Juridische zaken Ken je rechten en plichten
Juridische zaken Ken je rechten en plichten
Voorwoord
2
Willem Overbosch
3
Directeur MKB Servicedesk
Nederland telt bijna 1.4 miljoen ondernemers. Waarvan ongeveer 800.000 zonder personeel en bijna 600.000 met personeel. Wij hebben allemaal te maken met de wetten en regels die de overheid stelt. In het economisch verkeer maken wij afspraken met klanten, leveranciers en werknemers. Allemaal afspraken die moeten voldoen aan de wet en die bescherming moeten bieden in de relaties tussen personen onderling.
Goede afspraken, de juiste rechtsvorm en heldere overeenkomsten met klanten, leveranciers en personeel horen wel bij het zakendoen. Het is ook niet verrassend dat de meeste vragen die we bij MKB Servicedesk binnen krijgen, over juridische zaken gaan. Eindelijk hebben we ze gebundeld in een praktisch handboek waar je eenvoudig tips en trucs uit kan halen.
In de afgelopen tien jaar heb ik als ondernemer het juridische spel leren waarderen als onderdeel van het realiseren van mijn ondernemersdroom. Sterker nog het is het cement van je bedrijf. Heb je deze zaken niet op orde, dan weet je één ding zeker; het komt een keer bij je terug. Dit kan zijn bij een conflict met een leverancier of bij de verkoop van je bedrijf.
Ik hoop dat je met dit boek de bouwstenen van je bedrijf goed kan vermetselen en je ondernemersdroom kan waarmaken. Laat mij horen wat je ervan vindt via @willemoverbosch #juridischezaken
Voorwoord
4
Eelco Stuut
5
Algemeen directeur van USG Legal Professionals
Jij bent natuurlijk het allerliefste bezig met waar je goed in bent. Ondernemen. Kansen zien, op avontuur gaan, nieuwe klanten ontmoeten. De verschillende fasen en groei van je bedrijf brengen echter de nodige juridische vraagstukken en vaak een flinke stapel papierwerk met zich mee. Dit vergt veel van je tijd en zorgt dat je je niet altijd kunt focussen op wat je echt belangrijk vindt. Om al helemaal niet te spreken over hoeveel tijd en energie juridische conflicten kosten. Je wilt je geen zorgen hoeven maken over juridische zaken. Om ervoor te zorgen dat jouw business soepel loopt en je ruimte blijft houden om je dromen na te jagen is het handig om een aantal zaken te weten. Welke regels gelden op het gebied van je bedrijf zoals aansprakelijkheid, personeel, contracten, algemene voorwaarden, de overheid en het huren van bedrijfsruimte.
Of om het makkelijker te zeggen: hoe je jouw juridische zaken regelt. Wij willen je daar graag bij helpen. En daarom bieden we met dit boek Eerste hulp bij Juridische zaken. Vol met handige achtergrondinformatie die je erbij kunt pakken als je een juridische vraag hebt. En met tips, interviews, ervaringen, aandachtspunten en valkuilen waar je op moet letten. Want er zijn op juridisch gebied ook veel zaken die constant veranderen en wetgeving die wordt aangepast. De komst van de Wet Werk en Zekerheid bijvoorbeeld, die ervoor zorgt dat er in 2015 op gebied van flexibel personeel en ontslag een hoop verandert. Dus pak dit boek erbij als je meer wilt weten over de juridische kanten die horen bij een bedrijf. Zodat je snel díe informatie hebt die je nodig hebt en verder kunt gaan met datgene wat jij het liefst doet: ondernemen.
Inhoudsopgave Voorwoord
2
1. Je bedrijf Welke rechtsvorm moet ik kiezen? Hoe bescherm ik mijn intellectuele eigendom? Contracten en overeenkomsten Algemene voorwaarden Bedrijfsoverdracht
10 12 23 32 40 47
Interview Kees Dolman, Marindex
52
2. Je personeel Arbeidsovereenkomsten Flexibele arbeidsovereenkomsten Proeftijd De regels bij ontslag Tussentijdse opzegging tijdelijk contract
58 60 64 72 75 84
Interview Daniëlle Kleyheeg, i4talent
87
3. De overheid Wijzigingen wetten en regels Bestemmingsplan en vergunningen Aanbesteden
92 92 94 99
Interview Johan Draijer, Torquit
102
4. Je bedrijfsruimte Soorten bedrijfsruimte Wat staat er in het huurcontract Opzeggen van huurcontract Huurcontract eerder eindigen of overdragen
106 108 111 117 120
Interview Erik Willemse, Carla’s Lunch & Diner
123
Colofon
129
Hoe werkt dit boek?
UITLEG Zo werkt het: Waar verwijzen we naar door?
Lees meer
8
Tijdens het lezen van dit boek, zul je regelmatig een verwijzing naar het internet tegenkomen. Om het overzichtelijk te houden, gebruiken we de volgende iconen.
Lees meer Bij de lees meer iconen vind je directe links naar handige artikelen waarin je meer kunt lezen over het onderwerp.
Handige tip Handige tip
Deze tips geven je praktische handvatten om verder te komen op het deelgebied waarover je aan het lezen bent.
Informatieve video Informatieve video
Zie je dit icoon staan, volg dan de clickable link voor een video.
Download Download
Bij dit icoon vind je downloads naar ebooks, whitepapers en andere handige hulpmiddelen die je nog meer informatie over het onderwerp geven.
9
1 Je bedrijf
10
In de basis van je bedrijf zijn er tal van juridische zaken om rekening mee te houden. Dit begint bij de keuze van je rechtsvorm en het beschermen van je bedrijf en product of dienst. En waar let je op bij het maken van afspraken met klanten en leveranciers in overeenkomsten en in algemene voorwaarden? En ook bij het overnemen of overdragen van een bedrijf zijn er wat juridische aandachtspunten.
11
Je bedrijf
Voor welke rechtsvorm kies je?
Je bedrijf
RECHTSVORM met privé-vermogen aansprakelijk (zonder rechtspersoonlijkheid) eenmanszaak
Bij de oprichting van een bedrijf kies je een rechtsvorm, dit is vooral belangrijk voor je aansprakelijkheid als ondernemer en je belastingverplichtingen. Er zijn twee soorten rechtsvormen: bij een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid (eenmanszaak, vof, cv of maatschap) ben je met jouw privévermogen aansprakelijk voor schulden van je bedrijf. Bij een rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid (bv, nv, coöperatie, vereniging en onderlinge waarborgmaatschappij of stichting) is dit in principe niet het geval. De meestvoorkomende rechtsvormen in het mkb zijn de eenmanszaak en de bv.
Vof/CV
maatschap
niet met privé-vermogen aansprakelijk (met rechtspersoonlijkheid) BV
NV
Coöperatie
Eenmanszaak Een eenmanszaak is de rechtsvorm waarbij één natuurlijk persoon in alle opzichten verantwoordelijk is voor het bedrijf. Een eenmanszaak heeft één eigenaar, maar kan wél personeel hebben. De eenmanszaak blijft echter makkelijk te besturen, omdat de eigenaar alle bevoegdheden heeft. Een eenmanszaak is relatief eenvoudig op te richten en heeft verschillende fiscale voordelen voor startende ondernemingen en handelsactiviteiten waarbij een niet al te hoge winst wordt behaald, zoals de startersaftrek.
Oprichting: s ,AGE OPRICHTINGSKOSTEN s 7EINIG FORMALITEITEN ALLEEN INSCHRIJVING (ANDELS register s *E MAG NIET MEER DAN ÏÏN EENMANSZAAK HEBBEN (meerdere ondernemingen mogelijk, maar dan in andere rechtsvorm)
Kapitaal: s 'EEN INBRENG VEREIST
13
Je bedrijf
14
Aansprakelijkheid:
Aansprakelijkheid:
s /NBEPERKT s -ET PRIVÏ EN ONDERNEMINGSVERMOGEN s 6OOR HANDELINGEN EN lNANCIÑN VAN DE ONDERNEMING s &AILLISSEMENT PERSOONLIJK FAILLISSEMENT
s /NBEPERKT VOOR SCHULDEN VAN DE VENNOOTSCHAP s (OOFDELIJK DAT BETEKENT DAT EEN VAN DE VENNOTEN voor 100% privé aansprakelijk kan zijn voor het gehele bedrag) s -ET PRIVÏ EN ONDERNEMINGSVERMOGEN s 6OOR HANDELINGEN EN lNANCIÑN VAN DE ONDERNEMING ook wanneer de schuld is ontstaan door een handeling of nalaten van de andere vennoot s 'EEN AANSPRAKELIJKHEID VENNOOTSCHAP VOOR PRIVÏ schulden van een vennoot
Belangrijkste nadeel van een eenmanszaak is dat er, behalve boekhoudkundig, feitelijk geen onderscheid bestaat tussen privévermogen en ondernemingsvermogen. Dat betekent dat je persoonlijk aansprakelijk gesteld kunt worden als het misgaat met je bedrijf. Dit kan directe gevolgen hebben voor je bezittingen, zoals je woning of spaargeld. Een faillissement van de eenmanszaak betekent in principe een persoonlijk faillissement.
Een vennootschap onder firma (vof) Een vennootschap onder firma is een samenwerkingsverband van twee of meer personen. Dit kunnen ook twee of meer rechtspersonen (bijvoorbeeld bv's) zijn die een vof oprichten voor bijvoorbeeld een project. Een vof is eenvoudig en tegen lage kosten op te richten. Het is wel verstandig om de afspraken tussen de vennoten in een overeenkomst vast te leggen.
Oprichting: s ,AGE OPRICHTINGSKOSTEN OPSTELLEN OVEREENKOMST EN inschrijving KvK) s 7EINIG FORMALITEITEN ALLEEN INSCHRIJVING IN HET (ANdelsregister s 6ENNOOTSCHAPSOVEREENKOMST WAARIN DE INBRENG bevoegdheden en winstverdeling is opgenomen, is zeer aan te bevelen
Ook voor een vof is er feitelijk geen onderscheid tussen het privévermogen en ondernemingsvermogen (wel boekhoudkundig). Aansprakelijkheid kan bij een vof directe gevolgen hebben voor de bezittingen van een vennoot, en dus voor zijn woning of spaargeld. Een faillissement van het bedrijf kan bij deze rechtsvorm leiden tot een persoonlijk faillissement.
Een commanditaire vennootschap (cv) Een bijzondere vorm van de vof is de commanditaire vennootschap (cv). Bij een cv bestaan twee soorten vennoten: beherende en stille (commanditaire) vennoten. De stille vennoten zijn alleen financieel betrokken, zij mogen niet namens de cv naar buiten treden.
Oprichting: s ,AGE OPRICHTINGSKOSTEN s 7EINIG FORMALITEITEN ALLEEN INSCHRIJVING (ANDELSREgister s 6ENNOOTSCHAPSOVEREENKOMST WAARIN DE INBRENG bevoegdheden en winstverdeling is opgenomen, is zeer aan te bevelen
Kapitaal: s 6ENNOTEN BRENGEN KAPITAAL ARBEID OF GOEDEREN IN
Kapitaal: s 6ENNOTEN BRENGEN KAPITAAL ARBEID OF GOEDEREN IN
15
Je bedrijf
16
Aansprakelijkheid:
Kapitaal:
s /NBEPERKT VOOR SCHULDEN VAN DE VENNOOTSCHAP (beherend vennoot) s (OOFDELIJK s -ET PRIVÏ EN ONDERNEMINGSVERMOGEN s 6OOR HANDELINGEN EN lNANCIÑN VAN DE ONDERNEMING ook wanneer de schuld is ontstaan door een handeling of nalatigheid van de andere vennoot s 'EEN AANSPRAKELIJKHEID VENNOOTSCHAP VOOR PRIVÏ schulden van een vennoot s 3TILLE VENNOOT IS IN PRINCIPE UITSLUITEND AANSPRAKELIJK voor het bedrag dat hij heeft geïnvesteerd s !LS EEN STILLE VENNOOT NAAR BUITEN TOE OPTREEDT ALS beherend vennoot, dan is hij ook privé aansprakelijk, omdat dit niet is toegestaan
s -ATEN BRENGEN KAPITAAL GOODWILL ARBEID OF GOEDEren in
Een maatschap Een maatschap is een rechtsvorm met twee of meer personen ('maten'), die onder een gemeenschappelijke naam een bepaalde samenwerking aangaan. Er is een verschil tussen de "stille maatschap" en de “openbare maatschap”. In de stille maatschap werken de maten ieder in hun eigen onderneming en onder hun eigen naam, maar verrichten gezamenlijk rechtshandelingen zoals het aanschaffen van gespecialiseerde apparatuur. In de "openbare maatschap" nemen de maten aan het rechtsverkeer deel onder een gemeenschappelijke naam. Dit onderscheid wordt overigens in de wet niet gemaakt.
Oprichting: s )NSCHRIJVING (ANDELSREGISTER s %EN MAATSCHAPSOVEREENKOMST WAARIN DE INBRENG bevoegdheden en winstverdeling van de maten schriftelijk is vastgelegd
Aansprakelijkheid: s %EN MAAT SLUIT IN PRINCIPE EEN OVEREENKOMST UIT ZIJN eigen naam en bindt in principe uitsluitend zichzelf hieraan, behalve als de maten elkaar een volmacht hebben gegeven om als vertegenwoordiger namens de maatschap op te treden s $E MAATSCHAP IS NIET AANSPRAKELIJK VOOR DE SCHULD van een maat die zelfstandig heeft gehandeld. Als een maat onbevoegd handelt, zijn de andere maten in principe niet aansprakelijk. s !LS DE MAATSCHAP AANSPRAKELIJK IS VOOR EEN SCHULD (feitelijk wanneer alle maten door hun volmacht aansprakelijk zijn), geldt als hoofdregel dat iedere maat voor een gelijk deel aansprakelijk is, tenzij met de schuldeiser anders is overeengekomen s !LS DE MAATSCHAP EEN OVEREENKOMST VAN OPDRACHT is aangegaan, geldt dat iedere maat aansprakelijk kan zijn voor de gehele schuld, behalve als deze de schuld niet is aan te rekenen (HR 15 maart 2013, LJN: BY7840). s -ET PRIVÏ EN AFGESCHEIDEN VERMOGEN s 'EEN AANSPRAKELIJKHEID VOOR PRIVÏSCHULDEN VAN DE andere maten
Beperking aansprakelijkheid Aansprakelijkheid van een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid kan tot ernstige gevolgen voor jou als ondernemer leiden, omdat je privévermogen en -bezittingen geraakt kunnen worden door zakelijke aansprakelijkheid. Je kunt die gevolgen overigens wel beperken, op de volgende manieren:
17
Je bedrijf
18
s $OOR AANSPRAKELIJKHEID UIT TE SLUITEN BIJ BEPAALD gedrag van de tegenpartij of tot een bepaald bedrag. Dit kun je vastleggen in de overeenkomst of de algemene voorwaarden. Volledig uitsluiten is niet mogelijk en de eventuele aansprakelijkheid blijft afhankelijk van het oordeel van de rechter, maar als je de beperking van de aansprakelijkheid goed vastlegt sta je sterker. s $OOR EEN BEROEPS AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING AF te sluiten. Daarbij is het raadzaam om de aansprakelijkheid in de algemene voorwaarden te beperken tot maximaal de hoogte van wat door de verzekeraar wordt uitgekeerd. s $OOR HUWELIJKSE VOORWAARDEN OP TE LATEN STELLEN )N dat geval valt het vermogen van je huwelijkspartner buiten de aansprakelijkheid, waardoor niet het volledige privévermogen van je gezin wordt geraakt.
Met rechtspersoonlijkheid Besloten vennootschap (bv), flex-bv De besloten vennootschap (bv) is een rechtspersoon waarbij het kapitaal verdeeld is onder aandeelhouders. De aandeelhouders zijn degenen die binnen de bv besluiten mogen nemen. Het bestuur zorgt voor de dagelijkse leiding van het bedrijf. Bij kleinere bv's is de ondernemer vaak bestuurder en enige aandeelhouder waardoor hij zelf beslissingen kan nemen. Je hoort ook weleens de term flex-bv. Dit is eigenlijk hetzelfde als een bv, maar wordt zo genoemd omdat de regels om een bv op te richten sinds 2012 flexibeler zijn.
Oprichting: s !KTE VAN OPRICHTING BIJ DE NOTARIS s 3TATUTEN DIE OPGENOMEN MOETEN ZIJN IN DE AKTE
s )NSCHRIJVING (ANDELSREGISTER TOT DAT MOMENT PERsoonlijk aansprakelijk) s &ORMEEL GEEN BANK EN ACCOUNTANTSVERKLARING NODIG s -INIMAAL ÏÏN AANDEEL MET STEMRECHT UITGEVEN
Kapitaal: s -INIMAAL € 0,01 inbreng s +AN MET GELD OF IN NATURA EENMANSZAAK s )N DE STATUTEN KUNNEN VERBINTENISSEN VOOR DE AANdeelhouder worden opgenomen (bijvoorbeeld de verplichting om leningen aan de bv te verstrekken)
Aansprakelijkheid: s "IJ BV IN OPRICHTING HOOFDELIJK AANSPRAKELIJK s $E BV IS EEN RECHTSPERSOON $AT BETEKENT DAT NIET JIJ privé opdraait voor eventuele schulden, maar de bv in de meeste gevallen aansprakelijk is. Je privébezittingen blijven doorgaans buiten schot, tenzij schulden zijn ontstaan door verkeerd handelen van jouw kant, wanbeleid, fraude of nalatigheid. Dan kun je wél persoonlijk aansprakelijk worden gesteld. s $E RISICOS VAN HOOFDELIJKE AANSPRAKELIJKHEID WORDEN beperkt tot het bedrag waarmee aandeelhouders in de bv deelnemen. Let op: als je directeur-grootaandeelhouder (dga) bent, laten de banken je vaak ook privé mee tekenen voor leningen. Daardoor ben je alsnog privé aansprakelijk voor de terugbetaling van leningen.
Aandachtspunten s %EN BV KAN ZELFSTANDIG AAN HET RECHTSVERKEER deelnemen en kan dus zelf bezittingen hebben, schulden aangaan en rechten verkrijgen.
19
Je bedrijf
20
s %EN BV MOET JAARSTUKKEN OPSTELLEN EN BIJ DE +AMER van Koophandel deponeren. s 6ERPLICHT IN DE STATUTEN MOET STAAN NAAM VESTIgingsplaats, doel van de bv, het aandelenkapitaal en een regeling voor directeuren en/of commissarissen die plotseling (door ziekte of schorsing bijvoorbeeld) wegvallen. Hier mag je niet van afwijken. s (ET IS TOEGESTAAN OM EEN EIGEN GESCHILLENREGELING OP te stellen. Als die er niet is, dan geldt de wettelijke geschillenregeling. s *E MAG AANDELEN UITGEVEN ZONDER STEMRECHT OF ZONder recht op een winstuitkering (dividend). Dit kan bijvoorbeeld handig zijn bij uitgifte van aandelen aan werknemers, familieleden of financiers. Je mag de overdracht van aandelen beperken. s *E MAG BUITEN DE ALGEMENE VERGADERING OM BESLUITEN nemen. Daardoor kan de bv sneller handelen. Zeker als er maar één directeur-grootaandeelhouder is.
Naamloze vennootschap (nv) Dit is ook een vennootschap waarvan het kapitaal is verdeeld in aandelen, maar een nv heeft naast aandelen op naam ook aandelen die vrij verhandelbaar zijn. En je hebt een startkapitaal van 45.000 euro nodig. Verder gelden dezelfde rechten en plichten en aansprakelijkheid als bij een bv.
Coöperatie (Coöperatieve Vereniging) Een coöperatie is een zelfstandig rechtspersoon en kan zelfstandig rechtshandelingen verrichten. De leden, minimaal twee, zijn samen eigenaar en samen verantwoordelijk voor het beleid en het gezamenlijke inkomen. Deze vorm wordt steeds meer door zzp’ers gebruikt om samen te werken. Denk aan een communicatiedeskundige, vormgever, tekstschrijver en webbouwer die gezamenlijk opdrachten aannemen.
Oprichting: Keuze voor een bv De keuze voor een besloten vennootschap hangt af van je omstandigheden. De beperkte persoonlijke aansprakelijkheid is prettig, maar je kunt niet profiteren van fiscale voordelen zoals de zelfstandigenaftrek. Je hebt dan ook een aanzienlijke winst nodig voordat het aantrekkelijk wordt, van zo rond de 150.000 euro. Niet alleen moet je jezelf een ‘gebruikelijk loon’ uitkeren van meer dan 40.000 euro waarover je inkomstenbelasting moet betalen, daarnaast betaal je ook vennootschapsbelasting over de winst en eventueel ook nog dividendbelasting. Het is daarom van belang om een goede berekening te (laten) maken. Een reden om één of meerdere bv's op te richten in een concern is risicospreiding. Je kan zo bijvoorbeeld het eigendom van een bedrijfspand buiten het risico van de handelsactiviteiten brengen.
s !KTE VAN OPRICHTING BIJ DE NOTARIS s 3TATUTEN DIE OPGENOMEN MOETEN ZIJN IN DE AKTE s )NSCHRIJVING (ANDELSREGISTER
Kapitaal: s 'EEN VEREISTEN s 6ASTGELEGD IN STATUTEN
Aansprakelijkheid: s "IJ EEN COÚPERATIE DIE NOG NIET IS INGESCHREVEN BIJ DE KvK , is iedere persoon hoofdelijk aansprakelijk (met privévermogen!) s .A INSCHRIJVING IS IN PRINCIPE DE COÚPERATIE AANSPRAkelijk, omdat die deelneemt aan het rechtsverkeer s .A INSCHRIJVING ZIJN LEDEN IN PRINCIPE AANSPRAKELIJK voor het bedrag dat ze hebben ingebracht
21
Je bedrijf Aansprakelijkheid na ontbinding
22
s !LS ER NA DE ONTBINDING VAN EEN COÚPERATIEVE VEReniging een tekort is, dan zijn de (rechts)personen die ten tijde van de ontbinding lid waren, hiervoor aansprakelijk, maar ook leden die minder dan een jaar voor de ontbinding eruit zijn gestapt. s )N PRINCIPE GELDT DAARBIJ DE IN DE STATUTEN OPGENOmen verdeling. Als er in de statuten geen verdeling is opgenomen, dan zijn de leden voor een gelijk deel aansprakelijk. Bij een faillissement geldt de termijn van een jaar vanaf de dag van de faillissementsverklaring. Je bent dus na faillissement nog een jaar lang aansprakelijk. s $E AANSPRAKELIJKHEID VAN DE LEDEN NA ONTBINDING kan in de statuten worden beperkt of uitgesloten. Om hier een beroep op te kunnen doen, moet de coöperatieve vereniging wel de letters U.A. (uitsluiting van aansprakelijkheid) of B.A. (beperkte aansprakelijkheid) consequent achter de bedrijfsnaam vermelden.
Hoe bescherm je je intellectuele eigendom als ondernemer? Onder het intellectueel eigendom vallen zaken en rechten als een bedrijfsnaam, een zelf ontwikkeld product, een domeinnaam (URL), een idee of bijvoorbeeld een zelf geschreven stuk tekst. Daarvan wil je niet dat een ander er zomaar gebruik van maakt. Ze worden dan ook beschermd door intellectuele eigendomsrechten. De meest voorkomende zijn handelsnaam- en merkenrechten, auteursrecht en octrooirecht. Met behulp van die rechten en de wettelijke bepalingen, kun je je onderneming en handel beschermen.
Je bedrijf
Handelsnaam De naam waarmee je bedrijf naar buiten treedt is de handelsnaam. Voor een goede bescherming op grond van de Handelsnaamwet is het aan te raden om een handelsnaam te kiezen die enigszins onderscheidend is. De handelsnaam "De Bakker" voor een bakker zal niet snel tot bescherming kunnen leiden. Bij de keuze van een handelsnaam moet je denken aan de volgende aandachtspunten:
24
s %EN HANDELSNAAM MAG NIET HETZELFDE ZIJN ALS DIE van een andere onderneming die de handelsnaam eerder in gebruik heeft genomen, tenzij er op basis van de aard van beide bedrijven en de plaats waar zij zijn gevestigd geen gevaar voor verwarring bij het publiek bestaat. s %EN HANDELSNAAM MAG GEEN VERWARRING WEKKEN door op een andere handelsnaam te lijken, en je mag ook niet de merk- of bedrijfsnaam van een ander in je handelsnaam gebruiken. Check dus altijd eerst of de handelsnaam of merknaam die je hebt bedacht al bestaat, of dat hij teveel op een ander lijkt. Dit geldt ook voor een domeinnaam. s %EN HANDELSNAAM MAG NIET MISLEIDEND ZIJN (ET MAG je bedrijf niet groter laten lijken, of onduidelijkheid scheppen over wie de eigenaar is. Een eenmanszaak kan dus geen meervoud in de naam gebruiken, zoals De Vries & Co Architecten, omdat het daardoor lijkt dat er meer dan één eigenaar is. En een kleine buurtwinkel mag zich niet 'Megasupermarkt' noemen. En voor een bakker is het bijvoorbeeld niet toegestaan om de naam Autobedrijf Jansen te gebruiken. s *E MAG ALLEEN JE EIGEN NAAM GEBRUIKEN IN JE BEDRIJFSnaam en niet de persoonsnaam van iemand anders, ook al heb je toestemming van die persoon.
s %EN NV BV OF COÚPERATIE MOET OP GROND VAN DE WET haar naam volledig (en tezamen met haar vestigingsplaats) voeren. Daarmee is de statutaire naam van een onderneming met een van die rechtsvormen automatisch ook een (van de) handelsna(a)m(en). Wanneer een andere handelsnaam wordt gebruikt, moet de volledige naam (en vestigingsplaats) toch ergens in de correspondentie worden opgenomen.
Bescherming van een handelsnaam Voor de bescherming van een handelsnaam is het niet noodzakelijk om deze in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te registreren. Het is echter wel verstandig om dit te doen. De KvK onderzoekt bij een registratie van een handelsnaam namelijk of deze al bestaat. Omdat de registratie geen vereiste is, kunnen aan de gegevens van de Kamer van Koophandel geen rechten worden ontleend en blijft het verstandig om zelf ook onderzoek te doen.
Wanneer is een handelsnaam beschermd? Het recht op een handelsnaam ontstaat door een naam als eerste daadwerkelijk te gebruiken in het economisch verkeer. Van belang is dat uit het bewijs blijkt dat je bedrijf zich daadwerkelijk met deze handelsnaam presenteert. Dit kan onder andere blijken uit uitingen op briefpapier, offertes, visitekaartjes, bedrijfswagens, in het telefoonboek en in reclame. Ook het gebruik van een handelsnaam op een website of een domeinnaam die wordt gebruikt als handelsnaam kan tot bescherming leiden.
Wat te doen bij een inbreuk? Wanneer een ander bedrijf jouw handelsnaam gebruikt of misbruikt en voldaan is aan voorgaande voorwaarden, kan de ander worden verzocht om het gebruik van deze handelsnaam te staken.
25
Je bedrijf
Het is verstandig om dit te doen met een aangetekende brief. Als de ander geen gehoor geeft aan het verzoek, kan een juridische procedure worden opgestart. In een (kort geding-) procedure bij de rechtbank kan een verbod worden gevorderd op het (latere) gebruik van een handelsnaam. Daarbij kan, naast een eventuele schadevergoeding, verzocht worden om een dwangsom op te leggen. Daarmee is er een directe financiële prikkel om daadwerkelijk tot beëindiging van het gebruik van de handelsnaam over te gaan.
Merkenrecht 26
Je bedrijf en je producten of diensten onderscheiden zich door de (bedrijfs-)naam, een logo, stempel, afdruk, vorm, kleur of een combinatie daarvan. Die kenmerken wijzen consumenten immers naar de producten en diensten van je bedrijf en staan symbool voor je onderneming. De kenmerken vertegenwoordigen een economische waarde. Het kan dan ook verstandig zijn een merk goed te beschermen, zodat deze onderscheidende (ken-)merken niet door een ander worden gebruikt.
Bescherming van een merk Om een merk te kunnen beschermen, moet het merk worden geregistreerd. Na de registratie mogen anderen het merk niet gebruiken en mogen anderen ook geen vergelijkbare naam voeren als dat tot verwarring kan leiden. Waar het merk wordt geregistreerd hangt af van de omvang van de gevraagde bescherming.
In Nederland (en de Benelux) Het merkenrecht is in Nederland geregeld via het Benelux Verdrag inzake de Intellectuele Eigendom (BVIE). De registratie van het merk (en overigens ook model-
len en tekeningen) gebeurt bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE). Na de registratie geldt de bescherming van het merk dan ook gelijk voor de gehele Benelux voor een (verlengbare) duur van 10 jaar. Je krijgt van het BBIE een registratiebewijs. Hiermee kan worden opgetreden tegen derden die zonder toestemming het recht van het merk schenden. Om gebruik te kunnen blijven maken van de bescherming op het ingeschreven merk, moet de merkregistratie worden onderhouden. Dat wil zeggen dat het merk moet worden bewaakt, gebruikt (indien het merk vijf jaar niet wordt gebruikt, vervalt de registratie) en up-to-date is. Daarnaast moet de registratie tijdig worden vernieuwd. Wanneer een merk (iets) wordt gewijzigd, moet het opnieuw worden geregistreerd.
Binnen Europa Als de bescherming van het merk verder moet strekken dan de Benelux, bestaat de mogelijkheid om het merk te registreren bij het Bureau voor Harmonisatie voor de Interne Markt (OHIM) in Alicante. Het merk wordt dan een Community Trade Mark (CTM), ook wel Gemeenschapsmerk genoemd. De bescherming van het merkt geldt voor de hele Europese Unie en is onderwerp van uniforme Europese wetgeving. De kosten voor een online aanvraag bedragen ongeveer 900 euro. Ook deze registratie heeft een geldigheidsduur van 10 jaar. Ook voor een Gemeenschapsmerk geldt dat de merkregistratie moet worden onderhouden, op dezelfde manier als bij een BBIE-reistratie.
27
Je bedrijf
Internationaal
28
Als je ook buiten Europa onderneemt, is er een mogelijkheid om het merk met één registratie in meer dan 90 landen te beschermen. Onder die landen bevinden zich ook grote economieën zoals de VS, China, Australië, India en Japan. Je kunt daarbij kiezen voor bescherming in alle aangesloten landen of een aantal daarvan. Een Internationaal merk wordt geregistreerd bij de World Intellectual Property Organisation (WIPO) in Genève. Voor een internationale registratie is het noodzakelijk dat het merk al is geregistreerd voor de Benelux of Europa (een zogenaamd basisdepot). De aanvraag voor een internationale registratie verloopt namelijk altijd via het bureau van dat basisdepot (dus het BBIE of OHIM). Wanneer het basisdepot in de eerste vijf jaar komt te vervallen, zal ook de internationale registratie vervallen. Na de aanvraag registreert het WIPO het merk in ieder gewenst land afzonderlijk. In tegenstelling tot de registratie van een Gemeenschapsmerk heeft een bezwaar in één land niet tot gevolg dat de gehele registratie wordt geraakt (immers kan de registratie in de overige landen gewoon plaatsvinden).
In overige landen Als je onderneemt in een land dat niet is aangesloten bij de Europese Unie of valt onder het bereik van het WIPO, kan een registratie worden aangevraagd in dat betreffende land zelf. De regelgeving en de bijbehorende procedures zijn afhankelijk van het land van registratie.
Ideeën en creaties Bij het BBIE kan een abstract idee worden vastgelegd in een i-DEPOT. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om een idee,
concept, (mode)ontwerp, uitvinding, model, muziekstuk, scenario of prototype. Het vastleggen leidt niet tot een intellectueel eigendomsrecht en biedt in zoverre geen rechtsbescherming. Wel kan het i-DEPOT worden gezien als een dagstempel dat dwingend bewijs kan leveren als er een conflict over het idee ontstaat. Een i-DEPOT kan verstandig zijn bij: s )NTELLECTUELE EIGENDOMSRECHTEN DIE ONTSTAAN ZONDER dat registratie vereist is, zoals bijvoorbeeld auteursrecht. s %EN IDEE DAT GEHEIM MOET BLIJVEN MAAR DOOR REGIStratie wordt onthuld (denk aan het recept van Coca Cola). s 7ANNEER HET IDEE NOG IN ONTWIKKELING IS EN NOG NIET is voldaan aan de vereisten voor registratie. s /NDERHANDELINGEN MET lNANCIÑLE OF ZAKELIJKE PARTners.
Auteursrecht Het auteursrecht is het recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst om dit werk openbaar te maken en/of te verveelvoudigen. Het auteursrecht ontstaat vanzelf bij het vervaardigen van het werk, zelfs wanneer het werk nog niet helemaal af is. Registratie of andere formaliteiten zijn daarom niet nodig voor het ontstaan van het auteursrecht. Voor het ontstaan van auteursrecht op een werk zijn er drie voorwaarden: 1. Originaliteit: het werk moet een bepaalde mate van creativiteit omvatten, waarbij creatieve keuzes zijn gemaakt waardoor het werk het stempel van de maker draagt. 2. Het werk moet waarneembaar zijn: een idee in iemands hoofd is niet beschermd, maar zodra dit is opgeschreven of opgenomen kan dit wel tot rechtsbescherming leiden.
29
Je bedrijf
3. Niet noodzakelijk voor technisch resultaat: het element van het werk is niet noodzakelijk om een technisch resultaat te behalen (dit valt onder octrooi). In Nederland is het auteursrecht geregeld in de Auteurswet. Internationaal wordt het auteursrecht bepaald door de Conventie van Bern (1886) dat in 167 landen van kracht is.
met een licentie aan anderen toestemming worden verleend om de vinding te maken, gebruiken, verkopen of beheren.
Meer over octrooi
Meer over octrooi aanvragen en beschermen.
Octrooi
30
Een octrooi, ook wel patent genoemd, is het exclusieve eigendomsrecht op een uitvinding. Anderen mogen een uitvinding, proces of product door een octrooi niet kopiëren of commercieel toepassen. Om een octrooi te verkrijgen moet een uitvinding, product of (productie-)proces aan drie eisen voldoen: 1. Het moet nieuw zijn: de uitvinding mag niet eerder beschikbaar zijn geweest of eerder zijn beschreven. 2. Inventiviteit (of uitvinderswerkzaamheid): de uitvinding mag niet ‘voor de hand liggen’ en moet dan ook 'uniek' zijn. 3. Industriële toepasbaarheid: deze eis wordt gesteld om een onderscheid met wetenschappelijke ontdekkingen te bereiken. Met een octrooi kun je anderen verbieden om deze vinding na te maken of te verkopen. Zelfs als die ander de vinding geheel onafhankelijk zelf bedacht en uitgevoerd heeft. Een octrooi geldt voor een bepaald land of een aantal landen en geldt vaak maximaal 20 jaar. Daarna is de vinding in principe door iedereen vrij te gebruiken. Als een octrooi geregistreerd is, kan
31
Je bedrijf
Overeenkomsten met klanten, leveranciers en opdrachtgevers
Je bedrijf
De overeenkomst Een overeenkomst ontstaat wanneer de ene partij aangeeft dat hij een overeenkomst wil aangaan een aanbod doet - en de andere partij dit 'aanbod' aanvaardt. Ook als dit mondeling gebeurt, is er sprake van een overeenkomst. Leg in dat geval wel alsnog het aanbod en de aanvaarding schriftelijk vast. De inhoud, en zelfs het bestaan, van een mondelinge overeenkomst is namelijk bijna niet te bewijzen. Alleen als een en ander op papier of in een e-mail staat en door middel van ondertekening door de andere partij is aanvaard, is de overeenkomst bewezen.
Wat staat er in een overeenkomst?
Communiceren, het bespreekbaar maken van mogelijke problemen, is dé manier om (juridische) conflicten en kleinere problemen met klanten, opdrachtgevers en leveranciers te voorkomen. Dat betekent dat je vooraf goede afspraken moet maken met klanten, opdrachtgevers en leveranciers. Je legt die dan vervolgens vast in een overeenkomst, ofwel contract. Als je regelmatig dezelfde afspraken maakt, dan kun je ze ook in je algemene voorwaarden opnemen.
Je kunt de afspraken die je maakt in principe op elke manier vastleggen, maar zorg wel dat duidelijk is wat de rechten en plichten van beide partijen zijn. Je voorkomt op die manier een mogelijk geschil, en mocht dat toch ontstaan, dan kan het van belang zijn tijdens de juridische procedure. Een rechter kijkt namelijk naar wat in de overeenkomst is vastgelegd. Is dat niet duidelijk of voor meerdere uitleg vatbaar, dan kijkt hij naar wat partijen voor ogen hadden bij het aangaan van de overeenkomst en geeft aan de hand daarvan zijn oordeel. Wat precies in een overeenkomst moet worden opgenomen, verschilt van geval tot geval, afhankelijk van de afspraken die partijen met elkaar maken. Daarbij is ook van belang of het een overeenkomst is met een zakelijke partij of met een consument. Meestal gaat het om de volgende zaken:
Partijen Welke partijen sluiten de overeenkomst? Wat is de naam van de partijen, de rechtsvorm en de statutaire
33
Je bedrijf
vestigingsplaats? Aan de hand hiervan kan worden vastgesteld wie rechten aan de overeenkomst kan ontlenen en/of verplichtingen heeft naar de andere partij. Vaak staat hier ook bij welke persoon vanuit de onderneming bevoegd is om de overeenkomst aan te gaan.
Overwegingen Wat zijn de redenen of overwegingen van beide partijen om de overeenkomst aan te gaan? Een rechter kan dan een eventuele onduidelijke bepaling beter uitleggen, omdat hij begrijpt hoe en met welke achtergrond de overeenkomst tot stand is gekomen en wat partijen toen voor ogen hadden.
s 4RANSPORT Waar worden de goederen geleverd? Wie regelt het transport? Wie draagt het risico bij transport? Hoe moeten de goederen in ontvangst worden genomen? s $E TE VERRICHTEN DIENSTEN Welke diensten worden verricht en met name ook welke diensten niet? Waar en hoe lang worden de diensten verricht? s $E TEGENPRESTATIE Wat is de prijs (in- of exclusief btw)? In welke valuta? Op welke moment/voor welke datum moet worden betaald? Op welk rekeningnummer?
Overige bepalingen
34
Prestaties van partijen (kern van de overeenkomst) Omschrijf duidelijk welke prestatie elke partij moet leveren. Doe dit voldoende specifiek, want elke partij heeft bepaalde verwachtingen en die komen niet altijd overeen. Denk aan een nauwkeurige beschrijving van: s $E TE LEVEREN GOEDEREN Onder andere modelnummer, kleur, hoeveelheid en aan welke specificaties een product moet voldoen, bijvoorbeeld CE-certificering. s ,EVERTIJD Het advies is om een realistische, en dus niet te krappe, levertijd aan te houden. Een levertijd wordt in principe als een uiterste termijn beschouwd. Indien niet tijdig wordt geleverd kan er wettelijke rente en schadevergoeding verschuldigd zijn. Ga ook na wat de gevolgen zijn indien de levertijd wordt overschreden. Soms moet een heel project worden stilgelegd, waardoor veel schade kan ontstaan.
Afhankelijk van de te leveren goederen en/of te verrichten werkzaamheden, kan het raadzaam zijn om aanvullende bepalingen op te nemen. Vaak kun je die ook in je algemene voorwaarden opnemen, zodat je ze niet steeds opnieuw in elk contract of overeenkomst hoeft te zetten. Over algemene voorwaarden lees je verderop in dit hoofdstuk meer. Een uitputtende lijst met aanvullende bepalingen is niet te geven, omdat het nauw verbonden is aan je ondernemingsactiviteiten en het geleverde product. Daarom volgt hier een aantal algemene zaken, die vaak relevant zijn: s :EKERHEDEN Bij grote belangen of grote investeringen, kan het verstandig zijn om de risico's die daaruit voortvloeien af te (laten) dekken. In dat kader kun je opnemen dat de wederpartij een deel aanbetaalt, een bankgarantie verstrekt, een ander borg laat staan voor de nakoming van zijn verplichting, of een pandrecht of
35
Je bedrijf
het (tweede) recht van hypotheek op een onroerend goed verstrekt.
36
s %IGENDOMSVOORBEHOUD In het verlengde van de zekerheidstelling ligt het eigendomsvoorbehoud op geleverde goederen. Hierbij krijgt de andere partij het eigendom van geleverde goederen pas wanneer aan één (of meer) voorwaarde(n) is voldaan. De voorwaarde is vaak dat er volledig betaald moet zijn. Is dat niet het geval, dan kunnen de goederen met een beroep op het eigendomsvoorbehoud worden teruggehaald. Omdat de leverancier het eigendom nog heeft, wordt het eigendomsvoorbehoud ook niet geraakt door een faillissement. Wel kan het teniet gaan doordat het goed wordt doorverkocht, verwerkt in een ander product of niet meer geïdentificeerd kan worden omdat het opgaat in een grote voorraad. s 3ANCTIES BIJ NIET NAKOMING Je kunt overeenkomen dat bij niet of niet tijdige nakoming een boete verschuldigd is, en dat ook de kosten om de wederpartij tot nakoming te bewegen, voor vergoeding in aanmerking komen. Dit kan helpen om de andere partij zijn verplichtingen tijdig na te laten komen. s %INDE OVEREENKOMST Een overeenkomst voor bepaalde tijd eindigt in principe door het verstrijken van de periode. Het kan echter wenselijk zijn om tussentijds op te kunnen zeggen. Dit neem je dan in de overeenkomst of in de algemene voorwaarden op.
s !ANSPRAKELIJKHEID Zeker ten aanzien van professionele wederpartijen is het mogelijk om af te wijken van het geldend aansprakelijkheidsrecht. Denk daarbij aan uitsluiting van aansprakelijkheid voor schade die niet te voorzien was en indirecte schade zoals winstderving. Welke aansprakelijkheid kan worden uitgesloten, verschilt per bedrijf(sactiviteit). Indien partijen geen afspraken maken, geldt het aansprakelijkheidsrecht zoals dat in de wet is geregeld. Je kunt een beperking ten aanzien van de hoogte van die aansprakelijkheid in de overeenkomst of algemene voorwaarden opnemen. s 'ESCHILBESLECHTING Hierbij kun je opnemen welk recht van toepassing is op de overeenkomst, bij welke rechtbank een eventueel geschil wordt behandeld of dat wordt gekozen voor arbitrage of bindend advies in plaats van een procedure bij de rechtbank.
Verdere aandachtspunten Ga vóór het aangaan van de overeenkomst na welke problemen zouden kunnen ontstaan. Je kunt daar vervolgens bij het opstellen van de overeenkomst op anticiperen door afspraken te maken over hoe partijen in die gevallen handelen. Bijvoorbeeld: s +UN JE DE VERPLICHTINGEN UIT HOOFDE VAN DE OVEREENkomst ook daadwerkelijk nakomen? s )S JE BEDRIJF VOOR NAKOMING AFHANKELIJK VAN ANDEREN s 7AT ZIJN REALISTISCHE betalingstermijnen? s (OE BETROUWBAAR IS DE WEDERPARTIJ )S ZEKERHEIDSTELling nodig? s )S ER SPECIlEKE WETGEVING VAN TOEPASSING WAARVAN niet kan worden afgeweken?
37
Je bedrijf
38
Wat als de tegenpartij zijn verplichtingen niet nakomt?
Wat gebeurt er bij een faillissement van de wederpartij?
Wanneer de wederpartij zijn verplichtingen niet nakomt, is dat erg vervelend. Je kunt je werkzaamheden niet verder uitvoeren, of moet achter betaling van je geleverde goederen of verrichte werkzaamheden aan. In dergelijke gevallen is communicatie met de wederpartij en de vastlegging daarvan van groot belang. Wat kun je doen als de prestatie toch uitblijft, bijvoorbeeld als goederen niet worden geleverd? Probeer eerst om er in onderling overleg uit te komen, maar als dat geen resultaat heeft, stel dan de tegenpartij ‘in gebreke’. De wet schrijft voor dat dat schriftelijk moet.
Op het moment dat de wederpartij failliet gaat, moet alle contact via de door de rechtbank aangestelde curator verlopen. Binnen een faillissement is aparte wet- en regelgeving van toepassing. In het kort geldt het volgende:
In een ingebrekestelling (art 6:82 BW) zet je: s 7AT ER IS AFGESPROKEN s 7AT DE GEADRESSEERDE NIET IS NAGEKOMEN s %EN AANMANING OM ALSNOG DE OVEREENGEKOMEN prestatie te verrichten binnen een redelijke termijn. Je hoeft dat niet per aangetekende brief te doen om rechtsgeldig te zijn, al heb je dan wel meer bewijs dat je de ‘wanpresteerder’ in gebreke hebt gesteld. De wederpartij is ‘in verzuim’ als hij ook na het verstrijken van de termijn in gebreke blijft. Je kunt de overeenkomst dan schriftelijk ontbinden en de wederpartij is wettelijke rente verschuldigd en mogelijk schadeplichtig. Overigens kan hier, wanneer dit is overeengekomen, ook een beroep worden gedaan op een eerder genoemd eigendomsvoorbehoud.
Als jij je verplichtingen bent nagekomen, maar de wederpartij door het faillissement niet, kun je je vordering indienen bij de curator. In principe word je dan een concurrente schuldeiser op de failliete boedel. Preferente schuldeisers - zoals de Belastingdienst en UWV - hebben voorrang boven concurrente schuldeisers. Tenzij je je kunt beroepen op een eigendomsvoorbehoud, retentierecht, een pandrecht of recht van hypotheek, zal je vordering meestal niet meer uit de failliete boedel kunnen worden voldaan. Je kunt dan niets anders meer dan de vordering afboeken.
39
Je bedrijf
Algemene Voorwaarden Naast dat je afspraken vastlegt in contracten, kun je ook bepaalde zaken opnemen in de algemene voorwaarden van je bedrijf. Vooral als je met meerdere klanten steeds dezelfde afspraken maakt. Ze maken deel uit van de overeenkomst en gelden dus ook als afspraken tussen partijen. Aan het gebruik van algemene voorwaarden zijn vaak strikte voorwaarden verbonden.
Je bedrijf
Wat zijn algemene voorwaarden? s !LGEMENE VOORWAARDEN ZIJN SCHRIFTELIJK VASTGELEGDE bepalingen, waarin van alles is geregeld over de mondelinge of schriftelijke overeenkomst die is gesloten tussen jou en je afnemer. s $ENK HIERBIJ AAN DE BETAALWIJZE HOE EEN PRODUCT OF dienst wordt geleverd en binnen welke termijn, of er garantie op zit en hoe de klachtenafhandeling is geregeld. s $E VOORWAARDEN WORDEN OPGESTELD OM BIJ MEERDERE overeenkomsten te gebruiken. s !LGEMENE VOORWAARDEN HELPEN JE OM CONmICTEN TE voorkomen, omdat wederzijdse rechten en plichten zo volledig en duidelijk mogelijk zijn vastgelegd. s )N DE WET STAAT NIET WAT ER IN DE ALGEMENE VOORwaarden moet worden vastgelegd, maar wel wat er níet in mag. Namelijk die zaken die de kern van de prestaties aangeven, zoals de prestatie zelf (wat wordt er geleverd) de prijs en de duur van de overeenkomst. Uiteraard kun je in de overeenkomst nog wel afspreken dat van bepaalde bepalingen in de algemene voorwaarden wordt afgeweken. Download In het whitepaper over algemene voorwaarden lees je meer over wat je in de algemene voorwaarden kunt opnemen, krijg je tips van experts en lees je ervaringen met ondernemers.
Wanneer zijn algemene voorwaarden van toepassing? Voordat algemene voorwaarden van toepassing zijn op de overeenkomst, moet aan een aantal zaken
41
Je bedrijf
zijn voldaan. Allereerst moeten ze van toepassing zijn verklaard, bijvoorbeeld door dit als zodanig in de overeenkomst te zetten. Verder moet de wederpartij een redelijke mogelijkheid hebben om van de algemene voorwaarden kennis te nemen, ongeacht of hij ze ook echt leest (informatieplicht). Hier gaat het nog wel eens mis en de rechtspraak is ook niet altijd eenduidig.
Je voldoet aan de informatieplicht als algemene voorwaarden:
42
s 4ER HAND WORDEN GESTELD De algemene voorwaarden worden aan de wederpartij overhandigd of toegezonden (vaak bij de offerte of conceptovereenkomst). Het is noodzakelijk dat dit voor, of uiterlijk bij het aangaan van de overeenkomst gebeurd! Zijn ze niet tijdig ter hand gesteld, dan kunnen de bepalingen in de algemene voorwaarden worden vernietigd, waardoor ze niet van toepassing zijn. s 4ER INZAGE WORDEN GELEGD Je laat de klant, voordat de overeenkomst wordt gesloten, weten dat de algemene voorwaarden ter inzage beschikbaar zijn (bijvoorbeeld op je website, bij de Kamer van Koophandel of de griffie van de rechtbank) en op verzoek kosteloos toegezonden worden. Dit is vooral praktisch als het niet goed mogelijk is om ze aan iedere klant ter hand te stellen, zoals in een supermarkt. Dan is het wettelijk gezien voldoende wanneer de voorwaarden ter inzage liggen. s %LEKTRONISCH WORDEN VERSTREKT Bij koop op afstand (elektronische verkoop via webwinkel of mobiele telefoon) moet je de algemene voorwaarden voorafgaand aan het sluiten van een overeenkomst elektronisch ter beschikking stellen.
Het vinkje ‘ik ga akkoord met de algemene voorwaarden’ is niet wettelijk vereist, de mogelijkheid om de algemene voorwaarden op te kunnen slaan echter wel. Bij verkoop via een mobiele telefoon is het lastig om de tekst in zijn geheel te tonen. Het volstaat dan om mee te delen waar de algemene voorwaarden te vinden zijn en aan te geven dat ze digitaal of op papier toegezonden kunnen worden. Als niet voldaan is aan de hiervoor genoemde wettelijke vereisten, dan is een beding in de algemene voorwaarden vernietigbaar. Dat wil zeggen dat je er geen beroep op kunt doen. Om te bewijzen dat je aan je informatieplicht hebt voldaan, is het handig om de ander je voorwaarden te laten accepteren. Een bekende manier hiervoor is door ondertekening van de offerte waar ze achterop gedrukt zijn. Je moet dan wel duidelijk in de offerte verwijzen naar de voorwaarden op de achterkant.
Wiens algemene voorwaarden gelden? Bij een overeenkomst tussen twee zakelijke partijen kan het zijn dat beide partijen naar hun algemene voorwaarden verwijzen en deze van toepassing verklaren. Welke voorwaarden dan gelden, wordt bepaald door de volgorde van verwijzen vast te stellen. In Nederland geldt dat in principe de algemene voorwaarden van de partij die er het eerst naar verwijst van toepassing zijn. Bijvoorbeeld in een offerte of e-mail. Een uitzondering hierop is als je de voorwaarden uitdrukkelijk afwijst, op een manier dat het de wederpartij niet kan zijn ontgaan. Soms zet een bedrijf standaard in zijn algemene voorwaarden dat de voorwaarden van de wederpartij van de hand worden gewezen. Maar in de rechtspraak is
43
Je bedrijf
bepaald dat dat onvoldoende afwijzing is. Om toch zaken met elkaar te kunnen doen is het slim om samen tot overeenstemming te komen over de voorwaarden. Beide partijen kunnen met elkaar onderhandelen en gezamenlijk een keuze maken.
Overeenkomsten met consumenten
44
Er is een groot verschil tussen algemene voorwaarden bij levering aan consumenten of aan bedrijven. Consumenten zijn in de regel beter beschermd, omdat van ondernemers wordt verwacht dat zij meer verstand hebben van overeenkomsten en zakendoen. In de wet is daarom opgenomen welke bedingen als onredelijk bezwarend worden beschouwd (zwarte lijst) en welke bedingen vermoedelijk onredelijk bezwarend zijn (grijze lijst). Onredelijk bezwarend is bijvoorbeeld wanneer je zegt dat je een product op elk gewenst moment dat het jou uitkomt mag leveren, of de prijzen zonder overleg mag aanpassen. Het verschil is dat bij de grijze lijst tegenbewijs kan worden geleverd waaruit blijkt dat er geen sprake is van een onredelijk bezwarend beding.
Reflexwerking voor zakelijke partijen De grijze en de zwarte lijst zijn ‘dwingend’, oftewel bindend, wanneer het gaat om algemene voorwaarden voor consumenten. Bij overeenkomsten tussen bedrijven zijn de grijze en zwarte lijst niet ‘dwingend’. Als een van de partijen echter stelt dat een bepaalde voorwaarde in de situatie toch onredelijk bezwarend is, zal de rechter wel sneller geneigd zijn dit te geloven als die voorwaarde op de grijze of zwarte lijst staat. Dit heet de reflexwerking. Zeker als het gaat om grote bedrijven versus kleine ondernemers en de kleine ondernemer daarmee min of meer vergelijkbaar is met een consument. Bepalingen uit de zwarte of grijze lijst kunnen dus wel in de algemene voorwaarden worden opgenomen, maar zijn zoals gezegd mogelijk vernietigbaar. En ook zonder de lijsten geldt bij zakelijke overeenkomsten dat als een bepaling in strijd is met ‘redelijkheid’ deze niet van toepassing is. Bijvoorbeeld als je zegt dat je niet hoeft te leveren als je ineens van gedachten verandert over de gemaakte afspraken.
Verplicht per branche Lees alle bepalingen uit de zwarte lijst Bekijk de volledige opsomming uit de grijze lijst Naast de zwarte en de grijze lijst, worden consumenten ook beschermd door de blauwe lijst. Op grond van een Europese richtlijn moet een rechter (ook als partijen daar niet om verzoeken) toetsen of een beding in de algemene voorwaarden waarover niet onderhandeld is, de balans tussen de rechten en plichten van partijen niet ten nadele van de consument verstoort.
Veel brancheverenigingen hebben eigen algemene voorwaarden opgesteld, vaak in overleg met de Consumentenbond. Bij een lidmaatschap van een branche- of beroepsvereniging moet je die voorwaarden mogelijk verplicht gebruiken. Er zijn bijvoorbeeld consumentenvoorwaarden voor makelaars, voor ondernemers in de bouw, voor verhuisbedrijven, voor recreatie etcetera. De Sociaal Economische Raad (SER) houdt een overzicht bij van alle consumentenvoorwaarden uit de branches.
45
Je bedrijf Webinar algemene voorwaarden Leer in het webinar, waarin ondernemers en specialisten met elkaar in gesprek gaan, hoe je met je algemene voorwaarden om kunt gaan.
Hangout Wat zijn de valkuilen bij het opstellen van algemene voorwaarden, hoe zorg je dat ze geldig zijn en heb je ze ook als zelfstandig ondernemer nodig? Bekijk de hangout!
46
Bedrijfsoverdracht Een bedrijf overdragen of overnemen is een grote stap. Het is van belang goede afspraken te maken over wat precies wordt overgedragen en onder welke omstandigheden de overgang plaatsvindt. Uiteraard zullen de verschillende partijen bij een overdracht zo goed mogelijk hun eigen belang willen beschermen, zodat zich later geen verrassingen voordoen. Aandachtspunten die relevant zijn bij een bedrijfsoverdracht.
Je bedrijf
Voor koper en verkoper Een bedrijf overdragen of overnemen is een grote stap. Je moet goed opletten dat er geen misbruik van je gemaakt wordt en dat je voor je eigen belangen opkomt. Het is daarom aan te raden om een adviseur te raadplegen, zoals een overnameadviseur, accountant, jurist en/of advocaat. Laat een paar raadgevers bijvoorbeeld een offerte indienen. Als je dan een keuze hebt gemaakt, is het tijd om goede afspraken te maken. Instemmen met een beloning op basis van een open calculatie is niet handig. Harde afspraken over een vergoeding zijn altijd aan te raden.
Onderhandelingen 48
Na de eerste contacten tussen koper en verkoper over de bedrijfsoverdracht breken spannende tijden aan: het begin van de onderhandelingen. Hoe is de verkoopprijs opgebouwd? Zien beide partijen bijvoorbeeld de strategische voordelen? Welke rol hebben de koper en verkoper na de feitelijke overdracht? Blijft de verkoper bijvoorbeeld betrokken bij de onderneming of niet. Al deze aspecten zullen meegenomen moeten worden in de onderhandelingen en de uiteindelijk vast te leggen afspraken. Daarvoor is het noodzakelijk een goed inzicht te verkrijgen in het functioneren van de onderneming. Gezien het soort vragen dat hierbij speelt komt een jurist of advocaat in deze situaties goed van pas. Je contracten laten beoordelen door een jurist geeft inzicht in eventuele contractuele obstakels, bijvoorbeeld in het huurcontract, die uit de weg moeten worden genomen om de verkoop te versoepelen. Een jurist overziet de mogelijke complicaties van verschillende afspraken en kan deze in een sluitende overeenkomst gieten en hij of zij kan helpen bij de
intentieonderhandelingen. Dat zijn de onderhandelingen over de wijze waarop het verkoopproces wordt ingestoken door beide partijen. Let daarbij wel op dat de uitkomsten van deze inleidende gesprekken minder vrijblijvend zijn dan ze lijken; een verklaring kan juridisch verstrekkende gevolgen hebben. Vaak worden deze afspraken en verklaringen ook op papier gezet in een intentieverklaring.
Due diligence beperkt risico Voor de aspirant koper is het van groot belang dat hij inzicht krijgt in de onderneming die hij overweegt over te nemen. Omdat de verkoper over het algemeen niet wil dat zijn bedrijfsgegevens op straat komen te liggen, wordt veelal gebruikt gemaakt van een zogenaamde due diligence procedure. Daarin wordt informatie over de onderneming, onder geheimhouding, inzichtelijk gemaakt voor de verkoper. Die kan zich op basis van de beschikbare informatie een oordeel vormen over de risico's die spelen in de onderneming. Een due diligence kan worden uitgevoerd bij een overname of management buy-out, om te zorgen dat de betrokken partijen later niet voor vervelende verrassingen komen te staan en zo min mogelijk risico lopen. Ook kunnen daarmee risico's al in de onderhandelingsfase worden aangekaart en meegenomen in de uiteindelijke afspraken en garanties. In de wandelgangen wordt due diligence vaak een boekenonderzoek genoemd, maar in de praktijk is het veelomvattender. s .IET ALLEEN WORDT IN OPDRACHT VAN DE KOPER HET financiële verleden van een potentiële overnamekandidaat of samenwerkingspartner uitgebreid doorgespit, ook de fiscale, juridische, commerciële
49
Je bedrijf
50
en personele kanten worden bekeken. s $E KOPER WIL VOORAL OOK EEN INSCHATTING KUNNEN MAken van de toekomstige inkomsten van de onderneming. Voegt het bedrijf wel waarde toe en kan hij daardoor zijn investering terugverdienen? Ook wil hij uitsluiten dat achteraf verborgen gebreken aan het licht komen, de welbekende 'lijken in de kast'. s %EN DUE DILIGENCE WORDT UITGEVOERD VØØR HET DElNItieve overnamecontract wordt opgesteld. Koper en verkoper ondertekenen een intentieverklaring met daarin de basisafspraken over het komende onderhandelingsproces. Welke zaken allemaal worden onderzocht en de eventuele implicaties van de uitkomsten voor de overnamevoorwaarden. s !LLE INFORMATIE WORDT MEEGENOMEN IN DE OVERNAmeonderhandelingen, waarbij extra voorwaarden kunnen worden gesteld of mogelijk zelfs van de koop wordt afgezien. s $E KOPER HEEFT EEN WETTELIJKE ONDERZOEKSPLICHT Mochten er na de overname onbekende feiten aan het licht komen, dan heeft een gang naar de rechter alleen zin als je kunt aantonen dat er vooraf een gedegen onderzoek is uitgevoerd. s !AN DE ANDERE KANT HEEFT DE VERKOPER WEER EEN mededelingsplicht van feiten waarvan hij weet dat ze voor de koper van essentieel belang zijn. De verkoper zal uiteraard niet altijd alle informatie willen prijsgeven voordat de definitieve overeenkomst is getekend. Bijvoorbeeld over voorwaarden van leveranciers met wie afspraken over geheimhouding zijn gemaakt. Zaken waar hij geen volledige openheid in wil geven, moeten worden gegarandeerd in een contract. Een bijzonder risico dat vooral bij het overnemen van een deel van een onderneming speelt, is het personeel
dat wordt meegenomen. Daarvoor gelden bijzondere rechten op het gebied van arbeidsvoorwaarden en voortgezet ondernemerschap. Ook hierbij is advies niet overbodig.
Overdracht in juridische zin Nog een aandachtspunt is de juridische overdracht van de onderneming. De rechtsvorm is daarin deels bepalend. s $E OVERDRACHT VAN EEN EENMANSZAAK VOF CV OF maatschap betekent juridisch dat de activa en passiva die tot het bedrijfsvermogen behoren, elk afzonderlijk aan de koper moeten worden overgedragen. Formeel moet bijvoorbeeld elke debiteur toestemming geven voor overdracht van de vordering en sommige registergoederen zullen bij notariele akte overgedragen moeten worden. s "IJ BIJVOORBEELD EEN BV DAARENTEGEN KAN DE ONDERneming overgenomen worden door simpelweg alle aandelen over te nemen. Op die manier krijgt de koper zeggenschap over de gehele onderneming. Al blijft het ook bij een bv uiteraard mogelijk onderdelen apart over te nemen in plaats van alle aandelen.
Hulp bij bedrijfsovername Meer weten over bedrijfsovername en -overdracht en alle stappen die daarbij aan de orde komen? Download het whitepaper Eerste hulp bij Bedrijfsovername en bezoek de overnamedesk
51
PRODUCT / DIENST Fullservice groothandel in huishoudelijke artikelen OVERGENOMEN in 2012 AANTAL WERKNEMERS 6 BRANCHE Groothandel BEDRIJFSVORM bv
Wat is je achtergrond als ondernemer?
Kees Dolman Marindex
'Je kunt wel bij de pakken neer gaan zitten, maar je moet hard aan de bak'
“Het ondernemen zit in me. Ik heb jarenlang een bedrijf gehad in de verhuur van containers, in 2000 heb ik het aan ING Lease verkocht. In 2003 trad ik als directeur in dienst bij ING Lease, dat heb ik een kleine vier jaar gedaan, maar ben mede door het woonwerkverkeer gestopt. Ik had wat centjes gebeurd en het begon te kriebelen ‘ik wil weer gaan ondernemen’. Samen met een adviseur ben ik op zoek gegaan naar een bedrijf om over te nemen dat in mijn profiel paste, ik wilde in ieder geval een handelsbedrijf en wist ook goed wat ik niet wilde.”
Je vond een geschikt bedrijf? “We vonden een groothandel in plastic folies en zijn gaan praten. Je kent het bedrijf en de ondernemer en zijn achtergrond nog niet en moet van alles uitzoeken. Ik heb een advocaat in de arm genomen om contracten op te stellen, de verkoper had ook een jurist ingeschakeld. Na veel hobbels kwamen we tot een gezamenlijk overnamedocument en een principeakkoord over de prijs en de voorwaarden. Daarna heb ik het personeel gesproken en had een goed gevoel bij de overname van het bedrijf.”
53
Het was zo goed als rond?
Er gebeurde iets onverwachts in de zaak?
“Na het tekenen van het overnamedocument volgde het boekenonderzoek, de enige ontsnappingsmogelijkheid is eigenlijk nog als daar wat negatiefs uitkomt. Maar alles klopte met wat er in de overeenkomst stond en er kwam niets geks uit. Totdat ik er in een gesprek met de bedrijfsleider achterkwam dat het bedrijf steekpenningen aan leveranciers betaalde als garantie voor leveringen. Om leveringen veilig te stellen, maar dat is dus omkoping. Dit kwam nergens uit het onderzoek naar voren.”
“We spanden de rechtszaak aan in Breda, omdat dit in de buurt van het bedrijf lag, de verkoper er woonde en om nog een aantal redenen. Maar we hadden over het hoofd gezien dat in de overeenkomst stond dat een dispuut in de overeenkomst behandeld moest worden bij de rechtbank in Rotterdam. De tegenpartij wees hier pas op toen de zaak al in Breda in behandeling was. Hier gingen we tegenin, omdat het niet om de behandeling van de koopovereenkomst ging. De rechtbank accepteerde dit en de tegenpartij werd niet ontvankelijk verklaard in Rotterdam, dat hadden we in ieder geval al gewonnen!”
Wat heb je toen gedaan? 54
“Ik stapte naar verkoper en zei: ‘dit kan niet, dit is strafbaar en ik loop hierdoor een groot risico’. Ik wilde dat de eigenaar garant zou staan voor de eventuele consequenties, maar de garanties die ik wilde waren steviger dan hij wilde afgeven. Het was al een langdurig traject en we waren zo ver gekomen, maar hierdoor konden we de overeenkomst niet afronden. Daarom heb ik een rechtszaak aangespannen en de verkoper aansprakelijk gesteld voor de geleden schade en de kosten die waren gemaakt in het overnametraject.”
Stond je sterk? “In de voorlopige overeenkomst zat een clausule dat als er na het boekenonderzoek schade zou ontstaan deze niet te verhalen was. Maar het kwam niet uit het boekenonderzoek, de verkoper had informatie achtergehouden en verzwegen. Ik beriep me op misleiding. De tegenpartij ontkende in alle toonaarden. Maar de getuigen zoals de eigenaar, bedrijfsleider en adviseur spraken elkaar tegen en de rechter prikte er doorheen.”
En de rest van de zaak ook gewonnen? “In de claim kreeg ik voor een deel gelijk. Nadat het verhaal over de steekpenningen bekend werd, heb ik nog kosten gemaakt om hierover te onderhandelen en er alsnog uit te komen. De rechtbank zei dat ik op dat moment had moeten stoppen en dat de kosten daarna voor mijn rekening waren. Ik beriep me op de wettelijke inspanningsverplichting om er nog uit te komen, maar dat mocht niet baten. Dat blijft voor mij nog steeds een groot vraagteken, wanneer doe je er goed aan om aan je inspanningsverplichting te voldoen en wanneer zeg je nee?”
Wat is eruit gekomen? “Uiteindelijk is de verkoper veroordeeld voor de proceskosten en de kosten tot het genoemde moment, omdat hij informatie heeft verzwegen. Dus voor het grootste deel heb ik gewonnen, maar ik wilde alle gemaakte kosten verhalen. Met het tweede deel waren nog best veel kosten en tijd gemoeid en natuurlijk heeft het een hoop frustratie en teleurstelling opgeleverd. Het was een langdurig traject en ik wilde heel
55
graag het bedrijf overnemen, maar de risico’s waren niet in te schatten en er werden onvoldoende garanties gegeven.”
Je ging op zoek naar een ander bedrijf?
56
“Tijdens het proces wist ik al dat de overname niet ging lukken en ben ondertussen verder gaan kijken. Marindex voldeed aan het profiel. Ik wilde als ondernemer wat te doen hebben in het bedrijf en er zelf wat in kwijt kunnen. Marindex was redelijk ouderwets en traditioneel georganiseerd, met een betere organisatie en meer automatisering viel er een hoop te winnen. Door de eerdere ervaring was ik veel scherper op de contractuele inhoud, het pak papier was een stuk dikker dan de eerste keer. En ik ben in een eerder stadium met het personeel gaan praten. Je kunt het niet voorkomen als dingen verzwegen worden, maar in ieder geval scherp zijn op wat je wel weet.”
En toch... “Ook hier bleek achteraf iets niet te kloppen. Kort samengevat ging de grootste klant twee maanden na de deal weg. Deze klant vertelde me dit duidelijk te hebben aangegeven aan de vorige eigenaar en ik kon niets meer aan de situatie veranderen, omdat ze al afspraken met een nieuwe leverancier hadden. Dit heeft ook weer een hoop gedoe en een rechtszaak opgeleverd, maar het bleek moeilijk te bewijzen, het was hun woord tegen dat van de verkopende eigenaar. Door het kwijtraken van de klant viel de prognose heel anders uit wat ook gevolgen had voor bijvoorbeeld de financiering. Gelukkig had ik zelf middelen om dit op te vangen, maar de eerste twee jaar waren heel lastig. Daarboven op nog de recessie waar natuurlijk iedereen last van heeft, maar het kwam ons erg ongelukkig uit.”
Hoe ben je er bovenop gekomen? “Je kunt wel bij de pakken neer gaan zitten, maar je moet hard aan de bak en dan kom je er wel. Ja, ik had het me anders voorgesteld, maar je neemt het zoals het is en daar deal je mee. Dat is ook de aard van het beestje. Het is vervelend, maar denk niet ‘wat ben ik zielig’. Ik heb wel lessen geleerd. Door mijn ervaring had ik het idee ‘ik weet het allemaal wel, mij maken ze niets wijs’, maar vergeet het maar, dat doen ze wel. Je moet zelf heel erg het initiatief in handen houden en niet blind varen op advies. Denk niet bij het inhuren van een adviseur ‘hij is de deskundige dus zal het wel weten’, je moet ook je eigen gevoel volgen om je belangen te waarborgen. En je moet eigenlijk je emoties uitzetten en je hier niet door laten leiden, maar objectief blijven. Dat is heel lastig.”
Heb je nog een tip voor andere ondernemers? “Toets je juridische, maar ook organisatorische zaken altijd bij iemand die er buiten staat en er geen zakelijk belang bij heeft. Hoe onafhankelijk een adviseur ook lijkt, ze verdienen toch geld aan je, je betaalt iemand voor een dienst en zij willen ook een deal maken. Vraag een vriend, studiegenoot, je schoonbroer, in ieder geval iemand die er los van staat om mee te klankborden, iemand die er objectief en met afstand naar kan kijken en die jij dus vertrouwd.”
57
2 Je personeel
58
Heb je personeel in dienst, dan heb je te maken met het arbeidsrecht. Arbeidscontracten, proeftijd, ontslag en het opzeggen van overeenkomsten. Wat mag er allemaal wel en niet? Ook verandert er een hoop in het arbeidsrecht met de wet Werk en Zekerheid, vooral op het gebied van flexibele arbeid en ontslag. Wat betekent dit voor jou als werkgever?
59
Je personeel
Arbeidsovereenkomsten In een arbeidsovereenkomst leg je vast onder welke voorwaarden je een medewerker aanneemt. Een werknemer kan voor bepaalde tijd of onbepaalde tijd bij je in dienst treden.
Je personeel
Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd (vast contract) Als er niet wordt afgesproken voor welke periode de arbeidsovereenkomst wordt afgesloten, is er sprake van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Dit wil niet zeggen dat het voor altijd is en niet te beëindigen valt. Een werknemer kan de arbeidsovereenkomst opzeggen met het in acht nemen van de opzegtermijn. Voor werkgevers gelden voor het beëindigen strikte regels volgens het ontslagrecht. Dit komt later aan bod.
Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd (tijdelijk contract) Bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd staat de einddatum vast. Een andere optie is dat een overeenkomst wordt getekend voor bijvoorbeeld de duur van een bepaald project. De overeenkomst eindigt dan automatisch als het project beëindigd is. Veel werkgevers kiezen in eerste instantie voor een overeenkomst voor bepaalde tijd, omdat het vanzelf afloopt en je niet aan een werknemer ‘vastzit’. Een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd kan bijvoorbeeld een jaarcontract zijn. Je kunt dit weer met een contract voor bepaalde tijd verlengen, maar niet onbeperkt. Een tijdelijke overeenkomst gaat in principe over in een vast dienstverband in de volgende situaties:
Tot 1 juli 2015 s .A DRIE TIJDELIJKE ARBEIDSOVEREENKOMSTEN DIE TELKENS direct of binnen drie maanden na elkaar zijn afgesloten, wordt het vierde contract automatisch omgezet in een overeenkomst voor onbepaalde tijd. s !LS DE OPEENVOLGENDE TIJDELIJKE ARBEIDSOVEREENKOMsten (twee of meer) samen langer duren dan drie
61
Je personeel
jaar, verandert deze tijdelijke overeenkomst automatisch in een vast dienstverband. Dit is inclusief eventuele tussenpozen van drie maanden of korter. Let op: In een cao kan van bovengenoemde regels worden afgeweken.
Model arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd Met dit sjabloon stel je snel een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd op. Alle benodigde voorwaarden zijn erin opgenomen en eenvoudig aan te passen en op maat te maken per medewerker.
Na 1 juli 2015
62
Na 1 juli 2015 is er nog sneller sprake van een vaste arbeidsovereenkomst. Er mogen nog steeds drie arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd worden aangegaan, maar na twee jaar, of bij het aangaan van een vierde arbeidsovereenkomst, is dan sprake van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. De opvolgingsperiode wordt zes maanden in plaats van drie maanden. Nu worden de regels in de praktijk vaak omzeild door ondernemers die met hun werknemer afspreken om tussen de overeenkomsten steeds een pauze van drie maanden en een dag in te lassen. Regelmatige tussenpozen van zes maanden en een dag zijn een stuk lastiger in overleg af te spreken.
Uitzondering De duur van één arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd is niet aan een maximum gebonden en mag dus langer duren dan drie jaar. Heeft hij drie jaar of langer geduurd, dan mag hij nog één keer aansluitend voor maximaal drie maanden worden verlengd. Deze eenmalige verlenging kan van pas komen als de arbeidsovereenkomst is afgelopen, maar het werk nog net niet af is. Pas als de verlenging langer duurt of als er vaker wordt verlengd, ontstaat een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd.
63
Je personeel
Flexibele arbeidsovereenkomsten Als je werkt met tijdelijke krachten, vraagt dit om andere contracten dan de overeenkomsten die je sluit met je vaste werknemers. Heb jij een wisselend, onzeker aanbod qua werk, dan kun je er bijvoorbeeld voor kiezen een poule van werknemers aan je te binden via een nulurencontract. Welke mogelijkheden zijn er op het gebied van flexibele contracten en wat houden de overeenkomsten in?
Je personeel
De meest gangbare flexibele arbeidsovereenkomsten zijn:
1. Nulurenovereenkomst (oproepovereenkomst) In een nulurenovereenkomst spreek je af dat je werknemer alleen werkt als jij hem oproept of inroostert. Er is geen (minimum) arbeidsduur, de werktijd kan in principe variëren van 0 tot 40 uur per week.
Voor een nulurenovereenkomst geldt: s $E WERKNEMER MOET AAN HET WERK ALS JE HEM OProept. s *E BETAALT ALLEEN LOON VOOR DAADWERKELIJK GEWERKTE uren, met een minimum van drie uur. Als je een kracht voor maar één uur nodig hebt, moet je toch drie uur betalen. s *E KUNT EEN WERKNEMER NA DRIE MAANDEN NIET INEENS veel minder uren oproepen en uitbetalen als hij daar niet mee instemt. Een werknemer die regelmatig wordt opgeroepen, kan namelijk na drie maanden volgens de wet een beroep doen op een ‘rechtsvermoeden’ over de omvang van de arbeid en een arbeidsovereenkomst claimen van de gemiddelde arbeidsomvang van de afgelopen drie maanden. Kun je dat niet weerleggen, dan ben je verplicht het salaris te betalen over de gemiddelde arbeidsomvang van de afgelopen drie maanden. s %EN NULURENOVEREENKOMST KAN VOOR BEPAALDE OF onbepaalde tijd zijn, voor opzeggen en verlengen gelden dan de regels die bij die bepaalde contractsvorm horen. s %EN WERKNEMER DIE ZIEK WORDT TERWIJL HIJ IS INGEROOSterd of wordt opgeroepen, heeft recht op minimaal 70 procent van het loon voor de afgesproken periode.
65
Je personeel
s *E WERKNEMER HEEFT RECHT OP EEN VAKANTIETOESLAG van 8 procent van het bruto salaris. Meestal wordt dit direct in het loon verwerkt. s *E WERKNEMER HEEFT NAAR RATO VAN HET AANTAL GEwerkte dagen recht op betaalde vakantiedagen. In de praktijk betalen ondernemers bij een nulurenovereenkomst de vakantiedagen direct uit, verwerkt in het loon.
4. Freelance-overeenkomst Deze overeenkomst sluit je met een freelancer of zzp’er. Een freelancer is eigen baas, heeft een eenmanszaak, werkt geheel zelfstandig en werkt voor steeds wisselende opdrachtgevers. Een freelance-overeenkomst is meestal gebaseerd op een overeenkomst van opdracht en is dus geen arbeidsovereenkomst.
5. Inleenovereenkomst bij detachering Model oproepovereenkomst voor bepaalde tijd Met dit sjabloon stel je snel een oproepovereenkomst voor bepaalde tijd op. Alle benodigde voorwaarden zijn erin opgenomen en eenvoudig aan te passen en op maat te maken per medewerker.
66
2. Min/max overeenkomst Een min/maxovereenkomst is een vorm van een deeltijdarbeidsovereenkomst. Je komt met je werknemer overeen dat hij in ieder geval een vast minimum aantal uren per week of per maand werkt. Bovendien spreek je af dat je de werknemer kan oproepen om op extra uren boven het vaste minimum te werken. Voor het overige gelden dezelfde regels als voor de nulurenovereenkomst.
3. Payrolling Werkt je werknemer via een payrollbedrijf, dan leg je de verantwoordelijkheid voor werkgeverschap uit handen. Je werknemer en eventueel ander personeel is dan in dienst van het payrollbedrijf, dat vervolgens zaken regelt als de personeelsadministratie, ziekteverzuim, ontslagprocedures en andere plichten die je als werkgever hebt.
Een inleenovereenkomst wordt gesloten tussen een werkgever en een detacheringsbedrijf, waarbij de werknemer wordt ingeleend op basis van een overeenkomst van opdracht. Je geeft het detacheringsbedrijf opdracht om een werknemer te selecteren en in je bedrijf te plaatsen. Het detacheringsbureau is de werkgever, en loopt dus ook de werkgeversrisico's bij ziekte en bij ontslag. Flexibel werken Meer informatie over flexibele arbeidsovereenkomsten en de haken en ogen hiervan lees je in het whitepaper flexibele arbeidscontracten.
Aandachtspunten tijdelijke contracten per 1 januari 2015 (Wet Werk en Zekerheid): s )N TIJDELIJKE CONTRACTEN MAG JE ALLEEN BIJ ZWAARWEgende bedrijfsbelangen een concurrentiebeding opnemen. s "IJ TIJDELIJKE CONTRACTEN GELDT EEN AANZEGTERMIJN van een maand. Heeft je medewerker een contract voor bepaalde tijd van zes maanden of langer dat automatisch eindigt? Dan moet je hem uiterlijk één maand voor het einde van het contract schriftelijk laten weten of je het contract wel of niet verlengt. Anders loop je risico op een boete van maximaal een maandsalaris.
67
Je personeel
68
s (EB JE REGELMATIG UITZENDKRACHTEN IN DIENST In de arbeidsovereenkomst kan worden opgenomen dat er tijdens de eerste zes maanden van de arbeidsovereenkomst geen loondoorbetalingsplicht is. Dus als je een werknemer in een bepaalde week niet nodig hebt, hoef je geen loon te betalen. Tot zover geen veranderingen. Maar waar je deze periode van zes maanden nu nog onbeperkt kan verlengen in de cao, mag dat na zes maanden niet meer als het om structurele werkzaamheden gaat. Dit geldt niet voor uitzendovereenkomsten. Daar wordt de periode van uitsluiting bij cao beperkt tot 78 weken.
Een cao is van toepassing als:
Cao
Er is een verschil tussen een minimum- en standaardcao. In de cao zelf staat welke soort het is. s !LS WERKGEVER MOET JE BIJ MINIMUM CAOgS MINIMAAL de vastgelegde arbeidsvoorwaarden bieden. Positief afwijken met betere voorwaarden (hoger loon, meer vakantiedagen) is toegestaan, negatief afwijken met slechtere voorwaarden niet. s "IJ STANDAARD CAOgS GELDEN DE AFSPRAKEN IN DE CAO Positieve of negatieve afwijkingen zijn niet mogelijk.
Een cao is een Collectieve Arbeidsovereenkomst waarin afspraken worden gemaakt over arbeidsvoorwaarden zoals salarishoogte, vakantiedagen en arbeidsduur. De cao staat boven de individuele arbeidsovereenkomst die je met je werknemer afsluit. Deze mag ook nooit in strijd zijn met de cao. Een cao moet worden aangemeld bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en kan worden afgesloten voor maximaal vijf jaar. In de meeste gevallen wordt gekozen voor een looptijd van één of twee jaar.
s *E HEM ZELF HEBT AFGESLOTEN MET EEN WERKGEVERSORganisatie, een ondernemings-cao s *E LID BENT VAN EEN WERKGEVERSORGANISATIE DIE EEN cao heeft afgesloten, de bedrijfstak-cao s $E CAO ALGEMEEN VERBINDEND IS VERKLAARD DOOR HET ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid voor jouw branche (ook al ben je geen lid van een werkgeversorganisatie) s *E HEM VAN TOEPASSING VERKLAART OP EEN ARBEIDSOVEReenkomst Meer weten over cao’s? Bezoek http://cao.szw.nl/index.cfm
Geen cao Als je als werkgever niet onder een cao valt via een werkgeversorganisatie, of er is geen sprake van een algemeen verbindend verklaarde cao, dan kun je ervoor kiezen om toch de cao uit jouw bedrijfstak van toepassing te verklaren op jouw arbeidsovereenkomsten. Je hoeft dan niet zelf alles te bedenken, op te stellen en te regelen. Nadeel is dat je het misschien niet met alle afspraken in de cao eens bent.
69
Je personeel
Arbeidstijdenwet
70
Het aantal uren dat een werknemer mag werken, is vastgelegd in de Arbeidstijdenwet. Soms wordt hier in een cao ook iets over opgemerkt. Als er geen cao van toepassing is, dan heb je als werkgever dus alleen te maken met de beperkingen van de Arbeidstijdenwet en de daarop gebaseerde regelgeving. De belangrijkste regels zijn de volgende: s *E MAG EEN WERKNEMER MAXIMAAL UUR PER DIENST en 60 uur per week laten werken. s )N EEN PERIODE VAN WEKEN MAG EEN WERKNEMER gemiddeld maximaal 55 uur per week werken en per periode van 16 weken gemiddeld 48 uur. s -ET EEN GEMIDDELDE WERKWEEK VAN UUR OF LAGER heb je als werkgever dus mogelijkheden tot overwerk, zonder dat je in strijd handelt met de Arbeidstijdenwet. In principe is elke werknemer ook tot incidenteel overwerk verplicht, indien dat in redelijkheid van hem verlangd kan worden.
Arbeidsvoorwaarden Het is aan te raden in de arbeidsovereenkomst de arbeidsvoorwaarden vast te leggen. Hierbij kun je denken aan: s ,OON EN LOON BIJ ZIEKTE s 7ERKTIJDEN s /VERWERK s 6AKANTIEDAGEN DE WERKNEMER HEEFT PER JAAR RECHT op minimaal vier maal de arbeidsduur per week aan vakantiedagen. s #ONCURRENTIEBEDING IN EEN DERGELIJK BEDING WORDT bepaald dat een werknemer na afloop van het dienstverband niet in dienst mag treden bij een concurrent van een werkgever.
s 2ELATIEBEDING EEN RELATIEBEDING IS MINDER ZWAAR dan een concurrentiebeding en in een dergelijk beding wordt bepaald dat de werknemer na afloop van het dienstverband niet werkzaam mag zijn ten behoeve van bepaalde relaties van de werkgever.
Handboek arbeidsvoorwaarden Met het MKB Handboek Arbeidsvoorwaarden heb je een compleet personeelsreglement met voorbeeldovereenkomsten die je naar jouw situatie aan kunt passen.
71
Je personeel
Proeftijd: zo werkt het Jij en je werknemer kunnen een proeftijd overeenkomen. Een proeftijd is een goede manier om uit te vinden of een nieuwe werknemer een aanwinst is. Tijdens deze proeftijd kunnen jij en de medewerker allebei de arbeidsrelatie verbreken zonder de reden ervoor op te geven. Wel ben je als werkgever verplicht om de reden van opzeggen te vermelden als je werknemer erom vraagt. Een proeftijd is niet helemaal vrijblijvend. Om juridische problemen te voorkomen moet je op de volgende zaken letten.
Je personeel
Wanneer geldig? s %EN PROEFTIJD IS ALLEEN GELDIG ALS DIT SCHRIFTELIJK IS overeengekomen. Het is aan te raden een proeftijdbeding in de arbeidsovereenkomst op te nemen en de werknemer voor aanvang van het dienstverband de overeenkomst te laten tekenen. Ook kan een proeftijd in een tussen partijen geldende cao zijn vastgelegd. s $E PROEFTIJD MOET VOOR BEIDE PARTIJEN EVEN LANG zijn. Let op de maximale duur van de proeftijd. Een te lange proeftijd is ongeldig (nietig). Hij mag niet langer zijn dan is afgesproken in de cao en nooit meer dan één of twee maanden, afhankelijk van de arbeidsovereenkomst: 1 Bij een arbeidsovereenkomst langer dan zes maanden en korter dan twee jaar of bij een tijdelijke overeenkomst zonder einddatum (bijvoorbeeld voor de duur van een project of vervanging van ziekte), geldt een proeftijd van maximaal één maand. 2 Bij een arbeidsovereenkomst van twee jaar of langer of een vaste arbeidsovereenkomst, geldt een proeftijd van maximaal twee maanden.
Let op s %EN PROEFTIJD MAG NIET ALS JE ALS WERKGEVER AL OP DE hoogte bent van de vaardigheden van de werknemer, bijvoorbeeld bij de verlenging van een contract. s $E PROEFTIJD GAAT IN OP DE DAG DAT DE WERKNEMER begint. Is dit om de een of andere reden eerder dan de afgesproken datum, dan gaat de proeftijd direct lopen en verschuift de einddatum ook naar voren. s %EN WERKNEMER MAG ZONDER OPZEGTERMIJN BINNEN DE proeftijd stoppen, houd hier rekening mee. s *IJ MAG EEN MEDEWERKER DUS OOK ZONDER OPZEGtermijn ontslaan, maar doe het wel op tijd. Ben je te laat, dan is het proeftijdontslag ongeldig en kan de rechter bepalen dat de arbeidsovereenkomst
73
Je personeel
74
doorloopt. Wacht niet tot de laatste dag, want je loopt het risico dat je de werknemer te laat bereikt, bijvoorbeeld omdat hij de telefoon niet opneemt of niet komt opdagen voor een gesprek. s *E KUNT DE PROEFTIJD SCHRIFTELIJK OF MONDELING OPZEGgen, maar alleen het inspreken van een voicemail volstaat niet. Je werknemer kan achteraf aangeven het bericht niet gehoord te hebben. Bevestig de opzegging altijd schriftelijk en verstuur dit per aangetekende post aan je werknemer. s 7IL JE LANGER DAN ÏÏN OF TWEE MAANDEN DE TIJD om uit te vinden of je nieuwe werknemer de juiste persoon op de juiste plek is? Sluit dan een overeenkomst af voor bepaalde tijd of neem je werknemer eerst in dienst als uitzendkracht. s "IJ EEN TIJDELIJKE ARBEIDSOVEREENKOMST VAN MAXIMAAL zes maanden mag je per 1 januari 2015 geen proeftijd overeenkomen. Tip: bij een contract van zes maanden en één dag mag dit wel.
Ziekte en de proeftijd s !LS EEN WERKNEMER ZIEK IS TIJDENS DE PROEFTIJD WORDT de proeftijd niet verlengd met de duur van de ziekte. s 4IJDENS DE PROEFTIJD KUN JE EEN ARBEIDSOVEREENKOMST beëindigen als de werknemer ziek is (na de proeftijd is dat niet toegestaan). s :IEKTE MAG NIET DE REDEN ZIJN DAT JE DE WERKNEMER wegstuurt. Is dat wél het geval en start de werknemer een gerechtelijke procedure, dan kan het zijn dat je een schadevergoeding moet betalen. Ontslag vanwege ziekte mag wel als de ziekmelding ongegrond is. De arbodienst beoordeelt dit.
De regels bij ontslag Als je ontslag wilt aanvragen voor je werknemer, gelden bepaalde regels. Die zijn afhankelijk van de arbeidsovereenkomst, maar óók van de reden voor het ontslag. Bedrijfseconomische redenen, ziekte, een conflict, disfunctioneren: om welke redenen mag je een werknemer ontslaan en wat zijn de eisen daarbij? Waar moet je ontslag aanvragen en wat verandert er in het ontslagrecht met de wet Werk en Zekerheid?
Je personeel
Ontslagprocedure 1. Met wederzijds goedvinden In principe kun je bij alle redenen van het ontslag, altijd in overleg met je werknemer een arbeidsovereenkomst beëindigen, ook bij een tijdelijke arbeidsovereenkomst. In dat geval zijn jullie het erover eens dat het beter is om uit elkaar te gaan. Dat heet beëindiging met wederzijds goedvinden. Maak goede afspraken, bijvoorbeeld over de einddatum en de hoogte van de eventuele ontslagvergoeding (niet verplicht) en leg ze vast in een ondertekende beëindigingsovereenkomst (vaststellingsovereenkomst). Toestemming van het UWV of de kantonrechter is in dat geval niet nodig. 76 Lukt het niet om in onderling overleg de arbeidsovereenkomst te beëindigen, dan heb je toestemming van het UWV of kantonrechter nodig.
Download Download ook het voorbeeld ‘vaststellingsovereenkomst.
2. Ontslagvergunning via UWV s (ET AANVRAGEN VAN EEN ONTSLAGVERGUNNING BEGINT met een schriftelijke aanvraag bij UWV (via werk.nl). s !LS JE AANVRAAG COMPLEET IS GEEFT HET 576 JE WERKnemer twee weken de tijd om daarop te reageren, via een verweerformulier en een kopie van de aanvraag en de bijlagen.
s $E ONTSLAGADVIESCOMMISSIE BESTAANDE UIT EEN WERKgevers- en werknemersvertegenwoordiger adviseert het UWV, dat daarna een beslissing neemt. Jij en je werknemer krijgen allebei bericht of de ontslagaanvraag verleend of geweigerd is. s $EZE PROCEDURE DUURT MEESTAL VIER TOT ZES WEKEN tenzij de zaak ingewikkelder ligt en er een extra ronde van hoor en wederhoor nodig is.
3. Naar de kantonrechter Heb je geen ontslagvergunning gekregen van het UWV, dan kun je naar de kantonrechter stappen. Wil je meteen naar de rechter? Dat kan alleen als je je medewerker om een ‘gewichtige reden’ wil ontslaan. Bijvoorbeeld bij ‘veranderingen in omstandigheden’, zoals onaanvaardbaar gedrag van je werknemer, ernstige conflicten of als het economisch gezien slecht gaat met je bedrijf. s "IJ DE PROCEDURE VIA DE KANTONRECHTER IS VAAK EEN advocaat betrokken en staat de ontslagvergoeding meestal centraal. Net zoals bij het UWV, begint deze procedure met een schriftelijk verzoek. Onderbouw daarin goed de genoemde ‘gewichtige reden’ van het ontslag. s .A JE VERZOEKSCHRIFT GEEFT DE RECHTER JE WERKNEMER de gelegenheid om een schriftelijk verweer in te dienen en vindt de behandeling in de rechtszaal plaats. Binnen enkele weken volgt de uitspraak.
Redenen voor ontslag Bedrijfseconomische redenen Als de resultaten van je bedrijf flink onder druk staan, ontkom je er meestal niet aan om één of meer werknemers te ontslaan. Dat heet ontslag om bedrijfseconomische redenen.
77
Je personeel
s !LS DE ARBEIDSOVEREENKOMST NIET @MET WEDERZIJDS goedvinden’ wordt beëindigd, dan kun je een ontslagvergunning aanvragen bij het UWV. Om die te krijgen, moet je aantonen dat je genoeg hebt gedaan om ontslag te voorkomen én moet je de reden van het ontslag goed kunnen onderbouwen. s +RIJG JE GEEN ONTSLAGVERGUNNING OF IS ER SPRAKE VAN bijzondere ontslagbescherming? Stap dan naar de kantonrechter. Die bepaalt in zijn vonnis of jij je werknemer mag ontslaan, wat de einddatum van het dienstverband is en welke ontslagvergoeding je aan de werknemer moet betalen.
Disfunctioneren 78
Als de medewerker niet goed presteert, of zijn taken niet meer even goed als een paar jaar geleden uitvoert, dan zit er soms niets anders op dan ontslag. Disfunctioneren houdt in dat de werknemer niet voldoet aan de (redelijke) functie-eisen die je aan hem stelt. De ontslagroute voor deze medewerker loopt, als de arbeidsovereenkomst niet met wederzijds goedvinden wordt beëindigd, via het UWV of de kantonrechter. Daar moet je met een goed personeelsdossier kunnen aantonen dat je werknemer onvoldoende functioneert. Denk aan verslagen van functioneringsgesprekken, brieven en e-mails. Hieruit moet blijken dat je de werknemer hebt aangesproken op zijn disfunctioneren, dat hij de kans heeft gehad zichzelf te verbeteren en dat jij er alles aan hebt gedaan om zijn prestaties weer op niveau te brengen door bijvoorbeeld begeleiding en bijscholing.
Conflict Verschil van inzicht tussen jou en je werknemer over de manier waarop hij zijn functie moet invullen, een meningsverschil, botsende karakters: allemaal zaken die een arbeidsconflict kunnen veroorzaken. Als jullie
relatie zó verstoord is dat er geen zicht meer is op verbetering van de arbeidsrelatie voor de toekomst én er geen andere interne functie is waarin hij beter tot zijn recht komt, dan kun je naar het UWV of de kantonrechter stappen. Natuurlijk kun je ook proberen om de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden te beëindigen, maar doorgaans is dit bij een conflict lastig.
Op staande voet Bij ontslag op staande voet kun je de arbeidsovereenkomst letterlijk direct beëindigen. Je hebt dan geen toestemming nodig van het UWV of de kantonrechter, maar er moet wél een ‘dringende reden’ zijn. Diefstal bijvoorbeeld, fraude, dronkenschap of geweld op de werkvloer. Op het moment dat je je werknemer vertelt dat je hem op staande voet ontslaat, moet je die reden er direct bij vertellen en bij voorkeur ook meteen schriftelijk bevestigen. De werknemer kan het ontslag vervolgens aanvechten bij de kantonrechter.
Ziekte Een ziek personeelslid mag je niet ontslaan in de eerste twee jaar van zijn ziekte, omdat dan de wettelijke ontslagbescherming geldt. Na twee jaar ziekte of arbeidsongeschiktheid houdt dit ontslagverbod op en mag je je werknemer ontslaan, mits: s *E WERKNEMER ARBEIDSONGESCHIKT IS VOOR DE OVEREENgekomen werkzaamheden. s *IJ EN JE WERKNEMER GENOEG RE INTEGRATIE INSPANNINgen hebben verricht, maar zonder resultaat. s 2E INTEGRATIE VAN JE WERKNEMER NIET BINNEN AFZIENbare termijn mogelijk is. s *E KUNT AANTONEN DAT JE WERKNEMER NIET BINNEN weken weer aan het werk kan.
79
Je personeel
Stemt je werknemer in met beëindiging met wederzijds goedvinden, dan hoef je geen ontslagvergunning aan te vragen bij het UWV. Behalve een aanvraag bij het UWV, kun je ook de kantonrechter verzoeken om de arbeidsovereenkomst te ontbinden. Eindafrekening en getuigschrift De ontslagen werknemer heeft altijd recht op een eindafrekening: de financiële afhandeling van zijn overgebleven vakantiedagen, vakantietoeslag en eventuele bonussen. Ook heeft de werknemer recht op een getuigschrift. Hierin vermeld je het type werk van je werknemer, de arbeidsduur en de begin- en einddatum van het dienstverband. Dit is verplicht.
80
Nieuwe ontslagroute Na 1 juli 2015 verandert het ontslagrecht en heb je geen keuze meer tussen een procedure bij het UWV of de kantonrechter. s /NTSLAG OM BEDRIJFSECONOMISCHE REDENEN EN NA langdurige arbeidsongeschiktheid loopt voortaan via het UWV. s /NTSLAG VANWEGE PERSOONLIJKE REDENEN LOOPT VOORTaan via de kantonrechter.
Krijg je van het UWV geen toestemming voor ontslag? Dan kun je alsnog naar de kantonrechter, maar die kijkt naar dezelfde criteria als het UWV, dus de kans op succes is klein. Als je werknemer het niet eens is met het ontslag via het UWV, kan hij binnen twee maanden naar de kantonrechter. Ontsla je een medewerker die niet schriftelijk heeft ingestemd met het ontslag zonder toestemming van het UWV, dan kan je werknemer ook naar de kantonrechter stappen om de opzegging te laten vernietigen of om een vergoeding te vragen. Houd een compleet personeelsdossier bij In het personeelsdossier houd je bij hoe je medewerkers functioneren en welke verbeterpunten en afspraken er zijn. Je hebt dit nodig als je de ontwikkeling van je werknemers wil sturen, maar ook als je iemand wil ontslaan. Doordat je alle belangrijke gegevens over je medewerkers in één map bewaart, kun je vragen van instanties snel beantwoorden. Als het UWV of de rechter wil weten wat je hebt gedaan om het gedrag van je werknemer aan te pakken, moet je dat uit het personeelsdossier kunnen halen.
Ontslagvergoeding bepalen en betalen Beide routes zijn alleen verplicht als je werknemer niet schriftelijk instemt met het ontslag. Let op! Je werknemer kan zijn schriftelijke instemming binnen 14 dagen, zonder opgaaf van reden, herroepen. De opzegging heeft dan niet plaatsgevonden. Dat geldt ook bij een beëindiging van de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden. Een overeengekomen beëindigingsovereenkomst kan binnen 14 dagen na ondertekening worden herroepen door de werknemer.
Bij ontslag met wederzijds goedvinden is een ontslagvergoeding niet verplicht en ga je met je medewerker in gesprek over een eventuele afkoopsom. Leg dit vast in een beëindigingsovereenkomst. Heb je een ontslagvergunning van het UWV ontvangen? Bij het verlenen daarvan doet het UWV geen uitspraak over een ontslagvergoeding. Je bent dus niet verplicht een vergoeding te betalen. Wel kan je werknemer bij afwezigheid daarvan een ‘kennelijk onredelijk ontslagprocedure’ starten bij de kantonrechter.
81
Je personeel
Heb je het ontslag geregeld via de kantonrechter, dan stelt deze de einddatum vast. De ontslagvergoeding berekent hij via de kantonrechtersformule, ook wel de ABC-formule. Daarbij staat A voor het aantal gewogen dienstjaren, B voor de beloning (het bruto maandinkomen) en C voor de correctiefactor (de omstandigheden van het ontslag).
Hoogte vergoeding Een werknemer heeft recht op een vergoeding van eenderde maandsalaris per gewerkt jaar. Vanaf het tiende jaar is dit een half maandsalaris per dienstjaar. De transitievergoeding is maximaal 75.000 euro bruto, of maximaal een jaarsalaris als de werknemer meer verdient dan dat bedrag. Er kan een betalingsregeling worden getroffen voor de transitievergoeding.
Transitievergoeding
82
De ontslagvergoeding wordt per 1 juli 2015 een transitievergoeding. De werknemer heeft recht op een vergoeding als hij ten minste 24 maanden in dienst is en de arbeidsovereenkomst: s %INDIGT NA OPZEGGING DOOR DE WERKGEVER s %INDIGT NA ONTBINDING VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST op initiatief van de werkgever. s .A EEN EINDE VAN RECHTSWEGE BIJ EEN OVEREENKOMST voor bepaalde tijd) en op initiatief van de werkgever niet is voortgezet.
Voor bedrijven met minder dan 25 medewerkers komt er een overgangstermijn. Je mag tot 2020 een lagere ontslagvergoeding betalen als je personeel gedwongen moet ontslaan vanwege bedrijfseconomische omstandigheden. Dan mag je bij de berekening van de omvang van de verschuldigde transitievergoeding uitgaan van de duur van het dienstverband gerekend vanaf 1 mei 2013. Als je iemand in mei 2017 moet ontslaan met 15 dienstjaren, hoef je maar over vier jaar daarvan transitievergoeding te betalen.
Let op! En werknemer heeft dus geen recht op een transitievergoeding als er sprake is van beëindiging van de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden.
s $E KANTONRECHTER KAN NOG EEN VERGOEDING BOVENOP de transitievergoeding toekennen, als je als werkgever ernstig verwijtbaar hebt gehandeld of nalatig was. s %R KAN BIJ CAO WORDEN AFGEWEKEN VAN DE WETTELIJKE regeling voor de transitievergoeding. In de cao kan een regeling worden opgenomen met voorzieningen in geld of natura (of een combinatie), gericht op de transitie naar werk. De regeling moet wel gelijkwaardig zijn aan de transitievergoeding. s +OSTEN DIE GEMAAKT WORDEN OM WERKLOOSHEID VAN een werknemer te voorkomen, kunnen van de transitievergoeding worden afgetrokken. Bijvoorbeeld (om)scholing, opleiding of outplacement. De geldt voor kosten na het ontslag, maar ook die al tijdens het dienstverband worden gemaakt.
Je hoeft geen transitievergoeding te betalen als: s (ET ONTSLAG HET GEVOLG IS VAN ERNSTIG VERWIJTBAAR handelen of nalaten van de werknemer. s $E WERKNEMER JONGER IS DAN JAAR EN GEMIDDELD 12 uur of minder per week werkzaamheden voor je verricht. s $E ARBEIDSOVEREENKOMST EINDIGT NA HET BEREIKEN VAN de AOW- of pensioengerechtigde leeftijd. s %R SPRAKE IS VAN SURSEANCE VAN BETALING FAILLISSEMENT of schuldsanering van de werkgever.
83
Je personeel
Tussentijdse opzegging van een tijdelijk contract 84
Een werknemer heeft een tijdelijke arbeidsovereenkomst en wil voor de einddatum zijn ontslag nemen. Of je wilt zelf tussentijds van hem af. Kan dat?
Met wederzijds goedvinden In principe kun je, ook bij een tijdelijk contract, altijd in overleg met je werknemer de arbeidsovereenkomst beëindigen met wederzijds goedvinden.
Tussentijdse opzegging door werknemer s %EN ARBEIDSOVEREENKOMST VOOR BEPAALDE TIJD KAN tussentijds beëindigd worden als dit schriftelijk is afgesproken in een zogeheten tussentijds opzegbeding. De werknemer kan dan, als hij zich aan de opzegtermijn houdt, de overeenkomst opzeggen. s !LS ER GEEN OPZEGBEDING IS LIGT HET ANDERS $AN KAN je werknemer de arbeidsovereenkomst alleen tussentijds beëindigen met ‘wederzijds goedvinden’. In onderling overleg kan dan worden afgesproken op welke datum je werknemer ophoudt met werken.
Schadevergoeding Stem je niet in met de tussentijdse opzegging van de werknemer, dan zal hij of zij in principe moeten doorwerken tot het moment waarop de arbeidsovereenkomst afloopt, oftewel van rechtswege eindigt. Doet je werknemer dat niet, dan kun je een procedure starten bij de kantonrechter en een schadevergoeding vorderen van je werknemer. In de regel is de hoogte van de vergoeding gelijk aan het loon tot de oorspronkelijke einddatum. Of je kunt je daadwerkelijk geleden schade door het opstappen van de werknemer vorderen, die schade moet je dan wel kunnen aantonen. In beide gevallen kan de rechter de schadevergoeding matigen.
Tussentijdse opzegging door werkgever Voor jou als werkgever is het een stuk lastiger om de arbeidsovereenkomst tussentijds te beëindigen.
Ook al is deze mogelijkheid schriftelijk vastgelegd in een opzegbeding, je kunt niet zomaar eenzijdig beslissen om op te zeggen en moet dan, in tegenstelling tot je werknemer, toestemming vragen aan het UWV of de kantonrechter (ook hier geldt vanaf 1 juli 2015 de ontslagroute zoals eerder beschreven). Hierbij moet je gemotiveerd aangeven op welke grond de arbeidsovereenkomst tussentijds beëindigd moet worden.
86
Let op! Als je als werkgever na toestemming van het UWV een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd zonder opzegbeding tussentijds opzegt, ben je in principe op dezelfde manier schadeplichtig als een werknemer die opzegt. Een kantonrechter zal bij een dergelijk ontbindingsverzoek de vergoeding in de regel ook baseren op het loon over de periode vanaf eerdere beëindiging tot de oorspronkelijke einddatum.
Als je zonder opzegbeding uit elkaar gaat met wederzijds goedvinden: s *E WERKNEMER KAN IN PRINCIPE EEN RISICO LOPEN TEN aanzien van een WW-uitkering als hij instemt met voortijdige beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Hij had immers aanspraak op loon tot de einddatum en het UWV zou kunnen oordelen dat de werknemer een benadelingshandeling heeft gepleegd door in te stemmen met vroegtijdige beëindiging. s $E WERKGEVER LOOPT DAN WEER HET RISICO OP EEN VERnietiging van de vaststellingsovereenkomst vanwege dwaling, als de werknemer bij het sluiten van de overeenkomst zich niet bewust was van dit risico. Het is dus op zich aan te raden om een tussentijds opzegbeding op te nemen in de arbeidsovereenkomst, om het voorgaande te voorkomen. De keerzijde is dat een werknemer dan gemakkelijk tussentijds kan opzeggen.
Daniëlle Kleyheeg i4talent
'Ik word weleens hard genoemd, maar het is gewoon een kwestie van zakelijk zijn.'
87
PRODUCT / DIENST recruitment op het gebied van finance en
credit management OPGERICHT 2005 AANTAL WERKNEMERS 75 BRANCHE Detachering
we nu niet besluiten om een deel van het personeel te ontslaan, gaan we met z’n allen kopje onder.’ Mijn ervaring is, dat als je een echt verhaal hebt en erachter staat, je werknemers er begrip voor hebben.”
BEDRIJFSVORM bv
En wat als je om andere redenen moet ontslaan?
Heb je voornamelijk vast of flexibel personeel?
88
“Zo’n 90 tot 95 procent van het personeel heeft een contract voor onbepaalde tijd. Ze zijn bij ons vast in dienst en we lenen ze flexibel uit. Detacheren is onze business, onze klanten willen juist een flexibele schil. Het is voor ons als werkgever moeilijker om personeel te ontslaan omdat het contract niet na een bepaalde tijd afloopt en we dragen de lasten bij ziekte, maar het is het risico wat erbij hoort.”
Is de nieuwe wet Werk en Zekerheid gunstig of ongunstig? “ Zoals altijd bij nieuwe wetten en regels, denk ik ‘het is zo’. Je kunt er beter mee leren leven dan er tegenin gaan. Door de veranderingen voor flexibel personeel verwachten we dat ondernemers nog vaker bij ons komen, omdat het voor hen minder flexibel wordt en je geen proeftijd meer mag hebben bij een contract tot zes maanden. Voor ons is het dan maar zo. Je kunt er toch niks aan veranderen en het komt ook bijna nooit voor dat iemand in de proeftijd wordt ontslagen. Het wordt alleen nog belangrijker om vooraf de juiste mensen te selecteren, maar daar zijn wij ook voor.”
Heb je weleens personeel moeten ontslaan? “Helaas heb ik al twee keer een groep van tien werknemers moeten ontslaan om bedrijfseconomische reden. Ik ben daarin heel eerlijk geweest: ‘Als
“Ik probeer er met een werknemer altijd via een open en eerlijk gesprek uit te komen. Dat is het prettigst voor allebei, wat de reden van het ontslag ook is. Het is binnen een paar dagen geregeld en je bent minder tijd kwijt dan via de kantonrechter. Ik laat een werknemer daarbij een beëindigingsovereenkomst tekenen, zodat het zwart op wit staat.” 89
Hoe ga je met ontslag om? “Veel ondernemers verwarren privé en zakelijk met elkaar bij ontslag. Zie dat los van elkaar. Dat je je werknemer ontslaat, betekent niet dat je iets tegen de persoon zélf hebt; diegene functioneert gewoon niet goed. Zie het als losse case en handel het af. Zodat jij weer bezig kunt zijn met waar je mee bezig moet zijn: ondernemen en geld verdienen. Je moet ook één lijn trekken naar je werknemers en je niet door emotie laten leiden. Ik word weleens hard genoemd, maar het is gewoon een kwestie van zakelijk zijn.”
Kun je altijd zakelijk zijn? “Ik heb een keer een werknemer moeten ontslaan die me in de maling had genomen, recht in mijn gezicht had gelogen. Ik was in staat diegene over de tafel te trekken, zó boos was ik. Het is vreselijk lastig om in zo’n situatie niet emotioneel betrokken te raken. Het is jouw geld, jouw zaak. Toch moet je proberen om dat te voorkomen. Daarom heb ik de zaak aan een adviseur overgedragen en hem het ontslag laten afronden.”
Hoe zorg je dat een ontslag netjes afgewikkeld wordt? “Zorg voor een eindafrekening en verwerk het ontslag in je salarisadministratie. Verder gebruik ik een exitformulier, waarop ik samen met de werknemer invul waarom hij uit dienst is getreden en hoe hij zijn werk heeft gedaan. Ik spreek meestal af dat de werknemer zijn auto van de zaak tot het einde van het dienstverband mag gebruiken. Je hebt je werknemer zelf aangenomen, bedank hem voor de periode die hij voor je heeft gewerkt.”
Heb je te maken met verzuim van medewerkers? 90
“Gelukkig komt verzuim binnen mijn bedrijf niet zoveel voor en áls het voorkomt, gaat het om kort verzuim: zo’n drie procent per maand. Als iemand zich ziek meldt, bel ik diezelfde dag nog op om te vragen hoe het gaat. Dat zou ik andere ondernemers ook willen aanraden: zorg dat je erachter komt waarom iemand ziek is. Misschien zit er meer achter en loop je het risico op langdurig verzuim. Vooral bij een klein bedrijf zit je erboven op en kun je het goed in de gaten houden. Maar ook bij ons geldt, wij zijn wel te allen tijde de werkgever. Dus ook al is mijn personeel gedetacheerd, ze moeten zich bij ons ziek melden en wij zijn verantwoordelijk voor het verzuimmanagement.”
Wat doen jullie bij langdurig verzuim? “Ik heb in totaal twee keer te maken gehad met langdurig verzuim. Bij één personeelslid ging dat om psychisch verzuim, bij de ander om een ernstige ziekte. Bij de eerste werknemer heb ik gefocust op het in gesprek blijven: wat speelt er, hoe gaat het? En ik
heb samen met de bedrijfsarts een plan van aanpak gemaakt, om zwart op wit te zetten wat we allemaal gingen doen om de werknemer weer op de rit te krijgen. In een geval zoals bij mijn andere langdurig zieke werknemer, kun je eigenlijk niks doen als werkgever. Ik vind het vooral belangrijk om een werknemer in dat geval bij te staan tijdens zijn ziekbed en goed te luisteren naar wat hij of zij wil.”
Wat is jouw tip voor werkgevers? “Probeer te voorkomen dat het tot een juridisch conflict komt, communicatie is hierbij het toverwoord. Hoe je met mensen omgaat is belangrijk, vertrouwen en geloof in elkaar is de basis om zaken onderling goed af te wikkelen en op een normale manier uit elkaar te gaan. Een geschil of ontslag dat juridisch afgewikkeld moet worden betekent negatieve energie. Het is niet leuk, kost heel veel tijd en meestal ben je daarna geen vriendjes meer. We hebben een advocaat waar we mee werken in dit soort zaken, maar gelukkig is het bijna nooit nodig.”
91
3 De overheid De overheid is een partij waar je als ondernemer op vele gebieden mee te maken hebt. Vanuit de Rijksoverheid op het gebied van overkoepelende wet- en regelgeving, op lokaal gebied in de gemeente waar je onderneemt voor onder meer vergunningen, of als opdrachtgever bij aanbestedingen. 92
Wijzigingen wetten en regels Vanuit de overheid zijn er een hoop wetten en regels waar je als ondernemer mee te maken krijgt. De meeste komen in dit e-book per onderwerp aan bod. Voor meer informatie kun je altijd terecht op mkbservicedesk.nl in de juridische desk en in het onderdeel wetten & regels. Hier houden we ook de wetswijzigingen en nieuwe wetten en regels bij en vooral wat dat voor jou als ondernemer betekent. In principe gaan nieuwe wetten en wetswijzigingen altijd per 1 januari, 1 april en 1 juli van een jaar in. Hier vind je een overzicht met alle wetswijzigingen en nieuwe regels vanuit de overheid van Antwoord voor bedrijven.
93
De overheid
De overheid
Bestemmingsplan en vergunningen
Wat is een bestemmingsplan?
In je gemeente heb je als ondernemer te maken met een bestemmingsplan voor de locatie waar je gevestigd bent en met allerlei vergunningen. En hoe kun je tegen een gemeentebesluit ingaan en wat is een voorlopige voorziening?
Tip
Een bestemmingsplan is een ruimtelijk plan dat juridisch bindend is voor burgers, bedrijven, instellingen en overheden. Het bevat regels voor het gebruik van de in het plan begrepen gronden en bouwwerken. Dit betekent dat je als ondernemer alleen mag bouwen en verbouwen en bepaalde bedrijfsactiviteiten mag uitvoeren indien dit past in het bestemmingsplan. Koop, huur of bebouw dus geen bedrijfsperceel voordat je het geldende bestemmingsplan kent.
Check via ruimtelijkeplannen.nl en watmagwaar.nl welk bestemmingsplan geldt.
Inspraak Een bestemmingsplan kan in de loop der tijd wijzigen, wat gevolgen kan hebben voor je bedrijf. De gemeente publiceert echter eerst een ontwerpbestemmingsplan en je hebt zes weken de tijd om daar mondeling of schriftelijk commentaar op te geven.
Vergunningen Omgevingsvergunning (Wabo) Wil je een reclamezuil voor de deur zetten, of je bedrijfspand verbouwen? Door de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) heb je daar een omgevingsvergunning voor nodig. Vroeger waren er maar liefst 26 verschillende vergunningen, zoals de reclamevergunning, sloopvergunning, bouwvergunning en kapvergunning, maar die zijn samengebracht in de omgevingsvergunning. Je kunt hem aanvragen voor bouwen, monumenten, wonen, ruimte, natuur en milieu. Voor sommige zaken heb je geen vergunning nodig, maar moet je wel een melding doen.
95
De overheid
Vergunningencheck en aanvraag
Ingaan tegen gemeentebesluit
Wil je controleren of je een omgevingsvergunning of watervergunning nodig hebt, of een melding moet doen? Doe dan de vergunningencheck bij het landelijke omgevingsloket.
Soms neemt een gemeente beslissingen in jouw nadeel, bijvoorbeeld over een bestemmingsplan of een omgevingsvergunning. Je kunt daar dan bezwaar tegen maken of in beroep gaan. s %EN BEZWAAR MAAK JE BIJ DE GEMEENTE (ET BEZWAARschrift moet schriftelijk en binnen zes weken bij de gemeente binnen zijn. Informeer naar de precieze voorwaarden. s !LS JE BEZWAAR WORDT AFGEWEZEN KUN JE ER BINNEN zes weken tegen in beroep gaan. Dat gaat via een beroepschrift en dat kun je via het digitaal loket bestuursrecht indienen.
Lees meer over de aanvraag van een omgevingsvergunning en meldingen doen.
Drank- en horecavergunning
96
Wil je een bedrijf beginnen in de horeca (restaurant, café, slijterij), dan heb je een drank- en horecavergunning nodig. Die kun je rechtstreeks bij de gemeente aanvragen. Je moet daarvoor wel voldoen aan de wettelijke eisen voor de volksgezondheid en leidinggevenden moeten een verklaring van sociale hygiëne of een verklaring vakbekwaamheid hebben. Als je een horecabedrijf start, heb je in een aantal gemeenten een exploitatievergunning nodig. Daarin staan regels voor de openbare orde en de veiligheid en zedelijkheid in de omgeving van openbare inrichtingen. Vraag hiernaar bij de gemeente.
Voorlopige voorziening De gevolgen van het besluit treden al wel in werking terwijl de bezwaar- of beroepsprocedure loopt. Je kunt dat tegengaan met een voorlopige voorziening. Daarvoor dien je een verzoekschrift in bij de rechtbank. Let op: pas nadat de rechter uitspraak heeft gedaan, kan een voorziening de gevolgen van het besluit opschorten.
Overige vergunningen
Om een voorlopige voorziening aan te vragen moet je:
Daarnaast kunnen nog een heleboel andere vergunningen van toepassing zijn. Denk aan een vent-, standplaats-, en terrasvergunning, maar bijvoorbeeld ook een vergunning om te starten als financieel dienstverlener. Op de website van de Rijksoverheid vind je een overzicht met branches en, als je doorklikt, welke regels en vergunningen specifiek in jouw branche gelden.
s BEZWAAR OF BEROEP TEGEN HET BESLUIT BIJ DE OVERheidsinstantie of de rechtbank hebben ingesteld. s KUNNEN AANTONEN DAT ER SPRAKE IS VAN SPOEDEISEND belang. Dus dat je niet kunt wachten op de uitkomst van het bezwaar of beroep, omdat er bijvoorbeeld bomen gekapt worden die jouw terras schaduw geven in de hete zomer. Als je voorlopige voorziening wordt toegekend, wordt de kap uitgesteld.
97
De overheid Voor het aanvragen van een voorlopige voorziening kun je een jurist inschakelen. Ook de gemeente kan een voorlopige voorziening aanvragen waardoor er bijvoorbeeld extra voorschriften worden verbonden (zoals dat er ’s avonds en ’s nachts niet mag worden geladen en gelost).
Behandeling Beide partijen kunnen op een zitting het verzoek toelichten. Deze zitting vindt zo spoedig mogelijk plaats. De rechter zal direct mondeling of na twee weken schriftelijk uitspraak doen in de zaak. Dit is uiteraard een voorlopig oordeel in afwachting van de behandeling van het beroep. 98
Aanbesteden Aanbesteden is het in de markt uitzetten van een (overheids)opdracht door een overheidsinstantie (de opdrachtgever). Ze verstrekken op die manier opdrachten voor werken, leveringen en diensten. Je kunt daar als ondernemer op inschrijven door een offerte (de inschrijving) in te dienen. Overigens gelden ook voor nutssectoren (zoals elektriciteit, water, trein, et cetera) de regels van aanbestedingsrecht.
De overheid
100
s (ET DOEL VAN AANBESTEDEN IS OM VRAAG EN AANBOD beter op elkaar af te stemmen door “de markt” zijn werk te laten doen (concurrentiewerking). s %UROPESE REGELGEVING BEPAALT WELKE OVERHEIDSINstanties moeten aanbesteden. Zoals de staat, ministeries, provincies, gemeenten, waterschappen, aan de overheid gelieerde instellingen zoals De Nederlandsche Bank en Dienst Uitvoering Onderwijs, en bedrijven en instellingen waarin de overheid grote invloed heeft (financieel, beheer of bestuur), zoals TNO of UWV. s !AN DE HAND VAN selectie- en gunningscriteria bepaalt de aanbestedende dienst welke ondernemer de opdracht krijgt. Het aanbestedingsrecht verbiedt om criteria door elkaar te gebruiken, waardoor je de uiteindelijke gunningsbeslissing mogelijk met succes kan aanvechten bij de rechter. s !LS JE HET NIET EENS BENT MET EEN AANBESTEDINGSPROcedure, dan kun je naar de rechter stappen. Je bent dan verplicht een advocaat in te schakelen. Maar ook in de fase voor een eventueel proces kan het verstandig zijn om professionele hulp in te roepen. Heb je een interessante overheidsopdracht gezien die te groot is voor jouw bedrijf alleen? Je kunt op twee manieren samen inschrijven met andere ondernemers: 1. Als combinatie. Dan werk je op gelijk niveau samen en ben je ook samen geheel verantwoordelijk voor het uitvoeren van een opdracht. 2. Als onderaanneming. Je kunt als hoofdaannemer een onderaannemer inschakelen voor delen van het werk. Als hoofdaannemer blijf je verantwoordelijk. Maak gelijk bij je inschrijving al duidelijk welk deel van het werk je aan welk bedrijf wilt uitbesteden.
Aanbestedingen vinden Op TenderNed publiceren alle Nederlandse overheden hun opdrachten. Ondernemers en overheden kunnen het aanbestedingsproces via die site volledig digitaal doorlopen: van vooraankondiging tot inschrijving en gunning. De Aanbestedingswet De Aanbestedingswet is in 2013 ingegaan en moet het voor kleine ondernemers makkelijker maken om mee te doen aan aanbestedingen. Maar wat betekent de wet nou precies voor ondernemers? Lees het in dit whitepaper.
101 Eerste Hulp bij Aanbesteden In dit boek komen de nieuwe wet Aanbesteden, de procedure, het inschrijven op een aanbesteding en wat je kunt doen bij ongeoorloofde praktijken uitgebreid aan de orde.
PRODUCT / DIENST Advies op het gebied van Europees aanbesteden OPGERICHT 2003 AANTAL WERKNEMERS 2 BRANCHE Dienstverlening BEDRIJFSVORM eenmanszaak en bv
Wat doet Torquit?
Johan Draijer Torquit
'Door zorgvuldig te lezen kun je een hoop winnen.'
“Mijn hoofdtaak is het begeleiden van inkooptrajecten voor overheidsinstanties. Als bijvoorbeeld een provinciale overheid op zoek gaat naar een nieuwe it-dienstverlener en die opdracht wordt Europees aanbesteed, kom ik in beeld. Concreet betekent dat onder meer het opstellen van een offerteaanvraag, het beoordelen van offertes en het contracteren van de nieuwe leverancier. Daarnaast help ik ook partijen met de inschrijving op aanbestedingen. Dan zit ik dus aan de kant van de verkopende partij om de kans op het binnenhalen van het contract te vergroten.”
Voor welke rechtsvorm koos je? “Ik ben begonnen als eenmanszaak en heb de rechtsvorm na drie jaar omgezet naar een bv. De startersaftrek verviel en ik kwam op het break-even point qua omzet dat een bv belastingtechnisch gunstiger was. Dat was de belangrijkste reden, het beperken van persoonlijke aansprakelijkheid speelde niet echt een rol, omdat het risico wat ik liep maar heel klein was. Het werk dat ik doe gebeurt altijd gezamenlijk in projectvorm en ik heb daar geen overall verantwoordelijkheid in.”
103
In 2013 veranderde de situatie? “Ik had te maken met een dalende omzet en de belastingcondities voor een eenmanszaak waren verbeterd. Daarom ben ik in 2013 mijn dienstverlening weer vanuit een eenmanszaak aan gaan bieden, met name vanwege de ondernemers- en zelfstandigenaftrek. Andere voordelen waar ik op werd gewezen waren dat ik geen rekening meer hoefde te houden met fictief - loon van de dga en willekeurig kon afschrijven op bestaande of nieuwe investeringen. De bv heb ik ernaast laten voortbestaan omdat die een hypotheek aan mij heeft verstrekt en mijn vrouw in loondienst is van de bv.” 104
Was dit lastig? “Het voeren van twee afzonderlijke administraties is wel even wennen. Je moet keuzes maken: welke uitgaven doe ik vanuit welke entiteit. Ik had begin 2014 nog vanuit beide entiteiten opdrachten lopen en dan moet je wel factureren vanuit de juiste rechtsvorm. En mijn salaris gaat nu vanuit de eenmanszaak in plaats van uit de bv. Kortom, het eenvoudige overzicht van voorheen is wat minder eenvoudig, maar ook daar raak je wel weer aan gewend.”
Waar moet je nog meer rekening mee houden? “Ondanks mijn lage risico op het gebied van aansprakelijkheid, heb ik toch een verzekering afgesloten omdat een opdrachtgever dit verplicht stelde. Het bedrag valt uiteindelijk mee. De WA-verzekering kan ik nu voor beide entiteiten tezamen laten gelden. Dat moet nog zijn beslag krijgen, maar het scheelt maar weinig in de kosten ten opzichte van de verzekering voor de bv alleen. Tegenover de opdrachtgever maakt het verder weinig uit of ik vanuit een bv of eenmanszaak werk. En als
de MKB-ondernemersvrijstelling van 14% toch weer verdwijnt kan ik mijn activiteiten van de eenmanszaak weer in de bv onderbrengen.”
Wel eens juridische problemen gehad? “Ik heb te maken gehad met een opdrachtgever die failliet ging. Op dat moment gaan alle juridische afspraken en de rechten die je hebt in de prullenbak en neemt de bewindvoerder het over. Voor het geld van de openstaande facturen voor mijn dienstverlening moest ik achteraan sluiten in de rij van geldeisers, daar kon ik dus naar fluiten. Ik heb het er ook met een bevriende deurwaarder over gehad, je kunt beter afscheid nemen van het geld. Het scheelt een hoop kopzorgen, het kost veel geld om erachteraan te gaan in een rechtszaak en van een kale kip kun je niet plukken.”
Hoe ben je dat te boven gekomen? “Mijn gedachte was ‘doorgaan en zorgen dat het verlies opgevangen wordt met nieuwe opdrachten’. Gelukkig was ik zo weer boven jan, omdat ik via een andere intermediair werd ingehuurd door de opdrachtgever. Maar niet iedereen heeft die luxepositie. Het heeft uiteindelijk vier tot vijf jaar geduurd en toen heb ik toch nog ongeveer veertig procent van de openstaande facturen teruggekregen.”
Tips voor andere ondernemers? “In mijn bedrijf heb ik veel met juridische teksten en contracten te maken. Door zorgvuldig te lezen kun je een hoop winnen. Zoals bij de reviews die ik doe bij Europees aanbesteden. Het is net een oefening in begrijpend lezen. Lees de tekst van de offerte aanvraag precies en zorgvuldig, en beantwoordt die vragen. Focus op wat er wordt gevraagd en niet op je eigen verhaal.”
105
4 Je bedrijfsruimte
106
107
Het grootste deel van de ondernemers huurt een bedrijfsruimte. Dit levert veel vragen op, omdat niet altijd duidelijk is welke regels er gelden in het huurrecht. Wat moet je weten om juridische conflicten over huren te voorkomen?
Je bedrijfsruimte huren
Soorten bedrijfsruimte Middenstandsbedrijfsruimte of overige bedrijfsruimte? Er is bij het huren van je bedrijfsruimte een verschil tussen middenstandsbedrijfspanden en overige bedrijfspanden. Voor beide gelden verschillende regels.
Je bedrijfsruimte huren
Middenstandsbedrijfsruimte Een middenstandsbedrijfsruimte is een pand dat voor het publiek toegankelijk moet zijn en waar het product of de dienst direct geleverd wordt. Denk aan een winkel, restaurant, café, afhaaldienst, ambachtsbedrijf, hotel of camping. Deze ruimtes worden wel ook detailhandelsbedrijfsruimtes of winkelruimtes genoemd en ‘290’ of ‘ex290 bedrijfsruimte’, omdat ze vallen onder artikel 7:290 uit het Burgerlijk Wetboek. Als je een middenstandsbedrijfsruimte huurt, krijg je extra wettelijke bescherming in het huurrecht, omdat deze bedrijven vaak afhankelijk zijn van de vestigingsplaats. Bij een winkel of café bijvoorbeeld, is je locatie een belangrijk onderdeel van je bedrijf: klanten weten je te vinden. Je kunt dan niet zomaar naar een andere plek verhuizen.
Overige bedrijfsruimte Alle bedrijfsruimtes die niet vallen onder artikel 7:290 BW (of woonruimte) horen tot de categorie ‘overige bedrijfsruimte’. Zoals kantoren en fabrieken, maar bijvoorbeeld ook showrooms en autoverhuurbedrijven. Deze ruimtes vallen onder artikel 7:230a BW en worden ook ex230a bedrijfsruimte of kantoorruimte genoemd. Een uitgebreide lijst met ruimtes die worden aangeduid als ‘bedrijfsruimte’ of als ‘overige bedrijfsruimte’, vind je via www.mkbservicedesk.nl/huren.
109
Je bedrijfsruimte huren Flexibel huren Naast de standaardhuur van middenstandsbedrijfsruimte of overige bedrijfsruimte kun je ook flexibel huren. Daarbij zit je niet voor langere tijd vast aan een ruimte en kun je kiezen uit diverse aanbieders. Dit gebeurt vooral veel bij kantoorruimte en werkplekken in bedrijfsverzamelgebouwen, maar er komen steeds meer mogelijkheden voor bedrijfs- en winkelruimte bij. Meer over de mogelijkheden voor flexibel huren vind je op www.mkbservicedesk.nl/huren
110
Wat staat er in het huurcontract? Ga je een bedrijfsruimte (middenstands- of overige bedrijfsruimte) huren, dan is het belangrijk dat alles nauwkeurig beschreven staat in het huurcontract. Wat moet er in het contract worden opgenomen en hoe onderhandel je met de verhuurder over de voorwaarden?
Je bedrijfsruimte huren
Als er dingen in het contract niet goed zijn geregeld of ontbreken, dan kan dat tot conflicten leiden. Wat moet er allemaal instaan?
112
s 0ERSONALIA HUURDER EN VERHUURDER s "ETALING VAN DE HUURPRIJS !AN WIE EN PER WELK tijdvak s (UURPERIODE s "ORGSOM s 3ERVICEVOORZIENINGENPAKKET EN SERVICEKOSTEN s 'EMEENTELIJKE BELASTINGEN EN ANDERE BELASTINGEN Bijvoorbeeld onroerendgoed-belasting, precario, enzovoort (inclusief of exclusief in huurprijs) s 'AS WATER ELEKTRICITEIT INCLUSIEF OF EXCLUSIEF IN huurprijs) s %XPLOITATIEVERPLICHTING IS EEN VEREISTE OM GEDURENDE de gehele huurperiode de bedrijfsruimte in gebruik te houden) s /NDERHUUR TOEGESTAAN OF NIET s 6ERZEKERINGEN s /NDERHOUDSVERPLICHTINGEN VOOR DE HUURDER DAN WEL de verhuurder s !ANSPRAKELIJKHEID BIJ GELEDEN SCHADE s 2ECLAME MAG JE TEKSTEN LICHTBAKKEN EN DERGELIJKE op de gevel aanbrengen? s 4USSENTIJDSE OPZEGGINGSMOGELIJKHEDEN
Voorwerp van huur Dit is de beschrijving van de bedrijfsruimte inclusief het adres. Kijk goed wat wel en niet bij de huur inbegrepen is. De omvang van het gehuurde moet goed beschreven zijn, bijvoorbeeld casco (het omhulsel, dus de muren, vloeren, het dak et cetera), of casco plus allerlei zaken/voorzieningen/installaties.
Bestemming Ook de bestemming van het pand is cruciaal. Dit gaat om wat met de verhuurder contractueel is overeengekomen, én om de bestemming van het pand volgens het bestemmingsplan. Anders zit je met een pand waarvan je wel de huur moet betalen, maar waar je niet je bedrijf kan starten.
Staat van het gehuurde Voorkom problemen achteraf en zorg dat je, vóórdat je het contract ondertekent, de staat van het gehuurde pand vastlegt. Dit kan het beste schriftelijk via een opnamerapport (proces-verbaal van oplevering) met aanvullende foto's. Is er sprake van gebreken, laat deze dan door de verhuurder herstellen, of zorg dat hij ze in een gebrekenlijst opneemt en daarbij aangeeft binnen welke termijn ze worden hersteld. Onderteken het proces-verbaal en de lijst met gebreken samen met de verhuurder en voeg deze toe aan het huurcontract.
Verder: s !FSPRAKEN OF JE HET GEHUURDE MAG VERANDEREN ZOALS het verven van muren, en of dat na afloop van het huurcontract ongedaan moeten worden gemaakt of niet. s *E KUNT REGELEN DAT DE HUURPRIJS NIET WORDT BEÕNvloed door waardestijging, wanneer er op jouw kosten wordt verbouwd. s $E VERDELING VAN DE ONDERHOUDSVERPLICHTINGEN 6OOR welk onderhoud moet de verhuurder zorgen? Dit is vaak afhankelijk van de omvang van het pand. Als het bijvoorbeeld slechts casco wordt verhuurd met (expliciete) uitsluiting van installaties, zijn de onderhoudsverplichtingen van de installaties voor rekening van de huurder.
113
Je bedrijfsruimte huren
s 6OORKEURSRECHT VAN KOOP :EKER AAN TE RADEN ALS JE gaat investeren in het pand. s !FSPRAKEN OVER WAT ER GEBEURT ALS JE JE BEDRIJF verkoopt, je de rechtsvorm van je bedrijf aanpast, of iemand anders als huurder je huur over wil laten nemen. s *E MAG MET DE VERHUURDER AFSPREKEN DAT HIJ BTW IN rekening brengt voor de verhuur van de bedrijfsruimte. Dan moet je dat in de huurovereenkomst opnemen.
114
Tip: Voorbeeld huurcontract Een voorbeeld van een huurcontract voor middenstandsbedrijfsruimte en overige bedrijfsruimte kun je downloaden via mkbservicedesk.nl/huren
Onderhandelen bij huurcontract Met een huurcontract ga je een serieuze verbintenis aan, vaak voor langere tijd. Onderhandel daarom, en zorg dat je niet te veel betaalt of aan slechte voorwaarden vastzit na het afsluiten van een huurcontract.
Huurvrije periode Je kunt onderhandelen over een huurvrije periode. Deze kan uiteenlopen van een maand bij een kortlopend contract, tot soms wel twee jaar bij een langlopend contract. Maar pas op, een huurvrije periode levert niets op als de huurprijs die daarna moet worden betaald veel hoger is dan de marktconforme prijs.
Prijs-kwaliteit Huur je het pand kaal, ligt er vloerbedekking, moeten er tussenwandjes komen? Een lage huurprijs is weinig waard als je zelf moet opdraaien voor het schilderen,
aanleggen van brandvoorziening en installeren van airconditioning. Waar moet in geïnvesteerd worden en is dit in verhouding met de huurprijs? Het kan soms een stuk goedkoper zijn als je de ruimte 'compleet af' huurt.
Leeg opleveren? Hoe moet je het pand achterlaten bij vertrek? Moet je het leeg opgeleveren en/of terugbrengen in de oude staat? Het is heel belangrijk om hierover te onderhandelen voordat je investeert in aanpassingen aan het pand. Het kan veel extra kosten opleveren als je het pand na je vertrek in oude staat moet herstellen.
Servicekosten Zijn de servicekosten bij de huurprijs inbegrepen en zo niet, hoe worden ze dan verrekend? Betaal je vooruit, zijn het vaste kosten? Je zult niet de eerste zijn die zich rot schrikt van de eindafrekening.
Flexibiliteit Is het mogelijk om ruimte erbij te huren, of ruimte af te stoten? Het kost veel geld om een nieuwe ruimte te huren of te blijven huren met onderbezetting. En kun je tussentijds opzeggen en op welke termijn?
Huurprijs s )N .EDERLAND MAG EEN VERHUURDER ZELF BEPALEN HOEveel hij vraagt voor een bedrijfspand. s $E VERHUURDER MAG EEN NIEUWE HUURDER ELK BEDRAG vragen dat hij wil en dus verhogen ten opzichte van de vorige huurder. s *E KUNT ER VIA TAXATIE OF DOOR NAVRAAG BIJ VERGELIJKBAre panden achter komen wat een redelijke, marktconforme huurprijs is.
115
Je bedrijfsruimte huren
116
s )N PRINCIPE MAG DE HUUR NIET TIJDENS DE CONTRACTDUUR worden verhoogd, behalve als dit in het contract is afgesproken. Bijvoorbeeld met een vast percentage per jaar. s "EIDE PARTIJEN KUNNEN NA AmOOP VAN EEN IN HET CONtract bepaalde huurtermijn (en in andere gevallen na vijf jaar), de rechter te verzoeken om de huurprijs aan te passen. s !LS JULLIE ER ONDERLING NIET UITKOMEN DAN MOETEN jullie gezamenlijk een deskundige aanstellen voor het bepalen van een nieuwe huurprijs. Artikel 7:304 van het Burgerlijk Wetboek spreekt over ‘een of meer door partijen gezamenlijk benoemde ter zake deskundigen’. De partijen zijn vrij in het kiezen van deze deskundige. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld een makelaar, branchevertegenwoordiger of bedrijfstaxateur benaderen.
Onderhuur Onderhuur van bedrijfsruimte is door de huidige wet mogelijk, tenzij een bepaling in de huurovereenkomst dat verbiedt. Vaak zal de verhuurder dus al in het contract opnemen dat het niet toegestaan is. Als je het pand dan toch onderverhuurt, is dit voor de hoofdverhuurder een reden om de totale huurovereenkomst te beëindigen.
Looptijd en einde van huurcontract Een huurcontract voor middenstandsbedrijfsruimte is standaard twee keer vijf jaar, maar kan ook voor twee jaar of korter worden afgesloten. Bij overige bedrijfsruimte staat de termijn van huren vrij. Ook is er een verschil in de opzegtermijn.
Je bedrijfsruimte huren
Middenstandsbedrijfsruimte
118
Als je een 290-bedrijfsruimte huurt, bestaat het contract uit twee perioden van vijf jaar. Als het na tien jaar niet is opgezegd, gaat het over in een contract voor onbepaalde tijd. s *E KUNT ALS HUURDER ALS JE JE AAN DE OPZEGTERMIJN houdt, na de eerste vijf jaar van het contract af. Daarna weer na de volgende vijf jaar. s 7IL JE HET CONTRACT OPZEGGEN DAN MOET JE DAT minimaal één jaar voor de vijf- of tienjaarstermijn afloopt, doen. s $E VERHUURDER KAN ALLEEN OPZEGGEN ALS JIJ JE ALS huurder niet goed hebt gedragen, of als hij of zijn familie het pand zelf dringend nodig heeft en in duurzaam gebruik neemt. Hieronder valt ook een renovatie die zonder beëindiging van de huur niet mogelijk is. Als je niet met de beëindiging instemt, moet de verhuurder hiervoor toestemming van de rechter vragen.
Korter dan vijf jaar Je kunt voor ex-290 bedrijfsruimte ook een huurovereenkomst voor twee jaar of korter afspreken, die op de einddatum automatisch eindigt (als hierover geen andere contractuele afspraken zijn gemaakt). Als jij en de verhuurder het eens zijn over een huurperiode boven de twee en onder de vijf jaar, heb je formeel gezien toestemming van de rechter nodig.
Overige bedrijfsruimte Bij ‘overige bedrijfsruimte’ staat de termijn van huren vrij. Die moet je onderling overleggen met de verhuurder. De huurovereenkomst van een overige bedrijfsruimte is simpel op te zeggen door huurder en verhuurder als het einde van contract in zicht is.
Het is standaard dat de betalingstermijn ook de opzegtermijn is. Stel, je betaalt maandelijks de huur, dan moet je minimaal een maand van tevoren de huur opzeggen. Wel kan er in de huurovereenkomst een andere opzegtermijn worden afgesproken. De opzegtermijn voor de huurder mag niet langer zijn dan de termijn voor de verhuurder.
Ontruimingsbescherming Als de verhuurder de overeenkomst eenzijdig opzegt, heb je als huurder van overige bedrijfsruimte ontruimingsbescherming. Je mag dan nog maximaal twee maanden in het pand blijven zitten, om te zorgen dat je tijd hebt om een nieuw onderkomen te vinden. Je kan de rechter verzoeken om deze termijn (op grond van een belangenafweging) te verlengen. Uitzonderingen: als je de huur zelf hebt opgezegd, uitdrukkelijk met de beëindiging hebt ingestemd, of veroordeeld bent tot ontruiming omdat je je verplichtingen niet bent nagekomen.
119
Je bedrijfsruimte huren
Huurcontract eerder eindigen of overdragen Als je je contract tussentijds opzegt, pleeg je wanprestatie. In principe moet je namelijk nog tot het einde van het contract de huur betalen. De verhuurder zal dan een schadevergoeding eisen, uitgangspunt hierbij is het verschuldigde bedrag aan huur. De kantonrechter kan hier wel van afwijken. Je kunt ook proberen met de verhuurder overeen te komen dat de huurovereenkomst eerder eindigt. Er kan dan bijvoorbeeld een afkoopsom worden afgesproken. Maar ook is er de mogelijkheid om je huurcontract aan een ander over te dragen.
Je bedrijfsruimte huren
Indeplaatsstelling Bij huur van middenstandsbedrijfsruimte (ex-290) is het mogelijk om het huurcontract aan je opvolger over te dragen door middel van een ‘indeplaatsstelling’. s *E OPVOLGER NEEMT DAN JOUW PLAATS ALS HUURDER IN met alle daar aan verbonden rechten en plichten. Maar let op, dit kan alléén als je opvolger jouw bedrijf in het pand voortzet en er niet een ander bedrijf in begint. Bij deze beoordeling speelt onder andere mee of de nieuwe huurder dezelfde bedrijfsnaam voert en de inventaris en het personeel overneemt. s )N PRINCIPE MOET JE VERHUURDER ALS AAN DE VEREISTEN van de wettelijke indeplaatsstelling is voldaan) met die overdracht instemmen. Of hij moet een goede reden hebben om een nieuwe huurder te weigeren. Bijvoorbeeld als hij kan aantonen dat de nieuwe huurder niet aan zijn financiële of contractuele verplichtingen kan voldoen. s 7EIGERT DE VERHUURDER OM MEE TE WERKEN ZONDER goede reden, dan is het de kantonrechter die beslist. Je verzoekt hem om machtiging te verlenen voor de indeplaatsstelling, omdat je een zwaarwichtig belang hebt bij de overdracht van je bedrijf. Bij overige bedrijfsruimte geldt de indeplaatsstelling niet van rechtswege, maar je kunt dit wel vooraf in het huurcontract met de verhuurder afspreken en vastleggen.
In overleg overdragen s !LS DE OVERDRACHT NIET AAN DE VEREISTEN VAN INDEplaatsstelling voldoet en er geen andere mogelijkheid in het contract is overeengekomen, is het verstandig om dit met de verhuurder te bespreken.
121
s (ET IS MOGELIJK OM VIA EEN DRIEPARTIJENOVEREENKOMST (artikel 6:159 BW) tussen de verhuurder, huurder en opvolgende huurder overeen te komen dat jouw positie als huurder wordt overgenomen. Het is aan de verhuurder om te beslissen of hij hieraan meewerkt of dat voorwaarden aan deze overgang zijn verbonden. s /M PROBLEMEN TE VOORKOMEN BIJ HET OVERDRAGEN VAN het huurcontract, is het aan te raden om vooraf in het huurcontract een bepaling op te nemen waarin staat dat de huurder zijn/ haar huurderspositie (eventueel onder bepaalde voorwaarden) door een derde kan laten overnemen.
Dirk Willemse Erik Jasper
122
Carla’s Lunch & Diner Download Nog meer weten over huren, tips en ervaringen en antwoorden op vragen van ondernemers? Download het whitepaper bedrijfsruimte huren.
Video Bekijk ook het webinar over huurrecht met vragen en voorbeelden uit de praktijk.
'Binnen vier maanden moesten we het pand uit zijn'
123
PRODUCT / DIENST restaurant
Je bent zelf gaan zoeken?
OPGERICHT 1990, overgenomen in 2011
“Een half jaar ervoor kwam ik een leeg pand in de Raadhuisstraat tegen en dacht ‘als we ooit weg moeten is dit misschien een optie’. Een goede locatie met terras aan het water, veel ruimte en heel belangrijk: er zat al een horecabestemming op. Er moest nog wel wat aan verbouwd worden. Ik heb het in mijn hoofd gehouden en toen we op zoek moesten naar vervanging ben ik in actie gekomen.”
AANTAL WERKNEMERS 21 BRANCHE horeca BEDRIJFSVORM bv
124
Hoe lang ben je ondernemer?
Om tijdelijk te gaan zitten?
“Ik werkte vierenhalf jaar bij lunchroom Carla’s Koffiesalon toen mijn voormalig werkgever vroeg of ik interesse had in overname. Dat zag ik wel zitten, ik wilde graag een horecazaak overnemen en Carla’s voelde als familie. Ik ben nu tweeënhalf jaar eigenaar. Ook de huur van het pand in de Hooftstraat nam ik over. Er was al bekend dat er plannen waren voor centrumvernieuwing in Alphen aan de Rijn, maar de stand van zaken was niet duidelijk. De verhuurder verkocht het pand een half jaar later aan de gemeente.”
“Omdat we van de verhuurder weg moesten en eigenlijk niet wilden terugkeren ontstond het idee om definitief naar het nieuwe pand te verhuizen. Ik ben gaan googelen wie me daarbij kon helpen en kwam bij Henk Laar van MKB Vastgoed terecht, hij zei: ‘dit moeten we oppakken’. We zaten nog wel vast aan het huurcontract, maar omdat de gemeente ons eruit wilde hebben op korte termijn hadden we een goede stok achter de deur. De gemeente moest ons toch een tegemoetkoming bieden.”
Hoe hebben jullie het aangepakt? En toen moest je je pand uit? “Toen ik een jaar open was kwam ineens de projectontwikkelaar met de plannen op tafel: ze gingen dat deel van het centrum slopen en vernieuwen. We zagen weinig brood in de plannen, omdat de huur daarna erg omhoog zou gaan en die was al hoog. Terwijl er minder mensen in dat deel van het centrum zouden komen. Ook zouden we tijdens de verbouwing tijdelijk moeten verhuizen, binnen vier maanden moesten we eruit zijn. Alleen een goede oplossing voor tijdelijke huisvesting werd eigenlijk niet geboden.”
“De gemeente had een bod neergelegd voor de compensatie. In maart zijn de onderhandelingen begonnen. De tijd ging al snel dringen, als we voor augustus weg moesten zijn was het zaak op tijd te starten met verbouwen. Op een bepaald moment hebben we het risico genomen en alle plannen uitgewerkt op tafel gelegd met de melding dat er haast bij was. Binnen twee weken was het toen geregeld, half mei hadden we een akkoord.”
125
Wat kwam eruit? “Uiteindelijk een goed bedrag om de verhuizing en verbouwing mogelijk te maken én toestemming om van het oude huurcontract af te komen en het nieuwe pand te huren. Het prettige was dat de gemeente voor honderd procent meedacht en op alle nodige punten snel actie ondernam om alles te regelen, zoals de vergunningen voor de verbouwing. Het is goud waard dat je samen zo verder kan komen.”
staat leeg en daar stopt de stroom met winkelende mensen. Ik ben blij dat ik het risico heb genomen in plaats van te blijven zitten en afwachten, dan hadden we het niet gered. Sinds we hier zitten is de drukte verdubbeld. Carla’s bestaat al 25 jaar en het was spannend met een nieuwe locatie, maar de oude gasten zijn meegekomen en we hebben er juist veel nieuwe klanten bij.”
Hoe is dit gelukt?
126
“Als je er niet bovenop springt en het gelijk hard speelt, maar goed uitlegt hoe het zit kom je heel ver. We gingen in overleg met een goed idee en een goed voorbereid en uitgewerkt plan. Zo kwam het tot een bijzondere samenwerking waar de gemeente open voor stond. Het is heel fijn dat we zo vanuit dit huurconflict zijn geëindigd in een nieuw en beter pand. En nog minder huur betalen ook!”
En die nieuwe verhuurder? “Dat is vastgoedbeheerder, die zag het wel zitten en verleende alle medewerking, ook voor de verbouwing. Op dinsdag hadden we het akkoord van de gemeente en op woensdag ging de verbouwing van start. Doordat alles zo snel moest was er weinig tijd voor de verbouwing, achteraf had ik liever nog wat dingen anders gedaan.”
Hoe kijk je erop terug? “Het is een hele goede beslissing geweest, we zitten nu weer midden in het stadshart. Als we niet waren verhuisd, was het heel onzeker wat er ging gebeuren. Het is tot nu toe ook nog steeds onduidelijk, wat en wanneer gaat er veranderen? Het oude pand
127
In de reeks ‘Eerste hulp bij’ verschenen ook:
Colofon Uitgever: MKB Servicedesk Radonweg 7 3542 AN Utrecht www.mkbservicedesk.nl www.twitter.com/MKBServicedesk Auteur: Laura Wennekes Eindredactie: Lenneke Arts, MKB Servicedesk Martin Krüger, MKB Servicedesk Raphael Klees, MKB Servicedesk Met bijdrage van: USG Legal Professionals
128
Vormgeving en realisatie: Barnyard Creative Powerhouse, Bilthoven ISBN 9789079922260 NUR 800
Internationaal ondernemen Eerste druk: februari 2012 ISBN 978-90-79922-05-5 Online ondernemen Derde druk: november 2012 ISBN 978-90-79922-10-9 Leren excelleren Eerste druk: april 2011 ISBN 978-90-79922-08-6 Financiering Eerste druk: april 2012 ISBN 978-90-79922-06-2
Slim Werken Slim Reizen Eerste druk: juli 2012 ISBN 978-90-79922-09-3 Social media Downloadbare versie via www.mijnmkb.nl Aanbesteden Downloadbare versie via www.mijnmkb.nl Groeien Downloadbare versie via www.mijnmkb.nl
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen, in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande toestemming van de auteurs, en/of MKB Servicedesk BV. Ondanks dat de inhoud van dit boek met zorg is samengesteld, kunnen de auteurs, en MKB Servicedesk BV geen aansprakelijkheid aanvaarden voor schade die gevolg is van een fout in de uitgave.
129
Ondernemen is leuk en spannend! Maar zoals bij alles zitten er ook een aantal kanten aan die je misschien minder leuk vindt. Juridische zaken associëren we vaak met iets negatiefs, omdat ze meestal bij problemen naar voren komen. Juist om die problemen te voorkomen en ondernemen leuk te houden is er dit boek over juridische zaken. Met dit boek weet je wat wel en niet mag en waar je op moet letten, bijvoorbeeld bij het kiezen van de rechtsvorm van je bedrijf, bij contracten en algemene voorwaarden, bij personeel en ontslag, wetten en regels en het huren van bedrijfsruimte.
Annefrid Imenkamp, eigenaar Chocstar
“Ik vind juist het leuke van ondernemen dat je met heel veel diverse zaken te maken krijgt zoals ook welke rechtsvorm het beste is. Zo wil ik nu kijken of ik van eenmanszaak naar bv kan overstappen en ga daar binnenkort met mijn notaris mee aan de slag. Omdat mijn vriend ook ondernemer is moeten we ook samen uitzoeken wat handig is, vooral in verband met onze aansprakelijkheid.”
Ton Plooy, oprichter en directeur van tbp electronics
“Ik ben zelf geen jurist, maar door schade en schande wijs geworden. We hebben een aantal juridische conflicten gehad en het hebben van uitgebreide en juridisch juiste algemene voorwaarden is nodig gebleken. Het voordeel is dat als je algemene voorwaarden goed zijn ingericht en je je eraan houdt, een mogelijk conflict vaak snel is opgelost.”
9
789079 922260
>
