Uitgebreide inhoudsopgave: ‘Werken met ken- en stuurgetallen’
DEEL I WAT ZIJN KEN- EN STUURGETALLEN?
1. 2. 3. 4. 5.
Inleiding .........................................................................................3 Waarom is kwantificering noodzakelijk? .......................................6 Ken- en stuurgetallen als instrument van personeelsmanagers .....7 Enkele begripsomschrijvingen .....................................................10 De praktijk in andere vakgebieden ..............................................12 5.1 Productiemanagement .........................................................................12 5.2 Financieel management ......................................................................14 6. Ken- en stuurgetallen als basis voor personeelsbeleid .................16 6.1 Doelstellingen ......................................................................................16 6.2 Ken- en stuurgetallen ..........................................................................17 6.3 Activiteitenplan ....................................................................................17 6.4 Middelenplan .......................................................................................18 6.5 Stuur- en evaluatieplan .......................................................................18 7. Informatievoorziening ..................................................................22 7.1 Basisgegevens ......................................................................................23 7.2 Organisatie van de informatievoorziening .........................................24 7.3 Keuze van een softwaresysteem .........................................................24 7.4 Aanschaf van een softwaresysteem ................................................... 26 8. Werkopdrachten ...........................................................................27 Literatuurlijst ........................................................................................28
© International Management Forum
Uitgebreide inhoudsopgave: ‘Werken met ken- en stuurgetallen’
DEEL II HET GEBRUIK VAN PERSONELE KEN- EN STUURGETALLEN
1. 2.
Historie van het vergelijkend onderzoek........................................3 De signalerende functie van kengetallen .......................................5 2.1 Voordelen van kengetallen................................................................... 5 2.2 Beperkingen van kengetallen .............................................................. 6 3. De relatie tussen benchmarking en ken- en stuurgetallen ...........8 3.1 De antennefunctie van het netwerk .................................................... 8 3.2 De verdiepingsslag met ken- en stuurgetallen .................................... 8 3.3 Benchmarking: inhoudelijke begripsvorming ..................................... 9 4. Benchmarking als oorzakelijke benadering .................................12 4.1 Soorten benchmarking ........................................................................12 4.2 Waarom P&O-benchmarking? ............................................................13 4.3 Professionalisering van de P&O-functie .............................................14 4.4 P&O onder druk .................................................................................16 4.5 Externe gerichtheid van P&O .............................................................16 5. Methodiek en fasering van P&O-benchmarking .......................... 17 5.1 Wat gaan we benchmarken? ...............................................................17 5.2 Identificeren van benchmarkpartners................................................ 20 5.3 Informatieverzameling.........................................................................21 5.4 Analyse van informatie: op zoek naar kritische succesfactoren en leerzame praktijkervaringen ..........................................................22 5.5 Implementatie: benchmarking en verandering ................................. 26 6. Randvoorwaarden voor een succesvol benchmarkproces ............29 7. Werkopdrachten ...........................................................................32 Literatuurlijst ........................................................................................33
© International Management Forum
Uitgebreide inhoudsopgave: ‘Werken met ken- en stuurgetallen’
DEEL III VAN PLANNING EN CONTROL NAAR CONTINUE MONITORING
1. 2. 3. 4.
Inleiding .........................................................................................4 De traditionele benadering van jaarlijkse planning en evaluatie ....6 Model van richtingzoekende planning ...........................................9 De kernelementen van het proces van richtingzoekende planning .......................................................................................10 4.1 Verbindende schakel tussen strategie en operatie .............................11 4.2 Verbindende schakel tussen weten, kunnen, willen en doen ..........12 5. Ken- en stuurgetallen als centrale sturingselementen in het planningsproces ........................................................................... 14 6. Monitoring en forecasting als belangrijke ondersteunende technieken ....................................................................................16 6.1 Technieken van monitoring ................................................................16 6.2 Planning van monitoring.....................................................................18 6.3 Technieken van forecasting ................................................................19 6.4 Planning van forecasting .....................................................................25 6.5 Forecasting en monitoring ter ondersteuning van beleidsvorming .. 26 6.6 Betrokkenheid van degenen die onderwerp van monitoring en forecasting zijn .................................................................................... 28 7. Lijst van ken- en stuurgetallen voor het beleidsvormingsproces ...30 8. Ken- en stuurgetallen bevorderen de flexibiliteit van organisaties ..................................................................................32 9. Werkopdrachten ...........................................................................33 Literatuurlijst ........................................................................................35
© International Management Forum
Uitgebreide inhoudsopgave: ‘Werken met ken- en stuurgetallen’
DEEL IV DOELSTELLINGEN VAN HET MANAGEMENT VERTALEN NAAR KEN- EN STUURGETALLEN
1. 2.
Inleiding .........................................................................................3 Ontwikkeling van een streefprofiel ...............................................5 2.1 Kritische succesfactoren en dominante thema’s.................................. 5 2.2 Samenstellen van een set kengetallen ................................................. 9 3. Het personeelsbeleidsplan ............................................................12 3.1 Ontwikkelen van een personeelsbeleidsplan.....................................13 4. Afleiden van stuurgetallen ........................................................... 17 4.1 Eisen aan stuurgetallen .......................................................................19 4.2 Normeren van stuurgetallen................................................................19 5. Control ..........................................................................................24 5.1 De rapportagelijnen .............................................................................25 5.2 De rapportage-inhoud........................................................................ 26 5.3 Presentatie............................................................................................27 5.4 Rapportagefrequentie ..........................................................................27 6. Het Human Resource Measurement-model ...................................29 7. Invoeringsscenario .......................................................................30 8. Adviezen inzake het gebruik van ken- en stuurgetallen ..............31 9. Werkopdrachten ...........................................................................32 Literatuurlijst ........................................................................................34
© International Management Forum
Uitgebreide inhoudsopgave: ‘Werken met ken- en stuurgetallen’
DEEL V DEFINITIES VAN KEN- EN STUURGETALLEN
1. 2.
Inleiding .........................................................................................3 Begripsverwarring en discussie over de definities van kenen stuurgetallen ..............................................................................5 3. Definitie van ken- en stuurgetallen ...............................................8 4. Veelgebruikte ken- en stuurgetallen ............................................10 4.1 Personele gegevens (A) .......................................................................11 4.2 Werkterreinen van personeelsmanagement (B) .................................17 4.3 Personele functie (C) ...........................................................................19 4.4 Overige ken- en stuurgetallen (D) ..................................................... 20 5. Het kiezen van de juiste categorieën ...........................................22 6. Tussentijdse wijziging van definities van ken- en stuurgetallen ...26 7. Werkopdrachten ...........................................................................29 Literatuurlijst ........................................................................................30
© International Management Forum
Uitgebreide inhoudsopgave: ‘Werken met ken- en stuurgetallen’
DEEL VI TOEPASSING VAN STATISTIEK OP KEN- EN STUURGETALLEN
1. 2.
3.
4.
5.
Inleiding .........................................................................................4 Variabelen .......................................................................................7 2.1 Discrete en continue variabelen .......................................................... 7 2.2 Het meetniveau van gegevens ............................................................. 7 2.3 Steekproef of populatie ........................................................................ 9 Frequentieverdelingen ..................................................................12 3.1 Absolute frequentie .............................................................................13 3.2 Relatieve frequentie .............................................................................14 3.3 Cumulatieve frequentie .......................................................................15 Maatstaven voor ligging en spreiding .......................................... 17 4.1 Maatstaven voor ligging bij afzonderlijke waarnemingen..................18 4.1.1 Rekenkundig gemiddelde ........................................................18 4.1.2 Mediaan .................................................................................. 20 4.1.3 Modus ......................................................................................21 4.1.4 Gewogen rekenkundig gemiddelde........................................22 4.2 Maatstaven voor ligging bij frequentieverdelingen ............................24 4.2.1 Rekenkundig gemiddelde ........................................................24 4.2.2 Mediaan ...................................................................................25 4.2.3 Kwartielen ................................................................................27 4.2.4 Modus ......................................................................................27 4.3 Maatstaven voor spreiding bij afzonderlijke waarnemingen............. 28 4.3.1 Spreidingsbreedte ................................................................... 28 4.3.2 Gemiddelde absolute afwijking (G.A.A.) ............................... 28 4.3.3 Halve kwartielafstand ............................................................. 29 4.3.4 Variantie en standaarddeviatie ............................................... 29 4.4 Maatstaven voor spreiding bij frequentieverdelingen ........................31 Verschillen ....................................................................................35 5.1 Bepalen van de juiste statistische test voor verschillenanalyse .........35 5.2 Het analyseren van verschillen met behulp van steekproeven ........ 36 5.2.1 Afhankelijke variabele op ratio- of intervalniveau .................37 5.2.2 Afhankelijke variabele op ordinaal niveau ............................ 38 5.2.3 Afhankelijke variabele op nominaal niveau .......................... 38 5.3 Het interpreteren van testresultaten in het geval van steekproeven ... 39
© International Management Forum
Uitgebreide inhoudsopgave: ‘Werken met ken- en stuurgetallen’
6.
Testen van samenhang tussen variabelen.....................................42 6.1 Enkelvoudige regressie ....................................................................... 43 6.2 Covariantie en correlatiecoëfficiënt ................................................... 46 6.3 Factoranalyse .......................................................................................51 7. Hulpmiddelen ...............................................................................53 8. Vragen en antwoorden..................................................................54 8.1 Vragen ................................................................................................. 54 8.2 Antwoorden ........................................................................................ 58 Literatuurlijst ........................................................................................65
© International Management Forum
Uitgebreide inhoudsopgave: ‘Werken met ken- en stuurgetallen’
DEEL VII PRESENTATIEVORMEN VAN KEN- EN STUURGETALLEN
1. 2.
Inleiding .........................................................................................3 Presentatievormen van ken- en stuurgetallen ................................4 2.1 Tabellen ................................................................................................ 4 2.2 Grafieken .............................................................................................. 8 3. Keuze van ken- en stuurgetallen voor presentatiedoeleinden ......19 3.1 Relatie van ken- en stuurgetallen met het personeelsbeleid .............19 3.2 Doelgroepen onderscheiden ...............................................................19 3.3 Concretiseren van thema’s ..................................................................21 4. Het opstellen van een managementrapportage ............................22 4.1 Soorten managementrapportages .......................................................22 4.2 Opbouw van de managementrapportage ..........................................23 4.3 Momenten van rapportage ..................................................................24 4.4 De vormgeving van de rapportage .................................................... 26 5. Het voorbereiden en uitvoeren van een presentatie .....................27 5.1 Voorbereiding van de presentatie .......................................................27 6. Werkopdrachten ...........................................................................29 Literatuurlijst ........................................................................................30
© International Management Forum
Uitgebreide inhoudsopgave: ‘Werken met ken- en stuurgetallen’
DEEL VIII PRAKTIJKERVARING ERICSSON
1. 2.
Inleiding .........................................................................................4 Beschrijving van het bedrijf...........................................................5 2.1 Bedrijfstypering .................................................................................. 5 2.2 Strategie van de organisatie ............................................................... 6 2.3 Organisatiestructuur en formatie ....................................................... 7 2.4 Primaire processen ............................................................................. 8 3. De rol van de P&O-functie ..........................................................10 4. Sturing van personele ontwikkelingen ........................................11 4.1 Scenario’s en streefwaarden................................................................11 4.2 Competence planning .........................................................................12 4.3 Opleidingsmanagement.......................................................................13 4.4 Beloningsmanagement ........................................................................15 5. Ken- en stuurgetallen ...................................................................16 5.1 Index gemiddeld salaris per divisie ....................................................16 5.2 Gemiddeld salaris en aantal medewerkers per salarisgroep per divisie ............................................................................................16 5.3 Relatieve salarispositie .........................................................................17 5.4 Gemiddelde loonkosten per medewerker ..........................................18 5.5 Promotie/demotie ................................................................................18 5.6 Verhouding kosten/sales .....................................................................19 5.7 Overwerk .............................................................................................19 5.8 Kosten/afstand woon-werkverkeer .................................................... 20 5.9 Kosten lease-auto’s ............................................................................. 20 5.10 Flex salaris ...........................................................................................21 5.11 Positionering loonbeleid......................................................................21 5.12 Pensioenkosten ....................................................................................22 5.13 Ziekteverzuimpercentage ....................................................................23 6. Algemene opmerkingen bij de lijst kengetallen...........................24 Literatuurlijst .......................................................................................27
© International Management Forum
Uitgebreide inhoudsopgave: ‘Werken met ken- en stuurgetallen’
DEEL IX PRAKTIJKERVARING GEMEENTE ROTTERDAM
1. 2.
Inleiding .........................................................................................3 Beschrijving van de organisatie .....................................................4 2.1 Korte typering van de gemeentelijke organisatie ............................... 4 2.2 Primaire processen ............................................................................... 7 2.3 Het strategisch beleid ........................................................................... 8 2.4 Gemeentelijke planning & control ....................................................... 8 3. Gemeentelijk P&O-beleid .............................................................11 3.1 Taken- en bevoegdhedenverdeling tussen (de)centrale niveaus .......11 3.2 Het beleidskader van de concerndirectie P&O ..................................12 3.3 Sturing van personele ontwikkelingen ...............................................14 4. Lijst van ken- en stuurgetallen ..................................................... 17 4.1 Kengetallen organisatie .......................................................................18 4.2 Kengetallen medewerkers ...................................................................19 4.3 Kengetallen mobiliteit .........................................................................24 4.4 Kengetallen loonkostencomponenten ............................................... 26 4.5 Kengetallen voormalig personeel .......................................................27 4.6 Kengetallen I/D-banen....................................................................... 28 5. Van P&O-kengetallenblad naar P&O-profiel ................................30 Eindnoten .............................................................................................33 Appendix Format van het P&O Profiel ................................................34
© International Management Forum