Denios nieuws verschijnt drie keer per jaar | oplage 25.000 | Jaargang 2 | Juni 2011 | nummer 2
In deze uitgave: GAP Special: wegwijs in veiligheidswetgeving Gevaarlijke Stoffen Symposium
PAGINA
2&3
veilige werkplek laboratorium Pathologie Oost Nederland lab MNO vervat GAP biedt Klinipath comfort
PAGINA
4&5
Nieuwe GAP’s Martini Ziekenhuis
PAGINA
6
GAP Alphen A/d Rijn - Deze uitgave van DENIOS Nieuws focust op de GAP. Deze werkplek heeft een volledig open voorzijde, waarin veilig met gevaarlijke stoffen kan worden gewerkt dankzij ejectorventilatietechniek. het efficiënt opvangen van gevaarlijke dampen of deeltjes gebeurt door deze van de gebruiker af te verplaatsen via een schoneluchtgordijn. deze techniek wordt al tientallen jaren succesvol toegepast bij de inrichting van industriële werkplekken, terwijl laboratoria tot nu toe voornamelijk met zuurkasten werkten met (een grotendeels) gesloten schuifraam aan de voorzijde. Sinds de introductie van de Europese EN 14175 is de testmethode van de zuurkast op belangrijke punten gewijzigd. daardoor is er naast de conventionele afzuigtechniek ook ruimte voor nieuwe, efficiëntere ventilatietechnie-
ken, zoals de GAp, met al zijn voordelen.
met bijzonder goede resultaten. de praktijkcases op pag. 4 - 7 spreken voor zich. de GAp is breed inzetbaar, biedt de gewenste veiligheid en is prettig om aan te werken. dit blijkt uit ervaringen na installatie van vier GAp’s bij het Martini Ziekenhuis, de plaatsing van een GAp in laboratorium pathologie Oost nederland in enschede en de ingebruikname van GAp’s in het MnO asfalt-
laboratorium in nieuw-Vennep. Wilt u zelf eens de voordelen van een GAp ervaren, dan kan dat ook! Wij bezoeken u graag met ons demomodel. Kosteloos. U kunt het systeem beoordelen op uw eigen locatie. Ook bent u van harte welkom in het nieuwe denios Knowledge Centre (zie pag. 7 van dit nummer) waar meerdere GAp -werkplekken werkend staan opgesteld.
Bewezen veilig
GAp werkplekken bieden bewezen veiligheid bij een volledig open voorzijde. een zuurkast biedt deze veiligheid uitsluitend met een grotendeels gesloten schuifraam dat in de praktijk vaak open staat. hierdoor zal het gewenste veiligheidsniveau niet worden bereikt. door het volledig open front biedt de GAp aanzienlijk meer bewegingsvrijheid tijdens het werken. prettiger voor de werknemer en goed voor de productiviteit. Ook heeft een GAp fors minder afzuigcapaciteit nodig dan een traditionele zuurkast. het rekensommetje en de jaarlijkse besparing is in de column op pagina 2 gemaakt.
Praktijkcasus
inmiddels is de GAp al in tientallen laboratoria in gebruik
Denios opent Knowledge centre
PAGINA
ONDErhOuD EN cONtrOlE: vrIjwIllIG 7 Of vErPlIcht?
25 jaar Denios PAGINA
8
waarborg voor veiligheid. DENIOS_001_008_18052011.indd 1
BRUSSel - Bij investeringen in veiligheidstechnische voorzieningen op nieuwe en bestaande werkplekken kiezen bedrijven er bewust voor om het veiligheidsniveau binnen hun organisatie te verbeteren. Een proces dat continu aandacht vraagt. periodiek controleren van veiligheidstechnische voorzieningen is een belangrijk onderdeel van dit proces. Bovendien van belang voor de duurzaamheid van de investering. Genoeg redenen om op vrijwillige basis zorgvuldig periodiek onderhoud te plegen aan veiligheidstechnische voorzieningen. Maar voldoet u wel honderd procent aan de wettelijke eisen?
Eu-wet- en regelgeving
Want zorgen voor een veilige werkomgeving is meer dan het nemen van eigen verantwoordelijkheid. in de europese en nationale wet- en regelgeving staan bepalingen over de plaatsing, de installatie, de reparatie en de periodieke controle van veiligheidstechnische voorzieningen. Samengevat gaat het om vier (kader)richtlijnen in de europese wet- en regelgeving. Ze schrijven maatregelen voor om de veiligheid en de gezondheid van werknemers op het werk te verbeteren, vermelden minimumvoorschriften en bepalen de uitvoering van keuringen en onderhoud. in de nationale wetgeving regelt de Arbeidsomstandighedenwet (Arbo-wet) de bescherming van werknemers tegen gevaren
tijdens het werk. hier heeft de werkgever een zorgplicht en moet de voorwaarden scheppen waarbinnen de werknemer veilig kan werken. het arbeidsomstandighedenbesluit (zie pag. 2) geeft hier een nauwkeurige beschrijving van.
Advies
Op basis van artikel 4 van de Arbowet zijn nederlandse ondernemingen met personeel sinds 1994 verplicht een risicoinventarisatie en -evaluatie uit te voeren (Ri&e). doel hiervan is handhaving, verbetering en beheersing van de arbeidsomstandigheden binnen een onderneming. dit betekent steeds bij de les blijven om te voldoen aan de laatste eisen rond veilige werkplekken. denios kan met
zijn denios-concept de hierbij passende producten bieden, en adviseren hoe de negatieve effecten bij het werken met gevaarlijke stoffen tot een aanvaardbaar niveau zijn terug te dringen. denios adviseert, installeert, controleert, onderhoudt en documenteert de veiligheidstechnische voorzieningen bij bedrijven. Bij de adviesfunctie horen ook trainingen voor werknemers. Verder verzorgt denios inspecties en periodieke keuringen door speciaal opgeleide denios-medewerkers. Reparaties worden snel en kundig door eigen fabrieksmonteurs uitgevoerd. Zo kan het denios-concept een belangrijke bijdrage leveren aan het veiligheidsbeleid van ondernemingen.
01-06-2011 15:22:51
2
Overzicht
regelgeving OnderhOud en cOntrOle van veiligheidstechnische vOOrzieningen
WEgWijs in vEilighEiDsWEtgEving Duurzaam investeren In laboratoria wordt gemiddeld zeven keer zoveel energie verbruikt als in kantooromgevingen. Voornaamste oorzaak is ventilatie en afzuiging. Elke kubieke meter afgezogen lucht moet ook weer worden aangezogen en geconditioneerd door een luchtbehandelingssysteem. De energie wordt gebruikt voor ventilatie, koeling of verwarming en bevochtiging of ontvochtiging. Een kostbare en milieubelastende zaak. Elke kubieke meter afgezogen lucht kost op jaarbasis circa € 1,50 en kent een gemiddelde CO2 belasting van circa 10 kg. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat tweederde van het totale energieverbruik op een laboratorium wordt veroorzaakt door ventilatie en conditionering. Zo’n 20% komt voor rekening van ventilatie/afzuiging, zo’n 20% voor koeling/ontvochtiging en zo’n 25% voor verwarming. Daarbij wordt een groot deel van de conditioneringskosten direct beïnvloed door de mate van ventilatie. Het is dus zinvol om de afzuigvoorzieningen op het laboratorium kritisch te beoordelen en zuinigere alternatieven te onderzoeken. De GAP-werkplek van Denios biedt zo’n alternatief. Ten opzichte van een traditionele zuurkast kan een besparing in afzuigcapaciteit bereikt worden tot zo’n 50%! Laat ik een praktijkvoorbeeld geven. In een laboratoriumruimte met zes zuurkasten en een bezettingsgraad van 75% kan de afzuigcapaciteit als volgt worden berekend: Afzuigcapaciteit zuurkasten 6 x 1.000 m³ x 75% = 4.500 m³/h De ruimteverversing wordt door middel van zuurkasten verzorgd. Door vier van de zes zuurkasten te vervangen door GAP-werkplekken kan de volgende besparing worden gerealiseerd: Afzuigcapaciteit zuurkasten 2 x 1.000 m³ x 75% = 1.500 m³/h Afzuigcapaciteit GAP-werkplekken 4 x 500 m³ x 75% = 1.500 m³/h Ook nu wordt ruimteverversing door de GAP’s en zuurkasten verzorgd. Dit levert een besparing aan energieverbruik op van 33%. Bij vervanging van alle zes zuurkasten door GAP’s is zelfs een besparing van 50% te behalen. Duurzaam investeren in GAP-werkplekken past binnen een MVO-beleid dat de balans zoekt tussen milieuaspecten, sociale aspecten en winstgevendheid. De werknemer krijgt een werkplek aangeboden die een hoge bescherming biedt tegen blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Door het aanpassen van de werkwijze verbetert de productiviteit en wordt een forse besparing gerealiseerd in energieverbruik. Dus de kosten gaan flink omlaag! Geen idealistische bureaucratie, maar innovatieve realiteit, ook toepasbaar binnen uw organisatie. Nodig ons uit en wij analyseren uw werkplek of laboratoriumruimte en berekenen uw voordelen.
BRUSSEL – De Europese- en nationale wet- en regelgeving bepalen samen wat er komt kijken bij de plaatsing, de installatie, de reparatie en de periodieke controle van veiligheidstechnische voorzieningen. hierin wordt onder andere de onderhoudsplicht geregeld. Een samenvatting van de regeltjes.
Opslagvoorzieningen en werkplekinrichting voor het veilig werken met gevaarlijke stoffen vallen onder de noemer arbeidsmiddelen waarvan de veiligheid afhangt van de wijze van installatie en gebruik. Binnen de Europese wet- en regelgeving zijn hier een kaderrichtlijn en twee bijzondere richtlijnen aan gewijd. Daarnaast is er een richtlijn om de veiligheid van arbeidsmiddelen op de werkplaats te garanderen met minimumcriteria en eisen aan onderhoud en keuring. Binnen de
nationale wet- en regelgeving wijst de Arbo-wet de weg. Al met al een complexe materie waarvan de kern hieronder is opgesomd.
EU-(kader)richtlijnen
In de Europese wet- en regelgeving zijn drie (kader)-richtlijnen opgenomen: 1. 89/391/EEG, d.d. 12-061989 (kaderrichtlijn) Maatregelen ter bevordering van de verbetering van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers op het werk .
2. 89/654/ EEG, d.d. 30-111989 (1e bijzondere richtlijn in de zin van artikel 16, lid 1, van de richtlijn 89/391/EEG) Minimumvoorschriften inzake veiligheid en gezondheid voor arbeidsplaatsen. 3. 89/655/ EEG, d.d. 30-111989 (2e bijzondere richtlijn) Minimumvoorschriften inzake veiligheid en gezondheid bij het gebruik door werknemers van arbeidsmiddelen op de werkplaats. De veiligheid arbeidsmiddelen op de arbeidsplaats wordt geregeld in richtlijn 89/391/EEG: minimumvoorschriften inzake veiligheid en gezondheid bij het gebruik door werknemers van arbeidsmiddelen op de arbeidsplaats. Het begrip ‘arbeidsmiddel’ wordt gedefinieerd als ‘alle op de arbeidsplaats gebruikte machines, apparaten, gereedschappen en
Arbo-wet
Binnen de nationale wet- en regelgeving regelt de Arbeidsomstandighedenwet (Arbo-wet) de bescherming van werknemers tegen gevaren tijdens het werk. De werkgever heeft hierbij een zorgplicht richting de de werknemer. De werkgever dient ervoor te zorgen dat de werknemer veilig kan werken. Van belang voor de praktische uitvoering zijn vier leden uit Artikel 7.4a uit het Arbeidsomstandighedenbesluit 1e lid: Een arbeidsmiddel waarvan de veiligheid afhangt van de wijze van installatie wordt na de installatie en voordat het voor de eerste maal in gebruik wordt genomen, alsmede na elke montage op een nieuwe locatie gekeurd op de juiste wijze van installatie en het goed en veilig functioneren. 2e lid: Een arbeidsmiddel dat onderhevig is aan invloeden die leiden tot verslechteringen welke aanleiding kunnen geven tot het ontstaan van gevaarlijke situaties wordt, zo dikwijls dit ter waarborging van de goede staat noodzakelijk is, gekeurd, waarbij het zo nodig wordt beproefd. 3e lid: Een arbeidsmiddel als bedoeld in het tweede lid wordt voorts gekeurd, waarbij het zo nodig wordt beproefd, telkens wanneer zich uitzonderlijke gebeurtenissen hebben voorgedaan die schadelijke gevolgen kunnen hebben voor de veiligheid van het arbeidsmiddel. Als uitzonderlijke gebeurtenissen worden in ieder geval aangemerkt: ongevallen met het arbeidsmiddel en langdurige buitengebruikstelling van het arbeidsmiddel 4e lid: Keuringen moeten worden uitgevoerd door een deskundige natuurlijke persoon, rechtspersoon of instelling 5e lid: Schriftelijk bewijsstukken van de uitgevoerde keuringen zijn op de arbeidsplaats aanwezig en worden desgevraagd getoond aan een ambtenaar als bedoeld in artikel 32 van de wet. Dit artikel is niet van toepassing op attractie- en speeltoestellen waarop het Besluit veiligheid attractie- en speeltoestellen van toepassing is
Peter van Doesum, directeur Denios bv
DENIOS_001_008_18052011.indd 2
01-06-2011 15:26:35
3
installaties’ en is van toepassing op elke activiteit met betrekking tot een arbeidsmiddel. Vier artikelen zijn van belang: Artikel 1: Minimumvoorschriften van arbeidsmiddelen voor het gebruik op het werk door werknemers. Artikel 2: Alle Arbeidsmiddelen op de arbeidsplaats. Elke activiteit met betrekking tot een arbeidsmiddel, zoals ingebruikneming of buitengebruikstelling, aanwending, vervoer, reparatie, onderhoud et cetera. Artikel 3: De veiligheid van arbeidsmiddelen moet tijdens het gebruik kunnen worden gewaarborgd. Artikel 4: Arbeidsmiddelen dienen tijdens de gehele gebruiksduur door een adequaat onderhoud in zodanige staat worden gehouden dat zij blijven voldoen. Artikel 5: Keuring van de arbeidsmiddelen en periodieke keuringen. Uitvoering periodieke keuringen door deskundige personen. Resultaten van de keuringen moeten schriftelijk worden vastgelegd en worden bewaard.
Ri&e
Op basis van artikel 4 van de Arbowet zijn Nederlandse ondernemingen met personeel sinds 1994 verplicht een risico-inventarisatie en -evaluatie uit te voeren (RI&E). De RI&E geeft ondernemingen de handvatten om een beleid te formuleren om de arbeidsomstandigheden binnen de onderneming te verbeteren en te beheersen. De RI&E is de basis voor een systematisch arbobeleid. Om te kunnen blijven voldoen aan het wettelijke kader is het noodzakelijk de organisatie, de bedrijfsmiddelen en de werkwijze frequent te onderwerpen aan veiligheidsaudits en optimalisatie van de bestaande middelen en voorzieningen van EUgeaccrediteerde testinstituten. Bovendien wordt elk systeem onderbouwd door middel van een individueel opgestelde producentenverklaring volgens nationale regel- en/of wetgeving.
Kalibratie door Denios op locatie.
Bezoek Denios tijDens conferentie PGs 15-richtlijn
SympoSium ‘RiSico’S en Regelgeving bij opSlag van gevaaRlijke Stoffen’ BREUKELEN - Denios zal in september aanwezig zijn met een stand op het symposium: ‘Risico’s en regelgeving bij opslag van gevaarlijke stoffen’. een actueel onderwerp in het kader van wijzigingen in de pgS 15-richtlijn. bezoek daarom de stand van Denios deze dag voor alle oplossingen en vragen over de impact van de pgS 15 op het brandveiligheidsbeleid! Het symposium ‘Risico’s en regelgeving bij opslag van gevaarlijke stoffen’ vindt plaats op 6 & 7 september 2011 op de locatie Van der Valk Breukelen. De organisatie is in handen van IIR. Centraal staat de impact van de nieuwe brandveiligheidseisen en het systeemgericht toezicht op vergunningen van bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen of ze opslaan.
latRb en bevi
Op de eerste dag trekken experts conclusies van rampen uit het verleden, zoals Moerdijk. Verder komen ontwikkelingen in toezicht aan de orde (Landelijke Aanpak Toezicht Risicobeheersing Bedrijven, LATRB en is er aandacht voor de schijnveiligheid van het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi).
crisismanagement
Tijdens de tweede conferentiedag passeert een aantal praktijkcases rond veiligheidsregels en toezichthouders de revue. Systeemgericht toezicht wordt belicht en de dag sluit af met risicocommunicatie en crisismanagement.
Denios-korting Aanmelden voor dit symposium kan op drie manier: 1. [+31] (0)20 - 580 5400 2. e-mail:
[email protected] 3. www.iir.nl/gevaarlijkestoffen. Bij tijdige inschrijving voor 1 juli besparen deelnemers € 200,- op de normale inschrijfsom van € 1899,- of onder vermelding van de speciale Denios kortingscode B1369DNS ontvangt u 20% op de originele prijs (€ 1899,-).
- ijzersterke aanbieding -
programma
Speerpunten van het tweedaagse symposium zijn: - voorkomen van ‘naming en shaming’ door de juiste inschatting van risico’s - de gevolgen van de wijzigingen PGS 15 in de praktijk (opvangcapaciteit en UPD) - nieuw systeemgericht toezicht om te voldoen aan de nieuwe eisen en ter voorkoming van extra inspecties - planning en communicatie bij rampen.
voor wie?
De conferentie richt zich op HSE(Q)-, milieu- en KAMmanagers, beleidsmakers, handhavers en vergunningverstrekkers, Arbo- en veiligheidsmanagers en hoofden kwaliteitszorg.
DENIOS_001_008_18052011.indd 3
01-06-2011 15:29:25
4
VeiliGe werkPlek lAborAtorium PAtholoGie oost NederlANd ENSCHEDE - bij het laboratorium Pathologie oost Nederland in enschede werd begin 2010 een veilige werkplek met een laminair luchtgordijn geplaatst op een bestaande uitsnijtafel. het lab heeft zo de blootstelling aan formaldehyde tot het gewenste niveau kunnen verlagen.
Stichting Laboratorium Pathologie Oost Nederland bedient Twente en de Achterhoek en is de grootste in zijn soort in Nederland. Er werken zo’n honderd medewerkers. Ze houden zich bezig met cel- en weefselonderzoek van biopten, tumoren, botten en het skelet. Allerlei afwijkingen en ziektes worden onderzocht tot onderzoek bij foetussen aan toe. Het vakgebied zit duidelijk in de lift. Jaarlijks stijgen de aanvragen met 6 tot 10 %. Er wordt steeds meer en vroeger onderzocht, mede door verbeterde diagnostiek en de vergrijzing. Aanvragers zijn de ziekenhuizen van de ZGTgroep Almelo en Hengelo, SKB Winterswijk, MST in Enschede en huisartsen.
GAP
In 2013 zal het laboratorium een nieuwe locatie betrekken in Hengelo. De inrichting daar zal aan de nieuwste Arbo-
eisen en de PGS15-richtlijn voor opslag van gevaarlijke stoffen voldoen. Tot die tijd draaien de huidige laboratoria door en moet de veiligheid gewaarborgd blijven. Soms zijn aanpassingen gewenst. Zo nam de stichting begin 2010 in de uitsnijkamer een veilige werkplek van Denios in gebruik om de blootstelling van pathologisch analisten aan formaldehyde te verminderen. De Gefahrstoffen Arbeitsplatz (GAP) kwam op de bestaande uitsnijtafel te staan.
Gevaarlijker
Formaldehyde is een vluchtige organische verbinding met een prikkelende geur. Het gas kan irritatie van ogen, neus en ademhalingswegen veroorzaken. De stof is kankerverwekkend bij langdurig contact. De afgelopen jaren zijn er nieuwe inzichten gekomen in de blootstellingsrisico’s. Aldehyde is gevaarlijker dan eerder
Close-up van een mammalaesie, afwijkend weefsel uit de borststreek.
DENIOS_001_008_18052011.indd 4
gedacht. Dit heeft geleid tot aanscherping van de regelgeving. Hierdoor is de maximaal toegestane aldehydeconcentratie omlaag gegaan.
prak
tijk
case
Voldoende bescherming
Pathologisch analisten gebruiken het gas voor de fixatie van weefsels. Om blootstellingsrisico’s tot een minimum te beperken snijden ze weefsels uit op een speciale roestvaststalen tafel met een ventilatiesysteem. Enschede beschikt over een in hoogte verstelbaar exemplaar met een onderbak, een formaldehyde-gootsteen en formaldehydekraan. Het werkblad van 1.900 mm breed en 850 mm diep is door de leverancier voorzien van een vanuit het werkblad functionerend afzuigsysteem. Dit heeft een afzuigcapaciteit van 1.000 m³ per uur. Deze ventilatiemethode werkt in principe goed, want aldehydedampen zijn zwaarder dan lucht en stijgen dus nauwelijks op. Toch kan er door wervelingen gas omhoog komen, zeker als er in korte tijd veel wordt gebruikt. Het afvoeren van aldehyde via de sparingen in de geventileerde uitsnijtafel is dan niet meer toereikend. Ook met een aanvullende puntafzuiging bij Laboratorium Pathologie Oost Nederland bleven de concentraties te hoog. Er was dus een extra voorziening nodig om binnen de maximaal toegestane concentraties te blijven. Daarom werd begin 2010 een GAP zonder bovenblad geplaatst op de bestaande uitsnijtafel. Het ventilatiesysteem in deze veilige werkplek creëert een laminair luchtgordijn. Zo ontstaat er een parallelle luchtstroom van bovenin tot onderin de achterzijde van de kast. De GAP voert de kwalijke gassen en dampen af, zodat medewerkers er zo min mogelijk van inademen. In combinatie met de afzuiging van de uitsnijtafel biedt dit voldoende bescherming tegen ongewenste blootstelling.
Absolute verbetering
Volgens analisten op het laboratorium is de werksituatie met
Anoek Prein, analist pathologie, werkt met preparaten in de GAP. de komst van de veilige werkplek duidelijk verbeterd. “Met deze oplossing kunnen we de periode tot de verhuizing overbruggen”, luidt de reactie van een van de senior-analisten. “In dit pand zie ik geen andere mogelijkheden om de blootstelling omlaag te brengen. Die ruimte is er niet. Bovendien zitten we hier nog maar twee jaar. Ondertussen hadden we wel te maken met het strenger worden van de regels. Er kwam te veel damp vrij, vooral bij bepaalde werkzaamheden, zoals sealen. De uitsnijtafel is gekalibreerd op het wegzuigen van een bepaald volume per uur. Bij te grote hoeveelheden kon er daardoor wat formaldehyde
uittreden.” De afzuiging is de complete werkdag aan. Met reden, stellen de analisten: “Want deze werkplek is bijna continu bezet. We hebben de te hoge blootstelling kunnen minimaliseren. Het is een noodoplossing, maar we voldoen nu wel aan de eisen.” De GAP werd in het weekend geplaatst, dus het werk kon tijdens werkdagen gewoon doorgaan. “Dat is prima door Denios opgelost. Ze komen ook jaarlijks hier om alle puntafzuigingen te controleren en het functioneren van de veiligheidskasten. Een extern bedrijf meet de ventilatie van de tafels. Voor de medewerkers is dit een absolute verbetering.”
Beter beschermd tegen formaldehyde
01-06-2011 15:30:03
5
Veilige werkplekken Voor nieuw asfaltlaboratorium
deNios richt lab mNo VerVat iN Nieuw VeNNep – bij de realisatie van het lab van mNo Vervat, full service aannemer en specialist in het leggen en onderhouden van asfalt, lag de hoogste prioriteit bij de gap’s en werkplek-inrichtingen. “De verhuizing van het asfaltlab van MNO Vervat was het startsein om het asfaltlab te moderniseren en uit te rusten met de laatste technologie. Daar hoort ook een nieuwe inrichting bij. Hiervoor kwamen we al vrij snel bij Denios uit.” Aan het woord is Ruud van egmond, verantwoordelijk voor de inrichting van het nieuwe asfaltlab. MNO Vervat is full service aannemer met als kernactiviteit het leggen en onderhouden van asfalt. Het
bedrijf heeft 1.000 medewerkers en richt zich op grote infrastructurele werken in onder meer Nederland, het Caribisch gebied en Suriname. er wordt een totaalpakket aangeboden van spoorbouw tot wegenbouw en van tunnelbouw tot verkeersregeling. MNO Vervat mag zich tot de top tien bedrijven rekenen op dit gebied.
advies
“Denios is geen echte laboratoriuminrichter”, vervolgt Van egmond, bij MNO verantwoordelijk voor de private Sector. “Maar precies wat wij zochten vanwege de geografische ligging, maar bovenal vanwege het complete assortiment dat ze bieden!” Het project verliep in nauw overleg. “wij zijn met de specialisten van Denios
Het nieuwe asfaltlaboratorium van MNO Vervat. gaan ‘sparren’ over de inrichting, looproute en optimale afzuiging van schadelijke stoffen op het asfaltlab. Daardoor kwamen we tot de juiste oplossing en inrichting van de ruimte. pas daarna heeft Denios een offerte uitgebracht die exact op maat was. we hebben toen in twee fases ingekocht. De hoogste prioriteit lag bij de GAp’s en werkplekinrichtingen. Later hebben we nog diverse tafels en de op maat gemaakte waterbak gekocht. Denios heeft ons goed geadviseerd. Ze hebben nog
metingen verricht, voordat er geleverd werd! Daarbij gaven zij advies op het gebied van interfacen tussen onderdelen van derden en eigen producten!”
installatie en service
Voor het duurtesten van asfaltboorkernen die minimaal een maand onder water moeten staan, leverde Denios een speciale HDpe-waterbak met een inhoud van 2.000 liter, voorzien van drie etages. Ook verzorgde Denios een verrijdbare
werktafel met roestvast stalen frame en Topcore-werkbladen op twee niveaus. Het installeren van veilige werkplekken is geheel volgens verwachting verlopen. “een groot voordeel van Denios is dat wij met de producten vanuit hun standaardcatalogus een GAp op maat konden samenstellen die geheel op de wensen en eisen van het asfaltlab van MNO Vervat aansloot.” De service na de oplevering is naar tevredenheid, “Denios denkt mee en handelt op het moment dat het nodig is!”, besluit Van egmond.
gap biedt kliNipath comfort DuiVeN – klinipath, producent en leverancier van ruim 15.000 producten voor pathologie en histologie voor ziekenhuislabs en apotheken heeft in zijn nieuwe lab bewust gekozen voor een gap. belangrijkste argument was de extra bewegingsvrijheid door afwezigheid van een schuifraam. Klinipath richt zich specifiek op pathologie, histologie, immunologie en researchlabs. De producten worden wereldwijd gebruikt. Bij een bezoek aan het nieuwe lab valt op dat er gekozen is voor een GAp en niet voor een traditionele zuurkast. “Die hebben een glazen schot, de GAp van Denios heeft dat niet. Dat is een groot voordeel,” vertelt Bob van de woerdt. Hij is werkzaam als Manager product Development bij immunologic, onderdeel van Klinipath in Duiven: “we zijn sinds een paar maanden gehuisvest in een
DENIOS_001_008_18052011.indd 5
nieuw pand. Vanwege mijn functie ben ik betrokken geweest bij de inrichting van het laboratorium en daar hoort het veilig afvoeren van gevaarlijke emissies ook bij.”
me in het bijzonder aan. Naast hoogwaardige kwaliteit beschikt Denios over de juiste vakkennis en adviseert de klant zoals dat hoort, dus niet met een verkoopverhaal!”
geen verkoopverhaal
levering, installatie, testen
Klinipath is distributeur van de Surepath-methodiek. Deze liquid based cytologiemethode wordt veel toegepast in de klinische cytologie. Op het gebied van veiligheidsvoorzieningen bij het werken met gevaarlijke stoffen werkt Klinipath nauw samen met Denios. “Dat geldt ook bij advies aan pathologische laboratoria!”, vervolgt Harold Ramman, product Specialist Cytologie. “we hebben inmiddels al een paar klanten samen gedaan en dat verliep prima. we zijn goed op elkaar afgestemd. De techniek samen met het unieke concept spreekt
Denios verzorgt niet alleen de levering, de GAp wordt geïnstalleerd en getest op locatie.
Hiervan wordt een Site Acceptance Test (SAT)-rapportage opgemaakt.
Bob van de Woerdt is hoogst tevreden over de werking van de GAP.
“Aangezien er al een prima relatie bestond tussen Klinipath en Denios was de keuze voor de GAp snel gemaakt”, stelt Van de woerdt. “De GAp werkt fantastisch. Opvallend is dat standaard zuurkasten een glazen schot hebben, de GAp van Denios heeft dat niet nodig. een groot voordeel. Zodoende heb je alle vrijheid om te werken zonder last te hebben van de emissie. Dit is met name te danken aan de speciale afzuigingstechniek die Denios in de GAp toepast!”
“Géén glazen schot, wel bewegingsvrijheid en bescherming tegen emissies”
01-06-2011 15:30:42
6
NIEUWE GAP’s MArtINI se a ZIEkENhUIs c k
ij kt
ra
p
GRONINGEN - het Martini Ziekenhuis heeft in het nieuwe blok Geneesmiddelenbereidingen binnen de rVE Farmacie drie GAP-kasten in gebruik genomen voor niet-steriele geneesmiddelenbereidingen. Een vierde staat in het laboratorium van de apotheek voor de monstervoorbereiding. testen binnen de unit Geneesmiddelenbereidingen hebben uitgewezen dat de GAP-werkplekken een betere bescherming bieden tegen contact met gevaarlijke stoffen dan de ‘oude’ zuurkast. Met de verhuizing van het bereidingsgedeelte van de apotheek van de oude locatie Van Ketwich naar de compleet vernieuwde vleugel op de locatie van Swieten is het Martini Ziekenhuis een hypermoderne apotheek rijker. Sinds eind 2010 staan de apothekers assistenten in bereidingsruimtes met Een van de GAP’s in gebruik voor niet-steriele geneesmiddelenbereiding.
geconditioneerde lucht en permanente overdruk om zo hygiënisch mogelijk te kunnen werken. Er gelden verschillende cleanroomklassen volgens de GMPz – de richtlijnen voor Good Manufacturing Practices voor ziekenhuizen. Displays bij de deuren geven een drukverschil aan van 10 -15 Pa met de aangrenzende ruimte.
In de schoonste bereidingsruimten heerst daarom een overdruk ten opzichte van de buitenlucht van 45 Pa. Een garantie dat lucht alleen vanuit de bereidingsruimte naar buiten kan stromen en geen ‘vieze’ naar binnen. Een voetschakelaar ontgrendelt de deur die toegang biedt tot de gesluisde bereidingsruimte met twee GAP’s. Aan de wand een tappunt van de blinkende Water for Injection-installatie, die ultraschoon water aflevert. Via sluizen met dubbele glazen ramen kunnen apotheekmedewerkers grondstoffen en emballagemateriaal tussen de ruimtes uitwisselen en producten klaarzetten voor aflevering in de apotheek.
Ziekenhuisapotheker Jan Reindert Moes.
Zuurkast-alternatief
Projectleider Herman Siekman van het Martini Ziekenhuis deelt de werkzaamheden in de cleanroomomgevingen op in steriele en niet-steriele werkzaamheden. “Voor de eerste categorie bereidingen gebruiken we downflowkasten, dat zijn veiligheidskabinetten type 2b voor het aseptisch kunnen bereiden van geneesmiddelen. Voor de niet-steriele handelingen met gevaarlijke stoffen gebruiken we de GAP-werkplekken als alternatief voor de klassieke zuurkast.” Afzuigkasten met HEPA-filters zijn in gebruik voor de overige niet-steriele bereidingen. In de GAP’s verpakken apothekers assistenten onder meer cytostatica in eenheidsafleveringsverpakking en doen ze kleinschalige bereidingen met niveau 2-stoffen. Hiervoor zijn geen steriele omstandigheden vereist. Wel moeten de assistenten optimaal beschermd worden tegen contact met deze risicovolle stoffen, stelt Jan Reindert Moes. Hij is als ziekenhuisapotheker verantwoordelijk voor de geneesmiddelenbereidingen: “De GAP biedt de medewerker voldoende bescherming tegen blootstelling aan deze gevaarlijke stoffen. Naast cytostatica zijn dat bijvoorbeeld hormo- nen, agressieve grondstoffen als trichloorazijnzuur en teerhoudende preparaten.”
Cytostatica
De niet-steriele geneesmiddelenbereiding vindt plaats in een geconditioneerde ruimte (klasse D). Daarom zijn de GAP-kasten geplaatst op een GMP-onderstel om de werkomgeving optimaal te kunnen reinigen. Ook naar boven zijn
DENIOS_001_008_18052011.indd 6
de kasten afgewerkt tot aan het plafond, zodat geen stofophoping kan plaatsvinden. De twee GAP-kasten zijn uitgevoerd met HEPA-filters bovenop de kast. Een vereiste als er met cytostatica gewerkt wordt. “Die mag je niet zonder HEPA-filter naar de buitenlucht afvoeren. Met dit extra maatwerkstuk voldoen we aan de wettelijke eisen”, zegt Siekman. De kast is uitgevoerd met een Corian-werkblad, een geregistreerd materiaal van DuPont dat bestand is tegen agressieve stoffen. Moes: “Er wordt met chloorhoudende grondstoffen gewerkt, zoals hypochlorietoplossingen. Daar moet het werkblad tegen kunnen, trouwens ook tegen andere agressieve stoffen, zoals zuren die we tijdens het bereiden van geneesmiddelen gebruiken.”
Proefopstelling
De keuze tussen een zuurkast en een GAP werd gemaakt na een demonstratie op locatie door Denios. “Dat hebben ze keurig gedaan. We hebben een proefopstelling gekregen en hebben met rooktesten gekeken naar de verschillen tussen de GAP en de klassieke zuurkast. Er stroomt volgens het GAP-principe bij deze test minder lucht uit de kast tijdens luchtverplaatsingen voor de kast. Dat was duidelijk te zien. Ook als er iemand langs loopt, stroomt er vrijwel niets uit. Dat was bij onze oude zuurkast wel anders”, zegt Moes. Schoonmaken van de GAP is eenvoudig. Dit gebeurt met een zeepoplossing, gevolgd door desinfectie met een 70% alcoholoplossing. Wat dat betreft is een GAP veel gemakkelijker schoon te houden dan
01-06-2011 15:31:30
7
een laminaire downflowkast, waar poederachtige stoffen met de luchtstroom onder het werkblad terechtkomen. Voor de medewerkers is er vergeleken met de zuurkast weinig veranderd. “Behalve het schuifraam dan, dat hoeft van binnen ook niet meer te worden schoongemaakt. Ze moeten er wel op letten dat ze afstand houden, want die barrière is weg. Dat zijn ze wel gewend van de crossflowkasten. Een optie was om toch een schuifraam te installeren, maar daartoe hebben we (nog) niet besloten.”
Monstervoorbereiding
De vierde GAP-kast staat in het analytisch-chemisch lab van de afdeling dat zich buiten de cleanroomschil bevindt. De kast is geplaatst in een nauwe nis en wordt gebruikt voor monstervoorbereiding van kwaliteitsanalyses van medicijnsamenstellingen. De kast staat vol buisjes die wachten op bepalingen in een van de vloeistofchromatografen of massaspectrometers in het laboratorium. Siekman: “Een van de redenen dat we deze GAP hebben aangeschaft is dat hij te plaatsen was in deze nauwe
“De GAP biedt de medewerker voldoende bescherming tegen blootstelling aan deze gevaarlijke stoffen”
Twee GAP’s in een van de geconditioneerde bereidingsruimtes. ruimte. Hij neemt weinig plek in en biedt de juiste bescherming tegen blootstellingsrisico’s. Hij bevalt goed en dat was mede de reden om bij de realisatie van de cleanrooms GAP’s mee te nemen in besluitvorming rond de inrichting.”
Validatie
Eind 2010 kreeg de apotheek een GMP-z-erkenning van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ). Moes: “De ruimteclassificaties hebben we middels drie opeenvolgende validatiemetingen aangetoond. We zijn nu een
half jaar in het blok Geneesmiddelenbereidingen aan het werk en willen die metingen herhalen. Zelf monitoren we de microbiologie elke maand. De validatie van de GAP’s was voor oplevering uitbesteed aan Intermicon.”
DeniOs Opent KnOwleDge Centre ALPHEN A/D RIJN – Op de begane grond van zijn bestaande pand heeft Denios na een ingrijpende verbouwing een hypermodern kenniscentrum gerealiseerd. Hier kunnen klanten terecht voor praktijktrainingen en cursussen rond het thema ‘veilig werken met gevaarlijke stoffen’. Het Denios Knowledge Centre ziet er strak uit. Een deel van de zaal is ingericht als cursusruimte met plek voor groepen van circa 15 personen. De rest van de ruimte is uitgerust met verschillende opstellingen waar afzuigtechnieken gedemonstreerd worden, zoals laminar downflow en de GAP, de veilige werkplek met open
DENIOS_001_008_18052011.indd 7
front die een alternatief biedt voor de zuurkast.
Bewustmaking
Met dit kenniscentrum richt Denios zich op de groeiende groep klanten, bedrijven en organisaties die bewust bezig zijn met veiligheid op de werkvloer en zich daarin wil laten voorlichten of nieuwe stappen willen zetten. Aan Peter van Doesum, algemeen directeur van Denios, de vraag waar de praktijktrainingen met praktijkcases zich op zullen richten: “Ten eerste zijn ze specifiek toegeschreven op de organisatie. De bedoeling is dat organisaties met een cursus beter de risico’s kunnen inschatten en veiligheid kunnen garanderen bij het werken met gevaarlijke stoffen. Het gaat om het
bewustmaken van gevaarsaspecten en risico’s. Maar ook heel praktisch: hoe kun je een klein incident inderdaad klein houden? Een kleine oorzaak kan grote gevolgen hebben. Men leert ook hoe een brand of explosie kan ontstaan. En ging het ergens mis, wat kun je daar dan van leren?”
Cursus en praktijk
Van Doesum noemt een aantal specifieke onderwerpen die in het kenniscentrum aan de orde kunnen komen: “Brandwerendheid en het bouwbesluit versus brandwerendheid bij opslag van gevaarlijke stoffen; integratie van Europese normen in nationale wet- en regelgeving; het gevaar van statistische kwaliteit; veilig werken met brandgevaarlijke stoffen;
de noodzaak van nood- en oogdouches, de normen, de watertemperatuur en legionella; de opslag van gevaarlijke stoffen in brandveiligheidskasten.” Cursisten kunnen gelijk kennis maken met de praktijk. Denios heeft alle opstellingen klaar staan. “We hebben een aantal afzuigtechnieken in ons leveringspakket die groepen direct uit kunnen testen. De kern is mensen ervan bewust te maken welke veiligheidsniveaus bij welke afzuigtechniek passen. Kortom, welk niveau past bij welk risico? Er kan hier een functionaliteitstest worden gedaan met de verschillende afzuigtechnieken.”
Panorama van het Denios Knowledge Centre.
Hightech laminar downflow unit.
Demonstratie bij een GAP.
01-06-2011 15:32:20
8
25 jaar Denios BAD OEYNHAUSEN Denios viert dit jaar zijn 25e verjaardag. onder de naam P&D werd het bedrijf in 1986 opgericht door de net afgestudeerde ingenieurs andreas Prasuhn en Helmut Dennig. Zij ontwikkelden de eerste opslagcontainer met geïntegreerde opvangbak voor de opslag van gevaarlijke stoffen. Een bekend object, zeker in de industrie, en door een aantal staalconstructiebedrijven nagebouwd.
Marktleider
Zo’n twee jaar na de oprichting vertrok Prasuhn. Helmut Dennig, nog altijd bestuursvoorzitter, veranderde de naam in Denios. Het concern groeide gestaag. Na vestigingen in Frankrijk, Italië en in de
VS werd in 1994 de Nederlandse vestiging geopend. Nu 25 jaar later is het bedrijf toonaangevend op zijn vakgebied.
te voorkomen. Bovendien is Denios gecertificeerd volgens ISO-9001 (kwaliteit) en ISO 14001 (milieu). Ook de komende 25 jaar zal
Denios is Europees marktleider met vestigingen in 14 landen, ruim 700 Europese medewerkers en een omzet van ruim € 100,- miljoen in 2010.
Denios blijven innoveren, voorop blijven lopen en vasthouden aan maatschappelijk verantwoord ondernemen.
- ijzersterke aanbieding -
triple P
Kwaliteit, veiligheid en duurzaamheid staan bij Denios centraal. Dat geldt niet alleen voor de producten, diensten en service, ook de eigen organisatie staat in het teken van duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen. De Triple P (People, Planet & Profit)-filosofie bepaalt het handelen. Zowel op het gebied van procesveiligheid als op het gebied van veilig werken zijn er zorgsystemen aanwezig om incidenten en ongelukken
coLoFon Denios nieuws DENIOS Nieuws beoogt een bijdrage te leveren aan professionalisering op het gebied van veilig werken met gevaarlijke stoffen in Nederland en België en verschijnt drie keer per jaar. redactie Peter van Doesum Kor Elzenga Foodnote redactieadres Denios Nederland bv Christiaan Huijgensweg 4A NL-2408 AJ Alphen a/d Rijn Email:
[email protected] België: Zandstraat 48 bus 1 B-2980 Zoersel Vormgeving Vincent Hentzepeter en Marjan Hammink Foodnote, Westerhaar Drukkerij Moderna, België Uitgever Denios Nederland bv Christiaan Huijgensweg 4A NL-2408 AJ Alphen a/d Rijn Tel.: [+31] (0)172 – 506466 Fax.: [+31] (0)172 – 506189 Email:
[email protected] Website: www.denios.nl
Denios cataLogUs 2011 Hoogwaardige producten “made by Denios” Al 25 jaar is Denios specialist op het gebied van een veilige opslag en handelingsystemen voor gevaarlijke stoffen. Denios ontwikkelt producten en systemen, en begeleidt haar afnemers bij de keuze en de implementatie van de juiste oplossingen. U kunt hierbij rekenen op vakbekwaamheid, optimale kwaliteitsbewaking en een persoonlijke benadering. DENIOS levert niet alleen het meest complete productenprogramma maar biedt u door kennis, kwaliteit en service het totaalconcept waarmee u binnen uw organisatie duurzaam risico’s reduceert en verantwoord kunt werken met gevaarlijke stoffen. • • • • • •
Via een risico-inventarisatie op locatie brengt Denios feilloos - ook schijnbaar onschuldige – gebreken aan het licht. Denios adviseert vervolgens over veiligheidsmaatregelen en vertaalt deze in concrete producten en systemen. Onze producten zijn van hoogwaardige kwaliteit, “made by DENIOS” en bieden een positieve bijdrage aan het veiligheidsniveau binnen uw organisatie. Denios-producten worden geleverd met certificaat en gebruikersvriendelijke documentatie, zo nodig wordt gebruikersinstructie bij u op locatie verzorgd en kunnen wij scholing of trainingen geven Met periodieke inspecties, audits en snelle reparaties of vervanging is ook de nazorg bij Denios in goede handen. Ook wat tarieven en kosten betreft, is Denios onderscheidend te noemen. Vanwege grootschalige productie en het ontbreken van tussenhandel is de prijsstelling van Denios zeer concurrerend.
België: Tel.: [+32] (0)3-3120087 Fax.: [+32] (0)3-3117351 copyright Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of op enige andere wijze zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
www.denios.nl DENIOS_001_008_18052011.indd 8
01-06-2011 15:33:55
