K Kerngegevens 5. V voorwoord 7. 1 Inleiding Verantwoording Richtlijnen voor het opstellen van de jaarrekening 11 1

JAARVERSLAG 2013

INHOUDSOPGAVE

I

K

Kerngegevens

5

V

voorwoord

7

1

Inleiding

11

1.1 Verantwoording 1.2 Richtlijnen voor het opstellen van de jaarrekening 1.3 Leeswijzer

11 11 11

Ontwikkelingen in 2013

15

2 2.1

3

Resultaten in 2013

15

De financiële positie per 31-12-2013 3.1 Inleiding 3.2 Het rekeningresultaat 2013 3.3 De ontwikkeling van het risicoprofiel en het weerstandsvermogen 3.4 De ontwikkeling van het financieel perspectief 3.5 De solvabiliteitspositie van Breda 3.6 Het rekeningresultaat in relatie tot de prognose bij de 2e Bestuursrapportage 2013 3.7 De financiële positie anders belicht 3.7.1 Algemene inleiding 3.7.2 Lokale lasten en overige tarieven 3.7.3 Weerstandsvermogen en risicobeheersing 3.7.4 Kapitaalgoederen 3.7.5 Grondbeleid 3.7.6 Verbonden partijen 3.7.7 Paragraaf Financiering 3.7.8 Bedrijfsvoering 3.7.9 Rechtmatigheid 3.7.10 (Concern)control

4

Financiële Rekening

23 23 23 24 24 25 27 27 28 31 40 43 59 61 64 66 71

75 75 77 90 95

20-03-2014 v11

4.1 grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 4.2 Balans met toelichting 4.3 Totaalbeeld taakvelden met toelichting 4.4 Controleverklaring

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

23

p 003

/ G e m e e n t e B r e da

5

De programma’s en de taakvelden 5.1 Inleiding 5.2 De beleidsverantwoording 5.2.1 De programma’s Programma 1 Wijkontwikkeling Programma 2 Via Breda 5.2.2 De taakvelden Taakveld 1 Beheer van de stad Taakveld 2 Werk en inkomen Taakveld 3 Ontwikkeling van de stad fysiek Taakveld 4 Ontwikkeling van de stad maatschappij Taakveld 5 Dienstverlening aan de burger Taakveld 6 Veiligheid en bestuur Taakveld 7 Algemene baten en lasten

99 99 99 99 100 107 117 118 126 131 139 150 154 158

6

Investeringen en subsidies

7

163

6.1 Investeringen 6.2 Subsidies

163 164

Bijlagen Bijlage 7.1 Bijlage 7.2 Bijlage 7.3 Bijlage 7.4 Bijlage 7.5 Bijlage 7.6 Bijlage 7.7 Bijlage 7.8

C

167

Taakvelden Overzicht reserves, voorzieningen en jaaroverstijgende subsidies Overzicht van verbonden partijen 2013 SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2013 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa bijlage jaarrekening 2013 Breda t.b.v. samen investeren-projecten Overzicht incidentele lasten en baten Overzicht beschikbare kredieten Lijst van afkortingen

Colofon

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

167 186 189 195 211 214 216 218

223

p 004


KERNGEGEVENS Het grondgebied en de inwoners (per 1 januari)

Grondgebied

oppervlakte gemeente waarvan historische stadskern

2012

2011

12.892 ha

12.910 ha

42 ha

42 ha

42 ha

aantal ha verharding

1.006 ha

1.002 ha

998 ha

aantal ha openbaar groen

1.192 ha

1.158 ha

1.091 ha

85.599

84.644

83.700

178.280

176.553

174.573

16,80%

aantal woonruimten

K

2013

12.868 ha

Inwoners

totaal aantal inwoners

Leeftijdsklasse (in %)

0 - 14 jaar

16,60%

16,70%

15 - 24 jaar

13,60%

13,50%

13,40%

25 - 44 jaar

27,50%

27,70%

28,00%

45 - 64 jaar

25,90%

26,00%

26,10%

65 jaar en ouder

16,40%

16,10%

15,70%

4.220

3.764

3.572

€ 503 mln

€ 481 mln

€ 533 mln

€ 2.821

€ 2.724

€ 3.053

€ 608 mln

€ 627 mln

€ 611 mln

aantal uitkeringsgerechtigden gemiddeld

Financiële structuur

Uitgaven - per inwoner boekwaarde vaste activa - per inwoner

€ 3.410

€ 3.551

€ 3.500

€ 477 mln

€ 494 mln

€ 506 mln

€ 2.676

€ 2.798

€ 2.899

€ 137 mln

€ 117 mln

€ 103 mln

€ 768

€ 663

€ 590

€ 30 mln

€ 21 mln

€ 22 mln

- per inwoner

€ 168

€ 119

€ 126

Renteomslagpercentage

4,5%

4,5%

4,5%

vaste schuld - per inwoner Reserves - per inwoner Voorzieningen

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 005


Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 006


VOORWOORD Het jaar 2013 sluiten we af met een positief rekeningresultaat van € 21,2 miljoen. Als we daar het resultaat van 2012, namelijk € 7,6 miljoen positief naast leggen, zien we dat naast het realiseren van de bezuinigingsopgave het sober en doelmatig omgaan met gemeentelijke middelen gemeengoed is geworden. Met een versnelling in 2013, is in deze coalitieperiode de volledige bezuinigingsopgave zoals afgesproken in 2010 gerealiseerd. In vier jaar tijd hebben we de stad weer een gezonde financiële basis gegeven. Ondanks dat we moeilijke besluiten moesten nemen zijn we trots op dat resultaat.

V

Van de vastgestelde visies en plannen en uitgevoerde projecten in 2013, kan de stad de komende jaren de vruchten plukken. Zo zorgt het strategisch onderwijshuisvestingsplan voor de basis van het doordecentraliseren van het budget voor onderwijshuisvesting van het basisonderwijs naar de schoolbesturen. De taken die gemeenten vanaf 2015 vanuit het rijk opgelegd krijgen op het gebied van participatie, zorg en jeugd, de drie decentralisaties, bieden kansen voor innovatie en nieuwe manieren van samenwerken. Zo coördineert Breda in de regio West-Brabant Oost de transitie van de Jeugdzorg en bereidt zich daarmee voor op haar nieuwe taak. De notitie Dienstverlening@Breda was een belangrijke stap naar op weg naar verdere deregulering en verbetering van dienstverlening aan burgers en ondernemers. De regionale BaanBonus is een uitwerking van het regionale actieplan voor de bestrijding van jeugdwerkloosheid in West-Brabant. In 2013 zag het Toeristisch Fonds het levenslicht, met als doel meer toeristen die vaker komen én langer blijven. De komst van Achter de Lange Stallen kwam een stap dichterbij door besluitvorming in de gemeenteraad. Met verschillende activiteiten heeft Breda zich samen met de onderwijspartners als Nationale Onderwijsstad van Nederland laten zien. In de Structuurvisie Breda 2030 zijn de opgaven bepaald voor wonen, werken, bereikbaarheid en sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen. De Woonvisie legt de prestatieafspraken voor 2014-2018 met de drie corporaties in Breda vast en er zijn regionale afspraken gemaakt over de huisvesting van arbeidsmigranten. In het kader van het Stedelijk Kompas, worden in opdracht van de gemeenteraad de mogelijkheden verkend voor een permanente opvang in de huidige locatie de Vliet. En het Breda’s Museum zit in een traject naar verzelfstandiging.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 007


De bouw van het nieuwe station is in volle gang. Het uitvallen van de Fyra-treinstellen heeft niet geleid tot het vervallen van de snelle treinverbinding tussen Breda en België. In het najaar van 2013 ging de Tweede Kamer akkoord met het alternatief, waarin vanuit Breda één keer per uur een hoge snelheidstrein rijdt naar Antwerpen, Zaventem en Brussel en meerdere snelle treinen naar Eindhoven, Rotterdam, Den Haag, Schiphol en Amsterdam. Vanuit het Uitvoeringsprogramma Klimaat 2013-2016 voeren gemeente en marktpartijen samen verschillende projecten uit om de ambitie ‘CO2 neutraal in 2044’ te kunnen halen. De pilot stedelijke distributie voor de inzet van minder én schone voertuigen is in volle gang. Een mooie samenwerking tussen vervoerders, verladers, winkeliers, webwinkels, klanten en bewoners. De afvalstoffenheffing werd lager door onder andere betere afvalcontracten en lagere ver werkingskosten. Voor het beheer van de openbare ruimte is een meerjareninvesteringsplan opgesteld en ook het landelijke thema Stadslandbouw vindt zijn weg in Breda. Ondanks en misschien wel dankzij de crisis, hebben we de afgelopen vier jaar zorgvuldig en weloverwogen geïnvesteerd in onze mooie stad. Keuzes waren niet makkelijk, maar door betrokkenheid van de stad en door de inzet van vrijwilligers, inwoners en ondernemers, hebben we samen een solide basis kunnen leggen voor de toekomst. Een mooi resultaat waarmee we de stad ‘overdragen’, zodat ook het volgende college van burgemeester en wethouders flexibel, tijdig en alert kan inspringen op nieuwe ontwikkelingen, op de dynamiek en op de kracht van mensen in de negende stad van Nederland! Namens het college van burgemeester en wethouders, Saskia Boelema Wethouder Financiën Breda, 15 april 2014

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 008


1

Inleiding 1.1

VERANTWOORDING Met het Jaarverslag 2013 legt het College van burgemeester en wethouders verantwoording af over het inhoudelijk en financieel beleid in 2013. De doelstellingen van dit beleid staan in het coalitieakkoord @Breda. De Begroting 2013 vertaalt de thema’s naar de Bredase programma’s en taakvelden en zijn de kaders die de Gemeenteraad stelt aan uitvoering van beleid. Naast de inhoudelijke verantwoording legt het college ook een financiële verantwoording af

1

en geeft inzicht in de gemeentelijke financiële positie en de besteding van de middelen. Het financieel resultaat 2013 is € 21,2 miljoen positief. Hoofdstuk 4 van deze jaarrekening gaat in op de achtergronden van dit resultaat. Bij het aanbieden van het jaarverslag aan de raad doet het college ook een voorstel voor de verdeling van het resultaat.

1.2

RICHTLIJNEN VOOR HET OPSTELLEN VAN DE JAARREKENING De financiële rapportages van de gemeente zijn gebonden aan de voorschriften van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV 2004) en de Financiële Verordening van de Gemeente Breda (ex artikel 212 Gemeentewet). Het belangrijkste oogmerk van de voorschriften is meer transparantie in verslaglegging en kaderstelling voor de gemeenteraad en bijvoorbeeld het Rijk, de Provincie Noord-Brabant en het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dit document bestaat uit enerzijds het jaarverslag en anderzijds de jaarrekening. Het jaarverslag bestaat daarbij uit de beleidsverantwoording (Hoofdstuk 5) en de paragrafen (hoofdstuk 3). De jaarrekening bestaat uit de financiële rekening (balans met toelichting, overzicht lasten en baten en waarderingsgrondslagen) (hoofdstuk 4) en de bijlage in het kader van Single Information Single Audit (SiSa).

1.3

LEESWIJZER Hoofdstuk 2 is een overzicht van noemenswaardige inhoudelijke resultaten van 2013. Hoofdstuk 3 geeft een beeld van de financiële positie van de gemeente en gaat kort in op de financiële resultaten van 2013. In hoofdstuk 4 van dit jaarverslag staan de financiële rekening en alle onderwerpen van de controleverklaring van de accountant. De beleidsverantwoording van de programma’s en taakvelden uit de Begroting 2013 staat in hoofdstuk 5, met een gedetailleerde weergave van de voortgang per doelstelling en de resultaten van de beleidsactiviteiten. Hoofdstuk 6 gaat in op de ontwikkelingen rond investeringen en subsidies in 2013. De bijlagen staan in hoofdstuk 7.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 011


Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 012


2

ONTWIKKELINGEN IN 2013 2.1 Resultaten in 2013 Wat wilde het college in 2013 bereiken? Wat waren de doelen van het Coalitieakkoord @Breda? In dit hoofdstuk een greep uit de resultaten. Bestuur@Breda Eind 2013 is fase drie van het Antwoord© concept gerealiseerd. Het doel van Businesscase

2

Dienstverlening is daarmee bereikt en deze is afgesloten en geïmplementeerd in de bestaande bedrijfsvoering. Daarnaast zijn de afgelopen periode resultaten behaald met het ‘lean’ maken van processen, bijvoorbeeld verkorten van de doorlooptijd van omgevingsvergunningen, verhogen van het aantal calls bij het Servicepunt en reduceren van de behandeltijd bij huwelijkse aangiften. Het subsidieregister staat online en geeft per beleidsdoel wat welke subsidieontvangers aan subsidie kregen voor 2013. Sinds 2013 heeft Breda een nieuwe Klachtenverordening en werkt met een lokale ombudscommissie in plaats van de gevestigde Nationale Ombudsman. Daarmee ligt het accent bij klachtenbehandeling meer op de inzet van mediation. Leren@Breda Er is een strategisch onderwijshuisvestingsplan opgesteld. Budget met randvoorwaarden voor huisvesting van het basisonderwijs wordt verder gedecentraliseerd naar de schoolbesturen. Het bestuurlijke accoord op deze doordecentralisatie is een feit sinds begin 2014. Breda Onderwijsstad 2012-2013: een schooljaar lang mocht Breda deze nationale titel dragen. Samen met partners uit het onderwijs en kinderopvang zijn verschillende events georganiseerd in het teken van het thema Taal doet ‘t. De bouw van de scholen Viandenlaan en de Spoorzoeker zijn vorig jaar van start gegaan. De Gemeenteraad heeft besloten tot de start van de school in Geeren-Zuid. Er waren feestelijke momenten op onder andere de Dirk van Veen, maar ook de Nassau, het Stedelijk Gymnasium en het Newman College namen nieuwe ruimtes in gebruik. De weekendschool Pet’je Af opende in Breda op vier locaties haar deuren. In 2013 deden 39 kinderen mee, in 2014 ligt de verwachting op ongeveer 60 deelnemers. Werken@Breda Vaststelling van de notitie Dienstverlening @Breda was een belangrijke stap naar verdergaande deregulering en verbetering van dienstverlening aan burgers en ondernemers. Breda doet het bovengemiddeld goed op dienstverlening aan ondernemers bleek in 2013 uit onafhankelijk onderzoek van de Kamer van Koophandel. In 2013 is het regionale actieplan vastgesteld voor bestrijding van jeugdwerkloosheid in WestBrabant in 2013 en 2014. Onderdeel van deze aanpak is de regionale BaanBonus. Ook is de gecoördineerde werkgeversbenadering in West-Brabant verder uitgewerkt. Eind 2013 was er een tweedaagse conferentie over dit thema met de belangrijkste stakeholders in de regio. In het voorjaar sloot de gemeente een overeenkomst met de logiessector voor oprichting van een Toeristisch Fonds. Dit versterkt de huidige en toekomstige toeristische mogelijkheden van de stad. Doel van het fonds is meer toeristen, een langere verblijfsduur en groter herhaal bezoek. Het fonds beschikt over een deel van de opbrengst van de toeristenbelasting. In november won de gemeente met deze werkwijze (opbrengst vloeit terug naar de toeristensector) de ToeristenbelastingAward 2013. Het project Human Capital in de Wijk stimuleert ondernemerschap en bedrijvigheid in de wijk en blijkt in 2013 opvallend succesvol. Sinds de start van het project in 2011 zijn 322 onder nemers gestart waarvan 96% nog steeds actief is. Van deze 322 deelnemers is 8% inmiddels

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 015


uitgebreid, wat de werkgelegenheid met nog eens 190 arbeidsplaatsen ten goede komt. 42% van de ondernemers startte vanuit een uitkeringssituatie. Het project draagt bij aan hogere slagingskans op de arbeidsmarkt, zorgt voor extra werkgelegenheid en verhoogt de kwaliteit van het ondernemerschap. Belangrijk onderdeel is de Incubator Breda aan de Oranjeboomstraat, een voormalig schoolgebouw. Drie maanden na opening is het hele gebouw al verhuurd aan startende ondernemers. In de nota Werken@Breda zijn voor 2013 middelen gereserveerd voor innovatieve projectvoorstellen die bijdragen aan het begeleiden van werkzoekenden met een uitkering naar werk. Eind 2013 zijn acht projecten succesvol gestart. Het armoedebeleid is in 2013 verruimd. Met een schoolstarterspakket voor gezinnen met schoolgaande kinderen en uitbreiding van de mogelijkheden van de BredaPas. De visie Binnenstad, Welkom in Breda, is vastgesteld, met de centrale kernwaarden gastvrijheid, Bourgondische uitstraling en beeldcultuur. Voor een aantrekkelijkere binnenstad stuurt de gemeente aan op een scherper profiel, betere kwaliteit en samenhang en samenwerking in de binnenstad. Achter de Lange Stallen, ontwikkeling van de Molsparking tot winkelgebied, kwam in 2013 een stap dichterbij door besluitvorming in de raad over de ruimtelijke en economische ontwikkeling. Wonen@Breda In september 2013 is de Structuurvisie Breda 2030 vastgesteld door de raad. Het beleidskader voor de stedelijke programmering is integraal opgenomen in de structuurvisie. Het stedelijke herprogrammeringsproces is geborgd in de processen rondom de stedelijke ontwikkeling. De Structuurvisie kwam interactief tot stand en is bewust breder en getrapt ingestoken dan alleen ruimtelijk. In de uiteindelijke Structuurvisie worden de gewijzigde opgaven bepaald voor wonen, werken, bereikbaarheid en sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen. Er is ook aandacht voor de bestaande stad, de dorpen en het buitengebied, klimaatadaptatie, ondergrond en energietransitie en de positie en rol van Breda in de regio en (inter)nationaal. De raad is intensief betrokken bij alle stappen in het proces. In 2013 zijn tien bestemmingsplannen geactualiseerd: Bavel, Driesprong, Princenhage-Haagpoort, Teteringen, Buitengebied Noord, Zandberg, Slingerweg, Belcrum, Doornbos Oost en Steenakker. Dit maakt deel uit van een grote opschoonactie om alle bestemmingsplannen te actualiseren. Als gevolg van de gewijzigde marktomstandigheden en de stedelijke programmering zijn voor diverse projecten postzegel bestemmingsplannen opgestart om de herontwikkelingen te kunnen faciliteren. In nauwe samenwerking met de raad is de nota Grondbeleid 2014 opgesteld, met een herijking van het gemeentelijk instrumentarium, het risicomanagement en de rol van de raad. In relatie tot Koers Gezet zijn de boekwaarden terug gebracht, zodat nu sprake is van een realistische portefeuille. De raad is integraal geïnformeerd over de ontwikkelingen met een Meerjaren Prognose Grondbeleid (MPG). Deze eerste MPG geeft een financieel meerjarenbeeld van de ontwikkelingen waartoe de raad heeft besloten. Op basis van de Woonagenda is gewerkt aan tien speerpunten. De Woonvisie is door de raad vastgesteld en is het kader voor actualisatie van de woonagenda. In Woonvisie staan ook de prestatieafspraken 2014-2018 die met de drie corporaties in Breda gemaakt worden. De Woonvisie is in 2013 vastgesteld en volledig afgestemd met de corporaties. Het thema Betaalbaarheid is hierin nader geformuleerd. De Woonvisie is het kader voor het uitvoeringsprogramma. Er zijn regionale afspraken gemaakt over de huisvesting van arbeidsmigranten. De totale opgave voor Breda is ongeveer 3.200 plaatsen, waarvan 25% nieuw te realiseren. In overleg met corporaties en particulieren volgt verder onderzoek naar de mogelijkheden.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 0 16


Actieplan studentenhuisvesting is in mei 2013 vastgesteld. Campus Easystreet is geopend. Aan de Ettensebaan/Tuinzigtlaan verhuurt AlleeWonen 200 studentenwoningen. Ook zijn er diverse initiatieven ontwikkeld voor ombouwen van leegstaande kantoorpanden naar studentenhuisvesting. De bouw van het nieuwe HSL-station is in volle gang. Diverse woningbouwprojecten zijn gestart of in de planontwikkelingsfase. Bijvoorbeeld de oplevering van DrieHoefijzers Zuid en de ontwikkeling in het noordwestelijk gebied van de Spoorzone door Dura Vermeer. Daarnaast zijn gesprekken gestart met ProRail en NS over realisatie van de fietsenstalling aan de zuidkant van het nieuwe station. Het nieuwe busstation voor HOV en de stad- en streekbussen wordt momenteel gerealiseerd aan de noordkant van het NS-station. De aansluiting Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV)binnenstad is gerealiseerd en HOV inclusief fietspad langs het spoor richting Oosterhout wordt gerealiseerd. Leven@Breda In de Structuurvisie Breda 2030 is vastgelegd dat Cultuur en erfgoed het DNA zijn van de stad en dat beeldcultuur onderwijs en bedrijfsleven kan verbinden. Brabant wordt in 2018 geen Culturele Hoofdstad van Europa. De afgelopen periode ontstonden in opmaat naar 2018Eindhoven|Brabant in de stad allerlei initiatieven, die het culturele leven in de stad nieuwe energie geven. De inzet is om de ontwikkeling van deze voedingsbodem voor vernieuwing vast te houden. BredaBroeit maakt het met versoepelende regels voor diverse initiatieven makkelijker om in het stationsgebied voet aan de grond te krijgen. Belcrum Beach is daarvan een mooi resultaat. Voor Breda’s Museum is een traject naar verzelfstandiging ingezet. Na een impasse van tientallen jaren is de restauratie gereed van de toren, de entree en het eerste deel van het schip van de Heilig Hartkerk aan de Baronielaan. De voorbereidingen zijn nu in volle gang voor herbestemming van de kerk en de restauratie van het overige deel van de kerk en de aangrenzende pastorie. Er zijn overeenkomsten gesloten voor herontwikkeling van het kloostercomplex aan de Nieuwstraat. Een eerste uitwerking van de visie Binnenstad is de nota ‘Richting aan evenementen’, die in december is vastgesteld. Breda richt zich in de toekomst sterker op evenementen, die betrekking hebben op het water in de stad, beeldcultuur, profilering van de historische binnenstad en topsport. Doel is om een optimaal klimaat te creëren voor evenementen en om ambities beter te laten aansluiten bij die van de stad. Een belangrijk project uit de visie Bruisend Waterplein is de transformatie van de haven naar een aantrekkelijk verblijfsgebied. Een belangrijke randvoorwaarde is de toegankelijkheid en bereikbaarheid van de haven voor grotere boten recreatietoervaarders. Hier is in 2013 mee gestart. Vanaf medio april is dit mogelijk door de nieuwe Koning Willem Alexanderbrug. De haven is daarmee geschikt voor nieuwe (boot-)evenementen en passantenplaatsen. Ook is een tenderprocedure gestart voor voorzieningen als een passantenhaven. De nota over het nieuwe sportaccommodatiebeleid is vastgesteld en het beleid voor kunstgrasvelden geactualiseerd. Het maatschappelijk vastgoed van de Gemeente Breda, waaronder de wijkcentra, is in 2013 verder geoptimaliseerd. Vanaf 2015 decentraliseren verschillende taken rond participatie, zorg en jeugd naar de gemeenten. De voorbereidingen daarvan zijn in 2013 begonnen en worden in 2014 afgerond. Breda coördineert in de regio West Brabant Oost de transitie van de Jeugdzorg. In 2013 is het Regionaal Transitie Arrangement opgesteld in overleg met de zorgaanbieders in de regio en de huidige financiers van de jeugdzorg, zoals de Provincie en het Zorgkantoor. Dit waarborgt de continuïteit van zorg in 2015. Ook is in het arrangement vastgelegd dat de gemeenten,

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 0 17


jeugd, ouders, organisaties zoals het CJG (Centrum Jeugd en Gezin) en zorg aanbieders, samen aan de slag gaan met het uitbouwen van een nieuwe werkwijze. Op de buitenspeeldag in juni openden kinderen van de basisschool de Boomgaard het eerste gedeelte van de Speelzone in de wijk Tuinzigt. De Speelzone is een uitwerking van de opdracht uit het Actieplan Spelen en ontworpen door de kinderen, een ontwerper en Jantje Beton. Samen@Breda In het kader van het Stedelijk Kompas is in oktober besloten om geen definitieve locaties voor daklozenopvang aan te wijzen. In opdracht van de gemeenteraad wordt onderzocht of de huidige locatie de Vliet permanent kan worden. In 2013 sloten gemeenten en hulpverleningsinstanties in West-Brabant een convenant met afspraken om de komende jaren de aanpak van huiselijk geweld te intensiveren en verbeteren. Het gaat om activiteiten op het gebied van voorlichting, preventie en (vroegsignalering), activiteiten om geweld te stoppen en een focus op herstel en nazorg. Het regionale beleidskader ‘Van Handelingsverlegen naar Verantwoordelijkheid’ is de basis voor het convenant. Ook zijn in 2013 belangrijke stappen gezet voor integratie van het huidige Steunpunt Huiselijk Geweld met het Algemeen Meldpunt Kindermishandeling. In 2013 begon de bouw van het nieuwe Dierenasiel aan de Oude Baan. Het asiel is in 2014 gereed voor gebruik. De beweging van wijkontwikkeling naar wijkgericht werken is gestart en leidde tot wijkplannen voor verschillende wijken, die samen met de bewoners zijn opgesteld. De wijkontwikkelingsopgave voor de Heuvel nadert de afronding. In Driesprong is inmiddels begonnen met de bouw van nieuwe woningen. In Breda-Noord is het Wijkavontuur gestart: een samenwerkingsprogramma tussen bewoners, corporaties, gemeente en andere partijen. Groen@Breda Een meerjareninvesteringsplan voor beheer van de openbare ruimte is opgesteld. In 2013 is een projectenboek opgesteld met een overzicht van lopende en toekomstige projecten op het gebied van groen en water (natuurontwikkeling en ecologie). Lopende natuurontwikkelingsprojecten worden (onder andere) gefinancierd uit het Groenfonds. Waterakkers wordt op een natuurlijke manier gezuiverd en er is een gecombineerde vleermuiskelder en oeverzwaluwwand aangelegd. De Vierde Bergboezem is gerealiseerd, het project Gilzewouwerbeek leidde tot een natuurgebied van 18 ha, met recreatieve voorzieningen en ruimte voor waterberging. Bij de Klokkenberg wordt geïnvesteerd in groen en water, voor het projectgebied Hoeveneind is een groen inrichtingsplan opgesteld, de Bethlehemloop wordt heringericht en gemeentebreed wordt ingezet op waterspelen waarbij de beleving van de jeugd voor het kennismaken met water wordt gestimuleerd. Ook is een start gemaakt met stimulering van Stadslandbouw. De bestemmingsplannen Buitengebied-Zuid en Klokkenberg zijn het juridisch kader voor tegengaan van verdere verstening van de natuur. Over de parkeeroverlast aan de oostkant van het Mastbos zijn met alle betrokkenen afspraken gemaakt die inmiddels effect hebben. Het Uitvoeringsprogramma Klimaat (2013-2016) voor de komende 4 jaar is door de gemeenteraad vastgesteld. Het omvat veel projecten op diverse thema’s, waar de gemeente en marktpartijen samen (stimuleren, faciliteren) aan de slag gaan. De reductie van CO2 ligt op schema. Breda sleepte verschillende prijzen in de wacht op het gebied van duurzaamheid. Door het uitvallen van de V250 Fyra-treinstellen kwam de verbinding Breda-België weer op losse schroeven te staan. Bij de uitwerking van het alternatief van NS en NMBS is intensief campagne gevoerd om de belangen van Breda veilig te stellen. In het najaar van 2013 ging de Tweede Kamer akkoord met het alternatief, waarin vanuit Breda één keer per uur een HSLtrein

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 018


rijdt naar Antwerpen, Zaventem en Brussel en meerdere snelle treinen naar Eindhoven, Rotterdam, Den Haag, Schiphol en Amsterdam. De toerit van de A16 naar Rotterdam is verbeterd. De overlast van geparkeerde fietsen werd minder door meer stallingscapaciteit rondom het station en in de binnenstad en door intensieve handhaving. Ook is het aantal parkeerplekken in enkele betaalde fietsenstallingen fors uitgebreid en is het serviceniveau in de stallingen verhoogd. Er is een fiets-App ontwikkeld met de naam ‘Positive drive’, er is een nieuw fiets-logo en er start een communicatietraject voor specifieke doelgroepen (marketingstrategie). De pilot stedelijke distributie is gestart, voor inzet van minder en schone voertuigen. Vervoerders, verladers, winkeliers, webwinkels, klanten en bewoners zijn bij de pilot betrokken. De afvalheffing is aanzienlijk lager als gevolg van onder meer betere afvalcontracten, lagere verwerkingskosten en versobering van dienstverlening. Ook is een meer rechtvaardige verhouding tussen de afvalstoffenheffing voor één- en meerpersoonshuishoudens ingevoerd. Veilig@Breda Het definitieve herstel van de gevel van de brandweerkazerne is begonnen. In 2013 zijn 11 buurtpreventieprojecten opgestart. Daarmee komen we op een totaal van 35 projecten van januari 2010 tot eind december 2013. In die 35 projecten zijn inmiddels 512 straatcontactpersonen actief, verdeeld over 313 straten en 9.891 adressen. Het streven is om eind 2014 op 35 projecten uit te komen en 500 straatcontactpersonen te hebben. Als dit lukt, dan is dit een jaar eerder dan gepland. Zuinig@Breda De volledige bezuinigingsopgave is gerealiseerd.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 0 19


Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 020


3

DE FINANCIËLE POSITIE PER 31-12-2013 3.1 INLEIDING Primair doel van het Jaarverslag 2013 is verantwoordingsinformatie geven over gevoerd beleid en beheer in 2013. Naast een algemeen beeld staan in dit hoofdstuk ook de paragrafen. Deze gaan op onderdelen uitgebreider in en lichten de financiële positie toe vanuit een andere insteek.

3

In 2010 begon de coalitieperiode met een forse bezuinigingsopgave en grote verliezen op grondexploitaties. Versterking van de reservepositie was noodzakelijk. Op dit moment is de conclusie, dat de bezuinigingsopgave versneld is gerealiseerd en bij de Begroting 2013 in het meerjarenperspectief is ingevuld. Door proactief handelen zijn de (grote) verliezen binnen het Grondbedrijf opgevangen. Het laatste deel van de doelstelling, versterken van het weerstandsvermogen, is in de Begroting 2014 gerealiseerd. Een periode van grote dynamiek en verandering is proactief aangepakt, maar we zijn er nog niet. Een belangrijke les voor de toekomst is om voortdurend flexibel te zijn en zo tijdig en alert op nieuwe ontwikkelingen en dynamiek in te kunnen gaan.

3.2 HET REKENINGRESULTAAT 2013 Het jaar 2013 sluit met een positief resultaat van € 21,2 miljoen. In september 2013 werd bij de 2e Bestuursrapportage 2013 een positief resultaat verwacht van minimaal € 17,9 miljoen. Paragraaf 6 van dit hoofdstuk licht de afwijkingen toe ten opzichte van deze prognoses. Aan het eind van hoofdstuk 4 staat op hoofdlijnen een toelichting van de onderdelen en de behaalde resultaten. De grondexploitaties, die afgelopen jaren aanzienlijke verliezen lieten zien, hebben in 2013 weer een positief resultaat.

3.3 DE ONTWIKKELING VAN HET RISICOPROFIEL EN HET WEERSTANDSVERMOGEN Het gemeentebreed risicoprofiel verbeterde ten opzichte van de Begroting 2014. In de Begroting 2014 was een prognose meegenomen van het jaarrekeningresultaat in de ontwikkeling van de reserves. In de praktijk blijkt de werkelijke ontwikkeling van de algemene reserve € 0,2 miljoen hoger uit te vallen. Het gemeentebrede risicoprofiel daalde na de Begroting 2014 in omvang. Dit komt vooral door vervallen van risico’s binnen het Stationskwartier en minder risico’s bij wijkontwikkeling waar de uitvoering van de plannen inmiddels vordert. In het profiel is wel een nieuw risico opgenomen voor de financiële positie van de culturele instellingen. Daarnaast brengen ook de drie D’s (decentralisatieopgaven) risico’s met zich mee. Paragraaf 3.7.3 geeft een uitgebreide toelichting op het risicoprofiel en 3.7.5 zet de ontwikkelingen uiteen van het Grondbedrijf. Het weerstandsvermogen voor resultaatbestemming verbetert, ten opzichte van de Begroting 2014, als gevolg van een afnemend risicoprofiel en een licht toegenomen weerstandscapaciteit. Een belangrijke doelstelling uit de Begroting 2014 is hiermee behaald, namelijk de versterking van het weerstandsvermogen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 023


3.4 DE ONTWIKKELING VAN HET FINANCIEEL PERSPECTIEF Bij de Begroting 2014 is het meerjarenperspectief geactualiseerd. De decembercirculaire van het Rijk over het Gemeentefonds gaf echter aanleiding om opnieuw naar de cijfers te kijken. Het meerjarenperspectief laat een positieve ontwikkeling zien voor de jaren 2014 tot en met 2017. Voor 2018 geldt nog een tekort van circa € 1,3 miljoen, vanwege de effecten uit voorgaande jaren. Meerjarenperspectief 2014-2018

2017 2016

2015

2014

0,45

2,38

2,58

2,92

-1,29 2018

Het rijk werkt op dit moment aan het ‘groot onderhoud’ van het gemeentefonds. Naar verwachting zijn de effecten hiervan eind mei/begin juni bekend en verwerkt in de meicirculaire. Een eerste indicatie laat een beperkte verlaging voor Breda zien. De financiële informatie van het rijk over de decentralisaties (de 3D’s) komt gefaseerd beschikbaar. Hoewel de eerste cijfers bekend zijn, wordt ook hierover pas eind mei/begin juni meer duidelijkheid verwacht. De vertaling van de financiële middelen naar het Bredase voorzieningenniveau gaat ervan uit dat de uitvoering van nieuwe regelingen gebeurt binnen de vanuit het rijk beschikbare middelen.

3.5 DE SOLVABILITEITSPOSITIE VAN BREDA Solvabiliteit geeft aan in hoeverre een organisatie haar betalingen aan verschaffers van leningen (vreemd vermogen) kan nakomen met behulp van alle bezittingen (activa). In een definitie van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wordt solvabiliteit bepaald door het eigen vermogen te delen op de totale passiva. Er is geen objectieve maatstaf voor de gewenste/benodigde hoogte van de solvabiliteit voor gemeenten. Gemeenten zijn inkomensbestedende organisaties, budgetgestuurd, met een vrij constante omzet. Goed beheersen van budgetten maakt grote schommelingen in verplichtingen onwaarschijnlijk. Dat bepaalt mede de hoogte van de benodigde solvabiliteit. Breda heeft een lagere solvabiliteit dan de gemiddelde gemeente. Dit betekent dat Breda meer geleend kapitaal heeft dan gemiddeld en dus een relatief hoge rentelast. CBS-cijfers tot en met 2012 tonen een dalend landelijk gemiddelde van de solvabiliteit van 35% in 2011 naar 33% in 2012. De solvabiliteit van Breda steeg in die periode van 13% naar 15% en tot eind 2013 verder naar 17%.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 024


45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10%

Landelijk

5% 0%

Breda 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

3.6 HET REKENINGRESULTAAT IN RELATIE TOT DE PROGNOSE BIJ DE 2E BESTUURSRAPPORTAGE 2013 In de 2e bestuursrapportage 2013 is de gemeenteraad geïnformeerd over te verwachten resultaten voor 2013. Dit gebeurde op basis van de ontwikkelingen tot aan die bestuursrapportage en de verwachtingen voor de rest van 2013. Van de prognose van de resultaten wordt geen begrotingswijziging opgesteld. Zo’n verwerking zou vooruitlopen op de uiteindelijke bestemming van het resultaat. Voor deze methodiek is gekozen omdat ze vooral is gericht op onderwerpen die toekomstige ontwikkelingen beïnvloeden. Voordeel van deze werkwijze is een betere vergelijkbaarheid tussen het uiteindelijke rekeningresultaat en de eerder met de raad gecommuniceerde prognoses. In de 2e bestuursrapportage 2013 was de prognose van het te verwachten rekeningresultaat 2013 € 17,9 miljoen positief. In het laatste kwartaal deed zich een aantal ontwikkelingen voor, waardoor het uiteindelijke resultaat uitkomt op bijna € 21,2 miljoen positief, een afwijking van € 3,3 miljoen. Onderstaand een totaaloverzicht en per taakveld een beeld van de belangrijkste oorzaken van de afwijkingen. (bedragen x € 1.000)

taakveld

prognose 2e berap

werkelijk resultaat

afwijking

Beheer van de Stad

265 V

232 N

497 N

Werk en Inkomen

870 N

0

870 V

Ontwikkeling van de Stad Fysiek

598 N

127 N

471 V

Ontwikkeling van de Stad Maatschappij

5.557 V

8.780 V

3.223 V

Dienstverlening aan de burger

1.334 V

2.851 V

1.517 V

879 V

545 V

334 N

11.371 V

9.427 V

1.944 N

17.938 V

21.244 V

3.306 V

Veiligheid en Bestuur Algemene baten en lasten

V = voordelig, N= nadelig

Beheer van de Stad Op grond van de geldende verantwoordingseisen is een herwaardering van het vastgoed doorgevoerd. Dit verklaart het nadelige verschil ten opzichte van de 2e bestuursrapportage en leidde in het 4e kwartaal 2013 tot een afboeking van activa. Werk en Inkomen Het verwachte tekort door lagere marges bij het Werkbedrijf valt uiteindelijk minder nadelig uit. Daarnaast is een aantal meevallers in de batensfeer (teruggave Wet Vermindering Afdracht Loonbelasting (WVA), lastenverlichting werkgevers terugbetaalde premieheffing en verhoging SW-subsidie per standaardeenheid (SE)) de oorzaak van het uiteindelijke resultaat.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 025


Ontwikkeling van de Stad Fysiek Het resultaat van het grondbedrijf leidde ten opzichte van de prognose tot een voordelig effect van ruim € 0,5 miljoen. De extra dotatie aan de voorziening negatieve planresultaten kon opgevangen worden door resultaten van afgesloten projecten en tussentijdse winst nemingen. Daarnaast vond rondom bodemsaneringen nog geen besteding plaats van daarvoor bestemde middelen, als gevolg van de juridische complexiteit. Dit leidde ten opzichte van de bestuursrapportage tot een positief verschil. Ontwikkeling van de Stad Maatschappij Na de 2e bestuursrapportage kwamen nog aanvullende inkomsten binnen (op het gebied van Jeugdwerkloosheid, budget BUIG en extra eenmalige middelen voor Jeugdsportfonds). De verwachte uitgaven voor wijkcentra vielen mee en de gereserveerde middelen voor subsidie goedkope koopwoningen vielen vrij ten gunste van het resultaat 2013. Dienstverlening aan de burger Ten opzichte van de prognose is een aantal meevallers (en deels ook tegenvallers) de oorzaak van een positiever resultaat. Het grootste aandeel komt uit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo). Deels een budgetbijstelling van de integratie-uitkering Wmo, die pas na de vaststelling van de 2e bestuursrapportage bekend werd. Ook de uitgaven voor woningaanpassingen, woonvoorzieningen en vervoersvoorzieningen pakten lager uit dan was voorzien. Hondenbelasting, dwangsommen en vergoedingen Proces Verbaal zorgden voor meeropbrengsten, die in de 2e bestuursrapportage nog niet voorzien waren. Ook de bedrijfsvoeringkosten ontwikkelden zich in die zin positief. Veiligheid en Bestuur Het nadelig resultaat komt grotendeels voort uit extra dotaties in pensioenvoorziening voor gewezen wethouders. De informatie was bij de opstelling van de 2e bestuursrapportage nog niet bekend. Voor preventie en bestrijding van criminaliteit zijn kosten gemaakt, die in de genoemde rapportage nog niet waren meegenomen. Algemene baten en lasten Na de 2e bestuursrapportage verschenen rijkscirculaires die zorgden voor voordelige afwijkingen. Daar staat tegenover, dat de OZB-opbrengst (als gevolg van onder andere leegstand) lager uitviel. Een extra dotatie in de centrale personeelsvoorziening zorgde voor een toereikend niveau om de (met name ww-)verplichtingen van voormalig personeel te dekken. Voor het wegwerken van achterstallig onderhoud is de komende jaren een bedrag nodig van € 20 miljoen. De raad benoemde een bedrag van € 10 miljoen als preprioriteit uit het investerings-/stimuleringsvolume 2014-2018. Daarnaast is al in 2013 een bedrag van € 2,5 miljoen gereserveerd voor achterstallig onderhoud ten laste van het rekeningresultaat 2013.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 026


3.7 DE FINANCIËLE POSITIE ANDERS BELICHT 3.7.1

ALGEMENE INLEIDING

Het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten (BBV) verplicht de gemeenten om in de begroting en jaarrekening zeven paragrafen op te nemen. Daarnaast staat het de gemeente vrij om zelf naar eigen inzicht paragrafen aan dit zevental toe te voegen. De paragrafen zijn bedoeld om de transparantie voor de raad in de gepresenteerde begroting en jaarrekening te vergroten. Daartoe biedt elke paragraaf een dwarsdoorsnede door de begroting en jaarrekening, telkens vanuit een ander gezichtspunt. De verplichte paragrafen zijn: •

lokale lasten en overige tarieven;

•

weerstandsvermogen;

•

onderhoud kapitaalgoederen;

•

grondbeleid;

•

verbonden partijen;

•

financiering;

•

bedrijfsvoering.

Elke paragraaf begint met een korte algemene inleiding. Daarin wordt ingegaan op de betekenis van de paragraaf en op de belangrijkste aandachtspunten. Vervolgens wordt per paragraaf ingegaan op de actuele stand van zaken van het desbetreffende onderwerp, zo mogelijk voorzien van de nodige financiële informatie. Dit laatste is van belang voor de beoogde dwarsdoorsnede van de jaarrekening, steeds volgens een ander gezichtspunt. In Breda is aan de verplichte paragrafen een 8e en 9e paragraaf, respectievelijk ‘Rechtmatigheid’ als een onderdeel van het integraal risicomanagement en ‘(Concern)control’ toegevoegd. Zo wordt benadrukt dat de gemeente met deze onderwerpen actief aan het werk is.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 027


3.7.2

Lokale lasten en overige tarieven

Inleiding Binnen de begroting en jaarrekening van de gemeente Breda zijn alle lasten en baten te vinden in de programma’s en taakvelden. Een deel van de gemeentelijke lasten en baten hangen samen met verschillende gemeentelijke heffingen. Deze komen cijfermatig tot uitdrukking op verschillende taakvelden binnen de begroting, waaraan de heffing gerelateerd is. Zo zijn de afvalstoffenheffing, parkeerbelastingen en rioolheffing verwerkt binnen het taakveld Beheer van de Stad en is een groot aantal leges verwerkt binnen taakveld Dienstverlening aan de burger. Deze paragraaf ‘Lokale lasten en overige tarieven’ geeft een integraal overzicht van de heffingen. De volgende onderwerpen komen aan de orde: •

de jaarlijkse aanpassing van de tarieven;

•

de lokale lastendruk zijnde OZB, riool- en afvalstoffenheffing en de ontwikkeling daarvan;

•

de overige gemeentelijke opbrengsten en tarieven (rechten en leges).

Jaarlijkse aanpassing tarieven Het beleid met betrekking tot de lokale lastendruk is vastgelegd in het Coalitieakkoord 20102014 '@Breda', onderdeel 'zuinig@Breda'. Het coalitieakkoord bevat de volgende uitgangspunten: 1. De verbruikersbelastingen zoals riool- en afvalstoffenheffing daadwerkelijk kostendekkend te maken, zonder kunstmatige compensatie uit de algemene middelen. 2. Wanneer de riool- en afvalstoffenheffing samen een verhoging van de algemene lokale lasten teweeg brengen, te zoeken naar mogelijkheden om dit via de OZB in deze coalitieperiode te compenseren. 3. Het reële OZB tarief niet te verhogen in deze bestuursperiode. Het uitgangspunt inzake deze verbruikersbelastingen wordt ook gehanteerd bij alle overige kostendekkende heffingen, zoals leges, marktgelden en naheffingsaanslagen parkeerbelastingen, met inachtneming van door het rijk vastgestelde limieten en rijksleges. Als uitgangspunt voor de beleidsmatige bepaling aanpassing van het OZB-tarief is de Voorjaarsnota 2012 gehanteerd. Volgens de afspraken uit het coalitieakkoord kunnen, vanuit de vrijkomende ruimte van het afvalstoffentarief, daarbij voorstellen worden gedaan voor de uitvoering van extra activiteiten op het gebied van riolering, dan wel verhoging van het OZBtarief. Op basis van een verwerkingstarief voor het restafval van € 142 en de overige componenten is het tarief voor de afvalstoffenheffingen in 2013 met 5% verlaagd. Op basis van de uitgangspunten uit het verbreed gemeentelijk rioleringsplan (vGRP) was een stijging van het tarief van 6,01% benodigd. Tezamen met een stijging van de OZB met 6,2% kwam de lastendrukstijging voor 2013 daarmee uit op 1%, conform het uitgangspunt uit de Voorjaarsnota 2012. Zoals gebruikelijk is ook voor 2013 het uitgangspunt gehanteerd dat de periodieke hertaxaties in het kader van de Wet WOZ ten behoeve van de OZB niet zullen leiden tot een hogere of lagere belastingopbrengst. De totale gemiddelde waardemutaties voor woningen en nietwoningen zijn derhalve via de tarieven gecompenseerd. In 2013 heeft de herwaardering van alle onroerende zaken plaatsgevonden naar de waardepeildatum 1 januari 20121.

1 De waardepeildatum die in het kalenderjaar waarvoor de WOZ-waarde wordt gebruikt, is steeds 1 januari van het jaar voorafgaand aan het kalenderjaar.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 028


De lokale lastendruk en de ontwikkeling daarvan De lokale lastendruk wordt bepaald door de OZB, de afvalstoffenheffing en het rioolrecht. De tarieven en opbrengsten hiervoor waren in 2013 als volgt: Overzicht lokale lasten 2012

Tarief Breda 2012

Tarief Breda 2013

Opbrengst 2013 (x € 1.000)

OZB Woningen Niet woningen

0,09%

0,10%

eigenaars

0,14%

0,16%

gebruikers

0,11%

0,13%

(bedragen x € 1.000)

Begrote opbrengst 2013 (na begrotingswijziging)

€ 32.559

Opbrengst OZB 2013

€ 31.987

Rioolheffing Rioolheffing

€ 160,32

€ 169,92

Categorie 1 (tot en met 500 m³ afvalwater)

€ 336,60

€ 356,88

Categorie 2 (501 m³ tot en met 1.000 m³)

€ 0,33

€ 0,35

Categorie 3 (1.001 m³ tot en met 10.000 m³)

€ 0,30

€ 0,32

Begrote opbrengst rioolrechten 2013

€ 13.178

Opbrengst rioolrechten 2013

€ 13.036

Afvalstoffenheffing: De afvalstoffenheffing voor huishoudens bedroeg: Meerpersoonshuishoudens

€ 328,08

€ 311,64

Éénpersoonshuishoudens

€ 275,16

€ 261,36

€ 99,96

€ 94,92

Reinigingsrecht per extra afvalcontainer Begrote opbrengst afvalstoffenheffing 2013

€ 20.471

Opbrengst afvalstoffenheffing 2013

€ 20.823

Totaal lokale lasten Begroting 2013

€ 66.208

Totaal lokale lasten jaarrekening 2013

€ 65.846

Jaarlijks presenteert het COELO (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden) een belastingoverzicht van de grote gemeenten. Uit dit overzicht blijkt dat de woonlasten in Breda (OZB, rioolrecht en afvalstoffenheffing) in 2013 circa 6% boven het gemiddelde van de grote gemeenten in Nederland zit (tegen 7% in 2012). De woonlasten van de grote gemeenten blijken uit het Coelo-overzicht gemiddeld € 673 per jaar te zijn. De woonlasten zijn in 2013 in de duurste van de grote gemeenten € 785 per huishouden, de goedkoopste € 545 en Breda staat met € 716 op de vijftiende plaats (in 2011 en 2012 nam Breda de tiende plaats in).

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 029


Overige gemeentelijke opbrengsten en tarieven (bedragen x € 1.000)

Omschrijving

Opbrengst begroot

Opbrengst werkelijk

€ 6.072

€ 6.209

€ 850

€ 991

€ 1.000

€ 1.081

Leges Precario Hondenbelasting Havengelden

€ 45

€ 63

Marktgelden

€ 206

€ 246

Overige staangelden Parkeren

€ 543

€ 524

€ 13.764

€ 13.612

€ 90

€ 57

€ 22.570

€ 22.783

Rechten Lijkbezorging Totaal

* Een toelichting op de verschillen tussen geraamde en werkelijke opbrengsten treft u aan bij de betrokken taakvelden in hoofdstuk 5.

Legestarieven en opbrengsten burgerzaken Bij de in de legesverordening 2013 vastgestelde tarieven burgerzaken is rekening gehouden met de wettelijk voorgeschreven maximumtarieven. Legestarieven omgevingsvergunning Met betrekking tot de tarieven bouwen, afwijking bestemmingsplannen en monumenten geldt dat de tarieven in 2013 zijn verhoogd met 1%. Een en ander conform besluitvorming van de Begroting 2013. Parkeertarieven In 2013 zijn de parkeertarieven van de parkeergarages Barones en Chasséparking met 20% verhoogd. Daarnaast is er een tarief voor het fietsparkeren ingevoerd van € 0,50 per keer. Cultuur: Breda’s Museum In 2013 is de tariefstructuur van het Breda’s Museum vereenvoudigd. De entreeprijs voor volwassenen bedraagt € 7, de prijs voor volwassenen in groepsverband en voor houders van de BredaPas € 3,50. Voor scholen en jongeren tot en met 18 jaar is de entree gratis. In het kader van de tijdelijke internationale tentoonstelling 'Petrus van Schendel. Meester van het avondlicht' waren de tarieven tot en met 17 februari 2013 tijdelijk verhoogd.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 030


3.7.3

WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING

3.7.3.1 Inleiding Het weerstandsvermogen geeft aan in hoeverre de gemeente in staat is om financiële tegenvallers op te vangen. Het wordt berekend door het bedrag dat we aan risico’s lopen, dit noemen we de benodigde weerstandscapaciteit, af te trekken van het vermogen, oftewel de beschikbare weerstandscapaciteit. Als we meer vermogen hebben dan risico’s is er een positief weerstandsvermogen. Dat is de situatie die wordt beoogd. Actualisering daarvan vindt doorlopend plaats en de resultaten worden bij de jaarrekening en de begroting gepresenteerd. In 2012 stemde de raad in met de nota ‘Beleid risicomanagement en weerstandsvermogen 2012-2016’. Het afgelopen jaar zijn de uitgangspunten van de nota zo volledig mogelijk geïmplementeerd. In deze paragraaf wordt allereerst ingegaan op het actuele weerstandsvermogen. Het beleid wordt uiteengezet en vervolgens wordt de benodigde weerstandscapaciteit, het risicoprofiel en de beschikbare weerstandscapaciteit, de middelen, toegelicht. 3.7.3.2

Weerstandsvermogen: positief en opnieuw verbeterd

Het weerstandsvermogen is positief. Dat betekent dat het vermogen groter is dan de risico’s die we lopen. De benodigde weerstandscapaciteit, de risico’s, die de gemeente op dit moment kent, bedraagt € 68 miljoen. In dit risicoprofiel is een bedrag van € 12 miljoen opgenomen voor nu nog lastig kwantificeerbare risico’s, zoals de gevolgen van de decentralisatieopgaven, verbonden partijen, anterieure overeenkomsten bij vastgoedontwikkelingen en de nog steeds onzekere economische situatie. Om deze risico’s af te dekken is een weerstandscapaciteit aanwezig van € 95 miljoen, wat naar verwachting in 2017 oploopt naar € 101 miljoen. Het weerstandsvermogen, het verschil tussen de beschikbare en de benodigde weerstandscapaciteit, bedraagt eind 2013 € 27 miljoen. Beschikbare

Benodigde

weerstands-

weerstands-

capaciteit

capaciteit

€ 95 miljoen

€ 68 miljoen

s

Algemene reserve € 75miljoen

s

Grondexploitatie € 35 miljoen

s Algemene reserve en ljo mi 8 € ATEA

Overige € 21 miljoen

Onvoorzien € 0,4 miljoen it

Belastingcapacite € 12 miljoen

P.m. € 12 miljoen

WEERSTANDSVERMOGEN € 27 miljoen Kanttekeningen vanwege lopende implementatie risicomanagement Opnieuw zijn stappen gezet om te komen tot een betrouwbaar risicoprofiel. Extra aandacht is besteed aan het verder completeren en verwerken van de beheersmaatregelen. De effecten hiervan zijn meegenomen in het opgenomen bedrag. Hierdoor valt het risicobedrag wat lager uit dan bij de Begroting 2014. Na een analyse is besloten om de Monte Carlo-simulatie niet toe te passen op grondexploitatierisico’s. Gebleken is dat het risicoprofiel van Vastgoedontwikkeling onvoldoende variatie in

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 031


de oorzaken kent. Verreweg het grootste deel van de risico’s komt voort uit ‘marktontwikkelingen’. Als deze markt onvoldoende aantrekt of zelfs verslechtert zullen de gevolgen het berekende bedrag ver te boven gaan. In het omgekeerde geval, als de marktomstandigheden sterk verbeteren, is er veel te veel gereserveerd. Door deze oververtegenwoordiging van die ene oorzaak is de Monte Carlo-simulatie ongeschikt. Daarom is geconcludeerd dat het niet verstandig is om de methodiek op grondexploitaties toe te passen. Pas als de invloed van de marktrisico’s verhoudingsgewijs is afgenomen -en dus niet langer uittorent boven de andere risico-oorzaken- kunnen ook deze risico’s meegenomen worden in de Monte Carlo-simulatie. Tot dat moment blijven we de bestaande methodiek, van 'kans x financieel gevolg', gebruiken. 3.7.3.3

Beleid: uitgangspunten en proces

Het gemeentelijk beleid is vastgelegd in het 'Beleid risicomanagement en weerstandsvermogen 2012-2016'. Op hoofdlijnen ziet het beleid er volgt uit: 1. Het identificeren van risico’s Het maken van beleid en het uitvoeren ervan leidt onvermijdelijk tot het nemen van risico’s. Het bewust zijn van deze risico's is daarbij van belang. Om dit inzicht te krijgen, is een systeem van periodiek identificeren en kwantificeren nodig. 2. Het prioriteren van de risico’s Als de risico’s geïnventariseerd en gekwantificeerd zijn en de beheersstrategie bepaald is, kan het restrisico worden berekend. De kans van optreden en de financiële gevolgen van een risico zijn daarbij belangrijke elementen. In de nota is afgesproken dat risico’s met een score van 15 of hoger expliciet worden gerapporteerd aan de raad. De risicoscore wordt berekend door kansklasse te vermenigvuldigen met gevolgklasse. Hiervoor wordt de volgende klassentabel gebruikt: Klasse

Kans

Gevolgen

1

< 10%

< € 0,1 miljoen

2

10-30%

€ 0,10 - € 0,25 miljoen

3

30-50%

€ 0,25 - € 0,50 miljoen

4

50-70%

€ 0,50 - € 1,00 miljoen

5

70%-90%

> € 1,00 miljoen

3. Het beheersen van de risico’s Om een risico te beheersen, worden maatregelen genomen. Deze maatregelen kunnen de kans van optreden en/of het gevolg verminderen. In het risicoprofiel wordt rekening gehouden met het restrisico. Dit zijn de initiële risico’s verminderd met de effecten van beheersmaatregelen. Doordat de gemeente nog in het implementatietraject zit, zijn er op dit gebied nog stappen te zetten. 4. Bepaling van de benodigde weerstandscapaciteit Voor de bepaling van de benodigde weerstandscapaciteit worden de gekwantificeerde risico’s niet zonder meer bij elkaar opgeteld. Het bedrag wordt bepaald door gebruik te maken van een krachtige en algemeen geaccepteerde simulatietechniek, de Monte Carlo-techniek. Deze techniek corrigeert een eventuele overschatting, omdat niet alle risico’s zich zullen voordoen en ook niet in maximale omvang. 5. Bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit Om de gevolgen van de risico’s financieel aan te kunnen, dient de gemeente te beschikken over voldoende financiële middelen. Dit noemen we de beschikbare weerstandscapaciteit. Deze wordt met name gevormd door de som van de algemene reserves, de onbenutte belastingcapaciteit, de post onvoorzien en de mogelijkheid om te bezuinigen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 032


6. Bepaling weerstandsvermogen De confrontatie van de benodigde weerstandscapaciteit met de beschikbare weerstandscapaciteit geeft ten slotte aan of de gemeente in staat is om de risico’s af te dekken zonder het beleid hiervoor aan te hoeven passen. Het weerstandsvermogen is het verschil tussen de beschikbare en de benodigde weerstandscapaciteit. 3.7.3.4

Benodigde weerstandscapaciteit: het risicoprofiel van de Gemeente Breda

Vervallen toprisico’s Ten opzichte van de Begroting 2014 is het risico ten aanzien van een eventueel faillissement van NAC Breda, dat opgenomen was voor € 0,8 miljoen, uit de lijst met top risico’s verdwenen. Het risico is sterk verlaagd vanwege het verlagen van de huur en het overnemen van de kosten voor groot onderhoud dat niet-voetbalgerelateerd is. De komende drie jaar zullen worden gebruikt om onderzoek te doen naar een ander exploitatiemodel voor het stadion. Door de KNVB is de club teruggezet naar de meest zorgelijke categorie (I) van het Financial Rating System. Resterende en nieuwe risico’s Onderstaand zijn de risico’s opgesomd die een score (kansklasse x gevolgklasse) hebben die boven 15 ligt. De opgenomen bedragen zijn berekend door het mogelijk financiële gevolg van het risico te vermenigvuldigen met de kans van optreden. In de benodigde weerstandscapaciteit is echter een lager bedrag opgenomen dan onderstaande. Dit komt doordat de Monte Carlo-simulatie is toegepast. Door gebruik te maken van deze techniek wordt voorkomen dat een te hoog bedrag wordt geblokkeerd in het vermogen. Risico met score > 15 (x € 1 miljoen)

JR2013

BG2014

34,2

36,8

0,4

1,1

17,9

18,8

Grondexploitaties 1

Grondexploitaties Vastgoedontwikkeling

2

Grondexploitaties wijkontwikkeling Algemene risico’s

3 ATEA-groep 4 Financiële positie culturele Instellingen

0,7

5 Lagere bouwleges

0,9

0,9

6,4

2,5

12

12

p.m.

p.m.

Diverse Projecten 6 Waaronder: OVTC, Brede school Noorderlicht (Waterdonken) 7

Pro memorie-risico's (waaronder decentrali satie-opgaven en verbonden partijen)

8 Garantstellingen

Ad.1 Risico’s grondexploitaties Vastgoedontwikkeling Om een actueel beeld te hebben van de risicopositie van Vastgoedontwikkeling zijn in het kader van de herzieningen per 31-12-2013 op alle grondexploitaties opnieuw risicoanalyses uitgevoerd. Daarbij is per individuele grondexploitatie voor alle risico’s bepaald wat de financiële impact is. Hierbij is vooral gekeken naar marktgerelateerde risico’s als planning (vertraging), prijs (daling) en programma (bijstelling). Door deze financiële gevolgen te wegen met de kans van optreden, ontstaat een indicatie van het huidige risicoprofiel binnen de grondexploitaties. Op basis van de grondexploitatieherzieningen per 31-12-2013 bedraagt het totaal aan gewogen risico’s € 34,2 miljoen. De grootste risico’s bevinden zich in het Stationskwartier (€ 7,2 miljoen), Teteringen (€ 8,5 mln.), Breda Oost (€ 3,6 mln.) en Rithmeesterpark (€ 1,7 mln.). Door de aanhoudende onzekerheid op de vastgoedmarkt nemen de marktrisico’s het grootste aandeel van de risico’s in. Dit gaat om risico’s over afzettempo en de grondprijzen. De afgelopen jaren is hier al substantieel op geanticipeerd. Zo is rekening gehouden met langere looptijden, lagere opbrengsten en naar beneden bijgestelde programma’s.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 033


Ten opzichte van de jaarrekening 2012 dalen de risico’s met € 1,0 miljoen. Een belangrijk aandeel wordt veroorzaakt door het verwerken van risico’s in de grondexploitaties (bijvoorbeeld Rithmeesterpark) en het vervallen van risico’s door voortgang in de projecten (bijvoorbeeld Stationskwartier). Per project wordt actief gestuurd om operationele risico’s tijdig te signaleren en optreden te voorkomen. Voor zover dit naar verwachting leidt tot negatieve planresultaten zijn daarvoor voorzieningen gevormd. Indien de slechte marktomstandigheden aanhouden of verslechteren is daar binnen de risicokaarten nog ruimte voor gereserveerd. In de paragraaf Grondbeleid wordt uitgebreid ingegaan op de risico’s rondom de grondexploitaties. Momenteel zijn de risico’s verbonden aan door de gemeente gesloten anterieure overeenkomsten nog niet opgenomen in de benodigde weerstandscapaciteit. Anterieure overeenkomsten worden in het kader van faciliterend grondbeleid gesloten met derden (ontwikkelaars en bouwers), die ruimtelijke plannen ontwikkelen en uitvoeren binnen de gemeentelijke grenzen. Ofschoon risico’s via de contracten (door middel van te stellen zekerheden) zoveel mogelijk worden beperkt, zijn ze niet risicoloos. De komende maanden zullen de risico’s in beeld worden gebracht. Bij de Begroting 2015 worden de resultaten opgenomen in de benodigde weerstandscapaciteit. Ad.2 Risico’s grondexploitaties Wijkontwikkeling De risico’s rondom de grondexploitaties van wijkontwikkeling bedragen ruim € 0,4 miljoen. De daling ten opzichte van de Begroting 2014 wordt veroorzaakt doordat steeds meer werkzaamheden zijn afgerond en nagenoeg alle verkopen zijn gerealiseerd. Ad.3 Risico’s ATEA-groep De risico’s vallen uiteen in drie blokken: •

€ 14,9 miljoen aan risico’s ten gevolge van bezuinigingen, budgetaanpassingen en veran-

•

€ 2,2 miljoen aan risico’s in de bedrijfsactiviteiten;

•

€ 0,8 miljoen aan risico’s vanwege de economische crisis en arbeidsmarkt.

derende wetgeving;

De verwachte aanpassingen van het sociale zekerheidsstelsel maar ook de landelijke aanpassingen en bezuinigingen op de WSW en WWB, hebben ingrijpende gevolgen voor SW Bedrijven, WSW medewerkers en de re-integratie doelgroepen (met name WWB en Wajong). De nieuwe regelgeving gaat gepaard met forse bezuinigingen op de gemeentelijke re-integratie budgetten. Deze komen boven op de structurele kortingen op de WSW subsidies in 2010, 2011 en 2012. Het voornemen is om de WSW subsidie in de komende jaren nog verder te verlagen, terwijl de cao-rechten van de bestaande WSW-populatie worden gehandhaafd. Door Cao-onderhandelingen stijgen de SW-lonen en in tegenstelling tot het verleden zullen deze loonstijgingen niet meer binnen de WSW subsidie gecompenseerd worden. Duidelijk is dat de bedrijfsvoering en inrichting van de SW uitvoeringsorganisatie verder zal moeten worden aangepast aan de veranderende regelgeving en financiële mogelijkheden. Het programma van kostenbesparingen is ingezet en zal worden gecontinueerd. Gedurende de overgangsperiode waarin de bedrijfsvoering moet worden aangepast zullen mogelijk substantiële exploitatietekorten ontstaan. Het extern plaatsen van de SW-doelgroep wordt bemoeilijkt doordat de instroom vanaf de wachtlijst meer divers en problematischer wordt als gevolg van vaak psychische aandoeningen. Bovendien wordt de begeleiding van intern geplaatsten intensiever en stelt andere eisen aan het kader. Hierdoor wordt de begeleiding van zowel intern geplaatsten als de ontwikkeling naar externe plaatsing duurder terwijl de inkomende subsidie per hoofd zal dalen. Naar verwachting ontstaat het risico dat het rendement in het algemeen vanwege de hogere personeelskosten verder onder druk komt te staan en dat de continuïteit van een aantal specifieke activiteiten in gevaar komt. Op dit moment wordt het benodigd kader van de SW uitvoeringsorganisatie nog voor een aanzienlijk gedeelte ingevuld door SW-medewerkers. Door de toenemende vergrijzing zal het aantal SW-leidinggevenden af gaan nemen. Hierbij komt dat SW-medewerkers in toenemende mate via detacheringen en begeleid werken bij reguliere werkgevers worden geplaatst. SW-leidinggevenden zijn hiervan niet uitgezonderd. Een aantal leidinggevende functies zullen

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 034


moeilijk of niet ingevuld kunnen worden door de nieuwe generatie SW-ers. Bovendien zullen er vervangende functies gevonden moeten worden voor Wsw-kadermedewerkers die niet meer voldoen aan de huidige eisen voor deze functies. Deze ontwikkeling heeft hogere personeelskosten tot gevolg als het Wsw-kader zal moeten worden vervangen door regulier/ongesubsidieerd personeel. Tot slot loopt de ATEA-Groep normale ondernemersrisico’s. Door de economische crisis is dit extra duidelijk geworden. Productievolumes nemen af en marges staan onder druk, vooral in ‘Industrie’ binnen het Werkbedrijf. Bij ‘Vindingrijk’ ondervindt men het probleem van verminderde beschikbaarheid en aanvoer van bruikbare (duurdere) goederen. De externe plaatsing van medewerkers staat meer in het teken van het behoud dan de uitbreiding van het huidige aantal plaatsen. Hierdoor is het risico aanwezig dat de (rendement-) doelstellingen niet volledig worden gerealiseerd. Daarnaast is een aantal commerciële activiteiten van het Werkbedrijf afhankelijk van een beperkt aantal grote private opdrachtgevers. Het risico is aanwezig dat bij het wegvallen van een of meerdere grote opdrachtgevers er niet direct vervangend werk kan worden gevonden. Dit heeft een mogelijk bezettingsverlies tot gevolg. Er wordt naar een zo groot mogelijke diversiteit in klantenportefeuille gestreefd om dit risico te beperken. Ad.4 Financiële positie culturele instellingen De culturele infrastructuur c.q. bestel van Breda staat onder hoogspanning. De instellingen die gesubsidieerd worden in de culturele hoofdstructuur hebben allen financiële problemen (onder andere MOTI, Huis van de Beeldcultuur, MEZZ, et cetera). Niet zozeer door minder subsidie van de gemeente maar met name door afnemende bezoekers en wegvallen van subsidie derden (Rijk en Provincie). De gemeentelijke subsidie gaat nu met name op aan personele lasten en huur van culturele voorzieningen/panden. De jaarlijkse indexering die niet wordt bijgeplust in de gemeentelijke subsidie is daarmee een extra knelpunt voor de instellingen. Samenwerking en nieuwe vormen van presentatie van cultuur is de opgave van de stad en de culturele ondernemers in de stad. Verbreding van de scoop, buiten de culturele wereld sec. De vastgestelde structuurvisie en visie op de binnenstad bieden de kapstok voor een nadere focus van cultuur, met als speerpunten beeldcultuur en erfgoed. Een (blijvende) financiële impuls op evenementen (waaronder Cultuur), als ook de herbevestiging van de culturele hoofdstructuur en de impulsen aan cultuureducatie en participatie via het cultuurfonds, zijn van belang voor behoud van culturele identiteit van de stad. De verwachte benodigde impuls bedraagt tussen € 0,5 miljoen en € 1,0 miljoen en de kans hierop wordt geschat op 50% - 70%. Ad.5 Lagere opbrengst bouwleges Al enkele jaren vertoont de begroting een tekort op bouwleges. Dit wordt vooral veroorzaakt door een substantiële daling van de opbrengsten bouwleges als gevolg van sterk verminderde bouwactiviteiten door de crisis op de woningmarkt. Inmiddels is een voorstel afgerond waarin de kostendekkendheid van de Wabo-leges is bezien over een periode van 5 jaar, in casu 2013 – 2017. De eerste twee jaar wordt nog een tekort verwacht, in de jaren daarna zal dit omslaan naar minimaal kostendekkendheid. Het voortduren van de crisis (en in welke mate) is hierbij een onzekere factor. Ad.6 Projecten Het betreft hier onder andere een aantal risico’s rondom de realisatie van de OV-Terminal en Brede School Noorderlicht. Het gaat onder andere om claimrisico’s, het mislopen van subsidies vanwege het verstrijken van subsidietermijnen, vertragingsrisico’s, budgetoverschrijdingen vanwege meerwerk omdat de post onvoorzien nagenoeg op is. Ad.7 Promemorie risico’s Er is de afgelopen periode wederom hard gewerkt aan het in kaart brengen van de risico’s. In een aantal gevallen werd geconstateerd dat er ontwikkelingen zijn, die vrijwel zeker risico’s kennen, maar die op dit moment lastig te kwantificeren zijn. Deze zullen in de komende periode nader uitgewerkt worden in oorzaken, gevolgen, kansen en maatregelen. Hiervoor is een bedrag gereserveerd van € 12 miljoen. Naast een aantal kleinere ontwikkelingen, zijn de volgende gebeurtenissen als pro memorie-risico opgenomen: de drie decentralisatieopgaven,

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 035


verbonden partijen en de risico’s die voortvloeien uit anterieure overeenkomsten. Deze worden hieronder toegelicht. De drie decentralisatieopgaven De decentralisaties die naar gemeenten plaatsvinden via de Participatiewet, Wet op de Jeugdzorg en AWBZ gaan gepaard met een korting op de budgetten vanuit het Rijk. Het is nog niet duidelijk of het uitgangspunt ‘beter voor minder’ gerealiseerd kan worden. Dit betekent dat we de uitgaven nauwgezet moeten volgen zodat we tijdig kunnen ingrijpen als budgetten worden overschreden. In 2014 wordt met de motie ‘Betere Zorg bij complexe hulpvragen’ een pilot uitgevoerd, die een beeld moet scheppen van de resultaten van de nieuwe aanpak in termen van kwaliteit, tevredenheid en financiën. Voor een grote groep Bredanaars is de weg naar een activiteit of werk lang. Deze groep wordt door middel van activerings- en re-integratie trajecten ondersteund. Deze trajecten zijn echter erg kostbaar. Indien we vinden dat ‘iedereen iets moet doen’, moet helder worden hoe we de hiervoor benodigde ondersteuning kunnen bekostigen. De korting op het participatiebudget (84% in de periode 2010 t/m 2015) levert financiële risico’s op. De ATEA-groep zoekt hiervoor naar nieuwe markten, onder andere door samenwerking met zorginstellingen als het gaat om dagbesteding. De verbreding van verantwoordelijkheid voor mensen in een uitkeringssituatie naar ‘sociale teams, CJG’s (voorlichting, coaching, begeleiding) en werkgevers (bieden van werkplekken)’ moet deels het antwoord bieden op de uitdaging. Decentralisatie maakt het moeilijk om schaalvoordelen te halen. Bij gespecialiseerde vormen van zorg is een centrale aanpak gewenst en bij zeer specialistische zorg blijven landelijke voorzieningen nodig. Indien hier onvoldoende samenwerking is, ontstaat het risico van versnippering van de zorgverleningmarkt, hetgeen aanvullende financiële risico’s met zich meebrengt. Incidenten die de media halen leiden vrijwel altijd tot nieuwe maatregelen (risico-regelreflex) waarvan de effectiviteit veelal tenminste niet bewezen is en die zeker ten koste gaan van de uitvoeringscapaciteit. Ook de angst voor (strafrechtelijke) aansprakelijkheid na incidenten kan leiden tot meer bureaucratie. Het organiseren van professionele ruimte en het bewaken ervan door vroegtijdige betrokkenheid van gemeenteraden worden als grootste kansen gezien. In het eerste kwartaal van 2014 wordt het risicomanagement van de drie decentralisatieopgaven verder vormgegeven. Op gezette tijd zal hierover gerapporteerd worden richting de Raad. Verbonden partijen In 2013 is de risicopositie van de verbonden partijen beoordeeld. Van de 21 partijen zijn 15 partijen via een quick scan beoordeeld en de zes grootste via een nader onderzoek. Conclusie was dat er in elk geval verhoogde aandacht moet zijn voor twee gemeenschappelijke regelingen en dat van alle partijen het weerstandsvermogen in beeld moet komen. Bij geen van de onderzochte gemeenschappelijke regelingen was namelijk het weerstandsvermogen te bepalen. De bepaling van de benodigde weerstandscapaciteit is een vereiste omdat een groot aantal gemeenschappelijke regelingen geen eigen vermogen aanleggen en zodoende –bij tegenvallers- direct terugvallen op het vermogen van de deelnemende gemeenten, waaronder Breda. In 2014 zal de gemeente dit probleem in regionaal verband aankaarten om zo de benodigde informatie beschikbaar te krijgen van de verbonden partijen. Indien noodzakelijk zal een reservering worden gemaakt in de benodigde weerstandscapaciteit van de gemeente Breda. Anterieure overeenkomsten Zoals onder de grondexploitatie risico’s al werd aangegeven, worden de risico’s verbonden aan anterieure overeenkomsten momenteel in kaart gebracht. Bij de Begroting 2015 zullen wij deze inventarisatie opnemen in de benodigde weerstandscapaciteit. Ad.8 Risico’s met verleende garanties en achtervangposities bij waarborgfondsen Het verlenen van garanties aan derden en het innemen van achtervangposities bij waarborgfondsen is niet risicoloos. Bij het niet nakomen van verplichtingen op gegarandeerde leningen wordt bij directe garantieverlening de gemeente aangesproken. Bij een achtervangpositie in een waarborgfonds wordt de gemeente pas aangesproken nadat het garantievermogen van het waarborgfonds is aangesproken en ontoereikend blijkt te zijn.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 036


Verleende garanties en ingenomen achtervangposities van de gemeente Breda De gemeente heeft een terughoudend garantiebeleid. Per ultimo 2013 heeft de gemeente nog een bedrag van € 13,5 miljoen aan leningen gegarandeerd. In 2013 zijn vier garanties verstrekt tot een bedrag van € 18,35 miljoen, waaronder een garantie ad € 17,5 miljoen aan de vereniging onderwijshuisvesting voortgezet onderwijs Breda en omgeving. Onder deze in 2013 verstrekte garanties is per ultimo 2013 nog maar € 2 miljoen aan leningen opgenomen. Deze leningen maken onderdeel uit van het uitstaande bedrag van € 13,5 miljoen. In de komende twee jaar zal het totaalbedrag aan gegarandeerde leningen oplopen tot ongeveer € 30 miljoen. Andere substantiële garantiestellingen zijn verleend aan de Internationale School Breda en aan de Stichting Elisabeth (restant gegarandeerd bedrag per ultimo 2013 € 7,5 miljoen). Bij bijna alle gegarandeerde leningen is waar mogelijk hypothecaire zekerheid gevestigd. Dit is niet het geval bij de in 2011 gegarandeerde rekening courant faciliteit van de Internationale School Breda. In verband met het succes van de Internationale school zijn de kosten in de opbouwfase meer toegenomen dan was begroot en is de verleende garantie aan de Internationale School Breda in 2013 met € 0,5 miljoen verhoogd (tot € 2,8 miljoen). Per ultimo 2013 was het saldo op de rekening courant faciliteit van de Internationale School Breda € 1,8 miljoen. De Stichting Waarborgfonds Sport (SWS) die samen met gemeenten (op 50/50 basis) investeringen bij sportverenigingen waarborgt signaleert sinds 2010 een toenemende achteruitgang van de financiële positie bij sportverenigingen. Er vindt een duidelijke verschuiving plaats van borgstellingsdossiers met een kwalificatie goed naar de kwalificatie redelijk. Ook de omvang van de matige- en probleemdossiers neemt toe. Van de borgstellingen die aan de sportverenigingen in Breda zijn verstrekt heeft één vereniging de classificatie matig en de rest redelijk of goed. Het risico tot aanspraken wordt bij de direct verleende garanties zeer laag ingeschat. Bij een eventuele aanspraak zorgen de gestelde hypothecaire zekerheden ervoor dat het financieel verlies zeer gering dan wel nihil zal zijn. In 2014 zal mogelijk de doordecentralisatie onderwijshuisvesting primair onderwijs Breda zijn beslag krijgen. De gemeente Breda heeft bij twee waarborgfondsen een achtervangpositie, namelijk bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) en het Waarborgfonds Eigen Woningen, het waarborgfonds dat de Nationale Hypotheek Garantie (NHG) verstrekt. Achtervangpositie Waarborgfonds Sociale Woningbouw Per 31 december 2013 was de omvang aan gegarandeerde leningen bij het WSW € 1,597 miljard (waarvan € 1,491 miljard aan gegarandeerde (bank)leningen en € 106 miljoen aan leningen die door de gemeente Breda aan de woningbouwverenigingen zijn verstrekt en onder garantie zijn gebracht bij het WSW). Voor het eerst in jaren is de omvang aan gegarandeerde leningen bij het WSW waarbij Breda de achtervangpositie inneemt gedaald. Achtervangpositie Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) De gemeente Breda staat nog garant bij het WEW voor de afgegeven Nationale Hypotheek Garanties aan inwoners van Breda vanaf de start in januari 1995 tot aan 1 januari 2011. Op die datum is de achtervangpositie beëindigd en is het Rijk 100% achtervanger. Jaarlijks informeert het Waarborgfonds Eigen Woningen de gemeenten over de stand van zaken met betrekking tot de Nationale Hypotheek Garantie (NHG) en geeft zij een meerjaren liquiditeitsprognose voor de komende 5 jaar. Op basis daarvan spreekt de stichting de verwachting uit of zij in die betreffende periode een aanspraak verwacht te doen op de achtervangers. Voor de periode 2013–2018 verwacht de stichting geen aanspraak op de achtervangers te doen. In 2013 is het aantal verstrekte NHG’s uitgekomen op 85.200 (- 9%), het aantal verliesdeclaraties is uitgekomen op 4.522 (+27%) en het eigen vermogen iets afgenomen tot € 778 mil-

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 037


joen (- € 8 miljoen). De premie voor garanties is per 1 januari 2014 verhoogd van 0,850% naar 1%. Hoewel het Waarborgfonds Eigen Woningen de komende 5 jaar geen aanspraak verwacht, gebaseerd op de aannames over huizenprijsontwikkeling en andere variabelen, zou bij een forse crisis op de huizenmarkt wellicht een aanspraak kunnen volgen. Op basis van het aandeel dat de gemeente Breda heeft in de afgegeven garanties en het aandeel in de gerealiseerde verliesdeclaraties zou een eventuele aanspraak neerkomen op 1% van de totale aanspraak op gemeenten. Indien het huidige garantievermogen van bijna € 750 miljoen niet toereikend zou zijn en een aanvullende kapitaalinjectie van € 2 miljard nodig zou zijn, dan dient het Rijk hiervan de helft renteloos te verstrekken. De gemeente Breda zou dan € 10 miljoen renteloos moeten verstrekken (1% van € 1 miljard), en in de huidige rentemarkten leidt dit tot een jaarlijkse rentelast van € 300.000 tot € 400.000. Daarbij moet wel bedacht worden dat indien zeer fors bijgestort moet worden (als in het voorbeeld), terugbetaling van de renteloze lening tientallen jaren kan duren. Er moet immers weer een nieuw garantievermogen worden opgebouwd. De overall conclusie is dat hoewel de gemeente Breda in de achtervangpositie bij waarborgfondsen garant staat voor immense bedragen, het feitelijk risico zeer beperkt is. In de directe garantieverlening wordt relatief weinig risico gelopen, mede doordat bij de verleende garanties bijna altijd hypothecaire zekerheid is verkregen. Het is dan ook niet noodzakelijk hier middelen voor te reserveren. 3.7.3.5

De beschikbare weerstandscapaciteit: middelen om risico’s af te dekken

Om de gevolgen van niet gedekte risico’s financieel te kunnen verwerken, dient de gemeente te beschikken over voldoende weerstandscapaciteit. De weerstandscapaciteit kent zowel incidentele als structurele elementen. Tot de weerstandscapaciteit behoren de algemene reserves, de onbenutte belastingcapaciteit, de post onvoorzien in de begroting en de mogelijkheid om te bezuinigen. Deze worden nader toegelicht in paragraaf 3.7.3.6 Onderdelen beschikbare Weerstandscapaciteit. De beschikbare weerstandscapaciteit vanuit de algemene reserves neemt de komende jaren toe in omvang als gevolg van rentetoevoegingen. De afgelopen periode is de algemene reserve versterkt. Inmiddels heeft de algemene reserve na deze versterking een afdoende omvang bereikt om de gemeentebrede risico’s mee te kunnen afdekken. De ruimte binnen de algemene reserve van het grondbedrijf is nihil en de algemene reserve van ATEA is volledig benodigd ten behoeve van risico’s in de uitvoering van de sociale werkvoorziening. De structurele componenten, zijnde de post onvoorzien, de onbenutte belastingcapaciteit en het vermogen om bezuinigingen door te voeren dragen voor € 12,4 miljoen bij aan het weerstandsvermogen; € 0,4 miljoen vanuit de post onvoorzien en € 12,0 miljoen vanuit de onbenutte belastingcapaciteit. Het vermogen om te bezuinigen is als p.m.-post ingerekend. Samengevat geeft dit het volgende beeld van de beschikbare weerstandscapaciteit: Bijdrage (x € 1 miljoen) Onderdeel weerstandscapaciteit

2013

2014

2015

2016

2017

Algemene reserves

61,8

82,5

84,8

87,2

88,4

12

12

12

12

12

Onvoorzien

Onbenutte belastingcapaciteit

0,4

0,4

0,4

0,4

0,4

Vermogen om bezuinigingen door te voeren

p.m.

p.m.

p.m.

p.m.

p.m.

74,2

94,9

97,2

99,6

100,8

Totaal beschikbare weerstandscapaciteit

Een gedetailleerde uiteenzetting van de beschikbare weerstandscapaciteit wordt hierna weergegeven.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 038


3.7.3.6

Onderdelen beschikbare weerstandscapaciteit

Tot de weerstandscapaciteit behoren de algemene reserves, de post onvoorzien, de onbenutte belastingcapaciteit en het vermogen om bezuinigingen door te voeren. Algemene reserves De gemeentebrede algemene reserve behoort tot de weerstandscapaciteit voor zover deze vrij beschikbaar is. Het verloop van deze reserves is als volgt: (bedragen x € 1 miljoen)

Risico

2013

2014

Algemene reserve concern

48,3 2 8,7

3,5 13,7

Bij: rentetoevoeging Bij: totaal geraamde stortingen

2015

2016

2017

53,9

75

77,4

79,9

2

2,4

2,5

1,3

Bij: resultaat 2012(werkelijk)/2013 (prognose)

-3,1

Af: totaal geraamde onttrekkingen

-4,4

Bij: raming bespaarde rente

2,4

1,9

53,9

75

77,4

79,9

81,2

7,9

7,5

7,4

7,3

7,2

61,8

82,5

84,8

87,2

88,4

a. Stand algemene reserve concern per 31-12 Algemene reserve ATEA b. Stand algemene reserve ATEA per 31-12 Stand totaal algemene reserves per 31-12 (totaal a+b)

Onvoorzien De post onvoorzien bedroeg in 2013: € 385.000. Deze post is in 2013 niet benut. Stille reserves Van stille reserves wordt gesproken op het moment dat bezittingen – veelal activa – een marktwaarde hebben die hoger ligt dan de boekwaarde van dat moment. Deze stille reserves zitten daarbij wel besloten in de activa waardoor de opvoering hiervan in de weerstandscapaciteit minder voor de hand ligt. De mate van verhandelbaarheid is hierin leidend. De Gemeente Breda bezit de nodige panden en gronden (vaste activa) en aandelen. Zowel deze vaste activa als de aandelen hebben stille reserves in zich. De omvang en bijdrage hiervan aan de weerstandscapaciteit is echter niet direct te bepalen. De boekwaarde van de deze vaste activa en aandelen bedraagt ultimo 2013 € 257,7 miljoen. Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit geeft een indicatie van de mogelijkheden die een gemeente heeft om haar inkomsten via extra belastingopbrengsten te verhogen. Voor Breda is bekeken welke mogelijkheid er nog is om de OZB te verhogen tot het normtarief-OZB voor toelating tot artikel-12 van de Financiële verhoudingwet (Fvw). Het normtarief artikel-12 bedroeg voor 2013 0,1540% van de WOZ-waarde. Het gewogen OZB-tarief lag in Breda voor 2013 op 0,1133%. De onbenutte belastingcapaciteit bedroeg dus 36,0% wat overeenkomt met een ruimte van € 12,0 miljoen. Vermogen om bezuinigingen door te voeren Als de geïnventariseerde structurele risico’s zich voordoen en zodanige gevolgen zouden hebben dat deze niet kunnen worden gedekt, dient de gemeente om te buigen of te bezuinigen teneinde de meerjarenraming voor de toekomst opnieuw sluitend te maken. Tijdelijke inzet van de incidentele weerstandscapaciteit om meer tijd te creëren voor het bereiken van een definitieve oplossing kan een snelle voorlopige dekking voor dit probleem bieden, in afwachting van het vinden van een zorgvuldig afgewogen oplossing. Conclusie Zoals blijkt is de omvang van het weerstandsvermogen toereikend om de geïnventariseerde risico’s af te kunnen dekken. De versnelde realisatie van de financiële opgave en de versterking van de reservepositie hebben dit mogelijk gemaakt. In de Begroting 2014 is dan ook besloten om de versterking van de algemene reserves te beëindigen. Groei van de reserves wordt nu nog gerealiseerd middels reguliere rentetoevoeging. Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 039


3.7.4 KAPITAALGOEDEREN 3.7.4.1 Inleiding De paragraaf kapitaalgoederen gaat over het onderhoudsniveau van kapitaalinvesteringen en is met name gericht op kapitaalgoederen in de openbare ruimte of ten behoeve van het openbaar belang. Kapitaalgoederen zijn investeringen met een langdurig economisch of maatschappelijk nut. Deze kapitaalgoederen kunnen worden onderverdeeld in vier categorieën: •

infrastructurele kapitaalgoederen zoals wegen, rioleringen en kunstwerken;

•

voorzieningen zoals openbaar groen, verlichting of sportfaciliteiten;

•

gebouwen en installaties;

•

voertuigen.

De mate van onderhoud bepaalt de kwaliteit van de kapitaalgoederen. Omdat kapitaalgoederen een meerjarig nut kennen, wordt het onderhoud structureel gepland. 3.7.4.2

Beheer en onderhoud buitenruimte

Beleidskader Het beleidskader waarin de omgang met de kapitaalgoederen ten behoeve van het beheer en onderhoud van de buitenruimte is vervat, is opgebouwd in een raamdocument (Buitenruimteplan, 1998) waarin prioriteit gelegd wordt bij een buitenruimte die schoon, heel, veilig, attractief en bruikbaar is. In dit plan is de basis gelegd voor planmatig beheer en onderhoud. In 2009 is de Visie op de openbare ruimte vastgesteld, met een actualisatie van de thema’s uit het Buitenruimteplan. Centrale thema’s daarin zijn dat gestreefd wordt naar een gedeelde, herkenbare en duurzame openbare ruimte. Gekoppeld aan deze raamdocumenten zijn deelplannen opgesteld, die een nadere detailuitwerking geven van gewenste beheer kwaliteit, meestentijds niveau B (op een schaal van A tot en met D) met in het stadshart en centrumgebieden A. Deze zijn ingedeeld in twee categorieën: •

gebiedstypeplannen: deze bevatten de gebiedsgerichte uitwerking van het Buitenruimteplan, met een optimale afstemming van enerzijds de behoeften van burgers en bedrijven en anderzijds de technische, financiële en juridische mogelijkheden;

•

elementplannen: hierin wordt het beleid ten aanzien van het beheer van de verschillende elementen op stedelijk niveau uitgezet.

Hieronder het overzicht van de bestaande plannen. Gebiedstypeplannen

Elementplannen

Hoofdwegen- en hoofdfietspadenstructuur

Verhardingen

Stadshart

Civieltechnische kunstwerken

Centrumgebieden

Verkeersvoorzieningen

Woongebieden

Verlichting

Bedrijventerreinen

Riolering (Gemeentelijk Rioleringsplan, GRP)

Bijzondere gebieden (natuurgebieden, recreatieplassen en parken)

Speelvoorzieningen

Buitengebied

Sierende elementen

Openbaar groen

Financiële consequenties In de gebiedstype- en elementplannen wordt aangegeven hoe een adequaat beheer van de voorzieningen in de openbare ruimte eruit ziet, met de bijbehorende beheerkwaliteiten. Er werden geen financiële middelen in geclaimd ter aanvulling van het regulier beschikbare exploitatiebudget. De realisatie van de kwaliteit is daardoor afhankelijk van de toewijzing van middelen. Besluitvorming door de raad over de mate van toewijzing van middelen vindt plaats binnen de gemeentelijke planning- en controlcyclus en meer in het bijzonder bij de uitwerking van het coalitieakkoord of voorjaarsnota’s. De daadwerkelijke uitvoering van het beheer en onderhoud van de voorzieningen in de openbare ruimte wordt jaarlijks via het uitvoeringspro-

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 040


gramma geprogrammeerd. De toegewezen begrotingsmiddelen zijn daarmee maatgevend voor het realiseren van het ambitieniveau uit het beleidskader. In 2006 is, in het kader van over de beheersvisie van de openbare ruimte, een principebesluit genomen over de financiering van (toekomstige) areaaluitbreidingen. De uitwerking van de normen voor deze uitbreidingen is in 2011 afgerond. Er wordt nu rekening gehouden met een toename van de kosten van: • •

Woongebieden € 2,25 per m² Bedrijventerreinen € 1,41 m²

•

Natuurgebieden € 0,52 m²

•

Centrumgebieden € 3,18 m²

Ten behoeve van de voorjaarsnota en begroting wordt jaarlijks de effecten van de te verwachten areaalaanpassingen berekend op basis van bovenstaande normbedragen. In 2013 is het onderzoek van de Rekenkamer Breda naar het niveau en de financiering van beheer en onderhoud van de kapitaalgoederen in de openbare ruimte afgerond. Daarbij heeft de Rekenkamer Breda haar zorg uitgesproken. De ontwikkeling van de staat van onderhoud is zorgelijk te noemen, doordat er te weinig structurele middelen voor groot onderhoud beschikbaar zijn. Niet alleen wordt het beleidsmatig vastgestelde kwaliteitsniveau niet gehaald, ook zijn er onderhoudsachterstanden ontstaan. Naast het uitvoeren van planmatig onderhoud is het noodzakelijk om ook de achterstanden in te halen. In de Begroting 2014 is een financieel voorstel gedaan om deze problematiek in de loop van de komende jaren op te lossen. 3.7.4.3

Beheer en onderhoud riolering

Het beheer en onderhoud van de gemeentelijke riolering is gedurende het verslagjaar bepaald aan de hand van het vastgestelde Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (V-GRP) 2009-2013. Binnen dit V-GRP is er naast aandacht voor de afvalwaterzorgplicht (de duurzame instandhouding van de riolering), tevens aandacht voor de hemelwaterzorgplicht en grondwaterzorgplicht. Binnen de afvalwaterzorgplicht wordt het afvalwater getransporteerd naar de afvalwaterzuiveringsinstallatie. De gemeente dient daarvoor het rioolstelsel en de gemalen te onderhouden. Bij de zorgplicht hemelwater is er een aantal opties om er voor te zorgen dat het regenwater minimale overlast veroorzaakt door het transporteren naar de zuivering, naar het oppervlaktewater of door het te infiltreren in de grond. Bij de zorgplicht grondwater heeft de gemeente de rol om bij vastgestelde overlast de burger naar de juiste instantie te verwijzen (gemeente, waterschap, provincie of particulier) en indien het overlast betreft, op gemeentegrond, dit probleem binnen haar vermogen op te lossen. Binnen het verbrede GRP worden projecten uitgevoerd om aan de verschillende zorgplichten invulling te geven. Hierbij kan gedacht worden aan het aanleggen van een gescheiden rioolstelsel in bepaalde wijken, het vervangen van riolering, die niet meer aan de kwaliteitseisen voldoet, en het onderhouden van gemalen en drukriolering. De burgers en bedrijven van Breda betalen een rioolheffing. De opbrengst hiervan dient geheel aan het vervullen van de drie zorgplichten besteed te worden. De uitgevoerde werkzaamheden in 2013 zijn verlopen conform de vastgestelde jaarschijf. Een klein gedeelte (ca. € 0,5 miljoen) kent een doorloop naar 2014, omdat projecten nog niet geheel zijn afgerond. Daarnaast is het restant van 2012 uitgevoerd. In 2013 is circa € 9,3 miljoen uitgegeven aan groot onderhoud en vervanging in het kader van de drie zorgplichten uit het V-GRP. Het grootste deel (circa 80%) hiervan gaat naar de afvalwaterzorgplicht (riolering en waterzuivering). Begin 2014 is een nieuw V-GRP voor de beleidsperiode 2014-2018 vastgesteld. 3.7.4.4

Beheer en onderhoud accommodaties

In 2013 is de toereikendheid van de onderhoudsvoorziening over de periode 2013-2022 bepaald voor alle gemeentelijke gebouwen (exclusief de ATEA groep en het Grondbedrijf, inclusief het binnenonderhoud voor zover voor dit voor rekening van de gemeente komt). De basis wordt gevormd door de meerjarenonderhoudsraming van Planon (over tien jaar) en de

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 041


dotaties in de voorzieningen (over tien jaar, op basis van de Begroting 2013), plus de stand van de onderhoudsvoorziening per 31 december 2012. De toereikendheid was in eerste instantie negatief (minus € 4,5 miljoen). Om dit tekort weg te werken is besloten tot een aantal maatregelen: •

De verlaging van het kwaliteitsniveau van het onderhoud van 2 op 6 naar 3 op 6 (voor zowel het eigenaars als het gebruikersonderhoud).

•

Het planmatig onderhoud werd in 2013 voor één jaar stilgelegd met uitzondering van de

•

Aanbestedingsvoordelen werden maar in beperkte mate ingerekend.

•

Voor de panden in gebruik genomen door Optisport geldt dat alleen het onderhoud in de

duurzaamheids- en veiligheidsmaatregelen.

restant contractperiode werd ingerekend. •

Verder werd de onderhoudsvoorzieningen onderling herverdeeld (de beginstand muteerde). De dotaties bleven hierbij in principe gelijk.

Door deze maatregelen was het onderhoud voor de komende 10 jaar in theorie gedekt. In 2013 zijn genoemde maatregelen uitgevoerd. De toereikendheid van de onderhoudsvoorzieningen is eind 2013 opnieuw bepaald maar nu voor de periode 2014–2023 (voortschrijdende methode). Geconcludeerd kan worden dat het saldo van de onderhoudsvoorzieningen bij de Jaarrekening 2013 verder is gestegen naar ruim € 2,0 miljoen (over de gehele periode van 10 jaar). 3.7.4.5

Beheer en onderhoud voertuigen

Afvalstoffen De onderhoudstoestand van het wagenpark is goed. Aan de hand van de technische staat van de voertuigen wordt jaarlijks een onderhoudscontract afgesloten voor normaal onderhoud, banden et cetera. Indien de technische staat van het voertuig dat nodig maakt, worden er daarnaast ook nog kosten voor revisies/modificaties geraamd. Momenteel wordt gewacht op milieuvriendelijke motoren/technieken. De vervanging van alle tractiemiddelen is voor de komende jaren uitgewerkt in een gefaseerd vervangingsplan. Overige Voor voertuigen geldt een afschrijvingstermijn die gelijk is aan de economische levensduur; 5 jaar voor lichte voertuigen, 7 tot 8 jaar voor zwaardere voertuigen, zoals vrachtwagens, veegmachines, zandstrooiers en 10 jaar voor tractoren. Aan het eind van de economische levensduur wordt altijd bekeken of vervanging daadwerkelijk al nodig is of dat het voertuig nog langer gebruikt kan worden.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 042


3.7.5 GRONDBELEID In deze paragraaf wordt ingegaan op en verantwoording afgelegd over het gevoerde grondbeleid . Over het exploitatieresultaat 2013 van het Grondbedrijf is bij het taakveld Ontwikkeling van de Stad Fysiek nog een nadere toelichting opgenomen. In deze paragraaf wordt eerst stilgestaan bij de belangrijkste ontwikkelingen in het afgelopen jaar, waaronder de marktontwikkelingen, het Meerjarenperspectief Grondbedrijf en de voorbereiding voor de nieuwe Nota Grondbeleid die begin 2014 is vastgesteld. Vervolgens komt de financiële verantwoording aan bod, waarbij een beeld wordt gegeven van de herzieningen in 2013. Hierbij wordt inzicht gegeven in de ontwikkelingen van de planresultaten, de voorzieningen negatieve planresultaten, de inzet van de voorziening Structuurvisie en de resultaten van afgesloten projecten en tussentijdse winstnemingen. Verder wordt in deze paragraaf een overzicht gepresenteerd van de voorraad gronden en panden. Tot slot wordt ingegaan op de risico’s en het benodigde weerstandsvermogen. De verantwoording over het gevoerde grondbeleid is met een zekere vertrouwelijkheid omgeven. Voor de inhoudelijke toelichting van de projecten geldt daarom dat deze geheim kan zijn, wanneer openbaarmaking van deze informatie de positie van de gemeente en haar contractpartners kan schaden. Marktontwikkelingen Actuele marktontwikkelingen Op basis van de ervaring 2013 en de meest actuele gegevens lijkt 2014 het jaar te worden waarin stabilisatie van de vastgoedmarkt gaat plaatsvinden. Binnen sommige vastgoedsegmenten is zelfs al sprake van een licht herstel. Het is echter nog zeer onzeker of dit herstel daadwerkelijk door zal gaan zetten en daarnaast zijn ook verschillen binnen de diverse vastgoedsegmenten waar te nemen. Markt koopwoningen Op de woningmarkt is de financierbaarheid de afgelopen jaren een steeds groter probleem geworden, waardoor het verkrijgen van een hypotheek moeilijker is geworden. Daar liggen diverse oorzaken aan ten grondslag. Zo heeft de rijksoverheid de regels voor hypotheken in 2013 aangescherpt. De ‘loan-to-value2’ wordt teruggebracht naar uiteindelijk 100% in 2018 (105% in 2013). Sinds 1 januari 2013 is alleen hypotheekrenteaftrek aan de orde als de hypotheek in de looptijd volledig en tenminste annuïtair wordt afgelost. De maximale hypotheekaftrek voor de hoogste inkomens daalt doordat het maximale hypotheektarief wordt afgebouwd van 52% naar uiteindelijk 38%. Tot slot wordt het grensbedrag Nationale Hypotheek Garantie (NHG) stapsgewijs afgebouwd naar € 225.000,- per 1 juli 2016. Na die periode is het grensbedrag gelijk aan de gemiddelde woningwaarde. Daarnaast is de situatie op de markt van koopwoningen verslechterd doordat banken terughoudend zijn geworden in het verstrekken van nieuwe hypotheken, inkomens van huishoudens onder druk staan (koopkrachtdaling) en het een steeds groter deel van de huizen ‘onder water staat’3. 2013 is echter ook het jaar geweest waarin sprake lijkt te zijn van een stabilisatie van de woningmarkt. Dit leiden de diverse instellingen met name af aan de hand van de volgende indicatoren. Het aantal transacties is in de 2e helft van 2013 toegenomen4. Vanaf het voorjaar 2014 worden elke week meer huizen verkocht dan op basis van de trend van voorgaande jaren verwacht mag worden. Dit geldt ook voor de gemeente Breda. In het laatste kwartaal van 2013 zijn 21,8% meer woningen verkocht binnen de gemeente Breda ten opzichte van een jaar eerder en het aanbod aan koopwoningen is licht afgenomen5. De betaalbaarheid van woningen is toegenomen, gezien de daling van de woningprijzen de afgelopen jaren. Tot slot bevindt de rente zich nog steeds op een laag niveau en is het consumentenvertrouwen, mede door het woningmarktbeleid van de rijksoverheid, toegenomen.

2 De Loan-to-Value is de verhouding tussen de hoogte van de lening en de waarde van het huis. 3 Het hypotheekbedrag is in dat geval hoger dan de waarde van de woning. 4 NVM, Vastgoedmarkt in Beeld, ‘2013 in feiten en cijfers‘. 5 Van der Sande, Sprekende Cijfers, ‘Kwartaalbericht Q4 woningmarkt gemeente Breda’, 2013.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 043


Voor de grondexploitaties zijn met name de ontwikkelingen in de nieuwbouwmarkt van belang. Landelijk is 2013 het slechtste jaar betreffende het aantal verkochte nieuwbouw woningen, maar ook in de nieuwbouw is in de 2e helft van 2013 een herstel van de afzet opgetreden. Evenals de bestaande bouw, ligt een verder herstel van de nieuwbouwmarkt in de lijn der verwachtingen6 al zal het waarschijnlijk langer duren dan de bestaande bouw voordat de nieuwbouwmarkt weer is aangetrokken. De diverse partijen verwachten echter niet dat de komende periode sprake zal zijn van een sterk prijsherstel. De FGH Bank geeft aan dat een stabilisatie of hoogstens lichte stijging van de woningprijzen op de koopwoningenmarkt waarschijnlijker is dan een snel prijsherstel. Binnen de gemeente Breda blijkt uit de cijfers van het Kadaster en Van der Sande en andere makelaars dat de verkoopprijzen in 2013 verder zijn gedaald ten opzichte van 2012. In algemene zin betekent dit voor de grondexploitaties dat als deze lijn zich voortzet, de uitgifte van grond voor koopwoningen de aankomende jaren zal gaan verbeteren. De grondprijzen blijven echter onder druk staan en gezien de relatie met de ontwikkeling van de verkoopprijzen is een sterk herstel van de grondprijzen vooralsnog niet te verwachten. Markt huurwoningen De maatregelen van het kabinet hebben ook hun impact gehad op de markt voor huurwoningen. Net als in 2013 mag de maximale huur in 2014 harder stijgen dan het niveau van inflatie. Leidend voor de bepaling van de huurprijsstijging zijn de inkomens van de bewoners7. Daarnaast in middels het Woonakkoord overeenstemming bereikt met de woningcorporaties over de uitwerking van de verhuurdersheffing. Dit heeft tot gevolg dat verhuurders met meer dan tien sociale huurwoningen een heffing betalen over de WOZ-waarde van hun voorraad sociale huurwoningen. Ten opzichte van 2013 zijn in de huurwoningenmarkt geen grote wijzigingen waarneembaar. Het huursegment profiteert van de malaise op de koopwoningenmarkt en van de ontwikkelingen, zoals de vergrijzing en toename van één persoonshuishoudens. Met name boven de huurliberalisatiegrens8 is behoefte aan huurwoningen, vooral in de categorie met een huur van € 700,- tot € 1.000,- per maand. Daarbij komt dat in 2013 de interesse voor beleggers om huurwoningen ook daadwerkelijk in hun portefeuille op te nemen aanzienlijk is toegenomen. Uit cijfers van Property NL blijkt dat de vastgoedbeleggingen in woningen in 2013 ten opzichte met 2012 met 42% zijn gestegen. Volgens de FGH Bank is de voornaamste reden daarbij dat steeds meer beleggers woningen als stabiele en veilige belegging zien, waardoor beleggers steeds vaker kiezen voor een belegging in woningen in plaats van in winkelvastgoed. Dat er voor Breda ook kansen liggen op het gebied van de geliberaliseerde huurmarkt, blijkt ook uit het feit dat diverse woningbouwontwikkelingen, die in eerste instantie voorzien waren in het koopsegment, deels of volledig afgenomen zijn door beleggers om ze vervolgens te exploiteren als huurwoningen. Kantoren De behoefte aan kantoren blijft laag. Hieraan ligt de economische laagconjunctuur ten grondslag, maar ook het feit dat veel kantoorgebruikers vanwege reorganisaties en het Nieuwe Werken minder kantoormeters nodig hebben. Bezuinigingen bij de rijksoverheid leiden er daarnaast toe dat landelijk 700.000 m² kantoren door de rijksoverheid wordt afgestoten. De leegstand is landelijk het afgelopen jaar verder gestegen naar ruim 15%9. De leegstand van kantoren bedraagt in Breda momenteel zo’n 16% en de verwachting is dat deze leegstand de komende jaren verder toeneemt10. De kantooropname lag in Breda in 2013 op een dieptepunt

6 NVM, Vastgoedmarkt in Beeld, ‘2013 in feiten en cijfers ‘. 7 FGH bank, Vastgoedbericht 2014, ‘Focus op flexibiliteit’, 2014. 8 De liberelisatiegrens geeft de maximale grens aan tussen de woningen waarvoor huurtoeslag kan worden aangevraagd en woningen die onder het geliberaliseerde segment vallen. Voor 2014 is de liberalisatiegrens vastgesteld op € 699,48. 9 DTZ Zadelhoff, Nederland compleet, ‘Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt’, januari 2014. 10 Gemeente Breda, Tussenproduct Ontwikkel- en Realisatiestrategie Via Breda, 13 december 2013.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 044


met een opname van 11.000 m² BVO11. In de kantorenmarkt zijn wel een aantal lichtpuntjes te melden: •

Positieve landelijk ontwikkeling is dat de omvang van de kantorenvoorraad licht af neemt. Enerzijds doordat minder kantoren gebouwd worden en anderzijds doordat kantoren aan de markt worden onttrokken;

•

Het producenten- en consumentenvertrouwen neemt toe;

•

Een toename van de werkgelegenheid op langere termijn. In Breda is de werkloosheid in 2013 fors toegenomen en ook voor 2014 wordt een verdere stijging verwacht. Vanaf 2015 lijkt het aantal vacatures weer toe te gaan nemen12;

•

Het aantal vastgoedbeleggingen in kantoren is in 2013 met 34% toegenomen ten opzichte van 2012 (Property NL). Volgens de FGH Bank zijn het echter met name de courante kantoorlocaties in de vier grote steden die hiervan profiteren en dan in het bijzonder Amsterdam.

Ondanks deze lichtpuntjes zal het nog ‘jaren gaan duren’ voordat het evenwicht tussen vraag en aanbod in de kantorenmarkt weer hersteld is. In de kantorenmarkt is structureel teveel aanbod in relatie tot de vraag. De landelijk opgave in de kantorenvoorraad ligt dan ook grotendeels op het onttrekken van kantoren aan de voorraad, onder andere door sloop en transformatie, en een vervangingsvraag. Voor nieuwe kantoren ligt de uitdaging om deze zo duurzaam en flexibel mogelijk te bouwen, zodat ze een gunstig toekomstperspectief hebben. De grondexploitatie waar een aanzienlijk deel van het nieuwbouwprogramma aan kantoren is opgenomen is de grondexploitatie Stationskwartier. Voor geheel Via Breda, waartoe ook het Stationskwartier behoort, is het ‘Tussenproduct ontwikkelen realisatiestrategie Via Breda 2013-2023’ vastgesteld. Hoe uiteindelijk omgegaan zal worden met het kantorenprogramma in het Stationskwartier is een onderdeel van de besluitvorming over het eindproduct van de realisatiestrategie die medio 2014 zal plaatsvinden. Bedrijvenmarkt Afgelopen jaar hebben geen grote wijzigingen in de bedrijvenmarkt plaatsgevonden. Veel bedrijven reorganiseren of gaan failliet en met name de bedrijven die zich richten op de binnenlandse markt hebben het moeilijk. Voor internationaal opererende bedrijven ligt dit anders, aangezien deze over het algemeen profiteren van de gunstigere economische omstandigheden in andere landen. Voor Breda liggen er kansen, aangezien logistiek vastgoed steeds belangrijker lijkt te worden. Winkelmarkt Ten opzichte van 2012 is de situatie in de winkelmarkt in 2013 verslechterd. Voornaamste oorzaken die daaraan ten grondslag liggen zijn het lage bestedingsniveau en de verschuiving van bestedingen naar het internet. Dit leidt tot een toenemend aantal faillissementen en een landelijke toename in de leegstand en druk op de huren in een groot deel van de winkelmarkt. Waar winkelbeleggingen tot voor kort nog als een weinig risicovolle belegging werden gezien, wordt deze door vastgoedbeleggers als steeds risicovoller gezien. In 2013 zijn de vastgoedbeleggingen in winkels ten opzichte van 2012 bijna met een kwart gedaald13. De kloof tussen de winkelgebieden die wel courant blijven en de overige winkelgebieden die het steeds moeilijker gaan krijgen wordt steeds groter. De kwaliteit van de omgeving van winkelgebieden en de mix met andere functies, waaronder horeca en leisure wordt steeds belangrijker. In Breda ligt de leegstand in de winkelmarkt op bijna 8% (landelijk bijna 7%). De winkelleegstand is toegenomen van 33.900 m² naar 39.059 m² 14. In de gemeentelijke grondexploitaties is maar een beperkt winkelvolume opgenomen. Deze is vaak aanvullend op ander functies (bijvoorbeeld commerciële plinten) die binnen een vastgoedontwikkeling worden gerealiseerd.

11 Bron: DTZ en FGH Bank 12 Gemeente Breda, Avans en Rabobank, Economische Barometer Breda, februari 2014. 13 FGH bank, Vastgoedbericht 2014, ‘Focus op flexibiliteit’, 2014. 14 Gemeente Breda, Avans en Rabobank, Economische Barometer Breda, februari 2014.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 045


Meerjarenperspectief Grondbeleid In 2013 is weer een stap gezet in een meer transparante en toegankelijke informatievoorziening. In de gemeentelijke financiële rapportagecyclus is nadrukkelijk aandacht voor de financiële stand van zaken. Gezien de complexiteit van de materie en het vaak marktgevoelige karakter van de informatie zijn aanvullend besloten informatiebijeenkomsten met de Raad georganiseerd waarin onder andere de halfjaarlijkse herzieningen van de grondexploitaties nader zijn toegelicht. In 2013 is het Meerjarenperspectief Grondbeleid (MPG) aan de rapportagecyclus toegevoegd. Dit MPG dient met name als jaarlijks terugkerend instrument waarin de samenhang van alle ontwikkelingen en keuzes in beeld wordt gebracht. Het MPG moet gezien worden als groeimodel. Zowel naar inhoud als wat betreft positionering zullen de komende jaren verder optimalisaties worden aangebracht. Het MPG zelf is geen besluitvormend document. Wanneer projecten om aanvullende besluitvorming vragen, worden hiervoor afzonderlijke voorstellen aan de raad voorgelegd. Zo zijn in vervolg op het MPG in het afgelopen jaar de realisatiestrategieën Rithmeesterpark, Teteringen en het tussenrapport Ontwikkelen realisatiestrategie Via Breda 2013-2023 voorgelegd. Voor zover met deze realisatiestrategieën inhoudelijke wijzigingen zijn vastgesteld, zijn deze verwerkt in de cijfers van de Jaarrekening 2013. Nota grondbeleid 2014 Grondbeleid is een middel om doelstellingen op andere beleidsterreinen binnen de gemeente te kunnen realiseren. Hierbij valt te denken aan bijvoorbeeld ruimtelijke, maatschappelijke of volkshuisvestelijke doelstellingen. Het grondbeleid van de gemeente Breda is vastgelegd in een separate nota. Deze nota heeft zowel een externe als interne werking. Middels de nota wil de gemeente op transparante wijze inzicht bieden in de geldende hoofdlijnen van beleid bij de door de gemeente gewenste rol bij de realisatie van ruimtelijke plannen. Daarnaast biedt de nota inzicht in de interne spelregels en beleidskaders voor de wijze waarop door de gemeente uitvoering wordt gegeven aan deze rol. De volgende vier zaken vormden de concrete aanleiding om een nieuwe Nota Grondbeleid op te stellen: •

de gewijzigde marktomstandigheden en programmatische bijstelling: De gewijzigde marktomstandigheden en bijstelling van de eerder gestelde programmadoelen, hebben de afgelopen jaren aanzienlijke negatieve financiële gevolgen gehad voor de gemeente Breda.

•

de vaststelling van de Structuurvisie Breda 2030: In 2013 is de Structuurvisie Breda 2030 vastgesteld. Hiermee zijn nieuwe ruimtelijke kaders vastgelegd en daarmee ambities weergegeven die de stad wil realiseren.

•

bestuurlijke wens: Naar aanleiding van het rapport van de Rekenkamer Breda ‘Bredaas grondbeleid’ heeft de raad zelf een onderzoek uit gevoerd naar een aantal aanbevelingen van de Rekenkamer. Het onderzoek wat door de raad is uitgevoerd heeft geresulteerd in het Preadvies Nota Grondbeleid en is een richtinggevend document geweest bij het opstellen van deze nota.

•

gewijzigde weten regelgeving en het BBV: Vanuit gewijzigde weten regelgeving en op grond van het Besluit Begroting Verantwoording is het wenselijk om het grondbeleid periodiek te herijken.

Na vaststelling van de Structuurvisie Breda 2030 is gestart met de voorbereiding van een nieuwe Nota Grondbeleid ter vervanging van de nota uit 2008. In een drietal workshops is door een brede vertegenwoordiging vanuit de raad, het college en de ambtelijke organisatie actief ideeën uitgewisseld met name op basis van de ervaringen in de afgelopen jaren. Daarbij werd de discussie gevoed door de inbreng door externe deskundigen en vertegenwoordigers van andere gemeenten. De raad heeft haar bevindingen verwerkt in een preadvies, waarmee belangrijke bouwstenen zijn aangereikt voor het schrijven van de heroriëntatie op het grondbeleid. Een en ander is uiteindelijk verwerkt in een nieuwe Nota Grondbeleid welke 27 februari 2014 is vastgesteld door de raad. Ten opzichte van de vorige Nota Grondbeleid zijn met name de volgende wijzigingen van belang:

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 046


I. Wijziging in de koers van het grondbeleid In de Nota Grondbeleid 2008 werd primair gekozen voor een (pro)actieve grondpolitiek. De Nota Grondbeleid 2014 neemt als uitgangspunt om per locatie/gebiedsontwikkeling telkens een zuivere afweging te maken met betrekking tot het te hanteren grondbeleid en bijbehorend instrumentarium. Deze afweging dient periodiek op houdbaarheid te worden bezien. Bij deze afweging speelt met name een rol in hoeverre de gemeente het wenselijk vindt dat zij de regie kan voeren over deze ontwikkeling in relatie tot de risico’s die dat met zich mee brengt. De grondpolitiek die de gemeente Breda de aankomende jaren wil gaan voeren is als volgt samen te vatten: De grondpolitiek van de gemeente Breda is maatwerk, oftewel per project maakt de gemeente Breda een expliciete keuze welk grondbeleidinstrumentarium zij wil hanteren, op welke wijze zij de grondexploitatie wil (laten) voeren en welke samenwerkingsvorm daarbij het meest geschikt is. Het grondbeleidinstrumentarium zet de gemeente in om de regie te kunnen voeren over gebiedsontwikkelingen om daarmee haar ruimtelijke en maatschappelijke doelen te bereiken. Ongeacht welke samenwerkingsvorm gekozen wordt, wil de gemeente de risico’s die uit haar keuze naar voren komen beperken en beheersen via risicomanagement. Voor de reeds door de raad vastgestelde grondexploitaties geldt als uitgangspunt dat het is in eerste aanleg niet de bedoeling is om een andere grondpolitiek te gaan voeren. Echter, wanneer er sprake is van majeure wijzigingen in prijs, programma of planning kan dit wel aanleiding vormen om het te voeren grondbeleid binnen een project te heroverwegen. II. Het beperken en beheersen van risico’s krijgt een nog prominentere plek in de organisatie Daartoe is onder andere het ‘functioneel tegendenken’, het ‘meer-ogen-principe’ en de ‘Bredase Regeling Risicovolle projecten’ geïntroduceerd. Het risicomanagement wat de gemeente Breda thans voert voor haar eigen grondexploitaties blijft bestaan. Het risicomanagement wordt daarnaast uitgebreid naar het faciliterende grondbeleid, oftewel naar de grondexploitaties die door derden worden gevoerd. Deze risico’s zullen vooraf bij de besluitvorming inzichtelijk worden gemaakt en betrokken worden in het reguliere risicomanagement en de opbouw van het benodigde weerstandsvermogen. Ook zal in de besluitvorming omtrent ontwikkelingen van derden, inzichtelijk worden gemaakt wat de effecten van deze ontwikkelingen zijn op de eigen gronden en grondexploitaties van de gemeente alsook de maatschappelijke impact. III. Concrete uitwerking informatievoorziening en kaderstelling De Nota Grondbeleid 2014 leidt niet tot een andere rolverdeling tussen raad en college. De raad legt de kaders vast waarbinnen het college zaken verder kan uitwerken. De rolverdeling tussen raad en college verdient bijzondere aandacht wanneer in reeds lopende planprocessen zich een logisch moment voor doet voor bijstelling en/of herontwikkeling. De gemeente is zich bewust van het informatieniveau dat beschikbaar moet zijn om de juiste keuzes op het juiste moment te kunnen maken. De Nota Grondbeleid 2014 beoogt op dit vlak vooral expliciet te maken op welke momenten en in welke vorm informatie wordt verstrekt en/of kaders worden vastgelegd. Op een aantal punten wordt de informatievoorziening aan de raad verbeterd en ook wordt de raad nadrukkelijker betrokken in het proces van gebiedsontwikkeling. Het Meerjaren Perspectief Grondbeleid (MPG) krijgt een prominente plaats in de informatievoorziening en wordt de komende versie(s) verder uitgebreid en verbeterd. Daarnaast wordt door middel van onder andere informatiesessies beoogd de vaak complexe materie toegankelijk te maken in aanvulling op de schriftelijke informatieverstrekking. Met betrekking tot de informatievoorziening van individuele projecten vormt de introductie van de realisatiestrategie een belangrijke aanvulling. In de realisatiestrategie wordt beschreven op welke wijze de gemeente haar ruimtelijke en programmatische ambities, in samenwerking met andere marktpartijen, wil uitvoeren. Voor eigen gronden waarvoor wel de planontwikkeling is opgestart, maar nog geen grondexploitatie is vastgesteld, zal voortaan een voorbereidingskrediet aangevraagd worden.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 0 47


Herzieningen grondexploitaties jaarrekening 2013 Uitgangspunten herzieningen Een grondexploitatie (grex) is de financiële boekhouding van een ruimtelijk plan. In een grondexploitatie wordt beschreven welke investeringen moeten worden gedaan om bouwrijpe grond te produceren en welke opbrengsten met de uitgifte van die bouwrijpe grond kunnen worden behaald. Een grondexploitatie is bovendien dynamisch: de factor tijd beïnvloedt het resultaat van een grondexploitatie. De grondexploitaties worden dan ook tweemaal per jaar integraal herzien (per 30 juni en per 31 december). Een grondexploitatie bevat een groot aantal aannames die samenhangen met de drie ‘value drivers’ van gebiedsontwikkeling, de zogenaamde drie P’s: Prijs, Programma en Planning. Bijvoorbeeld over de omvang van de benodigde investeringen, over de omvang van de opbrengsten en over de tijdstippen waarop investeringen en opbrengsten zullen worden gerealiseerd. Deze aannames worden steeds zo goed mogelijk onderbouwd en bepalen samen wat het financieel resultaat van de grondexploitatie is. Naar mate de looptijd van een grondexploitatie verstrijkt wordt het aantal aannames steeds kleiner en vervangen door realisaties. Tijdens een grondexploitatieherziening worden achtereenvolgens: •

Aannames vervangen door realisaties voor zover mogelijk. Als een jaar voorbij is, worden de werkelijk gemaakte kosten en de werkelijk gerealiseerde opbrengsten opgenomen in de grondexploitatie. Bijvoorbeeld: als een plan bouwrijp is gemaakt vervangen de werkelijk gemaakte kosten de tot dan toe gehanteerde kostenraming;

•

Eerder gedane aannames nagelopen op realiteitsgehalte. Bijvoorbeeld: Het bijstellen van de verkoopprognoses nader uitgewerkt naar prijs, planning en programma. Tevens worden de kostenramingen voor plankosten en bouwen woonrijpmaken periodiek geactualiseerd.

•

Projectplanningen tegen het licht gehouden. Bijvoorbeeld: als de verkoop van bouwgrond langer duurt dan eerder ingeschat, wordt de verkoop gespreid over een groter aantal jaren.

Na afronding van deze stappen levert de grondexploitatie een nieuw (herzien) resultaat op. Parameters De gehanteerde parameters in de herzieningen zijn niet gewijzigd ten opzichte van de halfjaar herziening in 2013 (MPG 2013). Onderstaande parameters zijn gehanteerd in de grond exploitaties. 2014 e.v.

Rente

3,9%

Opbrengststijging Kostenstijging

0% 2,5%

In de Begroting 2014 is vastgelegd dat met ingang van 2014 de rente verlaagd wordt van 4,5% naar een meer marktconform percentage van 3,9%. Dit rentepercentage is gelijk aan de intern doorberekende rente. De financiële impact op de grondexploitaties is verwerkt in de herzieningen ten behoeve van het MPG 2013 en per saldo becijferd op circa € 1,5 miljoen positief. Gezien de negatieve ontwikkelingen ten opzichte van de grondprijzen, wordt al vanaf 2012 geen rekening meer gehouden met opbrengststijgingen. Gezien de onzekerheden wordt met 0% opbrengststijging gerekend voor de gehele looptijd. De grootste kostenpost in de grondexploitaties heeft betrekking op de civieltechnische kosten. Het indexcijfer voor grond, wegen waterbouw (GWW-index van het CBS) liet tot circa 2010 een prijsontwikkeling zien die boven de inflatie lag. Sinds 2010 ligt de prijsontwikkeling echter onder het inflatieniveau. De verwachting is dat op korte termijn de prijzen nog onder druk blijven staan. Het Centraal Planbureau heeft in haar middellange termijn scenario “De Nederlandse economie 2013-2017” de inflatie tot 2017 ingeschat op 2%. Voorzichtigheidshalve wordt in de grondexploitaties over de gehele looptijd gerekend een kostenstijging van 2,5%.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 048


Voorziening Structuurvisie 2030 Met het vaststellen van de Structuurvisie Breda 2030 zijn een aantal ontwikkelingen stopgezet en uitgesteld tot na 2023. Vooruitlopend op de definitieve keuzes is bij de Jaarrekening 2012 reeds een voorziening van € 17,25 miljoen gevormd om de financiële gevolgen van de structuurvisie op te vangen. Deze voorziening is ingesteld om de waardering van de gronden van het Grondbedrijf in lijn met de regels van de BBV te brengen. Wanneer de gronden niet binnen afzienbare termijn (10 jaar) tot ontwikkeling worden gebracht, dienen deze gewaardeerd te worden tegen maximaal de waarde van de geldende (=actuele) bestemming. In de Jaarrekening 2013 zijn de definitieve keuzes geëffectueerd. De grondexploitaties Woonakker, Bavel Zuid en Gilzewouwerbeek worden op basis van de structuurvisie eind 2013 afgesloten. De gronden en panden worden daarbij gewaardeerd tegen de actuele (gronden: agrarische) waarde en vervolgens overgebracht naar de voorraad gronden en panden. De noodzakelijke afboekingen worden opgevangen met de eerder getroffen voorziening negatieve planresultaten en de voorziening Structuurvisie. Dit geeft het volgende beeld: Dekking Grondexploitatie

Boekwaarde 31-12-13

Waardering 31-12-13

Afboeking

Inzet voorziening negatieve planresultaten

7.782

Woonakker

14.807

1.061

13.746

Bavel Zuid

9.322

2.108

7.214

Gilzewouwerbeek

6.300

924

5.376

5.376

30.429

4.093

26.336

13.158

Totaal

Inzet voorziening structuurvisie

5.964 7.214

Met betrekking tot de overige locaties waarvoor geldt dat geen programma beschikbaar is, zijn de gronden afgewaardeerd naar de nieuwe bestemmingswaarde. Dit geeft het volgende beeld:

Boekwaarde 31-12-2013

Locatie

Waardering 31-12-2013

Afboeking

Inzet voorziening structuurvisie

2.347

Zoete Inval

2.751

404

2.347

Jeka Nieuw

891

175

716

716

Steenakker Zuid

3.115

2.115

1.000

1.000

Moskes Zuid

1.055

528

527

527

Totaal

7.812

3.222

4.590

4.590

Met de verwerking van bovenstaande afboekingen zijn de financiële gevolgen van de Structuurvisie voor de gemeentelijke gronden verwerkt. De effecten zijn in lijn met de eerdere prognoses. De getroffen voorzieningen zijn toereikend gebleken15. Per saldo resteert nog € 45.000 in de voorziening Structuurvisie. De vrijval hiervan is verwerkt in het resultaat van het grondbedrijf. Voorziening negatieve planresultaten Wanneer naar verwachting sprake is van verliesgevende grondexploitaties schrijft het BBV voor dat hiervoor voorzieningen gevormd dienen te worden op het moment dat deze verliezen voorzienbaar en onafwendbaar zijn.

15 Conform de systematiek is de voorziening voor de grondexploitaties inclusief jaarlijkse rentebijschrijving.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 049


13.178

In onderstaand overzicht wordt nader gespecificeerd voor welke ontwikkelingen voorzieningen gevormd zijn. Ter vergelijking zijn in onderstaande tabel de resultaten van de nieuwe herzieningen naast de resultaten van de Jaarrekening 2012 geplaatst (contant gemaakt naar 1-1-2014). Van de 36 grondexploitaties zijn er 15 met een negatief planresultaat. (bedragen x € 1.000) op Netto Contante Waarde 1-1-2014

Mutaties Voorziening Negatieve Planresultaten (VNP)

Voorziening planresultaat Herziening 1-1-2013

Inzet voorziening

Voorziening planresultaat herziening 1-1-2014

Mutatie planresultaten

TETERINGEN

27.711

-417

19.512

Bouverijen

17.885

376

18.260

-792

1.251

-7.782

Meulenspie

2.044

Woonakker (afgesloten Structuurvisie 2030)

7.782

-7.782

BAVEL

5.389

-5.376

Gilzewouwerbeek fase 1 (afgesloten)

82

Gilzewouwerbeek fase 2 (afgesloten Structuurvisie 2030)

5.306

-13 -82

-5.376

69

VIA BREDA

21.189

-945

20.245

Stationskwartier

21.189

-945

20.245

PRINSENBEEK

4.610

-31

4.579

Saval

4.610

-31

4.579

OVERIGE GRONDEXPLOITATIES

22.209

707

22.916

Vlaszak/Gasthuispoort

4.821

-1.354

3.468

Steenakker Zuid

2.886

-771

2.115

Triple O

1.211

7

1.218

Kloosterkazerne

405

744

1.149

Wisselslag

902

74

976

Rithmeesterpark

1.635

1.807

3.442

Adriaan Klaassen landgoed

1.989

200

2.189

0

2.131

2.131

8.360

0

8.360

1.432

69.382

Hoogeind III Vertreklocaties rechtbank en belastingkantoor Totaal

81.108

-13.158

Bij de Jaarrekening 2012 was de stand van de voorziening negatieve planresultaten € 77,6 miljoen. Inclusief de jaarlijkse rentebijschrijving (in 2013 4,5%) is dit per 1-1-2014 € 81,1 miljoen. Eind 2013 bedraagt de voorziening € 69,4 miljoen. De belangrijkste mutatie in 2013 is de hierboven toegelichte uitwerking van de keuzes in de Structuurvisie. In totaal wordt € 13,2 miljoen ingezet voor de afboeking van de grondexploitaties Woonakker en Gilze wouwerbeek. Daarnaast wordt op basis van de herzieningen in het kader van de Jaarrekening 2013 per saldo € 1,4 miljoen toegevoegd aan de voorziening. De belangrijkste mutaties worden hierna toegelicht. •

Meulenspie: in het project Meulenspie is begin 2013 met de curatoren overeenstemming bereikt over de terugkoop van kavels uit het faillissement van Heja. Deze afwikkeling past binnen de ramingen van de grondexploitatie. De verbetering van € 0,8 miljoen wordt met name veroorzaakt door lagere kosten voor het bouwen woonrijpmaken, zoals eerder gerapporteerd bij de halfjaar herzieningen in het MPG.

•

Stationkwartier: de geactualiseerde Business Case Via Breda (Stationskwartier) kent een nadelig resultaat van € 20,2 miljoen. Dat is een verbetering ten opzichte van de Jaar rekening 2012 met € 1,0 miljoen. Belangrijkste mutaties zijn een verslechtering als gevolg van een langere doorlooptijd van met name de ontwikkelplot de Hoven en een verlaging van de grondprijzen voor woningen. Deze verslechtering is conform het zogenaamde

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 050


0-scenario dat is opgenomen in het tussenrapport Ontwikkel- en realisatiestrategie zoals dat aan de raadscommissie Economie in januari 2014 is aangeboden. Verbeteringen zijn met name zichtbaar in de sfeer van inmiddels afgeronde buitenruimteprojecten die een positief resultaat laten zien en lagere kostenraming voor nog uit te voeren buitenruimteprojecten. •

Vlaszak/Gasthuispoort: het resultaat van het project is € 1,4 miljoen verbeterd. Dit wordt veroorzaakt doordat het resultaat van de succesvolle marktselectie is verwerkt in de grondexploitatie. De kans op een hogere opbrengst was reeds meegenomen in de risicokaart. De geraamde opbrengst is nu verwerkt in de grondexploitatie.

•

Steenakker Zuid: het planresultaat is met € 0,7 miljoen verbeterd. Zoals gemeld in het MPG wordt dit hoofdzakelijk veroorzaakt door beter zicht op de resterende kosten van het bouwen woonrijpmaken en de verwerking van aanbestedingsvoordelen.

•

Kloosterkazerne: ten opzichte van de Jaarrekening 2012 is het resultaat € 0,7 miljoen verslechterd. Voor deze grondexploitatie zijn de grondprijzen begin 2013 geactualiseerd. Ten opzichte van de halfjaar herziening en de rapportage in het MPG zijn geen wijzigingen doorgevoerd.

•

Rithmeesterpark: voor dit project is op basis van de Structuurvisie 2030 en de nieuwe realisatiestrategie begin 2014 een nieuwe grondexploitatie vastgesteld waarin een aantal risico’s zijn verwerkt die zich hebben voorgedaan. Het resultaat is hierdoor met € 1,8 miljoen verslechterd. De vastgestelde grondexploitatie (30 januari 2014) is verwerkt in de cijfers van deze jaarrekening. In 2014 wordt het plan verder uitgewerkt en wordt onder meer aandacht besteed aan vraag-aanbod analyses.

•

Hoogeind III: actualisering van de grondexploitatie op basis van uitgevoerde taxaties leidt tot een verslechtering van het resultaat.

•

Het project Belastingkantoor / Rechtbank tenslotte heeft een bijzondere status. Als direct gevolg van gesloten contracten in Via Breda heeft de gemeente zich verplicht deze locaties over te nemen van het Rijk. Deze overdracht zal de komende jaren plaatsvinden. Verkennende berekeningen geven aan dat de locaties niet kostendekkend kunnen worden ontwikkeld. Vooruitlopend op de definitieve overdracht van de gronden is reeds een voorziening gevormd van € 8,4 miljoen. De komende tijd worden voorstellen geconcretiseerd voor besluitvorming rondom dit project.

Verdiencapaciteit positieve planresultaten Grondexploitaties met een verwacht positief planresultaat dragen bij aan de toekomstige verdiencapaciteit van het grondbedrijf. Op basis van het afgelopen jaren gebleken onzekere karakter van deze opbrengsten, zijn deze voorzichtigheidshalve niet opgenomen in het gemeentelijke meerjarenperspectief. Hiermee vormen deze resultaten nog een extra buffer voor eventuele verdere verslechtering van deze plannen. Daarnaast blijven de grondexploitaties met een positief resultaat van belang voor de financiële positie van de gemeente Breda. Gerealiseerde positieve resultaten kunnen immers te zijner tijd via het resultaat van het Grondbedrijf worden toegevoegd aan de algemene reserve. In onderstaande tabel zijn de resultaten van de nieuwe herzieningen naast de resultaten van Jaarrekening 2012 geplaatst.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 051


(bedragen x €1.000, op NCW 1-1-2014)

Planresultaten positieve grexen

Planresultaat herziening 01-01-2013

Mutatie 2013

Planresultaat herziening 01-01-2014

TETERINGEN

13.865

905

14.770

Waterdonken

4.214

1.194

5.408

Waterakkers

1.150

21

1.170

Hoge Gouw

5.104

-550

4.554

822

271

1.093

Haenen-Zuid

2.576

-31

2.544

BAVEL

6.407

-298

6.108

Roosberg

5.241

334

5.575

712

-712

92

59

151 2.316

Haenen-Noord

Bavel Zuid (afgesloten Structuurvisie 2030) Eikberg PRINSENBEEK

2.324

-8

Neel Oost

22

47

70

Neel West

2.302

-55

2.246

11.347

-909

10.438

1.166

68

1.234

OVERIGE GRONDEXPLOITATIES Chaamsebaan fase 2 Adriaan Klaassen wonen (afgesloten) Steenakker Noord (afgesloten) Hazeldonk III

20

24

44

530

-308

222

947

-30

917

Nieuw Wolfslaar

3.389

47

3.436

Asterd

1.690

-345

1.346

Adriaan Klaassen bedrijven

1.168

14

1.181

Heilaar Noord

1.250

-154

1.095

361

-361

0

1.188

-226

962

33.943

694

33.249

Hoogeind III Douaneterrein Totaal

In 2012 hadden 20 van de 36 grondexploitaties een positief geprognosticeerd planresultaat. Bij de herzieningen voor Jaarrekening 2013 hebben 18 grondexploitaties een positief saldo behouden. De grondexploitatie Bavel Zuid is afgesloten in het kader van de keuzes in de Structuurvisie 2030. Het saldo van de resterende positieve planresultaten bedraagt € 33,2 miljoen op Netto Contante Waarde 1-1-2014. Ten opzichte van een jaar geleden zijn de resultaten per saldo verslechterd met € 0,7 miljoen. De belangrijkste mutaties worden hierna kort toegelicht: •

Waterdonken toont een behoorlijke resultaatverbetering (€ 1,2 miljoen) als gevolg van een lagere kostenraming voor het bouwen woonrijpmaken, die met name veroorzaakt wordt door aanbestedingsvoordelen. Dit is grotendeels al gerapporteerd bij het MPG.

•

Hoge Gouw is verslechterd met € 0,6 miljoen als gevolg van een verdere uitfasering van te verkopen kavels, die reeds was opgenomen in de halfjaar herziening bij het MPG.

•

Het positief resultaat van Bavel Zuid (€ 0,7 miljoen) is vervallen doordat de grondexploitatie is afgesloten naar aanleiding van de besluitvorming van de Structuurvisie. De afboeking van de boekwaarde is eerder in deze paragraaf toegelicht onder voorziening Structuurvisie 2030.

•

Hoogeind III: actualisering van de grondexploitatie op basis van uitgevoerde taxaties leidt tot een verslechtering van het resultaat.

Afsluiten projecten In 2013 zijn in totaal 6 grondexploitaties afgesloten. De grondexploitaties Woonakker, Bavel Zuid, Gilzewouwerbeek zijn, zoals hierboven beschreven, afgesloten op basis van de Structuurvisie 2030. Dit heeft geen impact op het resultaat

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 0 52


van het grondbedrijf, aangezien de consequenties worden opgevangen met de eerder getroffen voorzieningen. Daarnaast zijn een drietal grondexploitaties aan het einde van hun looptijd gekomen, omdat het erin vervatte programma (nagenoeg) geheel is gerealiseerd en het bijbehorend openbaar gebied is aangelegd. Deze grondexploitaties zijn afgesloten met een positief resultaat. Het betreft de grondexploitaties Waterakkers (€ 1,2 miljoen), Steenakker Noord (€ 0,2 miljoen) en Adriaan Klaassen wonen (€ 44.000). Het positief resultaat van per saldo € 1,4 miljoen valt vrij ten gunste van het resultaat van het grondbedrijf in 2013. Tussentijdse winstnemingen In een aantal grondexploitaties die nog niet aan het einde van hun looptijd zijn, zijn er mogelijkheden om op veilige wijze over te gaan tot tussentijdse winstneming. Een veilige wijze wil zeggen dat alle nog te maken kosten en risico’s gedekt kunnen worden uit de reeds gerealiseerde opbrengsten. In 2013 is op basis van de spelregels zoals geformuleerd in de nota Grondbeleid € 2,1 miljoen aan tussentijdse winstnemingen gerealiseerd in de grondexploitaties Roosberg (€ 0,75 miljoen), Chaamsebaan fase 2 (€ 0,7 miljoen), Haenen Noord (€ 0,25 miljoen) en Nieuw Wolfslaar (€ 0,4 miljoen). Overzicht eindwaarden In onderstaande overzicht zijn de resultaten van alle grondexploitaties weergegeven op eindwaarde. Hierbij is geen rekening gehouden met de tussentijdse winstnemingen die eventueel mogelijk zijn, maar is het resultaat gepresenteerd in het jaar dat het project afgerond wordt. De winstnemingen in 2013 zijn wel verwerkt. Daarnaast is van belang dat voor de verwachte negatieve planresultaten een voorziening is gevormd, waardoor deze geen gevolgen meer hebben voor het resultaat.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 053



PLANRESULTATEN OP EINDWAARDE

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

TETERINGEN Waterdonken

6.548

Waterakkers Bouverijen

-24.799

Meulenspie

-1.458

Hoge Gouw

5.953

Haenen-Noord

903

Haenen-Zuid

2.747

Woonakker BAVEL Roosberg

5.187

Bavel Zuid Gilzewouwerbeek fase 1 Gilzewouwerbeek fase 2 Eikberg

182

VIA BREDA Stationskwartier

-29.680

PRINSENBEEK Neel Oost

72

Neel West

2.520

Saval

-5.336

OVERIGE GREXEN Chaamsebaan fase 2

623


-3.889

Adriaan Klaassen wonen Steenakker Noord Steenakker Zuid

-2.236

Hazeldonk III

953

Triple O

-1.315

Nieuw Wolfslaar

3.293

Asterd

1.453

Kloosterkazerne

-1.240

Wisselslag

-1.137

Rithmeesterpark

-5.243

Adriaan Klaassen bedrijven Adriaan Klaassen landgoed

1.275 -2.551

Heilaar Noord

1.183

Douaneterrein

1.039

Hoogeind III

-2.300

Vertreklocaties Rechtbank en belastingkantoor Totaal planresultaat negatief

-12.734

-2.236 -4.855 -3.889 -10.482

Totaal planresultaat positief

1.025 17.080

Totaal planresultaat per jaar

-1.211 12.225 -1.370 -10.482

2.520

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 054

-24.799

-29.680 -5.243 -12.734

7.353

5.953

7.353

5.953 -24.799

-29.680 -5.243 -12.734


Voorraad gronden en panden De voorraad gronden en panden bevat kort gezegd alle bezittingen van het grondbedrijf welke niet zijn ondergebracht in de actieve grondexploitaties. De verschillende objecten kennen uiteenlopende achtergronden. Zo bevat deze categorie de gronden en panden welke in het verleden zijn aangekocht vanwege de ontwikkelpotentie, maar nog niet tot ontwikkeling zijn gebracht. Daarnaast zijn complexen opgenomen waarvan de ontwikkeling in de afgelopen jaren is stopgezet en welke zijn afgewaardeerd naar de actuele bestemmingswaarde. Tot slot completeren de restkavels van afgesloten grondexploitaties, de langdurig verhuurde (agrarische) gronden en de gronden in erfpacht de portefeuille met een totale boekwaarde (31-122013) van circa € 58,5 miljoen. (bedragen x € 1 miljoen)

Mutatieoverzicht voorraad gronden en panden

Mutaties 2013 Afboeking Afboeking Structuurvisie

Boekwaarde 1-1-2013

Verkoop

Panden

22,8

-1,4

-0,2

Verspreidliggende gronden

27,8

-0,6

-0,5

Agrarische gronden

9,7

-0,2

Langdurig verhuurde gronden

3

-0,1

Erfpacht gronden

1,7

Subtotaal:

65

-2,3

-0,7

-3,6

-3,6

Overige

Totaal mutaties

Boekwaarde 31-122013

Opp. (ha)

-1,3

-2,9

19,9

6,8

-0,9

-5,6

22,2

102,8

2,3

2,1

11,8

225,7

-0,1

2,9

3,5

1,7

8

58,5

346,8

0,1

-6,5

Bovenstaande tabel geeft de mutaties weer in de voorraad gronden en panden in 2013. Per saldo daalde de boekwaarde met € 6,5 miljoen tot circa € 58,5 miljoen. Onderliggend is er sprake van verschillende soorten mutaties. Hieronder worden de ontwikkelingen per vastgoedcategorie nader toegelicht. Wat betreft de panden in de boekwaarde per saldo met € 2,9 miljoen gedaald. Dit is deels toe te schrijven aan verkopen waardoor de boekwaarde met circa € 1,4 miljoen kon worden teruggebracht. Daarnaast is de boekwaarde van alle panden opnieuw getoetst aan de actuele marktwaarde op basis van onafhankelijke taxaties. Voor de objecten waar de marktwaarde onder de actuele waarde ligt is afgewaardeerd naar deze lagere waarde. Het effect van de afwaarderingen op de panden bedroeg per saldo € 0,2 miljoen negatief. Onder ‘overige mutaties’ zijn de interne overdachten opgenomen. Enerzijds zijn dit overdrachten van panden aan de afdeling Vastgoedbeheer, anderzijds de panden uit de afgesloten grondexploitaties Bavel-Zuid en Gilzewouwerbeek die voor € 1,6 miljoen zijn toegevoegd. De boekwaarde van de verspreidliggende gronden is in 2013 per saldo met € 5,6 miljoen afgenomen. De grootste mutatie betreft de afboeking naar aanleiding van de besluitvorming over de Structuurvisie. Hierdoor is de boekwaarde met € 3,6 miljoen afgenomen. Voor deze afboeking is in de Jaarrekening 2012 een voorziening gevormd. Zie daarvoor de hiervoor beschreven inzet van de voorziening Structuurvisie. Daarnaast is door verkopen de boekwaarde met € 0,6 miljoen verlaagd. In lijn met de systematiek zoals bij panden beschreven is ook voor een aantal grondposities met een marktwaarde (vigerende bestemming) onder de boekwaarde afgewaardeerd naar de lagere actuele waarde. Per saldo was het effect hiervan circa € 0,5 miljoen negatief. De mutaties onder overig hebben met name betrekking op de overheveling van een aantal parkeerterreinen naar het Parkeerbedrijf. De agrarische gronden kenmerken zich door het feit dat er sprake is van een actuele bestemming ‘agrarisch’ en bijbehorende (lage) boekwaarde. Daarmee zijn de waarderingsrisico’s voor deze categorie gronden in principe minimaal. Onder de overige mutaties is de overdracht van de gronden uit de afgesloten grondexploitaties Woonakker, Bavel-Zuid en Gilzewouwerbeek opgenomen. Daarnaast is de boekwaarde voor € 0,2 miljoen afgenomen als gevolg van verkopen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 055


Onder de ‘langdurig verhuurde gronden’ en de gronden uitgegeven in ‘erfpacht’ zijn de gronden opgenomen waarvoor geldt dat er meerjarige verhuur-/pachtovereenkomsten zijn gesloten. Exploitatie gronden en panden Het onderdeel tijdelijk beheer van gronden en panden kent een structureel verlieslatende exploitatie als gevolg van hoge kapitaallasten versus lage (huur)opbrengsten. Vóór de financieel-economische crisis werd dit structurele verlies opgevangen door incidentele boekwinsten bij verkoop van gronden en panden. Sinds het uitbreken van de crisis lopen deze incidentele inkomsten sterk terug en resteert een structureel tekort op de exploitatie. Het beleid is de komende jaren dan ook gericht op het optimaliseren van deze exploitatie. Dit houdt concreet in dat de komende jaren wordt nagestreefd de bezittingen terug te brengen tot een beperkte voorraad daadwerkelijk strategische ontwikkellocaties. Om structurele kapitaallasten terug te dringen worden niet strategische bezittingen gefaseerd afgestoten tegen marktconforme condities. Zoals opgenomen in de Nota Grondbeleid 2014 zal daartoe in 2014 een meerjarig verkoopprogramma aan de raad worden voorgelegd. Op basis hiervan kunnen gemotiveerde keuzes worden gemaakt over het al dan niet afstoten van (strategische) gronden. Op basis van de huidige marktconforme waardering heeft dit geen gevolgen voor verdere afwaarderingen. Voor zover er boekwinsten worden gerealiseerd, worden deze afzonderlijk verantwoord in het jaarrekeningresultaat. Risico’s en weerstandsvermogen Risicomanagement Risicomanagement is een essentieel onderdeel van grondbeleid. Zowel actieve grondpolitiek als faciliterende grondpolitiek kent risico’s. Bij de herziening van grondexploitaties wordt reeds consequent in kaart gebracht binnen welke bandbreedtes de projecten zich kunnen ontwikkelen. Op basis hiervan kunnen enerzijds tijdig beheersmaatregelen worden getroffen en anderzijds financiële buffers (weerstandsvermogen) worden aangehouden voor het geval de risico’s zich daadwerkelijk voordoen. Op basis van de nieuwe nota grondbeleid zullen vanaf 2014 ook de risico’s van faciliterende grondpolitiek in beeld worden gebracht teneinde een compleet beeld te krijgen van de risico’s van het gemeentelijk grondbeleid. De risicopositie zal naar de toekomst toe nauwlettend worden gemonitord als integraal onderdeel van het gemeentebrede risicomanagement. Naar de huidige inzichten geven de reeds getroffen voorzieningen in combinatie met het gecalculeerde risicoprofiel en het daarvoor geblokkeerde weerstandsvermogen een beeld van financiële positie van het grondbedrijf. Het risicoprofiel wordt hieronder verder toegelicht. Het saldo van de gewogen (kans x impact) risico’s bedraagt momenteel circa € 34,5 miljoen. Het risicoprofiel bij deze jaarrekening geeft op hoofdlijnen het volgende beeld: (bedragen x € 1.000)

Risico's 31-12-2012

Projectspecifieke risico’s:

Mutatie risico's

Risico's 31-12-2013

27.937

-1.327

26.610

Teteringen

7.229

1.245

8.474

Bavel

1.513

-684

832

Via Breda

9.731

-2.401

7.330

155

8

163 9.811

Prinsenbeek Overige grondexploitaties

9.306

505

Correctie bovenlangs

5.342

485

5.827

Voorraad gronden en panden

2.000

0

2.000

35.279

-842

34.437

Totaal risico’s

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 056


Projectspecifieke risico’s Bij de herziening van de grondexploitaties worden ramingen opgesteld die zijn gebaseerd op basis van een ‘mid-case-scenario’, oftewel de meest waarschijnlijke gang van zaken naar de actuele inzichten. Daarnaast wordt bij elke herziening een risicokaart opgesteld. Hierin is een overzicht van de mogelijke risico’s opgenomen die een afwijking op de financiële raming tot gevolg kunnen hebben. In het risicomanagement worden ook de kansen meegenomen, waarbij er sprake is van een mogelijk positief effect op de ramingen. De risico’s worden gekwantificeerd met een bedrag (de impact) vermenigvuldigd met de kans van optreden (de weging). Per project wordt op deze wijze een indicatie voor het financiële projectrisico berekend (het gewogen risicoprofiel). Ter ondersteuning van de risicokaarten wordt gewerkt met het doorrekenen van scenario’s. Met het doorrekenen van scenario’s ontstaat een beeld van de bandbreedte waarbinnen het grondexploitatieresultaat zich kan ontwikkelen. Per saldo zijn de risico’s ten opzichte van 2012 iets afgenomen. Onderliggend zijn er projecten waarvan de risico’s verbeteren, maar ook projecten waarvan de risico’s verslechteren. De belangrijkste mutaties worden hierna kort toegelicht: •

Teteringen: de verslechtering (€ 1,2 miljoen) is het gevolg van de in het MPG aangegeven nieuwe scenarioberekeningen.

•

Via Breda (Stationskwartier): de risico’s zijn met name verschoven naar de uitvoeringsfase. Dit wordt veroorzaakt door het risico dat subsidies niet volledig uitgenut kunnen worden, subsidiedeadlines, complexe planning en/of er onvoldoende subsidiabele kosten zijn. De risico’s ten aanzien van de vastgoedontwikkeling veranderen doordat steeds meer duidelijk is (onder andere de overeenkomst voor Stationskwartier Noord-West die gesloten is) en inmiddels voorzieningen getroffen zijn. Per saldo is de risicopositie voor de grondexploitatie Stationskwartier verbeterd met € 2,4 miljoen.

•

Overige grondexploitaties:

Het verwerken van de kans op hogere grondopbrengsten bij de Vlaszak/Gasthuispoort in de grondexploitatie heeft tot gevolg dat deze is vervallen op de risicokaart. Het risicobedrag wordt hierdoor verhoogd (€ 1,7 miljoen). “Correctie bovenlangs” De correctie ‘bovenlangs’ is gebaseerd op het gegeven dat ook al worden individuele projecten nog zo zorgvuldig geraamd, er altijd een wisselwerking zal bestaan tussen de projecten onderling. Aangezien deze effecten zeer moeilijk zijn te ondervangen binnen individuele projectramingen, wordt vanuit het ‘voorzichtigheidsbeginsel’ in het kader van risicomanagement een correctie ‘boven de projecten langs’ gemaakt. In de praktijk wordt daarvoor een simulatie-grondexploitatie opgesteld, waarvoor alle grondexploitaties bij elkaar opgeteld worden. Het totaalbeeld dat dan ontstaat met betrekking tot de spreiding van kosten en opbrengsten, wordt vervolgens zo uitgefaseerd dat een optisch meer gelijkmatig beeld ontstaat. Door het uitfaseren verslechtert het resultaat van de simulatie-grondexploitatie. Het bedrag waarmee het resultaat verslechtert wordt aangeduid als de zogenaamde ‘correctie bovenlangs’. Het gewogen risico is in 2013 becijferd op € 5,8 miljoen: een resultaatverslechtering van € 7,8 miljoen, gewogen met een hoge kans van optreden (75%). Risico’s voorraad gronden en panden De voorraad gronden en panden wordt conform de richtlijnen gewaardeerd tegen de oorspronkelijke aanschafwaarde of de actuele waarde als deze lager is dan de aanschafwaarde. De actuele waarde wordt jaarlijks getoetst door middel van taxaties en is de waarde die het object op dit moment op zou leveren bij een (normale) verkoop. Als de actuele waarde lager is dan de boekwaarde moet een afwaardering worden gedaan. Dit risico doet zich met name voor bij de categorie panden (gronden met opstallen) en verspreid liggende gronden (gronden met een waardering op maximaal de bestemmingswaarde), waarvan de gezamenlijke boekwaarde circa € 42 miljoen bedraagt (zie boekwaarde overzicht bij voorraad gronden en panden). Het risico is becijferd op € 2 miljoen, waarbij gerekend is met een 50% kans op een (gemiddelde) waardedaling van 10%. De waarderingsrisico’s bij de agrarische gronden, de langdurig verhuurde gronden en de erfpachtgronden zijn gezien de huidige waardering nihil.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 057


Weerstandsvermogen Het benoemde weerstandsvermogen is noodzakelijk om de zich eventueel manifesterende risico’s vanuit de grondexploitaties in de toekomst af te kunnen dekken. Daarmee is het minimaal noodzakelijk geachte weerstandsvermogen van het grondbedrijf gelijk aan de hoogte van het risicoprofiel, de op bovenstaande wijze becijferde € 34,5 miljoen. Voor het aanhouden van weerstandsvermogen heeft het grondbedrijf sinds de Jaarrekening 2012 geen eigen reserve Grondbedrijf meer. Het benodigde weerstandsvermogen wordt geblokkeerd in de gemeentebrede algemene reserve, zoals beschreven in de paragraaf weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen is daarmee direct beschikbaar gekomen en hoeft niet meer opgebouwd te worden vanuit de positieve planresultaten. In de afgelopen jaren is gebleken dat deze opbrengsten een onzeker karakter hebben. Daarom wordt hier voorzichtigheidshalve niet meer mee gerekend in het gemeentelijke meerjarenperspectief. De gerealiseerde positieve of negatieve resultaten worden via het resultaat grondbedrijf (te zijner tijd) toegevoegd aan de algemene middelen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 058


3.7.6

VERBONDEN PARTIJEN

Inleiding Een verbonden partij is een instelling buiten de eigen organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk èn een financieel belang heeft. Verbonden partijen zijn in elk geval alle gemeenschappelijke regelingen waaraan de gemeente deelneemt en alle NV’s en BV’s waarvan de gemeente aandeelhouder is. Een verbonden partij is één van de drie vormen voor de gemeente Breda om haar taken uit te (laten) voeren: door een eigen directie, een commerciële partij of door een verbonden partij. Verbonden partijen kunnen bestuurlijk complexe verhoudingen opleveren, omdat de gemeente zowel bestuurder is als klant. Bovendien nemen meestal meerdere partijen deel aan de verbonden partij. In dat geval is de gemeente Breda niet de enige bestuurder en niet de enige klant. Zij moet dus haar bestuurlijke doelen en ‘klantwensen’ afstemmen met die van de andere deelnemers. Dit alles kan de aansturing complex maken. Voordelen van verbonden partijen kunnen zijn de kostenvoordelen van een grotere schaal en de regionale aanpak van een regionaal onderwerp. 3.7.6.1

De verbonden partijen in Breda

De gemeente Breda participeert in een aantal verbonden partijen met verschillende rechtsvormen. Uitgangspunt daarbij is dat samenwerking de gemeente kansen biedt bij het realiseren van doelstellingen. De tegenhanger is dat bepaalde vormen van samenwerking ook risico’s met zich meebrengen. In algemene zin valt hierbij te denken aan bestuurlijke en politieke risico’s, maar ook aan financiële risico's. In 2013 is een audit uitgevoerd op de verbonden partijen. Onderzocht zijn de belangrijkste risico’s en de (ambtelijke) beheersing ervan, alsmede de wijze waarop het college van B&W en de gemeenteraad hierover worden geïnformeerd. Uit het onderzoek bleek dat de risico’s bij verbonden partijen niet volledig waren geinventariseerd en/of gekwantificeerd waardoor het niet goed mogelijk is om de financiële positie betrouwbaar te bepalen. De wijze van informatieverstrekking van de verbonden partij aan het college van B&W en gemeenteraad is niet altijd uniform en consistent. In 2014 zal de gemeente deze bevindingen in regionaal verband aankaarten om zo de benodigde informatie beschikbaar te krijgen van de verbonden partijen. Deze informatie zal voortaan ook worden opgenomen in de tabellen van deze paragraaf Verbonden Partijen. De overzichten zullen aangevuld worden met de drie belangrijkste risico’s, alsmede het weerstandsvermogen en een oordeel over de financiële positie: 'gezond, kritisch, risicovol'. Indien noodzakelijk zal een reservering worden gemaakt in de benodigde weerstandscapaciteit van de gemeente Breda. De informatie-verstrekking aan college van B&W en raad zal worden geüniformeerd. Rechtspersonen De economische crisis raakt ook de verbonden partijen van de gemeente Breda. De BrIM meldt in 2012 een drastische afname van en een stagnatie in het aantal verkooptransacties en kan er worden gesproken over vraaguitval. Chassé Theater Beheer NV heeft in 2013 wederom een zwaar jaar achter de rug. Teruglopende bezoekersaantallen en krapper wordende marges zijn daar debet aan. Door de 2e reorganisatie eind 2012/ begin 2013 zal het Chassé Theater Beheer NV in 2013 ongeveer quitte draaien. Per 1 januari 2014 is de Kamer van Koophandel Zuidwest Nederland opgegaan in een nieuwe centrale landelijke Kamer van Koophandel. In het licht van de deze centralisatie is participatie van de Kamer in de NV BrIM beëindigt. De NV BrIM heeft het 1% aandeel van de Kamer overgenomen. De BNG heeft met ingang van 2011 de pay-out ratio verlaagd naar 25% van de winst (was eerst 50%) om haar eigen vermogen te versterken in verband met de nieuwe kapitaaleisen

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 059


die aan banken worden gesteld. Het in 2013 uitgekeerde dividend over 2012 bedroeg € 383.584, voorgaand jaar nog € 296.000. Attero Holding BV (voorheen Essent Milieu Holding NV) is een van de BV’S die opgericht zijn tijdens het verkoop- en splitsingsproces van Essent. In 2009, bij de verkoop van de aandelen van Essent en de afsplitsing van het toenmalige Essent Milieu, zijn aandeelhouders al tot de conclusie gekomen dat afvalverwerking en daardoor een participatie in Attero niet tot hun strategische kernactiviteiten behoort. Het verkoopproces is gestart in 2013 en zal in 2014 afgerond worden. Naar verwachting is de opbrengst voor de gemeente Breda € 27.000. Intergas, een aantal BV’s die opgericht zijn in het kader van het verkoopproces Essent en de GR Bestuursacademie Zuid-Nederland zijn verbonden partijen in liquidatie. Deze worden in het overzicht niet allemaal meer afzonderlijk opgenomen. Gemeenschappelijke regelingen Per 12 december 2012 is de GR omgevingsdienst Midden- en West Brabant (OMWB) opgericht. Doelstelling is het uitvoeren van taken op het gebied van omgevingsrecht ten behoeve van de deelnemende gemeenten en provincie en om als verlengstuk van het lokaal en provinciaal bestuur een bijdrage te leveren aan een leefbare en veilige werken leefomgeving van de regio Midden- en West Brabant. De werkwijze van de OMWB is gericht op het zoveel mogelijk beperken van de uitvoeringskosten voor overheid en samenleving en het verder optimaliseren van vergunningverlening toezicht en handhaving. Van de verbonden partijen wordt een aantal kerngegevens verstrekt in een bijlage bij dit jaarverslag. 3.7.6.2 Samenvatting (bedragen x € 1.000)

Verbonden partijen

Betaalde bijdrage 2013

Ontvangen bijdrage 2013

Rechtspersonen NV Bredase Investeringsmaatschappij (BrIM)

0

NV Werkgelegenheidsinstituut West-Brabant (REWIN)

0

Chassé Theater Beheer NV

0

Enexis Holding ( +6 overige NV’s/BV’s)

100

Brabant Water NV

0

Intergas Holding BV

0

NV Stadsherstel Breda

0

NV Bank Nederlandse Gemeenten (BNG)

384

Neovita bv

0

Stichting Werk aan de Wijk

0

Gemeenschappelijke regelingen GR regio West-Brabant*

800

GR Gezondheidsdienst West-Brabant (GGD)

3.205

GR Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden – West – Noord GR Nazorg Gesloten Stortplaatsen Bavel-Dorst en Zevenbergen GR Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant*

0 0 10.141

GR Belasting samenwerking Breda Oosterhout

0

GR Belasting samenwerking West Brabant

1.100

GR Belgisch Nederlands Grensoverleg (BeNeGo)

3

GR Programma Schoolverzuim en Voortijdig Schoolverlaten

690

GR Omgevingsdienst Midden en West Brabant

1.489

Totaal

17.428

*Bijdrage over 2012

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 060


484

3.7.7

Paragraaf financiering

3.7.7.1 Kaders De treasuryfunctie bestaat uit de taken financiering, cashmanagement en renterisicobeheer met als doel de organisatie te voorzien in de behoefte aan vreemd vermogen tegen zo laag mogelijke kosten en te beschermen tegen ongewenste financiële risico’s. Het financieringsbeleid van de gemeente Breda stelt dat binnen de kaders van de wet Financiering Decentrale Overheden (kasgeldlimiet en renterisiconorm) bij een normale rentestructuur maximaal gebruikt wordt gemaakt van de mogelijkheid financieringsmiddelen met een korte looptijd aan te trekken. Immers in normale marktverhoudingen geldt: hoe korter de looptijd, des te lager is de te betalen rente. De kasgeldlimiet beperkt het renterisico op de netto vlottende schuld. De renterisiconorm beperkt het renterisico op de vaste schuld. Sturingsvariabelen bij de uitvoering van het financieringsbeleid zijn het gemiddeld rentepercentage van het vreemde vermogen, het renterisico, het renteresultaat en de omslagrente. Het gaat hierbij om grote volumes, forse bedragen aan rente en aflossingen en omvangrijke geldstromen. De treasury functie is ondergebracht bij het Servicebedrijf, omvat 0,75 fte en is verdeeld over 2 functionarissen ten behoeve van de borging van de procesgang. 3.7.7.2

Ontwikkelingen op gelden kapitaalmarkt

2013 stond – evenals voorgaande jaren – wederom in het teken van de economische crisis en schuldenproblematiek bij banken en de Europese overheden. Alom wordt gedacht dat de bodem van de crisis bereikt is en dat sprake is van een licht herstel. In één adem wordt wel gewaarschuwd voor een groot aantal risico’s die het herstel kunnen belemmeren. Één van de grote risico’s is het terugdraaien van de ongekende omvang van de monetaire verruiming die wereldwijd heeft plaatsgevonden. Te snel terugdraaien van de monetaire verruiming leidt tot stijgende rentes en tot het in de kiem smoren van het prille herstel, zo is de gedachte. Door de monetaire verruiming zijn ook in 2013 de tarieven voor de decentrale overheden op de geldmarkt stabiel en op een zeer laag niveau geweest. Looptijden tot een maand zijn het hele jaar door verkregen met rentepercentages rond de 0,1% en looptijden van een jaar tot 0,5%. Op de kapitaalmarkt zijn de (swap)tarieven licht gestegen. Het tarief van de benchmarklening (looptijd 10 jaar) is per saldo gestegen van 1,6% naar ongeveer 2,25% ultimo 2013. Dit zijn evenwel niet de tarieven waartegen een gemeente kan lenen. De swaptarieven worden nog verhoogd met liquiditeitopslagen waarvan de hoogte afhangt van de looptijd van de lening. Voor de benchmark-lening lag de liquiditeitsopslag tussen de 0,75% en 0,50%. De liquiditeitsopslag loopt iets terug door de terugkerende rust op de financiële markten. 3.7.7.3

Treasury resultaat en renterisicobeheer

Het treasuryresultaat bestaat uit het saldo tussen de werkelijke rentelasten en de doorbelasting daarvan (de rentebaten). De rentelasten worden toegerekend aan de activa per 1 januari van het jaar. Het renteresultaat bedraagt € 5,2 miljoen en ligt ruim een half miljoen hoger dan bij de begroting 2013 is geraamd. Dit is met name het gevolg van de lagere geldmarktrente (0,13% versus 1% geraamd). Kengetallen

Begroting 2013

1. Renteresultaat

Jaarrekening 2013

Jaarrekening 2012

€ 4,6 miljoen

€ 5,2 miljoen

€ 4,9 miljoen

2. Gem. rente lang vreemd vermogen

4,01%

3,70%

3,90%

3. Omslagrente

4,50%

4,50%

4,50%

4. Kasgeldlimiet &

Limiet = 44 miljoen

Limiet niet overschreden* Limiet niet overschreden*

Renterisiconorm

Limiet = 100 miljoen

Limiet niet overschreden

Limiet niet overschreden

* De Wet Fido begrenst via de kasgeldlimiet het maximale bedrag aan vlottende schuld.

De omslagrente wordt met ingang van 1 januari 2014 verlaagd tot 3,9%. Deze verlaging brengt de omslagrente meer in lijn met de gemiddelde rentevoet voor lang vreemd vermogen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 061


Het effect zal zijn dat toekomstige renteresultaten ongeveer € 3 miljoen lager uitkomen. Dit is reeds verwerkt in de meerjarenramingen. 3.7.7.4 Rentevisie Bij de begroting 2013 werden rentepercentages ingezet van 1% voor kort geld (geldmarkt) en gemiddeld 3% voor lang geld (kapitaalmarkt). In 2013 zijn de gemiddelde percentages uitgekomen op: 0,22% voor 3-maands euribor en 1,95% voor de 10 jaars benchmarklening. Rente

Raming tbv begroting 2013

Werkelijke rentetarieven (gem. 2013)

Geldmarkt : 3 maands euribor

1%

0,22%

Kap.markt : 10 jaars fix lening

3%

1,95%

3.7.7.5

Financieringsbehoefte, financieringsactiviteiten en kengetallen

In 2013 is de werkelijke langlopende financieringsbehoefte uitgekomen op € 42,5 miljoen. Aan kasgeldleningen (met looptijden van een veelal een week tot een maand) is gemiddeld € 54 miljoen aangetrokken. De gemiddelde rente op de kasgeldleningen (1 maands) lag op 0,13%. Financieringsbehoefte: raming en realisatie Financieringsinstrument

Volume begroting 2013

Realisatie 2013

Daggeld + kasgeldleningen

55 miljoen

54 miljoen

Kapitaalmarktleningen

27 miljoen

42,5 miljoen

In 2013 is voor nominaal € 42,5 miljoen aan langlopende leningen vastgelegd. Hiervan was € 10 miljoen al voorgefinancierd. Daarnaast zijn € 32,5 miljoen aan jaars-leningen aangetrokken. De keuze voor de zeer korte looptijden is genomen omdat niet verwacht werd dat de kapitaalmarkt fors zou stijgen. Per saldo is de omvang aan langlopende schuld iets teruggelopen door de omvang van de aflossingen ad € 47 miljoen. Financieringsinstrument

Volume

1 jaar fix leningen gestort in 2013

(Gemiddelde) rente

32,5 miljoen

0,44%

10 miljoen

3,03%

50 jaar basisrentelening gestort in 2013 (bedragen x € 1 miljoen)

Saldo 31-12-2013

Kengetallen financiering

Saldo 01-01-2013

Mutatie in 2013

Gemiddeld rente % 2013

Schulden Langl. leningen tbv eigen financiering

367,2

371,6

-4,4

3,70%

Langl. leningen tbv woningbouw (neutrale portefeuille)

106,2

118,1

-11.9

4,41%

53

36

17

0,13%

106,2

118,1

-11.9

4,41%

27,6

27,4

0,2

Kort vreemd vermogen Verstrekte leningen Langlopende leningen tbv woningbouw (neutrale portefeuille), gewaarborgd door WSW Overige leningen Gewaarborgde leningen Aan woningbouw ( tbv sociale woning-bouw) Overige rechtspersonen

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

4,60% Zekerheden

p 062

1.491

1.509

-18

100 % WSW

13,5

12,8

0,7

grotendeels hypothecaire zekerheid


Verstrekte leningen en garanties In 2013 is een lening verstrekt aan Chassé Theater Beheer ad € 1,65 miljoen. Er zijn vier garanties verstrekt. Aan Building Breda (onderwijshuisvesting) is een garantie ad € 17,5 miljoen verstrekt voor de uitvoering van het strategisch onderwijshuisvestingsplan. De Internationale School Breda (ISB) heeft een aanvullende garantie verkregen ad € 0,5 miljoen op de in het verleden verleende garantie ad € 2,3 miljoen. Deze extra garantie is verstrekt omdat de groei hoger is dan vooraf geraamd en daarbij ook de kosten zijn opgelopen. In 2013 is het evaluatiemoment om de levensvatbaarheid van de ISB te bepalen positief afgesloten en gestart met de voorbereiding van de definitieve huisvesting van de ISB. In 2016 zullen de verleende garanties ad totaal € 2,8 miljoen omgezet worden in een garantie ten behoeve van de financiering van de definitieve huisvesting. Er zijn aan twee sportverenigingen garanties verstrekt. Aan de stichting Push de Heerbaan (ad € 0,25 miljoen) ten behoeve van de aanleg van een aquapush wedstrijdveld. Aan BNMHC Zwart Wit is een garantie (ad € 0,1 miljoen) versterkt ten behoeve van de financiering van de uitbreiding van het clubhuis. Omdat nog niet voor alle in 2013 afgegeven garanties geldleningen zijn aangetrokken en gestort zijn is het totaal bedrag aan uitstaande garanties aan (overige) rechtspersonen maar licht gestegen tot € 13,5 miljoen. Indien alle in 2013 verleende garanties worden gekoppeld aan geldleningen zal het totaalbedrag oplopen tot bijna € 32 miljoen. De omvang van de gewaarborgde leningen bij het WSW bedraagt € 1.491 miljoen. Daarnaast zijn ook de door de gemeente Breda verstrekte langlopende leningen ten behoeve van de woningbouw (saldo per 31-12-2013: € 106,2 miljoen) onder garantie van de WSW gebracht. Het totaal bedraagt € 1.597 miljoen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 063


3.7.8

BEDRIJFSVOERING

Breda is nooit ‘’af’’. Dat vraagt om een ambtelijke organisatie die voortdurend actueel kan inspelen op nieuwe taken en rollen van de lokale overheid. Een organisatie ook die toekomstgericht en wendbaar is. Vanaf 2010 is al met het organisatieontwikkelingstraject St@dswijs ingezet op kwaliteitsverbetering. De organisatie is meer naar buiten gericht en verbindend, resultaatgericht en procesgeoriënteerd. In het eerste kwartaal van 2012 is St@dswijs afgerond. Het nieuwe organisatiemodel staat en werkt. Nieuwe verbindingen met stad en regio zijn gemaakt. En andere benaderingswijzen zijn ontwikkeld en eigen gemaakt. Om die toekomstbestendigheid en wendbaarheid vast te houden moeten ze doorklinken in het beleid. Goede voorbeelden van de ‘’nieuwe overheid’’ zijn de uitwerking van de verantwoordelijkheidsladder in Meedoen@Breda, de voorbereiding op de decentralisaties in het sociaal domein en de transformaties die zijn ingezet met de nieuwe Structuurvisie Breda 2013, de Visie Binnenstad en City Making in relatie tot ViaBreda. De omgevingsdynamiek stelt echter ook bedrijfsmatig fors andere eisen aan de organisatie. Daarom zijn in 2013 de ontwikkelrichtingen van onze organisatie verkend. Voorjaar 2014 wordt dit traject afgerond. Dit geeft richting en startsein aan een nieuwe fase voor de doorontwikkeling van de organisatie in de periode 2014-2018, naar een compacte, flexibele en kwalitatief hoogwaardige netwerkorganisatie. In 2013 is hier verder aan gewerkt, volgens het programma @Breda en de speerpunten die in de Begroting 2013 als volgt zijn verwoord: •

Taakstelling

•

Het Antwoordconcept als leidend principe voor de gemeentelijke (top-)dienstverlening

•

Deregulering en

•

Regionale samenwerking.

Taakstelling Bestuurlijk was voor de bedrijfsvoering van de organisatie een taakstelling opgelegd van € 12,5 miljoen. In 2013 is dit ruimschoots gerealiseerd en vertaald naar de gemeentelijke budgetten, rekening houdend met aanvullende maatregelen. Voor de komende jaren staat er nog een taakstelling van ongeveer € 2 miljoen (zie ook Begroting 2014). De invulling van deze taakstelling wordt, naast binnen de formatie, gezocht binnen de overige bedrijfsvoerings- en organisatiekosten. Uit de resultaten in “Taakveld 5: Dienstverlening aan de burger” blijkt dat de gemeentelijke dienstverlening hier niet onder leed. Dat betekent dat het motto “goedkoper door slimmer” heeft gewerkt. Om de taakstellingen te ondersteunen is geïnvesteerd in digitalisering. Bijvoorbeeld digitalisering van het inkoopproces, een nieuw financieel systeem, verbetering van de inzet van sociale media en de gemeentelijke website, digitalisering van het Stadsarchief. Om slimmer te werken is ook meer ingezet in actieve participatie van (gemeentelijke) netwerken, zoals 100.000+/ B5 en de regio West Brabant. De begrote formatie daalde van 1.401,81 fte in januari naar 1.386,57 fte in december 2013. De aantallen zijn exclusief Atea Groep, Breda’s Museum en het Regionaal Bureau Leerplicht. De begrote formatie is niet volledig bezet; op 31 december 2013 zijn er ongeveer 80 fte aan vacatures. Ze kunnen worden ingezet als flexibele schil of voor de taakstelling. Enkele vacatures konden niet worden ingevuld door eigen personeel. Daarom is nog ingehuurd via flexkrachten en payroll. De inhuur is in 2013 afgebouwd ten opzichte van 2012. Vanaf zomer 2013 is flink geïnvesteerd in mobiliteit. Dit leidde tot ongeveer 60 bewegingen van medewerkers naar een andere afdeling binnen de gemeente. Door het formatieverloop en St@dswijs is dit jaar de gevormde reserve herberekend op verplichtingen. Daar is nu een voorziening voor van € 2,5 miljoen. Enkele aandachtspunten uit de Begroting 2013 zijn als volgt uitgevoerd:

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 064


•

Flexibeler gebruik van de beschikbare kantoorruimte: In 2013 is het (Stads)kantoor gebouw C volledig verhuurd aan externe partijen. Met ingang van 2014 is (gedeeltelijk) de huur opgezegd van Chassé Carré.

•

Ambitie is om voldoende jonge, hoogopgeleide medewerkers te werven: Naast deelname aan het traineeprogramma De Toekomst van Brabant (1 trainee), is in 2013 een eigen traineeprogramma gestart. Jaarlijks werft de gemeente 4 trainees voor de instroom in de gemeentelijke organisatie. Ze worden bekostigd door uitstroom van personeel.

•

Inzet van medewerkers voor de regio gebeurde in 2013 onder andere met de inzet van medewerkers in regionale samenwerkingsverbanden, HRM-advisering en de contactpersoon gemeentelijke belastingen voor de gemeente Oosterhout.

Het Antwoordconcept als leidend principe voor de gemeentelijke (top-)dienstverlening Het antwoordconcept als leidend principe voor gemeentelijke (top-)dienstverlening. In 2013 is fase 3 van het Antwoord© concept gerealiseerd en daarmee is de Business Case Dienstverlening afgesloten. Met ingang van 2014 wordt de voortgang geborgd in de reguliere bedrijfsprocessen en bedrijfsvoering. Dat vraagt de komende jaren nog de nodige aandacht van de organisatie. Deregulering Naast de genoemde maatregelen in de Begroting 2013 doet Breda voor Via Breda mee aan het landelijk Actieteam Ontslakken Gebiedsontwikkeling, met dereguleringsmaatregelen voor snel, goedkoop en flexibel werken. Regionale samenwerking Breda pakt haar verantwoordelijkheid als centrumgemeente nadrukkelijk op vanuit samenwerkingsperspectief. Breda streeft vanuit haar regierol naar een compacte organisatie. Een rol van Breda als regionale centrumgemeente kan daarentegen tot gevolg hebben dat ten behoeve van het verlenen van adequate dienstverlening die niet per definitie te realiseren is met een compacte organisatie. In 2013 is gestart met catering voor NHTV Internationaal Onderwijs Breda, huisvesting en werkplekken voor het Regionaal Bureau Leerplicht (RBL) West-Brabant en werkplekken van medewerkers van de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB). Herstructurering financiele huishouding Het afgelopen jaar stak Breda veel energie in sanering en herstructurering van de financiële huishouding. Niet alleen politiek-bestuurlijk, maar ook voor de organisatie. Door bestaande werkwijzen te onderzoeken en uit te werken vereenvoudigde de financiële huishouding en werd deze meer tranparant. De aanschaf van een nieuw financieel pakket in 2013 en een rapportagesysteem in 2014 zijn hier onderdeel van. Ook aanpassingen binnen het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV), met landelijke richtlijnen voor verslaggeving van lagere overheden, vraagt om aanpassingen. In 2014 wordt ingezoomd op het onderscheid tussen investeringen, exploitaties, voorzieningen en reserves. Waar vooral technische aanpassingen nodig zijn, worden voorstellen geformuleerd. De aanpassingen zijn in principe budgetair neutraal.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 065


3.7.9

RECHTMATIGHEID

3.7.9.1

Inleiding

Met rechtmatigheid wordt bedoeld het voldoen aan interne en externe weten regelgeving. De externe regelgeving omvat alle regelgeving van hogere overheidsorganen. De interne regelgeving omvat minimaal alle door de raad genomen besluiten. Dit zijn bijvoorbeeld separate raadsbesluiten, maar ook verordeningen en besluiten rondom jaarrekeningen, begrotingen, voorjaarsnota's en bestuursrapportages. De raad heeft in Breda via het controleprotocol met het bijbehorende normenkader alle voor de betreffende gemeente relevante weten regelgeving vastgesteld. Het normenkader fungeert daarmee als belangrijkste uitgangspunt voor de rechtmatigheidcontrole door de accountant. In artikel 213 van de Gemeentewet staat dat de accountant jaarlijks een verklaring moet afgeven over de mate waarin de gemeenten rechtmatig handelen. Dit betreft de rechtmatigheidverklaring. Deze heeft uitsluitend betrekking op de financiële rechtmatigheid en dekt dus niet de rechtmatigheid van al het gemeentelijk handelen af en beoogt dus geen volledige juridische control. 3.7.9.2

De focus van de accountant in relatie tot rechtmatigheid

In het controleprotocol, voor meerdere jaren vastgesteld door de raad op 12 februari 2009, is geregeld wat de accountant, in opdracht van de raad, doet om zich een oordeel te vormen over de Jaarrekening 2013 van de gemeente Breda, voor wat betreft de onderdelen getrouwheid en rechtmatigheid. In dit onderdeel gaat het primair om de bevindingen van de accountant inzake de financiële rechtmatigheid van het gemeentelijk handelen in 2013. Daarnaast richt de accountant zich op: •

de risico’s die de gemeente loopt bij handelingen en beslissingen van niet financiële aard

•

eventuele tegenstrijdigheden in het jaarverslag ten opzichte van de jaarrekening.

die op termijn een financieel risico met zich meebrengen;

Het kader dat de accountant beschikbaar heeft is het bij het controleprotocol gevoegde normenkader, waarin opgenomen is: •

weten regelgeving die van hogerhand is opgelegd (Europa, rijk, en provincie);

•

verordeningen en andere kaderstellende raadsbesluiten (inclusief de begroting en de ver-

•

hiervan afgeleide kaderstellende collegebesluiten.

ordeningen 212 en 213); Het normenkader wordt jaarlijks gescreend op gewijzigde, interne en externe, regelgeving. Aan de hand van deze screening wordt het normenkader bijgesteld en door de raad vastgesteld. Het controleprotocol heeft een meerjarige werking. Alleen wanneer er wijzigingen in de uitgangspunten worden geformuleerd door het Platform Rechtmatigheid Provincies en Gemeenten wordt het controleprotocol hierop aangepast. De criteria die de accountant hanteert bij de beoordeling van de rechtmatigheid zijn: •

het voorwaardencriterium;

•

het begrotingscriterium;

•

het criterium misbruik en oneigenlijk gebruik.

Deze criteria zijn met ingang van 2004 toegevoegd aan de reeds bestaande criteria die betrekking hebben op de getrouwheidaspecten. De goedkeuringstoleranties voor de accountant die de raad in het controleprotocol heeft vastgesteld zijn: Strekking accountantsverklaring Goedkeuringstolerantie

Goedkeurend

Beperking

Oordeel-onthouding

Afkeurend

Fouten in de jaarrekening (% lasten)

≤ 1%

>1%<3%

-

≥ 3%

Onzekerheden in de controle (% lasten)

≤ 3%

>3%<10%

≥ 10%

-

Tenslotte zijn de rapporteringtoleranties van belang. Uitgangspunt bij de rapporteringtoleranties is dat geconstateerde fouten en onzekerheden in principe in het verslag van bevindingen

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 066


vermeld worden zodra deze de vermelde percentages overschrijden. Het staat de accountant daarnaast vrij om naar eigen inzicht ‘belangrijke’ bevindingen in het verslag op te nemen. Hierna wordt ingegaan op de bevindingen van de in 2013 uitgevoerde rechtmatigheidonderzoeken (3.7.9.3) en, naar aanleiding van het onderzoek, naar de begrotingsrechtmatigheid (3.7.9.4). Naar aanleiding van deze bevindingen is, voorafgaand aan de vaststelling van de jaarrekening, een zogenaamd verschoningsbesluit aan de raad voorgelegd waarmee handelingen achteraf door de raad beoordeeld worden en geaccordeerd zijn. 3.7.9.3

De onderzoeken in 2013

Ook in 2013 zijn diverse onderzoeken uitgevoerd waarmee voortdurend actief wordt beoordeeld of de belangrijkste gemeentelijke bedrijfsprocessen worden uitgevoerd binnen het normenkader. De gemeente Breda heeft daarbij gekozen om de kaders te handhaven, ondanks de mogelijkheid tot versoepeling op basis van de, door de commissie BBV uitgebrachte, kadernota rechtmatigheid. Via het normenkader zijn de risico’s geïnventariseerd die de gemeente loopt bij de toepassing van de voor haar relevante weten regelgeving. De rapportages vanuit de gerichte tussentijdse onderzoeken zorgen ervoor dat de raad kan beoordelen of deze risico’s organisatiebreed in voldoende mate worden beheerd en beheerst. In 2013 zijn onderzoeken uitgevoerd op de volgende processen: •

Inkoop en aanbesteding;

•

Waardering WOZ-waarden;

•

Grond aan- en verkopen;

•

Subsidieverstrekking;

•

Inkomende subsidies: SISA;

•

Legesopbrengsten verlening omgevingsvergunning;

•

Verstrekking Bijstandsverlening: WMO, wet BUIG, bijzondere bijstand en participatie budget;

•

Legesopbrengsten Publieksservice;

•

Verhuur en pacht van accommodaties;

•

Opbrengsten parkeerbedrijf;

•

Personeelslasten;

•

Financiële administratie;

•

Algemene Uitkering;

•

Treasury.

De werkwijze van de gemeente, die via de methode van tussentijdse onderzoeken een actief rechtmatigheidbeheer uitvoert, ondersteunt de accountant bij de uitvoering van de rechtmatigheidcontrole. Over 2013 ontvangt de gemeente Breda een goedkeurend oordeel bij de jaarrekening met betrekking tot de rechtmatigheid van het financieel handelen. Gezien deze continuïteit in het afgeven van de goedkeurende verklaring en de verdergaande aanscherping van de ingestelde (en in de toekomst in te stellen) onderzoeken toont de gemeente aan in staat te zijn een continue kwaliteit te leveren. Er zijn wel constateringen gedaan, waaruit blijkt dat wij niet in alle gevallen binnen de externe en interne regels hebben gewerkt. Deze constateringen blijven echter binnen de gestelde goedkeuringstoleranties, hebben betrekking op een fractie van de totale lasten respectievelijk baten, en zijn sporadisch te noemen in vergelijking met de veelheid aan processen en financiële handelingen. Daarbij is er een duidelijke trend waarneembaar, waarbij de kwaliteit van onze financiële handelingen ieder jaar toeneemt. De accountant heeft deze constateringen in zijn rapportage verwerkt, maar het college is van mening dat de raad deze informatie uit de eerste hand dient te verkrijgen. Deze constateringen komen voort uit de rechtmatigheidscontrole vanuit de interne controle. Hieronder zijn de constateringen omtrent de externe en interne werking opgenomen:

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 067


Externe werking Er zijn afwijkingen geconstateerd ten aanzien van de Europese aanbestedingsrichtlijnen. Binnen het totale inkoopvolume van ± € 145 miljoen is er één opdracht (€ 107.166) verstrekt die niet conform de Europese aanbestedingsrichtlijnen is verlopen. Daarnaast werkt één fout die in 2012 is geconstateerd nog door in 2013. Het betreft hier het contract voor de levering van cateringartikelen (€ 213.681). Inmiddels is het Europese aanbestedingstraject afgerond en is er vanaf 1 januari 2014 sprake van een rechtmatig aanbesteed contract. De overige twee afwijkingen die in 2012 geconstateerd zijn, werken grotendeels door in 2013, maar zullen met ingang van 2014 aflopen. Gezien de aard van de diensten: inhuur en beveiliging (zogenaamde 2B-dienst) leiden de afwijkingen tot een formele fout. Deze fouten blijven buiten de rechtmatigheidstoleranties. Dit is ook van toepassing voor het contract wat in 2013 is afgesloten voor activiteiten in de jeugdgezondheidszorg (€ 1.839.752). Volgens de aard van de diensten (zogenaamde 2B dienst) is er geen verplichting om openbaar aan te besteden; mits deze aanbesteding binnen 48 dagen bij de Europese Commissie wordt afgemeld. Dit is echter verzuimd zodat er sprake is van een formele vormfout. Samen met de afloop van formele fouten uit 2012 (€ 277.878) betekent dit dat er in 2013 in totaal voor € 2.117.630 aan formele fouten is geconstateerd. Interne werking Via het verschoningsbesluit zijn er enkele handelingen binnen de kaders van de rechtmatigheid gebracht. Er zijn afwijkingen op de interne regelgeving geconstateerd bij het verstrekken van subsidies, het toepassen van de Car-Buwo regelgeving en de Maatregelen- en handhavingsverordening WWB Breda 2013. De volgende afwijkingen zijn geconstateerd ten aanzien van de toepassing van interne subsidieregels: •

Bij vier subsidiebeschikkingen is er vastgesteld dat de beschikkingen niet volledig voldoen aan de subsidievoorwaarden. Als gevolg hiervan is er sprake van een financiële onrechtmatigheid van € 102.216.

•

Daarnaast zien we bij vier subsidievaststellingen, dat de inhoudelijke verantwoordingen niet geheel voldoen aan de voorwaarden, zoals die in de oorspronkelijke beschikking expliciet zijn opgenomen. Desondanks worden deze verantwoordingen als volledig gezien en wordt de subsidie volledig vastgesteld. Dit leidt tot financiële onrechtmatigheden van € 98.364.

De afwijkingen op de Car-Buwo hebben betrekking op de uitbetaling van overuren en de toekenning van een functionele toelage boven de voorgeschreven drempel. De Car-Buwo geeft de mogelijkheid om in uitzonderlijke gevallen af te wijken. In bovengenoemde afwijkingen is er echter geen gebruik gemaakt van deze mogelijkheid en is er sprake van een onrechtmatigheid zonder financiële gevolgen. Als gevolg van onvolledige en niet-actuele ondermandaatregelingen zijn er afwijkingen geconstateerd ten aanzien van het aangaan van inkoopverplichtingen. Indien de directeur geen ondermandaatregeling heeft getroffen is formeel gezien alleen de directeur bevoegd tot het aangaan van inkoopverplichtingen. In de praktijk worden er verplichtingen aangegaan door het afdelingshoofd (budgethouder). Als gevolg van het ontbreken van een ondermandaatbesluit personeel zijn er afwijkingen geconstateerd bij de autorisatie van personele declaraties. Formeel gezien is alleen de gemeentesecretaris bevoegd, terwijl in de praktijk de afdelingshoofden declaraties van medewerkers autoriseren. Het ondermandaatbesluit personeel zal in 2014 ter besluitvorming worden voorgelegd aan de gemeentesecretaris. Tenslotte is geconstateerd dat is afgeweken van hetgeen in de maatregelenverordening WWB opgenomen sanctiebeleid is opgenomen. Van werkzoekenden waarvan de inschrijving bij het het UWV niet heeft plaatsgevonden of niet langer geldig is kan de uitkering tot een maximum van 10% worden verlaagd. Geconstateerd is dat bij een aantal uitkeringsgerechtigden de UWV-inschrijving ontbrak c.q. niet langer geldig was. Conform de maatregelenverordening WWB was het sanctiebeleid van toepassing maar heeft daadwerkelijke sanctionering niet

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 068


plaatsgevonden. Middels het verschoningsbesluit is de geconstateerde onrechtmatigheid vervolgens gecorrigeerd. Deze onrechtmatigheid is gekwantificeerd op € 276.000. 3.7.9.4

De begrotingsrechtmatigheid

Het begrotingscriterium is het laatste toetsingscriterium in het kader van het rechtmatigheidsbeheer dat in deze paragraaf aan de orde wordt gesteld. Zaken die niet passen binnen dit criterium en derhalve als niet rechtmatig kunnen worden aangemerkt zijn eveneens via het verschoningsbesluit vooraf aan de raad voorgelegd. In de Kadernota Rechtmatigheid 2013 van de commissie BBV wordt begrotingsrechtmatigheid omschreven als: 'Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en lasten, alsmede de balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma’s (begrotingscriterium). In de begroting zijn de maxima voor de lasten vermeld die door de raad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de toereikendheid van het begrotingsbedrag, alsmede het begrotingsjaar van belang zijn.'16 Door een systeem te ontwikkelen met voldoende waarborgen voor tijdige melding van budgetoverschrijdingen aan de gemeenteraad dienen de risico’s met betrekking tot de uitoefening van het budgetrecht van de raad te worden beheerst. Uit het hierna gepresenteerde overzicht blijkt bij welke taakvelden zich de relevante te beoordelen verschillen voordoen, tussen de realisatie in 2013 en de bijgestelde Begroting 2013.

Begroting 2013 Taakveld

Begroting afwijking

Jaarrekening 2013

Waarvan lastenoverschrijding

Na wijziging Lasten

1 Beheer van de Stad

Baten

Saldo

Lasten

Baten

Saldo

Lasten

Baten

Lasten

Baten

101.554

70.633

30.921

108.138

76.945

31.193

-6.584

-6.312

*-6.584

-6.312

2 Werk en inkomen

52.588

45.832

6.756

52.431

45.828

6.603

157

4

-

-

3 Fysieke ontwikkeling van de Stad

99.215

82.933

16.282

68.359

45.073

23.286

30.856

37.860

-

-

4 Maatschappelijke ontwikkeling van de Stad

184.126

89.821

94.305

176.796

96.397

80.399

7.330

-6.576

-

-

5 Dienstverlening aan de Burgers

66.346

22.591

43.755

62.591

21.687

40.904

3.755

904

-

-

6 Veiligheid en Bestuur

27.452

343

27.109

27.009

445

26.564

443

-102

-

-

227.149 -217.246

9.917

236.590 -226.673

-14

-9.441

-14

-9.441

505.241 522.965 -17.724

35.943

16.337

-

-

7 Algemene baten en lasten Totaal lasten en baten Totaal mutaties in reserves

9.903

541.184

539.302

1.882

26.502

28.384

-1.882

567.686

567.686

22.129

25.649

-3.520

4.373

2.736

-

-

- 527.370

548.613

-21.244

40.316

19.074

-6.598

-15.753

In het algemeen kan worden gesteld dat de hier gepresenteerde extra uitgaven en inkomsten door het college zijn gedaan c.q. gerealiseerd binnen het door de raad uitgezette beleid. Alleen de met een * gemarkeerde taakvelden komen voor verschoning in aanmerking. De toelichtingen op alle belangrijke verschillen tussen begroting en jaarrekening in hoofdstuk 5

16 Uit: Kadernota rechtmatigheid 2013 van commissie BBV, bladzijde 16.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 069


van deze jaarrekening leiden tot die conclusie. Met het vaststellen door de raad van de (jaar) rekening, waarin die uitgaven zijn opgenomen, worden de uitgaven alsnog geautoriseerd. Over het algemeen zal de accountant deze overschrijdingen dan ook niet betrekken bij de beslissing of al dan niet een goedkeurende accountantsverklaring kan worden gegeven. Waar deze algemene regel niet toepasbaar is kan de rechtmatigheid via verschoning worden geborgd. Daarbij is de werkwijze gehanteerd dat eerst de te nemen verschoningsbesluiten, gespecificeerd op hoofdlijnen, zijn toegelicht. Daarna zijn, ter afronding, de budgetverschillen waar geen verschoning voor wordt gevraagd opgesomd met vermelding van de reden waarom op die onderdelen geen verschoning nodig is. Afzonderlijk worden vervolgens de te verschonen bedragen vermeld. Deze redenen sluiten aan bij de in het Normenkader van de commissie BBV genoemde mogelijkheden. De te nemen verschoningsbesluiten in verband met de begrotingsonrechtmatigheid zijn: Taakveld 1: Beheer van de stad Het taakveld 1, Beheer van de stad, laat een overschrijding van in totaal € 6.584.000 zien. Hiertegenover staan meeropbrengsten tot een bedrag van € 6.312.000. Daarmee wordt het merendeel van de extra uitgaven gecompenseerd door hogere daarmee samenhangende inkomsten. Het merendeel van de lastenoverschrijding vindt zijn oorzaak in (extra) werkzaamheden door Stadsingenieurs Breda. Hiermee samenhangend zijn extra opbrengsten gegenereerd waardoor de lastenoverschrijding afgedekt wordt. Deze extra lasten en baten waren ten tijde van het opstellen van de Concernbegroting gesaldeerd opgenomen. In de nadere uitwerking in de werkbegroting is dit saldo uitgewerkt in zowel een lastenraming als een batenraming (per saldo wel gelijk aan de concernbegroting). Deze nadere uitwerking heeft echter niet tot een aanpassing van de concernbegroting geleid waardoor zowel de laten als de baten te laag zijn geraamd. Hetzelfde geldt voor extra werkzaamheden voor sleuven en lasgaten waarmee samenhangende opbrengsten zijn gerealiseerd. Tevens zijn extra opbrengsten gegenereerd met (tijdelijke) verkeersmaatregelen en het verhalen van schades. Voor gladheidsbestrijding zijn begin 2013 extra uitgaven gepleegd waardoor een overschrijding van € 0,5 miljoen is ontstaan. De overschrijding van de lasten bij vastgoedbeheer wordt grotendeels veroorzaakt door de afwaardering van verkochte panden en de uren die hieraan gespendeerd zijn. De hogere opbrengsten worden uiteraard veroorzaakt door de opbrengsten van de verkochte objecten. De extra baten dekken de extra lasten in 2013 overigens niet volledig. Maar zijn wel allen gedaan in het kader van door de raad uitgezet beleid. De extra lasten worden, om onzekerheid over de rechtmatigheid te voorkomen, wel verschoond. De hierna volgende budgetverschillen tasten de begrotingsrechtmatigheid niet aan: Taakveld 7: Algemene baten en lasten Dit taakveld kent een overschrijding van de lasten van in totaal € 14.000. Hiertegenover staan meeropbrengsten tot een bedrag van € 9.441.000. Deze meeropbrengsten hangen hiermee echter niet samen. De lastenoverschrijding wordt veroorzaakt door een hogere dotatie aan de centrale personeelsvoorziening maar wordt tegelijkertijd grotendeels opgevangen door lagere personele exploitatielasten. De dotaties vallen binnen de vigerende kaders en hebben uit dien hoofde plaatsgevonden waardoor de begrote uitgaven met € 14.000 zijn overschreden. Aangezien dit past binnen de geldende beleidskaders is verschoning van de overschrijding niet benodigd. De hogere opbrengsten staan hier zoals gezegd volledig los van. De belangrijkste overschrijdingen komen voort uit een hogere algemene uitkering (decembercirculaire 2013). Daarnaast is een aanname voor nieuwe rijksbezuinigingen niet langer benodigd welke ook reeds bij de tweede bestuursrapportage was voorzien. Naast de hogere uitgaven op de taakvelden kunnen er ook kredieten zijn waar onvoorzien extra uitgaven hebben plaatsgevonden. Ook hiervoor geldt dat deze in zijn algemeenheid zijn gepleegd/gerealiseerd binnen het door de raad uitgezette beleid. In 2013 zijn er echter geen overschrijdingen geweest waardoor er geen verschoning benodigd is.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 070


3.7.10

(CONCERN)CONTROL

Inleiding Sinds de Jaarrekening 2008 informeert het college van B&W de gemeenteraad over de ontwikkeling en uitvoering van de controlfunctie. Hiermee wordt feitelijk gerapporteerd over de uitvoering van de opdracht van de gemeenteraad aan het college van B&W tot het doeltreffend en efficiënt sturen en beheersen van de gemeentelijke organisatie. Overigens vervangt deze paragraaf ‘Onderzoeken ex artikel 213a Gemeentewet’. In die opzet werd alleen ingegaan op onderzoeken die het college van B&W voerde naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het gevoerde bestuur. Ontwikkelingen 2013 Control Het doel van de controlfunctie is het (mede) inhoud geven aan een betere sturing en beheersing van de gemeente. Daarbij wordt het succes van de controlfunctie ontleend aan het constateren van mogelijke verbeteringen, maar vooral het verbinden van deze verbetermogelijkheden aan adviezen. Het ‘in control zijn’ vraagt om een lerende organisatie, waarin de gewenste verbeteringen gerealiseerd worden. Het succes hangt samen met de organisatiecultuur. Kunnen/willen we aangedragen adviezen voor verbetering waarderen en kunnen/willen we die ombuigen naar een structureel betere sturing en beheersing? Niet voor niets zijn sfeer, eenvoud en vertrouwen kernwaarden die binnen de organisatie tot leidende principes zijn geworden. Met vasthoudendheid doorgaan op de ingeslagen weg lijkt de juiste keuze. Een aantal verbeteringen die reeds in gang waren gezet zijn verder ontwikkeld en nieuwe onderwerpen zijn er aan toegevoegd. Onderstaand laten we de belangrijksten de revue passeren. Risicomanagement Na vaststelling van het beleidsdocument door de gemeenteraad in 2012 is er een goed fundament gelegd voor een verdere ontwikkeling van risicomanagement. Na de start in 2012 is het onderwerp een steeds prominentere plaats in gaan nemen in het doen en laten van de gemeentelijke organisatie. Het steeds wegen bij te maken keuzes welke kansen en bedreigingen er zijn maken dat de organisatie zich bewust is wat potentiële risico’s zijn. Dit leidt tot een fundamenteel betere sturing en beheersing. Natuurlijk kan het risk-management nog beter maar reeds nu kan geconcludeerd worden dat de risico-inventarisatie en kwantificering vollediger zijn dan ooit. Verbetering kan bijvoorbeeld nog gevonden worden in het benoemen van concrete beheersmaatregelen door de organisatie en het doorrekenen van de gevolgen van die beheersmaatregelen. Monitor financiële prognoses De Monitor financiële prognoses is inmiddels afgerond en laat zien dat voor het overgrote deel van de uitgaven en inkomsten de organisatie in control is. Analyse van de gezuiverde rekeningsresultaten geven een beeld dat resultaten met name veroorzaakt worden door een zeer beperkt aantal onderwerpen. Kracht kan nog versterkt worden om deze onderwerpen nog nadrukkelijker te monitoren en hiervoor aanvullende instrumenten te ontwikkelen waardoor afwijkingen van de verwachtingen verder geminimaliseerd worden. Processen Voor de processen met een grote financiële omvang is periodiek een interne controle uitgevoerd om vast te stellen dat deze rechtmatig zijn en voldoen aan getrouwheidseisen. De bevindingen uit deze interne controles geven aan waar de afwijkingen en de risico’s liggen. Op basis van deze bevindingen zijn de te nemen verbeteracties bepaald. Verder geldt dat de bevindingen van de interne controles gebruikt worden door de huis-accountant. Derden De risicoprofielen van de verbonden partijen (NV’s en gemeenschappelijke regelingen) zijn geanalyseerd en getoetst. Het is de bedoeling om de aanbevelingen die hieruit voortkomen in 2014 te implementeren. Tevens zijn de garant- en zekerheidstellingen en leningen u/g geanalyseerd en getoetst. Hierin wordt vooralsnog geen noodzaak gezien deze op te nemen in het risicoprofiel, maar een alert bewaken wordt in het risicoproces geborgd.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 071


Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 072


Financiële Rekening 4.1

GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Algemeen De voor de jaarrekening gehanteerde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling zijn gebaseerd op de verslaggevingvoorschriften van het Besluit begroting en verantwoording (BBV) en de Verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet (de Financiële Verordening Gemeente Breda).

4

In de geconsolideerde cijfers van deze jaarrekening zijn alle tot de gemeente Breda behorende organisatieonderdelen inclusief de gemeenteraad en de rekenkamer betrokken. Waardering De activa zijn in beginsel gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Voor materiële vaste activa geldt dat de verkrijgingsprijs, waar van toepassing, is verminderd met ontvangen bijdragen van derden die in directe relatie met het actief staan, subsidies en bijdragen uit reserves. De financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde. De geleasde activa in het kader van financiële lease worden gewaardeerd op basis van economische waarde, onder schulden wordt de contante waarde van de nog resterende leasetermijnen verantwoord. Operationele lease wordt als huur beschouwd. In uitzonderingssituaties wordt de marktwaarde als waarderingsgrondslag gehanteerd, namelijk wanneer deze voor voorraden en deelnemingen lager is dan de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Uitgangspunt is dat de materiële vaste activa met economisch nut altijd worden geactiveerd. Investeringen met een maatschappelijk nut worden slechts geactiveerd indien er onvoldoende financiële middelen zijn voor dekking uit reserves of via de exploitatierekening. Hiermee wordt volledig aangesloten op het BBV. Indien investeringen met een maatschappelijk nut worden afgeschreven gelden de termijnen uit de Afschrijvingsverordening. In de door de gemeenteraad vastgestelde Afschrijvingsverordening zijn de geldende afschrijvingstermijnen opgenomen. De jaarlijkse afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden in principe lineair bepaald. In uitzonderingssituaties wordt de annuïtaire afschrijvingsmethode gehanteerd, maar dan wordt dat gerechtvaardigd vanuit externe omstandigheden, bijvoorbeeld vanuit een match met rijkssubsidies. In deze Afschrijvingsverordening heeft de raad uit praktisch oogpunt bepaald dat investeringen met een aanschafwaarde onder de € 10.000 niet geactiveerd hoeven te worden. De grondvoorraden en onderhanden werken worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs verminderd met al ontvangen verkoopopbrengsten. Voor verliesgevende grondcomplexen is een voorziening gevormd. De gemeente heeft extracomptabel inzichtelijk gemaakt welke winstpotentie aanwezig is voor de complexen die naar verwachting afsluiten met een batig saldo. Winstneming gebeurt op het moment dat de winst daadwerkelijk is gerealiseerd. Vaak zal dat zijn als het complex in financiële zin is afgerond. Tussentijds kan echter ook al winst worden genomen. In dat geval moet ervan uitgegaan kunnen worden dat het deel van de winst dat wordt onttrokken aan de exploitatie en toegevoegd aan de weerstandscapaciteit, ook daadwerkelijk is gerealiseerd. Om dat te bepalen, wordt gekeken naar de boekwaarde, de nog te ontvangen inkomsten uit grondverkopen en de nog te betalen kosten van bouwrijp maken. Criteria zijn ontwikkeld voor het tussentijds nemen van winst van grondexploitaties. De overige kortlopende activa, zoals debiteuren, overige vorderingen en liquide middelen, zijn opgenomen tegen de nominale waarde, verminderd met een voorziening voor oninbaarheid. Kortlopende passiva, zoals crediteuren en overige schulden zijn eveneens opgenomen tegen nominale waarde. Voorzieningen zijn onderbouwd met een meerjarenperspectief. In mindere mate geldt dit voor bestemmingsreserves. De algemene reserves dienen als algemeen financieel weerstandsvermogen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 075


Op bijzondere waarderingsgrondslagen van specifieke balansonderdelen wordt bij het desbetreffende onderdeel in de toelichting op de balans nader ingegaan. Resultaatbepaling De gemeente Breda hanteert een bestendige gedragslijn als het gaat om de grondslagen voor resultaatbepaling. De lasten en baten worden daarbij toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. De afschrijvingen vinden plaats in overeenstemming met de vigerende Afschrijvingsverordening, waarbij voor rendabele activa geldt dat de eerste afschrijving plaats heeft in het jaar van de investering. Bij onrendabele activa wordt in het jaar van activering niet afgeschreven. Wel wordt in dat jaar de halve omslagrente berekend. Afschrijving vindt eerst in het volgende jaar plaats. Resultaatbestemming De mutaties in reserves waartoe de gemeenteraad bij begroting(swijziging) al heeft besloten, worden pas verantwoord nadat het bruto resultaat volgens de rekening van baten en lasten is bepaald. Het resultaat volgens de rekening van baten en lasten leidt, samen met de mutaties in de reserves waartoe de raad al besloten heeft, tot een nog te bestemmen nettoresultaat. Het nettoresultaat is als afzonderlijke post opgenomen op de balans. De gemeenteraad neemt bij de behandeling van de jaarrekening ook een besluit over de resultaatbestemming.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 0 76


4.2 BALANS MET TOELICHTING De balans per 31 december 2013 (bedragen x € 1.000)

activa

31 december 2013

Vaste activa

31 december 2012

607.294

Immateriële vaste activa Materiële vaste activa - investeringen met economisch nut - investeringen riolering en afvalstoffen - investeringen met maatschappelijk nut Financiële vaste activa

627.439

4

0

460.435

469.991

304.983

318.397

92.116

84.993

63.337

66.601

146.855

157.448

Vlottende activa

168.845

Voorraden - nog in exploitatie te nemen gronden

138.507

85.065

65.487

8.878

24.031

- gronden in exploitatie

24.353

-8.735

- overige gronden hulpstoffen

51.279

49.603

- onderhanden werk

416

445

- magazijnvoorraden

140

143

19.259

20.357

601

618

0

0

18.658

19.739

Vorderingen - vorderingen op openbare lichamen - rekening-courantverhouding met niet financiële instellingen - overige vorderingen Liquide middelen Overlopende activa

1.074

15.004

63.447

37.659

Totaal activa

776.140

passiva

31 december 2013

Eigen vermogen

765.946 31 december 2012

134.682

Reserves

116.958

113.438

109.346

- algemene reserves

61.899

57.160

- bestemmingsreserves

51.539

52.186

21.244

7.612

Nog te bestemmen resultaat Voorzieningen

30.463

20.556

Vaste schulden

477.217

494.019

Vlottende passiva

133.778

134.413

Kortlopende schulden

74.236

59.383

Overlopende passiva

59.543

75.030

Totaal passiva Totaal gewaarborgde leningen

776.140

765.946

1.594.571

1.641.590

Toelichtingen op de balans: Activa Vaste activa Vaste activa zijn zaken die meerjarig hun nut en waarde behouden. Uitgaven aan deze zaken worden in beginsel geactiveerd en vervolgens gedurende de gebruiksduur afgeschreven ten laste van de rekening van baten en lasten.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 077


Er wordt onderscheid gemaakt in immateriële, materiële en financiële vaste activa. Immateriële vaste activa zijn kosten, gemaakt voor onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief. De materiële activa zijn stoffelijk van aard (bijvoorbeeld gebouwen, computers, sportvelden en voertuigen). De financiële vaste activa tenslotte omvatten geldleningen, beleggingen en vorderingen op lange termijn. Het verloop van de boekwaarden van de vaste activa was in 2013 als volgt: (bedragen x € 1.000)

Immaterieel

Boekwaarde per 1 januari 2013

0

Materieel

469.991

Financieel

157.448

Totaal

627.439

Bij: vermeerderingen ... Investeringen in het afgelopen jaar

759

38.263

39.022

... Verstrekte geldleningen Subtotaal

759

Af: verminderingen ... Afschrijvingen ten laste van de rekening van baten en lasten ... Afschrijvingen ten laste van reserves ... Bijdragen van derden

508.254

6.125

6.125

163.573

672.586

28.068

28.068

729

2.657

3.386

26

13.197

13.223

… Desinvestering

3.895

... Ontvangen aflossingen 4

460.437

3.895 16.718

16.718

146.855

607.296

Onderstaand worden per onderdeel in het kort de belangrijkste ontwikkelingen in 2013 weergegeven. In hoofdstuk 6 is een overzicht opgenomen van de investeringen in 2013. Immateriële vaste activa De immateriële activa zijn nagenoeg nihil. Het activeren van uitgaven in de sfeer van immateriële vaste activa wordt, gegeven de aard ervan, bewust beperkt. Het uitgangspunt is om deze uitgaven zoveel mogelijk in één keer als kosten te verantwoorden en slechts in uitzonderingssituaties te activeren. Het afschrijven vindt dan plaats op zo kort mogelijke termijn. Materiële vaste activa Zoals in de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling is verwoord, wordt onderscheid gemaakt tussen investeringen met een economisch nut en investeringen met een maatschappelijk nut. (bedragen x € 1.000)

Specificatie investeringen economisch /

31 december 2013

31 december 2012

maatschappelijk nut:

Investeringen met een economisch nut Investeringen met een maatschappelijk nut Totaal materiële vaste activa

397.100

403.391

63.337

66.600

460.437

469.991

Het uitgangspunt is dat de materiële vaste activa met economisch nut altijd worden geactiveerd. Investeringen met een maatschappelijk nut worden slechts geactiveerd indien onvoldoende financiële dekkingsmiddelen beschikbaar zijn om deze in één keer ten laste van reserves of de exploitatierekening te brengen. Hiermee wordt aangesloten bij de uitgangspunten van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Indien investeringen met een maatschappelijk nut worden afgeschreven gelden de termijnen uit de afschrijvingsverordening.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 078


De materiële vaste activa zijn verder als volgt te specificeren:

4.571

Totaal materiele vaste activa

147.527

Overige investeringen

230.030

Bedrijfsmiddelen

144

Vervoermiddelen

36.640

InfraStructurele werken

Boekwaarde per 1 januari 2013

Gebouwen inclusief ondergrond

Verloop materiele vaste activa

Gronden en terreinen

Woonruimten


22.241

28.838

469.991

Bij: vermeerderingen .. Investeringen in het afgelopen jaar Subtotaal

-282

0

1.846

27.910

2.188

1.145

6.651

39.458

36.358

144

231.876

175.438

6.759

23.386

35.489

509.450

-266

7

9.573

9.697

974

2.200

5.883

28.068

0

0

0

2.657

0

0

0

2.657

40

0

1.115

12.235

0

330

-523

13.197

-962

0

3.041

2.031

0

974

7

5.091

137 218.147 148.818

5.785

19.882

Af: verminderingen .. Afschrijvingen t.l.v. de exploitatie .. Afschrijvingen t.l.v. reserves en voorzieningen .. Bijdragen van derden .. Desinvesteringen

37.546

Van de gronden en terreinen is € 2,7 miljoen in erfpacht uitgegeven. Belangrijke investeringen zijn in 2013 gedaan rondom het nieuwe station (Via Breda) en andere infrastructurele verbeteringen. Verder heeft in 2013 de afronding plaatsgevonden van de multifunctionele accommodatie De Stee en is in het kader van bruisend waterplein de Trambrug opgehoogd om de haven beter toegankelijk te maken voor grotere pleziervaar tuigen. In hoofdstuk 6 en bijlage 7.7 wordt verder ingegaan op de investeringen in 2013, de lopende kredieten en de bestedingsplanning van deze kredieten in de komende jaren. Financiële vaste activa De tot de financiële vaste activa behorende vorderingen zijn opgenomen tegen de nominale waarde en zijn als volgt te specificeren: (bedragen x € 1.000)

Specificatie financiële vaste activa

31 december 2013

Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen

31 december 2012

2.077

2.075

114.581

126.845

17.662

16.371

Overige langlopende leningen

7.051

6.043

Overige langlopende vorderingen

3.230

3.692

Bijdragen aan activa in eigendom van derden

2.254

2.422

146.855

157.448

Leningen aan woningbouwcorporaties Leningen aan deelnemingen

Totaal financiële vaste activa

De geactiveerde leningen aan de woningbouwcorporaties zullen in de jaren tot en met 2015 als gevolg van de aflossingsverplichtingen met respectievelijk € 18,5 miljoen (2014) en € 13 miljoen (2015) afnemen. Tot en met 2025 zal de aflossing circa € 64 miljoen bedragen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 079


30.122 460.437

Kapitaalverstrekkingen De kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen zijn als volgt te specificeren: (bedragen x € 1.000)

Specificatie kapitaalverstrekkingen aan

31 december 2013

31 december 2012

deelnemingen

Brabant Water NV

735

735

Bank Nederlandse Gemeenten NV

644

644

Intergas NV

1

1

24

24

Stadsherstel NV

204

204


227

227

Bredase Investeringsmaatschappij NV (BrIM)

226

224

16

16

2.077

2.075

Enexis / Essent NV

Rewin Totaal kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen

Leningen De uitstaande leningen betreffen voornamelijk woningbouwleningen. Hierbij heeft de gemeente Breda een intermediaire rol. De gemeente heeft leningen aangetrokken bij derden en deze gelden vervolgens onder dezelfde condities doorgeleend aan de woningbouwcorporaties. Leningen aan deelnemingen (bedragen x € 1.000)

Specificatie leningen aan deelnemingen

31 december 2013

Chassé Theater Beheer N.V. Stadsherstel NV Totaal overige leningen aan deelnemingen

31 december 2012

16.515

15.224

1.147

1.147

17.662

16.371

Overige langlopende vorderingen en leningen De overige langlopende vorderingen en leningen bestaan uit: (bedragen x € 1.000)

Specificatie overige langlopende vorderingen en

31 december 2013

31 december 2012

leningen

Leningen Gemeentelijke Kredietbank

2.324

2.630

Leningen Sociale Zaken

1.873

1.186

Museum of the Image (MOTI)

1.656

2.227

Starterleningen

1.200

Deposito voormalig Hypotheekfonds Noord-Brabantse Gemeenten (HNG) Totaal overige langlopende leningen en vorderingen

3.229

3.692

10.281

9.735

Bijdragen aan activa in eigendom van derden Bijdragen voor de activa in eigendom van derden zijn voornamelijk restauratiesubsidies en bijdragen voor aanpassingen voor mindervaliden in welzijnsaccommodaties. Vlottende activa Vlottende activa zijn bezittingen waarin het vermogen in principe voor een periode korter dan een jaar is vastgelegd, zoals voorraden, vorderingen en liquide middelen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 080


Voorraden De voorraden en het onderhanden werk zijn als volgt te specificeren: (bedragen x € 1.000)

Voorraden

31 december 2013

31 december 2012

Nog in exploitatie te nemen gronden

14.535

57.138

.. Voorziening negatieve planresultaten

-5.657

-33.107

88.077

48.273

.. Voorziening negatieve planresultaten

Gronden in exploitatie

-63.725

-57.008

Verspreid liggende gronden

51.729

54.353

-450

-4.750

.. Voorziening grondexploitatie Onderhanden werk

416

445

Magazijnvoorraden

140

143

85.065

65.487

Totaal voorraden

De voorraden betreffen hoofdzakelijk de grondexploitatie. Op de onderhanden grondexploitaties is een verliesvoorziening in mindering gebracht. Voor een nadere toelichting met betrekking over de grondexploitatie wordt verwezen naar hoofdstuk 3.7.5 (paragraaf grondbeleid) en naar hoofdstuk 5.2, taakveld 3 (Ontwikkeling van de stad fysiek). Waardering onderhanden werk grondexploitaties: Wanneer naar verwachting sprake is van een verliesgevende grondexploitatie schrijft het BBV voor dat hiervoor een voorziening gevormd dient te worden op het moment dat deze verliezen ‘voorzienbaar en onafwendbaar zijn’. De afgelopen jaren is met name het vormen van deze voorzieningen voor verliesgevende grondexploitaties bepalend geweest voor de negatieve resultaten van het Grondbedrijf. De voorzieningen worden gevormd ten laste van het resultaat van het Grondbedrijf. Bij het afsluiten van een grondexploitatie wordt het negatieve resultaat ten laste van deze voorziening gebracht. Na de toevoeging in 2013 zijn de belangrijkste voorzieningen voor negatieve planresultaten: Omschrijving

Iegg

Niegg

Teteringen

19,5

Stationskwartier

20,2

Saval

4,6


3,5

Adriaan Klaasenstraat (landgoed)

2,2

Steenakker Zuid

2,1

Rithmeesterpark

3,4

Vertreklocaties belastingkantoor en rechtbank

8,4

Overige grondexploitaties

3,4

Totaal

61,6

5,7

*) Iegg: In exploitatie genomen gronden Niegg: niet in exploitatie genomen gronden

De bepaling van de voorziening voor negatieve planresultaten is gebaseerd op de verwachte negatieve grondexploitaties van de herzieningen van deze jaarrekening. Deze herzieningen bevatten aannames over de verwachte kosten en opbrengsten. Uitgangspunt voor de herzieningen is een zogenaamd “midcase” scenario. Daarmee is huidige waardering voor beide projecten tot stand gekomen op basis van de beste inschatting van dit moment. De waardering grondexploitaties bevat dus een schattingselement, waardoor de realisatie kan afwijken van de verwachtingen. In het bijzonder willen wij de projecten Stationskwartier en Rithmeesterpark duiden. Met betrekking tot het Stationskwartier wordt in 2014 de definitieve realisatiestrategie vastgesteld. Besluiten over eventuele afwijkingen van de huidige uitgangs

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 081


punten kunnen invloed hebben op het grondexploitatieresultaat (de verwachte netto contante waarde). De grondexploitatie Rithmeesterpark is begin 2014 vastgesteld door de raad en daarmee in exploitatie genomen. In 2014 wordt het plan verder uitgewerkt en wordt onder meer aandacht besteed aan vraag-aanbod analyses. De uitkomst van vervolgstappen kunnen van invloed zijn op de waardering. Mocht er sprake zijn van majeure afwijkingen op de aannames in grondexploitaties dan worden deze met een geactualiseerde realisatiestrategie voorgelegd aan de raad. Vorderingen Bij de vorderingen zijn de tegoeden per 31 december 2013 met een looptijd van minder dan één jaar opgenomen. De vorderingen zijn als volgt te specificeren: (bedragen x € 1.000)

Vorderingen

31 december 2013

31 december 2012

Debiteuren

14.759

16.972

..Voorziening dubieuze debiteuren

-2.135

-3.314

Debiteuren verhaal en terugvordering Wwb/BUIG

17.182

17.351

..Voorziening debiteuren verhaal en terugvordering Wwb/BUIG

-10.547

-10.639

Overige vorderingen

-13

Totaal vorderingen

19.259

20.357

Liquide middelen Onder de liquide middelen zijn opgenomen de kasmiddelen en de tegoeden op de bank rekeningen, inclusief kruisposten. (bedragen x € 1.000)

Liquide middelen

31 december 2013

Kasgelden

31 december 2012

39

69

Banktegoeden

802

14.659

Kruisposten

233

276

1.074

15.004

Totaal liquide middelen

Overlopende activa Overlopende activa zijn posten die aan het verslagjaar toegerekend zijn maar waarvan de feitelijke afwikkeling pas in het jaar daarna plaatsvindt. (bedragen x € 1.000)

Overlopende activa

31 december 2013

31 december 2012

Nog te ontvangen posten

46.273

34.928

Vooruitbetaalde bedragen

17.175

2.731

Totaal overlopende activa

63.448

37.659

De nog te ontvangen posten bestaan onder meer uit € 22,2 miljoen nog te ontvangen compensabele BTW en voor € 6,6 miljoen nog te ontvangen gemeentelijke belastingen. In deze post zit ook voor € 3 miljoen overlopende rente van leningen. Dit is het bedrag aan renteopbrengsten dat op 31 december 2013 te vorderen is, maar pas op de vervaldatum van de leningen in 2014 wordt ontvangen. Eind 2013 is aan diverse instellingen het subsidie 2014 betaald. Dit betreft in totaal een bedrag van € 12,3 miljoen. Passiva Aan de passiva kant van de balans staan het vermogen en de schulden van de gemeente gerangschikt. Hieronder wordt ingegaan op de verschillende bestanddelen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 082


Eigen vermogen Het eigen vermogen van de gemeente wordt gevormd door de reserves en het rekeningresultaat. Nog te bestemmen resultaat Verderop in dit hoofdstuk Financiële Rekening is een samenvatting gegeven van het ontstaan en de samenstelling van het rekeningresultaat. Over de verdeling van het nog te bestemmen resultaat 2013 (€ 21,2 miljoen) wordt afzonderlijk door de raad besloten. Reserves Onder de reserves vallen enerzijds vermogensbestanddelen die vrij ter beschikking staan en anderzijds delen waarover al een bestedingsbeslissing is genomen. Het verloop van de reserves ziet er voor 2013 als volgt uit: (bedragen x € 1.000)

Boekwaarde Resultaatper bestemming 31-12-2012 2012

Bij

af

Boekwaarde per 31-12-2013

Algemene reserve

57.160

-3.149

10.809

2.921

61.899

Bestemmingsreserve

52.186

10.761

11.321

22.727

51.541

7.612

-7.612 22.130

25.648

113.440

Verdeeld resultaat 2012 Totaal reserves

116.958

Nog te verdelen resultaat 2013

21.244 134.684

Hieronder zijn de reserves verder uitgesplitst. Het nog te verdelen resultaat 2013 zal na het besluit van de raad over de bestemming, worden toegevoegd aan de algemene- of bestemmingsreserve. Algemene reserve De algemene reserve van Breda wordt als een geheel gepresenteerd. Deze algemene reserve is opgebouwd uit drie onderdelen. (bedragen x € 1.000)


Algemene reserve

Bij

af


57.160

-3.149

10.809

2.921

61.899

48.266

-3.149

10.809

2.000

53.927

921

7.972

Onderverdeeld in: Algemene reserve Reserve ATEA

8.894

Het resultaat van het Grondbedrijf wordt in de begroting en jaarrekening opgenomen en toegevoegd aan de algemene middelen. Binnen de algemene reserve van de Gemeente Breda is een deel van de reserve bestemd om de risico’s, en daarmee de mogelijke negatieve resultaten, die samenhangen met het voeren van grondbeleid op te kunnen vangen. Dit is het weerstandsvermogen ten behoeve van het Grondbedrijf.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 083


Bestemmingsreserve De bestemmingsreserve bestaat uit de volgende onderwerpen. (bedragen x € 1.000)


Bestemmingsreserve

Bij

af


52.186

10.761

11.321

22.727

51.541

Exploitatiereserve

4.770

6.773

2.499

7.613

6.429

Begrotingsreserve

9.353

468

2.235

7.586

Onderverdeeld in:

Bedrijfsreserve Investeringsreserve

921

2.463

24.610

-543

2.334

0

-658

853

261

1.178

65 0

0

299

213

512

Huisvesting onderwijs Afvalservice Parkeren

0

Riolering

0

3.034

350

5.825

20.576

206

1.298

195

Armoedebestrijding

476

Risicoreserve bijstand/Wmo

100

50

50

3.046

252

2.794

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

476

Parkeerfonds

0

Groenfonds

0

941

186

286

841

Wijkontwikkeling

8.551

-24

4.157

3.171

9.513

Toeristenbelasting

85

Culturele hoofdstad Overige bestemmingsreserves

430

430

115

0

345

13

-13

200 55

290 0

De toelichting op de bestemmingsreserve is hieronder per onderwerp gegeven. In de exploitatiereserve worden bedragen gereserveerd voor exploitatie-uitgaven in komende jaren. Dit kan enerzijds gaan om bedragen waarvan bij jaarrekening is besloten deze over te hevelen naar een volgend jaar. Anderzijds zijn het gereserveerde middelen, die een besteding kennen in meerdere jaren. De begrotingsreserve is gevormd om het wegvallen van structurele middelen geleidelijk in het meerjarenperspectief te verwerken. Vanuit deze eenmalige middelen wordt een jaarlijks afbouwende inzet ten gunste van de begroting gebracht. De bedrijfsreserve is bedoeld om schommelingen in de bedrijfsvoering op te vangen. Ze heeft een bodemblokkering van € 0,25 miljoen. De investeringsreserve is gekoppeld aan het meerjareninvesteringsplan (MIP) en is bestemd voor uit te voeren projecten. Deze reserve wordt gevoed uit bij voorjaarsnota/kadernota of begroting beschikbaar gestelde eenmalige middelen. In de exploitatie worden schommelingen van de kapitaallasten opgevangen via de stelpost kapitaallasten. De overschotten of tekorten op deze stelpost kapitaallasten worden met de reserve verrekend. Omdat deze reserve ook de rentecomponent van de kapitaallasten opvangt, wordt rente over het saldo berekend. De reserve huisvesting onderwijs is bestemd om overschotten en tekorten op de investeringsgelden binnen het onderwijsveld te houden. Een deel van deze reserve is in het verleden ingezet voor de opvang van de extra afschrijving van € 5,6 miljoen, als gevolg van een verlaging van de afschrijvingstermijn van 60 naar 40 jaar van de onderwijsgebouwen. De reserve wordt in 2014 betrokken bij de verzelfstandiging van onderwijshuisvesting.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 084


Via de reserves voor afvalservice, riolering en parkeren worden overschotten en tekorten binnen deze bedrijfsonderdelen verrekend. Daarmee worden sterke jaarlijkse schommelingen in de tarieven voorkomen. De reserve armoedebestrijding is bestemd om financiële gevolgen van de economische crisis op het armoedebeleid op te kunnen vangen. Bijzondere bijstand is een open-einde regeling. Door onder andere meer voorlichting en meer ruimte voor maatwerk kunnen het aantal aanvragen, toekenningen en daarmee uitgaven bijzonder bijstand meer toenemen. Ook is op dit moment nog niet bekend wat de decentralisatieopgave voor effect zal hebben op de armoederegelingen. De risicoreserve bijstand/Wmo is gecreëerd bij de invoering van de Wwb (Wet werk en bijstand) en Wmo om een degelijk financieel fundament te hebben. De reserve diende om risico’s en wijzigingen in de uitvoering van de wet op te vangen. Het restant van de reserve wordt ingezet ter ondersteuning van de thuis- en mantelzorg. Bij de Begroting 2014 is een nieuwe reserve Wmo ingesteld om mogelijke effecten van de decentralisatieopgave op te kunnen vangen. De reserve Sociale Zaken en Werkgelegenheid is gevormd met de in 2009 vrijgevallen middelen als gevolg van de omzetting van uitgaven naar het Participatiebudget. Sinds 2012 wordt de reserve ingezet om de bezuinigingen op de verschillende beleidsterreinen van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op te vangen. Het beroep op de regelingen blijft, onder andere als gevolg van de economische crisis, nog steeds toenemen. Het parkeerfonds was, gelet op het karakter bestemming-gebonden, tot en met 2012 opgenomen als voorziening. Bij een herbeoordeling in 2013 is gebleken dat, hoewel het karakter van het parkeerfonds nog steeds bestemming-gebonden is, er sprake is van een bestemmingsreserve. Stortingen vinden plaats door de van derden hiervoor ontvangen bedragen, te reserveren voor het creëren van parkeervoorzieningen en kennen daardoor een verplichte bestedingsrichting. Ook voor het Groenfonds geldt het karakter van bestemming-gebondenheid. Het fonds heeft tot doel de kwaliteit van het groen en water in de gemeente Breda te versterken. Hiervoor worden bijdragen van derden gereserveerd voor het realiseren van groenvoorzieningen in het buitengebied. De reserve Wijkontwikkeling is gevormd ten behoeve van de integrale aanpak van het programma Wijkontwikkeling. Het programma wordt gefinancierd met gemeentelijke middelen en subsidies, welke in deze reserve samenkomen. In het uitvoeringsprogramma Wijkontwikkeling 3.0 2012-2014 dat in mei 2012 door de gemeenteraad is vastgesteld, zijn alle middelen toegewezen aan de diverse projecten, waaronder de uitvoering van de prestatieafspraken met de woningbouwcorporaties. Voorzieningen Onder voorzieningen worden verplichtingen en verliezen als gevolg van risico’s opgenomen waarvan de omvang onzeker, maar toch redelijkerwijze in te schatten is. Tevens zijn voorzieningen gevormd voor uitgaven die in een volgend jaar gedaan zullen worden, maar hun oorzaak vinden in of vóór het verslagjaar. (bedragen x € 1.000)

Voorzieningen

Onderhoud gebouwen Personeelsvoorzieningen

31 december

Aanwending

Vrijval

6.406

4.813

3.323

9.118

374

430 20.556

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

31 december 2013

16.803

Overige voorzieningen Totaal voorzieningen

Dotaties

2012

p 085

18.396 12.067 430

15.524

5.187


430

30.463

Hieronder worden de bijzonderheden per voorziening nader toegelicht. Voorziening onderhoud gebouwen In vervolg op de gemeentelijke reorganisatie is eind 2011 gestart met een nieuwe inventarisatie voor alle gemeentelijke gebouwen. Hierbij is rekening gehouden met diverse ontwikkeling zoals sluiting van gemeenschapaccommodaties, aanbestedingsvoordelen en andere bekende ontwikkelingen. Uitgangspunt is dat de kosten van het onderhoud van de accommodaties passen binnen de het totaal van de beschikbare voorzieningen. In het voorjaar van 2013 is het onderzoek afgerond en zijn besluiten genomen over het gewenste onderhoudsniveau en er heeft een herverdeling van de voorzieningen over de diverse panden plaatsgevonden. De maatregelen met betrekking tot het onderhoudsniveau betreffen aanpassing naar een verlaagd, maar nog steeds acceptabel, kwaliteitsniveau en diverse beheersmaatregelen. Personeelsvoorzieningen Het totaal van € 12 miljoen aan personeelsvoorzieningen bestaat voor € 7,6 miljoen uit pensioenvoorzieningen voor politieke ambtsdragers (Wet AppA) en voor € 4,4 miljoen uit kosten voor voormalig personeel en verlofsparen. Jaarlijks wordt beoordeeld in hoeverre de stand van de personeelsvoorzieningen toereikend zijn. De voorziening Appa is begin 2014 geactualiseerd en is toereikend. In 2013 heeft een herberekening plaatsgevonden van de kosten in de komende jaren in het kader van St@dswijs. Deze nieuwste berekening is verwerkt in de actualisatie van de personeelsvoorziening. Overige voorzieningen In 2013 is gebleken dat het Parkeerfonds niet voldoet aan de eisen die door het BBV aan een voorziening wordt gesteld. Met name de ‘verplichting’ tot besteding was onvoldoende onderbouwd om de voorziening te handhaven. Daarom is, vanwege verslagtechnische redenen, besloten de voorziening ten gunste van de exploitatie vrij te laten vallen en heeft de raad besloten de beschikbare middelen in een nieuwe reserve (Parkeerfonds) te reserveren. Vaste schulden Onder de vaste schulden zijn schulden opgenomen met een looptijd van meer dan één jaar. De vaste schulden zijn als volgt te specificeren: (bedragen x € 1.000)

Specificatie vaste schulden

31 december 2013

31 december 2012

Onderhandse leningen van: binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen binnenlandse banken overige binnenlandse sectoren

Waarborgsommen Totaal vaste schulden

17.500

10.000

455.950

479.644

1.539

1.584 474.989

491.228

2.228

2.791

477.217

494.019

Bovenstaande tabel is in overeenstemming met de voorgeschreven indeling in het BBV. Onderstaande tabel geeft aan waar de leningen zijn ingezet. De totale rentelast van de langlopende vaste schuld bedraagt € 18.598.000. Hiervan is € 13.649.000 de rentelast van de leningen aangetrokken voor de gemeentelijke investeringen. De rentelast van de leningen die aan woningbouwcorporaties zijn doorgeleend bedraagt € 4.949.000. Hier staat een zelfde bedrag renteopbrengsten tegenover.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 086



Specificatie onderhandse leningen

31 december 2013

31 december 2012

Leningen ten behoeve van de eigen financiering

367.212

371.589

Leningen ten behoeve van de woningbouw

106.238

118.055

subtotaal

473.450

489.644

Overige leningen en langlopende vorderingen: Besluit woninggebonden subsidies Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

0

105

1.539

1.479 0

Subtotaal

1.539

1.584

Waarborgsommen

2.228

2.791

477.217

494.019

Totaal vaste schulden

Leningen ten behoeve van de eigen financiering In 2013 is voor nominaal € 32,5 miljoen aan langlopende leningen vastgelegd. Daarnaast is een voorgefinancierde lening ad € 10 miljoen in 2013 gestort. Leningen ten behoeve van de woningbouw Bij de woningbouwleningen heeft de gemeente Breda uitsluitend een intermediaire rol. De gemeente sluit leningen af met derden en leent deze bedragen vervolgens tegen dezelfde voorwaarden door aan de woningbouwverenigingen. Op de restanthoofdsom van deze opgenomen geldleningen is in 2013 € 11,8 miljoen afgelost. Overige leningen en langlopende vorderingen De vorderingen van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bestaan uit een combinatie van bedragen betreffende de uitvoering van diverse sociale wetten. Waarborgsommen Waarborgsommen zijn bedragen ingehouden op de koopsommen van onroerend goed. Deze bedragen worden uitgekeerd bij ontruiming c.q. oplevering. Kortlopende schulden De specificatie van de kortlopende schulden is als volgt: (bedragen x € 1.000)

Kortlopende schulden

31 december 2013

Crediteuren Schulden aan publiekrechtelijke lichamen Rekening-courant met niet financiële instellingen

31 december 2012

15.813

13.118

939

1.004

0

261

Schulden aan bankinstellingen

57.484

45.000

Totaal kortlopende schulden

74.236

59.383

Op basis van de raamovereenkomst met de NV Bank voor Nederlandse Gemeenten heeft de gemeente Breda een kredietfaciliteit in rekening-courant van maximaal € 50 miljoen. De schuld aan de bankinstelling bestaat uit dagen kasgeldleningen. De hierboven genoemde schulden aan bankinstellingen betreffen voor een deel de kredietfaciliteit BNG en daarnaast kasgeldleningen bij diverse bankinstellingen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 087


Overlopende passiva Het totaaloverzicht van de overlopende passiva is als volgt: (bedragen x € 1.000)

Overlopende passiva

31 december 2013

31 december 2012

Te betalen kosten

40.955

50.502

Vooruitontvangen*

18.588

24.528

Totaal overlopende passiva

59.543

75.030

4.662

7.505

* waarvan jaaroverstijgende subsidies (bedragen x € 1.000)

Jaaroverstijgende subsidies

31 december

Toe-

2012

voegingen

Aanwending

BDU-uitkeringen/ISV

1.346

480

Wwb werkdeel

1.098

270

31 december 2013

1.826

0 1.368

Verbetering luchtkwaliteit

938

257

681

Jeugdwerkloosheid (regio)

687

141

546

Overige subsidies

3.436

617

1.986

2.067

Totaal overlopende subsidies

7.505

1.367

4.210

4.662

In een afzonderlijke bijlage in dit hoofdstuk is een specificatie opgenomen van de jaaroverstijgende subsidies. Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Gewaarborgde geldleningen (bedragen x € 1.000)

Gewaarborgde geldleningen

31 december 2013

Geldleningen voor het verkrijgen/verbeteren van woningen Waarborgfonds sociale woningbouw Overige leningen Totaal gewaarborgde geldleningen

31 december 2012

1.411

1.555

1.579.602

1.627.226

13.558

12.809

1.594.571

1.641.590

Bij de geldleningen voor het verkrijgen/verbeteren van woningen en bij de overige leningen staat de gemeente 100% garant bij het Nationaal Restauratie Fonds (NRF). Bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw heeft de gemeente een achtervangpositie. De leningen die de gemeente rechtstreeks verstrekt heeft aan de woningbouwcorporaties zijn ook onder garantie van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw gebracht (€ 106,2 miljoen). Deze leningen zijn in de balans verantwoord. Het aantal verstrekte garanties door de gemeente Breda is al jaren zeer beperkt (zie post overige leningen in bovenstaande tabel). Dit is mede dankzij landelijk opererende garantiefondsen die op specifieke beleidsterreinen garantiestellingen verlenen en daarmee een goed alternatief zijn voor directe gemeentegaranties. Voorbeelden zijn het Waarborgfonds Sociale Woningbouw, Stichting Waarborgfonds Sport, Waarborgfonds Eigen Woningen, Waarborgfonds voor de Zorgsector en het Nationaal Restauratiefonds. In 2014 zijn vier garanties verstrekt tot een totaalbedrag van € 18,35 miljoen. Per 13-12-2013 is nog maar een beperkt bedrag aan geldleningen onder deze garanties opgenomen (ruim € 2 miljoen), maar dat zal in de komende jaren oplopen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 088


Specificatie van de restschuld van de gegarandeerde leningen: (bedragen x € 1.miljoen)

31 december 2013

Stichting Elisabeth

7.5

Internationale school Breda

1.8

Building Breda

2.0

Overige garanties

2.3

Totaal

13.6

Verkoop Essent Met de verkoop in 2009 van het Productie- en Leverings Bedrijf van Essent aan RWE heeft de gemeente Breda een belang gekregen in een aantal B.V.’s welke ter zekerheid dient van mogelijke claims, voortvloeiende uit de transactie of rechtshandelingen van de verkoop. In de komende acht jaar zullen deze claims afgewikkeld worden en zullen hier opbrengsten uit voortvloeien voor de gemeente. Gezien de onzekerheid omtrent de hoogte en het tijdstip van de uiteindelijke opbrengsten (welke naar de huidige inzichten geschat worden op circa € 350.000) zijn deze niet als vordering in de balans verwerkt. Verkoop Intergas In 2011 heeft Intergas haar netwerkbedrijf verkocht aan Enexis. Van de verkoopopbrengst van ruim € 100 miljoen is reeds een bedrag van € 80 miljoen uitgekeerd aan de aandeelhouders. Een restant van € 20 miljoen is destijds in depot (escrowregeling) geplaatst om hieruit de aan de koper afgegeven garanties en vrijwaringen te kunnen voldoen. In juni 2012 is hiervan een bedrag van € 15 miljoen (aandeel Breda € 954.000) uitgekeerd. Het restant van de laatste € 5 miljoen (aandeel Breda circa € 320.000) zal pas over een termijn van 7 tot 8 jaar vrijvallen als de termijn van alle garanties is verstreken. Gezien de onzekerheid over de hoogte van de uiteindelijke vorderingen zijn deze niet in de balans verwerkt. Vakantiegelden, nog op te nemen verlofuren, overuren en ADV-spaarcontracten Voor de opgebouwde aanspraken van werknemers op vakantiegeld is geen voorziening gevormd. Evenmin voor de nog op te nemen reguliere verlofuren. De verplichtingen zijn wel per organisatieonderdeel in beeld. Per balansdatum is er voor ruim € 2,9 miljoen aan vakantiegeld opgebouwd. Deze verplichting zal in mei leiden tot uitbetaling. Langlopende contracten De bedragen, gemoeid met langlopende contracten zoals huur, lease, onderhoud, leveringen en diensten zijn per directie bekend, maar niet in het totaal geconsolideerd. Verplichtingen uit lopende projecten en kredieten De lopende kredieten en het investeringsplan geven een indicatie van de middellange en lange termijn verplichtingen. Voor deze verplichtingen is financiële dekking aanwezig. Brandweerkazernes Ulvenhout en Teteringen Eind 2013 zijn, in het kader van BTW-aspecten, de brandweerkazernes Ulvenhout en Teteringen overgedragen aan de Veiligheidsregio. In deze overdracht is geregeld dat de kazernes na de fiscale herzieningstermijn van maximaal 10 jaar, weer worden teruggeleverd aan de gemeente Breda.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 089


4.3 TOTAALBEELD TAAKVELDEN MET TOELICHTING Algemeen In dit hoofdstuk ‘De Financiële rekening’ is een verkorte weergave gegeven van de exploitatieonderdelen, reserves en investeringen zoals opgenomen binnen de taakvelden. Het resultaat van € 23,4 miljoen positief wordt in grote lijnen toegelicht. In hoofdstuk 5 van dit jaarverslag wordt uitvoerig ingegaan op de inhoudelijke en financiële verantwoording van de programma’s en de taakvelden. Exploitatie Het totaal van de taakvelden en de algemene middelen vormt de gemeentelijke begroting. Onderstaand wordt een financieel beeld gegeven van de taakvelden. (bedragen x € 1.000)

Saldo

jaarrekening 2013

Totaaloverzicht per taakveld

1

saldo

rekening

begroting

2012

2013

Stortingen en onttrekkingen in/uit reserves Totaal

Lasten en baten reserves Totaal

Lasten en baten reserves Totaal

2013 t.o.v. begr

-41.730

-30.921

108.138

76.945

-31.193

-272

1.576

-523

708

225

-483

40

-40.154

-31.444

108.846

77.170

-31.676

-232

-627

-6.756

52.431

45.828

-6.603

153

627

1.074

921

921

-153

0

-5.682

52.431

46.749

-5.682

0

-35.186

-16.282

68.359

45.073

-23.286

-7.004

4.117

-1.312

-2.952

2.613

5.565

6.877

-31.069

-17.594

65.407

47.686

-17.721

-127

-63.748

-94.305

176.796

96.397

-80.399

13.906

238

4.499

5.124

4.497

-627

-5.126

-63.510

-89.806

181.920

100.894

-81.026

8.780

-44.986

-43.755

62.591

21.687

-40.904

2.851

-43.755

62.591

21.687

-40.904

2.851

Ontwikkeling van de Stad Maatschappij Lasten en baten Stortingen en onttrekkingen in/uit reserves Totaal

5

saldo

Ontwikkeling van de Stad Fysiek Stortingen en onttrekkingen in/uit

4

baten

Werk en inkomen Stortingen en onttrekkingen in/uit

3

lasten

Beheer van de Stad Lasten en baten

2

rekening

saldo jaar-

Dienstverlening aan de Burger Lasten en baten Stortingen en onttrekkingen in/uit reserves Totaal

135

-44.851

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 090


jaarrekening 2013

Totaaloverzicht per taakveld

Saldo rekening

saldo jaar-

saldo

rekening

begroting

2012

2013

lasten

baten

saldo

2013 t.o.v. begr

6 Veiligheid en Bestuur Lasten en baten

-23.035

-27.109

27.009

445

-26.564

545

-23.035

-27.109

27.009

445

-26.564

545

223.068

217.246

9.917

236.590

226.673

9.427

-12.837

-1.856

19.249

17.393

-1.856

0

210.231

215.390

29.166

253.983

224.817

9.427

Totaal lasten en baten

13.756

-1.882

505.241

522.965

17.724

19.608

Totaal mutaties in reserves

-6.144

1.882

22.129

25.649

3.520

1.636

7.612

0

527.370

548.614

21.244

21.244

Stortingen en onttrekkingen in/uit reserves Totaal 7

Algemene baten en lasten Lasten en baten Stortingen en onttrekkingen in/uit reserves Totaal

Het resultaat is in grote lijnen als volgt onder te verdelen: (bedragen x € 1 miljoen)

Vastgoedbeheer

€ 1,1-

N

Vastgoedontwikkeling

€ 2,1

V

Bijzondere Bijstand

€ 0,7

V

Breda's Museum

€ 0,9-

N

Economische Zaken

€ 0,8

V

Jeugd en Onderwijs

€ 2,1

V

Participatie

€ 1,3

V

Re-integratie

€ 0,9

V

Sociale Infrastructuur

€ 0,6

V

Wet BUIG inclusief taakstelling arbeidsparticipatie

€ 0,7

V

Sport

€ 0,8

V

Wet Maatschappelijke Ondersteuning

€ 3,3

V

Servicebedrijf /Stelposten / Algemene middelen/ frictiekosten

€ 9,1

V

overige resultaten

€ 0,8

V

€ 21,2

V

Bij het vastgoedbeheer zijn activa afgeboekt die niet meer in het bezit zijn van de gemeente of panden die na verkoop nog een restant boekwaarde kenden. Het resultaat vastgoedontwikkeling betreft het resultaat van de grondexploitaties in 2014. De resterende middelen bij het onderdeel Jeugd en Onderwijs zijn verdeeld over een veelvoud van onderwerpen. De belangrijkste positieve afwijkingen hierin waren voorschoolse voorzieningen (€ 0,5 miljoen), leerlingenvervoer (€ 0,3 miljoen), invoeringskosten decentralisatie Jeugdzorg (€ 0,3 miljoen) en onderwijsbegeleiding (€ 0,2 miljoen).

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 091


Met name door terugvorderingen van subsidies is op participatie een resultaat behaald van € 1,3 miljoen. Het resultaat voor de totale Wmo bedraagt (€ 3,3 miljoen) en is terug te voeren op minder aanvragen en lagere uitgaven. Een belangrijke verklaring hiervoor is de doorwerking van de ‘kanteling’ van de Wmo (meer verantwoordelijkheid van de burger), het bedingen van scherpe tarieven met de diverse aanbieders van voorzieningen en het succes van de Alfacheque. Door een terughoudend beleid, anticiperen op de nog te realiseren bezuinigingen en diverse eenmalige inkomsten kon bij het Servicebedrijf en de algemene middelen een resultaat worden gerealiseerd van € 3,4 miljoen. Daarnaast was het effect in 2013 van de rijksbezuinigingen nog niet volledig, hetgeen resulteerde in het eenmalig niet noodzakelijk zijn van de hiervoor gereserveerde stelpost van € 5 miljoen. In onderstaande grafiek wordt een grafisch beeld gegeven van de uitgaven in de diverse taakvelden. Wat heeft het gekost?

10 27 108

63

52 177

68

■ Beheer van de stad (€ 108 miljoen = 21,5%) ■ Werk en inkomsten (€ 52 miljoen = 10,3%) ■ Ontwikkeling van de stad Fysiek ( € 68 miljoen = 13,1%) ■ Ontwikkeling van de stad Maatschappij (€ 177 miljoen = 35,2%) ■ Dienstverlening aan de burger (€ 63 miljoen = 12,5%) ■ Veiligheid en bestuur (€ 27 miljoen = 5,4%) ■ Algemene baten en lasten (€ 10 miljoen = 2%)

De ontvangsten van de gemeente komen uit diverse bronnen. Hiervan is het gemeentefonds met € 188 miljoen de belangrijkste inkomstenbron. In onderstaande grafiek een globaal beeld waar het geld in 2013 vandaan is gekomen. Waar kwam het geld in 2013 vandaan?

88

188

110 45

38

32

■ Gemeentefonds (€ 188 miljoen = 35,8%) ■ Onroerende Zaak Belasting (€ 32 miljoen = 6,1%) ■ Afvalstoffen en riolering ( € 38 miljoen = 7,2%) ■ Tarieven (€ 23 miljoen = 4,4%) ■ Grondexploitatie (€ 45 miljoen = 9,1%) ■ Bijdragen van rijk en derden (€ 110 miljoen = 20,9%) ■ Overige inkomsten (€ 88 miljoen = 16,7%)

23

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 092


Mutaties in reserves Hieronder is een totaalbeeld gegeven van de werkelijke mutaties in reserves in de taakvelden ten opzichte van de in de Begroting 2013 geraamde mutaties. (bedragen x € 1.000)

Jaarrekening 2013

Jaarrekening 2012

Storting

Begroting 2013 onttrekking

Storting

onttrekking

Storting

onttrekking

26.502

28.384

22.129

25.649

19.764

13.620

Mutaties in reserves per saldo gemuteerd

-1.882

-3.520

6.144

Bij de taakvelden is een toelichting gegeven op de verschillen tussen de geraamde en de werkelijke mutaties. De belangrijkste verschillen zijn ontstaan bij de grondexploitatie, wijkontwikkeling en investeringen, waarvan de afschrijving ten laste komt van de investeringsreserve. Investeringen De presentatie van de investeringen kent per taakveld dezelfde vorm als in de Cost-to-complete rapportage. Hierdoor ontstaat een beeld van de activiteiten die zijn uitgevoerd in het afgelopen jaar en welke investeringsprojecten in de komende jaren nog moeten worden afgewikkeld. In hoofdstuk 6 van dit jaarverslag wordt ingegaan op de ontwikkeling van het meerjareninvesteringsprogramma. Hieronder is een samenvatting van het totaal van de investeringen per taakveld. (bedragen x € 1.000)

BEGROTE INVESTERING 2013

Beheer van de stad

In de jaren

nog af te wikkelen

VRIJVAL 2013

2014

2015

2016 e.v.

40.718

20.374

3.064

17.280

23.596*

75

1.200

826

374

-

-

-

-

72.093

15.983

-

56.110

42.960

10.863

2.287

20.316

1.678

-

18.638

18.538

100

-

3.334

327

1.425

1.582

1.233

349

-

-

-

-

-

-

-

-

6.528

1.269

1.329

3.930

3.120

810

-

144.189

40.457

6.192

97.540

89.447

12.197

2.427

Werk en inkomen Ontwikkeling van de stad fysiek Ontwikkeling van de stad maatschappij Dienstverlening aan de burger Veiligheid en bestuur Algemene baten en lasten /SB Totaal

werkelijke uitgaven 2013

*) Inclusief € 6.531 uit jaarschijf 2014 riolering

Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) Het normenkader rondom de ‘Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen Publieke en Semipublieke Sector (hierna: WNT) is bekrachtigd in het Besluit van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 26 februari 2014, nr. 2014-0000106049 en de Regeling van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 26 februari 2014, nr. 2014-0000 104920. De Aanpassingswet WNT is als onderdeel van dit normenkader nog niet formeel aangenomen door de Eerste Kamer. Voor het opmaken van de jaarrekening is in lijn met de mededeling van de minister van BZK d.d. 12 februari 2014, gepubliceerd in de Staatscourant d.d. 18 februari 2014, de Aanpassingswet WNT wel als onderdeel van het normen kader gehanteerd. De WNT is per 1 januari 2013 in werking getreden. Beloningen van bestuurders en overige topfunctionarissen in de (semi)publieke sector dienen wettelijk genormeerd, respectievelijk gemaximeerd te worden. Dit heeft geresulteerd in de wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). Hiermee wordt WOPT ingetrokken. De WNT voorziet in een democratisch gelegitimeerd instrument waarmee normen en verplichtingen

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 093


140

kunnen worden opgelegd voor de bezoldiging van bestuurders en andere topfunctionarissen in de publieke en semipublieke sector. De gemeente is verplicht om jaarlijks in de jaarrekening de bezoldiging van iedere topfunctionaris en gewezen topfunctionaris op persoonsnaam op te nemen, ongeacht een eventuele overschrijding van het bezoldigingsmaximum. Ten aanzien van interim-functionarissen die geen topfunctie vervullen hebben wij gebruik gemaakt van de mogelijkheid die paragraaf 6 van de Beleidsregels toepassing WNT biedt inzake de volledige openbaarmaking van deze functionarissen . Op basis van de Beleidsregels toepassing WNT (inclusief de wijziging van paragraaf 6 volgens besluit van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 12 maart 2014, nr. 2014-0000142706) kán en hoeven wij niet volledig te voldoen aan de verplichting voor openbaarmaking van deze interim-functionarissen zoals voorgeschreven in artikel 4.2 lid 2c van de WNT (inclusief verwerking Aanpassingswet WNT). In 2013 hebben geen bezoldigingen boven deze bezoldigingsnorm plaatsgevonden. De WNT geeft aan dat de gemeente verplicht is om jaarlijks in de jaarrekening de bezoldiging van iedere topfunctionaris en gewezen topfunctionaris op persoonsnaam op te nemen, ongeacht een eventuele overschrijding van het bezoldigingsmaximum. Dit houdt in dat de gemeentesecretaris en griffier opgenomen moeten worden in de jaarrekening. In 2013 betreft dit de volgende personen: Naam

Meulenbroek R.J.P.

Piket P.

Beloning

€ 138.031

€ 100.814

Sociale verzekeringspremies (inclusief pensioen)

€ 30.873

€ 25.209

Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen

€ 161

€ 254

Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn

€0

€0

Functie

Gemeentesecretaris

Grifﬁer

Duur dienstverband in boekjaar 2013

01-01 / 31-12

01-01 / 31-12

Omvang dienstverband in boekjaar 2013

1 fte

1 fte

Toelichting omvang bezoldiging

Functieboek Breda

Functieboek Breda

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 094


4.4 CONTROLEVERKLARING Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: de Gemeente Breda Verklaring betreffende de jaarrekening

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2012 van gemeente Breda gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2013 en de programmarekening over 2012 met de toelichtingen, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen, alsmede de SiSa-bijlage. Verantwoordelijkheid van het college van burgemeester en wethouders Het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Breda is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met het in Nederland geldende Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten. Deze verantwoordelijkheid houdt onder meer in dat de jaarrekening zowel de baten en lasten als de activa en passiva getrouw dient weer te geven en dat de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Rechtmatige totstandkoming betekent in overeenstemming met de begroting en met de relevante weten regelgeving, waaronder gemeentelijke verordeningen. Het college van burgemeester en wethouders is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de rechtmatige totstandkoming van baten, lasten en balansmutaties mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het Besluit accountantscontrole decentrale overheden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, alsmede voor de rechtmatige totstandkoming van baten, lasten en balansmutaties, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de gemeente. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en van de redelijkheid van de door het col-

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 095


lege van burgemeester en wethouders van de gemeente gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten en toevoegingen aan reserves. Op basis van artikel 2 lid 7 Bado is deze goedkeuringstolerantie door de gemeenteraad bij raadsbesluit van 12 februari 2009 vastgesteld. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van gemeente Breda een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2012 als van de activa en passiva per 31 december 2013 in overeenstemming met het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten. Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties over 2012 in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met de relevante weten regelgeving, waaronder gemeentelijke verordeningen. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 213 lid 3 onder de Gemeentewet vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.

Eindhoven, 16 april 2013 Ernst & Young Accountants LLP w.g. drs. M.H. de Hair RA

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 096


DE PROGRAMMA’S EN DE TAAKVELDEN1 5.1 INLEIDING Nadat in hoofdstuk 4 de 'Financiële rekening' is gepresenteerd wordt in dit in hoofdstuk 5 per programma en taakveld een uitgebreidere toelichting opgenomen. Inzicht wordt gegeven in de beleidsverantwoording en de financiële verantwoording. Er is geen sprake van een hiërarchie tussen en binnen de programma`s en de taakvelden. Het onderscheid tussen de twee onderdelen heeft vooral te maken met de wijze van aansturing

5

en het beslag op de financiële middelen. De autorisatie door de raad van de begroting en de wijzigingen hierop gebeurt op basis van de taakvelden. De cijfers genoemd bij programma`s zijn uitsluitend van informatieve aard, waarbij is aangegeven onder welk taakveld de baten en lasten zijn geautoriseerd.

5.2 DE BELEIDSVERANTWOORDING 5.2.1

DE BELEIDSVERANTWOORDING PROGRAMMA'S

De beleidsverantwoording bestaat uit een aantal programma’s en taakvelden. In het eerste gedeelte van dit hoofdstuk worden de twee programma’s weergegeven. De programma`s worden gekenmerkt door activiteiten die veelal meerdere doelen beogen, verschillende activiteiten en projecten kunnen omvatten en waar meerdere interne en externe disciplines bij zijn betrokken. Die disciplines moeten samenwerken om de doelstellingen te realiseren. Een voorbeeld hiervan is het programma Wijkontwikkeling waarbij volkshuisvesting, milieu, onderwijs, economie en welzijn op elkaar worden afgestemd om te komen tot de ontwikkeling van Heuvel, Hoge Vucht, Doornbos en Linie en Driesprong. Verder zijn programma’s voorzien van een tijdsindicatie. De programma’s in deze jaarrekening zijn gelijk aan de in de Begroting 2013 opgenomen programma`s, te weten de programma’s Wijkontwikkeling en Via Breda. Bij deze programma’s is waar mogelijk ook financiële informatie opgenomen. De financiële informatie betreft overigens alleen de direct aan de programma’s gerelateerde informatie. Deze informatie is dan ook een afgeleide van de informatie van de taakvelden en is hier additioneel weergegeven.

1 Door een aanpassing van het BBV wordt dit hoofdstuk ook wel het overzicht van baten en lasten en de toelichting genoemd.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 099


PROGRAMMA 1 | WIJKONTWIKKELING

[a] Visie (wat wilden we bereiken?) Breda werkt aan een evenwichtige maatschappelijke, ruimtelijke en economische ontwikkeling van de stad. Het Programma 'Wijkontwikkeling (3.0)' richt zich op stijging van burgers op de participatieladder en op het versterken van kansen voor de jeugd. Het derde doel van wijkontwikkeling, prettig wonen in een goed onderhouden, bruikbare en veilige leefomgeving, wordt daarbij beschouwd als basisvoorwaarde. De gemeente en de drie Bredase woningcorporaties pakken dit samen met de wijkbewoners (voor en door betrokken bewoners) en in samenwerking met alle andere partijen in de wijken op door te komen tot een efficiënte en effectieve, integrale wijkaanpak. Het programma richt zich op een viertal wijken: •

Hoge Vucht / Doornbos en Linie,

•

Driesprong,

•

Haagse Beemden (voornamelijk gericht op Kesteren, Muizenberg in 2010 gestart in het wijkimpulsplan ),

•

Haagpoort en Tuinzigt (met ingang van 2012).

Heuvel is als ontwikkelingswijk eind 2012 afgebouwd.

Context Gemeente en woningcorporaties investeren extra op fysiek en sociaal gebied in die wijken die kampen met (relatief) grote achterstanden en complexe gestapelde problemen op diverse terreinen. In eerste instantie is vooral ingezet op fysieke maatregelen en in de loop der jaren steeds meer op sociaalmaatschappelijk en sociaaleconomisch gebied. Met de woningcorporaties zijn inhoudelijke en financiële afspraken gemaakt. In 2011 heeft de Rekenkamer van Breda het programma kritisch bekeken. Eén van de constateringen was dat er veel tot stand is gebracht, maar dat we er nog niet waren. Naast bevindingen heeft de Rekenkamer ook een zestal aanbevelingen gegeven, welke verwerkt en vastgesteld zijn in Wijkontwikkeling 3.0. De veranderingen van de afgelopen jaren maken een andere insteek van wijkontwikkeling noodzakelijk. Fysiek afmaken waarmee we begonnen zijn, met de notie dat de komende tijd het accent minder op de ruimtelijke en stedenbouwkundige aspecten zal liggen, maar verschuift naar het verbeteren van de dagelijkse leefomstandigheden. Meer vraaggericht; waar heeft de burger het meest en direct behoefte aan om zich prettig en veilig te voelen in zijn wijk? Een meer praktische aanpak dan voorheen, met een sterkere focus op werk en jeugd. In intensief overleg met de wijkbewoners, de uitvoeringsoverleggen in de wijken en met de woningcorporaties zijn de uitvoeringsplannen voor de wijkontwikkelingswijken opgesteld en is er draagvlak gecreëerd voor de verdere uitvoering de komende drie jaren.

[B] Doelstellingen (wat hebben we daar voor gedaan?) 1. Meedoen: a. Meer economische participatie; b. Meer maatschappelijke participatie; c. Verbetering van de positie van kwetsbare Bredanaars. 2. Jong: a. Stimuleren van deelname aan onderwijs / arbeidsmarkt; b. Stimuleren van participatie (actieve sport- en kunstbeoefening); c. Optimaliseren van de sociale omgeving; d. Grotere tevredenheid over de fysieke woonomgeving van jongeren. 3. Basis op orde / leefomgeving: a. Voorzieningen die goed aansluiten bij de vraag van de wijkbewoners; b. Schone, hele, veilige en bruikbare openbare ruimte (realisatie van de herinrichtings projecten vindt plaats vanuit Taakveld 1 Beheer van de stad); c. Verbeteren van de levensloopbestendigheid van de buurt; d. Verbetering van het beeld en imago van de buurt. 4. Basis op orde / veiligheid: a. Verminderen van criminaliteit;

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 10 0


b. Verminderen van overlast in de buurt; c. Verhogen van het sociaal veiligheidsgevoel. Maatschappelijk effect

Indicator

Streefwaarden 2013

Steeds groter of gelijk aan de indicatorwaarde in wijkmonitor 2010: weergegeven als een rapportcijfer (van 1 - 10). Het Bredase gemiddelde is per indicator gelijk gesteld aan 5,7 (6-). Vanwege de geringe omvang van Driesprong valt deze qua wijkontwikkelingsactiviteiten binnen Brabantpark. Brabantpark in zijn geheel is echter geen ontwikkelingswijk in het kader van de wijkmonitor. Hierdoor worden de 'scores' ten aanzien van de maatschappelijke effecten van zowel Driesprong en Brabantpark, niet nader bepaald (= n.b.). Hoge Vucht

Driesprong

Doornbos Linie

1. Bevorderen participatie en stimuleren eigen verantwoordelijkheid.

Mate van participatie

2. Versterken van kansen voor de jeugd.

Kansen voor jeugd

3. Goed onderhouden en bruikbare leefomgeving.

Mate van onderhoud/ bruikbaarheid

4. Verbeteren sociale veiligheid / vermindering overlast.

Mate van veiligheid/ Overlast

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 10 1

Haagpoort /

Haagse

Tuinzigt

Beemden

Begroot

4,9

N.b.

5,2

6,0

Werkelijk

N.b.

N.b.

N.b.

N.b.

Begroot

3,1

N.b.

3,2

5,6

Werkelijk

N.b.

N.b.

N.b.

N.b.

Begroot

5,7

N.b.

3,1

3,8

Werkelijk

N.b.

N.b.

N.b.

N.b.

Begroot

4,3

N.b.

2,7

3,3

Werkelijk

N.b.

N.b.

N.b.

N.b.


Activiteiten BEGROOT

WERKELIJK

Het programma heeft tot doel om de leefbaarheid in de In 2013 hebben we geen nieuwe cijfers beschikbaar betreffende wijken te verbeteren. Daarmee zullen vanuit de Wijkmonitor. De laatste Wijkmonitor dateert bovenstaande indicatoren zoveel mogelijk groeien naar van juni 2012. Conform de gemaakte afspraken met de het Bredase gemiddelde (5,7) De activiteiten die uitge- corporaties en zoals vastgelegd in wijkontwikkeling 3.0, voerd zullen worden zijn opgenomen in ‘Burgerkracht wordt de Wijkmonitor eenmaal per twee jaar uitgevoerd. Wijkontwikkeling 3.0’, deel B ‘Uitvoeringsplannen 2012 Eind 2014 vindt de uitvoering wederom plaats. In grote – 2014’. Het totaal is 31 mei 2012 vastgesteld door de lijnen is de stand van zaken eind 2013: gemeenteraad. • De Wijkimpuls van de afgelopen jaren heeft gewerkt, hierdoor scoort de Haagse Beemden rondom het Bredase gemiddelde. Aandachtspunt is ‘jongerenoverlast’; daar wordt nu extra in geïnvesteerd via recente afspraken met de BEKOM en woningcorporaties door inzet van ‘Grote Broers’; • De ontwikkeling in Hoge Vucht Doornbos Linie is de laatste jaren stabiel, met de constatering dat deze wijken gekenmerkt worden door een groot aandeel huurwoningen met een lage huurprijs. Naast inzet op jeugd en veiligheid wordt een behoorlijk sociaal programma uitgevoerd om ‘meedoen’ te bevorderen; Werk aan de Wijk, Grote Broer, Get Started, Vrouwenstudio’s. In deze wijken wordt ook, samen met de wijkpartners, extra geïnvesteerd op het vergroten van de betrokkenheid van de wijkbewoners bij onder meer het Wijkavontuur (de buurtonderneming), coöperatie van verschillende bedrijfjes in het buurthuis van de Toekomst (onder andere Geeren Zuid) en Wonen+, het verrichten van vrijwilligerswerk voor de wijk wordt beloond met voorrang bij woningtoewijzing; • Medio 2012 is met een relatief beperkt budget in Tuinzigt en Haagpoort gestart met wijkontwikkeling en de uitvoering van de plannen. In beide wijken wordt nu veel energie gestoken in het betrekken van bewoners, die vaak een ander beeld van de wijk hebben dan in de Wijkmonitor naar voren komt. Extra aandacht is er voor Veiligheid en de invulling van buurtcentrum de Meidoorn als maatschappelijk bedrijfsverzamelgebouw met een functie voor de wijk; • De wijken Heuvel, Fellenoord en Schorsmolen zijn formeel geen wijkontwikkelingswijken. Deze zijn toch nader beschouwd om de ontwikkeling in die wijken goed te kunnen volgen. Momenteel worden, samen met de wijkbewoners en de wijkpartners, de onderwerpen bepaald waar in 2014 extra aandacht aan besteed wordt. Een uitgebreide stand van zaken is opgenomen en besproken in de voortgangsrapportage “Van wijkontwikkeling naar wijkgericht werken” (januari 2014).

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 10 2


Medio 2012 is met een relatief beperkt budget in Tuinzigt en Haagpoort gestart met wijkontwikkeling en de uitvoering van de plannen. In beide wijken wordt nu veel energie gestoken in het betrekken van bewoners, die vaak een ander beeld van de wijk hebben dan in de Wijkmonitor naar voren komt. Extra aandacht is er voor Veiligheid en de invulling van buurtcentrum de Meidoorn als maatschappelijk bedrijfsverzamelgebouw met een functie voor de wijk; De wijken Heuvel, Fellenoord en Schorsmolen zijn formeel geen wijkontwikkelingswijken. Deze zijn toch nader beschouwd om de ontwikkeling in die wijken goed te kunnen volgen. Momenteel worden, samen met de wijkbewoners en de wijkpartners, de onderwerpen bepaald waar in 2014 extra aandacht aan besteed wordt. Een uitgebreide stand van zaken is opgenomen en besproken in de voortgangsrapportage “Van wijkontwikkeling naar wijkgericht werken” (januari 2014).

[C] Beschikbare middelen (Wat heeft het gekost?) a) Uitvoeringsprogramma 3.0 (bedragen x € 1.000)

exploitatie en mutaties in reserves

Begroting 2013

Begroting 2013

Jaarrekening 2013

na wijziging

Lasten

4.313

7.852

5.381

Baten

445

1.743

5.716

Mutaties reserve *)

3.287

5.458

986

Saldo (=budget)

581

651

651

Toelichting exploitatie De lasten zijn uiteindelijk € 2,5 miljoen lager uitgevallen dan in het najaar van 2013 was voorzien (begroting na wijziging; tweede bestuursrapportage 2013). Het achterblijven van de lasten heeft voornamelijk betrekking op de wijk Hoge Vucht Doornbos Linie. Met betrekking tot het Masterplan worden een aantal deelprojecten die gepland stonden voor 2013 in 2014 uitgevoerd. Door de vertraging van nieuwbouw van woningen zijn ingrepen in de openbare ruimte opgeschoven naar 2014/2015. Daar waar geen nieuwbouw plaatsvindt maar gekozen is voor renovatie, wordt in overleg met de contractpartners bekeken of een extra investering in de openbare ruimte nog noodzakelijk is. Daarnaast is het project herinrichting openbare ruimte Driesprong vertraagd vanwege bezwaarprocedures tegen het bestemmingsplan en de kapvergunning. Hierdoor zijn de lasten lager uitgevallen dan begroot in 2013. De verwachting is dat een aantal fysieke projecten, onder andere Masterplan en Herinrichting openbare ruimte Driesprong, gecontinueerd zullen worden in 2015. Voor het herinrichten van de openbare ruimte Driesprong zijn naast de middelen in het uitvoeringsprogramma 3.0 middelen vanuit riolering beschikbaar en bijdragen van derden. De sociale projecten worden nagenoeg volgens planning uitgevoerd. Eind 2014 houdt het programma Wijkontwikkeling op te bestaan en dienen de lopende projecten van Wijkontwikkeling ingebed te zijn in de reguliere taken.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 10 3


Uitvoeringsprogramma wijkontwikkeling 3.0 (2012-2014) (voor de eerdere jaren zie Jaarrekening 2012):

Saldo totaal

Saldo Bijdragen

Bijdragen 2017 e.v. jaren

Bijdragen 2015

bijdragen 2014

Bijdragen 2013

Realisatie tot 2013

Gevoteerde bijdragen

Saldo uitgaven

Uitgaven 2015

Uitgaven 2014

Uitgaven 2013

Realisatie tot 2013

Gevoteerde uitgaven

(bedragen x € 1 miljoen)

Algemeen

1,7

0,3

0,5

0,9

0,0

1,7

0,3

0,5

0,9

0,0

0,0

Heuvel

3,1

2,7

0,2

0,2

0,0

3,1

2,7

0,2

0,2

0,0

0,0

10,9

1,1

3,7

4,8

1,3

0,0

10,9

1,1

3,7

4,8

1,3

0,0

0,0

Driesprong

1,6

0,2

0,3

0,6

0,5

0,0

1,6

0,2

0,3

0,6

0,5

0,0

0,0

Haagpoort/Tuinzigt

1,2

0,3

0,4

0,5

0,0

1,2

0,3

0,4

0,5

0,0

0,0

1

0,4

0,4

0,2

0,0

1

0,4

0,4

0,2

0,0

0,0

19,5

5

5,5

7,2

0,0

19,5

5

5,5

7,2

0,0

0,0

Hoge Vucht, Doornbos en Linie

Haagse Beemden Totaal

1,8

1,8

Toelichting meerjarenverloop In het uitvoeringsprogramma Wijkontwikkeling zijn de middelen van 2012 tot en met 2014 vastgelegd. Bovenstaande middelen hebben betrekking op budget, bijdragen derden en onttrekking reserve Wijkontwikkeling. Voor verdere toelichting wordt verwezen naar de toelichting exploitatie. (bedragen x € 1.000)

Beschikbare reserves

Stand

Mutaties

Eindstand

1-1-2013

in 2013

31-12-2013

Reserve wijkontwikkeling(*)

8.527

986

9.513

Totaal reserves

Toelichting reserves De Reserve Wijkontwikkeling is de belangrijkste dekkingsbron van het programma Wijkontwikkeling. (*) Reserve Wijkontwikkeling is inclusief de bijdragen van Wonen Breburg met betrekking tot Cash flow Heuvel. (bedragen x € 1.000)

Projecten Wijkontwikkeling

1.000

3

997

Totaal

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 10 4


2016

2015

2014

Nog af te wikkelen tov begroting 2013

Werkelijke uitgaven 2013

omschrijving

Totaal begroting 2013

investeringen

897

100

Toelichting investeringen Het krediet betreft projecten die vallen binnen het programma Wijkontwikkeling. Grondexploitaties

2,8

1,1

0

1,8

0,2

0,2

Toelichting grondexploitaties Naast het uitvoeringsprogramma maken diverse grondexploitaties in Heuvel deel uit van het programma Wijkontwikkeling, genaamd Cash flow Heuvel. In 2006 werd een intensieve samenwerkingsovereenkomst gesloten met Wonen Breburg, alsmede een aanvullende samenwerkingsovereenkomst in 2008. Op basis van de meest recente actualisatie van de herzieningen (december 2013) van de onderliggende grondexploitaties wordt een positief resultaat van € 1,7 miljoen (eindwaarde) verwacht. Teruggerekend naar contante waarde is het verwachte positieve resultaat € 1,6 miljoen. De grondexploitatie Mgr. Nolensplein wordt eind 2013 geliquideerd. Bij het afsluiten van het project is een positief resultaat van € 0,1 miljoen gerealiseerd. Dit positieve resultaat wordt ten gunste gebracht van de reserve Wijkontwikkeling (Cashflow Heuvel).

[d] Risico’s Grondexploitaties Bij de herzieningen van de grondexploitaties worden ook steeds de diverse risicokaarten tegen het licht gehouden. Het totaal aan risico’s van de grondexploitaties binnen Wijkontwikkeling is bij de herziening medio 2013 berekend op € 0,4 miljoen (gewogen risico). Voor de grondexploitatie Dr Struyckenplein is een risico opgenomen ten aanzien van een mogelijke vertraging van de planrealisatie (onder andere door bijvoorbeeld weersomstandigheden, door onverwachte marktomstandigheden en mogelijke discussies over onduidelijkheden in het contract). Daarnaast speelt een risico op claims vanuit bewoners mee, omdat verkeersmaatregelen ervoor gezorgd hebben dat zwaar verkeer gecentreerd moest worden en wellicht scheurvorming en andere schade heeft toegebracht aan woningen. Voor de grondexploitatie Talmazone liggen de risico’s op het gebied van extra wensen/eisen in verband met parkeren bij de school en beplanting bij een tankstation. Mogelijke beheersmaatregelen: in het geval van planrealisatie beperken de beheersmaatregelen zich tot intensieve voortgangsgesprekken en rapportages en veel aandacht voor directievoering op het project. In het geval van planschade is er bij beide projecten stevig ingezet op monitoring.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 10 5


Saldo totaal (op basis van eindwaarde)

Saldo Bijdragen


48,1

bijdragen 2014

50,3

Bijdragen 2013

Realisatie tot 2013

5,2

Saldo uitgaven

39,5

Uitgaven 2014

48,6

Gevoteerde bijdragen

Heuvel ('Cash flow'

Uitgaven 2015 e.v. jaren

2013

Uitgaven 2013

Actualisatie december

Realisatie tot 2013

grond-exploitaties wijkontwikkeling

Gevoteerde uitgaven


0

1,7

De financiële informatie Wijkontwikkeling 2013 maakt onderdeel van de volgende taakvelden: (bedragen x € 1.000)

Nr.

Taakveldnaam

Exploitatie Product

4

Ontwikkeling Maatschappij

4

Ontwikkeling Maatschappij

5

Ontwikkeling Fysiek (grexen cash flow Heuvel)

Wijkontwikkeling

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

Investering* Bedrag

Naam

Bedrag

9.538 Wijkontwikkeling

p 10 5

grondexploitatie** Bedrag


3

PROGRAMMA 2 | VIA BREDA

[a] Visie (wat wilden we bereiken?) Breda werkt aan een evenwichtige maatschappelijke, ruimtelijke en economische ontwikkeling van de Stad. Het Programma 'Via Breda' heeft als doel de transformatie van de Spoorzone vorm te geven. Deze transformatie is gericht op het, in ongeveer 20 jaar tijd en in nauwe samenwerking met de betrokken eigenaren, marktpartijen en bewoners, realiseren van een nieuw stadsdeel. In dit stadsdeel zal door een mix van functies een duurzaam, attractief en levendig gebied ontstaan, met een hoge ruimtelijke kwaliteit en goed bereikbaar voor alle vormen van vervoer. De versterking van de sociaaleconomische structuur van de stad is daarbij als hoofddoelstelling benoemd en staat samen met het verbeteren van de bereikbaarheid en het versterken van de bestaande buurten hierin centraal.

Context In 2013 ligt de focus op de realisatie van de OV-Terminal, de aanleg van de buitenruimte en het vermarkten en realiseren van het Stationskwartier. De gemeente is medeopdrachtgever voor de OV-Terminal en volledig opdrachtgever voor de buitenruimte (mede namens een groot aantal subsidiënten). Een grote investering in de stad krijgt zijn beslag, de afstemming van de uitvoering van werken (in tijd en fysiek), de bereikbaarheid van de stad en leefbaarheid en veiligheid van de omgeving vergen een grote inzet. In de gebiedsontwikkeling neemt de gemeente de rol van NS Stations over en krijgt hiermee de verantwoordelijkheid voor de gebiedsontwikkeling. De veranderende marktomstandigheden en de nieuwe context van de stedelijke programmering vragen een meer op doelgroepen toegesneden benadering om de doelstellingen te bereiken. Hiertoe is in 2012 een actualisatie van het ontwikkelperspectief opgesteld, dat in een dialoog met de te bepalen richting in de Structuurvisie Breda in 2013, moet leiden tot een nieuwe realisatiestrategie. Inzetten op een hoogwaardige kwaliteit van zowel het programma als de ruimtelijke uitwerking komt nadrukkelijk naar voren uit het ontwikkelingsperspectief. Een nog scherpere programmatische profilering (binnen Via Breda maar ook in relatie tot de stad) is in de actuele markt een voorwaarde. Op de achtergrond hiervan wordt voor die gebieden die vooralsnog niet naar realisatie gaan, actief ingezet op transformatiemanagement. De programmaorganisatie is in 2012 op de nieuwe fase aangepast. Dit betekent onder andere dat het omgevingsmanagement niet meer separaat maar als onderdeel van de uitvoeringsprojecten wordt toegepast.

[B] Doelstellingen (wat hebben we daar voor gedaan?) 1. Het transformeren van de zes deelgebieden van de Spoorzone naar een duurzaam, attractief en levendig gebied met een mix van functies en het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit ten behoeve van het versterken van de sociaaleconomische structuur van de stad. 2. Het verbeteren van de bereikbaarheid van de Spoorzone voor alle vervoerswijzen door realisatie van de OV-terminal, verbetering van de (aanvoerende) infrastructuur en het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit door realisatie van de buitenruimte. 3. Het versterken van de bestaande buurten, de veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid tijdens de bouw en integrale programma-activiteiten.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 10 7


Maatschappelijk effect Indicator

Streefwaarden 2013 BEGROTING

Doelstelling 1: Het transformeren van een zestal deelgebieden. a) Stationskwartier:

b) Drie Hoefijzers:

GEREALISEERD

Met de vaststelling van de Structuurvisie Breda 2030 zijn de deelgebieden Zoete Inval en Markoevers west geen eigenstandige uitwerkingsopgaven meer van het Programma Via Breda. Het realiseren van ongeveer 450 woningen In 2013 is een akkoord bereikt met Dura Vermeer/ aansluitend op de Belcrum en Spoorbuurt. Het DWI voor de bouw van 230 woningen in het Statirealiseren van 150.000m m² kantoren, voorzienin- onskwartier; start bouw is voorzien in 2014. De gen en nader te bepalen functies, die de economi- bouw OVTC verloopt voorspoedig, waarmee de sche functie van het gebied als internationaal oplevering van de eerste ruim 20.000 m² kantoren zakencentrum versterken met daarbinnen het OVTC en ruim 50 woningen en commerciële ruimte is met eigen woningen, kantoren en voorzieningen. voorzien in 2014. In 2021 dienen alle projecten in Stationskwartier gereed te zijn. In de Structuurvisie Breda 2030 wordt onderschreven dat het Stationskwartier absolute prioriteit heeft in het voorzien van onder andere de kantorenvraag. Tevens wordt echter opgemerkt dat de planvoorraad kantoren toereikend is tot ver na 2020. Op het gebied van wonen is aangegeven dat de lopende projecten afgemaakt dienen te worden. Als gevolg van de economische crisis zijn de marktomstandigheden voor met name kantoren en woningen echter ingrijpend gewijzigd en is bijstelling van de programma’s noodzakelijk. In de Structuurvisie Breda 2030 is een keuze gemaakt om het binnenstedelijk kantorenprogramma grotendeels te concentreren in het Stationskwartier en zijn andere binnenstedelijke locaties, waaronder Havenkwartier, vrijgemaakt van kantorenprogramma. In de Ontwikkel- en Realisatiestrategie Via Breda 2013-2023 worden de programmatische keuzes nader gespecificeerd voor het Stationskwartier. Het realiseren van maximaal 532 woningen, In de Structuurvisie Breda 2030 wordt onderschrewaarvan 125 in de categorie bereikbaar. Het reali- ven dat deelgebied Drie Hoefijzers prioriteit heeft seren van circa 28.500 m² kantoren, circa 24.500 in het voorzien in de woningbehoefte. m² gemengde functies en 18.500m² nog flexibel Het project Drie Hoefijzers Zuid is in 2013 in te vullen ruimte. Herontwikkeling en handhaafgerond met de oplevering van de buitenruimte. ving van monumenten in de periode tot 2015. Gerealiseerd zijn: - 366 woningen - 12.500 m² flexibel is 147 woningen geworden - 8.500 m² kantoren: Twee deelplots (woningen langs de Singel en kantoren achter het oude hoofdkantoor) zijn nog niet ontwikkeld en zullen via de reguliere lijn worden opgepakt. Voor het Brouwhuis kon nog geen beroep worden gedaan op provinciale middelen, aangezien prioriteit is gegeven aan een project in de Nieuwstraat. Noord: Een complicatie in de uitwerking van het ontwerp bestemmingsplan vormde de onzekerheid van de fasering vastgoed en geluidsvoorziening. In 2014 zal het traject richting bestemmingsplan opgepakt worden, waarbij nadrukkelijk de relatie met de eerder genoemde Ontwikkel- en Realisatiestrategie te leggen is, met name ten aanzien van het kantorenprogramma. Planontwikkeling in ontwikkelingsfase. Op weg naar bestemmingsplan en overeenkomst.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 10 8


Maatschappelijk effect Indicator

c) Overige deelgebieden:

Doelstelling 2: Het verbeteren van de bereikbaarheid en kwaliteit van de buitenruimte.

Streefwaarden 2013 BEGROTING

GEREALISEERD

Vooralsnog geen herontwikkeling tot 2020. Inzet van transformatiemanagement om kansen voor de toekomst te borgen. Uitvoering initiatief 'Breda Broeit' in het Havenkwartier in 2013.

Met de vaststelling van de Structuurvisie Breda 2030 is het plangebied voor Via Breda opnieuw gedefinieerd. Markoevers en Zoete Inval maken er geen onderdeel meer van uit.

Realisatie van een kwalitatief hoogwaardig stationscomplex (treinen busstation), gereed in 2015. Realisatie van de buitenruimteprojecten: • Stationslaan (oplevering 1e kwartaal 2014); • (H)OV-verbinding binnenstad (oplevering1e kwartaal 2014); • Speelhuislaan (oplevering 2014); • Viaduct Terheijdenseweg (oplevering 2014); • Kruispunt Ceresstraat (oplevering 1e kwartaal 2013); • Willemstraat (oplevering 2017); • Academiesingel / Belcrumweg / Terheijdenstraat (oplevering 2015); • Spoorstraat (oplevering 2014); • Buitenruimte 3 hoefijzers Zuid (door AM 2013). Beschikbaarheid van voldoende stallingvoorzieningen voor de fiets nabij het NS station vanaf oplevering OV-Terminal. Realisatie van geluidschermen langs het spoor gereed 3e kwartaal 2015.

Voor Via Breda Broeit zijn enkele deelinitiatieven in 2013 gerealiseerd, voor de overige deelactiviteiten is de voorbereiding in 2013 gestart en vindt de uitvoering ervan in 2014 plaats. Daarbij is nadrukkelijk aansluiting gezocht bij een landelijk 'Ontslakkings-'experiment. De bouw van de OVT verloopt voorspoedig. In gebruikname van de Noordzijde inclusief reizigersfuncties is voorzien in het 3e kwartaal 2014. De eindoplevering is voorzien medio 2016. Status buitenruimteprojecten: • Stationslaan midden gereed 3e kwartaal 2014 (31-7); • HOV binnenstad (fase 1) gereed 3e kwartaal 2014 (31-7); • Speelhuislaan oplevering eind 2014; • Viaduct Terheijdenseweg gereed 3e kwartaal 2014 (31-7); • Kruispunt Ceresstraat, nagenoeg gereed, afronding februari 2014 • Willemstraat nader in te plannen in samenhang met de OVT; • Belcumweg – deel Academiesingel gereed 2de kwartaal 2014; • Spoorstraat riool wordt gelegd in de Emmastraat oplevering 3e kwartaal 2014; • Buitenruimte 3 Hoefijzers opgeleverd in 2013; In 2013 is een akkoord bereikt over de financiering van de uitbreiding van de stallingsvoorziening. De eerste helft 2014 moet duidelijk worden hoe deze is in samenhang met de OVT kan worden gerealiseerd.

Doelstelling 3: Het versterken van de bestaande buurten, de veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid tijdens de bouw en integrale programma-activiteiten.

In 2013 is het geluidsscherm aan de zuidzijde van het spoor ter plaatse van 3 Hoefijzers gerealiseerd. Verdere planning: totaal gereed in september 2015 aan de oostzijde OVTC en in september 2016 aan de westzijde van de OVTC. (Hoge Snelheids) Treinverbinding naar België Op 27 september 2013 heeft staatssecretaris operationeel bij vervallen Beneluxlijn. Mansveld ingestemd met het voorstel van NS en NMBS als alternatief voor de Fyra. Dit is inmiddels Actualisatie van het bestemmingsplan Belcrum in door de Tweede Kamer bekrachtigd, waarmee 2013. vanaf september 2016 een Internationale Treinverbinding conform de doelstelling van Via Breda in Uitvoering van een actief omgevingsmanagement gebruik kan worden genomen. binnen de realisatie van projecten. Het bestemmingsplan Belcrum is in 2013 geactualiseerd. Gerichte acties naar de omgeving van de projecten Gelet op de intensieve realisatiefase is het gericht op de veiligheid, leefbaarheid en bereikomgevingsmanagement geïntensiveerd en zijn baarheid tijdens de uitvoering. gerichte acties naar de omgeving ondernomen. Voor details wordt verwezen naar de Voortgangsrapportage Via Breda 9 (mei 2013) en 10 (oktober 2013).

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 10 9


Beleidsresultaat

Streefwaarden 2013

Indicator

BEGROTING

Doelstelling 1: Actualisatie van de realisatiestrategie en marketing en acquisitie.

Doorlopend en realisatiestrategie gereed 3e kwartaal 2013

Doelstelling 2: Bereikbaarheid en leefbaarheid stad tijdens uitvoering. Doelstelling 3: Verbeteren van de bestaande buurten.

Integrale programma sturing en bewaking.

GEREALISEERD

In 2013 is een Marketing- en Acquisitieplan Via Breda vastgesteld door het college en wordt uitvoering gegeven aan het hierbij behorende actieprogramma. Actualisatie van de realisatie strategie wordt opgenomen in het eindproduct Ontwikkel- en Realisatiestrategie Via Breda 2013-2023, dat in 2014 gereed zal zijn. Periodieke actualisatie van het faseringsplan In de Voortgangsrapportage nr. 10 is het faseringsminimaal jaarlijks. plan geactualiseerd. Daarnaast is vanaf begin 2010, gelet op de grote projecten in uitvoering, de communicatie geïntensiveerd. Het volgen van ontwikkelingen en toetsen van het Het volgen van de ontwikkelingen is niet mogelijk woon- en leefklimaat aan de hand van doelstellin- gebleken, omdat in 2013 geen wijkmonitor is gen, rekening houdend met interne en externe opgesteld. Wel zijn vanuit overleg met de invloeden, waarbij de resultaten periodiek terugomgeving een aantal gerichte acties ondernomen gekoppeld worden met de betrokken bewoners en en wordt de voortgang continu bewaakt via het belanghebbenden in het gebied op basis van de viermaandelijks overlegplatform waarin belangenwijkmonitor. vertegenwoordigers zitting hebben. Integrale communicatie over het programma en Communicatie: halfjaarlijkse voortgangsrapportage aan de • 3 nieuwsbrieven voor omliggende buurten Gemeenteraad en actualisatie van de businesscase. (oplage 4.500 exemplaren); • 47 Via Breda Berichten; • Diverse inloopbijeenkomsten (onder andere herinrichting Speelhuislaan, bouw Trambrug, plannen Dura Vermeer/DWI, bouw voetgangerstraverse, riolering Spoorstraat, werkzaamheden Terheijdenstraat); • Bijeenkomst ondernemers in Via Breda-gebied (22 april 2013); • Bijeenkomst gezamenlijke gebiedsmarketing met onder andere makelaars/ontwikkelaars (27 november 2013); • Deelname aan diverse beurzen/congressen, zoals Brabant Leading in Leisure, Provada, Property XO; • Actueel houden informatiecentrum Via Breda; • Actueel houden website www.viabreda.nl • Twitter @viabreda (1.300 volgers, 671 tweets in 2013); • Facebook-pagina Via Breda Broeit (486 'likes'); • Pinterest-pagina Via Breda Broeit (54 volgers); • Rebelmouse-pagina Via Breda; • Deelname ‘Dag van de Bouw’(1 juni 2013, samen met NS, ProRail en aannemer station); • Viering hoogste punt bouw station (1 november 2013); • Via Breda-safari voor medewerkers Gemeente Breda (17 december 2013); • Deelname Cultuurnacht (25 januari 2013); • Instawalk Via Breda (24 februari 2013); • 10 rondleidingen ‘algemeen’ door Via Bredagebied; • 31 rondleidingen op verzoek door Via Bredagebied; • 4 bijeenkomsten Overlegplatform Via Breda Voortgangsrapportage en business case: 2x Voortgangsrapportage Via Breda en actualisatie van de business case gerealiseerd.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 1 10


Activiteiten GERAAMD

WERKELIJK

Gebiedsontwikkeling: Stationskwartier: • Afronding van de haalbaarheidsonderzoeken ten aanzien van de Spoorstraat, de Stationslaan Noord en het WTC. Marktconsultatie voor de beschikbare terreinen. • Uitwerking samenwerkingsovereenkomst en vaststelling van het bestemmingsplan locatie de Coulissen, Stationslaan Oost.

Het haalbaarheidsonderzoek Spoorstraat is in 2012 afgerond en heeft geresulteerd in de beëindiging van de intentieovereenkomst met de marktpartij. Voor de locatie Stationslaan Noord heeft het haalbaarheidsonderzoek geresulteerd in een in juni 2013 gesloten Ontwikkel- en Realisatieovereenkomst en Grondverkoopovereenkomst met Dura Vermeer/DWI. Tevens is in juni 2013 voor het haalbaarheidsonderzoek WTC een Intentieovereenkomst gesloten met het bedrijf AM Real Estate Development. In 2013 is het bestemmingplan Stationslaan Oost door de Raad vastgesteld. Het resultaat van de uitwerking van de samenwerkingsovereenkomst voor deze locatie is dat de supermarkt is verplaatst naar de tijdelijke locatie aan de Crogtdijk en is gesloopt.

• Nieuwe gerechtsgebouw; bestemmingsplan Stations laan vastgesteld in 2e kwartaal 2013, bouwrijp maken gereed eind 2013. Begeleiding DBFMO procedure door Rijksgebouwendienst (RGD) leidend tot aanbesteding in het 3e kwartaal 2013 en realisatie in het 1e kwartaal 2014. Drie Hoefijzers: Opstelling van het ontwerp bestemmingsplan Drie Hoefijzers Noord.

Bouwrijp maken in zomer 2014. Begeleiding 1e dialoogronde DBFMO procedure door Rijksgebouwendienst heeft in 2013 plaatsgevonden. Begeleiding gaat in voorjaar 2014 door, leidend tot een selectie van consortia in het najaar van 2014 en start bouw in 2015. Visie, beeldkwaliteitsplan en concept ontwerpbestemmingsplan parallel in ontwikkeling. Afstemming woningbouw, kantoren en voorzieningen in kader realisatiestrategie Via Breda. Onder andere programma en fasering. Planning oplevering bestemmingsplan en overeenkomst in 2014.

Overige gebieden: Realisatie van het initiatief 'Breda broeit' in 2013. Bereikbaarheid en buitenruimte: • Realisatie van de OV-Terminal. Oplevering publieke voorzieningen noord in het 1e kwartaal 2014. Oplevering publieke voorzieningen OV-Terminal zuid in het 3e kwartaal 2015. • Buitenruimte en bereikbaarheid. • Realisatie buitenruimteprojecten. • Afronding en keuze haalbaarheidsonderzoek stallingvoorzieningen. Buurten, omgevingsmanagement en programmabewaking: • Afronding van de realisatiestrategie.

• Periodieke actualisatie van de voortgangsrapportage en businesscase. • Evaluatie van de wijkmonitor Belcrum en Spoorbuurt 2012.

Zie doelstelling 1c. Zie doelstelling 2.

Uitwerking/afronding van de realisatiestrategie wordt opgenomen in het eindproduct Ontwikkel- en Realisatiestrategie Via Breda 2013-2023, dat in 2014 gereed zal zijn. De voortgangsrapportages en actualisatie business case zijn voltooid. De gemeentebrede wijkmonitor is niet verschenen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 111


[C] Beschikbare middelen (Wat heeft het gekost?) (bedragen x € 1.000)


Begroting 2013

Begroting 2013

Jaarrekening 2013

na wijziging

Lasten: Programma Via Breda

400

400

407

Markt en Programmering

243

514

287

26

26

24

Informatiecentrum Schadeloket OVTC

115

25

Fietsenstalling

100

103

0

42

233

955

947

902

2.110

1.835

-26

-24

Overige Kapitaallasten

Baten: Informatiecentrum

-26

Schadeloket OVTC

-25

42

-115

-27

876

1.969

1.759

-120

-942

-945

756

1.027

814

Overige

Mutaties reserves Saldo

Toelichting exploitatie Voor Via Breda is bij de begroting 2013 een budget uit algemene middelen toegekend van € 1,0 miljoen. De werkelijke bijdrage uit de algemene middelen bedraagt € 0,8 miljoen, waardoor een budgetoverschot van € 0,2 miljoen is gerealiseerd. Deze onderschrijding is nagenoeg geheel toe te schrijven aan het onderdeel Markt en programmering. Voor het programma Via Breda is bij de begroting een structureel budget beschikbaar gesteld van € 0,4 miljoen voor de financiering van de activiteiten voor omgevingsmanagement, projectoverstijgende communicatie, gerichte acties voor de Belcrum en Spoorbuurt en de inhuur van incidentele externe advisering. Deze geplande activiteiten zijn in 2013 uitgevoerd. Daarnaast is er sprake geweest van een extra ambtelijke inzet voor het OV-Terminalproject en inhuur van externe expertise voor het dossier Fyra. Deze kosten zijn zoveel mogelijk ingepast binnen het beschikbaar gestelde budget. Uiteindelijk is er sprake van een geringe overschrijding op dit onderdeel. Voor Markt en programmering zijn bij de Voorjaarsnota 2011 eenmalige middelen voor de periode 2011-2014 beschikbaar gesteld. Voor 2013 is een budget toegekend van € 0,5 miljoen. Van dit budget kon een deel (€ 0,2 miljoen) niet worden aangewend. Achtergronden hiervan zijn dat het door het college vastgestelde marketing en acquisitieplan een langere doorlooptijd kent dan 2013. De voorbereiding van de overeenkomsten voor de gebiedsontwikkeling (Dura Vermeer en AM Red) heeft een forse inzet van capaciteit gevraagd in het 1e halfjaar 2013, waardoor in de 2e helft van 2013 is gestart met het opstellen van de OntwikkelRealisatiestrategie Via Breda. Dit krijgt een vervolg en afronding in 2014. De overgebleven middelen zijn benodigd voor de voortzetting van de uitvoering van Actieprogramma’s Marketing & acquisitie 2013-2015 en de doelgroepenanalyse Bedrijven en voorzieningen Via Breda. In 2013 is een bedrag van € 42.000 uitgegeven voor trein informatiepanelen op het busplatform van de nieuwe OV-terminal. Gebleken is dat deze post niet volledig op te voeren is onder de provinciale subsidie voor het Dynamisch Reisinformatiesysteem, met als gevolg een negatief resultaat van € 21.000 in de exploitatie. Op het onderdeel kapitaallasten is een gering voordeel gerealiseerd.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 112


Meerjarenverloop projecten programma:

Bijdragen 2015


0,96

126,89

34,67

3,25

25,95

1,09

1,04

1,89

32,11

0,64

0,04

0,96

0,3

1,34

156,57 44,13 10,86 26,56

16,6 58,42

Realisatie tot en met 2012

6,98

0,64

Totale uitgaven

7,49

0,22

Saldo

bijdragen 2014

0,04

7,33

Realisatie tot en met 2012

0,04

T otale bijdragen

1,89

0,64

Uitgaven 2016 e.v. jaren

6,98

0,64

Uitgaven 2015

7,49

0,22

Uitgaven 2014

7,33

Uitgaven 2013

Bijdragen 2013


OVTC: Scope

32,11

Verzoeken tot wijziging

8,42

1,5

DRIS

1,34

0,04

8,42

1,5

0 0

0,3

0

45,12

-29,68

Ontwikkeling: -Stationskwartier inclusief infra structuur -Drie Hoefijzers

1,11

1,07

0,04

-Via Breda Broeit transformatiemanagement

1,45

0,01

0,27

1,17

1,45

0

12,62

8,38

0,85

3,39

12,62

0,7

0,02

0,08

0,25

0,7

17,9

0,05

-0,02

0,03

1,42

0

8,5

0,85

3,27

0

0

0,1

0,25

Infrastructuur: Verlengde Stationslaan Overige: Fietsenstalling gem.aandeel Totaal

0,25

0,1

207,4 62,07 19,69 40,46 24,47 60,71

0,25

0,1

0

177,7 52,67 11,82 40,03 25,77 47,41

-29,7

Toelichting meerjarenverloop OVTC: Bij de jaarrekening 2013 bedraagt het geprognosticeerd resultaat van dit project nihil. De prognose van de scope is ontleend aan de Q3-rapportage 2013 van Prorail. Hierbij is uitgegaan van oplevering van de Noordzijde in het 3e kwartaal 2014 en is de eindoplevering voorzien in het 2e kwartaal 2016. De gemeentelijke bijdrage aan de in 2011 vastgestelde scope van de OV-terminal bedraagt € 32,1 miljoen. Naast het krediet voor de scope, is een krediet van € 1,5 miljoen gevoteerd voor verzoeken tot wijzigingen op de vastgestelde scope. De twee grootste wijzigingen zijn de optimalisatie van de aansluiting OVTC op de noordzijde en de stationsinrichting. In 2013 is een krediet van € 1,3 miljoen gevoteerd voor DRIS (dynamisch reisinformatie systeem) op het nieuwe busplatform. De uitgaven t/m 2013 hebben betrekking op de besteken aanbestedingsfase. In 2014 wordt het systeem opgeleverd. Vijf jaar na oplevering staat een vervangingsinvestering van de overzichtsdisplays van het systeem gepland. Stationskwartier: De opgenomen cijfers voor de grondexploitatie het Stationskwartier zijn ontleend aan de laatste opgestelde herziening. Het geprognosticeerd resultaat bedraagt -/- € 29,7 miljoen op eindwaarde per 31 december 2023 en op netto contante waarde per 1-1-2014 -/- € 20,2 miljoen. Bij jaarrekening 2012 bedroeg de negatieve prognose € 21,2 miljoen (op netto contante waarde per 1-1-2014) en is een voorziening getroffen voor het voorziene negatieve resultaat van de grondexploitatie Stationskwartier als onderdeel van de integrale voorziening grondbedrijf. Per 1 juli 2013 is in de actualisatie businesscase een lichte verslechtering groot € 0,3 miljoen (netto contante waarde) genoteerd. Per 1 januari 2014 is het resultaat van € 1,2 miljoen positiever ten opzichte van het resultaat per 1 juli 2013. Per saldo is sprake van een lichte ver-

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 113


betering ten opzichte van de stand bij de Jaarrekening 2012. Belangrijkste mutaties zijn een verslechtering als gevolg van een langere doorlooptijd van met name de ontwikkelplot de Hoven en een verlaging van de grondprijzen voor woningen. Deze verslechtering is conform het zogenaamde 0-scenario dat is opgenomen in het tussenrapport Ontwikkel- en realisatiestrategie zoals dat aan de raadscommissie Economie in januari 2014 is aangeboden. Verbeteringen zijn met name zichtbaar in de sfeer van inmiddels afgeronde buitenruimteprojecten die een positief resultaat laten zien en lagere kostenraming voor nog uit te voeren buitenruimteprojecten. Drie Hoefijzers: Het project Drie Hoefijzers Zuid is afgesloten per 31 december 2013. Op grond hiervan wordt een integrale afrekening opgesteld. Met het bedrijf AM zijn begin 2014 afspraken te maken over de afhandeling van plankosten voorzover deze niet binnen het integrale resultaat kunnen worden verwerkt. Het resultaat van de integrale afrekening wordt benoemd in de eerste berap 2014. De gemaakte kosten in 2013 hebben betrekking op begeleidingskosten. Via Breda Broeit: Voor dit project zijn kosten gemaakt voor de realisatie van Belcrum Beach. Daarnaast zijn op diverse projectonderdelen voorbereidingswerkzaamheden verricht en is de uitvoering gestart. Verlengde Stationslaan: De uitgaven in 2013 hebben betrekking op de Verlengde Stationslaan, de aansluiting van de Verlengde Stationslaan (onderdeel van het project Stationslaan-Midden) en de kruising Ceresstraat. Voor de laatste twee onderdelen is de afronding begin 2014 voorzien. De voorbereidingen van de geluidswerende maatregelen zijn in 2013 gestart en de realisatie vindt in 2014 plaats. Na afronding van de genoemde onderdelen zal in 2014 de eindafrekening voor de subsidie worden opgesteld. Door de gerealiseerde aanbestedingsvoordelen zijn de werkelijke kosten lager en zal een deel van het gevoteerde krediet niet nodig zijn. Uitbreiding fietsenstalling: Dit project verkeert nog in de voorbereidende fase. In 2013 zijn voorbereidingskosten gemaakt. Deze zijn ten laste van het gevoteerde krediet gebracht. De onderhandelingen met NS en Prorail zijn vergevorderd. Omdat de totale kosten voor de gemeente en de fasering nog niet bekend zijn, zijn de uitgaven verdeeld over de jaren. (bedragen x € 1.000)

OMSCHRIJVING

Lasten

BATEN

(x € 1.000)

(x € 1.000)

Via Breda

1.835

76

Centrale investeringsreserve

945

Totaal

1.835

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 1 14

1.021



2016

2015

2014



omschrijving


investeringen

Via Breda

32.857

8.798

24.059

13.959

7,862

2.238

Totaal

32.857

8.798

24.059

13.959

7,862

2.238

Toelichting De investeringen hebben betrekking op de projecten OVTC (inclusief verzoeken tot wijziging en DRIS), Verlengde Stationslaan, Via Breda Broeit en de uitbreiding fietsenstalling. Bij de Begroting 2013 is het bedrag opgenomen bestaande uit het totaal beschikbaar gestelde krediet minus de werkelijke uitgaven tot en met 2012.

[d] Risico’s De risico’s zijn met name verschoven naar de uitvoeringsfase. Dit wordt veroorzaakt door het risico dat subsidies niet volledig uitgenut kunnen worden, subsidiedeadlines, complexe planning en/of er onvoldoende subsidiabele kosten zijn. De risico’s ten aanzien van de vastgoedontwikkeling veranderen doordat steeds meer duidelijk is (onder andere de overeenkomst voor Stationskwartier Noord-West die gesloten is) en inmiddels voorzieningen getroffen zijn. Per saldo is de risicopositie voor de grondexploitatie Stationskwartier verbeterd van - € 9,5 miljoen per 1 januari 2013 naar -€ 7,3 miljoen per 1 januari 2014. Dit risicobedrag is meegenomen in de risico’s van de grondexploitaties. De risico’s voor het project OV-Terminal zijn verwerkt in een risicomatrix. In de risicotabel is daarnaast onderscheid gemaakt naar risico’s die al onderdeel zijn van de actualisatie van de businesscase en integrale projectrisico’s die worden geborgd door de afspraken met Prorail en NS. De risico’s hebben betrekking op extra doorlooptijd, meerkosten op onderdelen en subsidiedeadlines. De omvang van de gemeentelijke risico’s bedraagt enkele miljoenen. Ten opzichte van de jaarrekening 2012 is het totale risico toegenomen als gevolg van het subsidierisico die de Provincie Noord-Brabant heeft ingebracht door een einddatum aan haar subsidie te willen koppelen en het meer concreter beeld van de vertragingsclaim. Buiten de risico’s van het project OV-Terminal zoals hier benoemd is bestaat een voornemen tot een uitbreiding van de fietsenstalling te komen. Hierover vindt op 22 mei 2014 besluit vorming plaats. De risico’s worden op dit moment ingeschat als hoog gelet op de krappe deadline van subsidie en raakvlakken met de omgeving. De risicobedragen voor de projecten OV-Terminal en de fietsenstalling zijn meegenomen in de totale gemeentelijke risico-analyse.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 115


De financiële informatie maakt onderdeel van de volgende taakvelden: Het programma Via Breda is volledig opgenomen onder fysiek taakveld 3 (Ontwikkeling van de Stad Fysiek). (bedragen x € 1.000)

Nr.

Taakveldnaam

Exploitatie Product

3

Fysiek

Via Breda

Investering Bedrag

Naam

grondexploitatie Bedrag

Bedrag

1.835

3

Fysiek

OVTC

3

Fysiek

DRIS

3

Fysiek

Stationskwartier

3

Fysiek

3 Hoefijzers

3

Fysiek

Verlengde Stationslaan

843

3

Fysiek

Via Breda Broeit

267

3

Fysiek

Fietsenstalling

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 1 16


7.557 36 10.860 37

85

5.2.2

De beleidsverantwoording taakvelden

De taakvelden vormen het centrale deel van de beleidsverantwoording. In de taakvelden wordt aan de hand van de drie W-vragen (Wat willen we bereiken?, Wat gaan we er voor doen? en Wat mag het kosten?) inzicht gegeven in de voornamelijk reguliere werkzaamheden van de gemeente Breda. De taakvelden zijn ten opzichte van de Begroting 2013 niet gewijzigd. Per taakveld is een overzicht opgenomen van de bij het taakveld behorende reserves en voorzieningen waarin de mutaties gedurende het jaar zijn opgenomen. Eventuele mutaties in (centrale) reserves buiten het specifieke taakveld zijn opgenomen in taakveld 7 Algemene lasten en baten. In de taakvelden zijn toelichtingen opgenomen op de belangrijkste financiële afwijkingen ten opzichte van de Begroting 2013. Binnen de taakvelden zijn de cijfers van de oorspronkelijke Begroting 2013 opgenomen, aangevuld met de door de raad vastgestelde wijzigingen. Met de werkgroep cyclische producten van de commissie Bestuur is in 2012 een traject gestart over de wijze waarop een andere opzet van de begroting, en daarmee ook de jaarrekening/ jaarverslag kan voldoen aan de wens van de raad voor zowel inzichtelijkheid en vergelijkbaarheid met eerdere jaren alsmede het komen tot een `volwassen` instrument om te sturen op hoofdlijnen. Voor het jaar 2013 resulteerde dit in een pilot voor taakveld 6 die in de Begroting 2013 is `omgebouwd` tot een programma nieuwe stijl. De doelstelling hierbij is: •

Meer richten op maatschappelijke doelstellingen en effecten

•

Financiële vergelijkbaarheid met voorgaande jaren borgen

•

Huidige programma’s en taakvelden moeten herkenbaar terugkomen

•

Terugbrengen van het aantal sturing- en prestatie-indicatoren

In bijlage 7.1 worden de taakvelden verder gespecificeerd in producten met hierbij een toelichting op de diverse resultaten.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 1 17


TAAKVELD 1 | BEHEER VAN DE STAD

[a] Visie (wat wilden we bereiken?) Met het sociaal en fysiek beheer van de stad wordt bijgedragen aan het in stand houden en verbeteren van de leefbaarheid in de stad. In het beheer staan de gebruiker en het respect voor de identiteit van de stad centraal. Deze visie is gebaseerd op het coalitieakkoord 20102014 (@Groen en @Werken) en de Voorjaarsnota 2012. Als eigenaar beheert de gemeente de publieke ruimte en gemeentelijke accommodaties. Als rentmeester met oog voor nu en de toekomst. Als vakman zorgen we ervoor dat de technische staat en de functionaliteit op orde zijn. Als gastheer zorgen we ervoor dat Bredanaars en bezoekers zich thuis voelen in de Bredase publieke ruimte en gemeentelijke accommodaties, dat deze voor hen herkenbaar zijn en dat ze deze op een prettige manier maximaal kunnen gebruiken. We bieden toegankelijke parkeervoorzieningen waarmee de stad op een klantvriendelijke manier optimaal bereikbaar is en zetten in op het beperken van de parkeeroverlast. Met een uit milieuhygiënisch oogpunt verantwoorde, klantgerichte wijze van afvalinzameling leveren Breda en de Bredanaars een maximale bijdrage aan hergebruik en een zo laag mogelijke milieubelasting. Niet in de laatste plaats vullen we onze rol van coördinator in de publieke ruimte vraaggericht en integraal in. We stimuleren dat Bredanaars en andere partners hun verantwoordelijkheid nemen en een bijdrage leveren aan een gedeelde, herkenbare en duurzame leefbare woon-, werken verblijfsomgeving die schoon, heel en veilig is.

Context De rol en positie van de gemeente in het beheer van de stad is aan het veranderen. De stad wordt samen met andere professionele partijen en gebruikers beheerd. In de huidige economische situatie ligt daarbij het accent op sober beheer. Door de beheerinbreng van de gemeente te combineren met de inbreng van andere organisaties en gebruikers wordt invulling gegeven aan de gewenste kwaliteit en diversiteit.

[B] Doelstellingen (wat hebben we daar voor gedaan?) Op een zakelijke en transparante wijze, binnen de financiële, juridische beleidskaders: 1. Duurzaam en functioneel realiseren en in standhouden van de publieke ruimte en gemeentelijke accommodaties. 2. Bevorderen van de bereikbaarheid van de stad en het beperken van de parkeeroverlast van auto’s en fietsen door het bieden van adequate parkeervoorzieningen. 3. Verhogen van het hergebruik en het verlagen van de milieubelasting door een klantvriendelijke, milieuhygiënische afvalinzameling. 4. Bevorderen van de leefbaarheid van de publieke ruimte en het nemen van de eigen verantwoordelijkheid van de Bredanaars en professionele partijen daarin, door het coördineren van een integrale wijkgerichte aanpak.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 118


1. D uurzaam en functioneel realiseren en in standhouden van de publieke ruimte en gemeentelijke accommodaties. Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

• Tevredenheid over de publieke ruimte.

• Duurzaamheid publieke ruimte.

• Duurzaamheid gemeentelijke gebouwen.

GEREALISEERD

• 70% is tevreden over de bruikbaarheid. • 80% beleeft de publieke ruimte als schoon, heel en veilig. Bij realisatie en het beheer wordt de inkoop getoetst aan het duurzaam inkoopbeleid en de klimaatnota. Ontwerpen in de publieke ruimte worden volgens de visie Openbare Ruimte getoetst op duurzaamheid. Ecologisch beheer (bijvoorbeeld geen chemische onkruidbestrijdingsmiddelen). Gebouwen zijn energieneutraal per 2020. Uitvoeringsprogramma om de doelstelling in 2020 te bereiken wordt in 2013 vastgesteld.

Gerealiseerd • 74% • 81 % Gerealiseerd

Niet gerealiseerd Het uitvoeringsprogramma wordt nu opgesteld en is in 2014 gereed.

BELEIDSESULTAAT (output) Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

84% vertoont geen ernstige schade (CROW-systematiek).

Meting 2012: 84%. In 2013 heeft geen meting plaatsgevonden; de volgende meting is in 2014. Gerealiseerd.

Beheer publieke ruimte: • Wegbeheer

• Beheer openbare verlichting • Boombeheer

Binnen 2 weken na melding zijn schades aan de openbare verlichting hersteld. Alle bomen worden 1x per 3 jaar geïnspecteerd en Gerealiseerd 95% voldoet aan de inspectienorm. • Waterafvoer Verantwoorde waterafvoer: Gerealiseerd • voor het Stadshart; afvoer tot en met hoosbuien die gemiddeld 1x per 2 jaar voorkomen. • de overige gebieden; afvoer tot en met hoosbuien die gemiddeld 1x per jaar voorkomen. 2. b evorderen van de bereikbaarheid van de stad en het beperken van de parkeeroverlast van auto`s, fietsen, door en bieden van adequate parkeervoorzieningen Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

• Gebruik parkeergarages en fietsstallingen.

Gemiddelde bezettingsgraad parkeergarages 45% en fietsstallingen 60% op basis van 24-uurs bereikbaarheid.

• Bereikbaarheid en toegankelijkheid Binnenstad. • Parkeergelegenheid voor de bewoners van de binnenstad

Op piekmomenten (donderdagavond en zaterdagmiddag) is er in de binnenstad voldoende parkeercapaciteit beschikbaar. Uitgangspunt is parkeren op eigen terrein. Autobezitters uit de binnenstad die niet kunnen parkeren op eigen terrein hebben in principe recht op een basisvergunning. Parkeervergunningen worden verstrekt tot maximaal 120% van de beschikbare parkeercapaciteit in het aangewezen vergunninggebied. Bepalen op basis van ‘0’ meting 2013.

Gerealiseerd Gemiddelde bezettingsgraad van de parkeer garages is 46%. In de fietsenstallingen hebben 401.635 fiets bezoekers en 20.869 bromfietsers geparkeerd. Deze bezettingsgraad was niet in % uit te drukken, aangezien het niet mogelijk is de stallingsduur van de fietsen te registreren. Gerealiseerd

• Beperken overlast fietswrakken en verkeerd / hinderlijk geparkeerde fietsen

Gerealiseerd.

In 2013 zijn 2.119 fietsen geruimd. Vanaf 2014 kunnen metingen vergeleken worden.

BELEIDSESULTAAt Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

• Functioneren apparatuur. 95% werkt en storingen zijn binnen 12 uur opgevolgd.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 1 19

Gerealiseerd 98% Alle storingen zijn direct opgevolgd.


• Functioneren digitale parkeerbewegwijzering.

80% werkt en storingen zijn binnen 24 uur opgevolgd.

Gerealiseerd. 80% Alle storingen zijn binnen 24 uur opgevolgd. Gerealiseerd.

• Fietsparkeercapaciteit De fietsparkeercapaciteit in de stallingen en op binnenstad. straat voldoet aan de landelijk geldende normen. • Betalingsbereidheid 90% van de parkeerders betaalt het parkeertarief Gerealiseerd. straatparkeren. De betalingsbereidheid is 91% 3. Verhogen van het hergebruik en het verlagen van de milieubelasting door een klantvriendelijke, milieuhygiënische afvalinzameling. Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

• Hergebruik afval.

57% (tussenstap naar 60% in 2015) van het afval wordt hergebruikt. Burgers waarderen de inzameling met een 7.

Gerealiseerd. 57% Gerealiseerd. 7,5

Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

• Inzet meer schone (hybride) voertuigen.

90% (tussenstap naar 100% in 2015).

• Gescheiden ingezameld kunststof verpakkings afval. • Gescheiden ingezameld gft afval. • Gescheiden ingezameld hout.

Toename 10% ten opzichte van het tonnage in 2012.

Gedeeltelijk gerealiseerd 77% Alle nieuwe voertuigen zijn schoon; enkele oude voertuigen worden nog in reserve gehouden. Verwachting is dat eind 2015 90% gehaald wordt. Gerealiseerd 12%

• Tevredenheid over de afvalinzameling. BELEIDSESULTAAt

Toename 10% ten opzichte van het tonnage in 2012. Toename 10% ten opzichte van het tonnage in 2012.

Niet gerealiseerd Percentage is gelijk gebleven. Niet gerealiseerd. Percentage is gedaald. Vanwege versoberingen is de aparte route om hout in te zamelen afgeschaft. • Ingezameld textiel Toename 20% ten opzichte van het tonnage in Niet gerealiseerd 2012. Percentage is gelijk gebleven. Nieuwe wijze van inzameling is vertraagd, waardoor nog geen verbeterslag is gemaakt. 4. B evorderen van de leefbaarheid van de publieke ruimte en het nemen van eigen verantwoordelijkheid. Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

• Participatie Bredanaars aan de leefbaarheid van de publieke ruimte.

2% van de Bredanaars is actief met betrekking tot de leefbaarheid van de publieke ruimte.

Gedeeltelijk gerealiseerd Er zijn ruim 1.400 Bredanaars actief in het kader van Opgeruimd Breda (0,8%). Daarnaast zijn Bredanaars actief bij de totstandkoming van wijkplannen en in diverse leefbaarheidsactiviteiten en -projecten.

88% (leefbaarheidenquête)

Niet bekend. Deze vraag is uit de CBS-enquête geschrapt. Er kan derhalve geen resultaat gemeld worden.

• Tevredenheid eigen buurt. • Bredanaars voelen zich verantwoordelijk voor de leefbaarheid openbare ruimte. BELEIDSESULTAAt Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

• Opstellen wijkplannen.

In 2013 worden 6 wijkplannen opgesteld, waarna implementatie.

• Zelfbeheer.

Opgeruimd Breda; Minimaal 200 adoptieverzoeken door bewoners (categorie Opgeruimde Bredanaar) of bewonersgroepen (Wijkdeals). Basisonderwijs kan net als andere jaren schoonmaakacties opzetten die nu Klassedeals heten. Het behoefteonderzoek van voorgaand jaar kan leiden tot maatwerkprojecten met het Voortgezet Onderwijs.

Gedeeltelijk gerealiseerd Er zijn 3 wijkplannen opgesteld en implementatie gestart. Er zijn 14 wijkplannen in ontwikkeling. Gerealiseerd Er zijn ongeveer 250 deals gesloten. Met zowel de basisscholen als het voortgezet onderwijs zijn klassedeals gesloten.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 120


• Regisseren van (politiek / maatschappelijk gevoelige) leefbaarheidprojecten.

• Initiëren en faciliteren van sociale leerprocessen op de thema’s afval, klimaat/energie, water, natuur biodiversiteit.

Projecten verlopen naar tevredenheid van betrokkenen. Dat wil zeggen dat het beoogde resultaat wordt behaald, betrokkenen actief deelnemen en er naar tevredenheid over de projecten wordt gecommuniceerd. Een en ander wordt gemeten via monitoring en evaluatie. • 90% van het basisonderwijs en 50% van het voortgezet onderwijs maakt gebruik van een natuur• en milieueducatie (NME)-activiteit. • Rond de 4 eerdergenoemde thema’s wordt met inwoners en maatschappelijke partners uit de stad per thema minimaal 1 sociaal leerproces/ activiteit geïnitieerd.

Gerealiseerd

Gerealiseerd

Gerealiseerd



Begroting 2013

Begroting 2013

Jaarrekening 2013

na wijziging

Lasten:

-91.551

-101.554

-108.138

Baten:

65.079

70.633

76.945

-26.472

-30.921

-31.193


-159

-523

-483

-26.631

-31.444

-31.677

Toelichting exploitatie: (op hoofdlijnen) Het totale resultaat van het taakveld is € 0,23 miljoen negatief ten opzichte van de begroting. De verklaring hiervoor zit met name in een groot nadeel als gevolg van winterschade in de eerste maanden van het jaar (- € 0,6 miljoen) en een nadeel bij Vastgoedbeheer als gevolg van een door de BBV voorgeschreven herwaardering van de activa ( € 1,2 miljoen nadelig). Deze tegenvallers worden grotendeels gecompenseerd door meevallers op andere posten, waarvan lagere kosten voor energie (van straatverlichting en rioolgemalen), straatreiniging en onderhoud van verkeersregelinstallaties en wagenpark het meest in het oog springen. (bedragen x € 1.000)


Reserve Afvalservice

Stand 01-01-2013

Mutaties in 2013

Eindstand 31-12-2013

1.440

-141

1.299

Reserve Parkeerfonds

430

430

Reserve Riolering

299

213

512

Totaal reserves

1.739

502

2.241

Toelichting reserves Reserve Afvalservice: Conform begroting heeft er een onttrekking van het geraamde tekort plaatsgevonden. Reserve Parkeerfonds De toevoeging aan de reserve Parkeerfonds is afkomstig uit de opgeheven voorziening parkeerfonds. Reserve Riolering Conform begroting heeft een storting in de reserve riolering plaatsgevonden.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 121



Stand 01-01-2013

Beschikbare voorzieningen

Mutaties in 2013


Onderhoudsvoorzieningen: Gebouwen eigen bedrijfsvoering

1.723

1.743

3.466

Parkeergarages en fietsenstallingen

2.571

-1.528

1.043

403

32

435

Gebouwen afvalservice

649

2.239

2.888

Verhuurde gebouwen

Gebouwen verzelfstandigde onderdelen

1.240

3.535

4.775

Maatschappelijk vastgoed

2.772

-487

2.285

330

686

1.016

9.688

6.220

15.908

Overig vastgoed Totaal voorzieningen

Toelichting voorzieningen: De mutaties betreffen zoals gebruikelijk de stortingen conform de begrotingen en de onttrekkingen van de werkelijke onderhoudslasten 2013. Daarnaast heeft naar aanleiding van het uitgevoerde onderzoek naar de toereikendheid van de onderhoudsvoorzieningen een onderlinge herverdeling en clustering plaatsgevonden tussen de verschillende voorzieningen en taakvelden. Deze aanpassingen maken ook onderdeel uit van de gepresenteerde mutatie. In bijlage 7.2 is een gedetailleerd overzicht van de voorzieningen opgenomen Naast de herverdeling tussen de voorzieningen zijn ook andere maatregelen genomen zoals met name het verlagen van de onderhoudskwaliteit van niveau 2 op 6 naar 3 op 6. Voor een verdere toelichting op de genomen maatregelen wordt verwezen naar de paragraaf kapitaalgoederen. In verband met de centralisatie van vastgoed wordt een groter aantal voorzieningen nu onder dit taakveld verantwoord. De voorzieningen met betrekking tot Breda’s Museum, Onderwijsgebouwen en Stadskantoren zijn bij de taakvelden 3 en 7 in het jaarverslag opgenomen. Parkeerfonds De voorziening parkeerfonds is in 2013 omgezet naar een reserve parkeerfonds.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 122



Aanstede

100

14

-

86

86

Afvalservice

3.216

2.596

-

620

620

Bedrijfsmiddelen beheer

2.285

409

-

1.876

1.876

Instandhoudingsinv.Wijkzaken

5.807

3.552

-

2.255

2.040

10.145

1.101

-

9.044

9.044

38

16

-

22

22

111

20

-

91

91

4

4

-

0

-

MFA's NME NME instandhouding Oosterhoutseweg Parkeerbedrijf

1.337

654

-

683

683

Riolering en waterzuivering

9.854

9.285

-

569

7.100*

sportaccommodaties

1.717

595

-

1.122

1.122

Vastgoedbeheer

5.794

2.021

3.064

709

709

310

107

-

203

203

40.718

20.374

3.064

17.280

23.596

Welzijnsaccommodaties Totaal

Toelichting Aanstede Binnen de scope van de herinrichting Oosterhoutseweg dient nog uitvoering plaats te vinden van het kruispunt Aanstede, waarvoor het restant wordt aangehouden en gedekt uit de reserve Meerjareninvesteringsplan. Afvalservice De investeringen afvalservice hebben betrekking op (ondergrondse) containers, voertuigen voor afvalinzameling, aanpassingen aan milieustations en softwaresystemen. Bedrijfsmiddelen Beheer Kosten zijn gemaakt voor vervanging van voertuigen (met name busjes) en softwaresystemen. Andere voorziene investeringen van met name voertuigen zijn uitgesteld omdat vervanging nog niet noodzakelijk bleek. De kredieten hiervoor blijven beschikbaar voor volgende jaren. Instandhoudinginvesteringen Wijkzaken Dit zijn voornamelijk investeringen in de kapitaalgoederen in de openbare ruimte, waarvan het grootste deel betrekking heeft op onderhoud (asfalt)verhardingen. De beschikbare middelen zijn allemaal in voorbereiding gebracht in 2013 maar konden niet allemaal voor het eind van het jaar uitgevoerd worden, dit omdat een deel van die middelen pas halverwege het jaar gevoteerd kon worden. De planning is dat het grootste deel van de restanten in de eerste helft van 2014 uitgevoerd zal worden. De doorloop naar 2015 en volgende heeft betrekking op de investeringen in groen en spelen. Daarvoor is een meerjarige planning gemaakt. MFA’s De brede scholen Huis van de Heuvel, De Mandt en de Stee zijn gerealiseerd, de financiële afwikkeling vindt plaats in 2014. Het resterende kredietbedrag heeft voornamelijk betrekking op de brede school Viandenlaan waarvan de bouw in 2014 start.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 123


2016

2015

2014


Vrijval 2013


omschrijving


investeringen

75

140

75

140

Natuur- en milieueducatie (NME) De investeringen van 2013 betreffen de afronding van de inrichting van het bezoekerscentrum en de kinderboerderij en instandhoudingsinvesteringen. Oosterhoutseweg Het project herinrichting Oosterhoutseweg is in 2013 afgerond. Parkeerbedrijf De investeringen van 2013 betreffen de aanpassing fietsenstallingen, het vervangen van de parkeerapparatuur, invoer cashless parkeerautomaten en het invoeren van vergunningen bij Koolwijkpark. Riolering en waterzuivering Besteding 2013 betreft de uitvoering van de jaarschijf 2013 en het restant van de jaarschijf 2012 uit het V-GRP 2009-2013. Een deel van de projecten 2014 is reeds in 2013 opgestart. Om deze projecten in 2014 verder uit te voeren is een extra bedrag nodig van € 6,5 miljoen. Dekking hiervoor is voorzien in de (reeds gevoteerde) jaarschijf 2014. Sportaccommodaties De restantkredieten bij sportaccommodaties schuiven door en zullen naar verwachting in 2014 volledig besteed worden; onder alle bedragen liggen concrete bestedingsplannen. Vastgoedbeheer Het niet bestede bedrag bij ‘vastgoedbeheer’ heeft bijna geheel betrekking op het openstaande krediet voor de 3e fase van de verbouwing van het NAC-stadion. Dit bedrag ad € 3,1 miljoen kan vrijvallen. Welzijnsaccommodaties Bij welzijnsaccommodaties wordt het niet bestede deel van het jaarplan 2013 doorgeschoven naar 2014. Hier liggen nog geen bestedingsplannen onder.

[d] Risico’s Veiligheidsrisico’s en calamiteiten bij verhardingen en civieltechnische kunstwerken. Het binnen de Begroting 2013 geformuleerde risico heeft zich voorgedaan. De strenge winter heeft, naast veel extra strooirondes, gezorgd voor vorstschade op de wegen. In de eerste bestuursrapportage was melding gemaakt van ongeveer 2.500 gaten in de wegen van Breda. Kosten waren geraamd op € 75.000. Uiteindelijk is voor € 0,1 miljoen extra aan noodmaatregelen getroffen. Dit heeft gezorgd voor een overschrijding op het calamiteitenbudget. Het vullen van gaten is geen lange termijn oplossing; de urgentie voor lange termijnmaatregelen neemt er verder door toe. Vervolgstap is om op de slechte plekken(middel)groot onderhoud te plegen. Nadat de Rekenkamer Breda heeft gedurende het jaar onderzoek gedaan naar het beheer en onderhoud van de kapitaalgoederen in de openbare ruimte. In vervolg daarop wordt vanaf 2014 het structurele budget voor onderhoud aan verhardingen opgehoogd met € 2,5 miljoen. Doorvoerregeling afvalwater In 2013 heeft dit risico zich niet voorgedaan. Parkeeropbrengst Galderse meren. In de Begroting 2013 was als risico het niet realiseren van de opbrengst geformuleerd. De taakstelling om via het betaald parkeren bij de Galderse Meren een netto opbrengst te realiseren van € 50.000 is dit jaar gehaald. Ondanks de langdurige warme zomerperiode is de totale netto opbrengst niet substantieel hoger uitgevallen dan vorig jaar, namelijk € 75.000. Er zijn extra personele kosten gemaakt doordat gedurende een lange periode inzet nodig was. De verwachting is niet dat in de toekomst substantieel hogere opbrengsten haalbaar zijn.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 124


Opbrengsten Parkeerbedrijf Bij de Begroting 2013 was rekening gehouden met een tussentijdse extra tariefstijging voor de Barones en Concordia met € 0,10 per uur. Er is echter besloten af te zien van deze extra tussentijdse verhoging. Reden is dat de daling in het gebruik groter is dan verwacht en de tariefsverhoging daardoor minder extra opbrengsten genereert. Begin 2013 was een risico voorzien, dat de parkeeropbrengsten verder zouden dalen dan begroot. Ten opzichte van de begroting is een lagere opbrengst gerealiseerd van € 0,2 miljoen. De lagere opbrengst betreft zowel de losse verkoop, de verkoop van uitrijkaartjes, de abonnementen/vergunningen en de naheffingen. Daarnaast is een verschuiving zichtbaar van de parkeergarages naar het straatparkeren. Deels kan dit verklaard worden door het invoeren van tariefdifferentiatie, waarbij de Barones en de Concordia een hoger tarief hebben dan de overige parkeerlocaties. Daarnaast is de tweede helft van 2013 de Trambrug afgesloten geweest in verband met werkzaamheden, waardoor de Barones en Concordia slechter bereikbaar waren voor het verkeer vanaf het noorden van Breda. De opbrengst van het fietsparkeren is gerealiseerd conform begroting. Toereikendheid onderhoudsvoorzieningen Voor de toelichting op de aanpak van dit risico wordt verwezen naar de tekst in de paragraaf 3.7.4. ‘Kapitaalgoederen’ Taakstelling € 1,5 miljoen maatschappelijk vastgoed In 2013 zijn 19 accommodaties verkocht waarmee het totaal op 23 komt. De taakstelling van € 1,5 miljoen is in 2013 volledig gerealiseerd. Voor een bedrag van € 0,9 miljoen uit structurele besparingen en het resterende bedrag van € 0,6 miljoen is gedekt uit de incidentele netto verkoopopbrengsten. Naar verwachting zal in 2015 de volledige structurele bezuiniging gerealiseerd zijn. Het risico is daarmee beperkter geworden dan in 2012 of 2013. Juridisering aanbestedingen Een algemene trend die waargenomen wordt is het steeds vaker voorkomen van juridisering van werken aan derden. Dit betreft dan aanbestedingen, maar ook claims over meerwerk/ geleverde kwaliteit tijdens de uitvoeringsfase. Recente voorbeelden zijn de aanbestedingen bij de Viandenlaan, het bestek voor gazon maaien en het bestek voor onkruidbestrijding. Waarschijnlijk ingegeven door de krapte op de markt maken bedrijven steeds vaker bezwaar als zij de opdracht niet verkrijgen of wordt getracht kosten terug te verdienen als een werk tegen te lage kosten is aangenomen. Dit levert extra juridische kosten op en soms ook extra uitvoeringskosten wanneer werkzaamheden vertraging oplopen. Dit is een zorgelijke ontwikkeling waar helaas weinig aan te doen is, anders dan zeer zorgvuldig handelen. De slechte marktomstandigheden verhogen ook het risico op faillissement van opdrachtnemers, wat vrijwel altijd een nadelig gevolg (tijd, geld) voor de gemeente oplevert. Gronddepot 3M terrein Een deel van het braakliggende 3M terrein is in het verleden door het Ingenieursbureau Breda gebruikt als tijdelijk gronddepot. Recent is daar een bodemvervuiling geconstateerd. Inmiddels is duidelijk dat de gemeente aansprakelijk is voor een deel van de saneringskosten, te weten (maximaal) € 0,4 miljoen. Binnen dit taakveld is een dotatie in de voorziening opgenomen van € 0,2 miljoen. Afvalservice In 2013 is het resultaat van het bedrijfsafval onder druk komen staan, doordat er veel faillissementen zijn. Hierdoor vervallen contracten en dus ook de opbrengsten waarmee gerekend is. Dit heeft uiteindelijk geleid tot een tekort van circa € 0,1 miljoen op bedrijfsafval. Naheffingen Parkeerbedrijf De hoogte van de naheffingen is afhankelijk van de handhaving. Van de naheffingen is € 40.000 minder gerealiseerd dan begroot, procentueel is dit 5,7% van de begrote opbrengsten.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 125


TAAKVELD 2 | WERK EN INKOMEN

[a] Visie (wat wilden we bereiken?) Met ingang van april 2012 is het Gemeentelijk Leerwerkbedrijf binnen de ATEA-Groep vormgegeven; sinds 1oktober 2012 is het Leerwerkbedrijf ook fysiek op locatie bij de ATEA-groep gevestigd. Het Leerwerkbedrijf screent cliënten en hun trajectmogelijkheden, bemiddelt direct naar reguliere werkplekken, realiseert leerwerkplekken in de reguliere arbeidsmarkt, voorziet in beschutte en participatieve arbeidsplekken én realiseert de noodzakelijke besparingen op het terrein van re-integratie en arbeidsparticipatie om deze betaalbaar te houden. Het Leerwerkbedrijf realiseert dit onder meer door werkzoekende uitkeringsgerechtigden, naast directe bemiddeling naar regulier werk, gericht in te zetten op zowel gemeentelijke als reguliere arbeidsprocessen. Waarnodig wordt daarbij samengewerkt met externe en lokale partners. Ook voorkomt de ATEA-groep maatschappelijke uitsluiting van mensen, in met name zorgen sociale activeringssituaties, door verhoging van de maatschappelijke- en arbeidsparticipatie. Dit vindt plaats door het vergroten van het probleemoplossend vermogen van mensen en bemiddeling bij het vinden van activeringsplaatsen met een maatschappelijke of economische bijdrage. Tot slot realiseert de ATEA-groep ook verschillende taken in het kader van de WMO/AWBZ, waaronder de uitvoering van dagbestedingprojecten en wijkparticipatieprojecten, maar ook de volledige uitvoering van de Alphacheque.

Context De kredietcrisis heeft haar weerslag op de reële economie en leidt tot een wereldwijde economische crisis. De economische groei zakte in c.q. remde af en de werkloosheid nam / neemt toe. Ook Nederland, dat sterk afhankelijk is van de internationale handel, kent momenteel zorgwekkende werkloosheidscijfers en een toenemend begrotingstekort. De rijksoverheid besloot tot ingrijpende bezuinigingen. Daarbij werd de SZW-beleidsagenda niet langer primair gestuurd door het motto ‘Iedereen doet mee’ maar vooral op de uitgangspunten: ‘het op orde brengen van het huishoudboekje´, ‘de betaalbaarheid van de sociale zekerheid’ én ‘de eigen verantwoordelijkheid van de mensen’. Uitgangspunt daarbij was ook dat iedereen die kan werken, ook werkt én dat werken moet lonen. Teruglopende inkomsten noopten daarom tot een ‘nieuwe balans tussen ambities en financiële mogelijkheden’, welke zijn verwoord in de uitwerking van @Breda. In het daarin geschetste financiële meerjarenbeeld komt eveneens naar voren dat forse dalingen in de beschikbare budgetten hebben plaatsgevonden (WSW) en/of zijn te verwachten (WWNV). In @Breda wordt eveneens primair de eigen verantwoordelijkheid van burgers en hun netwerk benadrukt (verantwoordelijkheidsladder). In @Breda wordt de eigen verantwoordelijkheid van werkzoekenden als uitgangspunt genomen. Werk gaat boven inkomen; iedereen werkt naar vermogen en uitstroom naar regulier werk staat voorop.

[B] Doelstellingen (wat hebben we daar voor gedaan?) 1. Adequaat inspelen op de nieuwe Participatiewet (de ontschotte regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt) c.q. de veranderingen in het sociale zekerheidsstelsel; 2. Het realiseren van reguliere werkplekken langs de kortste weg naar werk, waarbij de werkzoekende expliciet zijn eigen verantwoordelijkheid neemt; 3. Een passende organisatie en leerwerkaanbod vormgeven om de reïntegratiedoelstellingen te realiseren bij de teruglopende budgetten die hiervoor beschikbaar zijn; 4. Organisatie van de inzet, ontwikkeling en bemiddeling van uitkeringsgerechtigden door het Leerwerkbedrijf, waarbij de vraag die reguliere werkgevers in de regionale arbeidsmarkt naar personeel hebben als uitgangspunt wordt genomen. Het Leerwerkbedrijf wordt ingericht op basis van dit laatste principe. Voorgaande uitgangspunten worden vormgegeven door uitkeringsgerechtigden die kunnen werken ook daadwerkelijk zo regulier mogelijk werk te bieden. Dit werk dient perspectief te bieden op een reguliere baan op de (regionale) arbeidsmarkt. De uitkeringsgerechtigden ontvangen een uitkering om tijdelijk in het levensonderhoud te voorzien.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 126


Tevens geeft het Leerwerkbedrijf voor inwoners die daartoe geïndiceerd zijn uitvoering aan de bemiddeling naar en invulling aan de beschutte- en participatieve arbeidsplekken in het kader van de WSW, WAJONG, WWB, WMO/AWBZ. Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

Het voorkomen van maatschappelijke uitsluiting door vergroting van de arbeids- en maatschappelijke participatie

• Realiseren van de ministeriële Wsw taakstelling van 1.057,1 SE. • Het realiseren van 225 structurele interne leerwerkplekken in het kader van de WWB waarlangs cliënten geactiveerd en bemiddeld kunnen worden.

• 1.054,30 SE (conform bijgestelde taakstelling Ministerie SZW). • 276 interne leerwerkplekken ingericht. • Gedurende het jaar 2013 zijn er 228 externe leer/werkplekken vacant geweest. Hiervan is 48% (109) vervuld gedurende een periode van 3 maanden. • 456 cliënten in een activeringstraject, waarvan 273 op een activerings'werk'plek bij 68 bedrijven en organisaties. Met 15 organisaties uit het maatschappelijk middenveld zijn we een samenwerkingsverband aangegaan. • In 2013 zijn 2.918 aanvragen WWB ingediend alsmede 99 aanvragen IOAW/Z hetgeen sommeert tot een aantal van 3.017.

• Het acquireren van en bemiddelen naar 100 structurele externe leerwerkplekken in het kader van de WWB waarlangs cliënten geactiveerd en bemiddeld kunnen worden.

Maximale arbeidsparticipatie van mensen met een bijstandsuitkering

Meedoen naar vermogen van mensen met een bijstandsuitkering die nog niet kunnen deelnemen aan het arbeidsproces.

• Het acquireren van en bemiddelen naar zorgen sociale activeringsplekken waardoor cliënten die, door in de persoon gelegen factoren, binnen drie jaar geen zicht hebben op plaatsing in een reguliere baan of SW-baan, maatschappelijk kunnen participeren. • Het verrichten van diensten (intake, rechtmatigheidstoetsing, diagnose, vaststellen uitkeringsrechten et cetera) in het kader van de sociale zekerheidswetgeving. • Het opvangen van de nieuwe instroom in de WWB alsmede het verlagen van het aantal ‘zittende’ uitkeringen, zodat hierdoor een netto en structurele daling van 110 personen ontstaat ten opzichte van het aantal WWB-uitkeringsgerechtigden op 31-12-2012. • Het realiseren van een maatschappelijke bijdrage van mensen met een zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt.

• Stijging van aantal personen met 755 van 4.409 naar 5.164.

• Met 733 cliënten is een intake gesprek gevoerd. Dit heeft geleid tot 461 hulpverleningstrajecten en 456 activeringstrajecten. Waarbij moet worden opgemerkt dat er ook cliënten zijn die beide trajecten volgen.


Streefwaarde

GEREALISEERD

Beheersbaarheid en betaalbaarheid sociaal zekerheidsstelsel Voorkomen maatschappelijke uitsluiting

• Structurele vermindering van het aantal uitkeringsgerechtigden in de WWB met 110 personen ten opzichte van 31-12-2012. • Verhoging van het aantal zorgen sociale activeringswerkplekken ten behoeve van ‘zorgen sociale-activeringscliënten’ naar 300. • Ministeriële taakstelling is volledig bezet en openvallende SW-plaatsen worden volledig opgevuld. • Organisatie is adequaat ingericht op de behoeften van de cliënten en op de vraag van de regionale arbeidsmarkt. • Organisatie acteert privaat en commercieel en is dusdanig (in-) gericht dat een zo hoog mogelijke mate van kostendekkendheid wordt gerealiseerd. Behoud van de werkgelegenheid van de ‘zittende’ cliënten in genoemde doelgroepen met uitstroomrealisatie naar de reguliere arbeidsmarkt waar mogelijk. Beleidsvorming met betrekking tot de invoering van de wetgeving sociale zekerheid, het inrichten van de organisatie hierop, en het sturen van het relevant maatschappelijk middenveld en netwerk hierop.

• Niet gerealiseerd. Stijging van aantal personen met 755 van 4.409 naar 5.164.

Uitvoering en ontwikkeling WSW-organisatie

Voormalige doelgroepen (wiw, id, banenpool, 55+)

Invoering nieuwe wetgeving sociale zekerheid

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 127

• 375 beschikbare plekken (100 ATEA, 100 Werk aan de Wijk, 175 extern via overeenkomsten met 15 organisaties. • De SW-taakstelling is gerealiseerd. Middels een continue afstemming met de kansrijke sectoren wordt aansluiting gerealiseerd met de regionale arbeidsmarkt. Ons acteren is gebaseerd op een commerciële en private koers teneinde een optimaal resultaat te realiseren, passend bij de doelgroep.

• Werkgelegenheid is behouden. Afvloeiing via natuurlijke uitstroom (AOW, pensioen, WIA).

• Zowel projectmatig als procesmatig is bijgedragen aan en ingespeeld op de nieuwe wetgeving en is voorgesorteerd op de feitelijke uitvoering van de te verwachten Participatiewet.


Wat was daar in 2013 voor nodig, welke inspanningen/activiteiten? Uitvoering van activiteiten zoals benoemd in de Begroting 2013. •

Het toeleiden naar werk vanuit de WWB, de IOAW/Z en BBZ door inzet en verdere inrichting van het Leerwerkbedrijf. Hierbij wordt een viertal cliëntenstromen op basis van diagnostiek, en indien wettelijk van toepassing op basis van loonwaarde- en productiviteits bepaling, onderscheiden: Sprintbemiddeling, Leerwerktraject, indicatie Wsw / beschutte werkplek, Zorg- en sociale activering. Sprintbemiddeling en Leerwerktrajecten zijn sec ingericht op regulier werk zoals dat in de regionale arbeidsmarkt voorhanden is.

•

Ten aanzien van het realiseren van de taakstelling Wsw voor 2013 zal aan de hand van de indicering en het daaropvolgende diagnostisch stelsel, de in- en uitstroomcurve van Wswmedewerkers worden bepaald. Voorts zal de reguliere zelfstandige en zo efficiënt mogelijke bedrijfsuitvoering worden gecontinueerd door sturing vanuit het specifiek daarbij passende stelsel aan procedures en regelingen. Het werk is ingericht vanuit cliëntbehoefte en economisch rendement.

•

Het bevorderen van maatschappelijke participatie door het zorgen activeringsbedrijf in samenwerking met de (maatschappelijke) voorzieningen en het maatschappelijk middenveld. Deze trajecten zijn ingericht vanuit het principe ‘cliëntmogelijkheden en bijdragen aan lokale behoeften / voorzieningen’.



primitieve

Begroting 2013

Begroting 2013

na wijziging

Jaarrekening 2013

Lasten

-43.774

-52.588

-52.431

Baten

42.750

45.832

45.828

-1.024

-6.756

-6.603

Mutaties reserves

1.024

1.074

921

0

-5.682

-5.682

Saldo

Toelichting exploitatie: (op hoofdlijnen) Het saldo (bijdrage algemene middelen) is conform begroting. De lasten zijn lager dan begroot, evenals de onttrekking uit de SW-reserve. De lagere lasten (met name personeelskosten) en enkele eenmalige baten compenseren de lagere marge van het Werkbedrijf, welke wordt veroorzaakt door de aanhoudende laag conjunctuur. (bedragen x € 1.000)

Stand 01-01-2013


Mutaties in 2013


Algemene reserve

8.893

-921

7.972

Totaal reserves

8.893

-921

7.972

Toelichting reserves De mutaties in de reserve betreffen het resultaat ten bedrage van - € 0,7 miljoen, welke conform begroting is en de salariskosten van medewerkers uit de ex-ID regeling en een ambtelijke beleidsmedewerker, alsmede de kosten van de afbouw van de loonkosten subsidieregeling.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 128



Verbouwing Riethil 12

750

666

84

0

Bedrijfsmiddelen

450

160

290

0

1.200

826

374

0

Totaal

Toelichting De verbouwing Riethil 12 betreft de 2e fase van de verbouwing ten behoeve van de re-integratie activiteiten als gevolg van de fysieke en organisatorische integratie met het voormalige Werk- en Activeringsplein van de gemeente. De investeringen in bedrijfsmiddelen betreffen vervangingsinvesteringen.

[d] Risico’s De risico’s vallen uiteen in drie blokken: -

€ 14,9 miljoen aan risico’s ten gevolge van bezuinigingen, budgetaanpassingen en veran-

-

€ 2,2 miljoen aan risico’s in de bedrijfsactiviteiten;

-

€ 0,8 miljoen aan risico’s vanwege de economische crisis en arbeidsmarkt.

derende wetgeving;

De aanpassingen van het sociale zekerheidsstelsel maar ook de landelijke aanpassingen en bezuinigingen op de WSW en WWB, hebben ingrijpende gevolgen voor SW Bedrijven, WSW medewerkers en de re-integratie doelgroepen De nieuwe regelgeving gaat gepaard met forse bezuinigingen op de gemeentelijke re-integratie budgetten. Deze komen boven op de structurele kortingen op de WSW subsidies in 2010, 2011 en 2012. Het voornemen is om de WSW subsidie in de komende jaren verder te verlagen, terwijl de cao-rechten van de bestaande WSW-populatie worden gehandhaafd. Door Cao-onderhandelingen stijgen de SW-lonen en in tegenstelling tot het verleden zullen deze loonstijgingen niet meer binnen de WSW subsidie gecompenseerd worden. Duidelijk is dat de bedrijfsvoering en inrichting van de SW uitvoeringsorganisatie verder zal moeten worden aangepast aan de veranderende regelgeving en financiële mogelijkheden. Het programma van kostenbesparingen is ingezet en zal worden gecontinueerd. Gedurende de overgangsperiode waarin de bedrijfsvoering moet worden aangepast zullen mogelijk (substantiële) exploitatietekorten ontstaan. Het extern plaatsen van de SW-doelgroep wordt bemoeilijkt doordat de instroom vanaf de wachtlijst meer divers en problematischer wordt als gevolg van vaak psychische aandoeningen. Bovendien wordt de begeleiding van intern geplaatsten intensiever en stelt andere eisen aan het kader. Hierdoor wordt de begeleiding van zowel intern geplaatsten als de ontwikkeling naar externe plaatsing duurder terwijl de inkomende subsidie per hoofd zal dalen. Naar verwachting ontstaat het risico dat het rendement in het algemeen vanwege de hogere personeelskosten verder onder druk komt te staan en dat de continuïteit van een aantal specifieke activiteiten in gevaar komt. Op dit moment wordt het benodigd kader van de SW uitvoeringsorganisatie voor een aanzienlijk gedeelte ingevuld door SW-medewerkers. Door de toenemende vergrijzing zal het aantal SW-leidinggevenden af gaan nemen. Hierbij komt dat SW-medewerkers in toenemende mate via detacheringen en begeleid werken bij reguliere werkgevers worden geplaatst. SW-leidinggevenden zijn hiervan niet uitgezonderd. Een aantal leidinggevende functies zullen moeilijk of niet ingevuld kunnen worden door de nieuwe generatie SW-ers. Bovendien zullen

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 129


2016

2015

2014


Vrijval 2013


omschrijving


investeringen

er vervangende functies gevonden moeten worden voor Wsw-kadermedewerkers die niet meer voldoen aan de huidige eisen voor deze functies. Deze ontwikkeling heeft hogere personeelskosten tot gevolg als het Wsw-kader zal moeten worden vervangen door regulier/ongesubsidieerd personeel. Tot slot loopt de ATEA-Groep normale ondernemersrisico’s. Door de economische crisis is dit extra duidelijk geworden. Productievolumes nemen af en marges staan onder druk, vooral in ‘Industrie’ binnen het Werkbedrijf. Bij ‘Vindingrijk’ ondervindt men het probleem van verminderde beschikbaarheid en aanvoer van bruikbare (duurdere) goederen. De externe plaatsing van medewerkers staat meer in het teken van het behoud dan de uitbreiding van het huidige aantal plaatsen. Hierdoor is het risico aanwezig dat de (rendement-) doelstellingen niet volledig worden gerealiseerd. Daarnaast is een aantal commerciële activiteiten van het Werkbedrijf afhankelijk van een beperkt aantal grote private opdrachtgevers. Het risico is aanwezig dat bij het wegvallen van een of meerdere grote opdrachtgevers er niet direct vervangend werk kan worden gevonden. Dit heeft een mogelijk bezettingsverlies tot gevolg. Er wordt naar een zo groot mogelijke diversiteit in klantenportefeuille gestreefd om dit risico te beperken.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 130


TAAKVELD 3 | ONTWIKKELING VAN DE STAD FYSIEK

[a] Visie (wat wilden we bereiken?) Breda werkt aan een evenwichtige maatschappelijke, ruimtelijke en economische ontwikkeling van de stad. Het taakveld ‘Ontwikkeling van de stad Fysiek’ heeft als doel Breda in ruimtelijk opzicht verder te ontwikkelen als een duurzame, complete en aantrekkelijke stad met een eigen identiteit waar bedrijven en bewoners zich graag aan binden en waar mensen graag op bezoek komen.

Context Naast de gevolgen van de economische crisis kampt Breda met de gevolgen van een over programmering van woningen en kantoren. De afgelopen periode is de stedelijke programmering prominent op de bestuurlijke agenda geplaatst. In de nota ‘Koers gezet 2020’ (uit december 2010) is richting gegeven aan een meer realistische stedelijke programmering. Tevens krijgt Breda op de lange termijn te maken met een afvlakkende bevolkingsgroei, met vergrijzing en, na 2025, een krimpende arbeidsmarkt. Ook is er de komende jaren sprake van een toename in (auto-)mobiliteit. De bewoners, ondernemers en bezoekers stellen hoge, pluriforme eisen aan de woon-, werken leefomgeving, het voorzieningenniveau en de bereikbaarheid van de stad waarbij men het accent legt op kwaliteit en duurzaamheid. Dit alles heeft er toe geleid dat de gemeentelijke structuurvisie wordt herzien.

[B] Doelstellingen (wat hebben we daar voor gedaan?) 1. Een realistische stedelijke programmering waarbij de vraag en het aanbod goed op elkaar zijn afgestemd, zowel kwantitatief als kwalitatief. 2. Het streven naar een duurzame ontwikkeling en het behouden en verbeteren van de milieukwaliteit. 3. Het behouden van een aantrekkelijke stad met een eigen identiteit via borging en versterking van de cultuurhistorische en ecologische waarden in de stad, de omliggende dorpen en het buitengebied. 4. Breda streeft naar het behouden van een goede bereikbaarheid op een duurzame en veilige wijze. Doelstelling 1 stedelijke programmering Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

gerealiseerd

Het aantal woningen dat gebouwd wordt en aansluit bij de vraag.

Met marktpartijen en corporaties afspraken maken die leiden tot het realiseren van 750 woningen per jaar die aansluiten bij de vraag.

Het aantal m² gerealiseerde kantoren op gewenste locaties.

14.000 m² nieuwbouw kantoren op voorkeurslocaties (Kantorennota).

De leegstand van kantoren.

Gelijk blijven, dan wel afname, van structurele leegstand kantoren.

In september 2013 is de derde Voortgangsrapportage Stedelijke Programmering met daarin de stand van zaken van alle (her)ontwikkelingsprojecten, vastgesteld door het College. Over deze projecten zijn afspraken gemaakt met de ontwikkelende partijen. In totaal zijn (voorlopig) 730 nieuwbouw woningen (netto) gerealiseerd in 2013 en toegevoegd aan de voorraad. De streefwaarde is gedurende 2013 aangepast naar 14.000 m² (gemiddeld per jaar) nieuwbouw kantoren op voorkeurslocaties (SV Breda 2030/ scenario TM-laag). In 2014 wordt de OV-terminal noord gerealiseerd met daarin opgenomen 20.500 m² aan kantoren. Niet gerealiseerd, de (structurele) kantorenleegstand is in 2013 verder toegenomen tot circa 16%. De verwachting is dat deze negatieve trend zich ook in 2014 doorzet.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 131


De netto toevoeging aan bedrijventerreinen tot 2020.

Het aantal braakliggende terreinen dat een tijdelijke invulling krijgt.

Tot 2020: 116 hectare nieuwe bedrijventerreinen en 54 hectare bedrijventerreinen geherstructureerd. In 2013: planvorming ten aanzien van Bavel Zuid en het Rithmeesterpark.

Tenminste 3 braakliggende terreinen krijgen een tijdelijke invulling.

Aan nieuwe terreinen is in 2013 0 hectare gerealiseerd, aan kavels ten gunste van herstructurering is 2,5 hectare gerealiseerd. Bavel zuid is afgevoerd als te ontwikkelen locatie. Van de voet van de Bavelse Berg is het bestemmingsplan in procedure ten behoeve van 8 hectare netto bedrijventerreinen. Ten aanzien van het Rithmeester Park is de concept ontwikkelstrategie opgesteld en is het bestemmingsplan in voorbereiding. Twee projecten zijn van belang te benoemen. Ten eerste Belcrum Beach. Met de Stichting BRAAK zijn hierover afspraken gemaakt. Andere initiatieven komen nog maar moeizaam van de grond. Diverse gesprekken met initiatiefnemers zijn gevoerd, met name in het kader van stadslandbouw. Als experiment is samen met AVANS een app ontwikkeld (TerreinIdee). Dit is een hulpmiddel om terreinen in beeld te brengen en initiatieven en eigenaren makkelijker bij elkaar te brengen. Ten tweede is de braakliggende locatie van Wonen Breburg aan de Bernard de Wildestraat in Hoge Vucht van belang. Samen met Singelveste én de buurt is een project in ontwikkeling om stadslandbouw de ruimte te geven op dit braakliggende terrein.


Streefwaarde

GEREALISEERD

De monitor voor de vastgoedprogrammering.

De vastgoedmonitor en de basislijst woningbouw is zodanig doorontwikkeld dat realistischer geprogrammeerd kan worden.

De toepassing van sturingsinstrumenten voor de woningbouwprogrammering.

De sturingsinstrumenten genoemd in de tweede voortgangsrapportage Stedelijke Programmering zijn toegepast om tot een betere kwalitatieve en kwantitatieve aansluiting van vraag en aanbod te komen van het woningbouw-programma. De Structuurvisie 2030 en het uitvoerings- en meerjareninvesteringsplan worden vastgesteld.

De basislijst woningbouw is actueel en veranderingen worden gemuteerd. Met deze lijst is een start gemaakt deze te implementeren binnen de gemeentelijke geautomatiseerde systemen. Om een betere sturing op de stedelijke programmering te verkrijgen is een LEAN project opgestart.

Het sturingsinstrument stedelijke programmering (kwantitatief en kwalitatief) en ruimtelijke ordening. De Herijkte Alliantie met de woningbouwcorporaties. Actuele bestemmingsplannen.

De Herijkte Alliantie sluit aan bij de (totale) stedelijke programmering. Alle bestemmingsplannen zijn actueel (niet ouder dan 10 jaar).

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 132

De Structuurvisie 2030 is als beleidskader vastgesteld. Om een betere sturing op de stedelijke programmering te verkrijgen is een LEAN project opgestart. De jaarschijven 2013 en 2014, met daarin opgenomen de woningbouw-projecten, zijn vastgesteld. Er zijn nog 12 bestemmingsplannen in procedure, waarvan er 4 nog niet zijn vastgesteld en derhalve nog niet actueel zijn (ouder dan 10 jaar). Getracht wordt om deze bestemmingsplannen alsnog zo spoedig mogelijk te laten vaststellen. Het bestemmingsplan Effen ligt momenteel in ontwerp ter visie. Voor het bestemmingsplan Claudius Prinsenlaan moest onder meer worden gewacht op de structuurvisie (in verband met het weg bestemmen van onbenutte plancapaciteit). Tevens wordt extern gewerkt aan een mer-beoordeling en de berekening van de stikstofdepositie. Bij de plannen Buitengebied Zuid 2013 (welke eerder gedeeltelijk is vernietigd door de Raad van State) en Buitengebied Oost wordt de vertraging met name veroorzaakt door de Natura 2000 wetgeving in combinatie met de MER-wetgeving. Daarnaast door de aanpassingen aan en van de Verordening Ruimte van de provincie.


De bedrijventerreinenontwikkelingen.

Het uitvoeren van de Structuurvisie Bedrijventerreinen Breda 2020; waaronder het herstructureren van verouderde bedrijventerreinen.

De kantoorontwikkelingen.

Het uitvoeren van het plan van aanpak Kantorenleegstand@Breda. Het uitvoeren van de Kantorennota Breda 2020, waaronder: het opschonen van niet toekomstbestendige (bestemmings-)plancapaciteit.

De Structuurvisie Bedrijventerreinen Breda 2020 is programmatisch bijgesteld in de Structuurvisie Breda 2030. De herstructureringsopgave wordt doorgezet. Ten aanzien van nieuwe bedrijventerreinen ligt de gemeentelijke focus op het Rithmeester Park (zie ook eerder). Ook de bedrijventerreinen in de spooromgeving zijn opnieuw in beeld. Ook de Kantorennota Breda 2020 is programmatisch bijgesteld in Structuurvisie Breda 2030. De focus ligt op de bestaande voorraad; het Stationskwartier en in beperkte mate het Rithmeester Park. De bestemmingsplancapaciteit is inmiddels met 928.000 m² verminderd. Daarnaast is er nog 744.000 m² aan te schrappen m² in bestemmingsplannen in procedure. Aan plancapaciteit is inmiddels 287.000 m² geschrapt. De analyse ten aanzien van de leegstandproblematiek is in gang gezet. De transformatie van de kantoren van de voormalige Sociale Dienst (Vlaszak) staat op de rol. Daarnaast loopt de pilot tot de ombouw van het kantoor aan de Tramsingel tot studentenhuis-vesting.

Doelstelling 2 De Milieukwaliteit Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

gerealiseerd

De CO2 reductie.

Het CO2 verbruik 2013: nominaal doel 1.156 kiloton (2006: 1.518 kiloton en 2044: klimaatneutraal).

Het aantal dagen overschrijding van de daggemiddelde concentratie van fijn stof. Spoedlocaties met bodemverontreiniging.

De norm (50 μg/m³) wordt minder dan 35 dagen (per jaar) overschreden.

De CO2-emmissie cijfers voor 2013 komen medio 2014 beschikbaar. De CO2-emmissie van 2012 was 1.384 kiloton, hiermee is de korte termijn doelstelling uit het uitvoerings-programma klimaat 2009-2012 gehaald. De systematiek (landelijk) voor het bepalen van het CO2 verbruik is aangepast nadat de begroting 2013 was vastgesteld. De streefwaarde voor Breda per ultimo 2013 dient te zijn: 1.239 kiloton in plaats van 1.156 kiloton. De Raad is hierover geïnformeerd bij de evaluatie klimaatprogramma 2009-2012. Gerealiseerd. In 2013 is de norm 14 dagen overschreden.

3 locaties gesaneerd.

In 2013 zijn 41 spoedlocaties onderzocht en aantoonbaar niet risicovol gebleken. Drie saneringen (Haagweg 241, Christiaan Huygenstraat 52 en Konijnenberg 60) zijn in uitvoering gebracht, de monitoring ervan loopt nog circa 5 jaar door.

Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

Het sturingsinstrument voor Milieu.

De actualisatie van de Milieuvisie is gereed.

BELEIDSESULTAAt

Niet gerealiseerd. Vanwege de beperkte capaciteit (prioriteit bij structuurvisie) doorgeschoven naar 2014. De plandrempel voor De drempelwaarde is vastgesteld door de gemeen- Gerealiseerd. Drempelwaarde is vastgesteld. wegverkeerslawaai. teraad. Doelstelling 3 De aantrekkelijkheid van de stad met een eigen identiteit

Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

gerealiseerd

Het rapportcijfer woonomgeving en het rapportcijfer leefbaarheid (leefbaarheid- en veiligheidsenquête).

Minimaal een 7,2 gemiddeld in Breda.

Het rapportcijfer is afkomstig uit de Enquête Veiligheid & Leefomgeving. (in 2012 was dit 7,2). Het cijfer voor 2013 is een 7,3.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 133


Het aantal bezoekers in Breda.

Tenminste hetzelfde aantal bezoekers als in 2012 (toeristisch bezoek aan steden).

De aantrekkelijkheid van het vestigingsklimaat voor bedrijven en voorzieningen. De Woonaantrekkelijkheidsindex (Atlas).

Bekeken wordt of een indicator die iets zegt over het vestigingsklimaat voor bedrijven en voorzieningen een plaats kan krijgen in de vastgoedmonitor. Een verbetering van de score in de Atlas voor gemeenten in 2013 ten opzichte van de Atlas voor gemeenten in 2012.

Het aantal gemeentelijke monumenten.

Het aanwijzen van 25 gemeentelijke monumenten.

Het toeristisch bezoek aan Breda is ten opzichte van 2012 gedaald. In 2013 zijn respectievelijk 1.107.000 bezoekers geregistreerd die gezamenlijk 2.859.000 bezoeken hebben afgelegd. In 2012 bedroegen deze aantallen 1.249.000 bezoekers die gezamenlijk 3.276.000 bezoeken hebben afgelegd. Deze daling is ook in andere steden zichtbaar. Breda neemt, net als in 2012, landelijk gezien de 11e plaats in. Dit krijgt een plek in de vastgoedmonitor.

In de rangorde van de 50 grootste gemeenten is Breda van de 31e plaats in 2010 naar de 26e plaats in 2013 opgeklommen. In 2012 nam Breda eveneens de 26e plaats in. Er zijn 24 gemeentelijke monumenten aangewezen.


Streefwaarde

GEREALISEERD

Het sturingsinstrument De beleidsadvieskaarten voor Bredaas erfgoed zijn voor Bredaas erfgoed. vastgesteld. Het bouwhistorisch Het afronden van het bouwhistorisch onderzoek in onderzoek in de binnende binnenstad. stad. De gebiedsvisie voor de Gebiedsvisie voor de Binnenstad is vastgesteld. Binnenstad. De plattelandsontwikkeHet meerjarenuitvoeringsplan LandStad de Baronie ling. is opgesteld. Doelstelling 4: De bereikbaarheid en de verkeersveiligheid in de stad.

De afronding vindt naar verwachting in 2014 plaats. De afronding vindt naar verwachting in 2014 plaats. Gerealiseerd; de gebiedsvisie is vastgesteld. Gerealiseerd; het meerjaren uitvoeringsplan is opgesteld.


Streefwaarde

gerealiseerd

De bereikbaarheid van locaties waar gewerkt wordt die vanuit de gemeente binnen een acceptabele tijd te bereiken zijn met het openbaar vervoer en de auto binnen en buiten de spits. De bereikbaarheid van de stad.

Een verbetering van de scores in de Atlas voor Gemeenten in 2013 ten opzichte van de Atlas voor Gemeenten in 2012.

De cijfers over 2013 komen pas in mei 2014 beschikbaar in de Atlas voor Gemeenten. In 2012 was er een kleine verbetering ten opzichte van 2011 (toename bereikbaarheid banen met auto in spits).

Het doorstromingsniveau van de noordelijke en zuidelijke rondweg is minimaal op het niveau van 2012. Het aanpakken van de top 5 onveilige locaties.

Niet gerealiseerd, de bereikbaarheid is achteruitgegaan (onder andere door de werkzaamheden rondom het station). Gereed en in voorbereiding tot reconstructie c.q. aanpassing.

Een toename van het aantal fietsbewegingen ten opzichte van 2012.

Het fietsverkeer in 2013 is met 1,3% afgenomen ten opzichte van het jaar 2012. Breda heeft 19 fietstelpunten verdeeld over de stad. Er is gestart met de uitvoering.

Het aantal verkeersonveilige locaties met letselongevallen in het verkeer. Het gebruik van de fiets.

De uitbreiding van het HOV-netwerk. De uitbreiding van het hoofd fietsnetwerk.

Start van de uitvoering van de busbaan langs het spoor en de aanpassingen van de HOV-route tussen de binnenstad en het station. Start van de uitvoering van het fietspad langs het spoor.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 134

Er is gestart met de uitvoering (de bodem is reeds gesaneerd).


Het aantal reizigers in het busvervoer.

Het aandeel reizigers met de bus ten opzichte van de auto gelijk houden.

Niet gerealiseerd voor de bus in totaal, maar wel voor het onderdeel HOV bussen. In Breda is de mobiliteit c.q. de verplaatsingen over all (inclusief auto) toegenomen. Het aandeel van het gehele openbaar vervoer in Breda is ten opzichte van het totale aantal verplaatsingen gelijk gebleven. Het aantal reizigers in de bus is afgenomen, ook het aandeel ten opzichte van de auto. Het aandeel en aantal reizigers in HOV bussen is wel toegenomen. Voor de trein geldt dat het aandeel en aantal verplaatsingen is toegenomen ten opzichte van het totale aantal verplaatsingen.


Streefwaarde

GEREALISEERD

Het sturingsinstrument voor Mobiliteit. De doorstroming van het stedelijk hoofdwegennet en de snelwegen rond Breda. Het hoogwaardig openbaar vervoer (HOV). Het verduurzamen van mobiliteit. Het parkeren in Breda.

De mobiliteitsaanpak is gereed.

Gerealiseerd. De mobiliteitsaanpak is gereed.

Het monitoringsplan is gereed.

Gerealiseerd. Het monitoringsplan is gereed.

De business case voor het HOV aan de Claudius Prinsenlaan is gereed. Het meerjarenuitvoeringsplan is opgesteld.

Gerealiseerd. De business case voor het HOV is gereed. Gerealiseerd. Het meerjaren uitvoeringsplan is opgesteld. Gerealiseerd. De parkeervisie is geactualiseerd.

De Parkeervisie is geactualiseerd.


EXPLOITATIE EN MUTATIES IN RESERVES

Begroting 2013

Begroting 2013

Jaarrekening 2013

na wijziging

Lasten:

-90.524

-99.215

-68.359

Baten:

81.169

82.933

45.073

-9.355

-16.282

-23.286


-1.999

-1.312

5.564

-11.354

-17.594

-17.721

Toelichting exploitatie: (op hoofdlijnen) Het resultaat van het taakveld bedraagt € 0,1 miljoen negatief. De grootste afwijking wordt veroorzaakt door de lagere lasten en baten in de jaarschijf van de grondexploitaties. Per saldo is het resultaat van het grondbedrijf € 0,1 miljoen positief. Daarnaast is in het resultaat de overschrijding op de ambtelijke inzet van de structuurvisie verwerkt (€ 0,4 miljoen). Binnen het product Milieu is het resultaat op het programma Bodem € 0,3 miljoen positief, de restant ISV gelden hiervan worden voor een bedrag van € 0,3 miljoen overgeheveld naar 2014. Daarnaast is in het resultaat de overschrijding op de ambtelijke inzet van de structuurvisie verwerkt (€ 0,4 miljoen). Binnen het product Milieu is het resultaat op het programma Bodem € 0,3 miljoen positief, de restant ISV gelden hiervan worden voor een bedrag van € 0,3 miljoen overgeheveld naar 2014. (bedragen x € 1.000)

Stand 01-01-2013


Mutaties in 2013


Reserve Groenfonds Buitengebied

941

-100

841

Totaal reserves

941

-100

841

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 135


Toelichting Reserve Groenfonds Er is een overeenkomst 'Buiten wonen aan de Linten' met de Provincie afgesloten, waarin nieuwe afspraken met de Provincie zijn vastgelegd over het vervolg van de uitvoering. Die nieuwe afspraken waren nodig omdat het Provinciaal beleidskader is veranderd. In de structuurvisie Groen en Rood is in het buitengebied ruimte voor 65 kavels geboden, dit is nu vastgelegd in de structuurvisie. Inmiddels zijn er 18 bestemd (4 van de bouwkavels zijn van de gemeente zelf). Met de vernieuwde overeenkomst kunnen eventuele aanvragen voor de resterende 47 plekken in behandeling worden genomen. In verband met de crisis is het de vraag of daar in de komende tijd gebruik van gemaakt zal worden. Aangezien er nogal wat van deze kavels te koop staan, wordt er voorlopig niet actief over de ontwikkelmogelijkheden gecommuniceerd tot er betere tijden aanbreken. De 18 bestemde kavels hebben samen een afdracht van € 1,2 miljoen opgebracht voor het Groenfonds. Een deel van dit bedrag is in 2012 door de Provincie aan de gemeente (Groenfonds) overgemaakt. (afgerond € 1,0 miljoen). (bedragen x € 1.000)

Stand 01-01-2013


Mutaties in 2013


Negatieve planresultaten Grondbedrijf *)

94.865

-25.033

69.832

Totaal voorzieningen

94.865

-25.033

69.832

*) Conform de verslagleggingsvoorschriften van het BBV wordt deze voorziening op de balans gepresenteerd als een correctie op de waardering van de onderhanden grondexploitaties. Toelichting voorzieningen: In verband met een interne overdracht van panden is de onderhoudsvoorziening panden Grondbedrijf overgeheveld naar het taakveld ‘Beheer van de stad’. (bedragen x € 1.000)

Bedrijfsmiddelen Bedrijventerreinen Mobiliteit

172

-

172

172

9.239

2.797

-

6.442

6.442

21.031

3.318

-

17.713

14.713

Milieu

2.922

953

-

1.969

1.969

Groen en Water

1.364

238

-

1.126

1.126

65

35

-

30

30

Stedelijke Planning & Programmering Cultureel Erfgoed

853

755

-

98

98

De Nieuwe Mark

208

118

-

90

90

32.858

8.798

-

24.060

13.910

3.381

-1.029

-

4.410

4.410

72.093

15.983

-

56.110

42.960

Via Breda Investeringen bovenwijkse voorzieningen Totaal

3.000

7.863

2.287

10.863

2.287

Toelichting Bij Mobiliteit betreft de hoogte van het nog af te wikkelen bedrag voor een groot deel de HOV-Busbaan.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 136


2016

2015

2014


Vrijval 2013


omschrijving


investeringen

[d] Risico’s De in de Begroting 2013 opgenomen risico’s ten aanzien van de subsidies mobiliteit & milieu, de biomassacentrale en de HOV busbaan langs het spoor zijn niet meer opportuun of komen in gewijzigde vorm terug. Bodemsanering: Locaties waar risico's zijn voor mens of milieu vanwege bodemverontreiniging noemen we 'spoedlocaties'. Voor 2015 moeten alle spoedlocaties met risico's voor de mens zijn gesaneerd of beheerst. De locaties met risico's voor verspreiding of ecologie moeten voor 2030 gesaneerd zijn. Breda heeft 4 locaties met risico's voor mensen en 22 locaties met risico's voor verspreiding of ecologie. De huidige inschatting is dat de beschikbare middelen voldoende zijn om de humane risico's te beheersen. Wanneer de gemeente zelf een verontreiniging moet aanpakken omdat verantwoordelijken geen actie ondernemen, heeft dit juridische gevolgen. Een mogelijk juridisch traject kan tot vertraging leiden waardoor de deadline niet gehaald wordt. Dit zou betekenen dat gelden niet in 2014 besteed kunnen worden, maar pas in de periode 2015-2016. Bovendien zou dit een extra kostenpost van circa € 0,3 miljoen opleveren. Een ander risico is het aan het licht komen van nu nog onbekende risico's voor mens of milieu (nieuw te ontdekken verontreiniging of risico's). De kosten voor het beheersen/saneren van een dergelijke situatie liggen in de range van € 0,3 miljoen tot € 0,5 miljoen. Amphia Molengracht en Langendijk: De gemeente overlegt met het Amphia ziekenhuis in het kader van de totstandkoming van een anterieure overeenkomst. Deze overeenkomst gaat over de afspraken die Amphia en de gemeente moeten maken voor de concentratie van het Amphia Ziekenhuis in Breda op één locatie (Molengracht). Reeds eerder is besloten over het aangaan van een intentieovereenkomst om de haalbaarheid van het bouwplan te onderzoeken. In februari 2012 is besloten dat de uitbreiding haalbaar wordt geacht mits het parkeren goed wordt opgelost en het plan financieel haalbaar is. De financiële haalbaarheid, los van de gebouwfinanciering, moet blijken uit de afspraken in de anterieure overeenkomst en de besluitvorming daarover. De verwachting is dat begin 2014 overeenstemming wordt bereikt over de inhoud van de overeenkomst. Zo wordt er bijvoorbeeld met het Amphia onderhandeld over de dekking van middelen die benodigd zijn voor de infrastructuuraanpassingen. Hierbij dient ook rekening te worden gehouden met risico’s die de gemeente aangaat door voor een bepaald budget infrastructuuraanpassingen uit te gaan voeren. Over het terrein aan de Langendijk is ook reeds positief besloten aangaande de haalbaarheid. Op het ziekenhuisterrein aan de Langendijk is een woningbouwontwikkeling van maximaal 254 woningen mogelijk in de periode tot 2023, mits programmatische ruimte hiervoor op dat moment beschikbaar is. Een lijn die voor deze locatie bevestigd is in de Structuurvisie Breda 2030. Na afronding van de onderhandelingen zal een besluit kunnen worden genomen over de anterieure overeenkomst. De gemeente zal ingrijpende infrastructurele aanpassingen moeten doen. Wanneer dat is gebeurd kan feitelijk gestart worden met de uitvoering van het bouwplan, te beginnen met de benodigde juridisch planologische procedures zoals de wijziging van het bestemmingsplan. Voordat het zover is dient nog wel overeenstemming te worden bereikt over onder andere grondverkoop (prijs), verdeling van de kosten voor de infrastructuuraanpassingen, de hoogte van de legeskosten en toekomstige plankosten van de gemeente in de begeleiding van het plan. De uitvoering zal de gehele volgende raadsperiode duren. Te beginnen met de infrastructurele aanpassingen in de directe omgeving van het huidige ziekenhuis en de bouw door Amphia van een grote parkeervoorziening op het voormalige Jekaterrein. De werkzaamheden aan de infrastructuur en de bouw van de uitbreiding hebben plaats terwijl het huidige ziekenhuis operationeel blijft. De opening van het nieuwe ziekenhuis is voorzien in 2019.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 137


Heja: De afwikkeling van het faillissement van Heja zal naar verwachting in 2014 door de curatoren worden afgerond. De risico’s uit het faillissement zijn inmiddels beheersbaar. Naast de risico’s vanuit het faillissement zijn er ook onderdelen waarover de gemeente en de curatoren geen overeenstemming hebben (tot op heden). Het is mogelijk dat uit het faillissement nog onverwachte kosten voor de gemeente naar voren komen. Hier is sprake van een risico maximaal ± € 0,1 miljoen. Stedelijke Planning en Programmering: Diverse factoren (waaronder de economische ontwikkeling) hebben aanleiding gegeven een nieuwe structuurvisie voor de stad op te stellen. De visie en het daarbij behorende uitvoeringsprogramma worden periodiek beoordeeld en zo nodig geactualiseerd. Actualisatie bestemmingsplannen: De laatste jaren is op het gebied van de wetgeving van de Ruimtelijke Ordening veel veranderd; invoering van de Wet Ruimtelijke Ordening, de digitalisering van ruimtelijke plannen, de WABO, de Crisis en Herstelwet en de recent ingevoerde nieuwe MER-wetgeving. Van de totale opgave om bestemmingsplannen te actualiseren zijn er nu nog 4 in procedure. Ook de komende tijd zal er nog veel veranderen: het Rijk is bezig met een vernieuwing van het Omgevingsrecht. Dit vormt een extra belasting voor Ruimtelijke Ordening. De inzet per bestemmingsplan is verder toegenomen, omdat instellingen, bedrijven en particulieren vaker en langer de juridische weg kiezen. Tevens zijn er, als gevolg van ‘Koers Gezet’, meer en langere inhoudelijke gesprekken met belanghebbenden, ontwikkelaars en corporaties. Van Eijl / NewCon: Met partij Van Eijl NewCon is een geschil over de consequenties van het niet doorgaan van de Bishoptower op de locatie Bijster-Heerbaan. Om te komen tot een minnelijke oplossing voor dit geschil en uit overwegingen van coulance is gezamenlijk gezocht naar een nieuwe bouwlocatie. De vanuit de gemeente voorgestelde schikking is door Van Eijl NewCon afgewezen en heeft dus (nog) niet geleid tot een voor beide partijen wenselijke oplossing. Het geschil loopt ondertussen al meerdere jaren. Mocht het geschil niet in op deze manier opgelost kunnen worden dan is er een reële mogelijkheid dat partij Van Eijl NewCon naar de rechter stapt om schade te claimen, met een langdurige gerechtelijke procedure als gevolg. Risico’s Grondexploitatie: Binnen de grondexploitatie is sprake van diverse risico’s. Deze worden door het treffen van beheersmaatregelen zoveel mogelijk gereduceerd. Het saldo van de gewogen (kans x impact) risico’s bedraagt momenteel ruim € 34 miljoen. De dekking van deze risico’s wordt door het aanhouden van weerstandsvermogen gerealiseerd. Voor een uitgebreide toelichting op de risico’s op het gebied van de grondexploitatie wordt verwezen naar paragrafen ‘3.7.3 Weerstandsvermogen en risicobeheersing’ en ‘3.7.5 Grondbeleid’.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 138


TAAKVELD 4 | ONTWIKKELING VAN DE STAD MAATSCHAPPIJ

[a] Visie (wat wilden we bereiken?) Breda werkt aan een evenwichtige maatschappelijke, ruimtelijke en economische ontwikkeling van de stad. Het taakveld ‘Ontwikkeling van de stad Maatschappij’ heeft tot doel het zorg dragen voor verhoging van de maatschappelijke, economische en sociale participatie van de inwoners van Breda waarbij een samenhangende aanpak en de eigen verantwoordelijkheid van de inwoners voor zichzelf en voor elkaar voorop staan. Daarnaast wordt de dienstverlening aan ondernemers geoptimaliseerd en faciliteren we waar mogelijk. Regionaal weten we waar de grootste kansen in samenwerking liggen en nemen we een voortrekkersrol in. Het onderwijsveld is een essentiële partner voor ontwikkeling en vernieuwing, richting de arbeidsmarkt, ondernemerschap en ontwikkeling van talenten. Er wordt ingezet op een zo groot mogelijke en succesvolle deelname van jongeren aan onze maatschappij. Breda wordt gekenmerkt door een hoge mate van leefbaarheid met goede voorzieningen voor een ieder, zodat iedereen zo lang mogelijk gezond en vitaal zelfstandig kan wonen en leven. Om dit te realiseren is een gevarieerd aanbod van woningen, woonmilieus, wijk-, onderwijs-, sport- en cultuurvoorzieningen en vrijwilligerswerk noodzakelijk. Naast beschikbaarheid van de genoemde factoren draagt het stimuleren van participatie bij aan het verbeteren van het imago van de wijken en daarmee van de stad als geheel. Het creëren van een goed ondernemersklimaat, werkgelegenheid, het versterken van de economische structuur en het bieden van ruimte voor de ontwikkeling van topkennis, zorgen voor versterking van de centrumfunctie van Breda.

Context De gemeente maakt niet de stad. Mensen, bedrijven en maatschappelijke organisaties maken de stad. De invloed en armslag van de gemeente zijn, enerzijds door de ontwikkelingen in de samenleving en anderzijds door de financiële situatie waarin zij zich bevindt, beperkter geworden. De andere kant van deze medaille is dat er een relatief grote groep mensen is voor wie het meedoen in deze samenleving niet vanzelfsprekend is, die kwetsbaar is. De samenleving is onvoldoende ‘inclusief’. Om deze mensen ook in de toekomst te kunnen blijven ondersteunen dient in het beleid de beweging van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’ gemaakt te worden. Dus geven we ruimte, gaan we uit van zelfredzaamheid, bouwen we deze op wanneer die ontbreekt, zoeken we aansluiting bij de vindingrijkheid en boeken we samen met onze partners resultaat. Keuzes zijn nodig, geïnvesteerd kan worden in onderwijs, economie, wonen, cultuur en sport. Vanwege de snelheid waarmee ontwikkelingen in de maatschappij elkaar opvolgen is de opgave van de stad de afgelopen jaren veranderd en zal de komende jaren nog verder veranderen. Toch is de ligging en daarmee de uitgangspositie van Breda op economisch terrein goed en blijven we onverminderd inzetten op de maximale ontwikkeling van werkgelegenheid in de stad. Het beleid op het taakveld ‘Ontwikkeling van de stad Maatschappij’ is op alle onderdelen vastgesteld door het Gemeentebestuur en/of ligt vast in wettelijke taken. Denk aan beleidsdoelen uit Meedoen@Breda, Vrijwilliger@Breda, Sportimpuls Breda, Jong@Breda, Woonagenda, Verzilvering@Breda, Schuldhulp@Breda enzovoorts. In 2013 ligt het accent op het uitvoeren daarvan, in overleg met maatschappelijke partners in de stad en regio. Onderstaand bij het onderdeel ‘Activiteiten’ is aangegeven welke uitvoeringsprogramma’s een bijdrage leveren aan het realiseren van deze beleidsdoelen. Daarbij is het subsidieprogramma en bijbehorende uitvraag 2013 een belangrijk sturingsinstrument.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 139


[B] Doelstellingen (wat hebben we daar voor gedaan?) Doelstelling 1 De ondersteuning van kwetsbare burgers bij het realiseren van participatie en een aanvaardbaar maatschappelijk en vitaal bestaan. Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

De ondersteuning van kwetsbare burgers.

De doelen uit de subsidie uitvraag 2013.

Het Stedelijk Kompas is gerealiseerd (de monitor volgt nog). De realisatie van veel gesubsidieerde activiteiten zal pas in de loop van het eerste halfjaar van 2014 duidelijk worden. De ondersteuning en Een toename van het aantal vrijwilligers en een De nulmeting vrijwilligerswerk is in 2012 afgenowaardering van vrijwillitevredenheid van minimaal een zeven. men. De volgende meting is in 2014. Daarna gerswerk. kunnen we aangeven of de doelstelling is behaald. Doelstelling 2 Het bevorderen van deelname aan en toegang tot sport en het binden en zich kunnen laten ontplooien van talenten en topsporters. Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

De Bredanaars voldoen aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen, of de Fitnorm en zijn sportief actief. Ontplooiing en ontwikkeling van talenten.

Voor volwassen 60% en kinderen 45%.

GEREALISEERD

De enquête Sport en Bewegen wordt tweejaarlijks afgenomen. De volgende afname is in 2014. Het sportparticipatie onderzoek van 2012 gaf als uitkomst: volwassenen 64%, kinderen (6-15) 93% en jongeren (16-24) 79%. Talenten geven een rapportcijfer 7. In 2013 niet gemeten. Onderzoek onder verenigingen, talenten en topsporters vindt plaats in 2014. Tevens zal daarbij onderzocht worden hoe een platform voor toptalenten opgezet kan worden. Doelstelling 3 De realisatie van een gevarieerd aanbod aan woningen in de stad afgestemd op de kwalitatieve vraag en met voldoende toegankelijkheid in de sociale huursector. Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

De realisatie van een gevarieerd aanbod aan woningen in de stad afgestemd op de kwalitatieve vraag en met voldoende toegankelijkheid in de sociale huursector.

750 woningen en een afname van 29% naar 27%.

In het kader van GWI zijn 581 zorgwoningen voor ouderen en mensen met een beperking gerealiseerd en 119 woningen opgeplust (periode 2010 maart 2013). Hoewel het project ‘woon morgen zonder zorgen’ goed wordt bezocht, vinden aanpassingen door oudere huiseigenaren nog mondjesmaat plaats. Het project ‘woon morgen zonder zorgen’ wordt in 2014 voortgezet.

Investeringen door particulieren en corporaties in 677 woningen, een verbetering van de beleefde geschiktheid van woningen en de woonomgeving ten opzichte van 2010.

Gedurende deze bestuursperiode 1.000 (80% via corporaties) studentenkamers toevoegen en 200 kavels in collectief en particulier opdrachtgeverschap. Doelstelling 4: Het vergroten van de economische kracht door een sterke centrumpositie in de regio, een goed ondernemersklimaat, een diverse economische structuur te bevorderen en in te zetten op een betere aansluiting tussen kwalitatief onderwijs en de arbeidsmarkt. Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

Het aantal arbeidsplaatsen bij nieuw gevestigde bedrijven in Breda. Het aantal nieuw beschikbare kleinschalige bedrijfsruimten. Een verbetering van de aansluiting onderwijs / arbeidsmarkt. Dienstverlening en deregulering (normenkader en businesscoaching).

400 arbeidsplaatsen (gedurende coalitieperiode).

Er zijn 15 nieuwe bedrijven gevestigd in Breda met gezamenlijk zo'n 150 arbeidsplaatsen.

250 huisvestingsplaatsen voor startende ondernemers (gedurende coalitieperiode).

Er zijn in totaal 110 huisvestingsplaatsen c.q. ruimtes en 116 ateliers gerealiseerd.

150 leerbanen (gedurende coalitieperiode).

Er zijn gedurende de coalitieperiode > 150 leerbanen gerealiseerd.

Waardering door ondernemers met rapportcijfer 7.

Breda heeft veel deregulerings-maatregelen genomen en sluit aan bij de landelijke initiatieven op dit terrein. Een uitgebreide inventarisa-tie van genomen maatregelen is gemaakt, verdere verbetering van dienstverlening richt zich meer op houding en gedrag, digitalisering en bereikbaarheid. Dit is ook bevestigd in gesprek met de stad en wordt nu verder uitgewerkt.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 14 0


Uitvoering van de detailhandelsnota.

Waardering als gastvrije stad in de top 3 van Nederland.

• Met de stad is uitvoerig gesproken over de retailontwikkelingen, zoals ook koopzondagen en het ondernemersfonds, het project Achter de Lange Stallen is verder ontwikkeld. Doelstelling 5: Een brede culturele basis bieden, gericht op cultureel burgerschap en talentontwikkeling van jeugd en jongeren en het stimuleren van topkwaliteit en innovatie binnen de speerpunten beeldcultuur en erfgoed, met verbindingen naar toerisme, creatieve industrie, onderwijs en economische ontwikkeling. Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

De inzet van combinatiefuncties sport en cultuur en verbinding met het binnenen buitenschools aanbod van cultuur in samenwerking met scholen en culturele instellingen.

Tenminste 50% van alle Bredanaars beoefent kunst in de vrije tijd en 70% van de Bredase jeugd en jongeren besteedt tenminste een uur per week aan een vorm van actieve sport en/of kunstbeoefening in de vrije tijd.

Combinatiefuncties: de 50% cultuur-deelname is gebaseerd op de landelijke meting. Op basis van de cijfers uit de monitor van Jong@Breda, is de deelname aan sport en/of cultuur door kinderen en jongeren 88%. Hierbij zijn wel grote verschillen in deelname per wijk. Aanbod en samenhang per wijk is vergroot door inzet van cultuur-coaches.

De indicator is sinds het opstellen van de begroting verbreed naar: de inzet van combinatiefuncties sport en cultuur en verbinding met het binnenen buitenschools aanbod van cultuur en sport in samenwerking met sportverenigingen en culturele instellingen. Het opzetten van het Drie lokale projecten zijn opgezet en Breda is Opzetten Europees netwerk VIVID; de Bredase Europees netwerk Visual internationaal leadpartner. projecten zijn in uitvoering conform het projectDesign (VD) en het plan. Afronding vindt plaats in 2014. In het kader uitvoeren van lokale van het Youth Project is de serious game Anim 2.0 projecten: Centre of gelanceerd in 4 Europese partnersteden. In Breda Expertise, Youth Project is de game onderdeel van doorlopende leerlijn VD, Breda Beeld 2012. Beeldcultuur van Cultuurwinkel Breda. Versterking van de Jeugd en jongeren in het primair onderwijs nemen Om versterking van de cultuureducatie te realisecultuureducatie. deel aan een doorlopende leerlijn ten aanzien van ren is in 2013 de Culturele Ladekast gelanceerd in cultuureducatie afgestemd op leerjaren en samenwerking met de B5 steden: een model voor leerdoelen met aandacht voor beeldcultuur en een doorlopende leerlijn Beeldcultuur. Scholen en erfgoed. culturele instellingen worden ondersteund in de uitvoering; ook vanuit de landelijke matchings regeling Cultuureducatie met Kwaliteit, waaraan Breda deelneemt van 2013-2016. Doelstelling 6: De investering in de educatieve- en talentontwikkeling van (jonge) inwoners van Breda en het faciliteren van topkennis in de stad en regio. Er is een gevarieerd, toegankelijk en samenhangend aanbod van onderwijsvoorzieningen en kinderopvang in een uitdagende en veilige leeromgeving. De gemeente heeft een zorgplicht ten aanzien van de onderwijsaccommodaties. Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

Het stimuleren en facilite- Beoordeling door ouders van: scholen en voor- en ren van een wijkgericht, naschoolse voorzieningen met rapportcijfer 7. gevarieerd, toegankelijk en samenhangend aanbod van onderwijs en voor- en naschoolse programma’s. Het aantal scholen dat 100% van alle scholen heeft een CJG-er. een CJG-er heeft. Het % schoolverlaters met Een groei van 10% ten opzichte van 2012. minimaal een startkwalificatie. Het uitvoeringsplan Brede Iedere school is een brede school in netwerkstrucScholen. tuur.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 14 1

Beleidsagenda Onderwijs sluit volledig aan bij prioriteitstelling gemeente Breda. Samenwerking met scholenveld is optimaal verlopen, onderwijsstad, doordecentralisatie onderwijshuisvesting, aanpak brede scholen zijn hiervan zichtbare resultaten in 2013. Doelstelling is gehaald. Alle scholen primair onderwijs in Breda hebben een eigen CJG-er. Het aantal schoolverlaters met startkwalificatie is in 2013 verlopen volgens de prognose en de doelstellingen zijn daarmee gehaald. Uitvoeringsplan Brede scholen is gerealiseerd in 2013, de scholen en de betrokken instellingen hebben trekkersrol tot behalen doelstellingen brede scholen in mei 2013 van gemeente overgenomen.


Doelstelling 7: Bredaas Museum. Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

Presentatie Tentoonstellingen • Semipermanente geschiedenis-expositie Stercke Stadt; • Tijdelijke (internationale) tentoonstelling Van Schendel; • 2 à 3 tijdelijke exposities (onderwerpen nader te bepalen); • Kinderexpositie ‘Stofnesten’; • Dependances. Evenementen; • Themalezingen; • Groepsarrangementen; • Participatie in instellingoverschrijdende activiteiten.

Bereik Bezoekers • hoofdvestiging: 30.000 • dependances: 60.000 • website: 120.000

Bezoekers • Hoofdvestiging: 35.000 • Dependances: 60.000 • Website: 150.000

Kluizenaars, Stercke Stadt, Art Quilts Nader te bepalen, in combinatie met Stercke Stadt en ‘Petrus van Schendel’ Met name Cultuurnacht, Museumweekend, Open Monumentendag

Themalezingen/ groepsarrangementen: Stercke Stadt: Art Quilts; Oefenstof; Jaap de Vries; Textiel; De verloren Parel van Breda (Stadsgezicht). Participatie Cultuurnacht; Museumweekend; Open Monumentendag

Educatie. Op basis van Stercke stadt: • Het Turfschip (groep 5); • Het leven als soldaat (groep 6); • Beeldenstorm (groep 7); • De Nassaus en het Wilhelmus (groep 8); • Over gisteren (groep 1 en 2). Collectieontwikkeling Ver- en ontzamelen, onderzoek: • Aanwinsten verwerven en objecten afstoten voor collectie-versterking; • Inzet van de collectie ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek, kennisvermeerdering Registratie en digitalisering: • Als onderdeel reguliere kerntaak; • Inzet van de digitale collectie via eigen site, via Thuis in Brabant, en via (museale) strategische netwerken Conservering.

Deelnemers leerlingen basisonderwijs: 5.500

leerlingen basisonderwijs: 5.500

Bereik Aantal objecten 50

Aantal verworven objecten: 10 (waaronder schilderij/het oudste stadsgezicht van Breda)

Raadpleging: fysiek: 1.000 Virtueel/online: 120.000 % geregistreerde collecties: 95 % geconserveerde collecties: 50

Raadplegingen fysiek: 1.000 (afgerond) Raadpleging virtueel: 150.000 Geregistreerde collectie: 95% Geconserveerde collectie: 50%

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 14 2



Streefwaarde

GEREALISEERD

Het beleid op het taakveld Realiseren van de beleidsdoelen in de uitvraag ‘Ontwikkeling van de stad 2013 (ten minste) binnen de beschikbare subsidie Maatschappij’ is op alle plafonds voor 2013. onderdelen vastgesteld door het Gemeentebestuur en/of ligt vast in wettelijke taken. In 2013 ligt het accent op het uitvoeren daarvan, in overleg met maatschappelijke partners in de stad en regio. Onderstaand bij het onderdeel ‘Activiteiten’ is aangeven welke uitvoeringsprogramma’s een bijdrage leveren aan het realiseren van bovenstaande doelen. Daarbij is het subsidieprogramma en bijbehorende uitvraag 2013 een belangrijk sturingsinstrument. In 2013 vindt, in afwachting van de keuzes in het Rijksbeleid vanuit het nieuwe Kabinet, verdere beleidsontwikkeling plaats op de decentralisatie van de Jeugdzorg, de AWBZ-taken en de Wet Werken naar Vermogen en de samenhang daarin.

Uitvraag is een maand eerder uitgezet en de beoordelingen zijn afgerond. Het Stedelijk Kompas is gerealiseerd. De monitor wordt opgeleverd in maart 2014.

Voorbereidingen zijn gaande met het oog op invoering nieuwe wetgeving per 1 januari 2015. Samen met partijen in de stad en regiogemeenten is gewerkt aan de beleidskeuzen op jeugd, participatie en AWBZ, in 2014 wordt verder gewerkt aan de implementatie van de nieuwe taken.

Wat was daar in 2013 voor nodig, welke inspanningen/activiteiten? Doelstelling 1: • •

Realiseren Stedelijk Kompas. Realiseren regionaal actieprogramma Afhankelijk en Veilig / Van Handelingsverlegen naar Verantwoordelijkheid.

•

Realiseren van Gezond@Breda en de JOGG-aanpak in de wijken Heuvel en Breda-Noord.

•

Realiseren van Vrijwilligers@Breda en actieplan Informele Zorg.

•

Uitvoeren van activiteiten in het kader van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG).

•

Realiseren van (WMO-)voorzieningen voor kwetsbare burgers (onder andere ouderen,

•

Realiseren van activeringsprogramma’s die leiden tot meedoen naar vermogen.

jeugd en mensen met beperkingen). •

Bieden van inkomensondersteuning aan burgers die niet beschikken over een minimuminkomen en daar recht op hebben.

•

Bieden van schuldhulpverlening aan burgers die hier een beroep op doen.

•

Vormgeven van de decentralisatieopgave AWBZ.

Doelstelling 2: •

Uitvoeren van Sportimpuls Breda en de Sportnota 2011 – 2014.

•

Uitvoeren van het Samenspel Uitvoeringsplan combinatiefuncties Breda 2012 – 2014.

•

Aanstellen van buurtsportcoaches.

Doelstelling 3: •

Uitvoeren van de Woonagenda.

•

Afstemming regionaal en provinciaal ten aanzien van ontwikkelingen op de woningmarkt.

•

Gemeentelijke coördinatie op realisatie van de Alliantie en woningbouwafspraken daarin relateren aan de stedelijke programmering.

•

Uitvoeren van het actieprogramma Verzilvering@Breda.

•

Uitvoeren van het Actieplan Normalisatie Woonwagenstandplaatsen en verplaatsing kermisexploitanten.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 14 3


Doelstelling 4: •

Uitvoering van het actieplan Kleinschalige Bedrijfshuisvesting.

•

Innovatie binnen de sectoren faciliteren.

•

Vormgeven van de decentralisatieopgave één Regeling Onderkant Arbeidsmarkt.

•

Stimuleren van toerisme en evenementen.

•

Uitvoeren van accountmanagement bedrijfsleven over de volle breedte en acquisitie.

•

Uitvoeren van de Strategische Agenda West-Brabant.

•

Uitvoeren van de actielijnen binnen het regionale platform Arbeidsmarktbeleid.

•

Vormgeven van de decentralisatieopgave Wet Werken naar Vermogen.

•

Opdrachtgever aan: ATEA inzake wet BUIG, Participatiebudget en Sociale Werkvoorziening.

Doelstelling 5: •

Ontwikkeling van de kandidatuur 2018 Brabant Culturele Hoofdstad.

•

Opstellen van meerjarenafspraken voor Bredase culturele instellingen.

•

Vormgeven van cultuureducatie over de volle breedte.

•

Stimuleren van amateurkunst.

•

Vormgeven van kunst in de openbare ruimte.

•

Inrichten van de publieksfunctie van erfgoed.

•

Stimuleren van culturele activiteiten via het beschikbare fonds, gekoppeld aan Factor C.

•

Ontwikkeling van beeldcultuur/visual design, ook internationaal.

Doelstelling 6: •

Uitvoering van het plan van aanpak Doordecentralisatie Onderwijshuisvesting.

•

Uitvoering van de ontwikkeling van brede scholen.

•

Vormgeven van de decentralisatieopgave jeugdzorg.

•

Uitvoeringsprogramma Jong@Breda over de volle breedte.

•

Verder ontwikkelen van het Centrum Jeugd en Gezin.

•

Voorkomen van voortijdig schoolverlaten en de regionalisering leerplicht.

•

Stimuleren van de kenniseconomie; Breda studentenstad.

Doelstelling 7: 1.1 Museum in transitie

In het kader van de kerntakendiscussie 2011 is in maart 2011 een motie aangenomen over de Toekomst van Breda’s Museum. Ook in 2013 is er in dat kader gewerkt aan de uitwerking van een kansrijk scenario voor de effectuering van die motie. Daartoe is een projectorganisatie opgezet, die een tweeledige opdracht had:

- een strategisch-inhoudelijke oriëntatie te formuleren, in het bijzonder gericht op strate-

- het voorbereiden van de organisatorische verzelfstandiging van Breda’s Museum.

In het late najaar bleek, dat de inspanningen gericht op het eerste spoor vooralsnog niet

gische samenwerking, in eerste instantie met het Noordbrabants Museum, en

de beoogde uitkomst kon hebben.

De organisatie is per 1 januari 2014 intern verzelfstandigd.

1.2 Mensen en middelen

De financiële armslag en slagkracht van het museum zijn als gevolg van de eerder opgelegde taakstellingen beperkt. De eerder (in 2012) getroffen maatregelen van efficiency en effectiviteit (niet invullen van vacatures, geen wisselexposities, acquisitiestop, verhoging commerciële inkomsten) zijn doorgezet. Gegeven de bescheiden effectief inzetbare personele capaciteit (als gevolg van vacaturestop en langdurig zieken) is 2013 externe inzet benut voor marketing en communicatie en voor de vormgeving en begeleiding van de organisatorische transitie van het museum.

De ombuiging van de focus van de organisatie naar ‘hospitality’ is doorgezet. Kwaliteit, vakmanschap, innovatief vermogen en klantgerichtheid zijn beoogde kerncompetenties.

In 2013 is ook een Bedrijfsplan opgesteld voor 2014. Dat plan voorziet in een andere exploitatieopzet met navenante product/dienstverlening door een gereduceerde (vaste) formatie. Zodoende wordt de bezuinigingstaakstelling 2014 gerealiseerd.

1.3 Programma op hoofdlijnen

De semipermanente expositie De Stercke Stadt Breda is verder geëxploiteerd. Die tentoonstelling bood de basisingrediënten voor flankerend aanbod (evenementen, educatie, lezingen/debat).

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 14 4


Het museum bereikte in 2013 weer meer bezoekers (35.000 op de hoofdlocatie), zeker ook door de internationale tentoonstelling Petrus van Schendel. Meester van het avondlicht, alsook de exposities over textiel , de tentoonstelling van het oeuvre van Jaap de Vries, en de expositie Oefenstof, die eerder in Parijs te zien was. Meest markant was echter de verwerving van het oudste stadsgezicht van Breda, De Verloren parel van Breda. Dat genereerde veel (ook internationale) publiciteit, positieve aandacht (ook van professionals) én veel publieke belangstelling.

Een belangrijke rol is voorzien voor het virtuele museum: met toegepaste technologie en de digitaal beschikbare collectie voldoen aan de informatie- en communicatiebehoefte van de potentiële bezoeker.

De reguliere kerntaken collectieontwikkeling, -behoud en -beheer worden conform planning binnen beschikbare kaders doorgezet.

8. Bibliotheek

Bibliotheek Breda staat voor grote uitdagingen. Onder de naam van Bibliotheek van de Toekomst wordt gewerkt aan verbetering en modernisering van dienstverlening en het diversifiëren van de producten. Bibliotheek Breda wil inzetten op maatwerk op het gebied van leesbevordering en taalontwikkeling en verder inspelen op de toenemende behoefte aan het ontsluiten van lokale en regionale kennis en informatie. De Bibliotheek van de Toekomst bevindt zich op de knooppunten waar mensen zich bewegen en elkaar ontmoeten, zoals brede scholen, in de wijk en op het internet. Dat zal leiden tot het verbinden van (nieuwe) functies en vermindering van het aantal vestigingen.

Uitvoering van deze innovatieagenda zet in op een gemoderniseerde bibliotheekfunctie, uitgaande van de vraag en met een scherpe focus op en onderscheid tussen klantgroepen. Het huidige budget zal ingezet worden voor het opzetten en uitvoeren van het nieuwe dienstverleningsconcept. Tegelijkertijd kan door het verhogen van de efficiency een besparing en meer regionale samenwerking worden gerealiseerd.



Begroting 2013

Begroting 2013

Jaarrekening 2013

na wijziging

Lasten:

-176.434

-184.126

-176.796

Baten:

80.706

89.821

96.397

-95.728

-94.305

-80.399


4.102

4.499

-628

-91.626

-89.807

-81.028

Toelichting exploitatie: (op hoofdlijnen) Hierbij worden we de vijf grootste resultaten binnen taakveld 4 benoemd. Voor de gedetailleerde cijfers en toelichtingen op productniveau wordt verwezen naar de bijlage 7.1. Overzicht Taakvelden. Voor Wijkontwikkeling wordt verwezen naar Hoofdstuk 5, Programma 1 Wijkontwikkeling. Breda’s Museum Het Breda’s Museum stond voor de lastige opgave om met een budget van per saldo € 1,0 miljoen rond te komen, terwijl de niet beïnvloedbare kosten (salarissen, doorbelasting servicebedrijf en kapitaallasten) al zo’n € 0,4 miljoen hoger uitkomen. De taakstelling werd dan ook niet gehaald. Er is een tekort gerealiseerd van € 1,0 miljoen, ondanks de meevallende baten (entreegelden, omzet café en winkel). Als voornaamste oorzaken gelden het wegvallen van sponsorgelden en overige bijdragen derden, de inzet van uitzendkrachten en inhuur derden omdat alle vacatures zijn geschrapt en er zich enkele langdurige ziektegevallen voor doen, hogere kosten voor onderhoud en verwarming, beheer, conservering, restauratie en (transport)verzekering van de collectie en de (wissel)tentoonstellingen en hogere kosten voor publi-

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 14 5


citeit. Daarnaast speelden de niet begrote lasten van het project Museum@Breda een negatieve rol. Jeugd en Onderwijs Het jaar 2013 sluit bij Jeugd en Onderwijs met een voordelig resultaat van € 2,1 miljoen. Volgens verwachting waren op de volgende begrotingsonderdelen niet alle beschikbare middelen benodigd: Voorschoolse voorzieningen (€ 0,5 miljoen), Leerlingenvervoer (€ 0,3 miljoen), Invoeringskosten decentralisatie jeugdzorg (€ 0,3 miljoen), Onderwijsbegeleiding (€ 0,2 miljoen), CJG (€ 0,2 miljoen), Contactmoment adolescenten (€ 0,2 miljoen), Voortijdig Schoolverlaters/VSV (€ 0,1 miljoen), Subsidieplafond 2013 (€ 0,1 miljoen). Daarnaast werd ruim € 0,2 miljoen niet uitgegeven op het onderdeel Brede School, gymnastiekvervoer. Participatie Het resultaat op Participatie bedraagt € 1,3 miljoen positief. Dit wordt met name veroorzaakt door terugvorderingen van subsidies vanuit de gemeente ad € 0,7 miljoen. Daarnaast is het beschikbare budget voor Geschikt Wonen voor Iedereen en Informele Zorg voor totaal € 0,3 miljoen en voor Ondersteuning Ouderen en Gehandicapten voor € 0,2 miljoen niet volledig benut. Re-integratie Er is een voordelig verschil van € 1,3 miljoen ten opzichte van de begroting. Voor een bedrag van € 0,8 miljoen wordt dit verklaard door middelen die eind september 2013 zijn ontvangen in het kader van het regionale actieplan jeugdwerkloosheid. Een budgetoverhevelingsverzoek voor de middelen is reeds geaccordeerd. Deze middelen zullen in 2014 gaan worden ingezet. Voor de inrichting van een Sociaal Fonds met betrekking tot gesubsidieerde arbeid is vanuit de reserve Sociale Zaken en Werkgelegenheid een bedrag beschikbaar gesteld van € 0,4 miljoen. Omdat de uitgaven in 2013 vanuit de reguliere budgetten zijn gedaan, is de bijdrage vanuit de reserve niet aangesproken. Dit geeft een positief effect van € 0,4 miljoen. Omdat echter ook de onttrekking uit de reserve achterwege kan blijven, heeft dit in totaliteit een budgettair neutraal resultaat tot gevolg. Tot slot is voor innovatieve activiteiten (proeftuin) een bedrag uitgegeven van € 0,12 miljoen. In beginsel is hiervoor een bedrag uit de reserve SZW beschikbaar gesteld van € 0,15 miljoen. Dit resulteert in een positief resultaat van € 0,03 miljoen. Ook hier per saldo budgettair neutraal omdat voor dit bedrag de verlaging van de reserve achterwege kan blijven. Wet BUIG Het financiële resultaat op het bijstandsbudget bedraagt € 1,4 miljoen positief. De stijging van het WWB-bestand kon worden opgevangen binnen het beschikbare budget (de afwijking bedraagt circa 2,2 % van het totaal beschikbare bedrag). Van het positieve resultaat BUIG zal een bedrag van € 0,6 miljoen worden toegevoegd aan de taakstelling Arbeidsparticipatie, die hiermee volledig is gerealiseerd. (bedragen x € 1.000)


Reserve onderwijshuisvesting Risicoreserve Bijstand/WMO Reserve sociale zaken en werkgelegenheid Armoedebestrijding Wijkontwikkeling Reserve Toeristenbelasting Reserve Culturele Hoofdstad Totaal reserves

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 14 6

Stand 01-01-2013

Mutaties in 2013


-658

853

195

100

-50

50

3.046

-252

2.794

476

0

476

8.527

986

9.513

85

115

200

345

-55

290

11.921

1.597

13.518


Toelichting reserves Reserve Wijkontwikkeling De Reserve Wijkontwikkeling is de belangrijkste dekkingsbron binnen het programma Wijkontwikkeling. Reserve Onderwijshuisvesting Het voordelig resultaat is toegevoegd aan de reserve waardoor deze nu sluit met een voordelig resultaat van € 0,2 miljoen. Reserve Sociale Zaken en Werkgelegenheid De mutaties in 2013 betreffen enerzijds een onttrekking van € 0,1 miljoen ten behoeve van armoedebestrijding kinderen (zie product bijzondere bijstand) en anderzijds een verlaging van € 0,1 miljoen ten behoeve van innovatieve activiteiten re-integratie (zie product re-integratie). Een en ander is nagenoeg conform de begroting. Reserve toeristenbelasting Naast de dotatie volgens de begroting wordt bij resultaatbestemming een verzoek gedaan om nog een bedrag van € 0,06 miljoen in de reserve te storten. Een deel hiervan betreft het voordelig resultaat in de exploitatie 2013 en een deel betreft de niet ontvangen belastingopbrengsten in het 1e kwartaal van 2012, terwijl voor dit 1e kwartaal al wel een bijdrage naar de algemene middelen was verwerkt van € 0,05 miljoen. Reserve Culturele hoofdstad Na de afwijzing van Brabant als Culturele Hoofdstad zullen deze cultuurmiddelen in 2014 en 2015 binnen het cultuurveld worden herbestemd. (bedragen x € 1.000)

Stand 01-01-2013


Voorziening Cultuur Onderhoudsvoorziening gebouwen onderwijs Onderhoudsvoorziening Breda's Museum Totaal voorzieningen

Mutaties in 2013


46

-35

11

1.722

-16

1.706

556

-92

464

2.324

-143

2.181

Toelichting voorzieningen: Onderhoudsvoorziening Cultuur In de loop van 2013 zijn alle atelierpanden op één na van Cultuur binnen de gemeentelijke organisatie overgedragen. Daarmee is het overgrote deel van de onderhoudsvoorziening panden Cultuur overgeheveld naar het taakveld ‘Beheer van de stad’. Mutaties onderhoudsvoorzieningen De gepresenteerde mutaties betreffen de dotatie conform de begroting, de onttrekking van de werkelijke onderhoudslasten 2013 en de herverdeling tussen de voorzieningen die is gemaakt naar aanleiding van het uitgevoerde onderzoek naar de toereikendheid van de onderhoudsvoorzieningen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 147



Bredaas Museum

2016

2015

2014


Vrijval 2013

10

3

-

7

7

2.494

75

-

2.419

2.419

15.981

1.421

-

14.560

14.560

831

176

-

655

655

1.000

3

-

997

897

100

20.316

1.678

-

18.638

18.538

100

MFA’s / Brede scholen Onderwijs Wonen Wijkontwikkeling Totaal


omschrijving


investeringen

Toelichting Wijkontwikkeling Het krediet betreft projecten die vallen binnen het programma Wijkontwikkeling. Brede school Geeren-Zuid Eind augustus 2013 is besloten tot nieuwbouw voor basisschool de Fontein. Momenteel loopt er nog een bestemmingsplanprocedure, het programma van eisen is opgesteld en de architectenselectie is gestart. Onderwijs Diverse investeringen lopen door in 2014 en verder. Na de definitieve verzelfstandiging van het Primair en Speciaal Onderwijs in verband met de doordecentralisatie onderwijshuisvesting zal in de komende periode worden bekeken welke middelen er nog benodigd zullen zijn bij de gemeente.

[d] Risico’s De in de Begroting 2013 opgenomen risico’s ten aanzien van het Bredaas Museum, de regionale samenwerking west-brabant, decentralisatie AWBZ en het scheiden van wonen en zorg (ZZP 1-3) zijn niet meer opportuun of komen in gewijzigde vorm terug. Hieronder wordt inzicht gegeven in de actuele risico’s. Culturele Instellingen: Als gevolg van het wegvallen van landelijke subsidiemogelijkheden en teruglopende sponsorgelden, alsook teruglopende bezoekersaantallen, hebben de culturele instellingen het moeilijk. De oplossingen zijn divers en verschillen per instelling. Naast een sobere bedrijfsvoering moet worden gezocht naar nieuwe verdienmodellen, bundeling van krachten op ondersteunende functies en het zoeken naar inhoudelijke samenwerking en in nieuwe, aansprekende, vormen van presentatie. Deze omschakeling is in ontwikkeling en verdient ondersteuning van de gemeentelijke organisatie. Decentralisatie opgaven: De decentralisaties die naar gemeente plaatsvinden via de Participatiewet, Wet op de Jeugdzorg en AWBZ gaan gepaard met een korting op de budgetten vanuit het Rijk. Welke bekostigingsvormen we ook kiezen, niemand weet of onze aannames (we kunnen het beter voor minder) kloppen. Dit betekent dat we de uitgaven nauwgezet moeten volgen zodat we tijdig kunnen ingrijpen als budgetten worden overschreden. In 2014 wordt met de motie ‘Betere Zorg bij complexe hulpvragen’ een pilot uitgevoerd, die een beeld moet scheppen van de resultaten van de nieuwe aanpak in termen van kwaliteit, tevredenheid en financiën.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 14 8


Voor een grote groep Bredanaars is de weg naar een activiteit of werk lang. Deze groep wordt door middel van activerings- en re-integratie trajecten ondersteund. Deze trajecten zijn echter erg kostbaar. Indien we vinden dat ‘iedereen iets moet doen’, moet helder worden hoe we de hiervoor benodigde ondersteuning kunnen bekostigen. De korting op het participatiebudget (84% in de periode 2010 tot en met 2015) levert financiële risico’s op. Breda (Atea) zoekt hiervoor naar nieuwe markten, onder andere door samenwerking met zorginstellingen als het gaat om dagbesteding. De verbreding van verantwoordelijkheid voor mensen in een uitkeringssituatie naar ‘sociale teams’, CJG’s (voorlichting, coaching, begeleiding) en werkgevers (bieden van werkplekken)’ moet deels het antwoord bieden op de uitdaging. Decentralisatie maakt het moeilijk om schaalvoordelen te halen. Bij gespecialiseerde vormen van zorg is een centrale aanpak gewenst en bij zeer specialistische zorg blijven landelijke voorzieningen nodig. Indien hier onvoldoende samenwerking is, ontstaat het risico van versnippering van de zorgverleningmarkt, hetgeen aanvullende financiële risico’s met zich meebrengt. In het eerste kwartaal van 2014 wordt het risicomanagement van de 3 decentralisatie opgaven verder vormgegeven. Op gezette tijd zal hierover gerapporteerd worden. Besluit Woninggebonden Subsidies: Medio september 2013 is met WonenBreburg afstemming geweest over de afwikkeling van het BWS. Hierbij is voorgesteld de lopende verplichtingen en het verzoek tot renteconversie af te wikkelen in één package-deal. De resterende BWS-verplichtingen die nog vanaf 2014 gaan lopen zijn door de gemeente in beeld gebracht. Het betreffen de complexen Overkroeten, Schorsmolenstraat, Catharinastraat en Karnemelkstraat. De hoogte van de bijdragen (netto contant) is berekend op € 0,6 miljoen. Er staat eveneens nog een bedrag van € 0,2 miljoen ten behoeve van het complex BinnenBuiten gereserveerd. De gemeente is met WonenBreburg nog in onderhandeling over de financiële afwikkeling. De intentie is om onderhandelingen voor de zomer af te ronden. Indien de onderhandelingen tussen de gemeente en WonenBreburg vast zouden lopen is er sprake van een risico van ± € 0,2 miljoen. De kans hierop is gering. Wet BUIG: Met de wet Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening (BUIG) worden 3 regelingen, met verschillende budgetten (IOAW, IOAZ en gedeeltelijk BBZ), gebundeld met het budget van WWB en WIJ. Voor de financiering van deze drie wetten wordt overgestapt van een declaratiesysteem naar een budgetsysteem. De gemeente is voor honderd procent financieel verantwoordelijk voor de uitkeringskosten. In 2013 waren de beschikbare gelden voor de uitvoering van de Wet BUIG, (meer dan) toereikend voor de verplichtingen. Een verdere toename van de werkloosheid zal een negatieve impact hebben. De instroom zal hoger zijn en de uitstroom lager en hierdoor zal het bestand aan uitkeringsgerechtigden toenemen. Via doeltreffende en doelmatige werkprocessen sturen we erop dat de extra uitkeringslasten in 2014 gelijke tred houden met extra rijksinkomsten. Een ontwikkeling die mogelijk een risico inhoudt is het nieuwe verdeelmodel dat in 2015 ingevoerd zal worden. In de loop van 2014 zal duidelijk worden welk verdeelmodel er door het Rijk zal worden gehanteerd. Voor 2014 is inmiddels duidelijk geworden dat de stijgende uitkeringslasten gepaard gaan met een opwaartse bijstelling van het budget.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 14 9


TAAKVELD 5 | DIENSTVERLENING AAN DE BURGER

[a] Visie (wat wilden we bereiken?) Het bevorderen van een verantwoordelijke samenleving in een veilige en leefbare stad, waarin mensen prettig en vanuit de eigen kracht samen leven. Een samenleving waarin iedereen kan meedoen, autonoom en zelfredzaam, maar ook een samenleving waarin uitval, ongelijkheid, alsook oneigenlijk gebruik en misbruik van regelgeving worden tegengegaan. Mensen die er niet in slagen om op eigen kracht deel te nemen kunnen op ondersteuning rekenen. Burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties voelen zich medeverantwoordelijk en betrokken en leveren naar draagkracht een positieve bijdrage aan deze samenleving.

Context De dienstverlening door de gemeente Breda vindt plaats in verschillende vormen op verschillende plaatsen. De dienstverlening waarover in dit taakveld wordt gerapporteerd gaat met name over de dienstverlening van het klantcontactcentrum, de activiteiten rondom het aanvragen van vergunningen en voorzieningen, de uitvoering van schuldhulpverlening, de uitvoering van de Wet werk en bijstand, de uitvoering van toezicht en handhavingstaken, en het beheer van de basisregistraties WOZ en BAG. Deze activiteiten zijn allen samengebracht in één organisatorische entiteit: de directie Dienstverlening. Over de overige vormen van dienstverlening wordt gerapporteerd in andere taakvelden van deze Jaarrekening. Landelijk is de huidige financiële crisis van grote invloed, zowel op onze klanten als op de beschikbare budgetten om hen te ondersteunen. Daarnaast staat het rijksbeleid in het teken van overdracht van taken naar de gemeente. Een aantal forse decentralisatieprojecten staat voor de deur en binnen Breda wordt de burgers gevraagd de eigen verantwoordelijkheid te pakken daar waar mogelijk en de lokale overheid als vangnet te ervaren. Dat betekent niet alleen simpelweg een toetsingskader, maar meer ook een doordachte manier van handelen als lokale overheid.

[B] Doelstellingen (wat hebben we daar voor gedaan?) Een optimale en kostendekkende dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen. Dit wordt onder andere vormgegeven door middel van: •

Dienstverlening aan balies;

•

Registraties van basisgegevens;

•

Vergunningverlening;

•

Toezicht en handhaving;

•

Toekennen voorzieningen gebaseerd op de Wet Maatschappelijke Ondersteuning;

•

Toekennen bijzondere bijstand gebaseerd op de Wet Werk en Bijstand;

•

Schuldhulpverlening.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 150



Streefwaarde

GEREALISEERD

• Klanttevredenheid van burgers, bedrijven en instellingen.

• rapportcijfer 7

Kredietbank West-Brabant: 7,1

Publieksservice: 8,3 Klantonderzoek Wmo (vooral hoe ervaren klanten de Wmo-tafelgesprekken): goed, de aangedragen verbeterpunten worden opgepakt. BELEIDSESULTAAt Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

• Werken op afspraak (balies Stadskantoor) • Antwoord in eerste klantcontact • Tijdige bezwaar- en beroepschriftenafhandeling Wet werk en bijstand • Bevredigende klachtafhandeling • Tijdig afgehandelde aanvragen omgevingsvergunning en overige vergunningen. • Tijdig afgehandelde aanvragen voorzieningen Wmo • Tijdig aanmeldgesprek/ analyse van crisissituatie bij mogelijke klanten van Kredietbank. • Tijdige analyse van schuldsituatie bij nieuwe klanten van Kredietbank • Percentage schuldhulpverlening met positief resultaat afgewerkt. • Halen van de afspraken en doelstellingen zoals vastgelegd in het toezichtprogramma. • Tijdig afgehandelde aanvragen: o Algemene bijstand o Bijzondere bijstand o Langdurigheidstoeslag • Tijdige registratie BAG

• 45%

• 49%

• 80%

• 82%

• 95%

• 80%*)

• 95%

• 96,4%

• 99% (omgevingsvergunning) • 90% (overige vergunningen)

• 97% (omgevingsvergunning) • 90% (gemiddeld evenementen, drank & horeca, kabels & leidingen)

• 99%

• 95% (december 2013) • 81,2%(gemiddeld 2013)

• binnen maximaal 3 dagen na melding 9 %

• 100%

• binnen maximaal 4 weken na melding 95%

• 100%

• 70% met positief resultaat afgewerkt

• 73%

• Behoudens nieuwe wensen ontstaan na het vaststellen van het toezichtprogramma, 90-95% van de afgesproken aantallen halen

• 90%

• 90% • 90% • 95% • 99%

• 96% • 70% • 82% • 97%

• 95%

• 95%

• 98%

• 99%

• 99%

• 100%

• Tijdige afhandeling terugmeldingen • Tijdige herwaardering gereed • Beschikbaarheid basisgegevens BAG en WOZ voor afnemers (inzage – en terugmeldvoorziening)

*) als gevolg van voorliggende pre-mediation alsmede stijgend klantenaantal als gevolg van de economische crisis.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 151


Wat was daar in 2013 voor nodig, welke inspanningen/activiteiten? •

Uitvoering geven aan businesscase Dienstverlening, waaronder het verbeteren digitale

•

Verdere ontwikkeling van een stelsel van basisregistraties, inclusief een inzage- en terug-

dienstverlening volgens het principe ‘click, call, face’. meldvoorziening waarmee gebruik van basisgegevens bevorderd gaat worden. •

Het verlenen van vergunningen op basis van bestaande wetten en verordeningen.

•

Opstellen en uitvoeren van het toezichtprogramma (handhaven).

•

Het behandelen van aanvragen om voorzieningen Wmo.

•

Behandelen van aanvragen schuldhulpverlening; beheer van inkomens van burgers die daartoe niet zelf in staat zijn en het op maatschappelijk verantwoorde wijze verstrekken van consumptief krediet.

•

Het behandelen van aanvragen voor algemene en bijzondere bijstand en langdurigheidstoeslagen.

• •

(Verder) ontwikkelen regionale samenwerking. Uitvoering geven aan deregulering, zoals verwoord in het algemene deel van de Begroting.

•

Het behandelen van binnenkomende klachten en bezwaarschriften alsmede het vertegenwoordigen van de gemeente bij beroepszaken.


exploitaties en mutaties in reserves

Begroting 2013

Begroting 2013

Jaarrekening 2013

na wijziging

Lasten

-67.417

-66.346

-62.591

Baten

19.828

22.591

21.687

-47.589

-43.755

-40.904

-47.589

-43.755

-40.904


Toelichting exploitatie: (op hoofdlijnen) Het resultaat van het taakveld Dienstverlening aan de burger bedraagt € 2,9 miljoen positief. De grootste verschillen ten opzichte van de begroting worden hieronder toegelicht. Wmo Het resultaat voor de totale Wmo bedraagt € 3,3 miljoen positief. Dit overschot is terug te voeren op minder aanvragen en lagere uitgaven. Een belangrijke verklaring hiervoor is de doorwerking van de ‘kanteling’ van de Wmo (meer verantwoordelijkheid van de burger), het bedingen van scherpe tarieven met de diverse aanbieders van voorzieningen en het succes van de Alfacheque. Bouwleges De opbrengst bouwleges is € 0,3 miljoen lager uitgevallen dan begroot (is circa 8%). Deze lagere opbrengst wordt volledig gecompenseerd door lagere uitgaven van € 0,3 miljoen als gevolg van genomen kostenbesparende maatregelen (onder andere minder bouwtoezicht). Naar verwachting zullen vanaf 2015 de bouwleges weer kostendekkend zijn.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 1 52


(voormalige) GOG reserve

629

153

-

476

257

Basisregistratie

156

0

-

156

156

Businesscase Dienstverlening

1.806

67

1.335

405

405

Stroomvoorziening kermissen

90

0

-

90

90

WABO

90

0

90

0

562

107

3.333

327

Bedrijfsmiddelen Totaal

455 1.425

1.582

2016

2015

2014


Vrijval 2013


omschrijving


investeringen

219

325 1.233

130 349

Toelichting Businesscase Dienstverlening In 2014 gaat het project over in de beheerfase en worden de kosten verantwoord in de reguliere exploitatiebegroting. De Businesscase is daarmee afgerond en maakt dan onderdeel uit van de reguliere bedrijfsprocessen. Het Zaaksysteem wordt in 2014 opgeleverd. Het investeringsvolume is deels omgezet in beheerbudget. WABO Het bedrag is beschikbaar gesteld ten behoeve van de implementatie WABO. Dit bedrag is niet meer nodig en is in 2013 meegenomen als vrijval. Bedrijfsmiddelen De kredieten voor bedrijfsmiddelen worden aangewend voor onder andere investeringen Informatie- & Automatiseringsplan (met name software) en aanschaf materieel. Investeringen die in 2013 niet in uitvoering zijn gekomen, schuiven door naar 2014/2015.

[d] Risico’s Lagere opbrengst bouwleges Al enkele jaren vertoont de begroting een tekort op bouwleges. Dit wordt vooral veroorzaakt door een substantiële daling van de opbrengsten bouwleges als gevolg van sterk verminderde bouwactiviteiten door de crisis op de woningmarkt. Inmiddels is een voorstel afgerond waarin de kostendekkendheid van de Wabo-leges is bezien over een periode van 5 jaar (2013 – 2017). De eerste twee jaar wordt nog een tekort verwacht, in de jaren daarna zal dit omslaan. Het voortduren van de crisis (en in welke mate) is hierbij een onzekere factor.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 153


TAAKVELD 6 | VEILIGHEID EN BESTUUR Het taakveld veiligheid en bestuur bestaat uit 2 beleidsvelden: I. Veiligheid II. Gemeentebestuur. Deze beleidsvelden zijn hieronder nader uitgewerkt. Na de uitwerking van de beleidsvelden vindt het u het financieel beeld van het taakveld als geheel. I. Veiligheid Missie. De gemeente werkt samen met haar partners aan een prettige woon- en werkstad: het veilig zijn van en in de stad is onderdeel én randvoorwaarde voor die prettige woon-, werken leefmilieus. De missie van de gemeente Breda op het terrein van veiligheid luidt dan ook: 'Breda versterkt samen met partners de veiligheid van de stad en het veiligheidsgevoel van haar inwoners en bezoekers zodat het er goed toeven is'. Zowel voor 2013 als voor 2014 is er voor gekozen om voort te borduren op de in het programma 2009-2012 benoemde thema’s. Op de eerste plaats omdat deze thema’s nog immer actueel zijn. Daarnaast zijn er twee omstandigheden, die aanleiding tot deze keuze hebben gegeven. Allereerst de ontwikkelingen bij de politie. Vanaf 1 januari 2013 is de nationale politie operationeel. Hierbij is ook het eerste regionale beleidsplan van de politie een feit. Dit eerste regionale beleidsplan heeft een looptijd van twee jaar en in 2014 wordt de start gemaakt met een nieuw regionaal beleidsplan, waarbij de betrokkenheid van de gemeenteraden met het regionaal beleidsplan wordt geïntensiveerd. Het is belangrijk om een nieuw op te stellen meerjarenprogramma af te stemmen op de inhoud van een Regionaal beleidsplan politie. Ten tweede zijn in 2014 nieuwe gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Het ligt voor de hand om een nieuw programma veiligheid aan te laten sluiten op de looptijd van een nieuw coalitieakkoord.

[A] Wat wilden we bereiken ? •

Afname van jongerenoverlast en jeugdcriminaliteit:

Overlast veroorzaakt door met name criminele jongeren vermindert de komende jaren.

•

Veilige wijken:

Burgers voelen zich veilig in hun eigen woonomgeving.

•

Veilige binnenstad:

Bewoners en bezoekers van Breda wonen en recreëren veilig in de binnenstad van Breda. Ook ondernemers voelen zich er veilig.

•

Veilige bedrijven.

Zowel de bedrijventerreinen als de winkelcentra zijn veilig voor de ondernemer en de bezoekers.

•

Optimaal functionerende crisisbeheersing en rampenbestrijding.

De crisisbeheersing en rampenbestrijding functioneert optimaal en voldoet aan de Wet Veiligheidsrisico’s.

•

Een integere samenleving.

Breda streeft naar een onaangetast maatschappelijk bestel en rechtsorde. De vermenging tussen onderwereld en bovenwereld wordt zoveel mogelijk voorkomen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 154


Effectindicator

nul meting

Jongerenoverlast. • Aantal jeugdige beginners 156 • Aantal incidenten jongerenoverlast per 1000 inwoners 4,8 Veilige wijken. • Percentage Bredanaars dat aangeeft zich wel eens 26% onveilig te voelen in de eigen wijk. • Aantal woninginbraken per 1000 woningen

Veilige binnenstad • Aantal winkeldiefstallen binnenstad • Aantal geweldsincidenten binnenstad Veilige bedrijven (en winkels) • Rapportcijfer Bredase ondernemers veiligheid • Aantal bedrijfsinbraken per 1000 bedrijven

Streefwaarde 2013 Realisatie 2013

Bron

159 (2010)

Gegevens 2013 worden bekend Veiligheidsmonitor (VM) 2014 (juni)

Politie: KLPD

Gegevens 2013 worden bekend VM 2014 (juni)

IVM

3,6 23%

14,7

16,6

330

332

913

986

6,2

6,4 (2010)

30

30

Politie: BVH

Politie: BVH Gegevens 2013 worden bekend VM 2014 (juni)

BVH BVH

Gegevens 2013 worden bekend VM 2014 (juni)

Bedrijvenenquête

BVH Crisisbeheersing en rampenbestrijding. • Oordeel evaluaties van oefeningen en incidenten crisisbeheersing (door Inspectie Openbare Orde en Veiligheid) Integere samenleving Zie indicatoren onder veilige wijken, veilige binnenstad en veilige bedrijven

nvt

nvt

[B] Wat hebben we daar voor gedaan? Maatschappelijk effect (outcome) Indicator

Streefwaarde

GEREALISEERD

1. Minder jongerenoverlast en jeugdcriminaliteit. 2. Veilige wijken

• Nadere analyse van criminele jeugdnetwerken en inzetten op het gehele systeem (Top X-aanpak realiseren). • Voortzetten buurtpreventie, inbraakpreventie en ondersteunen en promoten van nieuwe initiatieven door burgers ter bevordering van de veiligheid in de eigen wijk. • Verder professionalering van toezicht in de wijken. • Opleggen van gebiedsverboden aan overlast gevende personen in de binnenstad. • Uitvoering Convenant veilig Uitgaan. • Uitvoering handhavingarrangement horeca. • Uitvoering maatregelen in bestaande KVO (keurmerk veilig ondernemen) gebieden. • Houden oefeningen in lokaal en regionaal verband. • Aanbieden opleidingen. • Extra advisering over brandveiligheid bij risicovolle bedrijven. • Aanpak ‘shops’ en vrijplaatsen. • Aanpak onrechtmatige bewoning. • Aanpak hennepkwekerijen. • Ontwikkelen informatieknooppunt. • Intensivering uitvoering Wet BIBOB. • Uitvoeren integrale handhavingsacties.

gerealiseerd

3. Veilige binnenstad

4. Veilige bedrijven. 5. Optimaal functionerende crisisbeheersing en rampenbestrijding.

6. Een integere samen leving

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 155

gerealiseerd

gerealiseerd

gerealiseerd gerealiseerd

gerealiseerd


nvt

Prestatieindicator

nul meting

Streefwaarde 2013 Realisatie 2013

Jongerenoverlast. • Percentage jongeren met Plan van aanpak TOP-X van alle jongeren die voldoen aan criteria Veilige wijken. • Aantal buurtpreventiewijken

100%

Nog niet volledig gerealiseerd

25

35

Veilige binnenstad • Continuering KVO-binnenstad

oké

Gerealiseerd

Veilige bedrijven (en winkels) • Aantal KVO-trajecten winkelcentra buiten binnenstad Crisisbeheersing en rampenbestrijding. • Aantal oefeningen regionaal en lokaal Integere samenleving • Aantal bestuursrechtelijke ruimingen • Aantal handhavingacties

+ Brabantplein

Gerealiseerd

> 50 > 15

85 waarschuwingen en 12 sluitingen 50 handhavingsacties

Bijzondere ontwikkelingen. Er zijn geen bijzondere ontwikkelingen te melden. II. Gemeentebestuur Missie De missie en doelstelling van het gemeentebestuur staat beschreven in het coalitieakkoord @ Breda 2010-2014. Het gemeentebestuur streeft naar een dynamisch, duurzaam en toekomstgericht Breda waarin mensen vrij zijn en in staat zijn zich te ontplooien. Dit vraagt om het opnieuw definiëren van taken en rollen van de lokale overheid. Deze bestuursperiode staat in het teken van een vernieuwende toekomstvisie: een visie waarin we zelf keuzes maken, maar waarin we ook rekening houden met onafhankelijke trend en ontwikkelingen die effect hebben op de toekomst van onze gemeente.

[A] Wat wilden we bereiken ? De gemeentelijke overheid als een betrouwbare partner. De gemeentelijke overheid opereert als betrouwbare partner: integer en transparant door burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties tijdig, adequaat en volledig te informeren en hen te betrekken bij beleidsontwikkeling en uitvoering.

[B] Wat hebben we ervoor gedaan ? In een afzonderlijk document `Terugblik collegeprogramma 2010-2014 wordt aan de hand van de in het collegeprogramma 2010-2014 genoemde thema`s terug gekeken en verantwoording afgelegd. Bijzondere ontwikkelingen. Er zijn geen bijzondere ontwikkelingen te melden.



Primitieve

Begroting 2013

begroting 2013

na wijziging

Jaarrekening 2013

Lasten

-22.493

-27.452

-27.009

Baten

869

343

445

-21.624

-27.109

-26.564

-27.109

-26.564

Mutaties reserves

0

Saldo

-21.624

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 156


Bron

Jaarplan veiligheid 2014 Jaarplan veiligheid 2014 Jaarplan veiligheid 2014

Jaarplan veiligheid 2014

Toelichting exploitatie: De exploitatie over 2013 sluit ten opzichte van de begroting met een voordelig saldo van € 0,5 miljoen. Voor het overgrote deel wordt dit veroorzaakt door lagere salariskosten dan was geraamd. Enerzijds door lagere pensioenpremies en anderzijds door het niet opvullen van bestaande vacatures. Daarnaast is er zeer terughoudend omgegaan met de kosten voor representatie, werkbudgetten, adviezen derden en dergelijke. Ook zijn een aantal bijkomende personeelskosten centraal verantwoord in plaats van binnen de afzonderlijke taakvelden. (bedragen x € 1.000)

Stand 01-01-2013

Beschikbare VOORZIENINGEN

Mutaties in 2013


Voorziening Wet AppA

2.632

5.042

7.674


2.632

5.042

7.674

Toelichting voorzieningen De voorziening Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers is een wettelijk voorgeschreven voorziening. Deze voorziening is in 2013 gevoed door middel van een eenmalige extra dotatie uit het rekeningresultaat over 2012 van € 4,7 miljoen. Naast de reguliere dotatie bleek een extra dotatie noodzakelijk om het saldo op het vereiste niveau te brengen, in overeenstemming met de actuariële berekeningen per 1-1-2014.

[d] Risico’s -

Het in de begroting 2013 vermelde risico ten aanzien van de pensioenverplichtingen voor oud-wethouders is ondervangen door ophoging van de voorziening met € 4,7 miljoen vanuit het jaarrekeningresultaat over 2012.

-

Eventuele toename aantal gewezen wethouders met wachtgeldregeling als gevolg van de verkiezingen in maart 2014. Kosten per persoon € 0,3 miljoen (totaal over periode van 3 jaar en 2 maanden maximaal).

-

In de meerjarenbegroting van de Veiligheidsregio is de bijdrage voor 2015 € 0,5 miljoen

-

De gelden voor de vijfde stadsmarinier zijn van 2011 t/m 2014 beschikbaar gesteld door

hoger dan het geraamde bedrag voor 2014. het huidige college. Als met ingang van 2015 deze extra middelen eventueel niet meer beschikbaar gesteld worden, zullen er binnen de voor veiligheid resterende middelen, keuzes gemaakt moeten worden.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 157


TAAKVELD 7 | ALGEMENE BATEN EN LASTEN

[a] Visie (wat wilden we bereiken?) In dit taakveld worden de algemene lasten en baten van de gemeente verantwoord, waaronder de algemene uitkering uit het Gemeentefonds, de OZB-opbrengst, een aantal centrale posten uit de bedrijfsvoering en de verrekeningen met de centrale reserves.

Context Voor de berekeningen van de uitkering uit het Gemeentefonds wordt gebruik gemaakt van de allerlaatste (gepubliceerde) informatie van het Rijk. De inning van de OZB is samen met de afvalstoffenheffing en de rioolrechten uitbesteed aan de Belastingsamenwerking West Brabant (BWB).

[B] Doelstellingen (wat hebben we daar voor gedaan?) In dit taakveld worden geen doelstellingen beschreven.



PRIMITIEVE

Begroting 2013

Begroting 2013

na wijziging

Jaarrekening 2013

Lasten

-13.613

-9.903

-9.917

Baten

219.748

227.149

236.590

206.135

217.245

226.673


-7.311

-1.857

-1.857

198.824

215.388

224.815

Toelichting exploitatie: (op hoofdlijnen) Het voordelige resultaat is met name te verklaren door hogere baten als gevolg van een uitbreiding van de dienstverlening aan regionale externe partijen, de gestegen uitkering uit het gemeentefonds en het treasuryresultaat. Daarnaast is door met name het op peil brengen van de centrale voorzieningen het lastenniveau per saldo hoger dan waarmee in de begroting rekening is gehouden. Op de post Onvoorzien, zoals deze zich binnen dit taakveld bevindt, is in 2013 geen beroep gedaan. (bedragen x € 1.000)

Stand 01-01-2013


Mutaties in 2013


Algemene reserve

45.117

8.809

53.926

Exploitatiereserve

11.543

-5.113

6.430

3.384

-3.034

350

Centrale bedrijfsreserve Reserve begrotingsbeeld Centrale investeringsreserve Totaal reserves

9.353

-1.767

7.586

24.067

-3.491

20.576

93.464

-4.596

88.868

Toelichting reserves Algemene reserve De algemene reserve maakt deel uit van de financiële weerstandscapaciteit van de gemeente. Na de verwachte toevoeging vanuit het rekeningresultaat 2013 is de reserve op gewenst niveau.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 158


Exploitatiereserve Wanneer beschikbaar gestelde gelden in enig jaar niet (volledig) worden ingezet, kunnen deze via de exploitatiereserve worden vastgehouden om in een volgend jaar alsnog in te zetten. Centrale bedrijfsreserve In de centrale bedrijfsreserve wordt een buffer aangehouden voor tegenvallers op het gebied van de bedrijfsvoering. Reserve begrotingsbeeld De reserve begrotingsbeeld is in het verleden gevormd om grote eenmalige inkomsten (bv uit afkoop) geleidelijk in het meerjarenperspectief te laten ingroeien. Het saldo is bedoeld om tot 2020 een jaarlijks langzaam dalende bijdrage aan de exploitatie te leveren. Deze bijdragen zijn in het meerjarenperspectief opgenomen. Centrale investeringsreserve In de centrale investeringsreserve zitten enerzijds nog voor investeringen beschikbaar gestelde middelen en anderzijds een bedrag voor toekomstige afschrijvingslasten van een aantal investeringen met economisch nut. Stand 01-01-2013


Centrale personeelsvoorziening

Mutaties in 2013


691

3.702

4.393

Centrale onderhoudsvoorziening

2.700

-2.700

0

Onderhoud stadskantoren (intern)

2.522

-2.216

306


5.913

-1.214

4.699

Centrale personeelsvoorziening De grote toename van de centrale personeelsvoorziening heeft twee oorzaken. Enerzijds heeft een centralisatie plaatsgevonden van alle verspreid over de organisatie gereserveerde middelen voor afwikkeling van kosten van voormalig personeel. Daarnaast zijn de te verwachten frictiekosten van Stadswijs in februari 2014 herberekend. De voor de komende jaren gereserveerde middelen bleken niet toereikend. Daarom is een voorziening gevormd, welke gedekt wordt uit het restant van de eerder gereserveerde middelen en passend binnen de geraamde personeelskosten 2013. Centrale onderhoudsvoorziening De centrale onderhoudsvoorziening is betrokken bij een gemeentebreed onderzoek naar de toereikendheid van deze voorzieningen. Bij de herverdeling van de diverse onderhoudsvoorzieningen zijn ook de centraal gereserveerde middelen ingezet. Voorziening Onderhoud Stadskantoren (intern) Conform begroot zijn in 2013 geen stortingen verwerkt. De gepresenteerde mutatie heeft betrekking op de onttrekking in 2013 en de aanpassingen die zijn gedaan naar aanleiding van de herverdeling tussen de verschillende onderhoudsvoorzieningen in het kader van het uitgevoerde onderzoek naar de toereikendheid van de onderhoudsvoorzieningen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 159


2016

2015

2014


Vrijval 2013


omschrijving


investeringen

Businesscase Dienstverlening Informatie & Automatisering (I&A-plan) Bedrijfsmiddelen Servicebedrijf

6.528

1.269

1.329

3.930

3.120

810

Totaal

6.528

1.269

1.329

3.930

3.120

810

Toelichting Bedrijfsmiddelen Servicebedrijf In 2013 is voor afgerond € 1,3 miljoen in bedrijfsmiddelen ten dienste van de organisatie geïnvesteerd. Het gaat hier bijvoorbeeld om de vervanging van het financiële systeem, de modernisering van het serverpark, digitalisering van archiefstukken en investeringen noodzakelijk voor ’t Nieuwe Werken.

[d] Risico’s Buiten de risico’s die tot de reguliere bedrijfsvoering behoren zijn geen bijzondere risico’s aanwezig.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 16 0


INVESTERINGEN EN SUBSIDIES 6.1

INVESTERINGEN Op basis van een investeringsplanning vindt jaarlijks in de begroting een actualisatie van de jaarschijven plaats. Hiermee ontstaat zicht op de in een begrotingsjaar te realiseren investeringen en op de totale investeringsvolumes. In het jaar van uitvoering worden de bijhorende investeringskredieten door de raad beschikbaar gesteld. Voor kredieten lager dan € 1,0 miljoen vindt de votering door de raad plaats bij het vaststellen van de begroting.

6

Op basis van de door de raad vastgestelde Financiële Verordening Breda ex artikel 212 van de Gemeentewet is het mogelijk dat de raad met het vaststellen van de begroting in principe ook de gehele jaarschijf van de investeringskredieten van het desbetreffende begrotingsjaar autoriseert. Hierbij heeft de raad de mogelijkheid om bij de begroting expliciet aan te geven welke investeringsprojecten in de loop van het jaar ter besluitvorming terug moeten komen. Voor 2013 is op deze wijze bij de begroting een bedrag van € 22,7 miljoen gevoteerd: € 5,8 miljoen voor bedrijfsmiddelen, € 9,9 miljoen voor instandhoudingsinvesteringen en € 2,2 miljoen voor overige investeringen beneden € 1,0 miljoen. Daarnaast is bij de begroting de jaarschijf 2013 van het uitvoeringsprogramma Mobiliteit ad € 3,8 miljoen gevoteerd en een krediet voor het Dr. Jan Ingenhouzsplein ad € 1 miljoen. Vervolgens is in de loop van 2013 door de raad voor diverse projecten € 32,0 miljoen gevoteerd, zodat in totaal in 2013 een bedrag van € 54,7 miljoen aan nieuwe kredieten beschikbaar was. In 2013 gevoteerde kredieten (bedragen x € 1.000)

Omschrijving

Bedrag

A) Bij begroting 2013

Bedrijfsmiddelen

5,8

Diverse instandhoudingsinvesteringen

9,9

Overige investeringen < € 1 miljoen

2,2

Uitvoeringsprogramma Mobiliteit

3,8

Dr. Jan Ingenhouszplein

1

Subtotaal

22,7

b) In de loop van het jaar gevoteerd

Meerjarenplan onderwijshuisvesting

10

HOV-busbaan en fietspad langs spoor

12,2

Knelpunten verhardingen en risicosituaties buitenruimte

3,2

Gevels brandweerkazerne

1,6

Proeftuin Via Breda broeit

1,3

Brede school Geeren-Zuid

2,5

Overige

1,2

Totaal

54,7

Totaal beschikbaar investeringsvolume in 2013 Naast de nieuw gevoteerde kredieten in 2013 was nog een bedrag van € 110,0 miljoen aan lopende kredieten uit voorgaande jaren onderhanden. In totaal was voor 2013 een investeringsvolume beschikbaar van € 164,7 miljoen. Na (administratieve) opschoning van de (restant)kredieten MFA’s en onderwijshuisvesting, bleef hiervan nog € 147,9 miljoen over.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 16 3


Investeringen in 2013 Van het totaal beschikbare investeringsbedrag is in 2013 € 43,6 miljoen besteed. Deze uitgaven zijn voor € 16,7 miljoen gedekt door subsidies van rijk en provincie, investeringsreserve en uit overige bijdragen. In hoofdstuk 5 van deze jaarrekening treft u per taakveld een specificatie aan van de investeringen. Hier wordt volstaan met het benoemen van de belangrijkste investeringsprojecten in 2013. (bedragen x € 1.000)

Omschrijving

bedrag

Riolering

9,3

Via Breda

8,8

Bruisend waterplein

2,2

Bedrijfsmiddelen

6,1

Wijkzaken

3,6

Multifunctionele accommodaties (MFA’s)

1,1

Herstel brandweerkazerne

1,3

Mobiliteit

3,3

Onderwijs

1,4

Overige

3,4

Totaal geïnvesteerd in 2013

40,5

Lopende kredieten per 31-12-2013 Per 31-12-2013 resteert (na vrijval van € 6,2 miljoen) een totaal investeringsvolume van € 97,5 miljoen. Het merendeel van de investeringen wordt afgerond in 2014. Met name de bouw van de OV-terminal kent een langere looptijd. In hoofdstuk 7 is een nadere specificatie van de lopende kredieten opgenomen.

6.2 SUBSIDIES De gemeente Breda maakt gebruik van inkomende subsidieregelingen vanuit Europa, het Rijk en de provincie. Deze middelen vormen een belangrijke inkomstenbron voor de dekking en uitvoering van beleid en projecten. Ze vertegenwoordigen zo’n € 200 miljoen (31-12-2013) aan inkomsten verdeeld over 88 subsidies, waarbij een aanzienlijk deel (€ 65 miljoen) betrekking heeft op de uitvoering van de wet Buig en het participatiebudget. Deze subsidies kunnen als volgt worden onderverdeeld: (bedragen x € 1.000)

Omschrijving

(pre-) aanvraagfase uitvoeringsfase verantwoordingsfase Totaal

subsidiebedrag

aantallen

8.448

6

170.548

55

21.088

27

200.084

88

Van deze 88 subsidies zijn er 13 afkomstig uit Europa, 18 van het Rijk, 56 van de provincie en 1 komt van een overige instantie.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 16 4


7

BIJLAGE 7.1 TAAKVELDEN Taakveld 1 Beheer van de Stad (bedragen x € 1.000)

omschrijving

Begroting 2013 na wijziging

Begroting 2013 lasten

baten

lasten

Jaarrekening 2013

baten

lasten

baten

Exploitatie Beheer Publieke Ruimte

27.928

3.052

31.515

4.145

37.638

9.920

Riolering

11.688

12.997

12.365

13.762

12.117

13.379

Afvalservice

22.260

25.270

24.442

27.520

20.534

24.346

Parkeerbedrijf

11.912

13.677

11.724

14.242

11.355

14.105

812

202

862

206

824

192

17.302

9.881

20.224

10.758

25.670

14.996

-351

0

422

0

0

7

91.551

65.079

101.554

70.633

108.138

76.945

0

0

7

0

0

0

159

0

227

0

213

0

Reserve Afvalservice

0

0

65

206

65

206

Centrale investeringsreserve

0

0

0

0

0

19

91.710

65.079

102.283

70.839

108.846

77.170

Natuur en milieueducatie Vastgoedbeheer Beheer Algemeen

Mutaties reserves Reserve Parkeerbedrijf Reserve Parkeerfonds

430

Reserve Riolering

Totaal Per saldo bijdrage uit de algemene middelen

26.631

430

31.444

Analyses en toelichtingen Beheer publieke ruimte Hierbinnen vallen de lasten (en baten) van de werkzaamheden voor beheer en onderhoud van de openbare ruimte en de kosten van de bedrijfsvoering die daarmee samenhangen. Het totaalsaldo is € 0,36 miljoen positief, veroorzaakt door een groot aantal mee- en tegenvallers. De meest in het oog springende tegenvallers zijn: winterschade, voorziening voor bodemverontreiniging 3M terrein, calamiteiten civieltechnische kunstwerken en onverhaalbare kosten werkterreinen en inritten. De grootste meevallers zijn: lagere kosten energie, lagere kosten reiniging, lagere kosten onderhoud verkeersregelinstallaties, meevaller wagenparkbeheer, lagere salarislasten als gevolg van vacatures. Riolering De opbrengst rioolheffing was door een groter aantal kwijtscheldingen lager dan begroot. Hierdoor is een beperkt tekort ontstaan van € 0,11 miljoen. Dit kan worden verrekend vanuit de reserve riolering. Afvalservice: Het positieve resultaat van ruim € 0,3 miljoen valt uiteen in een negatief bedrijfsvoeringsresultaat van € 0,4 miljoen en een positief resultaat op de producten van € 0,7 miljoen. Het productresultaat is op te splitsen naar een deel bedrijfsafval en een deel huishoudelijk afval. Op het bedrijfsafval is een tekort van € 0,1 miljoen tegenover een positief resultaat van € 0,8 miljoen op het deel huishoudelijk afval. De oorzaak van het teruglopen van het aantal contracten met bedrijven kan gevonden worden in faillissementen door de economische crisis.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 16 7


31.676

Het positieve resultaat op de producten huishoudelijk afval wordt verklaard door teruglopende afvalstromen, minder kwijtscheldingen / oninbaar verklaringen van opgelegde heffingen. Het tekort in de bedrijfsvoering is toe te schrijven aan meer inhuur ter compensatie van ziekte en vacatures. Door bovengenoemde resultaten kan een bedrag van € 0,4 miljoen worden toegevoegd aan de reserve. De baten van zowel riolering als afvalservice zijn in het overzicht hoger dan de lasten vanwege het BTW Compensatie Fonds (BCF). De lasten zijn netto (dus zonder BTW), de baten bruto (dus met inbegrip van de BTW-component van de lasten). Deze worden afgedragen aan de algemene middelen, waar verrekening met het BCF wordt verzorgd. Een en ander conform de wettelijke voorschriften. Parkeerbedrijf Ten opzichte van de begroting is een lagere opbrengst gerealiseerd in 2013. Ondanks de lagere opbrengst van € 0,15 miljoen is het resultaat positief (€ 0,24 miljoen). De opbrengst van de fietsenstallingen is conform hetgeen was begroot. De kosten op de geldgaring zijn lager. De afronding van het vervangen van de parkeerapparatuur vindt deels in 2014 plaats, waardoor de geraamde kapitaallasten in 2013 lager uitvallen. Ook de fiscalisering verschuift naar 2014. Verder zijn er lagere kosten dan begroot als gevolg van vacatureruimte, andere inzet van de beveiliging van de fietsenstalling en inzet op het beheer van de garages. Natuur en Milieueducatie In 2013 zijn diverse onderhoudswerkzaamheden, in het kader van maatschappelijk ondernemerschap, vrijwillig door organisaties uitgevoerd waardoor de onderhoudskosten lager zijn uitgevallen. Daarnaast zijn de energiekosten lager dan begroot en heeft er een vrijval op de post dubieuze debiteuren plaatsgevonden. Per saldo een resultaat van € 0,03 miljoen. Vastgoedbeheer Het rekeningresultaat van Vastgoedbeheer van € 1,1 miljoen negatief, wordt volledig veroorzaakt door de afboekingen die hebben plaatsgevonden op activa, die: •

geen eigendom meer zijn van de gemeente.

•

geen eigendom zijn van de gemeente, maar waar in het verleden investeringssubsidies aan zijn toegekend. Volgens het BBV mogen zulke bijdragen niet geactiveerd worden als er geen afspraken zijn gemaakt over terugvordering. De betreffende bijdragen zijn overigens gedaan in de periode voordat het BBV in werking trad.

•

in de verkoop staan en waarvan de verwachte verkoopopbrengst (op basis van een taxatie) lager is dan de boekwaarde.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 16 8


Taakveld 2 Werk en inkomen (bedragen x € 1.000)

omschrijving



baten

lasten

Jaarrekening 2013

baten

lasten

baten

Exploitatie Werkbedrijf

36.819

35.640

36.819

35.620

36.567

34.712

Kringloopcentrum 'Vindingrijk'

2.857

2.997

2.857

2.967

2.396

2.574

Leerwerkbedrijf

3.468

3.483

3.468

3.483

7.455

5.023

630

630

9.444

3.762

6.013

3.519

43.774

42.750

52.588

45.832

52.431

45.828

Mutatie algemene reserve BSW

0

398

0

398

0

245

Verwacht resultaat BSW

0

626

0

676

0

676

43.774

43.774

52.588

46.906

52.431

46.749

Re-integratie

Mutaties reserves

Totaal Per saldo bijdrage uit de algemene middelen

0

5.682

Analyses en toelichtingen De economische laagconjunctuur drukt de omzet en marges van het Werkbedrijf. De brutomarge op het gebied van verpakken, montage, assemblage en grafimedia zijn in 2013 € 0,54 miljoen lager dan begroot. De korting van € 0,27 miljoen op de Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK) is gedeeltelijk gecompenseerd door een eenmalige bijdrage uit het participatiebudget van € 0,18 miljoen, welke noodzakelijk bleek om de gestegen instroom van WWB cliënten op te vangen. Door niet voorziene eenmalige baten (€ 0,42 miljoen) als gevolg van een teruggave vanuit de Wet Vermindering Afdracht Loonbelasting (WVA) uit voorgaande jaren (€ 0,22 miljoen) en de door het Rijk in het kader van lastenverlichting werkgevers terugbetaalde premieheffing (€ 0,202 miljoen), alsmede door een verhoging van de SW-subsidie per SE in het najaar van 2013, is het resultaat per saldo conform de begroting.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 16 9


5.682

Taakveld 3 Ontwikkeling van de Stad Fysiek (bedragen x € 1.000)

omschrijving



baten

lasten

Jaarrekening 2013

baten

lasten

baten

Exploitatie Jaarschijf Grondexploitaties Mutatie onderhanden werk (OHW)

71.541

52.784

71.842

52.783

38.365

17.076

0

24.978

0

24.978

0

23.386

Exploitatie/verkopen gronden en panden Exploitatie gronden

1.576

520

1.441

520

2.047

568

Exploitatie panden

1.537

1.000

1.627

1.000

1.275

933

0

0

0

0

3.093

3.067

200

200

4.610

0

5.026

-71

2.302

0

2.316

0

527

0

Via Breda

902

26

2.111

141

1.835

76

Mobiliteit

3.435

56

3.954

69

4.064

59

418

200

697

340

602

149

Milieu

2.494

615

3.214

653

3.095

708

Verkoopresultaat panden/gronden Grondbedrijf Algemeen Bedrijventerreinen

Groen en Water

Ruimtelijke ordening

1.607

205

1.818

281

1.690

282

Stedelijke planning en programmering

2.443

271

1.990

250

2.794

560

Cultureel erfgoed

2.069

314

3.595

1.918

3.946

1.418

0

-3.138

Correctie bijdrage grondexploitatie (voorgaande jaren) 90.524

81.169

99.215

82.933

68.359

45.073

6.219

1.893

4.621

0

0

0

Mutaties reserves Grondexploitaties: Algemene reserve Grondbedrijf Reserve Groenfonds

0

Centrale investeringsreserve; herstructurering Centrale investeringsreserve; Via Breda

0

140

300

186

286

2.207

0

2.207

0

419

120

0

942

0

945

0

0

0

19

0

0

0

729

0

0

0

214

-3.138

0

65.407

47.685

Centrale investeringsreserve; Stedelijke planning en programmering Centrale investeringsreserve; Cultureel Erfgoed Centrale investeringsreserve; Milieu

0

Centrale investeringsreserve; Grondbedrijf Totaal

96.743

per saldo bijdrage uit de algemene middelen

85.389

103.976

11.354

86.382 17.594

Analyses en toelichtingen Grondbedrijf Het jaarresultaat van het grondbedrijf bedraagt € 0,1 miljoen positief. In de onderstaande tabel zijn de specifieke onderdelen van het grondbedrijf samengevoegd in één overzicht. Hierdoor wordt resultaat van het grondbedrijf zichtbaar gemaakt en is de onderverdeling in de onderdelen grondexploitaties, voorraad gronden en panden en algemene kosten in beeld gebracht. Vervolgens worden de verschillende posten toegelicht. In deze toelichting wordt ingegaan op de mutaties in de jaarschijf die van invloed zijn op het resultaat in 2013. Een uitgebreide toelichting op het grondbedrijf is opgenomen in de paragraaf grondbeleid.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 17 0


17.772


Grondbedrijf

Begroting (bijgesteld) lasten

Jaarschijf Grondexploitatie

71.842

Liquidaties en winstnemingen

baten

46.864

Realisatie lasten

36.978

5.919

Mutatie onderhanden werk

19.875 1.387

Exploitatie gronden en panden

3.068

Algemene kosten Grondbedrijf

455

Subtotaal

17.076 3.511

24.978

Mutatie voorziening negatieve planresultaten *)

baten

75.365

Subtotaal resultaat

1.520

4.568

825 79.281

45.605

45.030

3.916

-575

705

705

4.621

130

Bijdrage uit algemene middelen

Resultaat

6.415

*) inclusief vrijval voorziening structuurvisie van € 45.000 Jaarschijf grondexploitaties De jaarschijf 2013 is een afgeleide van de meerjarige projectramingen van de grondexploitaties. Tijdens de looptijd van een project worden de kosten en opbrengsten geactiveerd als ‘onderhanden werk’ op de balans. Verschillen tussen begroting en realisatie van een jaarschijf zijn daarmee een indicator voor de voortgang van een project, maar hebben niet direct consequenties voor het resultaat. Het jaarrekeningresultaat van de grondexploitaties wordt bepaald door de resultaten van de afgesloten grondexploitaties, de tussentijdse winstnemingen en de mutaties in de voorziening negatieve planresultaten. De opbrengsten bleven in 2013 achter bij de begroting. Het jaar 2013 kenmerkt zich door een vertraging in de realisatie van de verkopen. Met name omdat er in 2013 geen transacties zijn geweest in de projectmatige bouw. Hoewel geen transacties zijn gerealiseerd, is er wel degelijk resultaat bereikt met de verkopen. Zo is er overeenstemming bereikt in het Stationskwartier over de bouw van 230 woningen, is in Teteringen gestart met de verkoop van de eerste fase van Bouverijen en is de marktselectie voor de ontwikkeling van Gasthuispoort succesvol afgerond. De transacties van de daadwerkelijke grondverkopen die hieruit volgen, echter niet - in 2013 gerealiseerd. De belangrijkste verkopen in 2013 betreffen de verkoop van bedrijventerrein in de grondexploitatie Chaamsebaan fase 2 en de verkoop van kavels in de grondexploitatie Roosberg. Door het sturingsmechanisme van de grondexploitaties waarbij de kosten zoveel mogelijk in lijn worden gehouden met de opbrengsten (cashflow sturing), heeft dit ook geleid tot fors lagere kosten. De grootste afwijkingen in de jaarschijf zijn terug te vinden bij de grondexploitaties Stationskwartier (Via Breda), ca. € 27 miljoen lagere investeringen en € 10 miljoen lagere opbrengsten, (m.n. subsidies die samenhangen met deze kosten) en Teteringen, ca. € 9 miljoen lagere opbrengsten. In de herzieningen van de jaarrekening zijn de effecten van deze lagere realisatie in 2013 verwerkt in de planning en fasering. Afsluiten grondexploitaties en tussentijdse winstnemingen In 2013 is per saldo € 3,5 miljoen aan positief resultaat gegenereerd door het afsluiten van grondexploitaties (€ 1,4 miljoen) en tussentijdse winstnemingen (€ 2,1 miljoen). Een drietal grondexploitaties zijn aan het einde van hun looptijd gekomen, omdat het erin vervatte programma (nagenoeg) geheel is gerealiseerd en het bijbehorend openbaar gebied is aangelegd. Deze grondexploitaties zijn afgesloten met een positief resultaat en betreffen de grondexploitaties Waterakkers ( € 1,2 miljoen), Steenakker Noord (€ 0,2 miljoen) en Adriaan Klaassen wonen (€ 44.000).

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 17 1


Tussentijdse winstnemingen vinden met name plaats in grondexploitaties waarbij inmiddels substantiële verkopen zijn gerealiseerd, waarvoor de meeste kosten reeds zijn gemaakt en waarbij er voldoende zekerheid is over de nog te maken kosten en de risico’s (en en ander in lijn met de spelregels die zijn opgenomen in de Nota Grondbeleid). In 2013 betreft het projecten waar in de tweede helft van 2013 verkopen hebben plaatsgevonden (Roosberg € 0,75 miljoen en Chaamsebaan € 0,7 miljoen). Daarnaast zijn de in de grondexploitaties Haenen Noord (€ 0,3 miljoen) en Nieuwe Wolfslaar (€ 0,4 miljoen) winstnemingen mogelijk omdat deze bijna aan het eind van hun looptijd zijn gekomen en de resterende kosten en risico’s zijn afgenomen. Mutatie voorziening negatieve planresultaten De mutatie van de voorziening negatieve planresultaten komt voort uit de herzieningen van de grondexploitaties per 31-12-2013. De negatieve planresultaten verslechteren ten opzichte van de Jaarrekening 2012 (€ 1,4miljoen). De voorziening negatieve planresultaten wordt daarom verhoogd. De vrijval is opgebouwd uit verschillende positieve en negatieve mutaties. De grootste mutaties betreffen: - De verwerking van het resultaat van de prijsvraag voor de herontwikkeling van de Vlaszak leidt tot een verbetering van het verwachte planresultaat met € 1,4 miljoen. - De mutatie van de grondexploitatie Stationskwartier bedraagt per saldo ruim € 0,9 miljoen positief. Belangrijkste mutaties zijn een verslechtering als gevolg van een langere doorlooptijd bij met name de ontwikkelplot de Hoven en een verlaging van de grondprijzen voor woningen. Deze verslechtering is in lijn met het zogenaamde 0-scenario dat is opgenomen in het tussenrapport Ontwikkel- en realisatiestrategie zoals dat aan de raadscommissie economie in januari 2014 is aangeboden. De verslechteringen worden echter meer dan gecompenseerd door verbeteringen welke met name zichtbaar zijn in de inmiddels afgeronde buitenruimteprojecten met een positief resultaat en lagere kostenramingen voor nog uit te voeren buitenruimteprojecten. - De grondexploitatie Rithmeesterpark is door de raad vastgesteld op basis van een nieuwe realisatiestrategie. De bijgestelde verkoop- en kostenramingen leiden tot een verslechtering van het verwachte planresultaat met € 1,8 miljoen. De voorzieningen negatieve planresultaten moet hiermee worden opgehoogd. - De actualisering van de grondexploitatie Hoogeind III op basis van uitgevoerde taxaties leidt tot een verslechtering van het resultaat. Daardoor ontstaat een verwacht negatief resultaat van € 2.1 miljoen. Resultaat gronden en panden (bedragen x € 1.000)

Grondbedrijf

Begroting (bijgesteld) lasten

Exploitatie gronden en panden

3.068

baten

1.520

Afboekingen en voorzieningen

Realisatie lasten

3.322

baten

1.501

926

Verkoopresultaat Subtotaal

3.068

Subtotaal resultaat Bijdrage uit algemene middelen

Resultaat

1.520

2.167

3.067

6.415

4.568

-1.548

-1.848

250

250

-1.298

-1.598

Exploitatie gronden en panden Op de reguliere exploitatie van panden en gronden bedraagt het resultaat in 2013 per saldo € 1,6 miljoen negatief. Het onderdeel tijdelijk beheer van panden en gronden kent een structureel verlieslatende exploitatie als gevolg van hoge kapitaallasten versus lage (huur)

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 17 2


opbrengsten. Voor de financieel-economische crisis inviel werd dit verlies opgevangen door incidentele boekwinsten bij verkoop van panden en gronden. Sinds het uitbreken van de crisis lopen de incidentele inkomsten sterk terug en resteert een structureel tekort op de exploitatie. In de begroting van 2013 is dit tekort nog gedekt uit de incidentele resultaten, vanaf de Begroting 2014 zijn hier structurele dekkingsmiddelen voor beschikbaar. Het beleid is de komende jaren gericht op het optimaliseren van de exploitatie. Om structurele kapitaallasten terug te dringen wordt in 2014 een verkoopprogramma opgesteld teneinde niet strategische bezittingen gefaseerd af te stoten tegen marktconforme condities. Ten opzichte van 2012 is er sprake van een verbetering van het resultaat met € 0,3 miljoen. Deze verbetering wordt met name veroorzaakt doordat de boekwaarde ten opzichte van 2012 verder is afgenomen. Ten opzichte van de begroting 2013 is wel sprake van een licht achterblijvende realisatie. Het verschil van € 0,3 miljoen wordt verklaard doordat in de begroting rekening is gehouden met een verdere afname van de boekwaarde dan in werkelijkheid in 2013 is gerealiseerd. De rentelasten zijn daardoor hoger dan waarmee in de begroting is rekening werd gehouden. Afboekingen en voorzieningen panden en gronden De boekwaarde van de gronden en panden wordt jaarlijks getoetst aan de actuele marktwaarde. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van onafhankelijke taxaties. Voor de objecten waar de marktwaarde onder de actuele waarde ligt wordt afgewaardeerd naar de lagere marktwaarde. De afwaardering op de boekwaarde van de panden en gronden bedraagt € 0,7 miljoen. Daarnaast is voor € 0,2 miljoen een voorziening getroffen in verband met aangetoonde bodemvervuiling. Verkoopresultaat Het positief saldo uit de verkoop van panden en gronden bedraagt € 0,9 miljoen Dit betreft gerealiseerde verkopen met een opbrengst boven de boekwaarde. Het saldo van de verkoopopbrengst (€ 3,1 miljoen) verminderd met de boekwaarde van de verkochte bezittingen (€ 2,2 miljoen) komt ten gunste van het afdelingsresultaat. Grondbedrijf algemeen Het resultaat van het onderdeel grondbedrijf algemeen (€ 0,4 miljoen negatief) wordt met name bepaald door extra (externe) inzet voor inhuur van externe specialisten en ambtelijke capaciteit onder andere ten behoeve van het opstellen van het meerjarenperspectief grond bedrijf en de nota Grondbeleid. De effecten van de, bij het Jaarverslag 2012 besloten, stelselwijziging zijn verwerkt in de post Grondbedrijf algemeen. Groen en Water Het resultaat op dit product is € 0,16 miljoen negatief. Dit wordt veroorzaakt door de afboeking van de kosten van het project Spinolaschans ad € 0,17 miljoen, waarvan ook bij de Bestuursrapportage al melding is gemaakt. In de reserve Groenfonds hebben minder kosten en stortingen plaats gevonden dan begroot. Mobiliteit Het resultaat op dit product is € 0,12 miljoen negatief, hetgeen voor het belangrijkste deel is veroorzaakt door hogere kapitaallasten. Milieu Het resultaat op dit product is € 0,39 miljoen positief. Het resultaat op het programma Bodem is € 0,32 miljoen, de restant ISV gelden hiervan (€ 0,28 miljoen) zullen in 2014 worden besteed. Voor het programma klimaat is het resultaat € 0,03 miljoen positief, wat wordt veroorzaakt door het naar voren schuiven van enkele projecten naar 2014. Daarnaast is het resultaat van het project Windturbines ad € 0,12 miljoen ten laste van de exploitatie gekomen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 17 3


Ruimtelijke ordening Het resultaat op dit product is € 0,13 miljoen positief. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een verschuiving van werkzaamheden naar de post Accountmanagement onder het product Stedelijke Planning en Programmering (SPP). Stedelijke planning en programmering Het resultaat op dit product is € 0,48 miljoen nadelig. Voor het maken van de structuurvisie is de ambtelijke inzet hoger geweest dan begroot, leidend tot een overschrijding van € 0,44 miljoen. De overschrijding bij het onderdeel Accountantmanagement van € 0,11 miljoen komt door de toename van vragen/verzoeken uit de stad rondom mogelijke ontwikkelingen. Ontwikkelingen die door de huidige economie trager tot stand komen. Cultureel erfgoed Het totaalresultaat op dit product is € 0,12 miljoen nadelig. Voor verschillende dossiers zoals het Klooster Nieuwstraat, Heilig Hartkerk en overige erfgoedcomplexen is een groter beroep gedaan op de inzet van personeel dan voorzien. Hierdoor treedt in de exploitatie een negatief resultaat op van € 0,1 miljoen. Daarnaast zijn projectkosten afgeboekt (waaronder H. Hartkerk € 0,03 miljoen) waar geen opbrengsten tegenover staan voor een bedrag van € 0,05 miljoen. Correctie bijdrage grondexploitatie (voorgaande jaren) Uit onderzoek is gebleken dat een bijdrage uit de grondexploitatie (€ 3.138.460) ten behoeve van twee Multifunctionele Accommodaties (MFA`s) per abuis verkeerd is verantwoord, waardoor een en ander dubbel in de staat van activa was opgenomen. Door middel van de correctie is deze verantwoording gecorrigeerd en wordt de bijdrage toegevoegd aan de dekking voor de kapitaallasten.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 174


Taakveld 4 Ontwikkeling van de Stad Maatschappij (bedragen x € 1.000)

omschrijving



baten

lasten

Jaarrekening 2013

baten

lasten

baten

Exploitatie Bestuurlijke Samenwerking

1.350

581

1.288

135

1.307

132

Bijzondere Bijstand

4.104

575

4.184

575

3.867

980

499

40

439

40

665

207

Bredapas Breda's Museum

1.882

345

1.909

367

2.338

355

Nog in te vullen taakstelling Breda's Museum

-1.000

0

-500

0

0

0

Cultuur

21.722

481

21.968

458

21.907

473

5.253

2.403

5.912

2.403

5.999

2.348

204

0

114

0

29

0

Inburgering / Participatie

1.075

975

597

497

377

277

Onderzoek & Informatie

1.997

920

1.967

890

1.881

535

Jeugd en Onderwijs

19.027

6.295

19.124

6.302

17.888

7.129

Onderwijshuisvesting

20.577

828

16.288

4.194

16.870

3.980

181

0

130

0

166

36

20.634

255

21.213

263

19.978

303

Re-integratie

8.295

8.295

8.324

8.181

6.663

7.827

Sociale Infrastructuur

2.121

0

1.714

0

1.114

3

57.974

57.915

63.124

63.256

62.522

64.020

-600

0

-600

0

0

0

Sport

3.913

0

4.626

50

3.832

13

Volksgezondheid

3.791

303

3.747

303

3.673

304

Wijkontwikkeling

4.313

445

7.852

1.743

5.381

5.716

733

50

755

35

857

1.110

-1.365

0

129

129

544

649

-246

0

-178

0

-1.062

0

176.434

80.706

184.126

89.821

176.796

96.397

Reserve Wijkontwikkeling

0

3.287

0

5.458

4.157

3.171

Reserve Onderwijshuisvesting

0

730

1.649

0

853

0

Risicoreserve bijstand / WMO

0

50

0

50

0

50

Reserve Sociale Zaken en Werkgelegenheid

0

150

0

700

0

252

0

55

0

55

115

0

115

0

115

0

0

0

0

0

0

969

176.549

84.923

185.890

96.084

181.920

100.894

Economische Zaken ESC / Europese betrekkingen, subsidies en citymarketing

Ontwikkelingssamenwerking Participatie

Wet BUIG Nog in te vullen taakstelling arbeidsparticipatie

Wonen Overige regelingen Algemeen

Mutaties reserves

Reserve Culturele Hoofdstad Reserve Toeristenbelasting Centrale investeringsreserve; Wonen Totaal Per saldo bijdrage uit de algemene middelen

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 17 5

91.626


89.806

81.026

Analyses en toelichtingen Bijzondere Bijstand Er is ten opzichte van de begroting een positief resultaat van € 0,72 miljoen. Ook dit jaar is zichtbaar dat de uitgaven bijzondere bijstand een dalende tendens laten zien. Dit is een gevolg van de versobering van het armoedebeleid, waarmee meer nadruk is gelegd op de eigen verantwoordelijkheid bij de burger. In de begroting was een ‘buffer’ opgenomen om een eventueel extra beroep op de bijzondere bijstand op te kunnen vangen, waarvan vooralsnog weinig gebruik is gemaakt. Overigens is een nasleep als gevolg de aanhoudende crisis wel te verwachten. Het beschikbaar gestelde bedrag van € 0,15 miljoen voor Participatie van kinderen is nagenoeg in zijn geheel ingezet voor dit doel. Het restant van circa € 0,02 miljoen blijft beschikbaar en wordt meegenomen in het bestedingsplan ‘Participatie van kinderen 2012-2014’. In het kader van het totale armoedebudget kan worden opgemerkt dat de Kredietbank WestBrabant het begrotingsjaar 2013 afsluit met een nadelig resultaat van € 0,5 miljoen op het product (zie hiervoor taakveld 5, Dienstverlening aan de burger). Dit tekort kan worden opgevangen binnen het positieve productresultaat bijzondere bijstand. BredaPas Het product BredaPas heeft in 2013 een negatief resultaat behaald van € 0,06 miljoen. Door een stijging van het gebruik is vooral aan zwemlessen en cultuur meer uitgegeven dan begroot. De overschrijding van het BredaPas-budget kan worden opgevangen binnen het budget bijzondere bijstand in het kader van het totale armoedebudget. Breda’s Museum Ondanks de forse inspanningen ten aanzien van bezuinigingen, efficiëntie en effectiviteit is wederom gebleken dat het Breda’s Museum met het toegekende budget niet kan volstaan. Het jaar 2013 werd afgesloten met een tekort van € 0,94 miljoen. Alleen al de niet beïnvloedbare kosten waren fors hoger dan het beschikbare budget. Naast de kosten voor de bedrijfsvoering overstegen ook de kosten voor de diverse tentoonstellingen de begroting. De hogere bezoekersaantallen konden dit slechts voor een beperkt deel compenseren. Cultuur Het voordelige resultaat bij Cultuur van bijna € 0,08 miljoen wordt veroorzaakt door de, in november toegekende, eenmalige extra middelen voor het Jeugdcultuurfonds. De uitgaven hiervoor vinden plaats in 2014. Economische Zaken EZ sluit het jaar 2013 af met een voordelig resultaat van ruim € 0,8 miljoen. Bij Dinalog zorgt een recent aangepast uitvoeringsplan voor vertraging in het bestedingspatroon, zodat 2013 wordt afgesloten met een voordelig resultaat van € 0,53 miljoen. Ook de recente ontwikkelingen rondom de participatie in Con-neX zorgt voor het niet besteden van de eenmalige middelen in 2013 van € 0,5 miljoen. Met de BrIM is afgesproken dat de bijdrage aan de gemeente Breda in 2013 van ruim € 0,2 miljoen niet wordt uitgevoerd in verband met de financiële situatie en ontwikkelingen van deze NV. ESC Het werkbudget van € 0,04 miljoen is niet besteed en ook van het eenmalige impulsbudget van € 0,07 miljoen voor het verkrijgen van (Europese) subsidies resteert nog € 0,04 miljoen. Per saldo een positief resultaat van € 0,08 miljoen op dit onderdeel. Onderzoek en informatie Het resultaat op de activiteiten op het vlak van Onderzoek en Informatie bedraagt € 0,27 miljoen negatief. Er is € 0,35 minder aan opbrengsten gerealiseerd, vanwege een lagere bezetting dan begroot (als gevolg van het niet invullen van vacatures). Het financiële voordeel op salariskosten dat hier tegenover staat, is opgenomen in het resultaat Algemeen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 176


Jeugd en Onderwijs 2013 sluit met een voordelig resultaat van € 2,06 miljoen. Volgens verwachting waren op de volgende begrotingsonderdelen niet alle beschikbare middelen benodigd: Voorschoolse voorzieningen (€ 0,5 miljoen), Leerlingenvervoer (€ 0,3 miljoen), Invoeringskosten decentralisatie jeugdzorg (€ 0,3 miljoen), Onderwijsbegeleiding (€ 0,2 miljoen), CJG (€ 0,17 miljoen), Contactmoment adolescenten (€ 0,17 miljoen), Voortijdig Schoolverlaters / VSV (€ 0,1 miljoen), Subsidieplafond 2013 (€ 0,07 miljoen). Daarnaast werd ruim € 0,2 miljoen niet uitgegeven op het onderdeel Brede School, gymnastiekvervoer. Onderwijshuisvesting Het voordelig resultaat van € 0,85 miljoen is in de reserve onderwijshuisvesting gestort, waardoor de stand per 31 december 2013 nu € 0,2 miljoen positief is. Participatie Er is een voordelig verschil van € 1,28 miljoen ten opzichte van de begroting. Dit wordt met name veroorzaakt door terugvorderingen subsidies ad € 0,7 miljoen. Daarnaast zijn met name op het gebied van Ondersteuning Ouderen en Gehandicapten een aantal activiteiten niet uitgevoerd, of omdat ze pas in 2014 worden uitgevoerd (onder andere wijkgerichte dementie) of omdat partijen de werkzaamheden zelf hebben verricht. Dit resulteert in lagere uitgaven dan geraamd in 2013 ad € 0,2 miljoen Voor de Geschikt Wonen voor Iedereen activiteiten en Informele Zorg is in 2013 minder subsidie verstrekt vanwege minder aanvragen dan wel aanvragen die van onvoldoende kwaliteit waren of niet aantoonbaar bijdroegen aan een beleidsdoel. Vandaar dat de beschikbare budgetten voor Geschikt Wonen voor Iedereen en Informele Zorg voor een bedrag van € 0,3 miljoen niet volledig benut zijn in 2013. De resterende middelen voor Huiselijk Geweld (ad € 0,05 miljoen) blijven, conform de besluitvorming over de ontwikkelagenda in de raad beschikbaar voor Huiselijk Geweld gedurende de periode 2013 t/m 2016. Tot slot resteren middelen met betrekking tot de invoering decentralisatie AWBZ ad € 0,07 miljoen. Re-integratie Er is een voordelig verschil van € 1,3 miljoen ten opzichte van de begroting. Voor een bedrag van € 0,75 miljoen wordt dit verklaard door middelen die eind september 2013 zijn ontvangen in het kader van het regionale actieplan jeugdwerkloosheid. Voor de inrichting van een Sociaal Fonds met betrekking tot gesubsidieerde arbeid is vanuit de reserve Sociale Zaken en Werkgelegenheid een bedrag beschikbaar gesteld van € 0,4 miljoen. Omdat de uitgaven in 2013 vanuit de reguliere budgetten zijn gedaan, is de bijdrage vanuit de reserve niet aangesproken. Dit geeft een positief effect van € 0,4 miljoen. Omdat echter ook de onttrekking uit de reserve achterwege kan blijven, heeft dit in totaliteit een budgettair neutraal resultaat tot gevolg. Tot slot is voor innovatieve activiteiten (proeftuin) een bedrag uitgegeven van € 0,12 miljoen. In beginsel is hiervoor een bedrag uit de reserve SZW beschikbaar gesteld van € 0,15 miljoen. Dit resulteert in een positief resultaat van € 0,03 miljoen. Ook hier per saldo budgettair neutraal omdat voor dit bedrag de verlaging van de reserve achterwege kan blijven. Sociale infrastructuur Er is een voordelig resultaat van € 0,6 miljoen ten opzichte van de begroting, hetgeen grotendeels wordt veroorzaakt doordat , vanwege het afstoten van een aantal accommodaties, aan de wijkcentra minder subsidies is verstrekt voor zowel de exploitatie als het beheer.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 17 7


Wet BUIG (Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening aan Gemeenten) Het financiële resultaat op het bijstandsbudget bedraagt € 1,37 miljoen positief. De stijging van het WWB-bestand is opgevangen binnen het beschikbare budget (de afwijking bedraagt circa 2,2 % van het totaal beschikbare bedrag). Van het positieve resultaat BUIG zal een bedrag van € 0,6 miljoen worden toegevoegd aan de taakstelling Arbeidsparticipatie, die hiermee volledig is gerealiseerd. Sport Er is een voordelig verschil van € 0,76 miljoen ten opzichte van de begroting. Dit wordt veroorzaakt door het nog niet (geheel) realiseren van een aantal producten/regelingen die bij de besluitvorming over de Sportimpuls Breda in 2012 zijn benoemd. Dit betreffen eenmalige middelen. Bij besluitvorming over Sportimpuls Breda in de raad is besloten dat middelen die in een jaar resteren, beschikbaar blijven voor het realiseren van de doelstellingen uit Sportimpuls Breda. Volksgezondheid Er is een voordelig verschil van € 0,07 miljoen ten opzichte van de begroting als gevolg van een te ontvangen terugbetaling van de GGD met betrekking tot verlegging BTW. Wijkontwikkeling Voor Wijkontwikkeling wordt verwezen naar Hoofdstuk 5 Programma 1 Wijkontwikkeling. Wonen Er is een voordelig verschil van € 0,73 miljoen ten opzichte van de begroting. Dit positieve resultaat wordt vooral veroorzaakt doordat de in 2009 gestorte startersleningen van € 0,7 miljoen aan de Stimuleringsfonds volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SvN) abusievelijk ten laste van de exploitatie is gebracht. In 2013 is alsnog een vordering in de balans opgenomen en heeft een correctie ten gunste van de exploitatie plaatsgevonden. Overige regelingen (oud BBZ en terugvordering WWIK) Door een hoger aantal verstrekte bedrijfskredieten BBZ (Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen) is een afwijking ten opzichte van de begroting zichtbaar. Omdat deze kosten voor 75% kunnen worden gedeclareerd bij het Rijk is de afwijking hier minimaal. Een aantal terugvorderingen uitkeringen WWIK (Wet Werk Inkomen Kunstenaars) generen een positief resultaat van € 0,03 miljoen. Algemeen De post algemeen betreft het resultaat op de bedrijfsvoering binnen dit taakveld en bedraagt € 0,9 miljoen positief. Dit is volledig toe te wijzen aan minder salariskosten door het niet invullen van vacatures.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 17 8


Taakveld 5 Dienstverlening aan de Burger (bedragen x € 1.000)

omschrijving



baten

lasten

Jaarrekening 2013

baten

lasten

baten

Exploitatie Toezicht & Handhaving Vergunningen & Voorzieningen Kredietbank West-Brabant (Schuldhulpverlening) Publieksservice

5.713

1.652

7.276

4.088

7.228

4.266

35.383

10.990

32.302

10.637

28.792

9.956

5.425

3.003

5.798

3.030

5.778

2.504

10.219

3.345

10.481

3.316

10.419

3.484

Administratie & Basisregistraties

7.572

829

7.994

850

7.956

868

Activeringsplein (incl. product lijkbezorging)

2.609

9

Werkplein

3.652

0 1.905

170

1.998

109

Omgevingsdienst West-brabant Dienstverlening algemeen

-3.156

0

590

500

420

500

67.417

19.828

66.346

22.591

62.591

21.687

67.417

19.828

66.346

22.591

62.591

21.687

Mutaties reserves Totaal Per saldo bijdrage uit de algemene middelen

47.589

43.755

Het resultaat van het totale taakveld Dienstverlening aan de burger bedraagt € 2,9 miljoen positief. Hieronder worden de belangrijkste afwijkingen toegelicht. Toezicht en Handhaving Het onderdeel Toezicht en Handhaving heeft over 2013 een positief resultaat van € 0,23 miljoen. Dit wordt met name veroorzaakt door hogere opbrengsten voor hondenbelasting (€ 0,08 miljoen), dwangsommen (€ 0,07 miljoen) en Proces Verbaalvergoeding (€ 0,03 miljoen). Tevens zijn er minder uitgaven aan derden gedaan dan begroot (€ 0,05 miljoen). Vergunningen en Voorzieningen Wmo Het resultaat voor de totale Wmo bedraagt € 3,3 miljoen positief. Dit overschot is terug te voeren op minder aanvragen en lagere uitgaven. Een belangrijke verklaring hiervoor is de doorwerking van de ‘kanteling’ van de Wmo (meer verantwoordelijkheid van de burger), het bedingen van scherpe tarieven met de diverse aanbieders van voorzieningen en het succes van de Alfacheque. Bouwleges De opbrengst bouwleges is € 0,3 miljoen (is circa 8%) lager uitgevallen dan begroot, wat volledig wordt gecompenseerd door lagere uitgaven van € 0,3 miljoen als gevolg van genomen kostenbesparende maatregelen (onder andere minder bouwtoezicht). Naar verwachting zullen vanaf 2015 de bouwleges weer kostendekkend zijn. Overige producten Vergunningen en Voorzieningen Het resultaat op de overige producten binnen Vergunningen en Voorzieningen bedraagt per saldo € 0,2 miljoen positief. Dit saldo is behaald op diverse producten zoals Precario, overige legesproducten (bijvoorbeeld horeca, evenementen), kermissen, weekmarkten en standplaatsen.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 17 9


40.904

Kredietbank West-Brabant De producten van Kredietbank West-Brabant sluit het begrotingsjaar 2013 af met een nadelig resultaat van € 0,5 miljoen. Dit wordt met name veroorzaakt door een tegenvallend aantal aanvragen uit nieuwe regiogemeenten en een administratieve correctie op de verantwoording van de opbrengst schuldaanvragen. Publieksservice Publieksservice sluit het begrotingsjaar 2013 af met een voordelig resultaat van € 0,23 miljoen. Hiervan is € 0,11 miljoen gerealiseerd in de reguliere exploitatie en € 0,12 in het project Businesscase. Het voordeel in de reguliere exploitatie is met name te danken aan hogere legesopbrengsten. In het project Businesscase zijn voorziene onderhoudskosten niet gemaakt, omdat het zaaksysteem nog niet is opgeleverd. Hoewel dit project bij de jaarrekening 2013 is afgesloten zal het overschot in 2014 nodig zijn voor de doorontwikkeling van de digitale dienstverlening. Administratie en Basisregistraties Binnen de producten van Administratie en Basisregistraties is er over 2013 een voordelig resultaat behaald van € 0,06 miljoen. Tegenover hogere proceskosten door het grotere aantal ingediende WOZ-bezwaarschriften (€ 0,1 miljoen) staan lagere uitgaven voor inhuur (€ 0,08 miljoen) en lagere overige kosten (€ 0,06 miljoen). Tevens zijn er iets meer opbrengsten gerealiseerd dan begroot. Omgevingsdienst West-Brabant Het product Omgevingsdienst West-Brabant heeft over 2013 een negatief resultaat van € 0,15 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door een lagere vergoeding door de Omgevingsdienst van de salariskosten en verlofstuwmeren (€ 0,09 miljoen) en een lagere vergoeding voor het gebruik van de werkplekken door de OMWB (€ 0,06 miljoen) aan de gemeente Breda. Dienstverlening algemeen/ bedrijfsvoering Het resultaat op de bedrijfsvoering bedraagt € 0,18 miljoen positief hetgeen een combinatie is van enerzijds diverse lagere kosten zoals bijvoorbeeld advieskosten en anderzijds waren er extra kosten in verband met tijdelijke inhuur.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 180


Taakveld 6 Veiligheid en Bestuur (bedragen x € 1.000)

omschrijving



baten

lasten

Jaarrekening 2013

baten

lasten

baten

Exploitatie Raad, raadscommissies en griffie Rekenkamer College

2.622

0

2.499

0

2.421

7

193

0

195

0

162

0

2.705

277

7.353

0

7.228

4

Bestuursondersteuning

4.092

422

4.190

170

3.776

7

Preventie en bestrijding criminaliteit

2.979

170

3.151

173

3.376

427

Brandweer

9.902

0

10.064

0

10.046

0

22.493

869

27.452

343

27.009

445

22.493

869

27.452

343

27.009

445

Mutaties reserves Totaal Per saldo bijdrage uit de algemene middelen

21.624

27.109

Analyses en toelichtingen Raad, commissies en griffie Met het oog op de voorbereiding van gemeenteraadsverkiezingen in maart 2014 is via begrotingswijziging € 0,05 miljoen toegevoegd aan het budget. Hoewel de opdrachten wel zijn verstrekt zijn de verwachte uitgaven in 2013 niet gerealiseerd, zodat het volledige bedrag dient te worden gereserveerd voor 2014. Het dan resterende overschot van € 0,03 miljoen wordt voornamelijk veroorzaakt door de niet doorgevoerde verhoging van de raadsvergoeding, welke wel was geraamd. Ook op de post representatie en de post onderzoek en adviezen werd fors bezuinigd. De overige beperkte onderschrijding op de diverse posten wordt teniet gedaan door de overschrijding op kosten van notuleren. Dit laatste als gevolg van meer commissievergaderingen en informatie/themabijeenkomsten dan geraamd. Rekenkamer Nog meer dan in voorgaande jaren zijn de uitgaven heel bewust beperkt. Met name externe onderzoeken, licentiekosten en presentiegelden zijn tot een minimum terug gebracht, waardoor het overschot van € 0,03 miljoen kon ontstaan. College Zowel de salarissen van het huidig college als de betalingen aan gewezen wethouders bleken uiteindelijk te ruim begroot. Hiertegenover staat een extra dotatie aan de pensioenvoorzieningen voor gewezen wethouders van € 0,14 miljoen om bedoelde voorziening op het vereiste peil te brengen. Per saldo heeft dit geleid tot een overschot van € 0,13 miljoen. Bestuursondersteuning De geraamde lasten welke tegenover de geraamde baten staan worden niet gerealiseerd, zodat zowel lasten als baten € 0,17 miljoen lager uitvielen. Het dan resterende saldo van € 0,25 miljoen voordelig is het gevolg van vacature-uren enerzijds en het terughoudend omgaan met de diverse budgetten anderzijds. Te denken valt hierbij aan werkbudgetten, werkkostenregeling, advieskosten derden en dergelijke.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 181


26.564

Preventie en bestrijding criminaliteit Naast het reguliere budget zijn de niet geraamde provinciale subsidies en bijdragen derden in ‘veiligheid’ volledig benut in 2013.Het resultaat wordt dan ook veroorzaakt door lagere salariskosten en het centraal verantwoorden van de wettelijke en bovenwettelijke WW. Brandweer Binnen de Veiligheidsregio is een bedrag vrijgevallen in de pensioenvoorziening. Met het aandeel van Breda hierin was in de begroting geen rekening gehouden. Deze meevaller werd grotendeels teniet gedaan door een niet begrote bijdrage aan het Burgernet en de kosten bij overdracht van een tweetal brandweerkazernes aan de Veiligheidsregio ultimo 2013.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 182


Taakveld 7 Algemene baten en lasten (bedragen x € 1.000)

omschrijving



baten

lasten

Jaarrekening 2013

baten

lasten

baten

Exploitatie Servicebedrijf

7.784

3.149

7.135

3.228

6.136

4.025

Algemene baten en lasten Gemeentefondsuitkering

181.772

184.356

187.695

Aanname nieuwe rijksbezuinigingen

-6.100

-5.000

OZB

30.828

32.559

31.987

314

483

484

Resultaat treasury

3.250

4.500

5.204

Rente eigen financieringsmiddelen

6.335

6.661

6.863

Uitkeringen derden


1.241

Overige centrale posten

200

3.781 362

332

Stelposten: - Kapitaallasten investeringsvolume

1.276

-25

- Nominale ontwikkeling

1.600

53

385

385

- Onvoorzien - Areaal

350

19

2.000

1.931

- Doorwerkende effecten Gemeentefonds

-32

-24

- Saldo van de begroting

250

-812

- Doorwerking eerdere besluiten

13.613

219.748

9.903

227.149

9.917

236.590

Mutaties reserves Bespaarde rente naar reserves

942

Investeringsreserve

500

1.950

5.472

2.511

5.472

2.511

Begrotingsreserve

467

2.235

468

2.235

468

2.235

1.015

2.500

7.613

2.500

7.613

Exploitatiereserve Centrale bedrijfsreserve

3.034

3.034

Algemene reserve

12.602

2.000

10.809

2.000

10.809

2.000

Totaal

28.124

226.948

29.152

244.542

29.166

253.983

Per saldo bijdrage uit de algemene middelen

-198.824

-215.390

Analyses en toelichtingen Servicebedrijf Het budgetresultaat van het Servicebedrijf bedraagt € 1,79 miljoen voordelig. Dit is inclusief de lasten die voortvloeien uit het reorganisatietraject @Stadswijs. Voor 2013 gaat het per saldo om een bedrag van € 1,91 miljoen. Binnen de gemeentelijke begroting was hiervoor een stelpost opgenomen van € 1,2 miljoen. De rest van de lasten vallen binnen de totale personeelskosten. Exclusief de genoemde frictiekosten bedraagt het resultaat van het Servicebedrijf € 3,71 miljoen positief.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 183


-224.817

De totale lasten zijn ten opzichte van de begroting € 3,16 miljoen lager, bij de baten is het voordelig verschil € 0,54 miljoen. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn: Lasten: Personeelslasten € 0,77 miljoen voordelig Een groot deel van de openstaande vacatures is ook in 2013 niet ingevuld waardoor de werkelijke personeelskosten lager zijn uitgevallen dan begroot. Stelpost bezuinigingen € 0,99 miljoen voordelig In de begroting 2013 waren meer (eenmalige) bezuinigingsmaatregelen opgenomen dan hoefde te worden bijgedragen aan de algemene middelen. Het surplus was geparkeerd op een stelpost. Aangezien hier uiteraard niets op is uitgegeven levert dit een voordeel op ten opzichte van de begroting. Afrekening Belastingsamenwerking West Brabant (BWB) 2012 € 0,44 miljoen voordelig In 2013 is de afrekening over 2012 van de BWB ontvangen. Dit leverde een eenmalig voordeel ten opzichte van de begroting op. Overige kosten € 0,97 miljoen voordelig Het totaal voordeel op de overige kosten bestaat uit een veelheid aan kleinere verschillen op diverse begrotingsposten. Voor ongeveer € 0,3 miljoen betreft het structurele voordelen die zijn ontstaan door de gekrompen organisatie, zoals lagere kosten salarisverwerking en minder leasekosten printers omdat we na het afstoten van Stadskantoor C minder printers in gebruik hebben. In de begroting 2014 is met de effecten al rekening mee gehouden. Het restant zijn vooral eenmalige voordelen die zijn ontstaan door een terughoudend budgetbeheer. Baten: Teruggaaf WAO/WIA € 0,37 miljoen voordelig Als onderdeel van het Belastingplan 2014 is door de Belastingdienst in 2013 eenmalig een gedeelte van de premies WAO/WIA aan de gemeente terugbetaald. Overige baten € 0,17 miljoen voordelig Dit voordeel bestaat uit diverse positieve resultaten op diverse posten, zoals een hogere opbrengst dan geraamd in het bedrijfsrestaurant en meer verleende diensten dan begroot. Algemene baten en lasten Algemene middelen Door de actualisatie van maatstaven, accressen, doorwerkende effecten in de september- en decembercirculaire van het gemeentefonds resteert een positief resultaat van € 3,3 miljoen. Hiervan wordt € 0,4 miljoen ingezet in 2014. Met name als gevolg van leegstand is de totale opbrengst OZB € 0,6 miljoen lager. Financiering Voornamelijk door een hogere volume aan investeringen is een bedrag van € 0,7 miljoen meer doorbelast aan de diverse producten dan eerder geraamd. Centrale posten De actualisatie van de voorziening, voor frictiekosten personeel maakte een extra dotatie van € 2,5 miljoen noodzakelijk. Stelposten Doordat het effect van de rijksbezuinigingen in 2013 nog niet volledig was, resulteerde dit tot het (eenmalig) niet noodzakelijk zijn van de hiervoor opgenomen stelpost van € 5 miljoen. Op de stelpost doorwerkende effecten staat een klein saldo. Dit wordt veroorzaakt door het wegvallen van de gemeentelijke rol bij de kinderopvangtoeslag. De hiermee gepaard gaande korting uit het gemeentefonds van € 0,4 miljoen is in 2013 nog niet geheel binnen de budgetten verwerkt.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 184


De stelpost onvoorzien ad € 0,39 miljoen is in 2013 niet aangesproken. omschrijving

lasten

Totaal exploitatie Totaal reserves Totaal begroting


Begroting 2013 baten

lasten

baten

lasten

baten

506.107

510.149

541.184

539.302

505.241

522.965

20.836

16.794

26.502

28.384

22.129

25.649

526.943

526.943

567.686

567.686

527.370

548.614

Saldo

0

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

Jaarrekening 2013

p 185


0

21.244

BIJLAGE 7.2 OVERZICHT RESERVES, VOORZIENINGEN EN JAAROVERSTIJGENDE SUBSIDIES Overzicht reserves voor resultaatbestemming 2013 (bedragen x € 1.000)

Omschrijving


Boekwaarde Onttrekking per 31-12-2013

Toevoeging

Algemene reserve

45.117

10.809

2.000

53.926

Exploitatiereserve

11.543

2.500

7.613

6.430

Begrotingsbeeld

9.353

468

2.235

7.586

Bedrijfsreserve

3.384

0

3.034

350

24.067

2.334

5.826

20.576

-658

853

0

195

1.440

65

206

1.299

299

213

0

512

8.893

0

921

7.972 430

Investeringsreserve Onderwijshuisvesting Afvalservice Riolering Reserves BSW

0

430

0

Groenfonds Buitengebied

Reserve Parkeerfonds

941

186

286

841

Armoedebestrijding

476

0

0

476

Risicoreserve Bijstand/WMO

100

0

50

50

Reserve sociale zaken en werkgelegenheid

3.046

0

252

2.794

Wijkontwikkeling

8.527

4.157

3.171

9.513

85

115

0

200

345

0

55

290

116.958

22.130

25.648

113.440

Reserve Toeristenbelasting Culturele Hoofdstad Subtotaal Nog te verdelen resultaat 2013

21.242

Totaal generaal

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

134.684

p 186


Overzicht voorzieningen (bedragen x € 1.000)

Omschrijving



Toevoeging

Onttrekking


vrijval

691

4.076

374

0

4.393

Voorziening wet AppA

2.632

5.042

0

0

7.674

Centrale onderhoudsvoorziening

2.700

-2.700

0

0

0

Groot onderhoud parkeergarages

1.970

-484

464

0

1.022

170

-103

48

0

19

Onderhoud stadskantoren, inboedel

2.522

-1.991

225

0

306

Onderhoud Stadskantoren, opstal

1.224

1.015

338

0

1.901 1.206

Onderhoud fietsenstallingen

Onderhoudsvoorziening Buitenruimte

355

982

131

0

Onderhoudsvoorziening MEC

145

245

31

0

359

Onderhoud gebouwen Sport

1.006

2.481

662

0

2.825

Onderhoud welzijnsgebouwen

1.660

-1.967

131

0

-438

106

13

221

0

-102

92

429

51

0

470

Onderhoud Nieuwe Veste

-16

16

0

0

0

Onderhoud Breda's Museum

556

-57

35

0

464

Onderhoud Breda's Museum

0

1.037

29

0

1.008

Onderhoud Brede Scholen Onderhoud wijkbibliotheken

Onderhoud Cultuurgebouw

-290

652

102

0

260

Onderhoud Brandweerkazernes

863

391

103

0

1.151

Onderhoud Kindercentrum

955

-1.816

244

0

-1.105

Onderhoudsvoorziening Wolfslaar

285

-37

58

0

190

46

-34

0

0

12

Onderhoud Ateliergebouwen Onderhoud MO Cultuur

0

1.036

59

0

977

Onderhoud Risicodragend sport

0

4.724

9

0

4.715 -112

Onderhoud Cultureel erfgoed (kerktorens)

0

-101

11

0

Onderhoud Tennisparken

18

-1

6

0

11

Onderhoud Wielerbaan

53

1

0

0

54

Overige gebouwen/centraal

258

988

184

0

1.062

Onderhoud Huisvesting Slingerweg/AVS

403

114

82

0

435

1.722

1.573

1.589

0

1.706

430

0

0

430

0

20.556

15.524

5.187

430

30.463

Onderhoud gebouwen Onderwijs Parkeerfonds Totaal generaal

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 187


Overzicht jaaroverstijgende subsidies (bedragen x € 1.000)

Jaaroverschrijdende subsidies: Omschrijving


Toevoeging


Onttrekking

Vooruitontvangen BDU: sociaal

1.346

480

1.826

0

Subs. goedkope koopwoningen

210

0

210

0

Subs. WBB Buitengebied

156

0

0

156

Subs. winkelplein gemeente

727

0

727

0

Subs. verbetering LKP

938

0

257

681

Subs. lokaal openbaar vervoer

153

16

0

169

Subs. Wet Inburgering

276

0

276

0

Subs. Wwb-Werkdeel

1.097

271

0

1.368

Subs. generaal pardon

346

0

310

36

Subs. jeugdwerkloosheid (regio)

687

0

141

546

Subs. zorg maatschappelijke begeleiding

432

0

181

251

4

12

0

16

725

534

111

1.148

Subs. volksgezondheid Subs. onderwijskansenbeleid Subs. jeugd en gezin

77

0

0

77

214

0

0

214

Subs. perspectiefrijk en dynamisch Brabant B5

46

54

100

0

Subs. nazorg ex-gedetineerde

71

0

71

0

7.505

1.367

4.210

4.662

Subs. jeugdgezondheidszorg

Totaal jaaroverschrijdende subsidies

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 188


BIJLAGE 7.3 OVERZICHT VAN VERBONDEN PARTIJEN 2013 1. Rechtspersonen NV Bredase Investeringsmaatschappij (BrIM)

Vakinhoudelijk wethouder: C. Meeuwis

Vestigingsplaats

Breda

Welk openbaar belang wordt behartigd?

De NV BrIM is opgericht ter bevordering van industrievestiging in Breda. De belangrijkste taken zijn het verkopen van bedrijventerreinen, de begeleiding van bedrijven bij vestiging en uitbreiding en verstrekken van informatie over vestigingsmogelijkheden. Sinds 2013 is naast bedrijfshuisvesting de BrIM verantwoordelijk voor het stimuleren van ondernemerschap door het aanbieden van startershuisvesting.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen 31-12-13: € 1.976.490

2012: € 2.075.661

Vreemd vermogen 31-12-13: € 48.926

2012: € 45.898

Resultaat

Resultaat over 2013 bedraagt: € -99.171

2012: € -191.050

Belang gemeente

De gemeente Breda heeft per 01-01-2014 100% van de aandelen van de BrIM

Bijdrage

Ontvangen bijdrage over 2013: € 0 (2012 € 218.302)

Ontwikkelingen 2013

Naast het opstarten van Incubator Breda door inzet van voormalige basisschool Keyzersmolen wordt momenteel een voorstel uitgewerkt om het huidige verdienmodel dat gebaseerd is op grondtransacties te wijzigen in een verdienmodel dat los gekoppeld wordt van grondtransacties en opgehangen wordt aan de promotie en acquisitie activiteiten van de BrIM. Derhalve is vanaf 2013 de jaarlijkse afdracht aan afdeling ECO structureel komen te vervallen.

NV Werkgelegenheidsinstituut West-Brabant (REWIN)

Vestigingsplaats


REWIN heeft als doelstelling het bevorderen van de werkgelegenheid en het versterken van de economische structuur van de regio West-Brabant. De 18 West-Brabantse gemeenten, SES en de Kamer van Koophandel Midden- en West-Brabant zijn aandeelhouders van NV REWIN West-Brabant.

Welk openbaar belang wordt behartigd? Vermogenspositie

Vreemd vermogen 31-12-12: € 717.194,-

2011: € 566.190,-

Resultaat

Resultaat over 2012 bedraagt: € 1.634,-

2011: € 4.686,-

Belang gemeente

De gemeente Breda heeft 10,3% van de aandelen.

Bijdrage

Niet van toepassing

Ontwikkelingen 2013

Naast de nodige acquisitie-inspanningen voor de regio, kiest West-Brabant voor duurzame innovatie om de toekomstige welvaart veilig te stellen. Daarom richt de regio zich op sterke sectoren die de economische ontwikkeling een sterke impuls geven: Logistiek, Maintenance en de Biobased Economy. Tevens loopt een proces waarbij de meerwaarde wordt onderzocht van intensievere samenwerking met de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij.

Eigen Vermogen 31-12-12: € 506.311,-


2011: € 504.675,-

Vakinhoudelijk wethouder: S.Akinci

Vestigingsplaats

Breda


Algemeen uitgangspunt voor de gemeente Breda is dat het Chassé Theater een breed, gevarieerd cultureel aanbod van theater-, muziek-, dans- en filmproducties dient te bieden en dat het theatercomplex zelf actief gepresenteerd wordt. Daartoe wordt door het theater jaarlijks een artistiek plan opgesteld en ter toetsing aan burgemeester en wethouders aangeboden.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen 31-12-12: € 3.865.000

2011: € 4.900.000

Vreemd vermogen 31-12-12: € 15.291.000

2011: € 15.646.000

Resultaat

Resultaat over 2012 bedraagt: € 1.035.000 negatief

2011: € 24.000

Belang gemeente

De gemeente Breda heeft een 100% belang.

Bijdrage

Niet van toepassing

Ontwikkelingen 2013

Het Chassé theater heeft wederom een financieel zwaar jaar gehad. Teruglopende bezoekersaantallen en krapper wordende marges zijn daar debet aan. Een tweede reorganisatie is eind 2012 / begin 2013 doorgevoerd. Dit lijkt er vooralsnog toe te leiden dat over 2013 ongeveer quitte gespeeld zal worden.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 189


Enexis Holding NV ( + 6 overige NV’s/BV’s)

Vakinhoudelijk wethouder: S. Boelema

Vestigingsplaats

’s-Hertogenbosch


Het instandhouden, beheren, exploiteren en uitbreiden van distributie en transportnetten. Het distribueren en het transporteren van energie. Het uitvoeren van alle taken die ingevolge de elektriciteitwet 1998 en gaswet zijn toebedeeld aan een netbeheerder zoals daarin bedoeld.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen : 31-12-12: € 3.244 miljoen

2011: € 3.131 miljoen

Vreemd vermogen : 31-12-12: € 3.683 miljoen

2011: € 3.228 miljoen 2011: € 229,4 miljoen

Resultaat

Resultaat over 2012: € 229,1 miljoen

Belang gemeente

De gemeente Breda heeft 0,016 % van de aandelen. (23.510 aandelen)

Bijdrage

Dividend 2012 Essent en overig nv’s/bv’s. : € 100.591,-

Ontwikkelingen

Essent heeft zich in 2009 gesplitst in een productie-leveringsbedrijf en in een netwerkbedrijf. Het productie-leveringsbedrijf is verkocht aan RWE. Het leveringsbedrijf ENEXIS BV blijft in handen van de voormalige aandeelhouders van Essent. Tbv het splitsingsproces zijn nog een 6-tal BV’s opgericht die een rol hebben in het totale verkoopproces, Special Purpose Vehicle (SPV’s). Deze zijn niet afzonderlijk in de paragraaf verbonden partijen opgenomen, ze worden in de komende jaren geliquideerd nadat de overeengekomen rechten en plichten zijn ingevuld. De afwikkeling van deze vennootschappen kan leiden tot eenmalige opbrengsten voor de gemeente. Deze SPV ’s zijn : Vordering op ENEXIS BV, Verkoop vennootschap BV, Essent Milieu Holding NV (later Attero genoemd), Publiek belang Elektriciteitsproductie BV, CBL Vennootschap BV, Claim staat vennootschap BV. In 2010 is daar de Stichting Essent Sustainability Development bijgekomen. Deze stichting ziet toe op nakoming van de afspraken met RWE inzake de investeringen in duurzame energie. In 2013 is het verkoopproces van Attero gestart en zal in 2014 worden geëffectueerd.

Brabant Water NV


Vestigingsplaats

’s-Hertogenbosch


Brabant Water is belast met de winning, productie en distributie van drink- en industriewater in de provincie Noord-Brabant.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen 31-12-12: € 437,6 miljoen

2011 € 398.2 miljoen

Vreemd vermogen 31-12-12: € 380,0 miljoen

2011: € 394,2 miljoen

Resultaat

Resultaat over 2012 bedraagt: € 39,4 miljoen

2011: € 39,1 miljoen

Belang gemeente

De gemeente Breda heeft 8,6 % van de aandelen. (238.511 aandelen)

Bijdrage

Geen dividend uitkering

Ontwikkelingen 2014

De minister van VROM heeft besloten dat op 1 juni 2007 het voorzieningsgebied van de Tilburgse Waterleiding Maatschappij N.V. (TWM) overgaat naar Brabant Water. Over de overdrachtswaarde, te betalen aan de gemeenten Tilburg en Goirle, zijn partijen het niet eens. De rechter zal hierover een uitspraak doen. Na de uitspraak zullen aandeelhouders geïnformeerd worden over de vervolgstappen.

Intergas Holding BV


Vestigingsplaats

Oosterhout


Het primaire doel van Intergas is een goed functionerend gasnetwerk dat de veiligheid, doelmatigheid en betrouwbaarheid van gastransport waarborgt en het milieu ontziet. De aandelen van Intergas Holding BV zijn in handen van 20 Brabantse gemeenten waaronder Breda.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen 31-12-13: n.v.t. Vreemd vermogen 31-12-13: n.v.t.

Resultaat

Resultaat over 2013 : n.v.t.

Belang gemeente

De gemeente Breda heeft een belang van 6,4%. (1.307 aandelen)

Bijdrage

Uitkering over 2013 is € 0

Ontwikkelingen

In 2011 is Intergas Energie B.V. overgenomen door Enexis Holding NV voor bruto € 200 miljoen. Deze verkoop levert voor de aandeelhouders een bedrag op van € 103 miljoen. In 2012 is hiervan de 2e tranche van € 15 miljoen uitgekeerd aan de aandeelhouders. Het restant is opgenomen in een escrowaccount en zal waarschijnlijk grotendeels (€ 5 miljoen) in 2017 vrij vallen. Het restant blijft de komende jaren gereserveerd voor de toekomstige afwikkeling van de verkoop en de liquidatie van de vennootschap.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 19 0


NV Stadsherstel Breda

Vakinhoudelijk wethouder: S.Akinci

Vestigingsplaats

Breda


Breda is een stad met een rijke historie. Zoals in vele andere steden leeft ook hier de wens om een extra impuls te geven aan het in stand houden en revitaliseren van beeldbepalende objecten. Om die reden is in 1995 door een tiental bedrijven en instellingen, waaronder de gemeente Breda, de NV Stadsherstel Breda opgericht.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen 31-12-12: € 2.057.966

2011: € 2.001.903

Vreemd vermogen 31-12-12: € 5.174.062

2011: € 4.529.631

Resultaat

Resultaat over 2012 bedraagt: € 56.063

2011: € 32.243

Belang gemeente

De gemeente Breda heeft 18,2% van de aandelen.

Bijdrage

Nvt

Ontwikkelingen 2013

De in 2008 aangetreden Kees den Bieman nam in het voorjaar 2013 afscheid van de NV Stadsherstel als Directeur. Rob Tebbe is zijn opvolger. Na de restauratie van het Graanpakhuis De Pelmoeln & IJsfabriek de Noordpool zijn beide panden in april 2013 opgeleverd en verhuurd.

N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG)


Vestigingsplaats

Den Haag


De BNG is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maat-schappelijk belang. Met gespecialiseerde financiële dienstverlening draagt BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. De aandelen van de BNG zijn voor de helft in handen van de Staat, de andere helft is geplaatst bij gemeenten, provincies en een hoogheemraadschap.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen 31-12-12: € 2.752 miljoen

2011: € 1.897 miljoen

Vreemd vermogen 31-12-12: € 139.443 miljoen

2011: € 134.470 miljoen 2011: € 256 miljoen

Resultaat

Resultaat over 2012 bedraagt: € 332 miljoen

Belang gemeente

De gemeente Breda heeft 0,46% van de aandelen. (257.439 aandelen)

Bijdrage

Dividend over 2012 bedraagt € 383.584 (2011 : € 296.054)

Ontwikkelingen

De BNG gaat een groter deel van haar winst inhouden waardoor gemeenten en Rijk, die de aandeelhouders zijn van de BNG, minder dividend uitgekeerd krijgen. De pay-out ratio is verlaagd naar 25% van de winst. Reden is de nieuwe kapitaalseisen waaraan de bank moet voldoen. De BNG moet haar vermogen met € 1,2 miljard versterken per eind 2017.

Neovita BV


Vestigingsplaats

Breda


De vennootschap heeft als doel de coördinatie van het creëren van werkgelegenheid voor SW-bedrijven en het deelnemen aan, samenwerken met en het oprichten van andere ondernemingen.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen 31-12-12: € 462.481

2011: € 462.481


2011: € 613.838

Resultaat


2011: € 291.782

Belang gemeente

De gemeente Breda heeft een 100% belang.

Bijdrage

Niet van toepassing

Ontwikkelingen 2013

Neovita BV realiseerde in 2013 met een zeer beperkt risicoprofiel een positief exploitatiesaldo met behoud van een gezonde balansverhouding.

Stichting Werk aan de Wijk


Vestigingsplaats

Breda


De stichting combineert wijkontwikkeling met activeringstrajecten voor mensen met een lage participatiegraad.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen 31-12-12: € 220.741

2011: € 160.332


2011: € 306.519

Resultaat


2011: € 118.891

Belang gemeente

Het bestuur wordt gevormd door de ATEA-Groep.

Bijdrage

Niet van toepassing

Ontwikkelingen 2013

In 2013 is Werk aan de Wijk gestart met de coördinatie en inrchting van activerings trajecten voor kandidaten die door ATEA-Groep worden bemiddeld. Hiervoor ontvangt de stichting een vergoeding. Bovendien ontvangt de stichting diverse subsidies. Er is sprake van een sluitende begroting.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 19 1


2. Gemeenschappelijke regelingen (GR) Vakinhoudelijk wethouder: Diverse wethouders (afhankelijk van de bestuurscommissie)

GR regio west-brabant

Vestigingsplaats

Etten-Leur


Structuur brengen in de reeds bestaande samenwerking tussen de West-Brabantse gemeenten op allerlei terreinen en in allerlei vormen.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen 31-12-12: € 667.000

2011:-/- € 377.000

Vreemd vermogen 31-12-12: € 12.529.000

2011: € 9.797.000


2011: -/- € 643.000

Bijdrage

Bijdrage apparaatskosten over 2012 bedraagt : € 799.521

2011: € 824.248

Ontwikkelingen 2013

In 2013 zijn de voorstellen en de aanbevelingen van de werkgroep Redesign en het rapport Krachtig Bestuur verder uitgewerkt. Hierbij zijn ook de financiële componenten meegenomen zoals integrale voorstellen voor eventuele bijstelling van de begroting 2014 en het meerjarenperspectief en voorstellen over de voeding van het Regiofonds

Resultaat

GR Openbare gezondheidszorg West-Brabant (GGD)


Vestigingsplaats

Breda


Inhoud geven aan de voor de deelnemende gemeenten noodzakelijke en gewenste samenwerking op het terrein van de openbare gezondheidszorg en de preventieve gezondheidszorg. Hechte samenwerking in regionaal verband met betrekking tot de openbare gezondheidszorg is gewenst en noodzakelijk.

Vermogenspositie

Resultaat Bijdrage

Ontwikkelingen 2013

Eigen Vermogen 31-12-2012 € 3.772.000

2011: € 4.486.000

Vreemd vermogen 31-12-2012 € 12.465.000

2011: € 13.113.000

Resultaat (voor bestemming) over 2012 bedraagt 2011: € 315.000 € -/- 713.000 Bijdrage over 2013: € 3.256.418 2011: € 3.333.864 Bijdrage over 2012: € 3.204.548 De noodzaak tot bezuinigingen hebben binnen het algemeen bestuur van de GGD geleid tot een hernieuwde discussie over het basistakenpakket. Deze discussie is in 2011 gevoerd. De GGD voert bezuinigingen door in de jaren 2012 t/m 2014 van 3x3%. Met de GGD is afgesproken dat toegewerkt wordt naar meer flexibiliteit. Dat betekent dat het basistakenpakket dat gezamenlijk door de 18 gemeenten wordt afgenomen zal krimpen. Vervolgens zullen gemeenten meer keuzevrijheid krijgen. Binnen het afgesproken basistakenpakket wordt gezocht naar maximale keuzevrijheid. Daarnaast hebben gemeenten de mogelijkheid individueel taken af te nemen aanvullend op het geminimaliseerde basistakenpakket. De effecten van dit traject worden in het jaar 2014 zichtbaar. In 2013 heeft het rijk een extra taak opgenomen in het basistakenpakket van de Jeugdgezondheidszorg. De GGD voert deze taak vanaf medio 2013 uit. Het rijk heeft gemeenten hiervoor extra middelen verstrekt. De GGD ontvangt de benodigde middelen van de gemeenten.

GR Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden-West-Noord


Vestigingsplaats

Tilburg


Het verlenen of doen verlenen van ambulancezorg

Vermogenspositie

Eigen vermogen : 31-12-2012 € 8.998.218

2011: € 8.704.722

Vreemd vermogen : 31-12-2012 € 17.090.035

2011: € 18.918.600

Resultaat

Resultaat (voor bestemming) over 2012 bedraagt € 293.496

2011: -/- € 2.915.348

Bijdrage

Bijdrage over 2012 bedraagt -/- € 67.462

2011:-/- € 36.331

Bijdrage 2013 was € 0. Ontwikkelingen 2014

De ambulancevoorziening (RAV) wordt gefinancierd door de zorgverzekeraar, die voor het ambulancevervoer per rit een kostenvergoeding betaalt (tariefstelling). Sinds het jaar 2012 wordt van gemeenten geen extra bijdrage meer gevraagd. Ook in 2013 is geen bijdrage meer van de gemeenten gevraagd.

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 19 2


GR Nazorg Gesloten Stortplaatsen Bavel-Dorst en Zevenbergen

Vakinhoudelijk wethouder: S. Akinci

Vestigingsplaats

Breda


Deze gemeenschappelijke regeling richt zich op de eeuwigdurende nazorgverplichtingen van de 12 deelnemende gemeenten ten aanzien van de afvalstoffenberging Bavel-Dorst en de regionale stortplaats Zevenbergen.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen 31-12-12: € 1.470.419

2011: € 1.474.996

Vreemd vermogen 31-12-12: € 22.498.655

2011: € 22.021.764


2011: € 326.087

Bijdrage

Bijdrage gemeente Breda: € 0,--

2011 : € 0,--

Ontwikkelingen 2013

1. Bavelse Berg: Het bestemmingsplan is vastgesteld in 2013, maar is vanwege een beroepszaak nog niet onherroepelijk. Een eventuele RvS-zaak wordt in 2014 verwacht, maar de verwachting is niet dat dit zal leiden tot forse restricties in de planning. De planning is dat in de loop van 2014 begonnen wordt met fysieke werkzaamheden voor plan de Bavelse Berg. 2. Zevenbergen De nazorg voor de stortplaats wordt in 2014 overgedragen aan de Provincie. Het doelvermogen voor deze stortplaats wordt in dit jaar bepaald. Mogelijke ontwikkelingen die tot hergebruik leiden (bv golfbaan) zijn enkel nodig na het vaststellen van een hergebruikplan.

Resultaat

GR Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant

BURGEMEESTER: P. vd Velden

Vestigingsplaats

Tilburg


De GR veiligheidsregio heeft tot doel de samenwerking bij de voorbereiding en de uitvoering van een doelmatig georganiseerde en gecoördineerde hulpverlening in het werkgebied (rampenbestrijding). In de GR veiligheidsregio nemen 26 gemeenten deel, waaronder Breda.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen 31-12-12 € 12.303.386

2011: € 12.303.386

Vreemd vermogen 31-12-12: € 33.863.428

2011: € 36.253.086

Resultaat

Resultaat 2012 bedraagt: € 5.282.809

2011: € 2.056.866

Bijdrage

Totale bijdrage over 2012 : € 10.141.229

2011: € 10.184.532

Ontwikkelingen 2013

De voornaamste ontwikkelingen 2013: - de verdere implementatie van het Regionaal Crisis Plan (RCP); - het actualiseren en vaststellen van de rampbestrijdingsplannen; - onderzoek naar de brandveiligheid van BRZO-bedrijven op grond van art 31 van de wet Veiligheidsregio’s; - opbouwen van publiek-private brandweerzorg Moerdijk; - het invoeren van de werkwijze netcentrisch werken (NCW); - het professionaliseren van de crisisorganisatie MWB; - het intensiveren van multidisciplinair opleiden, trainen en oefenen (MOTO); - het implementeren van de aanbevelingen uit (externe) rapporten van inspecties ea naar aanleiding van brand Moerdijk binnen de VR-organisatie, met name de brandweerorganisatie; - positiebepaling bedrijfsschool/VOC brandweer inclusief implementatie van de bestuurlijke besluiten in 2012/2013.

GR Belasting samenwerking Breda-Oosterhout

vakinhoudelijk wethouder: s. boelema

Vestigingsplaats

Breda


De gemeente Breda verricht voor de gemeente Oosterhout de uitvoering van de wet WOZ

Vermogenspositie

Er vindt een jaarlijkse afrekening plaats.

Resultaat

In 2012 zijn de afgesproken prestaties gerealiseerd binnen het budget.

Bijdrage

Zie hiervoor

Ontwikkelingen 2013

De gemeenschappelijke regeling is gewijzigd in verband met de oprichting van de Belastingsamenwerking West-Brabant (BWB). Per 01-01-2012 zijn heffen en innen van Breda en Oosterhout naar deze samenwerking gegaan. Ten aanzien van de uitvoering van de Wet WOZ (o.a. waardering en afhandeling WOZ-bezwaarschriften) geldt dat deze taak evenals in 2012 ook in 2013 door de gemeente Breda (DV/ ABR) voor Oosterhout is uitgevoerd. Vanaf 2014 vervalt de uitvoering van de WOZ door Breda, aangezien Oosterhout deze per 1 januari 2014 heeft ondergebracht bij de Belastingsamenwerking West-Brabant

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 19 3


GR Belasting samenwerking West Brabant


Vestigingsplaats

Etten-Leur


De BWB verzorgt de heffing en de inning van de bij wege van aanslag geheven algemene belastingen voor de gemeente Breda, alsmede de beleidsadvisering op het gebied van de gemeentelijke heffingen.

Vermogenspositie

Er vindt jaarlijkse afrekening plaats.

Resultaat

Bijdrage

Ontwikkelingen 2013

De Belastingsamenwerking sluit 2013 met een positief rekeningresultaat af, welk bedrag volgens de verdeelsleutels wordt verrekend met de deelnemers. De deelnemers dragen bij aan de begroting van de BWB. De bijdrage vanuit de gemeente Breda in de begroting BWB bedraagt ongeveer € 1.100.000. De verdeling van de kosten van de BWB vindt plaats op basis van het aantal WOZ-beschikkingen, het aantal aanslagregels en het aantal aanslagbiljetten per jaar. De methodiek van kostentoerekening wordt jaarlijks geëvalueerd en waar nodig verder verfijnd en beter afgestemd op de uitvoeringservaringen en daadwerkelijke kosten per product. Het jaar 2013 is het eerste jaar, waarin de BWB met de geïmplementeerde geautomatiseerde systeem heeft gewerkt. De inrichting en werking hiervan worden verder geoptimaliseerd.

GR Belgisch Nederlands Grensoverleg (BeNeGo)

BURGEMEESTER: P. vd Velden

Vestigingsplaats

Kalmthout


22 gemeenten in de grensstreek Antwerpen-Bergen op Zoom-Turnhout-Tilburg vormen samen het Belgisch-Nederlands Grensoverleg (BENEGO). Benego werd opgericht in 1967 om een aantal informele contacten in een meer formele vorm te gieten. Op 12 november 1993 werd het samenwerkingsverband officieel een grensoverschrijdend openbaar lichaam. Er wordt onder meer samengewerkt op het gebied van bejaardenzorg, cultuur, toerisme, sport, onderwijs en veiligheid.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen 31-12-12: € 148.247

2011: € 116.467

Vreemd vermogen 31-12-12: € -

2011: € 30.039

Resultaat


2011: € 36.259

Bijdrage

2012 € 2.990

2011: € 3.390

Ontwikkelingen 2013

In 2013 is verdergegaan op de ingeslagen weg en hebben wederom een tweetal thema-avonden plaatsgevonden. Ook is er een verkenning opgestart wat het samenwerkingsverband zou kunnen betekenen voor de voorlichting aan en ondersteuning van grens- arbeiders over en weer.

GR Programma Schoolverzuim en Voortijdig Schoolverlaten


Vestigingsplaats

Breda


Het uitvoeren van de leerplichtwet 1969 en de RMC wet in de aangesloten gemeenten. De gemeente is verplicht jongeren te registreren volgens de Wet Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC). Met de RMC-wet moet worden voorkomen dat jongeren zonder startkwalificatie hun school verlaten. Een startkwalificatie is (minimaal) een havo- of vwo-diploma, of een mbo-diploma op niveau 2. Een jongere die van school gaat zonder diploma, wordt gemeld bij het RMC.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen 31-12-2013 € 61.400

2012: € 72.719

Vreemd vermogen 31-12-2013 € 1.065.074

2012: € 993.099

Resultaat over 2013 bedraagt € 23.700

2012: € 72.719

Bijdrage

Bijdrage over 2013 bedraagt € 690.039

2012: € 396.085

Ontwikkelingen 2013

In eerste aanleg was de regeling aangegaan voor de looptijd van 2 jaar (1/8/2012 - 1/8/2014). Bij de evaluatie in de loop van 2013 is besloten, gezien de gunstige resultaten, de regeling voor onbepaalde tijd voort te zetten.

Resultaat

GR Omgevingsdienst Midden- en West Brabant (OMWB)

Vakinhoudelijk wethouder: S. Akinci

Vestigingsplaats

Tilburg


Ten behoeve van de deelnemende gemeenten en provincie taken op het gebied van Omgevingsrecht uit te voeren en om als verlengstuk van het lokaal en provinciaal bestuur een bijdrage te leveren aan een leefbare en veilige werken leefomgeving van de regio Midden- en West Brabant. De werkwijze van de OMWB is gericht op het zoveel mogelijk beperken van de uitvoeringskosten voor overheid en samenleving en het verder optimaliseren van vergunningverlening toezicht en handhaving.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen 31-12-2013: € *

2012: nvt

Vreemd vermogen 31-12-2013: € *

2012: nvt

Resultaat over 2013 bedraagt: € *

2012: nvt

Bijdrage

Bijdrage over 2013 bedraagt: € 1.489.470

2012: nvt

Ontwikkelingen 2014

De gemeenschappelijke regeling is ondertekend op 12 december 2012. De OMWB is pas volledig gaan functioneren op 1 juni 2013. Plannen van aanpak inzake de doelmatigheid en kwaliteitsverbetering moeten in 2014 gereed zijn. De regeling is aangegaan voor onbepaalde tijd en wordt uiterlijk drie jaar na de inwerkingtreding geëvalueerd.

Resultaat

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 19 4


Departement

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

I&M

E7A

OCW D9

Specifieke uitkering

p 19 5

Nummer


Gemeenten

Regeling eenmalige uitkering planstudies en proefprojecten IKS

Innovatieprogramma Klimaatneutrale Steden (Proefprojecten)

Gemeenten

Onderwijsachterstandenbeleid 2011-2014 (OAB)

Gemeenten

Besluit regionale melden coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten

Regionale melden coördinatie centra voortijdig schoolverlaten

Juridische grondslag

OCW D1

Aard controle R Indicatornummer: E7A / 01 € 58.813

Besteding ten laste van rijksmiddelen (jaar T)

Aard controle R Indicatornummer: D9 / 01 € 3.086.688

Besteding (jaar T) aan voor zieningen voor voorschoolse educatie die voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen (conform artikel 166, eerste lid WPO)


Besteding (jaar T)

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E7A / 02 Ja

Eindverantwoording Ja/Nee

€ 154.530

Aard controle R Indicatornummer: E7A / 03

Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie

Cumulatieve bestedingen ten laste van rijksmiddelen tot en met (jaar T)

Aard controle R Indicatornummer: D9 / 03 € 200.552



Besteding (jaar T) aan afspraken Opgebouwde reserve ultimo over voor- en vroegschoolse (jaar T-1) educatie met bevoegde gezagsorganen van scholen, houders van kindcentra en peuterspeelzalen (conform artikel 167 WPO)

Besteding (jaar T) aan overige activiteiten (naast VVE) voor leerlingen met een grote achterstand in de Nederlandse taal (conform artikel 165 WPO)


Opgebouwde reserve ultimo (jaar T-1)

i n d i c at o r e n

BIJLAGE 7.4 S iSa bijlage verantwoordingsinformatie 2013 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa

Ontvanger

Nummer

Departement

Hieronder per regel één beschikkingsnummer en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 19 6


€0

Aard controle R Indicatornummer: E11B / 03 € 272.675

Besteding (jaar T) ten laste van eigen middelen

€0

Aard controle R Indicatornummer: E11B / 04 €0

Besteding (jaar T) ten laste van bijdragen door derden = contractpartners (niet rijk, provincie of gemeente)

€ 2.832.346

€ 1.186.595 €0

2 3452520

€0

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E11B / 09


€0

€ 5.449


Cumulatieve besteding ten laste Cumulatieve besteding ten laste Cumulatieve besteding ten laste van provinciale middelen tot en van eigen middelen tot en met van bijdragen door derden = met (jaar T) (jaar T) contractpartners (niet rijk, provincie of gemeente) tot en Deze indicator is bedoeld voor Deze indicator is bedoeld voor met (jaar T) de tussentijdse afstemming van de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de juistheid en volledigheid van Deze indicator is bedoeld voor de verantwoordingsinformatie de verantwoordingsinformatie de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie

€0

Aard controle R Indicatornummer: E11B / 02 € 67.957

Besteding (jaar T) ten laste van provinciale middelen


Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E11B / 07 1 1679980

Kopie beschikkingsnummer

2 3452520

Gemeenten en gemeenschappelijke Aard controle n.v.t. regelingen (Wgr) (SiSa tussen medeoverheden) Indicatornummer: E11B / 01 1 1679980

Provinciale beschikking en/of verordening

Nationaal Samenwerkings programma Luchtkwaliteit (NSL) SiSa tussen medeoverheden


E11B


I&M

Ontvanger

€0


Besteding (jaar T) ten laste van rentebaten gemeente op door provincie verstrekte bijdrage NSL

€0


Teruggestort/verrekend in (jaar T) in verband met niet uitgevoerde maatregelen

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

Departement

I&M

E12



p 19 7

Nummer


Gemeenten

Wet Ruimtelijke Ordening Besluit Ruimtelijke Ordening

Nieuwe Sleutel Projecten (NSP)

Cumulatief teruggestort/ verrekend in (jaar T) in verband met niet uitgevoerde maatregelen tot en met (jaar T)

€0

2 3452520

Aard controle R Indicatornummer: E12 / 01 € 3.343.169

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E12 / 02 Nee

Nee

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E11B / 14 Nee

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E12 / 03 € 9.792.400

Aard controle R Indicatornummer: E12 / 04

Cumulatieve bestedingen tot en Berekende bate boven met (jaar T) exclusief drempelwaarde ten behoeve bestedingen uit baten van benefit sharing exploitatie Alleen in te vullen na afloop Deze indicator is bedoeld voor project de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie

€0

€0

€0 Eindverantwoording Ja/Nee


Besteding (jaar T) exclusief bestedingen uit baten exploitatie


Als u kiest voor ‘ja’, betekent dit dat het project is afgerond en u Deze indicator is bedoeld voor Deze indicator is bedoeld voor voor het komende jaren geen de tussentijdse afstemming van de tussentijdse afstemming van bestedingen meer wilt de juistheid en volledigheid van de juistheid en volledigheid van verantwoorden de verantwoordingsinformatie de verantwoordingsinformatie

Cumulatieve besteding ten laste van rentebaten gemeente op door provincie verstrekte bijdrage NSL tot en met (jaar T)




Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E11B / 11 1 1679980

Ontvanger


Alleen in te vullen na afloop project



realisatie

Aantal gerealiseerde projecten afspraak

Aantal gerealiseerde projecten

Departement

Nummer

E27B

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 19 8

Aard controle R Indicatornummer: E25 / 01 € 83.409

Besteding (jaar T) exclusief bestedingen uit baten exploitatie


Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E27B / 01 1 C2056463/2903314 B-N-104-12 Mensgerichte maatregelen, uitvoeringsprogramma 2012 2 C2060742/2909651 B5-BD-002-12 Optimalisatie doorstroming A27-ZRW-CLP

Gemeenten en Gemeenschappelijke Regelingen

Brede doeluitkering verkeer en Hieronder per regel één vervoer SiSa tussen medeoverheden beschikkingsnummer en in de kolommen ernaast de Provinciale beschikking en/of verantwoordingsinformatie verordening

Provincies en gemeenten

Beleidsregeling subsidies budget investeringen ruimtelijke kwaliteit (BIRK)

Beleidsregeling subsidies Budget Investeringen Ruimtelijke Kwaliteit (BIRK)


I&M

E25


I&M

Ontvanger


€0

€0

Overige bestedingen (jaar T)

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E25 / 03 € 314.524

-€ 105.302

Aard controle R Indicatornummer: E27B / 04

Indien de correctie een vermeerdering van bestedingen betreft, mag het alleen gaan over nog niet eerder verantwoorde bestedingen

Correctie ten opzichte van tot jaar T verantwoorde bestedingen ten laste van provinciale middelen


Cumulatieve bestedingen tot en Berekende bate boven met (jaar T) exclusief drempelwaarde ten behoeve bestedingen uit baten van benefit sharing exploitatie Alleen in te vullen na afloop Deze indicator is bedoeld voor project de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie.


Besteding (jaar T) ten laste van provinciale middelen

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E25 / 02 Nee



-€ 155.470

Aard controle R Indicatornummer: E27B / 05

Indien de correctie een vermeerdering van bestedingen betreft, mag het alleen gaan over nog niet eerder verantwoorde bestedingen

Correctie ten opzichte van tot jaar T verantwoorde overige bestedingen




realisatie

afspraak Alleen in te vullen na afloop project

Aantal gerealiseerde kwaliteitsdragers

Aantal gerealiseerde kwaliteitsdragers

3 C2101790/3342549 B-N-04-13 Mensgerichte maatregelen, uitvoeringsprogramma 2013 4 C2102539/C2125080/3342441 B-W-24-13 Bussluis Houtmarkt 5 C2118907/3410713 B5-BD-006-13 Terheijdenseweg VRI’s en optimaliseren netwerkregeling 6 3506361 Aanleg HOV-busbaan tbv HOVas Osterhout / Breda / EttenLeur 7 C2015052/2612942 B5-BD-001-11 Doorstroming Zuidelijke Rondweg 8 C2057113/2902779 B-F-122-12 Herinrichting OosterhoutsewegZuid 9 2797565 halte 7200882 Terheijdenseweg/Regenbeemd 10 2798209 halte 7200881 Terheijdenseweg/Regenbeemd 11 2881624 halte 7200629 Peerdsbroek 12 2881638 halte 7200630 Peerdsbroek 13 2881646 halte 7200690 Zorgvlietstraat 14 2882069 halte 7200126 Wilhelminastraat

Ontvanger



Nummer

Departement

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 19 9

/ G e m e e n t e B r e da € 207.593

€ 105.608

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 214.090

€ 197.459

€ 3.995.907

€ 26.636

€ 1.575

€ 1.053.345

€ 122.127

€ 35.147

€ 35.600

€ 131.982


15 2882090 halte 7200797 Nieuwe Heilaarstraat 16 2882130 halte 7210214 Molenstraat 17 2882142 halte 7200634 Lunetstraat 18 2882260 halte 7200689 Zorgvlietstraat 19 2882266 halte 7200633 Lunetstraat 20 2882368 halte 7200721 Lelystraat/L. de Keystraat 21 2882403 halte 7200722 Wilderen 22 2882419 halte 7200328 Fatimastraat 23 2882453 halte 7200824 Epelenberg 24 2882475 halte 7200823 Epelenberg 25 2882493 halte 7200618 Arenberglaan/Elzenbroek 26 2882617 halte 7200617 Arenberglaan/Elzenbroek 27 2882618 halte 7200314 Mgr. Nolensplein/Heuvelbrink 28 2882619 halte 7200280 Mgr. Nolensplein/Heuvelbrink 29 2882620 halte 7200273 Wilderen 30 2882621 halte 7210244 Vianendreef/Vaandelstraat 31 2882622 halte 7210234 Vianendreef/Vaandelstraat

Ontvanger



Nummer

Departement

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 200

/ G e m e e n t e B r e da € 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500


32 2883020 halte 7200698 Schaffelaarstraat 33 2883062 halte 7200697 Schaffelaarstraat 34 2883088 halte 7200706 Poolseweg 35 2883106 halte 7200102 Lelystraat/L. de Keystraat 36 2883131 halte 7200303 Hovenierstr./Plateelbakkerstr. 37 2883157 halte 7200594 Paradijslaan 38 2883595 halte 7200593 Paradijslaan 39 2883603 halte 7210224 Molenstraat 40 2883612 halte 7200820 Giraffestraat 41 2884596 halte 7210194 Haverdijk 42 2886730 halte 7210204 Haverdijk 43 2886743 halte 7200819 Giraffestraat 44 2886757 halte 7200844 Emerparklaan/Dwarsdijk 45 2886772 halte 7200526 Belgieplein 46 2886792 halte 7200671 Blauwe Kei 47 2886802 halte 7200734 St. Ignatiusstraat/Brabantplein 48 2886818 halte 7200733 St. Ignatiusstraat/Brabantplein

Ontvanger



Nummer

Departement

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 201

/ G e m e e n t e B r e da € 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500


Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 202

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E27B / 06 1 C2056463/2903314 B-N-104-12 Mensgerichte maatregelen, uitvoeringsprogramma 2012 2 C2060742/2909651 B5-BD-002-12 Optimalisatie doorstroming A27-ZRW-CLP 3 C2101790/3342549 B-N-04-13 Mensgerichte maatregelen, uitvoeringsprogramma 2013

49 2886834 halte 7200521 Brusselstraat 50 2886855 halte 7200843 Emerparklaan/Dwarsdijk 51 2886862 halte 7200522 Brusselstraat 52 2918274 halte 7200525 Belgieplein 53 3051508 halte 7200584 Aurelia 54 3051517 halte 7200121 Wilhelminastraat Kopie beschikkingsnummer

Ontvanger



Nummer

Departement

/ G e m e e n t e B r e da Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E27B / 08 € 94.080

€0

€ 35.147

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E27B / 07 € 232.700

€0

€ 131.982

Subsidie is ingetrokken


Cumulatieve besteding ten laste Cumulatieve overige Toelichting van provinciale middelen tot en bestedingen tot en met (jaar T) met (jaar T) Deze indicator is bedoeld voor Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie de verantwoordingsinformatie

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500

€ 12.500


Nee

Ja

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E27B / 10 Ja

Als u kiest voor ‘ja’, betekent dit dat het project is afgerond en u voor de komende jaren geen bestedingen meer wilt verantwoorden


4 C2102539/C2125080/3342441 B-W-24-13 Bussluis Houtmarkt 5 C2118907/3410713 B5-BD-006-13 Terheijdenseweg VRI’s en optimaliseren netwerkregeling 6 3506361 Aanleg HOV-busbaan tbv HOV-as Osterhout / Breda / Etten-Leur 7 C2015052/2612942 B5-BD-001-11 Doorstroming Zuidelijke Rondweg 8 C2057113/2902779 B-F-122-12 Herinrichting OosterhoutsewegZuid 9 2797565 halte 7200882 Terheijdenseweg/Regenbeemd 10 2798209 halte 7200881 Terheijdenseweg/Regenbeemd 11 2881624 halte 7200629 Peerdsbroek 12 2881638 halte 7200630 Peerdsbroek 13 2881646 halte 7200690 Zorgvlietstraat 14 2882069 halte 7200126 Wilhelminastraat 15 2882090 halte 7200797 Nieuwe Heilaarstraat 16 2882130 halte 7210214 Molenstraat

Ontvanger



Nummer

Departement

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 203


Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja

€ 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500

Ja

Ja

€ 528.322

Ja

Nee

Nee

Ja

€ 12.500

€ 319.900

€ 292.443

€ 3.995.907

€ 1.053.345

€ 221.413

€ 26.636

€ 122.127

€ 1.575

€ 35.600


17 2882142 halte 7200634 Lunetstraat 18 2882260 halte 7200689 Zorgvlietstraat 19 2882266 halte 7200633 Lunetstraat 20 2882368 halte 7200721 Lelystraat/L. de Keystraat 21 2882403 halte 7200722 Wilderen 22 2882419 halte 7200328 Fatimastraat 23 2882453 halte 7200824 Epelenberg 24 2882475 halte 7200823 Epelenberg 25 2882493 halte 7200618 Arenberglaan/Elzenbroek 26 2882617 halte 7200617 Arenberglaan/Elzenbroek 27 2882618 halte 7200314 Mgr. Nolensplein/Heuvelbrink 28 2882619 halte 7200280 Mgr. Nolensplein/Heuvelbrink 29 2882620 halte 7200273 Wilderen 30 2882621 halte 7210244 Vianendreef/Vaandelstraat 31 2882622 halte 7210234 Vianendreef/Vaandelstraat 32 2883020 halte 7200698 Schaffelaarstraat 33 2883062 halte 7200697 Schaffelaarstraat

Ontvanger



Nummer

Departement

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 204


Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja

€ 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500

Ja

Ja

€ 12.500

€ 12.500

Ja

€ 12.500

Ja

Ja

€ 12.500

€ 12.500

Ja

Ja

€ 12.500

€ 12.500


34 2883088 halte 7200706 Poolseweg 35 2883106 halte 7200102 Lelystraat/L. de Keystraat 36 2883131 halte 7200303 Hovenierstr./Plateelbakkerstr. 37 2883157 halte 7200594 Paradijslaan 38 2883595 halte 7200593 Paradijslaan 39 2883603 halte 7210224 Molenstraat 40 2883612 halte 7200820 Giraffestraat 41 2884596 halte 7210194 Haverdijk 42 2886730 halte 7210204 Haverdijk 43 2886743 halte 7200819 Giraffestraat 44 2886757 halte 7200844 Emerparklaan/Dwarsdijk 45 2886772 halte 7200526 Belgieplein 46 2886792 halte 7200671 Blauwe Kei 47 2886802 halte 7200734 St. Ignatiusstraat/Brabantplein 48 2886818 halte 7200733 St. Ignatiusstraat/Brabantplein 49 2886834 halte 7200521 Brusselstraat 50 2886855 halte 7200843 Emerparklaan/Dwarsdijk 51 2886862 halte 7200522 Brusselstraat

Ontvanger



Nummer

Departement

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 205


Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja

€ 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500

Ja

Ja

€ 12.500

€ 12.500

Ja

€ 12.500

Ja

Ja

€ 12.500

€ 12.500

Ja

Ja

€ 12.500

€ 12.500


Nummer

Departement

E28C


I&M


Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

Gemeenten

p 206


Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E28C / 06 1 RMB-B-01-13


Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E28C / 01 1 RMB-B-01-13

52 2918274 halte 7200525 Belgieplein 53 3051508 halte 7200584 Aurelia 54 3051517 halte 7200121 Wilhelminastraat Regionale mobiliteitsfondsen SiSa Hieronder per regel één tussen medeoverheden beschikkingsnummer en in de kolommen ernaast de Provinciale beschikking, verantwoordingsinformatie verordening of overeenkomst

Ontvanger

Besteding (jaar T)

Cumulatieve besteding tot en met (jaar T)

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E28C / 07


Toelichting

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E28C / 08 Ja

Als u kiest voor ‘ja’, betekent dit dat het project is afgerond en u voor het komende jaren geen bestedingen meer wilt verantwoorden

Aard controle R Indicatornummer: E28C / 03 € 214.435

Aard controle R Indicatornummer: E28C / 02 Ja

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E28C / 04 € 214.435

Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie Aard controle R Indicatornummer: E28C / 05 € 57.721

Te verrekenen met provincie

Ja

€ 12.500 Gerealiseerd Ja/Nee

Ja

Ja

€ 12.500

€ 12.500


Departement

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 207

SZW

Nummer

G1A

G1

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E29 / 01 1 STESY021

Hieronder per regel één beschikkingsnummer en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie


Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_ Hieronder per regel één totaal 2012 gemeente(code) uit (jaar T-1) selecteren en in de kolommen Wet sociale werkvoorziening (Wsw) ernaast de verantwoordings informatie voor die gemeente Alle gemeenten verantwoorden hier invullen het totaal (jaar T-1). (Dus: deel Openbaar lichaam uit SiSa (jaar T-1) Aard controle n.v.t. regeling G1B + deel gemeente uit Indicatornummer: G1A / 01 (jaar T-1) regeling G1C-1) na controle door de gemeente.

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_ Het totaal aantal geïndiceerde gemeente 2013 inwoners van uw gemeente dat een dienstbetrekking heeft of Wet sociale werkvoorziening (Wsw) op de wachtlijst staat en beschikbaar is om een Alle gemeenten verantwoorden hier dienstbetrekking als bedoeld in het gemeentedeel over (jaar T), artikel 2, eerste lid, of artikel 7 ongeacht of er in (jaar T) geen, van de wet te aanvaarden op 31 enkele of alle inwoners werkzaam december (jaar T) waren bij een Openbaar lichaam o.g.v. de Wgr. Aard controle R Indicatornummer: G1 / 01 1.364,25

Gemeenten

Tijdelijke regeling eenmalige uitkering stedelijke synergie projecten Kaderrichtlijn Water

Tijdelijke regeling eenmalige uitkering stedelijke synergie projecten Kaderrichtlijn Water


SZW

E29


I&M

Ontvanger

Aard controle R Indicatornummer: G1A / 02

inclusief deel openbaar lichaam

Het totaal aantal geïndiceerde inwoners per gemeente dat een dienstbetrekking heeft of op de wachtlijst staat en beschikbaar is om een dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de wet te aan vaarden op 31 december (T-1);

Aard controle R Indicatornummer: G1 / 02 69,21

Het totaal aantal inwoners dat is uitgestroomd uit het werknemersbestand in (jaar T), uitgedrukt in arbeidsjaren

Aard controle R Indicatornummer: E29 / 02 € 4.764.915

Besteding (jaar T)


inclusief deel openbaar lichaam

Het totaal aantal inwoners dat is uitgestroomd uit het werknemersbestand in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G1 / 03 Nee

Zie de toelichting in de invul wijzer voor hulp bij het invullen en de mogelijke consequenties van een verkeerde keuze

Volledig zelfstandige uitvoering Ja/Nee

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E29 / 03 Ja


Het totaal aantal gerealiseerde begeleid werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;



inclusief deel openbaar lichaam inclusief deel openbaar lichaam

Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E29 / 04 € 7.120.630

Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie

Cumulatieve bestedingen tot en met (jaar T)


G2

Departement

2

Besteding (jaar T) algemene bijstand

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 208

Gemeente

Besteding (jaar T) IOAW

70,68

Baten (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen Gemeente I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004) Aard controle R Indicatornummer: G2 / 08 € 140.145

Gemeente

I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004)

Aard controle R Indicatornummer: G2 / 07 € 452.950

Aard controle R Indicatornummer: G2 / 02 € 1.951.187

Nummer

/ G e m e e n t e B r e da Aard controle R Indicatornummer: G2 / 09 € 30.705

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G2 / 10 Ja

Zie de toelichting in de invulwijzer voor hulp bij het invullen en de mogelijke consequenties van een verkeerde keuze.

Gemeente I.6 Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK)



Baten (jaar T) WWIK (exclusief Rijk)


I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

Gemeente

Baten (jaar T) IOAW (exclusief Rijk)

1.024,76


I.2 Wet inkomensvoorziening I.1 Wet werk en bijstand (WWB) oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

Gemeente

Baten (jaar T) algemene bijstand (exclusief Rijk)

1.424,00

Besteding (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen

Alle gemeenten verantwoorden hier Gemeente het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) I.1 Wet werk en bijstand (WWB) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Openbaar lichaam opgericht op grond van de Wgr. Aard controle R Indicatornummer: G2 / 01 € 59.015.410

Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 WWB_gemeente 2013


SZW


1 0758 (Breda)

Ontvanger


I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)

Gemeente

Besteding (jaar T) IOAZ

34,55

Aard controle R Indicatornummer: G2 / 06 € 650

I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)

Gemeente

Baten (jaar T) IOAZ (exclusief Rijk)

Nummer

Departement

Besteding (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob)

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 209 Aard controle R Indicatornummer: G3 / 08 €0

Aard controle R Indicatornummer: G3 / 07 €0

/ G e m e e n t e B r e da Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G3 / 09 Ja

Zie de toelichting in de invul wijzer voor hulp bij het invullen en de mogelijke consequenties van een verkeerde keuze.


Besteding (jaar T) aan uitvoeringskosten Bob als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004

Baten (jaar T) Bob (exclusief Rijk)

Baten (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob) (exclusief Rijk)


Besteding (jaar T) kapitaal verstrekkingBob)




Baten (jaar T) kapitaal Besteding (jaar T) aan Besteding (jaar T) Bob verstrekkingBob) (exclusief Rijk) onderzoek als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 (exclusief Bob)



Alle gemeenten verantwoorden hier het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uit besteed aan een Openbaar lichaam Aard controle R opgericht op grond van de Wgr. Indicatornummer: G3 / 01 € 7.405

Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) 2004

Besluit bijstandverlening zelfstan digen 2004 (exclusief levensonder houd beginnende zelfstandigen)_ gemeente 2013


G3


SZW

Ontvanger

G5


Departement

Het aantal in (jaar T) bij een ROC ingekochte contacturen

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 2 10

Nummer


Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G5 / 02 Nee

Zie de toelichting in de invul wijzer voor hulp bij het invullen en de mogelijke consequenties van een verkeerde keuze

De zelfstandige uitvoering betreft de indicatoren G5/03 tot en met G5/07


Aard controle D1 Indicatornummer: G5 / 01 2715

Let op: Dit is de enige gelegen heid om verantwoording af te Alle gemeenten verantwoorden hier leggen over deze taakuitvoering het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) Let op: Deze verantwoording geen, enkele of alle taken heeft kan niet door een gemeen uitbesteed aan een Openbaar schappelijke regeling worden lichaam opgericht op grond van de uitgevoerd, ongeacht de keuze Wgr. van de gemeente bij indicator G5/02

Wet participatiebudget (WPB)

Wet participatiebudget (WPB)_ gemeente 2013


SZW

Ontvanger


Besteding (jaar T) participatiebudget


Waarvan besteding (jaar T) van educatie bij roc’s


Baten (jaar T) (niet-Rijk) participatiebudget



Waarvan baten (jaar T) van educatie bij roc’s

Aard controle R Indicatornummer: G5 / 07

Dit onderdeel is uitsluitend van toepassing op gemeenten die in (jaar T-1) duurzame plaatsingen van inactieven naar werk hebben gerealiseerd en verantwoord aan het Rijk

Besteding (jaar T) Regelluw

Project omschrijving

Programma

Project gereed (J/N)

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 211


Perspectief

Festivals beeldcultuur, graphic design

Filmfestival

B20.04

B20.05

Dynamisch

Dynamisch

AV Cluster Breda

De Beyerd (reizende tentoonstel- Dynamisch ling)

B20.02

B20.03

Dynamisch

J

Perspectief

Perspectief

B20.01-6 Watertoren Belcrum

B20.01-7 Klooster Nieuwstraat (hofh)

J

Perspectief

B20.01-5 Sacramentskerk

J

J

J

J

J

J

J

Perspectief

Perspectief

B20.01-3 Klooster Nieuwstraat (K+L)

J

J

J

J

N

J

J

J

J

J

B20.01-4 IJsfabriek / Pelmolen

Perspectief

Restauratie Monumenten

B2.001

Perspectief

B20.01-2 Waalse Kerk

Herstructurering fysieke infrastructuur (Heilige Hartkerk)

B20.01b

Dynamisch

Perspectief

LWSG - loopt via SES West-Brabant

B10.18

Schoon

Schoon

Perspectief

Dynamisch

Dynamisch

J

J

1.600.000

800.000

500.000

360.000

16.550.000

3.721.465

7.961.990

800.000

289.040

1.388.889

1.000.000

475.000

550.000

3.000.000

1.300.000

1.314.966

821.715

300.000

-

12.726.805

2.925.141

150.000

2.043.345

800.000

230.978

620.089

309.622

375.091

597.876

1.000.000

1.240.979

-

-

2.676

-

175.000

82.554-

508.297

1.166.914

800.000

-

176.120

2.743.777

84.775-

-

-

-

-

-

-

6.154

-

-

64.180

-

500.000

200.000

250.000

100.000

175.000

200.000

350.000

200.000

800.000

225.000

550.000

2.500.000

1.982.317

3.000.000

2.961.990

400.000

144.520

250.000

100.000

250.000

100.000

500.000

660.000

5.000.000

7.000.000

175.000

40.000

78.557

200.000

800.000

7.431

1.300.988

96.628-

68.891

1.650.000

500.000

200.000

250.000

160.000

271.443

225.000

491.143

1.147.586

1.559.100

150.000

737.577

400.000

115.489

250.000

100.000

250.000

100.000

500.000

591.109

4.263.712

1.978.812

1.338

175.000

119.263-

78.557

200.000

800.000

7.431

1.141.725

96.628-

6.154

68.891

856.561

1.338

175.000

119.263-

78.557

200.000

800.000

7.431

1.141.725

68.891

856.561

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

107.582-

400.000

200.000

50.000

100.000

60.000

12.875.000

12.935.000

739.148

2.000.000

400.000

144.520

200.000

100.000

25.000

200.000

500.000

640.000

13.755.700

7.000.000

3.000.000

400.000

209.263

42.500

60.000

11.493.082

11.553.082

582.103

1.299.319

400.000

115.489

200.000

100.000

57.941

247.876

500.000

649.870

9.105.390

1.978.865

365.578

1.338

168.689

168.689

36.030-

6.154

4.711-

856.561

573.771

700.000

400.000

200.000

160.000

180.000

310.000

600.000

25.000

1.115.000

1.000.000

3.000.000

938.889

800.000

200.000

250.000

2.000.000

5.244.300

414.966

412.452

7.500

26.137

26.137

783.938

6.449

170.089

109.622

67.150

250.000

4.613.889

36.709

429.740

966.914

1.433.363

48.745-

Realisatie 2013

B20.01-1 OLV van Altijd Durende Bijstand

Biomassacentrale Teteringen

Luchtkwaliteit

B10.16

B10.17

Filmfestival

ZIOS ROC

B10.10

Festivals beeldcultuur, graphic design

B10.09

B10.11

De Beyerd (reizende tentoonstel- Dynamisch ling)

B10.08

Dynamisch

Dynamisch

AV Cluster Breda

Broedplaats podium Bloos

B10.06

J

Reconstructie krp Nieuwe Kadijk Bereikbaar (vh Voetgangerstunnel Nieuwe Kadijk)

B10.05

17.982.991

1.713.122

939.349

Aandeel derden obv beschikking

24.000.000

3.957.677

1.046.931

Aandeel derden in projectkosten (Euro) Real t/m 2012

B10.07

J

Bereikbaar

Oosterhoutseweg- Noordelijke rondweg

Totale projectkosten

B10.03

Real t/m 2012

14.000.000

Realisatie totaal 2013

N

Aandeel PNB obv beschikking

Bereikbaar

Real t/m 2012

BS002-11 Verlengde Stationslaan

Initiële planning rapportage jaar 1.000.000

Real 2013 obv jaarverantwoording feb

3.000.000

Real 2013 obv jaarrekening gemeente

1.513.120

Mutaties '13 tov TOV jaarverantwoording

365.578

AANTAL GEMEENTE OBV BESCHIKKING

6.000.000

Gemeentelijk aandeel in projectkosten (Euro) Real t/m 2012

N

Provinciaal aandeel in projectkosten (Euro) Realisatie TOTAAL 2013

BS001-11 Bereikbaarheid oostzijde binnen- Bereikbaar stad OVTC

Projectnummer

Totale projectkosten (Euro)

BIJLAGE 7.5 BIJLAGE JAARREKENING 2013 BREDA T.B.V. SAMEN INVESTEREN-PROJECTEN

Indicator 2013 Rea mijlpaal 2013

Begr mijlpaal 2013

Kenniscentrum leisure NHTV Ba- Dynamisch velse Berg

B20.12

Dynamisch

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 212


Versterken HumansCapital in de Dynamisch wijk

Leerstoel Maintenance en logistiek

Centrum jeugd en gezin

B20.14

B20.15

B20.17

Perspectief

Dynamisch

Avans ondernemerscentrum (Con-Nex technology and Business)

B20.13

J

J

13.658.000

500.000

-

11.221.494

500.000

Verantwoording loopt via OPZuid

-

Realisatie totaal 2013 -

-

-

2.198.192

250.000

500.000

200.000

225.000

50.000

75.000

250.634

Initiële planning rapportage jaar

314.276

-

-

-

-

150.000 500.000

150.000

1.452.392

250.000

278.837

200.000

225.000

37.500

75.000

466.570

234.534


472.160

343.722

645.359

117.985

496.695

-

234.534


770.000

540.000

750.000

187.500

400.000

899.934

1.041.706

-

210.000

11.333.808

100.000

100.000

180.000

330.000

50.000

75.000

550.000

237.814

9.471.503

100.000

100.000

143.722

366.024

37.500

75.000

545.787

640.000

126.000

150.000

170.000

160.000

195.000

87.500

250.000

350.000

297.599

150.000

93.323

54.335

42.985

346.695

29.349

512.120

Indicator 2013

79.742 Deelproject 1: Aanzet tot een kennisatelier Deelproject 2: Verdieping en verbreding partnerships Deelproject 3: kennis & instrumentontwikkeling Deelproject 4: Innovatieprojecten (Kennisvragen) Deelproject 5: van kennisatelier naar kenniscentrum Deelproject 6: Disseminatie van kennis Deelroject 7: Onderwijsmodules Deelproject 8: Management”

Realisatie 2013

J

J

J

J

J

1.400.000

Aandeel derden in projectkosten (Euro) Begr mijlpaal 2013

Dynamisch

Dynamisch

Creatieve economie Electron

Internationale programmering Chassé

Dynamisch

B20.10

Festival Verse Waar

B20.09

Dynamisch

B20.26

Colin

B20.08


1.000.000


J

Real t/m 2012

J


Dynamisch

Real t/m 2012

Dynamisch

AANTAL GEMEENTE OBV BESCHIKKING

Centrum beeldcultuur

Real t/m 2012

B20.07

Programma

Gemeentelijk aandeel in projectkosten (Euro) Aandeel derden obv beschikking

Broedplaats podium Bloos


Provinciaal aandeel in projectkosten (Euro) Real t/m 2012

B20.06

Projectnummer


gerealiseerd Netwerk is opgebouwd en wordt verbreed en onderhouden DWCC-model is ontwikkeld en blijft dynamisch Een groot deel van de vragen is reeds beantwoord of in uitvoer. Enkele moeten opgepakt worden Ontwikkelingplan is geschreven, vervolg in uitvoer Vele publicaties. Workshops hebben plaatsgevonden. Symposium wordt als afsluitend evenement georganiseerd Minor Multifunctionele Leisure Locatie wordt gegeven op NHTV. DWCC-model wordt door studenten gebruikt Doorlopend proces

Rea mijlpaal 2013

Realisatie TOTAAL 2013


Veiligheidshuis

Groenblauwe raamwerk bavel

Biomassacentrale Teteringen

Waterakkers

B20.21

B20.22

B20.23

B20.24

Schoon

J

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

N

J

4.909.000

10.300.000

15.757.291

2.935.976

6.789.956

10.071.204

105.482

-

5.090.964

8.000.000

3.500.000

1.600.000

1.500.000

1.200.000

400.000

1.264.193

76.393

68.821

450.000

5.254.907

2.235.807

907.592

1.093.118

1.217.631

400.000

500.000

1.130.194

36.919

33.908

1.130.194

36.919

33.908

-

-

-

2.600.000

1.700.000

8.886.452

3.309.000

2.432.322

1.200.000

580.000

1.955.840

3.084.256

967.549

6.540.842

2.028.384

1.773.596

1.217.631

2.215.399

4.318.567

2.569.985

68.563

55.089

85.200

600.000

3.370.839

1.200.000

240.000

567.500

1.294.555

1.217.631

70.355

Oplevering

Oplevering reeds in 2012. Afronding in 2013.

Project wordt opgele1.390.785 Vlgs e-mail dd verd in 2013. 9/4/2010 van mw Blok: uitloop werkzaamheden + financiële verantwoording.

Realisatie 2013

Schoon

Realisatie totaal 2013 88.997

-

-

Initiële planning rapportage jaar

2.866.714

3.652.893

2.615.399

450.000 500.000


3.932.322

3.600.000

1.220.000

-


J

J

J

3.534.256

4.888.922

Realisatie TOTAAL 2013

Schoon

Perspectief

Perspectief

2.541.040

Indicator 2013 Begr mijlpaal 2013

Dutch Institute for Advanced Lo- Perspectief gistics

Combinatiefunctionarissen

B20.20


3.050.000


J

Real t/m 2012

J


Perspectief

Real t/m 2012

Perspectief

Aandeel derden obv beschikking

Waarderen en vernieuwen

Aandeel derden in projectkosten (Euro) Real t/m 2012

B20.19

Programma

Gemeentelijk aandeel in projectkosten (Euro) AANTAL GEMEENTE OBV BESCHIKKING

Geschikt wonen voor iedereen


Provinciaal aandeel in projectkosten (Euro) Real t/m 2012

B20.18

Projectnummer


Rea mijlpaal 2013


p 213


BIJLAGE 7.6 OVERZICHT INCIDENTELE LASTEN EN BATEN (bedragen x € 1.000)

Omschrijving

Begroting 2013 Lasten

Jaarrekening 2013

Baten

Lasten

Baten

bron

Digitaliseren bestemmingsplannen

100

54

Actualisering bestemmingsplannen

75

75

impuls Kadernota 2011

Erfgoed in context

200

200


Programmakosten wijkontwikkeling

425

425


Programmaorganisatie Via Breda


541

541

314

1.400

1.400

965

ISV vorige jaren

274

274

209

274 Reserve

DU apparaatskosten bodem

441

441

441

441 Decentralisatie-uitkering

Subsidie Geluidbelastingkaart

50

50

80

120

120

120

120 Provinciale bijdrage

59

59

59

59 Provinciale bijdrage

200

200

13

13 Europese subsidie

ISV

Provinciale bijdrage externe veiligheid Provinciale bijdrage concessie OV Europese interreg subsidie Floodcom Internationale Samenwerking

75

Bruidsschat OPO Maatschappelijke Stages Centra Jeugd en Gezin (CJG)

75

541 Reserve 1.400 Decentralisatie-uitkering

80 Subsidie

Impuls Voorjaarsnota 2011

200

200

200

200 Reserve

14

14

14

14 Reserve

3.980

3.980

3.980

Bijdrage andere gemeente CJG

45

45

30

Jeugd / voortijdig schoolverlaten

437

437

437

Onderwijsachterstandenbeleid

4.286

4.286

4.287

Invoering decentrale jeugdzorg

304

304

5

3.980 Decentralisatie-uitkering 30 andere gemeenten 437 Decentralisatie-uitkering 4.287 Specifieke uitkering 304 Decentralisatie-uitkering

Jeugdwerkloosheid

758

758

5


Arbeidsmarkt/Mix en Match

130

130

110


We can Young

27

27

27


Beeldende Kunst (DU)

150

150

150


Evenementen (impuls)

360

360

360

360 Reserve

Dinalog Subsidie Dinalog

600

600

531

600 Reserve

1.250

1.250

1.133

1.133 Subsidie

Subsidie Kennis Centrum Leisure

100

100

249

249 Subsidie

Subsidie Human Capital

320

320

209

209 Subsidie

Subs.International Festival of Visual Design

309

309

309

309 Subsidie

ESC

70

Bidbook Culturele hoofdstad

90

90

90

16.471

16.471

13.151

16.471 Decentralisatie-uitkering

5.039

5.039

5.039

5.039 Decentralisatie-uitkering

Stedelijk Kompas

285

285

285

Vrouwenopvang

6.331

6.331

6.331

Vrouwenopvang

245

245

245

245 Reserve

Oudermishandeling

101

101

47

101 Reserve

Participatie

50

50

50

50 Reserve

Vadercentra

50

50

6

50 Reserve

LHBT-beleid

20

20

20


Combinatiefuncties

566

660

660


Combifuncties / Brede scholen

388

294

294

294 Reserve

Sportnota / Topsport alliancie

630

630

537

630 Reserve

Sportnota

634 Reserve

WMO middelen Maatschappelijke Opvang

29

Impuls Begroting 2011 90 Reserve

285 Reserve 6.331 Decentralisatie-uitkering

634

634

200

Gezond in de Stad

74

74

68


Peuterspeelzalen


285

285

285

JOGG

10

10

10

Informele Zorg

50

50

50

Zichtbare Schakel

183

183

178


Surplus

400

400

400

400 Reserve

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 2 14


10 Subsidie 50 Reserve

76

76

17

76 Reserve

Connex

Focusgemeenten

500

500

0

500 Reserve

Bijdrage uit bedrijfsreserve

560

560

26

560 Reserve

41

41

41

41 Reserve

Armoedebeleid naar Jeugdfonds

150

150

150

150 Reserve

Slokgelden

115

115

115

115 Reserve

70

70

70

70 Reserve

272

272

204

272 Reserve

Ontwerpvisie Binnenstad

50

50

50

50 Reserve

ID-banen

77

77

77

77 Reserve

Nazorg ex-gedetineerden

wijkimpulsgelden Haagse Beemden Transitiekosten AWBZ>WMO

Bewonersinitiatieven in wijken

88

88

88

88 Reserve

Eigen Kracht

50

50

50


188

188

188


Transitiekosten RUD Dierenasiel

60

Nieuwbouw Dierenasiel

440

Regionalisering Brandweer Stadsmariniers Verkiezingsbudget Raad Voorziening Appa FPU-kosten

440

440

96

96

96

96 Reserve

450

450

450 Reserve

50

50

50

50 Reserve

4.700

4.700

4.700

4.700 Reserve

100

100

100

500

Personeelsvoorziening

1.974

Extra dividend

1.974

8.809 68.118

p 215

100 Reserve 500 Reserve

4.514

168

Bijdrage aan Algemene reserve

Impuls Kadernota 2011 440 Reserve

450

vrijval bedrijfsreserve

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

60

1.974 168

8.809 58.972

63.336


Bijdrage aan Algemene reserve 58.716

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 2 16


Omschrijving

Ontwikkeling van de stad, fysiek Bedrijfsmiddelen Ontwikkeling Bedrijventerreinen Cultureel Erfgoed Geactiv.invest.GB Correctie MFA’s Groen en Water Milieu Mobiliteit PMP Strategie en Stedelijke Planning Via Breda Via Breda / OVT Totaal Ontwikkeling van de stad, fysiek

Werk en Inkomen Atea Totaal Werk en Inkomen

Beheer van de stad Aanstede Afvalservice Bedrijfsmiddelen beheer Instandhoudingsinv.Wijkzaken MFA’s NME Oosterhoutseweg Parkeerbedrijf Riolering en waterzuivering sportaccommodaties Vastgoedbeheer Welzijnsaccommodaties Totaal Beheer van de stad

172 13.856 961 40.000 -3.738 2.456 8.314 29.502 780 314 14.774 34.948 142.339

1.200 1.200

100 3.966 3.283 7.543 68.341 199 18.104 2.317 46.287 13.042 16.089 1.219 180.490

Bruto investering excl. BTW

2.797 755 -1.029 238 953 3.318 118 35 1.205 7.593 15.983

1.092 5.392 8.471 572 249 8.402 8.462 70.246

826 826

14 2.596 409 3.552 1.101 36 4 654 9.285 595 2.021 107 20.374

Kosten 2013

4.617 108 32.881

-

750 998 1.736 58.196 50 18.100 980 36.433 11.325 10.295 909 139.772

Werkelijke uitgaven t/m 2012

BIJLAGE 7.7 OVERZICHT BESCHIKBARE KREDIETEN

-

-

-

374 374

3.064

3.064**

-

-

-

1.126 1.969 17.713 90 30 5.167 18.893 56.110

172 6.442 98 4.410

-

86 620 1.876 2.255 9.044 113 683 569 1.122 709 203 17.280

Nog beschikbaar bedrag na Vrijval 2013

-

-

-

-

6.531

6.531*

-

-

-

1.126 1.969 14.713 90 30 4.820 9.090 42.960

172 6.442 98 4.410

-

86 620 1.876 2.040 9.044 113 683 7.100 1.122 709 203 23.596

250 7.613 10.863

3.000 -

-

-

75

-

-

75

97 1.890 1.987

-

-

-

75

-

-

75

300 300

-

-

65 65

1.124 -1.384 12.927 90 30 6.772 17.617 43.162

5.887 99 -

-

86 15 5.960 125 6.186

Wat is meer/ Nog te minder nodig Verwachte realiseren voor cost to Verwachte Verwachte Verwachte uitgaven 2017 inkomsten na complete uitgaven 2014 uitgaven 2015 uitgaven 2016 en verder 2013

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 2 17


412.127

8.902 8.902

Algemene Baten en Lasten Servicebedrijf Totaal Algemene Baten en Lasten

Totaal

4.079 2.608 6.687

399 10.321 59.460 1.329 1.000 72.509

Dienstverlening aan de burger Diensverlening bedrijfsmiddelen DV: Publiekszaken Totaal Dienstverlening aan de burger

Ontwikkeling van de stad, maatschappij Bredaas Museum MFA’s Onderwijs Wonen Wijkontwikkeling Totaal Ontw. van de stad, maatschappij

267.938

2.374 2.374

1.082 2.271 3.353

389 7.827 43.479 498 52.193

40.457

1.269 1.269

327 327

3 75 1.421 176 3 1.678

6.192

1.329 1.329

1.335 90 1.425

-

97.540

3.930 3.930

1.335 247 1.582

7 2.419 14.560 655 997 18.638

6.531

-

-

-

89.447

3.120 3.120

986 247 1.233

7 2.419 14.560 655 897 18.538

12.197

810 810

349 349

100 100

2.062

-

-

-

-

365

-

-

-

49.482

-

3 3

-209 340 131

BIJLAGE 7.8 LIJST VAN AFKORTINGEN Afkorting

Omschrijving

ABP

Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds

ACCU

Actieplan Cultuurbereik

ADV

ArbeidsDuurVerkorting

ANW

Algemene Nabestaanden Wet

AOW

Algemene OuderdomsWet

APPA

Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers

AREA

Actieprogramma Ruimte voor Economische Activiteiten

ASHG

Advies- en steunpunt Huiselijk Geweld

A&S

Architectuur en Stedebouw

ATEA

Activering, Training En Arbeidsbemiddeling

AVA

Algemene Vergadering van Aandeelhouders

AVO

Algemeen Vormend Onderwijs

AVV

Adviesdienst Verkeer en Vervoer

AWB

Algemene Wet Bestuursrecht

AWBZ

Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten

B&W

Burgemeester en wethouders

BAG

Basisregistratie Adressen en Gebouwen

BBV

Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten

BBZ

Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen

BCH2018

Brabant Culturele Hoofdstad 2018

BCF

BTW-CompensatieFonds

BDU

Brede DoelUitkering

BENEGO

Belgisch Nederlands GrensOverleg

BIBOB

Bevordering Integriteit Beoordeling Openbaar Bestuur

BIRK

Besluit Investeringen Ruimtelijke Kwaliteit

BMC

Biomassacentrale

BLS

Besluit Locatiegebonden Subsidies

BNG

Bank Nederlandse Gemeenten

BOB

Bouwhistorisch Onderzoek Binnenstad

BOM

Brabantse Ontwikkel Maatschappij

BOS

Buurt, Onderwijs en Sport

BPS

BedrijfsProcessen Systeem Politie

BRIM

Bredase InvesteringsMaatschappij

BSN

Burger Service Nummer

BSO

BuitenSchoolse Opvang

BSW

Bredase Samenwerkende Bedrijven

BTW

Belasting over de Toegevoegde Waarde

BUIG

Bundeling van Uitkeringen Inkomensvoorziening aan Gemeenten

BW

Burgerlijk Wetboek

BWS

Besluit Woongebonden subsidies

BZK

Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties

BZW

Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging

CAR /(B)UWO

Collectieve Arbeidsvoorwaarden Regeling /(Bredase) UitwerkingsOvereenkomst

CAO

Collectieve ArbeidsOvereenkomst

CBS

Centraal Bureau voor de Statistiek

CIZ

Centrum Indicatiestelling Zorg

CJG

Centrum voor Jeugd en Gezin

CKB

Collectieve kwaliteitsnormering bouwvergunningen

CKV

Culturele en Kunstzinnige Vorming

COELO

Centrum voor Onderzoek van de Economie van lagere Overheden

CRIB

Centrale Registratie en Inlichtingen Bureau

CRM

Customer Relationship Management

CRS

Cliënt Registratie Systeem

CWI

Centrum voor Werk en Inkomen

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 218


Afkorting

Omschrijving

DBFMO

Design, Build, Finance, Maintain, Operate-contract

DLG

Dienst Landelijk Gebied

DMS

Document Management Systeem

DO

Definitief Ontwerp

DPO

Distributie Planologisch Onderzoek

DPRIS

Dynamisch ParkeerRoute Informatie Systeem

DRIS

Dynamisch ReisInformatieSysteem

ECB

Europese Centrale Bank

EFRO

Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

EKD

Elektronisch KindDossier

ENHSR

European Network for High Speed Regions

ESC

Externe betrekkingen, subsidies en citymarketing

ESF

Europees Sociaal Fonds

EU

Europese Unie

EZ

Economische Zaken

FIDO

wet Financiering Decentrale Overheid

FMO

Fonds Maatschappelijke Ontwikkeling

Fte

Functie eenheid

FPU

Flexibele Pensioen Uittreding

GAK

Gemeenschappelijk Administratie Kantoor

GBA

Gemeentelijke Basis Administratie

GDU

Gebundeld Doel Uitkering

GDV

Grootschalige Detailhandels Vestiging

GGD

Gemeentelijke Gezondheids Dienst

GGZ

Geestelijke Gezondheids Zorg

GR

Gemeenschappelijke Regeling

GROGZ

Gemeenschappelijke regeling Openbare Gezondheidszorg

GHOR

Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen

GKB

Gemeentelijke Kredietbank

GMK

Gemeenschappelijke meldkamer

GRP

Gemeentelijk RioleringsPlan

GS

Gedeputeerde Staten

GSB

Grotestedenbeleid

GWI

Geschikt Wonen voor Iedereen

HBO

Hoger Beroeps Onderwijs

HGIS

Homogene Groep voor Internationale Samenwerking

NHTC

Hogeschool Toerisme en Verkeer

HNG

Hypotheekfonds Noordbrabantse Gemeenten

HOV

Hoogwaardig Openbaar Vervoer

HPO

HuisvestingsProgramma Onderwijs

HSL

Hogesnelheidslijn

HV

Huishoudelijke Verzorging

I&A

Informatie en Automatisering

ICT

Informatie- en Communatietechnologie

ID

In- en Doorstroom

IEGG

In exploitatie genomen gronden

IMW

Instituut voor Maatschappelijk Werk

IPSV

Innovatie Programma Stedelijke Vernieuwing

ISV

Investeringen Stedelijke Vernieuwing

IOAW

Wet Inkomensvoorziening voor oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers

IOAZ

Wet Inkomensvoorziening voor oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte en gewezen zelfstandigen

IV

InformatieVoorziening

JGZ

JeugdGezondheidsZorg

JOGG

Jongeren Op Gezond Gewicht

KCV

Kleinschalig Collectief Vervoer

KIS

KlantInformatie Systeem

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 2 19


Afkorting

Omschrijving

KMA

Koninklijke Militaire Academie

KMS

Kennis Management Systeem

KNA

Kwaliteitsnorm voor de Nederlandse Archeologie

KvK

Kamer van Koophandel

LADIS

Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem

MARB

Milieu & Afval Regio Breda

MBO

Middelbaar BeroepsOnderwijs

MEC

Milieu Educatief Centrum

MER

Milieu Effect Rapportage

MFA

Multi Functionele Accommodatie

MIP

Meerjaren InvesteringsPlan

MIR

Meerjaren InvesteringsReserve

MIT

Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport

MKB

Midden- en KleinBedrijf

MOP

Meerjaren Ontwikkelingsplan

MTS

Milieu Technische Samenwerking

MUBB

Meerjaren Uitvoeringsplan Beheer Buitenruimte

MUSEC

Multiplying Sustainable Energy Communities

NBTC

Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen

NHG

Nationale Hypotheek Garantie

NIEGG

Niet in exploitatie genomen gronden

NME

Natuur- en MilieuEducatie

NRF

Nationaal RestauratieFonds

NSAW

Nederlandse Stichting Aangepaste Woonvormen

NSP

Nieuw SleutelProject

NT2

Nederlands als Tweede taal

NOVEM

Nederlandse Organisatie voor Energie en Milieu

NUG

Niet UitkeringsGerechtigden

NWB

Nederlandse WaterschapsBank

OAB

Onderwijs Achterstanden Beleid

OBD

Onderwijs BegeleidingsDienst

OCW

Onderwijs Cultuur en Wetenschappen

OGGZ

Openbare Geestelijke Gezondheidszorg

OMWB

Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant

OPO

Openbaar Primair Onderwijs

OV

Openbaar Vervoer

OVT

Openbaar Vervoer Terminal

OVTC

Openbaar Vervoer Terminal Complex

OZB

Onroerende Zaak Belasting

PGB

Persoons Gebonden Budget

PPP

Public Privat Partnership

PPS

Publieke Private Samenwerking

PSZ

PeuterSpeelZaal

PDV

Perifere Detailhandels Vestiging

RACM

Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten

RAV

Regionaal Ambulance Voorziening

RAV

Regionale Arbeidsvoorziening

RBA

Regionaal Bestuur voor de Arbeidsvoorziening

RBL

Regionaal Bureau Leerplicht

REAP

Regionaal Economische ActiePlan

REKO

Regionaal Keten overleg

REWIN

Regionale Ontwikkelingsmaatschappij voor West Brabant

RGD

Rijksgebouwendienst

RIO

Regionaal Indicatie Orgaan

RMC

Regionaal Meld- en Coördinatiepunt

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 220


Afkorting

Omschrijving

RO

Ruimtelijke Ordening

ROS

Regionaal Overslag Station

RPCP

Regionaal Patiënten Consumenten Platvorm

RSD

Rijn-Schelde Delta

RvS

Raad van State

RWS

Regionale stichting voor Werk en Scholing

SBBB

Stichting Beveiliging Bedrijventerreinen

SE

Standaardeenheden

SES

Sociaal Economische Samenwerking

SET

Samen Er Tegenaan

SISA

Single Information Single Audit

SIV

Sociaal, Integratie en Veiligheid

SOK

Samenwerkingsovereenkomst

SW

Sociale Werkvoorziening

SWOB

Stedelijke Woonconsumenten Organisatie Breda

SWS

Stichting Waarborgfonds Sport

SZW

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

TNS NIPO

Nederlands Instituut voor de Publieke Opinie

TIPP

Tender Investeringsprogramma's Provincies)

TRILL

Transformatie resultaatgerichte Informatie voorziening Lokaal en Landelijk

TOV

Teteringse Ondernemings Vereniging

U/G

Uitgezette Gelden

VCP

VerkeersCirculatiePlan

V-GRP

Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan

VINAC

Actualisering Vinex

VINEX

Vierde Nota over de Ruimtelijke Ordening Extra

VMBO

Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs

VNG

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

VO

Voorlopig Ontwerp

VO/SVO

Voortgezet Onderwijs/Speciaal Voortgezet Onderwijs

VRI

Verkeersregelinstallatie

VROM

Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu

VSO

Vereniging voor Statistiek en Onderzoek

VTW

Verzoeken Tot Wijziging

VVE

Voor- en Vroegschoolse Educatie

VWS

Volksgezondheid Welzijn en Sport

Wabo

Wet algemene bepalingen omgevingsrecht

Wajong

Wet Werk en Arbeidsondersteuning Jonggehandicapten

WBB

Wet Bodem Bescherming

WEW

Waarborgfonds Eigen Woningen

WGB

Werk Gewennings Bedrijf

WI

Wet Inburgering

WIA

Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen

WILL

Welzijn Informatievoorziening Lokaal en Landelijk

WIN

Wet Inburgering Nieuwkomers

WIW

Wet Inschakeling Werkzoekenden

WKPB

Wet Kenbaarheid Publiekrechtelijke Beperkingen

Wmo

Wet maatschappelijke ondersteuning

WO

Wetenschappelijk Onderwijs

WODC

Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatie Centrum

WOPT

Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens

WOZ

Waardering Onroerende Zaken

WRO

Wet Ruimtelijke Ordening

WSNP

Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen

WSW

Wet Sociale Werkvoorziening

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 221


Afkorting

Omschrijving

WSW

Waarborgfonds Sociale Woningbouw

WVA

Wet Vermindering Afdracht Loonbelasting

Wvg

Wet Voorzieningen Gehandicapten

WWB

Wet Werk en Bijstand

WWIK

Wet Werk Inkomen Kunstenaars

WWNV

Wet Werken Naar Vermogen

ZLTO

Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 222


C

COLOFON Uitgave

Gemeente Breda

Tekstbewerking

Gemeente Breda

Vormgeving

Gemeente Breda

Fotografie

Wessel Keizer, Gemeente Breda

Foto pagina nummer 10

Rob van Esch

Foto pagina nummer 14

Hans Marathon

Correspondentieadres Gemeente Breda Postbus 90156 4800 RH Breda [email protected] nr. KvK 20169706 Bezoekadres Claudius Prinsenlaan 10 Telefoon 14 076 Fax (076) 529 32 40 www.breda.nl

Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 223


Ja a rv e r s l a g 2 0 1 3 /

p 224


K Kerngegevens 5. V voorwoord 7. 1 Inleiding Verantwoording Richtlijnen voor het opstellen van de jaarrekening 11 1

Recommend Documents