gepland. Beheer en onderhoud buitenruimte In het najaar 2013 is het beleidskader Kapitaalgoederen Openbare Ruimte bestuurlijk vastgesteld. De 5 kapitaalgoederen wegverhardingen, openbare verlichting, bomen, civieltechnische kunstwerken en waterwegen worden volgens het vastgesteld beleidskader op een Bmin-niveau (veilig, functioneel en duurzaam) beheerd en onderhouden. In 2014 en 2015 worden, zoals in het beleidskader is afgesproken, beheerplannen voor de 5 kapitaalgoederen opgesteld waarin het algemeen geldend Bmin-niveau per kapitaalgoed verder wordt uitgewerkt. In de reguliere begroting zijn voor het op peil houden van vastgestelde Bminniveau structureel de benodigde financiële middelen beschikbaar. Hiervoor is vanaf 2015 een voorziening ingesteld. Voor het inlopen van de onderhoudsachterstand bij wegverhardingen is eveneens in 2014 een aflopende voorziening ingesteld. Bij het opstellen van de Begroting 2015 was er nog van uitgegaan dat de dotaties aan deze voorziening volgens een vastgesteld schema zou plaatsvinden. In 2014 was inmiddels € 12,5 miljoen beschikbaar gesteld en het resterende bedrag van € 7,5 miljoen was geblokkeerd in de algemene reserve. Bij de beoordeling van de Begroting 2015 heeft Gedeputeerde Staten aangegeven het inhalen van dit achterstallig onderhoud als een speerpunt te zien. Zij konden instemmen met het dotatieschema waarmee de voorziening op peil zou worden gebracht. Gezien de 'harde' verplichting tot het inhalen van de achterstand bleek echter een planmatige dotatie niet mogelijk. Het BBV schrijft voor dat in deze situatie gekozen moet worden voor een volledige dotatie ineens. Daarom is in de voorziening in 2014 in totaal een bedrag van € 20 miljoen gestort, waarvan in 2014 reeds € 2,5 miljoen is besteed. In 2006 is, in het kader van over de beheersvisie van de openbare ruimte, een principebesluit genomen over de financiering van (toekomstige) areaaluitbreidingen. De uitwerking van de normen voor deze uitbreidingen is in 2011 afgerond. Er wordt nu rekening gehouden met een toename van de kosten van:
• • • •
2
Woongebieden € 2,25 per m
2
Bedrijventerreinen € 1,41 per m 2
Natuurgebieden € 0,52 per m
2
Centrumgebieden € 3,18 per m
Jaarverslag 2014 /
133
/ Gemeente Breda
Beheer en onderhoud riolering Het beheer en onderhoud van de gemeentelijke riolering is gedurende het verslagjaar bepaald aan de hand van het in 2014 vastgestelde Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (V-GRP 2014-2018). Binnen dit V-GRP is er naast aandacht voor de afvalwaterzorgplicht (de duurzame instandhouding van de riolering), tevens aandacht voor de hemelwaterzorgplicht en grondwaterzorgplicht. Binnen de afvalwaterzorgplicht wordt het afvalwater getransporteerd naar de afvalwaterzuiveringsinstallatie. De gemeente dient daarvoor het rioolstelsel en de gemalen te onderhouden. Met vaststelling van het vernieuwde vGRP is een weg ingeslagen om met behoud van kwaliteitsniveau en financieel kader meer te sturen op outcome in plaats van output. Bij de zorgplicht hemelwater is er een aantal opties om er voor te zorgen dat het regenwater minimale overlast veroorzaakt door het transporteren naar de zuivering, naar het oppervlaktewater of door het te infiltreren in de grond. Bij de zorgplicht grondwater heeft de gemeente de rol om bij vastgestelde overlast de burger naar de juiste instantie te verwijzen (gemeente, waterschap, provincie of particulier) en indien het overlast betreft, op gemeentegrond, dit probleem binnen haar vermogen op te lossen. Binnen het verbrede GRP worden projecten uitgevoerd om aan de verschillende zorgplichten invulling te geven. Hierbij kan gedacht worden aan het aanleggen van een gescheiden rioolstelsel in bepaalde wijken, het vervangen van riolering, die niet meer aan de kwaliteitseisen voldoet, en het onderhouden van gemalen en drukriolering. De burgers en bedrijven van Breda betalen een rioolheffing. De opbrengst hiervan dient geheel aan het vervullen van de drie zorgplichten besteed te worden. De uitgevoerde werkzaamheden in 2014 zijn verlopen conform de vastgestelde jaarschijf. De geringe overloop van investeringen uit 2013 en eerder (€ 0,6 miljoen) en het totale investeringsvolume van 2014 van € 10,5 miljoen is volledig uitgenut. Er is in totaal een geringe extra investering uitgevoerd van € 0,06 miljoen. In 2014 is circa € 11,16 miljoen uitgegeven aan groot onderhoud en vervanging in het kader van de drie zorgplichten uit het V-GRP. Het grootste deel (circa 80%) hiervan gaat naar de afvalwaterzorgplicht (riolering en waterzuivering). Met de vaststelling van het beleidskader kapitaalgoederen openbare ruimte is bepaald dat onderzocht dient te worden wat de effecten en mogelijke ingroeimodellen zijn om ook bij riolering tot een onderhoudsvoorziening te komen. Dit onderzoek zal in de loop van 2015 plaatsvinden. Beheer en onderhoud accommodaties voorzieningen gebouwen Totaal
saldo 1-1-2014
mutaties in 2014
saldo 31-12-2014
2.129
18.819
16.690
Bij de jaarrekening 2014 is de toereikendheid bepaald van de onderhoudsvoorzieningen over de periode 2015-2024 voor alle gemeentelijke gebouwen (exclusief ATEA-groep, Grondbedrijf en Onderwijshuisvesting). Dit is inclusief het binnenonderhoud voor zover dat voor rekening van de gemeente komt. De basis wordt gevormd door de meerjarenonderhoudsraming van Planon (over 10 jaar), de dotaties in de begrotingen en de stand van de voorzieningen per 31 december.
Jaarverslag 2014 /
134
/ Gemeente Breda
Beheer en onderhoud voertuigen Afvalstoffen De onderhoudstoestand van het wagenpark is goed. Aan de hand van de technische staat van de voertuigen wordt jaarlijks een onderhoudscontract afgesloten voor normaal onderhoud, banden et cetera. Indien de technische staat van het voertuig dat nodig maakt, worden er daarnaast ook nog kosten voor revisies/modificaties geraamd. Momenteel wordt voorgesorteerd op milieuvriendelijke motoren/technieken. De vervanging van alle tractiemiddelen is voor de komende jaren uitgewerkt in een gefaseerd vervangingsplan. Overige Voor overige voertuigen geldt een afschrijvingstermijn die gelijk is aan de economische levensduur; 5 jaar voor lichte voertuigen, 7 tot 8 jaar voor zwaardere voertuigen, zoals vrachtwagens, veegmachines, zandstrooiers en 10 jaar voor tractoren. Aan het eind van de economische levensduur wordt altijd bekeken of vervanging daadwerkelijk al nodig is of dat het voertuig nog langer gebruikt kan worden. Verder is er in het kader van het beleid in te zetten op duurzame vervoersmiddelen een vijftal electrische auto’s aangekocht en diverse electrische scooters en fietsen. Bij slagen van deze proef wordt in 2015 een tweede fase opgestart.
Jaarverslag 2014 /
135
/ Gemeente Breda
4.7.5 Grondbeleid Inleiding In deze paragraaf wordt ingegaan op het gevoerde grondbeleid en wordt hierover verantwoording afgelegd. Over het exploitatieresultaat 2014 van het Grondbedrijf is bij het taakveld ontwikkeling van de stad fysiek nog een nadere toelichting opgenomen. In deze paragraaf wordt eerst stilgestaan bij de belangrijkste (markt)ontwikkelingen in het afgelopen jaar. Vervolgens komt de financiële verantwoording aan bod, waarbij een beeld wordt gegeven van de herzieningen in 2014. Hierbij wordt inzicht gegeven in de ontwikkelingen van de planresultaten, de voorzieningen negatieve planresultaten en de resultaten van afgesloten projecten en tussentijdse winstnemingen. Verder wordt in deze paragraaf een overzicht gepresenteerd van de voorraad gronden en panden. Tot slot wordt ingegaan op de risico’s en het benodigde weerstandsvermogen. De verantwoording over het gevoerde grondbeleid is met een zekere vertrouwelijkheid omgeven. Voor de inhoudelijke toelichting van de projecten geldt daarom dat deze geheim kan zijn, wanneer openbaarmaking van deze informatie de positie van de gemeente en haar contractpartners kan schaden. Voor het tweede jaar op rij is het resultaat van het grondbedrijf nagenoeg neutraal. Binnen de grondexploitaties heffen de negatieve en positieve ontwikkelingen zich nagenoeg op. Hierdoor ontstaat nauwelijks effect op het resultaat. Vanuit de positieve grondexploitaties zijn voor ruim € 3 miljoen aan winsten gerealiseerd. Deze winsten compenseren de afwaardering binnen de voorraad panden en gronden, waar de waardering bij een aantal objecten is teruggebracht naar die van het huidige gebruik. Gezien de consistente ontwikkelingen van de (verwachte) resultaten is de conclusie gerechtvaardigd dat we in control zijn met de beheersing van de grondexploitaties. Er bestaan nog wel onzekerheden over met name het afzettempo, maar hiervoor is een weerstandsvermogen beschikbaar, dat is gebaseerd op een risico inschatting per project en daarbovenop een algemene risico inschatting voor marktonzekerheden. Daarnaast wordt de portefeuille gronden en panden de komende jaren teruggebracht tot de strategische voorraad. De waardering van de portefeuille is hierop aangepast, waardoor de risico’s beperkt zijn. Dit is echter geen reden om achterover te leunen. De onzekerheid op de vastgoedmarkt is nog niet voorbij, mede door de koppeling die er ligt met de financiële markten en de onzekerheden die daar spelen. Daarnaast is de groeiende leegstand van invloed op de waardering van vastgoed en daarmee op de portefeuille van het Grondbedrijf. Marktontwikkelingen
Koopwoningen
Sinds medio 2013 is landelijk sprake van een stabilisatie van de markt voor koopwoningen. De transacties zijn toegenomen en aan de periode van grote prijsdalingen is een einde gekomen. In 2014 heeft zich een licht herstel van de 1 markt voor koopwoningen ingezet. Op grond van de voorlopige cijfers die het e NVM heeft gepubliceerd voor het 4 kwartaal 2014, blijkt dat ten opzichte van het e 4 kwartaal 2013, het aantal transacties met 28,9% is toegenomen, de verkoopprijzen per m² met 3,2% zijn gestegen en de verkooptijd is afgenomen e met 21,2%. Daarbij dient opgemerkt te worden dat het 4 kwartaal 2014 het laatste kwartaal is geweest, waarbij kopers nog konden profiteren van de verruimde schenkingsvrijstelling. De verwachting over 2015 is dat het herstel van de markt voor koopwoningen zich verder zal doorzetten. Zowel de Rabobank (1 tot 3%), de ING (2%) en ABN AMRO (1%) houden rekening met een prijsstijging van de koopwoningen in 2015.
1
NVM, Transactiecijfers NVM-Regio Nederland, 4e kwartaal 2014. Transactiecijfers gebaseerd op een ‘voortschrijdende halfjaar’.
Jaarverslag 2014 /
136
/ Gemeente Breda
Factoren die naar verwachting een positief effect zullen hebben op de markt zijn de voorziene groei van de Nederlandse economie en de verbetering van de werkgelegenheid, de toegenomen betaalbaarheid van de koopwoningen (mede door de historisch lage hypotheekrente) en het toegenomen vertrouwen van consumenten in de koopwoningenmarkt. Daar staat tegenover de restschuldproblematiek, een verdere aanscherping van de kredietverlening (Nibudnormen) en kredietbeperkende maatregelen, zoals de daling van de Loan-to-Value (hoogte van de hypotheek ten opzichte van de waarde van de koopwoning) naar 103%, de verlaging van de NHG-grens per 1 juli 2015 naar € 245.000,- en 0,5% verlaging van het maximale tarief waartegen de huizenbezitter de hypotheekrente mag aftrekken (momenteel 51%). Daarmee wordt rekening gehouden met een verder herstel van de woningmarkt, al wordt geen rekening gehouden met de ‘gouden tijden’ van voor de crisis. 2
Uit de NVM-cijfers en cijfers van Dynamis blijkt dat ook in Breda sprake is van een herstel van de woningmarkt. Het aantal verkopen stijgt, de looptijd dat woningen te koop staan daalt en ook het aanbod daalt. In tegenstelling tot het landelijke beeld is de gemiddelde transactieprijs het afgelopen jaar gedaald en is de transactieprijs per vierkante meter iets gestegen. Aangezien de woningmarkt in Breda ook ‘krapper’ begint te worden en de vraag naar woningen zich met name concentreert op stedelijk gebied, is de verwachting dat de verkoopprijs per vierkante meter het aankomende jaar zal gaan stijgen. De verkoop van de nieuwbouwwoningen trekt aan, al zijn grote verschillen waarneembaar tussen de diverse projecten.
Huurwoningen 3
Huurwoningen maken 42 procent uit van de totale landelijke woningvoorraad . De laatste jaren neemt de sociale sector in omvang af en groeit de omvang van de 4 particuliere huursector en de koopwoningensector . Deze ontwikkeling lijkt zich verder door te gaan zetten. De rol van woningbouwcorporaties is kleiner geworden als gevolg van de verhuurdersheffing en financiële problemen in deze sector. 5 Corporaties kunnen middeldure huurwoningen (niet DAEB ) bouwen als het volkshuisvestelijk beleid van een gemeente daarom vraagt en als daarvoor geen commerciële partijen te vinden zijn. Om marktverstoring te voorkomen, worden deze activiteiten met ongeborgde leningen gefinancierd. Het criterium voor het onderscheid tussen sociale en middeldure huurwoningen is de feitelijke huur op het niveau van de liberalisatiegrens. De gewijzigde rol en het functioneren van woningcorporaties zal vastgelegd worden in de ‘Herzieningswet toegelaten instellingen volkshuisvesting’. Daartoe worden de Woningwet en een aantal andere wetten gewijzigd. Als de wetsvoorstellen definitief worden, zal het werkdomein van de corporaties daarmee beperkt worden tot de kerntaken, oftewel de focus komt te liggen op de zogeheten DAEB-activiteiten: het bouwen, verhuren en beheren van sociale huurwoningen en van bepaald maatschappelijk vastgoed. Het plan van de regering is om de liberalisatiegrens vanaf 2016 gedurende drie jaar niet te indexeren. Waar de rol van de corporaties kleiner is geworden neemt de rol van de beleggers in de huursector toe. De interesse van beleggers voor huurwoningen is de afgelopen jaren fors toegenomen en het aandeel buitenlandse investeerders is gegroeid. Vooral ten opzichte van de andere vastgoedsegmenten mag de 2 NVM, Transactiecijfers NVM-Regio Breda, 4e kwartaal 2014. Transactiecijfers gebaseerd op een ‘voortschrijdende halfjaar’. Dynamis, Sprekende Cijfers, ‘Kwartaalbericht Q4, Woningmarkt gemeente Breda’, januari 2015. 3
Ministerie van Binnenlandse Zaken, Staat van de Woningmarkt, ‘Jaarrapportage 2014’, oktober 2014.
4
NVM, Vastgoedmarkt in beeld, ‘2013 in feiten en cijfers’, 2014
5
DAEB = Diensten van algemeen economisch belang
Jaarverslag 2014 /
137
/ Gemeente Breda
woningsector op een groeiende interesse van de beleggers rekenen. Voor beleggers vormen woningen een ‘veilige’ investering vanwege de verwachting dat de huurinkomsten stabiel en bovendien inflatiebestendig zijn. Qua acquisitie ligt de focus bij beleggers op het middeldure huursegment tussen de € 700,- tot € 1.000,- waarbij voor core beleggingen de focus ligt op de Randstad en de grotere groeiende provinciesteden. Ook binnen Breda wordt regelmatig door beleggers aangegeven dat zij op zoek zijn naar geschikte woningbouwprojecten om toe te voegen aan hun portefeuille. 6 Vanaf 2013 zijn de huren harder gestegen dan in de jaren ervoor . Oorzaak is het boveninflatoire, inkomensafhankelijke huurbeleid voor de gereguleerde huursector. De gemiddelde huurstijging in de gereguleerde huurwoningvoorraad kwam in 2013 uit op 4,1 procent (exclusief harmonisatie). Voor 2014 is dit percentage 3,9 procent.
Kantoren De omvangrijke kantorenvoorraad, de economische conjunctuur en ‘het Nieuwe Werken’ zorgen gezamenlijk sinds de kredietcrisis voor een grote druk op de vraagzijde van de kantorenmarkt. Volgens NVM Business stond eind 2014 landelijk circa 17,5% van de kantorenvoorraad te huur of te koop. Een jaar eerder was dat nog 16,7%. De totale behoefte aan kantoorruimte zal het komende decenium kleiner worden en het is noodzakelijk om een deel van de landelijke kantorenvoorraad te transformeren of saneren. Nieuwbouw vindt nog wel plaats, maar is dan in hoofdzaak gericht op de vervangingsvraag van bedrijven naar hoogwaardige, duurzame kantoren die aansluiten op de nieuwe werkplekconcepten. Net zoals bij detailhandel neemt het verschil toe tussen kansrijke kantoren en de kansarme kantoren. De opname concentreert zich steeds meer op de kernsteden, waarbij met name de locaties die goed te bereiken zijn met openbaar vervoer en waar veel voorzieningen en beleving aanwezig zijn er positief uit springen. 7
Uit de cijfers van Dynamis blijkt dat het kantorenaanbod in Breda per 1 januari 8 2015 135.500 m² VVO bedraagt. Dit is 1% meer dan een jaar geleden. Ook uit de cijfers van Property.nl blijkt dat het kantorenaanbod het afgelopen jaar weer is toegenomen. Binnen de gemeente Breda zijn de afgelopen jaren diverse maatregelen genomen om het perspectief van de kantorenmarkt te verbeteren. Plannen voor kantoren zijn zoveel mogelijk uit bestemmingsplannen geschrapt, de plancapaciteit aan kantoren is terug gebracht en een aantal voormalige kantoren zijn getransformeerd. Met de vaststelling van de ‘Ontwikkel- en Realisatiestrategie Via Breda’ wordt in het Stationskwartier ingezet om een deel van het geplande kantorenprogramma om te zetten naar andere functies en het verder uit faseren van het kantorenprogramma tot na 2023. In opdracht van de Provincie is door het 9 EIB een raming opgesteld van vraag en aanbod van kantoren voor West-Brabant in de periode tot 2040. Op grond van deze raming zal in beeld gebracht gaan worden wat dit voor Breda betekent.
Bedrijvenmarkt 2013 is landelijk een ongunstig jaar geweest voor de bedrijfsruimtemarkt met een onrustige economie, een record aantal faillissementen (10% meer dan in 2012), een hoge werkloosheid en terughoudende bedrijfsinvesteringen. De vooruitzichten lijken voor bedrijven echter te verbeteren. Bedrijven zijn positiever vanwege het 6
Ministerie van Binnenlandse Zaken, Staat van de Woningmarkt, ‘Jaarrapportage 2014’, oktober 2014.
7
Sprekende Cijfers, Kantorenmarkten 2015,
8
VVO = Verhuurbaar VloerOppervlak
9
Economische Instituut voor de Bouw, Regionale kantorenmarkt West-Brabant, ‘raming van vraag en aanbod’, november 2014.
Jaarverslag 2014 /
138
/ Gemeente Breda
aantrekken van de export, betere bedrijfsresultaten en een stijging van de consumentenbestedingen. Het producentenvertrouwen is in de loop van 2014 10 aangetrokken. Volgens de FGH Bank zal dit echter niet direct resulteren in een hogere huisvestingsbehoefte, aangezien de uitbreiding van de huisvesting bij veel bedrijven niet direct de hoogste prioriteit heeft. In positieve zin springt de ontwikkeling van het logistieke vastgoed eruit met een toenemende vraag en steeds grotere transacties. Op grond van de cijfers van Property.nl lijkt het aanbod aan bedrijfsruimte in Breda zich op dit moment op een hoog niveau te stabiliseren. In opdracht van de Provincie is door Bureau Buiten een behoefteraming bedrijventerreinen Noord-Brabant 2014-2040 opgesteld. In regionaal verband wordt inzichtelijk gemaakt wat deze raming betekent voor de behoefte aan bedrijventerreinen voor de regio en vervolgens specifiek voor Breda. Breda heeft sinds kort het bedrijventerrein Rithmeester Park gelegen aan de A16-zone in de verkoop gebracht. Diverse partijen hebben direct belangstelling getoond en de gemeente is in gesprek met deze partijen. De BrIM signaleert in algemene zin dat de belangstelling voor bedrijventerreinen gelegen binnen de gemeente Breda het afgelopen half jaar toe neemt.
Detailhandel De markt voor detailhandel is op dit moment volop in beweging. Als gevolg van een groot aantal ontwikkelingen, waaronder toename van online-verkopen, vergrijzing, multichanneling en terughoudendheid in de consumentenbestedingen, zal de behoefte aan detailhandelsmeters de aankomende jaren afnemen. Dit leidt tot een landelijke toename van de leegstand en druk op de huren in een groot deel van de winkelmarkt. Na een lange periode van expansie van het winkeloppervlak, lijkt sanering van een deel van het oppervlak onvermijdelijk. Evenals bij kantoren neemt het verschil tussen gebieden met toekomstperspectief en zonder perspectief toe. De leegstand in de detailhandel in Breda is de afgelopen jaren opgelopen naar 10%, waarbij qua leegstand tussen de diverse gebieden grote verschillen waarneembaar zijn. Ook in Breda zijn gebieden te onderscheiden die nog toekomstperspectief hebben en waar investeringen en uitbreidingen mogelijk zijn. In gebieden zonder toekomstperspectief zal invulling met andere bedrijvigheid of functies actief ondersteund moeten worden. In het kader van City Making worden initiatieven uitgewerkt om de positie van de binnenstad te versterken. In het project business coaches Breda wordt de vraag naar huisvesting bij startende ondernemers gekoppeld aan de bestaande leegstand. Meerjarenperspectief Grondbeleid en Programmering (MPGP) In 2014 is weer een stap gezet in een meer transparante en toegankelijke informatievoorziening. In de gemeentelijke financiële rapportagecyclus is nadrukkelijk aandacht voor de financiële stand van zaken. Gezien de complexiteit van de materie en het vaak marktgevoelige karakter van de informatie zijn aanvullend besloten informatiebijeenkomsten met de Raad georganiseerd waarin o.a. de nieuwe Raad is geïnformeerd over het grondbeleid en waarbij de halfjaarlijkse herzieningen van de grondexploitaties nader zijn toegelicht. In 2014 zijn het Meerjarenperspectief Grondbeleid (MPG) en de Voortgangsrapportage Stedelijke Programmering samengevoegd in het Meerjarenperspectief Grondbeleid en Programmering (MPGP). Dit MPGP dient met name als jaarlijks terugkerend instrument waarin de samenhang van alle ontwikkelingen en keuzes in beeld wordt gebracht
10
FGH Bank, Vastgoedbericht 2015, ‘De Kracht van anders kijken’, maart 2015.
Jaarverslag 2014 /
139
/ Gemeente Breda
Nota Grondbeleid 2014 Grondbeleid is een middel om doelstellingen op andere beleidsterreinen binnen de gemeente te kunnen realiseren. Hierbij valt te denken aan bijvoorbeeld ruimtelijke, maatschappelijke of volkshuisvestelijke doelstellingen. Het grondbeleid van de gemeente Breda is vastgelegd in een separate nota. Deze nota heeft zowel een externe als interne werking. Middels de nota wil de gemeente op transparante wijze inzicht bieden in de geldende hoofdlijnen van beleid bij de door de gemeente gewenste rol bij de realisatie van ruimtelijke plannen. Daarnaast biedt de nota inzicht in de interne spelregels en beleidskaders voor de wijze waarop door de gemeente uitvoering wordt gegeven aan deze rol. De volgende vier zaken vormden de concrete aanleiding om een nieuwe Nota Grondbeleid op te stellen:
•
de gewijzigde marktomstandigheden en programmatische bijstelling: De gewijzigde marktomstandigheden en bijstelling van de eerder gestelde programmadoelen, hebben de afgelopen jaren aanzienlijke negatieve financiële gevolgen gehad voor de gemeente Breda.
•
de vaststelling van de Structuurvisie Breda 2030: In 2013 is de Structuurvisie Breda 2030 vastgesteld. Hiermee zijn nieuwe ruimtelijke kaders vastgelegd en daarmee ambities weergegeven die de stad wil realiseren.
•
bestuurlijke wens: Naar aanleiding van het rapport van de Rekenkamer Breda ‘Bredaas grondbeleid’ heeft de raad zelf een onderzoek uit gevoerd naar een aantal aanbevelingen van de Rekenkamer. Het onderzoek wat door de raad is uitgevoerd heeft geresulteerd in het Préadvies Nota Grondbeleid en is een richtinggevend document geweest bij het opstellen van deze nota.
•
gewijzigde wet- en regelgeving en het BBV: Vanuit gewijzigde wet- en regelgeving en op grond van het Besluit Begroting Verantwoording is het wenselijk om het grondbeleid periodiek te herijken.
Op 27 januari 2014 is een nieuwe Nota Grondbeleid vastgesteld door de raad. De hoofdpunten van deze nota zijn in de volgende drie alinea’s weergegeven. I. Wijziging in de koers van het grondbeleid De Nota Grondbeleid 2014 neemt als uitgangspunt om per locatie/gebiedsontwikkeling telkens een zuivere afweging te maken met betrekking tot het te hanteren grondbeleid en bijbehorend instrumentarium. Deze afweging dient periodiek op houdbaarheid te worden bezien. Bij deze afweging speelt met name een rol in hoeverre de gemeente het wenselijk vindt dat zij de regie kan voeren over deze ontwikkeling in relatie tot de risico’s die dat met zich mee brengt. De grondpolitiek die de gemeente Breda de aankomende jaren wil gaan voeren is als volgt samen te vatten:
De grondpolitiek van de gemeente Breda is maatwerk, oftewel per project maakt de gemeente Breda een expliciete keuze welk grondbeleidinstrumentarium zij wil hanteren, op welke wijze zij de grondexploitatie wil (laten) voeren en welke samenwerkingsvorm daarbij het meest geschikt is. Het grondbeleidinstrumentarium zet de gemeente in om de regie te kunnen voeren over gebiedsontwikkelingen om daarmee haar ruimtelijke en maatschappelijke doelen te bereiken. Ongeacht welke samenwerkingsvorm gekozen wordt, wil de gemeente de risico’s die uit haar keuze naar voren komen beperken en beheersen via risicomanagement. Voor de reeds door de raad vastgestelde grondexploitaties geldt als uitgangspunt dat het in eerste aanleg niet de bedoeling is om een andere grondpolitiek te gaan voeren. Echter, wanneer er sprake is van majeure wijzigingen in prijs, programma of planning kan dit wel aanleiding vormen om het te voeren grondbeleid binnen een project te heroverwegen.
Jaarverslag 2014 /
140
/ Gemeente Breda
II. Het beperken en beheersen van risico’s krijgt een nog prominentere plek in de organisatie Daartoe is onder andere het ‘functioneel tegendenken’, het ‘meer-ogen-principe’ en de ‘Bredase Regeling Risicovolle projecten’ geïntroduceerd. Het risicomanagement wat de gemeente Breda thans voert voor haar eigen grondexploitaties blijft bestaan. Het risicomanagement is daarnaast uitgebreid naar het faciliterende grondbeleid, oftewel naar de grondexploitaties die door derden worden gevoerd. Deze risico’s zullen vooraf bij de besluitvorming inzichtelijk worden gemaakt en betrokken worden in het reguliere risicomanagement en de opbouw van het benodigde weerstandsvermogen. Ook zal in de besluitvorming omtrent ontwikkelingen van derden, inzichtelijk worden gemaakt wat de effecten van deze ontwikkelingen zijn op de eigen gronden en grondexploitaties van de gemeente alsook de maatschappelijke impact. III. Concrete uitwerking informatievoorziening en kaderstelling De raad legt de kaders vast waarbinnen het college zaken verder kan uitwerken. De rolverdeling tussen raad en college verdient bijzondere aandacht wanneer in reeds lopende planprocessen zich een logisch moment voordoet voor bijstelling en/of herontwikkeling. De gemeente is zich bewust van het informatieniveau dat beschikbaar moet zijn om de juiste keuzes op het juiste moment te kunnen maken. De Nota Grondbeleid 2014 beoogt op dit vlak vooral expliciet te maken op welke momenten en in welke vorm informatie wordt verstrekt en/of kaders worden vastgelegd. Op een aantal punten wordt de informatievoorziening aan de raad verbeterd en ook wordt de raad nadrukkelijker betrokken in het proces van gebiedsontwikkeling. Het Meerjaren Perspectief Grondbeleid en Programmering (MPGP) heeft een prominente plaats gekregen in de informatievoorziening. In 2014 is de Voortgangsrapportage Stedelijke Programmering geïntegreerd in het MPG waarmee weer een meer integrale informatievoorziening is gerealiseerd. Daarnaast wordt door middel van onder andere informatiesessies beoogd de vaak complexe materie toegankelijk te maken in aanvulling op de schriftelijke informatieverstrekking. Met betrekking tot de informatievoorziening van individuele projecten vormt de introductie van de realisatiestrategie een belangrijke aanvulling. In de realisatiestrategie wordt beschreven op welke wijze de gemeente haar ruimtelijke en programmatische ambities, in samenwerking met andere marktpartijen, wil uitvoeren. In 2014 is in dit kader de realisatiestrategie Via Breda opgesteld en aan de raad aangeboden. Herzieningen grondexploitaties jaarrekening 2014 Uitgangspunten herzieningen Een grondexploitatie (grex) is de financiële vertaling van het productieproces van bouwrijpe grond. In een grex wordt beschreven welke investeringen moeten worden gedaan om bouwrijpe grond te produceren en welke opbrengsten met de uitgifte van die bouwrijpe grond kunnen worden behaald. Een grex is bovendien dynamisch: de factor tijd beïnvloedt het resultaat van een grondexploitatie. De grondexploitaties worden dan ook tweemaal per jaar integraal herzien (per 30 juni en per 31 december). Een grondexploitatie bevat een groot aantal aannames die samenhangen met de drie ‘value drivers’ van gebiedsontwikkeling, de zogenaamde drie P’s: Prijs, Programma en Planning. Bijvoorbeeld over de omvang van de benodigde investeringen, over de omvang van de opbrengsten en over de tijdstippen waarop investeringen en opbrengsten zullen worden gerealiseerd. Deze aannames worden steeds zo goed mogelijk onderbouwd en bepalen samen wat het financieel resultaat van de grondexploitatie is. Naar mate de looptijd van een grex verstrijkt wordt het aantal aannames steeds kleiner en vervangen door realisaties.
Jaarverslag 2014 /
141
/ Gemeente Breda
Tijdens een grexherziening worden achtereenvolgens:
•
Aannames vervangen door realisaties voor zover mogelijk. Als een jaar voorbij is, worden de werkelijk gemaakte kosten en de werkelijk gerealiseerde opbrengsten opgenomen in de grex. Bijvoorbeeld: als een plan bouwrijp is gemaakt vervangen de werkelijk gemaakte kosten de tot dan toe gehanteerde kostenraming;
•
Eerder gedane aannames nagelopen op realiteitsgehalte. Bijvoorbeeld: Het bijstellen van de verkoopprognoses nader uitgewerkt naar prijs, planning en programma. Tevens worden de kostenramingen voor plankosten en bouw- en woonrijpmaken periodiek geactualiseerd.
•
Projectplanningen tegen het licht gehouden. Bijvoorbeeld: als de verkoop van bouwgrond langer duurt dan eerder ingeschat, wordt de verkoop gespreid over een groter aantal jaren. Na afronding van deze stappen levert de grondexploitatie een nieuw (herzien) resultaat op. Parameters De gehanteerde parameters in de herzieningen zijn niet gewijzigd ten opzichte van de halfjaar herziening in 2014 (MPGP 2014). Onderstaande parameters zijn gehanteerd in de grondexploitaties.
Rente Opbrengststijging Kostenstijging
2014 e.v. 3,9% 0% 2,5%
Gezien de negatieve ontwikkelingen ten opzichte van de grondprijzen en onzekerheden, wordt al vanaf 2012 geen rekening meer gehouden met opbrengststijgingen voor de gehele looptijd. De grootste kostenpost in de grondexploitaties heeft betrekking op de civieltechnische kosten. Het indexcijfer voor grond, weg- en waterbouw (GWWindex van het CBS) liet tot ca. 2010 een prijsontwikkeling zien die boven de inflatie lag. Sinds 2010 ligt de prijsontwikkeling echter onder het inflatieniveau. De index van oktober 2014 was op jaarbasis 0,2% gestegen. De verwachting is dat op korte termijn de prijzen nog onder druk blijven staan. In grondexploitaties wordt echter gerekend met een lange termijn ontwikkeling. Voorzichtigheidshalve wordt in de grondexploitaties over de gehele looptijd gerekend met een kostenstijging van 2,5%. Algemeen beeld herzieningen In de Begroting 2014 is een verwachte opbrengst uit grondverkopen opgenomen van ca. € 39 miljoen. Hiervan is in 2014 ca. € 25 miljoen gerealiseerd. Daarmee verbetert de realisatie van de opbrengsten ten opzichte van het beeld dat de laatste jaren is ontstaan. Het dieptepunt hierin was 2013. Hoewel deze cijfers overeenkomen met het landelijke beeld, is de realisatie ook met name te danken aan de verkoopinspanningen die al in 2013 zijn ingezet, zoals ook aangegeven in de jaarrekening 2013. Ten opzichte van de realisatie van de grondopbrengsten voor wonen zijn de opbrengsten uit grondverkopen van bedrijventerrein achtergebleven bij de verwachting uit de Begroting 2014. Hier zijn meerdere verklaringen voor te vinden. De belangrijkste daarvan zijn de planologische procedures die nog niet zijn afgerond waardoor uitgifte nog niet kon plaatsvinden, afhankelijkheid van derde partijen in verband met aanpassingen in nutsvoorzieningen en onderhandelingen met partijen die meer tijd vragen. Doordat in de grondexploitaties gestuurd wordt op het maken van kosten zo dicht mogelijk tegen het realiseren van de opbrengsten aan (ook wel kasstroomsturing genoemd), zijn ook de kosten lager uitgevallen dan begroot.
Jaarverslag 2014 /
142
/ Gemeente Breda
Het gevolg hiervan is dat het effect op de eindresultaten beperkt is, zoals hieronder bij het algemeen beeld van de herzieningen wordt toegelicht. Voor woningbouw hebben in 2014 transacties plaatsgevonden voor 231 woningen. Daarmee resteert een opgave van 1.425 woningen. Voor de bedrijventerreinen is de opgave in 2014 met 3,8 hectare afgenomen, hierdoor resteert nog 24,9 hectare, waarvan het grootste deel is te vinden in de grondexploitatie Rithmeesterpark. Voor de gronden die bestemd zijn voor kantoren is in 2014 35.000 m2 verkocht voor de realisatie van de rechtbank in Via Breda. In de grondexploitatie resteert tot 2023 nog een opgave van circa 46.000 m2. Zoals hierboven bij de ontwikkelingen beschreven zijn niet alle begrote opbrengsten in 2014 gerealiseerd. In de fasering van de grondexploitaties is hiermee bij de actuele herziening rekening gehouden. Bij zo’n 10 grondexploitaties is daarbij ook de einddatum verschoven. In zijn algemeenheid nemen hierdoor de plankosten bij de grondexploitaties toe. Per saldo is het effect een € 0,3 miljoen hogere raming ten opzichte van de jaarrekening 2013. Daarnaast heeft het verschuiven van de einddatum een beperkt effect op de rentelasten in de grondexploitaties. Deze nadelen worden echter ruim teniet gedaan door de verlagingen in de ramingen voor het bouw- en woonrijpmaken. Dit wordt enerzijds veroorzaakt doordat de kostenstijging in deze sector het afgelopen jaar vrijwel nihil was, terwijl er met 2,5% wordt gerekend. Anderzijds zijn in de geactualiseerde ramingen de kosten over het algemeen lager uitgevallen doordat meer zekerheid is verkregen over de realisatie omdat de grondexploitaties steeds verder in uitvoering komen. Per saldo is over de totale grondexploitaties het resultaat met € 0,9 miljoen verbeterd ten opzichte van de Jaarrekening 2013. Hieronder wordt dit resultaat afzonderlijk toegelicht voor de grondexploitaties met een verwacht negatief planresultaat (waarvoor een voorziening is gevormd) en de grondexploitaties met een verwacht positief resultaat. Voorziening negatieve planresultaten Wanneer naar verwachting sprake is van verliesgevende grondexploitaties schrijft het BBV voor dat hiervoor voorzieningen gevormd dienen te worden op het moment dat deze verliezen voorzienbaar en onafwendbaar zijn. In onderstaand overzicht wordt nader gespecificeerd voor welke ontwikkelingen voorzieningen gevormd zijn. Ter vergelijking zijn in onderstaande tabel de resultaten van de nieuwe herzieningen naast de resultaten van de jaarrekening 2013 geplaatst (contant gemaakt naar 1-1-2015). Van de 28 grondexploitaties zijn er 12 met een negatief planresultaat.
Jaarverslag 2014 /
143
/ Gemeente Breda
(bedragen x € 1.000) VOORZIENING NEGATIEVE PLANRESULTATEN (VNP) NCW per 1-1-2015
VNP JRK 2013
MUTATIE PLANRESULTATEN
INZET VOORZIENING
VNP JRK 2014
TETERINGEN
20.273
-1.818
18.455
Bouverijen
18.973
-1.552
17.421
1.300
-266
1.034
Via Breda
21.034
427
21.461
Stationskwartier
21.034
427
21.461
PRINSENBEEK
4.757
-221
4.536
Saval
4.757
-221
4.536
26.024
1.497
Vlaszak/gasthuispoort
3.603
173
Steenakker Zuid
2.197
5
Hoogeind III (afgesloten)
2.214
412
Triple O
1.265
56
0 1.321
Kloosterkazerne
1.194
-6
1.188
Wisselslag
1.014
618
1.632
Rithmeesterpark
3.576
183
3.759
Adriaan K. landgoed Vertrek locaties Rechtbank en belastingkantoor
2.275
56
2.331
Meulenspie
OVERIGE GREXEN
8.686
72.088 Totaal VNP *) Overgebracht naar Voorziening verliesgevende contracten
-115
-11.312
3.776 2.202 -2.626
-8.686*)
0
-11.312
60.661
Bij de Jaarrekening 2013 was de stand van de voorziening negatieve planresultaten € 69,4 miljoen. Inclusief de jaarlijkse rentebijschrijving (in 2014 3,9%) is dit per 11-2014 € 72,1 miljoen. Eind 2014 bedroeg de voorziening € 69,4 miljoen. De belangrijkste mutatie in 2014 is de inzet voor de afgesloten grondexploitatie van Hoogeind III. Daarnaast is op basis van de herzieningen in het kader van de jaarrekening 2014 per saldo € 0,1 miljoen vrijgevallen van de voorziening. De belangrijkste mutaties worden hierna toegelicht.
•
Bouverijen: De verbetering van het resultaat heeft met name te maken met de actualisering van de ramingen bouw- en woonrijpmaken.
•
Stationskwartier: De realisatiestrategie is verwerkt. De verslechtering wordt gedeeltelijk gecompenseerd door lagere kosten voor de infrastructurele werken.
•
Hoogeind III: De grondexploitatie wordt in 2014 afgesloten. Eén restkavel is tegen boekwaarde overgeheveld naar de verspreid liggende gronden. Een andere kavel zal voor een langdurige periode in erfpacht worden uitgegeven. Voor de (tijdelijke) waardevermindering op deze bedrijfsgronden is een voorziening gevormd ten laste van de grondexploitatie.
•
Wisselslag: de verslechtering wordt enerzijds veroorzaakt door minder uitgeefbare bouwgrond en anderszijds doordat de geactualiseerde raming voor het bouw- en woonrijpmaken hoger uitvalt.
Jaarverslag 2014 /
144
/ Gemeente Breda
16.209
•
Het project Belastingkantoor / Rechtbank tenslotte heeft een bijzondere status. Als direct gevolg van gesloten contracten in Via Breda heeft de gemeente zich verplicht deze locaties over te nemen van het Rijk. Deze overdracht zal de komende jaren plaatsvinden. Verkennende berekeningen geven aan dat de locaties niet kostendekkend kunnen worden ontwikkeld, vooruitlopend op de definitieve overdracht van de gronden is reeds een voorziening gevormd van € 8,7 miljoen.
Verdiencapaciteit positieve planresultaten Grondexploitaties met een verwacht positief planresultaat dragen bij aan de toekomstige verdiencapaciteit van het grondbedrijf. Op basis van het afgelopen jaren gebleken onzekere karakter van deze opbrengsten, zijn deze positieve planresultaten voorzichtigheidshalve niet opgenomen in het gemeentelijke meerjarenperspectief. Hiermee vormen deze resultaten nog een extra buffer voor eventuele verdere verslechtering van deze plannen. Daarnaast blijven de grondexploitaties met een positief resultaat van belang voor de financiële positie van de gemeente Breda. Gerealiseerde positieve resultaten kunnen immers te zijner tijd via het resultaat van het Grondbedrijf worden toegevoegd aan de algemene reserve. In onderstaande tabel zijn de resultaten van de nieuwe herzieningen naast de resultaten van Jaarrekening 2013 geplaatst. (Bedragen x € 1.000) PLANRESULTATEN POSITIEVE GREXEN NCW per 1-1-2015
PLANRESULTAAT JRK 2013
MUTATIE PLANRESULTAAT
PLANRESULTAAT JRK 2014
TETERINGEN
13.870
189
14.059
Waterdonken
5.619
-86
5.533
Hoge Gouw
4.732
383
5.115
876
93
969
Haenen-Zuid
2.643
-201
2.442
BAVEL
5.169
79
5.248
Roosberg
5.013
44
5.057
156
35
191 2.439
Haenen-Noord
Eikberg
2.406
33
Neel Oost
72
2
74
Neel West
2.334
31
2.365
OVERIGE GREXEN
9.948
PRINSENBEEK
9.451
497
Chaamsebaan Fase 2
554
142
696
Hazeldonk III
953
205
1.158
Nieuw Wolfslaar
3.180
463
3.643
Asterd
1.398
45
1.443
Adriaan K. bedrijven
1.228
-87
1.141
0
0
0
Heilaar Noord
1.138
-215
923
Douaneterrein
1.000
-56
944
30.896
798
31.694
Rombout Keldermanstr
Totaal Positieve grexen
Eind 2014 hebben 16 van de 28 grondexploitaties een positief (of neutraal) geprognosticeerd planresultaat. Het saldo van de resterende positieve planresultaten bedraagt € 31,7 miljoen op NCW 1-1-2015. Ten opzichte van een jaar geleden zijn de resultaten per saldo verbeterd met € 0,8 miljoen.
Jaarverslag 2014 /
145
/ Gemeente Breda
De belangrijkste mutaties worden hierna kort toegelicht:
•
Hoge Gouw: verbeterd met € 0,4 miljoen. Dit wordt met name veroorzaakt door een lagere raming voor het bouw- en woonrijpmaken. Deze verlaging is de uitkomst van de actualisatie van de kostenraming in 2014.
•
Nieuw Wolfslaar: De verbetering van de grondexploitatie is het gevolg van de besluitvorming over de wijzigingen in de uitgifte van de gronden. Met name door de omvorming van het zogenaamde walgebouw naar grondgebonden woningen.
Afsluiten projecten In 2014 zijn de grondexploitaties Hoogeind III en Hazeldonk III afgesloten, omdat het erin vervatte programma (nagenoeg) geheel is gerealiseerd en het bijbehorend openbaar gebied is aangelegd. Voor de grondexploitatie Hoogeind III is één restkavel tegen boekwaarde overgeheveld naar de verspreidliggende gronden. Daarnaast zijn de gronden die worden verpacht aan de evenementenzone overgeheveld naar de erfpachtgronden. Het negatief resultaat van € 2,6 miljoen wordt ten laste van de voorziening negatieve planresultaten gebracht en heeft geen effect op het jaarrekeningresultaat. De laatste kavel van Hazeldonk III is (gedeeltelijk) uitgegeven in erfpacht voor de plaatsing van een windturbine. Deze grond is overgeboekt naar de erfpachtgronden. Het positief resultaat van deze grondexploitatie bedraagt € 1,2 miljoen en valt vrij ten gunste van het resultaat van het grondbedrijf in 2014. Tussentijdse winstnemingen In een aantal grondexploitaties die nog niet aan het einde van hun looptijd zijn, bestaan er mogelijkheden om op veilige wijze over te gaan tot tussentijdse winstneming. Een veilige wijze wil zeggen dat alle nog te maken kosten en risico’s gedekt kunnen worden uit de reeds gerealiseerde opbrengsten. In 2014 is op basis van de spelregels zoals geformuleerd in de nota Grondbeleid € 2,1 miljoen aan tussentijdse winstnemingen gerealiseerd in de grondexploitaties Roosberg (€ 1,9 miljoen) en Chaamsebaan fase 2 (€ 0,2 miljoen). Overzicht eindwaarden In onderstaande overzicht zijn de resultaten van alle grondexploitaties weergegeven op eindwaarde. Hierbij is geen rekening gehouden met de tussentijdse winstnemingen die eventueel mogelijk zijn, maar is het resultaat gepresenteerd in het jaar dat het project afgerond wordt. Daarnaast is van belang dat de voor de verwachte negatieve planresultaten een voorziening is gevormd, waardoor deze geen gevolgen meer hebben voor het resultaat. (bedragen x € 1.000) Planresultaten op eindwaarde:
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
TETERINGEN Waterdonken
6.700
Bouverijen
-23.659
Meulenspie
-1.160
Hoge Gouw Haenen-Noord Haenen-Zuid
6.434 1.046 2.739
BAVEL Roosberg
3.541
Eikberg
231
VIA BREDA Stationskwartier
-30.282
PRINSENBEEK
Jaarverslag 2014 /
146
/ Gemeente Breda
2024
2025
Planresultaten op eindwaarde:
2014
2015
2016
2017
Neel Oost
80
Neel West
2.553
2018
Saval
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
-5.493
OVERIG Chaamsebaan Fase 2
578
Vlaszak/Gasthuispoort
-4.076
Steenakker Zuid
-2.288
Hazeldonk III
1.158
Hoogeind III
-2.626
Triple O
-1.373
Nieuw Wolfslaar
3.932
Asterd
1.499
Kloosterkazerne
-1.235
Wisselslag
-1.830
Rithmeesterpark
-5.511
Adriaan K. bedrijven
1.185
Adriaan K. landgoed
-2.717
Rombout Keldermanstraat Heilaar Noord
997
Douaneterrein
980
Rechtbank / belastingktr
-13.231
Totaal planresultaat negatief
-2.626
-4.896
-4.076
-2.990
-2.717
-5.493
Totaal planresultaat positief
1.158
3.664
8.608
6.280
578
6.931
6.434
-1.468
-1.232
4.532
3.290
-2.139
1.438
6.434
Planresultaten totaal per jaar
-23.659
-30.282
-5.511
-13.231
-23.659
-30.282
-5.511
-13.231
Voorraad gronden en panden De voorraad gronden en panden bevat kort gezegd alle bezittingen van het grondbedrijf welke niet zijn ondergebracht in de actieve grondexploitaties. De verschillende objecten kennen uiteenlopende achtergronden. Zo bevat deze categorie de gronden en panden welke in het verleden zijn aangekocht vanwege de ontwikkelpotentie, maar nog niet tot ontwikkeling zijn gebracht. Daarnaast zijn complexen opgenomen waarvan de ontwikkeling in de afgelopen jaren is stopgezet en welke zijn afgewaardeerd naar de actuele bestemmingswaarde. Tot slot completeren de restkavels van afgesloten grondexploitaties, de langdurig verhuurde (agrarische) gronden en de gronden in erfpacht de portefeuille met een totale boekwaarde (31-12-2014) van circa € 53,6 miljoen.
Jaarverslag 2014 /
147
/ Gemeente Breda
(bedragen x € 1 miljoen) Mutaties 2014
Mutatieoverzicht voorraad gronden en panden
Boekwaarde 1-1-2014
Panden
19,9
Verspreidliggende gronden
22,2
Agrarische gronden
11,8
Langdurig verhuurde gronden
2,9
Erfpacht gronden
1,7
Totaal:
58,5
Verkoop
Afboeking
-0,6 -0,2 -0,1 -0,7
Voorziening
Overige
-2,1
-3,3
16,6
6,8
1,4
-1,6
20,6
105,8
-0,4
-0,2
-0,6
11,2
220,7
-0,1
-0,3
2,6
3,6
0,9
0,9
2,6
5,0
-0,1
-4,9
53,6
341,9
-3,8
Wat betreft de panden is de boekwaarde per saldo met € 3,3 miljoen gedaald. Dit is deels toe te schrijven aan verkopen waardoor de boekwaarde met circa € 0,6 miljoen kon worden teruggebracht. Daarnaast is de boekwaarde van alle panden opnieuw getoetst aan de actuele marktwaarde op basis van onafhankelijke taxaties. Voor de objecten waar de marktwaarde onder de actuele waarde ligt is een voorziening van 0,6 miljoen gevormd voor het verschil met de boekwaarde. Onder de overige mutaties is voor € 2,1 miljoen de overdracht van objecten die in gebruik zijn voor onderwijshuisvesting opgenomen. De boekwaarde van de verspreidliggende gronden is in 2014 per saldo met € 1,6 miljoen afgenomen. De afboeking van € 0,2 miljoen heeft met name betrekking op een object waarvan de bestemming in het bestemmingsplan is vervallen. Daarnaast is voor € 2,8 miljoen aan voorzieningen getroffen voor objecten waarvan de waardering in lijn met de huidige bestemming is gebracht. Dit betreft onder meer:
-
de gronden voor de ontwikkeling van landgoed ’t Lies, gezien de marktontwikkeling is besloten deze ontwikkeling voorlopig niet op te starten. De waardering is daarom in lijn met de agrarische bestemming gebracht.
-
de gronden waarvan de koopovereenkomst (ten behoeve van de landgoedontwikkeling in de Groene Schakel) door een besluit van de gemeenteraad van Etten-Leur is ontbonden, zijn teruggebracht naar de agrarische waarde.
-
een aantal objecten waarbij voorzichtigheidshalve een voorziening wordt getroffen omdat in de waardering rekening was gehouden met een hogere ontwikkelingswaarde.
De mutaties onder overig hebben met name betrekking op de overheveling van bedrijfskavels vanuit de afgesloten grondexploitaties.
148
Opp. ha)
-2,8
Bovenstaande tabel geeft de mutaties weer in de voorraad gronden en panden in 2014. Per saldo is de boekwaarde gedaald met € 4,9 miljoen tot circa € 53,6 miljoen. Onderliggend is er sprake van verschillende soorten mutaties. Hieronder worden de ontwikkelingen per vastgoedcategorie nader toegelicht. Met ingang van de jaarrekening wordt de afwaarderingen van objecten die in de voorraad zijn opgenomen, via een voorziening verwerkt. In voorgaande jaren werd de afwaardering op de boekwaarde in mindering gebracht door een afboeking. Het voordeel van de nieuwe werkwijze is de mogelijkheid om de voorziening weer te verlagen mocht de marktwaarde van de objecten toenemen. Dit is niet mogelijk wanneer de boekwaarde direct wordt afgeboekt. Deze werkwijze is in overeenstemming met de richtlijnen van de BBV.
Jaarverslag 2014 /
Boekwaarde 31-12-2014
-0,6
-0,1 -0,3
Totaal mutaties
/ Gemeente Breda
De agrarische gronden kenmerken zich door het feit dat er sprake is van een actuele bestemming ‘agrarisch’ en bijbehorende (lage) boekwaarde. In 2014 is voor één object een voorziening getroffen omdat in de waardering van dit perceel nog rekening was gehouden met een mogelijke waardestijging die gebaseerd is op een wijzigingsbevoegdheid in het bestemmingsplan. In navolging van de waardering van de verspreidliggende gronden, is voorzichtigheidshalve een voorziening getroffen voor het verschil met de waardering op basis van agrarische waarde. Onder de ‘langdurig verhuurde gronden’ en de gronden uitgegeven in ‘erfpacht’ zijn de gronden opgenomen waarvoor geldt dat er meerjarige verhuur/erfpachtovereenkomsten zijn gesloten. De verkopen van € 0,1 miljoen hebben betrekking op woonwagenstandplaatsen. De toename in de boekwaarde van € 0,9 miljoen wordt veroorzaakt door de toevoeging van objecten uit grondexploitaties waarvoor langjarige opbrengsten zijn overeengekomen en op basis van deze inkomsten zijn gewaardeerd. Exploitatie gronden en panden Het onderdeel tijdelijk beheer van gronden en panden kent een structureel verlieslatende exploitatie als gevolg van hoge kapitaallasten versus lage (huur)opbrengsten. Vóór de financieel-economische crisis werd dit structurele verlies opgevangen door incidentele boekwinsten bij verkoop van gronden en panden. Sinds het uitbreken van de crisis lopen deze incidentele inkomsten sterk terug en resteert een structureel tekort op de exploitatie. Het beleid is dan ook gericht op het optimaliseren van deze exploitatie. Dit houdt concreet in dat de komende jaren wordt nagestreefd de bezittingen terug te brengen tot een beperkte voorraad daadwerkelijk strategische ontwikkellocaties. Om structurele kapitaallasten terug te dringen worden niet strategische bezittingen gefaseerd afgestoten tegen marktconforme condities. Voor zover er boekwinsten worden gerealiseerd, worden deze afzonderlijk verantwoord in het jaarrekeningresultaat. De boekwaarde is sinds 2011 van € 67,1 miljoen terug gelopen tot € 53,5 miljoen in 2014.
Jaarverslag 2014 /
149
/ Gemeente Breda
Risico’s en weerstandsvermogen Risicomanagement Risicomanagement is een essentieel onderdeel van grondbeleid. Zowel actieve grondpolitiek als faciliterende grondpolitiek kent risico’s. Bij de herziening van grondexploitaties wordt reeds consequent in kaart gebracht binnen welke bandbreedtes de projecten zich kunnen ontwikkelen. Op basis hiervan kunnen enerzijds tijdig beheersmaatregelen worden getroffen en anderzijds financiële buffers (weerstandsvermogen) worden aangehouden voor het geval de risico’s zich daadwerkelijk voordoen. De risicopositie wordt nauwlettend gemonitord als integraal onderdeel van het gemeentebrede risicomanagement. Naar de huidige inzichten geven de reeds getroffen voorzieningen in combinatie met het gecalculeerde risicoprofiel en het daarvoor geblokkeerde weerstandsvermogen een goed beeld van financiële positie van het grondbedrijf. Het risicoprofiel wordt hieronder verder toegelicht. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in project specifieke risico’s en project overstijgende risico’s Het saldo van de gewogen (kans x impact) risico’s bedraagt momenteel circa € 33,8 miljoen. Het risicoprofiel bij deze jaarrekening geeft op hoofdlijnen het volgende beeld: (bedragen x € 1.000) Risico's 31-12-2013
Mutatie risico's
Risico's 31-12-2014
26.610
-430
26.180
Teteringen
8.474
-1.276
7.198
Breda Oost
832
-132
700
7.330
-432
6.898
163
739
902
Projectspecifieke risico’s:
Via Breda Prinsenbeek Overige grondexploitaties
9.811
671
10.482
Projectoverstijgende risico’s
5.826
-788
5.038
Voorraad gronden en panden Totaal risico’s
2.000
562
2.562
34.436
-656
33.780
Projectspecifieke risico’s Bij de herziening van de grondexploitaties worden ramingen opgesteld die zijn gebaseerd op basis van een ‘mid-case-scenario’, oftewel de meest waarschijnlijke gang van zaken naar de actuele inzichten. Daarnaast wordt bij elke herziening een risicokaart opgesteld. Hierin is een overzicht van de mogelijke risico’s opgenomen die een afwijking op de financiële raming tot gevolg kunnen hebben. In het risicomanagement worden ook de kansen meegenomen, waarbij er sprake is van een mogelijk positief effect op de ramingen. De risico’s worden gekwantificeerd met een bedrag (de impact) vermenigvuldigd met de kans van optreden (de weging). Per project wordt op deze wijze een indicatie voor het financiële projectrisico berekend (het gewogen risicoprofiel). Naast de risicokaart wordt de zogenaamde IFLO norm berekend (IFLO staat voor Inspecties Financiën Lagere Overheden). Deze norm berekent het risicoprofiel op basis van twee elementen: 10% van de boekwaarde van de grondexploitatie en 10% van de nog te maken kosten in deze exploitatie. Voor het bepalen de project specifieke risico’s in het totale risicoprofiel over de grondexploitaties wordt van deze twee berekeningsmethoden (risicokaart en IFLO norm) het hoogste risicobedrag meegenomen.
Jaarverslag 2014 /
150
/ Gemeente Breda
Per saldo zijn de risico’s ten opzichte van 2013 iets afgenomen. Onderliggend zijn er projecten waarvan de risico’s verbeteren, maar ook projecten waarvan de risico’s verslechteren. De belangrijkste mutaties worden hierna kort toegelicht:
•
Teteringen: de verbetering (€ 1,3 miljoen) is enerzijds het gevolg van het verwerken van risico’s in de grondexploitatie en anderzijds doordat onzekerheden zijn afgenomen doordat de realisatie in een verder stadium is gekomen.
•
Via Breda (Stationskwartier): de afname van de risico’s worden met name verklaard doordat met het vaststellen van de realisatiestrategie een aantal risico’s zijn doorgerekend in de grondexploitatie.
•
De toename van de risico’s bij de overige grondexploitaties wordt met name veroorzaakt doordat de toepassing van de IFLO norm hier bij een aantal grondexploitaties tot een hoger risicobedrag leidt.
Projectoverstijgende risico’s Met ingang van het Meerjarenperspectief Grondbeleid en Programmering (MPGP) 2014 worden voor de projectoverstijgende risico’s scenario’s doorgerekend, naast de zogenaamde “correctie bovenlangs” (zie verderop). Van de op deze wijze berekende risico’s wordt het hoogste bedrag meegenomen in het risicoprofiel. Voor de berekening van de gewogen risico’s wordt een voorzichtige benadering gehanteerd, door uit te gaan van een kans van 75%. De uitkomst hiervan is in onderstaande tabel opgenomen, de verschillende berekeningen worden hieronder toegelicht. Voor het risicoprofiel wordt het gewogen bedrag van de correctie bovenlangs meegenomen (€ 5,0 miljoen).
Overzicht resultaten scenario’s: (bedragen x € 1.000) Scenario
Afwijking t.o.v. herziening
Aantrekken woningmarkt (positief) Uitblijven herstel (negatief) Correctie Bovenlangs
Gewogen risico (75% kans)
€ 3.391 € -6.104 € -6.718
€ 2.543 € -4.578 € -5.038
Scenario’s De scenario’s worden doorgerekend op de verschillende parameters die van invloed zijn op het resultaat van de grondexploitatie. Dit zijn de rente, kostenstijging, opbrengststijging en de looptijd, waarbij met name de effecten van de economische ontwikkeling in het algemeen en de marktontwikkelingen in het bijzonder worden meegenomen. De uitkomst van de herzieningen zelf wordt wel het midcase scenario genoemd. Dat wil dus zeggen dat er zowel slechtere als betere scenario’s denkbaar zijn. In het positieve scenario wordt aangenomen dat het voorzichtig herstel op de woningmarkt, dat nu op gang lijkt te komen, zich doorzet. De effecten zijn een lichte stijging van de woningprijzen (effect op de grondprijzen ingeschat op 1% stijging per jaar vanaf 2016) en een iets snellere afzet van het programma (het programma wordt in ca. 9 jaar afgezet in plaats van in 10 jaar). Voor de bedrijventerreinen wordt geen positievere ontwikkeling meegenomen. Dit scenario leidt tot een verbetering van de resultaten van € 3,4 miljoen. In het negatieve scenario zet het herstel niet door en blijft de crisis aanhouden. De afzet van de bouwgrond voor woningen duurt langer (ca. 2,5 jaar langer) en de grondopbrengsten dalen doordat de woningprijzen stabiel blijven. Voor bedrijventerreinen duurt het herstel nog langer en is de verwachte afzet met 5 jaar vertraagd. Het resultaat van de grondexploitaties verslechterd in dit scenario met € 6,1 miljoen.
Jaarverslag 2014 /
151
/ Gemeente Breda
Uitgangspunten diverse scenario’s grondexploitaties Midcase scenario (huidig parameters)
Parameters
Positief scenario (herstel woningmarkt zet door)
Negatief scenario (herstel blijft uit)
Rente
3,9%
3,9%
3,9%
Kostenstijging Opbrengstenstijging
2,5% 0,0%
2,5% 1%
2,0% -0,5%
Looptijd woningbouw
2023
2022
2024 huidige resultaat
2023
2030
€ 3,4 miljoen
€ - 6,1 miljoen
Vanaf 2016 voor woningbouw
Looptijd bedrijventerrein Mutatie in de planresultaten (op netto contante waarde per 1-12014)
“Correctie bovenlangs” De “correctie bovenlangs” is gebaseerd op het gegeven dat ook al worden individuele projecten nog zo zorgvuldig geraamd, er altijd een wisselwerking zal bestaan tussen de projecten onderling. Aangezien deze effecten zeer moeilijk zijn te ondervangen binnen individuele projectramingen, wordt vanuit het ‘voorzichtigheidsbeginsel’ in het kader van risicomanagement een correctie ‘boven de projecten langs’ gemaakt. In de praktijk wordt daarvoor een simulatiegrondexploitatie opgesteld, waarvoor alle grondexploitaties bij elkaar opgeteld worden. Het totaalbeeld dat dan ontstaat met betrekking tot de spreiding van kosten en opbrengsten, wordt vervolgens zo uit gefaseerd dat een optisch meer gelijkmatig beeld ontstaat. Door het uitfaseren verslechtert het resultaat van de simulatie-grondexploitatie. Het bedrag waarmee het resultaat verslechtert wordt aangeduid als de zogenaamde “correctie bovenlangs”. De berekening van deze herzieningen laat een resultaatverslechtering van € 6,7 miljoen zien. Risico’s voorraad gronden en panden De voorraad gronden en panden wordt conform de richtlijnen gewaardeerd tegen de oorspronkelijke aanschafwaarde of de actuele waarde als deze lager is dan de aanschafwaarde. De actuele waarde wordt jaarlijks getoetst door middel van taxaties en is de waarde die het object op dit moment op zou leveren bij een (normale) verkoop. Als de actuele waarde lager is dan de boekwaarde moet een afwaardering worden gedaan in de vorm van het treffen van een voorziening of het afboeken op de boekwaarde. Dit risico doet zich met name voor bij de categorie panden (gronden met opstallen) en verspreid liggende gronden (gronden met een waardering op maximaal de bestemmingswaarde). Het risico is becijferd op € 2,6 miljoen. Weerstandsvermogen Het benoemde weerstandsvermogen is noodzakelijk om de zich eventueel manifesterende risico’s vanuit de grondexploitaties in de toekomst af te kunnen dekken. Daarmee is het minimaal noodzakelijk geachte weerstandsvermogen van het grondbedrijf gelijk aan de hoogte van het risicoprofiel, de op bovenstaande wijze becijferde € 33,8 miljoen. Voor het aanhouden van weerstandsvermogen heeft het grondbedrijf sinds de jaarrekening 2012 geen eigen reserve Grondbedrijf meer. Het benodigde weerstandsvermogen wordt geblokkeerd in de gemeentebrede algemene reserve, zoals beschreven in de paragraaf Weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen is daarmee direct beschikbaar gekomen en hoeft niet meer opgebouwd te worden vanuit de positieve planresultaten In de afgelopen jaren is gebleken dat deze opbrengsten een onzeker karakter hebben. Daarom wordt hier voorzichtigheidshalve niet meer mee gerekend in het gemeentelijke meerjarenperspectief. De gerealiseerde positieve of negatieve resultaten worden via het resultaat grondbedrijf (te zijner tijd) toegevoegd aan de algemene middelen.
Jaarverslag 2014 /
152
/ Gemeente Breda
2026
4.7.6 Verbonden partijen Inleiding Een verbonden partij is een instelling buiten de eigen organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk èn een financieel belang heeft. Verbonden partijen zijn in elk geval alle gemeenschappelijke regelingen waaraan de gemeente deelneemt en alle NV’s en BV’s waarvan de gemeente aandeelhouder is. Een verbonden partij is één van de drie vormen voor de gemeente Breda om haar taken uit te (laten) voeren: door een eigen directie, een commerciële partij of door een verbonden partij. Verbonden partijen kunnen bestuurlijk complexe verhoudingen opleveren, omdat de gemeente zowel bestuurder is als klant. Bovendien nemen meestal meerdere partijen deel aan de verbonden partij. In dat geval is de gemeente Breda niet de enige bestuurder en niet de enige klant. Zij moet dus haar bestuurlijke doelen en ‘klantwensen’ afstemmen met die van de andere deelnemers. Dit alles kan de aansturing complex maken. Voordelen van verbonden partijen kunnen zijn de kostenvoordelen van een grotere schaal en de regionale aanpak van een regionaal onderwerp. In 2014 is het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) gewijzigd met betrekking tot de in de begroting op te nemen informatie over verbonden partijen. Met deze wijziging dient in de begroting 2015 de verwachte omvang van het eigen vermogen en vreemd vermogen per begin en einde van 2015 en het verwachte resultaat voor het begrotingsjaar 2015 voor elke verbonden partij te worden vermeld Voor overheidsbedrijven zal met ingang van 2016 de vrijstelling vennootschapsbelasting (vpb) komen te vervallen. Dit heeft als gevolg dat alle NV’s en BV’s maar ook de gemeenschappelijke regelingen vpb-plichtig worden en de noodzakelijke administratieve voorbereidingen daarvoor moeten treffen. De gemeenschappelijke regelingen worden wel vrijgesteld voor zover het de uitvoering van publieke taken betreft. De verbonden partijen in Breda In Breda is in 2009 de Nota verbonden partijen vastgesteld. Hierin zijn 7 kaderstellende spelregels opgenomen om het proces van sturing, beheersing, verantwoorden en toezicht van verbonden partijen te verbeteren. Deze spelregels liggen op het vlak van informatievoorziening, bestuurlijke verantwoording en vertegenwoordiging, zitting nemen in dagelijks bestuur, actieve ondersteuning door ambtelijke organisatie, zienswijze begroting en kennisname jaarrekening, het aangaan van Verbonden Partijen en als laatste het financieel instrumentarium. Door het college van Burgemeester en Wethouders is met ingang van 2014 invulling gegeven aan de onderscheiden klant- en eigenaar-rol. Omdat hier –zoals hierboven al werd aangegeven- een tegengesteld belang kan liggen, zijn de verantwoordelijkheden verdeeld over twee wethouders. Er is een inhoudelijk wethouder, die de invulling geeft aan de klant-rol, en een financieel wethouder, die invulling geeft aan de eigenaar-rol. Over relevante zaken wordt dan ook collegiaal overleg gevoerd om te zorgen voor goed afgewogen besluiten.
Jaarverslag 2014 /
153
/ Gemeente Breda
In het overzicht Verbonden partijen (paragraaf 7.5) is de verdere professionalisering van de omgang met verbonden partijen terug te vinden. In aansluiting op landelijke ontwikkelingen wordt de eigenaar-positie voortaan gevolgd vanuit twee perspectieven. Te weten: stabiliteit en kwetsbaarheid. Bij stabiliteit moet vooral gedacht worden aan de ontwikkeling van de exploitatieresultaten en bij kwetsbaarheid aan de ontwikkeling in het risicoprofiel in relatie tot het vermogen. In het overzicht zijn nieuwe kengetallen als solvabiliteit (eigen vermogen/totaal vermogen), netto schuld quote (netto schuld/ begrotingsomvang) en weerstandsvermogen (beschikbare weerstandscapaciteit minus benodigde weerstandscapaciteit) toegevoegd en voor een deel al verstrekt. Ook zijn de eerste stappen gezet om hier, op zowel gemeentelijk als regionaal niveau, verder invulling aan te geven. De rekenkamer van de gemeente Breda heeft in 2014 een rapport opgesteld over “Verbonden partijen en de rol van de raad’. Dit rapport is in 2015 gepubliceerd en aan de Raad aangeboden. Hierna wordt verder ingegaan op de belangrijkste ontwikkelingen welke zich in 2014 ten aanzien van de verbonden partijen hebben voorgedaan. Rechtspersonen
Enexis Holding
De aandelen Attero zijn in 2014 verkocht. De opbrengst was ongeveer € 27.000 euro. Attero - voorheen Essent Milieu Holding NV - was onderdeel van Essent maar was niet meegenomen bij de verkoop van Essent aan RWE. Breda had maar een belang van 0,016% in Essent ( en dus ook in Essent Milieu Holding NV) en derhalve is de verkoopopbrengst van Attero maar zeer beperkt in omvang. Gemeenschappelijke regelingen
GR nazorg gesloten stortplaatsen Bavel-Dorst en Zevenbergen: Met betrekking tot de Bavelse Berg is het bestemmingsplan onherroepelijk geworden, hierdoor zijn er geen beperkingen meer voor het toekomstig gebruik als leisure/evenementenlocatie en retail. Er wordt gestart met de bouw in 2015. De overdracht van nazorg voor de stortplaats Zevenbergen aan de Provincie is in gang gezet, maar nog niet definitief ultimo 2014. Het aandeel van het doelvermogen voor rekening van GR- nazorg gesloten stortplaatsen Bavel-Dorst en Zevenbergen is bepaald op voorlopig € 11 miljoen.
GR Veiligheidsregio Midden en West Brabant: Naast de herziening van het Regionaal Crisisplan werd het Generieke Rampenbestrijdingsplan door het AB vastgesteld. Door de deelnemers werd aangedrongen op een strakkere sturing op de Reserves en Voorzieningen. In het kader van de samenwerking aangaande de gemeentelijke rampenbestrijding werd in het 4e kwartaal 2014 een dienstverleningsovereenkomst (DVO) afgesloten met de gemeenten Breda en Tilburg.
GR Omgevingsdienst midden en west Brabant: In 2014 is de structuur van de organisatie gewijzigd naar een programmatische aanpak. Het managementteam is omgezet in een directieteam dat gevormd wordt door de programmamanagers. Verder zijn in 2014 de VVGB taken overgedragen vanuit de Provincie naar de OMWB.
GR Openbare gezondheidszorg West-Brabant Per 1-1-2015 heeft de GGD de 0-4 jarige jeugdgezondheidszorg van Thebe overgenomen.
Jaarverslag 2014 /
154
/ Gemeente Breda
Samenvatting BETAALDE BIJDRAGE 2014
(bedragen x € 1.000)
ONTVANGEN BIJDRAGE 2014
Rechtspersonen NV Bredase Investeringsmaatschappij (BrIM)
0
NV Werkgelegenheidsinstituut West-Brabant (REWIN)
0
Chassé Theater Beheer NV
0
Enexis Holding ( +6 overige NV’s/BV’s)
45
Brabant Water NV
0
Intergas Holding BV
0
NV Stadsherstel Breda
0
NV Bank Nederlandse Gemeenten (BNG)
327
Neovita bv
0
Stichting werk aan de wijk
0
Totaal
372 BETAALDE BIJDRAGE 2014
(bedragen x € 1.000) Gemeenschappelijke regelingen GR West-Brabant
ONTVANGEN BIJDRAGE 2014
638
GR Gezondheidsdienst West-Brabant (GGD) GR Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden – West – Noord GR Nazorg Gesloten Stortplaatsen Bavel-Dorst en Zevenbergen
3.500
GR Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant
9.912
GR Belasting samenwerking West Brabant
1.084
0 0
GR Belgisch Nederlands Grensoverleg (BeNeGo)
3
GR Programma Schoolverzuim en Voortijdig Schoolverlaten GR Omgevingsdienst Midden en West Brabant Totaal
Jaarverslag 2014 /
622 1.746 17.505
155
/ Gemeente Breda
4.7.7 Financiering Kaders De treasuryfunctie bestaat uit de taken financiering, cashmanagement en renterisicobeheer met als doel de organisatie te voorzien in de behoefte aan vreemd vermogen tegen zo laag mogelijke kosten en te beschermen tegen ongewenste financiële risico’s. Het financieringsbeleid van de gemeente Breda stelt dat binnen de kaders van de wet Financiering Decentrale Overheden (kasgeldlimiet en renterisiconorm) bij een normale rentestructuur maximaal gebruikt wordt gemaakt van de mogelijkheid financieringsmiddelen met een korte looptijd aan te trekken. Immers in normale marktverhoudingen geldt: hoe korter de looptijd, des te lager is de te betalen rente. De kasgeldlimiet beperkt het renterisico op de netto vlottende schuld. De renterisiconorm beperkt het renterisico op de vaste schuld. Sturingsvariabelen bij de uitvoering van het financieringsbeleid zijn het gemiddeld rentepercentage van het vreemde vermogen, het renterisico, het renteresultaat en de omslagrente. Het gaat hierbij om grote volumes, forse bedragen aan rente en aflossingen en omvangrijke geldstromen. De treasuryfunctie omvat 0,75 fte en is verdeeld over 2 functionarissen ten behoeve van de borging van de procesgang. Ontwikkelingen op de geld- en kapitaalmarkt De ontwikkelingen op de geld- en kapitaalmarkt werden in 2014 gedomineerd door de Europese centrale bank. Door de maatregelen van de ECB is de rente op de geldmarkt nagenoeg tot nul verlaagd maar is ook de rente op de kapitaalmarkt gestaag gedaald. De 10-jaars swaprente (benchmarkrente op de kapitaalmarkt) heeft een gestage daling van 2,17% aan het begin van het jaar naar 0,88% aan het eind van het jaar laten zien. Het tarief voor de gemeente ligt ongeveer 0,5% hoger door de liquiditeitsopslag die banken over deze looptijd in rekening brengen.
Het 1-maands euribor tarief (een geldmarkttarief maar ook de basis voor de rentecondities in rekening-courant bij de BNG) bedroeg het eerst halfjaar rond de kwart procent en is gedaald tot rond 0%.
Jaarverslag 2014 /
156
/ Gemeente Breda
Treasury resultaat en renterisicobeer Het treasury resultaat bestaat uit het saldo tussen het totaal van de rentelasten en de doorbelasting daarvan (= de rentebaten). De rentelasten worden toegerekend aan de activa. Het renteresultaat bedraagt ruim € 2,1 miljoen en ligt ruim € 1,5 miljoen lager dan bij de begroting 2014 is geraamd. Dit is hoofdzakelijk het gevolg van hogere rentelasten (ruim € 1,3 miljoen) die zijn toegerekend over de eigen financieringsmiddelen (ook wel bespaarde rente genoemd). De omvang van de eigen financieringsmiddelen was per 1/1/2014 (ijkpunt voor de rentetoerekening) aanzienlijk hoger dan geraamd door met name het rekeningresultaat van 2013 (€ 21,2 miljoen).
KENGETALLEN
BEGROTING 2014 na wijziging
1. Renteresultaat
REKENING 2014
REKENING 2013
€ 3,7 miljoen
€ 2,1 miljoen
€ 5,2 miljoen
3,7 %
3,7 %
3,7 %
3,9 %
4,5 %
4,5 %
limiet niet overschreden .. Renterisiconorm limiet = 100 limiet niet miljoen overschreden *De Wet Fido begrenst via de kasgeldlimiet het maximale bedrag aan vlottende schuld.
limiet niet overschreden limiet niet overschreden
2. Gemiddelde rente lang vreemd vermogen 3. Omslagrente 4. Kasgeldlimiet &
limiet =44 miljoen
De omslagrente is met ingang van 1 januari 2014 verlaagd tot 3,9%. Deze verlaging brengt de omslagrente meer in lijn met de gemiddelde rentevoet lang vreemd vermogen, maar heeft ook een lager treasury resultaat tot gevolg. De normen met betrekking tot het renterisicobeheer, de kasgeldlimiet en de renterisiconorm, zijn in 2014 niet overschreden. Rentevisie Bij de begroting 2014 werden op basis van de rentevisie rentepercentages ingezet van 1 % voor kort geld (geldmarkt) en gemiddeld 3 % voor lang geld (kapitaalmarkt). In 2014 zijn de gemiddelde percentages uitgekomen op: 0,12 % voor het 1 -maands euribor en 1,96% voor de 10 jaars benchmarklening (gemiddelde swaprente van 1,46% + een liquiditeitsopslag van 0,5%). De rentes liggen aanmerkelijk lager dan ingeschat als gevolg van de acties van de ECB. Met de verlaging van de herfinancieringsrente is de geldmarktrente tot bijna 0% gebracht en de aankondiging van het opkoopprogramma van obligaties heeft de kapitaalmarktrente enorm verlaagd. RENTE
BEGROTING 2014
WERKELIJK 2014
Geldmarkt 3 maands Euribor
1%
0,12%
Kapitaalmarkt 10 jaars fix lening
3%
1,96%
Financieringsbehoefte, financieringsactiviteiten en realisatie In 2014 is een bedrag van € 35,5 miljoen aan langlopende leningen aangetrokken met looptijden van 40 jaar, 5 jaar en 1 jaar. Een deel van de leningen is betrokken van een andere gemeente (€ 2,5 miljoen) en een deel van de gemeenschappelijke regeling Nazorgfonds Bavel-Dorst en Zevenbergen (€ 8 miljoen). Door de invoering van het schatkistbankieren verkiezen decentrale overheden die een overschot aan financieringsmiddelen hebben het onderling lenen boven het beleggen in de schatkist (vanuit rendementsoogpunt). Daarnaast is nog een lening gestort van € 15 miljoen die reeds voor 2014 was vastgelegd. Daarmee komt het totaal op € 50,5 miljoen aan nieuwe leningen.
Jaarverslag 2014 /
157
/ Gemeente Breda
In 2014 is gemiddeld op jaarbasis een bedrag van € 47,5 miljoen aan kortlopend geld aangetrokken. De gemiddelde tariefstelling bedroeg 0,12 %. Door de monetaire acties van de ECB – waaronder het invoeren van een negatieve depositorente – is aan het eind van het jaar voor het eerst door de gemeente Breda met negatieve rentes geleend (voor leningen met zeer korte looptijd, tot 1 maand). FINANCIERINGSINSTRUMENT
VOLUME BEGROTING 2014
VOLUME WERKELIJK 2014
Daggeld en kasgeldleningen
€ 58 miljoen
€ 47,5 miljoen
Kapitaalmarktleningen
€ 16 miljoen
€ 35,5 miljoen*
(* exclusief voorgefinancierde lening ad. € 15 miljoen).
In 2014 is een bedrag van € 63,8 miljoen afgelost en € 50,5 miljoen aangetrokken zodat het totaal aan langlopende schuld met ongeveer € 13 miljoen is afgenomen (exclusief aflossingen op de woningbouw-leningen). De aflossingen op de woningbouwleningen (een portefeuille van door de gemeente aangetrokken leningen die één op één zijn doorgeleend aan de woningbouwcorporaties) bedroegen in 2014 ruim € 18,5 miljoen. (bedragen x € 1 miljoen) SALDO 31-12-2014
KENGETALLEN FINANCIERING
SALDO 31-12-2013
MUTATIES IN 2014
GEMIDDELD RENTE%
Schulden Langl. leningen tbv eigen financiering Langl. leningen tbv woningbouw (neutrale portefeuille) Kort vreemd vermogen
353,92
367,2
-13,3
3,70 %
87,7
106,2
-18.5
4,37 %
45
53
-8
0,13%
87,7
106,2
-18,5
4,37 %
100,5
27,6
72,9
Verstrekte leningen Langlopende leningen tbv woningbouw (neutrale portefeuille), gewaarborgd door WSW Overige leningen Gewaarborgde leningen
4,6 % Zekerheden
Aan woningbouw (tbv sociale woningbouw)* Overige rechtspersonen
1.589
1.580
9
100 % WSW
15.0
13,5
1,5
grotendeels hypothecaire zekerheid
* Inclusief de door de gemeente Breda verstrekte leningen aan de woningbouwcorporaties.
De schuldpositie uit hoofde van opgenomen lang- en kortlopende leningen is iets teruggelopen. De omvang van de verstrekte leningen (exclusief woningbouwleningen) is fors toegenomen door de lening aan de coöperatie Breedsaam.
Jaarverslag 2014 /
158
/ Gemeente Breda
Verstrekte leningen en garanties In 2014 is de doordecentralisatie van de onderwijshuisvestingsmiddelen voor het Primair- en Speciaal onderwijs tot stand gekomen. Daarbij zijn een groot aantal schoolgebouwen tegen boekwaarde overgedragen aan de coöperatie Breedsaam. Dit is gebeurt onder gelijktijdige verstrekken van een lening ad € 74,5 miljoen die in 40 jaar (lineaire aflossing) aan de gemeente Breda wordt terugbetaald. Daarmee is het uitstaand saldo van de verstrekte leningen fors toegenomen tot ruim € 100 miljoen. In 2014 zijn een tweetal garanties aan sportclubs verstrekt voor een totaalbedrag van € 47.500. Er zijn in 2014 geen achterstanden in betalingen op gegarandeerde leningen gemeld.
Jaarverslag 2014 /
159
/ Gemeente Breda
4.7.8 Bedrijfsvoering Inleiding Bedrijfsvoering algemeen De afgelopen jaren waren vooral gericht op het realiseren van de financiële taakstellingen waarbij de basis van de in- en externe dienstverlening op orde moest blijven. Vanaf 2014 is de focus meer gericht op kwaliteit door het leveren van topdienstverlening aan de stad, wijken en dorpen door een toekomstbestendige organisatie die compact, flexibel en kwalitatief hoogwaardig is en waarbij de bedrijfsvoering efficiënt en duurzaam is. Dit is een ingezette ontwikkeling met een meerjarig karakter. In 2014 zijn door de organisatie al diverse resultaten gerealiseerd die bijdragen aan deze kwalitatieve ontwikkeling. We noemen onder andere: Dienstverlening in- en extern:
• •
Visie en plan van aanpak Topdienstverlening opgesteld Visie op Strategische Bedrijfsvoering Agenda en Digitale Gemeente opgesteld
Communicatie:
•
Doorontwikkeling en pilots (online) communicatie strategie: online en offline verbinding zoeken met de stad
• • • •
Aanschaf en voorbereiding implementatie social intranet In toenemende mate een rol bij en tijdens evenementen Dienstverleningsovereenkomst gesloten voor crisiscommunicatie in regio In toenemende mate inzet op samenwerking met partners: o Bijdragen aan pilots ‘initiatieven derden’ gericht op (digitale) interactie in wijken en buurten o Van Europees tot en met lokaal niveau en in verscheidenheid aan samenwerkingsconstructies
Processen en informatie:
• • • • •
Verdere implementatie zaaksysteem uitgevoerd Informatiebeveiligingsbeleid opgesteld NUP-bouwstenen gerealiseerd Optimalisatie van basisregistraties, met name BAG en BGT Processen en informatie ten behoeve van transitie 3D’s opgezet
Personeel en organisatie:
• • • • •
Strategische HRM-agenda opgesteld Bredase academie Your Goals verder geprofessionaliseerd Impuls op uitvoering mobiliteitsbeleid Het arbo- en verzuimbeleid geactualiseerd Strategische personeelsplanning voorbereid voor implementatie
Jaarverslag 2014 /
160
/ Gemeente Breda
Juridische zaken en inkoop:
• • • •
Voorbereiding actualisatie inkoop- en aanbestedingsbeleid
• • • •
Onderzoek naar organisatie en werkwijze commissies bezwaar en beroep
Nieuwe mandaatbesluit opgesteld Invoering van de wet Markt en Overheid Optimalisatie proces WOB-verzoeken, proces bezwaar en beroep en schadeafhandeling Begeleiding van de inkoopprocessen van transitie 3D’s Verkenning naar regionale samenwerking op gebied inkoop Kwaliteitsborging juridische kennis door interne basiscursus recht voor relevante medewerkers in de organisatie
Financiën, planning en control:
• •
Onderzoek Begrotingsdoorlichting uitgevoerd
•
Optimaliseren van het planning- en control proces en de informatievoorziening met behulp van de applicatie LIAS
• • •
Eerste verkenning voor traject burgerbegroting
Voorbereiding nieuwe opzet programmabegroting in samenwerking met werkgroep cyclische producten
Vereenvoudiging toerekening kosten en berekening interne tarieven Investeringen die thuis horen in de exploitatie in beeld gebracht met doel om bij de Voorjaarsnota 2015 met financiële voorstel c.q. oplossing te komen
Facilitaire zaken en ondersteuning
•
Implementatie K2Finance, applicatie voor financiën, m.i.v. 1 januari 2014 operationeel
•
Diverse aanpassingen en verbeteringen op gebied van facilitair verzorgd
Informatiebeveiliging In een snel digitaliserende wereld is de beveiliging van informatie steeds belangrijker. Op 29 november 2013 is tijdens de BALV van de VNG een resolutie aangenomen over gemeentelijke zelfregulering op het terrein van informatieveiligheid. Hiertoe is onder meer de InformatieBeveiligingsDienst (IBD) voor gemeenten opgericht. De IBD heeft een Baseline Informatiebeveiliging Gemeenten geschreven. In de gemeente Breda is op 30 oktober 2014 het op deze baseline gebaseerde en door college van B&W vastgestelde informatiebeveiligingsbeleid aangeboden aan de raad. Hierbij is toegezegd om voortaan over informatiebeveiliging verantwoording af te leggen middels het jaarverslag. Over 2015 zal naar aanleiding van de invulling van dit beleid een meer uitgebreid verslag worden gedaan. In 2014 zijn verschillende audits geweest, waar ook de informatiebeveiliging onderdeel van uitmaakte. Dit betreft de IT-audit van EY in het kader van de jaarrekening, de zelfevaluatie BasisRegistratie Personen, de SuWi- en de DigiDaudit. De aanbevelingen uit deze audits vormen mede input voor het informatiebeveiligingsplan 2015. Verder wordt in het informatiebeveiligingsplan 2015 invulling gegeven aan het vastgestelde beleid middels onder meer het uitvoeren van een gap-analyse, het opzetten van een incidentenregistratie en het aanbrengen van samenhang tussen de verschillende audits.
Jaarverslag 2014 /
161
/ Gemeente Breda
4.7.9 Rechtmatigheid Inleiding Met rechtmatigheid wordt bedoeld het voldoen aan interne en externe wet- en regelgeving. De externe regelgeving omvat alle regelgeving van hogere overheidsorganen. De interne regelgeving omvat minimaal alle door de raad genomen besluiten. Dit zijn bijvoorbeeld separate raadsbesluiten, maar ook verordeningen en besluiten rondom jaarrekeningen, begrotingen, kadernota’s en bestuursrapportages. De raad heeft in Breda via het controleprotocol met het bijbehorende normenkader alle voor de betreffende gemeente relevante wet- en regelgeving vastgesteld. Het normenkader fungeert daarmee als belangrijkste uitgangspunt voor de rechtmatigheidscontrole door de accountant. In artikel 213 van de Gemeentewet staat dat de accountant jaarlijks een verklaring moet afgeven over de mate waarin de gemeenten rechtmatig handelen. Dit betreft de rechtmatigheidsverklaring. Deze heeft uitsluitend betrekking op de financiële rechtmatigheid en dekt dus niet de rechtmatigheid van al het gemeentelijk handelen af en beoogt dus geen volledige juridische control. De focus van de accountant in relatie tot rechtmatigheid In het controleprotocol, voor meerdere jaren vastgesteld door de raad op 12 februari 2009, is geregeld wat de accountant, in opdracht van de raad, doet om zich een oordeel te vormen over de Jaarrekening 2014 van de gemeente Breda, voor wat betreft de onderdelen getrouwheid en rechtmatigheid. In dit onderdeel gaat het primair om de bevindingen van de accountant inzake de financiële rechtmatigheid van het gemeentelijk handelen in 2014. Daarnaast richt de accountant zich op:
•
De risico’s die de gemeente loopt bij handelingen en beslissingen van niet financiële aard die op termijn een financieel risico met zich meebrengen;
•
eventuele tegenstrijdigheden in het jaarverslag ten opzichte van de jaarrekening.
Het kader dat de accountant beschikbaar heeft is het bij het controleprotocol gevoegde normenkader waarin opgenomen is:
•
wet- en regelgeving die van hogerhand is opgelegd (Europa, rijk, en provincie);
•
verordeningen en andere kaderstellende raadsbesluiten (inclusief de begroting en de verordeningen 212 en 213);
•
hiervan afgeleide kaderstellende collegebesluiten.
Het normenkader wordt jaarlijks gescreend op gewijzigde, interne en externe, regelgeving. Aan de hand van deze screening wordt het normenkader bijgesteld en door de raad vastgesteld. Het controleprotocol heeft een meerjarige werking. Alleen wanneer er wijzigingen in de uitgangspunten worden geformuleerd door het Platform Rechtmatigheid Provincies en Gemeenten wordt het controleprotocol hierop aangepast. De criteria die de accountant hanteert bij de beoordeling van de rechtmatigheid zijn:
• • •
het voorwaardencriterium; het begrotingscriterium; het criterium misbruik en oneigenlijk gebruik.
Deze criteria zijn met ingang van 2004 toegevoegd aan de reeds bestaande criteria die betrekking hebben op de getrouwheidsaspecten.
Jaarverslag 2014 /
162
/ Gemeente Breda
De goedkeuringstoleranties voor de accountant die de raad in het controleprotocol heeft vastgesteld zijn: STREKKING ACCOUNTANTSVERKLARING GOEDKEURINGSTOLERANTIE
GOEDKEUREND
Fouten in de jaarrekening (% van de lasten) Onzekerheden in de controle (% van de lasten)
BEPERKING
OORDEEL ONTHOUDING
AFKEUREND
≤ 1%
>1%<3%
-
≥ 3%
≤ 3%
>3%<10%
≥ 10%
-
Tenslotte zijn de rapporteringstoleranties van belang. Uitgangspunt bij de rapporteringstoleranties is dat geconstateerde fouten en onzekerheden in principe in het verslag van bevindingen vermeld worden zodra deze de vermelde percentages overschrijden. Het staat de accountant daarnaast vrij om naar eigen inzicht ‘belangrijke’ bevindingen in het verslag op te nemen. Hierna wordt ingegaan op de bevindingen van de in 2014 uitgevoerde rechtmatigheidsonderzoeken en, naar aanleiding van het onderzoek, naar de begrotingsrechtsmatigheid. Naar aanleiding van deze bevindingen is, voorafgaand aan de vaststelling van de jaarrekening, een zogenaamd verschoningsbesluit aan de raad voorgelegd waarmee handelingen achteraf door de raad beoordeeld worden en geaccordeerd zijn. De onderzoeken in 2014 Ook in 2014 zijn diverse onderzoeken uitgevoerd waarmee voortdurend actief wordt beoordeeld of de belangrijkste gemeentelijke bedrijfsprocessen worden uitgevoerd binnen het normenkader. De gemeente Breda heeft daarbij gekozen om de kaders te handhaven, ondanks de mogelijkheid tot versoepeling op basis van de, door de commissie BBV uitgebrachte, kadernota rechtmatigheid. Via het normenkader zijn de risico’s geïnventariseerd die de gemeente loopt bij de toepassing van de voor haar relevante wet- en regelgeving. De rapportages vanuit de gerichte tussentijdse onderzoeken zorgen ervoor dat de raad kan beoordelen of deze risico’s organisatiebreed in voldoende mate worden beheerd en beheerst. In 2014 zijn onderzoeken uitgevoerd op de volgende processen:
• • • • • • • • • • • • • •
Inkoop en aanbesteding; Waardering WOZ-waarden; Subsidieverstrekking; Inkomende subsidies: SISA; Legesopbrengsten verlening omgevingsvergunning; Verstrekking bijstandsverlening WWB, IOAW, IOAZ; Verstrekking WMO-voorzieningen; Legesopbrengsten Publieksservice; Verhuur en pacht van accommodaties; Opbrengsten parkeerbedrijf; Personele lasten; Financiële administratie: betalingsorganisatie; Algemene Uitkering; Treasury.
De werkwijze van de gemeente, die via de methode van tussentijdse onderzoeken een actief rechtmatigheidsbeheer uitvoert, ondersteunt de accountant bij de uitvoering van de rechtmatigheidscontrole.
Jaarverslag 2014 /
163
/ Gemeente Breda
Over 2014 ontvangt de gemeente Breda een goedkeurend oordeel bij de jaarrekening met betrekking tot de rechtmatigheid van het financieel handelen. Gezien deze continuïteit in het afgeven van de goedkeurende verklaring en de verdergaande aanscherping van de ingestelde (en in de toekomst in te stellen) onderzoeken toont de gemeente aan in staat te zijn een continue kwaliteit te leveren. Er zijn wel constateringen gedaan, waaruit blijkt dat wij niet in alle gevallen binnen de externe en interne regels hebben gewerkt. Deze constateringen blijven echter binnen de gestelde goedkeuringstoleranties, hebben betrekking op een fractie van de totale lasten respectievelijk baten, en zijn sporadisch te noemen in vergelijking met de veelheid aan processen en financiële handelingen. Daarbij is er een duidelijke trend waarneembaar, waarbij de kwaliteit van onze financiële handelingen ieder jaar toeneemt. De accountant heeft deze constateringen in zijn rapportage verwerkt, maar het college is van mening dat de raad deze informatie uit de eerste hand dient te verkrijgen. Deze constateringen komen voort uit de rechtmatigheidscontrole vanuit de interne controle. Hieronder zijn de constateringen omtrent de externe en interne werking opgenomen:
Externe werking Er zijn afwijkingen geconstateerd ten aanzien van de Europese aanbestedingsrichtlijnen. Binnen het totale inkoopvolume zijn er enkele opdrachten verstrekt die niet conform de Europese aanbestedingsrichtlijnen zijn verlopen. Het betreft opdrachten voor dienstverlening WMO-kantoor, De incubator-NHTV een inhuuropdracht en softwarelicenties waarbij geen Europese aanbesteding heeft plaatsgevonden waar dit wel een vereiste was. In totaliteit is hierdoor voor € 1,7 miljoen onrechtmatig aanbesteed. Ten aanzien van het WMO-kantoor is gekozen voor één op één gunning aangezien op basis van verkenning dit de enige aanbieder bleek welke deze dienstverlening binnen de gewenste kaders en de gestelde termijn kon verstrekken.
Interne werking Via het verschoningsbesluit zijn er enkele handelingen binnen de kaders van de rechtmatigheid gebracht. Er zijn afwijkingen op de interne regelgeving geconstateerd bij het verstrekken van inkoopopdrachten, het toepassen van de mandaatregeling, toepassing van de subsidie-verordening een afwijking ten aanzien van WABO-leges en UWV-inschrijvingen. De volgende afwijkingen zijn geconstateerd ten aanzien van de toepassing van de mandaatregeling:
-
De incidentele contracten verhuur sport- en welzijnsaccomodaties ondertekend door de teamleider. Volgens het mandaat besluit is alleen afdelingshoofd bevoegd tot het verhuren van onroerende zaken. Door ontbreken van een ondermandaat is er sprake van een afwijking van algemeen – mandaatbesluit.
-
Voor de directie servicebedrijf en de directie concernstaf is er geen ondermandaatregeling beschikbaar. Dit betekent dat het aangaan van verplichtingen in principe is voorbehouden aan de directeur. De verplichtingen, die zijn aangegaan door afdelingshoofden, wijken als gevolg hiervan af van het mandaatbesluit.
Jaarverslag 2014 /
164
/ Gemeente Breda
zijn het het het
Ten aanzien van toepassing van de subsidieverordening zijn de volgende afwijkingen geconstateerd: Bij één deelwaarneming is in de ingediende accountantsverklaring aangegeven, dat de verantwoorde facturen betrekking hebben op 2011. De kosten zijn eveneens in 2011 gemaakt. Als gevolg hiervan had de vaststelling van de subsidie moeten leiden tot een terugvordering. Dit leidt tot een financiële rechtmatigheidsfout van € 10.000. Bij één subsidieaanvraag blijkt uit de indieningstukken dat er niet voldaan wordt aan de subsidievoorwaarden. Er wordt niet voldaan aan het ledenaantal van 25. Omdat er geen gebruik is gemaakt van de hardheidsclausule, leidt dit tot een financiële onrechtmatigheid van € 21.700. Met betrekking tot de WABO-leges is bij het vaststellen van de bouwkosten bij een waarneming gebleken dat de grondslag voor de bouwleges te hoog was. De projectkosten zijn opgenomen in de bouwkosten. Hierdoor zijn te veel leges in rekening gebracht. Het legesbedrag op basis van de (herberekende) bouwsom bedraagt € 10.837,11 in plaats van € 17.747,61. Het verschil ad € 6.910,50 leidt tot een incidentele financiële rechtmatigheidsfout. Uitkeringsgerechtigden moeten, om recht te hebben en houden op een uitkering, ingeschreven zijn als werkzoekende bij het UWV. Niet altijd is vastgesteld of uitkeringsgerechtigden een inschrijving bij het UWV hadden. Na constatering van deze omissie zijn deze inschrijvingen alsnog gecontroleerd en aangevuld waarmee voldaan is aan de voorschriften. De in de periode, waarin onzekerheid bestond over de UWV-inschrijvingen, verstrekte uitkeringen worden, om onduidelijkheid over de rechtmatigheid te voorkomen, verschoond. De omvang van de verstrekte uitkeringen waarop dit betrekking heeft bedraagt € 205.000. De begrotingsrechtmatigheid Het begrotingscriterium is het laatste toetsingscriterium in het kader van het rechtmatigheidsbeheer dat in deze paragraaf aan de orde wordt gesteld. Zaken die niet passen binnen dit criterium en derhalve als niet rechtmatig kunnen worden aangemerkt zijn eveneens via het verschoningsbesluit vooraf aan de raad voorgelegd. In de Kadernota Rechtmatigheid van begrotingsrechtmatigheid omschreven als:
de
commissie
BBV
wordt
“Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en lasten, alsmede de balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma’s (begrotingscriterium). In de begroting zijn de maxima voor de lasten vermeld die door de raad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de toereikendheid van het begrotingsbedrag, alsmede het begrotingsjaar van belang zijn.”
Jaarverslag 2014 /
165
/ Gemeente Breda
Door een systeem te ontwikkelen met voldoende waarborgen voor tijdige melding van budgetoverschrijdingen aan de gemeenteraad dienen de risico’s met betrekking tot de uitoefening van het budgetrecht van de raad te worden beheerst. Uit het hierna gepresenteerde overzicht blijkt bij welke taakvelden zich de relevante te beoordelen verschillen voordoen, tussen de realisatie in 2014 en de bijgestelde Begroting 2014. (bedragen x € 1.000) tablecelllll Tablecell1111111111 tablecelllll TAAKVELD
BEGROTING 2014 NA WIJZIGING LASTEN BATEN SALDO
Beheer van de stad
111.187
68.748
BEGROTINGAFWIJKING
JAARREKENING 2014 LASTEN
42.439 125.918
BATEN 70.559
SALDO LASTEN BATEN LASTEN 55.358 -14.731 -1.812
Werk en Inkomen 53.125 42.847 10.278 54.372 44.947 9.426 Ontwikkeling van de 74.696 53.920 20.776 70.786 51.161 19.625 stad fysiek Ontwikkeling van de 188.807 90.544 98.263 179.588 92.610 86.977 stad maatschappij Dienstverlening aan 64.140 21.121 43.019 64.672 24.345 40.327 de burgers Veiligheid en bestuur 22.966 425 22.541 22.312 457 21.855 Algemene baten en 14.661 243.916 -229.255 9.845 242.779 -232.934 lasten Totaal baten
lasten
en
529.582 521.520
8.061 527.492 526.859
WAARVAN LASTENOVERSCHRIJDING
634
BATEN
-14.731
-1.812
-1.247
-2.100
2.759
0
0
9.219 -2.066
0
0
-532 -3.224
-532
-3.224
-1.247 -2.100 3.911
654
-32
0
0
4.816
1.137
0
0
2.089 -5.338
-16.510
-7.136
tablecell
Tablecell1111111111 LASTEN BATEN SALDO LASTEN BATEN SALDO LASTEN BATEN LASTEN BATEN Totaal mutaties in 19.485 27.546 -8.061 18.155 20.126 -1.971 1.329 7.420 0 0 reserves
tablecell
Tablecell1111111111 LASTEN BATEN SALDO LASTEN BATEN SALDO LASTEN BATEN LASTEN BATEN Totaal 549.066 549.066 0 545.647 546.985 -1.337 3.419 2.082 -
In het algemeen kan worden gesteld dat de hier gepresenteerde extra uitgaven en inkomsten door het college zijn gedaan c.q. gerealiseerd binnen het door de raad uitgezette beleid. Alleen de met een * gemarkeerde taakvelden komen voor verschoning in aanmerking. De toelichtingen op alle belangrijke verschillen tussen begroting en jaarrekening in hoofdstuk 3 van deze jaarrekening leiden tot die conclusie. Met het vaststellen door de raad van de (jaar)rekening, waarin die uitgaven zijn opgenomen, worden de uitgaven alsnog geautoriseerd. Over het algemeen zal de accountant deze overschrijdingen dan ook niet betrekken bij de beslissing of al dan niet een goedkeurende accountantsverklaring kan worden gegeven. Waar deze algemene regel niet toepasbaar is kan de rechtmatigheid via verschoning worden geborgd. Daarbij is de werkwijze gehanteerd dat eerst de te nemen verschoningsbesluiten, gespecificeerd op hoofdlijnen, zijn toegelicht. Daarna zijn, ter afronding, de budgetverschillen waar geen verschoning voor wordt gevraagd opgesomd met vermelding van de reden waarom op die onderdelen geen verschoning nodig is. Afzonderlijk worden vervolgens de te verschonen bedragen vermeld. Deze redenen sluiten aan bij de in het Normenkader van de commissie BBV genoemde mogelijkheden.
Jaarverslag 2014 /
166
/ Gemeente Breda
De te nemen verschoningsbesluiten in verband met de begrotingsonrechtmatigheid zijn: Taakveld 1: Beheer van de stad Dit taakveld kent een overschrijding van € 14.731.000. Hiertegenover staan meeropbrengsten tot een bedrag van in totaal € 1.812.000. In afwijking van de begroting 2014 is € 11,8 miljoen gestort in de door de raad ingestelde voorziening Achterstallig onderhoud. Dit is conform de regels van het BBV gewenst. Er is geen sprake van onrechtmatige begrotingsoverschrijding. De resterende overschrijdingen zijn met name ontstaan op het beheer van de openbare ruimte (ruim € 4 miljoen). Stadsingenieurs Breda heeft een grotere orderportefeuille gehad in 2014 dan in de begroting voorzien. Om deze orders uit te kunnen voeren heeft inhuur plaatsgevonden wat tot een overschrijding heeft geleidt. Tegenover deze hogere lasten staan ook hogere inkomsten uit deze orders. Op civieltechnische werkzaamheden zoals kunstwerken en sierende elementen zijn meer uitgaven geweest dan voorzien. Reparaties en calamiteiten hebben geleid tot meerkosten. Ook aan sierende elementen zijn extra aanpassingen en reparaties uitgevoerd die niet voorzien waren wat tot meerkosten heeft geleid. Ook op het gebied van verkeersmaatregelen zijn de uitgaven hoger dan voorzien. Extra wegmarkeringen en maatregelen als gevolg van schades waren hieraan debet. Binnen afvalservice zijn zowel de lasten als de baten ongeveer € 1,3 miljoen lager dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door een afwijkende administratieve verwerking van de kwijtscheldingen. Binnen de begroting is de kwijtschelding als last geraamd, terwijl de feitelijke verwerking ervan als correctie op de opbrengst wordt verantwoord. Daardoor ontstaat in de vergelijking tussen begroting en realisatie zowel aan de lasten- als de batenzijde dit verschil. Alle activiteiten die zijn uitgevoerd passen binnen de vastgestelde beleidskaders. De hogere uitgaven worden om onzekerheid over de rechtmatigheid te voorkomen verschoond. Taakveld 5: Dienstverlening aan de burger De uitgaven op dit taakveld zijn € 532.000 hoger dan begroot. De baten zijn eveneens hoger dan begroot namelijk € 3.224.000. De lasten overschrijding wordt daarom meer dan goed gemaakt met deze hogere opbrengsten. De extra opbrengsten hangen echter niet geheel met de lastenoverschrijding samen waardoor een verschoningsbesluit vereist is. Bij publieksservice is er sprake van hogere uitgaven tot een bedrag van € 1,5 miljoen. Hier zijn de rijksleges in 2014 ongeveer € 650.000 hoger dan begroot. Dit geldt zowel voor de uitgaven als de inkomsten. Daarnaast is eind 2014 een eenmalige uitkering RNI van € 0,4 miljoen ontvangen welke wordt overgeheveld naar 2015. De gemeentelijke leges zijn ongeveer € 0,2 miljoen hoger dan begroot. Zowel de hogere lasten als baten kennen dus een direct verband op dit onderdeel. Dit geldt echter niet voor de hogere uitgaven die zijn ontstaan bij dienstverlening in algemene zin. De begroting kende reeds een taakstelling van ruim € 0,25 miljoen welke uiteindelijk niet haalbaar is gebleken. Tevens heeft extra ureninzet bij Toezicht en Handhaving plaatsgevonden waarvoor ondermeer inhuur noodzakelijk was. Deze lasten waren niet voorzien maar passen wel binnen de vastgestelde beleidskaders. Om onzekerheid met betrekking tot de rechtmatigheid te voorkomen worden deze overschrijdingen zekerheidshalve verschoond.
Jaarverslag 2014 /
167
/ Gemeente Breda
De hierna volgende budgetverschillen tasten de begrotingsrechtmatigheid niet aan: Taakveld 2: Werk en Inkomen Het taakveld Werk en Inkomen kent zowel op de lasten als de baten een overschrijding van de begroting. Oorzaak van deze overschrijding is terug te herleiden tot een hogere SW-taakstelling dan waarmee in eerste instantie rekening werd gehouden. Deze hogere taakstelling leidt tot hogere loonkosten van de sociale werkvoorziening. Ook de directe kosten nemen hierbij toe. Tegenover de hogere taakstelling staat echter ook een hogere SW subsidie. De extra inzet heeft uiteraard tot een hogere productie geleid welke meer omzet heeft gegenereerd. Geconcludeerd kan dan ook worden dat de hogere lasten en baten samenhangen met elkaar. Daar de hogere baten de hogere lasten overschrijden kan verschoning achterwege blijven. Naast de hogere uitgaven op de taakvelden kunnen er ook kredieten zijn waar onvoorzien extra uitgaven hebben plaatsgevonden. Ook hiervoor geldt dat deze in zijn algemeenheid zijn gepleegd/gerealiseerd binnen het door de raad uitgezette beleid.
Jaarverslag 2014 /
168
/ Gemeente Breda
4.7.10 (Concern)control Inleiding Sinds de Jaarrekening 2008 informeert het college van B&W de gemeenteraad over de ontwikkeling en uitvoering van de controlfunctie. Hiermee wordt feitelijk gerapporteerd over de uitvoering van de opdracht van de gemeenteraad aan het college van B&W tot het doeltreffend en efficiënt sturen en beheersen van de gemeentelijke organisatie. Overigens vervangt deze paragraaf ‘Onderzoeken ex artikel 213a Gemeentewet’. In die opzet werd alleen ingegaan op onderzoeken die het college van B&W moest voeren naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het gevoerde bestuur. Ontwikkelingen 2014 Control Organisatie Het jaar 2014 stond vooral in het teken van de doorontwikkeling van de organisatie. Doorontwikkeling vanuit twee lijnen, bedrijfsvoering/ organisatieontwikkeling en de rol en positie in de regio. Op bedrijfsvoeringsgebied is een jaarrekeninganalyse uitgevoerd en is gekeken naar de robuustheid van de begrotingsmethodiek. De adviezen hiervan worden meegenomen in een vervolgtraject. Daarnaast is naar de doorontwikkeling van het Leerwerkbedrijf gekeken en zijn hiervoor aanbevelingen gedaan. De steeds verdergaande decentralisaties van rijkstaken en daarmee de rol in de regio zijn belangrijke -en steeds belangrijkere- ontwikkelingen. Hiervoor dient een passend controlinstrumentarium te worden ontwikkeld. Hiervoor zijn de eerste stappen gezet. De governance op derden in het algemeen is een punt waar de controlaandacht steeds meer naar uitgaat. Een steeds groter deel van middelen wordt namelijk uitgegeven door andere partijen dan de gemeente zelf. Ook op dit gebied zijn stappen gezet. Enerzijds is dit gedaan via een globale scan op gesubsidieerde partijen, maar ook door het toezicht op verbonden partijen een steviger positie te geven. Ook is samenwerking in de regio gezocht. Risicomanagement Het werkprogramma van de afdeling Control is gebaseerd op risico-inventarisaties. Aan die onderwerpen, waar we de grootste risico’s lopen, geeft de afdeling Control de meeste aandacht. Om de risico’s in beeld te krijgen, worden verschillende bronnen gebruikt, maar een ambtelijk goed functionerend risicomanagementproces is hiervoor onontbeerlijk. In 2014 heeft het risicomanagement rondom de decentralisatie-opgaven in samenwerking met het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement (NAR) en het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) vorm gekregen. Ook zijn verschillende instrumenten bekeken om risicomanagement beter te integreren met doelen en activiteiten. In 2015 zal bekeken worden in hoeverre deze een zinvolle bijdrage kunnen leveren. In 2014 is ook veel aandacht geweest voor het cultuuraspect van risicomanagement.
Jaarverslag 2014 /
169
/ Gemeente Breda
Jaarverslag 2014 /
170
/ Gemeente Breda
> jaarverslag 2014
5
5 FINANCIËLE REKENING 5.1 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Algemeen De voor de jaarrekening gehanteerde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling zijn gebaseerd op de verslaggevingsvoorschriften van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de Verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet (de Financiële Verordening Gemeente Breda). In de geconsolideerde cijfers van deze jaarrekening zijn alle tot de gemeente Breda behorende organisatieonderdelen inclusief de gemeenteraad en de rekenkamer betrokken. Waardering De activa zijn in beginsel gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Voor materiële vaste activa geldt dat de verkrijgingsprijs, waar van toepassing, is verminderd met ontvangen bijdragen van derden die in directe relatie met het actief staan, subsidies en bijdragen uit reserves. De financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde. De geleasede activa in het kader van financiële lease worden gewaardeerd op basis van economische waarde, onder schulden wordt de contante waarde van de nog resterende leasetermijnen verantwoord. Operationele lease wordt als huur beschouwd. In uitzonderingssituaties wordt de marktwaarde als waarderingsgrondslag gehanteerd, namelijk wanneer deze voor voorraden en deelnemingen lager is dan de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Uitgangspunt is dat de materiële vaste activa met economisch nut altijd worden geactiveerd. Investeringen met een maatschappelijk nut worden slechts geactiveerd indien er onvoldoende financiële middelen zijn voor dekking uit reserves of via de exploitatierekening. Hiermee wordt volledig aangesloten op het BBV. Indien investeringen met een maatschappelijk nut worden afgeschreven gelden de termijnen uit de Afschrijvingsverordening. In de door de gemeenteraad vastgestelde Afschrijvingsverordening zijn de geldende afschrijvingstermijnen opgenomen. De jaarlijkse afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden in principe lineair bepaald. In uitzonderingssituaties wordt de annuïtaire afschrijvingsmethode gehanteerd, maar dan wordt dat gerechtvaardigd vanuit externe omstandigheden, bijvoorbeeld vanuit een match met rijkssubsidies. In deze Afschrijvingsverordening heeft de raad uit praktisch oogpunt bepaald dat investeringen met een aanschafwaarde onder de € 10.000 niet geactiveerd hoeven te worden. De grondvoorraden en onderhanden werken worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs verminderd met al ontvangen verkoopopbrengsten. Voor verliesgevende grondcomplexen is een voorziening gevormd. De gemeente heeft extra comptabel inzichtelijk gemaakt welke winstpotentie aanwezig is voor de complexen die naar verwachting afsluiten met een batig saldo. Winstneming gebeurt op het moment dat de winst daadwerkelijk is gerealiseerd. Vaak zal dat zijn als het complex in financiële zin is afgerond. Tussentijds kan echter ook al winst worden genomen. In dat geval moet ervan uitgegaan kunnen worden dat het deel van de winst dat wordt onttrokken aan de exploitatie en toegevoegd aan de weerstandscapaciteit, ook daadwerkelijk is gerealiseerd. Om dat te bepalen, wordt gekeken naar de boekwaarde, de nog te ontvangen inkomsten uit grondverkopen en de nog te betalen kosten van bouwrijp maken. Criteria zijn ontwikkeld voor het tussentijds nemen van winst van grondexploitaties.
Jaarverslag 2014 /
173
/ Gemeente Breda
De overige kortlopende activa, zoals debiteuren, overige vorderingen en liquide middelen, zijn opgenomen tegen de nominale waarde, verminderd met een voorziening voor oninbaarheid. Kortlopende passiva, zoals crediteuren en overige schulden zijn eveneens opgenomen tegen nominale waarde. Voorzieningen zijn onderbouwd met een meerjarenperspectief. In mindere mate geldt dit voor bestemmingsreserves. De algemene reserves dienen als algemeen financieel weerstandsvermogen. Op bijzondere waarderingsgrondslagen van specifieke balansonderdelen wordt bij het desbetreffende onderdeel in de toelichting op de balans nader ingegaan. Resultaatbestemming De mutaties in reserves waartoe de gemeenteraad bij begroting(swijziging) al heeft besloten, worden pas verantwoord nadat het bruto resultaat volgens de rekening van baten en lasten is bepaald. Het resultaat volgens de rekening van baten en lasten leidt, samen met de mutaties in de reserves waartoe de raad al besloten heeft, tot een nog te bestemmen nettoresultaat. Het nettoresultaat is als afzonderlijke post opgenomen op de balans. De gemeenteraad neemt bij de behandeling van de jaarrekening ook een besluit over de resultaatbestemming.
Jaarverslag 2014 /
174
/ Gemeente Breda
5.2 Balans met toelichting De balans per 31 december 2014 (bedragen x € 1.000) Activa
31 december 2014
Vaste activa
31 december 2013
608.638
Immateriële vaste activa
607.294
0
0
Materiële vaste activa
412.873
460.465
- investeringen met economisch nut
257.617
304.486
- investeringen riolering en afvalstoffen
93.792
92.116
- investeringen met maatschappelijk nut
61.464
63.863
195.765
146.829
Financiële vaste activa Vlottende activa
159.828
Voorraden
65.942
- nog in exploitatie te nemen gronden
168.847 85.066
0
8.878
- gronden in exploitatie
32.586
24.353
- overige grond- en hulpstoffen
32.626
51.279
- onderhanden werk
637
416
- magazijnvoorraden
93
140
14.575
19.259
2.468
601
0
0
- overige vorderingen
12.107
18.658
Liquide middelen
13.292
1.075
Overlopende activa
66.019
63.447
Vorderingen - vorderingen op openbare lichamen - rekening-courantverhouding met niet financiële instellingen
Totaal activa
768.466
Passiva
31 december 2014
Eigen vermogen
776.141 31 december 2013
132.077
Reserves
134.682
130.740
113.438
- algemene reserves
89.029
61.899
- bestemmingreserves
41.711
51.539
1.337
21.244
Nog te bestemmen resultaat Voorzieningen
58.217
30.463
Vaste schulden
444.307
477.217
Vlottende passiva
133.865
133.779
Kortlopende schulden
67.204
74.236
Overlopende passiva
66.661
59.543
Totaal passiva Totaal gewaarborgde leningen
Jaarverslag 2014 /
175
768.466
776.141
1.604.270
1.594.571
/ Gemeente Breda
Toelichting op de balans Activa Vaste Activa Vaste activa zijn zaken die meerjarig hun nut en waarde behouden. Uitgaven aan deze zaken worden in beginsel geactiveerd en vervolgens gedurende de gebruiksduur afgeschreven ten laste van de rekening van baten en lasten. Er wordt onderscheid gemaakt in immateriële, materiële en financiële vaste activa. Immateriële vaste activa zijn kosten, gemaakt voor onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief. De materiële activa zijn stoffelijk van aard (bijvoorbeeld gebouwen, computers, sportvelden en voertuigen). De financiële vaste activa tenslotte omvatten geldleningen, beleggingen en vorderingen op lange termijn. Het verloop van de boekwaarden van de vaste activa was in 2014 als volgt: (bedragen x € 1.000) IMMATERIEEL
MATERIEEL
Boekwaarde per 31 december 2013 Herrubricering per 1 januari 2014
4 -4
460.436 29
Bij: vermeerderingen Investeringen in het afgelopen jaar Verstrekte geldleningen
22
69.694
Subtotaal
22
Af: verminderingen Afschrijvingen ten laste van de rekening van baten en lasten Afschrijvingen ten laste van reserves Bijdragen van derden Desinvestering Ontvangen aflossingen Totaal
22
0
FINANCIEEL
530.159
TOTAAL
146.855 -26
607.295 -1
70.082
69.716 70.082
216.911
747.092
27.848
27.848
1.575 18.484 69.379 21.146
1.597 18.484 69.379 21.146
195.765
608.638
412.873
Onderstaand worden per onderdeel in het kort de belangrijkste ontwikkelingen in 2014 weergegeven. In Hoofdstuk 6 is een overzicht opgenomen van de investeringen in 2014. Immateriële vaste activa De immateriële activa zijn nagenoeg nihil. Het activeren van uitgaven in de sfeer van immateriële vaste activa wordt, gegeven de aard ervan, bewust beperkt. Het uitgangspunt is om deze uitgaven zoveel mogelijk in één keer als kosten te verantwoorden en slechts in uitzonderingssituaties te activeren. Het afschrijven vindt dan plaats op zo kort mogelijke termijn. Materiële vaste activa Zoals in de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling is verwoord, wordt onderscheid gemaakt tussen investeringen met een economisch nut en investeringen met een maatschappelijk nut. (bedragen x € 1.000) Specificatie investeringen economisch/maatschappelijk nut:
31 december 2014
Investeringen met een economisch nut Investeringen met een maatschappelijk nut
Totaal materiële vaste activa *)
351.409
396.603
61.464
63.863
412.873
460.465
Na herrubricering per 1 januari 2014
Jaarverslag 2014 /
176
31 december 2013*)
/ Gemeente Breda
Het uitgangspunt is dat de materiële vaste activa met economisch nut altijd worden geactiveerd. Investeringen met een maatschappelijk nut worden slechts geactiveerd indien onvoldoende financiële dekkingsmiddelen beschikbaar zijn om deze in één keer ten laste van reserves of van de exploitatierekening te brengen. Hiermee wordt aangesloten bij de uitgangspunten van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Indien investeringen met een maatschappelijk nut worden afgeschreven gelden de termijnen uit de afschrijvingsverordening. De materiële vaste activa zijn verder als volgt te specificeren:
Boekwaarde per 1 januari 2014 Bij: vermeerderingen Investeringen in het afgelopen jaar
32.895
Subtotaal
44.434
198
Af: verminderingen Afschrijvingen t.l.v. de exploitatie Afschrijvingen t.l.v. reserves en voorzieningen Bijdragen van derden Desinvesteringen Totaal
137
Totaal
Overige
bedrijfsmiddel en
vervoermiddele n
Infra-structuur
vaste
Gebouwen
materiele
Woon-ruimten
Verloop activa
Gronden
(bedragen x € 1.000)
233.833
149.512
5.785
18.505
19.798
460.465
18.457
33.949
1.321
995
3.433
69.694
137
252.290
183.460
7.107
19.500
23.232
530.159
14
9.745
10.754
1.141
2.017
3.980
27.848
11.539
1.575 1.331 189 42.716
123
1.575
1.342 69.065
15.604
126 50
15 2
66 73
18.484 69.379
172.138
155.527
5.790
17.466
19.113
412.873
Van de gronden en terreinen is € 3,8 miljoen in erfpacht uitgegeven. De belangrijkste investeringen op infrastructureel terrein zijn gedaan rondom het nieuwe station. Eind 2014 is het noordelijke deel inclusief de nieuwe busterminal in gebruik genomen. In hoofdstuk 6 en bijlage 7.7 wordt verder ingegaan op de investeringen in 2014, de lopende kredieten en bestedingsplannen van deze kredieten in de komende jaren. De belangrijkste mutatie van 2015 is een verschuiving tussen materiële vaste activa (gebouwen) en financiële vaste activa. De desinvestering in gebouwen is veroorzaakt door het overdragen van de schoolgebouwen aan de coöperatieve vereniging BreedSaam. Samen met de overgedragen investeringen van 2015 staat hier tegenover een lening.
Jaarverslag 2014 /
177
/ Gemeente Breda
Financiële vaste activa De tot de financiële vaste activa behorende vorderingen zijn opgenomen tegen de nominale waarde en zijn als volgt te specificeren: (bedragen x € 1.000) 31 december 2014
Specificatie financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen Leningen aan woningbouwcorporaties Leningen aan deelnemingen Overige langlopende leningen Overige langlopende vorderingen Bijdragen aan activa in eigendommen van derden Totaal financiële vaste activa *)
31 december 2013*)
2.077 95.197 17.211 76.403 2.768 2.109
2.077 114.581 17.662 7.051 3.230 2.228
195.765
146.829
Na herrubricering per 1 januari 2014
De grote toename van de langlopende leningen is veroorzaakt door de lening aan BreedSaam. Dit samenwerkingsverband van schoolbesturen heeft in 2014 de schoolgebouwen van de gemeente overgenomen. De daarvoor verstrekte lening wordt in 40 jaar afgelost. De geactiveerde leningen aan de woningbouwcorporaties zullen de komende jaren als gevolg van de aflossingsverplichtingen met respectievelijk € 13 miljoen (2015) en € 2,5 miljoen (2016) afnemen. Tot en met 2025 zal de aflossing circa € 25,7 miljoen bedragen. Het uitstaande saldo bedraagt dan eind 2025 nog € 49 miljoen. Kapitaalverstrekkingen De kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen zijn als volgt te specificeren: (bedragen x € 1.000) Specificatie kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen
31 december 2014
Brabant Water NV Bank Nederlandse Gemeenten NV Intergas NV Enexis / Essent NV Stadsherstel NV Chassé Theater Beheer NV Bredase Investeringsmaatschappij NV (BrIM) Rewin Totaal kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen
31 december 2013
735 644 1 24 204 227 226 16
735 644 1 24 204 227 226 16
2.077
2.077
Leningen De uitstaande leningen betreffen voornamelijk woningbouwleningen. Hierbij heeft de gemeente Breda een intermediaire rol. De gemeente heeft leningen aangetrokken bij derden en deze gelden vervolgens onder dezelfde condities doorgeleend aan de woningbouwcorporaties.
Jaarverslag 2014 /
178
/ Gemeente Breda
Leningen aan deelnemingen (bedragen x € 1.000) 31 december 2014
Specificatie leningen aan deelnemingen
31 december 2013
Chassé Theater Beheer NV Stadsherstel NV
16.064 1.147
16.515 1.147
Totaal overige leningen aan deelnemingen
17.211
17.662
Overige langlopende vorderingen en leningen De overige langlopende vorderingen en leningen bestaan uit: (bedragen x € 1.000) Specificatie overige vorderingen en leningen
langlopende
31 december 2014
Leningen Gemeentelijke Kredietbank Leningen Sociale Zaken Museum of the Image (MOTI) Startersleningen Deposito voormalig Hypotheekfonds NoordBrabantse Gemeenten (HNG) BreedSaaM
69.032
Totaal kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen
79.171
31 december 2013
2.264 1.872 1.035 2.200
2.324 1.873 1.656 1.200
2.768
3.228
10.281
Per 31 december is de huisvesting van het primair en speciaal onderwijs overgedragen aan de coöperatieve vereniging BreedSaam. Deze vereniging van schoolbesturen heeft het eigendom van de onderwijspanden overgenomen van de gemeente. Daar tegenover staat een lening van de gemeente ad € 69 miljoen, welke in 40 jaar zal worden afgelost. Bijdragen aan activa in eigendom van derden Bijdragen voor de activa in eigendom van derden zijn voornamelijk restauratiesubsidies en bijdragen voor aanpassingen voor mindervaliden in welzijnsaccommodaties. Vlottende activa Vlottende activa zijn bezittingen waarin het vermogen in principe voor een periode korter dan een jaar is vastgelegd, zoals voorraden, vorderingen en liquide middelen. Voorraden De voorraden en het onderhanden werk zijn als volgt te specificeren: (bedragen x € 1.000) 31 december 2014
voorraden Nog in exploitatie te nemen gronden Voorziening negatieve planresultaten Gronden in exploitatie Voorziening negatieve planresultaten Verspreid liggende gronden Voorziening grondexploitatie Onderhanden werk Magazijnvoorraden Totaal voorraden
Jaarverslag 2014 /
179
31 december 2013
0 0 93.247 -60.661 35.564 -2.938 637 93
14.535 -5.657 88.077 -63.725 51.729 -450 416 141
65.942
85.066
/ Gemeente Breda
De voorraden betreffen hoofdzakelijk de grondexploitatie. Op de onderhanden grondexploitaties is een verliesvoorziening in mindering gebracht. Voor de nadere toelichting over de grondexploitaties wordt verwezen naar hoofdstuk 4.7.5 (paragraaf Grondbeleid) en naar hoofdstuk 3.2, taakveld 3 (Ontwikkeling van de stad fysiek) Waardering onderhanden werk grondexploitaties Wanneer naar verwachting sprake is van een verliesgevende grondexploitatie schrijft het BBV voor dat hiervoor een voorziening gevormd dient te worden op het moment dat deze verliezen 'voorzienbaar en onafwendbaar zijn'. De afgelopen jaren is met name het vormen van deze voorzieningen voor verliesgevende grondexploitaties bepalend geweest voor de negatieve resultaten van het Grondbedrijf. De voorzieningen worden gevormd ten laste van het resultaat van het Grondbedrijf. Bij het afsluiten van een grondexploitatie wordt het negatieve resultaat ten laste van deze voorziening gebracht. Na de toevoeging in 2014 zijn de belangrijkste voorzieningen voor negatieve planresultaten: (bedragen x € 1.000) iegg *)
omschrijving
niegg
Teteringen Stationskwartier Saval Vlaszak/Gasthuispoort Adriaan Klaassenstraat (landgoed) Steenakker Zuid Rithmeesterpark Vertreklocaties belastingkantoor en rechtbank Overige grondexploitaties
18,4 21,4 4,5 3,8 2,3 2,2 3,8 8,6 4,3
Totaal
69,3
*)
IEGG: In exploitatie genomen gronden NIEGG: Niet in exploitatie genomen gronden
De bepaling van de voorziening voor negatieve planresultaten is gebaseerd op de verwachte negatieve grondexploitaties van de herzieningen bij deze jaarrekening. Deze herzieningen bevatten aannames over de verwachte kosten en opbrengsten. uitgangspunt voor de herzieningen is een zogenaamd "midcase"scenario. Daarmee is de huidige waardering voor de projecten tot stand gekomen op basis van de beste inschatting van dit moment. De waardering grondexploitaties bevat dus een schattingselement, waardoor de realisatie kan afwijken van de verwachtingen. In de grondexploitaties bestaat onzekerheid over de in de verschillende grondexploitaties na boekjaar 2014 opgenomen nog te realiseren kosten- en opbrengstenposten. Hoewel de kostenposten met een hogere mate van zekerheid zijn te voorspellen en te beïnvloeden, liggen de grootste risico’s aan de opbrengstenkant. Het in de berekeningen van de grondexploitaties gehanteerde uitgiftetempo blijft, zeker gezien de economische omstandigheden en demografische ontwikkelingen, onzeker. Ook is het onzeker of de in de grondexploitaties gehanteerde en doorgerekende uitgifteprijzen in de toekomst zullen worden gerealiseerd. Deze risico’s zijn inzichtelijk gemaakt in paragraaf 4.7.5 Grondbeleid en 4.7.3 Weerstandsvermogen en risicobeheersing.
Jaarverslag 2014 /
180
/ Gemeente Breda
Vorderingen Bij de vorderingen zijn de tegoeden per 31 december 2014 met een looptijd van minder dan één jaar opgenomen. De vorderingen zijn als volgt te specificeren: (bedragen x € 1.000) 31 december 2014
vorderingen Debiteuren Voorziening dubieuze debiteuren Debiteuren verhaal en terugvordering Wwb/BUIG Voorziening debiteuren verhaal en terugvordering Wwb/BUIG Overige vorderingen Totaal vorderingen
31 december 2013
11.080 -2.784 17.298
14.759 -2.135 17.182
-11.019
-10.547
14.575
19.259
Liquide middelen Onder de liquide middelen zijn opgenomen de kasmiddelen en de tegoeden op de bankrekeningen, inclusief kruisposten. (bedragen x € 1.000) 31 december 2014
Liquide middelen
31 december 2013
Kasgelden Banktegoeden Kruisposten
40 13.147 105
39 802 234
Totaal liquide middelen
13.292
1.075
De banktegoeden bestaan voor € 10 miljoen uit een vordering op het Rijk in het kader van het schatkistbankieren. Een deel van de overtollige middelen (het drempelbedrag) zijn uitgezonderd van de regeling schatkistbankieren. Het drempelbedrag (2014) bedraagt € 3,75 miljoen. Overtollige middelen worden automatisch afgeroomd boven de € 2 miljoen en daarmee voldoet de gemeente Breda altijd aan de eisen van de regeling. Er wordt gemiddeld maximaal € 2 miljoen per dag buiten de schatkist gehouden. Overlopende activa Overlopende activa zijn posten die aan het verslagjaar toegerekend zijn maar waarvan de feitelijke afwikkeling pas in het jaar daarna plaatsvindt. (bedragen x € 1.000) 31 december 2014
Overlopende activa
31 december 2013
Nog te ontvangen posten Vooruitbetaalde bedragen
54.609 11.410
46.273 17.175
Totaal overlopende activa
66.019
63.447
De nog te ontvangen posten bestaan onder meer uit € 22,5 miljoen nog te ontvangen compensabele BTW en een post van € 6,9 miljoen nog te ontvangen gemeentelijk belastingen. Hierbij moet wel rekening worden gehouden met een verliesvoorziening van € 0,4 miljoen. Onder de overlopende passiva valt ook € 2,1 miljoen aan de overlopende rente. Dit is een bedrag aan renteopbrengsten dat per 31 december 2014 te vorderen is, maar pas ontvangen wordt in de loop van 2014 op de vervaldatum van de lening.
Jaarverslag 2014 /
181
/ Gemeente Breda
Passiva Aan de passiva kant van de balans staan het vermogen en de schulden van de gemeente gerangschikt. Hieronder wordt ingegaan op de verschillende bestanddelen. Eigen vermogen Het eigen vermogen van de gemeente wordt gevormd door de reserves en het rekeningresultaat. Nog te bestemmen resultaat Verderop in dit hoofdstuk Financiële Rekening is een samenvatting gegeven van het ontstaan en de samenstelling van het rekeningresultaat. Voor de verdeling van het nog te bestemmen resultaat 2014 (€ 1,34 miljoen) wordt afzonderlijk door de raad besloten. Reserves Onder de reserves vallen enerzijds vermogensbestanddelen die vrij ter beschikking staan en anderzijds delen waarover al een bestedingsbeslissing is genomen. Het verloop van de reserves ziet er voor 2014 als volgt uit: (bedragen x € 1.000) Reserves
Algemene reserve Bestemmingsreserve Verdeeld resultaat 2013 Subtotaal reserves
Boekwaarde per 31-12-2013
Resultaat bestemming 2013
61.899 51.539 21.244
13.953 7.291 -21.244
134.682
bij
AF
Boekwaarde per 31-12-2014
13.206 4.945
29 22.064
89.029 41.711
18.151
22.093
130.740
Nog te verdelen resultaat 2014
1.337
Totaal reserves
132.077
Hieronder zijn de reserves verder uitgesplitst. Het nog te verdelen resultaat 2014 zal na het besluit van de raad over de bestemming, worden toegevoegd. Algemene reserve De algemene reserve van Breda wordt als een geheel gepresenteerd. Deze algemene reserve is opgebouwd uit de centrale algemene reserve, de reserve ATEA en de reserve WMO/Zorgfonds. Begin 2015 vindt een herijking plaats van het beleid rondom reserves. De resultaten hiervan zullen bij de Voorjaarsnota 2015 duidelijk worden. (bedragen x € 1.000) Boekwaarde per 31-12-2013
Resultaat bestemming 2013
Algemene reserves
61.899
13.953
13.206
Onderverdeeld in: Algemene reserve Reserve WMO / zorgfonds Reserve ATEA
53.927 0 7.972
13.953
10.048 3.158
Jaarverslag 2014 /
182
bij
/ Gemeente Breda
AF
Boekwaarde per 31-12-2014
29
89.029
29
77.928 3.158 7.943
Het resultaat van het Grondbedrijf wordt in de begroting en jaarrekening opgenomen en toegevoegd aan de algemene reserve. Binnen de algemene reserve van de Gemeente Breda is een deel bestemd om de risico's, en daarmee de mogelijke negatieve resultaten, die samenhangen met het voeren van grondbeleid op te vangen. Dit is het weerstandsvermogen ten behoeve van het Grondbedrijf. Bij de Begroting 2014 is een nieuwe reserve Wmo ingesteld om mogelijke effecten van de decentralisatieopgave op te kunnen vangen. Omdat nog niet geheel duidelijk is wat het effect zal zijn van de decentralisatieopgave van de zorg, is bij de Begroting 2014 voorgesteld om de onderuitnutting van de Wmo 2014 (€ 2 miljoen) in een nieuwe te vormen reserve WMO/Zorgfonds te storten. Later is daar de bijstelling van de integratieuitkering Wmo van € 1,158 miljoen aan toegevoegd. Deze reserve is nodig om de zorg te kunnen blijven bieden aan mensen die het nodig hebben. In de begroting 2015 is een onttrekking geraamd van € 1,0 miljoen. Bestemmingsreserve De bestemmingsreserve bestaat uit de volgende onderwerpen. (bedragen x € 1.000)
Bestemmingsreserve Onderverdeeld in: Exploitatiereserve Begrotingsreserve Centrale bedrijfsreserve Investeringsreserve Reserve onderwijshuisvesting Reserve afvalservice Reserve parkeerbedrijf Reserve riolering Reserve armoedebestrijding Risicoreserve bijstand/Wmo Reserve sociale zaken en werkgelegenheid Reserve parkeerfonds Reserve groenfonds Reserve Wijkontwikkeling Reserve toeristenbelasting Reserve Bodemfonds Reserve Culturele hoofdstad
Boekwaarde per 31-12-2013
Resultaat bestemming 2013
bij
51.539
7.291
4.945
22.064
41.711
6.429 7.585 350 20.576 195 1.298 0 512 476 50
4.565
1.001 297
2.141
1.280 1.312 66
9.481 1.739 300 4.826
50
2.514 6.143 50 19.171 1.507 0 233 0 476 0
207
2.587
392 233 -110
AF
16
2.794 430 841 9.513 200
Boekwaarde per 31-12-2014
1.756 418
5 118
139 2.938
65 855
290
210
De toelichting op de bestemmingsreserve is hieronder per onderwerp gegeven. In de exploitatiereserve worden bedragen gereserveerd voor exploitatie-uitgaven in komende jaren. Dit kan enerzijds gaan om bedragen waarvan bij jaarrekening is besloten deze over te hevelen naar een volgend jaar. Anderzijds zijn het gereserveerde middelen, waarvan de besteding is verdeeld over meerdere jaren. De begrotingsreserve is gevormd om het wegvallen van structurele middelen geleidelijk in het meerjarenperspectief te verwerken. Vanuit deze eenmalige middelen wordt een jaarlijks afbouwende inzet ten gunste van de begroting gebracht.
Jaarverslag 2014 /
183
/ Gemeente Breda
435 820 6.575 265 855 80
De bedrijfsreserve is bedoeld om schommelingen in de bedrijfsvoering op te vangen. Ze heeft een bodemblokkering van € 0,25 miljoen. De investeringsreserve is gekoppeld aan het meerjareninvesteringsplan (MIP) en is bestemd voor uit te voeren projecten. Deze reserve wordt gevoed uit bij voorjaarsnota of begroting beschikbaar gestelde eenmalige middelen. In de exploitatie worden schommelingen van de kapitaallasten opgevangen via de stelpost kapitaallasten. De overschotten of tekorten op deze stelpost kapitaallasten worden met de reserve verrekend. Omdat deze reserve ook de rentecomponent van de kapitaallasten opvangt, wordt rente over het saldo berekend. De reserve huisvesting onderwijs is bestemd om overschotten en tekorten op de investeringsgelden binnen het onderwijsveld te houden. Een deel van deze reserve is in het verleden ingezet voor de opvang van de extra afschrijving van € 5,6 miljoen, als gevolg van een verlaging van de afschrijvingstermijn van 60 naar 40 jaar van de onderwijsgebouwen. De reserves voor afvalservice en riolering zijn op basis van de verplichting vanuit de BBV-regelgeving per balansdatum 31-12-2014 omgezet naar een voorziening. Via de reserve parkeren worden overschotten en tekorten binnen dit bedrijfsonderdeel verrekend. De reserve armoedebestrijding is bestemd om financiële gevolgen van de economische crisis op het armoedebeleid op te kunnen vangen. Bijzondere bijstand is een open-einde regeling. Door onder andere meer voorlichting en meer ruimte voor maatwerk kunnen het aantal aanvragen, toekenningen en daarmee uitgaven bijzondere bijstand meer toenemen. Ook is op dit moment nog niet bekend wat de decentralisatieopgave voor effect zal hebben op de armoederegelingen. De risicoreserve bijstand/Wmo is gecreëerd bij de invoering van de Wwb (Wet werk en bijstand) en Wmo om een degelijk financieel fundament te hebben. Het restant van de reserve is ingezet ter ondersteuning van de thuis- en mantelzorg. De reserve Sociale Zaken en Werkgelegenheid is gevormd met de in 2009 vrijgevallen middelen als gevolg van de omzetting van uitgaven naar het Participatiebudget. Sinds 2012 wordt de reserve ingezet om de bezuinigingen op de verschillende beleidsterreinen van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op te vangen. Er is in 2014 voor € 207.000 een beroep op de reserve gedaan. In de begroting 2015 wordt € 50.000 ingezet. Het Parkeerfonds bestaat uit bijdragen van derden, welke ontvangen zijn als afkoop voor de verplichting tot het creëren van parkeervoorzieningen bij bouwprojecten. De gemeente heeft de verplichting om met deze gelden voor alternatieve parkeervoorzieningen te zorgen. Het Groenfonds heeft tot doel de kwaliteit van het groen en water in de gemeente Breda te versterken. Hiervoor worden bijdragen van derden gereserveerd voor het realiseren van groenvoorzieningen in het buitengebied. De reserve Wijkontwikkeling is gevormd ten behoeve van de integrale aanpak van het programma Wijkontwikkeling. Het programma is gefinancierd met gemeentelijke middelen en subsidies, welke in deze reserve samenkomen. In het uitvoeringsprogramma Wijkontwikkeling 3.0 2012-2014 zijn alle middelen toegewezen aan de diverse projecten, waaronder de uitvoering van de prestatieafspraken met de woningbouwcorporaties.
Jaarverslag 2014 /
184
/ Gemeente Breda
In 2014 is € 1,5 miljoen ingezet. Het programma wijkontwikkeling is beëindigd. De inschatting is dat nog € 3,5 miljoen van de reserve nodig is om de lopende projecten af te wikkelen. De Gemeente Breda is in 2013 gestart met het heffen van toeristenbelasting. Om de gelden beschikbaar te houden binnen de sector is een reserve gevormd. Uit de reserve wordt onder andere een bijdrage geleverd aan de financiering van de Koning Willem- Alexanderbrug. Met de stichting Toeristisch Fonds Breda is een meerjarenovereenkomst gesloten waarbij de stichting onder voorwaarden de meeropbrengsten van de toeristenbelasting kan besteden. Ten behoeve van de kandidatuur van Brabant voor de nominatie Culturele Hoofdstad, is een reserve gevormd om gelden voor projecten rondom deze nominatie te verzamelen. Nu de nominatie niet doorgaat vervalt het restant van de reserve. Voorzieningen Onder voorzieningen worden verplichtingen en verliezen als gevolg van risico’s opgenomen waarvan de omvang onzeker, maar toch redelijkerwijze in te schatten is. Tevens zijn voorzieningen gevormd voor uitgaven die in een volgend jaar gedaan zullen worden, maar hun oorzaak vinden in of vóór het verslagjaar. (bedragen x € 1.000) Voorzieningen
31 december 2013
Dotaties
Aanwending
Onderhoudsvoorzieningen Achterstallig onderhoud verhardingen Personeelsvoorzieningen Voorziening verliesgevende contracten Overige voorzieningen
18.396
8.484 17.500
5.781
12.067 0
1.358 8..686
2.377
0
1.971
Totaal voorzieningen
30.463
37.999
Vrijval
8.158
Voorziening onderhoud Om de kosten van onderhoud van gebouwen regelmatig over de jaren te verdelen wordt gewerkt met een egalisatie via de onderhoudsvoorzieningen. Uitgangspunt is dat de kosten van het onderhoud van de accommodaties passen binnen het totaal van de beschikbare voorzieningen. In 2014 is een voorziening gevormd van € 20 miljoen voor het wegwerken van achterstallig onderhoud aan wegverhardingen. Hiervan is in 2014 € 2,5 miljoen besteed. Omdat voor de feitelijke instelling van de voorziening deze besteding had plaatsgevonden is dit bedrag niet meer betrokken bij de werkelijke dotatie. Personeelsvoorzieningen Het totaal van 11 miljoen aan personeelsvoorzieningen bestaat voor € 7,1 miljoen uit pensioenvoorzieningen voor politieke ambtsdragers (Wet AppA) en voor € 3,9 miljoen uit kosten voor voormalig personeel en verlofsparen. Jaarlijks wordt beoordeeld in hoeverre de stand van de personeelsvoorzieningen toereikend zijn. De voorziening AppA is begin 2014 geactualiseerd en is toereikend. In 2014 is de voorziening voor kosten van voormalig personeel aangepast in verband met het definitief worden van een aantal kosten voor St@dswjis en een CAO-aanpassing.
185
/ Gemeente Breda
19.012 17.500 11.048 8..686 1.971
Hieronder worden de bijzonderheden per voorziening nader toegelicht.
Jaarverslag 2014 /
2.087
31 december 2014
2.087
58.217
Voorziening verliesgevende contracten Gebleken is dat in 2013 ten onrechte de voorziening ten behoeve van de vertreklocatie Rechtbank/ Belastingkantoor als negatieve grondexploitaties is geclassificeerd. Omdat er echter nog geen sprake is van een door de raad vastgestelde grondexploitatie wordt deze voorziening in 2014 gecorrigeerd en opgenomen als dotatie aan de voorziening verliesgevende contracten. Overige voorzieningen Als gevolg van de verplichting vanuit de BBV-regelgeving zijn de oorspronkelijke reserves Afvalservice en Riolering per balansdatum 31-12-2014 omgezet naar een voorziening. Vaste schulden Onder de vaste schulden zijn schulden opgenomen met een looptijd van meer dan één jaar. De vaste schulden zijn als volgt te specificeren: (bedragen x € 1.000) Specificatie vaste schulden
31 december 2014
Onderhandse leningen van: Binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen Binnenlandse banken Overige sectoren
31 december 2013
17.500 441.651 1.065
Subtotaal Waarborgsommen Totaal vaste schulden
455.950 1.539 442.716
474.989
1.591
2.228
444.307
477.217
Bovenstaande tabel is in overeenstemming met de voorgeschreven indeling in het BBV. Onderstaande tabel geeft aan waar de leningen zijn ingezet. De totale rentelast van de langlopende vaste schuld bedraagt € 17,1 miljoen. Hiervan betreft € 13,3 miljoen de rentelast voor de leningen aangetrokken voor de gemeentelijke investeringen. De overige € 3,8 miljoen is voor de leningen die aan de woningbouwcorporaties zijn doorgeleend. Hier staat een zelfde bedrag renteopbrengst tegenover. (bedragen x € 1.000) Specificatie onderhandse leningen
31 december 2014
Leningen ten behoeve van de eigen financiering Leningen ten behoeve van de woningbouw
353.932 87.719
Subtotaal
31 december 2013 367.212 106.238
441.651
Overige leningen en langlopende vorderingen: Besluit woninggebonden subsidies Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
0 1.065
473.450
0 1.539
Subtotaal
1.065
1.539
Waarborgsommen
1.591
2.228
444.307
477.217
Totaal vaste schulden
Leningen ten behoeve van de eigen financiering In 2014 is voor nominaal € 35,5 miljoen aan langlopende leningen vastgelegd. Daarnaast is een voorfinancierde lening ad €15 miljoen in 2014 gestort.
Jaarverslag 2014 /
186
/ Gemeente Breda
Leningen ten behoeve van de woningbouw Bij de woningbouwleningen heeft de gemeente Breda uitsluitend een intermediaire rol. De gemeente sluit leningen af met derden en leent deze bedragen vervolgens tegen dezelfde voorwaarden door aan de woningbouwverenigingen. Op de restant hoofdsom van deze opgenomen geldleningen is in 2014 €18,5 miljoen afgelost. Overige leningen en langlopende vorderingen De vorderingen van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bestaan uit een combinatie van bedragen betreffende de uitvoering van diverse sociale wetten. Waarborgsommen Waarborgsommen zijn bedragen ingehouden op de koopsommen van onroerend goed. Deze bedragen worden uitgekeerd bij ontruiming c.q. oplevering. Kortlopende schulden De specificatie van de kortlopende schulden is als volgt: (bedragen x € 1.000 31 december 2014
Kortlopende schulden
31 december 2013
Crediteuren Schulden aan publiekrechtelijke lichamen Schulden aan bankinstellingen
11.175 1.029 55.000
15.813 939 57.484
Totaal kortlopende schulden
67.204
74.236
Op basis van de raamovereenkomst met de NV Bank voor Nederlandse Gemeenten heeft de gemeente Breda een kredietfaciliteit in rekening-courant van maximaal € 50 miljoen. De hierboven genoemde schulden aan bankinstellingen betreffen voor een deel de kredietfaciliteit BNG en daarnaast kasgeldleningen bij diverse bankinstellingen. Overlopende passiva Het totaaloverzicht van de overlopende passiva is als volgt: (bedragen x € 1.000) 31 december 2014
Overlopende passiva
31 december 2013
Te betalen kosten Vooruitontvangen *
53.443 13.218
40.955 18.588
Totaal kortlopende schulden
66.661
59.543
3.365
4.662
*waarvan jaaroverstijgende subsidies
(bedragen x € 1.000) Jaaroverstijgende subsidies
31 december 2013
Toevoegingen
aanwending
31 december 2014
Wwb werkdeel Verbetering luchtkwaliteit Jeugdwerkeloosheid (regio) Onderwijskansenbeleid Overige subsidie
1.368 681 546 1.147 920
0 244 0 279 294
1.028 239 3 344 500
340 686 543 1.082 714
Totaal overlopende subsidies
4.662
817
2.114
3.365
Jaarverslag 2014 /
187
/ Gemeente Breda
Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen (bedragen x € 1.000) 31 december 2014
Gewaarborgde geldleningen
31 december 2013
Geldleningen voor het verkrijgen/verbeteren van woningen Waarborgfonds sociale woningbouw Overige leningen
1.772
1.411
1.589.261 15.009
1.579.602 13.558
Totaal gewaarborgde geldleningen
1.606.042
1.594.571
Bij de geldleningen voor het verkrijgen/verbeteren van woningen en bij de overige leningen staat de gemeente 100% garant bij het Nationaal Restauratie Fonds (NRF). Bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw heeft de gemeente een achtervang positie. De leningen die de gemeente rechtstreeks verstrekt heeft aan de woningbouwcorporaties zijn ook onder garantie van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw gebracht. Deze leningen zijn in de balans verantwoord. Het aantal verstrekte garanties door de gemeente Breda is al jaren zeer beperkt (zie post overige leningen in bovenstaande tabel). Dit is mede dankzij landelijk opererende garantiefondsen die op specifieke beleidsterreinen garantiestellingen verlenen en daarmee een goed alternatief zijn voor directe gemeentegaranties. Voorbeelden zijn het Waarborgfonds Sociale Woningbouw, Stichting Waarborgfonds Sport, Waarborgfonds Eigen Woningen, Waarborgfonds voor de Zorgsector en het Nationaal Restauratiefonds. In 2014 zijn 2 garanties verstrekt tot een totaalbedrag van € 47.500. Specificatie van de restschuld van de gegarandeerde leningen: (bedragen x € 1 miljoen)
31 december 2014
Stichting Elisabeth Internationale school Breda Building Breda Overige garanties
6.816 2.751 3.600 1.842
Totaal
15.009
Verkoop Essent Met de verkoop in 2009 van het Productie- en leveringsbedrijf van Essent aan RWE heeft de gemeente Breda een belang gekregen in een aantal B.V.'s welke ter zekerheid dient van mogelijke claims, voortvloeiend uit de transactie of rechtshandeling van de verkoop. In de komende zeven jaar worden deze claims afgewikkeld en zullen hier opbrengsten uit voortvloeien voor de gemeente. Gezien de onzekerheid omtrent de hoogte en het tijdstip van de uiteindelijke opbrengsten (welke naar de huidige inzichten geschat worden op € 200.000) zijn deze niet als vordering in de balans verwerkt.
Jaarverslag 2014 /
188
/ Gemeente Breda
Verkoop Intergas In 2011 heeft Intergas haar netwerkbedrijf verkocht aan Enexis. Van de verkoopopbrengst is 80 % uitgekeerd aan de aandeelhouders. Een restant van € 20 miljoen is destijds in depot (escrowregeling) geplaatst om hieruit de aan de koper afgegeven garanties en vrijwaardingen te kunnen voldoen. In juni 2012 is hiervan € 15 miljoen (aandeel Breda € 954.000) uitgekeerd. Het restant van de laatste € 5 miljoen (aandeel Breda € 320.000) zal pas over 6 tot 7 jaar vrijvallen als de termijn van alle garanties is verstreken. Gezien de onzekerheid over de hoogte van de uiteindelijke vorderingen zijn deze niet in de balans verwerkt. Vakantiegelden, nog op te nemen verlofuren, overuren en ADV-spaarcontracten Voor de opgebouwde aanspraken van werknemers op vakantiegeld is geen voorziening gevormd. Evenmin voor de nog op te nemen reguliere verlofuren. De verplichtingen zijn wel per organisatieonderdeel in beeld. Per balansdatum is voor € 2,7 miljoen aan vakantiegeld opgebouwd. Deze verplichting zal in mei leiden tot uitbetaling. Langlopende contracten De bedragen, gemoeid met langlopende contracten zoals huur, lease, onderhoud, levering en diensten zijn per directie bekend, maar niet in het totaal geconsolideerd. Verplichtingen uit lopende projecten en kredieten De lopende projecten en het investeringsplan geven een indicatie van de middellange en lange termijn verplichtingen. Voor deze verplichtingen is een financiële dekking aanwezig. Brandweerkazernes Ulvenhout en Teteringen Eind 2013 zijn, in het kader van BTW-aspecten, de brandweerkazernes Ulvenhout en Teteringen overgedragen aan de Veiligheidsregio. In deze overdracht is geregeld dat de kazernes na de fiscale herzieningstermijn van maximaal 10 jaar weer worden teruggeleverd aan de gemeente Breda. Langlopende contracten Door de gemeente is een groot aantal contracten aangegaan die een meerjarig karakter hebben. Omdat voor een belangrijk deel van deze contracten geldt dat het of een raamovereenkomst of een zogenoemde openeindregeling betreft is het niet mogelijk een totale contractwaarde te benoemen. Voor de contracten geldt dat voor de aangegane verplichting de financiële middelen in de (meerjaren)begroting beschikbaar zijn. Omdat de meerjarenbegroting een periode bestrijkt van maximaal vier jaar is onderzoek gedaan naar de contracten die per ultimo 2014 een (resterende) looptijd kennen van meer dan vier jaar. Uit dit onderzoek is gebleken dat de financiële waarde van deze (drie) contracten zeer beperkt is (circa € 30.000) waardoor de aangegane verplichting geen belemmeringen vormen.
Jaarverslag 2014 /
189
/ Gemeente Breda
5.3 Totaalbeeld taakvelden met toelichting Inleiding In de 'financiële rekening' is een verkorte weergave gegeven van de exploitatieonderdelen, reserves en voorzieningen zoals opgenomen binnen de taakvelden. Het resultaat 2014 wordt in grote lijnen toegelicht. In hoofdstuk 3 van dit jaarverslag is uitvoerig ingegaan op de inhoudelijke en financiële verantwoording van de programma's en taakvelden. Overigens is 2014 het laatste jaar waarin over taakvelden wordt gesproken. Met ingang van de Begroting 2015 is sprake van een overgang, waarbij alleen nog wordt gesproken over programma's. Exploitatie Het totaal van de taakvelden en de algemene middelen vormt de gemeentelijke begroting en rekening. Onderstaand wordt een financieel beeld gegeven van de taakvelden. (bedragen x € 1.000) tableCell
JAARREKENING 2014
tablecell11111111111
tablecell TOTAALOVERZICHT PER TAAKVELD
sALDO JAARREKENING 2013
SALDO BEGROTING 2014
LASTEN
BATEN
saldo REKENING 2014 T.O.V. BEGR
SALDO
1 Beheer van de stad Exploitatie
-31.193
-42.439
125.918
70.559
-55.358
-12.919
-483
121
82
203
121
0
-31.676
-42.318
125.999
70.762
-55.237
-12.919
-6.603
-10.278
54.373
44.947
-9.426
852
921
1.419
0
29
29
-1.390
-5.682
-8.859
54.373
44.976
-9.397
-538
-23.286
-20.776
70.786
51.161
-19.625
1.151
5.565
2.707
973
2.241
1.268
-1.439
Totaal
-17.721
-18.069
71.759
53.402
-18.357
-288
Ontwikkeling van de stad maatschappij Exploitatie
-80.399
-98.263
179.587
92.610
-86.977
11.285
-627
5.353
1.312
3.404
2.092
-3.261
-81.026
-92.910
180.899
96.014
-84.885
8.025
Mutaties reserves
Totaal
2 Werk en Inkomen Exploitatie Mutaties reserves
Totaal
3
Ontwikkeling van de stad fysiek Exploitatie Mutaties reserves
4
Mutaties reserves
Totaal
Jaarverslag 2014 /
190
/ Gemeente Breda
tableCell
JAARREKENING 2014
tablecell11111111111
tablecell TOTAALOVERZICHT PER TAAKVELD
5
sALDO JAARREKENING 2013
Dienstverlening aan de burgers Exploitatie
SALDO BEGROTING 2014
LASTEN
BATEN
SALDO
saldo REKENING 2014 T.O.V. BEGR
-40.904
-43.019
64.672
24.345
-40.327
2.692
0
-3.158
3.158
0
-3.158
0
-40.904
-46.177
67.830
24.345
-43.485
2.692
Exploitatie
-26.564
-22.541
22.312
457
-21.855
686
Totaal
-26.564
-22.541
22.312
457
-21.855
686
226.673
229.255
9.845
242.779
232.934
3.679
-1.856
1.619
12.626
14.245
1.619
0
224.817
230.874
22.471
257.024
234.553
3.679
Baten
saldo
Mutaties reserves
Totaal
6 Veiligheid en bestuur
7 Algemene baten en lasten Exploitatie Mutaties reserves
Totaal tablecell
266 Totaaloverzicht per T Exploitatie
Rekening
Lasten
t.o.v. be
-8.061
527.492
526.859
-634
7.428
3.520
8.061
18.155
20.126
1.971
-6.091
21.244
0
545.647
546.985
1.337
1.337
Mutaties reserves
Totaal
begrotin
17.724
Het resultaat van € 1,3 miljoen is in grote lijnen als volgt te verklaren: (bedragen x € 1 miljoen) Beheer Publieke Ruimte Storting voorziening achterstallig onderhoud
€ 0,7
N
€ 11,8
N
Riolering
€ 0,5
V
Vastgoedbeheer
€ 0,8
N
Grondexploitaties
€ 0,2
N
Bedrijventerreinen
€ 0,5
V
Bijzondere Bijstand
€ 0,9
V
Participatie
€ 0,6
V
Jeugd en Onderwijs
€ 1,4
V
Sport
€ 0,8
V
Onderwijshuisvesting (vrijval voorziening)
€ 2,1
V
Wijkontwikkeling (beëindiging programma)
€ 1,4
V
BUIG
€ 1,8
N
WMO
€ 2,2
V
Servicebedrijf/Centrale Middelen
€ 3,7
V
Overige verschillen
€ 2,5
V
Totaal
€ 1,3
V
Jaarverslag 2014 /
191
/ Gemeente Breda
Onder de kop 'Beheer Publieke Ruimte' vallen de resultaten van enkele interne afdelingen. Het nadelige resultaat is te relateren aan kapitaallasten van gedane investeringen, welke nog niet vanuit de daarvoor beschikbare centrale dekkingspost zijn afgedekt. Tegenover dit nadeel staat daarom binnen de centrale middelen de tegenhanger als dekkingsbron. Binnen de begroting was een gefaseerde storting in de voorziening achterstallig onderhoud voorzien. In 2014 heeft echter op grond van de geldende regelgeving de volledige storting van het noodzakelijke bedrag plaatsgevonden, hetgeen tot een verschil van € 11,8 miljoen nadelig leidt ten opzichte van de begroting. Het voordeel onder Riolering is veroorzaakt door lagere kapitaallasten, dan waarmee in de begroting was gerekend. Op het vlak van vastgoedbeheer is een incidentele opbrengst vanuit verkoop van maatschappelijk vastgoed gerealiseerd. Daar tegenover is echter een aantal tegenvallers te noemen, welke onder andere tot extra dotaties in de onderhoudsvoorziening hebben geleid of waar voor specifieke panden tot extra afschrijving overgegaan moest worden. De jaarlijkse toetsing van de boekwaarde van gronden en panden heeft tot afwaardering geleid. Tegenover een positief resultaat op de jaarschijf grondexploitaties leidt dit per saldo tot een nadelig resultaat. De afschrijvingskosten van de bedrijventerreinen blijven in de praktijk achter bij de raming in de begroting, waardoor op dit onderdeel een voordelig effect optreedt. Op het terrein van de Bijzondere Bijstand is een positief resultaat van € 0,9 miljoen zichtbaar. Voor ruim de helft hiervan is in relatie tot de middelen voor het verzachten van koopkrachtverlies voor sociale minima, de inzet van de zogenaamde Klijnsmagelden (Bredase Plus+) en de intensivering van het armoedeen schuldenbeleid een verzoek tot overheveling goedgekeurd. Het restant wordt verklaard door achterblijvende uitgaven voor bijzondere bijstand. Op het product Participatie is een voordelig resultaat zichtbaar. Belangrijkste elementen hierin zijn teruggevorderde subsidies en achterblijvende aanvragen informele zorg. Het voordelig resultaat op het terrein van Jeugd en Onderwijs heeft een aantal oorzaken. Allereerst is op het vlak van leerlingenvervoer een positief resultaat behaald. De beschikbare middelen voor het contactmoment Adolescenten is in 2014 niet nodig gebleken. Daarnaast is van de Kostwinnersregeling Peuteropvang minder gebruik gemaakt dan verwacht, omdat de regeling pas vanaf juli 2014 van kracht is geworden. Het voordelig resultaat op het product Sport heeft relatie met activiteiten die om diverse redenen nog in 2014 niet zijn uitgevoerd, maar een doorloop kennen naar 2015. Voor de diverse onderwerpen die dat betreft, is een voorstel gedaan (en geaccordeerd) om de restantmiddelen door de schuiven naar 2015. Door de doordecentralisatie van onderwijshuisvesting is de daarvoor in het verleden gevormde voorziening vrijgevallen ten gunste van het jaarrekeningresultaat. De lopende verplichtingen zullen worden bekostigd vanuit de reserve, welke gevoed wordt vanuit de vrijvallende middelen.
Jaarverslag 2014 /
192
/ Gemeente Breda
Het programma Wijkontwikkeling stopt per eind 2014. Een aantal onderwerpen daaruit loopt door in 2015. Voor een deel (ad € 1,4 miljoen) vallen de restantmiddelen vrij in het jaarrekeningresultaat 2014, waarvan de bedoeling is dat deze deels (€ 0,6 miljoen) in 2015 opnieuw worden ingezet. Ook de in de specifieke reserve Wijkontwikkeling resterende middelen zullen in 2015 ingezet worden voor een aantal specifieke projecten. Het financiële resultaat op het product BUIG bedraagt € 1,8 miljoen nadelig. Dit is inclusief de resterende taakstelling Arbeidsparticipatie van € 0,6 miljoen. Het resultaat op de WMO-voorzieningen is € 2,2 miljoen positief. Oorzaken zijn een afname van uitgaven ten aanzien van de aanvragen van voorzieningen en het bedingen van scherpe tarieven bij diverse aanbieders van woon- en verplaatsingsvoorzieningen. Een deel van deze € 2,2 miljoen wordt overgeheveld naar 2015. Het restant wordt gestort in de Reserve WMO voor de zachte landing van de korting Huishoudelijke Verzorging (HV). Op de diverse onderdelen die relatie hebben met het Servicebedrijf/Centrale Middelen is sprake van onderuitnutting. Deels hangt dit samen met restantmiddelen Digitale Gemeente 2018, welke de komende jaren daadwerkelijk nodig zullen zijn. Daarnaast heeft in 2014 geen verrekening met de betreffende relevante producten plaatsgevonden tussen de middelen, beschikbaar voor de dekking van kapitaallasten. Hierdoor is een voordeel zichtbaar op dit onderdeel, welke in relatie gezien moet worden met 'tekorten' binnen diverse producten op de diverse taakvelden. In onderstaande grafiek wordt een grafisch beeld gegeven van de uitgaven in de diverse taakvelden.
Jaarverslag 2014 /
193
/ Gemeente Breda
De ontvangsten van de gemeente komen uit diverse bronnen. Hiervan is het gemeentefonds met € 194 miljoen de belangrijkste inkomstenbron. In onderstaande grafiek een globaal beeld waar het geld in 2014 vandaan is gekomen.
Mutaties in reserves Hieronder is een totaalbeeld gegeven van de werkelijke mutaties in reserves in de taakvelden ten opzichte van de in de Begroting 2014 geraamde mutaties. (bedragen x € 1.000) Begroting 2014 Storting
Mutaties in reserves Per gemuteerd
saldo
19.484
Jaarrekening 2014
onttrekking
storting
onttrekking
27.546
18.149
20.122
8.061
Jaarrekening 2013 storting
1.973
Bij de taakvelden is een toelichting gegeven op de verschillen tussen de geraamde en de werkelijke mutaties. Het verschil is vooral ontstaan bij Wijkontwikkeling, waar de uitgaven en dus de dekking uit de reserve belangrijk zijn achtergebleven bij de ramingen. De middelen uit deze reserve worden in 2015 deels ingezet voor een aantal specifieke projecten.
Jaarverslag 2014 /
194
/ Gemeente Breda
22.129
onttrekking
25.649
3.520
Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) Het normenkader rondom de ‘Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen Publieke en Semipublieke Sector (hierna: WNT) is bekrachtigd in het Besluit van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 26 februari 2014, nr. 2014-0000106049 en de Regeling van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 26 februari 2014, nr. 2014-0000 104920. De WNT is per 1 januari 2013 in werking getreden. Beloningen van bestuurders en overige topfunctionarissen in de (semi)publieke sector dienen wettelijk genormeerd, respectievelijk gemaximeerd te worden. Dit heeft geresulteerd in de wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). Hiermee wordt WOPT ingetrokken. De WNT voorziet in een democratisch gelegitimeerd instrument waarmee normen en verplichtingen kunnen worden opgelegd voor de bezoldiging van bestuurders en andere topfunctionarissen in de publieke en semipublieke sector. Ten aanzien van interim-functionarissen die geen topfunctie vervullen hebben wij gebruik gemaakt van de mogelijkheid die paragraaf 6 lid 2 van de Beleidsregels toepassing WNT biedt inzake de volledige openbaarmaking van deze functionarissen. Op basis van de Beleidsregels toepassing WNT kán en hoeven wij niet volledig te voldoen aan de verplichting voor openbaarmaking van deze interim-niet top-functionarissen zoals voorgeschreven in artikel 4.2 lid 2c van de WNT. In 2014 hebben geen bezoldigingen boven de geldende bezoldigingsnorm plaatsgevonden. De WNT geeft aan dat de gemeente verplicht is om jaarlijks in de jaarrekening de bezoldiging van iedere topfunctionaris en gewezen topfunctionaris (tf) op persoonsnaam op te nemen, ongeacht een eventuele overschrijding van het bezoldigingsmaximum. Dit houdt in dat de gemeentesecretaris en griffier opgenomen moeten worden in de jaarrekening. In 2014 betreft dit de volgende personen: Naam Beloning
WNT Topfunctionaris
Gewezen tf
Meulenbroek, R.J.P.
Herk, G. van
Piket, P.
Meulenbroek R.J.P.
€ 117.649
€ 15.163
€ 104.353
€ 16.266
€ 26.611
€ 2.097
€ 24.192
€ 2.419
€ 466
€0
€ 539
€0
€0
€0
€0
€0
Gemeentesecretaris
Gemeentesecretaris a.i.
Griffier
Concerncontroller
tot 01-12-2014
va 01-12-2014
gehele jaar
va 01-12-2014
Sociale verzekeringspremies (inclusief pensioen) Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen Voorzieningen t.b.v. beloningen betaalbaar op termijn Functie Duur dienstverband in boekjaar 2014 Omvang dienstverband in boekjaar 2014 Toelichting omvang bezoldiging
1 fte
1 fte
1 fte
1 fte
Functieboek
Functieboek
Functieboek
Functieboek
Jaarverslag 2014 /
195
/ Gemeente Breda
5.4 Controleverklaring Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de gemeente Breda Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport op pagina 173 tot en met 195 opgenomen jaarrekening 2014 en de daarbij behorende bijlagen 7.2, 7.3, 7.6 en 7.7 van de gemeente Breda gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2014 en het overzicht van baten en lasten over 2014 met de toelichtingen, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen, alsmede de in de bijlage opgenomen overzicht reserves, voorzieningen en jaar overstijgende subsidies (bijlage 7.2), overzicht incidentele baten en lasten (bijlage 7.3), de SISA bijlage verantwoording 2014 (bijlage 7.6) en de samen investeren projecten (bijlage 7.7). Verantwoordelijkheid van het college van burgemeester en wethouders Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Breda is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met het in Nederland geldende Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten. Deze verantwoordelijkheid houdt onder meer in dat de jaarrekening zowel de baten en lasten als de activa en passiva getrouw dient weer te geven en dat de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Rechtmatige totstandkoming betekent in overeenstemming met de begroting en met de relevante wet-en-regelgeving, waaronder gemeentelijke verordeningen. Het college van burgemeester en wethouders is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de rechtmatige totstandkoming van baten, lasten en balansmutaties mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden, het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado) en het Controleprotocol WNT. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controleinformatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.
Jaarverslag 2014 /
196
/ Gemeente Breda
Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, alsmede voor de rechtmatige totstandkoming van baten, lasten en balansmutaties, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risicoinschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de gemeente. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en van de redelijkheid van de door het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Breda gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten inclusief toevoegingen aan reserves. Op basis van artikel 2 lid 7 Bado is deze goedkeuringstolerantie door de gemeenteraad bij raadsbesluit van 12 februari 2009 vastgesteld. Wij houden ook rekening met afwijkingen en/of mogelijke afwijkingen die naar onze mening voor de gebruikers van de jaarrekening om kwalitatieve redenen materieel zijn. Daarbij zijn voor de controle van de in de jaarrekening opgenomen WNT-informatie de toleranties gehanteerd zoals vastgelegd in het Controleprotocol WNT. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van de gemeente breda een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2014 als van de activa en passiva per 31 december 2014 in overeenstemming met het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten. Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties over 2014 in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met de relevante wet- en regelgeving, waaronder gemeentelijke verordeningen. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gesteIde eisen Ingevolge artikel 213 lid 3 onder d Gemeentewet vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Eindhoven, 29 april 2015 Ernst & Young Accountants LLP
w.g. drs. M.H. de Hair RA
> jaarverslag 2014
6
6 INVESTERINGEN EN SUBSIDIES 6.1 Investeringen De besluiten van de raad met betrekking tot toekomstige investeringen zijn verwerkt in een meerjareninvesteringsplan (MIP). In deze planning zijn de beschikbare investeringsvolumes verdeeld. Op een later tijdstip, te weten het jaar van uitvoering, worden de bijbehorende investeringskredieten door de raad beschikbaar gesteld. Voor kredieten lager dan € 1 miljoen vindt de votering plaats bij het vaststellen van de begroting. Op basis van de door de raad vastgestelde Financiële Verordening Breda ex artikel 212 van de Gemeentewet is het mogelijk dat de raad met het vaststellen van de begroting in principe ook de gehele jaarschijf van de investeringskredieten van het desbetreffende begrotingsjaar autoriseert. Hierbij heeft de raad de mogelijkheid om bij de begroting expliciet aan te geven welke investeringsprojecten in de loop van het jaar ter besluitvorming terug moeten komen. Voor 2014 is op deze wijze bij de begroting een bedrag van € 22,1 miljoen gevoteerd: € 4,3 miljoen voor bedrijfsmiddelen, € 12,3 miljoen voor instandhoudingsinvesteringen en € 0,6 miljoen voor overige investeringen beneden € 1 miljoen. Daarnaast is bij de begroting de jaarschijf 2014 van het uitvoeringsprogramma Mobiliteit ad € 4,1 miljoen gevoteerd en een extra bedrag voor de jaarschijf 2013 ad € 0,8 miljoen. Vervolgens is in de loop van 2014 door de raad voor diverse projecten € 19,1 miljoen gevoteerd, zodat in totaal in 2014 een bedrag van € 41,2 miljoen aan nieuwe kredieten beschikbaar was. In 2014 gevoteerde kredieten (bedragen x € 1.000.000) Omschrijving
Bedrag
a) Bij Begroting 2014 4,3
Bedrijfsmiddelen
12,3
Diverse instandhoudingsinvesteringen Overige investeringen < € 1 miljoen
0,6
Uitvoeringsprogramma Mobiliteit
4,9 22,1
Subtotaal
b) In de loop van het jaar gevoteerd Fietsenkelder zuidplein OVTc
3,3
Uitbreiding Amphia Molengracht
8,5
Aankoop en verbouwing de Vliet
2,3
Investeringen buitensport
1,7
Aanpassingen infra Hoogeind (Bavelse Berg)
1,5
Revitalisering bedrijventerrein Krouwelaarhaven
1,3
Overige
0,5
Totaal:
41,2
Jaarverslag 2014 /
199
/ Gemeente Breda
Totaal beschikbaar investeringsvolume in 2014 Naast de nieuw gevoteerde kredieten in 2014 was nog een bedrag van € 97,5 miljoen aan lopende kredieten uit voorgaande jaren onderhanden. In totaal was voor 2014 een investeringsvolume beschikbaar van € 138,7 miljoen. Investeringen in 2014 Van het totaal beschikbare investeringsbedrag is in 2014 € 54,4 miljoen besteed. Deze uitgaven zijn voor € 17,9 miljoen gedekt door subsidies van rijk en provincie, investeringsreserve en uit overige bijdragen. In hoofdstuk 3 van dit jaarverslag staat per taakveld een specificatie van de investeringen. Hier wordt volstaan met het benoemen van de belangrijkste investeringsprojecten in 2014. (bedragen x € 1.000.000) Omschrijving
Bedrag
Riolering
11,2
Via Breda
9,8
Bruisend waterplein
1,1
Bedrijfsmiddelen
4,9
Bedrijventerreinen
2,1
MFA’s
5,9
Wijkzaken
2,1
Mobiliteit
3,7
Onderwijs
4,1
Sportaccommodaties
1,8
De Vliet
1,6
Overige
6,1
Totaal geïnvesteerd in 2014
54,4
Lopende kredieten per 31-12-2014 Per 31-12-2014 is het buitenonderhoud van de scholen overgeheveld naar BreedSaam, hierdoor zijn de restantkredieten voor een totaalbedrag van € 10,4 miljoen komen te vervallen. Na overige vrijval van € 6,2 miljoen (hiervan is een bedrag van € 1,8 miljoen al in de loop van het jaar vrijgevallen) resteert een totaal investeringsvolume van € 67,7 miljoen. Het merendeel van de investeringen wordt afgerond in 2014. Met name de investeringen Via Breda en Amphia kennen een langere looptijd. In Bijlage 7 is een nadere specificatie van de lopende kredieten opgenomen.
Jaarverslag 2014 /
200
/ Gemeente Breda
6.2 Subsidies De gemeente Breda maakt gebruik van inkomende subsidieregelingen vanuit Europa, het Rijk en de provincie. Deze middelen vormen een belangrijke inkomstenbron voor de dekking en uitvoering van beleid en projecten. Ze vertegenwoordigen zo'n € 201.794.311 miljoen aan inkomsten verdeeld over 107 subsidies, waarbij een aanzienlijk deel (€ 65 miljoen) betrekking heeft op de uitvoering van de wet Buig en het participatiebudget. Deze subsidies kunnen als volgt worden onderverdeeld: (bedragen x € 1.000) Subsidiebedrag
omschrijving
(Pre-)aanvraagfase Uitvoeringsfase Verantwoordingsfase
Totaal
aantallen
2.127
10
174.581
68
25.086
29
201.794
107
Van deze 107 subsidies zijn er 15 van Europa, 15 van het rijk, 75 van de provincie en 2 van een overige instantie.
Jaarverslag 2014 /
201
/ Gemeente Breda
Jaarverslag 2014 /
202
/ Gemeente Breda
> jaarverslag 2014
7
www.facebook.com/bre
Twitter: JHBB70
da70jaarbevrijd
7 BIJLAGEN
Jaarverslag 2014 /
205
/ Gemeente Breda
7.1 Bijlage taakvelden Taakveld 1 Beheer van de stad (bedragen x € 1.000) OMSCHRIJVING
BEGROTING 2014 NA WIJZIGING LASTEN BATEN
BEGROTING 2014 LASTEN
BATEN
JAARREKENING 2014 LASTEN
BATEN
saldo LASTEN
BATEN
Exploitatie Afvalservice Beheer Algemeen Beheer Publieke Ruimte Natuur en Milieueducatie
21.021
24.100
21.812
24.894
20.345
23.593
1.467
-9
66
100
271
273
297
-173
1.301 -25
30.494
3.800
42.684
4.090
58.608
7.477
-15.924
-3.387
862
206
844
211
1.001
303
-156
-93
Parkeerbedrijf
11.754
13.812
11.330
13.413
11.101
13.165
229
248
Riolering
12.544
13.762
13.310
14.528
12.693
14.393
617
134
Vastgoedbeheer
15.302
8.468
21.106
11.340
21.896
11.331
-790
9
91.969
64.213
111.187
68.748
125.918
70.559
-14.731
-1.812
Reserve Afvalservice
0
206
66
203
66
203
0
0
Reserve Parkeerbedrijf
7
0
0
0
0
0
0
0
Reserve Riolering
0
140
16
0
16
0
0
0
7
346
82
203
82
203
0
0
91.976
64.559
111.269
68.950
125.999
70.762
-14.731
-1.812
Mutaties reserves
Totaal
Per saldo bijdrage uit algemene middelen
27.417
42.318
55.237
Analyses en toelichtingen Beheer algemeen Is kleine bedrijfsvoeringspost. Wordt verantwoord binnen beheer publieke ruimte. Vastgoedbeheer Het jaarresultaat van Vastgoedbeheer bedraagt € 440.000 negatief en wordt als volgt verklaard: De verkoop van maatschappelijke vastgoed levert eenmalig netto € 760.000 op. In 2014 is weinig beroep gedaan op de beschikbare posten onvoorzien, dit levert een plus op van € 112.000. De OZB lasten vielen lager uit dan begroot (€ 52.000 voordelig). Tegenvallers waren er te vinden bij het Stadskantoor C i.v.m. de afkoop van een geschil met de NHTV (€ 145.000 nadelig), en bij de huurinkomsten NAC werd een terugbetaling aan NAC gedaan van € 186.000 i.v.m. de huurverlaging die per 1 juni 2013 van kracht werd omdat een lagere rente werd toegepast. Er zijn extra dotaties in de onderhoudsvoorziening gedaan i.v.m. betonreparaties 2015 Rat Verlegh Stadion (€ 175.000), groot onderhoud Rat Verlegh stadion 2015 en 2016 (€ 500.000) en groot onderhoud Grote Kerk (€ 135.000). Op twee panden moest extra afgeschreven worden (€ 290.000) in verband met het verkooptraject. Het gaat dan om Scheldestraat 1 en de Schorsmolenstraat 9.
Jaarverslag 2014 /
206
/ Gemeente Breda
-12.919
Het restant wordt verklaard door een groot aantal kleinere positieve en negatieve resultaten. Beheer publieke ruimte De dotatie aan de voorziening voor het achterstallig onderhoud van de wegen is uitvoerig in de vorige hoofdstukken beschreven. Het Ingenieursbureau (SIB) heeft het jaar afgesloten met een positief resultaat van € 230.000 door een grotere orderportefeuille dan begroot. Het Beheer van de openbare ruimte door Wijkzaken en Uitvoering heeft, exclusief riolering, een negatief resultaat opgeleverd van ca € 370.000. Bij het uitvoeren van het voorgenomen beheerprogramma is steeds gestuurd op een neutraal resultaat. Dit is ook gelukt, de afwijking is uiteindelijk veroorzaakt door (niet beïnvloedbare) hogere kapitaallasten dan begroot, als gevolg van een concernbrede actie om de activastaat op te schonen en her te berekenen voor het nieuwe financieel systeem. Dit negatief saldo wordt gedekt door een centraal opgenomen stelpost. Parkeerbedrijf Het resultaat van het parkeren in de garages en het straatparkeren is licht positief. Het kort parkeren is ten opzichte van 2013 afgenomen, maar omdat in de begroting 2014 rekening was gehouden met een grotere afname, is het resultaat toch positief. Bij het lang parkeren is een (andere) afname te zien in het gebruik van abonnementen, daarnaast neemt ook de afname van uitrijkaartjes voor bedrijven af. De opbrengst van de naheffingen is € 300.000 lager dan begroot, dit wordt deels gecompenseerd door lagere kosten voor toezicht en handhaving van € 100.000. Het tekort op de fietshandhaving Station bedraagt € 55.000, daar staat tegenover dat de kosten op de fietshandhaving in het centrum van Breda lager zijn dan begroot door minder benodigde inzet van uren. Daarnaast heeft er binnen het Parkeerbedrijf een besparing op kosten kunnen plaatsvinden als gevolg van de eerder ingevoerde meldkamer en zijn diverse kleinere posten lager dan begroot. Al de bovenstaande plussen en minnen samen zorgen voor een licht negatief resultaat van het Parkeerbedrijf. Afvalservice Het resultaat van afvalservice bedraagt € 205.000 negatief. Dit valt uiteen in € 180.000 negatief voor huishoudelijk afval (heffingsdeel) en € 25.000 negatief voor bedrijfsafval. Het tekort bij huishoudelijk afval is een combinatie van hogere kosten voor afvalverwerking, hogere opbrengst van de heffing, lagere opbrengsten voor extra containers, hogere inhuurkosten vanwege hoog ziekteverzuim, lagere personeelslasten vanwege vacatures. Tenslotte is aan het eind van het jaar op advies van de accountant een gemeentebrede voorziening dubieuze debiteuren gevormd, waaraan ook vanuit de afvalstoffenheffing een bijdrage geleverd moest worden. Het (geringe) tekort voor bedrijfsafval vindt zijn oorzaak in lagere opbrengsten bedrijfsafval en meer kosten door de bijdrage aan de voorziening dubieuze debiteuren. Riolering De exploitatie van riolering is vrijwel neutraal geëindigd, op twee relevante posten na: een overschrijding op de jaaropdracht van Uitvoering: er waren meer storingen dan verwacht. Dit wordt echter ruimschoots gecompenseerd door lagere kapitaallasten dan begroot. Voorgesteld zal worden om het resterend overschot (ca. € 400.000) toe te voegen aan de reserve riolering, om toekomstige tegenvallers mee op te kunnen vangen.
Jaarverslag 2014 /
207
/ Gemeente Breda
Natuur en milieueducatie Voor Natuur- Milieu en Educatie is het resultaat van € 65.000 negatief. Deze afwijking ontstaat door onvermijdelijke inhuur ter vervanging van langdurig ziekteverzuim van een fulltime dierenverzorger. Daarnaast wordt sinds april 2014 de horeca in eigen beheer geëxploiteerd nadat de exploitant eind 2013 gestopt is. Dit heeft enerzijds consequenties voor het wegvallen van de begrote huurinkomsten en anderzijds zijn, zeker in de eerste maanden, de kosten en inkomsten nog niet in evenwicht. Daarnaast is er een afwijking van € 10.000 op de kapitaallasten als gevolg van investeringen uit het onrendabel investeringsvolume, deze worden gedekt door de eerder genoemde centrale stelpost. Taakveld 2 Werk en inkomen (bedragen x € 1.000) OMSCHRIJVING
LASTEN Exploitatie Reintegratie; Leerwerkbedrijf, arbeidstoeleiding en activering Reintegratie; Publieke taken Sociale werkvoorziening
BEGROTING 2014 NA WIJZIGING LASTEN BATEN
BEGROTING 2014 BATEN
JAARREKENING 2014 LASTEN
BATEN
saldo LASTEN
BATEN
6.325
7.524
3.607
475
5.202
169
-1.595
306
9.482
3.762
5.727
0
3.827
0
1.900
0
36.819
35.620
43.791
42.372
45.344
44.777
-1.553
-2.405
52.626
46.906
53.125
42.847
54.372
44.947
-1.247
-2.100
0
0
0
1.419
0
28
0
1.391
0
0
0
1.419
0
28
0
1.391
52.626
46.906
53.125
44.266
54.372
44.975
-1.247
-709
Mutaties reserves ATEA algemene reserve
Totaal
Per saldo bijdrage uit algemene middelen
5.720
8.859
9.398
Analyses en toelichtingen Het resultaat van de Sociale Werkvoorziening is € 539.000,- beter dan begroot. Dit wordt onder andere veroorzaakt door een hogere SW-taakstelling dan in eerste instantie in de begroting is aangenomen. Hierdoor is meer SW subsidie ontvangen. Voorts is een hogere omzet gerealiseerd in de BSW Werkbedrijven Industrie (logistieke werkzaamheden) en Diensten (niet-gemeentelijk groen en schoonmaak). Hiertegenover staan hogere SW loonkosten, welke eveneens door de hogere taakstelling worden veroorzaakt en hogere directe kosten van de omzet. De gezamenlijke lasten van Reintegratie met betrekking tot het leerwerkbedrijf, arbeidstoeleiding en activering en van de publieke taken zijn conform begroting. Gedurende 2014 zijn minder onttrekkingen aan de reserve ATEA gedaan.
Jaarverslag 2014 /
208
/ Gemeente Breda
-539
Taakveld 3 Ontwikkeling van de stad fysiek (bedragen x € 1.000) OMSCHRIJVING
BEGROTING 2014 NA WIJZIGING LASTEN BATEN
BEGROTING 2014 LASTEN
BATEN
JAARREKENING 2014 LASTEN
BATEN
saldo LASTEN
BATEN
Exploitatie Bedrijventerreinen Cultureel erfgoed Exploitatie/verkopen gronden en panden Groen en Water Grondbedrijf Algemeen Jaarschijf Grondexploitaties Milieu Mobiliteit Mutatie onderhanden werk (OHW) Ruimtelijke ordening Stedelijke planning en programmering Via Breda
Mutaties reserves Centrale Investeringsreserve herstructurering Centrale Investeringsreserve Via Breda Reserve Bodemfonds Reserve Groenfonds
Totaal
Per saldo bijdrage uit algemene middelen
109
0
1.610
0
1.097
0
513
0
1.957
260
1.734
260
1.972
128
-238
132
0
0
2.690
1.350
7.473
2.531
-4.783
-1.181
197
0
1.035
305
665
427
370
-122
0
0
4.649
0
4.530
3
119
-3
0
0
40.689
50.469
31.830
44.559
8.859
5.910
2.534
43
2.601
809
2.760
1.258
-159
-449
3.898
13
3.920
59
4.200
57
-279
2
0
0
9.780
0
9.366
0
414
0
1.743
281
1.628
277
1.221
300
407
-23
1.770
250
1.783
250
3.828
1.860
-2.045
-1.610
991
141
2.577
141
1.844
39
732
103
13.198
988
74.696
53.920
70.786
51.161
3.911
2.759
0
0
0
1.500
0
1.041
0
459
0
120
0
1.545
0
1.061
0
484
0
0
855
0
855
0
0
0
0
0
133
650
118
139
15
511
0
120
988
3.695
973
2.241
15
1.454
13.198
1.108
75.684
57.615
71.758
53.402
3.926
4.213
12.090
18.069
18.357
Analyses en toelichtingen Bedrijventerreinen Het resultaat op de bedrijventerreinen bedraagt € 0,05 miljoen positief. De lasten zijn lager als gevolg van lagere kapitaallasten dan begroot, de onttrekking uit de investeringsreserve in het boekjaar is hierdoor ook lager. Het resultaat is ontstaan door minder bestede uren. Cultureel erfgoed Het resultaat op dit product is € 0,370 miljoen negatief, van de provincie zijn de definitieve afrekeningen van de restauraties subsidie ontvangen, er is € 0,097 miljoen minder subsidie toegekend dan verwacht, het betreft OLV van Altijd Durende Bijstand, dit zorgt voor een overschrijding.
Jaarverslag 2014 /
209
/ Gemeente Breda
-287
Daarnaast is een voorziening voor een dubieuze debiteur getroffen voor een bedrag van € 0,119 miljoen. De vermindering van de kapitaallasten van 2014 ad € 0,026 miljoen worden gedoteerd na resultaatbepaling. Groen en Water Het resultaat op dit product is € 0,004 miljoen negatief, géén bijzonderheden. In de Reserve Groenfonds hebben minder kosten en stortingen plaats gevonden dan begroot. De overschrijding op de kapitaallasten van 2014 ad € 0,037 miljoen worden geclaimd na resultaatbepaling. Grondbedrijf Het jaarresultaat van het grondbedrijf bedraagt € 0,1 miljoen negatief. In de onderstaande tabel zijn de specifieke onderdelen van het grondbedrijf samengevoegd in één overzicht. Hiermee is het resultaat van het grondbedrijf zichtbaar gemaakt en is de onderverdeling in de onderdelen grondexploitaties, voorraad gronden en panden en algemene kosten in beeld gebracht. Vervolgens zijn de verschillende posten toegelicht. In deze toelichting wordt ingegaan op de mutaties in de jaarschijf die van invloed zijn op het resultaat in 2014. Een uitgebreide toelichting op het grondbedrijf is opgenomen in de paragraaf Grondbeleid.
(bedragen x € 1.000) Begroting
Grondbedrijf
Realisatie
(bijgesteld) lasten
Jaarschijf Grondexploitatie
40.689
baten
lasten
50.469
28.518
Liquidaties en winstnemingen
baten 37.883 3.250
Mutatie onderhanden werk
9.780
9.366
Mutatie voorziening negatieve planresultaten
113
Exploitatie gronden en panden
2.690
Algemene kosten Grondbedrijf
4.649
Subtotaal
57.808
Subtotaal resultaat Bijdrage uit algemene middelen
1.350
51.819
7.473
2.531
4.530
3
49.887
43.780
-5.989
-6.107
5.989
5.989
0
-118
Resultaat
Jaarschijf grondexploitaties Het resultaat van het product is € 3,3 miljoen positief. De jaarschijf 2014 is een afgeleide van de meerjarige projectramingen van de grondexploitaties. Tijdens de looptijd van een project worden de kosten en opbrengsten geactiveerd als ‘onderhanden werk’ op de balans. Verschillen tussen begroting en realisatie van een jaarschijf zijn daarmee een indicator voor de voortgang van een project, maar hebben niet direct consequenties voor het resultaat. Het jaarrekeningresultaat van de grondexploitaties wordt bepaald door de resultaten van de afgesloten grondexploitaties, de tussentijdse winstnemingen en de mutaties in de voorziening negatieve planresultaten.
Jaarverslag 2014 /
210
/ Gemeente Breda
Algemeen beeld van de herzieningen is dat de actualisering van de ramingen voor het bouw- en woonrijpmaken een verbetering van de resultaten opleveren. De verbetering wordt niet veroorzaakt door hogere verkopen. De optimalisatie kent een incidenteel karakter.
Afsluiten grondexploitaties en winstnemingen In 2014 is per saldo € 3,3 miljoen aan positief resultaat gegenereerd door het afsluiten van grondexploitaties (€ 1,2 miljoen) en tussentijdse winstnemingen (€ 2,1 miljoen). Een tweetal grondexploitaties (Hazeldonk III en Hoogeind III) zijn aan het einde van hun looptijd gekomen, omdat het erin vervatte programma (nagenoeg) geheel is gerealiseerd en het bijbehorend openbaar gebied is aangelegd. De grondexploitatie Hazeldonk III is afgesloten met een positief resultaat van € 1,2 miljoen. De grondexploitatie van Hoogeind III is afgesloten met een negatief resultaat van € 2,6 miljoen, deze noodzakelijke afboeking wordt opgevangen met de eerder getroffen voorziening negatieve planresultaten. Tussentijdse winstnemingen vinden met name plaats in grondexploitaties waarbij inmiddels substantiële verkopen zijn gerealiseerd, waarvoor de meeste kosten reeds zijn gemaakt en waarbij er voldoende zekerheid is over de nog te maken kosten en de risico’s. In 2014 betreft het Roosberg (€ 1,9 miljoen) en Chaamsebaan (€ 0,2 miljoen).
Mutatie voorziening negatieve planresultaten De mutatie van de voorziening negatieve planresultaten komt voort uit de herzieningen van de grondexploitaties per 31 december 2014. De negatieve planresultaten verbeteren licht ten opzichte van de jaarrekening 2013 (€ 0,1 miljoen). De voorziening negatieve planresultaten kan daarom verlaagd worden en dit werkt positief door in het afdelingsresultaat. De vrijval is opgebouwd uit verschillende positieve en negatieve mutaties. De grootste mutaties betreffen:
-
Als gevolg van de actualisering van de ramingen voor het bouw- en woonrijpmaken verbetert het resultaat voor Teteringen met € 1,8 miljoen positief.
-
De grondexploitatie Stationskwartier verslechtert met € 0,4 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door de gevolgen van de realisatiestrategie (€ 0,7 miljoen negatief) en de actualisering van de ramingen voor het bouw- en woonrijpmaken (€ 0,3 miljoen positief)
-
De uitgifte van gronden binnen de grondexploitatie Hoogeind III in erfpacht leidt tot een tijdelijk lagere uitgifteprijs van de gronden. Dit heeft als gevolg dat het resultaat met € 0,4 miljoen verslechtert. Voor deze verslechtering is een voorziening duurzame waardevermindering gevormd zodat in de toekomst na verloop van de tijdelijke erfpacht waardeherstel kan plaatsvinden.
-
De grondexploitatie Wisselslag verslechtert met € 0,6 miljoen als gevolg van enerzijds verlaging uitgeefbare m2 binnen het plan en anderzijds hogere kosten voor het bouw- en woonrijpmaken.
Jaarverslag 2014 /
211
/ Gemeente Breda
Resultaat gronden en panden (bedragen x € 1.000) Begroting
Panden en gronden lasten Exploitatie gronden en panden
Realisatie
(bijgesteld) baten
2.690
lasten 1.350
Afboekingen en voorzieningen
1.701
3.572
Verkoopresultaat Subtotaal
3.026
baten
2.690
Subtotaal resultaat Bijdrage uit algemene middelen Resultaat
1.350
875
830
7.473
2.531
-1.340
-4.942
1.340
1.340
0
-3.602
Exploitatie gronden en panden Het resultaat van het product is € 3,6 miljoen negatief. Op de reguliere exploitatie van gronden en panden bedraagt het resultaat in 2014 per saldo € 0,3 miljoen negatief. Het onderdeel tijdelijk beheer van panden en gronden kent een structureel verlieslatende exploitatie als gevolg van hoge kapitaallasten versus lage (huur)opbrengsten. Daarnaast is in 2014 een voorziening voor planmatig onderhoud gevormd ter grootte van € 0,2 miljoen.
Afboekingen en voorzieningen De boekwaarde van de gronden en panden wordt jaarlijks getoetst aan de actuele marktwaarde. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van onafhankelijke taxaties. Voor de objecten waar de marktwaarde onder de actuele waarde ligt wordt afgewaardeerd naar lagere marktwaarde. De afwaardering op de boekwaarde van panden en gronden bedraagt € 3,5 miljoen.
Verkoopresultaat Het saldo uit de verkoop van panden en gronden bedraagt € 0,05 miljoen negatief. Dit betreft gerealiseerde verkopen met een opbrengst lager dan de boekwaarde. Het saldo van de verkoopopbrengst (€ 0,83 miljoen) verminderd met de boekwaarde van de verkochte bezittingen (€ 0,88 miljoen) komt ten laste van het afdelingsresultaat. Grondbedrijf algemeen Het resultaat van het product grondbedrijf algemeen bedraagt € 0,1 miljoen positief en wordt met name bepaald door de lagere kapitaallasten dan begroot als gevolg van lagere investeringen. Bij resultaatbestemming wordt verzocht het restant toe te voegen aan de investeringsreserve.
Jaarverslag 2014 /
212
/ Gemeente Breda
Milieu Het resultaat op dit product is € 0,290 miljoen positief. Vanuit de provincie is de afrekening voor de Biomassa/Biogascentrale ontvangen van € 0,485 miljoen, deze extra opbrengst kan vrijvallen naar de algemene middelen. Vanuit het windmolenproject Hazeldonk is een éénmalige bijdrage ontvangen van € 0,225 miljoen, waarvan € 0,075 miljoen ten goede is gekomen aan bedrijvenvereniging LCHM voor Parkmanagement, na verrekening van geschreven uren op deze activiteit resteert er nog € 0,108 welke na resultaatbestemming in de gevormde Reserve Klimaatfonds wordt gedoteerd, voor het vormen van deze reserve is in december 2014 door de Raad een besluit genomen. Voor een bedrag van € 0,343 miljoen zijn meer uren geschreven dan begroot, dit wordt veroorzaakt doordat er zijn minder uren op projecten geschreven zijn dan begroot en minder op het product Mobiliteit waardoor een verschuiving van uren heeft plaats gevonden naar het product Milieu. De overschrijding op de kapitaallasten van 2014 ad € 0,080 miljoen worden geclaimd na resultaatbepaling. Mobiliteit Het resultaat op dit product is € 0,281 miljoen negatief. Hiervan wordt de vermeerdering van de kapitaallasten van 2014 ad € 0,413 miljoen geclaimd na resultaatbepaling. Verder zijn minder onrendabele uren geschreven dan begroot voor een bedrag van € 0,138 miljoen, deze uren zijn geschreven op investeringsprojecten en op het product Milieu. Ruimtelijke ordening Het resultaat op dit product is € 0,430 miljoen positief, dit wordt veroorzaakt door een positief resultaat op de actualisatie bestemmingsplannen van € 0,308 miljoen. De grote actualisatieslag is voor wat betreft de bestemmingsplannen nagenoeg afgerond. Het aantal te actualiseren bestemmingsplannen gaat daarmee de komende jaren terug naar een beheersmatig niveau van 2 á 3 plannen per jaar. Het betreft echter wel grotere plangebieden. Voor de onderbenutting van de post actualisatie bestemmingsplannen in 2014 kunnen twee redenen worden aangevoerd. Twee actualiseringsbestemmingsplannen, die gepland stonden voor 2014 zijn niet opgestart buitengebied Nieuw-Ginneken (thans Buitengebied Oost) en het bestemmingsplan Claudius Prinsenlaan. De uren die niet gemaakt zijn in het kader van de actualisatie zijn, vanwege een verschuiving in werkzaamheden, onder meer geschreven op de afwijkingsbesluiten in het kader van de Wabo en op accountmanagement om tegemoet te komen aan ruimte voor nieuwe initiatieven (zie hieronder bij Stedelijke Planning en Programmering). Het aantal afwijkingsbesluiten is in 2014 behoorlijk toegenomen. Een deel van deze werkzaamheden worden gedaan door de afdeling Ruimte, maar worden geboekt op posten van de directie Dienstverlening. Daarnaast zijn de kosten voor de Commissie Ruimtelijke kwaliteit nog niet in rekening gebracht door de directie Dienstverlening, betreft ongeveer € 0,025 miljoen. Stedelijke planning en programmering Het resultaat op dit product is € 0,435 miljoen negatief, dit bedrag wordt o.a. voor € 0,1 miljoen veroorzaakt door WC de Burcht. In 2013 is de grond verkocht, de boekwinst op deze grond van € 0,48 miljoen is bij de jaarrekening 2013 vervallen, Deze winst had echter nog moeten blijven staan ter dekking van kosten van kabels en leidingen, uren projectmanagement en uren afhandelen anterieure overeenkomst.
Jaarverslag 2014 /
213
/ Gemeente Breda
De overschrijding bij Accountmanagement van € 0,095 miljoen komt door de toename van vragen/medewerking uit de stad welke (nog) niet op de initiatiefnemer verhaald kunnen worden. Voor het maken van de structuurvisie en het daarbij behorende uitvoeringsprogramma is de ambtelijke inzet van verschillende afdelingen hoger geweest dan begroot, de overschrijding hierop is € 0,092 miljoen. De vermeerdering van de kapitaallasten van 2014 ad € 0,048 miljoen worden geclaimd na resultaatbepaling. Via Breda: Het resultaat op het produkt Via Breda bedraagt € 0,147 miljoen voordelig. Dit is toe te schrijven aan lagere lasten voor de onderdelen Markt en programmering en kapitaallasten en een lager beroep op de Centrale Investeringsreserve. De afronding van het proces van de Ontwikkel- en realisatiestrategie heeft meer inzet en tijd gevergd, waardoor geplande vervolgactiviteiten niet meer in 2014 konden worden uitgevoerd. Hierdoor zijn de lasten € 0,131 miljoen lager. Doordat een deel van de lasten van de Verlengde Stationslaan is bekostigd uit subsidies zijn de werkelijke kapitaallasten € 0,45 miljoen lager. De lagere lasten betekenen een lager beroep op de Centrale Investeringsreserve (€ 0,48 miljoen). Tenslotte zijn er minder claims bij het schadeloket ingediend en afgehandeld, waardoor de lasten (€ 0,1 mln.) lager zijn; de kosten worden volgens afspraak volledig doorbelast aan Prorail, waardoor de baten eveneens (€ 0,1 mln.) lager zijn. Bij de resultaatbestemming is een budgetoverheveling van € 0,131 miljoen opgenomen voor Via Breda voor het onderdeel Markt en programmering.
Jaarverslag 2014 /
214
/ Gemeente Breda
Taakveld 4 Ontwikkeling van de stad maatschappij (bedragen x € 1.000) OMSCHRIJVING
BEGROTING 2014 NA JAARREKENING 2014 WIJZIGING LASTEN BATEN LASTEN BATEN
BEGROTING 2014 LASTEN
BATEN
saldo LASTEN
BATEN
Exploitatie Algemeen
-2.314
0
1.248
200
221
189
1.027
11
Bestuurlijke Samenwerking
1.288
136
1.280
134
1.283
134
-3
0
Bijzondere Bijstand
4.184
575
5.425
575
4.890
955
535
-380
439
40
405
150
221
48
183
102
1.369
367
1.235
135
1.368
270
-133
-135
21.691
301
21.471
413
21.137
306
334
107
3.182
733
5.733
1.004
5.601
1.106
132
-102
114
0
114
0
38
0
76
0
597
497
100
0
105
36
-5
-36
Jeugd en Onderwijs
18.285
5.812
20.359
7.460
19.400
7.888
959
-428
Onderwijshuisvesting
18.692
900
15.280
535
16.967
3.216
-1.687
-2.681
1.967
890
1.538
211
1.432
435
106
-224
130
0
133
0
107
16
25
-16
48
48
751
751
80
206
670
545
19.646
242
21.555
482
20.821
310
734
173
6.363
7.733
3.786
7.165
4.153
7.580
-367
-415
81
0
81
0
81
0
0
0 0
Bredapas Breda's museum Cultuur Economische Zaken ESC/Europese betrekkingen,subs. en citymarketing Inburgering / Participatie
Onderzoek & Informatie Ontwikkelingssamenwerking Overige regelingen Participatie Re-integratie Schuldhulpverlening Sociale Infrastructuur
1.756
0
1.458
0
1.167
0
291
Sport
3.680
50
4.384
95
3.581
95
804
0
Volksgezondheid
3.730
293
3.743
303
3.714
305
28
-2
56.769
57.500
65.577
66.309
68.638
67.599
-3.061
-1.290
4.313
3.732
12.435
4.588
3.736
1.743
8.699
2.845
694
35
717
35
845
175
-128
-140
166.703
79.884
188.807
90.544
179.588
92.610
9.219
-2.066
Wet BUIG Wijkontwikkeling Wonen
Mutaties reserves Centrale investeringsreserve Reserve Onderwijshuisvesting Reserve Sociale Zaken en Werkgelegenheid Reserve Toeristenbelasting
0
0
0
210
0
210
0
0
1.900
0
2.405
0
1.312
0
1.093
0
0
150
0
328
0
207
0
122
115
0
221
0
0
0
221
0
Reserve Wijkontwikkeling
0
0
0
7.391
0
2.938
0
4.453
Risicoreserve Bijstand/ WMO
0
0
0
50
0
50
0
0
2.015
150
2.626
7.979
1.312
3.404
1.314
4.575
168.717
80.034
191.433
98.523
180.900
96.014
10.533
2.509
Totaal
Per saldo bijdrage uit algemene middelen
88.683
Jaarverslag 2014 /
92.910
215
/ Gemeente Breda
84.885
8.025
Analyses en toelichtingen Algemeen Het resultaat van het product is € 1,016 miljoen positief. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door lagere salariskosten dan begroot en anderzijds door een hogere productiviteit dan verwacht. Bijzondere Bijstand Ten opzichte van de begroting is er een positief resultaat van € 0,9 miljoen. Eerder is verzocht hiervan een bedrag van € 0,44 miljoen over te hevelen naar 2015, teneinde de activiteiten in 2015 te kunnen uitvoeren. Het betreft hier de middelen voor het verzachten van koopkrachtverlies voor sociale minima € 0,075 miljoen) en de inzet van de zogenaamde Klijnsmagelden (Bredase Plus+) voor de intensivering van het armoede- en schuldenbeleid (€ 0,36 miljoen). Bij de jaarrekening resteert een iets hoger bedrag, namelijk € 0,56 miljoen. Bij resultaatbestemming zal worden voorgesteld ook dit verschil (€ 0,12 miljoen) toe te voegen aan 2015. Van het beschikbare bedrag voor Armoedebestrijding voor kinderen resteert een bedrag van € 0,048 miljoen. Dit bedrag blijft beschikbaar (via de reserve Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en zal in 2015 conform eerdere besluitvorming worden ingezet ten behoeve van het Jeugdsport- en Jeugdcultuurfonds. Tot slot is op bijzondere bijstand een positief resultaat ten opzichte van de begroting zichtbaar van € 0,3 miljoen (afwijking tov. begroting 6,5%). De uitgaven zijn ongeveer € 0,4 miljoen achtergebleven bij de begroting en de inkomsten, zijnde debiteuren bijzondere bijstand, genereren per saldo een negatief resultaat van € 0,1 miljoen. Bij resultaatbestemming zal worden voorgesteld een bedrag van € 0,2 miljoen te reserveren voor 2015, ten behoeve van uitgaven bijzondere bijstand voor kinderopvang en scholingskosten, die voorheen werden bekostigd uit het (dalende) participatiebudget. BredaPas Het product BredaPas heeft in 2014 een positief resultaat behaald van € 0,08 miljoen. Conform eerder besluitvorming zal bij resultaatbestemming worden voorgesteld hiervan een bedrag van € 0,03 miljoen te reserveren ten behoeve van het Jeugdsportfonds. Door een daling van het gebruik van met name incidentele aanbiedingen en zwemlessen resteert een bedrag van € 0,05 miljoen. Breda's Museum Het Breda's Museum heeft 2014 afgesloten met een neutraal resultaat. Door het niet invullen van vacatures laten de salarissen een overschot zien. De huur van het pand aan de Parade, die begroot was op € 70.000, is in werkelijkheid € 160.000. De hogere kosten dan geraamd voor de diverse exposities, werden goed gemaakt door meer-opbrengsten van met name de succesvolle expositie van De Medici van Isabelle Borchgrave en een hogere omzet van de winkel.
Jaarverslag 2014 /
216
/ Gemeente Breda
Cultuur Het resultaat van dit concernproduct is € 0,23 miljoen positief. e Bij de jaarrekening is het positief resultaat t.o.v. de 2 Berap € 0,16 miljoen hoger. € 0,07 miljoen hiervan wordt via budgetoverheveling naar 2015 overgeheveld. Reden hiervoor is het besluit om het tweejaarlijkse Graphic Design Festival in 2015 wederom te organiseren, in plaats van pas weer in 2016. € 0,09 miljoen valt vrij in het algemeen resultaat. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het niet volledig uitkeren van de uitgaande subsidies voor cultuur zoals die waren opgenomen in het subsidieplafond 2014. Economische Zaken Het resultaat vóór resultaatbestemming van dit concernproduct is € 0,46 miljoen positief. De volgende drie posten liggen hieraan ten grondslag; € 0,2 miljoen is nog bestemd voor de doorontwikkeling van de NHTV-incubator in 2015, een bedrag van € 0,15 miljoen is vanuit de visie Binnenstad voor City Making benodigd om in 2015 de ontwikkeling van een gastvrije Binnenstad te kunnen blijven ondersteunen samen met de partners in de binnenstad en € 0,08 miljoen is de helft van de middelen die vanuit diezelfde visie Binnenstad zullen worden ingezet voor Profilering Beeldcultuur na 2014. e Afwijkend ten opzichte van de 2 Berap zijn de volgende onderdelen vermeldenswaardig. De overgebleven Businesscoachmiddelen van € 0,15 miljoen zijn via budgetoverheveling naar 2015 doorgeschoven als eenmalige bijdrage voor het opstarten van het creatieve netwerk ‘Breda, city of imagineers‘. Deze in 2014 beschikbare middelen waren bedoeld als vaste bijdrage aan de voortgang van het aflopende subsidieproject Human Capital-Businesscoach. Uiteindelijk bleek eind 2013 dat de afronding van dit project en de daarmee samenhangende beschikbare middelen nog konden worden ingezet tot eind 2014. Daarnaast hebben een aantal verwachte bijdragen op het gebied van economie en evenementen uiteindelijk niet of in mindere mate plaatsgevonden. Hierdoor is een bedrag van € 0,1 miljoen in 2014 niet benodigd gebleken. Tot slot is aan het Toeristisch Fonds in 2014 een bijdrage verstrekt inclusief de gereserveerde ontvangsten vanuit de toeristenbelasting over de jaren 2012 en 2013. Bij resultaatbestemming worden deze doorbetaalde ontvangsten van € 0,26 miljoen onttrokken aan de reserve. Daarmee komt het resultaat na resultaatbestemming bij Economische Zaken op € 0,72 miljoen positief. Hiervan is € 0,58 miljoen via budgetoverhevelingen doorgeschoven naar 2015. Het positieve restant van € 0,14 miljoen valt vrij in het algemeen resultaat. ESC Het beschikbare budget is gedeeltelijk ingezet. Enerzijds voor (advisering over) de versterking van de Public Affairs en lobbykracht richting Provincie, Rijk en Europa. Anderzijds voor de voorbereiding van aanvragen 2015/2016 in het kader van de nieuwe Europese Fondsen. Het resultaat op het concernproduct bedraagt € 0,08 miljoen positief. Inburgering/ Participatie Op het product Inburgering is een positief saldo zichtbaar van € 0,031 miljoen. Dit betreft een vrijval van een Subsidie Generaal pardon. Bij resultaatbestemming zal worden voorgesteld deze middelen beschikbaar te houden voor het betalen van huisvestingskosten voor asielgerechtigden (verblijfsvergunningshouders) voor 2015 en verder. De gemeente Breda is hier verantwoordelijk voor, zonder dat hiervoor middelen beschikbaar worden gesteld vanuit het Rijk.
Jaarverslag 2014 /
217
/ Gemeente Breda
Jeugd & Onderwijs Het resultaat vóór resultaatbestemming van dit concernproduct is € 1,39 miljoen positief. e Hiervan is al € 0,6 miljoen bij de 2 Berap aangekondigd op de volgende onderdelen: € 0,5 miljoen is zoals verwacht onbesteed gebleven op het leerlingenvervoer. En een bedrag van € 0,1 miljoen vanuit de decentralisatie-uitkering Centra voor Jeugd en Gezin, dat als budgetoverheveling 2013 was doorgeschoven naar 2014, is niet benodigd gebleken voor het Contactmoment Adolescenten in 2014. Van de Kostwinnersregeling Peuteropvang is beduidend minder gebruik gemaakt dan verwacht omdat de regeling pas vanaf juli 2014 van kracht is geworden. Organisaties voor kinderopvang hebben daardoor beperkt de tijd gehad om subsidie aan te vragen en hadden op dat moment nog onvoldoende zicht op het aantal kinderen dat in de tweede helft van 2014 van de regeling gebruik zou gaan maken. Hierdoor valt € 0,22 miljoen op dit onderdeel vrij in het algemeen resultaat. Ook op de overige voorschoolse voorzieningen werd slechts op de helft van de beschikbare middelen een beroep gedaan, hetgeen leidt tot een positief resultaat van € 0,17 miljoen. De extra kosten, naast de inzet van personeel, aan het Regionaal Bureau Leerplicht konden worden opgevangen in de beschikbare middelen voor de extra inzet trajectbegeleiders. De incidentele ontvangsten van € 0,13 miljoen op dit onderdeel valt vrij in het algemeen resultaat. Tot slot is voor jeugdgezondheidszorg 0 tot 4 jarigen een positief subsidiebedrag 2013 vastgesteld van € 0,21 miljoen. Achteraf blijkt dat deze middelen ten onrechte niet zijn ingezet in 2013 en 2014 voor het oorspronkelijke bestedingsdoel. Vandaar dat er nu via resultaatbestemming een verzoek wordt gedaan om hiervan € 0,11 aan de Begroting 2015 te mogen toevoegen. Hiermee zal dan in 2015 een eenmalige impuls worden gegeven voor de kwetsbare kinderen onder medische behandeling in ziekenhuizen en een kwaliteitsverbetering rondom de toeleiding VVE, armoede en overgewicht. Het resultaat na resultaatbestemming van dit concernproduct komt daarmee op € 1,28 miljoen positief als bijdrage in het algemeen resultaat. Onderwijshuisvesting Het voordelig resultaat van € 1,31 miljoen is in de reserve onderwijshuisvesting gestort, waardoor de stand per 31 december 2014 € 1,51 miljoen is. Van dit bedrag wordt in 2015 € 0,88 in de investeringsreserve gestort ter financiering van de brede school Geeren-Zuid. Per 31 december 2014 zijn de panden van voortgezet en speciaal onderwijs door gedecentraliseerd en overgedragen aan de nieuw gevormde stichting BreedSaam. In 2015 zal de brede school Viandenlaan als laatste worden overgedragen. Onderzoek & Informatie Op het gebied van Onderzoek & Informatie konden er meer opdrachten voor derden worden gerealiseerd dan begroot. Het resultaat op het concernproduct bedraagt € 0,33 miljoen positief. Ontwikkelingssamenwerking Het resultaat van dit concernproduct is € 0,04 miljoen positief. Door onvoorziene omstandigheden zijn een aantal in 2014 geplande projecten en activiteiten Werelds Delen niet uitgevoerd en worden in 2015 alsnog opgepakt. Overige regelingen (oud BBZ) Op het product Bbz 2004 is per saldo een positief resultaat zichtbaar van € 0,125 miljoen. 75% van het saldo is gedeclareerd kunnen worden bij het Rijk.
Jaarverslag 2014 /
218
/ Gemeente Breda
Participatie Het resultaat van dit concernproduct is € 0,56 miljoen positief. Het positieve resultaat bij de Jaarrekening heeft met name betrekking op de teruggevorderde subsidies ad € 0,25 miljoen en Informele Zorg, ad € 0,12 miljoen. In 2014 zijn er niet voldoende subsidiabele aanvragen voor Informele Zorg ingediend om het budget 2014 volledig uit te nutten. € 0,1 miljoen hiervan wordt via een budgetoverheveling naar 2015 overgeheveld. De ondersteuning van de mantelzorg is belangrijk, omdat mantelzorgers een cruciale menselijke factor zijn in de zorg. In 2015 vraagt dit extra aandacht, omdat de Wmo rekent op de eigen kracht en zelfredzaamheid van burgers. Steeds meer ouderen en mensen met beperkingen blijven zelfstandig wonen en hebben belang bij zorg en ondersteuning vanuit hun netwerk. Daarnaast zijn op het gebied van Ondersteuning Ouderen en Vrijwilligerswerk een aantal activiteiten niet uitgevoerd. Dit resulteert in lagere uitgaven dan geraamd in 2014 € 0,095 miljoen respectievelijk € 0,035 miljoen. Er is een voordelig resultaat, ad € 0,03 miljoen voor Beschermd Wonen. Via budgetoverheveling wordt dit bedrag overgeheveld naar 2015. Dit heeft betrekking op voorbereiding op de ontwikkeling van een integraal beleidskader voor kwetsbare groepen, waarvan Beschermd Wonen onderdeel is. Tot slot resteren middelen met betrekking tot de invoering decentralisatie AWBZ ad € 0,035 miljoen. Deze middelen worden bij de resultaatbestemming voorgesteld te muteren in de exploitatiereserve. Sociale Infrastructuur Het resultaat van dit concernproduct is € 0,29 miljoen positief. De verwachte extra personele inzet is lager uitgevallen dan geraamd en is onder andere door interne samenwerking opgevangen. Sport Het resultaat van dit concernproduct is € 0,8 miljoen positief. € 0,75 miljoen van het positieve resultaat wordt via budgetoverheveling naar 2015 overgeheveld. Dit is met name benodigd voor subsidieverstrekking voor investeringen in duurzaamheid. In december 2014 is de zevende wijziging van de Nadere regels subsidieverstrekking Gemeente Breda 2012 vastgesteld. Hiermee kan aan Bredase sportorganisaties subsidie worden verstrekt met betrekking tot met name investeringen in duurzaamheid die in het jaar 2015 plaatsvinden. Daarnaast is er voor het Jeugdsportfonds in 2014 een positief resultaat van € 0,06 miljoen. Deze middelen dienen beschikbaar te blijven voor het Jeugdsportfonds 2015 en 2016 op basis van de uitvoeringsovereenkomst tussen de Gemeente Breda en de Stichting Jeugdsportfonds Breda en zijn ook verwerkt in de budgetoverheveling naar 2015. Wet Buig Het financiële resultaat op het product BUIG bedraagt € 1,8 miljoen negatief. Dit is inclusief de resterende taakstelling Arbeidsparticipatie van € 0,6 miljoen. Ook de vrijval van een reservering voor vakantiegelden WWB van € 0,53 miljoen maakt onderdeel uit van dit resultaat. Wijkontwikkeling Voor wijkontwikkeling wordt verwezen naar Programma 1 Wijkontwikkeling.
Jaarverslag 2014 /
219
/ Gemeente Breda
Taakveld 5 Dienstverlening aan de burgers (bedragen x € 1.000) OMSCHRIJVING
LASTEN Exploitatie Administratie & Basisregistraties Dienstverlening algemeen Kredietbank WestBrabant (Schuldhulpverlening) Publieksservice Tekort leges omgevingsverg. Toezicht en Handhaving Vergunningen en Voorzieningen Wmo
BEGROTING 2014 NA WIJZIGING LASTEN BATEN
BEGROTING 2014 BATEN
JAARREKENING 2014 LASTEN
BATEN
saldo LASTEN
BATEN
7.947
841
8.280
101
8.249
153
32
-52
-1.283
0
152
0
919
0
-766
0
5.717
3.030
4.965
2.263
4.920
2.412
46
-148
11.032
3.316
10.793
3.365
12.334
5.456
-1.540
-2.092
0
688
0
485
0
0
0
485
8.993
4.258
9.141
4.449
8.945
4.723
196
-274
7.070
5.859
7.545
6.118
7.806
6.809
-261
-691
10.214
4.090
23.262
4.340
21.500
4.792
1.762
-452
49.689
22.082
64.140
21.121
64.672
24.345
-532
-3.224
0
0
3.158
0
3.158
0
0
0
0
0
3.158
0
3.158
0
0
0
49.689
22.082
67.298
21.121
67.830
24.345
-532
-3.224
Mutaties reserves Reserve Wmo/Zorgfonds
Totaal
Per saldo bijdrage uit algemene middelen
27.607
46.177
43.485
Analyses en toelichtingen Het resultaat van het taakveld Dienstverlening aan de Burger bedraagt € 2,7 miljoen positief. Hieronder worden de belangrijkste afwijkingen toegelicht. Dienstverlening algemeen Het resultaat bedrijfsvoering Dienstverlening algemeen bedraagt € 0,77 miljoen negatief. Voor een bedrag van € 0,42 miljoen heeft dit betrekking op een lagere dekking productieve uren door vacatures, ziekte en meer coördinatie uren. Per saldo is dit binnen het taakveld 5 echter budgettair neutraal omdat lagere productieve uren een voordelig resultaat genereert in de exploitatie. Het netto resultaat op de bedrijfsvoering bedraagt € 0,35 miljoen negatief. Dit bedrag is een combinatie van een aantal mee- en tegenvallers. Grootste tegenvallers hierbij meer benodigde inhuur en het niet volledig realiseren van een bedrijfsvoeringstaakstelling.
Jaarverslag 2014 /
220
/ Gemeente Breda
2.693
Kredietbank West-Brabant De Kredietbank West-Brabant sluit het begrotingsjaar 2014 af met een positief resultaat van € 0,19 miljoen. In de tweede helft van het jaar is meer personeel ingehuurd om achterstanden bij te werken, wat met name in december, heeft geleid tot hogere opbrengsten schuldbemiddeling, schuldhulpverlening en budgetbeheer (totaal € 0,14 miljoen). Daarnaast is er voor 2014 geen storting in de voorziening dubieuze debiteuren benodigd en zijn er meer inkomsten gerealiseerd voor onder andere woningontruimingen en cursussen. Publieksservice Publieksservice heeft over 2014 een positief resultaat van € 0,55 miljoen. Dit wordt vooral veroorzaakt door een ontvangen eenmalige uitkering RNI van € 0,38 miljoen. Deze gelden zijn overgeheveld naar 2015 en zullen worden besteed aan het aanpassen van de publieke ruimtes voor RNI. Tekort leges omgevingsvergunning/ Vergunningen en Voorzieningen Het tekort op bouwleges is lager dan het bedrag waarmee in de begroting rekening is gehouden. Hield men rekening met een tekort van € 0,485 miljoen, in werkelijkheid is er een tekort van € 0,017 miljoen (is saldo lasten/baten). Dit positieve resultaat wordt vooral veroorzaakt doordat de opbrengst bouwleges € 0,49 miljoen hoger is uitgevallen dan begroot. Dit door een positievere nieuwe instroom van aanvragen dan eerder verwacht. De kosten voor vergunningverlening die zo laag mogelijk zijn gehouden, zijn namelijk nagenoeg conform begroting. Wel zien we een positief resultaat van € 0,14 miljoen als gevolg van minder uren bouwtoezicht dan begroot. Maar daar tegenover staat onder andere een noodzakelijke dotatie aan de voorziening dubieuze debiteuren. Toezicht en Handhaving Over 2014 is een positief resultaat behaald van € 0,47 miljoen. Dit wordt met name veroorzaakt door minder productieve uren in verband met vacatures, ziekte en coördinatie uren ( € 0,2 miljoen). Per saldo is dit binnen het taakveld 5 echter budgettair neutraal. Verder zijn er minder verzoektaken uitbesteed aan de Omgevingsdienst over 2013 en 2014 en zijn er hogere opbrengsten ontvangen voor hondenbelasting, dwangsommen en fraudeonderzoeken regio. De ontvangen Proces Verbaalvergoedingen door het Rijk is lager doordat er minder parkeerboetes in het vergunningengebied zijn opgelegd. Wmo Het resultaat op de Wmo voorzieningen is € 1,7 miljoen positief. In 2014 is de kanteling volop in gang gezet door samen met aanvragers van voorzieningen aan de keukentafel te praten over wat echt nodig is, waardoor de uitgaven zijn afgenomen. Tevens zijn er bij de diverse aanbieders van woon-en verplaatsingsvoorzieningen scherpe tarieven bedongen bij de aanbesteding 2013, waarvan het effect in 2014 volledig zichtbaar is geworden. Het voorstel is om het resultaat toe te voegen aan de reserve Wmo/Zorgfonds om het in lijn met de eerder ingezette koers mogelijk te maken, dat er ondanks de forse taakstelling in 2015 sprake kan zijn van een zachte landing en een goede overgang naar een nieuwe zorgaanpak in Breda.
Jaarverslag 2014 /
221
/ Gemeente Breda
Taakveld 6 Veiligheid en bestuur (bedragen x € 1.000) OMSCHRIJVING
BEGROTING 2014 NA WIJZIGING LASTEN BATEN
BEGROTING 2014 LASTEN
BATEN
JAARREKENING 2014 LASTEN
BATEN
saldo LASTEN
BATEN
Exploitatie Bestuursondersteuning
4.322
171
4.139
119
3.713
0
426
119
Brandweer
9.712
0
9.996
0
9.912
0
84
0
College Preventie en bestrijding criminaliteit Raad, raadscommissies en griffie Rekenkamer
2.703
0
2.690
0
2.347
5
344
-5
3.564
173
3.414
307
3.715
449
-301
-142
2.488
0
2.534
0
2.479
3
55
-3
195
0
193
0
147
0
46
0
22.984
343
22.966
425
22.312
457
654
-32
22.984
343
22.966
425
22.312
457
654
-32
Totaal
Per saldo bijdrage uit algemene middelen
22.640
22.541
21.855
Analyses en toelichtingen Bestuursondersteuning Het hier behaalde voordeel van € 426.000 is geheel terug te leiden naar een aantal vacatures wat het gehele jaar heeft opengestaan. De hiertegenover geraamde baten voor gedetacheerd personeel is hierdoor ook vervallen. Brandweer Het terug ontvangen aandeel in het voordelig jaarrekeningresultaat 2012 van de Veiligheidsregio Midden-West Brabant ging grotendeels verloren door de na-facturering van kosten verband houdend met de ultimo 2013 door Breda in eigendom overgedragen kazernes. Het voordelig resultaat bleef daardoor steken op € 84.000. College In eerste instantie leidde de wisseling van het college en het afscheid van de burgemeester tot hogere lasten. Te denken valt hierbij aan scholing en opleiding, wkr en representatiekosten e.d. Eerst bij het bekend worden van de uitkomsten van de actuariële berekeningen in december bleek er voor de geraamde storting in de Voorziening Appa bijna € 700.000 minder benodigd. Hierdoor sloeg het nadeel om in een voordeel van € 349.000. Preventie en bestrijding criminaliteit Het nadelig resultaat van € 159.000 wordt hier voornamelijk veroorzaakt door de extra kosten van toezicht AZC, welke slechts voor een deel zijn vergoed en door de kosten van de aanleg bekabeling voor cameratoezicht op het nieuwe station welke in geen enkele begroting waren voorzien. De niet geraamde rijkssubsidie in het kader van het terugdringen van woninginbraken, overvallen en straatroven (WOS) is volledig benut en verklaart de overschrijding van de baten. Raad, raadscommissies en griffie Naast een te hoge raming van de vergoedingen voor de raadsleden, werd een deel van de fractievergoedingen terugontvangen hetgeen tot een voordelig resultaat heeft geleid van € 58.000.
Jaarverslag 2014 /
222
/ Gemeente Breda
686
Rekenkamer Door het niet benutten van het budget voor onderzoekskosten derden en lagere personeelskosten ontstond hier een voordelig resultaat van € 46.000. Taakveld 7 Algemene baten en lasten (bedragen x € 1.000) OMSCHRIJVING
BEGROTING 2014 NA WIJZIGING LASTEN BATEN
BEGROTING 2014 LASTEN
BATEN
JAARREKENING 2014 LASTEN
BATEN
saldo LASTEN
BATEN
Exploitatie Gemeentefondsuitkering
0
167.858
0
194.026
0
194.477
0
Overige centrale posten
0
2.700
55
0
1.055
0
-1.000
0
OZB Rente eigen financieringsmiddelen Resultaat treasury
0
33.235
0
33.366
99
33.022
-99
344
0
6.335
0
6.311
0
6.311
0
0
29.243
29.243
3.719
7.384
4.095
5.908
-376
1.476
5.772
1.538
7.158
2.483
4.597
2.690
2.561
-207
14.288
0
3.730
0
0
0
3.730
0
0
314
0
346
0
371
0
-25
49.302
241.223
14.661
243.916
9.845
242.779
4.816
1.137
Servicebedrijf Stelposten Uitkering derden
-451
Mutaties reserves Algemene reserve
10.421
0
10.048
0
10.048
0
0
0
Begrotingsreserve
379
1.730
296
1.740
296
1.740
0
0
0
0
0
300
0
300
0
0
966
2.708
1.001
9.481
1.001
9.481
0
0
1.696
1.260
1.286
2.730
1.286
2.730
0
0
13.462
5.698
12.631
14.250
12.631
14.250
0
0
62.764
246.921
27.292
258.166
22.476
257.029
4.816
1.137
Centrale bedrijfsreserve Exploitatiereserve Investeringsreserve
Totaal
Per saldo bijdrage uit algemene middelen
-184.157
-230.874
-234.553
Analyses en toelichtingen Het totaalresultaat van dit taakveld bedraagt € 3,996 miljoen positief. Een belangrijk onderdeel hiervan is het resultaat op de centrale stelposten van € 3,730 miljoen. Belangrijke oorzaak voor dit resultaat is het feit, dat in tegenstelling tot voorgaande jaren tussentijds geen compensatie van kapitaallasten aan de diverse taakvelden heeft plaatsgevonden. Hierdoor resteert op dit specifieke taakveld de stelpost, waar dit op de diverse taakvelden leidt tot een nadelig effect op het gebied van de dekking van kapitaallasten. Hier staat tegenover dat er een aanvullende storting in de centrale personeelsvoorziening van € 1,0 miljoen heeft plaatsgevonden om deze op het noodzakelijke peil te brengen. Door de actualisatie van maatstaven, accres en doorwerkende effecten vanuit de decembercirculaire resteert een positief resultaat van € 0,4 miljoen op de gemeentefondsuitkering. Jaarverslag 2014 /
223
/ Gemeente Breda
3.679
De opbrengsten vanuit de onroerend zaakbelasting (OZB) blijven achter bij de in de begroting opgenomen raming. Er is binnen het segment niet-woningen sprake van een aanzienlijk hoger percentage aan leegstand dan waarmee binnen de begrotingsramingen rekening was gehouden. Daarmee kan een deel van de geraamde opbrengst van gebruikers niet-woningen niet worden geïnd. De economische omstandigheden hebben geleid tot een lage rentestand. Binnen de begroting is echter gerekend met een hogere (omslag)rente. Uiteindelijk is het treasuryresultaat ten opzichte van de begroting € 1,5 miljoen nadelig. Binnen dit taakveld is ook het resultaat van het Servicebedrijf verantwoord. Het Servicebedrijf werkt in de praktijk zowel richting de interne organisatie als richting derden. Het totale resultaat 2014 bedraagt bijna € 2,8 miljoen voordelig. Als gevolg van een ontvangen subsidie en een nabetaling zijn de baten per saldo € 0,2 miljoen hoger. In 2014 was eenmalig € 0,765 miljoen beschikbaar voor de Digitale Gemeente 2018. Door een late start als gevolg van de complexiteit resteert eind 2014 nog een bedrag van € 0,61 miljoen. Daarnaast blijven de personele lasten per saldo achter bij de begrotingsraming als gevolg van vacatures, welke gedeeltelijk door externe inhuur zijn opgevangen. De activiteiten die richting de interne organisatie zijn verricht (en verrekend) leiden tot een voordelig effect van ruim € 0,6 miljoen. Op andere fronten zijn door terughoudendheid in de uitgaven de lasten lager dan begroot.
Jaarverslag 2014 /
224
/ Gemeente Breda
7.2 Overzicht subsidies
reserves,
voorzieningen
en
jaaroverstijgende
Overzicht reserves voor resultaatbestemming 2014 (bedragen x € 1.000) Boekwaarde Omschrijving
per
Toevoeging
Onttrekking
31-12-2013
Algemene reserve
Mutaties t.o.v. andere reserves
boekwaarde per 31-12-2014
53.927
24.001
0
0
77.928
7.972
0
29
0
7.943
WMO/Zorgfonds
0
3.158
0
0
3.158
Exploitatiereserve
6.429
5.566
9.481
0
2.514
Begrotingsbeeld
7.585
297
1.739
0
6.143
350
0
300
0
50
20.576
3.421
4.826
0
19.171
195
1.312
0
0
1.507
1.298
458
1.756
0
0
0
233
0
0
233
Reserves ATEA
Bedrijfsreserve Investeringsreserve Onderwijshuisvesting Afvalservice Parkeerbedrijf reserve Parkeerfonds
430
5
0
0
435
Riolering
512
-94
418
0
0
Groenfonds Buitengebied
841
118
139
0
820
Armoedebestrijding Risicoreserve Bijstand/WMO Reserve sociale zaken en werkgelegenheid
476
0
0
0
476
50
0
50
0
0
2.794
0
207
0
2.587
Wijkontwikkeling
9.513
0
2.938
0
6.575
Reserve Toeristenbelasting
200
65
0
0
265
Culturele Hoofdstad
290
0
210
0
80
0
855
0
0
855
113.438
39.395
22.093
0
130.740
Bodemfonds
Subtotaal Nog te verdelen resultaat 2014
Totaal generaal
1.337
113.438
Jaarverslag 2014 /
39.395
225
22.093
/ Gemeente Breda
0
132.077
Overzicht voorzieningen (bedragen x € 1.000) Omschrijving
Boekwaarde per
Toevoeging
Herverdeling
Onttrekking
31-12-2013
boekwaarde per 31-12-2014
Centrale personeelsvoorziening
4.393
1.891
Voorziening wet AppA
7.674
-534
Onderhoud parkeerbedrijf
1.044
860
1.532
794
2.642
Onderhoud Bedrijfsvoering Onderhoud gebouwen Sport Onderhoud welzijnsgebouwen
4.923
1.391
-470
1.459
4.386
7.373
987
-1.173
694
6.492
-438
443
262
162
106
Brede Scholen
2.377
3.907 7.140
-102
546
-179
265
0
Onderhoud cultuur
3.077
854
-33
397
3.500
Rendabel overig Onderhoud panden Grondbedrijf
-916
684
1.178
545
401
Rat Verlegh Stadion
232
675
-55
1.062
0
-1.062
435
132
139
Overige gebouwen Huisvesting Slingerweg/AVS Achterstallig onderhoud verhardingen Onderhoud gebouwen Onderwijs
139
0
22
830 0
105
462
17.500 1.706
Planmatig onderhoud VO
17.500
1.576
3.282
0
175
0
175
23
4
19
ECO-Cultuur Verlieslatende contracten
8.686
8.686
Voorziening Afvalservice
1.553
1.553
418
418
Voorziening Riolering Totaal generaal
30.463
37.999
0
10.245
58.217
Overzicht jaaroverstijgende subsidies 31-12-2013
Vermeerdering
Vermindering
31-12-2014
WBB Buitengebied
155.600
0
155.600
0
Verbetering LKP
681.210
244.080
239.582
685.708
Lokaal openbaar vervoer Meeneemreg.participatiebudget Generaal Pardon
168.792
0
16.667
152.125
1.368.545
0
1.028.156
340.389
36.224
0
36.224
0
Jeugdwerkloosheid (regio)
545.712
0
2.506
543.206
Zorg,Maatsch.begeleiding
251.174
0
35.619
215.555
Volksgezondheid Onderwijskansenbeleid Jeugd Jeugdgezondheidszorg RMC middelen Totaal
15.385
0
0
15.385
1.147.336
278.954
344.182
1.082.108
77.341
0
2
77.339
213.951
0
213.951
0
0
294.630
41.271
253.359
4.661.270
817.664
2.113.760
3.365.174
Jaarverslag 2014 /
226
/ Gemeente Breda
7.3 Overzicht incidentele baten en lasten Begroting 2014
(bedragen x € 1.000) Omschrijving
Lasten
Jaarrekening 2014
Baten
Lasten
Baten
Onderhoud openbare ruimte
2.500
Onderhoud openbare ruimte
17.500
Meidoorn
280
Verkoop maatschappelijk vastgoed
2.500 Reserve 5.700 Impuls Begroting 2014 280 Reserve 760
Huurverlaging NAC
-186
Afboeking panden
290
Voorziening groot onderhoud Rath Verlegh stadion
675
Voorziening onderhoud beiaard Grote kerk
135
Eigen Kracht
50
50
50.470
50.470
1.350
1.350
Uitvoeringskosten inburgering Grondexploitatie
Omschrijving
Gronden en panden
50
50 Reserve
194
194 Reserve
Digitaliseren bestemmingsplannen
100
100
Erfgoed in context
200
200
Programmaorganisatie Via Breda
270
243
270
270 Reserve
Budgetoverheveling Via Breda
788
788
233
233 Reserve
ISV bodem voorgaande jaren
650
650
284
284 Reserve
DU apparaatskosten bodem
220
220
218
218 Decentralisatie-uitkering
Integratieprojecten Groen en milieu
701
701
Subsidie
Provinciale bijdrage externe veiligheid
120
120
Provinciale bijdrage
Provinciale bijdrage concessie OV
59
59
Provinciale bijdrage
Europese interreg subsidie Floodcom
60
60
Europese subsidie
Nadeelcompensatie Via Breda
115
115
Vivid
128
128
Internationale Samenwerking
75
Maatschappelijke Stages
impuls Kadernota 2011 impuls Kadernota 2011
Subsidie Subsidie 75
Impuls Voorjaarsnota 2011
14
14
14
3.962
3.962
3.997
3.997 Decentralisatie-uitkering
437
437
437
437 Decentralisatie-uitkering
59
59
292
292 Decentralisatie-uitkering
Invoering decentrale jeugdzorg
298
298 Reserve
Jeugdwerkloosheid
753
753 Reserve
450
450 Reserve
664
664 Reserve
Centra Jeugd en Gezin (CJG) Bijdrage andere gemeente CJG
14 Reserve andere gemeenten
Jeugd / voortijdig schoolverlaten Onderwijsachterstandenbeleid
Specifieke uitkering
Invoering decentrale jeugdzorg
Evenementen (impuls)
450
450
Dinalog ESC
70
ISV ISV vorige jaren Programmakosten wijkontwikkeling
70
1.277
1.277
1.277
429
341
429
425
Wijkontwikkeling WMO middelen Maatschappelijke Opvang
425
429 Reserve impuls Kadernota 2011
3.257
3.257
882
882
936
936 Decentralisatie-uitkering 5.103 Decentralisatie-uitkering
Reserve
4.984
4.984
5.103
Stedelijk Kompas
285
285
285
Vrouwenopvang
6.331
6.331
6.406
Vrouwenopvang
220
220
295
Jaarverslag 2014 /
Impuls Begroting 2011 1.277 Decentralisatie-uitkering
227
/ Gemeente Breda
285 Reserve 6.406 Decentralisatie-uitkering 295 Reserve
(bedragen x € 1.000) Omschrijving
Begroting 2014 Lasten
Jaarrekening 2014
Baten
Lasten
Baten
Omschrijving
LHBT-beleid
20
20
20
We Can Young
20
20
20
20 Decentralisatie-uitkering
Combinatiefuncties
660
660
660
660 Decentralisatie-uitkering
Combifuncties / Brede scholen
241
241
206
206 Reserve
Sportnota / Topsport alliancie
540
540
540
540 Reserve
Sport
50
100
831
831 Reserve
Gezond in de Stad
74
74
76
76 Decentralisatie-uitkering
Peuterspeelzalen
20 Decentralisatie-uitkering
285
285
285
285 Decentralisatie-uitkering
Zichtbare Schakel
0
0
183
183 Decentralisatie-uitkering
Focusgemeenten
72
72
72
72 Reserve
Connex Nazorg ex-gedetineerden Wijkimpulsgelden Haagse Beemden Transitiekosten AWBZ>WMO
0
0
500
500 Reserve
90
90
90
90 Reserve
0
0
80
80 Reserve
321
321
321
1.420
1.420
Subsidie
10
10
Subsidie
Beeldende kunst
150
150
Decentralisatie-uitkering
Culturele hoofdstad
210
210
Reserve
37
37
Reserve
OAB-middelen Jongeren op gezond gewicht
ID-banen museum
321 Gemeentefondsuitkering
Evenementenimpuls Binnenstad
450
450 Reserve
Voorbereid. ESF-programma
100
100 Reserve
Voorbereid. Beschernd wonen
70
70 Reserve
167
167 Reserve
Huiselijk geweld
49
49 Reserve
Invoeringsbudget AWBZ
68
68 Reserve
Project ontsluiting werkzoekenden
20
20 Reserve
Businescase Steenakker
38
38 Reserve
Armoedebeleid/NAC
50
50 Reserve
Mantelzorg
64
64 Decentralisatie-uitkering
Extra contactmoment adolescenten
Woon oversampling Koopkrachttegemoetkoming Dierenasiel
60 450
2 Gemeentefondsuitkering 680 Gemeentefondsuitkering
60
Bouw Dierenasiel Verkiezingen
2 680
450
Wachtlijstscreening Armoedebestrijding
660 Reserve
450
450 Reserve
65
65 Reserve
56
Apparaatskosten bodem
220
220
Impuls Kadernota 2011
660
218
56 Reserve 218 Decentralisatie-uitkering
Uitvoeringskosten maatregelen WWB
57
57 Decentralisatie-uitkering
Decentalistatie provinciale taken VTH
278
278 Decentralisatie-uitkering
17.252
17.252 Gemeentefondsuitkering
WMO
15.597
15.597
Vorming reserve WMO
2.000
Zichtbare schakels
2.000
183
183
Koopkrachttegemoetkoming
50
50
50
Regionalisering Brandweer
57
57
57
57 Reserve
450
450
450
450 Reserve
50
50 Reserve
300
300
300
300 Reserve
Stadsmariniers Verkiezingsbudget Raad Traineepool Personeelsvoorziening
1.000
Extra dividend
50 Gemeentefondsuitkering
1.000 Saldo 32
Jaarverslag 2014 /
228
/ Gemeente Breda
(bedragen x € 1.000) Omschrijving
Begroting 2014 Lasten
Baten
Jaarrekening 2014 Lasten
Reservering voor fietsenstalling Station
400
Bijdrage aan Algemene reserve Totaal
Baten
10.048 100.005
Jaarverslag 2014 /
229
99.010
/ Gemeente Breda
84.228
60.556
Omschrijving
7.4 Overzicht beschikbare kredieten
Omschrijving
Bruto inves- Werkelijke tering excl. uitgaven t/m Kosten 2014 BTW 2013
Wat is Nog meer/beschikbaar minder bedrag na nodig voor 2014 ctc
Vrijval
Verwachte Verwachte Verwachte uitgaven uitgaven uitgaven 2015 2016 2017
Verwachte Nog te uitgaven realiseren 2018 en inkomsten verder na 2014
Beheer van de stad Aanstede
100
14
10
-
76
Afvalservice
915
64
298
209
344
Bedrijfsmiddelen beheer
3.928
1.374
1.331
-111
1.334
Instandhoudingsinv.Wijkzaken
6.146
3.893
2.125
-728
856
555
84
471
-
-
10.987
1.943
5.878
2.465
187
23
39
-
125
1.703
870
486
34
313
Voorplein Chassé MFA's NME Parkeerbedrijf Riolering en waterzuivering
701
34.345
23.248
11.230
-0
-133
sportaccommodaties
6.355
2.892
1.830
-110
1.743
Vastgoedbeheer
3.159
1.998
73
23
1.065
De Vliet
2.257
Welzijnsaccommodaties Totaal Beheer van de stad
-
76
-
-
-
-
344
-
-
-
-
1.334 -
5.048
18
-
-
-
714
75
67
-
-
0
-
-
-
-
-
2.465
-
-
-
-0
125
-
-
-
-
313
-
-
-
-
4.915
-
-
-
-
1.743
-
-
-
-
1.083
-
-
-
551 -
1.636
-
621
621
-
-
-
516
55
68
-
393
393
-
-
-
-
71.153
36.458
25.475
75
67
-
551
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
18
9.202
5.066
14.126
Werk en Inkomen Atea
900
Totaal Werk en Inkomen
900
499 -
401
499
-
-
100
401
401 -
401
Ontwikkeling van de stad, fysiek Bedrijfsmiddelen Ontwikkeling
172
-
Bedrijventerreinen
11.360
5.187
2.112
-
Cultureel Erfgoed
152
53
22
77
Geactiv.invest.GB
72
72
4.061
2.031
0
-
2.030 -
-
36.262
31.851
1.791
-1.231
3.851
1.273
691
-
-
Groen en Water
2.044
642
417
-276
1.261
1.261
-
-
-
209
Milieu
8.159
6.191
472
1.200
296
296
-
-
-
289
31.214
8.653
3.720
348
18.493
16.749
-
-
10.096
Mobiliteit
Jaarverslag 2014 /
230
/ Gemeente Breda
1.744
1.887
1.842
Omschrijving
PMP
Bruto inves- Werkelijke tering excl. uitgaven t/m Kosten 2014 BTW 2013
Wat is Nog meer/beschikbaar minder bedrag na nodig voor 2014 ctc
Vrijval
Verwachte Verwachte Verwachte uitgaven uitgaven uitgaven 2015 2016 2017
780
690
-
-
Strategie en Stedelijke Planning
10.068
19
306
-1
9.744
75
3.736
4.383
100
Via Breda
17.604
9.607
2.015
-58
6.040
-1.669
3.237
1.134
-
Via Breda / OVT Totaal Ontwikkeling van de stad, fysiek
90
90
-
-
34.948
16.055
7.828
329
10.736
2.116
9.869
2.830
153
152.763
78.948
18.683
488
54.644
522
38.614
12.812
2.140
Verwachte Nog te uitgaven realiseren 2018 en inkomsten verder na 2014 1.600 1.600
5.070 5.930 9.813 33.249
Ontwikkeling van de stad, maatschappij Bredaas Museum MFA's Onderwijs
22
15
-
2.487
68
135
2.284
7
10.422
18.606
4.096
4.088
Bruisend Waterplein
3.465
2.227
1.051
Wonen
1.420
265
811
Wijkontwikkeling
1.000
3
681
27.000
6.674
6.766
Totaal Ontw. van de stad, maatschappij
3 -
-
-
-
-
-
-
-0
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
187
0
187
-
-
-
760
341
341
-
-
-
340
316
316
-
-
-
-
844
-
-
-
12.716
844
-
1.100
Dienstverlening aan de burger Diensverlening bedrijfsmiddelen
1.004
100
320
-16
600
600
-
-
-
-
(voormalige) GOG reserve
687
211
2
456
18
18
-
-
-
-
Basissregistratie
156
-
6
-
150
150
-
-
-
-
Businesscase Dienstverlening
170
-
Stroomvoorziening Kermissen
90
Totaal Dienstverlening aan de burger
2.107
-
166
-
-
-
-
-
-
4
-
90
-
-
-
-
-
-
315
328
696
768
-
768
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Veiligheid en Bestuur Veiligheid en Bestuur
53
-
63
-10
-
Totaal Veiligheid en Bestuur
53
-
63
-10
-
-
231
/ Gemeente Breda
Jaarverslag 2014 /
Omschrijving
Bruto inves- Werkelijke tering excl. uitgaven t/m Kosten 2014 BTW 2013
Vrijval
Wat is Nog meer/beschikbaar minder bedrag na nodig voor 2014 ctc
Verwachte Verwachte Verwachte uitgaven uitgaven uitgaven 2015 2016 2017
Verwachte Nog te uitgaven realiseren 2018 en inkomsten verder na 2014
Algemene Baten en Lasten Servicebedrijf
6.508
1.125
2.640
859
1.884
Totaal Algemene Baten en Lasten
6.508
1.125
2.640
859
1.884
260.484
123.520
54.454
14.767
67.743
Totaal
Jaarverslag 2014 /
232
1.510
374
-
-
-
1.510
374
-
-
-
56.263
13.261
-
5.588
/ Gemeente Breda
2.207
1.600
34.900
7.5 Overzicht verbonden partijen Rechtspersonen Vakinhoudelijk wethouder: B. Bergkamp Fin. verantwoordelijk wethouder: P. van Lunteren
NV BREDASE INVESTERINGSMAATSCHAPPIJ (BRIM) Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd?
Jaar
Breda De NV BrIM is opgericht ter bevordering van industrievestiging in Breda. De belangrijkste taken zijn het verkopen van bedrijventerreinen, de begeleiding van bedrijven bij vestiging en uitbreiding en verstrekken van informatie over vestigingsmogelijkheden. Sinds 2013 is naast bedrijfshuisvesting de BrIM verantwoordelijk voor het stimuleren van ondernemerschap door het aanbieden van startershuisvesting. 2011
2012
Belang gemeente Eigen Vermogen Vreemd vermogen Resultaat (voor bestemming)
2013
2014
99 %
99 %
100 %
100 %
€ 2.266.711
€ 2.075.661
€ 2.042.411
€ 2.078.045
€ 106.735
€ 45.898
€ 48.926
€ 105.883
€ 24.774
-/- € 191.050
-/- € 33.250
€ 35.635
98 %
98 %
95 %
Solvabiliteit Netto schuld quote Grootste risico’s
1. Pachtverlenging locatie Kalshoven 2. Omzetting geldlening NAC 3. Verhuur units Incubator
Weerstandsvermogen Bijdrage Ontwikkelingen 2014
€0 €0 €0 €0 Vanaf het 4e kwartaal is een voorzichtige beweging naar meer vraag merkbaar voor (her)huisvesting van bedrijven en kantoren in Breda. Dit uit zich in interesse in de in verkoop zijnde panden en gronden van de BrIM c.q. gemeente Breda. Daarnaast wordt de BrIM ook benaderd voor zoekvragen voor (her)huisvesting, dus ook voor de niet op de eigen balans staande locaties in de stad. De cijfers van 2014 zijn momenteel (25-2-2015) voorlopig omdat niet alles is afgewikkeld en de accountantscontrole nog moet plaatsvinden. Vakinhoudelijk wethouder: B. Bergkamp Fin. verantwoordelijk wethouder: P. van Lunteren
NV WERKGELEGENHEIDSINSTITUUT WEST-BRABANT (REWIN) Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd?
Jaar Belang gemeente
Breda REWIN heeft als doelstelling het bevorderen van de werkgelegenheid en het versterken van de economische structuur van de regio West-Brabant. De 18 West-Brabantse gemeenten, SES en de Kamer van Koophandel Midden- en West-Brabant zijn aandeelhouders van NV REWIN West-Brabant. 2011
2012
10,3 %
2013
2014
10,3 %
10,3 %
10,3 %
€ 506.311
€ 542.645
€ 540.000
€ 4.755.791
€ 4.250.154
€ 4.250.154
€ 1.634
€ 36.334
€0
Solvabiliteit
11 %
9,6 %
9,6 %
Netto schuld quote
49 %
33 %
33 %
€ 300.686
€ 291.665
€ 282.915
Eigen Vermogen Vreemd vermogen Resultaat (voor bestemming)
Grootste risico’s Weerstandsvermogen Bijdrage Breda wordt 1 op 1 door de RWB aan REWIN doorbetaald Ontwikkelingen 2014
€0
De cijfers van 2014 zijn momenteel (25-2-2015) voorlopig omdat niet alles is afgewikkeld en de accountantscontrole nog moet plaatsvinden.
Jaarverslag 2014 /
233
/ Gemeente Breda
Vakinhoudelijk wethouder: S. Akinci Fin. verantwoordelijk wethouder: P. van Lunteren
CHASSÉ THEATER BEHEER NV Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd?
Jaar Belang gemeente Eigen Vermogen Vreemd vermogen Resultaat (voor bestemming) Solvabiliteit Netto schuld quote Grootste risico’s
Weerstandsvermogen Bijdrage Ontwikkelingen 2014
Breda Algemeen uitgangspunt voor de gemeente Breda is dat het Chassé Theater een breed, gevarieerd cultureel aanbod van theater-, muziek-, dans- en filmproducties dient te bieden en dat het theatercomplex zelf actief gepresenteerd wordt. Daartoe wordt door het theater jaarlijks een artistiek plan opgesteld en ter toetsing aan burgemeester en wethouders aangeboden. 2011
2012 100 %
Welk openbaar belang wordt behartigd? Jaar Belang gemeente
2014 100 %
100 %
€ 4.900.000
€ 3.865.000
€ 3.858.000
€ 3.850.000
€ 15.646.000
€ 15.291.000
€ 16.622.000
€ 16.145.000
€ 24.000
€ -1.035.000
€ -7.000
€ -5.000
24 %
20 %
19 %
19 % (raming)
1.058 %
1.033%
1.100 %
1.100 % (raming) 1. Stagnatie kaartverkoop 2. Onderhoudstoestand pand en installaties
1. Stagnatie kaartverkoop
1. Stagnatie kaartverkoop
1. Stagnatie kaartverkoop
2. Onderhouds-toestand pand en installaties
2. Onderhouds-toestand pand en installaties
2. Onderhouds-toestand pand en installaties
€ 2.164.000
€ 1.340.000
€ 1.544.000
€ 1.544.000 (raming)
€0 €0 €0 €0 Op dit moment is nog niet duidelijk welke gevolgen de invoering per 1 januari 2016 van de Wet modernisering Vpb-plicht overheidsondernemingen zal hebben.. Vakinhoudelijk wethouder: P.van Lunteren Fin. verantwoordelijk wethouder: B. Bergkamp
ENEXIS HOLDING NV (+ 6 overige NV's/BV's) Vestigingsplaats
2013 100 %
's-Hertogenbosch Het instandhouden, beheren, exploiteren en uitbreiden van distributie en transportnetten. Het distribueren en het transporteren van energie. Het uitvoeren van alle taken die ingevolge de elektriciteitwet 1998 en gaswet zijn toebedeeld aan een netbeheerder zoals daarin bedoeld. 2011 2012 2013 2014 0,016 %
0,016 %
0,016 %
0,016 %
Eigen Vermogen
€ 3.131 miljoen
€ 3.244 miljoen
€3.370,1 miljoen
€3.516,7 miljoen
Vreemd vermogen
€ 3.189 miljoen
€ 3.683 miljoen
€2.894,8 miljoen
€2.900,3 miljoen
Resultaat (voor bestemming)
€ 229,4 miljoen
€ 229,1 miljoen
€239,1 miljoen
€265,5 miljoen
46,2%
53,8%
55%
%
%
Solvabiliteit Netto schuld quote Grootste risico’s
Weerstandsvermogen Dividend Ontwikkelingen 2014
%
1. Continuiteit interne IT 2. Veroudering net
1. Continuiteit interne IT 2. Veroudering net
1. Continuiteit interne IT 2. Veroudering net
3. Veroudering en security slimme meters
3. Wet en regelgeving
3. Wet en regelgeving
€ 92.388 € 100.591 € 18.000 € 18.000. Essent heeft zich in 2009 gesplitst in een productie-leveringsbedrijf en in een netwerkbedrijf. Het productie-leveringsbedrijf is verkocht aan RWE. Het leveringsbedrijf ENEXIS BV blijft in handen van de voormalige aandeelhouders van Essent. Tbv het splitsingsproces zijn nog een 6-tal BV’s opgericht die een rol hebben in het totale verkoopproces, Special Purpose Vehicle (SPV’s). Deze zijn niet afzonderlijk in de paragraaf Verbonden partijen opgenomen, ze worden in de komende jaren geliquideerd nadat de overeengekomen rechten en plichten zijn ingevuld. De afwikkeling van deze vennootschappen kan leiden tot eenmalige opbrengsten voor de gemeente. Deze SPV ’s zijn : Vordering op ENEXIS BV, Verkoop vennootschap BV, Essent Milieu Holding NV (later Attero genoemd), Publiek belang Elektriciteitsproductie BV, CBL Vennootschap BV, Claim staat vennootschap BV. In 2010 is daar de Stichting Essent Sustainability Development
Jaarverslag 2014 /
234
/ Gemeente Breda
bijgekomen. Deze stichting ziet toe op nakoming van de afspraken met RWE inzake de investeringen in duurzame energie. In 2013 is het verkoopproces van Attero gestart en is in 2014 geëffectueerd. De verkoop heeft € 25.000 opgebracht. Vakinhoudelijk wethouder: P. van Lunteren Fin. verantwoordelijk wethouder: B.Bergkamp
BRABANT WATER NV Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd? Jaar
's-Hertogenbosch Brabant Water is belast met de winning, productie en distributie van drink- en industriewater in de provincie Noord-Brabant. 2011
Belang gemeente
2012
2013
2014
8,6%
8,6%
8,6%
8,6%
Eigen Vermogen
€ 398,2 miljoen
€437,6 miljoen
€ 476,3 miljoen
€ 488,2 miljoen
Vreemd vermogen
€ 394,2 miljoen
€380,0 miljoen
€ 384,5 miljoen
€ 408,8 miljoen
€39,1 miljoen
€ 39,4 miljoen
€ 38,6 miljoen
€ 33,9miljoen
Resultaat (voor bestemming) Solvabiliteit Netto schuld quote Grootste risico’s
Weerstandsvermogen Bijdrage Ontwikkelingen 2014
€0 €0 €0 €0 De minister van VROM heeft besloten dat op 1 juni 2007 het verzorgingsgebied van de Tilburgse Waterleiding Maatschappij N.V. (TWM) overgaat naar Brabant Water. Over de overdrachtswaarde, te betalen aan de gemeente Tilburg en Goirle, zijn partijen het niet eens. De rechter moet hierover nog een uitspraak doen. Na de uitspraak zullen partijen geinformeerd worden over de vervolgstappen. Vakinhoudelijk wethouder: S. Akinci Fin. verantwoordelijk wethouder: P. van Lunteren
NV STADSHERSTEL BREDA Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd?
Jaar
Breda Breda is een stad met een rijke historie. Zoals in vele andere steden leeft ook hier de wens om een extra impuls te geven aan het in stand houden en revitaliseren van beeldbepalende objecten. Om die reden is in 1995 door een tiental bedrijven en instellingen, waaronder de gemeente Breda, de NV Stadsherstel Breda opgericht. 2011
Belang gemeente
2012
2013
2014
18.2%
18.2 %
18.2%
18.2%
Eigen Vermogen
€ 2.001.903
€ 2.057.996
€ 2.123.725
€ 2.123.725 *)
Vreemd vermogen
€ 4.287.839
€ 5.174.062
€ 5.560.428
€ 5.560.428 *)
€ 32.243
€ 56.063
€ 65.759
€ 65.759 *)
28,9 %
26,6%
27,6%
27,6 % *)
60 %
62 %
64 %
64 % *)
Resultaat (voor bestemming) Solvabiliteit Netto schuld quote (tov balanstotaal) Grootste risico’s Weerstandsvermogen Bijdrage Ontwikkelingen 2014
*)
1. Ontwikkeling huurinkomsten
1. Ontwikkeling huurinkomsten
€0 €0 € 0€0 In 2014 is het pand Kerkplein 3 aangekocht en geschikt gemaakt voor de verhuur. De restauratie (gevels en dak) zal plaatsvinden in het najaar. Gezamenlijk met een van haar obligatiehouders wordt het pand Haagsemarkt 6 aangekocht.
Geen andere actuele cijfers beschikbaar.
Jaarverslag 2014 /
235
/ Gemeente Breda
Vakinhoudelijk wethouder: P. van Lunteren Fin. verantwoordelijk wethouder: B.Bergkamp
NV Bank Nederlandse gemeenten (BNG) Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd?
Jaar
's-Gravenhage De BNG is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maat-schappelijk belang. Met gespecialiseerde financiële dienstverlening draagt BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. De aandelen van de BNG zijn voor de helft in handen van de Staat, de andere helft is geplaatst bij gemeenten, provincies en een hoogheemraadschap. 2011
Belang gemeente
2012
2013
2014
0,46 %
0,46%
0,46%
0,46%
€1.897miljoen
€ 2.752 miljoen
€ 3.430 miljoen
€ 3.582 miljoen
€ 134.470 miljoen
€ 139.443 miljoen
€127.721 miljoen
€ 149.923.
€ 257 miljoen
€ 332 miljoen
€ 282 miljoen
€ 126 miljoen.
Leverage ratio
1,8 %
2,0 %
2,3 %
2,0 %
Bis ratio
21 %
22 %
24 %
Eigen Vermogen Vreemd vermogen Resultaat (voor bestemming)
Grootste risico’s
Weerstandsvermogen Dividend Ontwikkelingen 2014
Welk openbaar belang wordt behartigd? Jaar Belang gemeente
1. Regelgeving
2. ICT
2. ICT
3. Debiteurenrisico
3. Debiteurenrisico
€ 296.054 €296.054 € 383.584 € 326.949. De pay-out ratio van de winst is per 2011 verlaagd naar 25%. Dit is gedaan om het vermogen van de BNG te versterken om te voldoen aan de nieuwe kapitaaleisen. De leverage ratio moet minimaal 3% bedragen (2018). De bis ratio moet minimaal 8 % bedragen De winst over 2014 is fors gedaald door de aanhoudende daling van de marktrente (het renteresultaat staat onder druk) en door ongerealiseerde negatieve marktwaardeveranderingen in het resultaat financiele transacties. Vakinhoudelijk wethouder: B. Bergkamp Fin. verantwoordelijk wethouder: P. van Lunteren
NEOVITA BV Vestigingsplaats
24 %
1. Regelgeving
Breda De vennootschap heeft als doel de coördinatie van het creëren van werkgelegenheid voor SW-bedrijven en het deelnemen aan, samenwerken met en het oprichten van andere ondernemingen 2011
2012
2013
2014
100%
100%
100%
100%
Eigen Vermogen
€ 462.814
€ 754.263
€ 788.594
€ 833.531
Vreemd vermogen
€ 613.838
€ 349.171
€ 207.331
€ 200.000
Resultaat (voor bestemming)
€ 291.782
€ 34.331
€ 44.937
€ 30.000
Solvabiliteit
55%
69%
80%
80%
Netto schuld quote
45%
31%
20%
Grootste risico’s
Weerstandsvermogen Bijdrage Ontwikkelingen 2014
20% 1. Daling volume aantal verloonde personen 2. Daling volume alfahulp 3. Beëindiging alfahulp met alfacheque
€ 462.481
€ 754.263
€ 788.594
€ 833.531
€0 €0 €0 €0 Neovita B.V. realiseerde in 2014 met een zeer beperkt risicoprofiel een positief exploitatieresultaat met behoud van een gezonde balansverhouding.
Jaarverslag 2014 /
236
/ Gemeente Breda
Gemeenschappelijke regelingen (GR) Vakinhoudelijk wethouder: M. Haagh Fin. verantwoordelijk wethouder: P. van Lunteren
GR REGIO WEST-BRABANT Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd? Jaar
Etten-Leur Structuur brengen in de reeds bestaande samenwerking tussen de West-Brabantse gemeenten op allerlei terreinen en in allerlei vormen. 2011
2012
2013
2014
Eigen Vermogen
-/- € 377.000
€ 667.000
€ 537.000
€ 564.000
Vreemd vermogen
€9.797..000
€ 12.529.000
€ 12.834.000
€ 11.656.000
Resultaat (voor bestemming)
-/- € 626.000
€ 473.000
€ 245.000
€ 273.000
Solvabiliteit Netto schuld quote Grootste risico’s
Weerstandsvermogen
Bijdrage Breda apparaatskosten Ontwikkelingen 2014
Niet noodzakelijk.
Niet noodzakelijk.
€ 824.248
Jaar Eigen Vermogen Vreemd vermogen Resultaat (voor bestemming) Solvabiliteit
1.Personele formatie
2. Ontbreken knelpuntenbudget 3. Slagen van regionale projecten afhankelijk van inzet gemeenten
2. Ontbreken knelpuntenbudget 3. Slagen van regionale projecten afhankelijk van inzet gemeenten
Niet noodzakelijk. Alleen een reserve voor personele risico's.
Niet noodzakelijk. Voor specifieke risico's of bestemmingen mogen wel reserves worden gevormd.
€ 799.521
€ 678.842
€ 637.617
In de vergadering van december 2014 van het Algemeen Bestuur is het RWB-voorstel voor de structurele voeding van het Regiofonds (totaal € 465.000) besproken. Besloten is om deze nieuwe ontwikkeling in te voeren per 2015. De cijfers van 2014 betreffen de voorlopige cijfers omdat de accountantscontrole op de jaarrekening nog niet is afgerond.. Vakinhoudelijk wethouder: M. Haagh Fin. verantwoordelijk wethouder: P. van Lunteren
GR OPENBARE GEZONDHEIDSZORG WEST-BRABANT (GGD) Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd?
1. Personele formatie
Breda Inhoud geven aan de voor de deelnemende gemeenten noodzakelijke en gewenste samenwerking op het terrein van de openbare gezondheidszorg en de preventieve gezondheidszorg. Hechte samenwerking in regionaal verband met betrekking tot de openbare gezondheidszorg is gewenst en noodzakelijk. 2011
2012
2013
2014
€ 4.486.000
€ 3.772.000
€ 3.292.000
€ 3.616.000
€ 13.113.000
€ 12.465.000
€ 13.282.000
€ 12.935.000
€ 315.000
€ -713.000
€ -480.000
€ 278.000
25%
23%
25%
22%
Netto schuld quote Grootste risico’s
1. In verband met besloten kring werden de kosten aan deelnemende GGD'en belastingvrij doorbelast; vanaf 1-12014 keurt de belastingdienst dit af, maar schuift inttrekking door naar 1-1-2015. Voor 2015 kan dit leiden tot kostprijsverhoging van €60.000 (schatting). kans: hoog. maatregel: uitwerken nieuwe scenario's.
Jaarverslag 2014 /
237
/ Gemeente Breda
1. In verband met besloten kring werden de kosten aan deelnemende GGD'en belastingvrij doorbelast; vanaf 1-12014 keurt de belastingdienst dit af, maar schuift inttrekking door naar 1-1-2015. Voor 2015 kan dit leiden tot kostprijsverhoging van €60.000 (schatting). kans: hoog. maatregel: uitwerken nieuwe scenario's.
2. Er is belastingcontrole uitgevoerd. De resultaten zijn nog niet bekend. Kans: hoog. Risico ongeveer €239.000 is afgedekt. 3. Ongeveer kwart van de omzet komt uit plustaken en heeft risico in afname van producten. Kans: midden / laag; maatregel: egalisatiereserve gevormd van €756.000 om eventueel ontstane desintegratiekosten op te vangen.
2. Er is belastingcontrole uitgevoerd. De resultaten zijn nog niet bekend. Kans: hoog. Risico ongeveer €239.000 is afgedekt. 3. Ongeveer kwart van de omzet komt uit plustaken en heeft risico in afname van producten. Kans: midden / laag; maatregel: egalisatiereserve gevormd van €756.000 om eventueel ontstane desintegratiekosten op te vangen.
€ 3.291.000
€ 3.291.000 *)
Weerstandsvermogen Bijdrage Ontwikkelingen 2014 *)
€ 3.333.864 € 3.204.548 € 3.326.000 € 3.499.700 Per 1-1-2015 heeft de GGD de 0-4 jarige jeugdgezondheidszorg van Thebe overgenomen. In 2014 zijn voorbereidingen getroffen.
Geen andere actuele cijfers beschikbaar.
Vakinhoudelijk wethouder: M. Haagh Fin. verantwoordelijk wethouder: P. van Lunteren
GR REGIONALE AMBULANCEVOORZIENING BRABANT MIDDEN-WEST-NOORD Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd? Jaar Eigen Vermogen Vreemd vermogen Resultaat (voor bestemming) Solvabiliteit
Tilburg Het verlenen of doen verlenen van ambulancezorg 2011
2012
2013
2014
€ 8.704.722
€ 8.998.218
€ 8.921.520
€ 10.021.771
€ 18.918.600
€ 17.090.035
€ 18.430.561
€ 23.194.622
€ -2.915.348
€ 293.496
€ -76.699
€ 671.545
32%
34%
33%
30%
1. Risico dat na 2017 de vergunning voor ambulancezorg niet meer wordt toegekend. Kosten hiermee gemoeid zijn op te vangen binnen de RAV. 2. Er is boekenonderzoek door Belastingdienst uitgevoerd met betrekking tot omzetbelasting. De resultaten zijn nog niet bekend. In jaarrekening zijn al kosten opgenomen om dit risico af te dekken. 3. Het verliezen van markttaken. Het totale maximale risico wordt ingeschat tussen de €500.000 en €750.000. De algemene reserve zal dit risico moeten opvangen.
1. Risico dat na 2017 de vergunning voor ambulancezorg niet meer wordt toegekend. Kosten hiermee gemoeid zijn op te vangen binnen de RAV. 2. Er is boekenonderzoek door Belastingdienst uitgevoerd met betrekking tot omzetbelasting. De resultaten zijn nog niet bekend. In jaarrekening zijn al kosten opgenomen om dit risico af te dekken. 3. Het verliezen van markttaken. Het totale maximale risico wordt ingeschat tussen de €500.000 en €750.000. De algemene reserve zal dit risico moeten opvangen.
€ 8.921.520
€ 8.921.520 *)
Netto schuld quote Grootste risico’s
Weerstandsvermogen Bijdrage Ontwikkelingen 2014 *)
€ 8.704.722
€ 8.998.218
€- 36.331 €- 67.462 €0 De ontwikkelingen rondom de nieuwe Wet Ambulancezorg van de afgelopen jaren brachten een nieuw doel: het behouden van de ambulancevergunningen.
Geen andere actuele cijfers beschikbaar.
Jaarverslag 2014 /
238
/ Gemeente Breda
€ 0 *)
Vakinhoudelijk wethouder: S. Akinci Fin. verantwoordelijk wethouder: P. van Lunteren
GR NAZORG GESLOTEN STORTPLAATSEN BAVEL-DORST EN ZEVENBERGEN Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd? Jaar Eigen Vermogen Vreemd vermogen Resultaat (voor bestemming) Solvabiliteit
Breda Deze gemeenschappelijke regeling richt zich op de eeuwigdurende nazorgverplichtingen van de 12 deelnemende gemeenten ten aanzien van de afvalstoffenberging Bavel-Dorst en de regionale stortplaats Zevenbergen. 2011
2012
2013
€ 1.474.996
€ 1.470.419
€ 1.673.636
1.134.184
€ 2.2021.764
€ 2.2498.655
€ 2.809.055
€ 2.3581.549
€ 326.087
€ 203.217
6%
6%
€0
-98%
Grootste risico’s
1. Verlagen rekenrente
Weerstandsvermogen Ontwikkelingen 2014
€ 1.673.000
Jaar
1. Verlagen rekenrente
€ 1.134.184
€0 €0 €0 €0 Voor 2014 zijn de voorlopige cijfers gebruikt. 1. Bavelse Berg: Het bestemmingsplan is onherroepelijk geworden, hierdoor zijn er geen beperkingen meer voor het toekomstig gebruik als leisure/evenementenlocatie en retail. Er wordt gestart met bouw in 2015. 2. Zevenbergen: De overdracht van nazorg voor de stortplaats aan de Provincie is in gang gezet, maar nog niet definitief ultimo 2014. Het aandeel van het doelvermogen voor rekening van GR-NGS is bepaald op voorlopig € 11 miljoen. Verder zijn stadsmakelaars van Breda bezig met verkoop van gronden. In 2014 heeft dit niet geleid tot verkoop.
Vakinhoudelijk burgemeester: P. Depla Fin. verantwoordelijk wethouder: P. van Lunteren
GR VEILIGHEIDSREGIO MIDDEN- EN WEST-BRABANT Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd?
€ -539.453
7%
Netto schuld quote
Bijdrage
2014
Tilburg De GR veiligheidsregio heeft tot doel de samenwerking bij de voorbereiding en de uitvoering van een doelmatig georganiseerde en gecoördineerde hulpverlening in het werkgebied (rampenbestrijding). In de GR veiligheidsregio nemen 26 gemeenten deel, waaronder Breda. 2011
2012
2013
2014
Eigen Vermogen
€ 12.303.386
€ 17.818.527
€ 21.428.275
€ 22.268.982
Vreemd vermogen
€ 36.253.086
€ 33.863.428
€ 44.350.371
€ 41.015.403
€ 2.056.866
€ 5.282.809
€ 4.209.063
€ 3.174.517
25%
34%
33%
35%
20%
11%
32%
31%
Resultaat (voor bestemming) Solvabiliteit Netto schuld quote Grootste risico’s
Weerstandsvermogen Bijdrage Ontwikkelingen 2014
€ 9.758.881 € 9.798.956 € 10.045.864 € 9.911.847 Naast de herziening van het Regionaal Crisisplan werd het Generieke Rampenbestrijdingsplan door het AB vastgesteld. Door de deelnemers werd aangedrongen op een strakkere sturing op de Reserves en Voorzieningen. In het kader van de samenwerking aangaande de gemeentelijke rampenbestrijding werd in het 4e kwartaal 2014 een dvo afgesloten met de gemeenten Breda en Tilburg.
Jaarverslag 2014 /
239
/ Gemeente Breda
Vakinhoudelijk wethouder: P.van Lunteren Fin. verantwoordelijk wethouder: B. Bergkamp
GR BELASTINGSAMENWERKING WEST-BRABANT Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd? Jaar
Etten-Leur De BWB verzorgt de heffing en de inning van de bij wege van aanslag geheven algemene belastingen voor de gemeente Breda, alsmede de beleidsadvisering op het gebied van de gemeentelijke heffingen. 2011
2012
2013
2014
Eigen Vermogen
n.v.t.
€0
€0
€0
Vreemd vermogen
n.v.t.
€0
€ 2.478.032
€ 1.180.000
Resultaat (voor bestemming)
n.v.t.
€ 2.965.513 (aandeel Breda € 401.065)
€ 1.066.545
€ 452.615
Solvabiliteit Netto schuld quote Grootste risico’s
0%
0%
0%
100 %
100 %
100 %
1. Realisatie kostenreductie 2. Conversie systemen 3. Ontwikkeling kosten
Weerstandsvermogen Bijdrage Ontwikkelingen 2014
Jaar Eigen Vermogen Vreemd vermogen Resultaat (voor bestemming) Solvabiliteit Netto schuld quote
1. Realisatie kostenreductie (formatie) 2. Nazorg belastingapplicatie 3. Ontwikkeling kosten
n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. € € 1.127.385 € 1.084.153 - Optimaliseren van werking integrale belastingapplicatie. - Plan van aanpak toekomstbestendige organisatie - Besluitvorming omtrent instelling (exploitatie)reserve (met bestemming resultaat als eerste mutatie) Vakinhoudelijk burgemeester P. Depla Fin. verantwoordelijk wethouder: P. van Lunteren
GR BELGISCH NEDERLANDS GRENSOVERLEG (BeNeGo) Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd?
1. Realisatie kostenreductie (formatie) 2.Nazorg belastingapplicatie 3.Ontwikkeling kosten
Breda 22 gemeenten in de grensstreek Antwerpen-Bergen op Zoom-Turnhout-Tilburg vormen samen het Belgisch-Nederlands Grensoverleg (BENEGO). Benego werd opgericht in 1967 om een aantal informele contacten in een meer formele vorm te gieten. Op 12 november 1993 werd het samenwerkingsverband officieel een grensoverschrijdend openbaar lichaam. Er wordt onder meer samengewerkt op het gebied van bejaardenzorg, cultuur, toerisme, sport, onderwijs en veiligheid. 2011
2012
2013
2014
€ 116.467
€ 148.247
€ 175.824
€ 201.752
€ 30.039
€0
€0
€0
€ 36.259
€ 31.780
€ 27.577
€ 25.928
80 %
100 %
100 %
100 %
-297 %
-445 %
-541 %
-620 %
€ 116.467
€ 148.247
€ 175.824
€ 201.752
Grootste risico’s
Weerstandsvermogen Bijdrage Ontwikkelingen 2014
€ 2.990 € 2.990 € 2.990 € 2.990 In 2014 is samenwerking gezocht met diverse partijen om in gezamenlijkheid een project op te starten betreffende grensoverschrijdende arbeidsmobiliteit..
Jaarverslag 2014 /
240
/ Gemeente Breda
GR PROGRAMMA SCHOOLVERZUIM EN VOORTIJDIG SCHOOLVERLATEN Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd?
Jaar
Vakinhoudelijk wethouder: M. Haagh Fin. verantwoordelijk wethouder: P. van Lunteren
Breda Het uitvoeren van de leerplichtwet 1969 en de RMC wet in de aangesloten gemeenten. De gemeente is verplicht jongeren te registreren volgens de Wet Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC). Met de RMC-wet moet worden voorkomen dat jongeren zonder startkwalificatie hun school verlaten. Een startkwalificatie is (minimaal) een havo- of vwo-diploma, of een mbo-diploma op niveau 2. Een jongere die van school gaat zonder diploma, wordt gemeld bij het RMC. Vanaf augustus 2012 verzorgt het Regionaal Bureau Leerplicht West Brabant (RBL) voor de West-Brabantse gemeenten de uitvoering van een aantal wettelijke taken uit de Leerplichtwet en de RMC-wet. 2011 n.v.t.
2012
Eigen Vermogen Vreemd vermogen Resultaat (voor bestemming) Solvabiliteit Netto schuld quote
2013
2014
€ 72.719
€ 40.743
€ 130.979
€ 993.099
€ 1.102.774
€ 1.211.860
€ 72.719
€ 40.743
€ 130.979
7%
4%
10 %
-/- 12 %
-/- 4 %
-/- 1 %
Grootste risico’s
Weerstandsvermogen Bijdrage Breda Ontwikkelingen 2014
€ 334.998 € 592.020 € 622.000 Na de evaluatie eind 2013 hebben de deelnemende gemeenten besloten om de samenwerking, die was aangegaan tot 1 augustus 2014, voort te zetten. De samenwerking wordt telkens stilzwijgend voor de duur van één jaar verlengd, tenzij een deelnemende gemeente in de toekomst tijdig aangeeft dit voornemen niet te hebben. Dit jaar is een samenwerkingsovereenkomst BOA's afgesloten; de leerplichtambtenaren en RMC-medewerkers die tot buitengewoon opsporingsambtenaar zijn benoemd, zijn per 2014 bevoegd om in de gehele regio hun taken uit te voeren. Ook is een Ambtsinstructie Leerplicht vastgesteld op grond waarvan de leerplichtambtenaar in elke deelnemende gemeente op basis van eenzelfde juridisch kader kan werken. Verder hebben gerichte acties plaatsgevonden om het schoolverzuim in de regio verder terug te dringen en er zijn extra trajectbegeleiders ingezet. Vakinhoudelijk wethouder: S. Akinci Fin. verantwoordelijk wethouder: P. van Lunteren
GR OMGEVINGSDIENST MIDDEN- EN WEST BRABANT (OMWB) Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd?
Jaar
Tilburg Ten behoeve van de deelnemende gemeenten en provincie taken op het gebied van Omgevingsrecht uit te voeren en om als verlengstuk van het lokaal en provinciaal bestuur een bijdrage te leveren aan een leefbare en veilige werk- en leefomgeving van de regio Midden- en West Brabant. De werkwijze van de OMWB is gericht op het zoveel mogelijk beperken van de uitvoeringskosten voor overheid en samenleving en het verder optimaliseren van vergunningverlening toezicht en handhaving. 2011
2012
2013
2014
Eigen Vermogen
nvt
nvt
€ 444.000
€ 670.000
Vreemd vermogen
nvt
nvt
€ 13.318.000
€ 16.057.000
nvt
nvt
€ 444.000
-/- € 304.000
nvt
nvt
3,23%
4,1 %
nvt
nvt
167%
167 % (raming)
Resultaat (voor bestemming) Solvabiliteit Netto schuld quote Grootste risico’s
Weerstandsvermogen Bijdrage Ontwikkelingen 2014
nvt
1. Aanbod en werk
1. Aanbod en werk
2. Governance
2. Governance, negatief eigen vermogen
nvt
€ 444.000
€ 670.000
nvt nvt € 1.489.000 € 1.746.000 In 2014 is de structuur van de organisatie gewijzigd naar een programmatische aanpak.
Jaarverslag 2014 /
241
/ Gemeente Breda
Het managementteam is omgezet in een directieteam dat gevormd wordt door de programmamanagers. Verder zijn in 2014 de VVGB taken overgedragen vanuit de Provincie naar de OMWB. Vakinhoudelijk wethouder: P. van Lunteren Fin. verantwoordelijk wethouder: B.Bergkamp
STICHTING WERK AAN DE WIJK Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd? Jaar
Breda De stichting combineert wijkontwikkeling met activeringstrajecten voor mensen met een lage participatiegraad. 2011
2012
2013
2014
Eigen Vermogen
€ 193.700
€ 312.591
€ 373.000
€ 481.000
Vreemd vermogen
€ 306.519
€ 364.991
€ 150.000
€ 150.000
€ 118.891
€ 60.409
€ 108.000
€ 40.000
39%
46%
71%
76%
61%
54%
29%
Resultaat (voor bestemming) Solvabiliteit Netto schuld quote Grootste risico’s
Weerstandsvermogen Bijdrage Ontwikkelingen 2014
€ 193.700
€ 312.591
Jaar Eigen Vermogen Vreemd vermogen Resultaat (voor bestemming) Solvabiliteit Netto schuld quote
€ 373.000
€ 481.000
€0 €0 €0 €0 ATEA-Groep besteedt de uitvoering van activeringstrajecten deels uit aan Stichting Werk aan de Wijk.in 2014 is dit, naast de wijkontwikkelingsactiviteiten, verder uitgebouwd. Vakinhoudelijk burgemeester P. Depla Fin. verantwoordelijk wethouder: P. van Lunteren
VEILIGHEIDSHUIS BREDA Vestigingsplaats Welk openbaar belang wordt behartigd?
24% 1. Beëindiging gemeentelijke subsidies wijkontwikkeling 2. Beëindiging gemeentelijke subsidies voor activeringstrajecten 3. Te laag inverdien vermogen
Breda Het Veiligheidshuis Breda is een netwerkorganisatie voor het terugdringen van overlast en criminaliteit en het realiseren van zorg; in eerste instantie gericht op veelplegers, jeugd en slachtoffers. 2011
2012
2013
2014
€ 76.154
€ 106.907
€ 67.956
€ 44.084
€ 192.291
€ 287.540
€ 190.818
€ 243.014
€0
€ 76.154
€ 106.907
€ -23.872
28%
27%
26%
15%
-12%
-17%
-10%
-7%
€ 76.154
€ 106.907
€ 67.956
€ 44.084
Grootste risico’s
Weerstandsvermogen Bijdrage Ontwikkelingen 2014
€ 221.635 € 206.652 € 256.652 € 206.652 In 2014 is toestemming verkregen van de Belastingdienst om voor de deelnemende gemeenten de transparantiemethode t.a.v. de betaalde BTW toe te passen, hetgeen voor de hoognodige extra inkomsten zorgt.
Jaarverslag 2014 /
242
/ Gemeente Breda
7.6 SISA bijlage verantwoording 2014
SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2014 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa - d.d. 2 januari 2015 OCW
OCW
D1
D9
Regionale melden Besteding (jaar T) coördinatiecentra voortijdig schoolverlaten
Opgebouwde ultimo (jaar T-1)
reserve
Aard controle R
Aard controle R
Besluit regionale meld- en Indicatornummer: D1 / 01 coördinatiefunctie € 1.258.604 voortijdig schoolverlaten Gemeenten Onderwijsachterstandenbe Besteding (jaar T) aan leid 2011-2015 (OAB) voorzieningen voor voorschoolse educatie die voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen (conform Gemeenten artikel 166, eerste lid WPO)
Indicatornummer: D1 / 02 € 1.074.228
Besteding (jaar T) aan overige activiteiten (naast VVE) voor leerlingen met een grote achterstand in de Nederlandse taal (conform artikel 165 WPO)
Besteding (jaar T) aan afspraken over voor- en vroegschoolse educatie met bevoegde gezagsorganen van scholen, houders van kindcentra en peuterspeelzalen (conform artikel 167 WPO)
Opgebouwde reserve ultimo (jaar T-1) Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinform atie
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle R
Indicatornummer: D9 / 01
Indicatornummer: D9 / 02
Indicatornummer: D9 / 03
Indicatornummer: D9 / 04
€ 1.999.933
€ 2.157.236
Jaarverslag 2014 /
€ 8.141
243
/ Gemeente Breda
€ 960.460
I&M
E11B
Nationaal Samenwerkingsprogramm a Luchtkwaliteit (NSL) SiSa tussen medeoverheden Provinciale en/of
Hieronder per regel één Besteding (jaar T) ten laste Besteding (jaar T) ten laste Besteding (jaar T) ten beschikkingsnummer en in van provinciale middelen van eigen middelen laste van bijdragen door de kolommen ernaast de derden = verantwoordingsinformati contractpartners (niet e rijk, provincie of beschikking gemeente) verordening
Besteding (jaar T) ten Teruggestort/verrek laste van rentebaten (jaar T) in verband gemeente op door niet uitgevoerde provincie verstrekte gelen bijdrage NSL
Gemeenten en gemeenschappelijke regelingen (Wgr) (SiSa tussen medeoverheden)
Aard controle n.v.t.
Aard controle R
Aard controle R
Indicatornummer: E11B / 01
Indicatornummer: E11B / 02
Indicatornummer: E11B / 03
Aard controle R
Aard controle R
Indicatornummer: E11B Indicatornummer: E11B / / 04 05
Aard controle R
Indicatornummer: E11B / 06
1 1679980
€ 239.582
€ 62.696
€ 11.300
€0
€0
2 3452520
€0
€0
€0
€0
€0
Kopie beschikkingsnummer
Cumulatieve besteding ten Cumulatieve besteding ten laste van provinciale laste van eigen middelen middelen tot en met (jaar tot en met (jaar T) T)
Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformati e
Cumulatieve besteding ten laste van bijdragen door derden = contractpartners (niet rijk, provincie of gemeente) tot en met Deze indicator is bedoeld (jaar T) voor de tussentijdse afstemming van de Deze indicator is juistheid en volledigheid bedoeld voor de van de tussentijdse afstemming verantwoordingsinformatie van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinform atie
Aard controle n.v.t.
Aard controle n.v.t.
Aard controle n.v.t.
Aard controle n.v.t.
Indicatornummer: E11B / 07
Indicatornummer: E11B / 08
Indicatornummer: E11B / 09
Indicatornummer: E11B / 10
1 1679980
€ 1.426.177 Jaarverslag 2014 /
€ 2.895.042 244
/ Gemeente Breda
€ 16.749
2 3452520 Kopie beschikkingsnummer
€0
€0
€0
Cumulatieve besteding ten laste van rentebaten gemeente op door provincie verstrekte bijdrage NSL tot en met (jaar T)
Cumulatief teruggestort/verrekend in (jaar T) in verband met niet uitgevoerde maatregelen tot en met (jaar T)
Eindverantwoording Ja/Nee
Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformati e
I&M
E12
Als u kiest voor ‘ja’, betekent dit dat het project is afgerond en u Deze indicator is bedoeld voor het komende jaren voor de tussentijdse geen bestedingen meer afstemming van de wilt verantwoorden juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie
Aard controle n.v.t.
Aard controle n.v.t.
Aard controle n.v.t.
Aard controle n.v.t.
Indicatornummer: E11B / 11
Indicatornummer: E11B / 12
Indicatornummer: E11B / 13
Indicatornummer: E11B / 14
1 1679980
€0
2 3452520
€0
Nieuwe Sleutel Projecten Besteding (jaar T) exclusief Eindverantwoording (NSP) bestedingen uit baten Ja/Nee exploitatie Wet Ruimtelijke Ordening Besluit Ruimtelijke Ordening Gemeenten
Aard controle R
€0
Nee
€0
Nee
Cumulatieve bestedingen tot en met (jaar T) exclusief bestedingen uit baten exploitatie
Berekende bate boven Aantal drempelwaarde ten projecten behoeve van benefit sharing afspraak
gerealiseerde Aantal gerealiseerde projecten
realisatie Deze indicator is bedoeld Alleen in te vullen na voor de tussentijdse Alleen in te vullen na afloop project Alleen in te vullen afstemming van de afloop project na afloop project juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie
Aard controle n.v.t.
Aard controle n.v.t.
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle R
Indicatornummer: E12 / 01 Indicatornummer: E12 / 02
Indicatornummer: E12 / 03
Indicatornummer: E12 / 04
Indicatornummer: E12 / 05
Indicatornummer: E12 / 06
€ 4.233.238
€ 14.025.638
Nee
Jaarverslag 2014 /
245
/ Gemeente Breda
I&M
E25
Beleidsregeling subsidies Besteding (jaar T) exclusief Eindverantwoording Budget Investeringen bestedingen uit baten Ja/Nee Ruimtelijke Kwaliteit (BIRK) exploitatie Beleidsregeling subsidies budget investeringen ruimtelijke kwaliteit (BIRK) Provincies en gemeenten
Aard controle R
I&M
E27B
Cumulatieve bestedingen tot en met (jaar T) exclusief bestedingen uit baten exploitatie
Berekende bate boven Aantal gerealiseerde Aantal drempelwaarde ten kwaliteitsdragers gerealiseerde behoeve van benefit kwaliteitsdragers sharing afspraak realisatie Alleen in te vullen na Alleen in te vullen na Deze indicator is bedoeld afloop project afloop project Alleen in te vullen voor de tussentijdse na afloop project afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie.
Aard controle n.v.t.
Aard controle n.v.t.
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle R
Indicatornummer: E25 / 01 Indicatornummer: E25 / 02
Indicatornummer: E25 / 03
Indicatornummer: E25 / 04
Indicatornummer: E25 / 05
Indicatornummer: E25 / 06
€ 437.889 € 752.413 Nee Brede doeluitkering Hieronder per regel één Besteding (jaar T) ten laste Overige bestedingen (jaar Correctie ten opzichte verkeer en vervoer SiSa beschikkingsnummer en in van provinciale middelen T) van tot jaar T tussen medeoverheden de kolommen ernaast de verantwoorde verantwoordingsinformati bestedingen ten laste Provinciale beschikking e van provinciale en/of verordening middelen
Correctie ten opzichte van tot jaar T verantwoorde overige bestedingen
Gemeenten Gemeenschappelijke Regelingen
en
Indien de correctie een vermeerdering van bestedingen betreft, mag het alleen gaan over nog niet eerder verantwoorde bestedingen
Aard controle n.v.t.
Aard controle R
Aard controle R
Indicatornummer: E27B / 01
Indicatornummer: E27B / 02
Indicatornummer: E27B / 03
1 C2101790/3342549 € 289 B-N-04-13 Mensgerichte maatregelen , uitvoeringsprogramma 2013
€ 77
Jaarverslag 2014 /
246
Aard controle R
Aard controle R
Indicatornummer: E27B Indicatornummer: E27B / / 04 05 -€ 5.319
/ Gemeente Breda
Indien de correctie een vermeerdering van bestedingen betreft, mag het alleen gaan over nog niet eerder verantwoorde bestedingen
€ 5.319
2 C2118907/3410713 € 20.174 B5-BD-006-13 Terheijdenseweg VRI's en optimalisering netwerkregeling 3 C2114682/3506361 € 288.215 Aanleg HOV-busbaan tbv HOV-as Oosterhout / Breda / Etten-Leur 4 C2137635 €0 B5-BD-002-14 Breda onderzoekt middels tellingen online (Bromtol)
€ 62.624
5 C2137645/3543184 B5-BD-003-14 Bermdrip's Breda
€ 11.490
€ 37.517
6 C2137641/3543265 € 33.278 B5-BD-004-14 VRI's Noordelijke Rondweg-A27 (HeerbaanA27); Ruit van Breda maatregel 3
€ 44.992
7 C2137644/3543130 €0 B5-BD-001-14 Studie doorstroming Noordelijke Rondweg
€ 4.680
8 C2138003/3536847 € 141 B-F-17-14 Fietspad langs HOVbusbaan Breda
€ 18.675
9 C2138008/3536991 €0 B-F-18-14 Fietspad langs het spoor/busbaan, onderdeel fietsviaduct
€ 725
Jaarverslag 2014 /
€ 802.494
€ 6.760
247
/ Gemeente Breda
10 C2138017/3537022 € 69.400 B-O-20-14 Reconstructie kruising Ginnekenweg-Baronielaan
€ 405.734
11 C2138019/3537120 B-W-21-14 Verkeersveiligheid WesterhagelaanHambroeklaan
€ 26.002
€ 7.114
12 C2137921/3533508 € 153.336 B-N-04-14 Mensgerichte maatregelen verkeersveiligheid Breda
€ 47.635
13 C2138027/3537606 € 16.436 B-W-23-14 Verkeersplein HeuvelpleinDreef
€ 24.639
14 C2142348/3539361 € 25.560 B-N-16-14 Bouw regionaal verkeersmodel GGA Breda
€0
15 C2134748/3353470 € 603.910 Fietsenstallingen station Breda Kopie Cumulatieve besteding ten beschikkingsnummer laste van provinciale middelen tot en met (jaar T)
€ 102.295
Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie
Aard controle n.v.t.
Cumulatieve overige bestedingen tot en met (jaar T)
€ 1.552
€ 7.390
€0
Toelichting
Eindverantwoording Ja/Nee Als u kiest voor ‘ja’, betekent dit dat het project is afgerond en u voor de komende jaren geen bestedingen meer wilt verantwoorden
Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie
Aard controle n.v.t.
Jaarverslag 2014 /
€0
Aard controle n.v.t.
248
/ Gemeente Breda
Aard controle n.v.t.
Aard controle n.v.t.
Indicatornummer: E27B / 06
Indicatornummer: E27B / 07
Indicatornummer: E27B / 08
Indicatornummer: E27B Indicatornummer: E27B / / 09 10
1 C2101790/3342549 B-N-04-13 Mensgerichte maatregelen , uitvoeringsprogramma 2013 2 C2118907/3410713 B5-BD-006-13 Terheijdenseweg VRI's en optimalisering netwerkregeling 3 C2114682/3506361 Aanleg HOV-busbaan tbv HOV-as Oosterhout / Breda / Etten-Leur 4 C2137635 B5-BD-002-14 Breda onderzoekt middels tellingen online (Bromtol)
€ 126.951
€ 40.543
Ja
€ 22.289
€ 89.260
Nee
€ 1.341.560
€ 4.798.401
Nee
€0
€ 6.760
Nee
5 C2137645/3543184 B5-BD-003-14 Bermdrip's Breda
€ 11.490
€ 37.517
Nee
6 C2137641/3543265 € 33.278 B5-BD-004-14 VRI's Noordelijke Rondweg-A27 (HeerbaanA27); Ruit van Breda maatregel 3
€ 44.992
Ja
7 C2137644/3543130 €0 B5-BD-001-14 Studie doorstroming Noordelijke Rondweg
€ 4.680
Nee
8 C2138003/3536847 € 141 B-F-17-14 Fietspad langs HOVbusbaan Breda
€ 18.675
Nee
Jaarverslag 2014 /
249
/ Gemeente Breda
9 C2138008/3536991 €0 B-F-18-14 Fietspad langs het spoor/busbaan, onderdeel fietsviaduct
€ 725
Nee
10 C2138017/3537022 € 69.400 B-O-20-14 Reconstructie kruising Ginnekenweg-Baronielaan
€ 405.734
Ja
11 C2138019/3537120 € 7.114 B-W-21-14 Verkeersveiligheid WesterhagelaanHambroeklaan 12 C2137921/3533508 € 153.336 B-N-04-14 Mensgerichte maatregelen verkeersveiligheid Breda
€ 27.554
Nee
€ 47.635
Nee
13 C2138027/3537606 € 16.436 B-W-23-14 Verkeersplein HeuvelpleinDreef 14 C2142348/3539361 € 32.950 B-N-16-14 Bouw regionaal verkeersmodel GGA Breda
€ 24.639
Nee
€0
Nee
15 C2134748/3353470 € 603.910 Fietsenstallingen station Breda
€ 102.295
Nee
Jaarverslag 2014 /
250
/ Gemeente Breda
SZW
G1
Wet werkvoorziening (Wsw)_gemeente
sociale Het totaal aantal Volledig zelfstandige geïndiceerde inwoners van uitvoering Ja/Nee 2014 uw gemeente dat een dienstbetrekking heeft of Wet sociale op de wachtlijst staat en werkvoorziening (Wsw) beschikbaar is om een dienstbetrekking als Alle gemeenten bedoeld in artikel 2, eerste verantwoorden hier het lid, of artikel 7 van de wet gemeentedeel over (jaar te aanvaarden op 31 T), ongeacht of er in (jaar december (jaar T) T) geen, enkele of alle inwoners werkzaam waren Aard controle R Aard controle n.v.t. bij een Openbaar lichaam Indicatornummer: G1 / 01 Indicatornummer: G1 / 02 o.g.v. de Wgr.
SZW
G1A
Wet werkvoorziening (Wsw)_totaal
1.381,25 sociale Hieronder per regel één gemeente(code) uit (jaar T2013 1) selecteren en in de kolommen ernaast de Wet sociale verantwoordingsinformati werkvoorziening (Wsw) e voor die gemeente invullen Alle gemeenten verantwoorden hier het totaal (jaar T-1). (Dus: deel Openbaar lichaam uit SiSa (jaar T-1) regeling G1B + deel gemeente uit (jaar T1) regeling G1C-1) na controle door de gemeente.
Nee Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;
inclusief lichaam
Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G1A / 01 1 60758 Breda
deel
Het totaal aantal gerealiseerde begeleid werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;
inclusief openbaar lichaam
Aard controle R
deel
openbaar
Aard controle R
Indicatornummer: G1A / Indicatornummer: G1A / 03 02 1.054,49
Jaarverslag 2014 /
34,85
251
/ Gemeente Breda
SZW
G2
Gebundelde uitkering op Besteding (jaar T) grond van artikel 69 algemene bijstand WWB_gemeente 2014 Gemeente Alle gemeenten verantwoorden hier het I.1 Wet werk en bijstand gemeentedeel over (jaar (WWB) T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Openbaar lichaam opgericht op grond van de Wgr.
Baten (jaar T) algemene Besteding (jaar T) IOAW Baten (jaar T) IOAW Besteding (jaar T) IOAZ Baten (jaar T) IOAZ bijstand (exclusief Rijk) (exclusief Rijk) (exclusief Rijk) Gemeente
Gemeente
I.1 Wet werk en bijstand I.2 Wet (WWB) inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)
I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)
I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)
I.3 Wet inkomensvoorzieni ng oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle R
Indicatornummer: G2 / 02
Indicatornummer: G2 / 03
Indicatornummer: G2 / 04
Indicatornummer: G2 / 05
Indicatornummer: G2 / 06
€ 958.592
€ 2.733.426
€ 29.434 T)
€ 136.818
€ 928
WWIK Volledig zelfstandige Rijk) uitvoering Ja/Nee
Gemeente
Gemeente
I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004)
I.4 Besluit I.6 Wet werk en inkomen bijstandverlening kunstenaars (WWIK) zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004)
Gemeente
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle n.v.t.
Indicatornummer: G2 / 07
Indicatornummer: G2 / 08
Indicatornummer: G2 / 09
Indicatornummer: G2 / 10
€ 336.557 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_gemeente
Gemeente
Aard controle R
Besteding (jaar T) Bbz Baten (jaar T) Bbz 2004 Baten (jaar 2004 levensonderhoud levensonderhoud (exclusief beginnende zelfstandigen beginnende zelfstandigen
G3
Gemeente
Indicatornummer: G2 / 01 € 64.257.089
SZW
Gemeente
€ 168.230
Besteding (jaar T) Besteding (jaar levensonderhoud kapitaalverstrekking gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob) (exclusief Bob)
€0 T) Baten (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob) (exclusief Rijk)
Jaarverslag 2014 /
252
/ Gemeente Breda
Ja Baten (jaar T) kapitaalverstrekking (exclusief Bob) (exclusief Rijk)
Besteding (jaar T) aan Besteding (jaar T) onderzoek als bedoeld Bob in artikel 56 Bbz 2004 (exclusief Bob)
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle R
Indicatornummer: G3 / 01
Indicatornummer: G3 / 02
Indicatornummer: G3 / 03
Indicatornummer: G3 / 04
Indicatornummer: G3 / 05
Indicatornummer: G3 / 06
2014 Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) 2004 € 9.538
€ 116.450
(jaar Alle gemeenten Baten (exclusief Rijk) verantwoorden hier het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Openbaar lichaam opgericht op grond van de Wgr.
T)
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle n.v.t.
Indicatornummer: G3 / 07
Indicatornummer: G3 / 08
Indicatornummer: G3 / 09
€0 SZW
G5
€ 18.008
Bob Besteding (jaar T) aan Volledig zelfstandige uitvoeringskosten Bob als uitvoering Ja/Nee bedoeld in artikel 56 Bbz 2004
€0
Ja
Wet participatiebudget Het aantal in (jaar T) bij (WPB)_gemeente 2014 een ROC ingekochte contacturen Wet participatiebudget (WPB) Let op: Dit is de enige gelegenheid om Alle gemeenten verantwoording af te verantwoorden hier het leggen over deze gemeentedeel over (jaar taakuitvoering T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, Let op: Deze enkele of alle taken heeft verantwoording kan niet uitbesteed aan een door een Openbaar lichaam gemeenschappelijke opgericht op grond van de regeling worden Wgr. uitgevoerd, ongeacht de keuze van de gemeente bij indicator G5/07
Aard controle D1 Indicatornummer: G5 / 01 2.960
Jaarverslag 2014 /
253
/ Gemeente Breda
€ 247.360
€ 66.085
€0
Besteding (jaar participatiebudget
T) Waarvan besteding (jaar T) Baten (jaar T) (niet-Rijk) Waarvan baten (jaar T) Reservering besteding Volledig van educatie bij roc's participatiebudget van educatie bij roc’s van educatie bij roc’s in zelfstandige jaar T voor volgend uitvoering Ja/Nee kalenderjaar (jaar T+1 ) De zelfstandige uitvoering betreft de indicatoren G5/02 tot en met G5/06
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle R
Indicatornummer: G5 / 02
Indicatornummer: G5 / 03
Indicatornummer: G5 / 04
Indicatornummer: G5 / 05
€ 7.551.896
€ 473.642
Jaarverslag 2014 /
€0
254
€0
/ Gemeente Breda
Aard controle R Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G5 / 06 € 695
Indicatornummer: G5 / 07 Ja
7.7 Samen investeren projecten
BS001-11
Bereikbaarheid oostzijde binnenstad OVTC
Bereikbaar
N
6.000.000
1.878.698
1.548.619
3.000.000
939.349
774.309
3.000.000
939.349
774.309
BS002-11
Verlengde Stationslaan
Bereikbaar
N
14.000.000
5.670.799
3.338.739
7.000.000
2.835.373
1.669.370
7.000.000
2.835.426
1.669.370
B20.01b
Herstructurering fysieke infrastructuur (Heilig Hartkerk) Perspectief
J
3.721.465
3.696.800
-
1.982.317
1.970.394
739.148
735.663
1.000.000
990.742
B10.08
De Beyerd (reizende tentoonstelling)
Dynamisch
J
475.000
409.072
-
250.000
204.536
25.000
137.386
200.000
67.150
B20.03
De Beyerd (reizende tentoonstelling)
Dynamisch
J
500.000
334.121
-
250.000
164.209
50.000
159.954
200.000
9.958
Dutch Institute for Advanced Logistics
Perspectief
N
10.300.000
6.789.956
3.652.861
8.000.000
5.254.907
1.700.000
967.549
600.000
567.500
N
1.350.000
876.420
1.350.000
Landschapspark Oosterhout-Breda
-
2.717.667
* Subsidiebeschikking is afgegeven aan de gemeente Oosterhout. Totale omvang van de beschikking bedraagt € 7.300.500. Het provinciale aandeel daarvan bedraagt € 1.350.000. Kosten van de gemeente Breda worden verantwoord onder 'Aandeel derden in projectkosten'
Jaarverslag 2014 /
255
/ Gemeente Breda
732.523
Realisatie 2014
Real t/m 2013
Aandeel derden obv beschikking
Realisatie totaal 2014
Real t/m 2013
Aandeel gemeente obv beschikking
Gem eentelijk aandeel in projectkosten (€) Aandeel derden in projectkosten (€)
Real 2014
Real t/m 2013
Initiële planning rapportage jaar
Aandeel PNB obv beschikking
Program m a
Provinciaal aandeel in projectkosten (€)
Realisatie totaal 2014
Project om schrijving
Real t/m 2013
Projectnr.
Project gereed (J/N)
Totale projectkosten
Totale projectkosten (€)
202.671 876.420
*
7.8 Lijst van afkortingen AFKORTING
OMSCHRIJVING
AB AMVB APPA ATEA AVS AWBZ AZC B&W BAG BALV BBL BBV BBZ BENEGO BERAP BGT BHB BIRK BNG BOM BRIM BTW BUIG BV BWB BWS CAO CBS CJG COELO DigiD DO DRIS DU DVO ECB EHS EPA-U ESC ESF FIDO FTE FVW GBA GGD GGZ GR grex
Algemeen Bestuur Algemene Maatregel Van Bestuur Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers Activering, Training En Arbeidsbemiddeling Afvalservice Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten AsielZoekersCentrum Burgemeester en Wethouders Basisregistratie Adressen en Gebouwen Bijzondere Algemene LedenVergadering BeroepsBegeleidende Leerweg Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen Belgisch Nederlands Grensoverleg Bestuursrapportage Basisregistratie Grootschalige Topografie Brabantse Herstructureringsmaatschappij voor Bedrijventerreinen Budget Investeringen Ruimtelijke Kwaliteit Bank Nederlandse Gemeenten Brabantse Ontwikkel Maatschappij Bredase InvesteringsMaatschappij Belasting over de Toegevoegde Waarde Bundeling van Uitkeringen Inkomensvoorziening aan Gemeenten Besloten Vennootschap Belastingsamenwerking West-Brabant Besluit Woninggebonden Subsidies Collectieve ArbeidsOvereenkomst Centraal Bureau voor de Statistiek Centrum voor Jeugd en Gezin Centrum voor Onderzoek van de Economie van Lagere Overheden Digitale Identiteit Definitief Ontwerp Dynamisch Reizigers InformatieSysteem DecentralisatieUitkering DienstVerleningsOvereenkomst Europese Centrale Bank Ecologische HoofdStructuur Energie Prestatie Advies Utiliteit Externe betrekkingen, subsidies en citymarketing Europees Sociaal Fonds wet Financiering Decentrale Overheid FullTime-Equivalent Financiële VerhoudingsWet Gemeentelijke Basis Administratie Gemeentelijke GezondheidsDienst Geestelijke Gezondheids Zorg Gemeenschappelijke Regeling Grondexploitatie
Jaarverslag 2014 /
256
/ Gemeente Breda
AFKORTING
OMSCHRIJVING
GRP GWW ha HAVO HBO HNG HOV IBD ICT IEGG IFLO ILG ISV IOAW
Gemeentelijk RioleringsPlan Grond-, Weg- en Waterbouw Hectare Hoger Algemeen Vormend Onderwijs Hoger Beroeps Onderwijs Hypotheekfonds Noord-Brabantse Gemeenten Hoogwaardig Openbaar Vervoer InformatieBeveiligingsDienst Informatie- en Communicatietechnologie In exploitatie genomen gronden Inspecties Financiën Lagere Overheden Investeringsbudget bodem Landelijk Gebied Investeringen Stedelijke Vernieuwing Wet Inkomensvoorziening voor oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte en gewezen zelfstandigen Jongeren op Gezond Gewicht Jaarrekening Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten Keurmerk Veilig Ondernemen Kamer van Koophandel Lesbische vrouwen, Homoseksuele mannen, Biseksuelen en Transgenders Middelbaar Beroeps Onderwijs Multi Functionele Accommodatie MeerjarenPerspectief Grondbeleid en Programmering Meerjaren InvesteringsPlan Midden- en KleinBedrijf Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement Netto Contante Waarde Nazorg Gesloten Stortplaatsen Nationale Hypotheek Garantie Hogeschool Toerisme en Verkeer Niet in exploitatie genomen gronden Natuur Milieu Educatie Nationaal Restauratie Fonds Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Nieuwe Sleutel Projecten Naamloze Vennootschap OnderwijsAchterstandenBeleid OnderHanden Werk Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant Openbaar Vervoer Terminal Complex Onroerende Zaak Belasting PersoonsGebonden Budget Penitentiaire Inrichting Regionale Ambulance Voorziening Regionaal Bureau Leerplicht West-Brabant Regionale Ontwikkelingsmaatschappij voor West-Brabant Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten Regionaal OpleidingsCentrum Regionale TrainingsCentra
IOAZ JOGG JRK KING KVO KvK LHBT MBO MFA MPGP MIP MKB NAR NCW NGS NHG NHTV NIEGG NME NRF NSL NSP NV OAB OHW OMWB OVTC OZB PGB PI RAV RBL REWIN RMC ROC RTC
Jaarverslag 2014 /
257
/ Gemeente Breda
AFKORTING
OMSCHRIJVING
RUD RVB SE SES SISA SPV SUWI SW SWS SZW tf UWV VD V(-)GRP VHV VNG VNP VR VROM VTH VVE VWS Wabo Wajong WBB WEW WGR WKO WKR WMO WNT WOPT WOS WOZ WPB WPO WRGT WRO WSW WSW WTC WWB WWIK ZLTO
Regionale UivoeringsDienst RijksVastgoedBedrijf StandaardEenheden Sociaal Economische Samenwerking Single Information Single Audit Special Purpose Vehicle Structuur Werk en Inkomen Sociale Werkvoorziening Stichting Waarborgfonds Sport Sociale Zaken en Werkgelegenheid Topfunctionaris (zoals bedoeld in WNT) Uitvoeringsinstituut WerknemersVerzekeringen Visual Design Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan Versterking Horizontale Verantwoording Vereniging van Nederlandse Gemeenten Voorziening Negatieve Planresultaten Veiligheidsregio Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Mileu Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving Voor- en Vroegschoolse Educatie Volksgezondheid Welzijn en Sport Wet algemene bepalingen omgevingsrecht Wet Werk en Arbeidsondersteuning Jonggehandicapten Wet BodemBescherming Waarborgfonds Eigen Woningen Wet Gemeenschappelijke Regelingen Warmte Koude Opslag WerkKostenRegeling Wet Maatschappelijke Ondersteuning Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector Wet Openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens Woninginbraken, Overvallen, Straatroven Wet Onroerende Zaken Wet ParticipatieBudget Wet op het Primair Onderwijs Wet Revitalisering Generiek Toezicht Wet Ruimtelijke Ordening Wet Sociale Werkvoorziening Waarborgfonds Sociale Woningbouw World Trade Center Wet Werk en Bijstand Wet Werk en Inkomen Kunstenaars Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie
Jaarverslag 2014 /
258
/ Gemeente Breda
8 COLOFON
Uitgave Tekstbewerking Vormgeving Fotografie Foto's 538 Koningsdag 2014 Foto's afscheid burgemeester Van der Velden
Gemeente Breda Gemeente Breda Gemeente Breda Gemeente Breda Kevin Verkruijssen Joyce van Belkom
Correspondentieadres Gemeente Breda Postbus 90156 4800 RH Breda
[email protected] nr. KvK 20169706 Bezoekadres Claudius Prinsenlaan 10 Telefoon 14 076 Fax (076) 529 32 40 www.breda.nl
Jaarverslag 2014 /
259
/ Gemeente Breda
