INHOUDSOPGAVE
Bladzijde: KENGETALLEN EN KERNCIJFERS SBO
2
PERSONALIA
3
JAARVERSLAG 1. Algemene informatie 2. Financiële informatie 3. Verantwoording beleid 4. Beleggingen 5. Verwachte gang van zaken
4 6 7 9 10
JAARREKENING Balans per 31 december Staat van baten en lasten Kasstroom Grondslagen Toelichting op de balans Toelichting op de baten en lasten
12 13 14 15 16 22
OVERIGE GEGEVENS Accountantsverklaring
24
PERSONALIA BESTUURSLEDEN
26
VERKLARENDE WOORDENLIJST
28
OVERZICHT VAN AFKORTINGEN
29
1
KENGETALLEN EN KERNCIJFERS SBO (bedragen x € 1.000) 2009
2008
2007
2006
AANTALLEN DEELNEMERS Deelnemers
0
9
13
14
Gewezen deelnemers
0
183
191
201
Pensioengerechtigden
0
174
167
166
0
366
371
381
0
8
19
1.334
1,87
1,96
1,83
1,40
138
178
76
77
147
5.172
5.903
6.644
PENSIOENEN Uitkeringen Indexatie *)
%
Uitvoeringskosten
FINANCIËLE POSITIE Beleggingen (inclusief liquiditeiten) Zakelijke waarden
%
0
8
12
12
Niet zakelijke waarden
%
100
92
88
88
Totaal aanwezig vermogen
0
4.902
5.698
6.426
Voorziening uitkeringsverplichtingen
0
266
276
200
Stichtingskapitaal en reserves
0
4.636
5.422
6.226
22
217
67
31
-45
-278
69
131
-23
-61
136
162
-0,4
-1,0
1,9
1,9
BELEGGINGSOPBRENGSTEN Directe opbrengsten Indirecte opbrengsten
Performance
%
*) In 2009 zijn de indexatieverplichtingen ingekocht bij Nationale Nederlanden (NN). Met ingang van 1 januari 2009 zullen de ingegane en slapende pensioenen jaarlijks worden geïndexeerd met 1,87% door NN.
2
PERSONALIA Samenstelling per 31 december 2009
Bestuur Leden van werkgeverszijde
Drs. G.A.M. van der Grind, voorzitter Ir. P. Hijma Drs. G.H. de Vries
Leden van werknemerszijde
Drs. J. Boersma, secretaris/penningmeester B.M.A. Heck, plaatsvervangend voorzitter A. Tilroe
Actuarissen
Mercer (Nederland) BV
Accountant
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.
Uitvoeringsorganisatie PBO-Dienstverlening Directeur G. van der Schoor Pensioenadministratie
M.R. Mertens, afdelingshoofd (per 1 maart 2010) Mw. H.S. Drenth-Kartodikromo A.C.A. Zouwer
Salarisadministratie en Pensioenuitkeringen
R.G. Houtman, afdelingshoofd Mw. E.M. Leenman P.L. van Tienen
Financiële Administratie
L.C.M. Hazekamp, afdelingshoofd B. Pakkert W.H.F. Kouwer
Secretariaat
Mw. S.T. Karia-Soekra, afdelingshoofd Mw. J.H.W. Honsbeek-Breden
Accountant
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.
Kantoorgegevens
Laan van Zuid Hoorn 165 2289 DD Rijswijk Postbus 3042 2280 GA Rijswijk Telefoonnummer: Faxnummer: E-mail: Website:
070 - 4138630 070 - 4138650
[email protected] www.pbod.nl
MUTATIES Bestuur In de statuten is bepaald dat elk jaar een wisseling plaatsvindt van de personen die voorzitter respectievelijk vice-voorzitter kunnen zijn, zodanig dat het ene jaar als voorzitter functioneert een bestuurslid van werkgeverszijde en het volgende jaar van werknemerszijde. Per 1 juli 2009 nam de heer Van der Grind het voorzitterschap voor één jaar over van de heer Heck.
3
1. Algemene informatie
Statutaire doelstellingen De Stichting Beheer Overrente (SBO) is een stichting die ten doel heeft het verlenen van indexatie op pensioenen van (gewezen) deelnemers en/of hun nabestaanden in enige pensioenregeling van het Landbouwschap, alsmede het verschaffen van een bijdrage in de kosten van elementen van en aanvullingen op deze pensioenen, een en ander overeenkomstig de bepalingen in de Pensioenverordening van het Landbouwschap en het door het bestuur schriftelijk vastgelegd beleid. In verband met de opheffing van het Landbouwschap per 1 juli 2001 is door de betrokken instanties besloten dat SBO haar eigen taken zal voortzetten ten behoeve van premievrije deelnemers, gepensioneerden en een aantal actieve deelnemers inzake de voortzetting pensioenopbouw. Het algemene uitgangspunt van het te voeren beleid is om de twee doelstellingen van de stichting na te komen en wel tegen zo laag mogelijke uitvoeringskosten. Inhoud regelingen De stichting kent geen pensioenregeling, maar onderscheidt de volgende taken voortvloeiende uit de pensioenverordening Landbouwschap: - het jaarlijks indexeren van ingegane en slapende pensioenen; - het verstrekken van een overlijdensuitkering aan nabestaanden van een gepensioneerde van het Landbouwschap. Daarnaast kan het bestuur besluiten – indien de middelen dat toelaten – andere betalingen te doen in de sfeer van pensioenen zoals het verhogen van de pensioenaanspraken van de actieve deelnemers die gebruik maken van de wachtgeldregeling van het Landbouwschap. Juridische en organisatorische structuur SBO is een stichting, die op 19 augustus 1994 is opgericht. Bestuur Het bestuur is samengesteld uit drie werkgeversvertegenwoordigers en drie werknemersvertegenwoordigers. De bestuursleden worden voor een periode van vier jaar benoemd. Drie (werkgevers)bestuursleden worden benoemd door het LTO, FNV-Bondgenoten en CNV BedrijvenBond gezamenlijk en HPA terwijl drie (werknemers)bestuursleden benoemd worden door de Vereniging Belanghebbenden Pensioenverordening Landbouwschap. In de statuten is voorts bepaald dat elk jaar een wisseling plaatsvindt van de personen die voorzitter respectievelijk vice-voorzitter kunnen zijn, zodanig dat het ene jaar als voorzitter functioneert een bestuurslid van werkgeverszijde en het volgende jaar een bestuurslid van werknemerszijde. De secretaris van het bestuur is verantwoordelijk voor de voorbereiding van de bestuursvergaderingen voor en de juiste en tijdige uitvoering van de bestuursbesluiten. Verantwoordelijkheden en taken Het bestuur vertegenwoordigt de stichting en draagt de (eind)verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de taken en het daartoe behorende beleid. Het bestuur vergadert minimaal vier keer per jaar. Periodiek wordt een ALM-studie uitgevoerd. Met behulp van deze studie wordt inzicht verkregen in de gevolgen van het voorgenomen indexatie- en beleggingsbeleid op middellange termijn. Het beleggingsbeleid wordt vastgelegd in het Beleggingsstatuut. Het beleid is gericht op het behalen van een zo hoog mogelijk rendement binnen aanvaardbare risico’s, gelet op de aard en omvang van de verplichtingen en doelstellingen.
4
Pensioenregeling Landbouwschap De uitvoering van het pensioenreglement Landbouwschap, de administratie van de uit het reglement voortvloeiende pensioenaanspraken en de pensioenuitkeringen, zijn ondergebracht bij NN via een garantiecontract. NN laat het betreffende vermogen beheren door ING Investment Management. In het overleg over de contractuele verhoudingen tussen het Landbouwschap en SBO enerzijds en NN en ING anderzijds is vastgesteld dat, omdat met NN een garantiecontract is afgesloten, het feit dat er geen rechtsopvolger is van het Landbouwschap, geen nadelige gevolgen heeft voor de ex-werknemers van het Landbouwschap. Het huidige contract liep af per 31 december 2009. NN zal ook na afloop van dit contract alle pensioenverplichtingen nakomen, maar is, nu blijkt dat er geen rechtsopvolger is voor de contractverlenging en er sprake is van een negatief saldo overrente in enig jaar, niet meer gehouden de overrente in de daarop volgende jaren beschikbaar te stellen. In overleg met de SER, het HPA en NN is afgesproken dat het bestuur van SBO de bevoegde gesprekspartner is van NN en ING. SBO draagt geen juridische of financiële verantwoordelijkheid.
Uitvoering De financiële administratie van SBO en de ondersteuning aan het bestuur is met ingang van 1 juli 2004 opgedragen aan PBO-Dienstverlening (PBOD). De uitvoering voldoet aan de eisen van de Beleidsregel Uitbesteding van DNB. Voorts beoordeelt PBOD of NN de werkzaamheden juist, volledig en op tijd uitvoert. De kosten voor deze werkzaamheden worden in rekening gebracht bij de SER, in de functie van vereffenaar van het vermogen van het Landbouwschap.
5
2. Financiële informatie
Beoordeling van de financiële positie SBO (dekkingsgraad) ultimo 2009 Alle indexatieverplichtingen zijn, na beoordeling en goedkeuring door de actuaris, overgedragen aan NN. Een verdere beoordeling ultimo 2009 is hiermee komen te vervallen.
Pensioenen Aantallen In onderstaande tabel worden per soort pensioenaanspraak de aantallen deelnemers getoond. Pensioengerechtigden Actief Arbeidsongeschikt Ingegaan ouderdomspensioen Ingegaan nabestaandenpensioen Ingegaan tijdelijk ouderdomspensioen Gewezen deelnemers Totaal
2009 0 0 0 0 0 0 0
2008 9 12 117 42 3 183 366
2007 13 11 108 44 4 191 371
2006 14 11 109 42 4 201 381
In 2009 zijn de indexatieverplichtingen ingekocht bij NN. SBO heeft zelf geen deelnemers meer. Overlijdensuitkeringen Er is in 2009 voor € 0 aan overlijdensuitkeringen verstrekt. In 2008 was dat € 8.000 Indexatie Met NN is overeenstemming bereikt over de voorwaarden voor een levenslange indexatie van de pensioenen. Met ingang van 2009 zal jaarlijks een indexatie van 1,87% worden toegekend. De benodigde koopsom (€ 4.660.000) is overgemaakt aan NN. Zoals verantwoord onder Tegemoetkoming Ziektekosten werd per 1 januari 2009 aan pensioengerechtigden die niet in aanmerking kwamen voor de reguliere Tegemoetkoming Ziektekosten een toeslag van 3,8% toegekend, hetgeen € 607.000 vergde. De indexatie van het pensioen is onvoorwaardelijk. Voor een uitgebreide toelichting wordt verwezen naar hoofdstuk 3 "Verantwoording beleid".
6
3. Verantwoording beleid
Opheffing SBO, Rechtszaak Vereniging Belanghebbenden Pensioenverordening Landbouwschap (VBPL), Indexatiemogelijkheden, Oprichting Verantwoordingsorgaan Het bestuur heeft in zijn bestuursvergadering van 9 januari 2007 het principebesluit tot liquidatie van SBO genomen. Aan het principebesluit ligt een afweging van mogelijkheden ten grondslag. De besluitvorming is in lijn met artikel 105 lid 2 PW gericht naar de belangen van alle betrokkenen, om er voor te zorgen dat deze zich op evenwichtige wijze vertegenwoordigd kunnen voelen. Tevens vindt overleg plaats met het Hoofdproductschap Akkerbouw (HPA). HPA is wettelijk belast met het beheer van SBO (Algemene Maatregel van Bestuur van 28 september 2000, houdende opheffing van het Landbouwschap, Stb. 2000, 411, artikel 3 lid 4 jo. artikel 8 lid 4), en moet statutair de opheffing van SBO goedkeuren (statuten SBO, artikel 11 lid 1). Ook DNB moet toestemming verlenen aan deze opheffing. In oktober 2007 werd SBO gedagvaard door de VBPL. Deze dagvaarding was ook gericht tegen de Sociaal Economische Raad (SER) en HPA. Kort samengevat is de VBPL van mening dat de inhoud van de AMvB en relevante toezeggingen destijds zodanig is dat de gepensioneerden recht hebben op onvoorwaardelijke indexatieverlening. Naar de mening van de VBPL is de omvang van de middelen van SBO onvoldoende om die indexatieverlening op een acceptabel niveau te kunnen financieren. In eerste instantie heeft de SER, in zijn rol van vereffenaar van het Landbouwschap, laten weten niet voor aanvulling van deze middelen te willen zorgdragen. Dit vormde de aanleiding tot de dagvaarding. In maart 2009 stemde de VBPL in met een aanbod dat de SER op verzoek van de minister van SZW heeft opgesteld. Als gevolg van deze overeenstemming is de dagvaarding door de VBPL ingetrokken. Dit aanbod houdt in dat een bedrag van Euro 3.375.000, onder aftrek van enkele verrekenposten, beschikbaar komt voor indexatie, bovenop de middelen waarover SBO zelf beschikt. Het aanbod van de SER luidt als volgt: De SER, zijnde vereffenaar van het vermogen van het LBS, draagt aan SBO een bedrag over ten bedrage van Euro 3.375.000 (zegge drie miljoendriehonderdvijfenzeventigduizend euro), onder de volgende voorwaarden en afspraken: - het bedrag dient te worden besteed aan: º indexatie op pensioenen van (gewezen) deelnemers en/of hun nabestaanden in de pensioenregeling van het LBS (€ 3.000.000), º inkoop van voorziening overlijdensuitkeringen (€ 315.000), º inkopen van vraagbaakfunctie (€ 60.000). - het risico voor het saldo van de rekening-courantverhouding tussen NN en SBO/LBS komt ten laste van het LBS-vermogen. - VBPL, SER en SBO verstrekken elkaar volledige en finale kwijting; de VBPL trekt haar dagvaardingen tegen de SER, HPA en SBO in. Van de door VBPL gemaakte advocaatkosten wordt 75.000 euro (zegge vijfenzeventigduizend euro) door de SER, ten laste van het LBSvermogen, vergoed. - Met haar instemming bindt VBPL ook haar leden; daarnaast spant VBPL zich in om overige belanghebbenden te binden. - Indien in de periode die voorafgaat aan de instemming door alle betrokkenen met dit voorstel zich nieuwe relevante (financiële) feiten of onzekerheden voordoen, behoudt de SER zich het recht voor het voorstel in te trekken.
7
Voorts werd met NN overeenstemming bereikt over de voorwaarden voor een levenslange indexatie op de ingegane en en slapende pensioenen van het (ex)Landbouwschap. Op basis van het totaal voor indexatie beschikbaar zijnde bedrag ad € 4.660.000 (SBO) en € 3.000.000 (SER) totaal € 7.660.000 is gebleken dat de vaste jaarlijkse indexatie 1,87% per jaar, met ingang van 1 januari 2009, zal bedragen. Voor diegenen waarvoor nog pensioenen worden opgebouwd worden de toekomstige premies volledig afgefinancierd. Deze personen zullen, na pensionering, ook een levenslange indexatie ontvangen. Informeren rechthebbenden Het bestuur van SBO heeft een communicatieplan opgesteld voor het informeren van de belanghebbenden. Het communicatieplan voorziet kortweg in informatieverschaffing bij iedere relevante gebeurtenis gedurende de opheffing en vereffening van SBO. Met de VBPL vindt doorlopend overleg plaats. Oprichten van een Verantwoordingsorgaan De Pensioenwet schrijft voor dat het bestuur van een pensioenfonds verantwoording aflegt over zijn beleid. Daartoe dient een Verantwoordingsorgaan ingesteld te worden. Dat orgaan dient jaarlijks een oordeel te geven over het handelen van het bestuur aan de hand van het jaarverslag, de jaarrekening en andere informatie, waaronder de bevindingen van het interne toezicht, over het door het bestuur uitgevoerde beleid en over de beleidskeuzes voor de toekomst. Daarnaast adviseert het Verantwoordingsorgaan het bestuur over uiteenlopende zaken. Het bestuur heeft inmiddels een Verantwoordingsorgaan ingesteld om met name aandacht te besteden aan de opheffing van SBO. Het Verantwoordingsorgaan bestaat uit de volgende drie leden: H. Godschalk namens de (ex)werknemers G. van Hees namens de werkgevers W. van der Zaag namens de gepensioneerden In het laatste jaarverslag van SBO, het liquidatie verslag, zal een uitgebreid verslag van het verantwoordingsorgaan worden opgenomen. Het bestuur heeft in 2009 vier keer vergaderd en onder meer besloten: - tot inkoop van een levenslange gegarandeerde indexatie van 1,87% bij NN; - verder invulling te geven aan de liquidatie van de SBO en besloten SBO op te heffen; - de liquidatie in 2010 definitief door middel van een liquidatieverslag te willen afronden; - bij de liquidatie wordt er naar toe gewerkt dat er geen saldo resteert. Het vermogen van SBO dient immers ter financiering van indexatieverlening.
8
4. Beleggingen
Vermogenssamenstelling In de loop van 2009 is de beleggingsportefeuille verkocht in verband met de (aanstaande) inkoop. In april 2009 is het SBO aandeel ad € 4.660.000 in de financiering van de inkoop van de gegarandeerde levenslange indexatie van 1,87% en de inkoop van de overlijdensuitkering overgemaakt naar NN.
Resultaten 2009 -45.000 22.000 -23.000
Aandelen Geldmiddelen Totaal
9
2008 -278.000 217.000 -61.000
5. Verwachte gang van zaken
Beleidsmatige aspecten Het bestuur heeft in zijn bestuursvergadering van 9 januari 2007 het principebesluit tot liquidatie van SBO genomen. Aan het principebesluit ligt een afweging van mogelijkheden ten grondslag. De besluitvorming is in lijn met artikel 105 lid 2 PW gericht naar de belangen van alle betrokkenen, om er voor te zorgen dat deze zich op evenwichtige wijze vertegenwoordigd kunnen voelen. In oktober 2007 werd SBO gedagvaard door de VBPL. Deze dagvaarding was ook gericht tegen de SER en HPA. Kort samengevat is de VBPL van mening dat de inhoud van de AMvB en relevante toezeggingen destijds zodanig is dat de gepensioneerden recht hebben op onvoorwaardelijke indexatieverlening. Naar de mening van de VBPL is de omvang van de middelen van SBO onvoldoende om die indexatieverlening op een acceptabel niveau te kunnen financieren. In eerste instantie heeft de SER, in zijn rol van vereffenaar van het Landbouwschap, laten weten niet voor aanvulling van deze middelen te willen zorgdragen. Dit vormde de aanleiding tot de dagvaarding. In maart 2009 stemde de VBPL in met een aanbod dat de SER op verzoek van de minister van SZW heeft opgesteld. Als gevolg van deze overeenstemming is de dagvaarding door de VBPL ingetrokken. Als gevolg van het intrekken van de dagvaarding zal in 2010 de aandacht voornamelijk uitgaan naar het liquideren van SBO. Bij de liquidatie wordt er naar toe gewerkt dat er geen saldo resteert. Het vermogen van SBO dient immers ter financiering van indexatieverlening.
30 juni 2010,
Drs. G.A.M. van der Grind,
B.M.A. Heck,
Voorzitter
Plaatsvervangend voorzitter
10
JAARREKENING Stichting Beheer Overrente
11
BALANS PER 31 DECEMBER Na resultaatbestemming 2009
2008
-
429
ACTIVA Beleggingen voor risico pensioenfonds (1) Aandelen Vorderingen en overlopende activa (2) Vorderingen inzake beleggingen
-
6 -
6
147
5.172
147
5.607
2009
2008
Overige activa (3) Liquide middelen
PASSIVA Stichtingskapitaal en reserves (4) Algemene reserve
-
13
Beleggingsreserve
-
107
Indexatiereserve
-
4.516 -
4.636
-
266
Voorziening uitkeringsverplichtingen (5) Voorziening overlijdensuitkering Overige schulden en overlopende passiva (6) Verzekeringsmaatschappijen
2
Overlopende passiva
631
145
12
74 147
705
147
5.607
STAAT VAN BATEN EN LASTEN (x € 1.000) 2009
2008
BATEN Beleggingsresultaten voor risico pensioenfonds (7) Directe beleggingsresultaten
22
217
-45
-278
-23
-61
Overige baten (8)
34
34
Totaal baten
11
-27
2009
2008
-
-8
-138
-178
266
10
Overige lasten (12)
-4.781
-354
Totaal lasten
-4.653
-530
-4.642
-557
Indirecte beleggingsresultaten
LASTEN Uitkeringen (9) Administratiekosten (10) Mutatie Voorziening uitkeringsverplichtingen (11)
Resultaatbestemming (13) Indexatiereserve
13
KASSTROOM (x € 1.000) 2009
2008
Pensioenactiviteiten Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoerings- en administratiekosten Indexatie koopsommen Winstuitkering Hooge Huys Overige mutaties Mutaties vorderingen/schulden
-
-8
-138
-178
-4.781
-607
34
34
6
-31
-558
553
Totale kasstroom uit pensioenactiviteiten
-5.437
-237
Beleggingsactiviteiten Verkopen en aflossingen Directe beleggingsopbrengsten
384
0
28
213
Totale kasstroom uit beleggingsactiviteiten Mutatie in geldmiddelen
412
213
-5.025
-24
Verloop liquide middelen Stand 1 januari Stand 31 december Mutatie in boekjaar
5.172
5.196
147
5.172 -5.025
14
-24
GRONDSLAGEN
ALGEMEEN De jaarrekening is opsteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Bij de samenstelling van de jaarrekening zijn onderstaande grondslagen in acht genomen. De activa en passiva worden gewaardeerd tegen de kostprijs, tenzij hierna andere waarderingsgrondslagen zijn vermeld. In de jaarrekening zijn alle bedragen afgerond en vermeld in duizenden euro's. In 2009 zijn alle beleggingen verkocht ten behoeve van de inkoop bij NN van een onvoorwaardelijke levenslange indexatie voor de slapers en ingegane pensioenen van 1,87%. Daarnaast is door de SER een bedrag van € 3.315.000 bijgedragen voor deze inkoop. Als gevolg van het voornemen van het bestuur om SBO in 2010 te liquideren is de jaarrekening van SBO opgesteld op basis van liquidatiegrondslagen. De impact op het vermogen ultimo 2009 en resultaat 2009 van SBO van de waardering van de activa en passiva op liquidatiegrondslagen is nihil. Grondslagen voor waardering activa en passiva Bij de waardering van alle activa en passiva is rekening gehouden met de liquidatiegrondslagen. Algemene reserve Tot 2009 is een algemene reserve gevormd conform voorschrift van De Nederlandse Bank. De reserve is in 2009 komen te vervallen als gevolg van het overdragen van alle indexatieverplichtingen aan NN. Het bestuur heeft in 2007 besloten SBO op te gaan heffen. Beleggingsreserve Tot 2009 is een beleggingsreserve gevormd conform voorschrift van De Nederlandse Bank. De reserve is in 2009 komen te vervallen als gevolg van het overdragen van alle indexatieverplichtingen aan NN. Het bestuur heeft in 2007 besloten SBO op te gaan heffen. Alle beleggingen zijn in het boekjaar verkocht. Indexatiereserve Voor zover de middelen van de Stichting Beheer Overrente het toelieten, werden alle aanspraken van gewezen deelnemers en pensioengerechtigden van het Landbouwschap, bij jaarlijks door het bestuur te nemen besluit, verhoogd. De indexatiereserve werd gevormd om het (voorwaardelijke) indexatiebeleid te financieren. Het saldo van de Staat van Baten en Lasten werd jaarlijks toegevoegd c.q. onttrokken aan de indexatiereserve. Voorziening overlijdensuitkering Ten laste van de Voorziening werden de in het boekjaar betaalde overlijdensuitkeringen ten behoeve van gepensioneerden geboekt. Grondslagen van resultaatbepaling Algemeen De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zij zijn voorzien. Beleggingsopbrengsten Onder directe beleggingsopbrengsten worden verstaan de ontvangen interesten, dividenden en soortgelijke opbrengsten. Onder indirecte beleggingsopbrengsten wordt verstaan de (on)gerealiseerde waardewijzigingen. Uitkeringen De uitkeringen betreffen aan deelnemers uitgekeerde bedragen wegens overlijdensuitkeringen. Resultaatbestemming Het saldo van de Staat van Baten en Lasten wordt toegevoegd c.q. onttrokken aan de indexatiereserve. Het bestuur heeft in 2007 een besluit genomen om SBO te gaan opheffen. Bij de opheffing wordt er naar toe gewerkt dat er geen saldo resteert. Het vermogen van SBO dient immers ter financiering van indexatieverlening.
15
TOELICHTING OP DE BALANS (x € 1.000) ACTIVA Beleggingen voor risico pensioenfonds (1) Beleggingen Stand begin boekjaar Aankopen Verkopen Waarderingsverschillen Stand einde boekjaar
2009 429 -384 -45 -
2008 707 -278 429
De beleggingen zijn in het boekjaar verkocht als gevolg van het voornemen tot liquidatie van SBO als gevolg van het voornemen tot inkoop van de indexaties.
Vorderingen en overlopende activa (2) Vorderingen inzake beleggingen Lopende interest beleggingen Stand einde boekjaar
2009 -
2008 6 6
2009 147 147
2008 22 5.150 5.172
Overige activa (3) Liquide middelen Geldinstellingen Deposito's Stand einde boekjaar
De liquide middelen bestaan uit direct opeisbare tegoeden bij banken. De liquide middelen zijn in het boekjaar fors gedaald als gevolg van de inkoop van de indexatieverplichtingen bij NN.
16
TOELICHTING OP DE BALANS (x € 1.000) PASSIVA Stichtingskapitaal en reserves (4)
Algemene reserve Beleggingsreserve Indexatiereserve Stand einde boekjaar
2009 -
2008 13 107 4.516 4.636
Algemene reserve Stand begin boekjaar Toevoeging aan indexatiereserve Stand einde boekjaar
2009 13 -13 -
2008 14 -1 13
Beleggingsreserve Stand begin boekjaar Toevoeging aan indexatiereserve Stand einde boekjaar
2009 107 -107 -
2008 177 -70 107
2009 4.516 6 13 107 -4.642 -
2008 4.968 34 1 70 -557 4.516
Indexatiereserve Stand begin boekjaar Indexatie boekjaar Onttrekking aan Algemene reserve Onttrekking aan Beleggingsreserve Uit resultaatbestemming Stand einde boekjaar
Het bestuur van SBO heeft in 2007 besloten SBO op te heffen en de indexatieverplichtingen over te dragen aan NN. Met NN is in 2009 overeenstemming bereikt deze indexatieverplichtingen in te kopen. De middelen van SBO zijn aangewend voor deze inkoop.
Voorziening uitkeringsverplichtingen (5) Voorziening overlijdensuitkering Gepensioneerden Stand begin boekjaar Mutatie Vrijval wegens uitkeringen
2009 231 -231 -
2008 230 9 -8
Deelnemers met pensioenopbouw Stand begin boekjaar Mutatie
35 -35
46 -11 -
Stand einde boekjaar
17
231
35 266
TOELICHTING OP DE BALANS (x € 1.000)
Overige schulden en overlopende passiva (6) Overige schulden Verzekeringsmaatschappijen Overlopende passiva Stand einde boekjaar
2009 2 145 147
2008 631 74 705
Overlopende passiva Liquidatiekosten Accountant Actuaris AFM DNB Diversen Affinanciering OVL Stand einde boekjaar
2009 50 9 18 1 1 29 35 145
2008 50 6 12 1 74
De kosten van de actuaris zijn in 2009 verder opgelopen als gevolg van advieskosten voor de inkoop van de indexatieverplichtingen bij NN. Verder is er een stelpost opgenomen voor de inkoop van overlijdensuitkeringen die niet bij NN zijn verzekerd. Onder diversen is tevens een stelpost opgenomen voor juridische ondersteuning bij de opheffing en kosten voor uitvoering.
18
TOELICHTING OP DE BALANS (x € 1.000)
Risicobeheer en derivaten Beleid en risicobeheer Voor risicobeheer heeft het bestuur de beschikking over de volgende beleidsinstrumenten: - ALM-beleid en duration-matching - Dekkingsgraad - Financieringsbeleid - Indexatiebeleid - Herverzekeringsbeleid - Risicobeleid ten aanzien van uitbesteding. Welke beleidsinstrumenten het bestuur op welke manier zal hanteren wordt bepaald op basis van uitvoerige analyses van de te verwachten toekomstige ontwikkelingen van de verplichtingen en de ontwikkelingen op de financiële markten. Voor deze analyses kan het bestuur onder andere AssetLiability Management-studies (ALM) gebruiken. Een ALM-studie analyseert de structuur van de indexatieverplichtingen en van verschillende beleggingsstrategieën en de ontwikkeling daarvan in diverse economische scenario’s. Op basis van de uitkomsten van deze analyses stelt het bestuur jaarlijks beleggingsrichtlijnen vast waarop het door SBO uit te voeren beleggingsbeleid wordt gebaseerd. De beleggingsrichtlijnen zetten uiteen binnen welke grenzen en normen het beleggingsbeleid moet worden uitgevoerd, en richten zich op het beheersen van de belangrijkste (beleggings)risico’s. Bij de uitvoering van het beleggingsbeleid wordt geen gebruik gemaakt van derivaten. Een ALM-studie is voor SBO niet meer van toepassing daar alle indexatieverplichtingen in 2009 zijn ingekocht bij NN. Solvabiliteitsrisico SBO wordt bij het beheer van de indexatieverplichtingen en de financiering daarvan geconfronteerd met risico's. Door de overdracht van de indexatieverplichtingen aan NN is het solvabiliteitsrisico voor SBO niet meer relevant. Marktrisico Marktrisico is uit te splitsen in renterisico, valutarisico en prijs(koers)risico. De beleggingsdoelstellingen bepalen de strategie die SBO volgt ten aanzien van het beleggingsrisico. Renterisico Het renterisico is het risico dat de waarden van de portefeuille vastrentende waarden en de indexatie veranderen als gevolg van ongunstige veranderingen in de marktrente. Maatstaf voor het meten van rentegevoeligheid is de duration. De duration is de gewogen gemiddelde resterende looptijd in jaren van de kasstromen. Renterisico is het risico dat optreedt bij wijzigingen in de beleggingen als gevolg van de wijziging van de marktrente. SBO is gevoelig voor wijzigingen van de marktrente omdat de duration van de beleggingen en de indexatieverplichting niet gelijk is. Bij de bepaling van het beleggingsbeleid weegt het bestuur zorgvuldig de voordelen (meer zekerheid) en de nadelen (kans op minder rendement) van meer of minder duration matching af ten opzichte van de alternatieve strategieën. De beleggingen in deposito's liepen begin 2009 af. Alle (nominale) indexatieverplichtingen zijn begin 2009 overgedragen aan NN. Derhalve is er geen durationmismatch per ultimo 2009. Gedurende 2009 is het renterisico gelopen, per 31 december 2009 is er geen sprake meer van een significant renterisico.
19
TOELICHTING OP DE BALANS (x € 1.000)
Vastrentende waarden Liquide middelen en deposito's <1 jaar Totaal
2009 147 147
2008 5.172 5.172
Prijsrisico zakelijke waarden Prijsrisico is het risico dat door de ontwikkeling van marktprijzen (veroorzaakt door factoren die samenhangen met een individuele belegging, de uitgevende instelling of generieke factoren) waardewijzigingen plaatsvinden. Wijzigingen in marktomstandigheden hebben altijd direct invloed op het beleggingsresultaat, omdat alle beleggingen worden gewaardeerd op reële waarde waarbij waardewijzigingen onmiddellijk worden verwerkt in het saldo van baten en lasten. Spreiding binnen de portefeuille (diversificatie) kan het prijsrisico dempen. Het prijsrisico kan ook afgedekt worden door gebruik te maken van afgeleide financiële instrumenten (derivaten), zoals opties en futures. SBO maakt geen gebruik van deze instrumenten. Aan het begin van het boekjaar 2009 zijn alle aandelenposities verkocht. Het prijsrisico zakelijke waarden is niet langer relevant voor SBO. Grondstoffenrisico In het verslagjaar is niet belegd in beleggingsinstrumenten waarin dit risico voorkomt. Kredietrisico Kredietrisico is het risico van financiële verliezen voor SBO als gevolg van faillissement of betalingsonmacht van tegenpartijen waarop SBO (potentiële) vorderingen heeft. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan partijen die obligatieleningen uitgeven, banken waar deposito’s worden geplaatst, marktpartijen waarmee Over The Counter (OTC)-derivatenposities worden aangegaan en aan bijvoorbeeld herverzekeraars. Een voor beleggingsactiviteiten specifiek onderdeel van kredietrisico is het settlementrisico. Dit heeft betrekking op het risico dat partijen waarmee SBO transacties is aangegaan niet meer in staat zijn hun tegenprestatie te verrichten waardoor SBO financiële verliezen lijdt. Dit risico is nu niet meer van toepassing. Alle beleggingen zijn in het boekjaar verkocht. Verzekeringtechnische risico’s (actuariële risico’s) In 2009 zijn de indexatieverplichtingen ingekocht bij NN. Verzekeringstechnische risico's zijn niet langer van toepassing. Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico dat beleggingen niet tijdig en/of niet tegen een aanvaardbare prijs kunnen worden omgezet in liquide middelen, waardoor SBO op korte termijn niet aan zijn verplichtingen kan voldoen. Waar de overige risicocomponenten vooral de langere termijn betreffen (solvabiliteit), gaat het hierbij om de kortere termijn. Dit risico wordt beheerst door in het strategische en tactische beleggingsbeleid voldoende ruimte aan te houden voor de liquiditeitsposities, rekening houdend met directe beleggingsopbrengsten en andere inkomsten zoals premies. Alle beleggingen zijn verkocht. Er resteert nog een klein saldo hetgeen dagelijks opvraagbaar is bij de Rabobank.
20
TOELICHTING OP DE BALANS (x € 1.000)
Concentratierisico Grote posten kunnen leiden tot concentratierisico. Om te bepalen welke posten hieronder vallen moeten per beleggingscategorie alle instrumenten met dezelfde debiteur worden opgeteld. Als grote post wordt aangemerkt elke post die meer dan 2% van het balanstotaal uitmaakt. Concentratierisico Vanguard Rabobank / ABN Amro bank (Liquide middelen)
2009 0,0% 100,0%
2008 7,7% 91,8%
Operationeel risico Operationeel risico is het risico van een onjuiste afwikkeling van transacties, fouten in de verwerking van gegevens, het verloren gaan van informatie, fraude en dergelijke. Dergelijke risico’s worden door SBO beheerst door het stellen van hoge kwaliteitseisen aan de organisaties die bij de uitvoering betrokken zijn op gebieden zoals interne organisatie, procedures, processen en controles en kwaliteit geautomatiseerde systemen. Deze kwaliteitseisen kunnen worden getoetst door het bestuur. - Indexatierisico Het indexatierisico is overgenomen door NN. SBO heeft een onvoorwaardelijke indexatie ingekocht bij NN van 1,87% per jaar met ingang van 1 januari 2009. - Systeemrisico Systeemrisico betreft het risico dat het mondiale financiële systeem (de internationale markten) niet langer naar behoren functioneert, waardoor beleggingen van SBO niet langer verhandelbaar zijn en zelfs, al dan niet tijdelijk, hun waarde kunnen verliezen. Net als voor andere marktpartijen, is dit risico voor SBO niet beheersbaar. SBO heeft alleen nog een dagelijks opeisbaar tegoed bij de Rabobank. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Transacties met bestuurders De bezoldiging van de bestuurders wordt nader toegelicht in de toelichting op de Staat van Baten en Lasten. SBO heeft geen leningen verstrekt aan de (voormalige) bestuurders. Ook heeft SBO geen vorderingen op de (voormalige) bestuurders.
21
TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN (x € 1.000)
Beleggingsresultaten voor risico pensioenfonds (7) 2009 Directe beleggingsresultaten Deposito's
22
2008 217
22 Indirecte beleggingsresultaten Aandelen
-45
217 -278
-45 -23
-278 -61
2009 34 34
2008 34 34
2009 -
2008 -8 -8
2009 -1
2008 -1
Overige baten (8)
Winstuitkering Hooge Huys
Uitkeringen (9)
Overlijdensuitkering
Administratiekosten (10)
Bestuur Actuaris Accountant De Nederlandsche Bank Jurist Autoriteit Financiële Markten Advies en controle Administratiekosten PBOD Overig Administratiekosten Liquidatiekosten Overig
-30 -26 -1 -1
-31 -16 -1 -33 -1 -58
-43 -4
-82 -41 -3
-47 -32 -138
-44 -50 -1 -178
In 2009 zijn de kosten van de accountant fors toegenomen als gevolg van de controle inzake de Tegemoetkoming Ziektekosten van 3,8% (eenmalig) per 1 januari 2009 aan de pensioengerechtigden die niet in aanmerking kwamen voor de reguliere Tegemoetkoming Ziektekosten en als gevolg van de controle van de overdracht van de indexatieverplichtingen aan NN.
Mutatie Voorziening uitkeringsverplichtingen (11) 2009 266 266
Voorziening overlijdensuitkeringen
2008 10 10
De overlijdensuitkering is in 2009 ingekocht bij NN. Voor inkoop van de overlijdensuitkering is een koopsom betaald door de SER van Euro 315.000. De voorziening overlijdensuitkeringen is ten gunste van de Staat van Baten en Lasten in 2009 vrijgevallen.
22
TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN (x € 1.000)
Overige lasten (12)
Indexatie koopsommen Extra (ingekochte) indexatie NN Affinanciering Overlijdensuitkering Dotatie aan Voorziening afwikkeling ziektekostentegemoetkoming Overige lasten
2009 6 -4.747 -35
2008 34 -
-5 -4.781
-357 -31 -354
De indexatielast per 1 januari 2010 bedraagt nihil omdat met ingang van 1 januari 2009 een levenslange indexatie is ingekocht bij NN. Voor de inkoop van deze levenslange indexatie van 1,87% per jaar is een totale koopsom berekend door NN van Euro 7.660.000. Hiervan is door SBO Euro 4.660.000 betaald en het restant van Euro 3.000.000 is door de SER aan NN betaald. SBO heeft ter financiering van deze koopsom van Euro 4.660.000 de beleggingen van SBO verkocht en ultimo 2009 resteert een saldo van Euro 147.000 dat nodig is voor de financiele afwikkeling en liquidatie van SBO in 2010.
Resultaatbestemming (13) 2009 -4.642 -4.642
Onttrokken aan indexatiereserve
Aantal personeelsleden De administratieve taken zijn opgedragen aan PBO-Dienstverlening. SBO heeft geen medewerkers in dienst. Bezoldiging bestuursleden De bestuurders ontvangen geen bezoldiging.
23
2008 -557 -557
OVERIGE GEGEVENS
Aan het bestuur van Stichting Beheer Overrente Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag op pagina 11 tot en met 23 opgenomen jaarrekening 2009 van Stichting Beheer Overrente te ‘s-Gravenhage bestaande uit de balans per 31 december 2009 en de staat van baten en lasten over 2009 met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het saldo van baten en lasten getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het bestuursverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van het vermogen en het saldo van baten en lasten, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van het vermogen en het saldo van baten en lasten relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de stichting. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de stichting heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Beheer Overrente per 31 december 2009 en van het saldo van baten en lasten over 2009 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
24
Toelichting Wij vestigen de aandacht op de toelichting op de jaarrekening (pagina 15) waarin uiteengezet is dat het bestuur van Stichting Beheer Overrente heeft besloten om in 2010 Stichting Beheer Overrente te liquideren onder voorbehoud van goedkeuring hiervan door De Nederlandsche Bank. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Rotterdam, 30 juni 2010 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.
drs. F.J. van Groenestein RA
25
Personalia bestuursleden
Drs. G.A.M. van der Grind Functie in bestuur Geboortedatum Nationaliteit Namens Werkgever Beroep Bestuurslid sinds Nevenfunctie(s)
Aandachtsgebied Ir. P. Hijma Functie in bestuur Geboortedatum Nationaliteit Namens Werkgever
Altenerend (plaatsvervangend) voorzitter 10 februari 1951 Nederlandse Werkgevers LTO-Nederland Manager Sociaal Economisch Beleid 01 maart 1998 Lid Star Namens LTO vertegenwoordiger in commissies van de SER Namens LTO lid van Werk en Inkomen Namens LTO vertegenwoordiger in agrarische bedrijfstakfondsen Financiën/AO/IC, Communicatie
Bestuurslid sinds Nevenfunctie(s) Aandachtsgebied
Lid 20 februari 1947 Nederlandse Werkgevers Hoofdproductschap Akkerbouw Directeur Nederlands Instituut voor Afzetbevoordering van Akkerbouwprodukten 01 juli 2007 n.v.t. Beleggingen, Pensioenzaken
Drs. G.H. de Vries Functie in bestuur Geboortedatum Nationaliteit Namens Werkgever Beroep Bestuurslid sinds Nevenfunctie(s) Aandachtsgebied
Lid 03 september 1949 Nederlandse Werkgevers- FNV Bondgenoten n.v.t. Consultant 01 oktober 2005 n.v.t. Pensioenzaken, Beleggingen, Financiën/AO/IC
Drs. J. Boersma Functie in bestuur Geboortedatum Nationaliteit Namens Werkgever Beroep Bestuurslid sinds Nevenfunctie(s) Aandachtsgebied
Secretaris/Penningmeester 03 februari 1943 Nederlandse Werknemers n.v.t. Consultant/bestuurder 01 juli 2003 Adviseur bestuur Vereniging Belanghebbende Pensioenverordening Landbouwschap Juridische zaken, Beleggingen
26
B.M.A. Heck Functie in bestuur Geboortedatum Nationaliteit Namens Werkgever Beroep Bestuurslid sinds Aftreding volgens rooster Nevenfunctie(s) Aandachtsgebied A. Tilroe Functie in bestuur Geboortedatum Nationaliteit Namens Werkgever Beroep Bestuurslid sinds Aftreding volgens rooster Nevenfunctie(s) Aandachtsgebied
Alternerend (plaatsvervangend) voorzitter 29 november 1940 Nederlandse Werknemers n.v.t. n.v.t. 01 juli 2004 01 juli 2009 Voorzitter Vereniging Belanghebbenden Pensioenverordering Landbouwschap Pensioenzaken
Lid 26 juni 1931 Nederlandse Werknemers n.v.t. n.v.t. 01 juli 2007 01 juli 2011 Adviseur bestuur Vereniging Belanghebbenden Pensioenverordening Landbouwschap Communicatie
27
Verklarende woordenlijst
Actieve deelnemer De werknemer, wachtgelder of arbeidsongeschikte die pensioen opbouwt via de pensioenregeling. Franchise Het gedeelte van het salaris dat voor de premie- en pensioenberekening buiten beschouwing blijft, omdat de AOW over dat deel reeds in pensioen voorziet. Gewezen deelnemers (Ex) deelnemers voor wie aanspraken aanwezig zijn, terwijl de dienstbetrekking beëindigd is. Verdere opbouw van de aanspraken vindt niet plaats. Herverzekering Door middel van herverzekering worden de risico's van voortijdig overlijden, dan wel van arbeidsongeschiktheid, bij een andere (her)verzekeraar ondergebracht. In het geval van de arbeidsongeschikheidverzekering geldt dat niet alleen voor het arbeidsongeschiktheidspensioen, maar ook voor de nog op te bouwen aanspraken op ouderdoms-, (huwelijks)partner- en wezenpensioen. Koopsom Eenmalige betaling waarmee pensioenaanspraken worden gefinancieerd, meestal betrekking hebbende op de verstreken diensttijd. Opbrengsrendement Het opbrengsrendement wordt berekend door de opbrengsten uit te drukken als een percentage van het gemiddeld belegd vermogen. Meeropbrengst van de beleggingen boven de rekenrente. Pensioengerechtigde (Ex) deelnemer of diens nabestaanden aan wie pensioen uitgekeerd wordt. Pensioengrondslag Het deel van het vaste jaarsalaris, inclusief vakantiegeld, dat resteert na aftrek van de franchise. De pensioengrondslag vormt de basis voor de berekening van het pensioen en de pensioenpremie. Performance Berekeningsmethode waarbij zowel de inkomsten als de (niet) gerealiseerde vermogensmutaties worden uitgedrukt als percentage van het tijdsgewogen geïnvesteerde bedrag. Premievrije aanspraken Indien de dienstbetrekking anders dan door overlijden wordt beëindigd, wordt zonder verdere premiebetaling aanspraak verkregen op de tot het tijdstip van dienstbeëindiging overeenkomstig het pensioenreglement tijdsevenredig gevormde aanspraken op ouderdoms- (huwelijks)partner- en wezenpensioen. Slapers Gewezen deelnemers die het dienstverband voor het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd hebben beëindigd met verkrijging van premievrije aanspraken.
28
Overzicht van afkortingen
ABTN ALM ANW AOW DNB ECB FTK FVP HPA NN NP OP PBO PBOD PW SER SBO STAR SZW UWV VB VBPL VPL WAO WAZ WW
Actuariële en BedrijfsTechnische Nota Asset Liability Management Algemene Nabestaandenwet Algemene Ouderdomswet De Nederlandsche Bank Europese Centrale Bank Financieel Toetsingskader Financiering Voortzetting Pensioenverzekering Hoofdproductschap Akkerbouw Nationale Nederlanden Nabestaandenpensioen Ouderdomspensioen Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie PBO-Dienstverlening Pensioenwet Sociaal-Economische Raad Stichting Beheer Overrente Stichting van de Arbeid Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Uitvoeringsinstituut Werknemensverzekeringen Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen Vereniging Belanghebbenden Pensioenverordering Landbouwschap Vut, Prepensioen en Levensloop Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen Werkloosheidswet
29
