Onze kerk is Onze kerk is een Bijbelse kerk Iedere kerk in ons land werkt met de Bijbel. Loop je een kerkgebouw in dan zul je daarbinnen al snel een bijbel kunnen vinden. De Bijbel wordt in de gelovige gemeenschap gelezen en uitgelegd. Vele kerkleden lezen er dagelijks in. Anderen zijn op z'n minst vertrouwd met woorden en namen uit de bijbelse geschiedenis. Onze kerk is een heel gewone kerk. De kerkgebouwen zijn
als
er
diensten
gehouden
worden
vrij
toegankelijk. Wat we er doen heeft alles met de Bijbel te maken. Een gewone kerk dus. Toch een bijzondere kerk.. Er wordt in de kerkdienst naar verhouding veel aandacht besteed aan het bijbellezen. Uit de Bijbel wordt niet alleen voorgelezen. Ongeveer de helft van de tijd wordt gevuld met uitleg. Ook zingen we liederen uit de Bijbel, de Psalmen. Die aandacht voor de Bijbel is het bijzondere van onze kerk. We nemen de Bijbel zoals ze is: een complete verzameling van zesenzestig boeken. Iedereen kan nagaan dat in een ver verleden aan die boeken vele mensen hebben gewerkt. We geloven dat ze bij hun schrijfwerk de bedoeling van Gods Geest hebben weergegeven. We geloven ook dat hun boeken door een bijzondere zorg voor ons zijn bewaard. We zijn overtuigd dat God er één geheel van heeft gemaakt voor ons. Daarom is voor ons het geheel van al die boeken 'het Woord van God'.
Deze brochure is uitgegeven door de Vereniging Landelijk Verband voor evangelisatiearbeid van de Gereformeerde Kerken in Nederland. De tekst is geschreven door ds. P. H. van der Laan te Eindhoven. De illustraties zijn van Bert Leguyt, terwijl Steven van der Gaauw de vormgeving voor zijn rekening nam.
Dit betekent drie dingen:
Woord' uiterst betrouwbaar.
1 Zorg voor een goede uitleg Het onderwijs van Gods Geest in al die boeken willen we ons graag
3 Gehoorzaamheid elke dag De Bijbel is niet alleen
eigen maken. Bij de weergave doen we ons best
een voorleesboek of een studieboek. Het is vooral
om niet in eenzijdigheden te vervallen. Teveel
een boek om uit te leven. Dit boek is hét middel om
ongelukken zijn er al gebeurd in
met God te kunnen omgaan. Samenleven met God,
kerkgemeenschappen als sommigen hun eenzijdige
dat is pas leven. Elke dag is een dag om te horen wat
uitleg wilden opdringen aan anderen. Aan onze
God wil, en om dat gehoorzaam te doen. Daarom
voorgangers worden ook speciale voorwaarden
altijd die Bijbel.
Onze kerk is een Christelijke kerk Dat er kerken zijn waarover iets valt uit te leggen, heeft direct te maken met de persoon van Jezus Christus. Hij is de hoofdpersoon in de Bijbel. Sterker nog: door middel van de Bijbel komt het tot een levende ontmoeting met Hem. Bijbellezen is Jezus Christus ontmoeten. Want Jezus is van heel bijzondere afkomst. Hij is de Zoon van God. Als een man van in de dertig is Hij terechtgesteld (indertijd werd daar een kruis voor gebruikt). Op de volgens bijbelse tijdrekening derde dag na zijn dood is Hij weer uit zijn graf gekomen. Zijn leven en zijn werk zet Hij tot op vandaag voort vanuit de hemel. Zijn Geest spreekt ons aan in de Bijbel. gesteld: een wetenschappelijke opleiding om de grondtalen te
Op zich doet dit allemaal heel vreemd aan. Het vraagt best veel uitleg, waarvoor bij deze korte kennismaking geen ruimte is.
kunnen lezen en een theologische scholing in
Wel kunnen we dit zeggen:
bijbeluitleg door de eeuwen heen. In de kerkdienst
Zowel Jezus' optreden als zijn overlijden hadden een
moet hij de bedoeling van Gods Geest
meerwaarde. Hij was God en mens. Hij stelde zich bij
verduidelijken. Eigenlijk moet God zelf aan het
God aansprakelijk voor het onrecht dat w^ij God
woord komen.
hebben aangedaan. Recht om te leven heeft Hij bij onze Schepper behaald. God besloot Jezus eeuwig
2 Eerbied voor de betrouwbaarheid Eerbied voor
leven te geven, dat Hij nu ook met ons wil delen.
de Bijbel is iets wat ieder in onze kerk van jongs af
Daarom wordt in de bijbel gevraagd om geloof in
aan meekrijgt.
Jezus: dat is totale overgave aan Hem. Christenen
Belangstelling en respect voor de tekst worden ook
zijn mensen die van Jezus een nieuw leven
verwacht van ieder die bij ons komt meedoen in de
verwachten. In hun geloof beginnen ze alvast aan dat
kring van bijbellezers.
nieuwe leven. En ze danken God voor zijn liefde door
We doen veel moeite om de geloofwaardigheid van
zijn Zoon.
de bijbel te verdedigen. Niet om allerlei achterhaalde standpunten aan te houden, maar
De Kerk door de eeuwen heen is niets anders dan een
vanwege ons basisvertrouwen in de God van de
verzameling van mensen die in Jezus geloven.
Bijbel. God zelf is geloofwaardig. Daarom is 'zijn
Dat betekent twee dingen niet en één ding wel: •
NIET
Sommige wereldgodsdiensten zijn begonnen
met een grote leider die een school van leerlingen stichtte. Jezus was niet een joodse godsdienstleraar, die achteraf gezien wat meer geluk heeft gehad met zijn leerlingen dan anderen. •
NIET
In Nederland is onze eigen cultuur gegroeid in
het klimaat van Europa. Maar onze christelijke kerk is niet een speciaal produkt van onze Nederlandse cultuur. •
WEL
Onze kerk is een onderdeel van die
wereldwijde verzameling die door Jezus Christus wordt samengesteld. Naast Hem doet niemand anders dat. Jezus Gods Zoon is echt de enige. Aan zijn persoon ontleent zijn kerk haar unieke aanspraken. Kenmerken van de christelijke kerk Als de kerk van Jezus Christus is, dan heeft Hij ook het alleenrecht om uit te maken hoe het daar toegaat. Jezus wil:
Kenmerken van christenen Het geloof in Jezus geeft aan ons chnsten-zijn de karakteristieken mee van: • gehoorzaamheid onze eerste ontmoeting met Jezus was een luister-ervaring. Ons geloof groeit uit gehoorzame aanvaarding; • schuldbesef voor onze schuld stelde Jezus zich aansprakelijk. We mogen in Jezus' naam bij God om kwijtschelding vragen; • verwachting ons leven heeft richting gekregen naar Jezus toe. We verlangen Hem echt te ontmoeten; • houvast in verdriet en spanning lopen we gevaar om de zin van het leven kwijt te raken. Hoop op Jezus is dan nog onze enige zekerheid; • vulling leven met Jezus geeft vulling aan elke dag. In geen enkele relatie staan we los van Hem. Vanwege Hem zijn we in de kerk ook op elkaar aangewezen. • geluk ons vertrouwen in Jezus maakt ons gelukkig. Dat beleven we persoonlijk en gemeenschappelijk. We geven er zingend, sprekend en biddend uiting aan.
1 dat Gods Woord betrouwbaar wordt overgebracht: 2 dat er gedoopt wordt en dat de kerkgemeenschap het avondmaal viert. Hij wil daarmee Gods liefde
Onze kerk is een Gereformeerde kerk
persoonlijk bevestigen;
De naam 'gereformeerd' is vernederlandst uit het
3 dat de door Hem opgedragen leefregels worden
Latijn. Je zou ook kunnen zeggen 'hervormd'.
gehandhaafd.
Hervormd en Gereformeerd zijn benamingen in ons
Aan deze drie kenmerken is naar onze overtuiging
land voor aparte kerkgenootschappen. De woorden
de
betekenen echter hetzelfde.
echte christelijke kerk herkenbaar.
Hun betekenis gaat terug op de 16e eeuw. Toen was er in Europa een omvangrijke beweging te zien tot hervorming van de bestaande kerk. De christelijke kerk was in onze streken tot die tijd nog één geheel. Ze is in ons land begonnen doordat mannen als Servaas, Willibrord en Bonifatius het goede nieuwe van Jezus Christus georganiseerd onder de bevolking begonnen te verbreiden. Onder de vele ellende in de Middeleeuwen was het ergste wel de vervorming van de christelijke kerk. Deze kerk was nationaal georganiseerd onder bisschoppen en stond internationaal onder gezag van de paus te Rome. Het leven in de christenheid stond op laag peil. Invloed van de Bijbel was nauwelijks meer merkbaar.
Hervormingstijd De beweging van de hervorming probeerde daar verandering in te brengen. Ze kwam op voor de geldigheid van de Bijbel in heel het reilen en zeilen van de kerk. Ze stelde dat alleen overgave aan Jezus Christus eeuwig geluk kon garanderen. Heel veel rituelen werden daardoor overbodig. De traditionele godsdienstigheid bleek zelfs schadelijk te zijn voor dat geluk. Mensen die door deze beweging werden aangesproken, voelden zich opnieuw afhankelijk van de onverplichte goedheid van God. De activiteit van mannen als Maarten Luther en Johannes Calvijn heeft hierbij een belangrijke rol gespeeld. Zij leerden gelovigen te
1 Gereformeerden zien in de tijd van de 1500-1650 een geweldige opleving van de christelijke kerk. Voor de geschiedenis van de Reformatie hebben we vaak een buitengewone belangstelling. 2 Gereformeerden leren kritisch te denken. We zijn gewend dat we een minderheid zijn in de samenleving. We houden er rekening mee dat het nodig kan zijn om de bestaande kerk opnieuw te hervormen. 3 Gereformeerden zoeken de identiteit van hun kerk niet in gebouwen, namen, functies en tradities. Voorop staat voor ons gehoorzaamheid aan de bijbel. Wat we van
vertrouwen op het gezag van het woord van Christus. Tegenover hen zetten paus en geestelijkheid het leergezag in van de Roomskatholieke Kerk. Deze maakte misbruik van haar macht om de Hervorming met geweld te onderdrukken. In die Hervormingstijd zijn in ons land vele kerken opnieuw gevormd, oftewel ge-re-formeerd. Dat was een proces dat diepingrijpende gevolgen had voor heel het leven. In de beleving van velen was er sindsdien in dorp, stad of streek met meer een alleenvertegenwoordiging van de christelijke kerk. Christenen moesten een keus maken tussen de kerk in haar hervormde gedaante en de pauselijktradirionele kerk.
de bijbel begrijpen is samengevat in belijdenissen.
Hervorming een doorgaand proces In de 16e eeuw
Voorbeelden daarvan zijn de Heidelbergse
was de hervorming niet binnen één generatie
Catechismus en de Nederlandse Geloofsbelijdenis,
definitief geregeld. Na een bloeiperiode in de 17e
beide opgesteld in de 16e eeuw. Deze belijdenissen
eeuw trad er opnieuw een tijd van verval in. Maar
vormen de uitdrukkingen van ons geloof. Ze dienen
telkens werd de neergaande lijn weer opgehaald.
als basis voor onze kerkelijke gemeenschap. Van
Ook de eens hervormde kerk had weer een
ieder die zich aansluit wordt instemming met dit
hervorming nodig. Dit ontwikkelingsproces heeft
gemeenschappelijk geloof verwacht.
ons de volgende kenmerken meegegeven:
hun gereformeerde identiteit. Het resultaat is Onze kerk is een Vrijgemaakt-Gereformeerde kerk
herkenbaar in het 'Samen-op-Weg' proces, waarbij Nederlands-Hervormd en Gereformeerd een
De aanduiding gereformeerd komt in Nederland
kerkelijke fusie aangaan. De vrijgemaakt-
veel voor in namen van kerkgenootschappen. W^at
gereformeerden namen kritisch afstand van deze
is nu het bijzondere van de vrijgemaakten? De
ontwikkeling. Zij walden vasthouden aan de
toevoeging vrijgemaakt heeft alles te maken met
gereformeerde belijdenissen. Op hun beurt gingen zij
een historische gebeurtenis in de laatste
zich maatschappelijk organiseren. In de politiek is
oorlogsjaren (1944/45)
vooral het
1 In de eerste helft van deze eeuw waren de Gereformeerde Kerken uitgegroeid tot 'het gereformeerde volksdeel'. De kerkleden, doorgaans afkomstig uit de kleine burgerij, hadden een proces van emancipatie doorgemaakt. Ondersteund door hechte politieke en maatschappelijke organisaties hadden ze een grote invloed op de samenleving. Ministers als Kuyper, Colijn en Gerbrandy waren hun toonaangevende voorbeelden. In de kerken waren de zaken van geloofsleer en leven goed geordend. De jongere generatie kreeg
GPV
bekend geworden. Verder kennen
vrijgemaakt-gereformeerden een eigen dagblad, eigen scholen en allerlei organisaties voor vorming en onderlinge hulpverlening. Uit dit recente verleden hebben onze kerken vijf eigenschappen meegekregen: 1 vasthoudendheid aan de volmaakte geloofsleer van de bijbel zoals die is samengevat in de gereformeerde belijdenissen; 2 verantwoordelijkheid voor de samenleving: een geestelijke erfenis van het gereformeerde verleden; 3 kritische houding tot de gevestigde en
degelijk onderwijs in de gangbare meningen. In de
interkerkelijke christelijke organisaties, die veel
dertiger jaren kwam er een beweging op gang die
van hun identiteit hebben ingeleverd;
over leer en leven opnieuw wilde nadenken vanuit
4 overtuiging om met eigen vnjgemaakt-
de bijbelse bronnen. Maar daarvoor bleek geen
gereformeerde organisaties elkaar en jongere
ruimte te bestaan. In een tegenreactie
generatie te bewaren bij de gehoorzaamheid aan
manipuleerde de theologische bovenlaag de
Gods Woord en daarmee de samenleving te dienen.
generale synode, de breedste kerkelijke vergadering. Met dwangmaatregelen probeerde men de bijbelse kritiek tot zwijgen te brengen. Zelfs in de oorlogsjaren wist men van geen (desnoods tijdelijke) verzoening. Vanaf 1944 hebben zich toen velen onder de geestelijke dwang uitgewerkt. Dat is vrijgemaakt: zich niet gebonden achten door leerstellingen en disciplinaire maatregelen van de generale synode. Want deze waren strijdig met Gods Woord en de onderlinge kerkelijke afspraken. 2 De Vrijmaking was in het begin vooral een kerkelijke aangelegenheid. Al snel bleek dat de vrijgemaakten terechtkwamen in een proces van losmaking uit de gevestigde gereformeerde cultuur.
5 oprechte belangstelling voor al wie in de kerkelijke
De gewone-gereformeerden ondergingen in de
wereld nog eerlijk God wil dienen in de hoop op
vijftiger jaren sterk de invloed van de vrijzinnige
hereniging of vereniging.
theologie en de maatschappelijke mode. Ze verloren in de decennia daarna in versneld tempo
Onze kerk is een Menselijke kerk Moeilijke mensen
Gewone mensen
Als we van onszelf zeggen dat we 'gewoon' zijn, dan
Ter afsluiting van deze schriftelijke kennismaking
bedoelen we nog iets meer. We geloven dat we het
is het misschien niet overbodig om dit te
helemaal niet zo geweldig doen. Integendeel, we
onderstrepen: wij zijn gewone mensen. Onze
weten van tekortkomingen en voelen ons schuldig.
kerkgemeenschap is een speciaal verschijnsel in
Dat zeggen we niet alleen over anderen. We
Nederland. Toch zul je er mensen
herkennen het ook bij onszelf.
aantreffen zoals overal. Gereformeerde christenen
W^e kunnen heel erg gesloten doen met ons geloof.
zijn geen supermensen, geen halve heiligen met
We geven niet zo gauw uiting aan onze gevoelens.
een hemelse glimlach.
Daarin zit iets van schaamte en verlegenheid. Ook
We zijn zo gewoon, dat we, net als anderen die
iets van terughoudendheid en het gevoel dat anderen
veel met elkaar omgaan, elkaar sterk beïnvloeden.
ons toch niet begrijpen.
We lezen veel, Logisch eigenlijk, als je bedenkt
We kunnen onderling ook heel eigenwijs zijn. Dat is
hoe belangrijk de Bijbel voor ons is. We doen veel
misschien verklaarbaar vanwege de nadruk op ieders
aan onderwijs en vormingswerk. Ook dat heeft te
verantwoordelijkheid. Daardoor ontstaat er wel
maken met ons geloof. De mogelijkheden die de
gemakkelijk onenigheid.
Schepper ieder mens meegeeft, wil Hij Bange mensen Spottend wordt wel eens gezegd dat we bang zijn voor 'de Boze Wereld'. Iets waars zit daar wel in. In onze moderne samenleving is het heel gewoon niet met Gods wil te rekenen, je persoonlijk en gemeenschappelijk gedrag niet af te stemmen op de bijbel. We zijn bang ook die levensstijl over te nemen. Daarom wordt er onder ons veel gewaarschuwd. Daarom vinden we dat we veel 'nee' moeten zeggen. Om ons 'ja' tegen God niet ontrouw te worden. Bewust en onbewust kwetsen we God toch vaak door ons gedrag, door ons denken. Daarom spreken we veel over schuld en kwade trouw bij onszelf. Maar des te meer weten we ons aangesproken door de vrijspraak in de boodschap van Jezus Christus. Kwetsbare mensen Als christenen kunnen we ook kapot zijn van verdriet, angst en eenzaamheid. We moeten ook leren leven graag gebruikt zien. Deze dingen zijn bepalend
met onszelf, ieder met z'n eigen persoonlijkheid.
voor het opleidingsniveau, het gemiddeld
Gestoorde relaties gaan ons niet voorbij. We komen
kinderaantal per gezin,
niet zonder deuken en blutsen door het leven. Ook
ons bestedingspatroon. Er zijn veel onderlinge
dit soort dingen proberen we in geloof te verwerken.
overeenkomsten in gedrag aan te wijzen. Vooral
Het geloof is een houvast, maar we moeten vaak hard
buitenstaanders zal dat opvallen.
knijpen! Dan hebben we al onze energie nodig Jezus niet los te laten en het vertrouwen in Hem te bewaren.
Gelukkige mensen
We kennen een geluk dat sterker is dan onszelf. We beleven het niet altijd even sterk. We geloven het door alles heen. Ons levensgeluk is ons houvast aan Jezus Christus. Geluk vinden we in het persoonlijk omgaan met de Bijbel. Geluk is ons gezamenlijk vieren van het geloof. Dit geluk is niet persoonsgebonden. We willen het graag delen. Ook met u, als het mag.
Het leven in een plaatselijke kerk
Struktuur Gereformeerd Kerkverband Elke Gereformeerde Kerk vrijgemaakt vormt een zelfstandige plaatselijke eenheid. De leiding berust bij de kerkeraad. Deze bestaat uit ouderlingen, gelovige mannen met ervaring. Als predikant wordt iemand van buiten de gemeente aangetrokken. Deze gaat voor in de erediensten en geeft leiding aan de kerkeraad. Met de andere gereformeerde kerken wordt een 'zusterkerk-relatie' onderhouden. Deze relatie is aangegaan op basis van de gemeenschappelijke geloofsbelijdenis. Onze
kerken
kennen
een
zestal
van
deze
belijdenissen, nl: 1 de Apostolische Geloofsbelijdenis 2 de Geloofsbelijdenis van Nicea 3 de Geloofsbelijdenis van Athanasius Uit het hoofdstukje Een menselijke kerk kwam al sterk naar voren de onderlinge betrokkenheid van de kerkleden. Op de binnenzijde van deze pagina is
4 de Heidelbergse Catechismus 5 de Nederlandse Geloofsbelijdenis 6 de Dordtse Leerregels
getracht een beeld te schetsen hoe deze onderlinge
De gezamenlijke zusterkerken vormen het
zorg in de praktijk van alledag gestalte krijgt. Deze
kerkverband. De manier van samenleven daarbinnen
zorg wordt gevoed door de Heilige Geest, God. Dat
is geregeld in een Kerkerde.
geldt voor iedereen, of hij nu gemeentelid is of predikant. Deze zorg tenslotte is er niet alleen voor
Regionaal vergaderen de kerken (minstens 4) binnen
elkaar, maar ook voor mensen die God nog niet
een zogenaamde classis. Deze, op zijn beurt, stuurt
kennen.
afgevaardigden naar de particuliere synode (PS), de provinciale vergadering. De landelijke vergadering wordt generale synode genoemd. Getalsmatig overzicht van het kerkverband Plaatselijke kerken 264' Totaal aantal leden 116.774' (1.1.1992)
Internationale Kontakten Onze kerken zijn geen specialiteit van vaderlandse bodem. Jezus Christus legt door de eeuwen heen een wereldwijde verzameling aan van mensen. Met vele kerkgemeenschappen in het buitenland onderhouden onze kerken kontakten. Naar een aantal van hen sturen we predikanten die helpen bij de opbouw van de kerk, zoals in Zaïre, op Kahmantan en op de Filipijnen. In België. Indonesië, in Brazilië en op Curaçao zijn predikanten aan het werk om door verkondiging van het evangelie mensen voor Christus te winnen.
Europa Free Church of Scotland Evangelical Presbyterian Church of Ireland Reformed Presbyterian Church of Ireland
Particuliere
classes
aantal
synoden
(regionaal)
kerken
Presbyterian Association in England
Groningen
4
43
1'Union Eghses Réformées Evangélique independantes
Friesland
3
25
de France
Drenthe
3
23
Greek Evangelical Church
Overijssel
4
40
Gelderland
4
25
Utrecht
3
26
Noord-Holland
2
14
Zuid-Holland
5
50
Zeeland, Noord-
3
18
Brabant, Limburg (1.1.1992)
Iglesia Reformada Presbiteriana (Spanje) Sankt-Martini Gememde in Bremen en Gereformeerde Kerken in Hongarije, Oostenrijk, Roemenië en Tsjechoslowakije Afrika Die Vrije Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika Gereformeerde Kerk en Nederduits Gereformeerde
De generale synode vergadert eens in de drie jaar
Kerk in Suid-Afrika
en wordt samengesteld uit vier afgevaardigden per
L’Eglise Réformée Confessante au Zaïre
PS .
Omdat de meerdere vergaderingen ophouden te
Amerika
bestaan na afwerking van de agenda, worden
Reformed Church in the United States
deputaatschappen benoemd om tussentijds
Orthodox Presbyterian Church
noodzakelijk werk te verrichten.
Canadian and American Reformed Churches
De meest bekende zijn:
en Presbyteriaanse kerken in Zuid-Amerika
• deputaatschap voor de Theologische Universiteit te Kampen (predikantsopleiding) • deputaatschap voor de betrekkingen met buitenlandse kerken.
Australië Free Reformed Churches of Australia Presbyterian Church of Eastern Australia Reformed Churches of New Zealand
Reformed Presbyterian Church of Korea Reformed
Gemeente
Presbyterian Church of Taiwan Reformed Church of
Bijbelstudieverenigingen Vormingswerk in
Japan Free Reformed Churches of the Philippines
Internaatsverband
Evangelical Reformed Church in Singapore Dutch Reformed Church of Sri Lanka
Werk Gereformeerd Maatschappelijk Verbond
Organisaties
Gereformeerd Sociaal en Economisch Verband Vereniging van Gereformeerde Artsen Gereformeerd Wetenschappelijk Genootschap
Onder de eigenschappen van onze vrijgemaaktgerefor-meerde kerken kwamen ook de eigen organisaties in beeld. Achtergrond van de onze 'organisatie-drang' is de overtuiging dat deze vormen van samenleven en samenwerken ons helpen om elkaar en jongere generaties te bewaren bij de gehoorzaamheid aan Gods Woord en
Buurt- Stad Gereformeerd Politiek Verbond Werkgroep Opvang Asielzoekers Verenigingen voor Evangelisatie School- Studie
daarmee de samenleving te dienen. Zowel voor
Gereformeerde scholen, van basisonderwijs tot hoger
elkaar als voor de samenleving voelen we ons sterk
beroepsonderwijs
verantwoordelijk.
Gereformeerde Studentenverenigingen
Uitgangspunt voor al deze organisaties is de persoonlijke verantwoordelijkheid van ieder christen. Ook al functioneren ze veelal binnen de gemeenschap van onze kerken, toch staan ze niet onder kerkelijke leiding. Doorgaans woorden de vormen benut van verenigingen of stichtingen. Deze staan 'op gereformeerde grondslag'. dat wil zeggen: de basis voor de samenwerking is de gemeenschappelijke gereformeerde belijdenis. Hieronder worden de terreinen genoemd waarop een gereformeerd christen z'n verantwoordelijkheid heeft liggen. Per onderdeel worden tevens enkele organisaties aangegeven die daarbij behulpzaam zijn. Thuis -familie 'De Driehoek' - Maatschappelijke Dienstverlening en Jeugdbescherming 'Dit Koningskind' - Vereniging van Gehandicapten, hun ouders en vrienden Bejaardenhuisvesting 'De Wijngaard' - centrum voor verpleging Gereformeerd Psychiatrisch Ziekenhuis
Sport- Cultuur
Gereformeerde Organisaties voor Muziek en Zang Gereformeerde Reisvereniging
