Inhoudsopgave. 3 Opmaat 4 Voorwoord 6 Profiel MN 11 Kerncijfers 12 Personalia

Inhoudsopgave 3 Opmaat 4 Voorwoord 6 Profiel MN 11 Kerncijfers 12 Personalia 17 Verslag Hoofddirectie 18 Governance 20 Organisatieonwikkelingen in 2013 22 De mensen van MN 25 Financiële ontwikkelingen 29 Risicobeheersing 35 Vooruitblik 2014 39 Bestuurdersverklaring In Control Verantwoording 40 Bestuurdersverklaring 42 Assurance-rapport In control verantwoording 47

Bericht Raad van Commissarissen

59 Jaarrekening 60 Geconsolideerde balans per 31 december 2013 62 Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013 63 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2013 65 Geconsolideerd grondslagen voor de financiële verslaggeving 74 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2013 81 Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013 85 Enkelvoudige balans per 31 december 2013 87 Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2013 88 Enkelvoudige grondslagen van waardering en resultaatbepaling 89 Toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december 2013 93 Toelichting op de enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2013 94 Overige gegevens 95 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

1

MN Jaarverslag 2013

Opmaat

Voorwoord Het afgelopen jaar kende voor MN en haar opdrachtgevers pijnlijke momenten, maar ook tekenen van hoop. Pijnlijk was het dat in Nederland onze grootste opdrachtgevers zich voor het eerst in hun geschiedenis gedwongen zagen de pensioenen te verlagen. Die verlaging trof alle betrokken deelnemers. Het waren echter vooral de gepensioneerden die hun koopkracht het afgelopen jaar scherp zagen dalen, zeker omdat enkele maanden voor de pensioenverlaging ook fiscale maatregelen van de overheid een substantiële hap namen uit het netto inkomen. Het jaar 2013 gold als opmaat naar een nieuw pensioen. Het Nederlandse pensioenstelsel is krachtig, omdat werkgevers en werknemers het stelsel de afgelopen decennia steeds tijdig hebben weten aan te passen aan veranderende omstandigheden. Zo’n verbouwing is ook nu weer nodig. De stijgende levensverwachting, demografische veranderingen, onstuimige economische omstandigheden en meer en meer flexibiliteit op de arbeidsmarkt vragen om passende pensioenantwoorden. Dat zien we overigens niet alleen in Nederland, maar ook bij onze opdrachtgevers in het Verenigd Koninkrijk. Een steeds verder terugtredende overheid vraagt daarnaast om andere oplossingen op het gebied van inkomenszekerheid, iets waar we met onze verzekeringsactiviteiten op inspelen. Die passende antwoorden bestaan wat MN betreft in ieder geval uit meer maatwerk, ook op individueel niveau, maar mét behoud van de pijlers onder de kracht van ons stelsel: collectiviteit en solidariteit. Want een collectief en solidair pensioen levert uiteindelijk de beste uitkomsten op. Ook ondernemingspensioenfondsen waarderen steeds meer de kracht van het grote collectief. De afgelopen jaren zien we in Nederland steeds meer van deze fondsen aansluiting zoeken bij het grote bedrijfstakpensioenfonds in hun sector. Zij worden daartoe mede gedreven door de toenemende complexiteit van weten regelgeving en de moeilijke economische omstandigheden. Wij zien deze ontwikkeling ook bij onze opdrachtgevers. Het Nederlandse pensioenstelsel wordt verbouwd, zoveel is zeker. Maar de tijd begint te dringen. Na jarenlange discussie tussen sociale partners en opeenvolgende kabinetten, stond ook 2013 in het teken van voortdurend debat. In het najaar bleek er in de Eerste Kamer onvoldoende draagvlak voor de kabinetsplannen te bestaan en moest het kabinet terug naar de tekentafel. Die nieuwe vertraging maakt het voor pensioenfondsen en – uitvoerders steeds moeilijker om tot een zorgvuldige besluitvorming en uitvoering te komen én op tijd klaar te zijn om per 1 januari 2015 van start te gaan met een nieuwe pensioenregeling.

4

Voorwoord

Opmaat

Of 2013 ook de opmaat vormde naar betere economische tijden, zal de geschiedenis nog moeten uitwijzen. Maar de voorzichtige tekenen van herstel zijn er. In de reële economie was daar overigens nog weinig van te merken. De werkloosheid liep het afgelopen jaar in heel Europa verder op en de huizenmarkt bleef in zwaar weer verkeren. Veel gezinnen merken dagelijks de gevolgen van die ontwikkelingen. Maar ondanks de sombere cijfers uit de reële economie, leken de financiële markten het afgelopen jaar een duidelijk voorschot te nemen op economisch herstel. Voor pensioenfondsen was dat positief. Behoorlijke rendementen en vooral een stijgende rente deden de financiële positie van de fondsen goed. Desondanks verkeerden een aantal fondsen eind 2013 nog net onder de minimaal vereiste dekkingsgraad. Daardoor is de kortingsproblematiek ook in 2014 nog steeds niet van tafel. MN draagt samen met haar opdrachtgevers waar mogelijk actief bij aan het economische herstel. Zo was MN actief betrokken bij de oprichting van het NL Ondernemingsfonds, dat de moeizame kredietvoorziening aan het Nederlandse bedrijfsleven een impuls moet geven. MN doet dat vanuit de overtuiging dat voor een goede oude dag meer nodig is dan pensioen alleen. Dat pensioen moet ook genoten kunnen worden in een wereld waar de economie bloeit, waar voldoende werkgelegenheid is en waar de samenleving de middelen heeft voor goede zorg en goed wonen. Want welvaart en welzijn moeten hand in hand gaan. Aan een toekomst waarin dat mogelijk is en blijft, werkt MN graag mee. Dat doen we samen met onze aandeelhouders, onze opdrachtgevers en al onze medewerkers.

Den Haag, 3 april 2014 Rudolf Hagendijk, Directievoorzitter

5

MN Jaarverslag 2013

Profiel MN Als uitvoerder van pensioenen en verzekeringen en als vermogensbeheerder werkt MN aan de financiële toekomstvoorziening van bijna twee miljoen Nederlanders. In opdracht van verschillende pensioenfondsen int en belegt MN premies en keert MN pensioenen uit. Naast pensioenen voert MN ook inkomensverzekeringen en andere sociale collectieve regelingen uit. Het totaal aan beheerd vermogen bedroeg op 31 december 2013 92,2 miljard euro. De verantwoordelijkheid die MN voor deze activiteiten draagt, is geformuleerd in onze missie en visie, die door een heldere strategie worden vormgegeven en door een weloverwogen structuur worden gedragen.

Missie ‘Wij realiseren de vitale financiële toekomst die mensen verdienen.’ ‘Vitale financiële toekomst’ Onze diensten, producten en werkzaamheden zijn gericht op de opbouw en het behoud van een gezonde financiële positie voor individuen. Door bij te dragen aan de gezonde financiële positie van mensen leveren wij hun essentiële bouwstenen voor een duurzame, vitale toekomst. ‘Die mensen verdienen’ De producten die wij leveren, komen tot stand door bijdragen en premies die deelnemers als werknemer verdienen. Door werkgerelateerde regelingen te realiseren, dragen wij samen met sociale partners, pensioenfondsen en verzekeraars een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Wij werken eerlijk en transparant, omdat mensen daar recht op hebben. Voorbeelden hiervan zijn de pensioenen van Pensioenfonds Metaal en Techniek (PMT), Pensioenfonds van de Metalektro (PME) en Bedrijfspensioenfonds voor de Koopvaardij. Samen met deze pensioenfondsen voeren wij die op aantoonbaar kostenefficiënte wijze uit.

6

Profiel MN

Opmaat

Visie en ondernemingsstrategie Onze missie laat zich vertalen in een visie, die als stip op de horizon van MN dient:

“Dé financiële dienstverlener in de marktsector voor collectieve inkomensen pensioenoplossingen” Onze strategie, waarin wij onze missie en visie willen realiseren, is gebaseerd op drie routes: het optimaliseren van de dienstverlening aan bestaande opdrachtgevers, productontwikkeling voor deze groep en het benutten van marktkansen.

Strategische routes

Route 1

Optimaliseren dienstverlening bestaande klanten • Anticipeer op informatiebehoefte • Realiseer effectieve bedrijfsprocessen • Realiseer efficiënte bedrijfsprocessen

IT

• Voer pro-actief de dialoog (communicatie) met klanten over vernieuwende oplossingen • Realiseer deze vernieuwende oplossingen

Business Cases • Nieuwe Pensioenregelingen • Hybride • Verzekeringen

C omp l i a n c e

Productontwikkeling bestaande klanten

Going concern & Changes • First Time Right Output • Informatievoorziening • Wet- & Regelgeving Duurzaamheid

Route 2

Randvoorwaarden

Marktontwikkeling Route 3

• Dé partij voor de marktsector • Nieuwe marktkansen signaleren; opportunity-driven

Omdat wij een versnelling zien van veelal samenhangende ontwikkelingen in onder meer weten regelgeving, toenemende druk op transparantie en kostenefficiëntie, zijn de doelstellingen bij deze drie routes in 2013 aangescherpt met de randvoorwaarden compliance, IT en duurzaamheid. Compliance omdat veel van onze veranderingen worden ingezet om te voldoen aan wijzigende weten regelgeving. IT omdat de inrichting van het IT-landschap in grote mate bepalend is voor de wijze waarop, en snelheid waarmee wij veranderingen in onze producten en processen kunnen doorvoeren. Duurzaamheid omdat dat een vaste randvoorwaarde is voor de wijze waarop wij omgaan met bijvoorbeeld productontwikkeling, streven naar kostenefficiëntie en maatschappelijk verantwoord beleggen.

7

MN Jaarverslag 2013

Op basis van onze strategie hebben we een drietal kritieke succesfactoren vastgesteld: effectieve klantbediening, aanpassingsvermogen en kostenbewustzijn. Om de realisatie hiervan te borgen, zijn de succesfactoren vertaald in meetbare kritieke performance indicatoren. Voor ieder van deze succesfactoren is een aantal doelstellingen en activiteiten opgenomen.

Kernactiviteiten MN houdt zich bezig met de volgende kernactiviteiten:

Pensioenadministratie en verzekeringen We verzorgen voor een belangrijk deel van onze opdrachtgevers de volledige pensioenadministratie. Dat wil zeggen dat we premies innen, rechten bijhouden en pensioenen uitkeren. Daarnaast administreren we inkomensverzekeringen voor verschillende verzekeraars. Hierbij verzorgen we het hele proces: van offertes, via acceptatie en polisbeheer, tot het berekenen en uitkeren van schades.

Communicatie Een complex onderwerp als pensioenen of verzekeringen vraagt om heldere communicatie, die we namens en samen met onze opdrachtgevers voor hun deelnemers en werkgevers verzorgen. We vinden het belangrijk om het bewustzijn van de deelnemers te verhogen in hun pensioen of verzekering. Daarom doen we er alles aan om hun inzicht te geven in hun persoonlijke situatie.

(Beleids)advisering We beperken ons niet tot de uitvoering van pensioenregelingen. We zetten onze kennis en ervaring in om onze klanten gedegen en op maat te adviseren over de huidige en toekomstige situatie. Wij geven beleggingsadvies, voeren onderzoeken uit en ondersteunen ook op actuarieel, juridisch, technisch en organisatorisch vlak. We onderscheiden daarbij nieuwe ontwikkelingen van de waan van de dag.

Vermogensbeheer Wij beheren de vermogens van onze opdrachtgevers. Daarbij springen twee activiteiten bijzonder in het oog: Fiduciair management en Maatschappelijk verantwoord beleggen. MN stond aan de wieg van fiduciair management en we zijn een van de partijen die het concept van fiduciair management het meest vergaand ontwikkeld hebben. We adviseren en begeleiden opdrachtgevers in het hele proces van vermogensbeheer. Met deze integrale benadering stemmen we alle vermogensbeheeractiviteiten optimaal op elkaar af. Van beleidsadvisering en portefeuillebeheer tot risicocontroles en rapportages. Dit is geruststellend voor opdrachtgevers, vooral in een tijd waarin steeds hogere eisen worden gesteld aan pensioenfondsbesturen.

8

Profiel MN

Opmaat

Opdrachtgevers en MN zijn zich bewust van de maatschappelijke gevolgen van het beleggingsbeleid. We hebben dan ook de Principles for Responsible Investment (PRI) van de Verenigde Naties ondertekend. We nemen deze vanzelfsprekend mee in onze adviezen aan opdrachtgevers en in het beleid dat we gezamenlijk ontwikkelen. Vanuit onze fiduciaire rol zorgt MN dat verantwoord beleggen verweven is in investeringsbeslissingen en de uitoefening van aandeelhoudersrechten. De principes van de PRI heeft MN uitgewerkt in tien leidende beginselen voor verantwoord ondernemen en beleggen, gebaseerd op internationale verdragen. Operationeel zorgen we voor integratie van milieu-, sociale en governance factoren in al ons werk, een uitsluitingbeleid en betrokken aandeelhouderschap.

Opdrachtgevers / markt Onze opdrachtgevers zijn pensioenfondsen, sociale partners of paritair samengestelde instellingen en afkomstig uit de Metaal en Techniek, Metalektro, Koopvaardij en andere sectoren.

Aandeelhoudersstructuur Per 24 maart 2014 ziet onze aandeelhoudersstructuur schematisch er als volgt uit: Stichting Vakraad Metaal en Techniek

Pensioenfonds Metaal en Techniek

Pensioenfonds van de Metalektro

Raad van Overleg Metalektro

Bedrijfspensioenfonds voor de Koopvaardij

Stichting Administratiekantoor MN

95%

5%

Mn Services N.V.

Structuur Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen van MN bestaat uit vier onafhankelijke leden. Binnen de Raad van Commissarissen zijn twee kerncommissies ingesteld; de Auditcommissie en de Remuneratie- & Benoemingscommissie. Deze commissies bereiden besluitvorming voor ten behoeve van de Raad van Commissarissen op het gebied van financiële, audit- en riskonderwerpen (Auditcommissie) en op het gebied van remuneratie en (her)benoemingen (Remuneratie- & Benoemingscommissie).

9

MN Jaarverslag 2013

Hoofddirectiestructuur In 2013 kreeg MN een nieuwe organisatiestructuur. Deze structuur is opgebouwd vanuit een brede hoofddirectie met acht personen, waarbinnen klantcoördinatie en klantbediening een prominente rol hebben gekregen. In het eerste kwartaal van 2014 hebben we een directeur verzekeringen toegevoegd. De dagelijkse leiding van MN is in handen van de Hoofddirectie. De Hoofddirectie bestaat uit de functionarissen die verantwoordelijk zijn voor de interne besturing van MN en haar dochterondernemingen. De Directievoorzitter vormt samen met de Directeur Klantrelaties de statutaire directie.

De Hoofddirectie bestaat uit de volgende leden:

Directievoorzitter

Verantwoordelijk voor het verbinden van organisatiedoelen met doelen van de

Rudolf Hagendijk

opdrachtgevers in lijn met de missie en kernwaarden van de Vennootschap

Directeur Klantrelaties

Verantwoordelijk voor het creëren van klanttevredenheid en een klantgerichte

Walter Mutsaers

organisatie door op te reden als centrale schakel tussen opdrachtgevers en organisatie

Directeur Beleggingen

Verantwoordelijk voor de uitvoering van de beleggingen binnen de verkregen

Paul Versteeg

mandaten en het voeren van de beleggingsadministratie

Directeur Fiduciar

Verantwoordelijk voor het vormen en uitdragen van de huisvisie inzake

Management

beleggingen en het vertalen hiervan naar het beleggingsbeleid en de

Wouter Pelser

portefeuilleconstructie voor opdrachtgevers

Financieel Directeur

Ondersteunt op objectieve wijze de realisatie en de ontwikkeling van de strategie

Kor Bosscher

en de daarbij behorende risico’s ter bewaking van de (financiële) gezondheid van de Vennootschap

Directeur

Verantwoordelijk voor het leiden en besturen van de Informatievoorziening door

Informatievoorziening

voortbrenging en levering van adequate (toekomstvaste, robuuste, schaalbare)

Jeroen van Rooden

ICT-voorzieningen

Directeur Pensioenen

Verantwoordelijk voor de bestuursadvisering aan opdrachtgevers en het beheer

Maarten van der Tuin

van de pensioenadministratie

Directeur Verzekeringen

Verantwoordelijk voor het beheer van de verzekeringsadministratie van

Frank van de Ven

opdrachtgevers

10

Opmaat

Kerncijfers Netto-omzet Overige opbrengsten

2013

2012

2011

2010

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

203.361 (99%)

192.857 (98%)

178.979 (100%)

169.795 (96%)

1.160

(1%)

4.334

(2%)

-452

(0%)

7.607

(4%)

Som der bedrijfsopbrengsten

204.521 (100%)

197.191 (100%) 178.527 (100%)

Personeelskosten

111.008 (56%)

103.445 (55%)

91.708 (54%)

87.199 (51%)

38.523 (19%)

38.538 (20%)

33.861 (20%)

40.703 (24%)

148.531 (75%)

141.983 (75%)

125.569 (74%)

127.902 (75%)

Werkzaamheden derden

177.402 (100%)

Afschrijvingen en waarde9.017 (5%)

verminderingen

12.252

(6%)

10.291

(6%)

11.553

(7%)

Overige bedrijfslasten

40.903 (20%)

36.277 (19%)

35.177 (20%)

30.104 (18%)

49.920 (25%)

48.529 (25%)

45.468 (26%)

41.657 (25%)

190.512 (100%)

171.037 (100%)

169.559 (100%)

Som der bedrijfslasten

199.451 (100%)

Resultaten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen

4.667 6.232 7.277 7.786

Resultaat na belastingen

4.651 4.597 5.690 6.626

Groepsvermogen

30.753 26.102 21.505 15.815

Balanstotaal

173.987 118.157 139.213 110.250

Personeel Aantal werknemers per 31 december

1.179 1.068 1.025 961

Aantal werknemers per 31 december (in fte en exclusief WAO'ers)

1.132 1.023 978 912

Opdrachtgever gerelateerd * Gefactureerde premieomzet x € 1 mln

3.445 3.438 3.181 2.988

Belegd vermogen ultimo jaar x € 1 mln

92.226 90.194 76.861 70.726

Aantal uitkeringen x 1.000

4.710 4.516 4.303 4.167

*D e opdrachtgever gerelateerde kerncijfers betreffen voor opdrachtgevers gefactureerde premies respectievelijk het aantal uitkeringen op het gebied van pensioenen en verzekeringen. Daarnaast wordt het belegd vermogen voor opdrachtgevers op het gebied van vermogensbeheer vermeld.

11

MN Jaarverslag 2013

Personalia Raad van Commissarissen dr. Kees Linse (1949)

drs. Ella Vogelaar (1949)

• Treedt af in juni 2014

• Treedt af in december 2014 • Lid Raad van Commissarissen sinds februari 2011 • Lid Remuneratie- en Benoemingscommissie sinds 21 maart 2011

• P resident-commissaris sinds

27 oktober 2010 • Lid Raad van Commissarissen sinds september 2010 • Lid Auditcommissie sinds 21 maart 2011 Nevenfuncties: • Lid Raad van Commissarissen MRC Global, Houston, US • Lid Raad van Commissarissen Akzo Nobel Nederland B.V. • Lid Bestuur Technologiestichting STW • Voorzitter Raad van Toezicht TNO • Voorzitter Commissie voor de Milieueffectrapportage • Voorzitter Spoorwegpensioenfonds tot en met 4 febuari 2014

dr. Kees Korevaar (1950) • Treedt af in december 2017 • Lid Raad van Commissarissen sinds

februari 2011 • Voorzitter Auditcommissie

Functie: • Zelfstandig adviseur/interim-manager Nevenfuncties: • Voorzitter bestuur LVG (Landelijke Vereniging Georganiseerde eerste lijn) • Voorzitter Raad van Commissarissen woningcorporatie Mitros • Voorzitter Bestuur Nisa for Nisa (vrouwencentrum AmsterdamSlotervaart) • Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Resto VanHarte • Lid Klachtencommissie Governance en beloning MBO • Lid Adviesraad RAI-vereniging • Lid Raad van Advies kappersbrancheorganisatie ANKO

sinds maart 2014 Beroep: • Arbeids- en organisatiepsycholoog Functie: • Senior adviseur Altersum Nevenfuncties: • Lid Raad van Commissarissen IHC Merwede

12

Personalia

Opmaat

mr. Cees van Woudenberg (1948)

mr. Peter Kok (1954)

• Treedt af in december 2014 • Lid Raad van Commissarissen sinds december 2010 • Voorzitter Remuneratie- en Benoemingscommissie sinds 21 maart 2011

• Lid Raad van Commissarissen van december 2010 tot en met 17 december 2013 • Voorzitter Auditcommissie van 21 maart 2011 tot en met 17 december 2013

Nevenfuncties: • Lid Raad van Commissarissen Koninklijke Grolsch N.V. • Lid Raad van Commissarissen Koninklijke Boskalis Westminster N.V. Lid Raad van Toezicht Het Gelders Orkest

Nevenfuncties: • Lid Raad van Commissarissen en Raad van Toezicht ANWB • Lid Raad van Commissarissen Vesteda • Lid Raad van Commissarissen Optimix Investment Funds NV • Lid Bestuur Stichting Toetsing Verzekeraars • Lid Bestuur Stichting Bewindvoering Bewoners ’s Heeren Loo West-Nederland

De leden van de Raad van Commissarissen hebben de Nederlandse nationaliteit. De leden van de Raad van Commissarissen zijn onafhankelijk in de zin van de Nederlandse Corporate Governance Code.

13

MN Jaarverslag 2013

Hoofddirectie

drs. Paul Versteeg (1959) Directeur Beleggingen (vanaf 1 januari 2014)

drs. Rudolf Hagendijk (1952) Directievoorzitter Achtergrond Bestuurskundige Werkzaam bij MN sinds 1997 Voorzitter sinds 1 februari 2005 Nevenfuncties: • Member Executive Board Europe China Institute of Nyenrode Business University • Lid Raad van Advies Pensioen, Bestuur en Management • Lid van de Raad van Advies van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Universiteit van Amsterdam

drs. Walter Mutsaers (1967) Directeur Klantrelaties Achtergrond Bedrijfseconoom Werkzaam bij MN sinds 2006 Nevenfuncties: • Lid bestuur Jong Ondernemen

Achtergrond Econoom Werkzaam bij MN sinds 2014

drs. Wouter Pelser (1968) Directeur Fiduciair Management Achtergrond Econoom Werkzaam bij MN sinds 2001

mr. Maarten van der Tuin (1964) Directeur Pensioenen Achtergrond Jurist Werkzaam bij MN sinds 2008

ir. Frank van der Ven (1965) Directeur Verzekeringen (vanaf 1 april 2014) Achtergrond Bedrijfskundige Werkzaam bij MN sinds 2012

drs. Kor Bosscher, RA (1970) drs. Jeroen van Rooden (1958)

Financieel Directeur

Directeur Informatievoorziening Achtergrond Econoom en Registeraccountant Werkzaam bij MN sinds 2008

14

Personalia

Achtergrond Neerlandicus Werkzaam bij MN sinds 2012

Opmaat

Leden ondernemingsraad

Externe accountant

Tjeerd Haasbroek (voorzitter) Egbert Vroomman (vice-voorzitter) Pim Kasting Kasper Klaren Michael Kuijper Ben Hoogerheyde Ines Strohschein Debbie Sprenger Pieter Verheggen Harrie Ruis Susan Schuurmans

PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

15

MN Jaarverslag 2013

Verslag Hoofddirectie

Governance MN heeft in 2013 samen met de economische eigenaren, Bedrijfspensioenfonds voor de Koopvaardij, PME en PMT, en de aandeelhouders, de sociale partners uit deze bedrijfstakken, onderzocht welke strategische opties voor MN openstaan. Doel van deze gesprekken was te komen tot een strategie en governance die passen bij de snel veranderende omstandigheden, om daarmee een verdere verhoging van de kwaliteit van de dienstverlening te bereiken en daarnaast een verdere verlaging van de uitvoeringskosten per pensioendeelnemer te realiseren. Hiermee brengt MN haar ultieme doel dichterbij: een goed en betaalbaar pensioen voor de deelnemers van de opdrachtgevers van MN. De gesprekken hebben geleid tot de vaststelling van het strategisch kader voor MN: de kaders waarbinnen MN haar strategie en ondernemingsplan kan bepalen. Het strategisch kader bevat uitgangspunten over: • de markten waarop MN zich begeeft; • de producten en diensten die MN levert; • de wijze waarop MN de huidige klanten bedient en nieuwe klanten acquireert. Hierbij zijn ook afspraken gemaakt over de initiatieven waarover besluitvorming van de aandeelhouders wordt gevraagd. Het strategietraject heeft geleid tot een wijziging van de statuten en tot wijzigingen in de governance van MN. Voorheen hadden de pensioenfondsen als certificaathouder geen zeggenschap over hun aandelen, dat is nu gewijzigd. Sociale partners en pensioenfondsen van Metaal & Techniek en Metalektro zijn vertegenwoordigd in het bestuur van een stichting die 95% aandeelhouder van MN is. Deze stichting heeft certificaten uitgegeven aan de pensioenfondsen PMT en PME. Bpf Koopvaardij bezit 5% van de aandelen in MN. Ten slotte hebben de fondsen PMT, PME en Bpf Koopvaardij met MN hun onderlinge werkmodellen verder ingevuld. De verdeling van taken en verantwoordelijkheden tussen MN en de pensioenfondsen zal niet ingrijpend wijzigen: de huidige werkmodellen blijven gehandhaafd en er gaan geen functies van MN over naar de fondsen. Naast de rollen en verantwoordelijkheden van deze functies zijn ook de diverse overlegstructuren tussen MN en de betrokken fondsbesturen en bestuursbureaus besproken. Om deze afstemming goed te stroomlijnen, werken MN en de pensioenfondsen gezamenlijk aan een optimaal, uniform klantbedieningsmodel. Het strategietraject is mede een aanleiding geweest om de verzekeringsorganisatie binnen MN apart te positioneren. Dit, zoals toegelicht bij de hoofddirectiestructuur op pagina 10.

18



Bestuur en Toezicht De Wet Bestuur en Toezicht is per 1 januari 2013 in werking getreden. Volgens deze wet moeten grote vennootschappen zorgen voor een evenwichtige vertegenwoordiging van mannen en vrouwen in de directie en in de Raad van Commissarissen. In 2013 vormden, net als in de jaren daarvoor, de heren Hagendijk en Mutsaers de statutaire directie van MN. Zij maken beiden deel uit van de Hoofddirectie die verantwoordelijk is voor de besturing van MN. Ten tijde van hun benoeming in respectievelijk 2001 en 2006 richtte MN het selectieproces op zowel mannelijke als vrouwelijke kandidaten. In beide gevallen is de keuze destijds niet op een vrouw gevallen. De wettelijke bepaling over een evenwichtige vertegenwoordiging was op dat moment overigens nog niet van kracht. De Raad van Commissarissen van MN wordt gevormd door vier commissarissen, onder wie één vrouw. Ook ten tijde van deze benoemingen, eind 2010, bestond de bepaling voor een evenwichtige vertegenwoordiging nog niet. Dat neemt niet weg dat MN ook hier tijdens het selectieproces heeft gestreefd naar een evenwichtige verdeling tussen mannen en vrouwen. In 2013 heeft MN een diversiteitsbeleid ingezet dat er op is gericht om tot een grotere bezetting van vrouwen te komen in de hogere functies binnen MN. MN zal bij benoeming van leden van de Hoofddirectie en Raad van Commissarissen in de profielschets expliciet rekening houden met een evenwichtige verdeling van zetels over mannen en vrouwen binnen de Hoofddirectie en Raad van Commissarissen.

19

MN Jaarverslag 2013

Organisatieontwikkelingen in 2013 Klantorganisatie Om de klant nog beter te kunnen bedienen, zijn na de introductie van de nieuwe Hoofddirectiestructuur ook veranderingen ingezet in de onderliggende organisatieonderdelen. De klantorganisatie, die het contact met de klanten moet stroomlijnen, ondergaat hiermee een verdere professionaliseringsslag. Zo heeft MN Klantenteams ingericht met een samenstelling die is afgestemd op de taakverdeling die onze opdrachtgevers hanteren. Hierin werken zowel vertegenwoordigers uit de klantorganisatie als vanuit de business units samen om de interne coördinatie zo efficiënt mogelijk te laten plaatsvinden.

Pensioenen & Verzekeringen In 2013 begon MN met de voorbereidingen om de verlaging van pensioenaanspraken door te voeren. In samenspraak met de opdrachtgevers PME en PMT is dit proces met grote zorgvuldigheid doorlopen. Daarnaast stond 2013 in Nederland in het teken van de nieuwe pensioenfondsregelingen. Hiervoor heeft MN mogelijke scenario’s ontwikkeld, waardoor we zo flexibel mogelijk veranderingen door kunnen voeren. Als uitvoerder maakt MN zich echter wel zorgen over de korte tijdspanne tussen de besluitvorming in de loop van 2014 en het realiseren van de opdracht per 1 januari 2015. Het Nederlands kabinet heeft in 2013 het wetsvoorstel Financieel Toetsingskader in consultatie gebracht. MN heeft samen met de pensioenfondsen PMT en PME meegewerkt aan een reactie. Mede op basis van deze reactie heeft het kabinet gekozen voor één contract: een tussenvariant die elementen uit het nominale en reële contract zal bevatten. Gegevens foutloos en nog sneller delen met de deelnemers. Dat stond in 2013 bovenaan de managementagenda van het organisatieonderdeel Pensioenen & Verzekeringen. Daartoe zijn verschillende projecten uitgevoerd en afgerond. Een grote stap was de lancering van de nieuwe deelnemersportalen, waardoor deelnemers up-to-date inzicht hebben in hun pensioen.

20



Ook innovatie en ontwikkeling stonden opnieuw hoog op de agenda bij Pensioenen & Verzekeringen. Dat bleek onder andere uit de tender over een Europees pensioentraceersysteem, die de Europese Commissie toekende aan een consortium waar ook MN deel van uit maakt. Dit systeem moet mensen in staat stellen hun in verschillende banen verworven pensioenaanspraken bij te houden. Niet alleen bij pensioenen zijn grote veranderingen gaande, dat geldt ook voor verzekeringen. Ontwikkelingen van overheidswege kunnen een verdergaande privatisering van regelingen tot gevolg hebben op het gebied van bijvoorbeeld de werkloosheid; een ontwikkeling die we eerder bij de privatisering van ziekteen arbeidsongeschiktheidsregelingen hebben gezien. MN bereidt zich nu al voor op deze ontwikkelingen om hierop tijdig in te kunnen spelen. Dit in overleg met de sociale partners, via de versterking van het strategisch partnership met NV Schade en via de deelnemingen CBM en UVVS .

Fiduciair Management & Beleggingen In aansluiting op de nieuwe Hoofddirectiestructuur zijn de vermogensbeheeronderdelen Fiduciair Management en Beleggingen in 2013 zelfstandig gepositioneerd. Fiduciair Management staat daarbij opgesteld voor de beleggingsvisie en het advies op maat aan opdrachtgevers, het integrale portefeuillebeheer en het rapporteren daarover. Onder Beleggingen vallen de uitvoering van het interne beheer door MN en de beleggingsadministratie. De onderlinge samenwerking en de efficiëntie is versterkt door nadrukkelijker te gaan werken op basis van ketenprocessen. De dekkingsgraden van de vermogensbeheeropdrachtgevers hebben over de brede linie een verder herstel laten zien. Belangrijke aandachtspunten in 2013 waren het herijken van de investment beliefs (beleggingsovertuigingen) van MN, het dossier investeren in Nederland en het vernieuwen van diverse productstrategieën. Maatschappelijk verantwoord beleggen blijft onverminderd van belang en MN zet zich in om de ESG integratie in de beleggingen verder te verhogen. Fiduciair Management en Beleggingen hebben ook veel aandacht besteed aan goede rapportages, onder meer op het gebied van kosten, een onderwerp dat voor opdrachtgevers en maatschappij sterk van belang blijft.

Informatievoorziening In 2013 heeft MN de langetermijnvisie van het organisatieonderdeel Informatievoorziening verder ingevuld. Zwaartepunt hierin is het ontwikkelen van nieuwe, flexibele IT-architectuur. Met die nieuwe architectuur willen we de uitvoering voor Pensioenen & Verzekeringen en de vermogensbeheerorganisatie optimaal ondersteunen. Flexibele servicegerichte systemen en up-to-date applicaties moeten MN in staat stellen zo soepel mogelijk in te spelen op de veranderingen die in de loop van 2014 hun beslag moeten krijgen. Zo worden nieuwe deelnemersportalen en een nieuw platform voor pensioenregelingen en verzekeringen opgeleverd.

21

MN Jaarverslag 2013

De mensen van MN Door de vele veranderingen was 2013 voor de mensen van MN een intensief jaar. De medewerkers gaan deze uitdaging graag aan, zo blijkt ook uit het Medewerkerstevredenheidsonderzoek van Effectory. MN haalt een 7,5 op het gebied van medewerkerstevredenheid en haalt op de overige punten een score die vergelijkbaar is met de benchmark financiële markten. De medewerkers zien MN als een goede werkgever, die uitdagend, maatschappelijk relevant werk biedt. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de vele ontwikkelingen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. In het MVO Jaarverslag vindt u hierover meer. Naar aanleiding van de nieuwe Gedragscode heeft MN workshops georganiseerd, om de medewerkers er nog meer van te doordringen dat we werk willen maken van onze maatschappelijke verantwoordelijkheid en de normen en waarden die daarbij horen.

Verantwoording Beloningsbeleid Bij MN is geen sprake van personen met een totale beloning van 1 miljoen euro of meer. Bij MN werkten in 2013 122 personen bij wie een variabele beloning deel kon uitmaken van hun totale beloning. Aan 108 van hen is in 2013 daadwerkelijk een variabele beloning uitgekeerd. De gemiddelde uikering in het kader van variabele beloning bij MN bedroeg over 2013 14% van het vaste salaris. Over 2013 is aan 12 medewerkers een variabele beloning uitgekeerd van meer dan 20% van het vaste salaris. De uitkeringen in het kader van variabele beloning zijn als volgt verdeeld over de diverse bedrijfsonderdelen:

Aantal personen per bedrijfsonderdeel dat over 2013 een uitkering in het kader van variabele beloning ontving: Beleggingen 25 Hoofddirectie 9 Fiduciair Management 36 Finance & Risk 11 Informatievoorziening 2 Klantrelaties 18 Pensioenen & Verzekeringen 6 Diversen 1

MN is in overleg met de Ondernemingsraad en de sociale partners om het beloningsbeleid te herzien en een nieuw functiehuis en een nieuw salarisgebouw te introduceren. Het nieuwe beleid van MN richt zich op de

22



mediaan van de vergelijkingsmarkt en is daarmee meer gematigd. Er is minder ruimte voor variabele beloning door verdere beperking in hoogte en doelgroep en een extra mogelijkheid van een algemene korting op variabele beloningen. Voor variabele beloning geldt in de regel een maximum van 20 procent voor frontoffice functies op het gebied van vermogensbeheer. Daarnaast kent slechts een selectief aantal functies nog variabele beloningen, van maximaal 10 procent. Voor elk van deze doelgroepen gelden andere kenmerken van de prestatiebeloningsregeling. MN stelt vanaf 2014 de prestatiebeloning in twee stappen vast: 1) Eerst stelt MN de individuele prestatie vast, op basis van twee van de zes jaarlijks te bepalen individuele jaardoelstellingen. Maximaal een van de twee jaardoelstellingen is een financiële (kwantificeerbare) doelstelling. De jaardoelstellingen die zijn afgesproken tussen leidinggevende en medewerker, worden geaccordeerd door de naasthogere leidinggevende en bij de afdeling HR ingediend. HR toetst in hoeverre de jaardoelstellingen gelijksoortig in moeilijkheidsgraad, volledigheid en doelgerichtheid zijn geformuleerd. Internal Audit toetst steekproefsgewijs, zowel vooraf op de jaardoelstellingen als achteraf op de behaalde resultaten. 2) Vervolgens wordt gekeken naar de mate waarin MN de collectieve doelstelling heeft gehaald en naar eventuele onvoorziene omstandigheden. MN heeft volgens het nieuwe beloningsbeleid te allen tijde het recht deze prestatiebeloningen terug te vorderen of aan te passen. Dit kan als zich onvoorziene omstandigheden voordoen (zoals de financiële resultaten van het bedrijf, de situatie van de opdrachtgever of de maatschappelijke omstandigheden) of als MN achteraf constateert dat de prestatiebeloning niet conform de regeling is toegekend. Het oude beleid ten aanzien van variabele beloningen binnen MN was al beperkt en ruim binnen de normen van de AFM en DNB. Gezien de maatschappelijke doelstellingen en context van de organisatie neemt MN een terughoudende positie in ten aanzien van prestatiebeloning. Slechts bepaalde groepen komen in aanmerking voor een beperkte prestatiebeloning, door het behalen van vooraf afgesproken doelstellingen. MN wil met het inzetten van prestatiebeloning voor specifieke groepen de resultaatgerichtheid bevorderen.

Diversiteitsbeleid MN streeft naar een evenwichtige personeelssamenstelling in alle lagen van de organisatie. De laatste jaren zijn hierin flinke stappen gezet, bijvoorbeeld door het verder ontwikkelen van programma’s gericht op talenten of gericht op managers binnen MN. Dit jaar heeft MN onder meer een vrouwennetwerk opgericht; een belangrijke stap in ons diversiteitsprogramma. Met ons vitaliteitsbeleid ondersteunen we het langer in dienst houden van onze oudere medewerkers.

23

MN Jaarverslag 2013

Vitaliteit Een goede work-life-balans is belangrijk voor MN en daarom hebben we een breed palet aan voorzieningen beschikbaar voor de medewerkers. De interne fitness is nog nooit zo goed bezocht en de sportieve activiteiten die MN organiseert, kennen hoge deelnemersaantallen. Dit brengt ook verbindingen tot stand buiten de werkvloer. De enthousiaste deelname van MN aan de Roparun is daar een goed voorbeeld van. Een grote groep medewerkers heeft zich hier intensief op voorbereid, wat naast een sportieve prestatie ook een hechte band tussen de medewerkers heeft gecreëerd. Op al deze goede dingen bouwen we verder.

Strategische personeelsplanning De continuïteit van de organisatie is voor MN van cruciaal belang. Om die te waarborgen moeten de juiste personen werkzaam zijn op de plekken waar zij het beste tot hun recht komen. Dat geldt zeker voor de sleutelposities in de organisatie. MN monitort in haar Strategische Personeelsplanning enerzijds sleutelpersonen, posities, talenten en talentontwikkeling en anderzijds de opvolging van directie en hoger management. Hierdoor kan MN vroegtijdig inspelen op verwachte interne en externe ontwikkelingen die de organisatie kunnen raken. Om hier beter invulling aan te geven heeft MN in 2013 de Strategische Personeelsplanning aangescherpt en structureel ingebed in de organisatie.

24



Financiële ontwikkelingen Bedrijfsopbrengsten De omzet in 2013 bedroeg 204,5 miljoen euro en is ten opzichte van 2012 met 7,3 miljoen euro gestegen. Ondanks druk op de tarieven is de omzet gegroeid. De toename van het beheerd vermogen heeft daaraan bijgedragen, met name door de positieve ontwikkeling van de financiële markten. Daarnaast heeft gewijzigde weten regelgeving en het voorbereiden en uitvoeren van een pensioenverlaging geleid tot additionele dienstverlening in 2013. De ondersteuning op het gebied van informatie en communicatie blijft groeiende, gegeven de maatschappelijke wens te komen tot meer transparantie en uitleg voor pensioenfondsen. De propositie van MN in het Verenigd Koninkrijk in 2013 is succesvol gebleken: de fondsen die zich vanaf 2011 aan MN UK hebben verbonden, hebben in 2013 positief bijgedragen aan de ontwikkeling van de omzet van MN.

Bedrijfslasten De bedrijfslasten stegen in vergelijking met vorig boekjaar met 8,9 miljoen euro tot een bedrag van 199,5 miljoen euro. Op de eerste plaats stijgen kosten, omdat ze direct gerelateerd zijn aan een hoger niveau van activiteiten, wat zich ook vertaalde in de gerealiseerde omzetgroei. Daarnaast heeft MN ingespeeld op de hogere wettelijke eisen en de toegenomen complexiteit. Dit uit zich in twee kostencomponenten: een hogere inzet op projecten en een structurele versteviging van processen. Een deel van de kosten kan direct gekoppeld worden aan de omzetontwikkeling van MN. De groei van het belegd vermogen heeft geleid tot hogere beheerskosten door assetmanagers; dit ondanks de gelijktijdige tendens dat opdrachtgevers passiever (en dus goedkoper) beleggen. Daarnaast hebben de demografische ontwikkelingen en de financiële crisis gevolgen gehad voor de ontwikkeling van de dekkingsgraden, wat onder andere heeft geleid tot het verlagen van pensioenen bij de opdrachtgevers. MN heeft een extra inspanning gepleegd om in te spelen op de grotere informatie- en communicatiebehoefte bij dit onderwerp. Verder zijn extra kosten gemaakt voor het strategietraject. Bovendien zijn door ontwikkelingen in de weten regelgeving andere eisen ontstaan voor de uitvoering van pensioenen, zoals AIFMD, Solvency II en SEPA. MN heeft extra projectkosten gemaakt om de organisatie hierop voor te bereiden, waarbij enkele trajecten al in voorgaande jaren zijn opgestart.

25

MN Jaarverslag 2013

MN heeft in 2013 belangrijke voorbereidingen getroffen in het kader van AIFMD. 2013 kunnen we dan ook beschouwen als een overgangsjaar. MN zal conform de eisen per juli 2014 AIFMD compliant zijn. MN reageert op de toegenomen complexiteit in de externe omgeving met een structurele versteviging van haar processen. In dat kader heeft MN ruim aandacht besteed aan het ketengericht werken, met als doel het continu verbeteren van efficiency en kwaliteit. De huidige bedrijfsprocessen en systemen binnen zowel de pensioenadministratie als de vermogensbeheerorganisatie zijn verder geoptimaliseerd. De versteviging van deze processen heeft geleid tot formatiegroei omdat onze processen kennis en kunde van mensen verlangen. Daarnaast speelt de eis, zowel wettelijk als operationeel, om meer data te kunnen analyseren en hierop beslissingen te nemen. Dit heeft geleid tot toegenomen data- en licentiekosten met name voor het Vermogensbeheerbedrijf. Toch sluiten deze acties op termijn aan op de doelstelling om de uitvoeringskosten binnen MN en haar opdrachtgevers steeds verder te verlagen.

Resultaat De genoemde extra activiteiten en daarmee gepaard gaande lasten vormden een uitdaging om het gebudgetteerde resultaat te behalen. Desondanks is het resultaat licht onder target uitgekomen. Een planning- en controlproces ondersteunt MN bij het realiseren van een gezond bedrijfsresultaat, gericht op voldoende liquide middelen en investeringsruimte voor de toekomst. Dat heeft geleid tot een positief resultaat na belasting van 4,7 miljoen euro, in lijn met het resultaat 2012 en met het door ons vooraf geformuleerde taakstellende budget.

Voorstel winstbestemming De aandeelhouders kunnen besluiten de winst geheel of ten dele te reserveren. We stellen voor om de winst over het boekjaar 2013 volledig toe te voegen aan de overige reserves. In de Algemene Vergadering wordt de winstbestemming definitief vastgesteld.

Liquiditeitspositie Met de positieve bedrijfsresultaten, investeringen, werkkapitaalsturing en omzetgroei is de eigen liquiditeitspositie ultimo 2013 licht gestegen vergeleken met de stand ultimo 2012. MN heeft een kapitaalintensief karakter en daarmee een hoog investeringsniveau, dat druk legt op de liquiditeitspositie. Daarbij telt in belangrijke mate dat wij opereren in een markt die sterk aan veranderingen onderhevig is en dat bovendien onze dienstverlening door het administratieve karakter afhankelijk is van kwalitatief hoogwaardige automatisering.

26



Daarnaast hebben financiële dienstverleners als MN in belangrijke mate te maken met wetgeving als het Internal Capital Adequacy Assessment Process (ICAAP), waarbij niet alle liquide middelen ter vrije beschikking staan voor gebruik in het werkkapitaal.

Investeringen Ter ondersteuning van de medewerkers, de bedrijfsprocessen en verdere professionalisering van het productieapparaat is voor 3,4 miljoen euro aan investeringen gepleegd in hard- en software. In 2012 bedroegen deze investeringen 6 miljoen euro. De boekwaarde van de materiële en immateriële vaste activa is gedaald van 25,9 miljoen euro in 2012 naar 22,4 miljoen euro in 2013. Deze daling is een bewuste keuze in lijn met de geplande technische vervangingsinvesteringen en voorgenomen toekomstige ontwikkelinvesteringen. MN is in 2012 verhuisd naar een nieuw hoofdkantoor in Den Haag. De verbouwing en inrichting hebben geleid tot investeringen in 2013 ter grootte van 2,5 miljoen euro. De inrichting van het nieuwe kantoor sluit aan op de invoering van Het Nieuwe Werken bij MN.

Kapitalisatie MN Bij de behandeling van de jaarrekening 2012 in juni 2013 is op voorstel van de Raad van Commissarissen besloten om ten aanzien van de kapitalisatie van MN de winst over boekjaar 2011 en 2012 te reserveren en toe te voegen aan de algemene reserves van MN. De Raad van Commissarissen en de Hoofddirectie constateren dat daarmee een grote stap is gezet in de versterking van de kapitalisatie van MN. De kapitalisatie van MN is nog steeds een punt van aandacht. De Raad van Commissarissen en de Hoofddirectie van MN achten het daarom verstandig om geen dividend uit te keren en te besluiten tot volledige reservering van de over het boekjaar 2013 behaalde winst.

Selectieproces nieuwe accountant In samenspraak met de Auditcommissie is in 2012 het selectieproces voor een nieuwe externe accountant doorlopen. Dit selectieproces was ingegeven door het feit dat de voorgaande accountant Deloitte al meerdere jaren controlerend accountant was en door de maatschappelijke trend, die ook in de Wet toezicht Accountantsorganisaties (Wta) op organisaties van openbaar belang is vastgelegd. MN valt weliswaar niet onder deze jurisdictie, maar gegeven haar maatschappelijke positie heeft MN gekozen om hier actief op in te spelen. Dit heeft geleid tot de keuze van een nieuwe externe accountant: PwC. Met ingang van 2013 heeft PwC haar werkzaamheden voor MN opgepakt; de transitie van Deloitte naar PwC is in 2013 afgerond.

27

MN Jaarverslag 2013

Milieu MN geeft graag het goede voorbeeld door ook haar interne bedrijfsvoering maatschappelijk verantwoord te maken. Wij richten ons op duurzaam inkopen en het verkleinen van onze milieu-impact, bijvoorbeeld door onze CO2-uitstoot te beperken. Ook op andere fronten streven wij dit na, door maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Meer informatie vindt u in ons MVO jaarverslag.

28



Risicobeheersing Een deugdelijk en robuust risicomanagement ziet MN als een voorwaarde voor een goede interne beheersing. En als voorwaarde voor het behouden van het vertrouwen van opdrachtgevers, werkgevers en deelnemers in een goede pensioenuitvoering en een goed vermogensbeheer. Hierbij past een risicobereidheid die uitgaat van: - het vermijden van risico’s die een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van de dienstverlening aan de opdrachtgevers van MN; - het volledig voldoen aan de van toepassing zijnde weten regelgeving; - het naleven van regels om het falen van het systeem voor risicobeheersing en interne controle te voorkomen; - het nastreven van een deugdelijk en verantwoord financieel beleid.

Three Lines of Defense Voor de bewaking van risico’s heeft MN gekozen om het “Three Lines of Defense” model te hanteren. De operationele bedrijfsonderdelen / business units (eerste risicobeheersingslijn) zijn primair verantwoordelijk voor de adequate beheersing van de risico’s gerelateerd aan de bedrijfsvoering in het betreffende bedrijfsonderdeel. Zij moeten garanderen dat het (senior) management een weloverwogen riskmanagementbesluit kan nemen binnen de door MN gestelde kaders en gedelegeerde bevoegdheden. De ondersteunende risico- en controlfuncties zijn onafhankelijk gepositioneerd ten opzichte van de operationele bedrijfsonderdelen (tweede risicobeheersingslijn). De verantwoordelijkheid van de tweede lijn is tweeledig. Enerzijds het bewaken van de correcte en volledige naleving van de verschillende riskmanagementkaders en beleidsdocumenten van MN. Anderzijds het onafhankelijk analyseren, rapporteren en adviseren over de verschillende risicosoorten. De afdeling Internal Audit is als derde beheersingslijn onafhankelijk gepositioneerd ten opzichte van zowel de eerste als de tweede beheersingslijn. Ze is verantwoordelijk voor het verlenen van onafhankelijke, objectieve zekerheid door het toepassen van een systematische en gestructureerde aanpak om de effectiviteit van de interne risicobeheersing en -besturing te evalueren en te laten verbeteren. Internal Audit onderzoekt dus of het risicomanagement in zowel de eerste als tweede lijn toereikend is om de doelstellingen van de organisatie te realiseren.

29

MN Jaarverslag 2013

Commissiestructuur De Hoofddirectie van MN streeft naar een gezond en transparant risicomanagementmodel, zodat MN aan kan tonen dat risico’s in beeld zijn, beheerst worden en conform de gewenste risk strategie zijn. De Hoofddirectie heeft bepaalde risicomanagementbeslissingen gedelegeerd binnen de MN-organisatie aan verschillende comités (comité framework), waarin zowel de eerste als (onafhankelijk gepositioneerde) tweede lijn vertegenwoordigd zijn. De Hoofddirectie wordt ondersteund door het Corporate Risk & Compliance Comité (CRCC). Het CRCC is mede verantwoordelijk voor het bewaken, monitoren en toetsen van de werking het Three Lines of Defense model van MN. Het CRCC heeft een vanuit de Hoofddirectie gedelegeerde, besluitvormende bevoegdheid voor alle risicogerelateerde zaken op corporate niveau. Onderliggend aan het CRCC is een drietal Risk & Compliance Comités (RCC) ingericht op het gebied van Pensioenen & Verzekeringen, Vermogensbeheer en Informatievoorziening. Deze comités hebben de gedelegeerde bevoegdheid vanuit het CRCC gekregen om besluiten te nemen op het gebied van risicobeheersing die binnen hun respectievelijke aandachtsgebied vallen. Daarnaast heeft het RCC Vermogensbeheer een aantal specifieke risicogerelateerde taken verder gedelegeerd aan een viertal onderliggende comités: Product Comité, Rapportage Comité, Waarderingscomité en Investeringscomité.

Interne omgeving MN heeft de maatschappelijke plicht om zorgvuldig, integer en transparant te werken. Daarvoor is binnen MN de ‘Gedragscode en Interne Regelingen’ (Gedragscode) van toepassing, die in 2013 herzien is. Hierin zijn de gezamenlijke principes en uitgangspunten voor onze manier van werken vastgelegd. De Gedragscode geeft aan hoe de medewerkers van MN dienen om te gaan met klanten, leveranciers, collega’s en de samenleving. De Gedragscode is te vinden op de website van MN (www.mn.nl). Onderzoek naar en vaststellen van gedragingen die niet in overeenstemming zijn met de gedragscode is de verantwoordelijkheid van de compliance officer.

30



Risicoclassificatie In lijn met good practices vindt de Hoofddirectie het belangrijk om de risico’s waaraan MN wordt blootgesteld inzichtelijk te hebben, zodat hierop gestuurd kan worden. MN definieert risico als de mogelijke afwijking van de verwachte uitkomsten, die impact heeft op de waarde, het kapitaal of de inkomsten van MN, haar klanten, haar organisatiedoelen of toekomstige mogelijkheden. De risico’s van MN en haar klanten zijn dus een resultante van externe en/of interne risico’s die inherent aan de bedrijfsvoering zijn. De Risk Taxonomy van MN definieert de risicotypologieën waaraan de bedrijfsvoering van MN is blootgesteld. Daarnaast wordt ook weergegeven aan welke risicotypologieën de opdrachtgevers van MN zijn blootgesteld, die MN voor hen bewaakt. MN heeft voor een adequate risicobeheersing van haar bedrijfsvoering gekozen om de verschillende risico’s te classificeren en in te delen in categorieën. De risicoclassificatie sluit op hoofdlijnen aan op het Handboek voor Financiële Instellingen Risicoanalyse Methode (FIRM) zoals ontwikkeld en uitgebracht door De Nederlandsche Bank in 2005. De keuze van de categorieën is gebaseerd op de meest voorkomende risico’s zoals deze worden gepercipieerd door MN. MN onderscheidt de volgende risicoclassificaties:

31

MN Jaarverslag 2013

Ondernemingsrisico’s MN Risicoclassificatie

Risicosoorten

Strategisch & business

• Omgevingsrisico

• Ondernemingsklimaat

• Concurrentie

• Governance risico

• Afhankelijkheid Operationeel risico

Modelrisico

Reputatie risico

• Transactie

• Informatie

• Verwerking

• Product

• Betaling/Settlement

• Kosten

• Onjuiste risico en/of

• Implementatie

waarderingscijfers

• Modelgebruik

• Methodology standards

• Product

• Testing

• Modelvalidatie

• Negatieve perceptie imago • Opdrachtgevers, tegenpartijen, aandeelhouders, regelgevende instanties • Afgeleid risico

Fraude risico

• Interne fraude

• Wetgeving

• Externe fraude

• Bedrijfsethiek

• Interne richtlijnen Compliance risico

• Integriteitsrisico’s • Naleving weten regelgeving • Remuneratierisico

Uitbesteding risico

• Continuïteit bedrijfsvoering • Integriteit • Kwaliteit dienstverlening

IT-risico

• Beveiliging • Beheersbaarheid • Continuïteit

Juridisch risico

• Wet- en regelgeving • Aansprakelijkheid •A fdwingbaarheid contracten

Overige risico’s

• Kredietrisico

• (Financieel) rapportagerisico

• Marktrisico

• HR risico

• Rente/matchingrisico’s

• Sustainability risico

• Liquiditeitsrisico

• Politiek risico

• Concentratierisico

32



Strategische risico’s MN MN onderscheidt ondernemingsrisico’s op drie niveaus; namelijk op strategisch, tactisch en operationeel niveau. Strategische risico’s zijn kansen en bedreigingen voor het halen van onze strategische doelstellingen. Onderstaande tabel toont de belangrijkste strategische risico’s van MN. Voor de risico’s zijn voor zover mogelijk gepaste maatregelen genomen en waar nodig acties en actieplannen opgesteld om de beheersing op het gewenste niveau te brengen. Dit overzicht is een herijking van de vorig jaar geïdentificeerde risico’s: Na evaluatie heeft MN geoordeeld dat de onderstaande strategische risico’s onverminderd actueel zijn.

Overzicht van risico’s op strategisch niveau Strategisch risico

Omschrijving

Toenemende complexiteit

Het risico dat de beheersbaarheid, de kosten en de onderhoudbaarheid van

(door combinatie ‘broad’ en

de uitvoering verder onder druk komen te staan. Er is sprake van toenemende

‘customize’)

complexiteit (o.a. door vergrote vraag naar individuele oplossingen (opdrachtgever en afnemende klant) in combinatie met druk op de kosten en kwaliteit.

Key man risk

Het risico van toenemende afhankelijkheid van een aantal ‘key’ medewerkers met specifieke kennis en competenties op belangrijke nationale en internationale posities. Het is zaak deze medewerkers aan MN te binden, dan wel ervoor te zorgen dat de benodigde kennis binnen MN of in de markt wordt aangetrokken.

Reputatieschade

Het risico dat MN direct of indirect reputatieschade schade lijdt door het handelen van eigen medewerkers of het handelen van klanten/opdrachtgevers/leveranciers/ business partners. Hierdoor komen de bedrijfsdoelstellingen groei, continuïteit en behoud van klanten in gevaar.

Er zijn nieuwe versnelde

Het risico is dat MN in onvoldoende mate in staat is te anticiperen op de nieuwe

toetreders in de markt.

snelle markt.

De markt voor

Het risico is dat MN niet meer wordt gepercipieerd als de “vertrouwde, logische”

inkomensopbouw wordt

partner waardoor:

snel breder

1) klanten worden verloren; 2) er nauwelijks groei mogelijk is.

Wet- en regelgeving

Het risico is dat:

verandert dermate snel dat

1) MN onvoldoende tijdig reageert op de veranderingen;

MN niet compliant kan zijn

2) MN onvoldoende rekening houdt met de onvoorspelbaarheid van de markt/politiek.

MN is niet in staat om

Het risico dat MN onvoldoende blijft innoveren, alsmede het risico dat MN teveel

bestaande paradigma’s te

uit gaat van het bestaande. Er heerst een beperkte cultuur van innoveren. Er is in te

ontstijgen

beperkte mate sprake van leiderschap met betrekking tot innovatie. MN is tevens beperkt in staat om de kenmerken waar te nemen en te waarderen die het mogelijk maken om vast te stellen welk van de door ons beschreven strategische scenario’s opportuun worden, en welke consequenties deze hebben voor de strategische richting van MN en de inrichting van de organisatie.

MN is afhankelijk van een

Het risico dat MN een grote klant verliest en daarmee een groot deel van de omzet.

(beperkt) aantal klanten 33

MN Jaarverslag 2013

Overige risico’s Valutarisico MN opereert voornamelijk in Nederland. Het enige valutarisico betreft de posities in Britse ponden uit hoofde van activiteiten met de vestiging in de UK. Dit risico wordt als minimaal beschouwd en wordt daarom niet ingedekt gezien het geringe volume in Britse ponden alsmede het feit dat ook uitgaven in dezelfde valuta plaatsvinden .

Prijsrisico Het prijsrisico gedefinieerd als het risico van een waardedaling van de beleggingen door een verandering van marktfactoren is nihil, aangezien MN geen directe beleggingen heeft waarover prijsrisico wordt gelopen.

Renterisico Met betrekking tot de langlopende lening tegen een vaste rente van haar participanten loopt MN een risico over de reële waarde als gevolg van wijzigingen in de actuele marktrente. Dit risico wordt niet afgedekt. Het renterisico op de uitstaande deposito’s is niet afgedekt, gezien het kortlopende karakter van het deposito.

Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico (inclusief kasstroomrisico) is het risico dat het volume en de timing van de kasstromen binnen circa een jaar niet op een adequate wijze zijn gematched waarbij een tekort aan liquide middelen niet (eenvoudig) kan worden gecompenseerd. De huidige stand van liquiditeiten is boven de door MN geformuleerde buffer. Ook heeft MN een prognose model om het uitgavenpatroon te bewaken. MN beschikt tevens over een kredietfaciliteit verstrekt door haar participanten, tot op heden heeft zij daar geen gebruik van hoeven te maken.

Kredietrisico Het kredietrisico wordt gedefinieerd als het risico dat tegenpartijen niet aan de contractuele verplichtingen kunnen voldoen. Dit risico wordt als gering beschouwd, gezien de kwaliteit van de debiteuren en de aanpassing van de voorschotten die MN haar klanten in rekening brengt, wanneer daartoe aanleiding bestaat. De liquide middelen staan uit bij banken, die minimaal een AA - rating hebben. Het kredietrisico hierop wordt als te verwaarlozen geacht.

ICAAP Het is van belang dat MN voor de risico’s binnen de verschillende entiteiten MN Vermogensbeheer BV, MN Fondsenbeheer BV en MN Services NV adequaat gekapitaliseerd is volgens het Internal Capital Adequacy Assessment Process, oftewel ICAAP. In 2013 is een start gemaakt met één integrale methodiek hiervoor. Hierbij aansluitend is, mede ingegeven door de invoering van de AIFMD-richtlijn, overgegaan tot kapitalisatie van Mn Fondsenbeheer BV.

34



De Wet op het financieel toezicht verplicht Mn Vermogensbeheer BV om jaarlijks de noodzakelijk geachte hoeveelheid kapitaal vast te stellen. Hiervoor zijn in 2013 de risico’s grondig geanalyseerd en zijn de stresstesten en scenarioanalyses herzien. Conclusie is dat het eigen vermogen van Mn Vermogensbeheer BV toereikend is om te voldoen aan de prudentiële kapitaalvereisten van DNB, gelet op de aard en omvang van de bedrijfsactiviteit en het aanwezige risicoprofiel. De kapitalisatie is voldoende robuust om onder de huidige en toekomstige omstandigheden de risico’s het hoofd te bieden.

ISAE 3402 MN hanteert een integrale aanpak van risicomanagement om blijvend te voldoen aan de hogere eisen die opdrachtgevers, deelnemers, toezichthouders en MN zelf stellen aan interne beheersing. MN beheerst de risico’s hierbij in onderlinge samenhang, op verschillende niveaus in de organisatie en als onderdeel van de reguliere managementcyclus. MN verschaft periodiek ISAE 3402 rapportages, waarin verantwoording wordt afgelegd over de beheersing van de klantprocessen die een materiële impact hebben op de financiële verslaggeving door opdrachtgevers. Bovendien legt MN verantwoording af voor het Financial Reporting Process van MN zelf. De werking van de beheersmaatregelen wordt gedurende het jaar beoordeeld door de externe accountant, die daarover een verklaring afgeeft. MN brengt verschillende type II ISAE 3402 rapportages uit: voor de diensten geleverd door de Business Units Pensioenen & Verzekeringen en Informatievoorziening; en voor de diensten geleverd door de Business Units Fiduciair Management en Beleggingen. De rapportages zijn gesplitst omdat niet alle opdrachtgevers diensten van alle units afnemen. In het kader van de vaststelling van de jaarrekening van de opdrachtgevers zijn aan hen de volledige gecertificeerde ISAE rapportages verstrekt. Tevens worden de aandachtspunten die hieruit voor MN naar voren komen inhoudelijk met de betreffende opdrachtgevers besproken. Risicobeheersing binnen MN is gebaseerd op COSO en op de principes van deugdelijk bestuur zoals geformuleerd in de Nederlandse Corporate Governance Code. Vanaf 2011 heeft dit geleid tot een gepubliceerde bestuurdersverklaring.

Werking van het risicomanagement model Het systeem van risicobeheersing is nog niet volledig werkend volgens het ambitieniveau van MN. Het beleid is vastgesteld, de organisatie is ingericht en de functies zijn ingevuld. De belangrijkste taken worden uitgevoerd. Een punt van aandacht is het risicobewustzijn. Dit is toegenomen, bijvoorbeeld worden auditbevindingen steeds sneller opgelost. Een ander punt van aandacht is dat er meer automatismen moeten gaan ontstaan in de samenwerking tussen de verschillende afdelingen.

35

MN Jaarverslag 2013

Vooruitblik 2014 MN zal in 2014 alle opdrachtgevers die zich moeten voorbereiden op een nieuwe pensioenregeling met volle inzet ondersteunen. Die inzet gaat van iedereen, van opdrachtgevers én MN, het uiterste vragen. Want de transitie naar een nieuw pensioen dreigt een race tegen de klok te worden. Na jarenlange discussie tussen sociale partners en in Den Haag is er begin 2014 nog steeds geen definitieve duidelijkheid over de contouren van het nieuwe pensioenstelsel. En zolang die contouren niet geschetst zijn, kan het echte werk niet starten.

Onwrikbare fundamenten MN staat wel al lange tijd ongeduldig in de startblokken. Want we zijn ervan overtuigd dat het tijd is om ons pensioenstelsel aan te passen aan veranderende omstandigheden. Zoals de afgelopen decennia telkens is gebeurd wanneer dat nodig was. Daardoor kon het Nederlandse pensioenstelsel uitgroeien tot een van de sterkste ter wereld. Om die positie niet op het spel te zetten, is snel ingrijpen nodig. De economische omstandigheden zijn immers nog steeds verre van optimaal, onze leeftijd stijgt en de arbeidsmarkt verandert. In Nederland én bij onze opdrachtgevers in het Verenigd Koninkrijk. MN maakt zich sterk om bij alle komende veranderingen het goede te behouden. Dat betekent dat wat MN betreft collectiviteit en solidariteit de onwrikbare fundamenten onder het stelsel blijven.

Op maat De collectiviteit waarop het stelsel is gebaseerd, heeft iedereen veel goeds gebracht. Het delen van risico’s en kosten levert immers uiteindelijk voor iedereen de beste uitkomsten op. Maar de veranderende omstandigheden, zeker op de arbeidsmarkt, vragen wel om maatwerk binnen die collectiviteit. Een verschuivende pensioenleeftijd en de noodzaak om langer door te werken, al dan niet in deeltijd, vragen om flexibilisering van pensioenregelingen. Ook een flexibiliserende arbeidsmarkt en het sterk groeiende aantal mensen dat ten minste een deel van het werkzame leven als zelfstandige opereert, vragen om pensioenoplossingen die meer op maat gesneden kunnen worden dan nu het geval is. Ondanks de vele nog steeds bestaande onzekerheden over de toekomst van het pensioenstelsel, werkt MN in 2014 hard verder aan de modernisering van haar systemen, om zo klaar te zijn voor toekomstig maatwerk.

36


Groei Maatwerk zal in de toekomst meer en meer verlangd worden, maar tegelijkertijd zien we een ijzersterk draagvlak voor collectieve oplossingen. Dat draagvlak uit zich onder meer in een voortgaande consolidatietrend. Het aantal pensioenfondsen daalt al jaren gestaag, doordat fondsen hun krachten bundelen. Ze doen dat om kosten te besparen, risico’s te spreiden en kennis en kunde te delen in een steeds complexer wordend speelveld. De opdrachtgevers van MN kunnen groeien door deze trend, en daarmee groeit ook MN. We verwachten dat die trend zich in 2014 en de jaren daarna voort zal zetten en we faciliteren de bestaande opdrachtgevers daarbij waar mogelijk. MN verwacht met de huidige reguliere uitvoeringsactiviteiten op een zelfde niveau van investeringen, benodigde financiering en personeelsbezetting te kunnen acteren als afgelopen jaar, met als ambitie om schaalvoordelen te blijven realiseren voor onze opdrachtgevers. Hiermee is ook de verwachting dat we de verwachte druk op de omzet ten gevolge van toename van aandacht op kosten kunnen opvangen. Inzake ontwikkelingen met betrekking tot verdere consolidatie van fondsen of nieuwe inzichten in pensioenbeleid zal per geval een inschatting gemaakt worden hoe hier op een zo efficiënt mogelijke wijze invulling aan gegeven kan worden en welke impact dat zal hebben op onze kosten-, investeringen omzet structuur.

Hart en ziel De medewerkers van MN hebben zich in 2013 met hart en ziel ingezet voor onze opdrachtgevers in Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Én voor hun gepensioneerden, deelnemers en de aangesloten werkgevers. Want dat is wat we doen: werken aan een vitale financiële toekomst, die mensen verdienen. Die passievolle inzet zal ook in 2014 overal in de organisatie te zien zijn, misschien wel meer dan ooit tevoren. Veel is nog onzeker, maar één ding is duidelijk: op 1 januari 2015 moeten we klaar zijn voor nieuwe pensioenregelingen. Met alles wat daarbij hoort: aangepaste systemen, nieuwe beleggingskaders en communicatietrajecten. Het wordt dus een bijzonder jaar.

Den Haag, 3 april 2014 Rudolf Hagendijk, Directievoorzitter Walter Mutsaers, Directeur Klantrelaties

37

MN Jaarverslag 2013

Bestuurdersverklaring In Control Verantwoording

Bestuurdersverklaring In control verantwoording Verantwoordelijkheden Als Hoofddirectie van MN zijn wij verantwoordelijk voor de adequate opzet, bestaan en werking van de interne beheersing rondom de financiële verslaglegging van MN, alsmede rondom de financiële verslaglegging met betrekking tot de processen die MN uitvoert voor haar klanten. In dit kader stelt de Hoofddirectie de jaarrekening 2013 van MN op en rapporteert zij aan klanten van MN in overeenstemming met de ISAE 3402 standaard over klant-processen die een materiële impact kunnen hebben op de financiële verslaggeving door opdrachtgevers. In 2013 hebben wij gewerkt aan het verder versterken van het bewustzijn over en het verder verbeteren van dit systeem van interne beheersing.

Doelstellingen van interne beheersing Ons systeem van interne beheersing is erop gericht om de Hoofddirectie van MN een redelijke mate van zekerheid te verschaffen dat de jaarrekening 2013 van MN geen fouten van materieel belang bevat, alsmede dat MN in overeenstemming met de ISAE 3402 standaard verantwoording aflegt aan haar klanten over de opzet, bestaan en werking van de interne beheersingsmaatregelen rondom klant-processen die een materiële impact kunnen hebben op de financiële verslaggeving door opdrachtgevers. Dit betreft de ISAE 3042 rapportages voor 2013 over de volgende bedrijfsonderdelen: Business Units Pensioenen & Verzekeringen en Informatievoorziening en diensten geleverd door Business Units Fiducair Management en Beleggingen. Dit systeem van interne beheersing is gebaseerd op het COSO Integrated Internal Control Framework. De Hoofddirectie heeft de adequate opzet per 31 december 2013 en het bestaan en de werking van dit systeem van interne beheersing over de periode van 1 januari 2013 tot en met 31 december 2013 geëvalueerd. Op basis van de opgedane ervaring zijn er ook verdere verbeterpunten geïdentificeerd die in 2014 zullen worden ingevoerd. Zie voor de verdere beschrijving van ons bredere systeem van risicobeheersing tevens de paragraaf Risicobeheersing in het jaarverslag (vanaf pagina 29).

Inherente beperkingen Aan een systeem van interne beheersing zijn, hoe goed ontworpen ook, inherente beperkingen verbonden – waaronder het risico van de doorbreking van interne-beheersingsmaatregelen door het management

40

Bestuurdersverklaring

Bestuurdersverklaring ICV

- en kan derhalve geen absolute vrijwaring geven dat de betrouwbaarheid van de jaarrekening van MN en rapportages aan de klanten van MN volgens de ISAE 3402 standaard al dan niet zijn verwezenlijkt, noch kan dit de mogelijkheid van onjuistheden van materieel belang, verlies, fraude en overtredingen van wetten of regels geheel uitsluiten.

Conclusie Op grond van de door ons uitgevoerde evaluatie, zijn wij als Hoofddirectie van MN van mening dat: • het systeem van interne beheersing ten aanzien van de jaarrekening 2013 van MN adequaat is opgezet en effectief heeft gewerkt in de periode van 1 januari 2013 tot en met 31 december 2013 en derhalve een redelijke mate van zekerheid geeft dat de jaarrekening 2013 geen fouten van materieel belang bevat, en dat • MN in overeenstemming met de ISAE 3402 standaard verantwoording heeft afgelegd aan de klanten van MN over de opzet, bestaan en werking van de interne beheersingsmaatregelen binnen de hierboven genoemde bedrijfsonderdelen voor klant-processen die een materiële impact kunnen hebben op de financiële verslaggeving door opdrachtgevers. De ISAE rapportages 2013 bevatten bevindingen en klanten zijn zelf verantwoordelijk voor het opvragen van de voor hun relevante ISAE 3402 rapportages, het vormen van conclusies over de uitkomsten in deze rapportages en of deze rapportages relevant en toereikend zijn voor hun eigen gebruik. Wij hebben het geheel van onze werkzaamheden betreffende de evaluatie van dit systeem van interne beheersing en de uitkomsten ervan, inclusief de aangebrachte significante wijzigingen en belangrijke geïdentificeerde verbeterpunten, besproken met de Auditcommissie van de Raad van Commissarissen en onze externe accountant. Tevens hebben wij de externe accountant verzocht om deze In control verantwoording te onderzoeken en hierbij een Assurancerapport af te geven. In 2014 zal MN, als niet-beursgenoteerde onderneming, de toegevoegde waarde van het publiceren van de bestuurderverklaring naast de bestaande ISAE 3402 verklaringen aan klanten over de werking van het interne beheersing systeem heroverwegen.

Den Haag, 3 april 2014 Rudolf Hagendijk, Directievoorzitter Walter Mutsaers, Directeur Klantrelaties

41

MN Jaarverslag 2013

Assurance-rapport In control verantwoording Aan: de Hoofddirectie van MN Services N.V.

Opdracht De Hoofddirectie van MN Services N.V., Den Haag (hierna: MN) heeft ons de opdracht gegeven om een onderzoek uit te voeren naar de opzet, bestaan en werking van specifieke elementen van de interne beheersing rondom de financiële verslaggeving, gedurende 2013, met als doel een oordeel te geven dat de beweringen in de In control verantwoording in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent zijn met de uitkomsten van ons onderzoek.

Criteria MN heeft een systeem van interne beheersing dat is gebaseerd op het COSO Integrated Internal Control Framework. MN heeft de implementatie en de werking van een aantal elementen, zoals benoemd in de paragraaf ‘Reikwijdte van ons onderzoek’ in dit assurance-rapport, van dit systeem gedurende 2013 geëvalueerd en heeft voor deze elementen een In control verklaring opgesteld zoals opgenomen in dit jaarverslag. Wij achten de criteria relevant en toereikend voor ons onderzoek.

Reikwijdte van ons onderzoek Dit assurance-rapport heeft uitsluitend betrekking op de volgende elementen uit de In control verantwoording van de Hoofddirectie van MN zoals opgenomen in dit jaarverslag: A. De bewering van de Hoofddirectie van MN dat het systeem van interne beheersing ten aanzien van de jaarrekening 2013 van MN adequaat is opgezet en effectief heeft gewerkt in de periode van 1 januari 2013 tot en met 31 december 2013 en derhalve een redelijke mate van zekerheid geeft dat de jaarrekening 2013 geen fouten van materieel belang bevat. B. De bewering van de Hoofddirectie van MN dat MN in overeenstemming met de ISAE 3402 standaard verantwoording heeft afgelegd aan de klanten van MN over de opzet, bestaan en werking van de interne beheersingsmaatregelen binnen de in de In control verantwoording genoemde bedrijfsonderdelen voor klant-processen die een materiële impact kunnen hebben op de financiële verslaggeving door opdrachtgevers. De ISAE rapportages 2013 bevatten bevindingen, en

42


klanten zijn zelf verantwoordelijk voor het opvragen van de voor hun relevante ISAE 3402 rapportages, het vormen van conclusies over de uitkomsten in deze rapportages en of deze rapportages relevant en toereikend zijn voor hun eigen gebruik.

Inherente beperking van het assurance-rapport Ons assurance-rapport is alleen van toepassing op de In control verantwoording zoals opgenomen in het jaarverslag. De evaluatie van de bovengenoemde elementen uit de In control verantwoording in het kader van onze werkzaamheden hebben geen betrekking op toekomstige perioden. De effectiviteit van de door MN getroffen beheersmaatregelen kent inherente beperkingen, waardoor fouten en fraude kunnen voorkomen die onopgemerkt blijven. Tevens is de projectie van iedere conclusie, gebaseerd op onze bevindingen, naar de toekomst toe onderhevig aan het risico dat verandering aan het stelsel van beheersmaatregelen en veranderingen in het systeem van interne beheersing, het gebrek aan noodzakelijke veranderingen daaraan, of de mate van naleving van de interne procedures, de geldigheid van die conclusies kunnen wijzigen.

Verantwoordelijkheid van de Hoofddirectie De Hoofddirectie van de vennootschap is verantwoordelijk voor de zodanige opzet, bestaan en werking van de interne beheersing rondom de financiële verslaglegging van MN en in lijn met de principes die het COSO model daarvoor stelt, dat er een redelijke mate van zekerheid kan worden gegeven dat de jaarrekening van MN geen onjuistheden van materieel belang bevat. Ook is de Hoofddirectie verantwoordelijk voor het opstellen van de In control verantwoording. Tevens is de Hoofddirectie van MN verantwoordelijk om de risico’s met betrekking tot de verslaglegging aan haar klanten te identificeren, te beoordelen, en adequate beheersmaatregelen te implementeren en daarover te rapporteren voor klant-processen die een materiële impact kunnen hebben op de financiële verslaggeving door opdrachtgevers in lijn met de vereisten van de ISAE 3402 standaard.

Verantwoordelijkheid van de accountant Wij zijn verantwoordelijk voor het geven van een oordeel over de In control verantwoording van MN ten aanzien van de in de paragraaf ‘Reikwijdte van ons onderzoek’ in dit rapport genoemde elementen op basis van verkregen assurance-informatie. Wij hebben ons onderzoek verricht in

43

MN Jaarverslag 2013

overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Standaard 3000 “Assuranceopdrachten anders dan opdrachten tot controle en beoordeling van historische financiële informatie”. Dienovereenkomstig dienen wij ons onderzoek zodanig te plannen en uit te voeren, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de In control verantwoording ten aanzien van de in de scope genoemde elementen geen afwijkingen van materieel belang bevat. Ons onderzoek omvat mede die werkzaamheden die wij in de omstandigheden nodig achten om een toereikende zekerheid te verkrijgen voor het afgeven van ons oordeel. Dit omvat onder andere: • Beoordelen van de geschiktheid van de door MN gehanteerde criteria voor het opzetten van een systeem van interne beheersing. • Het inwinnen van inlichtingen, met name bij personen die verantwoordelijk zijn voor het systeem van interne beheersing ten aanzien van de jaarrekening van MN en de ISAE 3402 rapportages die MN opstelt; • Het toetsen van de opzet, het bestaan en de werking van de interne beheersmaatregelen door het uitvoeren van deelwaarnemingen. • Het vaststellen dat de interne beheersingsmaatregelen zijn gedocumenteerd en dat voor tekortkomingen van de interne beheersing voor zover mogelijk acties of actieplannen zijn geformuleerd om deze op te lossen. • Het vaststellen dat MN over 2013 voor de dienstverlening aan haar klanten heeft gerapporteerd over de opzet, het bestaan en de werking van de relevant beheersmaatregelen voor klant-processen die een materiële impact kunnen hebben op de financiële verslaggeving door opdrachtgevers in lijn met de vereisten van de ISAE 3402 standaard. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen assurance-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Oordeel Op basis van onze werkzaamheden zijn wij van oordeel dat: A. de bewering van de Hoofddirectie van MN dat het systeem van interne beheersing ten aanzien van de jaarrekening 2013 van MN adequaat is opgezet en effectief heeft gewerkt in de periode van 1 januari 2013 tot en met 31 december 2013 en derhalve een redelijke mate van zekerheid geeft dat de jaarrekening 2013 geen fouten van materieel belang bevat, in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent is met de uitkomsten van ons onderzoek.

44


B. de bewering van de Hoofddirectie van MN dat MN in overeenstemming met de ISAE 3402 standaard verantwoording heeft afgelegd aan de klanten van MN over de opzet, bestaan en werking van de interne beheersingsmaatregelen binnen de in de In control verantwoording genoemde bedrijfsonderdelen voor klant-processen die een materiële impact kunnen hebben op de financiële verslaggeving door opdrachtgevers, in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent is met de uitkomsten van ons onderzoek. De ISAE rapportages 2013 bevatten bevindingen, en klanten zijn zelf verantwoordelijk voor het opvragen van de voor hun relevante ISAE 3402 rapportages, het vormen van conclusies over de uitkomsten in deze rapportages en of deze rapportages relevant en toereikend zijn voor hun eigen gebruik. Rotterdam, 3 april 2014 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. drs. F.J. van Groenestein RA

45

MN Jaarverslag 2013


De Raad van Commissarissen van MN legt hierbij de jaarrekening 2013 ter vaststelling voor aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA). De jaarrekening en het jaarverslag zijn onder verantwoordelijkheid van de Hoofddirectie opgesteld. De jaarrekening is gecontroleerd en van een goedkeurende verklaring voorzien door PwC. U treft de controleverklaring aan op pagina 95 van deze jaarrekening.

Strategie en governance MN Aandeelhouders, certificaathouders en MN hebben in de AVA van december 2012 afgesproken om nader onderzoek te doen naar de verschillende strategische opties voor MN. Dit in afstemming met en met medewerking van de verschillende stakeholders. In dit onderzoek is ook nadrukkelijk de governance van MN betrokken. Dit onderzoek heeft geresulteerd in een gewijzigde governance-structuur. MN wil zowel sociale partners als pensioenfondsen zeggenschap geven als aandeelhouder. Om dit te borgen is een governance structuur ingericht waarbij zowel de sociale partners als de pensioenfondsen PME en PMT in het bestuur van een stichting vertegenwoordigd zijn. De stichting is samen met Bpf Koopvaardij aandeelhouder van MN. De nieuwe structuur is verankerd in de statuten van MN, die gewijzigd zijn in het eerste kwartaal van 2014. De pensioenfondsen, sociale partners en MN hebben in deze structuur kortere lijnen en kunnen zodoende meer en beter samenwerken met elkaar. Door de gezamenlijke vaststelling van een strategisch kader en de gewijzigde governance-structuur is MN optimaal opgelijnd om haar belangrijkste doelstelling voor haar opdrachtgevers te kunnen blijven realiseren: het zeker stellen van een vitale financiële toekomst voor deelnemers en gepensioneerden. Daarnaast is in een strategisch kader vastgelegd welke producten en diensten MN uitvoert, op welke markten MN zich richt en wie hiervoor opdracht kan geven. Het gaat daarbij met name om de dienstverlening op het gebied van pensioenbeleid en -administratie, vermogensbeheer, verzekeringen en sociale regelingen. Uitgangspunt daarbij is en blijft dat MN een bedrijf is van en voor sociale partners. De strategie van MN richt zich daarbij, rekening houdend met het belang van de opdrachtgevers, op schaalvoordelen, kennisdeling en kostenefficiëntie.

48

Bericht van de Raad van Commissarissen


Financiering MN De aandeelhouders hebben bij de behandeling van de jaarrekening 2012 aangegeven dat zij, gelet op het overleg over strategie en governance van MN, niet hebben aangedrongen op uitbetaling van dividend. Daarbij hebben zij ook aangekondigd dat, indien de komende drie jaar geen wijziging in de huidige structuur van MN wordt doorgevoerd, zij binnen die periode tot een superdividend zullen overgaan, om te voorkomen dat het structuurregime van toepassing wordt. Vervolgens is besloten om ten aanzien van de kapitalisatie van MN de winst over boekjaar 2011 en 2012 te reserveren en toe te voegen aan de algemene reserves van MN. Overeenkomstig artikel 2: 153 BW heeft MN bij het handelsregister KvK eind juni 2013 opgave gedaan, dat MN voldoet aan de criteria van het structuurregime. De driejaarstermijn (ex artikel 154 lid 1 boek 2 BW) voor toepassing van het structuurregime is op dat moment ingegaan. De Raad van Commissarissen en de Hoofddirectie constateren dat met de reservering van winst over boekjaar 2011 en 2012 een grote stap is gezet in de versterking van de kapitalisatie van MN. De kapitalisatie van MN is nog steeds een punt van aandacht. De Raad van Commissarissen en de Hoofddirectie van MN achten het daarom verstandig om over boekjaar 2013 geen dividend uit te keren en te besluiten tot volledige reservering van de over het boekjaar 2013 behaalde winst.

Corporate governance De Raad van Commissarissen kwam in het verslagjaar 2013 vijfmaal bijeen met en eenmaal zonder de Hoofddirectie. Bovendien heeft de Raad een strategiedag bijgewoond en telefonisch overleg gehouden. Er zijn twee reguliere aandeelhoudersvergaderingen gehouden. De Remuneratie- en benoemingscommissie vergaderde vier keer en de Auditcommissie vijf keer.

Samenstelling Raad van Commissarissen Volgens het rooster van aftreden liep in december 2013 de eerste termijn af voor de commissarissen Kok en Korevaar. De AVA heeft in december 2013 de heer Korevaar herbenoemd, voor een periode van 4 jaar. De heer Kok heeft besloten af te zien van de mogelijkheid tot herbenoeming en is in december 2013 afgetreden. Hierbij speelde mee dat hij vanaf 1 november 2013 de interim-functie heeft aanvaard van CFRO/ lid van de raad van bestuur van APG. De Raad van Commissarissen heeft vanwege het toentertijd nog lopende strategietraject besloten om niet direct de werving op te starten voor een nieuwe commissaris, tijdelijk met vier commissarissen zijn werkzaamheden te verrichten en zo snel mogelijk een voorstel voor invulling van deze vacature voor te leggen aan de aandeelhouders.

49

MN Jaarverslag 2013

Functioneren Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen heeft het eigen functioneren en dat van zijn commissies aan een kritisch onderzoek onderworpen, zoals bepalingen over good governance dat aangeven. Voor dat onderzoek heeft de Raad een externe begeleider aangesteld, die individuele interviews heeft afgenomen bij de Raad van Commissarissen-leden, bij een aantal Hoofddirectieleden, de secretaris en de Compliance Officer van MN. Daarnaast is een vragenlijst ingevuld over de aanwezigheid van de benodigde competenties binnen de Raad van Commissarissen. De resultaten zijn geanalyseerd en vervolgens heeft de externe begeleider die besproken met de Raad. Onder meer is gesproken over de afstemming met de stakeholders van MN, de continuïteit van de Raad van Commissarissen in relatie tot herbenoemingen, de relatie tussen de Hoofddirectie en de Raad van Commissarissen en invulling van de adviesfunctie door de Raad van Commissarissen. Ook heeft de Raad besloten om in het kader van deskundigheid een plan uit te werken voor permanente educatie van de Raad van Commissarissen. De voorzitter van de Raad van Commissarissen en de externe begeleider hebben een samenvatting van de uitkomsten van dit overleg besproken met de directievoorzitter van MN. In 2014 zal de Raad opnieuw zijn functioneren evalueren, specifiek zal de nieuwe governance worden bezien en wat dit betekent voor het functioneren van de Raad en het samenspel met de Hoofddirectie.

Permanente Educatie Om de kennis van de commissarissen actueel te houden en om te voorzien in de behoeften in hun rol als toezichthouder bij MN, hebben de commissarissen op verschillende aandachtsgebieden opleidingen en seminars gevolgd; onder meer op het gebied van toezicht, pensioenontwikkelingen en governance. Ook heeft de raad in navolging van de evaluatie een opleidingsplan opgesteld, op grond waarvan de voltallige Raad van Commissarissen jaarlijks minimaal drie dagdelen opleiding zal volgen, onder meer op het gebied van Risk Management, ICT, Pensioenen en Vermogensbeheer. Zowel interne als externe sprekers zullen invulling geven aan de modules. Het opleidingsplan zal vanaf 2014 gestalte krijgen.

Strategiedag Directieleden en Raad van Commissarissen hebben ook in 2013 met veel betrokkenheid de door MN georganiseerde strategiedag bijgewoond. De volgende onderwerpen zijn behandeld: • Strategie en governance MN De Raad van Commissarissen heeft de strategie besproken aan de hand van een schets van de omgeving van MN: de ontwikkelingen in de pensioenmarkt en de organisatiemodellen die daarbij mogelijk zijn in de relatie tussen fondsen, uitvoerder en aandeelhouders.

50



• Topbesturing De Raad heeft de nadere invulling van de topbesturing besproken, die vanaf 2013 is ingevoerd. Hierbij is ingezoomd op de wijze waarop de organisatie onder de Hoofddirectie is neergezet. De leden van de Hoofddirectie hebben de commissarissen een goed beeld gegeven van de wijze waarop de topstructuur uitwerkt binnen de diverse organisatieonderdelen en van de beoogde wijzigingen in dit kader.

Afstemming met stakeholders Een belangrijke taak van de Raad van Commissarissen is het onderhouden van contacten met stakeholders, zoals de aandeelhouders en de voorzitters van de certificaathouders PME, PMT en KVD. Onder andere is met hen gesproken over de omgeving van MN om tot een goede oplossing te komen in het strategietraject. Begin 2013 hebben Raad van Commissarissen en het bestuur van PME/PMT overlegd over de strategie voor MN, over de dienstverlening van MN en de wijze waarop de fondsen deze ervaren. Over datzelfde onderwerp is ook met het bestuur van KVD gesproken.

Afstemming met de ondernemingsraad De contactpersoon voor de ondernemingsraad, dr. Kees Korevaar, heeft als Raad van Commissarissen-lid vier keer uitvoerig gesproken met de voltallige ondernemingsraad. Besproken zijn onder andere de organisatiestructuur, governance en het traject inzake de strategie voor MN. De Raad van Commissarissen heeft de ondernemingsraad vanuit zijn optiek gewezen op de veranderingen in de visie van sociale partners en fondsen. Ook is de heer Korevaar drie keer aanwezig geweest bij het overleg tussen ondernemingsraad en bestuurder. In deze vergaderingen waren ondermeer de versterking van het HR-beleid onderwerp van gesprek. De voltallige Raad van Commissarissen heeft eenmaal met de ondernemingsraad vergaderd.

Functioneren statutaire directie Het reglement Raad van Commissarissen beschrijft dat de Raad van Commissarissen zich ook buigt over het functioneren van de Hoofddirectie. De commissarissen hebben hierover gesproken in hun vergadering zonder directie en bij de vaststelling van de targets over 2013. De uitkomsten van deze gesprekken hebben een rol gespeeld bij de besprekingen over de realisatie van de targets variabele beloning. Meer hierover is te lezen onder ‘Remuneratie- en benoemingscommissie’.

51

MN Jaarverslag 2013

Beloningsbeleid MN MN heeft zich in 2013 beziggehouden met het inrichten van een nieuw functiehuis en het neerzetten van een nieuw salarisgebouw; daarbij horen aanpassingen in het beloningsbeleid voor de medewerkers van MN. De Raad van Commissarissen heeft het belang benadrukt van een zorgvuldig doorvoeren van de beoogde wijzigingen en het blijven stimuleren van medewerkers. Dat geldt zeker gezien de roerige periode waarin MN nu zit en waarin nieuwe regelingen moeten worden doorgevoerd. Dit traject vraagt veel van de medewerkers van MN. De Raad kon zich vinden in de voorgestelde beleidswijzigingen en heeft ingestemd met het Beleid voor variabele beloningen binnen MN.

Maatschappelijke aspecten van het ondernemen Op grond van de Corporate Governance Code zijn het MVO jaarverslag en de werkzaamheden van het MVO committee van MN uitgebreid met de Raad van Commissarissen besproken. Het MVO committee bepaalt onder meer de richting en focus van duurzaamheid binnen MN, borgt de cyclus van MVOjaarplannen en stelt het MVO-beleid vast.

Waardeketens vermogensbeheer De veranderingen bij vermogensbeheer zijn toegelicht. De kern hiervan is de definiëring van waardeketens binnen de vermogensbeheerketen, van beleggingsstrategie tot de vastlegging en uitvoering van mandaten. De Raad van Commissarissen heeft extra aandacht gevraagd voor de borging van de risico’s in de overgangsperiode naar de nieuwe situatie.

Ontwikkelingen MN UK De Raad van Commissarissen heeft zich laten informeren over de ontwikkelingen in de pensioenmarkt in de UK en over de organisatie van MN UK.

Informatievoorziening De Raad van Commissarissen heeft toelichting gevraagd op het organisatieonderdeel Informatievoorziening. Tijdens deze toelichting is uitgebreid stil gestaan bij de huidige positie van MN en de plannen voor de toekomst. Zo is onder meer een beeld geschetst van de toekomst van de applicatiearchitectuur van MN. Om zo goed mogelijk in te kunnen spelen op wijzigingen in de omgeving van MN en op onzekerheden over de vormgeving van regelingen, is het belangrijk om de enterprise architectuur zo flexibel mogelijk op te zetten. In dat kader ontwikkelt MN ook een platform voor verzekeringen.

52



Toekomstvisie en voorbereiding MN op flexibilisering regelingen Veel van wat de toekomst zal brengen, is nog onduidelijk of moet verder uitgewerkt worden: de pensioenwetgeving, de fiscale kaders, het financieel toetsingskader. De sociale partners zullen hun pensioenregelingen in de metaalsectoren en in de koopvaardij moeten wijzigen, maar het is onbekend hoe dat vorm gaat krijgen. Uiteindelijk zullen de pensioenfondsbesturen MN de opdracht geven de wijzigingen door te voeren. Geconfronteerd met deze onzekerheden, zal MN zich uiterst flexibel moeten voorbereiden op veranderingen. MN heeft daarom al meerdere scenario’s ontwikkeld en al een aantal wijzigingen doorgevoerd. Het architectuurplatform is een goed hulpmiddel om zo flexibel mogelijk op veranderde omstandigheden in te spelen. De Raad van Commissarissen heeft met de Hoofddirectie gesproken over de toekomstvisie van MN en de wijze waarop MN wil inspelen op toekomstige veranderingen, waaronder de voorbereidingen voor een flexibel platform voor architectuur. De Raad van Commissarissen ziet hier een grote uitdaging voor MN. Hij is van mening dat MN de ongewisse toekomst zorgvuldig en doelgericht tegemoet treedt. De Raad vertrouwt erop dat MN met deze koers kan borgen dat zij betrouwbaar en flexibel inspeelt op alle – nu nog onzekere - ontwikkelingen, zoals dat van een goede uitvoerder mag worden verwacht.

Overige besproken onderwerpen Naast de hiervoor genoemde onderwerpen, de reguliere kwartaalrapportages en regelmatige informatievoorziening heeft de Raad van Commissarissen zich in 2013 over de volgende onderwerpen gebogen: • Jaarverslag en jaarrekening van MN • Profielschets Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen heeft een nieuwe profielschets vastgesteld. In deze nieuwe, bijna volledig herschreven profielschets is een geschiktheidsmatrix in opgenomen, die in lijn is met de vereisten van DNB ten aanzien van geschiktheid en die is aangevuld met MN-specifieke onderdelen. In de matrix is per onderdeel een norm opgenomen. Deze norm geeft aan hoeveel commissarissen minimaal over een meer dan gemiddelde expertise dienen te beschikken op dit onderdeel. • Strategische personeelsplanning De Raad van Commissarissen heeft stil gestaan bij de wijze waarop binnen MN strategische personeelsplanning gestalte krijgt. MN monitort enerzijds ‘key’ personen, posities, talenten en talentontwikkeling en anderzijds de opvolging van directie en hoger management. De Raad onderschrijft de methodiek en benadrukt het belang van goede monitoring en borging van kwetsbare posities bij MN. Verder

53

MN Jaarverslag 2013

beklemtoont de Raad het belang van een goed diversiteitsbeleid. Het onderwerp Strategische personeelsplanning wordt structureel geagendeerd bij vergaderingen van de Raad van Commissarissen. • Verzekeringen De Raad van Commissarissen deelt de visie van de Hoofddirectie dat ontwikkelingen van overheidswege een verdergaande privatisering van regelingen tot gevolg kunnen hebben, niet alleen ten aanzien van verzuimregelingen, maar ook op het gebied van bijvoorbeeld werkloosheid. Dit in lijn met de eerdere privatisering van ziekteen arbeidsongeschiktheidsregelingen. Daarmee is de Raad van Commissarissen van mening dat een focus van MN op de verdere uitbreiding van de schadeverzekeringen noodzakelijk is. Dit is mogelijk via de versterking van het strategisch partnership van MN op dit gebied met NV Schade en via de deelnemingen CBM en UVVS.

Auditcommissie Een voorstel voor een nieuw reglement Auditcommissie is vastgesteld door de Raad van Commissarissen. Met dit voorstel is het reglement grondig herzien. Het reglement is in lijn met de huidige practices en toegespitst op de situatie bij MN. Met de naamgeving van dit Reglement Auditcommissie is de naam van de commissie weer gewijzigd van Audit- & Riskcommissie naar Auditcommissie. De toevoeging ‘Risk’ is destijds gedaan om te benadrukken dat de scope van de commissie ook risicomanagement betrof. Tegenwoordig is dat vanzelfsprekend; daarom is de meest gebruikelijke benaming weer gehanteerd.

Nieuwe accountant Deloitte is circa 10 jaar werkzaam geweest als accountant voor MN. MN is in 2012 met een Rfi/Rfp proces gestart. Dit heeft geleid tot de aanstelling van PwC als accountant van MN, vanaf de controle over boekjaar 2013. De Auditcommissie spreekt namens de Raad van Commissarissen haar dank en waardering uit aan Deloitte voor haar werkzaamheden in de afgelopen periode en voor de constructieve en pragmatische aanpak die Deloitte daarbij gevolgd heeft. De nieuwe accountant PwC heeft twee vergaderingen van de commissie bijgewoond. Daarnaast zijn de uitkomsten van de jaarcontrole besproken met de accountant.

Kapitalisatie MN De Auditcommissie heeft zich ook in het afgelopen jaar nadrukkelijk over dit onderwerp gebogen, zoals elders in dit verslag is uitengezet. Uitgangspunt daarbij blijft dat de besluitvorming die vorig jaar is ingezet, wordt gecontinueerd, en de winst van MN over 2013 wederom toegevoegd wordt aan de reserves van MN.

54



Belangrijke onderwerpen die daarnaast in de Auditcommissie aan de orde zijn geweest: • Internal Audit, Compliance en Risk De Auditcommissie heeft de uitkomsten besproken van de rapportages Internal Audit, voor de Compliance- en voor de Risk-kwartaalrapporten. De acties op de diverse bevindingen werden bijgehouden en waar nodig bijgestuurd. Gezien de focus op de overgang naar de nieuwe waardeketens heeft de Auditcommissie extra aandacht geschonken aan de audit bevindingen bij Vermogensbeheer. • In control statement Voor het derde achtereenvolgende jaar kwam MN tot een in control statement. De Auditcommissie is bij de totstandkoming en de afronding ervan betrokken geweest. • Begroting MN 2014, inclusief vooruitblik 2016 De Auditcommissie heeft de begroting voor 2014 uitgebreid besproken, inclusief een vooruitblik naar 2016. Naar de mening van de commissie is dit een gedegen, goed onderbouwde en toekomstgerichte begroting. De Auditcommissie zal extra aandachtig monitoren op welke wijze alle geplande initiatieven worden gerealiseerd in 2014 en daarna. Hier heeft zij extra aandacht voor gevraagd bij de Hoofddirectie. Vervolgens kon de commissie een positief advies uitbrengen aan de Raad van Commissarissen, die dit advies heeft overgenomen en goedkeuring heeft gegeven aan MN. • Overige rapportages MN Ook de maandrapportages van MN heeft de Auditcommissie uitgebreid besproken, waarbij de focus is gelegd op de beheersing van de inzet van externen.

Remuneratie- en benoemingscommissie Belangrijke onderwerpen die in de Remuneratie- en benoemingscommissie zijn behandeld: • Targets statutaire directieleden 2012 en 2013 De commissie heeft de besluitvorming in de Raad van Commissarissen voorbereid inzake de realisatie van de targets over 2012 en de nieuwe targets voor de variabele beloning in 2013. Hiervoor geldt het beloningsbeleid zoals vastgesteld in de AVA van december 2011. De Raad van Commissarissen heeft de targets vastgesteld. De commissie beoordeelde achteraf de realisatie van targets; daarnaast heeft de commissie zich ook tussentijds gebogen over de status van de realisatie van de targets variabele beloning over 2013.

55

MN Jaarverslag 2013

• Strategische personeelsplanning Over de strategische personeelsplanning vindt u inhoudelijk meer op pagina 24. MN heeft aan de Remuneratie- en benoemingscommissie een nadere toelichting gegeven over de wijze waarop zij hieraan gestalte geeft. De commissie kan zich hier goed in vinden. • Beloningsbeleid MN De commissie heeft de besluitvorming van de Raad van Commissarissen voorbereid ten aanzien van het nieuwe beloningsbeleid van MN. In eerste aanleg zijn de uitgangspunten binnen de commissie besproken en daarna het uitgewerkte beleid binnen MN en de wijze waarop MN invulling geeft aan het beleid variabele beloningen. Meer over het beloningsbeleid van MN vindt u op pagina 22. • Profielschets en opleidingsplan De profielschets Raad van Commissarissen en het plan voor permanente educatie voor de Raad van Commissarissen zijn eerst in de remuneratieen benoemingscommissie besproken, voordat de Raad zich hierover heeft gebogen. Vervolgens zijn deze door de Raad van Commissarissen vastgesteld. • Beloningsbeleid statutaire directie De commissie heeft in overleg met de Raad van Commissarissen een traject opgestart om het Beloningsbeleid Raad van Bestuur te wijzigen. Momenteel bedraagt de variabele beloning van de statutaire directie maximaal 20 procent. Het doel is om deze variabele beloning volledig af te schaffen. Een voorstel voor het gewijzigd Beloningsbeleid Raad van Bestuur wordt voorgelegd aan de aandeelhouders.

Vooruitblik Met het zicht op 2014 wordt steeds duidelijker dat veel onderwerpen waarmee MN te maken heeft nog lang niet zijn uitgekristalliseerd. Een tijd van onzekerheid dus, maar ook een tijd van uitdagingen voor de medewerkers om de veranderingen die eraan komen het hoofd te bieden. Het is aan de medewerkers om MN door de komende hectische tijd heen te helpen. De Raad ziet hoe zij zich nog steeds met onverminderd enthousiasme inzetten en heeft respect voor de wijze waarop de medewerkers al zo’n lange periode onder continue druk blijven presteren. Voor MN alle reden om de toekomst met vertrouwen tegemoet te zien! Den Haag, 3 april 2014 dr. Kees Linse, Voorzitter Raad van Commissarissen

56



57

MN Jaarverslag 2013

Jaarrekening

Geconsolideerde balans per 31 december 2013 voor resultaatbestemming Activa

31 december 2013 31 december 2012

x € 1.000

x € 1.000

Vaste activa Immateriële vaste activa 1) Software

5.256 6.991

Materiële vaste activa 2) Inventarissen

12.032 13.272

Andere vaste bedrijfsmiddelen

5.071 5.588 17.103 18.860

Financiële vaste activa 3) Andere deelnemingen 4)

Totaal vaste activa

4.518 3.588

26.877 29.439

Vlottende activa Vorderingen Opdrachtgevers

15.194 12.139

Belastingen en premies sociale verzekeringen 5) Overige vorderingen en overlopende activa 6)

1.607 1.617 4.509 5.485 21.310 19.241

Liquide middelen 7) Banktegoeden

87.164 51.459

Gelden van derden

38.636 18.018

125.800 69.477

Totaal vlottende activa

147.110 88.718

Totaal

173.987 118.157

Bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting op de balans.

60

Jaarrekening

Jaarrekening

Passiva


x € 1.000

Groepsvermogen

x € 1.000

30.753 26.102

Voorzieningen Overige voorzieningen 8)

2.712 1.074

2.712 1.074

Langlopende schulden Achtergestelde schulden aan participanten 9) Schulden aan financiéle instellingen

9.000

9.000

77 9.077 9.000

Kortlopende schulden 10) Schulden aan financiële instellingen Schulden aan banken 7)

86 125 54.278 22.867

Schulden aan leveranciers

2.333 1.984

Belastingen en premies sociale verzekeringen

4.045 5.915

Schulden ter zake van pensioenen Af te dragen gelden van derden Overige schulden en overlopende passiva 11)

70 26 38.636 18.018 31.997 33.046

131.445 81.981

Totaal

173.987 118.157

61

MN Jaarverslag 2013

Geconsolideerde winst‑ en verliesrekening over 2013

2013 2012

x € 1.000

Netto‑omzet 12)

203.361 192.857

Overige opbrengsten 13)

x € 1.000

1.160 4.334


204.521 197.191

Personeelskosten 14)

111.008 103.445

Kosten werkzaamheden door derden 15) Afschrijvingen

38.523 38.538 9.017 12.252

Overige bedrijfskosten 16) Som der bedrijfslasten

40.903 36.277 199.451 190.512

Bedrijfsresultaat

5.070 6.679

Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

142 115

Rentelasten en soortgelijke kosten

-545 -562

Financiële baten en lasten

-403

-447

4.667

6.232

1.190

127

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belastingen Aandeel in resultaat van niet-geconsolideerde ondernemingen waarin wordt deelgenomen

Winst voor belasting

5.857 6.359

Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 17)

-1.206 -1.762


4.651 4.597

Bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting op de winst- en verliesrekening.

62

Jaarrekening

Jaarrekening

Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2013

2013 2012

x € 1.000

x € 1.000

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat

5.070 6.679

Aanpassingen voor Afschrijvingen 1), 2)

9.017 12.252

Mutatie voorzieningen 8)

1.638 -911

10.655 11.341

Verandering in werkkapitaal Vorderingen op opdrachtgevers

-2.730 14.268

Overige vorderingen en overlopende activa 6) Overige schulden en overlopende passiva 11)

650 -2.505 -364 4.129

Schulden aan financiële instellingen

-39 -2.483 15.892

Kasstroom uit bedrijfsoperaties

13.242 33.912

Ontvangen interest

198 115

Betaalde interest

-417 -517

Belastingen

-3.619 -3.658

Ontvangen dividenden

98 73

-3.740 -3.987

Kasstroom uit operationele activiteiten

9.502 29.925

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen immateriële vaste activa 1)

-1.468 -4.644

Investeringen materiële vaste activa 2)

-4.054 -6.664

Desinvesteringen immateriële vaste activa 1)

- 96

Desinvesteringen materiële vaste activa 2)

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

237 413

-5.285 -10.799

Bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting op het kasstroomoverzicht.

63

MN Jaarverslag 2013

2013 2012

x € 1.000

x € 1.000

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangen uit langlopende schulden 9) Uitkering dividend

77 -395 - -6.626

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Mutatie geldmiddelen

77 -7.021

4.294 12.105

Stand per begin boekjaar* Mutaties in boekjaar*

28.592 16.487 4.294 12.105

Stand per eind boekjaar

32.886 28.592

* Betreft het saldo van de banktegoeden verantwoord onder de liquide middelen (7) en de schulden aan banken verantwoord onder de kortlopende schulden (10). 64

Jaarrekening

Jaarrekening

Geconsolideerde grondslagen voor de financiële verslaggeving Bedrijfsactiviteiten De activiteiten van Mn Services n.v., handelend onder de naam MN, statutair en feitelijk gevestigd te ’s Gravenhage en kantoorhoudend aan de Prinses Beatrixlaan 15 in ‘s Gravenhage, bestaan voornamelijk uit het voeren van vermogensbeheer en het verzorgen van de uitvoering van pensioenregelingen. Grondslagen voor consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening van MN zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen en andere rechtspersonen waarop overwegende zeggenschap kan worden uitgeoefend of waarover de centrale leiding wordt gevoerd. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grond slagen voor de waardering en de resultaatbepaling van MN. In de geconsolideerde jaarrekening van MN zijn opgenomen de financiële gegevens van: – Mn Services Vermogensbeheer B.v., handelend onder de naam MN Vermogensbeheer, statutair gevestigd te Rijswijk en feitelijk gevestigd te ‘s Gravenhage (100%). – Mn Services Fondsenbeheer B.v., handelend onder de naam MN Fondsenbeheer, statutair gevestigd te Rijswijk en feitelijk gevestigd te ‘s Gravenhage (100%). De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen en andere in de consolidatie betrokken rechtspersonen en vennootschappen, zijn volledig in de consolidatie opgenomen, onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. Belangen van derden in het vermogen en het resultaat van groepsmaatschappijen zijn afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking gebracht. Resultaten van nieuw verworven groepsmaatschappijen en andere in de consolidatie opgenomen rechtspersonen en vennootschappen worden geconsolideerd vanaf de overnamedatum. Op die datum worden de activa, voorzieningen en schulden verwerkt tegen de reële waarden. De betaalde goodwill wordt geactiveerd en afgeschreven over de economische levensduur. De resultaten van afgestoten deelnemingen worden in de consolidatie verwerkt tot het tijdstip waarop de groepsband wordt verbroken.

65

MN Jaarverslag 2013

Niet geconsolideerde deelnemingen MN heeft een belang in de volgende maatschappijen welke niet in de consolidatie zijn opgenomen: – Combinatie Bovemij Mn Services b.v., gevestigd te Rijswijk (50%) – UnEto-vni Verzekerings Service b.v., gevestigd te Zoetermeer (49,44%) – Stichting Bewaarder Mn Services Levensloop Fonds, gevestigd te Rijswijk Op deze rechtspersonen kan geen invloed van betekenis worden uitgeoefend en wordt ook geen centrale leiding gevoerd. Algemene grondslagen voor de opstelling van de geconsolideerde Jaarrekening De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 bw en de stellige uitspraken van de richtlijnen voor de jaarverslaggeving, die uitgegeven zijn door de Raad voor de Jaarverslaggeving. De presentatie van deze jaarrekening is in duizenden euro, tenzij anders vermeld. De algemene grondslag voor de waardering van activa en passiva, alsmede voor de bepaling van het resultaat, is de verkrijgings- of vervaardigings prijs. Voor zover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen voor de reële waarde, gewoonlijk de nominale waarde. Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van vorig jaar met uitzondering van de presentatie en toelichting van de post liquide middelen (7). Schattingen Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening te kunnen toepassen, is het nodig dat de directie van MN zich over verschillende zaken een oordeel vormt en dat de directie schattingen maakt die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in art. 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten. Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. In de toelichting op de onderscheiden posten van de balans wordt de reële waarde van het betreffende instrument toegelicht als die afwijkt van de boekwaarde. Indien het financiële instrument niet in de balans is opgenomen wordt de informatie over de reële waarde gegeven in de toelichting op de ‘Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen’. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost. Het rente risico op rentedragende langlopende schulden is minimaal.

66

Jaarrekening

Jaarrekening

Hetzelfde geldt voor het risico ten aanzien van toekomstige kasstromen als gevolg van variabele rente percentages op schulden. Er zijn derhalve geen maatregelen noodzakelijk ter dekking van deze risico’s. Functionele valuta De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in euro’s; dit is zowel de functionele als de presentatievaluta van MN. Vreemde valuta Monetaire activa en passiva in vreemde valuta’s worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. Transacties in vreemde valuta’s gedurende de verslagperiode worden in de jaarrekening verwerkt tegen de koers op transactiedatum. De uit de omrekening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen worden, opgenomen in de winst- en verliesrekening. Niet monetaire activa die volgens de verkrijgingsprijs worden gewaardeerd in een vreemde valuta worden omgerekend tegen de wisselkoers op moment dat actuele waarde is bepaald. Verbonden partijen Als verbonden partij worden alle rechtspersonen aangemerkt waarover overheersende zeggenschap of invloed van betekenis kan worden uitgeoefend. Er zijn geen transacties van betekenis met verbonden partijen die niet onder normale marktvoorwaarden zijn aangegaan.

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd op historische kostprijs of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing van bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden lineair berekend als een percentage van de aanschafwaarde, gebaseerd op de verwachte economische levensduur. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Voor de boekwaarde van zelfvervaardigde immateriële vaste activa wordt een wettelijke reserve gevormd. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op historische kostprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing van bijzondere waardeverminderingen. MN beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde; de realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde.

67

MN Jaarverslag 2013

De afschrijvingen worden lineair berekend als een percentage van de aanschafwaarde, gebaseerd op de verwachte economische levensduur. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. De materiële vaste activa waarvan de vennootschap en haar groeps maatschappijen krachtens een financiële leaseovereenkomst de economische eigendom hebben, worden geactiveerd. De uit de financiële leaseovereenkomst voortkomende verplichting wordt als schuld verantwoord. De in de toekomstige leasetermijnen begrepen interest wordt gedurende looptijd van de financiële leaseovereenkomst ten laste van het resultaat gebracht. Financiële vaste activa De deelnemingen, waarin invloed van betekenis op het zakelijk en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde. De nettovermogenswaarde is berekend door de activa, voorzieningen en schulden te waarderen en het resultaat te berekenen volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening. Voor ingehouden winsten van tegen nettovermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen, waarover de vennootschap niet vrij kan beschikken, wordt een wettelijke reserve gevormd. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. Dit betreft deelneming Stichting Bewaarder Mn Services Levensloop Fonds te Rijswijk. Vlottende activa Onder de vlottende activa zijn actieve belastinglatenties opgenomen, indien en voor zover het waarschijnlijk is dat realisatie van de belastingclaim zal kunnen plaatsvinden. Deze actieve latenties zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen kostprijs. Voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. MN heeft geen significante concentraties van kredietrisico, mede dankzij een strak debiteurenbeleid.

68

Jaarrekening

Jaarrekening

Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde en staan, voor zover niet anders vermeld, ter vrije beschikking van de vennootschap. In de liquide middelen is een bedrag “gelden derden” begrepen waarvoor onder schulden een evengroot bedrag “af te dragen gelden van derden” is opgenomen. Als gevolg van de onder de toelichting (noot 7) vermelde wijziging van presentatie, zijn de vergelijkende cijfers aangepast. Het verschil met de oorspronkelijke cijfers is € 22.867 (x € 1.000). Voorzieningen De voorzieningen voor latente belastingverplichtingen heeft betrekking op de uitgestelde belastingverplichtingen die voortvloeien uit tijdelijke verschillen tussen commerciële en fiscale vermogens. Waardering vindt plaats tegen nominale waarde. Voorzieningen worden gevormd tegen concrete of specifieke risico’s en verplichtingen die op de balansdatum bestaan en waarvan de omvang onzeker is doch redelijkerwijs in te schatten. De voorziening voor datatransport is gewaardeerd tegen de contante waarde op basis van de resterende termijnen contant gemaakt tegen marktrente van de binnenlandse bedrijfsobligaties zijnde 4,375% (2012:4,375%). De kredietrating is AA-. Onder de voorzieningen is tevens opgenomen een voorziening voor de vorming van een aantal claims voortvloeiend uit een geschil met derde partijen. Kortlopende schulden en langlopende schulden Onder de langlopende schulden worden schulden opgenomen met een resterende looptijd van meer dan één jaar. De kortlopende schulden hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar. Schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde van de langlopende schulden wordt op basis van de effectieve rente gedurende de geschatte looptijd van de schulden in de winst-en-verliesrekening als interestlast verwerkt. Groepsvermogen Het eigen vermogen wordt in de toelichting in de enkelvoudige jaarrekening nader toegelicht.

69

MN Jaarverslag 2013

Grondslagen voor de resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de netto-omzet en alle hiermee verbonden, aan het verslagjaar toe te rekenen kosten. De kosten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Winsten worden verantwoord in het jaar waarin de omzet is gerealiseerd. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. De overige baten en lasten worden toegerekend aan de verslagperiode waarop deze betrekking hebben. Netto omzet Onder netto-omzet wordt verstaan de aan derden gefactureerde dan wel te factureren bedragen inzake financiële en zakelijke dienstverlening, exclusief omzetbelasting. De verantwoording van deze diensten geschiedt naar rato van de verrichte prestaties. De omzet is nagenoeg geheel in Nederland gerealiseerd. Een klein deel van de omzet wordt in de UK behaald. Overige opbrengsten Onder overige opbrengsten worden opbrengsten verantwoord die samenhangen met incidentele bedrijfsactiviteiten. Kosten werkzaamheden door derden Onder kosten werkzaamheden door derden worden alle kosten verstaan betrekking hebbend op de inhuur door derden die ten laste van het jaar komen. Afschrijvingen De afschrijvingen zijn gerelateerd aan de aanschafwaarde van de betreffende immateriële en materiële vaste activa. Lonen en salarissen MN heeft pensioentoezeggingen gedaan aan haar personeelsleden die zijn ondergebracht bij het Pensioenfonds MN. Hierbij is sprake van een CDC (Collective Defined Contribution)-regeling. Op basis van de inhoud van de met het Ondernemingspensioenfonds gesloten financieringsovereenkomst en de inhoud van het pensioenreglement kan worden geconcludeerd dat MN geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bedragen in het geval van een tekort bij het pensioenfonds dan wel recht heeft op een premiekorting in het geval van een overschot.

70

Jaarrekening

Jaarrekening

De pensioenverplichtingen betreffen de verplichtingen die voortvloeien uit de uitvoeringsovereenkomst tussen MN en de pensioenuitvoerder. Verplichtingen ten aanzien van bijdragen aan de pensioenregeling worden als last in de Winst- en verliesrekening verwerkt in de periode waarop deze betrekking hebben. Voor zover de premies nog niet per balansdatum zijn betaald, is hiervoor een reservering opgenomen. Financiële baten en lasten Als financiële baten en lasten worden de naar tijdgelang aan het verslagjaar toe te rekenen rentebaten en -lasten opgenomen. Belastingen De vennootschapsbelasting wordt berekend tegen het geldende tarief over het resultaat van het boekjaar, waarbij rekening wordt gehouden met permanente verschillen tussen de winstberekening volgens de jaarrekening en de fiscale winstberekening, en waarbij actieve belastinglatenties (indien van toepassing) slechts worden gewaardeerd voor zover de realisatie daarvan waarschijnlijk is. Resultaat deelnemingen Het resultaat op deelnemingen betreft het aandeel van de vennootschap in het resultaat van de op nettovermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen. Risicobeheersing Algemeen MN’s risicomanagement is gebaseerd op de COSO Enterprise Risk Management (COSO) methodiek, een internationale standaard. Toepassing van COSO zorgt ervoor dat risico’s overal binnen MN op eenduidige én zo efficiënt mogelijke wijze worden beheerst. De ERM methodiek steunt voor een groot deel ook op het beheersraamwerk dat wordt gebruikt voor de ISAE 3402 rapportage naar de klanten van MN. In deze rapportages wordt verantwoording afgelegd over de beheersing van de processen die een materiële invloed hebben op de financiële verslaggeving van de opdrachtgevers. Ook is de kwaliteit van de interne beheersomgeving gewaarborgd door het three lines of defence model toe te passen. In dit model hebben het lijnmanagement (1e lijn), risk, control en compliance (2e lijn), en Internal Audit (3e lijn) elk hun eigen verantwoordelijkheid. Hierna wordt ingegaan op de specifieke financiële risico’s .

71

MN Jaarverslag 2013

Kapitalisatie Mn Services Vermogensbeheer BV Binnen de kaders van het ICAAP (Internal Capital Adequacy Assessment Process) stellen de directie van Vermogensbeheer en de Hoofddirectie van MN jaarlijks de noodzakelijk geachte hoeveelheid kapitaal vast voor Mn Services Vermogensbeheer BV. Dit is MN verplicht vanuit de Wet op het financieel toezicht. De hoogte van dit kapitaal is in 2013 opnieuw vastgesteld, op basis van een grondige risico en scenario analyse. Conclusie is dat het eigen vermogen toereikend is om te voldoen aan de prudentiële kapitaalvereisten van DNB. Valutarisico MN opereert voornamelijk in Nederland. Het enige valutarisico betreft de posities in Britse ponden uit hoofde van transacties met de vestiging in de UK. Dit risico wordt als minimaal beschouwd en wordt daarom niet ingedekt gezien het geringe volume in Britse ponden alsmede het feit dat ook uitgaven in dezelfde valuta plaatsvinden. Prijsrisico Het prijsrisico gedefinieerd als het risico van een waardedaling van de beleggingen door een verandering van marktfactoren is nihil, aangezien MN geen directe beleggingen heeft in zakelijke waarden waarover prijsrisico wordt gelopen. Renterisico Met betrekking tot de langlopende lening tegen een vaste rente van haar participanten loopt MN een risico over de reële waarde als gevolg van wijzigingen in de actuele marktrente. Dit risico wordt niet afgedekt. Het renterisico op de uitstaande deposito’s is niet afgedekt, gezien het kortlopende karakter van het deposito. Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico (inclusief kasstroomrisico) is het risico dat het volume en de timing van de kasstromen binnen circa een jaar niet op een adequate wijze zijn gematched waarbij een tekort aan liquide middelen niet (eenvoudig) kan worden gecompenseerd. De huidige stand van liquiditeiten is boven de door MN geformuleerde buffer. Ook heeft MN een prognose model om het uitgavenpatroon te bewaken. MN beschikt tevens over een kredietfaciliteit verstrekt door haar participanten, tot op heden heeft zij daar geen gebruik van hoeven te maken. Kredietrisico Het kredietrisico wordt gedefinieerd als het risico dat tegenpartijen niet aan de contractuele verplichtingen kunnen voldoen. Dit risico wordt als gering beschouwd, gezien het strakke debiteurenbeleid en de aanpassing van de voorschotten die MN haar klanten in rekening brengt, wanneer daartoe aanleiding bestaat. De liquide middelen staan uit bij banken die minimaal een AA-rating hebben. Het kredietrisico hierop wordt als te verwaarlozen geacht.

72

Jaarrekening

Jaarrekening

Grondslagen voor het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. In de opstelling wordt de kasstroom, die bestaat uit het resultaat na belastingen vermeerderd met de afschrijvingslasten afzonderlijk gepresenteerd. De liquide middelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit kasmiddelen, tegoeden op bankrekeningen en deposito’s. Betaalde dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen.

73

MN Jaarverslag 2013

Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2013 Activa Vaste activa 1 Immateriële vaste activa De mutaties in immateriële vaste activa worden als volgt weergegeven:

Software

x € 1.000

Stand per 1 januari 2013 Aanschaffingswaarde

40.986

Cumulatieve afschrijvingen

-33.995

Boekwaarde per 1 januari 2013

6.991

Mutaties Investeringen

1.468

Afschrijvingen

-3.202

Desinvesteringen aanschafwaarde

-1.754

Desinvesteringen cumulatieve afschrijvingen

Saldo mutaties

1.754

-1.734

Stand per 31 december 2013 Aanschaffingswaarde

40.700


-35.444

Boekwaarde per 31 december 2013

5.256

Afschrijvingspercentages: zelfontwikkelde software overige software

25% 33 1/3%

Afschrijvingsmethodiek: lineair Een impairment op de geactiveerde software is niet noodzakelijk. De vooruitbetalingen inzake immateriële vaste activa (software) voor een bedrag van 854 (x € 1.000) zijn verantwoord onder de post overige vorderinge en overlopende activa.

74

Jaarrekening

Jaarrekening

Voor het jaar 2013 is een bedrag van 0,7 miljoen euro aan kosten geactiveerd die samen hangen met de ontwikkeling van software. 2 Materiële vaste activa De mutaties in materiële vaste activa worden als volgt weergegeven:

Andere vaste

Inventarissen bedrijfsmiddelen x € 1.000

x € 1.000

Totaal x € 1.000

Stand per 1 januari 2013 Aanschaffingswaarde

19.631 19.050 38.681


-6.359 -13.462 -19.821


13.272 5.588 18.860

Mutaties Investeringen

1.342 2.953 4.295

Afschrijvingen

-2.565 -3.250 -5.815

Desinvesteringen aanschaffingswaarde

-3.572 -957 -4.529

Desinvesteringen cumulatieve afschrijvingen

Saldo mutaties

3.555 737 4.292

-1.240 -517 -1.757

Stand per 31 december 2013 Aanschaffingswaarde

17.401 21.046 38.447


-5.369 -15.975 -21.344


12.032 5.071 17.103

Afschrijvingspercentages: Inventarissen

20%

Andere vaste bedrijfsmiddelen: Aankleding gebouwen

20%

Netwerken

20%

Hardware

33 1/3%

Verbouwing Zilveren Toren

6 2/3%

Personenauto’s

25%

Afschrijvingsmethodiek: lineair De afschrijvingstermijn van de verbouwingskosten zijn gebaseerd op de looptijd van het huurcontract.

In de post andere vaste bedrijfsmiddelen is apparatuur inbegrepen met een boekwaarde van 251 (x € 1.000) die wordt gefinancierd door middel van financiële lease. De vennootschap heeft niet de juridische eigendom van deze apparatuur. Ontvangen vergoedingen welke samenhangen met de activering verbouwing Zilveren Toren zijn in mindering gebracht op de geactiveerde kosten.

75

MN Jaarverslag 2013

3 Financiële vaste activa Andere deelnemingen: – Combinatie Bovemij Mn Services b.v., gevestigd te Rijswijk – uneto-vni Verzekerings Service b.v., gevestigd te Zoetermeer – Stichting Bewaarder Mn Services Levensloop Fonds te Rijswijk

50% 49,44%

Andere deelnemingen

2013 x € 1.000

Stand per 1 januari 2013

3.588


3.588

Mutaties Resultaat

1.028

Ontvangen dividend

-98

Saldo mutaties

930

Stand per 31 december 2013

4.518


4.518

4 Andere deelnemingen De specificatie hiervan luidt als volgt:

31-12-2013 31-12-2012 x € 1.000

Combinatie Bovemij Mn Services b.v. Stichting Bewaarder Mn Services Levensloop Fonds uneto-vni Verzekeringsservice b.v.

x € 1.000

3.824 2.941 113 113 581 534 4.518 3.588

Vlottende activa 5 Belastingen en premies sociale verzekeringen Onder de belastingen en premies sociale verzekeringen is een actieve latentie van € 753 (x € 1.000) opgenomen inzake het verschil tussen commerciële en fiscale waardering van vaste activa. Tevens is de actieve latentie opgenomen ter zake van het verschil in waardering van de fondsen verbonden aan de afgegeven rendementsgarantie van enkele levensloopfondsen.

76

Jaarrekening

Jaarrekening

MN waardeert latente belastingvorderingen en -verplichtingen tegen nominale waarde. MN saldeert latente belastingvorderingen en -verplichtingen alleen als MN een wettelijk recht heeft tot verrekening van niet-latente belastingvorderingen en -verplichtingen die verband houden met belastingen die door eenzelfde (overheids)instantie worden geheven. 6 Overige vorderingen en overlopende activa Onder de post overige vorderingen en overlopende activa zijn de vooruit betaalde bedragen en overige vorderingen verantwoord. Alle vorderingen hebben een looptijd van korter dan een jaar. 7 Liquide middelen Onder de liquide middelen is een bedrag van 10 miljoen euro niet vrij beschikbaar. Dit bedrag dient uit hoofde van de Wft te worden aangehouden in verband met de kapitaalvereisten in de vennootschap Mn Services Vermogensbeheer B.V. Onder de liquide middelen zijn deposito’s begrepen van 41 miljoen euro met een looptijd tot maximaal één week. De onder de liquide middelen opgenomen gelden van derden hebben te maken met de vanaf 1996 bestaande gecombineerde premieheffing ten behoeve van opdrachtgevers. De desbetreffende gelden zijn ultimo 2013 ontvangen en begin 2014 aan opdrachtgevers afgedragen. De ontvangen c.q. betaalde rente wordt verrekend met de opdrachtgevers. De saldi staan niet ter vrije beschikking aan de vennootschap. Aan de creditzijde van de balans zijn deze gelden opgenomen onder af te dragen gelden van derden. Wijziging presentatie liquide middelen.

Jaarrekening 2012

2012 cijfers in jaarrekening 2013

impact

Activa Liquide middelen Banktegoeden

28.592

51.459 22.867

Passiva Kortlopende schulden Schulden aan banken

0

Saldo

28.592

-22.867

-22.867

28.592 0

In voorgaande jaren zijn positieve en negatieve saldi op de bankrekeningen van MN gesaldeerd weergegeven. Wegens het ontbreken van een deugdelijk juridisch instrument om het actief en de post van het vreemd vermogen gesaldeerd en simultaan af te wikkelen kunnen de positieve en negatieve saldi niet gesaldeerd worden opgenomen. Dit is met ingang van dit boekjaar hersteld onder gelijktijdige aanpassing van de vergelijkende cijfers. De aangepaste weergave van de banksaldi heeft geen consequenties voor het resultaat of het eigen vermogen.

77

MN Jaarverslag 2013

Passiva Groepsvermogen Voor een toelichting op het groepsvermogen wordt verwezen naar de toelichting op het eigen vermogen in de enkelvoudige jaarrekening.

Voorzieningen 8 Overige voorzieningen Er is een voorziening gevormd voor de contractuele verplichtingen uit hoofde van een contract inzake datatransport, verband houdend met het voortijdig beëindigen van het contract. Het verloop van de overige voorzieningen is als volgt:

2013 2012

x € 1.000

Stand per 1 januari

x € 1.000

1.074 1.985

Vrijval ten gunste van resultaat

- -60 1.925

Dotatie ten laste van het resultaat Uitgaven lopend boekjaar

Stand per 31 december

1.900 -262 -851

2.712 1.074

De voorziening inzake datatransport welke een looptijd heeft van 5 jaar, heeft per ultimo boekjaar een boekwaarde van 812 (x € 1.000), waarvan 613 (x € 1.000) een resterende looptijd heeft van meer dan 1 jaar. De dotatie in 2013 van 1.900 (x € 1.000) heeft betrekking op vorming van voorziening inzake claims, voortvloeiend uit een geschil met derde partijen. De berekening is gebaseerd op een inschatting van het management in overleg met de afdeling juridische zaken.

78

Jaarrekening

Jaarrekening

Langlopende schulden 9 Achtergestelde schulden aan participanten Dit betreffen twee achtergestelde leningen van de certificaathouders PMT en PME voor een totaalbedrag van 9 miljoen euro. Deze leningen hebben een vaste rentevoet gebaseerd op de 10 jaars Euribor SWAP vermeerderd met een opslag van 150 basispunten per jaar (3,9400%)en zijn achtergesteld ten opzichte van andere schuldverplichtingen. De looptijd van de leningen bedraagt 10 jaar tot en met 1 december 2020. De fair value van de lening gebaseerd op de huidige 10 jaars swap rente is circa € 8.800.000. 10 Kortlopende schulden De schulden aan financiële instellingen betreffen de af te lossen leasebedragen voor komend jaar. De af te dragen gelden aan derden betreffen de liquide middelen ten behoeve van opdrachtgevers, die niet ter vrije beschikking aan de vennootschap staan. Onder de kortlopende schulden is tevens de verschuldigde vennootschapsbelasting opgenomen van 694 (x € 1.000). 11 Overige schulden en overlopende passiva

31-12-2013 31-12-2012

x € 1.000

Te betalen vakantietoeslag Te betalen accountantskosten

x € 1.000

3.040 2.872 1.240 1.758

Te verrekenen huurkorting

10.722 6.544

Reservering vakantiegeld

3.558 3.471

Reservering personeelsbeloningen

2.822 3.282

Nog te verrekenen met gelieerde instellingen

1.360 3.067

Nog te betalen overige bedragen

7.066 9.962

Te betalen aan opdrachtgevers

2.189 2.090

31.997 33.046

Niet in de balans opgenomen rechten, verplichtingen en regelingen Huurovereenkomst nieuwe kantoorruimte MN heeft een huurovereenkomst getekend voor de Zilveren Toren in Den Haag (met ingangsdatum 1 januari 2011). De huurovereenkomst is aangegaan voor een periode van 15 jaar, waarvan de eerste 36 maanden huurvrij is. Per 1 oktober 2012 is een allonge op de bestaande huurovereenkomst opgesteld. Vanaf deze datum wordt tevens de 1e tot en met de 4e verdieping, alsmede de 17e verdieping gehuurd. In deze allonge is de huurperiode aangepast naar 16 jaar. De huurperiode loopt tot en met 30 september 2028. De totale jaarhuur bedraagt 5,2 miljoen euro. Een huurbedrag van 5,2 miljoen euro vervalt na 1 jaar. Na 5 jaar vervalt in totaal een verplichting van 26 miljoen euro. De afgegeven bankgarantie voor de huur van het nieuwe pand bedraagt 1,1 miljoen euro. 79

MN Jaarverslag 2013

Investeringsverplichtingen MN is per jaareinde geen materiële investeringsverplichtingen aangegaan. Huurcontracten MN heeft overige huurcontracten voor een bedrag van 0,9 miljoen euro. De looptijd van het gehuurde pand in Amsterdam is gedurende het boekjaar 2012 verlengd met 3 jaar tot 1 juli 2015. Een huurbedrag van 996 (x € 1.000) vervalt na 1 jaar. De afgegeven bankgarantie voor deze huur bedraagt 0,2 miljoen euro. Kredietfaciliteiten Vanaf 1 januari 2013 beschikt MN over kredietfaciliteiten van in totaal 21 miljoen euro. De faciliteiten worden verstrekt door de certificaathouders PMT en PME. De looptijd van de faciliteiten bedraagt 10 jaar en loopt tot en met 31 december 2020. Per 31 december 2013 is geen gebruik gemaakt van deze faciliteiten. Over het niet opgenomen deel van de kredietfaciliteiten is MN een commitment fee verschuldigd ter grootte van 50 basispunten. Ten behoeve van deze kredietfaciliteiten zijn geen zekerheden verstrekt. Samenwerking Combinatie Bovemij Mn Services B.V. MN heeft op 17 april 2003 een samenwerkings- en joint venture overeenkomst met N.V. Schadeverzekering-Maatschappij Bovemij gesloten. Op 11 november 2010 hebben partijen afgesproken deze samenwerkingsovereenkomst te continueren in een nieuwe herziene samenwerking- en joint verture overeenkomst. Uit hoofde van de joint overeenkomst hebben MN en N.V. Schadeverzekering-Maatschappij Bovemij beiden een 50% deelneming in Combinatie Bovemij Mn Services B.V. Tevens hebben beide partijen uit hoofde van de samenwerkingsovereenkomst recht op 50% van het verzekeringsresultaat dat binnen deze samenwerking behaald wordt. Overige verplichtingen Op 30 juni 2013 heeft MN een contract afgesloten voor de huur van een Cyber center in Almere. De looptijd van het contract is 60 maanden. Maandelijks is € 12.492 verschuldigd. De opzegtermijn is 6 maanden. Tevens heeft MN een contract afgesloten inzake datatransport met ingang van 25 juni 2013 voor een periode van 120 maanden. Maandelijks is € 19.270 verschuldigd. De opzegtermijn is 3 maanden.

80

Jaarrekening

Jaarrekening

Toelichting op de geconsolideerde winst‑ en verliesrekening over 2013 12 Netto omzet

2013 2012 x € 1.000

x € 1.000

De netto omzet bestaat uit: Omzet Pensioenen & Verzekeringen Omzet Vermogensbeheer Omzet overige

109.698 100.276 93.579 92.319 84 262

203.361 192.857

Van de omzet is een deel gebaseerd op een inschatting door het management. Deze inschatting is gebaseerd op contract gegevens, de geleverde prestaties en ervaringscijfers uit het verleden. Tevens heeft afstemming plaatsgevonden met de betrokken afdelingen. In de omzet Vermogensbeheer van 2013 is voor 1.700.000 aan omzet performance fees over 2012 meegenomen. 13 Overige opbrengsten

2013 2012 x € 1.000

Overige opbrengsten

x € 1.000

1.160 4.334

14 Personeelskosten

2013 2012 x € 1.000

x € 1.000

De personeelskosten bestaan uit: Lonen en salarissen

78.817 74.441

Sociale lasten

9.987 9.540

Pensioenlasten

12.672 9.597

Overige personeelskosten

9.532 9.867 111.008 103.445

De post sociale lasten is inclusief crisisheffing. De crisisheffing betreft voortzetting van de voor lonen 2012 fiscale maatregel, waarbij de lonen (inclusief bonussen) welke in 2013 meer dan 150 (x € 1.000) bedragen, extra worden belast met een heffing van 16%. De heffing wordt in 2014 afgerekend. 81

MN Jaarverslag 2013

Aantal werknemers

2013 2012

Aantal werknemers

1.179 1.068

Aantal fte’s

1.132 1.023

Waarvan werkzaam in het buitenland

19 12

Bezoldiging bestuurders

Raad van Bestuur

2013

2012

x € 1.000

x € 1.000

Bezoldiging

943 917

Crisisheffing

75 104

1.018 1.021

Raad van Commissarissen

150 148

1.168 1.169

De bezoldiging bestaat uit salarissen, (vaste) onkostenvergoedingen, pensioenpremie, crisisheffing en variabele beloningen. De crisisheffing treft niet de Raad van Commissarissen. De variabele beloning over het rapportagejaar wordt uitgekeerd in het jaar daaropvolgend. Voor het jaar 2012 echter zag de Raad van Bestuur af van de variabele beloning. Sinds 1 april 2012 bestaat de Raad van Bestuur uit 2 natuurlijke personen. 15 Kosten werkzaamheden door derden Onder kosten werkzaamheden door derden worden alle kosten verstaan betrekking hebbend op inhuur van derden en consultancykosten die ten laste van het jaar komen. Pensioenen MN heeft pensioentoezeggingen gedaan aan haar personeelsleden die zijn ondergebracht bij het Pensioenfonds MN. Hierbij is sprake van een CDC (Collective Defined Contribution)-regeling. Op basis van de inhoud van de met het Ondernemingspensioenfonds gesloten financieringsovereenkomst en de inhoud van het pensioenreglement kan worden geconcludeerd dat MN geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bedragen in het geval van een tekort bij het pensioenfonds dan wel recht heeft op een premiekorting in het geval van een overschot. De dekkingsgraad van het betrokken Ondernemingspensioenfonds bedraagt ultimo 2013 volgens opgave van dit fonds 104,3%. De pensioenregeling in de UK is vergelijkbaar met de wijze waarop MN in Nederland haar pensioenregeling heeft ingericht. Verwerking en waardering van de verplichtingen, die uit de regeling in de UK volgen, vindt dientengevolge op dezelfde wijze plaats.

82

Jaarrekening

Jaarrekening

16 Overige bedrijfskosten De overige bedrijfskosten bestaan uit:

2013 2012

x € 1.000

x € 1.000

Huisvestingskosten

11.146 11.245

Automatiseringskosten

12.484 7.953

Kantoorkosten

7.398 7.428

Overige bedrijfskosten

9.061 7.945

Kosten fondsenbeheer*

814 1.706

40.903 36.277

* Kosten fondsenbeheer De kosten fondsenbeheer bestaan met name uit kosten inzake exploitatieresultaat Levensloopfondsen en kosten inzake redementsgaranties.

Honorarium Accountant Conform artikel 2:382a BW dienen de honoraria van de accountant in de jaarrekening te worden toegelicht. De in het boekjaar 2013 ten laste van het resultaat gebrachte kosten kunnen in de volgende categorieën worden gesplitst:

2013 2012

x € 1.000

Controle van de jaarrekening MN Andere controle opdrachten Andere niet-controle diensten

x € 1.000

226 139 1.977 2.408 386 778 2.589 3.325

Bovenstaande honoraria betreffen de werkzaamheden die bij de vennootschap en de in de consolidatie betrokken maatschappijen zijn uitgevoerd door accountantsorganisaties en externe accountants zoals bedoeld in artikel 1, lid 1 Wta (Wet toezicht accountantsorganisaties) en de in rekening gebrachte honoraria van het gehele netwerk waartoe de accountantsorganisatie behoort. 17 Belastingen Het fiscale resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening is niet gelijk aan het commerciële resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen. Dit wordt veroorzaakt door het hanteren van afwijkende afschrijvingstermijnen ten opzichte van hetgeen fiscaal is toegestaan.

83

MN Jaarverslag 2013

Tevens is er een verschil in toerekening van kosten verbonden aan de afgegeven rendementsgarantie van enkele levensloopfondsen. Latente belastingvorderingen en -verplichtingen bij de dochtermaatschap pijen worden in de balans van de moedermaatschappij opgenomen en verrekend met de betreffende dochtermaatschappij(en). De belastinglast in de winst-en-verliesrekening bedraagt 1.206 (x € 1.000). Deze belastinglast bestaat uit een acute belastinglast en een latente belastinglast. Beiden zijn gespecificeerd in de onderstaande tabel.

2013 2012

Acute belastinglast Latente belastinglast Totale belastinglast

x € mln.

x € mln.

-1.196

-2.485

-10

723

-1.206

-1.762

De belastinglast van 1.206 (x € 1.000) resulteert in een effectieve belastingdruk van 20,6%. Het effectieve belastingtarief wijkt daarmee af van het nominale Nederlandse belastingtarief van 25%. Het onderstaande overzicht geeft de aansluiting van het nominale Nederlandse belastingtarief op het effectieve belastingtarief.

2013 2012

x € mln.

Winst voor belasting

%

x € mln.

5.857

6.359

%

Winstbelasting tegen het nominale tarief (20-25%)

-1.454

24,8%

-1.580

24,8%

Aanpassingen op om het effectieve tarief uit te komen: Deelnemingsvrijstelling

298

-5,1%

32

-0,5%

Niet aftrekbare kosten

-50

0,9%

-50

0,9%

Correcties voorgaande jaren Totaal winstbelasting

.

84

Jaarrekening

0

0,0%

-164

2,8%

-1.206

20,6%

-1.762

27,7%

Jaarrekening

Enkelvoudige balans per 31 december 2013 (vóór resultaatbestemming) Activa


x € 1.000

x € 1.000

Vaste activa Immateriële vaste activa Software

5.256 6.991

Materiële vaste activa Inventarissen

12.032 13.272

Andere vaste bedrijfsmiddelen

5.071 5.588 17.103 18.860

Financiële vaste activa 1) Deelnemingen in groepsmaatschappijen 2) Overige deelnemingen

11.710 10.230 4.518 3.588

16.228 13818

Totaal vaste activa

38.587 39.669

Vlottende activa Vorderingen Opdrachtgevers

15.637 11.391

Vorderingen op groepsmaatschappijen

3.570 4.512

Belastingen en premies sociale verzekeringen

1.743 1.617

Overige vorderingen en overlopende activa

4.509 5.333

25.459 22.853

Liquide middelen Banktegoeden

67.959 33.790

Gelden van derden

38.636 18.018

106.595 51.808

Totaal vlottende activa

132.054 74.661

Totaal

170.641 114.330

Bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting op de balans.

85

MN Jaarverslag 2013

Passiva


x € 1.000

x € 1.000

Eigen vermogen Geplaatst aandelenkapitaal 3) Wettelijke reserves 4)

9.076 9.076 5.396 5.347

Overige reserves 5)

11.630 7.082

Onverdeelde winst 6)

4.651 4.597

30.753 26.102

Voorzieningen Overige voorzieningen

2.712 1.074

2.712 1.074

Langlopende schulden Achtergestelde schulden aan participanten Schulden aan financiële instellingen

9.000 9.000 77 9.077 9.000

Kortlopende schulden Schulden aan financiële instellingen Schulden aan banken

86 125 54.278 22.867

Schulden aan leveranciers Schulden aan groepsmaatschappijen Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden ter zake van pensioenen Af te dragen gelden van derden Overige schulden

2.327 1.984 292 326 3.962 5.915 70 26 38.636 18.018 28.448 28.893

128.099 78.154

Totaal

170.641 114.330

86

Jaarrekening

Jaarrekening

Enkelvoudige winst‑ en verliesrekening over 2013

2013 2012

x € 1.000

Netto‑omzet

190.434 182.392

Overige opbrengsten

x € 1.000

1.160 4.334


191.594 186.726

Personeelskosten

107.956 100.722

Werkzaamheden door derden Afschrijvingen

29.992 31.960 9.017 12.252

Overige bedrijfskosten

38.803 33.538

Som der bedrijfslasten

185.768 178.522

Bedrijfsresultaat

5.826 8.204

Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

109 81

Rentelasten en soortgelijke kosten

-550 -594

Financiële baten en lasten

-441 -513

Resultaat uit bedrijfsuitoefening vóór belastingen Resultaat uit deelnemingen 7) Winst voor belasting

5.385 7.691 652 -966 6.037

6.725

Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

-1.386 -2.128


4.651 4.597

Bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting op de winst- en verliesrekening.

87

MN Jaarverslag 2013

Enkelvoudige grondslagen van waardering en resultaatbepaling Algemeen Algemene grondslagen voor waardering van activa en passiva De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld op basis van de Richtlijnen Jaarverslaggeving en de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. De jaarrekening is opgesteld in duizenden euro’s. Voor de algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening, de grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat, alsmede voor de toelichting op de onderscheiden activa en passiva en de resultaten wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening, voor zover hierna niet anders vermeld. Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van MN. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de vennootschap geheel of ten dele instaat voor schulden van de desbetrefffende deelneming, respectievelijk de feitelijke verplichting heeft de deelneming (voor haar aandeel) tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening gevormd. Bij het bepalen van de omvang van deze voorziening wordt rekening gehouden met reeds op vorderingen op de deelneming in mindering gebrachte voorzieningen voor oninbaarheid.

88

Jaarrekening

Jaarrekening

Toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december 2013

Activa 1 Financiële vaste activa

Deelnemingen in

Andere

groepsmaatschappijen

deelnemingen

Totaal

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

Stand per 1 januari 2013

10.230 3.588 13.818


10.230

3.588

13.818

Mutaties Resultaat

-377 1.028 651

Agiostorting

1.857

Ontvangen dividend

-

1.857

-98 -98

Saldo mutaties

1.480 930 2.410


2 Deelnemingen in groepsmaatschappijen Mn Services Vermogensbeheer b.v. Mn Services Fondsenbeheer b.v.

11.710 4.518 16.228

31-12-2013 31-12-2012 x € 1.000

x € 1.000

10.135 10.105 1.575 125 11.710 10.230

89

MN Jaarverslag 2013

Passiva Eigen vermogen 3 Geplaatst aandelenkapitaal Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bestaat uit 40 miljoen aandelen van één euro, waarvan 9.075.611 aandelen zijn geplaatst (2010: 9.075.611). Prioriteitsaandelen MN heeft 5 prioriteitsaandelen uitgegeven aan de Stichting Mn Services Administratiekantoor. Deze stichting, als houder van de prioriteitsaandelen, heeft de volgende bevoegdheden: – opstellen voordracht bij benoeming leden Raad van Bestuur; – verlenen van goedkeuring bij aangaan, wijzigen en beëindigen van samenwerkingsbijeenkomsten, investeringen van meer dan 5 miljoen euro en verkopen van alle of vrijwel alle activiteiten van de onderneming aan een derde; – bevoegdheid tot reserveringen van de winst; – verlening van goedkeuring bij gehele of gedeeltelijke uitkering van reserves; – bevoegdheid tot het op voorstel van de Raad van Bestuur bepalen van tussentijdse uitkeringen; – verlening van goedkeuring bij juridische fusies, juridische splitsing, statutenwijziging en ontbinding. De namen van de bestuurders van de Stichting zijn: R.W. Bernsen, H. van den Kolk, G.C.H. van der Lit, M.A. van Straalen, W.J. Noordman, J.J.N. Duijnhoven, Th. Vermeulen en A.A. van Wijngaarden. Garantievermogen MN heeft een achtergestelde lening van de certificaathouders PMT en PME van in totaal 9 miljoen euro. Dit betreft in feite een vermogenscomponent dat bezien vanuit kredietbeoordeling, gelijkwaardig is aan eigen vermogen, in die zin dat deze een buffer vormt op de verhaalsmogelijkheid van (andere) crediteuren. Hiermee rekening houdend bedraagt het garantievermogen per 31 december 2013, inclusief het eigen vermogen, 40 miljoen euro (per 31 december 2012: 35,1 miljoen euro).

90

Jaarrekening

Jaarrekening

4 Wettelijke reserves De wettelijke reserves bestaat uit de volgende posten:

2013 2012

x € 1.000

x € 1.000

Wettelijke reserve deelnemingen

4.345 3.415

Wettelijke reserve ontwikkelingskosten software

1.051 1.932


5.396 5.347

Wettelijke reserve deelnemingen:

2013 2012 x € 1.000

x € 1.000

Stand per 1 januari

3.415 3.361

Resultaat deelnemingen

1.028 127

Ontvangen dividendenuitkeringen Overige mutaties

-98 -73 - -


4.345 3.415

Op grond van wettelijke bepalingen wordt voor het cumulatief resultaat deelnemingen, verminderd met het ontvangen dividend, een wettelijke reserve gevormd ten laste van de overige reserves. Wettelijke reserve ontwikkelingskosten software:

2013 2012 x € 1.000

Stand per 1 januari

x € 1.000

1.932 3.378

Mutatie

-881 -1.446

1.051 1.932

MN dient een wettelijke reserve te vormen ter hoogte van de boekwaarde van zelfvervaardigde immateriële vaste activa, voor zover betrekking hebbend op de kosten van ontwikkeling. De afschrijvingsperiode van zelfvervaardigde immateriële vaste activa bedraagt 4 jaar.

91

MN Jaarverslag 2013

5 Overige reserves

2013 2012 x € 1.000

Stand per 1 januari

x € 1.000

7.082 -

Mutatie intern vervaardigde software Mutatie deelnemingen

881 1.446 -930 -54

Mutatie toevoegingsresultaat 2012 (2011)


4.597 5.690

11.630 7.082

6 Onverdeelde winst

2013 2012

x € 1.000

Stand per 1 januari

x € 1.000

4.597 5.690

Mutatie resultaat 2012 (2011)

-4.597 -5.690

Toevoeging resultaat 2013 (2012)

4.651 4.597


4.651 4.597

Niet in de balans opgenomen rechten, verplichtingen en regelingen Fiscale eenheid De rechtspersoon, de 100%-deelneming Mn Services Vermogensbeheer B.V. en de 100%-deelneming Mn Services Fondsenbeheer B.V., maken deel uit van de fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting op het niveau van MN en zijn uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschuld van de fiscale eenheid als geheel. De vennootschapsbelasting wordt aan de dochtermaatschappijen toegerekend op basis van de gerealiseerde resultaten. De verschillen tussen de fiscale en commerciële toerekening van posten komen tot uiting in de jaarrekening van de moedermaatschappij Mn Services N.V. Ten aanzien van de btw bestaat de fiscale eenheid uit Mn Services N.V., Stichting Pensioenfonds Metaal en Techniek, Mn Services Vermogensbeheer B.V. en N.V. Schadeverzekering Metaal en Technische Bedrijfstakken en zijn uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschuld van de fiscale eenheid als geheel.

92

Jaarrekening

Jaarrekening

Toelichting op de enkelvoudige winst‑ en verliesrekening over 2013

7 Resultaat deelnemingen Mn Services Vermogensbeheer b.v. Mn Services Fondsenbeheer b.v.

2013 2012 x € 1.000

x € 1.000

29 23 -405 -1.116

Combinatie Bovemij Mn Services b.v.

884 -47

uneto-vni Verzekeringsservice b.v.

144 174

652 -966

Ondertekening ‘s-Gravenhage, 3 april 2014 Hoofddirectie drs. R. Hagendijk, Directievoorzitter drs. W.M.A.E. Mutsaers, Directeur Klantrelaties

93

MN Jaarverslag 2013

Raad van Commissarissen dr. C.A. Linse, voorzitter dr. C. Korevaar Mw. drs. C.P. Vogelaar mr C. van Woudenberg

Overige gegevens Statutaire regeling inzake de winstbestemming Statutaire regeling inzake de winstbestemming In artikel 35 van de statuten is met betrekking tot de resultaatbestemming het volgende geregeld: De prioriteit kan besluiten de winst geheel of ten dele te reserveren. Voor zover de winst niet wordt gereserveerd staat zij ter vrije beschikking aan de aandeelhouders. Bestemming van het resultaat over het boekjaar 2012 Het voorstel voor resultaatbestemming 2012 was ten tijde van het opmaken van de jaarrekening het toevoegen aan de overige reserves. Gedurende het boekjaar is besloten dat het resultaat boekjaar 2012 wordt toegevoegd aan de overige reserves. Overeenkomstig artikel 2: 153 BW heeft MN bij het handelsregister KvK eind juni 2013 opgave gedaan, dat MN voldoet aan de criteria van het structuurregime. De driejaarstermijn (ex artikel 154 lid 1 boek 2 BW) voor toepassing van het structuurregime is op dat moment ingegaan. Voorstel winstbestemming 2013 Voorgesteld wordt het resultaat over het boekjaar 2013 volledig toe te voegen aan de overige reserves. Inschrijving Branche UK Mn Services Vermogensbeheer B.V. staat als Branche ingeschreven bij de Kamer van Koophandel in Groot Brittanië. Deze Branche handelt onder de naam Mn Services Investment Management UK.

Gebeurtenissen na balansdatum Komend boekjaar zal Stichting Mn Services Administratiekantoor 95% van de aandelen van MN verkrijgen met PMT en PME als enige certificaathouders en zal Koopvaardij (Bpf Koopvaardij) voor 5% rechtstreeks deelnemen in het aandelenkapitaal van MN, zonder tussenkomst van een stichting.

94

Jaarrekening

Jaarrekening

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de aandeelhouders van Mn Services n.v.

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2013 van Mn Services n.v. te Den Haag gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2013 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2013 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van de Hoofddirectie De Hoofddirectie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het Verslag van de Hoofddirectie, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (bw). De Hoofddirectie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

95

MN Jaarverslag 2013

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de Hoofddirectie van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Mn Services n.v. per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (bw).

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f bw vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het Verslag van de Hoofddirectie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 bw is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h bw vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het Verslag van de Hoofddirectie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 bw. Rotterdam, 3 april 2014 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. drs. F.J. van Groenestein RA

96

Jaarrekening

Jaarrekening

97

MN Jaarverslag 2013

Colofon Tekst MN Scripta Communicatie

Concept en vormgeving MN Scripta Communicatie

Druk Opmeer

MN Prinses Beatrixlaan 15 Postbus 30025 2500 GA Den Haag T +31 (0)70 316 01 60 F +31 (0)70 316 04 75 www.mn.nl

98

Jaarrekening

Inhoudsopgave. 3 Opmaat 4 Voorwoord 6 Profiel MN 11 Kerncijfers 12 Personalia

Recommend Documents