Kennisdag HAN Sociaal 2013 Praktijkkennis in de aanbieding!
Martha van Biene Marion van Hattum
1
HAN Sociaal Bevorderen participatie door, voor en met kwetsbare burgers in de samenleving Meedenken, meedoen, meebeslissen Burgers en professionals zijn co-producenten van leefbaarheid Meewerken
2
Opgave HAN Sociaal
met onderzoek en kennisontwikkeling dragen studenten, docenten, onderzoekers en werkveld bij aan het verbeteren en handhaven van kwaliteit van leven van burgers
3
Kennisontwikkeling
Onderzoeksthema’s: -
Perspectief van de burger
-
Maatschappelijke ondersteuning
-
Relatie burger – professional
-
Sociale technologie
4
Thema 1 PERSPECTIEF van de burger Enkele grondgedachten……… Grondgedachte 1 = Realiseren van wensen/behoeften in een toekomst die de burger overziet. Grondgedachte 2 = Vraagarticulatie; achterhalen van de vraag achter de vraag. Grondgedachte 3 = Van vraag naar voorzien in behoeften; Grondgedachte 4 = Weten en meten van beleefde ervaring/kwaliteit van leven
5
Thema 1 PERSPECTIEF van de burger Vraag: Waar maken burgers zich zorgen over vandaag de dag? 64% A. B.
C.
Werkgelegenheid Onderwijs, innovatie, kunst & cultuur Samenleven: omgangsvormen, solidariteit, normen en waarden
36%
m ga ng
sv . ..
un .. tie ,k nn ov a
ijs ,i
Sa m en le ve n: o
6
On de rw
W
er kg
el eg en he id
0%
Waar maken mensen zich zorgen over? 1) Samenleven: omgangsvormen, solidariteit, normen en waarden 2) Gevolgd door inkomen en economie Bron:Burgerperspectieven 2013|1, Paul Dekker en Hanneke Posthumus. Den Haag, Sociaal en Cultureel Planbureau, maart 2013, ISBN 978 90 377
7
Vragen voor dialoog, experimenteren en nader onderzoek Waar gaan we naar op zoek als we het perspectief van de burger onderzoeken?
8
–
de kwaliteit van vraagarticulatie
–
kwaliteit van werken bij sociale wijkteams wat betreft aansluiten bij perspectief van burgers
–
onderzoek naar waardenoriëntaties van burgers (en professionals)
–
wat hebben burgers nodig (needs) om zelf de regie te houden?
–
wat willen burgers (wants)?
–
wat eisen burgers (demands)?
–
wat willen/kunnen burgers zelf bijdragen (competence)?
Thema 2: Maatschappelijke ondersteuning “Het benutten van de capaciteiten en de kracht van burgers en van hun sociale netwerk om samenredzaamheid en samenwerkzaamheid in de leefomgeving te bevorderen, daartoe gefaciliteerd door effectief samenwerkende burgers en professionals” (HAN SOCIAAL, 2011)
9
Thema 2: Maatschappelijke ondersteuning Vraag: Welke vormen van maatschappelijke 38% ondersteuning biedt u zelf aan in uw netwerk?
et s Ni
An de rs
we rk
an te lzo M
Bu
10
re nh ul
p
E.
13%
11%
ige rs
D.
17%
ill
C.
21%
rg
B.
Burenhulp Mantelzorg Vrijwilligerswerk Anders Niets
ijw
A.
Thema 2: Maatschappelijke ondersteuning Casus: In de Wageningse achterstandswijk “de Nude” wonen ongeveer 2700 mensen. Relatief gezien wonen er veel lage inkomensgezinnen in deze wijk, en er is een relatief hoog percentage niet-westerse allochtonen woonachtig in de wijk. De belangrijkste lokale zorg- en welzijnspartijen in de wijk zijn: -
De gemeente
-
De lokale welzijnsstichting
-
De lokale zorgstichting
-
De lokale woningcorporatie
11
Vraag volgt...
Thema 2: Maatschappelijke ondersteuning Vraag: Hoeveel wordt er door deze vier lokale partijen per jaar per bewoner* besteed in deze wijk aan 32% 32% maatschappelijke ondersteuning? 26%
*Kinderen meegerekend!
eu ro 90 0
eu ro 50 0
12
eu ro
D.
30 0
C.
10%
eu ro
B.
200 euro 300 euro 500 euro 900 euro 20 0
A.
Thema 2: Maatschappelijke ondersteuning In het jaar van deze peiling (2011) werd door deze vier partijen samen ruim 2.4 miljoen euro in deze kleine wijk geïnvesteerd in maatschappelijke ondersteuning. Dat komt neer op ongeveer 900 euro per persoon in dit jaar. €151.661,50
€59.877,00
€804.650,50 €1.467.009,00
Gemeente 13
Welzijnsstichting
Zorgstichting
Woningcorporatie
Bron: Janssen, Kwakernaak, Visser, Van Biene & Jansen (2013). Samen op weg naar de Regelarme Wijk.
Vragen voor dialoog, experimenteren en nader onderzoek Hoe de mogelijkheden van gemeenschapszorg (community care) onderzoeken? Gemeenschapszorg betekent hier: ondersteunen van de kwetsbare burger bij deelname aan de samenleving. Hoe beschrijven en volgen van het fenomeen maatschappelijke ondersteuning? Wijze waarop burgers dit momenteel met elkaar vormgeven, wat daarin werkt, hoe werkt het. Wat zijn de gevolgen voor het vak van sociale professionals / samenwerken / handelen. Welke instrumentontwikkeling is nodig om sociale steunsystemen te monitoren, effecten van interventies te meten, het maatschappelijk rendement te weten. 14
Thema 3: Relatie burger – professional Grondgedachte Kwaliteit van de relatie is een even basale als cruciale voorwaarde voor effectieve samenwerking tussen burger en professional. Bordin (1979) noemt deze samenwerkingsrelatie alliantie: Emotionele
component (de “klik”)
Taakgerichte
component (“overeenstemming over doel en
werkwijze”) Reflectieve
15
component (nadenken, uitwisselen)
Vragen voor dialoog, experimenteren en nader onderzoek Waar gaan we naar op zoek als we de relatie burger – professional onderzoeken?
kennis over persoonskenmerken
grondhouding van burger(s) – professional(s)
basale contactuele en motivationele competenties die kenmerkend zijn voor het kunnen ontwikkelen en onderhouden van een menslievende en effectieve werkrelatie
instrumentontwikkeling om werkrelatie in beeld te brengen
beïnvloeding van de werkrelatie
effect werkrelatie burger – professional op zorgrendement
16
Vraag: Voor welk baken Welzijn Nieuwe Stijl heeft u de minste competenties in huis?
4.
met de klant formele en informele zorg en ondersteuning in de juiste verhouding brengen
5.
wat collectief kan, doe ik niet individueel
6.
ik werk integraal
7.
bij mij is niets vrijblijvend, alles is resultaatgericht
8.
ik neem die professionele ruimte die nodig is bij de klantvraag
3.
3
4.
4
5.
5
6.
6
7.
7
8.
8\
34%
23%
15%
7%
2%
2
1
2%
17
16%
2%
8\
er direct op af gaan
2
7
3.
2.
6
aanwenden eigen kracht van de burger
1
5
2.
1.
4
gericht zijn op de vraag achter de vraag
3
1.
Thema 4: Sociale Technologie Sociale technologie vatten wij op in brede zin: Digitaal instrumentaliseren van sociale en psychologische interventies in combinatie met face-to-face (blended).
Technische ontwikkelingen vormen nieuwe sociale groepen waar je deel vanuit maakt (“Ik ben ZWIP-gebruiker”).
Technologie speelt een rol in de participatie van mensen in het maatschappelijk leven.
18
Welke stelling is waar? Stelling 1: E-participatie laat ons - gemiddeld gezien dezelfde resultaten zien als trajecten met alleen traditionele vormen van burgerparticipatie.
45%
Stelling 2: 31% E-participatie leidt vooralsnog niet tot meer creatieve ideeën, het bereiken van nieuwe doelgroepen of het vergroten van draagvlak.
be id e
2
2
va n Ge en
ng
1
en
ng St el li
19
St el li
D.
1
C.
6%
ng
B.
Stelling 1 Stelling 2 Stelling 1 en 2 Geen van beide
St el li
A.
17%
Als we kijken naar E-participatie, dan maakt het zijn belofte nog niet waar Bij E-participatie laat de wetenschap niet altijd zien dat het niet goed werkt. We overschatten de herhaalbaarheid van successen en we leren niet van mislukkingen. Bron: http://www.chrisaalberts.nl/eparticipatie-van-burgers-is-overschat-en-onderschat-tegelijk/ Internet 18 april 2013
Te leren lessen: E-participatie is geen wondermiddel. Succesvolle toepassingen vragen slimmere en beter doordachte inzet. Bron: PARTICIPATIE IN BEELD. Jaarrapport Benchmark Burgerparticipatie, 2012. (Onderzoek in 11 gemeenten). Auteurs: Jurgen de Jong, Pieter Boon, Igno Pröpper
20
Vragen voor dialoog, experimenteren en nader onderzoek
Wat is precies de belofte van e-participatie? Welke meerwaarde kunnen we verwachten,
Welke nadrukkelijk niet?
Wat zijn succesvolle en beproefde tools?
Wat zijn voorwaarden voor succesvolle toepassing van die tools? In welke situaties werken ze wel en in welke niet?
Hoe combineer je e-participatie op een zinvolle manier met meer traditionele participatievormen?
21
Wij zijn HAN SOCIAAL
22
