Kansen voor Utrecht in crisistijd creëer je samen! Plan van aanpak fonds stimulering lokale economie

Kansen voor Utrecht in crisistijd

creëer je samen! Plan van aanpak fonds stimulering lokale economie

Versie 14-9-2009

Inhoudsopgave

pag

1. Inleiding

3

2. Uitgangspunten maatregelen fonds stimuleren economie

3

3. Samenwerking met bedrijven in Utrecht

4

4. Samenwerking Provincie en andere steden

5

5. Maatregelenpakket fonds stimuleren economie € 10 mln. 5.1 Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven. 5.2 Ondersteunen startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 5.3 Accountmanagement en Acquisitie 5.4 Prijsvraag Utrechts bedrijfsleven 5.5 Extra impuls toerisme

5 6 7 8 9 8

6. Projectfiches

11

7. Financiele tabel

42

Bijlage 1: Deelnemers Ronde Tafels voor fonds 10 miljoen Bijlage 2: Ronde tafelgesprekken voor het fonds van € 10 miljoen op 24, 25 en 26 augustus 2009 – Mammoni (Mariaplaats), Utrecht

43 44

-2-

1. Inleiding Het College van B en W hecht er groot belang aan dat in deze tijd van kredietcrisis de economische ontwikkeling en werkgelegenheid in Utrecht zoveel mogelijk op peil wordt gehouden en heeft daarom een fonds ter grootte van € 10 miljoen ingesteld voor het stimuleren van de economie. Dit fonds is onderdeel van een totaalpakket van € 100 miljoen. Met dit fonds willen wij de Utrechtse economie een flinke impuls geven. Wij doen dit met concrete projecten die wij snel kunnen starten, die naast korte termijn ook structurele effecten hebben, die een flinke multiplier hebben en die passen in onze gewenste focus. Daarom is dit een actieplan, en bestaat het grootste deel van dit actieplan uit 15 projectvoorstellen. Wij gaan zorgen dat er een viertal bedrijfsverzamelgebouwen komt, dat ondernemers de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben, inclusief meer omzet. Wij gaan meer bedrijven en instellingen naar Utrecht halen en zorgen dat bestaande bedrijven hier blijven en uitbreiden. Met versterking van het watertoerisme en het Rietveldjaar versterken wij de toeristische bestedingen. En met een prijsvraag gaan wij nog meer goede ideeën genereren en uitvoeren. In de brief aan de Raad van 12 juni is aangegeven dat wij de lokale economie willen stimuleren op een vijftal thema's: • Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven • Ondersteunen startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven • Faciliteren en acquisitie van nieuwe kantoren en bedrijven • Prijsvraag Utrechtse bedrijfsleven • Extra impuls aan toerisme Bij het ontwikkelen van voorstellen voor projecten die met dit fonds gefinancierd kunnen worden zoeken wij naar nieuwe combinaties. In de combinatie Economie en Cultuur en Economie en Onderwijs liggen kansen voor creatieve projecten die passen binnen onze lange termijnvisie van Utrecht als stad van Kennis en Cultuur. Om de positie van Utrecht als kennisstad te versterken zetten wij in op uitbreiding van het aantal kennisinstellingen, het aantal spin-offs (startende bedrijven door afgestudeerden cq medewerkers van scholen en universiteiten) en versterking van de relatie tussen de kennisinstellingen en het bedrijfsleven.

2. Uitgangspunten maatregelen fonds stimuleren economie Uitgangspunten van het maatregelenpakket zijn: • • • • •

Maatregelen moeten een direct en meetbaar effect hebben op de ontwikkeling van de economie en werkgelegenheid. Maatregelen hebben een incidenteel karakter, maar dragen bij aan structurele versterking van de economie. Maatregelen dragen bij aan de speerpunten van het economisch beleid. Maatregelen leveren een multiplier t.o.v. het door de gemeente geinvesteerde bedrag. Maatregelen spelen in op een manifeste vraag vanuit de markt. -3-

Het fonds zal gebruikt worden om kansen die zich voordoen en kansen die wij zelf creëren te benutten. Dit betekent dat het niet noodzakelijk of gewenst is om meteen het gehele bedrag definitief geprogrammeerd te hebben. Flexibiliteit om op kansen in te kunnen spelen is gewenst.

3. Samenwerking met bedrijven in Utrecht Niet de overheid maar het bedrijfsleven maakt de economie. Hoewel € 10 mln een substantieel bedrag is, is dit bescheiden in vergelijking met de investering die het Utrechtse bedrijfsleven doet. Soms betekent de vestiging van een enkel bedrijf al een investering van € 100 mln. Daarom willen wij nauw samenwerken met het Utrechtse bedrijfsleven en vertegenwoordigers als de Kamer van Koophandel. Wij willen dat de inzet van onze gemeentelijke middelen een zo groot mogelijke multiplier krijgt Met het opstellen van dit plan hebben wij van buiten naar binnen gewerkt, en aangesloten op de behoefte van het bedrijfsleven.

Ronde Tafels Om te zorgen dat de besteding van het fonds zoveel mogelijk aansluit bij de behoefte vanuit de ondernemers en om goede ideeën op te halen en te genereren hebben wij een drietal ronde tafels georganiseerd. Uitgangspunt was: Samen met bedrijfsleven, out of the box denken en een creatieve dialoog. Wethouder EZ heeft voor een drietal thema's (Starters/MKB, Acquisitie/incentives, kleinschalige bedrijfshuisvesting) raadsleden en deskundigen/toonaangevende personen uit het Utrechtse relatienetwerk uitgenodigd. Per themabijeenkomst waren ca 16 personen aanwezig. De verslagen en een overzicht van de aanwezigen is in bijlage 1 en 2 opgenomen. De rondetafels hebben een schat aan informatie en inspiratie opgeleverd. Deze hebben een plaats gekregen in dit plan, en zullen worden gebruikt bij de verdere uitwerking. Er was wel een rode draad te ontdekken in de vele ideeën die naar voren zijn gebracht: Het gaat lang niet altijd om geld, maar meestal om contact, commitment, bereikbaarheid, aandacht en bereidheid van de overheid om plannen van ondernemers op en snelle en positieve manier te benaderen. Korte versus lange termijn Veel van de ideeën vragen om structurele aanpak. Wij gaan met het fonds zaken oppakken die snel tot resultaat kunnen leiden, maar houden daarbij de lange termijn effecten van werkwijzen en projecten goed in het oog. Daarom willen wij vandaag niet alleen beginnen met projecten die op de korte termijn effect hebben, maar ook de weg effenen voor maatregelen die ook op lange termijn effect doorwerken. Aandacht Geld alleen is niet altijd de oplossing, aandacht wel! Geef zowel gevestigde als nieuwe bedrijven aandacht, maak het ze makkelijk, wees proactief. Dit kan praktisch worden ingevuld. Op basis van deze input willen wij het onderdeel acquisitie van nieuwe bedrijven verbreden naar vasthouden en uitbreiden van bestaande bedrijven. Bedrijven voelen zich welkom. De basishouding dat wij bedrijvigheid in Utrecht koesteren moet de gehele organisatie zich eigen maken. Ruimte om te ondernemen Geef meer ruimte om te ondernemen. Zowel letterlijk, in de vorm van huisvesting, maar ook in de zin van meer zaken mogelijk maken. Ga de regeldruk zoveel mogelijk -4-

beperken. Geef in bestemmingsplannen zoveel mogelijk ruimte. Timmer niet alles dicht. Communiceren, profileren en focus Profilering van de stad, haar bedrijven en succesvolle ondernemers moet sterker. Laat de ambities en kwaliteit van de stad goed zien, communiceer en vermarkt een helder profiel (city marketing) en de speerpunten waar Utrecht voor gaat en staat. De paraplu van Utrecht stad van kennis en cultuur, stad van toptalent biedt hiervoor goede aanknopingspunten. Dit moet samen met het bedrijfsleven worden omgezet in een sterke marketing strategie en een planmatig structureel communicatie- en PR offensief. Het tonen van lef, ambitie en doorzettingsmacht wordt gevraagd in woord en daad. Creëer trekkers, gebruik ambassadeurs en boegbeelden en maak deze zichtbaar. Uit de ronde tafels is gebleken dat er grote behoefte is aan verdere versterking van de city-marketing van Utrecht. Het bedrijfsleven heeft specifiek aangegeven ook zelf de actieve ambassadeursrol voor de stad te willen vervullen. Enthousiaste gevestigde bedrijven zijn onze beste ambassadeurs. Voorts biedt het thema duurzaamheid biedt kansen.

4. Samenwerking Provincie en andere steden De samenwerking met diverse partijen is van groot belang. De provincie zet met haar plan ter bestrijding van de kredietcrisis in op o.a. Duurzaamheid, Innovatieve bedrijven, ZZP'ers en startende bedrijven. Hier liggen aanknopingspunten voor samenwerking. De provincie heeft voor haar investeringsagenda nieuwe innovatieve bedrijvigheid, bedoeld voor startende ondernemers en innovatieve sectoren € 18 mln beschikbaar. Voor algemeen startersbeleid is 1,25 mln beschikbaar. Wij zijn zowel ambtelijk als bestuurlijk met de provincie in overleg om onze financiële inzet door de provincie te laten matchen. De samenwerking met de Provincie is op de dossiers als acquisitie, incubators en ondersteuning van bedrijven al zeer intensief. Daarnaast zoeken wij op projectniveau samenwerking met andere steden in het Utrechtse, zoals Amersfoort.

5. Maatregelenpakket fonds stimuleren economie € 10 mln. Voor de invulling van het fonds is een veelheid aan projectvoorstellen geïnventariseerd. Wij hebben met de vijf thema's focus aangebracht en hebben, aansluitend op de uitgangspunten en de uitkomsten van de ronde tafels een samenhangend maatregelenpakket opgesteld. •

Het faciliteren van bedrijven die zich in Utrecht willen (blijven) vestigen realiseren wij met versterking van het accountmanagement, acquisitie en het aanbieden van faciliteiten en ondersteuning. Meer aandacht voor de kansen die het gevestigde bedrijfsleven biedt was een helder signaal van de ronde tafels. Wij proberen gevestigde bedrijven te behouden en spelen proactief in ontwikkelingen als reorganisaties en concentraties.

•

Het creëren van ruimte voor bedrijven realiseren wij letterlijk door het ontwikkelen van bedrijfsverzamelgebouwen, maar ook door ondersteuning van ondernemers bij innovatie, professionalisering van het ondernemersschap en vergroten van de omzet. -5-

•

Om nog meer goede ideeën uit de markt te halen organiseren wij een prijsvraag, die helpt om deze ideeën te realiseren en om publiciteit te genereren voor voorstellen die de economie van de stad kunnen versterken.

•

Met een impuls verstreken wij het toerisme en de daarmee samenhangende bestedingen en werkgelegenheid.

De rode draad van de ronde tafels, nl aandacht, ruimte om te ondernemen, communiceren, profileren en focus en lange vs korte termijn houden wij in alle onderdelen van het fonds vast. Om het fonds van € 10 mln goed te kunnen besteden is per project een uitvoerings/begeleidingsbudget benodigd. Wij hebben een aantal projecten nader uitgewerkt. Deze dienen nader te worden ingevuld (kosten, effecten, tijdsplanning, definitieve haalbaarheid). Flexibiliteit bij inzet van de middelen is zoals gezegd noodzakelijk, er kan nog tussen projecten geschoven worden. En wij willen, met name waar het incentives voor vestiging van bedrijven betreft, het budget niet van te voren geheel vastleggen.

5.1 Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven. Ruimte voor bedrijven, zowel huisvesting als ondersteuning was een rode draad in de ronde tafelgesprekken. Met de input van de ronde tafel op dit thema, en in vervolg op eerdere discussie en wensen (RIA en initiatiefvoorstel) vanuit de raad gaan wij de kleinschalige bedrijfshuisvesting als volgt aanpakken: • Wij faciliteren de realisatie van een gespreid, gedifferentieerd en gesegmenteerd aanbod van huisvestingsmogelijkheden. In de projectfiches zijn voorstellen voor realisatie van een viertal bedrijfsverzamelgebouwen opgenomen. • Wij gaan vraag en aanbod naar kleinschalige bedrijfsruimte beter bij elkaar brengen • Wij gaan de betrokken partijen (woningbouwcorporaties, vastgoedpartijen, stichtingen, Utrecht Science Park, gemeente, provincie) bij elkaar brengen in een samenwerkingsverband (BOM, Platform Bedrijfsverzamelgebouwen). Dit structurele samenwerkingsverband gaat vraag en aanbod van kleinschalige bedrijfsruimte structureel bij elkaar brengen en daar waar behoefte aan nieuwe bedrijfsruimte wordt gesignaleerd zorgen dat de vastgoedontwikkeling in samenwerking tussen diverse partijen tot stand komt. • Wij gaan zo snel mogelijk aan de slag om samen met partijen te komen tot het realiseren van een viertal gebouwen in de segmenten waar de grootste en acute behoefte bestaat, nl: Incubator in de creatieve cq gamingsector (uitbouw Dutch Game Garden), incubator voor bedrijven in de life sciences met specifieke (laboratorium) faciliteiten, incubator voor innovatieve bedrijven gekoppeld aan de kennisinstellingen (uitbouw Utrecht Inc) en een algemeen bedrijfsverzamelgebouw voor kleinschalige en startend bedrijven.

-6-

5.2 Ondersteunen startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven De gemeente moet starters faciliteren op het gebied van coaching, ondersteuning, netwerken, innovatie en financiering. Daarbij moet de vindbaarheid en zichtbaarheid van het (vele) aanbod worden versterkt. Dit kan ook op wijkniveau met een aanspreekpunt. Ondernemers hebben behoefte aan ontmoeting, maar vooral aan omzet. Hierbij is het gemeentelijke aanbestedingsbeleid een instrument om lokaal in te kopen. Utrecht moet zich profileren als ondernemersstad. Trots op het Utrechtse ondernemersschap en haar boegbeelden uitdragen en ondernemerschap op alle niveau's van scholing stimuleren. Wij gaan het ondersteunen van startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven aanpakken: • Via een vernieuwde opzet van de Task Force Innovatie (2009 – 2014). De TFI wil ondernemers stimuleren en helpen bij het vernieuwen van hun product, dienst of proces. Zo kunnen ze de concurrentiepositie en winstgevendheid van hun bedrijf verbeteren door innovatie. De Taskforce Innovatie heeft commitment van de belangrijkste partijen uit bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden. De TFI zal zich sterker dan voorheen richten op de volgende punten: Bedrijven, met name MKB en startende ondernemers, worden nog beter bediend door de TFI, o.a. door een sterkere doorverwijsfunctie binnen het eigen netwerk. TFI levert een sterkere ontwikkelende kracht voor innovatieve projecten. Dit kunnen projecten zijn in het kader van Pieken in de Delta of EFRO, maar ook van andere middelen waarop we op dit moment minder zijn aangehaakt (zoals FES, O&O-fondsen). De TFI wordt daarmee een projectenmachine die met een hefboomfunctie veel geld kan genereren bovenop de gemeentelijke investeringen. De TFI brengt focus aan door zich te richten op een aantal inhoudelijke speerpunten, te weten: Life Science / Medisch cluster, Creatieve industrie (waaronder gaming / nieuwe media en design) en duurzaamheid. •

In 2010 en 2011 ondersteunen wij Skillcity. Skilcity is een informeel bedrijfsnetwerk voor ICT-bedrijven in de Provincie Utrecht. Het netwerk is op verzoek van de gemeente Utrecht opgezet om ICT-ondernemers te inspireren door intensief onderling contact en informatieve bijeenkomsten. Skillcity organiseert seminars, workshops, round tables en innovation circles. Het netwerk van Skillcity bestaat inmiddels uit zo’n 500 ICT-ondernemers, met ca 12.500 arbeidsplaatsen en een dertigtal participanten. De snelst groeiende top 20 van ICT bedrijven is qua omzet afgelopen jaar 500 % gegroeid. Skill City draagt met haar netwerk bij aan de vitaliteit van de ICT sector.

•

We gaan in het kader van de wijkeconomie inzetten op drie speerpunten: De fysieke (ondernemers)omgeving. De professionalisering van de ondernemer (als vakman) en de marketing en communicatie over ondernemerschap in de wijken.

•

Wij gaan de omzet en werkgelegenheid bij kleine onderhouds- en aannemersbedrijven stimuleren door het stimuleren van het aanbrengen van inbraakwerende voorzieningen in particuliere woningen.

-7-

5.3 Accountmanagement en Acquisitie De concurrentie wordt bij het aantrekken en behouden van bedrijven en (kennis)instellingen steeds sterker, zowel nationaal als internationaal. Zeker in een tijd van crisis, wanneer weinig bedrijven en instellingen verhuis- of uitbreidingsplannen hebben wordt er extra hard aan getrokken om zich in een stad of regio te vestigen. Hierbij heeft Utrecht met haar prima vestigingsklimaat een goede uitgangspositie. Dit was vaak voldoende voor het aantrekken van nieuwe bedrijven. Het is nu nodig dat wij als stad extra inspanning leveren om vestigingskandidaten op te sporen in bepaalde sectoren en dat wij extra inspanningen plegen om de vestiging van een (bijzonder) nieuw bedrijf als bv Danone te faciliteren. Aan de andere kant moeten wij de achterdeur dicht houden en zorgen dat gevestigde bedrijven die dreigen te vertrekken, behouden blijven voor Utrecht. Om beide voor elkaar te krijgen is extra inspanning en goede samenwerking tussen betrokken partijen nodig. Wij gebruiken bij het aantrekken van bedrijven de bestaande netwerken in de stad, bestaande bedrijven als ambassadeur en komen zo met partijen via maatwerk tot een integraal aanbod. Uit de ronde tafel kwam duidelijk naar voren dat ook aandacht voor het gevestigde bedrijfsleven van enorm belang is. Hiervoor is versterking van het accountmanagement nodig. One stop shopping is van belang, één aanspreekpunt met voldoende gezag en goede kennis en ingangen binnen de gemeentelijke organisatie. Iemand met de antennes buiten, die proactief in kan spelen op voorkomende kansen en bedreigingen en zowel binnen als buiten een goed functionerend netwerk heeft. Voor het aantrekken van nieuwe bedrijven is een heldere focus en een marktgerichte profilering Van Utrecht noodzakelijk. Dit geldt met name voor acquisitie. Bedrijven moeten verleid worden om naar Utrecht te komen en het gevoel krijgen dat ze in Utrecht meer dan welkom zijn. Binnen nader aan te geven randvoorwaarden zetten wij een stimuleringsfonds op dat via maatwerk door het College van B en W wordt benut. Dit maatwerk kan op verschillende manieren worden toegepast. Voorbeelden van hoe dit stimuleringsbudget ingezet kan worden zijn: Bijdrage in huur of verhuiskosten, bijdrage in parkeren, bijdrage in researchprogramma's. De inzet van het fonds zal uiteraard worden getoetst op de regels voor staatsteun. •

•

•

De versterking van het accountmanagement gaan wij aanpakken met extra focus van de bestaande capaciteit op dit onderwerp en het tijdelijk versterken van deze capaciteit. Deze capaciteit zal worden ingezet op de bedrijven waarvan herhuisvesting het meest actueel is, bijvoorbeeld grotere Utrechtse bedrijven met meerder vestigingen in het land. De versterking van de acquisitie gaan wij inzetten door gerichte marketing op de Utrechtse USP's Voorbeelden hiervan zijn gaming, ict, farmacologie en opleidings- en trainingsinstituten. Wij gaan netwerken van bedrijven en intermediairs die in direct kontakt staan met potentiele investeerders aanboren en bewerken, ondersteund door een nader uit te werken gerichte incentiveregeling. Ondernemers in de stad ervaren dat Utrecht in hun ogen te strikt vasthoudt aan knellende bestemmingsplannen op kantoor- en bedrijventerreinen, ook als dat betekent dat Utrecht economische kansen mist. Wij gaan op een aantal concrete plekken in de stad te bezien of er meer flexibiliteit en maatwerk kan -8-

worden toegepast. Op de bedrijfsterreinen Lage Weide en Overvecht zijn wij daar al mee begonnen. Dit is een doelstelling die in dit plan verder niet zal worden uitgewerkt, maar wordt meegenomen in het RO beleid.

5.4 Prijsvraag Utrechts bedrijfsleven Het is van groot belang dat met de Utrechtse bedrijven wordt samengewerkt bij de bestrijding van de kredietcrisis. Bij Utrechtse bedrijven is ongetwijfeld veel kennis en creativiteit aanwezig om tot een vernieuwende aanpak te komen. Wij stellen voor om met een prijsvraag het Utrechtse bedrijfsleven uit te dagen te komen met vernieuwende projectvoorstellen of bedrijfsplannen op het terrein van (duurzame) economische ontwikkeling of maatschappelijk ondernemen. Het winnende idee kan dan (mede) met steun van het fonds worden uitgevoerd, en de kans is groot dat overige ideeën dermate veel enthousiasme genereren dat deze ook uitgevoerd worden. Aandachtspunt is het aanbestedingsbeleid. • Wij gaan een prijsvraag organiseren met een prijsuitreiking in februari 2010

5.5 Extra impuls toerisme De toeristische sector is van wezenlijk belang voor de werkgelegenheid. Er waren in de stad Utrecht in 2007 10.850 voltijdbanen in de toeristische sector, 7,2 % van de stedelijke werkgelegenheid. Het is een groeiende sector, die overigens ook veel mensen met weinig opleiding werk biedt. Het is daarom van belang voor de ontwikkeling van de werkgelegenheid om het toeristisch product Utrecht structureel te versterken, zowel de toeristische voorzieningen als toeristische evenementen. In 2008 was er sprake van een fikse daling van bezoekersaantallen in het Utrechtse: - 10%, voor het eerst sinds jaren een daling. Een impuls is daarom nodig om in deze groeimarkt nieuwe kansen te creëren. Uit recent onderzoek is bekend dat Nederlanders gemiddeld € 46 uitgeven per persoon per toeristisch dagbezoek. In Utrecht was dat gemiddeld € 49. De gemiddelde besteding per verblijfsbezoek was in 2008 in Utrecht € 200. •

Wij versterken het watertoerisme met meer aanlegmogelijkheden voor de rondvaart en marketing van de passantenhavens. Utrecht mist kansen voor extra en vooral verlengd bezoek van watertoeristen. Watertoeristen die blijven overnachten zorgen voor een stevige consumptie-impuls. Juist nu als gevolg van de crisis meer mensen hun vakantie in Nederland doorbrengen ligt hier een kans. Voorts zal een aantrekkelijker rondvaartproduct het toeristisch bezoek aan Utrecht stimuleren. Nodig zijn investeringen in nieuwe aanlegmogelijkheden en in- en uitstapmogelijkheden en marketing en informatievoorziening.

•

2010 wordt Rietveldjaar. Het Centraal Museum en Stadspromotie trekken samen op. Vanuit het museum wordt ingezet op: de overzichtstentoonstelling 2010, educatie, kenniscentrum E5, website en herkenbaarheid van Rietveldhuizen. Vanuit Stadspromotie ligt het zwaartepunt bij de promotie van het Rietveldjaar, het betrekken van andere instellingen bij het jaar, de zichtbaarheid in de stad en de organisatie en marketing van een festivalformule rond Rietveld. Met een incidentele impuls voor het Rietveldjaar verwachten wij extra bezoekers voor de stad Utrecht te trekken, met een economische spin off aan extra bestedingen. Het structurele effect zal zijn -9-

een duurzame versterking van het profiel van Utrecht als stad van Kennis & Cultuur met het thema Rietveld/De Stijl/het modernisme, dat structureel tot extra bezoek zal leiden.

- 10 -

6. Projectfiches Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 1.1 Centrum voor Ondernemerschap en Innovatie – UtrechtInc. 1.2 Dutch Game Garden

1.3 Life Sciences Incubator 1.4 Algemeen bedrijfsverzamelgebouw voor kleinschalige en startende bedrijven 1.5 Samenwerkingsverband bedrijfsverzamelgebouwen (BOM)

Ondersteunen startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 2.1 Taskforce Innovatie Regio Utrecht (TFI)

2.2 Skillcity 2.3 Wijkeconomie 2.4 Veilig wonen

Faciliteren en acquisitie van nieuwe en bestaande kantoren en bedrijven 3.1 Acquisitie en faciliteren nieuwe kantoren en bedrijven 3.2 Accountmanagement

Prijsvraag Utrechts bedrijfsleven 4.1 Prijsvraag Utrechts bedrijfsleven

Extra impuls aan toerisme 5.1. Bevordering watertoerisme 5.2. Rietveldjaar als aftrap van de 'toeristische vermarkting icoon Rietveld

Overkoepelend 6.1 Het (economisch) succes van Utrecht!

- 11 -

Projectnaam

1.1 Centrum voor Ondernemerschap en Innovatie – UtrechtInc.

Thema

X Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven X Ondersteuning voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven X Faciliteren en acquisitie nieuwe en bestaande kantoren en bedrijven 0 Extra impuls toerisme 0 Prijsvraag Toelichting en context Historie en resultaten In de afgelopen 5 jaar was het stimuleren van innovatief startend ondernemerschap één van de speerpunten van de regio en de gemeente Utrecht. In dit kader is er nauwe samenwerking tot stand gekomen met het bedrijfsleven en de grote kennisinstellingen in Utrecht (Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht, Universitair Medisch Centrum Utrecht). Projecten die starters met kennisintensieve en innovatieve producten en diensten opsporen en ondersteunen blijken te voorzien in een grote behoefte en leveren een substantiële bijdrage aan de stimulering van de Utrechtse regionale economie. Relatief kleinschalige initiatieven, zoals Cube (2004), Startimpuls Utrecht (SIU, 2006) en Centrum voor Ondernemerschap en Innovatie (CvOI, 2007, onderdeel van Utrecht Science Park) werden door de UU en de HU geïnitieerd met financiële steun van Europa, EZ, gemeente, provincie en bedrijfsleven. Het resultaat is dat met deze projecten vanaf 2004 bijna 200 Utrechtse innovatieve (pre)starters geholpen en versneld zijn in hun ontwikkeling. Van deze groep zijn ca. 60 ondernemingen gehuisvest en werd aan 45 ondernemers uit het Rabo Preseed fonds een laagdrempelige lening verstrekt. Het totale economische/maatschappelijke/regionale effect komt tot uiting door de ruim 100 hoogwaardige arbeidsplaatsen die inmiddels zijn gecreëerd (bovenop de werkgelegenheid voor de ruim 100 ondernemers zelf), enkele tientallen producten en diensten die zijn ontwikkeld, en miljoenen euro’s aan kapitaal en gegenereerde omzet die zijn gerealiseerd. Een momentopname omdat de bedrijven zich in de tijd nog verder zullen ontwikkelen (groei!). Vanaf medio 2008 werken CvOI, SIU en CUBE samen in één (financieel) efficiënte en sterke organisatie. De opgebouwde ervaring is verankerd in een professioneel team. Op 5 juni 2009 zijn de incubatieactiviteiten gebundeld onder de naam UtrechtInc, de laatste stap in een ambitieuze bundeling van krachten. Inmiddels maakt UtrechtInc deel uit van regionale, maar ook nationale en internationale netwerken ten behoeve van startende ondernemingen. UtrechtInc is een Incubatororganisatie. Dat betekent dat zij start-ups ondersteunt, coacht, faciliteert (o.a. door huisvesting en laagdrempelige financiering aan te bieden) en adviseert. Momenteel zijn er bijna 30 innovatieve startende bedrijven in huis op drie locaties (op de Uithof: het Kruijtgebouw van de UU en Casa Confetti van SSH, en in de binnenstad: Oudenoord van de HU), PLUS 25 virtuele (in de regio gehuisveste) klanten. De instroom van nieuwe initiatieven uit de regio, gemiddeld tot nu toe 40 à 50 per jaar, laat sinds de introductie van UtrechtInc een stijgende tendens zien naar 75 per jaar. In krap vijf jaar tijd hebben CUBE, SIU en CvOI een forse bijdrage geleverd aan de stimulering van de Utrechtse regionale economie. De overlevingskansen van gesteunde bedrijven blijken tot nu toe (ook in deze periode van recessie) aanzienlijk hoger dan de algemene overlevingsstatistieken. Er werd slechts 1 faillissement geteld. UtrechtInc is nu één van de grootste business incubators van Nederland en lid van Achieve More, het Europese netwerk van zogenaamde leading edge incubators. Door de recente bundeling is een efficiënte organisatie ontstaan die met ca. 50% lagere jaarlijkse uitgaven kan worden gecontinueerd in vergelijking met de oorspronkelijke startbudgetten. Verdere verankering in de regio en professionalisering is de logische volgende stap in de ontwikkeling van UtrechtInc, wat ook blijkt uit de volgende ontwikkelingen: • Kostbare kennis, ervaring en netwerken zijn opgebouwd en geoperationaliseerd in een goedlopende organisatie met een professioneel opererend team en netwerk. • Het regionale ambitieniveau is hoog wat onder andere blijkt uit de aanzienlijke investeringen die zijn gedaan. • Er is door de regionale ondersteuning van innovatieve bedrijven een gunstiger vestigingsklimaat ontstaan, waardoor een eerder waargenomen exodus van innovatieve bedrijven naar andere regio’s tot staan is gebracht.

- 12 -

Resultaat -Algemeen -Arbeidspl. nieuw -Arbeidspl. behoud -Aantal ondersteunde bedrijven

Kosten en multiplier -Projectkosten totaal -Gemeente -Andere overheden -Bedrijven

UtrechtInc wil stimulering en ondersteuning van innovatieve startende ondernemingen doorzetten en verder ontwikkelen. Innovatie, kenniscirculatie, duurzaamheid en verantwoord ondernemerschap zijn daarbij richtsnoer. Dit leidt voor 2010 en 2011 tot de volgende resultaten: • Uit 75 aanmeldingen per jaar worden ca. 50 jonge innovatieve ondernemingen actief ondersteund, met als doel snelle ontwikkeling en groei (missie van UtrechtInc: accelerating tomorrow’s business). • Met 30 ondernemingen wordt een intensief incubatietraject aangegaan. Onderdeel daarvan is huisvesting op één van de locaties van UtrechtInc • Streefaantal (hoogwaardige) nieuwe arbeidsplaatsen dat hiermee (op de langere termijn) wordt gecreëerd bedraagt ca. 100 per jaar. • Vanuit het MKB Loket (een andere dienst van het Centrum voor Ondernemerschap) worden jaarlijkse ca. 50 matches van kennisvragen uit het regionale MKB tot stand gebracht met de kennisinstellingen. De totale begrote kosten op basis van de huidige gebundelde activiteiten (UtrechtInc inclusief MKB Loket) bedragen € 933.000,= per jaar. De subsidietermijnen uit de opstartfase van de verschillende bouwstenen van UtrechtInc lopen in 2010 af. In de opstartperiode werd 50% van de kosten gefinancierd door de kennisinstellingen en bedrijven waaronder de Rabobank. Het nagestreefde financieringmodel na 2011 is gebaseerd op minder subsidieafhankelijkheid en meer eigen inkomsten en private sponsoring in de volgende verdeling: eigen bijdragen ondernemers (25%), bijdrage van de kennisinstellingen (25%), sponsoring door private partijen/ bedrijven (25%) en subsidies (25%). Door de huidige economische crisis is het zeer moeilijk gebleken de private sponsoring uit te bouwen. Door het vrijwel ontbreken van sponsorgelden én daarbij de huidige financiële situatie van de kennisinstellingen (bezuinigingen) zal tijdelijk een groter beroep moeten worden gedaan op subsidiefondsen. Voor de periode 2010-2011 zal de beoogde financieringsverdeling er als volgt uitzien: Bijdragen Kennisinstellingen ca 25% Eigen bijdragen en incidentele sponsoring ca. 15% Subsidie gemeente ca. 10% Subsidie provincie ca. 10% Subsidie EZ (nieuwe kennisvalorisatieregeling) ca. 40% In totaal vraagt UtrechtInc de gemeente Utrecht om een bijdrage van € 100.000,= per jaar, voor deze periode in totaal dus € 200.000

Communicatie: -Strategie -Middelen -Momenten

UtrechtInc wil binnen en rond de kennisinstellingen studenten en kenniswerkers inspireren en stimuleren om een eigen onderneming op te bouwen. De communicatie in de regio is vooral gericht op ondernemers die de stap al gezet hebben en ondersteund willen worden in het versnellen van de ontwikkeling en groei van hun onderneming Omdat UtrechtInc doorgaans een jongere hoogopgeleide doelgroep aanspreekt zet UtrechtInc (naast traditionele communicatiemiddelen) moderne tools in zoals internet (web2.0 met website, sociale netwerken en een eigen intranet/ online community). Deze wijze van communiceren levert goede mogelijkheden om zowel bekendheid te geven aan de activiteiten van UtrechtInc als ondersteunende informatie en uitwisseling van kennis en ervaringen te realiseren. UtrechtInc geeft ook ‘acte de présence’ op beurzen, events en netwerkbijeenkomsten in de stad en de regio zoals bv. bij startersdagen. UtrechtInc stimuleert succesvolle jonge ondernemers om hun eigen successen ook zelf in traditionele (gedrukte) en digitale media uit te dragen. Dit is van belang in het kader van hun voorbeeldfunctie naar andere jonge ondernemers en tegelijkertijd worden daarmee de activiteiten van UtrechtInc zichtbaar. In de communicatie wordt zoveel mogelijk samengewerkt met (regionale) partners. De financiers en partners worden in communicatie en website genoemd en zichtbaar gemaakt. De communicatie is doorlopend, met pieken rond evenementen en activiteiten van UtrechtInc.

Planning

Een financieringsplan voor de komende periode is in overleg met de verschillende stakeholders in voorbereiding en wordt in het najaar van 2009 afgerond. In nov/dec 2009 volgt een vertaling tot een definitief plan en subsidieaanvragen. In jan/feb 2010 zal de overgangsfase daadwerkelijk aanvangen tot eind 2011. In de tussenliggende periode wordt doorlopend hard gewerkt aan het realiseren van het duurzame toekomstplan, dat als inzet heeft (meer) rendabel te zijn. - 13 -

Projectnaam

1.2 Dutch Game Garden

Thema

X Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven X Ondersteuning voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven X Faciliteren en acquisitie nieuwe en bestaande kantoren en bedrijven 0 Extra impuls toerisme 0 Prijsvraag

Toelichting en context

De Dutch Game Garden (hierna DGG) is de Utrechtse incubator , business center en developer's club op het gebied van gaming en nieuwe media. Op dit moment is de DGG gevestigd in de Drieharingstraat. Wegens succes groeit de DGG uit het pand, waardoor enkele gebruikers van de DGG, zoals het bedrijf Monobanda inmiddels kijkt naar andere vestigingsmogelijkheden (ook buiten Utrecht). Om dit te voorkomen wordt op dit moment gewerkt aan nieuwe huisvestiging van de DGG in een groter pand in de gemeente Utrecht. Naast het aanbieden van kleinschalige ruimte met flexibele contracten aan startende en doorgroeiende bedrijven onder één dak – waardoor schaal- en clustervoordelen ontstaan – ondersteund de DGG deze bedrijven ook. Daarnaast heeft de DGG een taak op het gebied van promotie van gaming in Utrecht. Dankzij het eigen netwerk heeft de DGG ook contacten met bedrijven buiten Utrecht die interesse hebben om naar de DGG (en dus Utrecht) te komen (dit deel wordt buiten de EFRO aanvraag gehouden). De huisvestiging van de DGG kan niet alleen door de DGG tot stand komen. Samen met een of meerdere marktpartijen en/of huisvestingsorganisaties komt een efficiënte samenwerkingsorganisatie tot stand. Dit ook in de geest van het Initiatiefvoorstel bedrijfsruimte ontwikkelingsmaatschappij (BOM) (kenmerk 09.060921).

Resultaat

In de nieuwe vestiging van de Dutch Game Garden komen 232 FTE. Op dit moment zitten er in de

-Algemeen

huidige locatie van de Dutch Game Garden 46,3.

-Arbeidspl. nieuw

Dat betekent dat:

-Arbeidspl. behoud -Aantal ondersteunde

186 nieuwe arbeidsplaatsen (FTE's) Behoud van 46,3 arbeidsplaatsen (FTE's)

bedrijven

Aantal ondersteunde bedrijven: 43 (van verschillende omvang)

Kosten en multiplier

Op dit moment (september '09) wordt dit plan nader uitgewerkt). De totale kosten voor de gemeente

-Projectkosten totaal

staan dan ook nog nog niet vast. Een zeer grove inschatting van de projectkosten lijkt te komen op

-Gemeente

totaal kosten van € 3,5 miljoen (€ 2 miljoen onrendabele top en € 1,5 miljoen voor de incubatorsrol van

-Andere overheden

de DGG). Dit is nog exclusief de aanschaf van een pand door een externe investeerder á € 6.5

-Bedrijven

miljoen. Dit project wordt ingediend voor het Europees Fonds Regionale Ontwikkeling (EFRO) , waarbij het voorstel is dat de provincie de helft van de regionale (co)financiering voor zijn rekening neemt. De mogelijkheden hiervoor worden op dit moment verkend. De gemeente moet dan uit eigen middelen € 612.500,- bijdragen. Voor deze cofinanciering zou dan een beroep worden gedaan op het Fonds Stimulering Lokale Economie. Kosten (op basis van huidige inschatting) Uitgelokte private investering (pand):

€ 6,5 miljoen

- 14 -

Totale projectkosten:

€ 3,5 miljoen (exclusief aanschaf pand )

Financiering (op basis van inschatting) EFRO (inclusief Rijksbijdrage): € 2.275.000

(65%)

Provinciale cofinanciering:

€ 612.500

(17,5%)

Gemeentelijke cofinanciering:

€ 612.500

(17,5%)

Gemeentelijke Multiplier:

16,2

(inclusief private investeringen) Communicatie:

In de EFRO-aanvraag zal voor de gemeentelijke communicatie geen middelen worden opgenomen

-Strategie

voor specifieke gemeentelijke communicatie. Het bedrag aan gemeentelijk cofinanciering wordt voor

-Middelen

de aanvraag binnen het Fonds Stimulering Lokale Economie verhoogd om deze communicatie te

-Momenten

realiseren. Dit communicatieplan wordt parallel aan de EFRO-aanvraag opgesteld.

Planning

Planning is mede afhankelijk van: -

het vinden van een derde beheerpartij

-

het opmaken van een EFRO-aanvraag

Planning is gericht dat de EFRO-aanvraag in November wordt ingediend.

- 15 -

Projectnaam

1.3 Life Sciences Incubator

Thema

x Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Ondersteuning voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Faciliteren en acquisitie nieuwe en bestaande kantoren en bedrijven 0 Extra impuls toerisme 0 Prijsvraag

Toelichting en context Vanwege de behoefte vanuit de markt willen wij een 2e lifescience incubator realiseren in het Utrecht Science Park op de Uithof. In 2004 is het Alexander Numan gebouw opgeleverd met kantoor- en labruimten voor startende Life Sciences bedrijven. Dit bleek al na enkele jaren te klein. Er is behoefte aan doorstroming van bedrijven, maar deze ontwikkeling is pas sinds kort op gang gekomen. Dit betekent dat er momenteel elders bedrijven zijn gehuisvest en dat er in het AN gebouw bedrijven zijn die willen uitbreiden maar dat dit niet mogelijk is. Momenteel is er bij de huidige bewoners behoefte aan +/- 800 m2 kantoor- en 250 m2 labruimte. In het verleden zijn er bedrijven vertrokken bij gebrek aan ruimte. Ook is de verwachting dat er bedrijven zijn die zich u niet melden maar die zich wel in Utrecht zouden willen vestigen. Daarnaast zijn er nog bedrijven in de UU gevestigd die op termijn zouden willen verkassen. Utrecht mist dus kansen doordat we momenteel de bedrijven niet adequaat kunnen helpen. De totale behoefte wordt op de korte termijn (1 jaar) geschat op 2000 m2. Er zijn 4 opties die nader bekeken dienen te worden: Portacabins (tijdelijke bouw) voor 5 jaar Een soort houtskelet bouw, die eenmaal verplaatsbaar is (10 jaar) Snelle bouw van een vast pand (30 jaar) Hergebruik van leegstand van de UU of anderen (10-30 jaar) Op het USP zijn er 3 geschikte locaties die verder onderzocht dienen te worden. Zowel qua locatie als type bouw dat de voorkeur geniet (mogelijkheden, kosten, snelheid etc) dient er een vooronderzoek plaats te vinden. Dit kan worden gefinancierd uit de huidige EFRO subsidie voor het USP. Waarschijnlijk moet er daarna een aanbesteding plaats vinden. Bij doorgang van het bouwen van een incubator kan voorwerk plaats vinden voor de vaststelling van het bestemmingsplan, om zo snel mogelijk ruimte te realiseren. In Pieken in de Delta zou een uitgebreider plan kunnen worden ingediend begin november, waarin deze informatie gebruikt kan worden. Met de bouw van een nieuwe incubator kunnen we het imago van het USP versterken, doordat we meer bedrijven kunnen aantrekken en de huidige beter faciliteren.

Resultaat -Algemeen -Arbeidspl. nieuw -Arbeidspl. behoud Daardoor kan men personeel aantrekken bij de huidige bedrijven en kunnen nieuwe -Aantal ondersteunde bedrijven worden aangetrokken naar het park (100 arbeidsplaatsen, 50 behoud en 50 nieuw) In totaal kunnen daarmee ca 20 bedrijven worden geholpen. bedrijven


De kosten die worden voorzien zijn zeer afhankelijk van het type bouw waarvoor wordt gekozen. Kosten vooronderzoek tussen +/- € 50 k uit EFRO. Kosten portacabins (goedkoopste variant) die niet de voorkeur geniet € 2-2,5 M. Vaste variant min. € 8M. Bij de vaste variant wordt uitgegaan van een hypotheek van een bank, en een aanvraag bij Pieken in de Delta of EFRO. Eventueel in een combi met een aannemer en/of belegger. Er zijn meerdere gegadigden voor die zich reeds eerder gemeld hebben bij vastgoed ontwikkeling van de UU. Het project wordt ondersteund vanuit de BioPlaza board. De kosten dienen nader onderzocht te worden in de voorstudie. Vooralsnog wordt rekening gehouden met een bijdrage van € 1 mln.

- 16 -


Contacten leggen met potentiële huurders (sept/okt) Communiceren naar Life Sciences community binnen en buiten USP (oktober) Begin volgend jaar wervende folder. Afhankelijk van de keuze van het type bouw, bij de oplevering aandacht aan besteden (advertentie, kick off etc.)

Planning

Na fiat gemeente: Op korte termijn contacten leggen met potentiële partners voor financiering.(sept/okt) Uitzetten van een vooronderzoek (okt) PinDa aanvraag okt/nov Verwachte uitslag begin volgend jaar Bestemmingsplan (indien nodig) april 2010 Start van de bouw half 2010 Oplevering afhankelijk van de gemaakte keuze

- 17 -

Projectnaam

1.4 Een algemeen bedrijfsverzamelgebouw voor kleinschalige en startende bedrijven

Thema

X Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Ondersteuning voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Faciliteren en acquisitie nieuwe en bestaande kantoren en bedrijven 0 Extra impuls toerisme 0 Prijsvraag Kleinschalige , (door) startende bedrijven zijn van groot belang voor de economische dynamiek in Utrecht. Ze genereren veel- en een diverse werkgelegenheid en dragen bij aan een innoverende economie. De beschikbaarheid van betaalbare kleinschalige bedrijfshuisvesting is een noodzakelijke voorwaarde voor de ontwikkeling van dit type onderneming. De bestaande Utrechtse bedrijfsverzamelgebouwen voorzien voor een deel naar de vraag naar dit type bedrijfsruimte. Er is echter ook een vraag die momenteel nog niet voldoende gefaciliteerd kan worden. Voor deze vraag bestaat bij centra als Hooghiemstra & Vondelparc nog steeds een wachtlijst. Het gaat hier om de vraag naar kleine units (ongeveer 20 tot 30 m2) tegen lage kosten (dus relatief weinig service), op een goede locatie (bereikbaar), met flexibele contracten (zonder lange opzegtermijnen).


Omdat de markt deze vraag nog niet voldoende oppakt willen wij op korte termijn maatregelen nemen waardoor er een bedrijfsverzamelgebouw voor deze doelgroep wordt toegevoegd. De focus zal hierbij liggen op betaalbare,kleine units tegen flexibele contracten. Het is met name deze vraag waarin op dit moment onvoldoende wordt voorzien in de stad. Hierbij hebben wij de volgende opties: 1. Een pand in gemeentelijk bezit herontwikkelen tot bedrijfsverzamelgebouw. 2. Een Marktpartij een pand laten ontwikkelen en de onrendabele top subsidiëren 3. Samenwerkingsverband verschillende partijen Ad 1. Eigen pand / subsidiering onrendabele top. Momenteel is er een gemeentelijk pand met de juiste bestemming en kenmerken qua ligging, uitstraling en bereikbaarheid beschikbaar aan de Asch van Wijckskade wat prima en snel geschikt gemaakt kan worden als bedrijfsverzamelgebouw. Het gebouw heeft de juiste bestemming (kantoor), is gunstig gelegen met een goede uitstraling. Het pand zal na een verbouwing ongeveer 1270 m2 vvo hebben. De units zullen verschillende grote hebben. Uitgangspunten nu: 1270 vvo huurprijs EUR 165 per m2. (er zal nog een deskundige naar de indeelbaarheid van het pand moeten kijken). Met de huuropbrengsten kan de exploitatie en de kapitaalslasten betaald worden. Er blijft dus geen ruimte over voor een verbouwing. De verbouwings kosten kunnen oplopen tot circa € 1.200.000 exclusief btw (afwerkingsgraad). Deze verbouwingskosten zouden betaald moeten worden vanuit het fonds (onrendabele top). Het pand kan later eventueel verkocht worden aan een exploiterende stichting of aan een vastgoedbelegger. Het pand kan ook (tijdelijk) in gemeentebezit blijven. Ad 2. Subsidiering onrendabele top: Dit is in het verleden ook bij andere panden gebeurd. Middels een dergelijke subsidie kunnen marktpartijen, waaronder woningbouwcorporaties, gestimuleerd worden een verzamelpand te ontwikkelen. Middels de subsidievoorwaarden kunnen eisen gesteld worden aan het maximale huurniveau en de flexibele contractvoorwaarden. Ontwikkeling door een partij - 18 -

die duurzaam geinteresseerd is in het aanbieden van kleinschalige bedrijfsruimte tegen lage huren en met korte huurcontracten (hetgeen in de markt niet vanzelf gebeurt) geniet de voorkeur. Ad. 3 Samenwerkingsverband Hierbij zal een externe belegger / investeerder gezocht worden die een pand aankoopt. Vervolgens wordt er contact gezocht met een beheerder / exploitant die zich voor langere tijd aan een partij verhuurt. Zie voor deze constructie de Fiche Dutch Game Garden en de fiche Platform bedrijfsverzamelgebouwen. Resultaat -Algemeen -Arbeidspl. nieuw -Arbeidspl. behoud -Aantal ondersteunde bedrijven Kosten en multiplier -Projectkosten totaal -Gemeente -Andere overheden -Bedrijven

Een nieuw algemeen bedrijfsverzamelgebouw met voor starters interessante voorwaarden. Dit levert circa 100 tot 200 nieuwe arbeidsplaatsen op (afhankelijk van de grootte van het pand) Ondernemers die vanuit huis ( al dan niet hobbymatig) gestart zijn krijgen hier de kans zich te professionaliseren en verder door te groeien, en zelfs personeel in dienst te nemen.


Uiteraard zal er rondom de opening van dit pand promotie gegenereerd worden. Ook zal de exploitant een communicatieplan / marketing moeten inzetten om het pand gevuld te krijgen. Onze inschatting is dat er naar dit type bedrijfsruimte veel vraag is waardoor het snel gevuld zal zijn.

Planning

Zeker in het geval we inzetten op het nu beschikbare pand aan de Asch van Wijckskade 28-30 is realisering op korte termijn.

Eea Afhankelijk van welke optie, zal de investering vanuit het fonds zal circa € 1.100.000,00 bedragen. Dit betreft dan de financiering van een onrendabele top

Bij de andere opties is realisatie op relatief korte termijn mogelijk, afhankelijk van beschikbaarheid van goede panden.

- 19 -

Projectnaam Thema


1.5 Samenwerkingsverband bedrijfsverzamelgebouwen (BOM) x Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Ondersteuning voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Faciliteren en acquisitie nieuwe en bestaande kantoren en bedrijven 0 Extra impuls toerisme 0 Prijsvraag In een breed gedragen initiatiefvoorstel vraagt een aantal raadsleden om: -Partijen bij elkaar te brengen die voorzien in voldoende bedrijfsruimte voor kleinschalige en startende ondernemers -Een bedrijfsruimte ontwikkelingsmaatschappij op te richten waarin verschillende partijen participeren waaronder woningbouwcorporaties en commerciële vastgoedpartijen Geconstateerd wordt dat er in Utrecht een tekort bestaat aan huisvestingsmogelijkheden voor kleinschalige en startende bedrijven. Na uitgebreide kontakten met sleutelfiguren in de sector, onder andere via een raadsinformatieavond en ronde tafels hebben wij vastgesteld dat er in Utrecht op dit moment behoefte bestaat aan kleinschalige bedrijfsruimte in een viertal segmenten: -Incubator in de creatieve cq gamingsector (Uitbouw Dutch Game Garden) -Incubator voor bedrijven in de life sciences met specifieke (laboratorium) faciliteiten -Incubator voor innovatieve bedrijven gekoppeld aan de kennisinstellingen (Uitbouw Utrecht Inc) -Algemeen bedrijfsverzamelgebouw voor kleinschalige en startende bedrijven. In bijgaande projectfiches is uitgewerkt hoe wij in samenwerking met verschillende marktpartijen gaan bevorderen dat deze huisvestingsmogelijkheden op korte termijn gerealiseerd gaan worden. Naast het tekort aan huisvestingsmogelijkheden wordt in het initiatiefvoorstel geconstateerd dat vraag en aanbod beter bij elkaar gebracht moeten worden. De aanbodskant van kleinschalige bedrijfshuisvesting is inzichtelijk, de vraagkant is niet geheel bekend, omdat niemand de vraag naar kleinschalige bedrijfshuisvesting goed bijhoudt. Wij brengen vraag en aanbod nu bij elkaar via de MKB huisvestingsdesk en via Wijk in bedrijf. Echter in goede samenwerking tussen de diverse spelers op dit terrein is nog winst te behalen. Zo is een logische ontwikkeling dat een bedrijf bijvoorbeeld start in Utrecht Inc en daarna doorgroeit en zich vestigt in New Element of Hoog Hiemstra. Het bij elkaar brengen van vraag en aanbod is een belangrijke rol voor het samenwerkingsverband. Goede samenwerking van aanbieders van bedrijfsruimte helpt om een sluitend aanbod in de stad te krijgen , goede spreiding zowel qua locaties als marktsegment als niveau (differentiatie in serviceniveau/prijs uitstraling ed). Gezamenlijke kunnen wij de vraag goed in beeld te krijgen. Door de marktkennis van de verschillende partijen te benutten kunnen wij vaststellen welke vraag door de verschillende partijen niet gefaciliteerd worden. Gezamenlijke Communicatie / Marketing van bedrijfsverzamelgebouwen in Utrecht is een mogelijkheid, eventueel door samenwerking met MKB huisvestingsdesk Uit het samenwerkingsverband kunnen goede initiatieven ontstaan en komt aanbod van ruimte (bijvoorbeeld van corporaties) en kennis van verzamelgebouwen exploitatie bij elkaar. Er zijn voor het samenwerkingsverband dus 2 actielijnen van belang: Duurzaam vraag en aanbod bij elkaar brengen. Op basis van inzicht in vraag en aanbod zullen bedrijven worden doorverwezen naar de verschillende gebouwen, en als er gaten in het aanbod van bedrijfsruimte zijn kunnen deze worden vastgesteld. Het samenwerkingsverband bestaat uit alle betrokken partijen, dus naast de gemeente ook woningbouwcorporaties met hun bezit, vastgoedpartijen, stichtingen en andere exploitanten van bedrijfsverzamelgebouwen, Utrecht Science Park en organisaties van ZZPers. In deze samenwerkingsvorm wordt het netwerk rond kleinschalige bedrijfshuisvesting op een structurele manier bij elkaar gebracht en - 20 -

onderhouden. Dit biedt dan mogelijkheden voor de tweede actielijn, nl de vastgoedontwikkeling. Daar waar een behoefte aan kleinschalige bedrijfshuisvesting wordt onderkend wordt bezien hoe daar met gebruikmaking van de expertise en middelen van de partners in kan worden voorzien. Dit kan in wisselende coalities gebeuren. Het inzetten van leegstaande kantoren voor bedrijfsverzamelgebouwen is niet bijzonder kansrijk. De leegstand is in Utrecht beperkt, en veel gebouwen zijn alleen met een behoorlijke investering geschikt te maken voor verhuur in kleine units. Dat is voor een korte periode niet rendabel. Ook is de ligging, uitstraling en bereikbaarheid van het pand van belang. Wij zullen een scan doen van leegstaande kantoren in Utrecht en onderzoeken of er aanbod is dat geschikt is voor tijdelijke verhuur in kleinschalige units. Indien dit het geval is gaan wij in overleg met de eigenaar bezien hoe dit nader vorm te geven is. De doelstellingen van de BOM spreken ons zeer aan. Het oprichten van een BOM als rechtspersoon met de mogelijkheid dat de BOM panden koopt en later onderbrengt bij een van de partners of een eigenaar achten wij, zeker in de huidige marktomstandigheden, niet haalbaar. Het is niet reeel dat marktpartijen geld of vastgoed inbrengen als basis voor verwervingen van nieuwe panden. Het initiatiefvoorstel wil al in 2009 de eerste verzamelgebouwen realiseren. Het is zeer wel mogelijk om samen met diverse marktpartijen op korte termijn panden te (her)ontwikkelen (zie bv fiche Dutch Game Garden, samenwerking vastgoedbelegger, gemeente en stichtingen), waarbij de lokale/regionale/europese overheid een bijdrage levert in de financiering van de onrendabele top. Hiermee werken we in de geest van een BOM, nl gezamenlijk voorzien in voldoende bedrijfsruimte. Vanuit een gezamenlijke visie wordt op het niveau van een te ontwikkelen pand gewerkt met wisselende coalities. Wij stellen daarom voor om de nader te bepalen relevante partijen in een niet vrijblijvend samenwerkingsverband te organiseren. De rechtsvorm (stichting, samenwerkingsverband) zullen wij nader onderzoeken. Doel van het samenwerkingsverband is: -Bij elkaar brengen van vraag en aanbod van kleinschalige bedrijfsruimte -Bevorderen van realisatie van voldoende huisvestingsmogelijkheden voor de verschillende segmenten door de meest aangewezen partijen/partners. Dit zullen wij uitwerken in een plan van aanpak Resultaat -Algemeen -Arbeidspl. nieuw -Arbeidspl. behoud -Aantal ondersteunde bedrijven Kosten en multiplier -Projectkosten totaal -Gemeente -Andere overheden -Bedrijven Communicatie: -Strategie -Middelen -Momenten Planning

Een niet vrijblijvend samenwerkingsverband waarin vraag en aanbod van kleinschalige bedrijfsruimte bij elkaar worden gebracht en waarmee de realisatie van voldoende huisvestingsmogelijkheden voor kleinschalige, innovatieve en startende bedrijven wordt geraliseerd

Kosten plan van aanpak en organiseren en faciliteren platform € 175.000,-

Eind januari 2010 plan van aanpak gereed

- 21 -

Projectnaam

2.1 Taskforce Innovatie Regio Utrecht (TFI)

Thema

0 Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven X Ondersteuning voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Faciliteren en acquisitie nieuwe en bestaande kantoren en bedrijven 0 Extra impuls toerisme 0 Prijsvraag


In deze vernieuwde opzet van de TFI (2009 – 2014) gaat de TFI zich sterker dan voorheen richten op de volgende punten: 1). Bedrijven, met name MKB en startende ondernemers, worden nog beter bediend door de TFI, o.a. door een sterkere doorwijsfunctie binnen het eigen netwerk. 2) Sterkere ontwikkelende kracht van de TFI van innovatieve projecten. Dit kunnen projecten zijn in het kader van Pieken in de Delta of EFRO, maar ook van andere middelen waarop we op dit moment minder zijn aangehaakt (zoals FES, O&O-fondsen). Focus: De TFI richt zich hierbij op een aantal inhoudelijke speerpunten, te weten: Life Science / Medisch cluster, Creatieve industrie (waaronder gaming / nieuwe media en design), duurzaamheid. De TFI verricht haar taak in samenhang met (georganiseerd) bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden.

Resultaat

De TFI heeft directe en indirecte effecten:

-Algemeen -Arbeidspl. nieuw

Directe effecten:

-Arbeidspl. behoud

Arbeidsplaatsen: 136 FTE (waarvan 93,5 in de gemeente Utrecht)

-Aantal ondersteunde bedrijven

Aantal actief ondersteunde bedrijven: ca 250 (2.500 bedrijven in netwerk-verband bereikt) Indirecte effecten:: -

Economische effecten van de door de TFI opgezette en uitgevoerde projecten. (Pieken in de Delta, EFRO, Innovatieprogramma’s etc)

-

Extra verkregen middelen via externe subsidieprogramma’s

Kosten en multiplier -Projectkosten totaal

Kosten (op basis van inschatting)

-Gemeente

Totale kosten:

€ 6.837.361-

-Andere overheden -Bedrijven (

Financiering (op basis van inschatting) Bijdrage EFRO (inclusief Rijksbijdrage): Bijdrage Provincie Utrecht:

€ 3.737.361,€ 1.500.000,-

Bijdrage Gemeente Utrecht :

€ 1.100.000,-

Bijdrage Gemeente Amersfoort: Bijdrage kennisinstellingen

€

500.000,€ PM

Uitgelokte private investeringen bedrijven: € 6.720.000,De bijdrage van € 1.100.000,- van de gemeente Utrecht wordt voor € 700.000,-gefinancierd vanuit de gemeentelijke cofinanciering EFRO. Voor € 400.000,- wordt een beroep gedaan op het Fonds Stimulering Lokale Economie. Multiplier:

12,3 - 22 -

(inclusief uitgelokte private bijdrage)

Communicatie:

In overleg met de TfI wordt in oktober 2009 een communicatieplan geschreven. Middelen voor dit

-Strategie

gemeentelijke communicatieplan worden zonodige gefinancierd uit het Fonds Stimulering Lokale

-Middelen

Economie

-Momenten Planning

Op dit moment wordt het projectplan TFI geschreven. Het gaat hierbij om tekstuele aanpassen, de zgn puntjes op de i .Wel moet nog gekeken worden in hoeverre de kennisinstellingen ook financieel aan dit project bijdragen. Vervolgens wordt het officieel voorgelegd aan het college en ingediend bij het EFRO-prgramma Kansen voor West.

- 23 -

Projectnaam

2.2 Skillcity

Thema

0 X 0 0 0


Resultaat -Algemeen -Arbeidspl. nieuw -Arbeidspl. behoud -Aantal ondersteunde bedrijven Kosten en multiplier -Projectkosten totaal -Gemeente -Andere overheden -Bedrijven(

Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven Ondersteuning voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven Faciliteren en acquisitie nieuwe en bestaande kantoren en bedrijven Extra impuls toerisme Prijsvraag

Skillcity is een informeel bedrijfsnetwerk voor ICT-bedrijven in Midden-Nederland. Het netwerk is op verzoek van de gemeente Utrecht opgezet om ICT-ondernemers te inspireren door intensief onderling contact en informatieve bijeenkomsten. Skillcity organiseert seminars, workshops, round tables en innovation circles. Het netwerk van Skillcity bestaat inmiddels uit zo’n 750 ICT-ondernemers en een dertigtal participanten. Cijfers over het netwerk en activiteiten: 30 participanten, waarvan 21 langer dan drie jaar participeren 725 ICT-bedrijven in de online ICT-directory 366 deelnemers in Linkedin Group Gemiddeld 25 seminars, workshops, round tables en innovation circles per jaar Jaarlijks uitreiking top 20 van snelle groeiers tijdens een groter event

Arbeidsplaatsen: het resultaat van skillcity in arbeidsplaatsen is niet goed te meten. Het netwerk van skillcity beslaat ca. 500 bedrijven. met in totaal 12.500 arbeidsplaatsen. In de eerste periode van skillcity (2004- 2009) leverde de top 20 van sterkste groeiers alleen al een groei op van 572 arbeidsplaatsen (FTE). Aantal ondersteunde bedrijven: ca. 500 Kosten (op basis van inschatting) Totale kosten: € 540.000,Financiering (op basis van inschatting) Bijdrage bedrijfsleven: € 360.000,Bijdrage Provincie Utrecht: € 75.000,Bijdrage Gemeente Utrecht : € 75.000,Bijdrage Gemeente Amersfoort: € 30.000,De bijdrage van de gemeente Utrecht wordt voor 100% gefinancierd vanuit het Fonds Stimulering Lokale Economie. Multiplier:


7,2

In overleg met de projectorganisatie en skillcity wordt in oktober 2009 een communicatieplan geschreven. Middelen voor dit communicatieplan worden gefinancierd uit het Fonds Stimulering Lokale Economie

- 24 -

Planning

Op dit moment wordt het project nog besproken met aanvullende partners, zoals de stad Amersfoort. Doel is dat na de goedkeuring van het plan kan worden toegekend. 3 Dit project start vervolgens op 1 januari 2010.

- 25 -

Projectnaam

2.3 Wijkeconomie

Thema



Een florerende wijkeconomie, met een diversiteit aan bedrijvigheid, passend bij het profiel, de identiteit en de behoefte van de wijk, begint bij goed ondernemerschap en letterlijk en figuurlijk ruimte hebben en krijgen om te ondernemen. Zowel de startende ondernemer (ook ZZP'er) als de vergevorderde vakman, zijn allen van belang voor de werkgelegenheid en de economische structuur. Wij zetten in op drie sporen:

'Ondernemers inspireren samen ondernemers'

1. Vakmanschap in ondernemerschap Goed ondernemerschap impliceert een bepaalde mate van vakbekwaamheid en professionaliteit, betrokkenheid bij de ondernemersomgeving en samenwerking met de andere ondernemers en bewoners van de wijk. Wij gaan nog meer inzetten op het bevorderen van de vakbekwaamheid en professionaliteit, passend bij de behoefte. Bedrijvigheid is een pijler van de leefbaarheid in de wijk en draagt bij aan banen, stage/leerwerkplekken en kansen op betaalde arbeid. Wij zetten daarom in op het faciliteren van ondernemerschap en bevorderen van vakbekwaamheid in de ruimste zin van het woord. Wij doen dit door het stimuleren en faciliteren van (potentiële) ondernemers, het virtueel en fysiek aan elkaar koppelen van startende (allochtone en autochtone) ondernemers aan gevestigde ondernemers en het organiseren en creëren van ontmoetingsplekken en netwerkplaatsen. Verder zorgen wij dat vraag en aanbod bij elkaar wordt gebracht voor alle niveaus van ondernemerschap. Wij maken de ondernemers door onze netwerkcommunicatie meer zichtbaar, herkenbaar en vindbaar. Dit doen we samen met verschillende partners in de stad zoals Wijk in Bedrijf, de Kamer van Koophandel, Hisa, Partners Nieuw Ondernemerschap, UOA, Midpartners, MKB en HBD. Wij gaan per wijk te werk en zorgen voor in het oog springende PR momenten (bijvoorbeeld door de organisatie van een grote 'ondernemers inspireren ondernemers' bijeenkomst) waardoor 'vakmanschap in ondernemerschap' geladen kan worden met daadwerkelijke resultaten. 2. Samen sterk voor een goed ondernemersklimaat Van de ondernemers vragen wij ook aandacht voor de ondernemersomgeving. Wij willen graag dat zij samen met ons bijdragen aan een schoon, heel, veilig en attractief gebied dat vermarktbaar is. Het gaat hier ook om KVO sterren, veiligheidsscans, aantrekkelijk pand en dit promoten. Prettig voor de ondernemer én de klant én de wijk! Samenwerking met andere ondernemers, coördinatie en afstemming en een gedragen plan van aanpak zijn hier voor nodig. Omdat samenwerking op dit terrein niet vanzelf ontstaat (tenzij de urgentie echt heel groot is) en wij als gemeente Utrecht wel gebaad zijn bij sterke ondernemersverenigingen die eigenaarschap vertonen en verantwoordelijkheidsgevoel hebben voor de professionaliteit van hun ondernemerschap en hun ondernemersomgeving, willen wij straatmanagers en/of sleutelfiguren in wijken gaan inzetten om dit te realiseren. Voor de betaalbaarheid van de plannen van aanpak zou de BIZ als instrument ingezet kunnen worden. Ook dit doen wij in afstemming met partners als de wijkmanagement bureaus, de wijkcoalities, de woningbouwcoöperaties, wijk in bedrijf etc..

- 26 -

3. Positieve publicitaire agendasetting ondernemerschap in Utrecht Als derde speerpunt zetten we in op de marketing en communicatie en het PR matig benutten van alle initiatieven, good practices en successen die onder de eerste twee punten vallen. Dit doen wij ook door boegbeelden, rolmodellen en voorbeeld wijken en gebieden positief in beeld te brengen. Daarnaast gaan wij samen met partners heldere wijkidentiteiten of profielen opstellen waarin markante aantrekkelijke punten van het ondernemen in de wijk worden gecommuniceerd. Daarom zetten wij in op ondersteuning en regie om de (digitale) zichtbaarheid en vindbaarheid van ondernemers te vergroten en samen te zorgen met partners voor het optimaal benutten van alle middelen en mogelijkheden die er zijn. Dit heeft een positief effect op de mentale kant van het ondernemerschap hetgeen helpend en stimulerend werkt naar alle ondernemers. Van crisisverhalen krijg je geen energie, van succesverhalen wel en die werken stimulerend. Utrecht telt veel instanties die rondlopen in de wijken en aandacht besteden aan aspecten van het ondernemerschap, soms gericht op de ondernemer, soms gericht op de ondernemersomgeving of de ondernemersvereniging. EZ gaat veel sterker dan voorheen de regierol oppakken en samen met partners het ondernemen voor ondernemers faciliteren en stimuleren..

Resultaat -Algemeen -Arbeidspl. nieuw -Arbeidspl. behoud -Aantal ondersteunde bedrijven Kosten en multiplier -Projectkosten totaal -Gemeente -Andere overheden -Bedrijven

1. Er ligt een met partners uitvoerbaar opgesteld activiteiten plan per wijk, hoe de toename van vakmanschap en professionaliteit van ondernemerschap bevorderd kan worden, passend bij de behoefte van het potentieel in die wijk. 2. Ondernemers / ondernemersverenigingen zijn zich bewust van nut en noodzaak van samenwerking op wijkniveau, tonen eigenaarschap, mogelijk op basis van een BIZ om te komen tot een schoon, heel, veilig en attractief ondernemers klimaat. 3. Succes stories worden uitgevent, er is regie op PR en communicatie en good practices worden voor het voetlicht gebracht. Alle communicatiekanalen worden benut en er wordt afgestemd met partners.

€ 1.000.000,€ 600.000,Efro € 400.000,-


Communicatie is een strategisch onderdeel van de hele aanpak. De communicatieplanning volgt de projectplanning welke een aantal milestones zal omvatten die direct verband houden met het zichtbaar maken wat goed functioneert en het PR matig benutten van kleine successen. Dit doen wij samen met derden. Hier is menskracht nodig voor de regie, organisatie PR matige milestones en budget voor middelen (digitale nieuwsbrieven, free publicity, websites, PR bijeenkomsten milestones ondersteuning ondernemers)

Planning

De start voor plannen van aanpak is gemaakt. De eerste zichtbare PR activiteiten worden gepland zodra budgetten zijn toegekend.

- 27 -

Projectnaam

2.4 Veilig Wonen; uitvoering inbraakpreventie bij ten minste 500 particuliere woningen.

Thema



Het college wil door stimulering van preventiemaatregelen bijdragen aan de vermindering van het aantal woninginbraken in de stad. Het Politiekeurmerk Veilig Wonen (pkvw) is de basis voor deze maatregelen. In de nieuwbouw is realisering geborgd bij gronduitgifte contracten. In de bestaande bouw van eigenaarbewoners is een extra slag nodig. Voorstel voor deze extra slag: Bij ten minste 500 woningen van eigenaar/bewoners, inbraakwerende voorzieningen laten aanbrengen door het verstrekken van een bijdrage van 33% tot een maximum van € 400 in de kosten van uitvoering van preventiemaatregelen volgens het pkvw. Gezien de technische eisen is zelfwerkzaamheid uitgesloten. Voor uitvoering inzetten op kleine utrechtse onderhouds- en aannemingsbedrijven. Deze bedrijven kunnen door de malaise in de bouw een steuntje in de rug goed gebruiken. Uitvoering/begrippen: *Preventiemaatregelen: omschrijving volgens handboek pkvw bestaande bouw editie 2008 *Kosten: uitvoering van fysieke maatregelen aan woningen (o.a. hang- en sluitwerk) inclusief opname van te verrichten werkzaamheden en certificering. *Kwaliteit van uitvoering is gegarandeerd door certificering. Zonder certificaat geen uitbetaling; controle via het CCV, Centrum voor Criminaliteitsbestrijding en Veiligheid *Uitbetaling/uitvoering van de regeling door de afdeling Wonen. Controle door rechtstreeks contact met CCV. Uitbetaling van de subsidieaanvragen gebeurt door de afdeling Wonen.


Directe bevordering van de omzet van lokale bedrijvigheid en daarmee werkgelegenheid. De stimuleringssubsidie genereert voor 6 ton aan werk in de onderhoudssector en kleine aannemerij. Werkzaamheden betreffen voornamelijk plaatsing van beter hang en sluitwerk cf de normen pkvw. Met dit project wordt een stevige bijdrage gegeven in de preventie van woninginbraak. Naast nieuwbouw en corporaties is het van belang dat ook particuliere woningen beter beveiligd worden. Vijfhonderd woningen voorzien van inbraakwerende maatregelen.

Kosten en multiplier Overleg met de provincie is gestart voor medefinanciering; -Projectkosten totaal De multiplier van deze investering is minimaal faktor 3. Twee ton impuls genereert voor 6 ton werk. Bij -Gemeente deelname door de provincie stijgt de multiplier. -Andere overheden -Bedrijven Communicatie: -Strategie -Middelen -Momenten

Publiciteit rond de bijdrage-regeling is inpasbaar in het communicatieplan van SO, rond de implementatie en uitvoering van het Politiekeurmerk Veilig Wonen. Media momenten bij start, 100e of 500e beveiligde woning, aandacht voor de lokale bedrijvigheid / lokaal vakmanschap voor de uitvoering.

- 28 -

Planning

Uitvoering vanaf november 2009. looptijd van enkele maanden tot uitputting middelen.

- 29 -

Projectnaam

3.1 Acquisitie en faciliteren nieuwe kantoren en bedrijven

Thema

0 Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Ondersteuning voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven X Faciliteren en acquisitie nieuwe en bestaande kantoren en bedrijven 0 Extra impuls toerisme 0 Prijsvraag


Kern: sterker inzetten op gerichte acquisitie van nieuwe bedrijven. Bijgevoegd is het Projectvoorstel Plan van Aanpak Acquisitie en Incentives. Acquisitie De acquisitie moet in 2 jaar plaatsvinden. Dit plan van aanpak gaat daarom uit van actiegericht, hands-on acquisitie. Het behelst: - het maken van een kort en krachtig positioneringsvoorstel waarin de onderscheidende kwaliteiten Utrecht centraal staan; - een (start)bijeenkomst met partners in de stad om voor Utrecht op dit moment de 3 a 4 meest kansrijke doelgroepen / niches te bepalen. Te denken valt aan: gaming, life sciences, opleidingsinstituten, duurzaam; - 3 sporen aanpak om doelgroepen / niches te benaderen: 1) versterking bestaand bedrijfsleven in doelsectoren. Uit de Ronde Tafels kwam dat zittend bedrijfsleven betrokken wil worden bij acquisitie. Bijv. via testimonials van organisaties als Eneco en Koninklijke Landmacht. Maar ook via een zogenaamd pitch team: een team van belanghebbende organisaties en bedrijven in de stad dat gericht samenwerkt om een bedrijf binnen te halen. 2) via gerichte dedicated en in omvang beperkte acquisitieacties. Per doelgroep / niche ca. 30 potentiële bedrijven zoeken. Bij beperkt succes, actie afbreken en andere niches oppakken. Per doelgroep gerichte inzet van menskracht en middelen. De marktdynamiek is dat de Nederlandse verplaatsingen en uitbreidingen vrijwel tot stilstand zijn gekomen en internationale vestigingen nog wel richting NL stromen (maar langzamer dan in topjaar 2008). Goede balans zoeken tussen nationale en internationale acquisitie. 3) actieve opstelling in netwerken en bij events. Bij elkaar brengen van netwerken, instellingen en bedrijven in en buiten Utrecht in de doelsectoren. Bedrijven binden door bijv. feel-good momenten op het stadhuis. Daarbij goede afstemming met lopende activiteiten van Netherlands Foreign Investment Agency, Invest in Utrecht van Provincie, Utrecht Investment Agency, Kamer van Koophandel, Universiteit Utrecht en Utrecht Science Park. Belangrijk bij acquisitie is inzet en steun van bestuur en management. Zij zijn in staat om intern en extern zaken benodigde zaken voor elkaar kan krijgen. Zij zullen bij de acquisitietrajecten worden betrokken. Faciliteren bedrijven Het faciliteren van bedrijven met ondersteunende maatregelen dient ter ondersteuning van het acquisitietraject. Soms zijn bepaalde maatregelen wenselijk om bedrijven binnen te halen. Dit is maatwerk. Het betekent (snel) inspelen op de markt. De De-minimis norm is een mogelijkheid voor financiële ondersteuning van bedrijven zonder dat van staatssteun sprake is. Deze regeling wordt voor Utrecht uitgewerkt.

- 30 -


Van te voren is dit lastig aan te geven. Als voorbeeld kan genoemd worden: De afdeling EZ voert verkennende gespreken met partijen die bereid zouden zijn zich te vestigen op een lokatie in de krachtwijken, waarbij voor een bedrag van ca € 5000 per directe arbeidsplaats nieuwe werkgelegenheid wordt gecreëerd. Dit is dan nog los van de afgeleide werkgelegenheid, de investeringen in langdurig leegstaande incourante panden en vervolginvesteringen, de impuls die dit zal geven voor de herontwikkeling van gebieden en leefbaarheid in de wijk. Target is minimaal 1 nieuwe directe arbeidsplaats voor € 5.000,-


Kosten totaal 3,3 miljoen euro voor acquisitie en faciliteren bedrijven. Dit wordt betaald uit het stimuleringsfonds van de gemeente.

Communicatie: -Strategie -Middelen -Momenten Planning

Communicatie hierover loopt via de geplande communicatielijn voor het Fonds, via diverse persberichten, naar buiten brengen van successen (als Danone), aankondigen van events, free publicity etc.

Extra bedrijven in de stad en extra werkgelegenheid levert veel multipliereffecten op: de werknemers mensen gaan hier leven, het bedrijf gaat hier investeren.

Bij goedkeuring door de Raad directe start van de uitvoering van de acties gedurende 2 jaar.

- 31 -

Projectnaam

3.2 Accountmanagement

Thema

0 Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Ondersteuning voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven X Faciliteren en acquisitie nieuwe en bestaande kantoren en bedrijven 0 Extra impuls toerisme 0 Prijsvraag


Kern: sterker inzetten op accountmanagement voor bestaande bedrijven. Dit is een belangrijk instrument in crisistijd. Er is nu in Nederland maar een beperkt aantal bedrijfsverplaatsingen vanwege financieringsproblematiek. Behoud van bedrijven en werkgelegenheid is daarom essentieel, en in deze markt nog belangrijker dan binnenhalen van nieuwe bedrijven. Bovendien is Utrecht bij uitstek een geschikte stad voor fuserende bedrijven. Behoud hiervan, is voor Utrecht topprioriteit. Uit de ronde tafels kwam dat accountmanagement voor bedrijfsleven draait om aandachtmanagement. De totale gemeentelijke organisatie is sterk gericht op bewoners, en maar beperkt op het bedrijfsleven. De Ronde Tafels vragen veel meer aandacht voor het bedrijfsleven. Het bedrijfsleven vraagt om een one-stop-shop: één aanspreekpunt voor bedrijven. Een accountmanager moet weten wat er speelt bij het bedrijfsleven. Wezenlijk is de houding om dingen mogelijk te willen maken ten gunste van het bedrijfsleven. Door beter te weten en in te spelen op wat er speelt bij het bedrijfsleven kunnen gezamenlijk met het bedrijfsleven successen worden geboekt. Ook voor het bedrijfsleven is het van wezenlijk belang dat de Utrechtse economie goed draait. Dit accountmanagement moet op een hoog niveau in de gemeentelijke organisatie worden georganiseerd. Dit omdat bestuurders en hoge(re) ambtenaren daden kunnen stellen terwijl lage(re) ambtenaren vastlopen in tegenstrijdig beleid en regelgeving. Voor succesvol accountmanagement zijn mensen nodig die op managementniveau anderen kunnen aanspreken op hun medewerking en die integraal kunnen afstemmen. Uit overleg met de top 25 van het Utrechtse bedrijfsleven kwam het idee naar voren om iedere wethouder accountmanager te laten worden voor enkele van de 30 grootste werkgevers. Dit idee werken wij nader uit. Het accountmanagement cq. de one-stop-shop wordt georganiseerd bij de afdeling EZ. Dit is de logische en meest efficiënte plek om dit te organiseren. Deze taak zal bij EZ worden versterkt en uitgebreid. Dit betekent dat het huidige management en accountmanagers zwaarder op deze taak worden gezet, met als consequentie dat ander werk bij anderen (tijdelijke krachten) wordt ondergebracht. In de Ronde Tafel en ook daarbuiten hebben Utrechtse bedrijven zich aangeboden om mee te werken aan het behoud van bedrijfsleven. Het is ook in hun belang om goede bedrijven hier te houden. Het accountmanagement dient dus zowel intern gemeentelijk als extern met partners in de stad ingevuld te worden. Partners die hierbij een rol kunnen spelen zijn: Universiteit, grote instellingen, bedrijven en Provincie. De Provincie zet in op investor relations (accountmanagement) voor de buitenlandse bedrijven in de regio.

- 32 -


Algemeen: one-stop-shop voor grote(re) bedrijven, enerzijds via bestuurlijke accountmanagers, anderzijds via hoge(re) ambtenaren bij EZ / SO. Dit levert daadkracht, helderheid en dienstverlening naar bedrijfsleven op. Arbeidsplaatsen: primair doel van deze maatregel is behoud van arbeidsplaatsen. In geval van fusieprocessen bij Utrechtse bedrijven, kan dit ook leiden tot uitbreiding van arbeidsplaatsen. Aantal ondersteunde bedrijven: specifiek accountmanagement toewijzen voor de 25 grootste bedrijven. Dit koppelen aan bestuursondersteuning. Daarnaast marktgericht accountmanagement door in te spelen op signalen uit de markt en het bedrijfsleven.

Structurele effecten: integraal werken, flexibelere bestemmingsplannen, meedenken met bedrijfsleven heeft lange termijn effecten. Kosten en multiplier De projectkosten van deze maatregel bestaan uit de kosten voor inhuren van -Projectkosten totaal projectmedewerkers. Mochten er middelen nodig zijn om bedrijven hier te houden, dan vallen -Gemeente deze binnen de maatregel "incentives". -Andere overheden Het betreft inhuren van 3 FTE op projectbasis: een senior, medior en junior accountmanager. -Bedrijven Totale kosten voor 2 jaar voor inhuur inclusief werkbudget is 0,7 mln euro.


Planning

Behoud van bedrijven en werkgelegenheid is moeilijk te kwantificeren in hoeveelheid bedrijven. Maar het behoud van alleen al één hoofdkantoor met 2.000 man personeel betekent behoud van aanzienlijke omzet en toegevoegde waarde in de stad. Tegenover verlies van het bedrijf met een sterke negatieve impuls voor de lokale economie. - actief uitdragen naar 25 grote bedrijven dat wij accountmanagement oppakken - verder via uitingen over Econ. Fonds en bij reguliere bijeenkomsten van bedrijfsleven communiceren dat bij EZ accountmanagement wordt opgepakt - moment: bij start / besluitvorming persbericht uitbrengen - grote momenten waarop klanten zijn geholpen bij hun vraagstukken naar buiten brengen via free publicity, persberichten, artikelen in nieuwsbrieven etc. Inhuren extra accountmanager en ondersteuning vanaf november 2009 voor periode van 2 jaar.

- 33 -

Projectnaam

4.1 Prijsvraag Utrechts bedrijfsleven

Thema

0 Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Ondersteuning voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Faciliteren en acquisitie nieuwe en bestaande kantoren en bedrijven 0 Extra impuls toerisme X Prijsvraag


Bij het Utrechts bedrijfsleven is veel kennis en creativiteit aanwezig. Daarom is één van de maatregelen: het instellen van een prijsvraag voor bedrijven, waarin zij kunnen meedenken in het stimuleren van de Utrechtse economie. De prijsvraag luidt: bedenk een (project)plan, waarbij de economie en de werkgelegenheid in Utrecht worden gestimuleerd. Dit kunnen projecten zijn op het gebied van innovatie, creativiteit, duurzaamheid of (cultureel) ondernemerschap. Alle creatieve ideeën zijn welkom. Criteria waarop wordt getoetst: • direct en meetbaar effect op de ontwikkeling van de economie en werkgelegenheid; • incidenteel karakter, maar bijdragen aan structurele versterking van de economie; • bijdragen aan de speerpunten van het economisch beleid; • een multiplier ten opzichte van het door de gemeente geïnvesteerde bedrag; • inspelen op een manifeste vraag vanuit de markt; • innovatief, creatief en uniek; • reëel uitvoerbaar; • duurzaam en maatschappelijk verantwoord; • getuigen van (cultureel) ondernemerschap en van lef én durf! Iedereen kan reageren. In de volgende categorieën wordt de Stimuleringsprijs / Award uitgereikt: - studenten & startende ondernemers - MKB: 0-100 werknemers - Grote bedrijven: meer dan 100 werknemers Per categorie krijgt het winnende idee een prijsbedrag om het unieke idee te realiseren. De jury zal de prijsbedragen vaststellen. De kans is groot dat de overige ideeën ook zodanig veel enthousiasme bij bedrijven en gemeente generen dat ook zij uitgevoerd worden. De prijs krijgt een nog nader te bepalen naam, bijvoorbeeld de Utrecht Groei Award. De inhoud van de prijsvraag sluit aan bij de doelstelling van de Utrecht Development Board (UDB). Voorstel is om een aantal personen van de UDB te vragen om in de jury plaats te nemen. Criterium voor de winnende ideeën is dat de eenmalige stimuleringprijs een structureel effect moet hebben. De ideeën worden dan ook concreet getoetst op: behoud van arbeidsplaatsen en bij voorkeur het genereren van nieuwe werkgelegenheid en economische groei.

Resultaat -Algemeen -Arbeidspl. nieuw -Arbeidspl. behoud -Aantal ondersteunde Daarnaast wordt verwacht dat ook ideeën die niet in de prijzen vallen, door de hoeveelheid bedrijven publiciteit toch enthousiasme genereren bij betrokken en tot uitvoering komen.


Het beschikbare budget is een half miljoen euro. Dit budget wordt door de jury verdeeld in een prijs per categorie. Daarnaast is een deel van het budget nodig voor bekendmaking, organisatie en publiciteit rondom de prijsvraag en de prijsuitreiking.

- 34 -


Voorafgaand aan het instellen van de prijsvraag zijn er meerdere belangrijke communicatiemomenten. Om direct slagvaardig te zijn, wordt de dag na besluitvorming in de Raad door wethouder EZ tijdens een kick-off meeting de prijs aankondigt. Dit in aanwezigheid van media en stakeholders, zoals ondernemersverenigingen, brancheorganisaties (MKB Nederland, VNO-NCW) en bedrijven in en om Utrecht. Tijdens de meeting wordt iedereen opgeroepen unieke ideeën in te zenden. In de weken en maanden daarna zal druk gewerkt worden aan de uitwerking van de prijs en het enthousiasmeren van het bedrijfsleven door middel van communicatie en publiciteit. Via de regionale en lokale pers wordt tijdens alle (communicatie)momenten aandacht gevraagd voor de prijs van de gemeente Utrecht. Er worden persberichten verstuurd en de pers wordt voor de verschillende momenten (de aankondiging van de prijs, de bekendmaking van de genomineerden en de prijsuitreiking) uitgenodigd. De prijs krijgt een eigen website, waarop de projecten ingezonden kunnen worden. Daarnaast worden andere websites ingezet om de prijsvraag kenbaar te maken. Bijvoorbeeld de website van de Battle of Concepts om de studenten en young professionals te mobiliseren. De uitreiking van de prijs wordt een feestelijk evenement.

Planning

Donderdag 29 oktober verwachte goedkeuring door de Raad voor instellen prijsvraag Vrijdag 30 oktober kick-off meeting met belangrijke stakeholders en media Maandag 7 december sluitingsdatum inzendingen Vrijdag 18 december 1e jurybijeenkomst Vrijdag 15 januari 2e jurybijeenkomst Woensdag 10 februari 2010 feestelijke prijsuitreiking

- 35 -

Projectnaam

5.1. Bevordering watertoerisme

Thema

0 Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Ondersteuning voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Faciliteren en acquisitie nieuwe en bestaande kantoren en bedrijven x Extra impuls toerisme 0 Prijsvraag


Uitvoering van twee deelprojecten die in de visie watertoerisme zijn opgenomen, 1. aanleg van een steigervoorziening 2. vermarkting van de passantenhavens. Ad 1. Het gaat om de aanleg van een steigervoorziening voor de kleine open rondvaart aan de Oosterkade (€ 375.000). De open rondvaart vraagt om een goede afvaartplek en om extra stallingsmogelijkheden nabij de binnenstad. Er is dus een duidelijke vraag uit de markt. Hiermee kan tevens de overlast die het op/afstappunt bij de Gaardbrug veroorzaakt worden gespreid. Meer positief bezien kan het toerisme over de stad beter worden verspreid en verlevendigt een nieuw afvaartpunt op die locatie het 'uitloopgebied' Oosterkade/Westerkade nog verder. Bezoekers kunnen in de nabije toekomst vanaf station Vaartse Rijn opstappen. Dit project wordt onder verantwoordelijkheid van IMH/SW uitgevoerd. IMH heeft een plan en offerte gereed voor uitvoering. IMH is ook verantwoordelijk voor de benodigde afstemming met Rijkswaterstaat, eigenaar van de kades. Evenals het opstellen van een dekkingsplan voor beheer en onderhoud van de nieuwe aanlegkade gedurende de afschrijvingstermijn. Ook de verantwoordelijkheid voor de verantwoording in het kader van dit fonds ligt bij IMH. Ad 2. Een tweede project dat kan worden uitgevoerd is de vermarkting van de passantenhavens om langer verblijf van watertoerisme te bevorderen. Een budget van € 50.000 is opgenomen voor onder andere de vertegenwoordiging van Utrecht op de HISWA, het aanpassen, drukken in distribueren van nieuw foldermateriaal over de passantenhavens en de opname van Utrecht in de diverse routestructuren en –boekjes. Zo mogelijk wordt budget ook voor advertenties buiten het seizoen in gezet. Totaal: € 425.000


Het resultaat van de nieuwe steigervoorziening is een nieuw afvaartpunt/stallingsmogelijkheid voor de open rondvaart. Het resultaat van vermarkting van de passantenhavens is een toename van het aantal boten dat gebruik maakt van de havens, met name in voor- en naseizoen waarin de havens onderbenut zijn. De afvaartplek zal in eerste instantie dienen voor de bestaande open rondvaart. Meer rondvaart zal leiden tot meer directe werkgelegenheid, m.n. in de horeca en de detailhandel. De rondvaart is een van de belangrijkste toeristische attracties van de stad. Er zijn 10 vergunningen verstrekt voor de open rondvaart (12-25 personen). Daarnaast kan ook de kleinere open rondvaart (< 12 passagiers) gebruik maken van de haven. Uiteraard levert ook het bouwen van de steigers tijdelijk werk aan meerdere personen. Een impuls aan deze toeristische attractie is ook van groot belang voor behoud van bestaande arbeidsplaatsen in horeca en detailhandel. Voor wat betreft de marketing is de inzet gericht op een blijvend effect, nl. te bereiken dat het aantal overnachtingen van passanten groeit van 3000 naar 4000 per jaar, met dito bestedingseffecten op m.n. horeca en detailhandel..

- 36 -

Kosten en multiplier -Projectkosten totaal -Gemeente -Andere overheden -Bedrijven Communicatie: -Strategie -Middelen -Momenten

Planning

€ 425.000 € 425.000 Mogelijke investering Rijkswaterstaat €0

Het nieuwe waterseizoen 2010, mét de opening van de nieuwe voorziening aan de Oosterkade. Voor de steigervoorziening ligt het plan gereed. Deze kan worden gerealiseerd vóór start v an het nieuwe waterseizoen 2010. Middelen voor marketing zullen gespreid over 2010 worden ingezet.

- 37 -

Projectnaam

5.2. Rietveldjaar als aftrap van de 'toeristische vermarkting icoon Rietveld'

Thema

0 Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Ondersteuning voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Faciliteren en acquisitie nieuwe en bestaande kantoren en bedrijven X Extra impuls toerisme 0 Prijsvraag

Toelichting en context Stad van kennis en cultuur & 'Bron van creatief toptalent' Utrecht wil zich onderscheiden als 'Stad van kennis en cultuur'. Dit vormt samen met de vier kernwaarden van Utrecht - historie, talent, vernieuwend en persoonlijk - de basis voor de merkpositionering de stad. Als positionering voor het merk Utrecht is gekozen voor 'Bron van creatief toptalent': Utrecht als broedplaats, zowel voor wat betreft kennis als cultuur. Dit verwijst naar het rijke verleden, maar ook naar de toekomst. Utrecht is immers niet alleen de stad van Nobelprijswinnaars en beroemde kunstenaars, maar ook een broedplaats waar hedendaags talent zich verder kan ontwikkelen. Als tone of voice is gekozen voor 'Authenticiteit'. De Utrechtse identiteit laat zich omschrijven door een hang naar authenticiteit, een verlangen naar eenvoud en ‘jezelf zijn’. Rietveld als icoon van de stad Utrecht Ten einde Utrecht op authentieke wijze neer te zetten als 'Bron van creatief toptalent', laden we het merk door belangrijke Utrechtse talenten op de voorgrond te plaatsen. Gerrit Rietveld (Utrecht, 24 juni 1888 - 26 juni 1964) was architect en meubelontwerper. Hij is (inter)nationaal vooral bekend als lid van De Stijl en pionier van het Nieuwe Bouwen. Hij woonde en werkte zijn hele leven in Utrecht en is daarom één van de belangrijkste iconen van de stad. In het najaar van 2010 wijdt het Centraal Museum een overzichtstentoonstelling aan Rietveld: Rietvelds Universum . Het Programmabureau Stadspromotie wil dit moment gebruiken voor citymarketing en Rietveld profileren als icoon van Utrecht. Daarom wordt het (na)jaar 2010 opgetuigd tot 'Rietveldjaar'. Hiermee willen we Utrecht op een eigentijdse manier op de kaart zetten als (kunst)historische stad van internationale betekenis, waar creatief toptalent tot bloei komt, nu en in het verleden. Streven is om in 2010 naast architectuur en design ook andere kunstvormen die verband houden met Rietveld en De Stijl aan bod te laten komen. Rietveldjaar als aftrap van meerjarig project: 'toeristische vermarkting icoon Rietveld Het Rietveldjaar is onderdeel van het meerjarig project: 'toeristische vermarkting icoon Rietveld'. Voor dit meerjaren programma is vanuit het Centraal Museum en UTR subsidie aangevraagd in het kader van Pieken in de Delta 2009. De overzichtstentoonstelling Rietvelds Universum en het Rietveldjaar vormen samen de aftrap van deze meerjarenaanpak. Het Centraal Museum organiseert o.a. de overzichtstentoonstelling, het educatieprogramma en activiteiten die de herkenbaarheid van de Rietveldhuizen vergroten. Vanuit Stadspromotie ligt het zwaartepunt bij activiteiten ter promotie van het Rietveldjaar met als doel een belangrijke bijdrage te leveren aan het duurzaam verblijfstoerisme in Utrecht.

- 38 -


Gevolgen 'toeristische vermarkting icoon Rietveld' voor de economie Eenmalige spin off • aantal bezoekers tentoonstelling: 100.000 (is geschat o.b.v. overzichtstentoonstelling in 1997, destijds 130.000 bezoekers), waarvan 40.000 uit buitenland • gemiddelde besteding bij inkomend meerdaags verblijf: €136,- (toeristisch bezoek) en €281,- (zakelijk bezoek) o.b.v. prijspeil 2005 (bron: NBTC 2008), schatting voor 2009: €200,• gemiddelde besteding dagtocht € 21,10 (bron: CBS 2007) • bestedingsimpuls inkomend meerdaags verblijf 40.000 x €200,- = €8 mln • bestedingsimpuls dagbezoekers 60.000 x € 21,10 = €1,27 mln • totaal bestedingsimpuls : €9,27 mln in het Rietveldjaar 2010 Structurele spin off Door blijvende aandacht voor Rietveld via evenementen, arrangementen en een grotere naamsbekendheid en aantrekkingskracht van Rietveld en daarmee van Utrecht: • structurele toename van 50.000 bezoekers per jaar, waarvan 25.000 uit buitenland • bestedingsimpuls inkomend meerdaags verblijf 25.000 x €200,- = €5 mln • bestedingsimpuls dagbezoekers 25.000 x €21,10 = €527.500 • totaal bestedingsimpuls structureel: €5,5 mln per jaar • toegevoegde waarde €2,95 mln • uitgaande van een toegevoegde waarde van €45.000 per werkzame persoon betekent dit 66 structurele banen • inclusief indirecte werkgelegenheid levert dit (uitgaande van een multiplier van 1,37 bron: ZKA economisch impactmodel) in totaal 90 structurele banen op Ondersteunende bedrijven/partners Door het brede programma is het aantal ondersteunende partners groot. (Mogelijke) samenwerkingspartners zijn: Centraal Museum, Culturele Zondagen, UTR, kennisinstellingen als HKU, HU en UU, mediapartners, diverse meubelbedrijven/designwinkels als Rietveld by Rietveld, Pastoe/De Toonkamer en IKEA.


Totale kosten voor meerjarenprogramma 'toeristische vermarkting icoon Rietveld': €2.523.028, waaronder: • gevraagde subsidie aan Ministerie van EZ in het kader van Pieken in de Delta: €652.287 • gevraagde co-financiering aan gemeente Utrecht: €326.143 • gevraagde co-financiering aan provincie Utrecht: €326.143 • gevraagde subsidie Turing Foundation: €650.000 Gevraagde bijdrage aan Rietveldjaar uit fonds Economie als aftrap van meerjarenprogramma 'toeristische vermarkting icoon Rietveld': €425.000 (zie begroting)

Communicatie: -Strategie -Middelen -Momenten Planning

bijlage

2010

- 39 -

Projectnaam

6.1 Het (economisch) succes van Utrecht!

Thema

X Algemeen/ overkoepelend 0 Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Ondersteuning voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven 0 Faciliteren en acquisitie nieuwe en bestaande kantoren en bedrijven 0 Extra impuls toerisme 0 Prijsvraag


Versterking van de citymarketing, in het bijzonder van de economische kracht van Utrecht, was een rode draad in alle drie ronde tafels. Onder het motto 'het succes van Utrecht' gaan we veel intensiever inzetten op de marketing, communicatie en PR van de economische kant van Utrecht. Met behoud van de energie van de ronde tafel gaan we daar waar mogelijk samen met het bedrijfsleven uitdragen waar we als Utrecht succesvol in (willen) zijn. Het begint met ambitie en ook die moet je communiceren en vermarkten. Zoals het nu gaat, vindt het bedrijfsleven Utrecht veel te bescheiden in het uitdragen van successen op bedrijfsmatig en economisch gebied. De boegbeelden, succesvolle ondernemers en succes stories worden te weinig benut om op economisch gebied te scoren. En juiste zichtbaar maken waar Utrecht goed in is en waar Utrecht voor staat is een veel geuite wens. Dit vraagt om gezamenlijk nadenken over de zakelijke 'brand' van Utrecht. Om een zakelijke Utrecht 'brand' te realiseren is focus nodig en onderscheidend vermogen. Het kiezen van speerpunten is daarbij essentieel. Waar is Utrecht goed in, waar kan Utrecht zich mee onderscheiden en waar wil Utrecht zich op focussen. Het is dan logisch aan te sluiten bij waar Utrecht goed in is. Life Science, Medisch, Gaming, Ondernemerschap. Het bouwen aan een brand gebeurt op verschillende niveaus, met verschillende spelers en kan op het gebied van kennis, houding en gedrag worden geladen met communicatiemiddelen, events en PR acties. Het bedrijfsleven heeft zich tijdens de ronde tafels al uitgesproken mee te willen denken en werken. Dit vraagt om een actie op korte termijn en om een plan op te zetten voor de langere termijn. Een plan dat past onder de totale citymarketing paraplu van Utrecht en dat gedragen wordt door het bedrijfsleven. De Utrecht Development Board zou hier ook een rol in kunnen spelen.


Heldere vanuit het bedrijfsleven gedragen profilering waar Utrecht voor staat en waar Utrecht goed in is; ondersteuning van de acquisitie en accountmanagement activiteiten; Samenwerking en afstemming in zakelijke marketing in platform met bedrijfsleven. Bevorderen trots op Utrechtse bedrijfsleven en verbondenheid met Utrecht door zichtbaarheid en inzetten van ambassadeurs/ boegbeelden; Heldere profilering en verwoording ambities en mogelijkheden wekt belangstelling investeerders en nieuw vestigers.

Kosten en multiplier -Projectkosten totaal € 250.000,-Gemeente -Andere overheden -Bedrijven Communicatie: -Strategie -Middelen -Momenten - 40 -

Planning

- 41 -

7. Financiele tabel Maatregelen 1. Bedrijfsverzamelgebouwen voor startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven. centum voor ondernemersschap en innovatie incubator gaming en creatieve sector (DGG) incubator life science algemeen bedrijfsverzamelgebouw Samenwerkingsverband BVG (BOM)

taakst budg

3.500.000 200.000 650.000 1.000.000 1.100.000 175.000

subtotaal 2. Ondersteuning startende, kleinschalige en innovatieve bedrijven Task Force Innovatie, extra impuls wijkeconomie Skill city wijkeconomie veilig wonen

3.125.000

1.000.000 400.000 75.000 600.000 200.000

subtotaal

3. Faciliteren en acquisitie nieuwe bedrijven en kantoren acquisitie en incentives accountmanagement

1.275.000

4.000.000 3.300.000 700.000

subtotaal 4. Prijsvraag Utrechtse bedrijven prijsvraag utrechtse bedrijven 5. Toeristische infrastructuur, watertoerisme bevordering watertoerisme rietveldjaar

4.000.000 500.000 500.000 1.000.000 425.000 425.000

subtotaal

1.000.000 250.000

6. Het (economisch) succes van Utrecht

10.000.000

Totaal begroot Totaal taakstellend

begr budg

10.000.000

- 42 -

Bijlage 1 Deelnemers Ronde Tafels voor fonds 10 miljoen Tafel Acquisitie en incentives, maandag 24 augustus 2009 Jan Willem Maas, managing director Boston Consultancy Group, lid UDB Cuno van Steenhoven, voorzitter DTZ Zadelhoff Alie Tigchelhoff, directeur Utrecht Science Park Onno Tacoma, commercieel directeur NS Poort Frits Tonnaer, vastgoedmanager ASR Herbert Pesch, managing director Evident, UOS Rogier van der Bol, Jones Lang LaSalle Edgar Kasteel, partner ArcusPlus Laurens van Doorn, directeur Nova / Nic Vastgoed Cedric Veuls, project manager NFIA Floris de Gelder, wethouder Economische Zaken gemeente Utrecht Bob van Dijck, hoofd EZ gemeente Utrecht Klaas Beerda, kantorenadviseur en acquisiteur gemeente Utrecht Ank Hendriks, marketing manager EZ gemeente Utrecht Brigitte Hulscher, discussieleider

Tafel Bedrijfsverzamelgebouw, dinsdag 25 augustus 2009 Victor Wijnen, Dutch Game Garden, lid UDB Sjoerd Wennekes, Monobanda Paul Barendregt, Bedrijvencentrum Hooghiemstra Mathijs van Dijk, Well Design Arthur van Breukelen, New Element Aldo Kleef, Mitros Bas Allart, UtrechtInc Sebastien Willems, Viddix BV Frank van Beek, Lingotto Floris de Gelder, wethouder Economische Zaken gemeente Utrecht Willem Buunk, Raadslid Jan Ravesteijn, Raadslid Arjan Kleuver, Raadslid Karin Monnink, Raadslid Wilbert Kalfsvel, adviseur economische zaken gemeente Utrecht Bas Akkers, bestuursadviseur wethouder EZ Brigitte Hulscher, discussieleider

Tafel Starters / MKB, woensdag 26 augustus 2009 Debbie van der Hoorn, Kamer van Koophandel Midden-Nederland Abdel Harchaoui, Midpartners Paul Bijloo, Think Tank Arie Buijs, UCEME Inneke Ooms, Vrouw in Zaken Nathan Rozema, Labyrinth onderzoek Jacques Peters, Rabobank Jose ten Koorde, Wibu Alma Schaafstal, TFI Johan Douwes, Utrechtse Ondernemers Academie Naoual Dinia, PNO / Novodor Floris de Gelder, wethouder Economische Zaken gemeente Utrecht Constantijn Jansen op de Haar, Raadslid Bob van Dijck, hoofd EZ gemeente Utrecht Manon Moonen, adviseur economisch beleid gemeente Utrecht Erlijn Mulder, communicatie adviseur wethouder EZ - 43 -

Brigitte Hulscher, discussieleider

Bijlage 2 Ronde tafelgesprekken voor het fonds van € 10 miljoen op 24, 25 en 26 augustus 2009 – Mammoni (Mariaplaats), Utrecht

Welkom en inleiding Floris de Gelder, wethouder Economische Zaken van de gemeente Utrecht, verwelkomt de aanwezigen. Op 24 augustus zijn dat deskundigen op het gebied van vastgoed en makelaardij, op 25 augustus mensen die veel weten van bedrijfshuisvesting en bedrijfsverzamelgebouwen en op 26 augustus ten slotte, ondernemers in het midden- en kleinbedrijf en deskundigen op het gebied van (startend) ondernemerschap. De gemeente heeft hen uitgenodigd om mee te denken over maatregelen die genomen kunnen worden ter bestrijding van de economische crisis. De input vanuit de markt is belangrijk, maar ook de betrokkenheid van raadsleden waardeert de wethouder zeer. Er is in Utrecht op 16 april 2009 een nieuw college aangetreden. In het nieuwe collegeakkoord wordt ondermeer de economische situatie aan de orde gesteld en daarmee is Utrecht goed in staat om alert in te spelen op de zorgelijke economische ontwikkelingen. Vrijwel alle andere steden werken nog met een akkoord dat in jaren van economische voorspoed werd gesloten. Het Utrechtse college heeft intussen al wat maatregelen genomen en heeft als onderdeel daarvan fondsen ingesteld ter stimulering van de Utrechtse economie. Daaronder is een fonds van € 10 miljoen, speciaal bedoeld voor acties op economisch gebied. Voor de besteding van dat bedrag wil de gemeente plaatselijke ondernemers raadplegen; zij kunnen immers precies vertellen waaraan de stad behoefte heeft. Er zijn heel veel goede ideeën in de stad en daarnaar wil de gemeente graag luisteren. Er zijn ongetwijfeld ook acties te bedenken die geen geld kosten; ja zeggen in plaats van nee is daar één van. Wethouder De Gelder is van plan om ja te zeggen tegen elk goed idee dat een positieve bijdrage levert aan de plaatselijke economie. € 10 miljoen is eigenlijk niet zo veel geld. Neem bijvoorbeeld de vestiging van Ikea (Kanaleneiland); de Ikeaorganisatie investeert daar de komende tijd € 80 miljoen – in dezelfde periode waarin het bedrijf ook honderden werknemers ontslaat. Het geld uit het fonds moet dus goed besteed worden, liefst met een zo groot mogelijke hefboomwerking. Hoe kan de gemeente aan goede en slimme ideeën komen waardoor zij met weinig geld toch grote werkgevers naar de stad kan laten komen? Utrecht is een unieke vestigingsplaats, stad van kennis, cultuur en creativiteit. Utrecht heeft de hoogste concentratie van hoog opgeleiden in Nederland. Er is geen andere stad waar binnen een uur 7 miljoen mensen kunnen komen en van waaruit je binnen een uur 5 miljoen banen kunt bereiken. Hoe zorgen we ervoor dat Utrecht die aantrekkingskracht blijft houden, ook in economisch mindere tijden? Doelstellingen van het fonds: • Bedrijven verleiden om zich in Utrecht te vestigen en reeds gevestigde ondernemingen uitnodigen om uitbreidingen in Utrecht te realiseren. Wat moet Utrecht daarvoor bieden? Wat is een goed vestigingsklimaat? Zie een recent succes: Danone bv gaat zijn Europese onderzoekslaboratorium in De Uithof vestigen na een spannende competitie tussen Parijs en Utrecht. Daar heeft de gemeente hard voor gewerkt, in samenwerking met onder andere het ministerie van Economische Zaken. Deze enorme nieuwe vestiging zorgt op termijn voor zo’n 700 banen in onze regio en trekt ook veel andere werkgelegenheid aan. De stad moet daarom meer van dergelijke ondernemingen aantrekken. • Zorgen voor goede bedrijfshuisvesting, onder andere voor startende bedrijven. Utrecht heeft zich ontpopt als centrum voor de gamingbranche en kan dat voor meer branches zijn. Hoe moet de gemeente dat aanpakken? • Prijsvraag – geïnspireerd op een prijsvraag van de Bankgiroloterij. In het kader van die prijsvraag werd er destijds uit tien vervallen gebouwen één gekozen om te restaureren, maar de ervaring leert dat ze uiteindelijk alle tien wel zullen worden aangepakt. Voor de Utrechtse prijsvraag heeft de gemeente een bedrag van € 0,5 miljoen gereserveerd en de inzet is het naar Utrecht halen van talent en creativiteit. In de komende maanden wordt de opzet van de prijsvraag nader uitgewerkt; ideeën zijn welkom. Brainstormen en mindmappen Het gezelschap verdeelt zich over drie tafels om in gespreksvorm (“World Café”) te komen tot zoveel mogelijk ideeën. Discussiëren is niet de bedoeling. Elke tafel wordt geleid door een host. Na iets meer dan een kwartier - 44 -

wisselen alle deelnemers van tafel, behalve de host. Hij of zij vat voor het volgende gezelschap het voorgaande samen, waarna er opnieuw een gespreksronde plaatsvindt. De gemeente wil aan het einde van de bijeenkomst concrete ideeën hebben waarmee men direct aan het werk kan. Belangrijkste vragen: • Wat helpt Utrecht? • Wat is urgent? Wat kan er zorgen voor effecten op korte termijn? • Wat is daarvoor nodig? • Wat kan het bedrijfsleven zelf bijdragen? • Wat is er verder helpend of stimulerend?

Tafel acquisitie en incentives maandag 24 augustus 2009 Tafel 1 Instellen van een aandachtsmanager die zowel nieuwe als reeds gevestigde bedrijven bezoekt en waar nodig service biedt. Het is de taak van de aandachtsmanager om goede bedrijven binnen te halen én binnen te houden en het stadsbestuur op dat gebied te adviseren. Gebruik maken van de reeds bestaande netwerken in de stad en met hun testimonials nieuwe bedrijven uitnodigen, zich in Utrecht te vestigen. Eneco, een groot energiebedrijf, is hier al gevestigd en er komt een heel grote vestiging van de Koninklijke Landmacht. Hun (positieve) ervaringen kunnen wellicht meer bedrijven over de streep trekken. Faciliteren van kraamkamers (dit komt in de twee navolgende ronde tafelgesprekken waarschijnlijk nader aan de orde). Goed communiceren over de goede bereikbaarheid van Utrecht. Mogelijke profielen: • Utrecht, duurzame stad • Utrecht, medische hoofdstad (nationaal) • Life sciences, veterinair onderzoek, voedselonderzoek (internationaal) • Utrecht, ambtenarenstad. Een WTC voor ambtenaren van 125.000 m² • Utrecht, kennisstad. De mogelijkheden van De Uithof kunnen beter worden benut. Belemmerende regelgeving aanpakken. Denk aan het aanpassen van verouderde bestemmingsplannen. De huidige tijd is een transformatietijdperk. Als je ooit iets wilt transformeren, moet je dat nu doen. Dit is de tijd om beweging te krijgen in de regelgeving, want daar is nú een goede reden voor. Kashba voor (allochtone) ondernemers, 200 arbeidsplaatsen. Dit is geschikt voor kleine bedrijven die vastlopen in de veelheid en soms ook tegenstrijdigheid van regels en geen kans zien, de knoop te ontwarren. Hier kan worden gedacht aan bedrijven die niet passen in de opzet van bestemmingsplannen. De gemeente moet de kans grijpen om bedrijven proactief te faciliteren; dat is veel meer waard dan welke subsidie ook. De gemeente moet helder communiceren over ambitie en visie van het bestuur. Waar sta je voor? Hoe bewijs je dat? Moet de gemeente misschien eens wat meer door de vingers zien? Papendorp moet goede voorzieningen krijgen en daar is haast bij. Je kunt er prettig werken maar je moet na het werk direct naar huis omdat er niets te beleven valt. Wellicht moet worden overwogen om daar de 30/70 regel op te heffen. Tafel 2 Aan deze tafel werd voornamelijk over acquisitie gesproken en over het instellen van één aanspreekpunt voor bedrijven. Vervolgens ging het over de markt: het kan interessant zijn om een lijst van bedrijven te maken waarvan wordt verwacht dat zij zorgen voor veel werkgelegenheid en een goede impact. In dit kader is de naam - 45 -

van E-concern veel gevallen; het is bekend dat Rotterdam die organisatie graag wil binnenhalen. Utrecht moet Rotterdam vóór zijn. De bedrijven op de hiervoor bedoelde lijst moeten proactief worden benaderd met een aantrekkelijke, integrale propositie. Een invloedrijke functionaris die direct aan het college rapporteert en die ook de nodige bevoegdheid heeft, moet dat coördineren. Als back-up heeft hij of zij direct contact met de belangrijkste instanties bij de gemeente, maar ook met andere belangrijke partners in de stad die eveneens belang hebben bij het binnenhalen van nieuwe vestigingen. Hier valt te denken aan het onderwijs, de horeca, de arbeidsmarkt in het algemeen of partijen zoals NS en Connexxion. In samenwerking met een aldus samengesteld pitch team stelt de gemeentelijke contactpersoon een sterke propositie samen. Als bereikbaarheid voor een bedrijf bijvoorbeeld het belangrijkst is, werkt de contactpersoon samen met NS en Connexxion en zorgt samen met hen voor een zo creatief mogelijk aanbod. Voorbeeld: de gemeente Utrecht koopt parkeerplaatsen in Almere, werknemers nemen daar de trein naar Utrecht en bij aankomst staat er een (elektrische) fiets klaar in een aparte stalling. Zo kan voor iedere potentiële kandidaat een aanbod op maat worden samengesteld, in samenwerking met de meest ter zake kundige partner in de stad. Kernbegrippen zijn maatwerk, package deals, integraliteit, gerichtheid, snel en proactief, en uitdragen dat wij dat in Utrecht zo doen. Utrecht levert écht maatwerk en denkt écht vanuit de ondernemer. Tafel 3 Wat maakt Utrecht bijzonder? Wat is het Utrechtse profiel? Natuurlijk zijn locaties als De Uithof en Science Park inhoudelijk aantrekkelijk; belangrijker is echter commitment op lange termijn vanuit alle betrokken partijen (gemeente en provincie maar ook de potentiële vestigingskandidaten zelf). Het gaat niet alleen om het aantrekken van bedrijven; vanaf de dag dat het besluit is genomen om een vestiging in Utrecht te openen moet de nieuwe vestigingsplaats de nieuweling uitstekend faciliteren. Het moet de ondernemers duidelijk zijn: als je voor Utrecht kiest, zet men zich tot het uiterste voor je in. Je bent er welkom. Ten behoeve van nationale en internationale acquisitie zou er een expat desk moeten zijn, waar nieuwe inwoners zich op weg kunnen laten helpen. Ook moet de gemeente meer aan citymarketing gaan doen: benadruk de nabijheid van een internationale luchthaven en de nabijheid van aantrekkelijk recreatiegebied. Hier valt bijvoorbeeld ook te denken aan de aanwezigheid van een goede internationale school of een tweetalige school voor voortgezet onderwijs. Utrecht heeft die voorzieningen nu niet. In het kader van citymarketing moet Utrecht alles benadrukken wat de stad aantrekkelijk maakt en daarin niet te bescheiden zijn. “One stop shop” met aan het hoofd een chief marketing officer, zoals in Rotterdam. Bedrijven kunnen daar op hoog niveau geholpen worden en worden niet van de ene afdeling naar de andere gestuurd. Comfort en service is belangrijk, óók voor bedrijven die nu al in de stad gevestigd zijn. De gemeente moet de regie voeren. Acquisitie-incentives zijn belangrijk, maar belangrijker is het gebaar dat de gemeente maakt. Een zak geld garandeert niet dat bedrijven hier lange tijd willen blijven – het gaat om het creëren van zaken waarmee de stad niet alleen potentiële vestigingskandidaten bedient, maar ook bijdraagt aan het eigen gunstige profiel. Daar komen immers weer andere geïnteresseerden op af. Sterk inzetten op duurzaamheid kan op termijn zeker vruchten afwerpen; duurzaamheid is immers de komende (vele!) jaren een belangrijk thema. Welke soorten vervoer wil je toelaten in de stad? Welke vervoerslijnen creëer je dan? In de regels die je oplegt aan mensen die gebruik maken van de stad, kun je een onderscheidend profiel creëren maar je kunt daar ook toeleverende branches omheen groeperen. Voorbeeld: de gemeente legt het lokale vervoersbedrijf op om voortaan alleen nog maar te rijden met stadsbussen die op gas rijden. Er wordt hen dan een locatie aangewezen waarop een ombouwoperatie kan plaatsvinden, waar zich vervolgens allerlei toeleverende bedrijven kunnen vestigen. Zo ontstaan er gaandeweg allerlei gespecialiseerde clusters. Vervolgens moet Utrecht tot in detail uitdragen waar het mee bezig is – dat is de gemeente tot nu toe niet zo gewend en dat vergt dus enigszins een omslag. Utrecht, de warmste stad van Nederland! De reeds jarenlang bestaande stadsverwarming past goed in dit duurzame imago. Het belangrijkste is dat de gemeente zich committeert en nakomt wat zij belooft. Daarvoor is een functionaris met vergaande invloed nodig. - 46 -

Wat kan het bedrijfsleven zelf bijdragen? Wil het bedrijfsleven een rol spelen bij de ondersteuning van de taak van de overheid? Hoe wil het bedrijfsleven participeren? Een van de aanwezigen meent dat hier sprake is van een omkering van zaken; de gemeente en het ambtenarenapparaat zijn er immers om het werk van het bedrijfsleven te ondersteunen en te faciliteren? Er moet iets veranderen, daarover zijn de gemeente en de ondernemers het eens. Er moet bijvoorbeeld een einde komen aan het smalle afdelingsdenken zonder verder samen te werken – de gemeente moet de breed gedragen visie hebben dat een bloeiend bedrijfsleven belangrijk is voor de stad. Dit zou een goed begin zijn en het brengt je in de bereidheid tot samenwerken alvast een stapje verder. Een gremium als de Utrecht Development Board kan er mogelijk een rol bij spelen, maar er zijn er meer. Bedrijven ervaren soms meer last dan gemak van de gemeente; een discussie met alle afdelingshoofden ten behoeve van een gemeenschappelijk gedragen visie is daarom gewenst, want dat maakt het iemand zoals een chief marketing officer gemakkelijker om te acteren. Daarvoor is een eenduidig signaal vanuit de markt richting gemeente nodig: wat heeft de markt van de gemeente nodig? Van bewoners is dat grofweg wel bekend, maar van ondernemers en bedrijven niet. Dit wijst in de richting van een klankbordgroep; de meeste aanwezigen geven aan dat zij daarin best zitting willen nemen. Bij het binnenhalen van Danone is er kennelijk een succesvolle weg ingeslagen. Dit succes moet gemeentebreed worden uitgedragen. Volgens een van de aanwezigen wil het bedrijfsleven daaraan best meewerken, bijvoorbeeld als onderdeel van de eerder ter sprake gebrachte pitch teams. Ten behoeve van de integraliteit moet er dan echter wel centrale regie worden gevoerd. Iemand moet knopen kunnen doorhakken en bepaalde zaken moeten simpel geregeld kunnen worden, desnoods aan afdelingen kunnen worden opgelegd, óók voor reeds hier gevestigde bedrijven. Enkele aanwezigen hebben wat voorbeelden van ambtelijke behandeling van verzoeken (verzoek om versnelde nummering van een nieuwbouwcomplex, verzoek om het weghalen van een bord “tippelzone”). De wethouder geeft aan dat dergelijke zaken hem nauwelijks bekend zijn; hij vraagt de aanwezigen dan ook, hem te voorzien van nieuwtjes. Bewoners schromen doorgaans niet om hun contacten met de gemeente op hoog niveau in te steken; bedrijven zijn daartoe om onbekende redenen minder geneigd. Toch zijn voorbeelden als eerder genoemd belangrijk. Het college wil die informatie graag hebben om ook in de eigen organisatie het belang van een goed bedrijfsleven helder over het voetlicht te kunnen brengen. Speciaal hiervoor verstrekt de heer Van Gelder zijn mobiele telefoonnummer. Wat is het allerbelangrijkst? Wat moet de gemeente als eerste aanpakken? • • • • • • • • • •

Niet alleen ja zeggen, zoals de intentie is, maar ook ja doen De gemeente moet direct knopen gaan doorhakken De gemeente moet simpelweg meer mogelijk maken De gemeente moet werken aan een helder profiel, en dat uitstralen én volhouden Commitment van alle betrokken overheden – op lange termijn – is het belangrijkst Utrecht moet direct een chief marketing officer en deze persoon voorzien van een sterk kernteam Bedrijven moeten zich welkom voelen in Utrecht De gemeente moet de dialoog met het bedrijfsleven voortzetten; dat levert energie op Sterke inzet op citymarketing is het belangrijkst Snel werk maken van de transformatie in dit tijdperk van transformatie

Tafel bedrijfsverzamelgebouwen dinsdag 25 augustus 2009 Tafel 1 In de eerste ronde werd voornamelijk gesproken over de eisen die aan succesvolle bedrijfsverzamelgebouwen gesteld worden. Spreiding is belangrijk, evenals een markante uitstraling. Ondernemers in bedrijfsverzamelgebouwen willen erbij horen en aansprekende bedrijven in zo’n verzamelgebouw zijn een goede reclame voor nieuwe bedrijven. Bovendien zorgen ze voor aanzuigende werking. Om een bedrijfsverzamelgebouw succesvol neer te zetten is goede marketing en acquisitie noodzakelijk; de gemeente kan hierbij een ondersteunende en sturende rol vervullen. Met het binnenhalen van een strategisch bedrijf wordt ook voor andere bedrijven de vestigingslocatie aantrekkelijk. - 47 -

Evenementen vervullen een dergelijke rol. Door een evenement te organiseren kan de toekomst worden verbeeld. Met een evenement kan een beeld worden gepresenteerd dat tegemoet komt aan de ambitie die men voor het pand heeft. Zo kunnen potentiële huurders ervaren welke voordelen de locatie voor hen heeft. Voor de gemeente ligt hier een faciliterende en ondersteunende rol. Naast goede spreiding vinden de deelnemers diversiteit in het aanbod een belangrijk aandachtspunt: ook in het goedkope huursegment moet er voor ondernemers een aanbod van bedrijfslocaties zijn. Is het geen idee om startende ondernemers middels een individuele huursubsidie de overstap naar een professionele locatie te laten maken in plaats van deze subsidie aan bedrijfsverzamelgebouwen te koppelen? Tafel 2 De aanwezigen vinden dat Utrecht onvoldoende lef en durf ten toon spreidt. Door dit gemis aan daadkracht en ambitie laat de gemeente kansen liggen. In Rotterdam en Amsterdam ziet men wél een sense of urgency, zie bijvoorbeeld de ontwikkeling van de Schie Centrale en de Kauwgomballenfabriek tot bedrijfsverzamelgebouw. De gemeenten Rotterdam en Amsterdam hebben miljoenen in de ontwikkeling van deze locaties geïnvesteerd – met groot succes. Beide gemeenten zijn nu aansprekende bedrijvenlocaties rijker. Moet Utrecht hieraan een voorbeeld nemen? Utrecht is een kennisstad en een stad met relatief veel hoger opgeleiden, maar voor startende ondernemers zijn er in Utrecht weinig faciliteiten. Dit is een belangrijke niche waarop de stad zich kan profileren. Startende hoogopgeleide ondernemers hebben veel baat bij input vanuit universiteiten en hogescholen. Dit podium is in Utrecht in ruime mate aanwezig en hiermee kan de stad zijn voordeel doen. Het is dan wel belangrijk om goed in beeld te hebben wat de behoefte van de ondernemers is. Waar moet een locatie aan voldoen? In welk huursegment zoekt men een bedrijfsruimte? Kan de huurtermijn voor starters ook worden bekort? Startende ondernemers hebben veel baat bij bedrijfsruimtes in het goedkope huursegment. Door de onrendabele top te subsidiëren of door een huurgewenningsregeling toe te passen heeft de gemeente instrumenten handen om hieraan uitvoering te geven. Door de bestemmingsplannen aan te pakken en hierin meer ruimte voor bedrijfsfuncties te creëren, kan de gemeente ondernemers in de stad meer mogelijkheden bieden. Daarnaast kan de gemeente starters met goede voorlichting motiveren en stimuleren om de overstap naar een meer professionele omgeving te maken. Met cijfers kan worden aangetoond dat ondernemers die deze overstap maken een sterkere groei doormaken dan ondernemers die deze stap niet of later zetten. De leegstand in grote kantoorpanden zou beter moeten worden benut. Wanneer zetten grote bedrijven hun leegstaande kantoren – en faciliteiten zoals vergaderruimtes, receptie en kantine – open voor startende ondernemers of kleine bedrijfjes? Ook grote bedrijven in de innovatie- en kennisindustrie of de zakelijke dienstverlening hebben baat bij een intensief contact met kleine bedrijfjes. Het is zinvol om de synergie en kruisbestuiving tussen kleine en grote bedrijven te stimuleren. Bedrijfsverzamelgebouwen moeten een divers palet van ondernemers bieden. Door zakelijke dienstverlening en bijvoorbeeld game industry met elkaar te mixen wordt veel voordeel gehaald. Tafel 3 Utrecht heeft iconen en ambitie nodig. Hoe kan de gemeente voorkomen dat een bedrijf naar Barcelona gaat in plaats van Utrecht? Utrecht heeft eigenlijk alles en de compactheid van de stad is een voordeel. Alle voorzieningen zijn dichtbij elkaar en zijn goed met de fiets te bereiken. Deze kwaliteiten blijken voor studenten doorslaggevend te zijn, maar voor (pas) afgestudeerden zijn zij dit niet. Voor die groep lokt toch de roep van de grote stad zoals Amsterdam of Rotterdam, waar net iets meer te doen is dan in Utrecht. Utrecht heeft niet alleen bedrijfsverzamelgebouwen nodig, maar ook zones van bedrijvigheid en ontwikkeling. Hierbij valt te denken aan locaties op Kanaleneiland of Rotsoord of aan de Cartesiusweg. Plannenmakers moeten zich niet te veel laten leiden door het negatieve imago van deze locaties: net als in de Amsterdamse buurten Jordaan en De Pijp kan deze ontwikkeling worden gekeerd; daarvoor moet de gemeente zich inzetten. Organiseer samen met het bedrijfsleven over twee jaar een groot ondernemersfeest. Betrek bij dit feest ook de ondernemers die in Utrecht wonen, maar die hun bedrijf elders hebben.

- 48 -

Zorg ervoor dat ondernemers niet meer vastzitten aan vijf- of tienjarige huurcontracten, maar maak deze flexibeler. Maak de combinatie van wonen, werken en leren beter mogelijk in de stad en schrap deze verouderde bestemmingsplanterminologieën. De gemeente moet naar grote bedrijven zoals de spoorwegen en Mitros meer dwingend optreden en een actievere rol spelen bij de ontwikkeling van vernieuwingsgebieden. Benader grote vastgoedeigenaren proactief en zoek de samenwerking met marktpartijen zoals corporaties en grote onderwijsinstellingen. Wat is het allerbelangrijkst? Hoewel het schrappen van verouderde bestemmingsplanterminologieën een zaak van lange adem is en niet zonder slag of stoot kan worden gerealiseerd, is het toch zinvol om dit punt niet op de lange baan te schuiven. Kan een nieuwe denktank van juristen zich hierover buigen en adviseren? Voor het ontwikkelen van bedrijvenlocaties op korte termijn valt de binnenstad af. Hier kan op korte termijn geen bedrijfsverzamelgebouw gerealiseerd worden. Echter, locaties als Kanaleneiland, Rotsoord en de Cartesiusweg behoren wél tot de mogelijkheden. Hoewel de aanwezigen veiligheid als een belangrijke randvoorwaarde zien, is dit voor hen geen reden om de ontwikkeling van een locatie op Kanaleneiland buiten beschouwing te laten. De verwachting is dat de veiligheid in deze wijk over een paar jaar sterk verbeterd zal zijn. Het is aan te bevelen om te beginnen met de ontwikkeling van de locaties Cartesiusweg of Rotsoord en de ontwikkeling van Kanaleneiland achteraan in het tijdpad te plaatsen. • • • • • • • • • • • •

Hanteer een kwaliteitsstandaard en een goede spreiding bij bedrijfsverzamelgebouwen. Durf met lef een ambitie neer te zetten voor de toekomst. Ga aan de slag om voor Kanaleneiland, Rotsoord en de Cartesiusweg plannen te ontwikkelen. Zet de inktvlekmethode in om bedrijven te acquireren en organiseer een evenement om bedrijven voor een bedrijfsverzamelgebouw te interesseren. Schuw marketingtools hierbij niet. Geef startende ondernemers een individuele huursubsidie voor hun bedrijfspand. Probeer vooral de markt van startende hoogopgeleide ondernemers te bedienen. Subsidieer als gemeente de onrendabele top van bedrijfsverzamelgebouwen of investeer in huurgewenningsmaatregelen. Maak bestemmingsplannen meer flexibel en minder conserverend. Stimuleer starters door met gerichte voorlichting de overstap naar een professionele werkomgeving te maken. Bekort de huurtermijn van bedrijfspanden. Benut de leegstand in grote bedrijfspanden ten behoeve van kleine en startende ondernemers. Organiseer over twee jaar een ondernemersfeest. Betrek grote vastgoedpartijen proactief bij de ontwikkeling van terreinen en plannen.

Tafel ondernemers, starters en MKB woensdag 26 augustus 2009 Tafel 1 Utrechtse ondernemingen moeten beter in beeld worden gebracht, want zij kunnen boegbeelden zijn voor starters. De trots op het Utrechtse ondernemerschap kan beter worden uitgedragen. Stimuleren van het denken over ondernemerschap onder studenten – niet alleen universiteitsstudenten, maar ook van MBO- en HBOopleidingen, zelfs onder basisschoolleerlingen. Een van de aanwezigen wijst erop dat het ministerie van Economische Zaken nog niet zo lang geleden met een pakket initiatieven is gekomen met als doel te komen tot stimuleringsmaatregelen in alle onderwijslagen. Er gebeurt op dat gebied dus al wel wat. Voorbeelden van good practice van ondernemerschap in de wijk zoeken; hier werd in het bijzonder gesproken over “Lombox,” de virtuele gemeenschap van de wijk Lombok, beheerd door bewoners en ondernemers zelf, waar veel uitwisseling van kennis plaatsvindt en heel veel creatieve ideeën opborrelen. Hiermee kan de gemeente de zichtbaarheid van ondernemers in wijken vergroten en zorgen voor meer aanloop bij bedrijven in wijken. Zo kan voor elke wijk een helder profiel worden gezocht, hoewel dat iets voor lange termijn is. In Parijs bijvoorbeeld, weet je dat La Defense de carrièrewijk is maar dat je voor een leuk restaurantje in het Quartier Latin moet zijn. Van Utrecht is bekend dat er in De Uithof ’s avonds niets te beleven is en dat je in Kanaleneiland maar beter niet kunt komen. - 49 -

De gemeente moet zich buigen over het faciliteren van starters: financiering, coaching, begeleiding. Inzicht bieden in de informatiebrij. Startende ondernemers hebben veelal behoefte aan informatie op maat. Er werd ook gesproken over het instellen van “vrijplaatsen” voor starters, waar zij tot ontwikkeling kunnen komen. De gemeente moet faciliteren om vakmanschap ook op langere termijn te waarborgen. Ongeveer anderhalf jaar na de start hebben ondernemers vaak behoefte aan een nieuwe stap – daarbij kan de gemeente helpen. Het doel van alle inspanning is om ervoor te zorgen dat Utrecht een stad van ondernemende ondernemers wordt. Tafel 2 Aan deze tafel ging het over de besteding van de € 10 miljoen. Geven we het uit aan het adviseren van ondernemers of aan het verbeteren van coaching, waaraan onder starters beslist behoefte is? Of zullen we juist niet de adviesmaffia subsidiëren maar het geld uitgeven aan het starten van concrete projecten? Starters en kleine ondernemers moeten elkaar kunnen ontmoeten. Er zijn veel van die ontmoetingsmogelijkheden in Utrecht, misschien zelfs wel te veel. Het is belangrijk dat er synergie komt tussen al die initiatieven, én mensen moeten ze natuurlijk weten te vinden. Daarnaast moet worden nagedacht over de praktijk: veel gemeentelijke informatiepunten zijn na kantoortijd dicht, terwijl kleine ondernemers juist in de avond pas tijd hebben voor dat soort zaken. Wat zijn de sterke punten van Utrecht? Daar moet de gemeente sterk op inzetten. Wat dat betreft gebeurt er al veel, maar ook hier is meer synergie gewenst. Netwerken moeten veel beter gaan samenwerken en zij moeten goede aanjagers of trekkers hebben. De gemeente moet ondernemers niet dwarszitten met regels, maar moet ruimte hebben om te ondernemen. Het is belangrijk dat er speerpunten worden gekozen en dat de gemaakte keuzes sterk worden uitgedragen. Dit helpt bij marketing van de stad; kijk, dít hebben we al in Utrecht! We hebben al veel maar de stad brengt dat niet goed genoeg over het voetlicht. Tafel 3 Oudere, ervaren ondernemers koppelen aan starters en meer aandacht besteden aan doorgroeiers, vooral omdat de laatstgenoemde groep voor de economie misschien veel interessanter is. Digitale infrastructuur verbeteren: investeren in ict en glasvezel. Microfinanciering aanwenden ter bestrijding van de crisis. Het MKB helpen met de aanbestedingsregels. Voor substantiële aanbestedingen komen vrijwel alleen grote ondernemingen in aanmerking, terwijl ondernemers in het MKB ook best kunnen meedoen. Begeleiding voor allochtone vrouwen bij het opstellen van ondernemingsplannen. Instellen van een Coffeecompany met wifi-plekken. Vierentwintiguurs kinderopvang, kinderopvang inclusief avondeten en vrijetijdsbesteding. Goede, flexibele kinderopvang heeft hoge prioriteit. Helaas is het vinden van goede locaties in Utrecht een probleem. Een van de deelnemers wijst op het succesvolle initiatief van Stichting Ook (www.ookkinderopvang.nl), ondersteund door de rijksoverheid. Minder bureaucratie bij de overheid; de overheid kan best wat flexibeler omgaan met bestemmingsplanwijzigingen en vergunningen. Ondernemers hebben nog steeds veel last van tegenstrijdige regelgeving. Ambtenaren moeten ook ondernemend zijn of op zijn minst bereid zijn om mee te denken vanuit de ondernemer – dat vergt een cultuuromslag. De gemeente moet mensen die van plan zijn om in het centrum te gaan wonen, goed informeren over het feit dat zij daar hoe dan ook te maken zullen krijgen met (geluids-) overlast. Wie dat niet wil, moet daar dan dus niet gaan wonen. De gemeente Utrecht moet inkopen bij Utrechtse bedrijven en de bedrijven zelf moeten ook zoveel mogelijk in de eigen stad inkopen. Leidsche Rijn bijvoorbeeld, is vrijwel geheel ontwikkeld door Rotterdamse bedrijven – een - 50 -

gemiste kans. Over deze suggestie is het gezelschap het niet eens. Moet je niet gewoon de beste kiezen? Het gaat erom, eens verder te kijken dan je gewend bent, zo wordt gezegd. Zo’n omslag in het denken is van essentieel belang voor het Utrechtse MKB. Wat is het allerbelangrijkst? Wat zal de komende twee jaar het verschil maken? Er zijn maatregelen die geschikt zijn voor de korte termijn, maar ook maatregelen die pas op langere termijn vruchten zullen afwerpen. Beide zijn nodig. De aanpak op lange termijn moet goed passen bij de visie van de gemeente Utrecht en de aanpak op korte termijn moet de ondernemers in het MKB snel verlichting bieden. De gemeente moet streven naar een goede balans in uitgaven voor de lange en voor de korte termijn. •

Boegbeelden creëren. Beter communiceren over waar men in Utrecht goed in is. Volgens de deelnemers hoeft dat geen geld te kosten – hier kun je aansluiten bij wat er al bestaat. Denk aan de Utrechtse media (AD/Utrechts Nieuwsblad, RTV Utrecht). De gemeente Utrecht participeert daar al in, evenals in “Utrecht, your way” ten behoeve van het aantrekken van meer toeristen. Ondernemers kunnen dit zelf ook oppakken als de gemeente partijen bij elkaar brengt.

•

Op wijkniveau moet er één contactpersoon zijn die bij de ondernemers op bezoek gaan, géén zes! Er is dus goede regie op wijkniveau nodig.

•

Ondernemers hebben omzet nodig, zeker in tijden van crisis. De overheid moet plaatselijke ondernemers beter betrekken bij grote aanbestedingen en zelf zoveel mogelijk inkopen bij Utrechtse bedrijven.

•

Mentor voor ondernemers, die hen helpt bij het maken van de juiste keuzes en hen bijstaat bij zaken waar ze zelf niet veel verstand van hebben.

•

Ruimte om te ondernemen: goede, betaalbare bedrijfshuisvesting.

•

De economische structuur behoeft verbetering – er moet simpelweg meer bedrijvigheid komen. De gemeente moet echter geen geld besteden aan noodinfusen; het is beter, het geld uit te geven ten behoeve van een sterk profiel van de stad. Waar is Utrecht sterk in? Er is hier kennis te vinden, evenals duurzaamheid, creativiteit en cultuur. Het geld moet besteed worden aan projecten die goed in het stedelijke beleid passen. Je kunt ondernemers beter opdrachten geven (zodat ze omzet kunnen maken) dan hun adviseurs subsidiëren. Doelgerichte toekomstplannen voor de stad, daar gaat het om; de gemeente kan het geld het beste besteden aan het aantrekkelijk maken van de stad.

•

Maatwerk voor ondernemers, te verkrijgen op een centrale plaats.

•

Ontmoeting, vindbaarheid en zichtbaarheid. Mensen moeten elkaar weten te vinden. De gemeente kan mensen helpen elkaar te vinden, en zaken met elkaar te doen; niet alleen het midden- en kleinbedrijf maar ook grote bedrijven. Men moet elkaar kennen in het Utrechtse bedrijfsleven. Hiervoor is het belangrijk om de economie op wijkniveau goed in kaart te brengen zoals de gemeente Den Haag heeft gedaan. Er werd daar gesignaleerd dat er in de Haagse wijk Mariahoeve heel veel zzp’ers wonen en werken en dat wist niemand. De gemeente heeft het contact onder hen goed op gang geholpen.

•

De gemeente moet het netwerken steunen en stimuleren en daarbij blijven hameren op de noodzaak van integratie tussen de verschillende etnische ondernemersgroepen. Er bestaan nog altijd witte en zwarte netwerken en dat zijn nog steeds twee apart functionerende werelden. Men wil van beide kanten toenadering, maar dat lukt (nog) niet.

Wat vindt de politiek ervan? De gemeenteraad heeft behoefte aan informatie. Bijeenkomsten zoals deze ronde tafels zijn heel geschikt om de lokale politici te voeden. Zonder goede informatie kan de raad geen goede beslissingen nemen.

Sluiting De heer De Gelder merkt op dat het instellen van een prijsvraag in geen van de drie bijeenkomsten aan de orde is geweest. Suggesties daarvoor ontvangt hij graag achteraf. De wethouder vraagt de aanwezigen hem op de hoogte te houden van nieuwtjes. Bewoners schromen doorgaans niet om hun contacten met de gemeente op hoog niveau in te steken; bedrijven zijn daartoe om onbekende redenen minder geneigd. Het college wil die informatie graag hebben om ook in de eigen organisatie het belang

- 51 -

van een goed bedrijfsleven helder over het voetlicht te kunnen brengen. Speciaal hiervoor verstrekt de heer Van Gelder zijn mobiele telefoonnummer. Op 17 september a.s. vindt er in het stadhuis een raadsinformatieavond plaats over het fonds van € 10 miljoen. Deze avond is openbaar en zeker ook interessant voor niet-raadsleden. Ten slotte bedankt de wethouder de aanwezigen voor hun komst en inbreng. Hij is onder de indruk van de welwillendheid; iedereen die werd uitgenodigd voor één van de drie ronde tafelbijeenkomsten heeft daaraan gehoor gegeven – dat betekent dus een opkomst van 100%! Vanzelfsprekend koppelt de gemeente de bevindingen uit de drie gesprekken terug aan alle deelnemers.

- 52 -

Kansen voor Utrecht in crisistijd creëer je samen! Plan van aanpak fonds stimulering lokale economie

Recommend Documents