Inhoud Voorwoord...5. Jaarrekening. Grondslagen van de geconsolideerde jaarrekening 52. Toelichting op de geconsolideerde balans 65

Inhoud

Voorwoord............................................................................................................5 Hoofdstuk 1

Veranderde tijden..................................................................................................7 Hoofdstuk 2

Onze mensen maken ‘t verschil..........................................................................11 Hoofdstuk 3

‘Onze klanten krijgen kwaliteit’............................................................................15 Hoofdstuk 4

Wonen voor iedereen..........................................................................................19 Hoofdstuk 5

Prijs naar waar....................................................................................................22 Hoofdstuk 6

Samen met de klant............................................................................................24 Hoofdstuk 7

Samen maak je het leefbaar................................................................................27 Hoofdstuk 8

Wonen, zorg en welzijn: een goede combinatie...................................................29 Hoofdstuk 9

Een solide financiële basis..................................................................................31 Hoofdstuk 10

Governance structuur.........................................................................................35 Hoofdstuk 11

Verslag Raad van Commissarissen.....................................................................38 Hoofdstuk 12

Kengetallen........................................................................................................44

Jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december 2009

46

Geconsolideerde winst‑ en verliesrekening over 2009

48

Geconsolideerd kasstroomoverzicht

49

Grondslagen van de geconsolideerde jaarrekening

52

Grondslagen voor WAArdering van activa en passiva

54

Grondslagen voor bepaling van het resultaat

60

Toelichting op de geconsolideerde balans

65

Toelichting op de geconsolideerde winst‑ en verliesrekening

77

Missie

Overige informatie

83

Lingewaard Wonen werkt op verantwoorde wijze aan plezierig

Vennootschappelijke balans per 31 december 2009

84

wonen in een aantrekkelijke omgeving in dialoog met huurders

Vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2009

86

en maatschappelijke partners.

Grondslagen van de vennootschappelijke jaarrekening

87

Toelichting op de vennootschappelijke balans

88

Toelichting op de vennootschappelijke winst‑ en verliesrekening

89

Accountantsverklaring 90

Voorwoord Verandering. Dat is het thema van dit jaarverslag. Verandering door de organisatorische wijzigingen die in 2009 zijn doorgevoerd. En veranderingen die noodzakelijk zijn vanwege de fusie met Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn. Al deze veranderingen zijn natuurlijk op papier uitgewerkt. Maar het zijn de mensen binnen een organisatie die de veranderingen moeten dragen en implementeren. Zonder hun medewerking zou dat niet lukken. Het vergt heel veel van hun inzet en flexibiliteit. Om te benadrukken dat het de mensen zijn die de verandering maken, hebben wij ervoor gekozen ze in dit jaarverslag in beeld te brengen en aan het woord te laten. Zij zijn het immers die het beste kunnen verwoorden hoe zij de veranderingen ervaren en wat ze ervan vinden. Veel veranderingen dus. Maar er was ook veel werk aan de winkel. Met het slagvaardiger maken van de organisatie is al in 2007 begonnen toen de tweelagenstructuur werd ingevoerd. De volgende stap was de organisatiescan, op basis waarvan is besloten de interne organisatie aan te passen. Om ons meer op onze kerntaak te kunnen richten, is het VvE-beheer afgestoten en is besloten het oorspronkelijke Secretariaat gedeeltelijk om te vormen tot front-office en te koppelen aan de afdeling Bewonerszaken. Deze twee afdelingen zijn omgevormd tot een nieuwe afdeling Woondiensten. Deze wijzigingen zijn op 1 juni 2009 geëffectueerd. Natuurlijk moesten de medewerkers wennen aan de veranderingen, maar ik durf met enige trots te stellen dat de organisatie hierdoor volwassen is geworden en inmiddels weer met beide benen stevig op de grond staat. Daarnaast zijn Lingewaard Wonen en Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn gefuseerd tot één organisatie die voorlopig de naam Stichting Volkshuisvesting Lingewaard Wonen zal voeren. Op 4 januari 2010 zijn de formele aktes ondertekend. Uiteraard brengt de fusie ook weer de nodige veranderingen met zich mee. Deze fusie leidt tot schaalvergroting en daarmee tot een krachtiger speler richting gemeenten, marktpartijen en andere corporaties. Vanuit deze krachtige positie is de nieuwe corporatie beter in staat haar rol als maatschappelijk ondernemer te vervullen. Bovendien betekent de fusie dat de financiële positie en ontwikkelkracht wordt versterkt. Daarnaast wordt de klantgerichtheid verbeterd. Ondanks de interne ‘verbouwing’ is de winkel gewoon open gebleven. En dat is een compliment waard. Over wat er het afgelopen jaar is gepresteerd, leest u alles in dit volkshuisvestingsverslag. Tot slot wil ik iedereen hartelijk bedanken voor de grote betrokkenheid en alle extra inspanningen die zijn verricht. Sije Holwerda directeur-bestuurder mei 2010 Colofon Concept, tekst en productiebegeleiding Nestas communicatie, Almere Beeldmateriaal Lingewaard Wonen Ontwerp en druk Hoogcarspel Grafische Communicatie, Middenbeemster

4

jaarverslag lingewaard wonen 2009


5

Hoofdstuk 1

Veranderde tijden ‘2009 was een bewogen jaar. Niet alleen vanwege de organisatorische veranderingen, maar ook vanwege de gevolgen van de economische crisis die alle corporaties ondervinden. Wij willen echter niet stilzitten en wachten tot de crisis voorbij is. Wij kijken naar de toekomst; de crisis voorbij. Het zijn weliswaar veranderde tijden, maar wel tijden met kansen: tijd voor impuls, innovatie, kwaliteit en duurzaamheid’, stelt Sije Holwerda, directeur-bestuurder van Lingewaard Wonen. ‘Ja, er is heel wat gebeurd het afgelopen jaar. Er was ook veel te doen, zo bleek bij mijn aantreden’, vervolgt Sije Holwerda. ‘Er was behoefte aan verdere professionalisering. Of om het in andere woorden te zeggen: Lingewaard Wonen moest eigenlijk nog volwassen worden. Bovendien is een pro-actieve houding tegenwoordig noodzakelijk.’ Fusie Die stap naar volwassenheid is in 2009 gemaakt door een aantal organisatorische veranderingen door te voeren waarover meer is te lezen in hoofdstuk 2. Van echte volwassenheid zal sprake zijn wanneer de fusie tussen Lingewaard Wonen en Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn helemaal is doorgevoerd. Beide corporaties, die al een nauw samenwerkingsverband hadden, vormen per 1 januari 2010 één organisatie die voorlopig onder de naam Stichting Volkshuisvesting Lingewaard Wonen door het leven zal gaan. Op 4 januari 2010 zijn de formele aktes daarvoor ondertekend. Waarom een fusie? Sije Holwerda vervolgt: ‘De twee corporaties zijn van mening dat door een fusie een aantal opgaven die van volkshuisvestelijk belang zijn (onderhoud en beheer, nieuwbouw, herstructurering, huisvesting van starters en senioren, maatschappelijk vastgoed en maatschappelijk presteren), sneller en beter gerealiseerd kunnen worden. De fusie betekent ook het versterken van de financiële positie en ontwikkelkracht. Wij kunnen onze ambities makkelijker waarmaken. Verder leidt de fusie tot schaalvergroting en daarmee worden wij een krachtiger speler richting gemeenten, marktpartijen en andere corporaties. Vanuit deze krachtige positie is de corporatie beter in staat haar rol als maatschappelijk ondernemer in te vullen. De organisatie als totaal zal pro-actiever zijn.’ Beide corporaties hechten echter veel belang aan hun sterke lokale binding. Uitgangspunt is dan ook dat hieraan zoveel mogelijk recht wordt gedaan. Dat zal onder meer tot uiting komen door het behoud van de vestigingen in Millingen aan de Rijn en Huissen. ‘Wij willen dicht bij onze klanten blijven en daarmee de kwaliteit van de dienstverlening waarborgen’, benadrukt Sije Holwerda.’ Lokale ontwikkelingen Lingewaard Wonen verhuurt en beheert woningen voor alle doelgroepen in Angeren, Bemmel, Doornenburg, Haalderen en Huissen. Deze kernen liggen ingeklemd tussen de twee grote steden Arnhem en Nijmegen, die een aanzuigende werking hebben. Toch groeit de lokale woningmarkt nog steeds en zijn hier geen noemenswaardige leefbaarheidsproblemen. ‘Het is een prachtig werkgebied’, vindt Sije Holwerda. ‘Wij hebben geen Vogelaarwijken, maar wij profiteren wel van de aangemerkte Vogelaarwijken in Arnhem en Nijmegen, want de problemen worden daar opgelost. Aandachtspunt blijft wel dat wij in twee gebieden werkzaam zijn met twee verschillende identiteiten. Daar moet je rekening mee houden in het beleid dat je voert. Eigenlijk verricht je voor relatief weinig woningen een grotere inspanning. Maar dat maakt het werk interessant!’ Er is voorlopig geen sprake van krimp in de regio. Het tegenovergestelde is eerder het geval. ‘Meer mensen zoeken door de economische recessie hun heil op de huurwoningenmarkt. En voor diegenen die wel willen kopen, hanteren wij interessante prijzen en aankoopregelingen. Ondanks de recessie hebben wij meer woningen verkocht dan verwacht.’ Lingewaard Wonen wil mensen ook in de toekomst goede en betaalbare woningen kunnen bieden met voldoende voorzieningen in de buurt.

6



7

‘Om een impuls aan de dorpen te geven, zullen wij met innovatieve en creatieve woonconcepten moeten komen. Dit gaan wij komend jaar uitwerken in ons ondernemingsplan, waarbij wij onze partners zullen betrekken.’

KR8 Om ook in groter verband te kunnen meedenken en meepraten

Gemeente

heeft Lingewaard Wonen zich aangesloten bij de KR8-

De relatie met de gemeente Lingewaard is goed. Er is een prestatiecontract afgesloten dat doorloopt tot ultimo 2009 en dat past in

corporaties (spreek uit ‘kracht’). Dit zijn (oorspronkelijk

de volkshuisvestelijke visie van Lingewaard Wonen. ‘Wat de gemeenteraadsverkiezingen voor de toekomst gaan betekenen’, vraagt

acht) corporaties die nauw samenwerken op verschillende

Sije Holwerda zich af, ‘is nu nog moeilijk in te schatten. Mijn verwachting is dat wij straks met een nieuw college te maken krijgen.

terreinen en dezelfde visie delen waar het gaat om

Zeker als de lokale partijen winnen. Ik hoop dat er dan meer aandacht komt voor de betaalbaarheid van het wonen en het in stand

grote volkshuisvestelijke opgaven in de zogenoemde

houden van de voorzieningen. Er zijn hier onvoldoende betaalbare woningen. Daarin willen wij graag voorzien, maar het wordt ons

Stadsregio Arnhem-Nijmegen. De corporaties die in

moeilijk gemaakt omdat wij tegen projectontwikkelaars moeten opboksen. De gemeente verkoopt de bouwgrond liever tegen een

KR8-verband werken zijn: Laris Wonen en diensten,

hogere prijs aan ontwikkelaars, zodat ze de gemeentekas kan spekken.’ Wij willen van de gemeente een actief grondbeleid waarin is

Oosterpoort, Portaal Arnhem, Portaal Nijmegen,

opgenomen dat wij blijvend woningen kunnen bouwen voor onze primaire doelgroep. De gemeente dient ons centrale grondposities

Standvast Wonen, Talis, Vivare, Volkshuisvesting

te bieden, in de nieuwe prestatieafspraken moet een en ander worden vastgelegd.

Arnhem, Woonservice IJsselland en Volkshuisvesting Lingewaard Wonen heeft

Voor 2009 gelden de volgende afspraken:

zich nu ook aangesloten.

Gewenste

nieuwbouw van 2006 tot 2009: 193 sociale huurwoningen en 59 betaalbare koopwoningen.

De KR8-corporaties willen de uitdagingen op het gebied van de

Grondprijs

sociale huurwoningen wordt jaarlijks geïndexeerd.

volkshuisvesting in de Stadsregio Arnhem-Nijmegen gezamenlijk, maar ook

Kwaliteitseisen

nieuwbouw: minimaal 70 vierkante meter woonoppervlakte.

Woonruimteverdeling: Verkoopbeleid:

gemiddeld 40 woningen per jaar.

Herstructurering

tot en met 2009: 50 woningen slopen met plaatsvervangende nieuwbouw en daarna nog eens hetzelfde voor

400 woningen. Sociaal

vanuit hun individuele uitdagingen en ambities oppakken.

de regionale huisvestingsverordening wordt gevolgd. Landelijke ontwikkelingen Het is het afgelopen jaar duidelijk geworden dat Den Haag de vrijheid van corporaties steeds meer wil beperken. ‘Ik begrijp dat ten dele’, zegt Sije Holwerda, ‘en misschien hebben wij het ook wel een beetje verdiend. Maar wij worden – ook na de

plan bij herstructurering en heldere randvoorwaarden van de gemeente: er is een basis sociaal plan. Dit basisplan is ook

brutering – niet als zelfstandige ondernemers behandeld. En als wij niet opletten, zijn wij straks weer allemaal gemeentelijke

goedgekeurd door de Bewonersraad Lingewaard. Bij de afzonderlijke projecten wordt in overleg met de projectgroep het sociaal

woningbedrijven geworden. Dat mogen wij niet laten gebeuren. Wij moeten de discussie met de politiek aangaan, want doen wij

plan op ’maat’ gemaakt.

dat niet en de regering krijgt haar zin, dan betaalt de huurder uiteindelijk het gelag. Natuurlijk mogen wij afgerekend worden op ons

Wonen,

zorg en welzijn: in 2008 hebben de gemeente Lingewaard en Lingewaard Wonen een convenant getekend waarin de

huishoudboekje. Maar als diezelfde regering wil dat wij moeten blijven investeren in kwaliteit en duurzaamheid, dan moeten wij onze

afspraken rondom het aanbrengen van aanpassingen in onze woningen, maar ook het aanpasbaar bouwen en het huisvesten van

vrijheid behouden. Corporaties moeten zelf kunnen bepalen wat nodig is in hun gebied. Zij weten immers het beste wat in hun regio

mensen met een nultreden- dan wel ROWO (rolstoel door- en toegankelijke woning)-woning is geregeld.

speelt. Corporaties kunnen en moeten elkaar daarin bovendien ondersteunen.’

Leefbaarheid:

op structurele basis is er overleg tussen de gemeente en Lingewaard Wonen over de besteding van het gezamenlijk

leefbaarheidsbudget.

Aedes pareert de aanval van de overheid onvoldoende, vindt Sije Holwerda. ‘Van die kant is het akelig stil. En datzelfde geldt eigenlijk ook voor de Woonbond. Dat gaat uiteindelijk allemaal ten koste van de huurder.’

In het eerste kwartaal van 2010 vindt er een evaluatie plaats van de prestatieafspraken 2006-2009. Belangrijk kader voor de woningbouwopgaven in de gemeente Lingewaard zijn de verstedelijkingsafspraken die de Stadsregio Arnhem-Nijmegen met het

Governance

ministerie van VROM gaat maken. In de loop van 2010 zullen deze afspraken worden uitgewerkt. Het jaar 2010 vormt derhalve een

Het afgelopen jaar is er veel tumult geweest over het functioneren van een aantal corporaties. Dat is ten koste gegaan van het

overgangsjaar, waarbij de lijn van de voorgaande periode wordt doorgetrokken.

imago van corporaties die wel open en transparant werken. Om dat te onderstrepen onderschrijft Lingewaard Wonen de Aedes Governancecode. ‘Maar’, vervolgt Sije Holwerda, ‘daarnaast hebben wij onze eigen governancecode en een reglement voor bestuur

Zorgpartijen

en toezicht opgesteld, die wij de titel Rollen en Regels hebben meegegeven. Wij vinden het eigenlijk sterker een eigen code te

Lingewaard Wonen wil in de toekomst proberen om ook tot prestatieafspraken met zorgen welzijnsinstellingen te komen. Eerst

ontwikkelen dan simpelweg een door anderen uitgedachte gedragscode te ondertekenen. ‘In 2008 hebben wij onze Rollen en

in de vorm van intentieovereenkomsten, maar later in de vorm van concrete afspraken. Lingewaard Wonen vindt het belangrijk om

Regels geëvalueerd en aangepast aan de toen ingevoerde tweelagenstructuur. Dit houdt in dat de directeur tevens bestuurder van

mensen met een beperking die extra hulp nodig hebben bij het wonen te helpen. Corporaties en zorginstanties kunnen een aantal

de organisatie is. De Raad van Commissarissen houdt toezicht en adviseert de directeur-bestuurder op strategisch niveau. In Rollen

zaken combineren en elkaar zo versterken.

en Regels is ook de relatie gelegd met de statuten van Lingewaard Wonen. Na de fusie zullen de afspraken weer geactualiseerd worden.’

Wmo

8

In september 2008 is een Wmo-convenant met de gemeente ondertekend. Hierin is afgesproken dat Lingewaard Wonen en de

Naast de formele afspraken, wordt op transparante wijze inzicht verschaft in het functioneren van bestuur en toezicht. Er is

gemeente samenwerken en elkaar over en weer informeren op het gebied van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). In

vastgelegd over welke onderwerpen de Raad van Commissarissen geïnformeerd moet worden.

het convenant zijn diverse zaken geregeld. Eén van de afspraken is dat sneller en efficiënter wordt gewerkt als een woning moet

Ook is vastgelegd welke stakeholders bij ons beleid worden betrokken en op welke wijze. Onder stakeholders verstaan wij de

worden aangepast, zodat huurders eerder beschikken over de noodzakelijke voorziening. Verder zijn afspraken gemaakt over het

huurders die vertegenwoordigd worden door de Bewonersraad Lingewaard, de Ondernemingsraad, de gemeente en zorgen

bemiddelen van woningzoekenden met een ROWO-indicatie en het aanbrengen van diverse aanpassingen aan het gebouw bij de

welzijnsinstellingen. Eenmaal per jaar wordt een bijeenkomst georganiseerd met de belangrijkste stakeholders. Tijdens deze

nieuwbouw van seniorenappartementen. Zo proberen wij de financiële middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten en zoveel mogelijk

bijeenkomst wordt het toekomstige beleid op hoofdlijnen besproken en daarvan wordt naderhand verslag gedaan. Natuurlijk worden

gemeenschapsgeld te besparen. Begin 2010 wordt het convenant geëvalueerd en indien nodig aangepast.

deze bijeenkomsten ook gebruikt om te brainstormen over de toekomst.



9

Ook heeft Lingewaard Wonen een Integriteitscode opgesteld. Hierin is vastgelegd welke zaken specifiek van toepassing zijn op de interne toezichthouders, zoals onverenigbaarheden, transparantie in nevenfuncties, zakelijke belangen, cadeaus en geschenken, maatschappelijke verbindingen en strijdige belangen. Op onze website is het complete reglement ‘Rollen en Regels’ voor iedereen in te zien en te downloaden. Beloning directeur-bestuurder Voor de beloning van de directeur-bestuurder gelden de uitgangspunten zoals bepaald door de commissie Izeboud. Het brutoloon van de directeur-bestuurder bedroeg over 2009 € 137.866 (inclusief vakantiegeld). De kosten van de pensioenopbouw waren € 28.136. Visitatie In de AedesCode is opgenomen dat een corporatie zich één keer in de vier jaar laat visiteren. Zo’n visitatie houdt in dat een onafhankelijke commissie de organisatie beoordeelt om inzicht te krijgen in het functioneren ervan. ‘Wij hebben vanwege alle organisatorische veranderingen die zijn doorgevoerd nog geen visitatie laten uitvoeren’, meldt Sije Holwerda. ‘Het zou een te groot beslag leggen op de organisatie om direct na de invoering van alle veranderingen een visitatie te laten houden. Bovendien hebben

Hoofdstuk 2

de veranderingen die zijn doorgevoerd nog enige tijd nodig om echt in te bedden. Maar uiteraard staat de voorbereiding van de visitatie wel op de agenda voor 2010, zodat de daadwerkelijke visitatie begin 2011 kan plaatsvinden’.

Onze mensen maken ‘t verschil

Ondernemingsplan

‘In 2008 waren de neuzen van de medewerkers al dezelfde kant uitgezet. Maar op 1 juni 2009 zijn de

Lingewaard Wonen gaat de informatie die uit het visitatierapport komt ook gebruiken voor het opstellen van een nieuw

organisatorische veranderingen daadwerkelijk ingevoerd. Veranderingen die voor een aantal medewerkers een

ondernemingsplan . ‘Hoewel het vorige ondernemingsplan is opgesteld voor de jaren 2008 tot en met 2010, is dit nooit echt

behoorlijke impact hebben gehad.’ Aan het woord is Marieke van Rossum, medewerker personeelszaken van

gedragen door de organisatie, constateert Sije Holwerda. ‘Wij hebben daarom het ondernemingsplan geëvalueerd en besloten

Personeelszaken & Organisatie.

om een nieuw plan te gaan maken. Dat is ook nodig in verband met de fusie. Naast de informatie die uit het visitatierapport komt, organiseren wij een stakeholdersbijeenkomst om nog directer en actiever te kunnen praten met alle partijen die met de

Zoals in 2008 reeds is besloten, gaat Lingewaard Wonen zich meer richten op haar kernactiviteiten. De organisatiestructuur is

volkshuisvesting te maken hebben en hen in onze toekomstplannen te betrekken. Vooruitlopend op het vaststellen van een nieuw

daarop nu aangepast. Het bewerkelijke VvE-beheer is afgestoten. Het neerleggen van het VvE-beheer bij een externe partij geeft

ondernemingsplan, hebben wij een jaarplan gemaakt, zodat wij toch onze koers voor de komende tijd goed hebben bepaald.

de organisatie veel meer rust. Rode draad in de organisatorische wijziging is FORS. FORS staat voor de vier kernwaarden die uit het Ondernemingsplan zijn gekomen: Flexibiliteit, Omgevingsgericht, Resultaatgericht en Samenwerking, waarbij communicatie en

Milieubeleid en SVB

klantgerichtheid onder Omgevingsgericht vallen.

Het door Lingewaard Wonen te voeren milieubeleid zal een wezenlijk onderdeel vormen van het ondernemingsplan en het daaraan gekoppelde strategisch voorraad beleidsplan. Dat staat voor het komende jaar op de agenda. ‘Wij willen niet alleen

Organisatiewijzigingen

energiemaatregelen nemen, maar een stapje verder gaan. Kijken hoe duurzaam en leefbaar een wijk kan zijn en hoe het energie- en

De belangrijkste wijziging op papier is natuurlijk de fusie met Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn. Maar omdat Lingewaard

milieubeleid structureel in wijken kan worden opgenomen. Om de duurzaamheid in het oog te houden, willen wij het werk zo veel als

Wonen en Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn al een aantal jaren een samenwerkingsverband hadden, was de fusie eigenlijk

mogelijk uitbesteden aan lokale partijen.’

een logisch vervolg op die samenwerking. De veranderingen die daaruit voortvloeien waren minder ingrijpend dan de nieuwe organisatiestructuur. ‘Voor sommige mensen betekende dit dat niet alleen hun functie wijzigde, maar dat ze ook van locatie moesten

Tot slot

veranderen. En dat was best even wennen’, vervolgt Marieke van Rossum.

‘Al met al is er een duidelijke lijn gekomen in hoe de organisatie ervoor staat. Zowel de Raad van Commissarissen als de Ondernemingsraad zijn goed te spreken over hoe het nu gaat’, besluit Sije Holwerda.

Een van de belangrijke wijzigingen, is de samenvoeging van de voormalige afdeling Bewonerszaken met het Secretariaat. Samen zijn zij de afdeling Woondiensten geworden. ‘Wij verwachten dat dit een behoorlijke efficiëntieslag oplevert voor zowel de medewerkers als onze klanten’, aldus Marieke van Rossum. De tweede belangrijke wijziging vond plaats op de voormalige afdeling Technische Dienst. Behalve de naamswijziging, de afdeling heet nu Vastgoed & Ontwikkeling, is de werkwijze aangepast. De opzichters werken nu in rayons. Per rayon werken twee opzichters; de ene houdt zich bezig met planmatig onderhoud en de andere neemt het mutatie-onderhoud voor zijn rekening. ‘Ook dit is een efficiëntieslag’, constateert Marieke van Rossum. ‘De opzichters rijden nu in een vast werkgebied binnen de gemeente en onze klanten hebben een vast aanspreekpunt. Dat werkt efficiënter en is voor iedereen prettiger. Verder zijn wij heel blij dat wij na een lange zoektocht een manager voor de afdeling Vastgoed & Ontwikkeling hebben gevonden. Dit brengt de langverwachte rust op deze afdeling.’ Daarnaast zijn er nog wat kleinere interne wijzigingen doorgevoerd. Er is bijvoorbeeld een afdeling Directiesecretariaat & Managementondersteuning opgezet (voorheen was er alleen een Directiesecretariaat).

10



11

Organogram

Personele wijzigingen

Het nieuwe organogram ziet er per 1 juni 2009 als volgt uit.

Op 1 januari 2009 waren er 46 medewerkers in dienst. Per 31 december 2009 waren dat er 45. Dat staat gelijk aan 38 (afgerond) FTE. Er zijn in het verslagjaar drie nieuwe medewerkers in dienst getreden en drie medewerkers uit dienst gegaan. Het verschil van één medewerker is verklaarbaar omdat de voormalig directeur-bestuurder formeel tot 1 april 2009 in dienst was, maar op 14 november

Directeur - bestuurder

2008 de organisatie heeft verlaten. De gemiddelde leeftijd van een medewerker van Lingewaard Wonen is 41 jaar. Bestuursadviseur Businesscontrole

Personeelszaken & Arbo

Personeelsbeleid Nieuw beoordelings- en beloningssysteem

Directiesecretariaat & Managementondersteuning

Het jaar 2009 was een proefjaar voor het nieuwe beoordelings- en beloningssysteem, waarin de kernwaarden van FORS zijn opgenomen. Het managementteam en de Ondernemingsraad zijn hierbij betrokken en hebben hieraan dan ook hun goedkeuring gegeven. Voorheen vonden er altijd twee gesprekken plaats: een functionerings- en een beoordelingsgesprek. Nu zijn dat drie

Vastgoed & Ontwikkeling

Woondiensten

Klantservice

en een beoordelingsgesprek. In het doelstellingsgesprek worden resultaatafspraken gemaakt. ‘Voldoe je aan die resultaatafspraken en scoor je boven de eisen uit dan komt dit tot uitdrukking in de beoordeling. Het beoordelingssysteem is gekoppeld aan een

Seniorwerken woondiensten

Woonservice

gesprekken geworden: een doelstellingsgesprek (waarin maximaal vijf resultaatafspraken worden gemaakt), een voortgangsgesprek

Financiële bedrijfsvoering Hoofd onderhoud

Ontwikkeling & nieuwbouw

Beheer & onderhoud

salarisontwikkeling’, verklaart Marieke van Rossum.

Financiële huuradministratie

Deze nieuwe werkwijze is begin 2010 geëvalueerd en op sommige punten aangepast. Het grootste deel van de medewerkers is Facilitairezaken

Automatisering

Secretariaat

blij met de invoering van het systeem; met name de invoering van de resultaatafspraken blijkt de motivatie en ontwikkeling van de medewerkers ten goede te komen.

Fusie Voor de medewerkers kwam de fusie met Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn niet onverwacht. In 2007 werd de samenwerking

FORS

met deze corporatie reeds geformaliseerd. Toen zijn de medewerkers al op de loonlijst van Lingewaard Wonen gezet. Marieke

Tegelijkertijd met de HRM-werkgroep is FORS in het leven geroepen. In 2009 zijn de eerste workshops FORS gehouden. Tijdens de

van Rossum: ‘Wat dat betreft is er niet veel gewijzigd; het werkapparaat was er ook al op afgestemd. De fusie heeft gelukkig ook

workshops zijn medewerkers uit verschillende functies bij elkaar gezet. ‘Dit was nuttig en leerzaam en de reacties op de workshops

geen ontslagen ten gevolge gehad. Alleen betekent de fusie voor sommigen een functie- en standplaatswijziging. Hoewel het voor

waren positief. Helaas is door de drukte van de fusie en de invoering van de organisatorische wijzigingen FORS gedurende de

sommigen dus even wennen is, staan de medewerkers al met al positief tegenover de fusie.’

tweede helft van het verslagjaar iets op de achtergrond terecht gekomen, maar wij hopen dit in 2010 weer op te pakken. Wel zijn er screensavers ingevoerd zodat FORS niet helemaal op de achtergrond verdwijnt’, meldt Marieke van Rossum.

Uiteraard is heel zorgvuldig te werk gegaan met het informeren van alle medewerkers. Er zijn bijvoorbeeld extra Regeling verlof

personeelsbijeenkomsten belegd.

De bestaande regeling verlof is uitgebreid met calamiteitenverlof en kort en langdurig zorgverlof. Personele opbouw Verzuimbeleid

De personele opbouw was in 2009 de volgende.

Dit is een nieuwe regeling voor Lingewaard Wonen. Het doel van dit verzuimbeleid is het voorkomen van onnodig verzuim, het Afdeling

Aantal medewerkers

Directie

1

Bestuursadviseur-business controller

1

Directiesecretariaat en management ondersteuning

2

Financiële bedrijfsvoering

11

Vastgoed & Ontwikkeling

16

Personeel en organisatie

1

Woondiensten

13

oplossen van problemen die ten grondslag liggen aan het verzuim en het verminderen van vermijdbare schade aan medewerkers en de organisatie. De regeling is uitgewerkt conform de Wet Poortwachter. Met het ziekteverzuimpercentage van 2,4% (incl. langdurig verzuim) scoort Lingewaard Wonen heel goed ten opzichte van landelijke cijfers. Opleidingen Lingewaard Wonen vindt de ontwikkeling van haar medewerkers belangrijk. Het studiereglement is in 2009 onder de loep genomen en aangepast. Belangrijk onderdeel daarvan is het Persoonlijk Ontwikkeling Plan (POP). ‘Daar zijn wij in 2009 mee gestart. Indien een medewerker wil doorgroeien naar een andere functie wordt in samenwerking met de direct leidinggevende een POP opgesteld. Dat is in 2009 één keer gebeurd. Verder zijn enkele medewerkers een HBO-opleiding gestart en er zijn door heel wat medewerkers diverse trainingen en cursussen gevolgd’, aldus Marieke van Rossum. In 2009 zijn bij de kantoren in Huissen en Millingen aan de Rijn AED’s geplaatst. Alle medewerkers hebben de gelegenheid gekregen om een cursus reanimatie en gebruik van de AED te volgen. Een zeer groot aantal van onze medewerkers heeft aan de cursus deelgenomen. In het opleidingsplan waren de begrote kosten voor 2009 € 87.000 en in totaal is er voor € 51.000 aan opleidingen besteed. Dat er minder aan opleidingen is uitgegeven heeft voornamelijk te maken met de intensieve werkzaamheden met betrekking tot de fusie en bedrijfsoptimalisaties.

12



13

Ondernemingsraad De relatie met de Ondernemingsraad is open, eerlijk en geïntensiveerd. Er vindt regelmatig overleg plaats. In 2009 is drie keer overleg geweest tussen de directie en de Ondernemingsraad. Indien nodig worden ook ad-hocbijeenkomsten belegd. De Ondernemingsraad is hier goed over te spreken en voelt zich serieus genomen. De volgende onderwerpen zijn in 2009 besproken en hierover heeft de Ondernemingsraad advies en waar benodigd instemming uitgebracht: De

fusie met Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn.

De

organisatorische wijzigingen.

Het

beoordelings- en beloningssysteem.

Het

Arbo- en verzuimbeleid.

De samenstelling van de Ondernemingsraad is in 2009 niet gewijzigd. Arbeidsomstandigheden Het ziekteverzuimpercentage was in 2009 verrassend laag. Ondanks alle veranderingen kwam dit uit op 2,4 procent (incl. langdurig verzuim en excl. zwangerschap). In 2008 lag het ziekteverzuimpercentage nog op 4,9. ‘Dit is een heel goede score waar wij dan ook

Hoofdstuk 3

‘Onze klanten krijgen kwaliteit’

zeer tevreden over zijn’, zegt Marieke van Rossum. ‘Het is een uitdaging om aan de woonwensen van onze klanten te voldoen’, stelt Steve Keyner, manager Vastgoed Arbobeleid

&Ontwikkeling. ‘Wij willen bijdragen aan de kwaliteit van wonen door bestaande woningen aan te passen aan de

Het jaar 2009 heeft in het teken gestaan van wat wij willen doen. Er bleek namelijk weinig op papier te staan over het te voeren

eisen van deze tijd en nieuwe woningen te bouwen die aan alle moderne kwaliteitseisen voldoen.’

arbobeleid. Inmiddels is dat wel gebeurd. Het doel van het arbobeleidsplan is om optimale arbeidsomstandigheden te krijgen voor zowel het eigen personeel als voor tijdelijke (ingeleende) medewerkers. Dit houdt in dat de veiligheid, de gezondheid en het welzijn

Vastgoed en Ontwikkeling

van de medewerkers zoveel mogelijk zullen worden bevorderd en daar waar mogelijk geborgd zodat risico’s tot een minimum

Op het gebied van nieuwbouw en herstructurering is de werkwijze binnen de afdeling Vastgoed & Ontwikkeling aangepast. Er is

worden gereduceerd. Bijzondere aandacht wordt besteed aan het voorkomen van persoonlijk letsel en de zorg voor veiligheid van

een processchema geïntroduceerd waarbij de te doorlopen stappen vanaf het initiatief tot en met de oplevering van een project

derden. Inmiddels is:

inzichtelijk zijn gemaakt. Daarbij wordt ondermeer omschreven welke afdelingen op welk moment betrokken moeten worden in het

het

proces. Hiermee wordt voorkomen dat een afdeling pas achteraf betrokken wordt waardoor er onvoldoende sturing in het begin

ontruimingsplan opgesteld en geoefend;

er

is een preventiemedewerker aangesteld met duidelijke taken;

van het proces kan worden gegeven. De ontwikkeling van een project is immers een integraal proces en heeft raakvlakken met

de

bedrijfshulpverleners zijn meer betrokken bij de gang van zaken en de medewerkers weten nu bij wie ze terecht kunnen;

financiën, verhuur en beheer en onderhoud. De fase van beheer en onderhoud breekt aan na de oplevering van een project. Maar

bij

beide kantoren zijn AED’s geplaatst.

het borgen van de kwaliteit ervan en het reduceren van de onderhoudskosten wordt al jaren van tevoren bepaald in de ontwerpfase van een project.

In 2009 wilden wij het Preventief Medisch Onderzoek invoeren, maar dat is niet gelukt en zal daarom doorschuiven naar 2010. Verder maakt de afdeling Vastgoed & Ontwikkeling gebruik van beslis- en fasedocumenten tijdens het ontwikkeltraject. ‘Al met al is de uitvoering van het arbobeleid sterk verbeterd’, concludeert Marieke van Rossum.

Deze documenten worden opgesteld zodra belangrijke mijlpalen in het proces naderen zoals het begin van de ontwerp- en uitvoeringsfase. In deze documenten wordt het project uiteengezet. Hiervoor wordt ondermeer ingegaan op de financiën, de

Vertrouwenspersoon

planning, de fiscaliteiten, de risico’s en verhuurbaarheid van een project. Hiermee wordt het proces beter aangestuurd en wordt

‘Binnen onze organisatie was er één vertrouwenspersoon. Deze persoon heeft in 2009 onze organisatie verlaten. Na zijn vertrek

bijvoorbeeld ook inzichtelijk wat er gaandeweg is veranderd en welke gevolgen dit heeft. Deze documenten worden ter goedkeuring

hebben wij in 2009 besloten om twee vertrouwenspersonen aan te stellen; een vrouwelijke en een mannelijke. Hiervoor is gekozen

voorgelegd aan het managementteam en de Raad van Commissarissen.

omdat dit in sommige situaties positiever kan uitpakken. Indien zich situaties voordoen dan hebben medewerkers de keuze tussen een mannelijke of een vrouwelijke vertrouwenspersoon.’

Tot slot zal de afdeling Vastgoed & Ontwikkeling in 2010 meer de aandacht gaan leggen op energie en duurzaamheid. De mogelijkheden hiervan worden mede bepaald door het nieuwe strategisch voorraad beleid dat in 2010 zal worden afgerond. Dit is

‘Ook beschikt onze organisatie over een preventiemedewerker en een aantal BHV-ers’, besluit Marieke van Rossum.

zowel van toepassing op de bestaande bouw als de nieuwbouw. Strategisch voorraadbeleid ‘In 2009 hebben wij de portefeuille- en voorraadstrategie vastgesteld op basis van de omgevingsanalyse uit voorgaande jaren’, verklaart Abraham Luteijn, bestuursadviseur-business controller a.i.. ‘Ons strategisch voorraadbeleidsplan is daar vervolgens op gebaseerd. Dit plan ontwikkelt zich aan de hand van de landelijke, regionale en plaatselijke omstandigheden. Actualiteiten als de kredietcrisis dwingen ons alle voorgenomen plannen nog eens kritisch tegen het licht te houden. Zo hebben wij de norm voor het aantal te verkopen woningen volgens het strategisch voorraadbeleidsplan bijgesteld naar 40 woningen per jaar en we willen meer toevoegen’.

14



15

In het kort opgesomd kunnen wij het volgende stellen. Omgevingsanalyse

Boswei-

en Van Bronkhorststraat te Bemmel: eind 2008/begin 2009 is

voor de 8 HAT-woningen aan de Van Bronkhorststraat en Bosweistraat en

De gemeente Lingewaard presteert economisch beter dan de regio. De huishoudens hebben een hoog inkomen, de

de 5 eengezinswoningen aan de Bosweistraat het besluit genomen om de

werkeloosheid is laag en de bedrijvigheid is gemiddeld.

woningen te verkopen in plaats van sloop en vervangende nieuwbouw te plegen.

Portefeuillestrategie

Teselaar

De omgevingsanalyse is als basis gebruikt om te bepalen hoe onze voorraad er in 2015 uit moet zien. Er blijft extra aandacht nodig voor starters en senioren. Door middel van Koopgarant hopen wij starters op weg te helpen en bij nieuwbouw houden wij

woningen zijn in mei 2009 gesloopt. Prins

rekening met senioren.

te Bemmel (12 gelijkvloerse woningen): in de eerste vier maanden

van 2009 zijn de laatste bewoners van het project geherhuisvest. De Bernhardstraat te Angeren (6 seniorenwoningen): in de eerste helft

van 2009 zijn de laatste bewoners van het project geherhuisvest. Eind Voorraadstrategie

augustus/begin september zijn de woningen gesloopt.

Voor onze primaire doelgroep houden wij 95 procent van onze woningen bereikbaar.

MGZ

Bemmel aan de Markt/Assenburg. In 2009 is men bezig geweest

om het ontwerp van de nieuwbouw af te ronden. De nieuwbouw zal Voorraadbeleid

bestaan uit een ondergrondse parkeerkelder, 13 koopwoningen en 27

Het jaar 2009 heeft voornamelijk in het teken gestaan om de besluiten van het strategisch voorraad beleid om te zetten in

huurwoningen. Ook zullen er nieuwe winkels komen waaronder een Hema. Het oude MGZ gebouw moet hiervoor

concrete plannen.

in 2010 plaats gaan maken. De uitplaatsing van de huidige bewoners en de uitwerking tijdelijke logistieke maatregelen worden begin 2010 afgerond.

Eind 2009 heeft Lingewaard Wonen een extern bureau gevraagd om eens kritisch naar het strategisch voorraad beleidsplan te

Centrumplan

Huissen. In dit plan staan 19 huurwoningen aan de Doelenstraat op de nominatielijst om gesloopt te worden. In

kijken. ‘Wij willen onze portefeuillestrategie graag versterken en meer visie op ons woningbezit krijgen, waarbij het marktperspectief

plaats hiervan kunnen bijvoorbeeld meer woningen in gestapelde vorm teruggebouwd worden. Er is overleg met de gemeente

een duidelijke plaats krijgt in onze investeringsbeslissingen’, vervolgt Abraham Luteijn.

en andere partijen om naast de Doelenstraat ruim 4.000 vierkante meter winkelruimte, een parkeerkelder en koopwoningen te

Vragen die daarbij relevant zijn: Waar is over tien jaar veel behoefte aan? Waar zijn te weinig woningen van? Waarvan teveel? Hoe

ontwikkelen.

kunnen wij op waarde gaan sturen? Hoe kunnen wij efficiënt met de middelen omgaan zodat maatschappelijk zoveel mogelijk wordt gepresteerd?

Uitbreidingslocaties

De portefeuillestrategie moet sturend werken voor acquisitie, verkoop en onderhoud en concreet handen en voeten geven aan de

Sportvelden

maatschappelijke ambities. Dat moet bovendien zo efficiënt mogelijk gebeuren. Waardeontwikkeling en risicobeheersing zijn hierbij

Angeren. In dit gebied is er met Bouwfonds Ontwikkeling overleg om hier 15 huurappartementen te ontwikkelen in

turnkey verband. Het plan bevindt zich nog in de initiatieffase.

sleutelbegrippen. Driegaardsestraat

Huissen. Dit betreft de ontwikkeling van een nieuwe wijk met in totaal circa 600 woningen waarvan circa 125

‘Omdat wij ook van plan zijn om een nieuw ondernemingsplan te maken, kunnen wij hieraan uitstekend het nieuwe strategisch

woningen in de sociale sector. Daarnaast zijn er ook algemene voorzieningen gepland. Het plan bevindt zich in de initiatieffase

voorraadbeleidsplan koppelen’, besluit Abraham Luteijn.

waarbij partijen in overleg zijn met de gemeente.

Opgeleverd

Bloemstraat

Ondanks alle organisatorische veranderingen, is het werk gewoon doorgegaan. In 2009 zijn de volgende projecten opgeleverd: 20

Huissen. In deze nieuwbouwwijk komt een woongebouw van 32 huurappartementen. Deze zijn levensloopbestendig

ontworpen zodat deze ook geschikt zijn voor senioren. Dit project bevindt zich in de initiatieffase.

appartementen Merlijn in Doornenburg, waarvan 10 huurappartementen en 10 koopappartementen. Hiervan staan er nog 2 te

koop. Deze sociale huurappartementen worden gerealiseerd in de betaalbare huurklasse tegen een netto huurprijs van € 475 per

Verkoop

maand terwijl de koopappartementen een gemiddeld investeringsbedrag hebben van € 280.000. De reden voor de overschrijding

‘Ondanks de kredietcrisis valt de verkoop van woningen niet tegen’, meldt Monique Verbeek, manager van de afdeling

van de grens van € 200.000 is het gevolg van het feit dat Lingewaard Wonen na jaren weer sociale huurwoningen wenste te

Woondiensten. ‘Wel is het aantal te verkopen woningen in 2009 bijgesteld van 62 naar 40 woningen. En deze doelstelling

realiseren in Doornenburg. Dit was alleen mogelijk in combinatie met koopappartementen.

is gehaald. Gedurende het jaar zijn diverse verkoopbevorderende maatregelen getroffen. Zo zijn er bordbusters geplaatst op

10

appartementen Angrina in Angeren. Deze woningen zijn verdeeld over twee bouwlagen. De woningen op de eerste verdieping

zijn bereikbaar met een lift.

opvallende plaatsen in onze dorpen, hebben wij meegedaan aan de open-huizendag, free publicity gebruikt, meegewerkt aan een artikel in AedesMagazine over Koopgarant en opvallende advertenties geplaatst. Koopgarant blijkt een goed product te zijn en is in de huidige markt een welkome aanvulling. Wij merken wel dat er minder

In uitvoering

doorstroming is en de definitief af te stoten woningen worden lastiger verkocht. Maar door Lokaal Maatwerk toe te passen bij de

In 2009 zijn de volgende projecten in uitvoering genomen:

nieuwbouw in Angeren en Doornenburg, hebben wij doorstroming gekregen in ons te verkopen woningbezit. De verwachting is dat

8

wij voorlopig last blijven houden van de kredietcrisis en dus moeten de verwachtingen niet te hooggespannen zijn. Wel is er een

levensloopbestendige huurwoningen in de Dennen-/Populierenstraat te Huissen;

18

huurappartementen aan de Teselaar te Bemmel.

kleine verbetering ten opzichte van 2009 merkbaar in de markt, wij hopen hier ook van te profiteren’, concludeert Monique Verbeek.

Herstructurering

Streefkwaliteit

In 2009 speelden de volgende herstructureringsprojecten:

‘Bovendien hebben wij verschillende werkzaamheden uitgevoerd om onze woningen op een maatschappelijk aanvaardbaar

Van

kwaliteits- en voorzieningenniveau te brengen’, vervolgt Eric Mientjes. ‘Onze streefkwaliteit is in 2009 niet aangepast. De

Kleefstraat, van Kleefplein, van Gelrestraat te Huissen (75 eengezinswoningen): in 2009 is er niet zoveel gebeurd aan dit

project. Eind 2009 is aan de bewoners gecommuniceerd dat er een nieuwe planning wordt gemaakt. Begin maart 2010 zijn de

werkzaamheden die wij moeten uitvoeren om de streefkwaliteit te halen, is natuurlijk afhankelijk van het soort woning.’

bewoners hierover nader geïnformeerd.

16



17

Lingewaard Wonen hanteert nog steeds dezelfde kwaliteitsnorm. Daar weet Eric Mientjes, hoofd Beheer & Onderhoud alles van. ‘Om die norm te halen hebben wij in 2009 een aantal kwalitatieve verbeteringen aangebracht.’ De

galerijen van vier flats in Bemmel zijn overkapt.

In

68 woningen zijn de groepenkasten elektra aangepast.

Er

is isolerende beglazing aangebracht in 121 woningen.

Er

zijn HR cv-ketels in 185 woningen geplaatst.

Voor een aantal mensen betekende dit wel dat de huurprijs is aangepast. In totaal is er voor € 342.000 uitgegeven aan streefkwaliteit. Milieubeleid De Woonbond, Aedes vereniging van woningcorporaties en de overheid hebben in oktober 2008 hun handtekening gezet onder het Convenant Energiebesparing Corporatiesector. De kern van deze aanpak is om van meer huurders medewerking te krijgen om aan energiebesparende maatregelen mee te werken. Huurders krijgen middels een woonlastenwaarborg de garantie dat op wooncomplexniveau de verlaging van de maandelijkse energiekosten als gevolg van de energiebesparende maatregelen, groter is dan de huurverhoging. Huurders gaan er dus op vooruit, omdat hun woonlasten lager zullen uitvallen. Lingewaard Wonen onderschrijft het Convenant Energiebesparing Corporatiesector. ‘Dat moet worden vertaald in een eigen

Hoofdstuk 4

milieubeleidsplan, waar wij in 2010 mee aan de slag gaan. Vooruitlopend daarop hebben wij uiteraard al het nodige gedaan om

Wonen voor iedereen

energie te besparen. Zo hebben wij HR-ketels geplaatst, isolerende beglazing aangebracht en bij nieuwbouw bekijken wij per project hoe wij invulling kunnen geven aan energiebesparing, bijvoorbeeld door gebruik te maken van zonneboilers en zonnepanelen’, vertelt

Lingewaard Wonen heeft een gedifferentieerd woningbezit. ‘Wij proberen met ons woningaanbod meerdere

Eric Mientjes.

doelgroepen te bedienen. Ons bezit bestaat voor meer dan de helft uit eengezinswoningen in verschillende Planmatig onderhoud

prijsklassen. Wij richten ons hierbij vooral op de klanten die een betaalbare woning nodig hebben’, stelt Monique

‘Planmatig onderhoud wordt jaarlijks aan de hand van de meerjarenonderhoudsbegroting uitgevoerd’, legt Eric Mientjes uit. ‘In deze

Verbeek, manager Woondiensten.

begroting staan de werkzaamheden gepland aan de hand van onderhoudsschema’s. Deze onderhoudsschema’s stellen wij op op basis van de ervaringen die wij in de loop der jaren hebben opgebouwd.’

Het zijn dus de klanten van Lingewaard Wonen die bepalen hoe de woningvoorraad er nu en in de toekomst uitziet.

Onder planmatig onderhoud vallen werkzaamheden met een gemiddelde onderhoudscyclus tussen de vijf en vijfentwintig jaar.

Doelgroepen van beleid

‘Over 2009 hebben wij de gegevens van het planmatig onderhoud en het begroot onderhoud samengevoegd. Begroot onderhoud

Lingewaard Wonen rekent de volgende groepen tot haar klanten:

wil zeggen het planmatig schilderwerk plus de kosten van het benodigde herstelwerk voorafgaand aan het schilderwerk’, legt Eric

mensen

met lagere inkomens;

Mientjes uit.

senioren

die behoefte hebben aan een woning met zorg;

starters

die moeilijk aan een woning kunnen komen;

In 2009 heeft Lingewaard Wonen € 367.500 aan schilderwerk uitgegeven en € 93.500 aan voorafgaande herstelwerkzaamheden.

mensen

die meer hulp nodig hebben bij het wonen, zoals mensen met een beperking, statushouders en dak- en thuislozen;

Er is overschrijding geweest wat betreft het schilderwerk. De kosten bij onderhoud voorafgaand aan schilderwerk en de bij het

huurders

en kopers in het midden- en duurdere segment die de doorstroming kunnen bevorderen.

schilderwerk behorende streefkwaliteit zijn daarentegen lager uitgevallen. Woningbezit In totaal heeft Lingewaard Wonen € 3.581.000 uitgegeven aan planmatig onderhoud (exclusief streefkwaliteit). Dit is een forse daling

‘Om al onze doelgroepen te kunnen bedienen, hebben wij een gedifferentieerd

ten opzichte van de begroting (€ 4.491.000). Een belangrijke oorzaak van dit voordeel is een gunstiger aanbesteding en soberder

woningbezit nodig; of anders gezegd: Lingewaard Wonen heeft woningen voor iedereen’,

uitgevoerde renovaties.

vervolgt Monique Verbeek. ‘Bijna zestig procent van ons woningbezit bestaat uit eengezinswoningen, waarvan een deel levensloopbestendig is en een deel aangepast is

Dagelijks onderhoud

aan de bewoners, bijvoorbeeld voor senioren of mensen met een beperking.’

Het dagelijks onderhoud bij Lingewaard Wonen bestaat uit reparatieverzoeken, liftonderhoud, cv-onderhoud, klein- of

Eind 2008 bestond de woningvoorraad van Lingewaard Wonen uit 3.024 woningen.

huurdersonderhoud, mutatieonderhoud en overig onderhoud. De kosten voor reparatieverzoeken en liftonderhoud geven geen

‘Op 31 december 2009 hadden wij 2.980 woningen. Ons bezit is dus iets

hoge afwijkingen ten opzichte van de begroting. Het mutatie onderhoud is wel fors lager uitgevallen. De oorzaak hiervan is dat wij

afgenomen, maar wij hebben zeker niet stilgezeten. Er zijn in het verslagjaar 46

70 mutaties minder hadden dan begroot. Ook de kwaliteit van de opgeleverde woningen was goed. Wij hebben hier geen extra

woningen verkocht, 18 woningen gesloopt en 20 woningen nieuwgebouwd’, vertelt

onderhoud hoeven plegen om de woningen weer op het kwaliteitspeil van Lingewaard Wonen te brengen. Het cv onderhoud is lager

Monique Verbeek.

dan begroot. Het budget bestaat deels uit contractonderhoud (service en storingen inclusief materiaal en uurloon) en onderhoud wat

18

buiten het contract valt (stroomuitval, blikseminslag). Wij hebben met name geen onderhoud gehad wat buiten het contract valt.

Lingewaard Wonen houdt ook rekening met de portemonnee van haar klanten en daarom

worden de verschillende woningtypen ook in verschillende prijsklassen aangeboden. In de tabel is in een

Lingewaard Wonen heeft in totaal € 850.000 aan dagelijks onderhoud besteed. Dat is € 63.000 minder dan begroot.

oogopslag te zien hoe het bezit is opgebouwd.



19

Goedkoop Betaalbaar

< € 357,37

€ 357,37 € 548,18

Duur

Totaal

%

> € 548,18

Aanbod Hoe weten woningzoekenden dat een woning vrijkomt? ‘Wij zorgen ervoor dat advertenties worden geplaatst van bijna al onze woningen die vrijkomen voor verhuur’, vervolgt Monique Verbeek. ‘Die advertenties staan in het weekblad EntreeMagazine en

Stand per 31 december 2009

Eengezinswoningen

65

1.591

71

1.727

58,0

Gelijkvloerse woningen

160

782

9

951

31,9

Gestapelde woning met trap

194

41

0

235

7,9

Mutaties In 2009 heeft Lingewaard Wonen in totaal hebben 235 mutaties gehad. Dat is iets minder dan vorig jaar. Hiervan zijn 149

0

67

0

67

2,2

419

2.481

80

2.980

100,0

14,0

83,3

2,7

100,0

Aanleunwoningen Totaal %

daarnaast worden de woningen ook via de website www.entree.nu aangeboden. Voor woningzoekenden die geen internet hebben staat in de entree van ons kantoor een computer, waarop het woningaanbod te vinden is.

woningen opnieuw verhuurd. Van deze 149 woningen zijn er 92 via een advertentie aangeboden. De woningen waarmee wij niet adverteren worden direct toegewezen. Dat is bijvoorbeeld het geval als wij huurders bemiddelen bij herstructurering of als mensen noodgedwongen moeten verhuizen omdat hun woning is uitgebrand. Ook de statushouders worden bemiddeld. In 2009 hebben wij

Woonruimteverdeling

57 woningen niet via Entree verhuurd. De reden hiervoor is dat de nieuwbouwwoningen die in 2009 zijn opgeleverd in één advertentie

Hoe zorgt Lingewaard Wonen ervoor dat de woningen eerlijk worden verdeeld? Monique Verbeek: ‘Daarvoor is Lingewaard Wonen

zijn aangeboden. Verder zijn twee aanleunwoningen verhuurd, heeft twee keer woningruil plaatsgevonden, zijn acht woningen aan

aangesloten bij Entree, het woonruimteverdeelsysteem in de Stadsregio. Wij maken bij de toewijzing onderscheid tussen starters

statushouders verhuurd, zijn twee woningen bemiddeld voor ROWO-kandidaten en zijn veertien woningen direct toegewezen aan een

en doorstromers. Bij starters wordt rekening gehouden met de inschrijfdatum en voor doorstromers geldt de datum van vestiging

herstructureringskandidaat. Vier woningen zijn verhuurd aan Sleutelklaar en tien woningen zijn direct toegewezen.

als criterium. De klant kan zelf reageren op de woningadvertenties. De klant met de langste meettijd is de eerste kandidaat voor die woning.’

De mutatiegraad is daarmee in 2009 uitgekomen op 7,8 procent. Dit is lager dan vorig jaar (9,9 procent). De reden hiervoor is dat de doorstroming stagneert, omdat mensen voorzichtiger zijn door de financiële crisis en daardoor geen risico’s aangaan zodat ze

Net als in 2008 heeft Lingewaard Wonen in 2009 statushouders en pardonners gehuisvest. Er zijn zes woningen verhuurd

langer blijven huren.

aan statushouders en twee aan pardonners. Dit was niet conform de taakstelling. De taakstelling voor statushouders was voor Lingewaard Wonen in het verslagjaar eenentwintig personen. Daarvan zijn er dertien gehuisvest. Dit betekent dat er op 1 januari

In de tabel is te zien hoeveel reacties wij op onze woningen kregen en hoeveel woningen werden geweigerd.

2010 een achterstand van acht personen is. De pardonregeling is in 2009 landelijk afgerond. Dit betekent dat de gehele taakstelling is vervallen, ongeacht of deze nu wel of niet

verhuringen

aantal woningen

%

goedkoop

27

betaalbaar

100

is gehaald.

duur Totaal

aantal reacties

%

aantal weigeringen

Weigeringsgraad

18,1%

1.690

25,7%

11

0,41

67,1%

3.989

60,4%

35

0,35

22

14,8%

920

13,9%

5

0,23

149

100,0%

6.599

100,0%

51

0,34

Interview Miranda Brink

Weigeringen

‘Wij zijn nog een beetje zoekende’

In 2009 zijn er meer woningen geweigerd vergeleken met vorig jaar. Het weigeringspercentage bedroeg 34,2, terwijl dat in 2008 op

Administratief medewerker Miranda Brink is een oudgediende bij

worden, maar deze tendens bestaat al langer. Mocht de staat van de woning een reden zijn om te weigeren, dan reageren wij daar

Lingewaard Wonen. Al 28 jaar is zij betrokken bij de financiële

adequaat op door bijvoorbeeld onderdelen in de woning te schilderen wanneer dit verhuurtechnisch noodzakelijk is.’

29,9 uitkwam. Monique Verbeek: Hier is geen specifieke reden voor aan te geven. Wel merken wij dat woningzoekenden kritischer

bedrijfsvoering en gedurende de jaren dat ze werkzaam is, heeft ze al de nodige veranderingen meegemaakt. ‘Maar het afstoten van het

Urgenten

VvE-beheer – we hadden er ruim twintig in beheer – heeft voor mijn

In de Stadsregio wordt gewerkt met een urgentiecommissie. ‘De urgentiecriteria zijn helder’, meldt Monique Verbeek. ‘Iemand is

werk de nodige impact. Voor een aantal complexen waarin zowel huur- als

urgent wanneer hij of zij met spoed een dak boven het hoofd nodig heeft. Uiteraard wordt gekeken naar de zelfredzaamheid van de

koopwoningen zitten, blijf ik dit werk nog wel voor de huurwoningen doen.’

woningzoekende en de mate van verwijdbaarheid. Ieder half jaar wordt gekeken of de criteria nog werkzaam zijn. Vooral naar de hoeveelheid meettijd die iemand nodig heeft om zelf voor een woning in aanmerking te komen via Entree.

Ik houd mij vooral bezig met de afrekening van de servicekosten, vervolgt

Jaarlijks mag 20% van het woningaanbod worden uitgesloten voor urgenten. In 2009 heeft Lingewaard Wonen negen woningen

Miranda Brink. ‘Er is in 2009 een nieuwe clusterindeling gemaakt, die

uitgesloten, dit is 9,8%. Hiermee blijven wij ruim onder de gestelde norm. In totaal zijn 13 woningen aan urgent woningzoekenden

gebaseerd is op woningtype en daardoor klopte de servicekostenmodule niet meer. Die ben ik nu, samen met mijn collega Ellen

verhuurd.

van den Heuvel, opnieuw aan het inrichten. En dat is een hele klus!’ ‘Verder zijn er diverse werkzaamheden herverdeeld tussen de verschillende mensen van de afdeling en we zijn nog een beetje zoekende hoe dat in goede banen moet worden geleid. We zijn veel meer aan het budgetteren met de bijbehorende controle daarop en dat betekent veel extra werk. Maar, volgend jaar hoeven we gelukkig maar één jaarverslag te maken en dat scheelt dan weer’, benadrukt Miranda Brink.

20



21

Hoofdstuk 5

HIP

Prijs naar waar

Hoewel Lingewaard Wonen niet aan huurmatiging doet, is zij wel een Huurtoeslag Informatie Punt (HIP). Via een beveiligde verbinding kunnen gegevens over de huurtoeslag van huurders bij de Belastingdienst Toeslagen worden opgevraagd. ‘Zo kunnen wij de status van de aanvraag Huurtoeslag en de hierbij gebruikte (inkomens)gegevens inzien. Aan de hand hiervan kunnen

‘Het is onze taak ervoor te zorgen dat het woningbezit op een goede manier wordt verhuurd’, stelt Mart Sillessen,

wij onze huurders goed informeren en adviseren. Er wordt door de huurders veel gebruik gemaakt van het HIP’, vertelt Mart

manager Financiële Bedrijfsvoering. ‘De uitdaging voor ons is om de huur betaalbaar te houden voor mensen die wat

Sillessen.

minder te besteden hebben. Dat is de essentie van ons verhuurbeleid.’ Incassobeleid Mag een aantrekkelijke woning dan meer kosten dan een minder aantrekkelijke woning? ‘Wij vinden dat het antwoord daarop “ja”

Het verscherpte incassobeleid werkte ook in 2009 positief. De procedure met snelle aanmaningen, telefoontjes en huisbezoeken

is’, zegt Mart Sillessen. ‘Lingewaard Wonen is een maatschappelijke organisatie die haar publieke doelstelling op ondernemende

heeft er in de meeste gevallen toe geleid dat bewoners alsnog tot betaling zijn overgaan of een betalingsregeling hebben getroffen.

wijze wil invullen. Sinds een aantal jaren werken wij met het differentiëren van streefhuren. Dit is ingezet omdat wij vinden dat

Een enkeling die niet wilde meewerken, heeft alsnog een bezoek van de deurwaarder gekregen. In 2009 zijn door ons 32

een aantrekkelijke woning meer mag kosten dan een minder aantrekkelijke woning. In 2009 is vervolgens een nieuw huurbeleid

huisbezoeken afgelegd.

geïntroduceerd waarin streefhuren nog breder zijn toegepast. Hierin worden de streefhuren aan de hand van de marktwaarde bepaald. In deze waarde komt de populariteit van een woning tot uitdrukking. Een woning waar veel vraag naar is, is een woning die

‘Ons incassobeleid is er uiteraard op gericht om achterstand en huisuitzetting te voorkomen’, verduidelijkt Mart Sillessen. ‘Daarom

voldoet aan de woonbehoefte van een bepaalde doelgroep.

stimuleren wij onze huurders om gebruik te maken van de automatische incassomethode om zo betalingsachterstanden te voorkomen. Per 31 december 2009 maakten 2.434 huurders hiervan gebruik. Dat is ruim 83 procent van al onze huurders.

Huurbeleid

Er waren in 2009 ruim 199 storneringen. In 2008 was dit ruim 300 keer het geval. Wij hebben het aantal storneringen

‘Onze streefhuur varieert tussen 68 en 90 procent van de maximaal redelijke huurprijs’, vertelt Mart Sillessen. ‘Onze gemiddelde

teruggebracht door de datum van incasseren later in de maand te doen. Ook worden er betalingsregelingen aangeboden om de

streefhuur kwam in 2009 uit op 63,87 procent. Dat is aanzienlijk lager dan het landelijke en regionale gemiddelde van 72 procent.

huur via de automatische incasso te kunnen handhaven.’

Daarom hebben wij ons ten doel gesteld om naar een gemiddelde streefhuur van 71 procent toe te gaan.’ Uitzettingen De overheid heeft in 2009 een maximale huursomstijging van 2,5 procent afgekondigd. Datzelfde percentage geldt ook voor de

Helaas lukt het niet altijd om huurachterstand te voorkomen. ‘In 2009 hebben we voor 33 zittende huurders de vordering in

individuele verhoging. Per 1 juli 2009 zijn dan ook alle huren met 2,5 procent verhoogd. ‘Wel hebben wij een uitzondering gemaakt

handen moeten geven van een deurwaarder’, meldt Mart Sillessen. De totale vordering bedroeg op dat moment € 40.100. In het

voor 31 woningen. De bewoners van deze woningen hebben geen huurverhoging gekregen omdat zij inmiddels weten dat de

kalenderjaar 2008 bedroeg dit nog € 24.400.

woningen worden gesloopt of omdat ze verhuurd worden aan Sleutelklaar’, legt Mart Sillessen uit. ‘Verder is er niet gedifferentieerd

Uiteindelijk zijn er in 2009 negen aanzeggingen tot ontruiming geweest. Hiervan zijn er drie daadwerkelijk ontruimd wegens

in de huurverhoging.’

huurachterstand. In 2008 hadden wij tien aanzeggingen tot ontruiming, met drie daadwerkelijke ontruimingen tot gevolg.

De uitgangspunten van het huurbeleid van Lingewaard Wonen zijn verder gelijk aan die van vorig jaar. Lingewaard Wonen wil de

Huurachterstand

komende twee jaar minstens 1.960 huurwoningen bereikbaar houden voor de primaire doelgroep. Maar rekening houdend met de

Op 31 december 2009 bedroeg de totale huurachterstand van zittende bewoners ruim € 47.000 of wel 0,30 procent van de

scheefheid wil Lingewaard Wonen 95 procent van haar woningen bereikbaar houden. Van deze woningen (als ze geschikt zijn voor

jaarhuur. In 2008 bedroeg de totale huurachterstand € 49.000; wat toen op 0,31 procent van de jaarhuur uitkwam.

een- en tweepersoonshuishoudens) zal de huur worden afgetopt tot de eerste huurtoeslaggrens. Als de woningen geschikt zijn voor

De totale huurachterstand van vertrokken bewoners was op 31 december 2009 € 45.600. Ondanks de crisis en dankzij het

drie of meer personen, bedraagt de huur maximaal de tweede huurtoeslaggrens.

stringente incassobeleid is er in 2009 slechts € 6.638 afgeboekt, terwijl in 2008 de afboeking € 7.107 bedroeg.

Bezwaar

Huurderving

Lingewaard Wonen heeft in 2009 geen bezwaarschriften ontvangen tegen de huurverhoging of de afrekening servicekosten.

Het totaalbedrag aan huurderving bedroeg in 2009 € 155.200. Dit is nagenoeg gelijk aan 2008 toen het totaalbedrag € 153.000 was. Wij hebben te maken met leegstand in verband met verkoop, leegstand wegens herstructurering, leegstand van nieuwbouw

Huurtoeslag

omdat er nog geen huurder is gevonden en tot slot nog een post vanwege het feit dat wij onze bewoners na de verhuisdag zeven

Huurders hebben recht op huurtoeslag als zij een te hoge huurprijs moeten betalen in verhouding

dagen vrijstelling van huurbetaling geven.

tot hun inkomen (en andere wettelijke criteria). De huurtoeslag wordt rechtstreeks door de Belastingdienst aan de huurder uitgekeerd. Lingewaard Wonen werkt dus niet met

Huurderving

2009

huurmatiging.

Leegstand ivm verkoop

‘Het aanvragen van huurtoeslag loopt ook rechtstreeks van de huurder naar de Belastingdienst’,

Leegstand ivm herstructurering

legt Mart Sillessen uit. ‘Maar als er iets fout gaat met de huurtoeslag kost het ons veel tijd en

Leegstand van nieuwbouw

5.900

energie om het allemaal weer recht te zetten. Huurders doen in dat geval namelijk vaak een

Huurvrijstelling ivm verhuizing

19.100

103.200 27.000

155.200

beroep op onze medewerkers.’ In 2009 heeft Lingewaard Wonen voor 1.360 adressen gegevens doorgegeven aan de

Van de leegstand i.v.m. verkoop heeft € 31.100 betrekking op woningen die ultimo 2009 nog niet waren verkocht. De leegstand

Belastingsdienst. ‘Hoeveel van deze 1.360 huurders daadwerkelijk huurtoeslag hebben ontvangen

i.v.m. herstructurering komen ten laste van de projecten.

of wat de hoogte van de toeslag was, is bij ons niet bekend. Wij worden daarover niet geïnformeerd’, aldus Mart Sillessen.

22



23

Klanttevredenheidsonderzoek Lingewaard Wonen houdt de vinger aan de pols door één keer in de twee jaar een klanttevredenheidsonderzoek uit te voeren. Dat is in 2008 gedaan door onderzoeksbureau USP Marketing Consultancy. Toen werden 213 huurders telefonisch ondervraagd naar de dienstverlening. In 2009 is geen klanttevredenheidsonderzoek gehouden. ‘Wij zijn dus aan het werk gegaan met de resultaten van het onderzoek uit 2008’, vertelt Monique Verbeek. ‘Uit het rapport bleek bovendien dat onze klanten over het algemeen genomen zeer tevreden waren.’ De aanbevelingen uit het rapport van 2008 zijn uiteraard opgepakt. Lingewaard Wonen gaat de leefbaarheidsprojecten verder professionaliseren. Ook is het ZAV-beleid beter onder de aandacht gebracht; hierover wordt in het bewonersblad Lingewaard Nieuws gecommuniceerd. Zodra het ZAV-beleid is afgerond, worden er ook folders gemaakt om onze bewoners goed te informeren over het gevoerde ZAV-beleid. Via het bewonersblad, EntreeMagazine en de website wordt meer informatie opgenomen over de ontwikkelingen in de wijken en dorpen. Op www.entree.nu is de informatie over woningen die te huur zijn verder uitgebreid. Tot slot was er een aanbeveling om de website te verbeteren. Dit is nog niet gebeurd, maar er wordt wel aandacht aan besteed. Vooruitlopend op de ontwikkeling van een nieuwe website, hebben wij informatie opgenomen over de diverse woonplaatsen. Deze informatie wordt ook gebruikt voor de advertenties in EntreeMagazine. Bewonersenquêtes Hoofdstuk 6

Sinds eind 2008 houdt Lingewaard Wonen bewonersenquêtes onder nieuwe en vertrekkende huurders. Dit levert nuttige informatie

Samen met de klant

op. Van augustus 2008 tot en met juni 2009 zijn 117 huurders vertrokken, waarvan 47 huurders (40 procent) de enquête hebben ingevuld. In genoemde periode waren 104 nieuwe huurders, waarvan 61 huurders (59 procent) hebben meegewerkt aan de enquête. Vertrekkende huurders zijn over het algemeen tevreden over de dienstverlening. Dit wordt gemiddeld beoordeeld met het

Lingewaard Wonen vindt klantgerichtheid belangrijk. ‘Wij proberen daarom onze klanten zo veel als mogelijk te

cijfer 8,1. Er zijn wel nog een aantal aspecten voor verbetering vatbaar, waarvoor in een notitie aanbevelingen zijn gedaan. Ook

betrekken in ons beleid. Het is dus belangrijk om te weten wat de wensen van onze klanten zijn. Daarvoor voeren

nieuwe huurders zijn tevreden over de dienstverlening in het algemeen. Dit wordt gemiddeld beoordeeld met het cijfer 8,2. Ook

wij regelmatig klanttevredenheidsonderzoeken en bewonersenquêtes uit’, steekt Monique Verbeek, manager

hier zijn nog diverse aspecten voor verbetering vatbaar, waarvoor aanbevelingen zijn gedaan. Deze notitie wordt binnenkort in het

Woondiensten van wal.

managementteam besproken.

Om erachter te komen wat de klanten van Lingewaard Wonen willen is communicatie met hen belangrijk. ‘Het is natuurlijk lastig

Projectgroepen

om met alle individuele klanten apart te praten’, vervolgt Monique Verbeek. ‘Daarom doen wij dat via de huurdersorganisatie

Op het moment dat Lingewaard Wonen een herstructureringsproject start, wordt een speciale projectgroep samengesteld.

Stichting Bewonersraad Lingewaard. Deze organisatie vertegenwoordigt onze huurders. Wij betrekken hen bij de ontwikkeling van

Zo’n projectgroep bestaat uit een aantal bewoners die direct bij het project betrokken zijn, een lid van de Stichting Bewonersraad

onze producten en diensten. Bij specifieke projecten, bijvoorbeeld bij herstructurering, wordt de inspraak geregeld via speciale

Lingewaard en een medewerker van de afdeling Woondiensten. In 2009 zijn geen nieuwe projectengroepen opgericht.

projectgroepen waarin de bewoners door een door hen gekozen afvaardiging worden vertegenwoordigd. Communicatie Stichting Bewonersraad Lingewaard

Het bewonersblad Lingewaard Nieuws verschijnt twee keer per jaar (in april en in december). Het blad staat ook op de website.

Er is een samenwerkingsovereenkomst tussen Bewonersraad Lingewaard en Lingewaard Wonen. Hierin staan alle rechten en

De belangrijkste onderwerpen die in 2009 aan de orde kwamen, waren:

plichten, inclusief de onderwerpen voor advies omschreven. Na de fusie zal de samenwerkingsovereenkomst opnieuw worden

Een

bekeken.

Informatie

In 2009 is regelmatig overleg gevoerd met de Stichting Bewonersraad Lingewaard.

Het

De onderwerpen die ter sprake kwamen, zijn:

Een

huurbeleid;

De

projecten;

Een

fusie;

Uitslagen

begroting

Informatie

van de Bewonersraad Lingewaard;

EPA-labeling; onderhouds-

interview met een koper die gebruikt heeft gemaakt van de Koopgarantregeling;

nieuwe oproep om leefbaarheidsprojecten in te dienen;

nieuwe Informatiemap; interview met een bewoner en begeleider van Stichting De Driestroom;

Stand

en nieuwbouwbeleid.

over het huurbeleid en de huurtoeslag;

Energielabel;

van het klanttevredenheidsonderzoek en de bewonersenquêtes 2008; over aanpassingen van de Wet maatschappelijke ondersteuning;

van zaken van diverse projecten;

Brandpreventie; Bewonersraad

Over het te voeren huurbeleid is formeel geen overeenstemming bereikt met de Stichting Bewonersraad Lingewaard. De

Een

bewonersraad heeft niet ingestemd met het nieuwe percentage en met het nieuwe streefhurenbeleid. Lingewaard Wonen heeft

Stichting

aangegeven bij haar standpunten te blijven.

VvE

Lingewaard houdt kantoor in Angeren;

korte terugblik en vooral vooruit kijken met Sije Holwerda; Leergeld;

beheer.

Verder heeft Lingewaard Wonen een presentatie gegeven van de plannen voor 2010, de projecten, de begroting en de benodigde investeringen. Daarnaast is er periodiek overleg geweest met de directeur-bestuurder.

24



25

Kopen Huurders die graag een woning willen kopen, kunnen ook bij Lingewaard Wonen terecht. In 2009 zijn in totaal zesenveertig woningen verkocht; vijftien aan zittende huurders, eenendertig bij mutatie. Lingewaard Wonen kent drie koopvormen. Wij bieden de woningen ‘gewoon’ te koop aan, middels de Koopgarantregeling of middels de Koopcomfortregeling. ‘Gewone’ verkoop wil zeggen dat de woningen definitief verkocht worden. In 2009 zijn eenentwintig woningen ‘gewoon’ verkocht. Met Koopgarant koopt een bewoner de woning met korting op de taxatiewaarde. Als de bewoner de woning weer wil verkopen, koopt Lingewaard Wonen de woning terug. Met de verkoper deelt Lingewaard Wonen de waardeontwikkeling van de woning. Met Koopcomfort koopt een bewoner de woning tegen de taxatiewaarde. Wil de bewoner de woning weer kwijt, dan koopt Lingewaard Wonen de woning terug. De waardeontwikkeling komt volledig ten goede of ten laste van de verkoper. In 2009 zijn vijfentwintig woningen via Koopgarant

Hoofdstuk 7

verkocht.

Samen maak je het leefbaar

Huren Verhuren blijft uiteraard de ‘core business’ van Lingewaard Wonen. Nieuwe huurders ontvangen als ‘cadeautje’ bij het ondertekenen

De verhouding tussen bewoners en de woningcorporatie is de afgelopen jaren flink in ontwikkeling.

van de huurovereenkomst een spaarlampenset en verfpakket. In verband met de fusie zijn deze spaarlampensets eind 2009

‘Woningcorporaties moeten beter luisteren naar hun bewoners.’ stelt Monique Verbeek, manager Woondiensten dan

weggegeven onder alle huurders en overige contacten.

ook. ‘Wij willen immers naast mensen in wijken en buurten staan om in samenwerking met hen aan leefbaarheid te werken. Zij kunnen ideeën aandragen voor leefbaarheidsprojecten.’

Klachtencommissie Lingewaard Wonen is aangesloten bij de Klachtencommissie woningcorporaties. Deze commissie beoordeelt klachten die over ons

Leefbaarheid staat bij Lingewaard Wonen hoog in het vaandel. Met het begrip leefbaarheid wordt de aantrekkelijkheid of

binnenkomen. De beoordeling gaat over hoe wij hebben gehandeld; de Klachtencommissie oordeelt niet over de huurverhoging of

geschiktheid om in een gebied te wonen bedoeld. Dit wordt door verschillende factoren bepaald. Er moeten bijvoorbeeld voldoende

woningtoewijzing. Daarvoor kunnen bewoners terecht bij de Huurcommissie respectievelijk Klachtencommissie stadsregio Arnhem-

voorzieningen zijn, zoals winkels, scholen en openbaar vervoer. De buurt moet goed verlicht en veilig zijn. Ook de kwaliteit van

Nijmegen.

groenvoorzieningen en openbare gebouwen spelen een belangrijke rol in een prettige leefomgeving. Lingewaard Wonen wil bijdragen aan een goed voorzieningenniveau en aan verbeterde en aantrekkelijke wijken. Door te luisteren en te kijken naar wat er

‘In 2009 zijn er helemaal geen klachten binnengekomen over Lingewaard Wonen’, besluit Monique Verbeek tevreden. ‘Wel speelde

speelt in diverse wijken gaan wij in op de behoeften die er zijn. De rol die wij daarin vervullen is faciliterend. Voor de wijken waar

er nog een zaak uit 2008 over ons Sociaal Plan, maar deze klacht is ongegrond verklaard.’

veel huurwoningen staan, stellen we leefbaarheidplannen op waarin de woonomgeving wordt betrokken. Leefbaarheidsprojecten Om leefbaarheidsproblemen aan te pakken heeft Lingewaard Wonen, samen met de gemeente, een leefbaarheidspot in het leven geroepen. Verder zijn de overleggen met de gebiedsagenten gecontinueerd en nemen wij nog deel aan de Hometeams, de Stuurgroep en het Armoedeplatform. In 2008 is de gemeente gestart met bijeenkomsten om een soort netwerkoverleg te starten.

Interview Hetty van Alst

Dit heeft in 2009 gestalte gekregen. In december 2009 is formeel het OGGZ-netwerkoverleg binnen de gemeente Lingewaard van

‘Er is voor mij veel veranderd’

start gegaan waaraan Lingewaard Wonen ook deelneemt.

Hetty van Alst vormt samen met haar collega’s Petra

Tot nu is de deelname vooral bedoeld om laagdrempelig te zijn en elkaar te leren kennen. Dit heeft effect; de wijkplatforms en

Verhagen, Clara Peters en Angélique Antonissen de afdeling

de diverse organisaties weten ons te vinden wanneer dit nodig is. Op onze oproep voor de leefbaarheid heeft ook een aantal

Klantenservice. Hetty werkt al bijna twintig jaar voor Lingewaard

wijkplatforms een verzoek voor een bijdrage ingediend.

Wonen. ‘Toen ik hier begon was het nog een kleine corporatie en was de functie van secretaresse/receptioniste veelzijdig. Je was de vraagbaak van

Net zoals vorig jaar is in het bewonersblad Lingewaard Nieuws een oproep gedaan aan alle bewoners om een plan in te dienen om

het bedrijf. Na de eerste fusie in 2000 veranderde er veel, maar sinds juni

de leefbaarheid in de wijk, straat of buurt te verbeteren. Er was € 10.000 beschikbaar om leuke ideeën in een complex, wijk of

2009 zijn wij bij de afdeling Woondiensten gekomen. Er is daardoor veel

straat te realiseren. Lingewaard Wonen heeft vijf plannen binnen gekregen en vervolgens een keuze moeten maken welke plannen

veranderd. En dat was wel even wennen in het begin.’

uitgevoerd konden worden. Dat waren:

Hetty van Alst was voorheen wel het eerste aanspreekpunt, maar sluisde de

Vanuit

het wijkplatform Bemmel-Oost is een plan ingediend om één van de twee wadi’s in de wijk Essenpas te gaan gebruiken

meeste vragen vervolgens aan haar collega’s van andere afdelingen door. ‘Nu gaan we als afdeling Klantensevice veel dieper

als een centrale plaats voor activiteiten in de wijk. De centrale plaats houdt in: een aangekleed trapveldje, in de winter een grote

op de vragen van woningzoekenden of huurders in en geef je zelf ook adviezen. Dat maakt het werk veel interessanter. Ook de

ijsbaan met mogelijkheden voor avondgebruik en een centrale plek voor buurtevenementen. De wadi heeft zowel voor huurders

werkzaamheden die dit met zich meebrengen spreken Hetty erg aan.’

als overige bewoners van de wijk én de omgeving een sociale functie.

Om de klanten van Lingewaard Wonen en Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn goed van dienst te kunnen zijn, hebben Hetty

Twee

lichtmasten op het plein aan de Slangenburgstraat (Doornenburg). De verlichting op het openbare plein aan de

en haar collega’s een cursus gevolgd en komend jaar staat er nog een vervolgcursus op de rol. ‘Deze begeleiding komt op een

Slangenburgstraat werd door bewoners als onvoldoende ervaren. De woningen aan het plein zijn eigendom van Lingewaard

goed moment, zeker als wij straks ook de urgentieaanvragen gaan behandelen. Wij moeten onze klanten goed kunnen helpen.’

Wonen. Daarom heeft het wijkplatform Doornenburg aan Lingewaard Wonen gevraagd bij te dragen aan de kosten voor het aanbrengen van twee extra lichtpunten (de overige kosten worden betaald door de gemeente Lingewaard).

26



27

Antislip-strook

op betonnen trap in complex Maartenshof te Doornenburg. In dit seniorencomplex wordt ondanks de aanwezigheid

van een lift regelmatig de trap gebruikt. Om de veiligheid van de huurders te bevorderen heeft Lingewaard Wonen besloten om positief te reageren op het verzoek van de bewonerscommissie om antislipstroken op de betonnen trap aan te brengen. Bankje

bij de ingang van het seniorencomplex de Burgerhof in Bemmel. De bewoners van dit wooncomplex wachten vaak bij de

ingang op vervoer. Er was behoefte aan een bankje, zodat men rustig kon zitten wachten. Lingewaard Wonen heeft de kosten op zich genomen en de bewoners maken inmiddels gebruik van het nieuwe bankje. Beheerplannen Lingewaard Wonen is ook nog steeds actief op het gebied van beheerplannen. Beheerplannen zijn er voor wijken, straten of complexen waar de leefbaarheid extra aandacht behoeft. Bij het opstellen van de plannen maken wij gebruik van informatie die wij krijgen uit gesprekken met de Bewonersraad Lingewaard en complexcommissies, uit eigen waarneming en uit statistische gegevens. Vanuit de leefbaarheidspot die wij samen met de gemeente hebben, zijn de volgende plannen uitgevoerd: herinrichting

speelterrein Holthuizerdreef te Huissen;

herinrichting

schoolterrein (met speelplaats) Mariaschool in Angeren;

realiseren aanleg

van een sport- en trimbaan in de Zilverkamp in Huissen;

van een ecologische speeltuin in De Ward in Bemmel.

In totaal is er vanuit de leefbaarheidspot met de gemeente € 63.500 aan leefbaarheidsprojecten besteed. Lingewaard Wonen heeft op eigen initiatief de achterpadverlichting en de realisering van een daktuin in complex De Beeringen in Bemmel (gerealiseerd vanuit de leefbaarheidsoproep in Lingewaard Nieuws) voor haar rekening genomen. Samenwerking Samen bereik je meer. Met onderstaande partners werkt Lingewaard Wonen aan het verbeteren van de samenwerking op het gebied van wonen, zorg en welzijn: Gemeente Zorg-

Lingewaard

en welzijnsinstelling De Driestroom

Zorgcentra

Betuweland

Philadelphia

Hoofdstuk 8

RIBW

Wonen, zorg en welzijn: een goede combinatie

J.P. De

(Regionale Instelling Beschermende Woonvormen)

van den Bent stichting

Karmel

Energielabels voor woningen Het gespecialiseerde bedrijf Cycle Systems Projects heeft ons hele bezit in kaart gebracht en daarover energieprestatie-adviezen

De combinatie van wonen, zorg en welzijn is een logische. Steeds vaker werken corporaties en zorgen

gegeven. Op basis daarvan zijn de labels toegekend. Inmiddels zijn alle woningen van een label voorzien. Gemiddeld scoren onze

welzijnsinstellingen samen om het mensen mogelijk te maken zo lang mogelijk zelfstandig te wonen. ‘Maar wij

woningen het label C. Hiermee zitten wij boven het landelijk gemiddelde; dat komt uit op label D.

richten onze aandacht niet alleen op ouderen, ook jongeren, gezinnen, alleenstaanden, tweepersoonshuishoudens, statushouders en mensen met een beperking kunnen bij ons terecht.’ Ook over dit prestatieveld weet Monique

Woonfraude

Verbeek het nodige te vertellen.

‘In 2009 zijn geen echte gevallen van woonfraude boven tafel gekomen. Wel vermoeden wij een aantal zaken, maar wij hebben geen concreet bewijs. Deze zaken houden wij in de gaten’, meldt Monique Verbeek.

‘Naast onze kerntaak, hebben wij de combinatie wonen, zorg en welzijn ook op onze agenda staan. Wij zijn immers naast bouwer en beheerder van een kwalitatief goede en betaalbare huurwoning, ook maatschappelijk ondernemer. Om ook de zogenaamde

Overlast

bijzondere doelgroepen goed te kunnen bedienen, zoeken wij naar samenwerking met collega-corporaties en de zorgen

In 2009 zijn er 52 gevallen van overlast geweest. Problemen lopen uiteen van overlast door muziek, huisdieren, burenruzies tot

welzijnspartijen die in deze regio werkzaam zijn’, meldt Monique Verbeek.

tuinoverlast. De aanpak is afhankelijk van de klacht, maar over het algemeen proberen wij de veroorzaker en de klager bij elkaar te brengen en afspraken te maken. Er zijn geen uitzettingen geweest wegens overlast.

Lingewaard Wonen heeft contact met diverse instanties. Dat contact kan ontstaan omdat Lingewaard Wonen wordt benaderd. Maar het omgekeerde gebeurt natuurlijk ook. Zo hebben wij de J.P. van den Bentstichting gevraagd of zij interesse hebben om samen met

28

Tweede-kansbeleid

ons een nieuwbouwcomplex in Angeren te ontwikkelen. En wij zijn in overleg met de Driestroom en Zorgcentra Betuweland over de

In 2009 is het besluit genomen dat het niet noodzakelijk is om het tweede-kansbeleid vast te leggen in een convenant met de

realisatie van het woonzorgcomplex Loovelden in Huissen. Daarnaast hebben wij met de RIBW gekeken of wij iets voor hen kunnen

gemeente en zorginstellingen. ’Per geval wordt er maatwerk geleverd’, besluit Monique Verbeek.

betekenen in Huissen. Tot nu toe heeft dit nog niet tot een concreet project geleid.



29

Hoofdstuk 9

Vergrijzing Lingewaard Wonen houdt er in haar beleid rekening mee dat de komende jaren de vergrijzing alleen maar zal toenemen. Daarom zal het nieuwbouwaanbod voor minimaal 75 procent levensloopbestendig zijn. Dit is vastgelegd in het ondernemingsplan en het strategisch voorraadbeleidsplan. Voor ouderen wordt het dus steeds makkelijker om te kiezen voor langer zelfstandig wonen.

Een solide financiële basis

In 2009 zijn twee nieuwbouwcomplexen opgeleverd voor ouderen; tien appartementen voor senioren in Angeren (Angrina) en tien appartementen voor senioren in Doornenburg (Merlijn).

Financiële continuïteit is voor Lingewaard Wonen van primair belang. Alleen dan kunnen doelstellingen en

Voor de bestaande voorraad wordt een opplusbeleid ontwikkeld. Maar dit heeft, gezien de vele actiepunten die op de agenda staan,

ambities worden waargemaakt. ‘Het financiële beleid

momenteel niet de hoogste prioriteit. In het opplusbeleid willen wij uitwerken wat wij aan welke bewoners kunnen aanbieden om

is er op gericht de continuïteit te waarborgen’, stelt

langer zelfstandig te blijven wonen. Wij denken hierbij vooralsnog aan het aanbieden van een keuzepakket. De een heeft namelijk

Abraham Luteijn, Bestuursadviseur-business controller

behoefte aan een beugel en een ander zou geholpen zijn met een hellingplaat naar de woning toe.

a.i., dan ook. ‘Tegelijkertijd wil Lingewaard Wonen haar vermogen optimaal inzetten. De beschikbare middelen

Bijzondere doelgroepen

worden primair gebruikt om de sociale doelstelling te

Het huisvesten van bijzondere doelgroepen neemt Lingewaard Wonen nog steeds zeer serieus. ‘Wij helpen graag mee met het

realiseren.’

ontwikkelen van bijzondere woonvormen’, aldus Monique Verbeek. Lingewaard Wonen heeft als maatschappelijke onderneming Mensen met een beperking

baat bij financiële continuïteit om haar maatschappelijke

In 2008 heeft Lingewaard Wonen intensief samengewerkt met de zorgen welzijnsinstellingen J.P. van den Bentstichting, De

opgaven niet alleen vandaag, maar ook morgen te

Driestroom en Zorgcentra Betuweland. Deze samenwerking is in 2009 voortgezet. Er zijn echter geen nieuwe projecten in 2009

realiseren. Uitgangspunt voor het borgen van de financiële continuïteit is naast een positief boekhoudkundig resultaat,

gerealiseerd.

een positieve operationele- en (des)investeringskasstroom. ‘Het jaarresultaat wordt sterkt beïnvloed door het moment waarop het boekhoudkundig bepaalde resultaat wordt verantwoord’, licht Abraham Luteijn verder toe. Het huidige vermogen van Lingewaard

Statushouders

Wonen is opgebouwd uit boekhoudkundig behaalde jaarresultaten uit het verleden. ‘Dit is een beperkte indicator voor het borgen

De bestaande afspraken voor het huisvesten van statushouders is dat Lingewaard Wonen 75 procent voor haar rekening neemt en

van de financiële continuïteit’, vervolgt Abraham Luteijn. ‘De financiële continuïteit van een woningcorporatie wordt voor een

collega-corporatie Woonstichting Gendt 25 procent. In 2009 heeft Lingewaard Wonen zes woningen aan statushouders verhuurd.

belangrijk deel bepaald door de mogelijkheid om uit de operationele kasstroom de financieringslasten, onderhoud en bedrijfslasten

Dit was niet conform de taakstelling. De taakstelling voor statushouders was voor Lingewaard Wonen in het verslagjaar eenentwintig

te kunnen betalen. Naast een positieve operationele kasstroom dienen de verkoopopbrengsten de niet financierbare investeringen in

personen. Daarvan zijn er dertien gehuisvest. Dit betekent dat er op 1 januari 2010 een achterstand van acht personen is.

nieuwbouw af te dekken.’ Door onder andere de negatieve resultaten bij Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn over het boekjaar 2007 en 2008 was het eigen

Pardonners

vermogen van deze corporatie per 31-12-2008 gereduceerd tot € 1,8 miljoen. Voor de geplande investeringen en de noodzakelijke

Ook voor het huisvesten van pardonners geldt een verdeling van 75 procent voor Lingewaard Wonen en 25 procent voor

risicobuffers was de omvang van dit eigen vermogen onvoldoende. Om voldoende leningen aan te kunnen trekken was collegiale

Woonstichting Gendt. Eind 2009 heeft Lingewaard Wonen twee pardonners aan onderdak geholpen.

financiering noodzakelijk. Uiteindelijk bleek deze collegiale ondersteuning een van de belangrijkste fundamenten te zijn voor de fusie tussen Lingewaard Wonen en Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn.

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) In 2008 is een Wmo-convenant gesloten tussen de gemeente Lingewaard en Lingewaard Wonen. Hierin staan duidelijke afspraken

De randvoorwaarden waaraan het financiële beleid in 2009 moest voldoen zijn:

over de samenwerking en het elkaar informeren op het gebied van de Wmo. De gemaakte afspraken worden over en weer nagekomen. Een van de afspraken gaat over een snellere doorlooptijd voor het aanbrengen van woningaanpassingen zodat huurders eerder beschikken over de noodzakelijke voorziening. Begin 2010 wordt het convenant geëvalueerd en indien nodig aangepast.

De

ontwikkeling van vermogen moet voldoen aan de eisen zoals gesteld door het Centraal Fonds Volkshuisvesting en het

Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Investeringen

Samenwerking

Op

In 2008 is Lingewaard Wonen toegetreden tot de KR8-corporaties. Een van de speerpunten van KR8 is de Keten van Kansen. Hierin staat de koppeling van de zorgvraag aan huisvesting centraal, waardoor diversen initiatieven voor diverse doelgroepen worden

bepaald. Daarnaast wordt ook de impact voor de borgbaarheid getoetst. Individuele investeringen mogen op totaalniveau van de corporatie geen negatieve effecten hebben op het weerstandsvermogen, de borgbaarheid en dergelijke. In

ontwikkeld.

dienen op investeringsniveau te voldoen aan de rendementseisen die vooraf zijn gedefinieerd.

niveau van de corporatie dient het effect van investeringen op vermogen, resultaat en operationele kasstromen te worden

de beoordeling van investeringsbesluiten wordt ook rekening gehouden met negatievere scenario’s, zodat ook in slechtere

economische situaties geen concessies aan vermogen, kasstromen en borgbaarheid worden gedaan. Een

adequaat en up-to-date strategisch voorraadbeleid is gezien de beperkte woningvoorraad van belang om het rendement van

de totale portfolio op peil te houden. Als onderdeel van het financiële beleid is de meerjarenprognose voor 2010 tot en met 2018 opgesteld. Jaarresultaat De financiële positie van Lingewaard Wonen is gezond en verbeterd ten opzichte van vorig jaar. Met een eigen vermogen van ruim € 22 miljoen en een positief resultaat van € 4,9 miljoen is het jaar 2009 positief afgesloten.

30



31

Ontwikkelingen 2010 en verder

Bij het maken van bovenstaande prognoses zijn de parameters geactualiseerd op basis van recente informatie. Mede als gevolg van

Op 1 januari 2010 was de fusie met Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn een feit. Vanaf deze datum worden de

de kredietcrisis zijn alle parameters fors naar beneden bijgesteld in vergelijking met vorige begrotingen.

toekomstperspectieven en vermogensontwikkelingen vanuit een gezamenlijk perspectief beoordeeld. De vermogenspositie en het solvabiliteitspercentage worden opgesteld vanuit de samengevoegde balans. De hoogte van het solvabiliteitspercentage,

‘Vooral de onderdelen marktwaardeontwikkeling en verkopen vormen belangrijke risico’s als het gaat om de realisatie van de in de

zoals vermeld in de begroting 2010, blijft de komende jaren op een redelijk stabiel niveau en ruim boven de intern gehanteerde

begroting benoemde doelstellingen’, constateert Abraham Luteijn. ‘De in de begroting benoemde verkopen dienen onder andere

solvabiliteitseis van minimaal 10 procent.

ter financiering van de nieuwbouwprojecten. En als de verkopen in de toekomst tegenvallen, zal dit impact hebben op het volume leningen en de operationele kasstromen na betaling van rentelasten.’ Vooralsnog laten de prognoses zien dat er voldoende ruimte is

Eigen vermogen (* € 1000)

2010

2011

2012

2013

2014

17.108

21.745

18.762

19.506

27.065

Balanstotaal (* € 1.000)

133.354

147.551

154.346

159.998

167.316

Solvabiliteitspercentage

12,8%

14,7%

12,2%

12,2%

16,2%

om extern te financieren, zonder daardoor de operationele kasstromen na rentebetalingen in het negatieve te laten zakken.

2010

2011

2012

2013

2014

Treasurybeleid ‘Het is belangrijk dat wij altijd over voldoende liquide middelen beschikken om aan verplichtingen te voldoen’, vervolgt Abraham Luteijn. ‘Wij streven dan ook naar een financiële structuur die sterk genoeg is om de continuïteit te waarborgen.’ Interview André van Elzakker

De primaire taak van treasury is het beheersen van financiële posities die voortvloeien uit de normale bedrijfsvoering. De

‘Je moet met mensen om kunnen gaan’

belangrijkste doelstellingen hierbij zijn: Het

waarborgen van een blijvende toegang tot de vermogensmarkt.

Onderhoudsmedewerker André van Elzakker is nog maar een jaar in dienst

Het

beheersen van de financiële risico’s.

bij Lingewaard Wonen. Voordat hij bij Lingewaard Wonen kwam werken, was

Het

realiseren van zo laag mogelijke kosten.

hij in dienst bij een aannemer. ‘Daar werkte ik aan allerlei projecten door heel

Het

zekerstellen van voldoende liquiditeit.

Nederland en had eigenlijk weinig met mensen te maken. Dat was dan ook de voornaamste reden om voor Lingewaard Wonen te kiezen. Het zijn de omgang

Lingewaard Wonen heeft in oktober 2009 bij de ABN AMRO voor een bedrag van € 2,5 miljoen een depositorekening afgesloten.

met mensen en de sociale aspecten die daarmee te maken hebben die mij

Het saldo van deze rekening is vrij opneembaar en de rentevergoeding is voor een volledig kwartaal maximaal 3 procent.

aanspreken. Ik heb mijn draai hier helemaal gevonden.’

Daarnaast is een bedrag van € 2,5 miljoen gestort op de Rabobank bedrijfsdepositorekening, eveneens vrij opneembaar met een saldoafhankelijke rentevergoeding.

André van Elzakker en zijn collega Pieter Nielen worden ingezet voor het oplossen van klachten en bij het mutatieonderhoud. André werkt in principe in

Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw staat borg voor 93,2 procent van onze totale leningenportefeuille met een garantie voor

de gemeente Lingewaard en Pieter is in Millingen aan de Rijn te vinden. ‘Maar’,

achtervang door de gemeente Lingewaard. Voor de overige 6,8 procent van de leningenportefeuille staat de gemeente Lingewaard

vertelt André, ‘als het nodig is kunnen we elkaar vervangen en Pieter is sowieso

borg.

twee dagen per week hier bij Lingewaard Wonen vanwege de hoeveelheid werk. Kredietcrisis Omdat André nog niet zo lang bij Lingewaard Wonen werkt, heeft hij niet zo veel van alle organisatorische veranderingen

‘Ondanks dat het ergste van de kredietcrisis voorbij lijkt en de eerste positieve geluiden worden gesignaleerd, baart de huidige

gemerkt. ‘Ik vind het prettig om in de regio te werken en bij de mensen thuis over de vloer te komen. Je moet wel met allerlei

economische situatie ons nog steeds zorgen’, verklaart Abraham Luteijn. ‘Allereerst is er het perspectief van de koopkracht. De

verschillende soorten mensen om kunnen gaan. Maar dat maakt het werk juist afwisselend’, besluit André.

recessie zal in zekere mate verdere gevolgen hebben voor onze primaire doelgroep. Dit kan voor Lingewaard Wonen zowel gevolgen hebben voor de huurachterstanden als voor de verwachte verkopen.’

32



33

Vennootschapsbelasting

Hoofdstuk 10

De invoering van de integrale belastingplicht per 1 januari 2008

Governance structuur

heeft tot gevolg dat er over 2009 per saldo een bedrag van € 2.259.807 ten gunste van het resultaat is gebracht. Dit bedrag is samengesteld uit een last van te betalen vennootschapsbelasting

Afgeleid van de code Tabaksblat, aangevuld met specifieke kenmerken van de sector zijn voor de sector op het terrein

van € 664.967,- en een mutatie in de latente belastingen van

van Corporate Governance Best Practices ontwikkeld. De Governance code is met ingang van 1 januari 2007 van

€ 2.924.774,-

kracht. Vanuit de code wordt van corporaties gevraagd om transparant te handelen en zich dienovereenkomstig te verantwoorden. Over de toepassing van de code wordt de corporatie geacht verslag te doen en volgens het principe

Verbindingen

‘pas toe of leg uit’ aan te geven om welke reden van de code wordt afgeweken.

Binnen de grenzen van het BBSH werkt Lingewaard Wonen ook commercieel. Om risico’s te spreiden zijn wij de volgende

Naleving van de Governance Code

verbindingen aangegaan.

In dit verslag geven wij aan hoe de GovernanceCode Woningcorporaties door Lingewaard Wonen wordt nageleefd. Lingewaard Wonen onderschrijft hiermede de wenselijkheid van transparantie in bestuur en toezicht en het afleggen van verantwoording

Lingewaard Bouw BV: een volle dochter (100 procent), die zich

daarover aan haar stakeholders.

voornamelijk richt op projectontwikkeling van koopwoningen.

Lingewaard Wonen onderschrijft dat de code een goed instrument is voor het afleggen van verantwoording in het jaarverslag.

Lingewaard Wonen heeft zich tegenover het Garantie

Daarnaast heeft de corporatie een eigen gedragscode en integriteitcode geformuleerd in “Rollen en Regels”. In 2010 wordt dit

Instituut Woningbouw (GIW), Woningborg BV en Stichting

reglement in verband met de fusie geactualiseerd.

Waarborgfonds Koopwoningen (SWK) onherroepelijk en onvoorwaardelijk borg gesteld. Dit tot zekerheid van de betalingen van al hetgeen het GIW, Woningborg BV en SWK van Lingewaard Bouw BV te vorderen mochten hebben.

Bestuur De directeur bestuurder is belast met het besturen van de wooncorporatie, hetgeen onder meer inhoudt dat hij verantwoordelijk is voor de realisatie van de doelstellingen van de wooncorporatie, de strategie, de financiering en het beleid en de daaruit

Ontwikkelingsmaatschappij Bemmel CV: Lingewaard Bouw BV neemt voor 25 procent deel in Ontwikkelingsmaatschappij Bemmel

voortvloeiende resultatenontwikkeling en het beleid ten aanzien van deelnemingen van de wooncorporatie.

CV. De hoofdactiviteit van deze vennootschap is het grondbeheer van Vinex-locaties in Bemmel.

De directeur bestuurder legt hierover verantwoording af aan de Raad van Commissarissen. Het bestuur richt zich bij de vervulling

De samenwerkingspartners, alle met een aandeel van 25 procent, in deze vennootschap zijn:

van zijn taak naar het belang van de wooncorporatie in het licht van haar volkshuisvestelijke en maatschappelijke doelstelling.

AM

Tevens verschaft het bestuur aan de raad tijdig alle informatie die nodig is voor het uitoefenen van de taak van de Raad van

Wonen BV

Plegt-Vos

Projecten BV

Weghorst

Woningbouw BV

Commissarissen.

De verwachting is dat de werkzaamheden in 2010 worden afgerond waarna de CV kan worden ontbonden.

Het bestuur is verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante weten regelgeving, het beheersen van de risico’s verbonden aan de activiteiten van de wooncorporatie. Het bestuur rapporteert hierover en bespreekt de interne risicobeheersings- en

Bemmel Beheer BV: Lingewaard Bouw BV neemt voor 25 procent deel in Bemmel Beheer BV. Dit is een beherende vennoot binnen

controlesystemen met de Raad van Commissarissen.

Ontwikkelingsmaatschappij Bemmel CV. Binnen deze vennootschap vinden geen bedrijfsactiviteiten plaats. De huidige directeur bestuurder is benoemd voor onbepaalde tijd. Lingewaard Wonen hecht groot belang aan de continuïteit Lingewaard Beheer BV: Lingewaard Beheer BV is een 100 procent dochter van Lingewaard Bouw BV. Zij verricht activiteiten op

van de bestuurder en heeft derhalve best-practice bepaling II.2.1., inhoudende een benoeming voor een periode van 4 jaar,

het gebied van beheer en onderhoud van scholen en appartementencomplexen voor Verenigingen van Eigenaren. De beheer- en

niet overgenomen. De taak en werkwijze van het bestuur en overige bepalingen aangaande het bestuur zijn vastgelegd in een

onderhoudswerkzaamheden worden uitgevoerd door medewerkers van Lingewaard Wonen. Deze kosten worden door middel van

Bestuursstatuut.

facturering doorbelast. Daarnaast is er een direct belang in VOF Lingewaard Wonen/U-Projecten. Deze onderneming is voor 60 procent eigendom van Lingewaard Beheer BV. Binnen de vennootschap is Lingewaard Wonen hoofdelijk aansprakelijk voor de aangegane (financiële) verplichtingen. Ook is er een direct belang in VOF MGZ. Deze onderneming is voor 50 procent eigendom van Lingewaard Beheer. Bij de activiteiten van deze deelnemingen zijn voornamelijk medewerkers van Lingewaard Wonen betrokken. Toezicht op de werkzaamheden wordt verricht door de Raad van Commissarissen.

34



35

Het beleid van Lingewaard Wonen is dat elke vorm en schijn van belangenverstrengeling tussen de wooncorporatie en de

De hoofdlijnen van het Remuneratierapport is als onderdeel van het Verslag van de Raad van Commissarissen opgenomen in

bestuurder wordt vermeden. Besluiten tot het aangaan van transacties waarbij tegenstrijdige belangen van de bestuurder

het jaarverslag. In het Remuneratierapport is informatie opgenomen over de hoogte en de samenstelling van de beloning van de

speelt, die van materiële betekenis is voor de wooncorporatie en/of de bestuurder, behoeft de goedkeuring van de Raad van

bestuurder.

Commissarissen. Omtrent transacties met een tegenstrijdig belang wordt gerapporteerd in de Bestuursrapportage. Interne beheersing Rol en werkwijze Raad van Commissarissen

De interne controle functie, die een belangrijke rol speelt bij het beoordelen en toetsen van interne risicobeheersings- en

De raad van Commissarissen heeft tot taak om toezicht uit te oefenen op het beleid van de bestuurder van Lingewaard Wonen. De

controlesystemen, maakt deel uit van het management team en functioneert daarmee onder de verantwoordelijkheid van de

raad richt zich bij de vervulling van haar taak naar het belang van Lingewaard Wonen en de met haar verbonden ondernemingen.

directeur bestuurder.

Tevens wordt de integriteit, de interne controle- en risicobeheersingssystemen getoetst op de werking. Tevens is de raad verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen functioneren.

Door PricewaterhouseCoopers (PWC) wordt in de managementletter de relatieve kwaliteit van specifieke risicomanagement componenten door middel van een benchmark beoordeeld. Op twee beleidsterreinen worden de specifieke risicomanagement

De Raad van Commissarissen is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het Bestuur en welk deelbelang dan

componenten in kaart gebracht.

ook onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. In het regelment ‘Rollen en Regels’ zijn hieromtrent enkele bepalingen opgenomen.

Bij ‘Risico Identificatie & Analyse’ wordt vooral gekeken naar de wijze waarop de organisatie risico’s benoemt en kwantificeert in relatie tot de bedrijfsdoelstellingen

In de profielschets voor de Raad van Commissarissen van Lingewaard Wonen zijn opgenomen de kwalificatievereisten en de

Bij ‘Risico Respons & Beheersing’ wordt een analyse gemaakt op de aanwezige processen gericht op het beperken van de gevolgen

competenties voor de individuele leden en de randvoorwaarden voor het functioneren van de raad als geheel.

van de risico’s.

Elke commissaris dient geschikt te zijn om de hoofdlijnen van het totale beleid te beoordelen. Elke commissaris beschikt over

Per beleidsterrein zijn in de benchmark de specifieke risicocomponenten in kaart gebracht. Een analyse van de uitkomsten van

een specifieke deskundigheid die noodzakelijk is voor de vervulling van zijn taak, binnen zijn rol in het kader van de profielschets

de risicobeoordeling in 2009 gaf aan dat Lingewaard Wonen in termen van risicobeheer op een aantal aandachtsgebieden nog

van de Raad. De Raad van Commissarissen dient zodanig te zijn samengesteld dat hij zijn taak naar behoren kan vervullen. Een

verbeterpunten had. De belangrijkste aandachtsgebieden bij projectontwikkeling bestaan in het stellen van kaders aan het totale

herbenoeming van een commissaris vindt slechts plaats na zorgvuldige overweging. Ook bij een herbenoeming worden de hiervoor

risico van de projectenportefeuille en het nader kwantificeren van de geïdentificeerde risico’s. De belangrijkste aandachtsgebieden

genoemde profieleisen in acht genomen.

bij vastgoedbeheer bestaan uit het actualiseren van het strategisch voorraadbeleid, het expliciteren van de productieopgaaf voor de middellange termijn in soorten woningen en het opstellen en implementeren van een inkoopbeleid. Bij het onderdeel

Leden van de Raad van Commissarissen worden voor een periode van vier jaar benoemd, waarbij als uitgangspunt wordt

risicobeheersing bestaat het belangrijkste verbeterpotentieel in een verdere ontwikkeling van het specifieker formuleren van de

gehanteerd dat commissarissen maximaal twaalf jaar zitting kunnen hebben in de Raad.

onderhoudsdoelstelling en het formuleren van kwalitatieve normen voor onderhoud.

De Raad van Commissarissen rapporteert in haar verslag dat naar haar oordeel de raad zodanig is samengesteld dat hij zijn

Een ander aandachtspunt is de kwetsbaarheid van de ICT, met name de beheersing en de kwetsbaarheid door de geringe omvang

taak naar behoren kan vervullen, dat een profielschets is samengesteld en dat (her)benoemingen van leden van de raad na een

van de afdeling heeft grote aandacht van het management.

zorgvuldige procedure hebben plaatsgevonden. Controle van de financiële verslaglegging en de positie van de externe De voorzitter van de Raad van Commissarissen bepaalt de agenda en leidt de vergaderingen van de Raad, ziet toe op goed

accountant

functioneren van de Raad en zijn commissies, draagt zorg voor een adequate informatievoorziening aan de commissarissen, zorgt ervoor dat er voldoende tijd bestaat voor besluitvorming, draagt zorg voor het introductie- en opleidings- of trainingsprogramma voor

De bestuurder is verantwoordelijk van de kwaliteit en de volledigheid van de openbaar gemaakte financiële informatie. De raad van

de leden, is namens de Raad van Commissarissen het voornaamste aanspreekpunt voor het bestuur, initieert de evaluatie van het

commissarissen ziet er op toe dat het bestuur deze verantwoordelijkheid vervult.

functioneren van de Raad van Commissarissen en van het bestuur.

In 2009 zijn een aantal initiatieven genomen om de financiële verslaglegging van Lingewaard Wonen verder te professionaliseren. Voorbeelden hiervan zijn:

Audit- en remuneratiecommissie

Introduceren

Lingewaard Wonen heeft er niet voor gekozen om een afzonderlijke auditcommissie in te stellen. Alle onderwerpen worden integraal

Risicoanalyse

behandeld in de voltallige Raad van Commissarissen. Daarentegen is er wel een afzonderlijke ‘remuneratie-commissie’ ingesteld.

Verdere

Deze commissie heeft de prestatieafspraken en bezoldiging voor de directuur bestuurder uitgewerkt en voorgelegd aan de raad.

Verbeteren

van een ‘beslisdocument’ voor de verantwoording van investeringsbeslissingen van de afzonderlijke nieuwbouwprojecten

professionalisering van het kwaliteitshandboek van diverse rapportages en sturingsvariabelen

Steeds voor een periode van twee jaar worden twee leden van de raad belast met de uitvoering van deze jaarcyclus. De voorzitter maakt een vast onderdeel uit van dit duo. De leden van de ‘remuneratie-commissie’ over het afgelopen jaar zijn de voorzitter ,

De externe accountant is benoemd door de Raad van Commissarissen. De rol van de huisaccountant PricewaterhouseCoopers komt

de heer C.A.J.M. van Bergen en de vice-voorzitter de heer W.J.M. Mulder.

voor een belangrijk deel tot uitdrukking in het kader van de opdracht tot de controle van de jaarrekening. Deze werkzaamheden

Het beoordelen van de directeur-bestuurder is vastgelegd in een jaarcyclus. De belangrijkste onderdelen van deze cyclus zijn: het

zijn vooral gericht op de kwaliteit en de toereikendheid van de administratieve organisatie en de interne beheersing. De externe

vaststellen van de prestatieafspraken en de functionerings- en beoordelingsgesprekken.

accountant woont de vergadering van de Raad van Commissarissen bij waarin over de vaststelling of goedkeuring van de jaarrekening wordt besloten. De bevindingen betreffende het onderzoek van de jaarrekening ( het accountantsverslag) worden aan

De beloning van de directeur bestuurder voor zijn werkzaamheden is wat betreft hoogte en structuur zodanig dat gekwalificeerde

de bestuurder en de Raad van Commissarissen gerapporteerd.

bestuurders kunnen worden behouden en aangetrokken. De beloning bestaat uit een vast en een variabel deel, waarbij het variabele deel is gekoppeld aan vooraf bepaalde, meetbare en beïnvloedbare doelstellingen. De beloningsstructuur heeft mede ten doel

Daarnaast worden er regelmatig fiscale adviezen ingewonnen in het kader van projectontwikkeling. Bovendien is er een adviestraject

de belangen van Volkshuisvesting Lingewaard Wonen op middellange en lange termijn te stimuleren. Bij het vaststellen van de

geweest met betrekking tot de risicoanalyse van de nieuwbouw projectenportefeuille.

beloningsstructuur zijn de bepalingen en uitgangspunten van de Commissie Izeboud gevolgd.

36



37

Hoofdstuk 11

Verslag Raad van Commissarissen In het verslagjaar is de Raad van Commissarissen, naast de gebruikelijke toezichthoudende taken, uiteraard nauw betrokken geweest bij de voorbereiding van de fusie tussen Lingewaard Wonen en Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn. De Raad van Commissarissen is van mening dat de fusie tussen beide organisaties een goede en logische ontwikkeling is. Lingewaard Wonen en Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn werkten immers al enige jaren nauw samen. Om het fusieproces in goede banen te leiden is een werkgroep opgericht met afvaardigingen van beide Raden van Commissarissen. Op basis van de bevindingen zijn op 4 januari 2010 de formele aktes voor de fusie ondertekend; met terugwerkende kracht tot 1 januari 2010. Per die datum vormen beide corporaties één organisatie die voorlopig onder de naam Stichting Volkshuisvesting Lingewaard Wonen verder zal gaan met het realiseren van haar doelstellingen. De Raad van Commissarissen is ervan overtuigd dat door de fusie de volkshuisvestelijke opgaven in het huidige werkgebied sneller en beter gerealiseerd kunnen worden. De fusie betekent ook het versterken van de financiële positie en ontwikkelkracht van de organisatie. Daardoor zullen de ambities die beide corporaties hebben beter kunnen worden waargemaakt. De fusie betekent ook de noodzakelijke schaalvergroting ten opzichte van de gemeenten, marktpartijen en andere corporaties. Vanuit deze krachtige positie is de corporatie beter in staat haar rol als maatschappelijk ondernemer in te vullen. Met deze mutaties kent de Raad van Commissarissen vanaf 1 januari 2009 de volgende samenstelling: Zowel de Raad van Commissarissen van Lingewaard Wonen als de Raad van Commissarissen van Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn hebben het belang benadrukt van de sterke lokale verankering. Hier dient blijvend aandacht naar uit te gaan. Het behoud van de

De heer C.A.J.M. van Bergen, voorzitter

vestigingen in Millingen aan de Rijn en Huissen na de fusie geeft hier een eerste inhoud aan.

Leeftijd:

50 jaar

Beroep:

manager Operations Collectief Pensioen bij Nationale Nederlanden te Arnhem

De fusie heeft uiteraard ook gevolgen voor beide Raden van Commissarissen. Alle leden van beide raden hebben in verband met

Nevenfuncties: Geen

de fusie hun functie beschikbaar gesteld. Op basis van functieprofielen is er voor de nieuwe corporatie een nieuwe Raad van

Benoemd sinds:

1 oktober 2007

Commissarissen samengesteld. Deze samenstelling heeft kunnen plaatsvinden met leden die voorheen zitting hadden in een van

Aftredend:

1 januari 2014

beide raden. Voor wat betreft de toekomstige termijnen van herbenoeming is gehandeld binnen de Governance Code. Dit betekent

Niet herbenoembaar

dat een aantal leden nog een beperkte zittingsduur hebben.

Expertise:

financieel, beleggingen, management en organisatie

Vergoeding:

€ 8.197

Governance Code Naast de Governance Code, die Lingewaard Wonen onderschrijft, heeft de corporatie een eigen gedragscode ‘Rollen en Regels’

De heer W.J.M. Mulder, vice-voorzitter

opgesteld die in 2008 geactualiseerd is. Uiteraard staan zowel de Governance Code als de eigen gedragscode op de website van

Leeftijd:

44 jaar

Lingewaard Wonen. Datzelfde geldt voor de Integriteitscode en de Klokkenluidersregeling, die inmiddels is vastgesteld.

Beroep:

belastingadviseur bij “Gibo Groep Accountants en Adviseurs”

Nevenfuncties:

bestuurslid Coöperatieve Vereniging Huisartsenpost “de Gelderse Vallei” te Ede

Als kader voor het uitoefenen van zijn taken hanteert de Raad van Commissarissen het BBSH, de door de Raad van Commissarissen

Benoemd sinds:

1 oktober 2007

goedgekeurde missie, het jaarplan, de begroting en de afspraken die met de belanghouders zijn gemaakt.

Aftredend:

31 december 2011

Niet herbenoembaar De Raad van Commissarissen vindt het buitengewoon belangrijk dat er transparant wordt gehandeld. Wij als toezichthoudend

Expertise:

juridisch en financieel

orgaan doen er alles aan om een eerlijke, integere en transparante bedrijfvoering te handhaven en te controleren. De Raad van

Vergoeding:

€ 6.662

Commissarissen is in dit kader goed te spreken over het handelen van Lingewaard Wonen. De heer M.C.L. Hermsen, op voordracht van de Bewonersraad

38

Samenstelling

Leeftijd:

48 jaar

Begin 2009 is de samenstelling van de Raad van Commissarissen gewijzigd. Op 1 januari 2009 hebben de heren H.L.G. de Locht

Beroep:

manager Financiën & Bedrijfsvoering

(lid), W.A.M. Peters (lid) en Th.M. Rikken (lid) afscheid genomen. Namens de raad bedanken wij de heren voor hun inzet. Ter

Nevenfuncties:

penningmeester van enkele instellingen, t.w. kerk, PCI en MGZ

gelegenheid van dit afscheid heeft de heer Th. M. Rikken op 16 januari 2009 uit handen van de heer H. de Vries, burgemeester van

Benoemd sinds:

1 januari 2001

de Gemeente Lingewaard, een koninklijke onderscheiding uitgereikt gekregen. Dit als eerste in verband met zijn jarenlange inzet

Afgetreden:

31 december 2009

voor Lingewaard Wonen en ook voor zijn beschikbaarheid voor andere maatschappelijke functies. De heer Rikken is ook jarenlang

Expertise:

volkshuisvesting en financiën

voorzitter geweest van het bestuur van Lingewaard Wonen.

Vergoeding:

€ 5.125



39

Beoordeling

De heer M. Hamstra, lid Leeftijd:

39 jaar

Om een gefundeerd oordeel te kunnen vormen over het functioneren van Lingewaard Wonen, krijgt de Raad van Commissarissen

Beroep:

Senior Relatiemanager ING

periodiek en op jaarlijkse basis de beschikking over verschillende rapportages. Een gedetailleerd overzicht hiervan staat in onze

Nevenfuncties:

penningmeester Evenementencommissie Stichting TOP

eigen Governancecode Rollen en regels die op de website is opgenomen.

Benoemd sinds:

1 oktober 2007

Aftredend:

31 december 2013

Werkzaamheden In het verslagjaar is de Raad van Commissarissen negen keer bijeen gekomen. De directeur-bestuurder was bij elke vergadering

Niet herbenoembaar Expertise:

financieel, management en organisatie

aanwezig, behalve bij de bespreking van de evaluatie van het functioneren van de raad en bij de voorbespreking van de beoordeling

Vergoeding:

€ 5.125

van de directeur-bestuurder. Afhankelijk van het onderwerp dat ter tafel kwam, heeft de directeur-bestuurder zich bij laten staan door leden van het managementteam. De belangrijkste onderwerpen die werden behandeld zijn:

De heer J.W. Bedeaux, op voordracht van de Bewonersraad

goedkeuring

begroting 2009 en financiële meerjarenprognose 2009 - 2018;

Leeftijd:

45 jaar

goedkeuring

ontwikkeling diverse projectplannen;

Beroep:

voorzitter Raad van Bestuur bij Avenier

goedkeuring

besluit aangaande bestaande grondposities;

goedkeuring

jaarstukken 2008;

Wise (Samenwerkingsverband Jeugdzorg), bestuurslid bij Frentrop Stichting (Stichting

goedkeuring

ondertekening VSO-2; huurbeleid;

Nevenfuncties: bestuurslid bij Stichting Postacademisch Onderwijs Oost-Nederland, bestuurslid bij WorkLeerstoel Ontwikkelingspsychologie)

goedkeuring

Benoemd sinds:

1 januari 2008

intentie

Zittingsperiode:

31 december 2011

goedkeuring

om te fuseren met Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn; garantstelling Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn aangaande een tweetal projecten, vooruitlopend op de

aanstaande fusie;

Herbenoembaar Expertise: bestuurlijk

goedkeuring

verklaring van de Raad van Commissarissen van het voorstel tot fusie aan het Centraal Fonds Volkshuisvesting;

Vergoeding:

goedkeuring

inhoud van de interim-controle 2009,

€ 5.125

herbenoeming

RvC-leden in verband met fusie;

Profiel / Selectie- en remuneratiecommissie

goedkeuring

geconsolideerde financiële meerjarenprognose 2009 – 2017;

Voor de nieuw aan te stellen leden van de Raad van Commissarissen is een profiel opgesteld. Om een goede keuze te kunnen

goedkeuring

verkoop woningen.

maken, wordt bij een vacature door de raad een selectiecommissie benoemd. Vacatures worden middels een advertentie in de lokale bladen kenbaar gemaakt. Er wordt dus volledige transparantie betracht. De geselecteerde kandidaat wordt de gelegenheid

Goedkeuring strategische doelstellingen

geboden ook kennis te maken met de directeur-bestuurder. De Raad van Commissarissen spreekt tot slot met de voorgedragen

De operationele en financiële doelstellingen van Lingewaard Wonen worden onder meer vastgesteld in de financiële

kandidaat en neemt het besluit al dan niet tot benoeming over te gaan.

meerjarenprognose. Deze begroting is voorgelegd aan de Raad van Commissarissen en goedgekeurd. De doelstellingen van beleid zijn erop gericht om maximaal maatschappelijk rendement te behalen onder de randvoorwaarde van financiële continuïteit.

Voor het bezoldigingsbeleid volgt de Raad van Commissarissen de adviezen van Aedes, de vereniging van woningcorporaties en van de Vereniging van Toezichthouders van Woningbouwcorporaties (VTW). Ook de indexering is in 2009 in overeenstemming gebracht

Goedkeuring majeure besluiten

met hetgeen Aedes hierover adviseert.

Behalve de voorgenomen fusie zijn in het verslagjaar geen majeure besluiten genomen.

Bezoldiging directeur-bestuurder

Interne risicobeheersings- en controlesystemen

De arbeidsvoorwaarden van de statutair-directeur zijn mede gebaseerd op het geldende advies van de commissie-Izeboud. Begin

Lingewaard Wonen ziet zichzelf als maatschappelijk vastgoedondernemer. Bij ondernemen hoort het, op beheerste wijze,

2009 is door de Raad van Commissarissen een remuneratie-commissie ingesteld. Deze commissie heeft samen met de directeur-

nemen van risico’s met inachtname van de doelstellingen. Op basis van goed governance heeft de directeur-bestuurder interne

bestuurder prestatie-afspraken uitgewerkt voor 2009. Deze afspraken zijn vervolgens goedgekeurd door de raad.. Vervolgens is

risicobeheersings- en controlesystemen ingericht: voor het actief managen van de strategische, financiële en operationele

medio 2009 door de remuneratie-commissie een functioneringsgesprek gevoerd met de directeur-bestuurder. Eind november

risico’s en voor het beperken van de impact van mogelijke incidenten. Wij kunnen hierbij ook niet voorbij gaan aan de impact

is de beoordeling van de directeur-bestuurder besproken in de Raad van Commissarissen. Ook is input gevraagd bij de Raad

van de huidige wereldwijde financiële crisis. Dit vraagt ook voor Lingewaard Wonen en zijn Raad van Commissarissen om extra

van Commissarissen van Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn. Op basis van deze input heeft de renumeratie-commissie het

alertheid. De belangrijkste risico’s bij een corporatie bevinden zich op het vlak van projectontwikkeling. Naast een sterk verbeterde

beoordelingsgesprek gevoerd met de directeur-bestuurder. Een en ander is schriftelijk vastgelegd in een beoordelingsformulier.

projectrapportage heeft de accountant in 2009 alle bestaande projectrisico’s geanalyseerd en doorgerekend. Ook hier kon de

Beide raden zijn van mening is dat de heer Sije Holwerda als directeur-bestuurder over 2009 uitstekende resultaten heeft weten

conclusie zijn dat de risico’s zich binnen aanvaardbare grenzen bevonden.

te bereiken. Dit geeft ons ook alle vertrouwen voor de toekomst. Voor gegevens over de bezoldiging van de directeur-bestuurder verwijzen wij u hier naar hoofdstuk 1 van dit jaarverslag.

Risico’s en gevoeligheid Lingewaard Wonen kent een risicomanagementsysteem dat voortdurend in ontwikkeling is. De belangrijkste elementen hiervan zijn:

40

Onafhankelijkheid

beheersingsomgeving

De samenstelling van de Raad van Commissarissen is zodanig dat de leden ten opzichte van elkaar en van de directeur-bestuurder

risico-inschatting

en monitoring van investeringen in vastgoed en dienstbare activa;

onafhankelijk opereren. Belangenverstrengeling is een belangrijk aandachtspunt binnen de raad; zeker in een relatief kleine

risico-inschatting

en monitoring van portefeuillemanagement (marktontwikkeling en financiële effecten);

gemeenschap als de gemeente Lingewaard. In 2009 is geen sprake geweest van mogelijke belangenverstrengeling.

een


en beheersingsmaatregelen;

informatiesysteem voor goede sturing.


41

Beheersingsmaatregelen

Stakeholders

Lingewaard Wonen heeft een intern risicobeheersings- en controlesysteem om de toenemende risico’s te beheersen. De

Lingewaard Wonen hecht aan een kwalitatief goede dialoog met haar stakeholders. Zo heeft de Raad van Commissarissen overleg

belangrijkste componenten hiervan zijn:

gehad met de Bewonersraad Lingewaard. Deze vertegenwoordiging van de huurders is voor de Raad van Commissarissen een

functiescheiding

belangrijke gesprekspartner. Verder heeft de Raad van Commissarissen er op toegezien, dat de directeur-bestuurder en andere

bevoegdheden

integriteitscode AO/IC

voor kritische processen zoals betalingstransacties;

en hieraan gekoppelde budgetverantwoordelijkheid; voor toezicht, bestuur en management;

(het samenspel van administratieve organisatie en maatregelen van interne controle) voor de belangrijke en risicovolle

processen;

vertegenwoordigers vanuit de organisatie met regelmaat afstemming heeft gezocht met veel verschillende partners, zoals de gemeentelijke overheid, het bestuur van de Stadsregio Arnhem-Nijmegen, de Provincie Gelderland, zorgen welzijnsinstellingen in het werkgebied van Lingewaard en met diverse wijkplatforms. Zo hebben wij invulling gegeven aan hetgeen is beschreven in onze eigen Governancecode Rollen en regels, waarin is opgenomen dat de Raad van Commissarissen erop zal toezien dat de directeur-

geautomatiseerde

projectadministratie;

bestuurder in dialoog blijft met de belanghouders.

maandrapportage

op basis van een managementdashboard;

In 2010 zal het huidige ondernemingsplan van Lingewaard Wonen geactualiseerd worden. Dit is mede noodzakelijk geworden ten

trimesterrapportages

met jaarprognose en analyse van de projectportefeuille, die ook aan de Raad van Commissarissen worden

verstrekt;

hier weer goed de dialoog gezocht wordt met alle relevante stakeholders. Op deze manier denken wij een goed maatschappelijk

jaarrekening de

die op consistente wijze met in achtneming van relevante weten regelgeving wordt opgesteld;

cijfers die leidend zijn voor de financiële meerjarenprognose zijn basis voor bedrijfswaarde en jaarbegroting en vormen een

consistent geheel met de doorrekening van het strategisch vastgoedbeleid; voorleggen aanschaf een

gevolge van de fusie met Volkshuisvesting Lingewaard Wonen. Vanuit de Raad van Commissarissen zullen wij er op toezien, dat ook

van projecten en investeringen ter definitieve goedkeuring aan de Raad van Commissarissen;

meerjarenbegrotingssysteem voor met name projectdoorrekeningen en bedrijfswaarde (WALS).

treasuryjaarplan, vastgesteld binnen het geldende treasury-statuut.

draagvlak te creëren voor de nieuwe plannen van corporatie Volkshuisvesting Lingewaard Wonen. Als Raad van Commissarissen hebben wij ons in 2009 ook georiënteerd op een uit te voeren visitatie. In de door Lingewaard Wonen onderschreven Aedes-code wordt gevraagd om eenmaal in de vier jaar een visitatie uit te voeren en voor het eerst uiterlijk in 2010. Wij zijn van mening dat visitatie een waardevol instrument is om de corporatie nog scherper op haar maatschappelijke doelstellingen te laten functioneren. In 2010 zullen dan ook minimaal voorbereidende stappen gezet worden voor een eerste visitatie van de nieuwe corporatie na de fusie.

Adequate en effectieve risicobeheersings- en controlesystemen zijn nooit een absolute garantie voor het realiseren van de

Zelfevaluatie

ondernemingsdoelstellingen. Ook kunnen zij wezenlijke fouten, verliezen, fraude of de overtreding van wetten en regelgeving niet

De Raad van Commissarissen blijft op de hoogte van ontwikkelingen in de volkshuisvesting en houdt zijn deskundigheid op peil

volledig voorkomen.

door het volgen van relevante cursussen en het bijwonen van bijeenkomsten. In 2009 heeft de raad bijeenkomsten en workshops van de Vereniging voor Toezichthouders van Woningbouwcorporaties (VTW) bijgewoond en van het Centraal Fonds voor de

Lingewaard Wonen vindt daarom de houding en het gedrag van medewerkers van primair belang. Deze dienen als fundament van

Volkshuisvesting, de vakliteratuur gelezen en actief de maatschappelijke ontwikkelingen gevolgd.

het stelsel van interne beheersing. Om houding en gedrag te reguleren zijn de geformaliseerde beheersingskaders ontwikkeld die

In november 2009 heeft de Raad van Commissarissen haar eigen functioneren geëvalueerd. Er is gediscussieerd over de

zorgen voor verankering van de interne ‘checks en balances’ in de organisatie. De Raad van Commissarissen draagt hieraan bij door

verschillende taken die wij als raad hebben. Hiervoor zijn ook een aantal aanbevelingen geformuleerd. Wij zijn op de goede weg en

met regelmaat aandacht te vragen voor het bespreekbaar hebben van vraagstukken op het gebied van integriteit. In het afgelopen

deze evaluaties helpen ons verder te verbeteren.

jaar heeft zich op dit gebied geen enkele dissonantie voorgedaan. Tot slot Auditcommissie/beoordeling accountant

Kort samengevat is de Raad van Commissarissen goed te spreken over Lingewaard Wonen. Met dit verslag legt de Raad van

Lingewaard Wonen heeft geen Auditcommissie aangesteld. Jaarlijks wordt het functioneren van de externe accountant beoordeeld

Commissarissen publiekelijk verantwoording af over de wijze waarop de raad invulling geeft en heeft gegeven aan de uitvoering van

door de Raad van Commissarissen met inbreng van ervaringen vanuit de organisatie. In 2009 is wederom PricewaterhouseCoopers

zijn verantwoordelijkheden, taken en bevoegdheden.

als accountant benoemd. De inbreng van deze accountant wordt door de Raad van Commissarissen als bijzonder positief ervaren. De jaarrekening is op 26 april 2010 vastgesteld door het bestuur. In opdracht van de Raad van Commissarissen heeft Klachtencommissie

PricewaterhouseCoopers de jaarrekening onderzocht en goedgekeurd. De accountantsverklaring is opgenomen op pagina 90 van dit

Lingewaard Wonen is aangesloten bij de Klachtencommissie woningcorporaties. Hierover wordt in hoofdstuk 6 verslag gedaan. De

jaarverslag.

Raad van Commissarissen kan niet anders dan constateren dat Lingewaard Wonen haar werk uitstekend uitoefent. Gedurende het verslagjaar is geen enkele klacht binnengekomen.

De Raad van Commissarissen verklaart dat Lingewaard Wonen haar middelen uitsluitend in het belang van de volkshuisvesting heeft

De Raad van Commissarissen zag daarom geen aanleiding voor verder contact of overleg met de Klachtencommissie.

aangewend. Hierbij zijn de bepalingen van het BBSH in acht genomen.

Commissies

Namens de Raad van Commissarissen

In 2009 zijn geen commissies samengesteld, behoudens de eerder genoemde stuurgroep voor de fusie en de renumeratie-

C.A.J.M. van Bergen

commissie.

voorzitter

Transacties met tegenstrijdige belangen

17 mei 2010

Er zijn geen transacties geweest met tegenstrijdige belangen.

42



43

Jaarrekening

Hoofdstuk 12

Kengetallen

Stichting Lingewaard Wonen gevestigd te Huissen 2009

Aantallen verhuureenheden (vhe), ultimo boekjaar In exploitatie: 1. Woningen en woongebouwen 2. Garages Totaal

2008

2007

2006 Geconsolideerd rapport inzake de jaarrekening 2009

2.980 29 3.009

3.024 30 3.054

3.015 30 3.045

2.994 34 3.028

Inhoud Geconsolideerde balans per 31 december 2009 Geconsolideerde winst‑ en verliesrekening over 2009

Mutaties in het boekjaar: Verkocht Gesloopt Opgeleverd Aangekocht

46 18 20 0

39 8 54 2

19 0 39 1

26 0 45 1

Geconsolideerd kasstroomoverzicht Grondslagen van de geconsolideerde jaarrekening Grondslagen voor waardering van activa en passiva Grondslagen voor bepaling van het resultaat Toelichting op de geconsolideerde balans

Totale verzekerde waarde (x € 1.000)

327.000

339.000

304.000

293.000

Toelichting op de geconsolideerde winst‑ en verliesrekening Overige informatie Vennootschappelijke balans per 31 december 2009

Verhuur- en incasso Mutaties Goedkope woningen Betaalbare woningen Dure woningen Huurachterstanden in % Huurderving in %

235 419 2.481 80 0,30% 0,36%

300 467 2.497 60 0,32% 0,33%

243 478 2.467 70 0,28% 0,21%

319 483 2.444 67 0,45% 0,33%

Financiële continuïteit Liquiditeit (current ratio) Solvabiliteit Rentabiliteit eigen vermogen (REV) Rentabiliteit totaal vermogen (RTV) Rentabiliteit vreemd vermogen (RVV)

1,02 19,6 22,07 7,02 3,81

1,41 15,78 42,84 10,44 4,73

1,90 9,26 -38,89 -0,02 4,34

0,73 12,89 -41,70 -1,84 4,83

Kwaliteit woningbezit Gewoon onderhoud per vhe Cyclisch onderhoud per vhe

285 1.316

289 1.406

302 1.335

304 1.185

Balans en winsten verliesrekening Eigen vermogen per vhe Totale opbrengsten per vhe Totale personeelskosten per vhe Totaal overige bedrijfslasten per vhe Netto jaarresultaat na belastingen per vhe

7.483 7.435 1.008 1.053 1.651

5.552 6.644 986 946 2.383

3.176 5.878 736 861 -1.235

4.431 6.429 731 790 -1.848

1 1 2 9 14 1 10 38

2 1 1 9 14 1 12 40

1 2 1 9 14 1 11 39

1 1 1 7 11 1 13 35

Totale gemiddelde personele bezetting (fte) Directie Bestuursadviseur/businesscontrol Directiesecretariaat en management ondersteuning Financiële bedrijfsvoering Vastgoed, ontwikkeling en onderhoud Personeel en organisatie Woondiensten Totaal

44


Vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2009 Grondslagen van de vennootschappelijke jaarrekening Toelichting op de vennootschappelijke balans Toelichting op de vennootschappelijke winst‑ en verliesrekening Accountantsverklaring


45

Geconsolideerde balans per 31 december 2009 (vóór winstbestemming) Activa

31 december 2009

31 december 2008

€

€

Passiva

Vaste activa

Groepsvermogen

Materiële vaste activa

Eigen vermogen

Onroerende en roerende zaken in exploitatie

89.480.517

90.248.907

1.818.901

2.033.157

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

5.447.222

5.606.391

Onroerende zaken Verkocht onder Voorwaarden

3.491.520

171.119

100.238.160

98.059.574

Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling

31 december 2009

31 december 2008

€

€

22.298.283

16.751.633

Aandeel derden

Overige deelnemingen Latente vennootschapsbelasting BWS‑subsidies

818.912

819.589

3.512.624

657.209

87.700

104.188

4.419.236

1.580.986

37.130 16.788.763

Voorzieningen

Latente belastingverplichtingen

15.641

0

Garantievoorzieningen

39.336

45.758

4.373.400

4.058.387

4.428.377

4.104.145

Voorziening onrendabele investeringen

Financiële vaste activa

593 22.298.876

Langlopende schulden

Terugkoopverplichting Woningen Verkocht onder Voorwaarden Leningen kredietinstellingen

Vlottende activa

3.510.560

797.175

74.622.945

79.921.581

78.133.505

80.718.756

5.298.636

728.859

745.756

774.263

Voorraden en onderhanden projecten Voorraden

793.514

Kortlopende schulden

0

‑40.676

Binnen een jaar opeisbare schulden kredietinstellingen

958.860

752.838

Schulden aan leveranciers

958.860

Onderhanden projecten

Schulden aan overige deelnemingen Belastingen en premies sociale verzekeringen

Vorderingen Huurdebiteuren

50.494

Binnen een jaar opeisbare vorderingen en vorderingen op overige deelnemingen

24.887

1.798.537

Belastingen en premies sociale verzekeringen

27.094

0

Overige vorderingen

198.336

389.566

Overlopende activa

129.615

82.291

430.426

2.316.689

7.725.085

3.702.447

113.771.767

106.412.534

Liquide middelen

46

46.295


Overige schulden en overlopende passiva


8.176

4.538

474.062

802.234

2.384.379

2.490.976

8.911.009

4.800.870

113.771.767

106.412.534

47

Geconsolideerde winst‑ en verliesrekening over 2009

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2009

2008

€

€

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.

Bedrijfsopbrengsten

Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen

15.272.040

14.938.625

405.381

363.398

2009

2008

x € 1.000

x € 1.000

5.591

10.743

Kasstroom uit operationele activiteiten

Exploitatieresultaat

28.677

219.408

Verkoop onroerende zaken

2.160.271

3.545.683

Overige waardeveranderingen materiële vaste activa verkopen onder voorwaarden

2.356.973

0

Afschrijvingen

1.968

1.894

959.982

0

Waardeveranderingen onroerende zaken in ontwikkeling en exploitatie

2.003

83

Mutatie voorzieningen

324

‑3.539

Mutatie aandeel derden

‑37

6

4.258

‑1.556

Gerealiseerde opbrengsten projecten Overige bedrijfsopbrengsten

973.936

995.878

22.157.260

20.090.026

Aanpassingen voor

Bedrijfskosten

Lonen en salarissen

2.220.484

2.049.819

Verandering in werkkapitaal

Sociale lasten

281.580

285.662

Voorraden en onderhanden werk

Pensioenlasten

350.228

366.984

Vorderingen

Afschrijvingen materiële vaste activa

1.967.569

1.893.999

Overige waardeveranderingen materiële vaste activa

2.912.375

‑3.235.805

Lasten onderhoud

4.772.736

5.126.752

155

155

Erfpacht Kosten onderhanden projecten Overige bedrijfskosten


4.110

715 113

Kasstroom uit bedrijfsoperaties

15.639

9.300 ‑3.578

924.900

0

3.136.500

2.859.786

Rentelasten minus rentebaten

‑2.974

16.566.527

9.347.352


2.260

15

5

28

39

5

5.590.733

10.742.674

5.280

27.732

Resultaat deelneming Resultaat aandeel derden

Renteopbrengsten financiële vaste activa Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

‑185 ‑417

5.790

Renteopbrengsten financiële vaste activa Exploitatieresultaat

‑206 1.886

95.277

339.608

Rentelasten en soortgelijke kosten

‑3.069.233

‑3.917.288

Som der financiële baten en lasten

‑2.968.676

‑3.549.948

Kasstroom uit operationele activiteiten

‑1

‑6

‑671

‑3.536

14.968

5.764

‑4.493

‑9.527

‑34

‑365

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Resultaat vóór belastingen

2.622.057

7.192.726

Investeringen nieuwbouw van huurwoningen Investeringen voor verbeteringen aan bestaande woningen

Belastingen

2.259.807

15.319

4.881.864

7.208.045

Investeringen in activa ten dienste van de exploitatie Investeringen onroerende zaken Verkocht onder Voorwaarden Des-investeringen van huurwoningen (tegen boekwaarde)

Resultaat deelneming Resultaat na belastingen Resultaat aandeel derden Netto groepsresultaat na belastingen

48


39.323

5.288

4.921.187

7.213.333

‑593

‑5.643

4.920.594

7.207.690

‑82

‑117

‑2.738

‑171

1.199

1.842

Mutatie financiële vaste activa

‑2.838

‑300

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

‑8.986

‑8.638


49

2009

2008

x € 1.000

x € 1.000

626

0

Aflossing van langlopende schulden

‑2.585

‑1.371

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

‑1.959

‑1.371

Toename geldmiddelen

4.023

‑4.245

Stand per 1 januari

3.702

7.948

Mutatie boekjaar

4.023

‑4.245

Stand per 31 december

7.725

3.702

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Mutatie overige reserve

Het verloop van de geldmiddelen is als volgt

50



51

Grondslagen van de geconsolideerde jaarrekening

Intercompanytransacties, intercompanywinsten en onderlinge vorderingen en schulden tussen groepsmaatschappijen worden geëlimineerd. Ongerealiseerde verliezen op intercompanytransacties worden ook geëlimineerd tenzij er sprake is van een bijzondere waardevermindering. Resultaten op intercompanytransacties tussen in de consolidatie opgenomen groepsmaatschappijen worden volledig uit zowel de balanswaardering als het groepsresultaat geëlimineerd voorzover deze resultaten nog niet door een overdracht van het verkregen actief of passief aan derden buiten de groep zijn gerealiseerd.

Algemeen De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van verkrijgings- of

Stelselwijziging

vervaardigingsprijs respectievelijk nominale waarde, tenzij anders vermeld. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar

In het verslagjaar heeft Lingewaard Wonen verdere stappen ondernomen om de transparantie in de financiële berichtgeving van de

waarop zij betrekking hebben.

corporatie te vergroten en een beter inzicht te geven in het resultaat, de vermogenspositie en de kasstromen. Voor dit doel zijn een aantal wijzigingen in de verslaggeving en presentatie doorgevoerd.

Regelgeving De jaarverslaggeving door toegelaten instellingen volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het

Tot en met 2008 werd de verantwoording van verkochte woningen, onder de conditie van Koopgarant, gewaardeerd tegen

Besluit beheer sociale huursector. In dit besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen van specifieke

historische kostprijs. Met ingang van 1 januari 2009 worden deze reeds verkochte woningen gewaardeerd tegen actuele waarde.

aard. Voor verslagjaren vanaf 2005 is door de Raad voor de Jaarverslaggeving de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen

Deze herwaardering is in de balans verantwoord onder de materiële vaste activa “Onroerende zaken Verkocht onder Voorwaarden”.

Volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst‑en‑verliesrekening

Het effect van deze stelselwijziging bedraagt € 626.056 en is verwerkt onder de posten “Onroerende zaken verkocht onder

opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd.

voorwaarden en het Eigen Vermogen”.

De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van

Schattingen

de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving.

Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt de directie van Lingewaard Wonen zich verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien

Grondslagen voor consolidatie

het voor het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen

In de consolidatie worden opgenomen de financiële gegevens van Lingewaard Wonen en haar groepsmaatschappijen. Dit betreft alle

inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten.

maatschappijen waarmee zij een organisatorische en economische eenheid vormt. Integraal in de consolidatie worden opgenomen deelnemingen waarin beslissende zeggenschap op het beleid kan worden uitgeoefend. In het algemeen betreft het deelnemingen waarin het belang meer dan 50% bedraagt. Het aandeel van derden in het groepsvermogen en in het groepsresultaat wordt afzonderlijk vermeld. Vanaf de oprichtings/overnamedatum worden de resultaten en de identificeerbare activa en passiva van nieuwe groepsmaatschappijen opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. De oprichtings/overnamedatum is het moment dat beslissende zeggenschap kan worden uitgeoefend in de betreffende groepsmaatschappij. De verkrijgingsprijs bestaat uit het geldbedrag of equivalent dat is overeengekomen voor de verkrijging van de overgenomen entiteit vermeerderd met eventuele direct toerekenbare kosten. Indien de verkrijgingsprijs hoger is dan het nettobedrag van de reële waarde van de identificeerbare activa en passiva wordt het meerdere als goodwill geactiveerd onder de immateriële vaste activa. Groepsmaatschappijen blijven in de consolidatie opgenomen tot het moment dat zij worden verkocht; deconsolidatie vindt plaats op het moment dat de beslissende zeggenschap wordt overgedragen. De in de consolidatie begrepen rechtspersonen en vennootschappen zijn Volledig geconsolideerd: Lingewaard

Bouw B.V. (100%);

Lingewaard

Beheer B.V. (100%);

V.O.F.

Lingewaard Wonen / U‑Projecten (60%).

Overige deelnemingen, gewaardeerd op nettovermogenswaarde: V.O.F.

MGZ (50%).

Overige kapitaalbelangen: Bemmel

Beheer B.V. (25%);

Ontwikkelingsmaatschappij

52

Bemmel C.V. (25%).



53

Grondslagen voor waardering van activa en passiva

Indien wordt vastgesteld dat een in het verleden verantwoorde bijzondere waardevermindering niet meer bestaat of is afgenomen wordt de toegenomen boekwaarde van de desbetreffende activa niet hoger gesteld dan de boekwaarde die bepaald zou zijn indien geen bijzondere waardevermindering voor het actief zou zijn verantwoord. De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de geprognosticeerde kasstromen uit hoofde van toekomstige

Algemeen

exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende looptijd van de investering. Daarbij wordt

Vergelijking met voorgaand jaar

rekening gehouden met de voorgenomen bestemming en aard van het bezit. Onderscheid wordt gemaakt in woningen bestemd voor

De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van voorgaand jaar.

de verhuur, woningen bestemd voor de verkoop op korte en langere termijn en bedrijfsmatige/overige onroerende zaken.

Verwerking verplichtingen

De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting van de directie

In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden

weergeven van de economische omstandigheden die van toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van het actief.

gekwalificeerd als ‘intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd’.

De kasstromen zijn gebaseerd op de eind 2009 intern geformaliseerde meerjarenbegroting en bestrijken een periode van 5 jaar

Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders

behoudens de verwachte kosten van groot onderhoud, erfpacht en overige contracten met een werkingsduur van meer dan vijf

aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting

jaar. De kosten van planmatig onderhoud worden gebaseerd op de in de meerjarenonderhoudsbegroting onderkende cycli per

is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke

component. Voor latere jaren wordt uitgegaan van de verwachte gemiddelde groeivoeten voor inflatie, huurstijging en rente alsmede

verplichting is sprake indien de formalisering van het beslisdocument heeft plaatsgevonden.

genormeerde lastenniveaus.


Bij de bedrijfswaardeberekening zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 2010

Onroerende zaken in exploitatie

2011

2012

2013

2014 e.v.

De oorspronkelijke investeringen in complexen worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van

Huurstijging

1,25%

1,48%

1,63%

1,74%

2,25%

cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen.

Huurderving

0,25%

0,25%

0,25%

0,25%

0,25%

Lastenstijging

1,50%

1,95%

2,27%

2,49%

2,25%

De verkrijgings- of vervaardigingsprijs wordt bepaald als de som van alle direct toe te rekenen uitgaven, eventueel vermeerderd met

Lastenstijging onderhoud

1,50%

1,95%

2,27%

2,49%

3,25%

na-investeringen. Voor zover verkregen subsidies gekwalificeerd kunnen worden als investeringssubsidie worden deze in mindering gebracht op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten na-investeringen) die leiden tot een waardeverhoging van het actief worden

Kosten administratie en beheer per verhuureenheid

€ 1.414,00

Kosten dagelijks onderhoud per verhuureenheid

€ 255,00

De berekeningen zijn contant gemaakt tegen een rentevoet van

6,00 %

aangemerkt als activeerbare kosten van vernieuwing. Het planmatig onderhoud gebaseerd op de technische meerjarenbegroting waarbij de onderhoudsbegroting in 2009 geactualiseerd is. Uitgaven die betrekking hebben op toekomstige herstructureringen, waarvan de feitelijke verplichtingen dan wel de in rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan worden in de waardering betrokken.

De heffingsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en de te betalen vennootschapsbelasting maken geen deel uit van de

Herstructurering onderscheidt zich van renovatie door het verbeteren of vergroten van de oorspronkelijke capaciteit.

bedrijfswaarde.

De lasten van onderhoud waaronder renovatie onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van

De periode waarover contant gemaakt wordt loopt parallel met de geschatte resterende levensduur van de complexen, de minimale

een waardeverhoging van het actief. De lasten van onderhoud worden direct in het resultaat verantwoord.

levensduur is gesteld op 10 jaar tenzij vanuit planvorming een kortere levensduur gerechtvaardigd is.

Complexen worden gedefinieerd op basis van groepen van gelijksoortige activa (kasstroomgenererende eenheid). Deze worden

Bij de bepaling van de bedrijfswaarde wordt rekening gehouden met de rentabiliteitswaardecorrectie van de bestaande

gedefinieerd op basis van onderkende product-marktcombinaties. De indeling sluit aan op de wijze waarop het interne beleid

leningenportefeuille en beleggingen. De rentabiliteitswaardecorrectie betreft het verschil tussen de contante waarde van de

en de bedrijfsvoering is gedefinieerd. Aansluiting is daarbij gezocht bij de differentiatie in het huur‑ en onderhoudsbeleid en

verwachte kasstromen uit hoofde van leningen en beleggingen en de waardering van deze posten op de balans.

levensduurschattingen. De verwachte opbrengstwaarde van woningen geoormerkt voor verkoop wordt gedefinieerd als de contante waarde van het bedrag Jaarlijks vindt toetsing plaats van de boekwaarde en reële waarde. De toetsing geschiedt op complexniveau.

dat kan worden verkregen bij vrijwillige verkoop binnen een verwachte termijn, onder aftrek van verkoopkosten die niet door de koper worden gedragen. Ter bepaling van dit bedrag worden zonodig taxaties uitgevoerd door onafhankelijke externe deskundigen

54

Een bijzonder waarde verminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de reële waarde overschrijdt. De reële waarde

of worden vergelijkbare onroerende zaken als referentie gehanteerd. Gegeven het feit dat verkopen hoofdzakelijk worden verricht

wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van complexen. De reële waarde van de onroerende zaken in exploitatie

in het kader van de financiering van onrendabele investeringen in nieuwbouw worden deze verkopen voor een periode van vijf

bestemd voor de verhuur is de bedrijfswaarde. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden

jaar, in totaal 175 woningen, in de waardering betrokken. Daarmee wordt recht gedaan aan het voorwaardelijke karakter van de

aangehouden.

geoormerkte verkopen.



55

De bepaling van de restwaarde van de grond opgenomen in de bedrijfswaarde vindt voor zover er nog geen herbestemming van de

Financiële vaste activa

grond heeft plaatsgevonden plaats op basis van de huidige vergelijkbare kavelprijs voor een sociale huurwoning. Deze kavelprijs

Deelnemingen in groepsmaatschappijen

wordt geïndexeerd naar het einde van de levensduur en verminderd met verwachte sloopkosten en kosten van uitplaatsing. Indien

Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden

feitelijke dan wel in rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan die consequenties hebben voor de bestemming van de grond

gewaardeerd volgens de netto vermogenswaardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn

dan wordt met deze gewijzigde bestemming in de waardering rekening gehouden. Voor een grondgebonden woning wordt een

bij een aandeelhoudersbelang van meer dan 20 procent.

bedrag van € 9.375,00 aangehouden en voor een appartement € 6.245,00. De netto vermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen waarvan Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassing aan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen

Onroerende zaken die in het kader van een regeling Verkoop onder Voorwaarden (VOV) zijn overgedragen aan een derde en

van de betreffende deelneming.

waarvoor de woningcorporatie een terugkoopplicht kent worden aangemerkt als financieringsconstructie. Indien de waardering van een deelneming volgens de netto vermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Indien De betreffende onroerende zaken worden gewaardeerd tegen actuele waarde zijnde de met de koper overeengekomen contractprijs

en voor zover Lingewaard Wonen in deze situatie geheel of ten dele instaat voor de schulden van de deelneming respectievelijk het

(eerste waardering) en daarna de marktwaarde op basis van VOV.

stellige voornemen heeft de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen wordt een voorziening getroffen.

Voor de in de regeling overeengekomen overdrachtswaarde wordt aan de creditzijde van de balans een terugkoopverplichting opgenomen. Deze terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan de bij overdracht ontstane verplichting

Deelnemingen waar geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of, indien

rekening houdend met de contractvoorwaarden.

hiertoe aanleiding bestaat, een lagere waarde.

In het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden heeft de corporatie een terugkoopverplichting en/of recht dat mede

Te vorderen BWS-subsidies

afhankelijk is van de ontwikkeling van de waarde van de woningen in het economische verkeer. De terugkoopverplichting/recht

De vordering uit hoofde van binnen het Besluit Woninggebonden Subsidies toegezegde bedragen (contante waarde van de

wordt jaarlijks gewaardeerd. Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen een jaar zal plaatsvinden is de verplichting

uitbetalingen) wordt jaarlijks verminderd met de door de budgethouders beschikbaar gestelde bedragen. De uitbetalingstermijn is

onder de kortlopende schulden verantwoord.

afhankelijk gesteld van de disconteringsvoet en beloopt vanaf de vaststelling van de subsidie maximaal 30 jaar. Het kortlopende deel van deze post is opgenomen onder de vlottende activa.

Onroerende zaken in ontwikkeling Dit betreffen complexen in aanbouw die worden gewaardeerd tegen uitgaafprijzen en toegerekende kosten van het werkapparaat

Overige financiële vaste activa

uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering onder aftrek van een bijzondere waardevermindering uit hoofde van te

De onder financiële vaste activa opgenomen overige vorderingen omvatten verstrekte leningen en overige vorderingen, alsmede

dekken stichtingskosten. Bij de bepaling van de bijzondere waardevermindering worden de boekwaarde en de reële waarde van de

gekochte leningen en obligaties die tot het einde van de looptijd zullen worden aangehouden. Deze vorderingen worden initieel

kasstroomgenererende eenheid waartoe de onroerende zaken gaan behoren betrokken. Indien de bijzondere waardevermindering

gewaardeerd tegen reële waarde. Vervolgens worden deze leningen en obligaties gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs.

hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, dan wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een

Indien er bij de verstrekking van leningen of de verwerving van obligaties sprake is van disagio of agio, wordt dit gedurende de

voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen.

looptijd ten gunste respectievelijk ten laste van het resultaat gebracht als onderdeel van de effectieve rente. Ook transactiekosten worden verwerkt in de eerste waardering en als onderdeel van de effectieve rente ten laste van het resultaat gebracht.

Met betrekking tot zogeheten gecombineerde projecten wordt het aandeel van de koopwoningen verantwoord onder de post

Bijzondere waardeverminderingen worden in mindering gebracht op de geamortiseerde kostprijs en direct verantwoord in de

voorraad onderhanden werk, het aandeel huurwoningen wordt verantwoord onder de onroerende en roerende zaken in ontwikkeling.

winst‑en verliesrekening.

Voor wat betreft het onrendabele deel van het gecombineerde project wordt bij het aangaan van de verplichting het onrendabele deel verminderd met het verwachte verkoopresultaat in de winst‑ en verliesrekening verantwoord onder de post overige

Vlottende activa

waardeveranderingen (im)materiële vaste activa. Bij oplevering van het totale project wordt het

Voorraden

verkoopresultaat zowel verantwoord onder de post verkoop onroerende zaken als onder de post overige waardeveranderingen (im)

De voorraad onderhoudsmaterialen is gewaardeerd tegen de (laatst bekende) inkoopprijs, onder aftrek van een eventuele

materiële vaste activa. Daarmee wordt de economische realiteit van de transactie het best zichtbaar gemaakt.

voorziening voor incourantheid.

Afschrijving vindt eerst plaats nadat de betreffende complexen in exploitatie zijn genomen.

Onderhanden werk De voorraden onderhanden werk (onverkochte woningen uit projectontwikkeling) worden gewaardeerd op vervaardigingsprijs of

Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen aanschafprijs en bijkomende kosten, onder aftrek van eventuele

lagere opbrengstwaarde. De vervaardigingsprijs omvat alle kosten die samenhangen met de verkrijging of vervaardiging, alsmede

waardeverminderingen.

gemaakte kosten om de voorraden op hun huidige plaats en in hun huidige staat te brengen. In de kosten van vervaardiging zijn begrepen directe loonkosten en toeslagen voor aan de productie gerelateerde indirecte vaste en variabele kosten, waaronder de

56

Onroerende zaken ten dienste van de exploitatie

kosten van het bedrijfsbureau, onderhoudsafdeling en interne logistiek alsmede toerekende rente.

Deze activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde verminderd met afschrijvingen bepaald op basis van de verwachte

De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs onder aftrek van direct toerekenbare verkoopkosten. Bij de bepaling van de

economische levensduur. De afschrijvingen zijn berekend volgens het lineaire systeem.

opbrengstwaarde wordt rekening gehouden met de incourantheid van de voorraden.



57


verslagjaar gelden, of tegen de tarieven die in de komende jaren gelden, voor zover deze al bij wet zijn vastgesteld.

Onderhanden projecten in opdracht van derden wordt gewaardeerd tegen de gerealiseerde projectopbrengsten (bestaande uit de gerealiseerde projectkosten en toegerekende winst. Indien van toepassing, worden hierop de verwerkte verliezen en reeds

Latente belastingvorderingen uit hoofde van verrekenbare verschillen en beschikbare voorwaartse verliescompensatie worden

gedeclareerde termijnen in mindering gebracht. Onderhanden projecten waarvan de gefactureerde termijnen hoger zijn dan de

opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er toekomstige fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden

gerealiseerde projectopbrengsten worden gepresenteerd onder de kortlopende schulden.

gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut.

Uitgaven voor projectkosten voor nog niet verrichte prestaties worden opgenomen onder de voorraden. Latente belastingen worden verantwoord voor tijdelijke verschillen inzake groepsmaatschappijen, deelnemingen en joint ventures, Vorderingen

tenzij de stichting in staat is het tijdstip van afloop van het tijdelijk verschil te bepalen en het niet waarschijnlijk is dat het tijdelijke

De vorderingen zijn opgenomen tegen de nominale waarde onder aftrek van een eventuele voorziening voor mogelijke oninbaarheid.

verschil in de voorzienbare toekomst zal aflopen.

Liquide middelen

Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder de financiële vaste activa, latente belastingverplichtingen zijn opgenomen onder

Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden.

de voorzieningen.

Rekening‑courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Langlopende schulden Groepsvermogen en aandeel derden

Leningen overheid en kredietinstellingen

Het aandeel derden als onderdeel van het groepsvermogen wordt gewaardeerd tegen het bedrag van het nettobelang in de

Langlopende schulden worden bij de eerste waardering gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te

betreffende groepsmaatschappijen.

rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en

Voorzover de betreffende groepsmaatschappij een negatieve netto vermogenswaarde heeft, worden de negatieve waarde en overige

onder aftrek van transactiekosten.

toekomstige verliezen niet toegewezen aan het aandeel derden, tenzij deze derden-aandeelhouders een feitelijke verplichting hebben en in staat zijn om de verliezen aan te zuiveren. Zodra de netto vermogenswaarde van de groepsmaatschappij wederom positief is,

Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde

worden resultaten toegekend aan het aandeel derden.

rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de winst‑en‑verliesrekening wordt verwerkt.

Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen en verliezen die op balansdatum bestaan

Leningen die zijn aangetrokken binnen het Dynamische Kostprijshuursysteem (klimleningen) worden niet afgelost zolang de

waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de hoogte redelijkerwijs kan worden

bijbehorende exploitaties van de activa voorgecalculeerde exploitatieverliezen opleveren. Gedurende deze periode worden de

geschat. Voorzieningen worden tegen nominale waarde opgenomen met uitzondering van een voorziening voor pensioenen die

leningen jaarlijks met een vooraf bepaald bedrag verhoogd.

wordt bepaald op basis van contante waarde volgens actuariële grondslagen. De aflossingsverplichting voor het komend jaar van de langlopende schulden is opgenomen onder de kortlopende schulden. Met verplichtingen van samenwerkingscombinaties in de vorm van een vennootschap onder firma wordt als gevolg van de hoofdelijke aansprakelijkheid slechts rekening gehouden indien en voor zover de financiële positie van één of meerdere partners

In het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden heeft de corporatie een terugkoopverplichting die mede afhankelijk

daartoe aanleiding geeft.

is van de ontwikkeling van de waarde van de woningen in het economisch verkeer. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd. Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal plaatsvinden is de verplichting onder de

Voorziening pensioenen

kortlopende schulden verantwoord.

Lingewaard Wonen heeft een aantal pensioenregelingen. De hoofdregeling (SPW) betreft een toegezegde pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds. Hierbij is een pensioen toegezegd aan personeel op de pensioengerechtigde leeftijd, afhankelijk

Overige activa en passiva

van leeftijd, salaris en dienstjaren. Deze toegezegde pensioenregeling is verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde

Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven worden activa en passiva gewaardeerd op nominale waarde. Hierbij wordt

bijdrageregeling.

op vorderingen, indien dit noodzakelijk is, een voorziening wegens mogelijke oninbaarheid in mindering gebracht.

Voorziening onrendabele investeringen Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw en herstructurering worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien en voor zover de verwachte verliezen de boekwaarde van het betreffende complex overtreffen wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Onder de verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan de investeringsuitgaven minus aan deze investering toe te rekenen ontvangsten. Latente belastingvorderingen en ‑verplichtingen Latente belastingvorderingen en ‑verplichtingen worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tussen de waarde van de activa en passiva volgens fiscale voorschriften enerzijds en de boekwaarden die in deze jaarrekening gevolgd worden anderzijds. De berekening van de latente belastingvorderingen en ‑verplichtingen geschiedt tegen de belastingtarieven die op het einde van het

58



59

Grondslagen voor bepaling van het resultaat

Overheidsbijdragen

Algemeen


Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten

De post verkopen onroerende zaken betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst minus de boekwaarde (bestaand bezit).

over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zij

Winsten worden verantwoord op het moment van levering (passeren transportakte).

Betreft de op grond van het Besluit Woninggebonden Subsidies berekende jaarlijkse bijdragen. Voor zover de overige overheidsbijdragen nog niet zijn ontvangen is de bijdrage berekend op grond van de regelingen, waarbij rekening is gehouden met voorcalculatorische huurverhogingen en lastenstijgingen.

voorzienbaar zijn. De opbrengst uit woningen verkocht onder voorwaarden worden niet verantwoord als verkoopopbrengst daar de belangrijkste Opbrengstverantwoording

economische rechten niet zijn overgedragen aan de koper. De gegarandeerde terugkoopverplichting wordt opgenomen onder de

Projectopbrengsten en projectkosten

post Langlopende schulden, terugkoopverplichting VOV woningen en wordt jaarlijks met inachtname van de contractvoorwaarden

Voor onderhanden projecten, waarvan het resultaat op betrouwbare wijze kan worden bepaald, worden de projectopbrengsten

gewaardeerd.

en de projectkosten verwerkt als netto‑omzet en kosten in de winst‑en‑verliesrekening naar rato van de verrichte prestaties per balansdatum (de ‘Percentage of Completion’‑methode, ofwel de PoC‑methode).

Overige bedrijfsopbrengsten Hieronder zijn onder andere verantwoord de aan derden doorberekende kosten voor administratie en onderhoud.

De voortgang van de verrichte prestaties wordt bepaald op basis van de tot de balansdatum gemaakte projectkosten in verhouding tot de geschatte totale projectkosten. Als het resultaat (nog) niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat, dan worden

Bedrijfskosten

de opbrengsten als netto omzet verwerkt in de winsten verliesrekening tot het bedrag van de gemaakte projectkosten, dat

Periodiek betaalbare beloningen

waarschijnlijk kan worden verhaald; de projectkosten worden dan verwerkt in de winsten verliesrekening in de periode waarin ze

Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst en verliesrekening voor zover

zijn gemaakt. Zodra het resultaat wel op betrouwbare wijze kan worden bepaald, vindt opbrengstverantwoording plaats volgens de

ze verschuldigd zijn aan werknemers.

PoC-methode naar rato van de verrichte prestaties per balansdatum. Pensioenen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de projectopbrengsten en projectkosten. Projectopbrengsten zijn de contractueel

Lingewaard Wonen heeft een aantal pensioenregelingen. De hoofdregeling (SPW) betreft een toegezegd pensioenregeling bij het

overeengekomen opbrengsten en opbrengsten uit hoofde van meer- en minderwerk, claims en vergoedingen indien en voor zover

bedrijfstakpensioenfonds. Hierbij is een pensioen toegezegd aan personeel op de pensioengerechtigde leeftijd, afhankelijk van

het waarschijnlijk is dat deze worden gerealiseerd en ze betrouwbaar kunnen worden bepaald.

leeftijd, salaris en dienstjaren. Deze toegezegd pensioenregeling is verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde bijdrageregeling.

Projectkosten zijn de direct op het project betrekking hebbende kosten, die kosten die in het algemeen aan projectactiviteiten worden toegerekend en toegewezen kunnen worden aan het project en andere kosten die contractueel aan de opdrachtgever

Voor de pensioenregelingen betaalt Lingewaard Wonen op verplichte, contractuele of vrijwillige basis premies aan pensioenfondsen.

kunnen worden toegerekend.

Behalve de betaling van premies heeft Lingewaard Wonen geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze regelingen. Lingewaard Wonen heeft in geval van een tekort bij het fonds geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere

Indien het waarschijnlijk is dat de totale projectkosten de totale projectopbrengsten overschrijden, dan worden de verwachte

toekomstige premies. De premies worden verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies

verliezen onmiddellijk in de winst‑en verliesrekening verwerkt. Dit verlies wordt verwerkt in de kostprijs van de omzet. De voorziening

worden opgenomen als overlopende activa indien deze tot een terugstorting leiden of tot een vermindering van toekomstige

voor het verlies maakt onderdeel uit van de post onderhanden projecten.

betalingen.

Bedrijfsopbrengsten

Afschrijvingen

Opbrengsten uit de levering van goederen worden verwerkt zodra alle belangrijke rechten en risico’s met betrekking tot de eigendom

De afschrijvingen op materiële vaste activa worden gebaseerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen

van de goederen zijn overgedragen aan de koper. Opbrengsten uit de levering van diensten geschieden naar rato van de geleverde

van de onroerende zaken in exploitatie vinden plaats volgens de annuïtaire methode, afschrijvingen op zaken ten dienste van de

prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten.

exploitatie vinden plaats volgens de lineaire methode, op basis van de verwachte levensduur. Op grond wordt niet afgeschreven. Met

Opbrengsten met betrekking tot onderhanden projecten in opdracht van derden bestaan uit de contractueel overeengekomen

een mogelijke restwaarde wordt geen rekening gehouden.

tegenprestaties, meer‑ en minderwerk en claims en vergoedingen voor zover het waarschijnlijk is dat die opbrengsten zullen worden gerealiseerd en betrouwbaar kunnen worden vastgesteld.

Overige waardeveranderingen materiële vaste activa De overige waardeveranderingen worden gebaseerd op de waardering van de betreffende activaposten. De onder deze post

Huren

verantwoorde bedragen hebben betrekking op een afboeking dan wel terugneming van een bijzondere waardevermindering. Deze

De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden aan een maximum. Voor het verslagjaar 2009 bedroeg dit

bijzondere waardevermindering ontstaat door een jaarlijkse toets van de reële waarde ten opzichte van de waarde gebaseerd op

maximumpercentage 2,50.

boekwaarde.

Vergoedingen

Lasten onderhoud

Dit betreffen de van huurders en derden ontvangen vergoedingen voor de levering van goederen en diensten.

Onder deze post worden alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud verantwoord. Van toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden. Reeds aangegane verplichtingen waarvan de werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd op balansdatum worden verwerkt onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen.

60



61

Voor vorderingen en schulden met variabele renteafspraken loopt Lingewaard Wonen risico ten aanzien van toekomstige Het klachten en mutatieonderhoud wordt onderscheiden in kosten van derden en eigen dienst, alsmede de kosten van het

kasstromen, met betrekking tot vastrentende vorderingen en schulden loopt Lingewaard Wonen risico’s over de marktwaarde. Met

materiaalverbruik. In de winst en verliesrekening zijn de kosten van de eigen dienst opgenomen bij de kostensoort salarissen en

betrekking tot de vorderingen worden geen financiële derivaten met betrekking tot renterisico gecontracteerd.

sociale lasten. De lasten van onderhoud onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief.

Met betrekking tot bepaalde vastrentende schulden (schulden aan kredietinstellingen) hebben Lingewaard Wonen en haar groepsmaatschappijen renteswaps en rentecaps gecontracteerd, zodat zij vaste rente ontvangt en variabele rente betaalt.

Overige bedrijfslasten De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben.

Kredietrisico Lingewaard Wonen en haar groepsmaatschappijen hebben geen significante concentraties van kredietrisico. De groep maakt

Financiële baten en lasten

gebruik van meerdere banken teneinde over meerdere kredietfaciliteiten te kunnen beschikken. Voor zover noodzakelijk worden

Rentebaten en rentelasten

nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten.

Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen

Liquiditeitsrisico

leningen.

Lingewaard Wonen maakt gebruik van meerdere banken om over meerdere kredietfaciliteiten te kunnen beschikken. Voor zover noodzakelijk, worden nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten.

Resultaat deelnemingen in groepsmaatschappijen Het resultaat deelnemingen wordt gevormd door het aandeel in het resultaat van de op netto vermogens waarde gewaardeerde

Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering en

100% deelneming Lingewaard Bouw BV.

resultaatbepaling

Belastingen

De jaarrekening wordt overeenkomstig BW2 Titel 9 opgesteld. Het management dient daartoe bepaalde veronderstellingen en

Vanaf 1 januari 2008 is Lingewaard Wonen integraal belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelasting. Corporaties

schattingen te maken die van invloed zijn op de waardering van activa en verplichtingen, op de resultaatbepaling en de rapportage

zijn sindsdien verplicht over hun integrale activiteiten vennootschapsbelasting te betalen. Een en ander is vastgelegd in een

van voorwaardelijke activa en verplichtingen. De volgende waarderingsgrondslagen zijn naar de mening van het management

vaststellingsovereenkomst (VSO). In deze VSO zijn specifieke bepalingen opgenomen met betrekking tot de waardering van posten

het meest kritisch voor het weergeven van de financiële positie en vereisen een subjectieve of complexe beoordeling van het

op de fiscale openingsbalans en de wijze van resultaatneming.

management

De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst‑en‑verliesrekening, rekening

1) Materiële vaste activa, minimum waarderingsregel;

houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente

2) Timing en verwerking van onrendabele investeringen nieuwbouw en herstructurering.

belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet‑aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te

Materiële vaste activa, minimum waarderingsregel

hanteren belastingtarief.

Onroerende en roerende zaken in exploitatie worden gewaardeerd tegen verkrijging- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen.

Deze last is in de geconsolideerde resultatenrekening opgenomen.

Een bijzonder waardeverminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de reële waarde overschrijdt. De reële waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van complexen. De reële waarde van de onroerende zaken in exploitatie

Financiële instrumenten

bestemd voor de verhuur is de bedrijfswaarde. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden

Binnen het treasurybeleid van Lingewaard Wonen dient het gebruik van financiële instrumenten ter beperking van inherente (rente-,

aangehouden.

looptijden en marktrisico’s). Op grond van het vigerende interne treasurystatuut is het gebruik van financiële instrumenten slechts toegestaan voor zover er een materieel verband met het belegde/gefinancierde vermogen kan worden gelegd en de toepassing er

De uitgangspunten van de reële waarde zijn deels afhankelijk van de interne beleidsvoornemens van Lingewaard Wonen. Deze

van tot een positie van de totale leningen-/beleggingenportefeuille leidt welke vergelijkbaar is met een positie zonder gebruik te

beleidsvoornemens komen ondermeer tot uitdrukking in het strategisch voorraadbeheer waarbij eigen keuzes worden gemaakt ten

maken van deze instrumenten.

aanzien van verhuur of verkoop, levensduur, kwaliteits- en huurniveaus. Voor zover mogelijk hanteert Lingewaard Wonen binnen de sector gangbare uitgangspunten.

Valutarisico Lingewaard Wonen is alleen werkzaam in Nederland en loopt geen valuta risico.

Timing en verwerking van onrendabele investeringen nieuwbouw en herstructurering In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden

Prijsrisico

gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie

Lingewaard Wonen heeft geen effecten waardoor geen prijsrisico wordt gelopen.

zijn gedaan richting huurders, gemeente en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van Lingewaard

62

Renterisico

Wonen rondom de projectontwikkeling en herstructurering hetgeen wordt vastgelegd in een intern beslisdocument per project. De

Lingewaard Wonen en haar groepsmaatschappijen lopen renterisico over de rentedragende vorderingen (met name onder de

aannames gedaan bij de financiële impact van bovengenoemde feitelijke verplichtingen kunnen afwijken bij daadwerkelijke realisatie

financiële vaste activa en liquide middelen) en rentedragende langlopende en kortlopende schulden (waaronder schulden aan

van de projecten. Planvorming kan ondermeer wijzigingen in de tijd ondergaan door bewegingen in het prijsniveau van leveranciers,

kredietinstellingen).

wettelijke procedures en aanpassingen in de voorgenomen bouwproductie.



63

Verwerking fiscaliteit Ten aanzien van de acute belastinglast en belastinglatenties in de jaarrekening heeft Lingewaard Wonen een aantal standpunten ingenomen die eerst bij afwerking van de aangifte over de verslagjaren 2006 tot en met 2009 door de fiscus zullen worden getoetst. De belangrijkste standpunten betreffen: Het

onderscheid tussen onderhoudskosten en investeringen;

De

verwerking van projectontwikkelingsresultaten.

Dientengevolge kan de fiscale last over 2009 en voorgaande jaren nog wijzigingen ondergaan.

Toelichting op de geconsolideerde balans Vaste activa Materiële vaste activa

De mutaties in de materiële vaste activa worden als volgt weergegeven: Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Bij deze methode wordt het nettoresultaat aangepast voor posten van de winst en verliesrekening die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven in het verslagjaar, mutaties in de balansposten en posten van de winst en verliesrekening waarvan de ontvangsten en uitgaven niet worden beschouwd als behorende tot de operationele activiteiten.

Onroerende

Onroerende

Onroerende

en roerende

en roerende

en roerende

Totaal

zaken in

zaken in

zaken tdv de

exploitatie

ontwikkeling

exploitatie

€

€

€

€

Stand per 1 januari 2009 De liquiditeitspositie in het kasstroomoverzicht bestaat uit de liquide middelen onder aftrek van bankkredieten. In het

Aanschaffingswaarde

123.620.399

8.472.682

6.434.788

138.527.869

kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investerings- en financieringsactiviteiten.

Afschrijvingen

-23.885.418

0

-828.397

-24.713.815

Waardeverminderingen

-9.486.072

-6.439.525

0

-15.925.597

De kasstromen uit hoofde van de financiering zijn gesplitst in kasstromen met betrekking tot mutaties in de hoofdsom (opgenomen

Boekwaarde per 1 januari 2009

90.248.909

2.033.157

5.606.391

97.888.457

35.554

4.493.033

82.382

4.610.969

Reclassificatie aanschafwaarde

0

-4.472.343

0

-4.472.343

Reclassificatie waardeveranderingen

0

4.472.343

0

4.472.343

-1.258.332

0

-43.000

-1.301.332

-605.625

0

0

-605.625

Afschrijvingen desinvesteringen

465.311

0

0

465.311

Overboeking afschrijving verkoop VOV

243.013

0

0

243.013

onder financieringsactiviteiten) en betaalde interest (opgenomen onder operationele activiteiten).De investeringen in materiële vaste activa worden opgenomen onder aftrek van de onder overige schulden voorkomende verplichtingen.

Mutaties in de boekwaarde: Investeringen

Desinvesteringen Overboeking verkoop VOV

Afschrijving voorgaand boekjaar

10.777

0

0

10.777

-1.769.017

0

-198.551

-1.967.568

0

-159.556

0

- 159.556


-1.559.296

-2.973.041

0

-4.532.337

Herziening waardering onroerende zaken

2.053.034

41.497

0

2.094.531

Afschrijvingen boekjaar Waardevermindering landbouwgronden

Overboekingen investeringen

3.714.975

-3.714.975

0

0

-2.098.786

2.098.786

0

0

-768.392

-214.256

-159.169

-1.141.817

Aanschaffingswaarde

125.506.971

4.618.841

6.474.170

136.599.982

Afschrijvingen

Waardevermindering nieuwbouw

Stand per 31 december 2009 -24.935.334

0

-1.026.948

-25.962.282


-11.091.120

-2.799.940

0

-13.891.060

Boekwaarde per 31 december 2009

89.480.517

1.818.901

5.447.222

96.746.640

De investeringen in de onroerende zaken in exploitatie in het boekjaar betreffen nieuwbouwwoningen en woningverbeteringen tegen huurverhoging. De investeringen in onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie hebben betrekking op de kantoorinventaris en soft‑ en hardware.

64



65


Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde van het gehele woningbezit op basis van reeds genoemde uitgangspunten bedraagt € 145.316.000 en ligt

Stand per 1 januari 2009 Historische kostprijs Stelselwijziging per januari 2009 (actuele waarde)

daarmee € 55.466.000 boven de boekwaarde van de woningen in exploitatie (inclusief grond). 171.119 626.056 797.175 362.612 2.376.013 -44.280 3.491.520

Bij: Overboekingen waarde materiële vaste activa Bij: Mutatie actuele waarde Af: Waardeveranderingen 2009 Stand actuele waarde per 31 december 2009

Het verloop van de bedrijfswaarde is als volgt nader te specificeren: (x € 1.000) Bedrijfswaarde

Rentabiliteitswaardecorrectie

Totaal

Bedrijfswaarde 31 december 2009

137.827

7.489

145.316

Bedrijfswaarde 31 december 2008

150.917

7.038

157.955

‑13.090

451

‑12.639

In deze post zijn in totaal 32 woningen opgenomen waarvoor een terugkoopplicht bestaat. Autonome ontwikkeling

De geschatte marktwaarde van deze woningen bedraagt € 3.510.560.

Vrijval kasstromen

‑14.035

Afschrijvingstermijnen

Effect een jaar opschuiven

8.467

De afschrijvingen zijn bepaald op basis van de volgende levensduur (jaren):

Nieuwe (des)investeringen binnen horizon

4.201 ‑1.367

Onroerende zaken in exploitatie

Annuïtair Lineair

Voorraadmutaties

40/50

--

Verkoop woningen

Na investering Centrale verwarming

15

--

Nieuwbouw

Woningverbetering

15 --

Woningen

Woningaanpassing

20/25 --

Garages

27 --

Centrale Antenne

25

636 1.623

Sloop

‑206

Overige mutaties woninggegevens

‑474 1.579

--

Wijziging parameters


Indexaties

‑6.467

Levensduur Kantoorgebouw

-- 50

Werkplaats inventaris

--

699

Mutatiegraad

707

5

Inventarissen

-- 3/4/10

Hardware en software

3

Vervoermiddelen

-- 5

3/5/6

‑5.061 Wijzigingen exploitatiebeleid Huren

897

Onderhoudsuitgaven

‑108

Verzekeringen

Personeelslasten

De onroerende zaken in exploitatie zijn per 31 december 2009 voor ruim 327 miljoen euro verzekerd tegen het risico van brand- en

Bedrijfslasten

stormschade. De laatste wijziging van de verzekerde waarde heeft plaatsgevonden december 2009.

Overig

‑2.566 ‑757 ‑1.028

Restwaarde

54

De specificatie van de verzekeringen van de onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie is als volgt: Kantoorgebouw/werkplaats

‑3.508

Verzekerde som

Uitgebreide opstal

€ 5.581.000

Inventaris (incl. voorraden)

Uitgebreide inboedel

€ 805.000

Wijzigingen (des)investeringsbeleid

Automatiseringsapparatuur

Uitgebreide inboedel

€ 240.000

Verkoop

WA-casco

€ 173.000

Vervoermiddelen

‑4.733 ‑4.733

Rentabiliteitscorrectie Autonome ontwikkeling

‑479

Wijzigingen in lopende leningen

930 451

Totaal mutatie bedrijfswaarde

66


‑12.639


67

Verkoop huurwoningen

31‑12‑2009

31‑12‑2008

€

€

87.700

104.188

Per 31 december 2009 heeft Lingewaard Wonen 833 woningen aangewezen voor verkoop aan zittende huurders of voor verkoop bij mutatie. De aanwijzing van deze woningen vloeit voort uit het vastgestelde

BWS‑subsidies

strategisch voorraadbeleid van Lingewaard Wonen. Van deze aangewezen woningen zijn er 175 als verkoop voor de komende 5 jaar verwerkt in de bedrijfswaardeberekeningen. De verkoopprijs voor zittende huurders wordt vastgesteld op 90% van de taxatieprijs.

Te vorderen BWS-subsidies

Bij mutatie wordt de taxatieprijs gehanteerd. Op het moment van verkoop wordt de verkoopprijs vastgesteld op basis van de dan uitgevoerde taxatie. Verder worden er woningen onder Koopgarant verkocht waarbij de koper tot maximaal 35% korting op de

Te vorderen-BWS

verkoopprijs kan krijgen.

subsidies €

Erfpacht Drie woningen aan de Van Bronkhorststraat te Bemmel zijn gebouwd op door de gemeente in erfpacht uitgegeven grond. Financiële vaste activa

104.188

Af: binnen een jaar opeisbaar

‑21.768 82.420

Het belang van de vennootschap in andere maatschappijen is als volgt verdeeld: Naam, vestigingsplaats

Stand per 1 januari 2009

Rente Aandeel in geplaatst kapitaal in %

5.280


87.700

* De te ontvangen subsidie huidig boekjaar van € 21.768 zal gedurende het boekjaar worden ontvangen. Voor een juiste V.O.F. MGZ, Huissen

50

Bemmel Beheer B.V., Bemmel

25

Ontwikkelingsmaatschappij Bemmel C.V., Bemmel

25

31‑12‑2009

31‑12‑2008

€

€

810.217

802.099

Bemmel Beheer B.V.

4.483

4.538

Ontwikkelingsmaatschappij Bemmel C.V.

4.212

12.952

818.912

819.589

berekening van de eindstand per 31-12-2009 wordt de ontvangst aan de beginstand toegevoegd. ** De binnen een jaar opeisbare subsidie van € 21.768 is opgenomen onder de vlottende activa, onder de binnen een jaar opeisbare vorderingen.

Vlottende activa

Overige deelnemingen V.O.F. MGZ

Latente vennootschapsbelasting 3.512.624

Latente vennootschapsbelasting

657.209

31‑12‑2009

31‑12‑2008

€

€

Onderhoudsmaterialen

127.770

151.949

Voorraad OHW project Merlijn niet verkocht

831.090

487.380

0

154.185

958.860

793.514

Voorraden en onderhanden projecten Voorraden

Voorraad OHW project Merlijn verkocht

De voorziening latente belastingverplichtingen is gevormd voor belastbare tijdelijke verschillen in de fiscale waardering van de

68

materiële vaste activa in deze jaarrekening. Indien de latentie zou worden gewaardeerd tegen nominale waarde dan bedraagt deze


circa € 65 miljoen, dit betreft met name het vastgoed. Stichting Lingewaard Wonen is in staat door middel van nieuwbouw de

Bestede kosten

0

592.200

afwikkeling van deze latentie over het vastgoed oneindig naar de toekomst te schuiven.

Gefactureerde termijnen

0

‑632.876

0

‑40.676



69

Vorderingen 31‑12‑2009

31‑12‑2008

€

€

31‑12‑2008

€

€

21.309

49.125

106.893

110.368

Overige vorderingen Vorderingen gemeente Lingewaard

Huurdebiteuren Het verloop is als volgt weergegeven:

31‑12‑2009

Schade in verband met mutaties

Zittende huurders: te vorderen huren

47.839

49.003

Nog te ontvangen van overige debiteuren

94.659

271.032

Vertrokken huurders: te vorderen huren

45.612

36.241

Doorbelaste kosten samenwerking Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn

72.506

0

93.451

85.244

Overige vorderingen

15.382

12.835

Voorziening oninbare huurvorderingen

‑42.957

‑38.949

Pachtopbrengsten

9.753

7.325

50.494

46.295

Te verrekenen servicekosten

14.283

0

Ziekengelden

7.979

0

De voorziening voor oninbare huurvorderingen is bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen.

Rekening‑courant derden

2.301

2.500

De van de “zittende” huurders te vorderen huren zijn naar maand van ontstaan en aantal huurders als volgt te specificeren.

Verkoop huurwoningen

0

81.003

‑146.729

‑144.622

198.336

389.566

Voorziening overige vorderingen Aantal huurders

Huurachterstand in €

2009

2008

31-12-2009

31-12-2008

90

82

29.894

28.027

Vooruitbetaalde kosten, verzekeringen

93.036

6.444

2 tot 3 maanden

4

6

3.770

6.059

Rente rekening‑courant

27.950

71.340

3 tot 4 maanden

3

2

4.596

2.673

Vergoeding zendmasten

0

3.181

tot 2 maanden

4 of meer maanden

6

5

9.579

12.244

103

95

47.839

49.003

De huurachterstanden bedragen ultimo boekjaar 2009 0,30% (2008 0,31%) van de brutojaarhuur.

Overlopende activa

Overigen

8.629

1.326

129.615

82.291

Liquide middelen Kas Rekeningen‑courant banken

31‑12‑2009

31‑12‑2008

€

€

Kruisposten

0

608

7.723.770

3.698.740

1.315

3.099

7.725.085

3.702.447

Binnen een jaar opeisbare vorderingen en vorderingen op overige deelnemingen Te vorderen BWS‑subsidie Vordering op gelieerde onderneming Ontwikkelingsmaatschappij Bemmel C.V.

21.768

295.418

0

1.500.000

3.119

3.119

24.887

1.798.537


Groepsvermogen Het eigen vermogen wordt in de toelichting op de enkelvoudige balans nader toegelicht.

27.094

Pensioenen

De rekeningen‑courant banken bestaat uit meerdere banken en meerdere kredietfaciliteiten ter afdekking van kredietrisico’s.

31‑12‑2009

31‑12‑2008

€

€

593

37.130

0 Aandeel derden Aandeel derden Dit betreft een 40% kapitaalbelang van derden in deelneming V.O.F. Lingewaard Wonen / U Projecten.

70



71

Voorzieningen

Langlopende schulden 31‑12‑2009

31‑12‑2008

€

€

Latente belastingverplichtingen Stand per 1 januari

0

0

Terugkoopverplichting Woningen Verkocht onder Voorwaarden

Dotatie

15.641

0

Leningen kredietinstellingen


15.641

0

De voorziening latente belastingverplichtingen is gevormd voor belastbare tijdelijke verschillen in de fiscale waardering van de

Stand per 31‑12‑2009 €

Aflossingsverplichting 2010 €

Resterende looptijd > 5 jaar €

3.510.560

0

0

79.921.581 83.432.141

5.298.636 5.298.636

53.905.854 53.905.854

Rentevoet en aflossingssysteem

materiële vaste activa in deze jaarrekening.

De gemiddelde rentevoet van de langer dan één jaar uitstaande leningen overheid en kredietinstellingen 2009

2008

€

€

45.758

79.667

2.269

0

48.027

79.667

Onttrekkingen

‑8.691

‑33.909


39.336

45.758

Garantievoorzieningen Stand per 1 januari Dotatie

bedraagt 3,54%. (2008: 4,30%) De leningen overheid en kredietinstellingen worden ineens afgelost (fixe‑leningen) of op basis van het lineaire-, annuïteitensysteem. Gedurende die periode worden de leningen jaarlijks met genoemde tekorten verhoogd. Van 1 lening is het renterisico afgedekt met een rentecap van 5,75% op een hoofdsom van € 10.000.000. Terugkoopverplichting Woningen Verkocht onder Voorwaarden 2009

2008

€

€

797.175

0

0

0

Restant hoofdsom per 1 januari

797.175

0

Opwaarderingen in het boekjaar

2.738.625

797.175

Afwaarderingen in het boekjaar

‑25.240

0

3.510.560

797.175

De voorziening betreft de onrendabele investeringen voor vijf nieuwbouwbouwprojecten. Deze voorziening is gevormd omdat de

2009

2008

stand van de projecten per ultimo van het boekjaar dusdanig is dat doorgang onomkeerbaar is. De hoogte van de voorziening is

€

€

80.650.440

82.784.508

2009

2008

€

€

Stand per 1 januari

4.058.387

7.563.567

Dotatie boekjaar

3.361.749

4.187.042

Vrijval boekjaar

‑115.192

‑3.643.841

7.304.944

8.106.768

Besteding kosten op projecten

‑2.931.544

‑4.048.381


4.373.400

4.058.387


bepaald op basis van de bedrijfswaarde-berekeningen en de begrote investeringsbedragen.

Terugkoopverplichting Woningen Verkocht onder Voorwaarden Hoofdsom Afgelost tot en met 31 december

Saldo 31 december


Leningen kredietinstellingen Restant hoofdsom per 1 januari Aflossingen in het boekjaar Restant hoofdsom per 31 december

‑728.859

‑2.134.068

79.921.581

80.650.440

Kortlopend deel per 31 december

‑5.298.636

‑728.859

Langlopend deel per 31 december

74.622.945

79.921.581

Het aflossingsbestanddeel voor het boekjaar 2010 zal circa € 5.299.000 bedragen en is opgenomen onder de kortlopende schulden.

72



73


Niet in de balans opgenomen verplichtingen 31‑12‑2009

31‑12‑2008

€

€

Binnen een jaar opeisbare schulden kredietinstellingen

Borgstelling ten behoeve van Lingewaard Bouw BV Lingewaard Wonen heeft zich jegens het Garantie Instituut Woningbouw (GIW) en Stichting Woningborg onherroepelijk en onvoorwaardelijk als borg gesteld, dit tot zekerheid voor de betalingen van al hetgeen het GIW en Stichting Woningborg van Lingewaard Bouw BV te vorderen mocht hebben. De borgtocht is beperkt tot een bedrag van € 226.890,00.

5.298.636

Kortlopend deel kredietinstellingen

728.859 Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW)

Schulden aan leveranciers

WSW-deelnemers hebben naar het WSW een zogeheten obligoverplichting. Deze verplichting is voorwaardelijk. Zolang het risicovermogen van het WSW voldoende is om eventuele betalingsverplichtingen van WSW-deelnemers 745.756

Handelscrediteuren

774.263

over te nemen, wordt geen beroep gedaan op deze obligo-verplichting. Het WSW verwacht voor de komende vijf jaar conform de actuele meerjarenliquiditeitsprognose geen beroep te doen op deze obligoverplichting en hoeft deze verplichting daarom niet te

Schulden aan overige deelnemingen

worden opgenomen in de balans. De hoogte van het obliotarief is vastgesteld op 3,85% te berekenen over het schuldrestant van

V.O.F. MGZ

3.638

0

Bemmel Beheer B.V.

4.538

4.538

8.176

4.538

de geborgde leningen. Voor leningen met een variabele hoofdsom is bepaald dat over 75% van de schuldrestanten de obligo is verschuldigd. Wel dient hiervoor een obligo van € 2.745.803 aangehouden te worden ten gunste van het WSW. Derivaten Door Lingewaard Wonen zijn twee rolloverleningen afgesloten met een looptijd van 10 jaren. Een lening heeft een variabele

Belastingen en premies sociale verzekeringen Omzetbelasting

180.439

194.386

Loonheffing

121.061

64.304

Bedrijfsvereniging

0

28

Pensioenfonds

0

5.927


172.562

537.589

474.062

802.234

maandelijks vastgesteld op basis van de geldmarkt-tarieven. Het renterisico op de lening met de variabele hoofdsom is afgedekt door middel van een direct ingaande cap voor de volledige hoofdsom met een strike van 5,75%. De verschuldigde premie hiervoor bedraagt jaarlijks 0,45% van de hoofdsom. Het renterisico op de tweede lening is niet afgedekt. Verbonden partijen Met de meeste van haar deelnemingen heeft Lingewaard Wonen naast haar aandelenbelang ook een zakelijke relatie, waarbij producten en/of diensten van de betreffende deelnemingen worden afgenomen cq worden geleverd. Deze transacties zijn steeds

Overige schulden en overlopende passiva Nog niet vervallen rente

1.397.067

1.444.571

Bijdrage leefbaarheid

564.788

632.538

Te betalen projectkosten

181.674

148.473

Vooruitontvangen huur

91.163

84.460

Vakantiedagen en overuren

77.991

78.382

Nog te ontvangen facturen

0

20.625

Te betalen bankrente en rentekosten

38.646

37.517

Accountantskosten

11.305

10.294

0

3.037

21.745

31.079

2.384.379

2.490.976

Rekening‑courant derden Overige overlopende passiva

74

hoofdsom met een vast bestanddeel van 20% van de hoofdsom. De andere lening heeft een vaste hoofdsom. De rente wordt 3


gebaseerd op gebruikelijke contractuele afspraken waarbij marktconforme condities zijn overeengekomen. Tevens heeft levering van registergoederen plaatsgevonden van Lingewaard Wonen aan V.O.F. MGZ. Lingewaard Wonen heeft in 2005 een samenwerkingsovereenkomst gesloten met Stichting Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn. Uit hoofde van deze overeenkomst worden de gemeenschappelijke kosten verdeeld volgens een vaste verdeelsleutel. Investeringsverplichtingen Er zijn niet in de balans opgenomen verplichtingen voor nieuwbouw van woningen: 18 Huurwoningen Teselaar

€

1.161.000

12 Huurwoningen Bernhardstraat

€

2.100.000

11 Huurwoningen De Halden II

€

1.353.000

8 Huurwoningen Dennenstraat/Populierenstraat

€

799.000

27 Huurwoningen Centrumplan MGZ

€ 5.719.000

Totaal

€

11.132.000


75

Wet Ketenaansprakelijkheid

omzetbelasting.

Toelichting op de geconsolideerde winst‑ en verliesrekening

Liquide middelen

Bedrijfsopbrengsten

De onderneming en haar verbonden partijen zijn onderworpen aan de Wet Ketenaansprakelijkheid en kunnen uit dien hoofde worden aangesproken voor de door onderaannemers mogelijk niet afgedragen loonbelasting en premies werknemersverzekering en

De onderneming en haar verbonden partijen hebben bankgaranties afgegeven voor een totaalbedrag van € 113.445. Fiscale eenheid Binnen de onderneming en haar verbonden partijen is sprake van een fiscale eenheid. Er bestaat een hoofdelijke aansprakelijkheid

Huren

met betrekking tot de door de fiscale eenheid verschuldigde vennootschapsbelasting.

Woningen en woongebouwen Onroerende zaken, niet zijnde woningen

Tot de fiscale eenheid behoren Af: Huurderving wegens leegstand

‑ Lingewaard Bouw B.V.; ‑ Lingewaard Beheer B.V.

2009

2008

€

€

15.213.543

14.883.513

114.669

105.680

15.328.212

14.989.193

‑56.172

‑50.568

15.272.040

14.938.625

De huren zijn gewijzigd als gevolg van: Algemene

huurverhoging en huurharmonisatie en geriefsverbeteringen

246.878

Het

in exploitatie komen van nieuwe woningen en aankopen

236.961

Het

verkopen en slopen van woningen ‑144.820

Totaal 339.019 De reguliere huurderving bedraagt 0,16% (2008 = 0,34%) van de te ontvangen huur en heeft betrekking op de leegstand in verband met mutatieonderhoud en het feit dat huurders bij mutatie de 1e week geen huur betalen. Tevens is hier een bedrag van € 31.135 opgenomen voor huurderving ten gevolge van leegstand van huurwoningen bestemd voor de verkoop.

Vergoedingen Overige goederen, leveringen en diensten Te verrekenen met huurders

2009

2008

€

€

415.910

377.836

‑10.529

‑14.438

405.381

363.398

De post overige goederen, leveringen en diensten betreft vergoedingen welke de huurders boven de netto huurprijs betalen voor bijvoorbeeld warmtelevering, centrale antenne, electriciteit, gemeenschappelijke ruimten enz.. De vergoeding voor levering en diensten is gebaseerd op de geraamde c.q. werkelijke kosten en wordt jaarlijks, indien noodzakelijk aangepast.

Overheidsbijdragen Jaarlijkse bijdrage Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS)

2009

2008

€

€

28.677

12.824

0

206.584

28.677

219.408

De jaarlijkse bijdrage betreft een vergoeding van de gemeente Lingewaard voor in het verleden aangebrachte woningaanpassingen. In 2009 heeft een afkoop van deze vergoeding plaatsgevonden. De bijdrage Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) betreft een vergoeding van de Stadsregio Arnhem Nijmegen, voor de herstructureringsprojecten Johanna Hoeve en Vicariestraat.

76



77

2009

2008

2009

2008

€

€

€

€

776.957

715.792


Overige bedrijfsopbrengsten Kostenverdeling samenwerking VHV Millingen a/d Rijn 2.160.271

Opbrengsten verkopen bestaand bezit

3.545.683

Het resultaat verkoop bestaand bezit is als volgt te specificeren:

Vergoeding algemeen beheer serviceverlening

71.462

70.442

Vergoeding administratiekosten verhuur

9.900

13.750

Vergoeding toezicht aanpassingen/geriefverbeteringen

9.060

9.725

Opbrengsten verkoop 21 woningen en 1 garage (2008: 32 woningen)

3.271.100

5.754.201

Vergoeding zendmasten

2.847

3.181

Af: Boekwaarde

‑658.974

‑1.650.198

Vergoeding toezicht serviceverlening

‑1.108

2.141

Overige vergoedingen

11.141

91.303

1.125

2.160

89.282

87.384

3.270

0

973.936

995.878

2009

2008

€

€

1.874.592

1.890.810

Af: Verkoop-/overdracht‑/notariskosten

‑302.218

‑531.748

Af: Kosten verkoop VOV woningen

‑149.637

‑26.572

2.160.271

3.545.683

Vergoeding aanvraag urgenties Doorberekende loonkosten onderhoudsmedewerker Doorberekende administratie‑ en toezichtskosten

Op het verkoopresultaat is een bedrag van € 149.637 in mindering gebracht als verkoopkosten voor de woningen Verkocht onder Voorwaarden (Koopgarant).

Bedrijfskosten 2009

2008

€

€

Overige waardeveranderingen materiële vaste activa verkopen onder voorwaarden Lonen en salarissen 2.356.973

Opbrengst VOV woningen

0

Lonen en salarissen Uitzendkrachten

De waardeverandering is als volgt te specificeren: Opbrengst 25 VOV woningen Af: Boekwaarde Af: Waardedaling VOV woningen verkocht in 2008

2.738.625

0

‑362.612

0

‑19.040

0

2.356.973

0

Deze post betreft de waardeverandering van de in 2009 verkochte woningen “Verkocht onder Voorwaarden”.

2009

2008

€

€

959.982

0

De opbrengsten betreffen het koopproject Merlijn met 10 koopappartementen.

205.137 2.095.947

‑40.653

‑46.128

2.220.484

2.049.819

281.580

285.662

350.228

366.984

1.769.018

1.693.653

Sociale lasten Premies sociale verzekeringen

Gerealiseerde opbrengsten projecten Opbrengsten project Merlijn

Ontvangen ziekengeld

386.545 2.261.137

Pensioenlasten Pensioenpremie personeel Afschrijvingen materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

198.551

200.346

1.967.569

1.893.999

‑493.738

‑3.954.765

Overige waardeveranderingen van materiële vaste activa Herwaardering onroerende zaken in exploitatie Boeking onrendabele top nieuwbouw

78



3.406.113

718.960

2.912.375

‑3.235.805

79

2009

2008

€

€

Accountantshonoraria 2009

2008

€

€

Controle van de jaarrekening

23.205

19.814

Andere controlewerkzaamheden

17.945

31.000

Fiscale advisering

37.785

28.058

Fusie werkzaamheden

22.194

0

Risicoanalyse projecten

37.336

0

Lasten onderhoud Klachtenonderhoud

394.474

373.529

Mutatieonderhoud

70.512

143.642

CV-onderhoud

240.132

232.547

Lift onderhoud

107.347

50.767

37.310

73.493

Overig onderhoud Planmatig onderhoud boekjaar

849.775

873.978

3.922.961

4.252.774

4.772.736

5.126.752

Erfpacht

In het boekjaar zijn de volgende bedragen aan accountantshonoraria ten laste van het resultaat gebracht

Overige werkzaamheden

4.425

0

142.890

78.872

-22.383

‑6.173

1.532

0

122.039

72.699

5.280

27.732

92.149

325.212

Overige / doorberekende rente

1.560

14.396

Rente fiscus

1.568

0

95.277

339.608

3.019.120

3.866.243

50.113

51.045

3.069.233

3.917.288

Doorbelast naar Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn

Erfpacht

155

155

24.900

0

Doorbelast van Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn

Kosten onderhanden projecten Kosten project Merlijn

Financiële baten en lasten

Betreft de gemaakte kosten voor het koopproject Merlijn met 10 koopappartementen. 2009

2008

€

€

Belastingen

735.392

680.841

Verzekeringen

134.164

125.982

Leveringen en diensten

309.361

273.903

Overige exploitatielasten

429.392

222.686

Bijdrageheffing bijzondere projectsteun wijkenaanpak

167.987

167.552

Overige bedrijfskosten

Advieskosten/dienstverlening derden

338.935

334.046

Reis‑ en verblijfkosten

135.775

131.896

Overige personeelskosten

152.700

147.545

Huisvestingskosten

52.031

52.910

Gas, water en electriciteit

52.482

45.265

Onderhoud kantoor

56.573

74.571

Vergoedingen Raad van Commissarissen

30.234

44.247

Overige kosten Raad van Commissarissen

53.955

18.218

Kosten verhuur

93.462

73.830

Leefbaarheid

20.684

44.211

139.070

124.112

17.676

13.798

Kosten automatisering Reclamekosten Bedrijfsverzekeringen

19.197

17.962

Kosten betalingsverkeer

21.160

21.290

Porti- en telefoonkosten

46.411

50.111

Drukwerk en kantoorbenodigdheden

43.518

45.476

3.659

22.901

Mutatie voorziening debiteuren Accountantskosten

23.205

19.814

Contributies en abonnementen

28.032

20.048

Algemene kosten

80


31.445

86.571

3.136.500

2.859.786

Renteopbrengsten financiële vaste activa Rente BWS-subsidies Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Spaar- en beleggingsrekening

Rentelasten en soortgelijke kosten Rente leningen overheid en kredietinstellingen Overige rentelasten


81

Belastingen 2009 € 664.967 -2.924.774 -2.259.807

Acute vennootschapsbelasting Latente vennootschapsbelasting

De belastingen kunnen als volgt worden gespecificeerd: Acute belastingen 2009 Acute belasting aanpassing 2008 Acute belasting vrijval voorgaande jaren Mutatie latente belastingen

2008 € 556.890 -572.209 -15.319

Overige informatie Werknemers Gedurende het jaar 2009 had de corporatie 38 werknemers in dienst. Dit aantal is gebaseerd op het aantal fulltime equivalenten. Bestuurders en commissarissen

697.656 5.107 -37.796 -2.924.774 -2.259.807

556.890 0 0 -572.209 -15.319

Lasten ter zake van bezoldiging en ter zake van pensioenen van: bestuurders

2.622.057

697.656

Het gemiddelde wettelijke belastingtarief bedraagt 25,5%. De lagere effectieve belastingdruk wordt veroorzaakt door het benutten van fiscale verliescompensatie en fiscaal vrijgestelde winstbestanddelen. Dit betreft ondermeer verschillen in de verwerking van resultaten uit projectontwikkeling, afschrijvingen op het vastgoed, de verwerking van interest en de fiscaal niet aftrekbare heffing van het Centraal Fonds Volkshuisvesting.

44.247 )

betaalde beloningen (zoals salarissen, sociale lasten, vakantiegeld);

beloningen

betaalbaar op termijn (zoals pensioenlasten en VUT);

uitkeringen

bij beëindiging van het dienstverband;

Aan de voormalige directeur-bestuurder is een auto ter beschikking gesteld, mede ook voor privé-gebruik, met een cataloguswaarde van € 85.248,00. Het totaalbedrag kan als volgt per individueel lid van het bestuur (de directie) worden gespecificeerd:

Periodiek betaalde beloningen

M. de Jong -74.585 3.015.000 -15.641 2.924.774

Beloningen betaalbaar op termijn

Uitkering bij beëindiging dienstverband

Bonus betalingen

2009

2008

2009

2008

2009

2008

2009

2008

126.326

21.078

28.136

4.374

0

0

11.540

0

Naam S. Holwerda

28.521

114.291

12.729

64.628

0

0

18.439

0

154.847

135.369

40.865

69.002

0

0

29.979

0

De bezoldiging van de Raad van Commissarissen kan als volgt worden gespecificeerd:

Als lid van de Raad van Commissarissen

Ten gevolge van een wijziging in de richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaglegging dient er in 2009 een actieve latentie gevormd te worden voor de verkoop van huurwoningen. De verwachting is dat Lingewaard Wonen de aankomende 5 jaren elk jaar

Als lid van commissies

Overige kosten

2009

2008

2009

2008

2009

2008

C.A.J.M. van Bergen

8.197

8.000

0

0

0

0

Vice-voorzitter

W.J.M. Mulder

6.662

6.500

0

0

0

0

Lid

M.C.L. Hermsen

5.125

5.000

0

0

0

0

Naam

24 woningen (regulier) zal verkopen waarvoor deze latentie nu is berekend.

Voorzitter Deelnemingen 2009 € Resultaat deelneming V.O.F. MGZ Bemmel Beheer B.V. Ontwikkelingsmaatschappij Bemmel C.V.

( 2008: €

publieke middelen gefinancierde topinkomens.

2.779.045

De mutatie latente belastingen is als volgt bepaald: Vrijval actieve latentie marktwaarde leningen Dotatie actieve latentie verkopen Dotatie passieve latentie herinvesteringsreserve

( 2008: € 204.371 )

€ 30.234

Over 2009 blijft het inkomen van de directeur-bestuurder onder het inkomen zoals vastgesteld in de Wet openbaarmaking uit 156.988

Verschuldigde winstbelasting

€ 225.691

bonusbetalingen.

2.912.375 1.811.312 -4.145.265 -421.434

Belastbaar bedrag

en voormalige commissarissen

De bezoldiging van de bestuurders omvat: periodiek

De acute belastinglast 2009 is als volgt bepaald: Resultaat voor belastingen volgens de geconsolideerde jaarrekening Bijzondere waardeverminderingen Afschrijvingen Verkoop woningen Tijdelijke verschillen Totaal permanente en tijdelijke verschillen

en voormalige bestuurders

commissarissen

2008 €

8.118 ‑55 31.260 39.323

5.492 77 ‑281 5.288

‑593

‑5.643

Lid

M. Hamstra

5.125

5.000

0

0

0

0

Lid

J.W. Bedeaux

5.125

4.747

0

0

0

0

Lid

Th.M. Rikken

0

5.000

0

0

0

0

Lid

H.L.G. de Locht

0

5.000

0

0

0

0

Lid

W.A.M. Peters

0

5.000

0

0

0

0

30.234

44.247

0

0

0

0

Resultaat aandeel derden Aandeel derden V.O.F. Lingewaard Wonen / U Projecten

82



83

Vennootschappelijke balans per 31 december 2009 (vóór winstbestemming) Activa

31 december 2009

31 december 2008

€

€

Passiva

31 december 2009

31 december 2008

€

€

Eigen vermogen

Vaste activa


Stichtingskapitaal

Onroerende en roerende zaken in exploitatie

Overige reserve

Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling

89.480.517

90.248.907

1.818.901

2.033.157

Resultaat boekjaar


5.447.222

5.606.391


3.491.520

171.119

100.238.160

98.059.574

Latente belastingverplichtingen

Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen

2.583.321

2.485.043

Latente vennootschapsbelasting

3.512.624

572.209

langlopende schulden

87.700

104.188

Terugkoopverplichting Woningen Verkocht onder Voorwaarden

6.183.645

3.161.440

45 9.543.898

4.920.594

7.207.690

22.298.283

16.751.633

15.641

0

voorzieningen


BWS‑subsidies

45 17.377.644


4.373.400

4.058.387

4.389.041

4.058.387

3.510.560

797.175

74.622.945

79.921.581

78.133.505

80.718.756

5.298.636

728.859

762.318

764.551

Vlottende activa kortlopende schulden

Voorraden 127.770

151.949

Binnen een jaar opeisbare schulden Schulden aan leveranciers Schulden aan overige deelnemingen

Vorderingen Huurdebiteuren

50.494

46.295


Vorderingen op groepsmaatschappijen

99.739

72.765

Overige schulden en overlopende passiva

Binnen een jaar opeisbare vorderingen

21.768

1.795.418


27.094

0

Overige vorderingen

171.699

174.087

Overlopende activa

125.558

68.112

496.352

2.156.677

6.543.302

2.766.693

113.589.229

106.296.333

Liquide middelen

84



3.638

0

424.300

784.288

2.279.508

2.489.859

8.768.400

4.767.557

113.589.229

106.296.333

85

Vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2009

Grondslagen van de vennootschappelijke jaarrekening

2009

2008

€

€

bedrijfsopbrengsten

Algemeen Toepassing van artikel 2:402 BW

Huren

15.272.040

14.938.625

405.381

363.398

winst‑ en verliesrekening van Stichting Lingewaard Wonen conform artikel 2:402 BW slechts het aandeel in de winst/het verlies na

28.677

219.408

belasting van ondernemingen waarin wordt deelgenomen en het overige resultaat na belasting.


2.160.271

3.545.683

Overige waardeveranderingen materiële vaste activa verkopen onder voorwaarden

2.356.973

0

971.049

979.681

21.194.391

20.046.795

Vergoedingen Overheidsbijdragen

Overige bedrijfsopbrengsten

De financiële gegevens van Stichting Lingewaard Wonen zijn in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt. Derhalve vermeldt de

Grondslagen activa en passiva Algemeen De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva en resultaatbepaling zijn gebaseerd op de grondslagen voor consolidatie.

bedrijfskosten

Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten

2.220.484

2.048.460

281.580

285.662

350.228

366.984

1.967.569

1.893.999

Overige waardeveranderingen materiële vaste activa

2.912.375

‑3.235.805

Lasten onderhoud

4.772.736

5.126.752

Afschrijvingen materiële vaste activa

Erfpacht Overige bedrijfskosten

155

155

3.122.334

2.847.120

15.627.461

9.333.327

Voor zover niet anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd volgens de nettovermogens‑waardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij een aandeelhoudersbelang van meer dan 20 procent. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen waarvan onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassing aan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de betreffende deelneming.

Exploitatieresultaat

5.566.930

10.713.468 Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Indien

Renteopbrengsten financiële vaste activa

5.280

27.732

81.647

292.303

Rentelasten en soortgelijke kosten

‑3.069.233

‑3.917.288

Som der financiële baten en lasten

‑2.982.306

‑3.597.253

Renteopbrengsten liquide middelen

en voorzover Lingewaard Wonen in deze situatie geheel of ten dele instaat voor de schulden van de deelneming respectievelijk het stellige voornemen heeft de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen wordt een voorziening getroffen. Deelnemingen waar geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of, indien hiertoe aanleiding bestaat, een lagere waarde.

Resultaat vóór belastingen

2.584.624

Belastingen

Resultaat deelneming Resultaat na belastingen

86


7.116.215

2.237.692

31.977

4.822.316

7.148.192

98.278

59.498

4.920.594

7.207.690


87

Toelichting op de vennootschappelijke balans

Toelichting op de vennootschappelijke winst‑ en verliesrekening

Financiële vaste activa Het belang van de vennootschap in andere maatschappijen is als volgt verdeeld:

Overige gegevens Naam, vestigingsplaats

Aandeel in geplaatst kapitaal in %

Lingewaard Bouw B.V., Huissen

100

Lingewaard Beheer B.V., Huissen

100

V.O.F. Lingewaard Wonen / U‑Projecten, Huissen

60

V.O.F. MGZ, Huissen

50

Bemmel Beheer B.V., Bemmel

25

Ontwikkelingsmaatschappij Bemmel C.V., Bemmel

25

Voorstel resultaatbestemming De resultaatbestemming is vooruitlopend op en onder voorbehoud van de goedkeuring door de Raad van Commissarissen reeds in de jaarrekening verwerkt. Het gehele resultaat is aan de overige reserves toegevoegd. Gebeurtenissen na balansdatum Lingewaard Wonen is op 4 januari 2010 door middel van een juridische fusie samengegaan met Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn.

31‑12‑2009

31‑12‑2008

€

€

Deelnemingen in groepsmaatschappijen

Bij deze fusie was Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn de verkrijgende instelling en was Lingewaard Wonen de verdwijnende instelling. Ten gevolge van de fusie heeft Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn onder algehele titel het gehele vermogen van de verdwijnende instelling verkregen. De financiële gegevens van de gefuseerde instellingen worden - ingevolge de fusieakte - in

2.583.321

Lingewaard Bouw B.V.

2.485.043

Stand per 1 januari 2009

2.485.043

Resultaat deelneming

98.278


de jaarrekening verwerkt vanaf 1 januari 2010. De waarderingsgrondslagen en winstbepalingsgrondslagen van de nieuwe organisatie worden gebaseerd op de door beide instellingen toegepaste grondslagen. Voor een beperkt aantal posten wordt een geharmoniseerde grondslag gekozen.

2.583.321

Eigen vermogen Geplaatst

Overige

Onverdeeld resultaat,

kapitaal

reserve

stand begin boekjaar

Totaal

(inclusief resultaat boekjaar) €

€

€

€

45

9.543.898

7.207.690

16.751.633

Met betrekking tot overige reserves

0

7.207.690

‑7.207.690

0

Resultaat boekjaar

0

0

4.920.594

4.920.594

Stand per 1 januari 2009 Resultaatverdeling vorig boekjaar

Stelselwijziging per 1 januari 2009 Stand per 31 december 2009

0

626.056

0

626.056

45

17.377.644

4.920.594

22.298.283

2009

2008

€

€

98.278

59.498

Resultaat deelneming Lingewaard bouw B.V.

88



89

Accountantsverklaring

   er            

   Thomas R. Malthusstraat 5 1066 JR Amsterdam Postbus 90357 1006 BJ Amsterdam Telefoon (020) 568 66 66 Fax (020) 568 68 88 www.pwc.com/nl



        



   

                                           

                                  

                                                     

   

                  

                                                                                                                                     

                                                                                     



                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      

                                                      

                                                            

PricewaterhouseCoopers is de handelsnaam van onder meer de volgende vennootschappen: PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (KvK 34180285), PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK 34180284), PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. (KvK 34180287) en PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK 34180289). Op diensten verleend door deze vennootschappen zijn Algemene Voorwaarden van toepassing, waarin onder meer aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn opgenomen. Deze Algemene Voorwaarden zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam en ook in te zien op www.pwc.com/nl

PricewaterhouseCoopers is de handelsnaam van onder meer de volgende vennootschappen: PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (KvK 34180285), PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK 34180284), PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. (KvK 34180287) en PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK 34180289). Op diensten verleend door deze vennootschappen zijn Algemene Voorwaarden van toepassing, waarin onder meer aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn opgenomen. Deze Algemene Voorwaarden zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam en ook in te zien op www.pwc.com/nl

    

90

   Thomas R. Malthusstraat 5 1066 JR Amsterdam   er                    Postbus 90357                  1006 BJ Amsterdam Telefoon (020) 568              66 66 Fax (020) 568 68 88             www.pwc.com/nl   

         

91

Inhoud Voorwoord...5. Jaarrekening. Grondslagen van de geconsolideerde jaarrekening 52. Toelichting op de geconsolideerde balans 65

Recommend Documents