Kerk. informatie. Hoe zijn we zorgzame kerk? Kerkelijk werker is een vak. Pastoraat onder dementerenden. Ruilende dominees NUMMER 240 OKTOBER

Kerk informatie

Kerkelijk werker is een vak Pastoraat onder dementerenden Ruilende dominees

NUMMER 240 OKTOBER 2015 -

Hoe zijn we zorgzame kerk?

KERKINFORMATIE OKTOBER 2015

1

DIENSTGEHEIMEN

SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG BIJBELTEKSTEN TAIZÉ COLLECTEN ADVERTENTIES

KRONIEK

KRONIEK


DIENSTGEHEIMEN

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN

MENSEN KERK & THEOLOOG BIJBELTEKSTEN TAIZÉ COLLECTEN ADVERTENTIES

SYNODESELFIE


SYNODESELFIE

KERK & THEOLOOG BIJBELTEKSTEN TAIZÉ COLLECTEN ADVERTENTIES

MENSEN

V


SYNODESELFIE MENSEN

BIJBELTEKSTEN TAIZÉ COLLECTEN ADVERTENTIES

KERK & THEOLOOG


SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG

COLLECTEN ADVERTENTIES

BIJBELTEKSTEN TAIZÉ

‘Geloof je nog?’ KRONIEK DIENSTGEHEIMEN

SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG BIJBELTEKSTEN TAIZÉ

ADVERTENTIES

COLLECTEN

aan toe, maar het is toch in ons leven door God zelf. Kun je zeggen: ‘God, Onlangs kreeg ik de vraag voorgegekomen. Geloof in God, die me bij kunnen we er nog wat mee?’ Zou je legd: ‘geloven, wat moeten we er name kent. Geloof in Jezus, van wie niet eerder moeten vragen: ‘kan God nog mee?’ De vraag was zeker goed KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG BIJBELTEKSTEN TAIZÉ COLLECTEN licht uit gaat dat op mijn leven valt: nog wat met ons?’ ‘Iets met geloven bedoeld. Een echte trigger voor een ADVERTENTIES het is ervan gekomen om me daaraan kunnen’ maakt van geloof bijna een debat zou je zeggen. En toch zit er, gewonnen te geven. ‘Laat heb ik u speeltje. Maar wie met God te maken als je er dieper over nadenkt, wel een lief gekregen’, zei Augustinus. Maar heeft, gaat plat op zijn gezicht. En vreemd luchtje aan zo’n vraag. toen deze liefde hem eenmaal te wordt weer opgericht. Dat is wat anders dan ’er wat mee kunnen’. Geloof pakken kreeg, paste ‘nog’ niet meer Dat begint al met het woordje ‘nog’. zijn woordenboek. Laten wij het er Gaan we ook vragen: ‘eten, wat moe- is verbonden zijn met wat ons ver ook maar uit schrappen. overstijgt. Er past eerbied bij, ontzag, ten we er nog mee?’ Of: ‘liefhebben, verwondering, en soms verbijstering. wat moeten we er nog mee?’ Achter dat ‘nog’ zit de idee dat we intussen Klopt er dan niets van de vraag? zo modern, postmodern, verstandig Misschien als je hem wat omdraait. of zo verlicht zijn geworden, dat het En de vraag stelt: Waarom ben ik de vraag is of geloven ‘nog’ wel kan. nog een christen? Wat betekent het Dat is een pure overschatting van geloof voor me? Hoe raakt het mijn dat moderne of postmoderne of dat bestaan? Waarom wil ik christen verstand en die verlichting. Er zullen blijven? nog miljoenen mensen geloven, ook wanneer modern of postmodern al Ik hoef niet eerst te bewijzen of gelolang bij het oud vuil is neergezet. ven nog wel kan en of er nog wat van te maken valt. Ik hoef me ook niet Trouwens, ook dat ‘wat moeten we ARJAN PLAISIER eerst te verontschuldigen dat ik ‘nog’ er mee’ is bij nader inzien problescriba van de generale synode geloof. Een beetje meer onbevangenmatisch. Moeten wij wat met het heid en wat minder tobberigheid is geloof, of moet het geloof wat met niet verkeerd. We mogen het ‘al’ geons? Christelijk gezien is geloof een Reageren? Mail naar loven. Misschien heeft het wel even antwoord. Geloof betekent dat je [email protected] raakt bent, aangesproken. Uiteindelijk geduurd en waren we er nog niet

B

COLOFON Nummer 240 - oktober 2015 Kerkinformatie verschijnt elf keer per jaar als officieel orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland.

In dit nummer

Algemeen adres Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) 880 18 80, e-mail [email protected]. Abonnementenadministratie Abonnementsprijs € 21,- per jaar; buitenland € 30,-. Vanaf 35 ex.: € 17,50 per jaar. U kunt zich als abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementen-administratie Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) 880 17 25, e-mail [email protected] Dit blad is voor visueel gehandicapten in aanpaste leesvorm verkrijgbaar. Voor nadere informatie CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo, tel: (0341) 56 54 99. Redactie-adres Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) 880 14 17 (di, wo, do). e-mail [email protected] Advertenties: zie achterin aan het begin van de advertentierubriek. Redactie Rian Binnendijk (hoofdredacteur), Janet van Dijk, Marloes Nouwens-Keller, Evert Oudenes, Sandra Haverman (beeldadviezen), Maurits van Stuijvenberg, Frans Rozemond (eindredactie). Basisvormgeving en opmaak Reprovinci, Schoonhoven. Druk De Groot Drukkerij, Goudriaan.

12 4

KERK IN ACTIE

8

STUDIEDAG

20

22

17 KERK EN ISRAËL

Zorgzame Kerk: op zoek naar een helpende rol in de samenleving

Een jaarlijkse Israëlzondag – waarom eigenlijk?

18 MOBILITEIT PREDIKANTEN

De Bijbel: geweldig of gewelddadig?

9 KERK EN ISRAËL

Dieneke Houtman: ‘Kennis oorspronkelijke talen blijft nodig’

10 DANKDAG

Al eens aan ruilen gedacht?

19 KERK IN ACTIE

Thema kerstcampagne 2015: Geef licht

20 KERKELIJK WERKERS

Materiaal voor viering en gesprek

Beroepsvereniging verankert expertise in vakbond CNV

11 THEMAZONDAG

22 JOP

14 PASTORAAT

24 GENERALE COLLEGES

Christen zijn op je werk

Catechese: boeken dicht, harten open

Hoe zorgen we voor onze dementerende gemeenteleden?

‘Vergader niet met de kerkorde op tafel’

16 INTERNETNIEUWTJES

Kerkinformatie op internet www.protestantsekerk.nl/ kerkinformatie Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding.

M ee r va n hetz elfde in ke.. rk di en st?

Fotoverantwoording: p. 32 Bij de voorplaat Kerk in Actie onderzocht in 18 plaatsen hoe kerken op zoek zijn naar hun rol als Zorgzame Kerk. Prof. dr. Herman Noordegraaf blikt vooruit op de resultaten die op 2 oktober worden gepresenteerd. Zie p. 4-6.

VASTE RUBRIEKEN

de

‘De ke rk le eft a lt ijd wee r op!’ ’

'Z et ra men en deuren wijd open!'

2

12

13

26

27

KRONIEK

DIENSTGEHEIMEN

SYNODESELFIE

MENSEN

KERK & THEOLOOG

30 BIJBELTEKSTEN TAIZÉ

31

32



3

'Veel kerkleden willen best zorgmaatje worden'

4


KERK IN ACTIE -

INVENTARISATIE VAN LOKALE PROJECTEN

Zorgzame Kerk komt op voor mensen in de knel Sinds 1 januari van dit jaar zijn burgerlijke gemeenten verantwoordelijk voor het ondersteunen van inwoners met een chronische ziekte, fysieke beperking of psychosociale problemen. De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 2015 werd daarmee een feit. Met het project Zorgzame Kerk zijn de Protestantse Kerk en Kerk in Actie ingesprongen op de nieuwe wet. Op achttien proefplekken in ons land legden kerken contacten met de burgerlijke gemeente en zorginstanties om te kijken wat hun rol kan zijn. Op 2 oktober worden de eerste bevindingen gepresenteerd tijdens de studiedag ‘Zorgzame Kerk in de praktijk’. In het ochtendprogramma presenteert prof. dr. Herman Noordegraaf, bijzonder hoogleraar en docent voor diaconaat aan de Protestantse Theologische Universiteit, de uitkomsten van het onderzoek Zorgzame Kerk. Hij merkt aan de verzoeken om lezingen die hem worden voorgelegd en de vragen die hem bereiken dat kerken op zoek zijn naar hun rol in de situatie waarin de zorg vanuit de overheid minder wordt. “En ook mijn studenten komen in hun leerplekgemeente met de Wmo in aanraking, bijvoorbeeld bij huisbezoek als mensen met vragen komen over het verkrijgen van zorg.”

KERK IN BEELD Het project ‘Zorgzame Kerk’ werkte met achttien proefplekken die, elk op een van vier tevoren bepaalde deelterreinen, hebben geïnventariseerd wat er op het gebied van zorg al gebeurt in de eigen wijk of gemeente, en hebben bekeken waar ze als kerk aanvullend kunnen zijn. De kerkelijke werkgroepen gingen in gesprek met organisaties op het terrein van zorg en welzijn en met de burgerlijke gemeente. Noordegraaf vindt het opvallend dat die contacten voor het merendeel positief waren. Gemeenten en organisaties wilden graag met de kerk in gesprek. “De werkgroe-

›


5

›

KRITISCHE PARTICIPATIE

"We zitten midden in Herman Noordegraaf: andere samenleving." een r de overgang naa

pen leerden van deze gesprekken, en de kerken kwamen bij de organisaties in beeld. Waar vooral behoefte aan blijkt te bestaan is de inzet van vrijwilligers nu professionele ondersteuning sterk beperkt wordt. Overigens zijn ook de burgerlijke gemeente en de organisaties zoekende naar de invulling van hun rol. In enkele gevallen was de burgerlijke gemeente nog zo druk om alles op de rails te krijgen dat een gesprek pas later kan plaatsvinden.”

WORD OOK EEN ZORGZAME KERK Ook uw gemeente kan een zorgzame kerk zijn. Het toerustingscentrum van de Protestantse Kerk, PCTE, biedt een instapmodule aan die helpt bij de oriëntatie op de visie en mogelijkheden om zorgzame kerk te zijn in uw lokale situatie. Daarnaast kunnen gemeenten en diaconieën gebruik maken van een advies- en begeleidingstraject. Voor meer informatie, ook over de kosten hiervan, kunt u contact opnemen met de projectcoördinator Willy Meijnhardt, [email protected] of uw eigen gemeenteadviseur, via www. protestantsekerk.nl/gemeenteadviseur. Waar nodig is financiële ondersteuning van uw initiatief mogelijk. Meer informatie vindt u op www.kerkinactie.nl/ zorgzamekerk.

Moeten we, nu de verzorgingsstaat aan slijtage onderhevig is, als kerken helpen onder protest of ons erbij neerleggen en stilzwijgend onze rol op ons nemen? Noordegraaf is er helder over: “Ikzelf spreek van 'kritische participatie'. Dat betekent dat je als kerk bereid bent om je in te zetten in activiteiten zoals maatjesprojecten en inloophuizen, maar tevens kritisch signaleert waar mensen tussen wal en schip vallen omdat zij niet zelfredzaam zijn en over onvoldoende netwerken beschikken. Ook met vrijwilligers kun je dat lang niet altijd opvangen. Als er daarnaast specifieke deskundigheid vereist is en een grotere verantwoordelijkheid, dan is professionele ondersteuning nodig. We moeten als kerken opkomen voor bestaanszekerheid van mensen. Daarbij houden we de overheid aan de wet. Het ministerie van WVS stelt zelf ‘dat de gemeente maatschappelijke ondersteuning moet bieden als iemand niet zelf of met behulp van zijn netwerk kan meedoen in de samenleving of zelfredzaam kan zijn. Gemeenten moeten altijd aan deze wettelijke plicht voldoen.' Signaleren, in contact treden met de burgerlijke gemeente of, als dat niet helpt, protesteren, horen wat mij betreft op de agenda van de lokale kerken te staan.” Noordegraaf vindt het mooi dat gemeenten actief zoeken naar mogelijkheden om in deze nieuwe situatie hun verantwoordelijkheid vorm te geven. “Er zijn geen blauwdruk en pasklare modellen voorhanden. We bevinden ons in een overgang naar een ander type samenleving, en daarin moeten kerken vanuit hun achtergrond hun weg zien te vinden. We hebben elkaar als lokale kerken en landelijke kerk nodig om van elkaar te leren, en de ervaringen en inzichten door te geven.”

ERVARINGEN Een paar ervaringen uit de proefplekken die meegenomen zijn in het onderzoek. Kerk als schakel: het kerkgebouw als ontmoetingsplek voor buurtactiviteiten. De Opstandingskerk in De Bilt wil ‘kerk voor de buurt’ zijn. In de wijk wonen veel zorgafhankelijke ouderen en jonge gezinnen die behoefte hebben aan ontmoeting. Het project wil mensen in

Reageren op dit artikel? Mail naar: [email protected].

6


ZORGZAME KERK OP LANDELIJKE DIACONALE DAG Tijdens de Landelijke Diaconale Dag op zaterdag 21 november a.s. wordt een workshop Zorgzame Kerk gehouden. Thema van de dag is ‘Geloof in de kracht van delen’. Er zijn circa twintig verschillende workshops. Daarnaast zijn er bijzondere sprekers uit binnen- en buitenland. Nieuw is de Belevenismarkt. Meer informatie op www.kerkinactie.nl/ldd2015.

de buurt verbinden en de gelegenheid bieden elkaar te ontmoeten. Kerk als knooppunt voor levensvragen: de kerk heeft veel te bieden als het gaat om het bespreken van levensvragen. In Delft is de diaconie een zondags lunchcafé begonnen als ontmoetingsplek voor gemeenteleden en buurtgenoten. In Doorn werd het plan gelanceerd voor een duurzaamheidswinkel met een Repair Café, een laagdrempelige manier om in contact te komen met mensen buiten de kerk. Zorgmaatje: vrijwilligers ondersteunen mensen die door ziekte of handicap niet meer zelfstandig uit huis komen. Elburg wil iets betekenen voor zowel zorgafhankelijke thuiswonende mensen die in een isolement dreigen te raken als voor hun (overbelaste) mantelzorgers. Twaalf maatjes zijn getraind en gaan aan de slag. In Vollenhove is een Diaconale Vriendendienst opgericht die zich richt op praktische klussen als het opknappen van de tuin of vervoer. Ook zijn zorgmaatjes getraind die zich richten op het optrekken met mensen. Lokale belangenbehartiging: opkomen voor de mens die niet (genoeg) voor zichzelf op kan komen. In Assen is een informatienetwerk opgebouwd dat de knelpunten van burgers zichtbaar maakt op het gebied van taken die door de lokale overheid moeten worden uitgevoerd. In Deventer is een diaconaal platform in oprichting dat diaconieën een gezamenlijke stem geeft richting de lokale overheid. JANET VAN DIJK EN MAURITS VAN STUIJVENBERG, communicatiemedewerkers Zorgzame Kerk

BERICHTEN

Oproep aan klimaattop Parijs “De urgentie van het probleem van een mondiale klimaatverandering is groter dan ooit. Wanneer de schepping, het leven en de menselijke waardigheid in het geding zijn, zeker wanneer het om de meest kwetsbaren gaat, is het aan de kerk om op te staan en te spreken in het publieke debat. De kerken verenigd in de Raad van Kerken roepen de Nederlandse overheid op om zich maximaal in te spannen om in internationaal verband tot een ambitieus en bindend klimaatakkoord te komen.” Dat heeft de Raad van Kerken in Nederland uitgesproken in een verklaring met het oog op de 21e internationale klimaatconferentie op 30 november. In zijn verklaring vraagt de raad vraagt aan de conferentiedeelnemers om: 1. te werken aan een internationaal bindend klimaatakkoord met als doel de opwarming van de aarde te beperken tot beneden de 2 graden Celsius. Over de naleving moet regelmatig gerapporteerd worden. Kerken stimuleren de bezinning hierover, onder meer door pelgrimages van gerechtigheid en vrede te houden en door oproepen tot een duurzame levensstijl. 2. In te zetten op duurzame economische ontwikkeling, die koolstofarm is en waarbij iedereen telt. De behoeften

Duurzaam kruis De Protestantse Gemeente de Levensbron in Ridderkerk heeft afgelopen zomer 36 zonnepanelen op het dak van de kerk laten plaatsen. “Als rentmeesters moet je goed met de schepping omgaan”, zegt initiatiefnemer en kerkrentmeester Henk Witter. “We hebben de aarde in bruikleen gekregen van onze Schepper en dienen die netjes door te geven aan onze (klein)-kinderen”. Het college van kerkrentmeesters nam het besluit met de volgende argumenten: • Duurzaamheid: als gemeente moeten we ons afvragen hoe wij minder gebruik hoeven maken van fossiele brandstoffen. • Uitstraling: als gemeente kunnen we aan onze omgeving laten zien dat we als kerk met schone en duurzame energiebronnen willen werken. • Kostenbesparing: door het gebruik van zonne-energie wordt de energierekening aanzienlijk lager.

en rechten van wie en wat kwetsbaar is, moeten steeds meetellen. Kerken in Nederland vragen aandacht voor een levensstijl die rekening houdt met duurzaamheid. Kerkelijk gemeenten verklaren zich steeds vaker tot ‘groene gemeenten’. 3. te werken aan het klimaatbestendiger maken van landen die het meest kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering, met een ambitieuze inzet van de meest welvarende landen met de grootste (historische) uitstoot van broeikasgassen. “Wij wensen de onderhandelaars in Parijs veel wijsheid en inspiratie toe”, aldus het bestuur van de Raad. “Moge deze conferentie de doorbraak brengen die zo dringend nodig is.” In de aanloop naar deze klimaattop zijn in Nederland diverse pelgrimages georganiseerd onder de noemer ‘klimaatloop’. Op 24 oktober is er een landelijke manifestatie in Utrecht. Zie voor de hele verklaring en meer informatie: www.raadvankerken.nl/?b=3442 en www.klimaatloop.nl/

Gemeenteleden konden één of meer panelen sponseren, maar omdat niet iedereen zich dat kan veroorloven, besloot de diaconie de collecteopbrengst van 26 april 2015 te verdubbelen. Dat leverde € 4.500,- op. De jeugd van de kerk schonk maar liefst twee panelen. De kerkrentmeesters hebben goede hoop dat ze een flink eind uit de kosten komen. De opdracht werd uitgevoerd door de HTI (Harleman Technische Installaties) uit Alblasserdam.

OFFICIËLE MEDEDELING

Wijzigingen kerkordelijke regelingen De kleine synode heeft in de vergadering van 23 april 2015 de volgende wijziging van de kerkordelijke regelingen vastgesteld: Nr. 1/2015 Wijziging taakstelling Beleidscommissie Predikanten en Kerkelijk werkers (diverse artikelen van de generale regeling rechtspositie predikanten) Nr. 2/2015 Vergoeding verhuiskosten (artikel 14-4 generale regeling rechtspositie predikanten) Nr. 3/2015 Einde uitkering wachtgeld (artikel 28-11 generale regeling rechtspositie predikanten) De vastgestelde wijziging nrs. 1/2015, 2/2015 en 3/2015 zijn in werking getreden met ingang van 1 mei 2015. De generale synode heeft in de vergadering van 24 april 2015 de volgende wijziging van de kerkordelijke regelingen vastgesteld: Nr. 4/2015 Wijziging van de generale regeling gastlidmaatschap Nr. 5/2015 Medewerking evangelisch-lutherse synode bij ontheffing van het ambt (ord. 3-21-1) Nr. 6/2015 Overkomst predikanten (ord. 13-17-3a) De vastgestelde wijziging nrs. 4/2015, 5/2015 en 6/2015 zijn in werking getreden met ingang van 24 april 2015. De teksten van deze wijzigingen zijn gepubliceerd op de website van de Protestantse Kerk: www.protestantsekerk.nl > Actief in de kerk > Kerkorde > Kerkordewijzigingen > Kerkordewijzigingen.


7

De Bijbel: geweldig of gewelddadig?

KERK EN ISRAËL -

Het platform Appel Kerk en Israël houdt op 16 november een studiedag over geweld in de Bijbel. Als hoofdspreker zijn uitgenodigd dr. Marcus van Loopik en dr. Sam Janse. Over actuele vragen in een gewelddadige wereld. Er vloeit veel bloed in de Bijbel, vaak in Gods naam. Prediker zegt: “Er is een tijd van oorlog en een tijd van vrede” alsof het een natuurwet betreft waarover de mens geen enkele controle heeft. Christenen beriepen zich vanouds op de liefde en genade van het Evangelie, tegenover het geweld in de Hebreeuwse bijbel, maar ook zij voerden de ene na de andere godsdienstoorlog, allemaal in Gods naam. Is de Bijbel een levensgevaarlijk boek dat aanzet tot immoraliteit en intolerantie? Volgens sommigen geldt dat voor elke religie. De praktijken van IS laten immers zien waartoe een blind beroep op ‘heilige boeken’ leidt. Maar wat moeten we dan met de vele oorlogszuchtige bijbelteksten? Overslaan, de religie afschaffen?

MORALITEIT De enige remedie tegen het gebruik van God en religie als alibi voor

intolerantie en geweld is interpretatie. Als religie het uitgangspunt is voor moraliteit (iets is goed omdat God het wil) kan dat tot gruwelijke praktijken leiden. Maar als moraliteit het uitgangspunt is voor religie (goed is wat intrinsiek goed is) vereist dat het lezen en herinterpreteren van teksten in het licht van morele veronderstellingen. Rondom oorlogvoering is dan de vraag: wat rechtvaardigt een oorlog en aan welke morele wetten is men gebonden tegenover de vijand? Actuele vragen in een gewelddadige wereld.

AANMELDEN Maandag 16 november 2015, Vormingscentrum Beukbergen te Huis ter Heide. Informatie en aanmelden: www.appelkerkenisrael.nl of (073) 657 91 41.

Slag bij Ashkelon tussen de kruisvaarders en de Saracenen, Jan Luyken, Timotheüs ten Hoorn, 1683. Foto: Rijksmuseum

BERICHTEN

Vluchtelingenkerk Londen De Nederlandse Kerk in Londen viert dit jaar haar 465-jarig bestaan. Zij is opgericht door vluchtelingen uit heel Europa, die vanwege hun protestantse geloof werden vervolgd. Koning Edward VI verleende gastvrijheid en schonk hun een kerkgebouw in Austin Friars. Zij is daarmee de oudste Nederlandstalige Protestantse gemeente wereldwijd. Elke week

8


wordt er een kerkdienst gehouden en zijn er gespreksgroepen en lezingen. De gemeente is protestants-oecumenisch. Zij is een plek van ontmoeting en zingeving voor vele Nederlanders die voor korte of langere tijd in het Verenigd Koninkrijk verblijven. De gemeente voelt zich nauw verbonden met de stroom vluchtelingen die nu Europa en het Verenigd Koninkrijk bereikt. In 2016 organiseert de kerk een congres rondom Johannes à Lasco, de eerste predikant van de kerk, over het thema: ‘Ik was een vreemdeling’. Meer informatie: www. dutchchurch.org of ds. J. Röselaers, [email protected]

Dertigers Hoe maak je vrijwilligerswerk in de kerk aantrekkelijk voor mensen die niet

vier of acht jaar ambtsdrager willen worden? Is het kerkorgel wel hét instrument om gemeentezang te begeleiden? Deze vragen en veel andere staan centraal op zondagmiddag 11 oktober in Joure, in een bijeenkomst voor dertigers in de kerk en hun kinderen, en voor predikanten en andere ambtsdragers. Tijdens de bijeenkomst wordt onder meer een aantrekkelijke werkvorm met kinderen gepresenteerd en spreekt Ruilof van Putten, predikant en bankier, over werk en carrière in de kerk. Er zijn twee rondes met workshops. Voor de kinderen is er een apart programma. Tijd en plaats: zondagmiddag 11 oktober, 12.00 uur-16.00 uur (incl. lunch), in De Oerdracht, E.A. Borgerstraat 46, 8501 NE Joure. Aanmelden (uiterlijk 6 oktober) bij Dieuwke Jonker, d.jonker@ protestantsekerk.nl of (0522) 29 19 58.

DINEKE HOUTMAN IN KERK EN ISRAËL ONDERWEG:

KERK EN ISRAËL -

‘Kennis oorspronkelijke talen blijft nodig’ Academici moeten de bronnen van onze cultuur kunnen blijven onderzoeken door de oorspronkelijke talen – Latijn, Oudgrieks, Hebreeuws en Aramees – te beheersen. Dat stelt Dineke Houtman, bijzonder hoogleraar Jodendom en Joods-christelijke relaties aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), in een interview met Beatrice Jongkind in het septembernummer van het magazine Kerk & Israël Onderweg. Dat studenten aan de PThU kunnen afstuderen met een magere kennis van Semitische talen en het Jodendom vindt Houtman ‘ernstig’. Ze pleit ervoor dat theologiestudenten Hebreeuws blijven leren, en zich verdiepen in het heden en verleden van de Joden. “De opleiding kan hen leren om het antisemitisme niet te bevestigen of te voeden vanaf de kansel.”

‘DE REIS VAN JE ZIEL’ In het kader van het nieuwe jaarthema ‘De reis van je ziel’ verwoordt filosofe en dichteres Renée van Riessen haar benadering van ziel en innerlijkheid. ‘Het protest tegen de gedachte dat we helemaal met ons li-

Entreeprijs voor volwassenen € 23,-, voor een kind € 7,- (betalen bij entree).

Bijbelfestival voor gezinnen Op 24 oktober 2015 organiseert het Nederlands Bijbelgenootschap een Bijbelfestival voor kinderen van 2 t/m 15 jaar en hun ouders/verzorgers. Medewerking verlenen onder meer zangduo Elly en Rikkert, zandkunstenaar Gert van der Vijf en theatergroep Aluin. Verder is er een kinderbijbelquiz en een bijbelse vossenjacht. Voor ouders/verzorgers zijn er workshops over geloofscommunicatie en het gebruik van de Bijbel in het gezin. Eén van de hoogtepunten is de presentatie van de Samenleesbijbel. Dit is een speciale uitgave van de Bijbel in Gewone Taal met veel extra materiaal voor kinderen van 8-12 jaar en hun (groot)ouders. Tijdens de Grote Samen-

chaam samenvallen noemen we ziel’, schrijft ze. De Joodse filosoof Victor Kal en de moslimtheoloog Mohamed Ajouaou reageren hierop. Het studiekatern ‘InZicht’ gaat dit keer over het leven en werk van H.N. Werkman, de kunstenaar aan wie het Groninger Museum tot en met 1 november een overzichtstentoonstelling wijdt. Ingegaan wordt op de ‘Chassidische Legenden’ van Werkman, waarvan fraaie reproducties zijn opgenomen. In de nieuwe rubriek ‘Lastige vragen’ reageren dit keer Peter Tomson, Coen Wessel en Erik Renkema op de stelling ‘Het christendom heeft een halacha nodig’. De meningen zijn verdeeld…

ABONNEMENT Een abonnement op Kerk & Israël Onderweg kost € 9,- per jaar (vier nummers). Er zijn ook groepsabonnementen voor € 4,- per jaar (vanaf tien exemplaren). Een gratis proefnummer kan aangevraagd worden op [email protected] Meer informatie op www.protestantsekerk.nl/kerkenisrael

leesbijbelshow kunnen kinderen meedoen aan proefjes uit de Samenleesbijbel, en aan een meezingconcert met de Samenleesbijbelband. Verder geeft vertaler Matthijs de Jong kindercolleges en zijn er workshops rond bijbels Lego en stopmotion filmpjes. Plaats en tijd: Evenementencentrum DeFabrique, Westkanaaldijk 7, 3542 DA in Utrecht, 10.00-16.00 uur. Gratis kaarten zijn te bestellen via www.bijbelgenootschap. nl/bijbelfestival.

Instructieavonden Kerken met Stip De projectgroep Kerken met Stip bemiddelt tussen gedetineerden en kerkelijke gemeenten die hen willen helpen bij een goede terugkeer in de samenleving. Het justitiepastoraat ondersteunt zulke Stipkerken. Hendrine Verkade,

onlangs aangesteld als coördinator voor dit werk, organiseert in het najaar regiobijeenkomsten voor kerkelijke gemeenten. Iedereen is welkom. Bezoekers leren hoe je als Stipkerk handen en voeten kunt geven aan het werk. Stefan van der Heijden van de stichting To Reach It vertelt uit eigen ervaring wat kerken voor hem en zijn familie hebben betekend na zijn detentie. De volgende avonden staan ingepland: • 29 september, 19.30, Ontmoetingskerk, Anjerlaan 47 Naaldwijk. • 6 oktober, 19.30 uur, Silokerk, Herenstraat 34-36 te Utrecht. • 13 oktober, 19.30 uur, De Bethel, De Bolder 75, te Drachten. • 20 oktober, 19.30 uur, Amstelkerk, Kerkstraat 11 te Ouderkerk a/d Amstel. • 12 november, 19.30 uur, De Basis,


› 9

Materiaal voor viering en gesprek

DANKDAG 2015 -

Op woensdag 4 november of de zondag erop volgend houden veel kerken de jaarlijkse dankdag voor gewas en arbeid. Met het oog hierop heeft Kerk in Actie in samenwerking met de Raad van Kerken materiaal voor viering en gesprek gemaakt onder de titel ‘Participatie in werk’. Ondanks positieve berichten over de Nederlandse economie is de verwachting dat de werkloosheid de komende jaren nog hoog blijft. Hoe hoog is in uw regio de werkloosheid en wat zijn de kansen op werk? In januari is de Participatiewet van kracht geworden. In het kader van deze wet worden mensen met een beperking naar de arbeidsmarkt geleid en daarnaast kunnen burgerlijke gemeenten een tegenprestatie vragen van bijstandsgerechtigden. Drie gemeenten (Amsterdam, Arnhem en Groningen) hebben een verplichte tegenprestatie afgewezen. Wel bieden ze de mogelijkheid om vrijwillig een tegenprestatie te leveren. Rotterdam heeft de tegenprestatie juist uitgebreid. Hoe geeft de burgerlijke gemeente in uw regio uitvoering aan deze wet?

langdurige werkloosheid verarming met zich mee. Is uw kerkelijke gemeente betrokken bij initiatieven in het kader van noodhulp, voedselbank, schuldhulpverlening of begeleiding van werklozen naar werk, vrijwilligerswerk en andere zaken? Al deze vragen kunnen in de voorbereiding op biddag een rol spelen en een plek krijgen in een viering. Betrokkenen uit de verschillende activiteiten kunnen een rol spelen bij voorbereiding en uitvoering van de dienst.

WERKMATERIAAL BESTELLEN? Het materiaal is voor € 3,- (inclusief verzendkosten) fysiek te bestellen via [email protected] of digitaal te downloaden op www. raadvankerken.nl/fman/6245.pdf .

TRINUS HOEKSTRA

EIGEN SITUATIE

Medewerker Binnenlands Diaconaat

Voor velen brengt een situatie van

Kerk in Actie

BERICHTEN Landdrostlaan 51 te Apeldoorn. • 17 november, 19.30 uur, Goede Herderkerk, Eikenlaan 10 te Doetinchem. Is zo’n avond ook iets voor uw gemeente? Neem contact op met Hendrine Verkade. Meer informatie en contactgegevens: www.kerkenmetstip.nl

Serious Request 2015 De Raad van Kerken Parkstad heeft elf acties op touw gezet om eind dit jaar 3FM Serious Request 2015 in Heerlen optimaal te steunen. Rooms-katholieke en protestantse vrijwilligers zetten samen hun schouders eronder. Het accent ligt op naastenliefde en diaconaat, de zorg voor weduwen, armen en vreemdelingen, als kernpunten in het Christendom. Ds. Henk van Es

10


organiseert vier zondagen een ‘preek van de leek’, waaraan Marcia Luyten (presentator Buitenhof), Jan de Wit (SP politicus) en Petra Stienen (Midden-Oostendeskundige en lid Eerste Kamer) hun medewerking hebben toegezegd. De opbrengst van de kaarten (bij entree te koop voor 10,-) gaat naar het goede doel. In een leegstaand winkelpand in Heerlen wordt een tijdelijke Pop-up Kerk ingericht in de week van 3FM Serious Request 2015. In de ochtend zal er ruimte zijn voor stilte, een gebed, een kaarsje branden en een kopje ‘goed gesprek’. 's Middags is er ruimte voor bijzondere vormen van kerk-zijn. Door de verkoop van thee, koffie, limonade en koekjes zal de Pop-up Kerk bijdragen aan Serious Request. In de herfstvakantie wordt een poging

gedaan om met gezamenlijk bijbellezen in het 'Guinness Book of World Record' te komen. Op een centrale locatie in Heerlen kan men vanaf zaterdag 24 oktober 10.00 uur voor € 1,- per tien minuten voorlezen uit de Bijbel in Gewone Taal. Men verwacht vier dagen nodig te hebben. De opbrengst is voor 3FM Serious Request 2015. Meer informatie: www.raadvankerkenparkstad.nl

THEMAZONDAG -

Christen zijn op je werk Op 8 november kunnen gemeenten meedoen aan de themazondag Christen-zijn op je werk. Hoe ben je christen in je dagelijkse werk: op kantoor, op de werkvloer, onderweg, thuis en of bij anderen? De themazondag wordt voor het zesde achtereenvolgende jaar gehouden. Inmiddels steunen 26 organisaties het initiatief.

Volgens de organisatie ervaren veel christenen verlegenheid bij het thema omdat ze vaak in twee werelden leven: die van de kerk en die van het werk. Wat zegt de Bijbel hierover? Is werk een zegen of een vloek? Hoe ga je om met de inhoud van het werk, de manier

waarop je je werk verricht, je houding tegenover anderen, de (on)mogelijkheden om je geloof te belijden? Moet je evangeliseren of juist niet? Kun je samen met collega’s bidden? Allemaal vragen die gelovige werknemers en werkgevers bezig kunnen houden.

WEBSITE Wie op 8 november in de kerkdienst aandacht wil besteden het thema, kan gebruik maken van preekschetsen, toespraken, Bijbelteksten, liederen en verdiepende lectuurverwijzingen op www.christenzijnopjewerk.nl. Men kan vooraf eigen gemeenteleden vragen naar hun ervaringen, en die in de dienst terug laten komen. Deelnemende kerken kunnen zich aanmelden op deze website.

WORKSHOPS De organisatie verzorgt ook op andere momenten themadagen of -avonden in plaatselijke gemeenten. Er zijn workshops over ‘de lat hoog leggen’, heel druk zijn, over het vredestichter-zijn op het werk, over de relatie werken en God dienen, en over christen-zijn als je geen werk hebt. Voor meer informatie zie de website www.christenzijnopjewerk.nl of via Maarten Pijnacker Hordijk, [email protected]

Symposium in Noordeloos Op 22 september bestond de Gereformeerde Kerk van Noordeloos 125 jaar. Het feestelijke maandprogramma wordt op 9 oktober afgesloten met het symposium ‘Gereformeerd in de 21e eeuw’. Doel is een bezinning op de missie en de rol van de kerk in de toekomst. De acht eigen voorgangers uit verleden en heden zullen daar een bijdrage leveren, waarna dr. Arjan Plaisier, scriba van de generale synode, het symposium zal afsluiten met een beschouwing over het toekomstplan ‘Kerk 2025’. Tijd en plaats: 9 oktober, 20.00 uur, Ontmoetingskerk, M.J. Veder van Hobokenstraat 15e, 4225 RA Noordeloos. De commissie ‘Zin in Kunst’ van de jubilerende gemeente heeft onder het motto ‘Goede buren’ een aantal kunstenaars in Noordeloos en omgeving,

die niet tot de kerk behoren, bereid gevonden kunstwerken beschikbaar te stellen voor een expositie, die tijdens alle jubileumactiviteiten is te bezichtigen. Zo is onder meer werk te zien van Marijke Ravenswaaij en Jan Kruithof. Alles over het programma: www.ontmoetingskerk.nl

Bronzen kunstwerk van Marijke van Ravenswaaij-Deege, titel: ‘Wat gaat er met dit lam gebeuren. Is het voor het leven of is het voor de dood?’


11

KRONIEK


DIENSTGEHEIMEN



Meer van hetzelfde? SYNODESELFIE

Vraag SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG Waarom hoor je in veel kerkdiensten MENSEN wekelijks dezelfde uitdrukkingen?


KRONIEK

KRONIEK

KRONIEK

KRONIEK


Antwoord Dat hoeft natuurlijk niet zo te gaan. Je kunt best iedere week iets heel anders doen. Maar de liturgie volgt een bepaalde orde en die geeft houvast en herkenning. Er zit een opbouw in. Er zijn vaste woorden voor groet en bemoediging, voor een kyriëgebed, DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ COLLECTEN ADVERTENTIES KERK & THEOLOOG een wetslezing, de zegen. Die teksten komen soms letterlijk uit de Bijbel of hebben hun waarde bewezen in de Kerk der eeuwen. Zij ontlenen hun DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG COLLECTEN ADVERTENTIES kracht juist aan de herhaling. Persoon- BIJBELTEKSTEN TAIZÉ lijk vind ik de ‘zelfgeknutselde’ zegens die je over je uitgestort krijgt nogal hin- Herhaling is kracht (Grote Kerk Harderwijk). derlijk – vooral als ze dan ook allemaal de prediking. Dit moet niet elke week van deze dienst de groeten doen’. aan St. Patrick worden toegeschreven. hetzelfde zijn; juist niet. In liederen – Je brengt natuurlijk niet de groeten Er is variatie genoeg met de apostoDIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES uit een nieuw of ouder liedboek – en over, je groet zelf, als voorganger, de lische zegen Numeri 6, en de twee COLLECTEN zeker ook in de inhoud van de preek is varianten uit het Dienstboek (I,174). Dit gemeente. alle variatie mogelijk. Zijn de liedeDe herhaling is de kracht. Ik denk geldt ook voor bemoediging (votum) ren, de thema’s en de teksten steeds dat er in onze erediensten genoeg en groet (Dienstboek I,154). Deze tekhetzelfde, dan kun je als kerkganger of ‘speelruimte’ is om het niet te snel als sten, door de eeuwen heen gegroeid, kerkenraad je voorganger hier altijd op ‘saai’ te beschouwen: in de liederen, voorkomen vreemde misstappen als DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG BIJBELTEKSTEN TAIZÉ COLLECTEN aanspreken. in de gebeden, in de schriftlezing, in ‘namens God mag ik u aan het begin ADVERTENTIES

Heeft u een vraag over de eredienst? Stel deze via [email protected]

KEES BAGGERMAN

lid van de werkgroep Eredienst

BERICHTEN

Kunst in de gemeente Hoe kun je als gemeente kunst een eigen plaats geven in je kerkelijk leven? Over die vraag wordt op 10 oktober in Amsterdam het symposium ‘Geloof in beeld - helend en meedelend’ gehouden. Sprekers: Anne Marijke Spijkerboer over ‘Hoe integreer je kunst in de preek?’, Pim van Dijk over ‘Sacraliteit hangt deels af van harmonie’, en kunstenaar Janpeter Muilwijk over ‘De kracht en taal van het beeld in zichzelf en in relatie tot het christelijk geloof’. ’s Middags zijn er workshops over kunst kijken en geloofsleren, het opzetten van een gemeenteproject met kunst en het adventproject voor dit jaar. Verder is er een markt met infostands. Afsluitend een kunstvesper onder leiding van ds. Klaas Holwerda. Organisatie: Platform Kerk en Kunst.

12


Plaats en tijd: Nassaukerk Amsterdam, 10.00-16.00 uur. Kosten: € 25,- p.p. inclusief lunch. Aanmelden: info@platformkerkenkunst. nl, met vermelding van naam en indien van toepassing organisatie en door overmaking van € 25,- bankrekening NL 63 ASNB 0943 3554 86 t.n.v. Stichting Culturele Activiteiten in De Ark, Hoofddorp. Meer over het programma: www.artway.eu

Liedbundel ‘DV’ Ds. Reinier Kleijer, voor zijn emeritaat in 2012 onder meer predikant in Borger en Hummelo, schreef vele contrafacten. Contrafacten zijn nieuwe liedteksten die bij bestaande melodieën zijn geschreven. In meerdere verzamelbundels staan liederen van Kleijers hand. In 2012 gaf hij een eigen

liedbundel met 80 contrafacten uit onder de titel Zing in ’s hemelsnaam. Onlangs verscheen zijn nieuwste bundel onder de titel ‘DV’. De bundel bevat 369 liederen die zonder kosten of rechtenvergoedingen gebruikt kunnen worden in de eredienst. Het liedboek is per mail te bestellen bij [email protected], onder vermelding van: 'toezending DV' en het postadres. De verzameling liederen wordt dan kosteloos gemaild.

V

B



SYNODESELFIE

Wie zijn die mensen die namens de twee miljoen leden van de Protestantse Kerk KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE deel uitmaken van de synode? Waarom besteden ze minstens vier dagen per jaar KERK & THEOLOOG aan vergaderen over het beleid van de Protestantse Kerk? In deze rubriek MENSEN vertellen ze daarover. Deze maand deel 5: Marja de Jager, predikant van de Gereformeerde Kerk in Haren-Onnen en afgevaardigde van de classis Groningen.


‘Zet ramen en deuren wijd open’ KRONIEK DIENSTGEHEIMEN

SYNODESELFIE MENSEN


KERK & THEOLOOG

HOE IS HET OM SYNODELID TE ZIJN? “Zoals een kerkenraadslid een ‘kijkje in de keuken’ van zijn of haar eigen gemeente krijgt, zo krijgt een synodelid een ‘kijkje in de keuken’ van de landelijke kerk. Dat past mij wel. Achter de schermen kijken en actief meedenken over inhoud, inrichting en organisatie van de kerk. De onderlinge contacten daarbij ervaar ik als zeer waardevol. Het is verrijkend om te horen hoe anderen denken over kerk-zijn en geloofsvragen.”

MET WELKE STROMING IN DE PROTESTANTSE KERK VOELT U ZICH VERWANT? “Wat vind ik dit toch altijd een lastig te beantwoorden vraag. Op het gevaar af in een hokje te worden geduwd en dat wil ik nu juist niet. Laat ik het houden op het midden van de kerk. Ik voel mij verbonden met de beweging van ‘Op Goed Gerucht’, die staat voor vrijheid en ruimte in theologie en verkondiging. En dan niet vrijblijvend, maar met zorgvuldige aandacht voor Schrift en traditie. Voor alles staat bij mij het verhaal van God met mensen centraal en hoe dit doorwerkt in het onderlinge verkeer tussen mensen. We kunnen wel met de mond belijden, maar als we er in de dagelijkse levenspraktijk niets van laten zien, zijn dat holle woorden.”

WAT ONTROERT U IN DE KERK? “Dat mensen met zulke verschillende achtergronden, voorkeuren en verwachtingen van het leven samen een kerkelijke gemeenschap vormen. Wij kiezen elkaar niet uit. God nodigt ons allemaal uit om erbij te horen en mee te doen in het spoor van Jezus, onze broeder en Heer.”

WIE IS GOD VOOR U? “God is groter dan mijn hart en gaat mijn verstand te boven. God is voor

De kerk kan een luisterend oor bieden, mij ‘de adem waaruit ik ontsta’, ‘Hij zodat mensen hun verhaal kunnen staat aan het begin en Hij komt aan KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG COLLECTEN doen.” het einde’. Zonder God kan ik mijn BIJBELTEKSTEN TAIZÉ leven niet denken. Deze God: Eén en al Liefde, Genade, Vergeving.” WAT IS DE GROOTSTE UITDAGING

ADVERTENTIES

VAN DE SYNODE IN DEZE TIJD? WAT BETEKENT BIDDEN VOOR U?

“Het anticiperen op ‘Kerk 2025’. De voorbereidingen zijn volop aan de “Mij afstemmen op en openen voor KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES gang, synodeleden worden er actief God. In het persoonlijk gebed treed COLLECTEN bij betrokken. Waar het uiteindelijk op ik een intimiteit van vertrouwelijkheid aankomt, is knopen doorhakken. En binnen waarin ik mijzelf voor God dat is een hele uitdaging!” blootleg met mijn lichte- en schaduwkanten. Voor het aangezicht van God ‘kom ik mijzelf onder ogen’. Daarnaast JANBIJBELTEKSTEN KAS KRONIEK ik DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG TAIZÉ COLLECTEN ervaar de kracht van het bidden met freelance journalist ADVERTENTIES en vóór anderen: in de pastorale ontmoeting en in de kerkdiensten. Met de woorden van Dietrich Bonhoeffer: 'De voorbede is de veelbelovende weg tot de ander en het gemeenschappelijk gebed in de naam van Christus de meest echte gemeenschap’.”

WAT MAG MEER AANDACHT KRIJGEN IN DE KERK? “Dat we de ramen en deuren wijd openzetten, zodat het gaat stromen tussen mensen binnen en buiten de kerk, tussen kerk en samenleving. Het is soms erg zoeken in deze tijd hoe de kerk in de samenleving present kan zijn, maar ze zou in elk geval zelfbewuster kunnen zijn. In de kerk èn in de samenleving wordt niet altijd op waarde geschat dat de kerk wat te zeggen en te bieden heeft, bijvoorbeeld als het gaat om de participatiemaatschappij of de vluchtelingenproblematiek. Niet dat de diaconie alle gaten moet opvullen die er door bezuinigingen vallen. Dat is de negatieve kant, die ook voorkomt. Maar de kerk weet van barmhartigheid en medemenselijkheid. De ouderenzorg bijvoorbeeld wordt soms te klinisch benaderd, alsof met steunkousen, injecties en pillendozen alles geregeld is.


13

PASTORAAT -

Aanwezig zijn hoeft niet altijd met woorden.

Hoe zorgen we voor onze dementerende gemeenteleden? Dementie, waarvan de ziekte Alzheimer de meest voorkomende vorm is, is door de vergrijzing en het stijgen van de gemiddelde leeftijd op weg om volksziekte nummer 1 te worden. De kans is groot dat je in je leven, als patiënt of als naaste, met dementie te maken krijgt. Toch wordt op nog maar weinig plekken gestalte gegeven aan geestelijke zorg aan dementerenden, ook in de kerk.

Elke plaatselijke gemeente heeft dementerenden ‘in de kaartenbak’. Annemarie Roding, predikant-geestelijk verzorger, vond het tijd om handvatten aan te reiken om geestelijke zorg aan mensen met dementie, zeker binnen de geloofsgemeenschap, vorm te kunnen geven. Ook wilde ze wat doen aan de beeldvorming die rond dementie bestaat – dement zijn staat voor veel mensen gelijk aan mensonterend leven. Ze schreef er een boekje over. De vraag hoe je kunt zorgen voor dementerende gemeenteleden wordt

14


steeds belangrijker nu de samenleving en de kerk steeds grijzer worden. “En echt elke gemeente heeft ze, ook al zie je ze misschien niet in de kerkdienst. Juist dan is het van belang om te bedenken waar ze zijn.” Dat je ze maar weinig ziet in de kerkdienst komt volgens Annemarie onder andere omdat kerkdiensten vaak veel elementen bevatten die geen houvast bieden, en juist houvast is belangrijk.

BEZOEKWERK Tijdens de Landelijke Pastorale Dag in

april van dit jaar gaf Annemarie een workshop over de aandacht die de kerk kan geven aan dementerenden. “Ik heb vooral veel tips meegegeven, daar bleek behoefte aan. Bijvoorbeeld: hoe kom je binnen bij een dementerende? Op welke manier begroet je iemand? Welke elementen in de kerkdienst zijn ondersteunend voor mensen met dementie? Dat gaf veel inzicht. Daar kwamen vragen uit voort als: wat kunnen we veranderen in onze kerkdienst? Wat doe je als iemand heel boos wordt? Verder wilden de aanwezigen graag

ONTDEKKINGSREIS Annemarie Roding werkt als geestelijk verzorger nu ruim vier jaar met dementerenden, in een verpleeghuis en een kleinschalige woonvorm in Hellevoetsluis. “Toen ik begon, wist ik niets. Ik vond het spannend, kende de wereld van dementerenden nog niet. Ik was er nieuwsgierig naar: wat kun je doen met en voor deze mensen? Ik kwam er al snel achter dat je heel gave ontmoetingen kunt hebben. De beelden die ik aanvankelijk in m’n hoofd had, klopten meestal niet. Ik was en ben gefascineerd door de woorden die deze mensen kiezen, door de emoties die ze laten zien, door hun openheid. Het is nog steeds een ontdekkingsreis om goed contact te leggen en het vertrouwen van mensen te winnen.” En wat zegt ze als mensen zeggen dat dementie ontluisterend is? “Het is maar wat je als de ‘luister’ van de mens ziet. Wat niet meer belangrijk is, valt weg. Dat wat iemand echt is, komt naar boven: een kwetsbaar mens met mooie en minder mooie kanten, maar bovenal waardevol.”

ervaringen delen.” Pastoraal bezoekers blijken het soms moeilijk te vinden om dementerende gemeenteleden te bezoeken. Begrijpelijk maar niet nodig, vindt Annemarie. “Je hebt geen bijzondere kwaliteiten nodig voor dit bezoekwerk. Het gaat erom dat je echt bent, open kunt zijn om je te laten raken, en de tijd hebt om bij iemand te zijn. En verder is het een kwestie van proberen en nog eens proberen. Misschien valt het de eerste keer tegen, maar geef dan niet op. Belangrijk is dat je aanwezig bent, dat hoeft niet altijd met woorden te zijn. En het is net zo belangrijk om aandacht te geven aan de partner, als die er is.”

WAT KUN JE DOEN? Een plaatselijke gemeente die werk wil maken van aandacht voor dementerenden doet er volgens Annemarie goed aan om met een paar mensen uit de pastorale groep bij elkaar te gaan zitten en in kaart te brengen hoe de gemeente eruitziet als het gaat om dementerenden. Betrek er een ouderenbezoeker

bij. Als die er niet is: raadpleeg de kaartenbak. Ga op bezoek, ga eens kennis maken. Als er een verpleeghuis in de wijk staat: overleg met de geestelijk verzorger welke bijdrage vanuit de kerk gewenst is, bijvoorbeeld bijdragen aan kerkdiensten, gesprekken met familie, het bezorgen van bloemen of anderszins. Je kunt hen ook vragen om bijgepraat te worden over wat dementie inhoudt en wat je als bezoeker kunt betekenen. Als er geen geestelijk verzorger is, wil de verpleeghuisarts of een psycholoog dat misschien wel doen. Het is daarnaast altijd goed om de predikant te betrekken bij de pastorale aandacht voor dementerenden. Het is zeker niet zo dat bezoek aan dementerende mensen geen nut zou hebben. Zij hebben meer in de gaten dan wij denken, zegt Annemarie. “Mensen in de eerste fase van dementie herkennen de bezoeker als ‘iemand van de kerk’. In een volgende fase kan de koppeling gezicht – kerk vervallen zijn, maar de koppeling gezicht – vertrouwd

IN DE KERKDIENST Met eenvoudige stappen kan ervoor gezorgd worden dat een dementerende zo lang mogelijk in staat is kerkdiensten te bezoeken. Zoals: • Overleg met hem/haar en zijn/haar mantelzorger over de manier waarop de kerkelijke gemeente kan ondersteunen in het bezoeken van kerkdiensten en maak afspraken. • Zorg voor een eigen, vaste plek. • Probeer ervoor te zorgen dat het voor aanvang van de dienst rustig is in de kerkruimte. • Zorg voor wat vertrouwde liederen. • Vraag of de voorganger steeds de verschillende momenten in de dienst wil aankondigen.

blijft. Denk dus niet te snel dat bezoek niet zinvol is. Op het moment zelf is het dat zeker, ook al kunnen mensen zich na een tijdje niet meer herinneren dat je geweest bent. Bovendien: God wil bij mensen zijn, wij geven daar uitdrukking aan, ook aan mensen met dementie. Daar staan we als kerk voor.”

JANET VAN DIJK

communicatieadviseur in de Protestantse Kerk

BOEK MET PRAKTISCHE AANWIJZINGEN Het boek is bestemd voor wie zich in de gemeente bezighoudt met de pastorale zorg aan dementerenden maar ook bruikbaar voor wie zorgt draagt voor iemand met dementie. Met onder andere omgangstips in het contact met een dementerende, de eigen grondhouding, het belang van religie en spiritualiteit in het leven van een dementerende, en aanwijzingen voor een pastoraal contact. De dementievriendelijke kerk, geestelijke zorg bieden aan dementerende leden van de geloofsgemeenschap, uitg. Narratio, € 10,-.


15

Internetnieuwtjes

Een website voor uw gemeente: Te moeilijk? Te duur? Niet haalbaar? Kijk eens op www.protestantsekerk.net!

DOSSIER OVER ACTIE VOOR VLUCHTELINGEN

www.kerkinactie.nl/helpvluchtelingen Miljoenen mensen zijn op de vlucht. Op weg naar een onzekere toekomst, weg van oorlog en geweld. Kerk in Actie geeft hulp. Al jaren in Syrië en de buurlanden, maar ook in andere conflictgebieden. Nu de nood bij de Europese grens zo hoog is, wordt ook daar hulp geboden. Ook in Nederland worden vluchtelingen bijgestaan. In de komende week (vanaf 28 september) organiseert Kerk in Actie een actieweek voor vluchtelingen. Een week lang bellen vrijwilligers vanuit het Landelijk Dienstencentrum donateurs met de vraag bijdrage te geven. Kerken zijn opgeroepen een steentje bij te dragen voor steun aan vluchtelingen. In een speciaal dossier op bovenvermelde website staat overzichtelijk wat Kerk in Actie wereldwijd en in Nederland doet. Ook staan er tal van voorbeelden en tips over hoe gemeenteleden en donateurs voor vluchtelingen in actie kunnen komen. Naast bidden

16

en doneren kunnen zij zich bijvoorbeeld opgeven als vrijwilliger, activiteiten voor vluchtelingen organiseren of ruimte beschikbaar stellen. Ook zijn er materialen beschikbaar voor de eredienst, waaronder een PowerPointpresentatie en een gebed.

GROENEKERKENDAG

NIEUW ORGANOGRAM

› www.groenekerken.nl/groenekerkendag

› www.protestantsekerk.nl

Duurzaam tuinieren rond de kerk, hoe doe je dat? Is Fairtrade een moderne joodse uitvinding? Zomaar een paar thema’s van de workshops op de GroeneKerkendag (10 oktober). Liever praktisch aan de slag? Doe dan mee met de Scheppingswandeling of leer meer over een duurzame kerktuin in combinatie met bloemschikken met materiaal van het seizoen. Veel meer over groene kerken en over deze dag: zie website.

Hoe zit de Protestantse Kerk in elkaar? De plaatselijke gemeenten vormen het hart. Kerkenraden vaardigen ambtsdragers af naar de classicale vergaderingen, en die kiezen op hun beurt een afgevaardigden naar de generale synode. De synode heeft een dienstenorganisatie voor dienstverlening aan en namens de gemeenten. Een nieuw organogram is nu voor iedereen als pdf, jpg en powerpointsheet te downloaden. Kies vanaf de homepage: over ons > dienstenorganisatie > structuur.

GKN-GESCHIEDENIS

ZORGVRIJWILLIGERS

› gereformeerdekerken.info

› www.hetvakantiebureau.nl

Gerard Kok uit Groningen is een website begonnen gewijd aan de landelijke en regionale geschiedenis van de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN), 18342004. In een eerste artikel gaat hij in op het boek van dr. J. Bank, God in de Oorlog, naar aanleiding van de ophef die ontstond na aankondigingen in het dagblad Trouw over de rol van 'de leiding' der Gereformeerde Kerken in de Tweede Wereldoorlog.

Op verschillende locaties in het land worden diaconale vakantieweken georganiseerd voor kwetsbare ouderen of gehandicapten die anders maar moeilijk met vakantie kunnen. Even weg uit de sleur, even andere mensen ontmoeten. De assistentie en hulp van (zorg)vrijwilligers is daarbij onmisbaar. Wie ook eens wat tijd en energie voor dit mooie werk beschikbaar wil stellen, kan zich oriënteren en aanmelden via deze website.


KERK EN ISRAËL -

Een jaarlijkse Israëlzondag – waarom eigenlijk? De eerste zondag van oktober is al sinds jaar en dag Israëlzondag. Heeft het eigenlijk zin om een speciale zondag in het teken van Israël te houden? Komen we Israël niet elke zondag tegen in de liturgie en in het besef dat zowel joden als christenen hun eenheid vinden in de God van Israël? Of is een speciale zondag juist nodig om de gemeente wakker te schudden en te bepalen bij de Joodse wortels van het christelijk geloof en de relatie met het levende Jodendom?

In 1949, net na de Tweede Wereldoorlog en de vestiging van de staat Israël, stelde de hervormde synode een jaarlijkse Israëlzondag vast. Het werd de eerste zondag in oktober. In die periode vallen de grote feesten in het Jodendom: Nieuwjaarsdag, Grote Verzoendag, Loofhutten. In 1984 wordt de Israëlzondag van gereformeerde zijde officieel ingesteld. Er zijn drie motieven voor zo’n aparte markering in het kerkelijk jaar: gestalte geven aan de liefde voor het volk Israël, bezinning op de relatie van de Kerk met Israël, en gebed voor het volk Israël. In dienen, leren en vieren zoekt de kerk de relatie met het Joodse volk.

VRAGEN In de loop der jaren zijn er meer vragen bij gekomen. Wat wordt bedoeld met Israël? Velen denken bij Israël niet alleen of in eerste instantie aan de relatie met het volk Israël, maar aan de staat en aan het conflict tussen Joden en Palestijnen. Het conflict breekt

Gebedsrollen in de synagoge in

Enschedé.

door alles heen. Bidden voor het volk Israël kun je niet meer los zien van bidden voor Palestijnen. Hoe doe je dat? De roeping tot het gestalte geven aan de onopgeefbare verbondenheid met het volk Israël gaat samen op met de diaconale roeping en de roeping tot oecumenische verbondenheid met christenen wereldwijd, inclusief Palestijnse christenen.

ONOPGEEFBAAR Ook al kunnen deze roepingen botsen en schuren, de Protestantse Kerk kan geen van deze roepingen veronachtzamen. In de beleidsnota over het Israëlisch-Palestijnse conflict uit 2008 wordt nog eens verwoord dat de keuze voor het woord onopgeefbaar ‘verstaan dient te worden tegen de achtergrond van een eeuwenlange geschiedenis waarin de kerk zich sterk had vervreemd van haar wortels in het volk Israël, met alle voor Israël – en op een andere manier voor de kerk – desastreuze gevolgen’.

HANDREIKING De Protestantse Kerk biedt ieder jaar een handreiking aan om mensen in de kerk bij de Joodse wortels van hun geloof te brengen en mede daardoor het begrip voor en gesprek met joden te bevorderen. Dit jaar is dat ‘Woorden van leven, bronnen van vreugde’. Zoals in de handreiking staat: “Je gaat als gemeente aan de hand van Mozes, in navolging van Jezus, in het spoor van Israël”. Moeilijk? Ja, maar ook vreugdevol. Samen met joden putten we uit dezelfde bronnen, leven we vanuit dezelfde woorden. Met alle weerbarstigheid kunnen we keer op keer leren en beleven dat de God van Israël een God van compassie en recht is, voor alle mensen.

EEUWOUT VAN DER LINDEN

projectmedewerker voor

Kerk en Israël

Reageren op dit artikel? Mail naar: [email protected]


17

MOBILITEIT -

Al eens aan ruilen gedacht? “In mijn huidige gemeente werk ik beslist niet met tegenzin. Integendeel. Maar wat zou ik het fijn vinden als het me gegund werd om nog één keer een nieuwe gemeente te kunnen dienen!” Woorden van een enthousiaste dominee (59) die belang stelt in het ruilen van standplaats met een collega.

Recent in het nieuws: 'Dominees ruilen van gemeente'. Het was een bericht uit de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt), waar in drie jaar tijd meerdere predikanten van standplaats ruilden. Waarom was dat nieuws? Omdat dominees doorgaans - afzonderlijk worden beroepen wanneer er in een gemeente een vacature is ontstaan. Er is een dominee weggegaan en

er wordt een nieuwe voorganger gezocht. Vanwaar dan het initiatief om tot een ruiling te komen? Omdat het beroepingswerk allerlei facetten kent. Niet elke predikant die na verloop van tijd openstaat voor een nieuwe gemeente krijgt die kans ook daadwerkelijk. Van oudere dominees wordt soms gedacht dat ze hun ruime (levens)ervaring en deskundigheid niet meer in een nieuwe gemeente willen inzetten of dat ze daarvoor toch geen energie meer hebben. Het zijn aannames die in veel gevallen niet op feiten gebaseerd zijn en die geen rekening houden met de bijbelse traditie waarin de wijsheid van de oudere generatie wordt gewaardeerd.

GEBONDEN Er zijn ook situaties waarin het heel moeilijk is voor een predikant om naar een nieuwe standplaats om te zien omdat hij of zij regionaal is gebonden. Dat heeft vaak te maken met het werk van de partner of met kinderen die op een specifieke school zitten. Soms is er de (mantel)zorg voor ouders die in de buurt wonen. Er zijn ook dominees met een eigen huis dat ‘onder water’ staat. Zal het wel lukken om überhaupt een koper te vinden? Wanneer deze situaties voortduren komt er geen ruimte voor een nieuwe start. Terwijl juist een wisseling van gemeente nieuwe impulsen kan geven; nieuwe energie om vruchtbaar te kunnen blijven werken in de wijngaard van de Heer. Wie beweegt, vindt immers nieuwe dingen op zijn weg. Daaraan kan het concept van een ruiling van standplaats bijdragen.

VRIJWILLIG Nu zegt het spreekwoord: ‘Waar twee ruilen moet er één huilen’. Dat is inderdaad een risico maar zeker

18


geen wet van Meden en Perzen. Het geeft wel aan dat er aan het proces van een ruiling van standplaats veel vast zit en dat zoiets uiterst zorgvuldig en met goede begeleiding moet gebeuren. Absolute voorwaarde is ook dat een predikant een kerkenraad en de gemeente alleen op basis van vrijwilligheid aan zo’n proces deelnemen. Maar zou dat onmogelijk zijn?

BELANGSTELLING? Het doel van dit verhaal is tweeledig. In de eerste plaats om het thema onder de aandacht te brengen, te beginnen bij predikanten: ‘al eens aan ruiling van standplaats gedacht?' Ruiling zou nieuw licht kunnen werpen op situaties waar weinig beweging in te krijgen is. Daarnaast – dat is het tweede – zou het heel mooi zijn wanneer er zich predikanten en gemeenten aandienen die echt op dit concept willen dóórdenken en er voor openstaan. Daar is durf voor nodig. Zeker. Maar vanuit de landelijke kerk (Beroepingswerk en enkele regionale adviseurs classicale vergaderingen) wordt graag meegedacht en bijgedragen aan de begeleiding en totstandkoming van een passende ruiling van standplaats. In het vertrouwen dat dit een vorm is waar predikanten en gemeenten wel bij varen. Wie zich aangesproken voelt door dit artikel kan zich wenden tot ondergetekende.

DS. GERRIT VAN MEIJEREN

predikant voor het Beroepingswerk,

e-mail: [email protected]

KERK IN ACTIE -

VOOR KWETSBARE KINDEREN IN MOLDAVIË

Thema kerstcampagne 2015: Geef licht In veel gemeenten wordt in de komende maanden de kerstcampagne van Kerk in Actie voorbereid. Met het oog daarop volgt hier een introductie op het thema en een presentatie van de materialen bij deze campagne.

Met Kerst wordt de geboorte van Jezus gevierd. De stal waarin Hij ter wereld kwam was donker, maar door Hem werd Gods licht zichtbaar voor iedereen. Ook de huizen van kinderen in Moldavië zijn vaak koud en donker, zeker tijdens de wintermaanden. Maar bovenal missen zij de liefde en aandacht van hun vader en moeder. Veel ouders zijn vertrokken naar de stad of het buitenland om werk te zoeken. Anderen leven in de mist van alcohol, zonder zich om hun kinderen te bekommeren.

LICHT IN MOLDAVIË De kerken in Moldavië geven een sprankje licht en warmte aan deze kwetsbare kinderen. Samen met professionele medewerkers van Youth for Christ en met steun van Kerk in Actie vangen ze iedere dag de kinderen op in hun kerkgebouw. Ze zorgen voor een warme maaltijd, doen spelletjes, vertellen bijbelverhalen en helpen met het huiswerk. Een keer per week gaan de kinderen op bezoek bij de ouderen in het dorp om hen een

WEES EEN ENGEL Opeens stond er een engel van de Heer bij hen en werden ze omgeven door het stralende licht van de Heer. Lucas 2: 9 Engelen brengen licht in het leven van de mensen die ze tegenkomen. Kinderen in Moldavië ontmoeten engelen in de mensen die hen steunen. Ook hier in Nederland kunnen gemeenteleden engelen zijn voor elkaar. Bijvoorbeeld door als gemeente tijdens de adventstijd een engelenactie te organiseren. Ieder gemeentelid krijgt bij deze actie een naam toebedeeld. Vier weken lang kunnen zij dit andere gemeentelid wat extra aandacht en zorg geven. Vier weken lang licht geven aan elkaar: een bijzondere kerstactie voor de hele gemeente. Een uitgebreide spelbeschrijving is te vinden op www.kerkinactie.nl/kerst.

handje te helpen. Want ook die staan er alleen voor nu hun kinderen in de problemen zitten. Er zijn in heel Moldavië op dit moment twintig van deze centra. Dat zijn er te weinig. Nog veel meer kwetsbare kinderen in Moldavië hebben een sprankje licht en een warme plek nodig, waar ze veilig kunnen opgroeien.

LICHTCOLLECTE In de tijd voor Kerst wordt in veel kerken elke adventsdienst een kaars extra aangestoken. Het wordt steeds lichter. In de Adventstijd worden gemeenten opgeroepen meer licht te laten schijnen in het leven van kinderen van Moldavië. Zo is er de mogelijkheid om vier lichtcollecten (extra collecten bij de uitgang) te organiseren voor het werk van de kerken in Moldavië. Voor iedere lichtcollecte zijn stickers met tekst beschikbaar. Ze passen precies om de houder van een waxinelichtje. Deze lichtjes kunnen uitgedeeld worden tijdens de deurcollecte of neergezet worden op de stoelen om gemeenteleden te attenderen

op de lichtcollecte. De stickers zijn gratis te bestellen via de webwinkel webwinkel.pkn.nl/kerst.

LINDA ZUIDHOF-JONKER

communicatiemedewerker

Kerk in Actie

REIS NAAR MOLDAVIË De Kerstcampagne 2015 staat in het teken van de zorg voor de kinderen in Moldavië. Daarom nodigen Moldavische kerken betrokken Nederlanders (van 50 jaar en ouder) uit om tijd en aandacht vrij te maken voor dit project en naar Moldavië te komen. Deze inspirerende reis duurt een week en vindt plaats in het voorjaar van 2016. Informatie: www.kerkinactie.nl/reizen.


19

WERKEN IN DE KERK -

BEROEPSVERENIGING VERANKERT EXPERTISE IN VAKBOND CNV

Kerkelijk werker zelfbewuster “In de kerk van 2025 zal er voor de kerkelijk werker met zijn geheel eigen kwaliteiten heel wat te doen zijn. De rol van procesbegeleider zal nog beter benut worden.” De Vereniging Kerkelijk Werkers, binnenkort onder de vlag van vakbond CNV, bereidt zich met verdere professionalisering van de beroepsgroep voor op de toekomst. “In advocatenkantoren en psychologenpraktijken doen universitair geschoolden en hbo-opgeleiden vaak gezamenlijk hun werk, met ieders specifieke inbreng. In de kerk kan zoiets ook heel goed: elkaar aanvullen en gebruik maken van elkaars sterke punten.” Laat predikanten en kerkelijk werkers nog veel meer in teams samenwerken, propageren voorzitter Christiaan Boers en beleidsmedewerker Margriet van Andel van de Vereniging Kerkelijk Werkers (VKW). Het is een van de aandachtspunten voor de VKW, die zo’n 300 leden telt. De meeste van de circa 330 geregistreerde actieve kerkelijk werkers in de Protestantse Kerk in Nederland zijn erbij aangesloten. Er moeten nog wat

officiële stappen genomen worden, maar het ziet ernaar uit dat de vereniging per 1 januari onderdeel wordt van de vakbond CNV Connectief-Kerk en Ideëel, waar eerder ook de Bond van Kerkelijke Medewerkers onderdak vond. Voor veel leden voldoet de VKW met onderlinge verbondenheid en belangenbehartiging prima aan de verwachtingen, aldus Boers. “Als bestuur vonden we echter dat we in deze tijd van verdergaande professionalisering meer te bieden moeten hebben. Zo behoeft de dienstverlening bij arbeidsrechtelijke zaken uitbreiding. Dat lukt ons als vereniging op eigen kracht niet. Vandaar dat aansluiting is gezocht bij het CNV.” De beroepsinhoudelijk gerichte onder-

steuning met onder andere studiedagen, zoals de leden gewend waren, blijft in de nieuwe opzet overeind.

ZELFBEELD IS VALKUIL Van de 300 leden zijn er circa 30 geestelijk verzorger in een zorginstelling. Het merendeel is werkzaam in gemeenten binnen de Protestantse Kerk in Nederland (pastoraat, catechese, jeugdwerk, missionair werk, ouderenwerk, opbouwwerk). Hun kerkelijke positie is de laatste jaren verstevigd. Bij een dienstverband van minimaal twaalf uur per week worden kerkelijk werkers in de regel in het ambt van ouderling of diaken bevestigd. Bovendien heeft de kerkelijk werker recht op permanente educatie.

Beleidsmedewerker Margriet van Andel en voorzitter Christiaan Boers van de Vereniging Kerkelijke Werkers.

20


Er viel wel wat te verbeteren. Boers: “Veel kerkelijk werkers – wij zelf ook – hadden eerst een ander beroep. Ze zijn pas op latere leeftijd hbo-theologie gaan studeren, meestal niet om er de arbeidsmarkt mee op te gaan, maar vooral voor de eigen geestelijke verdieping. Daar ligt voor ons een valkuil. In onze beroepsgroep zitten mensen die jubelden als ze dan toch een kerkelijk baantje kregen. Sommigen namen alles maar aan zonder goed naar de arbeidsvoorwaarden te kijken. Dat kan zich wreken.” Van Andel: “Werktijden worden soms structureel overschreden, omdat het toch zo’n prachtig vak is. Je mag heel dicht bij mensen staan op momenten die ertoe doen, bijvoorbeeld in het pastoraat bij stervensbegeleiding, uitvaart en rouwverwerking. De ideële drijfveer kan zo groot zijn dat arbeidsrechtelijke zaken uit beeld raken. Het zelfbeeld kan beter, zelfbewuster. Nog te vaak verontschuldigen kerkelijk werkers zich bij gemeenteleden dat ze geen dominee zijn.”

WAT HEEFT GEMEENTE NODIG? Predikanten zagen al die afgestudeerden van hbo-opleidingen als een bedreiging voor hun werkgelegenheid, maar de laatste tijd kiezen gemeenten vaker voor een deeltijd- of tijdelijke predikant, waardoor de kerkelijk werker juist weer aan het kortste eind lijkt te trekken. Boers en Van Andel brengen daartegenin dat dominees en kerkelijk werkers elk hun eigen bekwaamheden hebben. “Niemand wordt er beter van als een kerkenraad zonder zich veel te bekommeren over taken, competenties en verwachtingen, kiest voor een kerkelijk werker voor 90 of 100 procent van de werkweek omdat de gemeente

daarmee goedkoper uit zou zijn dan met een ’70-procentsdominee’. Bij de invulling van vacatures moet niet door een financiële bril gekeken worden. Doorslaggevend dient te zijn wat de gemeente op dat moment nodig heeft.”

PROCESBEGELEIDER Dominees en kerkelijk werkers kunnen niet zomaar tegen elkaar uitgewisseld worden, ze vullen elkaar vooral aan, benadrukken Van Andel en Boers. “Ze zijn allebei theoloog, de kerkelijk werker is niet een cursusleider die maar even komt invliegen. Maar laat de dominee met zijn academische opleiding vooral de woordverkondiging doen en herder en leraar zijn. De kerkelijk werker is als hbo-theoloog meer de uitvoerder, de doener, sterk in het begeleiden van veranderingsprocessen, degene die beleid en plannen omzet in activiteiten en creatieve werkvormen en experimenten aandurft. Dominees vinden die vertaalslag soms lastig, maar daar is dan de kerkelijk werker voor.” Van Andel en Boers verwachten dat de kerkelijk werker in de kerk van de toekomst alleen maar meer nodig zal zijn. “De kerk is in beweging en daar past de kerkelijk werker met zijn accent op procesbegeleiding goed bij. In kerkelijke teams kan hij of zij heel goed de office-manager zijn die het geheel overziet, zoals een juridisch medewerker op een advocatenkantoor. En als de kerk in 2025 in veel plaatsen meer de gestalte van huisgemeenten en kleine geloofsgemeenschappen heeft gekregen, is de kerkelijk werker lokaal of in de regio bij uitstek geschikt voor een coördinerende rol.”

JAN KAS

freelance journalist

SYMPOSIUM 9 OKTOBER De Vereniging van Kerkelijk Werkers houdt op 9 oktober een conferentie over het thema ‘De kracht van de hbo-theoloog! Over de eigenheid en professionaliteit van een prachtig beroep, nu en in de toekomst.’ Een dag nadenken en praten over vragen als: hoe kunnen kerkelijk werkers worden ingezet voor kerk, zorg, onderwijs en samenleving, nu en in de toekomst (2025)? Over ambt, roeping, professie en beroepstrots in theorie en praktijk. Leiding: dr. René Erwich, lector ‘Geloven in context’ bij de Christelijke Hogeschool Ede. Welkom zijn alle alle kerkelijk werkers, hbo-theologen en geestelijk verzorgers. Plaats en tijd: Goede Herderkerk Nijkerk, 13.30-16.30 uur. Informatie en aanmelding: www.kerkelijkwerkers.nl of (033) 78 50 766.

Reageren op dit artikel? Mail naar: [email protected]

STEVIGER “Als leden van een vakbond staan de kerkelijk werkers steviger.” Mathilde Meulensteen, werkzaam in drie dorpen in Zeeland (Heinkenszand, Nieuwdorp en Oudelande), was een van de voorstanders van de fusie van de Vereniging Kerkelijk Werkers (VKW) met het CNV. “De positie van onze beroepsgroep in de kerk is ingewikkeld. Voor de toekomst moeten er allerlei zaken helder worden, zoals taken en verantwoordelijkheden. Vanuit een vakbond is dat beter te realiseren, temeer omdat er steeds meer arbeidstechnische vraagstukken aan de orde zijn. Ik denk dat dat voor de VKW te veel is voor één medewerker die maar voor een aantal uren is aangesteld.’ Meulensteen, eerder werkzaam als gemeenteadviseur vanuit het regionaal dienstencentrum in Eindhoven, is al sinds het afronden van haar opleiding kerkelijk werker lid van de VKW. “Gewoon om contact te houden met collega’s en te horen hoe die werken, maar ook om vakgenoten te steunen.” Over de dienstverlening vanuit de VKW is Meulensteen tevreden. “De beleidsmedewerker is goed bereikbaar, antwoorden op vragen zijn adequaat, maar het is allemaal te kwetsbaar. Het hangt op een paar personen, ook in het bestuur. Er zijn helaas niet veel kerkelijk werkers die nog tijd hebben om er landelijk bestuurswerk naast te doen, nog afgezien van de praktische afstand. Dan is onze belangenbehartiging per slot van rekening beter geborgd binnen het CNV.”


21

JOP -

Catechese: boeken dicht, harten open ‘Maar wat vindt u er nou van?’ Als medewerker in de catechese kan het je zomaar overkomen: een vraag op de mens af. Doet het er toe wat ik ervan vind? Het gaat toch niet om je eigen mening? Moet je daar niet voorzichtig mee zijn naar jongeren toe? Ik geef iets door van de christelijke traditie. In de vraag van de jongere en de overwegingen van de catechesemedewerker botsen persoon en inhoud. Over de verhouding van die twee gaat dit artikel.

ren worden behandeld, in de hoop dat ze het gaan begrijpen en er wellicht zelfs mee in kunnen stemmen. Natuurlijk is dit wat kort door de bocht maar de hier geschetste benadering van het geloofsleren was zonder twijfel de dominante tot ver in de jaren zestig van de vorige eeuw: catechese als geloofs(kennis)overdracht.

ANDERE RICHTING Al heel lang is catechese vooral jongerencatechese: geloofsonderricht voor jongeren van 12-18 jaar. Dat heeft alles met de kinderdoop te maken. De meeste mensen met gelovige ouders zijn als kind gedoopt en de catechese is bedoeld om de doop positief te leren waarderen in het eigen leven, in de hoop dat het ‘ja’ van God ooit

22


wordt beantwoord met een ‘tegen-ja’ als de jongvolwassene belijdenis van het geloof aflegt. En daarvoor moet de jongere geloofskennis bijgebracht worden: kennis van de Bijbel(verhalen), de belangrijkste uitgangspunten van het geloof en ook hoe je als christen je leven inricht. Dat kan allemaal in boekjes worden gestopt en met jonge-

Deze benadering is geproblematiseerd toen men in de samenleving en ook in de kerk meer oog kreeg voor de jongere zelf. Wie is deze jongere eigenlijk en zouden we ons niet veel meer moeten verdiepen in en aansluiten bij de leef- en belevingswereld van deze jongeren, zo vroegen veel catechesemedewerkers zich – terecht – af. Het geloofsleren werd

ontwikkelingsgericht, dat wil zeggen: afgestemd op de vragen en behoeften van de jongeren. In de catechese werden samenlevingsvraagstukken geïntroduceerd en van daaruit werd gekeken naar de relevantie van het christelijk geloof. Kennis in strikte zin werd minder belangrijk, menings- en identiteitsvorming des te meer. De overdracht van geloofskennis kreeg in veel gemeenten een plek in de basiscatechese voor kinderen van 10 tot 12 jaar. In grote lijnen is dit nog steeds de dominante benadering in de catechese. Hoe legitiem deze benadering ook was en is, ook deze lijkt in veel gemeenten niet meer te werken.

EN DE CATECHEET ZELF? Al ligt het accent anders, voor beide benaderingen geldt dat de idee dat er iets overgedragen moet worden het belangrijkste is. Ook al zet je in bij de leef- en belevingswereld van jongeren zelf, catechese blijft uiteindelijk een soort introductie in het christelijk geloof en in de kerkelijke traditie. En juist omdat het om geloofsoverdracht aan jongeren gaat, heeft de catechese in de loop van de tijd een steeds schoolser karakter gekregen: er zijn methoden ontwikkeld, met leerdoelen, rond een bepaald thema, aan te bieden op gezette tijden in het (school) seizoen en begeleid door een ‘docent’ (de catecheet). Deze aanpak is natuurlijk verre van verkeerd: ook geloofsleren is een leerproces en kun je dus als zodanig be-

naderen, zoals dat ook op school gebeurt. Maar compleet is het evenmin. Wat er nog aan ontbreekt, althans in die zin dat er ook expliciet aandacht aan wordt besteed, is de specifieke rol van de catecheet zelf, en, niet te vergeten, de verander(en)de waardering van de jongere voor de catecheet. Catechese gaat niet alleen over iets, het gaat ook en misschien veel meer nog over iemand! En juist dat lijken volwassenen die verantwoordelijk zijn voor de catechese tegenwoordig hoe langer hoe meer te ontdekken.

EIGEN INSPIRATIE Terug naar de vraag van de jongere: ‘Maar wat vindt u er nou van?’ Uiteraard werd deze vraag veertig jaar geleden ook al gesteld aan de dominee of de medewerker van de catechese. Er lijkt echter in de houding achter de vraag wel wat te zijn veranderd. Waar het eerder wellicht een vraag was die vooral vroeg naar opvattingen, lijkt de jongere van vandaag – zo blijkt uit onderzoek – hoe langer hoe meer geïnteresseerd in de persoon van de catecheet (of de docent of de jongerenwerker). Jongeren zijn nieuwsgierig naar levensbeschouwing en ze willen graag weten en beleven hoe volwassenen (en andere jongeren) daardoor worden geïnspireerd. Juist die interesse voor inspiratie en voor zelf willen inspireren maakt dat geloofskennis in een ander daglicht komt te staan. Het laat zien wat geloofskennis eigenlijk is. Het is geen kennis die je in een pakketje (een boekje) kunt overhandigen, maar kennis die ontstaat in het gesprek of het contact over de betekenis van geloof. Het is kennis die relevant wordt, als het wordt bemiddeld, kun je ook zeggen. Over de betekenis van Jezus Christus in jouw eigen leven kun je niet spreken zonder dat het je wat doet, zonder dat je er helemaal zelf in meekomt, zonder dat je laat zien wat de betekenis is van deze Godsmens voor jouw eigen leven. En dat interesseert jongeren mateloos. Dat geldt ook voor andere ‘onderwerpen’. Heb je je zelf die eigen gemaakt, zijn ze door jouzelf heengegaan of heb je ze zelf ook uit het catecheseboekje? Dat is

natuurlijk iets te zwart-wit geformuleerd, maar het gaat om de gedachte: zie jij het boekje of de methode of de traditie/de geloofskennis als het leermateriaal voor de jongeren of ben je dat zelf en zit het in de relatie die je met de jou toevertrouwde jongeren onderhoudt? Oftewel: durf je het (catechese)boekje dicht te doen en je hart open, in het vertrouwen dat God zelf voorziet in de geloofskennis die jij en jouw jongeren nodig hebben?

GEMEENTE-BREED Eigenlijk werkt zo’n benadering van catechese alleen als je catechese wilt zien als een proces van ‘samen leren geloven’ en dan levenslang en gemeentebreed. Ouders en opvoeders vormen hier een onmisbare schakel. Het geloofsleren van een kind begint vanaf dag één: als het liefdevol door de ouders wordt opgenomen en het in vertrouwen tegen de borst van de ouders kan rusten. Het mag als de taak van de catechesemedewerker worden gezien ook dat te ondersteunen, en daarvoor is van alles voorhanden, bijvoorbeeld de Samenleesbijbel, voor als de kinderen iets ouder zijn: een Bijbel die de verhalen toegankelijk maakt en die geschikt is om die verhalen met behulp van vragen en op speelse wijze te benaderen, samen (!) welteverstaan. Ouders mogen in de nabijheid van hun kinderen en in de nabijheid van de verhalen hun hart laten spreken. Zo wordt geloven geleerd al vanaf jonge leeftijd, en daar komt geen boekje aan te pas.

WIELIE ELHORST

specialist catechese bij JOP

NIEUWE MEDEWERKER CATECHESE Per 1 september is een nieuwe JOP-medewerker catechese van start gegaan. Haar naam is Chantal de Fretes, woonachtig in Amsterdam, theologe en docente godsdienst en filosofie aan een school voor voortgezet onderwijs in Woerden. Chantal was al lid van de redactie van Provider, de keuzecatechesemethode van JOP. Zij is voor 0,5 fte in dienst en zal zich onder andere bezighouden met christelijke karaktervorming.


23

GENERALE COLLEGES -

De landelijke Protestantse Kerk kent een aantal colleges die helpen om het kerkelijk samenleven te ondersteunen. Zij bestaan uit deskundige vrijwilligers en dienen de kerk door werkbare regelingen te ontwerpen, te peilen hoe het gaat in de gemeenten of te bemiddelen bij vastgelopen situaties. Kerkinformatie vraagt hen wat ze doen en hoe ze het doen. Deze maand: het generaal college voor de Kerkorde.

‘Vergader niet met kerkorde op tafel’ “Een beleidsplan hoeft echt geen 27 pagina’s en 80 voetnoten te bevatten.” Kerkenraden moeten niet krampachtig, maar juist ontspannen met de kerkorde omgaan, adviseert kerkrechtdeskundige prof.dr. Leo Koffeman, voorzitter van het generaal college voor de kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland. Op de agenda van het generaal college voor de kerkorde stond onlangs onder meer de rechtspositie van kerkelijke medewerkers. “Kosters en organisten, maar ook de mannen en vrouwen van het landelijk dienstencentrum”, licht voorzitter Koffeman toe. “De kerkelijke regelingen moeten worden aangepast aan de nieuwe wet Werk en zekerheid. Dat is een technische klus waarover we meedenken. Maar er zijn ook onderwerpen waarbij van ons college meer creativiteit wordt verwacht.” In april bijvoorbeeld besloot de generale synode dat de Urdu-gemeente in Rotterdam als buitengewone gemeente in de Protestantse Kerk in Nederland wordt opgenomen. Koffeman: “Dat had een lange voorgeschiedenis. De migrantengemeente van Pakistaanse christenen, met circa 250 verspreid over Nederland wonende leden, wilde graag onderdeel van onze kerk worden, maar gezien haar beperkte organisatie en een deels andere gang van zaken kon ze niet aan alle vereisten voldoen. Zonder dat er al een tekstvoorstel lag, hebben we er in ons college over gesproken hoe we de Urdu-gemeente het beste tegemoet konden komen. Nu is er een regeling op maat voor buitengewone gemeenten, die ook kerkordelijke ruimte biedt aan bijvoorbeeld pioniersplaatsen.”

TOEZICHT OP REGELS In de kerkorde en de daarvan afgeleide ordinanties en generale regelingen heeft de Protestantse Kerk haar kerkstructuur, organisatie en kerkrecht vastgelegd. “Tot en met de bezwaren-

24


procedures toe heeft ons kerkrecht veel parallellen met het bestuursrecht van de overheid”, aldus Koffeman. De leden van het generaal college voor de kerkorde zien er met hun juridische en/of theologische kennis mede op toe dat de kerkorde naar behoren functioneert. Het college vergadert vijf, zes keer per jaar. “We werken vooral vraaggestuurd”, zegt Koffeman. “Het moderamen van de synode kan ons verzoeken om een voorstel als het in de kerkorde iets wil invoegen, wijzigen of schrappen. Na een synodebesluit lopen we de ordinanties na om dat kerkordelijk netjes af te dichten. Het is niet zo dat we altijd zonder meer doen wat het moderamen of de synode vraagt. Soms zeggen we: Dat moet je helemaal niet willen, omdat het technisch te lastig is of omdat het veel simpeler kan door iets te schrappen of licht te wijzigen, of in de vrijheid van de plaatselijke gemeenten te laten.”

wel ‘gehoord’ zijn. Is dat knellend? Die ‘kan-bepalingen’ kan een kerkenraad ook lezen als: Hé, zo kan het dus ook… Vroeger was de kerkorde juist op dit soort punten veel strikter.” “De kerkorde maakt veel meer mogelijk dan menigeen denkt”, meent Koffeman. “Als de kerkorde zegt dat een plaatselijke gemeente een beleidsplan moet hebben, hoeft dat toch niet te wringen? Een beetje kerkenraad vraagt zich wel eens af: waar gaan we eigenlijk heen, welke trends zijn er, hoe ontwikkelen het ledental en de financiën zich, wat verandert er om ons heen, wat doet de overheid? Praat er eens een avond als kerkenraad over door, haal er desnoods een journalist of een communicatiedeskundige bij die na afloop opschrijft ‘welke kant we op willen’. Dat kan een a-viertje zijn. Nergens staat dat het beleidsplan 27 pagina’s moet tellen en 80 voetnoten moet hebben Wel moet je als kerkenraad enigszins vastleggen wat je wilt.”

KERKORDE GROEIT MEE Het gaat om helderheid, zegt Koffeman. “Leg de kerkorde met alles wat

MINDER STRIKT Een wet van Meden en Perzen is de kerkorde volgens Koffeman absoluut niet. “Ze bevat een heel aantal ‘kan-bepalingen’. Een kerkenraad kan iets besluiten, weliswaar volgens een bepaalde procedure die de gemeenteleden er bij betrekt. Kinderen toelaten aan het avondmaal bijvoorbeeld, voortaan ook homoseksuele relaties zegenen of ook kinderen dopen als de ouders geen belijdenis hebben gedaan. De kerkorde is niet knellend in de zin van ‘Je moet’ of ‘Je mag niet’. Een kerkenraad kan alleen niet iets zomaar, de gemeente moet daarover

Voorzitter Leo Koffeman: "Kerkorde maakt meer mogelijk dan menigeen denkt."

Het College voor de kerkorde, van links naar rechts: prof. dr. L.J. Koffeman, mr. J. Broekhuizen, mr. H.J. Steinvoort, mw. D. Haze, mr. dr. H. Evers, dr. H. van der Meer, dr. F.T. Bos.

er aan vast zit in de kast van de consistoriekamer, ze moet niet op tafel liggen tijdens de vergaderingen”, beveelt hij kerkenraden aan. “Je moet er op terug kunnen grijpen als er een vraag is. Net als met de plaatselijke regeling. Die moet er zijn, maar kerkenraadsleden weten heus wel hoe ze de dingen doen. Als je echter helemaal niets op papier hebt staan, kan dat lastig zijn als je onverhoopt een conflict krijgt.” De kerkorde groeit voortdurend mee met ontwikkelingen in gemeente, kerk en samenleving. Koffeman: “Ze is maar voor een jaar of vier, vijf toekomstbestendig. Globaal is er elke vijf jaar wel zoiets als een evaluatie. De kerkorde van de Protestantse Kerk is nu tien jaar van kracht. In die periode zijn er op 200 plaatsen in de ordinanties en op 150 plaatsen in generale regelingen wijzigingen aangebracht. Gemiddeld 35 per jaar. Veelal gaat het om kleine technische veranderingen, maar het geeft wel aan dat de kerkorde flexibel is.”

JAN KAS

freelance journalist

DE PRAKTIJK: ROOMSKATHOLIEKE GASTLEDEN IN PURMEREND In Purmerend bestaat al sinds 1983 een ‘missionaire oecumenische gemeenschap’ (MOG), waarin hervormden, gereformeerden, lutheranen, doopsgezinden en rooms-katholieken samen hun geloof vieren en beleven. In 2010 trok de Rooms-Katholieke Kerk zich officieel uit deze samenwerking terug. De geloofsgemeenschap is nu een onderdeel van de Protestantse Gemeente in Purmerend. Circa honderd rooms-katholieken wilden als gastlid, met alle daaraan verbonden rechten, blijven meeleven met de MOG. Ze vroegen het bisdom Haarlem daarmee akkoord te gaan, maar hun verzoek werd niet gehonoreerd. Instemming van het bisdom (of althans het niet maken van bezwaar) is kerkordelijk vereist. In de generale regeling voor het gastlidmaatschap is bepaald dat gastlidmaatschap alleen mogelijk is “indien het bevoegde orgaan van de eigen kerk tegen deze inschrijving geen bezwaar

maakt”. Na uitgebreid beraad in het generaal college voor de kerkorde heeft de synode afgelopen voorjaar de regeling op dit punt gewijzigd. Inschrijving als gastlid kan voortaan alleen plaatshebben “indien het bevoegde orgaan van de eigen kerk in de gelegenheid is gesteld op het voornemen tot inschrijving te reageren”. Koffeman: “De positie van de rooms-katholieken in de MOG was goed geregeld, uitgaande van hartelijke oecumenische verhoudingen. Oecumenische ‘experimenten’ als die in Purmerend beëindigen, is nu echter een tendens binnen de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland. Daarmee werden rooms-katholieken die al jaren in de Purmerendse gemeenschap meeleefden opeens rechteloos. Het was een lastige afweging. De Protestantse Kerk houdt de oecumene en een goede relatie met de Rooms-Katholieke Kerk graag hoog, in deze situatie moesten de belangen van de rooms-katholieken in de MOG echter het zwaarst wegen.”


25

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE

KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER BIJBELTEKSTEN TAIZÉ COLLECTEN ADVERTENTIES

MENSEN


SYNODESELFIE MENSEN

VANAF DE WERKVLOER BIJBELTEKSTEN TAIZÉ COLLECTEN ADVERTENTIES

Predikantswisselingen KERK VANAF & THEOLOOG DE WERKVLOER



BEROEPEN

KRONIEK

te Ameide-Tienhoven (hervormd), ds. T.L.J. Bos te Twijzelerheide; te Bruchem en Kerkwijk-Delwijnen-Nederhemert (hervormd), proponent A. van DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG Zetten te Lienden; te Schoonhoven (hervormd), ds. F. Hoek te Alblasserdam; te Waddinxveen (hervormd, Bethelkerk), ds. T.L.J. Bos te Twijzelerheide.

OVERLEDEN


COLLECTEN VANAF DE WERKVLOER 4 augustus ds. H.H. Tulp (geb. 29 januari 1924); 14 augustus ds. G.O.N. Veenhuizen (geb. 9 juni 1933); 19 augustus ds. M.L. Beima (geb. 30 mei COLLECTEN VANAF DE WERKVLOER 1948); 24 augustus ds. W. Oosterwal BIJBELTEKSTEN TAIZÉ (geb. 8 februari 1928); 19 augustus ds. M.L. Beima (geb. 30 mei 1948).

ADVERTENTIES

ADVERTENTIES Berichten over predikantswisselCOLLECTEN ingen en beroepbaarstellingen kunt u doorgeven aan het synodenaar Numansdorp (gereformeerd, secretariaat, Postbus 8399, 3503 deeltijd), ds. E. Bijl te Rotterdam-IJsRJ Utrecht, e-mail: selmonde (deeltijd) en Heinenoord [email protected] (deeltijd) die tevens deeltijd-predikant Daarnaast kunnen deze blijft te Heinenoord; DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER BIJBELTEKSTEN TAIZÉberichten COLLECTEN ADVERTENTIES gemeld worden aan naar Klazienaveen-Nieuw-Dordrecht Persbureau Scheps, Slagvink 7, (Eben-Haëzer, deeltijd), ds. F.A. 3906 AE Veenendaal, Slothouber te Exloërmond (deeltijd), [email protected] die tevens deeltijd-predikant blijft in Exloërmond.


SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER BIJBELTEKSTEN TAIZÉ

AANGENOMEN

KRONIEK

BERICHTEN

Nieuwe pastor Schiphol Ds. Marieke Meiring-Snijder uit Woerden is per 1 november benoemd tot luchthavenpredikant op Schiphol. Zij wordt de opvolger van ds. F.G.W. (Wina) Hordijk-van der Zwaag die met emeritaat gaat en op 22 oktober afscheid neemt. Dat heeft de Stichting Protestants Luchthavenpastoraat Schiphol bekend gemaakt. Marieke S. Meiring-Snijder (52) is sinds 2009 predikant van de Protestantse Gemeente te IJsselstein. Daarvoor is zij drie jaar predikant geweest van de Engelssprekende Presbyteriaanse Kerk van Maleisië. Zij werkte daar als docent aan twee

26


theologische opleidingen en was werkzaam in de Presbyteriaanse Kerk te Kuala Lumpur. In de periode 20082014 was zij ook parttime geestelijk verzorger van het Johannes Hospitium te Wilnis. Binnen het Luchthavenpastoraat voor vliegveld Schiphol functioneren drie pastores uit respectievelijk de Protestantse Kerk in Nederland, de Rooms Katholieke Kerk, en een samenwerkingsverband van de Oud-Katholieke Kerk en de Anglicaanse Kerk. De drie pastores worden ieder in hun werk door kerk-eigen stichtingen ondersteund. Meer informatie: www.luchthavenpastoraat.nl

Hulpfonds voor predikanten en kerkelijk werkers Soms kan het langdurig stormen in de pastorie zonder dat anderen het merken. Het huwelijk van de dominee of kerkelijk werker strandt of er zijn drukkende geldzorgen. Het eigen huis staat ‘onder water’ of het blijkt onverkoopbaar terwijl je al aan de slag bent gegaan in je volgende gemeente. Dub-

bele lasten, financiële calamiteiten, stille armoede, en ondertussen moet je pastoraal omzien naar anderen en het werk van een herder doen. Al jarenlang bestaat er een fonds waar in noodgevallen een beroep op gedaan kan worden. Jaarlijks worden hieruit circa 25 personen geholpen. Het fonds wordt beheerd door de Bond van Nederlandse Predikanten en ook de Stichting Aanpakken participeert in het fonds. Aanvragen voor materiële hulp aan predikanten en kerkelijk werkers in de Protestantse Kerk worden onderzocht door Lex Enklaar (die dat al deed bij het voormalige Fonds Individuele Hulpverlening), waarna de directeur van de bond ds. mr. Sjaak Verwijs een besluit neemt over toekenning of afwijzing. Achteraf wordt (anoniem) verantwoording afgelegd aan het bestuur van de Bond van Predikanten. Informatie en aanvragen: Bond van Nederlandse Predikanten, Cornelis Houtmanstraat 2, 3572 LV Utrecht, tel. (030) 2 71 61 33, e-mail: [email protected]

B


SYNODESELFIE MENSEN

VANAF DE WERKVLOER BIJBELTEKSTEN TAIZÉ COLLECTEN ADVERTENTIES

KERK VANAF & THEOLOOG DE WERKVLOER

Aan de Protestantse Theologische Universiteit in Amsterdam en Groningen worden KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG BIJBELTEKSTEN TAIZÉ predikanten opgeleid. Wie geven daar les? Wat is hun specialisme? En hoe staan COLLECTEN VANAFzeDE WERKVLOER in de kerk? Een serie interviews, deze maand: docent dr. Henk de Roest.


SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER



De kerk leeft altijd weer op!



SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER BIJBELTEKSTEN TAIZÉ

ADVERTENTIES

COLLECTEN den en Marinka Verburg. Steeds vaker gemeente in beeld. Soms bevindt een “Toen de Protestantse Kerk werd vragen gemeenten ons om ondersteugeloofsgemeenschap zich in de laatste gevormd, riep de synode missionair ning door een student die plaatselijk fase. Maar dan nog is er de vraag of werk uit tot één van de speerpunten onderzoek doet naar de ontwikkeling revitalisering mogelijk is of dat er een van beleid. Veel gemeenten willen van de gemeente en de behoeften van nieuwe gemeenschap kan worden graag een wervende kerk zijn. Door KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER BIJBELTEKSTEN TAIZÉ COLLECTEN de mensen.” gevormd. Bij ons in Kattenbroek/ de terugloop van inkomsten heeft de ADVERTENTIES Amersfoort staat een kunstwerk dat kerk in de afgelopen tien jaar moeten voor mij symboliseert dat de geloofsbezuinigen, maar er is nadrukkelijk VELDONDERZOEK gemeenschap telkens opnieuw opleeft geïnvesteerd in missionair werk. Ker“Enkele jaren geleden heeft de in de geschiedenis. De kerk kan soms kordelijk is er ruimte gemaakt om te vestiging Groningen van de PThU een aflopende zaak lijken, maar toch is pionieren, wat heeft geleid tot het onthet onderzoeksplatform Connecting er telkens weer nieuw leven." wikkelen en stimuleren van honderd Churches and Cultures opgericht. pioniersplekken.” Daarin wordt onder andere aandacht DIRK VISSER Dit zegt dr. Henk de Roest, sinds besteed aan de vraag hoe de plaatsefreelance journalist 2007 hoogleraar praktische theologie lijke gemeente een lerende gemeenaan de Protestantse Theologische schap kan zijn en welke betekenis Universiteit, een functie die hij eerder de gemeente voor de plaatselijke bekleedde aan de Universiteit Leiden. samenleving heeft. In 2008 verscheen het mede door hem Een urgente vraag is bijvoorbeeld wat geredigeerde boek Als kerk - opnieuw de kerken in de provincie Groningen - beginnen. Handboek voor missionaire kunnen betekenen voor mensen die gemeentevorming. Op zijn initiatief door een of meer aardbevingen zijn geeft uitgeverij Brill sinds vorig jaar getroffen. Welke rol speelt de lokale het engelstalige tijdschrift Ecclesial geloofsgemeenschap ten aanzien Practices uit dat artikelen bevat die van psychische gevolgen? Wat voor zijn gebaseerd op onderzoek in en met ondersteuning kunnen ze leveren? lokale gemeenten in de wereldwijde Wat kunnen ze doen richting lokale christelijke gemeenschap. overheid?"

LEVENSVATBAARHEID "In de praktische theologie houden we ons in Groningen bezig met alles wat met christelijke gemeenschapsvorming en met de toekomst van de kerk te maken heeft. Dan hebben we het over kerksluiting, maar ook over pioniersplekken, waarmee nieuwe vormen van kerken gemeente-zijn worden bedoeld. Op het lokale vlak zoeken kerken naar nieuwe wegen en vormen om mensen met het evangelie te bereiken. Voor ons onderzoek in de praktische theologie betekent dit dat we zowel de ontwikkelingen van de honderd pioniersplekken als de vitaliteit van bestaande gemeenten analyseren. Bij de levensvatbaarheid van gemeenten wordt gekeken naar menskracht, financiële middelen, leiding en andere factoren. Dit promotieonderzoek wordt verricht door Nadine van Hier-

Sinds een jaar of tien maakt het onderzoek naar de christelijke gemeenten steeds meer gebruik van etnografische onderzoeksmethoden. Een onderzoeker doet gedurende een bepaalde periode veldonderzoek in een gemeente; hij of zij probeert in gesprekken en door observaties zoveel mogelijk kennis te verzamelen. Welke verwachtingen hebben mensen? Hoe gaat de kerk om met behoeften aan trouw, solidariteit en troost? De zelfbeleving van mensen speelt daarin een grote rol. In deze opzet van het onderzoek wordt een verbinding gemaakt tussen theologische, ecclesiologische doordenking en etnografisch onderzoek."

TELKENS OPLEVEN "In het praktisch theologisch onderzoek van de PThU-Groningen komt de hele levenscyclus van de lokale

Henk de Roest bij De Maanhof, een ‘dakloze’ betonkubus in Amersfoort-Noord van Kazuo Katase (1995), waaruit een boom groeit als symbool voor de kracht van de natuur.


27

BERICHTEN > Introductiebijeenkomst Nieuwe ambtsdragers 1 oktober, Woerden 1 oktober, Hoorn

Cursussen en studiedagen PCTE Leren, daar groei je van!

Hieronder staat het overzicht van de cursussen en activiteiten van het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE) in de komende maanden. Aanmelding en nadere informatie over cursusinhoud, ook over het aanvragen van een cursus op maat voor de eigen gemeente: www.protestantsekerk.nl/pcte. U kunt zich ook abonneren op de nieuwsbrief www.protestantsekerk.nl/ nieuwsbriefpcte Als predikanten en kerkelijk werkers punten kunnen halen in het kader van de Permanente Educatie (PE) staat dat erbij vermeld. Vragen? PCTE, Postbus 8504, 8503 RM Utrecht, tel (030) 880 1558, e-mail: [email protected]. U kunt zich nog inschrijven voor de volgende cursussen en activiteiten (alleen de startdatum is vermeld): > Workshop Kerkbalans 2016 Diverse data, diverse locaties: zie website www.protestantsekerk.nl/pcte > Workshop Periodieke gift 2016 Diverse data, diverse locaties: zie website www.protestantsekerk.nl/pcte > Cursus Diaconaat 1 oktober, Bodegraven 7 oktober, Drachten 26 oktober, Barchem 29 oktober, Haarlem 16 november, Ridderkerk > Introductiebijeenkomst Kerk en communicatie, 6 oktober, Schagen 8 oktober, Zaandam > Cursus Kerk en communicatie 3 november, Zaltbommel 10 november, Hendrik Ido Ambacht 12 januari, Joure > Cursus Kerkrentmeesters 1 oktober, Rouveen 7 oktober, Almelo 7 oktober, Utrecht

28


> Cursus Nieuwe ambtsdragers 14 oktober, Zuidland 26 oktober, Gouda 29 oktober, Zevenbergen > Instructieavond Michacursus 6 oktober, Apeldoorn 18 november, Groningen > Cursus Pastoraat 6 oktober, Dwingeloo 8 oktober, Hengelo (Gld) 14 oktober, Leeuwarden 29 oktober, Utrecht 12 november, Alphen aan de Rijn > Cursus Armoede in Nederland 15 oktober, Kampen 9 november, Dalfsen 16 november, Dussen 2 februari, Drachten > Cursus Jaargesprekken 6 oktober, Zeeland > Leidinggeven aan de gemeente 4 november, Waalwijk 17 november, Goes > Cursus Pastoraat bij ziekte 19 november, Gasselte > Cursus Pastoraat bij verlies en rouw 20 oktober, Eindhoven 28 oktober, Middelburg > Cursus Uitvaartbegeleiding door vrijwilligers 16 januari, Dordrecht 16 januari, Heerhugowaard 23 februari, Drachten > Cursus Vergaderen 11 november, Heerenveen > Cursus voor de scriba 19 november, Zoetermeer > Cursus Pastoraat en ouderen 26 oktober, Naaldwijk 2 november, Moerkapelle > Introductiebijeenkomst Training Leiderschap met lef 8 oktober, Alphen aan de Rijn 13 oktober, Gorinchem 27 oktober, omgeving Utrecht

> Training Maar ik kan de draad niet krijgen 11 december, Vlaardingen 8 februari, Doorn 5 april, Zwolle > God tevoorschijn luisteren 18 januari, Maarssen > Workshop Instap Zorgzame Kerk Diverse data, diverse locaties: zie website www.protestantsekerk.nl/pcte > Training Lichter leven met meditatie (PE 1,5) Training van vijf maal twee dagdelen voor predikanten en kerkelijk werkers, die meditatiecursussen willen leren geven aan mensen die kampen met stress, burn-out, depressiviteit of lichamelijke kwalen. 18 februari, Amersfoort > Cursus Zorg voor de ziel (PE 2,5) Jaargang van zes keer een tweedaagse groepsretraite voor predikanten, geestelijke verzorgers, kerkelijke werkers en pastorale werkers voor wie de tijd is aangebroken om aandacht te geven aan de eigen spiritualiteit. 15 januari, Maarssen > Training Begeleiding meditatie (PE 1,5) Training van vijf maal twee dagdelen voor mensen, die zelf ervaring hebben met meditatie en die begeleiding willen geven aan meditatiegroepen. Deze training is bedoeld voor predikanten en kerkelijk werkers, maar ook voor niet-theologen. 23 februari, Maarssen > Cursus Conflicthantering II voor visitatoren (PE 0,5) Verdiepingscursus van twee aaneengesloten dagen (vijf dagdelen) met overnachting) voor mensen die de basiscursus gevolgd hebben. In de verdiepingscursus gaat het om de volgende stap: daadwerkelijk interveniëren in een conflictsituatie. 5 november, Utrecht

BERICHTEN > Training Leidinggeven aan jezelf (PE 0,25) Training in werkplanning en emailbeheer Training voor predikanten en kerkelijk werkers die beter willen leren werken met efficiënt emailbeheer en werkplanning om het eigen werk beter te sturen en zo stressfactoren te verminderen. 16 november, Breda > Loopbaanoriëntatie (PE 0,25) Training van drie dagdelen voor gemeentepredikanten die overwegen de stap te zetten naar een andere werksituatie. Samen met anderen kijk je naar kansen en bedreigingen die er zijn in het zoeken naar verandering. 11 november, Utrecht > Studiedag Kerken en WMO (PE 0,25) 2 oktober, Utrecht

> Training voor Mentoren (PE 2) In januari 2016 start een nieuwe Basistraining voor mentoren. Deze training van tien dagdelen is bedoeld voor predikanten en kerkelijk werkers die een mentorant of stagiaire toegewezen hebben gekregen. De training bestaat uit een tweedaagse basistraining (vijf dagdelen) gevolgd door een tweedaagse vervolgtraining (vijf dagdelen). Deelnemers worden uitgedaagd om in basistraining te werken aan de eigen leervragen. De vervolgtraining gaat in op het verdiepen van de mentoraatshouding. Er wordt gewerkt volgens de methode van waarderende intervisie. Start Basistraining: 25 en 26 januari 2016. Zie voor meer informatie: www.protestantsekerk.nl/pcte/trainingen mentoraat > Carel ter Linden op TVG-dag Tijdens de landelijke studiedag voor (oud)cursisten Theologische Vorming Gemeenteleden op 14 november staat de vraag centraal die ds. Carel ter Linden uit Den Haag enige tijd geleden aan een van zijn boeken meegaf: Wat doe ik hier in Godsnaam? Ter Linden geeft een inleiding over zijn boek. ’s Middags is er gelegenheid om met hem over dit thema in gesprek te gaan of één van de drie andere workshops te bezoeken. Ook andere belangstellenden zijn hartelijk welkom. Plaats en tijd: De Schakel te Nijkerk. Deelname kost € 32,50 (inclusief lunch). Informatie en aanmelding: www.protestantsekerk.nl/tvg of tel. (030) 880 15 60.

Studiekring Drewermann De Duitse theoloog en psychotherapeut Eugen Drewermann (1940) houdt op 3 oktober een lezing over de scheppingsleer en de verlossingsleer. Hij doet dat tijdens een studiedag van de Studiekring Drewermann Nederland over het thema ‘Wendepunkte oder Was eigentlich besagt das Christentum’. De opening en de inleiding op het thema worden verzorgd door drs. Bert L. van der Woude. Tijdens de dag wordt de Nederlandse vertaling van Drewermans studie ‘Wendepunkte’ gepresenteerd. Punten Permanente Educatie voor predikanten en kerkelijk werkers: 0,25. Plaats: Marnix College Juniorgebouw, Prins Bernhardlaan 25, 6713 MA Ede, 11.00-16.30 uur. Aanmelding: voor 28 september € 30,- (niet-leden) of € 20,- (leden en studenten) overmaken op rekening NL15 INGB 0004 8599 35 t.n.v. Studiekring Drewermann Nederland o.v.v. ‘Studiedag 3 oktober 2015’. Lunch is inbegrepen. Informatie: www.studiekringdrewermann.nl of A. de Groot, tel. 026-4722719, e-mail: [email protected]

Studiedag Vegan Theologen In april van dit jaar werd de werkgroep Vegan Theologen opgericht. Veganisten vermijden het gebruik van dierlijke producten. De werkgroep houdt op 7 november een studiedag over het thema ‘Medeschepselijkheid, afscheid van het antropocentrisme’. Medemenselijkheid lijkt de hoogste ethische deugd. Maar dieren verdienen met hun intrinsieke waarde een eigen plaats binnen onze morele horizon, aldus de organisatoren. Sprekers: Hans Bouma, Tietsje Abee en Sandra Hermanus-Schröder. ’s Middags zijn er gesprekken en workshops bij het thema over onder andere voeding/koken, liturgie en zingen. Slotviering met ‘medeschepselijke liederen’. Dagvoorzitter: Boele Ytsma. Welkom zijn theologen en anderen die in bijbels perspectief willen meedenken over de morele status van het dier. Kosten: € 30,- (inclusief veganlunch). Plaats: Kerkelijk centrum De Oase, Kerkenbos 8, Zoetermeer, 10.00-17.00 uur. Informatie en aanmelden (voor 1 november): Anja en Sandra Hermanus-Schröder, werkgroepvegantheologen@gmail. com, tel. (079) 888 02 34.

500 jaar protestantisme In 2017 viert de Protestantse Kerk in Nederland dat het protestantisme 500 jaar bestaat. Dat krijgt ook aandacht in de oecumenische contacten. De Katholieke Vereniging voor Oecumene houdt op vrijdagmiddag 6 november een studiebijeenkomst over de kansen en uitdagingen bij dit jubileum. Het thema is: ‘Van conflict naar gemeenschap’. De middag begint met een gebedsdienst. Sprekers zijn: bisschop dr. Martin Hein van de Evangelische Kerk in Kurhessen Waldeck, dr. Bernhard Hegge, gedelegeerde voor oecumene van het bisdom Roermond, ds. Trinette Verhoeven, president van de Evangelisch-Lutherse Synode van de Protestantse Kerk in Nederland en dr. Margriet Gosker, coördinator van het jaarprogramma van de Protestantse Kerk rond de viering van 500 jaar protestantisme. Middagvoorzitter is dr. Ad van der Helm, gedelegeerde voor oecumene van het bisdom Rotterdam. De bezinning op luthers-katholieke betrekkingen na 500 jaar Reformatie is al enige tijd gaande. In 2013 verscheen daarover een studiedocument, dat in Nederlandse vertaling gratis is te downloaden via www.oecumene.nl (klik op Nieuws & Blogs, kies het bericht van 20 augustus). Plaats en tijd: Evangelisch-Lutherse Kerk, Jan de Bakkerstraat 11, 3441 ED Woerden, 13.30-17.00 uur. Aanmelden: secretariaat@oecumene. nl of tel. (073) 737 00 26 en door overmaking van € 7,50 op rekening NL97INGB0000801919 t.n.v. Katholieke Vereniging voor Oecumene o.v.v. studiemiddag ‘Herdenking Reformatie’.


29



B



Bijbelteksten oktober 2015



ADVERTENTIES

COLLECTEN

Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijk gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door dit rooster te gebruiken verbonden met de wereldoecumene. KRONIEK DIENSTGEHEIMEN

SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG BIJBELTEKSTEN TAIZÉ COLLECTEN

ADVERTENTIES Do 1 God, naar u smacht mijn ziel, naar

Di 13 Paulus schreef: Wanneer de Geest

ons leven leidt, laten we dan ook de richting volgen die de Geest ons wijst. > GALATEN 5: 16-26

u hunkert mijn lichaam. Uw liefde is meer dan het leven. > PSALM 63 Vr 2 Jezus zegt: Gelukkig wie zuiver van

hart zijn, want zij zullen God zien. Gelukkig de vredestichters, want zij zullen kinderen van God genoemd worden. > MATTHEÜS 5:1-12 Za 3 Bij u, God, is de bron van het leven,

door úw licht zien wij licht. > PSALM 36 Zo 4

Wo 14 God heeft ons gered uit de macht

van de duisternis en ons overgebracht naar het rijk van zijn geliefde Zoon, die de vergeving van onze zonden heeft gebracht.

> WIJSHEID 2: 1 EN 12 - 3: 1

Za 24 Jezus zegt: Alles waarom jullie in je

gebeden vragen zullen jullie krijgen, als je maar gelooft. > MATTHEÜS 21: 18-22 Zo 25 Jezus vroeg aan de blinde: “Wat wilt

u dat ik voor u doe?” Hij antwoordde: “Rabboeni, zorg dat ik weer kan zien. ”Jezus zei tegen hem: “Ga heen, uw geloof heeft u gered.” En meteen kon hij weer zien en hij volgde hem op zijn weg.

Do 15 Paulus schreef aan Timoteüs:

Schaam je er niet voor om van onze Heer te getuigen. Hij heeft ons gered en ons geroepen tot een heilige taak. > 2 TIMOTHEÜS 1: 6-11

niet als een kind openstaat voor het koninkrijk van God, zal er zeker niet binnengaan. > MARCUS 10: 2-16 wat het oog niet heeft gezien en het oor niet heeft gehoord, wat in geen mensenhart is opgekomen, dat heeft God bestemd voor wie hem liefheeft. > 1 KORINTHE 2: 1-9

de eeuwigheid, als afspiegeling van zijn eigen wezen.

> COLOSSENZEN 1: 9-14

Jezus zegt: Ik verzeker jullie: wie

Ma 5 Paulus schreef: Wij verkondigen

Vr 23 God heeft de mens geschapen voor

Vr 16 Hij die Christus Jezus uit de dood

heeft opgewekt, zal ook u die sterfelijk bent, levend maken door zijn Geest, die in u leeft. > ROMEINEN 8: 1-11 Za 17 Wie van jullie heeft ontzag voor de

Heer? Laat degene die rondwaart in de duisternis, zonder een straal van licht, vertrouwen op de naam van de Heer en steunen op zijn God.

Di 6 Ik zal voortgaan op de weg van uw

geboden, Heer, want u geeft mij ruimte. > PSALM 119: 25-32

Ma 26 Paulus schreef: Van buitenaf werden

we belaagd door ruzies, van binnenuit door zorgen. Maar God geeft moed aan wie terneergeslagen is, en heeft ook ons moed gegeven.

redding zal brengen. Al is het donker om mij heen, de Heer is mijn licht.

zullen zijn volken zijn en God zelf zal als hun God bij hen zijn. Hij zal alle tranen uit hun ogen wissen.

ziet mij, u weet dat ik u in mijn hart draag. > JEREMIA 12: 1-3A

gekomen om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven om velen te redden.

Di 20 In de woestijn ging de Heer voor zijn

volk uit om hun de weg te wijzen, overdag in een wolkkolom, ’s nachts in een lichtende vuurzuil. Zo konden ze dag en nacht verder trekken.

> MARCUS 10: 17-30

Ma 12 Vrede, vrede voor iedereen, ver weg

of dichtbij – zegt de Heer –, ik zal genezing brengen. > JESAJA 57: 14-19


weg uit je land, verlaat je familie, verlaat ook je naaste verwanten, en ga naar het land dat ik je zal wijzen.” Abraham ging weg, zoals de Heer hem had opgedragen. > GENESIS 12: 1-5 Vr 30 De Heer zegt: Zou dat het vasten zijn

dat ik verkies? Is dat een dag van onthouding? Is dit niet het vasten dat ik verkies: misdadige ketenen losmaken, de verdrukten bevrijden en je brood delen met de hongerige?

> EXODUS 13:17-22

> JESAJA 58: 5-12

Wo 21 Jezus zegt: Als jullie bidden, trek je

dan in je huis terug, sluit de deur en bid tot je Vader, die in het verborgene is. En jullie Vader, die in het verborgene ziet, zal je ervoor belonen.

Jezus zegt: Iedereen die alles heeft

achtergelaten omwille van mij en het evangelie, zal in deze tijd het honderdvoudige ontvangen, gepaard met vervolging, en in de tijd die komt het eeuwige leven.

30

> 1 PETRUS 1: 22-25

Do 29 De Heer zei tegen Abraham: “Trek

> GALATEN 6: 7-10

Za 10 Paulus schreef: Wij spreken alleen

Zo 11

waardelijk lief, met een zuiver hart.

te geven, want als we niet verzwakken zullen we oogsten wanneer de tijd daarvoor gekomen is.

> 1 KORINTIËRS 10: 12-13

omdat God ons het evangelie heeft toevertrouwd – niet om mensen te behagen, maar God, die de mensen doorgrondt. > 1 THESSALONICENZEN 2: 1-12

Wo 28 Petrus schreef: Heb elkaar onvoor-

> MARCUS 10:35-45

Ma 19 Laten we het goede doen, zonder op

Vr 9 Paulus schreef: God is trouw en zal

niet toestaan dat u boven uw krachten wordt beproefd: hij geeft u mét de beproeving ook de uitweg, zodat u haar kunt doorstaan.

> OPENBARING 21: 1-7

Zo 18 Jezus zegt: De Mensenzoon is niet

> MICHA 7: 7-8

Do 8 Jeremia zei: U kent mij, Heer, u

> 2 KORINTIËRS 7: 1-7

Di 27 God zal bij de mensen wonen. Zij

> JESAJA 50: 10

Wo 7 Ik blijf hopen op de God die mij

> MARCUS 10: 46-52

> MATTHEÜS 6: 5-8

Do 22 Heer, weid uw volk, uw geliefde

kudde die eenzaam leeft in het woud. > MICHA 7: 14-20

Za 31 De Heer zegt: Zie, ik schep een

nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Er zal alleen maar blijdschap zijn om wat ik schep. Ik schenk mijn volk vreugde. > JESAJA 65: 17-18



ADVERTENTIES

COLLECTEN

Collecte KRONIEK Najaarszendingsweek 1 november DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG In Thailand is slechts één procent van de bevolking christen, een kleine minderheid te midden van een overwegend boeddhistische samenleving. De meeste christenen zijn lid van de Church of Christ. Hun voorgangers worden onder andere opgeleid aan de Theologische Faculteit McGilvary. Hendrie van Maanen is namens Kerk in Actie uitgezonden naar Thailand om les te geven in de vakken Nieuwe Testament, Kerkgeschiedenis en Christelijke Ethiek. Aan McGilvary studeren niet alleen toekomstige

Predikant in Thailand

ngsweek

Collecte Najaarszendi 1 november 2015

Jaargang 27, nummer foto: Kerk in Actie

12,

BIJBELTEKSTEN TAIZÉ COLLECTEN

ADVERTENTIES predikanten uit Thailand, maar ook uit naburige landen als Laos, Myanmar, Cambodja, Bhutan en Nepal. McGilvary is voor hen een aantrekkelijke opleiding, omdat ze in hun eigen regio kunnen studeren. Kerk in Actie steunt Hendrie van Maanen en stelt beurzen beschikbaar voor vijf talentvolle studenten die daardoor een theologische opleiding kunnen volgen. Met de opbrengst van de collecte steunt Kerk in Actie het zendingswerk in Thailand en wereldwijd andere zendingsprojecten.

Materiaal: bij deze collecte zijn folders beschikbaar via [email protected] of (030) 880 1337. Meer informatie, een collecteafkondiging en een PowerPoint zijn te vinden op www.kerkinactie.nl/collecte of www.protestantsekerk.nl/collecterooster.

Collecte Diaconaat 15 november Wereldhuis, een veilige plek

De protestantse diaconie van Amsterdam opende in 2008 het Wereldhuis, een plek waar mensen zonder verblijfspapieren hulp krijgen en een luisterend oor vinden. In het Wereldhuis komen veel arbeidsmigranten, maar ook uitgeprocedeerde asielzoekers en slachtoffers van mensenhandel. In het Wereldhuis kunnen zij even op adem komen. Ook kunnen ze er terecht voor

Collecte Diaconaat 15 november 2015

juridisch advies of medische zorg. Er zijn fietscursussen en taaltrainingen. Iedere week is er een dag speciaal voor vrouwen. Het Wereldhuis wil de mensen zo helpen dat ze op eigen kracht verder aan hun toekomst kunnen bouwen. In steeds meer steden vindt dit initiatief navolging en Kerk in Actie ondersteunt het van harte.

Jaargang 27, nummer 13 foto: Wereldhuis Amsterdam

Materiaal: bij deze collecte zijn folders beschikbaar via [email protected] of (030) 880 1337. Meer informatie, een collecteafkondiging en een PowerPoint zijn te vinden op www.kerkinactie.nl/collecte of www.protestantsekerk.nl/collecterooster.

Collecte Missionair Werk en Kerkgroei 29 november Help de nieuwe kerk in Almere

FOTO: DIO VAN MAAREN

Missionair Werk en Kerkgroei

29 NOVEMBER 2015 KERK COLLECTE PROTESTANTSE EROOSTER

WWW.PROTESTANTSEKERK.NL/COLLECT

De pioniersplek ‘De Schone Poort’ in Almere krijgt veel naamsbekendheid door zijn ‘kerk op wielen’. Deze omgebouwde SRV-wagen wordt ingezet bij activiteiten in de wijk. Kinderen komen af op speciale kinderactiviteiten en via hen komt de pioniersplek in contact met de ouders. Deze wijk in Almere, die geen kerk meer heeft, kampt met echtscheidingen en huiselijk geweld. Veel bewoners hebben het financieel zwaar. Er

komen positieve reacties op de nieuwe pioniersplek. Naast presentie is er de hoop dat er een geloofsgemeenschap ontstaat. Dat is in gang gezet met het Kerkcafé, een zondagse ontmoeting bij mensen thuis. De collecte op 29 november is bestemd voor het missionaire werk van de Protestantse Kerk in Almere en voor andere pioniersplekken.

Materiaal: Meer informatie, een collectefilmpje over De schone Poort in Almere (3 minuten) en een collecteafkondiging staan op de website www.protestantsekerk.nl/collecterooster


31



ADVERTENTIES

Aanleverinformatie Kerkinformatie kent twee soorten advertenties: vacatureadvertenties van kerkelijke gemeenten en andere advertenties. Vacatureadvertenties van gemeenten kunnen in vier verschillende formaten geplaatst worden: Klein (tot 65 woorden), Normaal (tot 130 woorden), Groot (tot 260 woorden) en Zeer groot (tot 520 woorden/ hele pagina). Voor deze formaten gelden respectievelijk de volgende tarieven: € 174, € 348, € 698 en € 1.394. Bepalend is het aantal woorden dat in het tekstverwerkingsprogramma Word linksonder wordt aangegeven. Andere advertenties kunnen ook worden aangeboden Marijanne Dubbink, e-mail: bedrijfsadv. [email protected], tel. 06 – 30 57 47 68.

Wijze van aanlevering Per e-mail aan: [email protected] (de kale tekst in een Word-bestand en logo’s uitsluitend apart in een jpg-bestand) of in papieren vorm per post aan: Kerkinformatie Advertenties (F. Rozemond), Postbus 8504, 3503 RM Utrecht. Naam en logo’s De afkorting PKN wordt zoveel mogelijk vermeden. Wanneer het logo van de Protestantse Kerk wordt gebruikt dient dat volledig (met vaste naamtekst) te worden afgedrukt. Dit in verband met de optimale en eenduidige werking ervan. Eigen varianten op dit logo kunnen in Kerkinformatie worden geweigerd. Andere eigen logo’s, beeldmerken, vignetten of foto’s zijn uiteraard hartelijk welkom.

Uiterste aanleverdata (zie ook www.protestantsekerk.nl/kerkinformatie) Decembernummer: 15 oktober Januarinummer 2016: 12 november Februarinummer 2016: 17 december De advertentiepagina’s in Kerkinformatie worden vanaf de dag van verschijnen tevens geplaatst op www.protestantsekerk.nl > klik rechtsboven op: Vacatures. De redactie van Kerkinformatie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Bij de opmaak zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de wensen van de adverteerder.

De Protestantse Gemeente Leiderdorp (wijk Dorpskerk) is op zoek naar

een ‘ondernemer met lef’ (predikant) We zoeken een vrouw of man die dichtbij durft te zijn. Dichtbij het evangelie, maar ook dichtbij de actualiteit. Dichtbij de maatschappij, en dichtbij de gemeenschap. Dichtbij historische waarden, en dichtbij de toekomst die we als kerk hebben. We zoeken iemand die de vertaalslag kan maken van evangelie naar actualiteit. Die een eeuwenoud verhaal uit kan leggen in de taal van deze tijd. Iemand die historische gebruiken en rituelen durft te omarmen zonder ze heilig te verklaren. Die ruimte laat voor nieuwe initiatieven, nieuwe media, nieuwe liturgische vormen. Die randkerkelijken niet ziet als mensen die we kwijt zijn, maar als mensen die ons iets te zeggen hebben. En we zoeken een teamspeler. Iemand die dit samen wil doen met gemeenteleden, twee collega’s en maatschappelijke instanties.

Fotoverantwoording: Anne Paul Roukema 1, 4-6 | HH/Peter Schutte 2a | Sandra Haverman 2b | Rijksmuseum 8a | Hollandse Hoogte 10, 22-23 | Marijke Ravenswaaij-Deege (Lam) 11 | NBB/Guido Koppes Fotografie 11 | NBB/Ankerveen 12 | Annet Jonker 14-15 | Olga Ladage 17 | Cees Breunese 18 | Beeldbank Protestantse Kerk 19 | Niek Stam 20, 24-25, 27 | NBB 29 |

Dus misschien zoeken we jou wel. Om midden in onze kerkgemeenschap en midden in de Leiderdorpse samenleving te staan. Ben jij die persoon? Kom dan dichterbij en solliciteer bij ons. Bekijk op de website van onze gemeente www.pgleiderdorp. nl de profielen van de Protestantse Gemeente, van de wijk Dorpskerk en van de predikant die wij zoeken. Een uitgebreid informatiepakket is te verkrijgen bij de secretaris van de beroepingscommissie, Haro Hielkema, Anna van Burenstraat 23, 2351 RM Leiderdorp, tel. (071) 541 02 12, e-mail [email protected]. Sollicitaties verwachten wij tot 15 oktober 2015.

32




ADVERTENTIES

De Protestantse Gemeente Doetinchem zoekt voor de vierplek Gaanderen-Slangenburg een inspirerende

predikant (m/v) 0,73 fte Het betreft een combinatiefunctie: • 0,33 fte voor Gaanderen-Slangenburg (onbepaalde tijd) • 0,40 fte als startmotor en trekker voor de missionaire pioniersplek vanuit de Slangenburgkerk, gericht op mensen op zoek naar bezinning, bezieling en stilte (voorlopig voor 3 jaar) Wij zoeken een predikant, die • een warm hart heeft voor pastoraat • mensen aanspreekt vanuit een persoonlijk geloof • jong en oud weet te inspireren, te motiveren en te betrekken bij geloof en kerk • het evangelie op een boeiende en eigentijdse wijze weet te brengen • met respect omgaat met verschillen in geloofsbeleving • gemeentebreed denkt, in nauwe samenwerking met beide collega predikanten • een pioniersgeest heeft, initiatieven durft te nemen, hart heeft voor missionair werk • bewogen is met mensen op zoek naar zin en hen vanuit het geloof nieuw perspectief wil bieden • vertrouwd is met de hedendaagse media en communicatiemiddelen. Wie zijn wij? Wij zijn een protestantse gemeente met twee vierplekken in de stad Doetinchem en een in het buitengebied: Gaanderen-Slangenburg.

De Protestantse Gemeente Doetinchem zoekt voor het pastoraat

een kerkelijk werker (m/v) 0,5 fte Die: • hart heeft voor pastoraat en visie heeft op een eigentijds vormgeving hiervan • bereid is samen te werken met de aanwezige predikanten • de pastorale werkzaamheden vorm wil geven in samenspraak met de taakgroep pastoraat van de vierplek Catharinakerk • bereid is te werken binnen de kaders van het door de kerkenraad vastgestelde beleid voor het pastoraat • bereid is ten dienste van de gehele gemeente te werken • bij voorkeur in bezit is van een preekconsent, al is dit gezien de pastorale taak geen “must”.

Wij hebben momenteel 2 fulltime predikanten naast deze vacature. En er is een vacature van 0,5 fte voor een pastoraal werker. Gaanderen-Slangenburg is een zeer gastvrije kerkelijke plattelandsgemeente waarvan de leden erg op elkaar betrokken zijn en met elkaar meeleven. De vierplek is een prachtig in het bos gelegen kerkje dat binnenkort verbouwd wordt om het aan te passen aan de eisen van de tijd. Door haar ligging nodigt dit kerkgebouw uit tot bezinning, meditatie en wandelingen in de omgeving. Bij ons leeft het verlangen om het tot een centrum te maken van een Achterhoekse pioniersplek, waar mensen kunnen opademen. Een actieve en enthousiaste stuurgroep staat klaar, maar heeft dringend behoefte aan professionele ondersteuning van een gedreven en bezielende predikant. Informatie? Meer informatie over onze gemeente en de pioniersplek kunt u vinden op www.pgdoetinchem.nl Voor nadere informatie kunt u zich wenden tot de heer A. Haveman, lid van de beroepingscommissie, telefoon (0314) 36 45 39 (na 18.00 uur). Belangstelling? Wij stellen het op prijs uw brief en CV uiterlijk drie weken na het verschijnen van dit blad te ontvangen. Deze kan per mail worden gericht aan [email protected].

Het betreft een tijdelijke aanstelling van twee jaar. Het accent van de pastorale werkzaamheden komt te liggen op het pastoraat rond de Catharinakerk. Informatie? Meer informatie over onze gemeente en het beleidsplan pastoraat kunt u vinden op onze website www.pgdoetinchem.nl Voor nadere informatie kunt u zich wenden tot mevrouw R. Wever (scriba) telefoon (0314) 36 02 42. Belangstelling? Wij stellen het op prijs uw brief en CV uiterlijk drie weken na het verschijnen van dit blad te ontvangen. Deze kunnen per mail worden gericht aan [email protected]


33



ADVERTENTIES

De Protestantse Gemeente te Nijbroek is op zoek naar een

Predikant 0,33 fte de eerste vijf jaar 0,5 fte Een kleine hartelijke gemeente, confessioneel-evangelisch van aard, zoekt een inspirerende predikant die de Bijbelse boodschap op eigentijdse wijze weet te brengen, die een levend en persoonlijk geloof in God heeft, volop in de wereld staat, die de gemeente voorgaat in het geloof en gezamenlijk op zoek wil gaan naar een manier om in de toekomst gemeente van Christus te kunnen blijven in Nijbroek. Uw reactie of vragen kunt u binnen drie weken na verschijnen van dit blad mailen naar: [email protected] Voor meer informatie: www.kerknijbroek.nl

34


Donatu s ver z ekert vert ro uwd Donatus verzekert kerkgebouwen en wat daar bij hoort, zoals ruimtes voor kinderopvang, doopvonten, kanselbijbels en orgels. Donatus is een betrokken specialist. Klein genoeg om u persoonlijk van dienst te zijn. Groot genoeg om uw verzekeringsbelangen aan toe te vertrouwen. Samen met u zorgen we ervoor dat wat waardevol is, behouden blijft voor onze kinderen en hun kinderen en hun kinderen…

www. d o n atus .nl tel. 073 - 5 2 2 170 0

Donatus_A-Kerkinformatie184x270.indd 1

12-01-15 09:45

36


Kerk. informatie. Hoe zijn we zorgzame kerk? Kerkelijk werker is een vak. Pastoraat onder dementerenden. Ruilende dominees NUMMER 240 OKTOBER

Recommend Documents