Samen werken aan kansen voor bewoners. Wonen en Kansen in Utrecht Overvecht Noord

Samen werken aan kansen voor bewoners Wonen en Kansen in Utrecht Overvecht Noord

Inhoudsopgave

Voorwoord

4



Het begin

7



Opbouw en werkwijze

17



Samenwerken in de praktijk

29



Toekomst

47



Conclusies

57



Woordenlijst

63

3

Voorwoord In 2007 zijn woningcorporaties Portaal en Mitros samen het project Wonen en Kansen in de Utrechtse wijk Overvecht gestart. Met veel enthousiasme en daadkracht willen we een bijdrage leveren aan het vergroten van het perspectief van onze bewoners. Wonen en Kansen is onderdeel van een gebieds-

woonwensen voor de toekomst. Ook de persoon-

plan voor het noordelijke deel van de krachtwijk

lijke situatie van bewoners bleef niet onbesproken.

Overvecht: De Gagel. De corporaties en de ge-

Bewoners waren open over werk en inkomen,

meente willen dat het een fijne buurt wordt waar

hun opleiding, ontmoeting, hun gezondheid en

het prettig toeven is. Met goede voorzieningen,

vrije tijd. We vroegen hen of ze op die vlakken

voldoende keus in woningen en een aantrekke-

misschien informatie of ondersteuning konden

lijke woonomgeving. Kortom, een buurt waar

gebruiken om vooruit te komen of om hun leven

mensen graag willen (blijven) wonen. En niet in

iets makkelijker te maken.

de laatste plaats: waar bewoners ook zelf hun

We wisten dat, als we serieus werk wilden maken

steentje bijdragen aan een prettige buurt.

van de buurt en de toekomst van de bewoners, we dat als corporaties niet alleen kunnen. We

4

Door Wonen en Kansen kwamen we met

hebben onze maatschappelijke partners echt

bewoners in gesprek. We zijn van huis naar huis

nodig. Zij hebben hun medewerking volmondig

gegaan en hebben naar bewoners geluisterd.

toegezegd. Zonder hun hulp was het succes niet

Zij vertelden over hun woning, omgeving en

zo groot geweest.

Wat heeft Wonen en Kansen opgeleverd? Een

en nieuwe bewoners worden benaderd voor een

verdienste van het project is dat veel mensen

gesprek. De informatie die we ophaalden bij

de aangeboden kans hebben gegrepen en in

bewoners heeft er bovendien toe geleid dat we

beweging zijn gekomen, in het klein en in het

extra programma’s opzetten rond gezondheid,

groot. Een jonge vrouw die een baan vindt en

woonomgeving, vluchtelingen en jongeren.

opvang voor haar kind. Een gezin dat nu de weg weet naar de sportvereniging. Mensen die een

In dit boekje wordt ingezoomd op de samen-

taalcursus begonnen, een jongen die startte met

werking tussen partijen bij Wonen en Kansen.

een opleiding aan de sportacademie. Klachten

Wat waren de verwachtingen, hoe verliepen de

over de woningen pakten we direct op en de

contacten en waren organisaties erop ingericht

woonwensen nemen we mee in toekomstige

dit soort vragen op te pakken? Ziet men kansen

plannen. Een ander resultaat is de verbeterde

voor een vervolg en wat hebben we ervan geleerd?

samenwerking tussen een reeks hulpverlenende instanties, van de gemeente tot de Kredietbank

Wonen en Kansen was voor ons een pilot. We

en van Bureau Inburgering tot welzijnsinstelling.

zijn zeer trots op dit project. Met de resultaten en

Doordat zij elkaar beter weten te vinden en

de evaluatie in de hand geven we op dit moment

vraag- en gebiedsgericht gaan werken, worden

verder vorm aan ‘achter de voordeur projecten.’

problemen sneller opgepakt en verholpen. Dat is winst voor onze bewoners.

We wensen u veel inspiratie en plezier met dit boekje,

Nu, anderhalf jaar na het begin, zijn de gesprekken met bewoners afgerond. Er ligt een lijvig

Trees van Haarst

rapport en dit prachtige boekje. Wonen en

directeur woningcorporatie Portaal Utrecht en

Kansen is nog volop bezig, onder andere met

Karin Verdooren

het coachen van trajecten van bewoners en een

directeur Mitros Utrecht

laagdrempelige balie in de buurt. De dienstverlenende organisaties werken nog steeds mee

April 2009

5

Het begin Overvecht wordt rond 1960 aangelegd vanuit de modernste inzichten van die tijd. Lichte woningen, een park en een winkelcentrum. De wijk wordt de groenste van Utrecht en biedt woonruimte aan enkele tienduizenden inwoners. Er komen veel jonge gezinnen en ze wonen er graag. De economische crisis begin jaren tachtig,

balans en de leefbaarheid komt onder druk

migratiestromen, stadspolitiek en verhuizing

te staan. Veel kleintjes van weweer zijn de

van gezinnen uit de middenklasse zorgen in

hangjongeren van later geworden. Het stadsdeel

de loop van de tijd voor verandering van be-

daalt in aanzien.

volkingssamenstelling en van kleur. Het aantal

Veel huidige bewoners van het noordelijk deel

bewoners met een niet-westerse afkomst neemt

van de wijk, oud- en nieuwkomers, houden nog

in Overvecht naar verhouding sneller toe dan in

altijd van Overvecht. Ze vinden park De Gagel

andere wijken. De opeenstapeling van werkloos-

de mooiste plek in de buurt en zijn trots op hun

heid, lage inkomens en opleidingsniveaus,

wijk. Ze zijn tevreden met hun woning, het groen

taalachterstanden en cultuurverschillen gaan

en het winkelcentrum en hebben voldoende

voor problemen zorgen. De verhouding tussen

contacten. Ze willen er niet weg.

draagkracht en draaglast van de wijk raakt uit

Daar tegenover staan veel andere mensen die

7

uitzien naar een grondige opknapbeurt van

Haar zoon en 13-jarige dochter leven tamelijk

de wijk en dat liever vandaag dan morgen.

geïsoleerd. De kinderen zitten niet op een

Zij voelen zich onveilig of hebben last van het

sportclub en komen weinig buiten. Mevrouw

gedrag van hun buren en buurtgenoten. De

B. is in haar geboorteland opgeleid als ver-

problemen in Overvecht Noord anno 2007/8 zijn

pleegster en wil graag werken. Wo

legio. Daar kunnen buurtbeheerders, opbouw-

nen en Kansen gaat voor haar op zoek naar

en welzijnswerkers over meepraten. Aan de buitenkant van de flats is het niet te zien, maar

mogelijk­heden voor een stage en ontmoeting. In oktober 2008 is mevrouw B. gestart met

er zijn problematische situaties in veel huis­

een zogenoemd ‘samenlooptraject’ van

houdens. Er is relatief veel huiselijk geweld en

Bureau Inburgering en Sociale Zaken en

werkloosheid in Overvecht. Eenderde van de

Werkgelegenheid van de gemeente. Dat is een

huishoudens ontvangt een uitkering. 71% van

traject waarbij tegelijkertijd wordt ingeburgerd

de kinderen komt met een leerachterstand het

en gezocht naar een (vaste) baan.

basisonderwijs binnen. Ook is er veel schoolverzuim en schooluitval. In de publieke ruimte is

In 2007 gaat in het Utrechtse Overvecht Noord,

er te vaak overlast, verloedering en criminaliteit.

een van de veertig krachtwijken van voormalig

De benamingen veranderen in de loop der tijd

minister Ella Vogelaar, een bijzonder project van

van achterstandswijk in probleem-, pracht-

start. Aanleiding is het plan van de gemeente en

of krachtwijk, maar Overvecht verandert

de drie woningcorporaties in het gebied, Portaal,

onvoldoende mee. De gemeente en woning-

Mitros en Bo-Ex, om een deel van de naoorlogse

corporaties Portaal, Mitros en Bo-Ex vinden dat

wijk te vernieuwen. Het plan De Gagel Vernieuwt

er wat moet gebeuren. De inzichten van déze

moet de bewoners en de buurt een beter perspec-

tijd vragen om zelfredzaamheid, meedoen en

tief bieden: een veilige en aantrekkelijke woon-

gemengde wijken met huur- en koopwoningen.

omgeving, meer keuze aan huur- en koopwoningen

De corporaties willen geen window dressing,

en nieuwe scholen en voorzieningen. Het gaat

geen vrijblijvend project waarvan er dertien in

mogelijk om forse ingrepen die grote gevolgen

een dozijn gaan, maar een interventie waarin

voor de bewoners kunnen hebben. Vooral voor

aandacht en betrokkenheid worden gecom-

de huurders van een aantal hoogbouwflats: het

bineerd met aanpakken en concrete stappen

voornemen is die in de toekomst te slopen.

voorwaarts voor de bewoners.

Woningcorporaties Portaal en Mitros willen in het kader van de voorgenomen herstructurering

8

Stage en ontmoeting

ook sociaal investeren in de buurt. Zij treden in

De woning van mevrouw B. ziet er verzorgd

gesprek met de gemeente Utrecht en de advies-

uit. De medewerker van Wonen en Kansen

bureaus Stade Advies en Mexit. Daar wordt het

wordt ontvangen door haar 15-jarige zoon,

plan gesmeed voor een project dat Wonen en

die ook als tolk optreedt. Hoewel mevrouw B.

Kansen gaat heten.

al elf jaar hier woont, spreekt ze de taal nog

De corporaties richten de focus van Wonen en

nauwelijks. Wel zit ze op Nederlandse les.

Kansen vooral op de tien verdiepingen hoge flats

aan de zogenoemde THEMA-dreven: Tigrisdreef,

Op zichzelf sluit de ambitie van de corporaties

Haifadreef, Sint Eustatiusdreef, Sint Maarten­

naadloos aan bij de benadering van de

dreef en Ankaradreef. In de flats wonen bijna

gemeente. ‘Naast de aandacht voor fysieke

1500 mensen, in ruim 700 huishoudens. Er zijn

verbetering heb je absoluut aandacht voor

cijfers bekend van het aantal huishoudens met

het sociale nodig,’ zegt ook Harrie Bosch,

een uitkering, van ingeschreven werkzoekenden,

wethouder wonen en herstructurering naoor-

van vroegtijdige schoolverlaters en van meldingen

logse wijken. ‘Utrecht investeert in wijken en

van overlast. De buurt- en gebiedsbeheer­ders

in bewoners, om hen in staat te stellen mee

van de woningcorporaties zien en horen dagelijks

te doen. Noem het emancipatie of sociale

problemen langskomen. Als er een aanleiding

stijging. Het doel is: sterkere mensen in een

voor is, komen medewerkers van Portaal en Mitros bij huurders over de vloer.

sterke buurt.’ De gemeentelijke Dienst Maatschappelijke

Een beeld van hoe het de bewoners over het alge-

Ontwikkeling (DMO) heeft aanvankelijk be-

meen vergaat, is er echter niet. Hoe ervaren be-

denkingen bij de wens van Portaal en Mitros

woners de woonomgeving? Zijn er belemme­rende

zich met meer dan de woonsituatie van huur-

factoren die hen weerhouden een opleiding te

ders te willen bezighouden. Dat is een taak

volgen of deel te nemen aan de arbeidsmarkt?

van het welzijnswerk, gesubsidieerd door de

De corporaties willen met hen in gesprek komen

gemeente, aldus DMO. Maar de corporaties

over hun wensen, ambities en problemen, vooral

hebben al langer ervaring met sociaal inves­

rond wonen, werk, opleiding en jeugd. Doel is dat

teren en houden aan hun voornemen vast.

bewoners vooruitkomen door de aandacht en

Jennifer Scholl, projectleider Wonen en Kansen

eventuele ondersteuning van het project Wonen

bij woningcorporatie Mitros: ‘Vaststaat dat veel

en Kansen. Portaal en Mitros willen naar de

bewoners ook in de toekomst onze huurders

bewoners tóe, op huisbezoek. Op mensen

zullen zijn. Als ze iets aan hun problemen kun-

afgaan in plaats van wachten tot zij zich met

nen doen voordat de buurt op de schop gaat,

vragen of problemen melden, is lange tijd not

hebben zij er voordeel van. Herstructurering

done geweest in Nederland, maar staat alweer

vraagt immers nogal wat van mensen.’

enkele jaren sterk in de belangstelling.

Sociale stijging

Woningcorporaties

Met de krachtwijkenaanpak wil de landelijke

Portaal en Mitros trekken zich de sociale proble-

overheid bewerkstelligen dat bewoners én

matiek van haar huurders aan, onder andere in

wijken stijgen op de maatschappelijke ladder.

Overvecht Noord en willen iets doen. ‘Als je een

Beiden moeten er over een aantal jaar beter

buurt wilt verbeteren moet je met de bewoners

voorstaan dan nu. De corporaties willen op

beginnen,’ zegt gebiedsmanager Dorine Lommen

eigen wijze inhoud geven aan het begrip sociale

van Portaal. ‘We willen hen iets meegeven,

stijging. Bij hen staat dat vooralsnog voor het

waardoor ze misschien beter in hun vel gaan

vergroten van de zelfredzaamheid van mensen

zitten en andere keuzes kunnen maken.’

en het verbeteren van hun woon-, inkomens-

9

en leefsituatie. Omdat er in relatief veel huis-

intercultureel management en Stade Advies,

houdens meerdere problemen tegelijk spelen,

adviesbureau voor maatschappelijke ont-

moet er op verschillende terreinen tegelijk actie

wikkeling. De laatste verzorgt het management

worden ondernomen. Vooruitgang op één

en de uitvoering van Wonen en Kansen.

gebied betekent immers geen oplossing voor de andere problemen. Sociale stijging kan ook

Wonen en Kansen is niet het eerste project in

om kleine dingen gaan. Een jonge allochtone

de wijk. In 2006/2007 deed het gemeentelijke

moeder, die al jaren in de buurt woont, weet

Bureau Inburgering het bewonersonderzoek

bijvoorbeeld niet dat er om de hoek van haar

Van binnen naar buiten in Overvecht Zuid.

huis een park is. ‘Sommige mensen hebben

Medewerkers bezochten 376 huishoudens om

maar een heel klein zetje nodig om vooruit te

mensen te vragen wat zij prettig vinden aan

komen,’ stelt Jennifer Scholl van Mitros.

hun leefsituatie, wat zij graag veranderd zien,

Kern van het project Wonen en Kansen is dus

welke hulp zij daarbij nodig hebben en wat zij

een actieve benadering van bewoners, gekoppeld

zelf kunnen doen. Doel was om de mensen

aan directe, praktische ondersteuning waar dat

te stimuleren zelf in actie te komen om hun

nodig en gewenst is. Die ondersteuning kan

gezondheid, woonsituatie en toekomstkansen

variëren van het bieden van informatie over

te verbeteren, onder andere door contacten

locaties waar bewoners terechtkunnen voor

en activiteiten in de buurt. Een door eigenaar

bepaalde diensten tot het aanmelden voor een

Mitros beschikbaar gestelde huurwoning diende

taalcursus; van bemiddeling naar schuldhulpver-

als uitvalsbasis voor de gesprekken en als

lening, het maatschappelijk werk of het Centrum

ontmoetingsplek voor bewoners. De buurtflat

voor Werk en Inkomen (CWI) tot het mensen bij

is elke dag open en bewoners kunnen er terecht

elkaar brengen voor ontmoeting en activiteiten.

met vragen en voor gezamenlijke activiteiten.

Het project moet een vliegwiel zijn waardoor

Voormalig minister Vogelaar noemde Van binnen

inactieve bewoners in beweging komen en

naar buiten in 2007 ‘een parel van integratie’.

daarna zoveel mogelijk op eigen kracht verder-

Het project Van binnen naar buiten leverde een

gaan. Wonen en Kansen moet leiden tot aan-

schat aan informatie op, maar veel vragen en

toonbare verbeteringen voor de huishoudens

problemen achter de voordeur konden niet

en tot herkenbare aanwezigheid in de buurt.

direct worden beantwoord of opgelost. Een

Voor de opzet van het achter de voordeurproject

vangnet van instellingen en organisaties ontbrak.

gaan de twee woningcorporaties aan de slag

Dat moet bij Wonen en Kansen dus anders.

met Mexit, adviesbureau voor diversiteit en

10

‘Investeren in de buurt begint met investeren in mensen. Bewoners die bezig zijn met maatschappelijk overleven, zien zelf niet welke mogelijkheden er zijn voor activering. Het is mooi dat we hen door Wonen en Kansen kunnen laten zien dat deze kansen er wel degelijk zijn.’ Josje van de Grift van Mexit

Deelnemers Wonen en Kansen Samenstelling bevraagde huishoudens



424 * (262 huurders van Mitros, 162 van Portaal)

• • • • •

Alleenstaand

39%

Samenwonend zonder kinderen

12%

Samenwonend met kinderen**

31%

Eenoudergezin

15%

Samenwonende volwassenen (geen familie)

3%

* In totaal zijn er 724 woningen aan de THEMA-dreven. 35 huishoudens deden mee aan de pilot. Van de overige huishoudens wilde 14% niet meewerken aan Wonen en Kansen. 21% is niet bereikt, en 1% stond op het punt te verhuizen. Gedurende het project kwamen 44 nieuwe huishoudens in de buurt wonen; ook zij zijn bezocht. **Bij de huishoudens met kinderen gaat het meestal om een of twee kinderen. Leeftijd geïnterviewde bewoners

• • • • •

18-29 jaar 30-40 jaar

32%

41-50 jaar

22%

51-60 jaar

11%

> 60

18%

Land van herkomst

• • • • • •

Nederland

12

17%

40%

Suriname

7%

Marokko

23%

Turkije

8%

Azië

7%

Overig

15%

Woonduur in Nederland

• • • • • •

Geboren in Nederland

37%

Langer dan 15 jaar in Nederland

37%

Tussen 10-15 jaar in Nederland

13%

Tussen de 5-10 jaar in Nederland

8%

< 4 jaar in Nederland

3%

Overig

2%

Opleiding geïnterviewde bewoners alleen lagere school middelbare school

• • • • • • • •



VMBO

11% 18% 12%

MBO

27%

HBO

12%

WO

8%*

Onbekend

3%

Overig

9%

* Bij hen gaat het vooral om hoger opgeleide vluchtelingen en studenten. Besteedbaar inkomen huishoudens p/m

• • • • • • • •

< 750 euro

3%

Tussen 750 - 1000 euro

15%

< 1250 euro

17%

< 1500 euro

19%

< 2000 euro

18%

< 2500

6%

> 2500

5%

Onbekend

17%

De helft van de huishoudens waarvan het inkomen bekend is, beschikt dus over een maandinkomen < 1500 euro.

13

Opbouw en werkwijze De samenwerking tussen de corporaties Portaal en Mitros vormt de basis voor Wonen en Kansen. Zij zetten een werk- en projectorganisatie op, met

laten elkaar daarnaast ruimte er apart mee naar

een opdrachtgeversoverleg van de corporaties,

buiten te treden. Aan de samenwerking ligt een

Stade en Mexit, een projectgroep met dezelfde

goede persoonlijke verstandhouding ten grond-

partijen plus een communicatiemedewerker en

slag, zowel tussen de gebiedsmanagers die het

een begeleidingsgroep. De laatste, met ver­tegen­-

gebiedsplan De Gagel Vernieuwt hebben ge­-

woordigers van wijkbureau Overvecht, wel­zijns­

maakt als tussen degenen die direct aan Wonen

organisatie Cumulus, Sociale Zaken en Werkge-

en Kansen meewerken.’ Charlotte van Haselen

legenheid en de dienst Stadsontwik­ke­ling, denkt

(Portaal): ‘Wij hebben ons vanaf het be­gin

mee over de voortgang van Wonen en Kansen

gerealiseerd dat dit project ambitieus is. Om

en zorgt voor aansluiting met de praktijk.

onze ambitie te kunnen waarmaken, moesten we duidelijke afspraken met andere partijen maken.’

Woningcorporaties Jennifer Scholl (Mitros): ‘De samenwerking

Vooronderzoek

tus­sen Mitros en Portaal en onze gezamenlijke

In 2007 doen de projectmedewerkers aan de

doelstelling om kansen voor bewoners te bieden

hand van de Utrechtse Wijkenmonitor en Trend-

is bijzonder. Meestal wil er één voorop lopen.

rapportages welzijn uitgebreid vooronderzoek

We profileren ons allebei met het project en

naar de sociale situatie van de bewoners in dit

17

deel van Overvecht. Deze zogeheten nulme­ting

Wonen en Kansen bij kan aansluiten, zoals de

is de vertreksituatie. Na uitvoering van Wonen

Ontmoetingsgroep Turkse vrouwen, ontmoetings-

en Kansen moeten er op de korte en langere

groep ouderen, en Speel mee voor kinderen.

termijn verbeteringen te zien zijn. Omdat Wonen en Kansen veel vragen en

Projectleider Wonen en Kansen

pro­blemen zal tegenkomen waar de corporaties

Ingrid Horstik van Stade Advies: ‘Om niet op

weinig aan kunnen doen, wordt contact gezocht

andermans terrein te komen, moesten we hier

met partijen die dat wel kunnen. De project­

en daar letten op grenzen tussen de verschil-

organisatie brengt gedetailleerd in kaart welke

lende partijen. Er zijn geen voorbehouden

succesvolle projecten, organisaties en dienst-

voor samenwerking gemaakt.’ De kans dat

verleners er in de wijk zijn en op welke gemeen-

activiteiten van Wonen en Kansen die van

telijke instellingen op het gebied van opleiding,

anderen raken of overlappen is het grootst

werk, inburgering en inkomen Wonen en Kansen

ten opzichte van welzijnsinstelling Cumulus

een beroep kan doen. Als deze organisaties en

en het Wijkbureau. Ingrid Horstik: ‘We

diensten samenwerken, direct in actie komen

bespraken hoe we elkaar konden versterken

en hun afzonderlijke interventies goed op elkaar

in plaats van in de wielen rijden. Zij zaten als

afstemmen, moeten ze, samen met de bewo­ners,

deelnemers in de begeleidingsgroep en ik op

veel problemen kunnen tackelen.

mijn beurt woonde enkele overleggen bij over

Projectleider Ingrid Horstik van Stade Advies

sociale wijkontwikkeling. We hebben veel

maakt een ronde langs ongeveer dertig

gepraat over de bedoeling en mogelijkheden

organisaties in de wijk. De gesprekken dienen

van dit project. En praktische afspraken

als ken­nis­­making: korte lijnen beginnen met het

gemaakt wat we in voorkomende gevallen van

elkaar van gezicht leren kennen. Om wederzijds

‘grensoverschrijding’ konden doen.’

vertrouwen en bereidheid tot samenwerking op met de gevestigde organisaties in de wijk

Gebiedscoördinator sociale wijk­ontwikkeling

onontbeerlijk. Het gaat om zogenoemde ‘vitale

‘Er wordt in Overvecht al vijf jaar gebieds-

te bouwen, zijn goede persoonlijke contacten

18

coalities’. De ronde dient ook om basiskennis

gericht samengewerkt,’ zegt Cintha Tubbing,

op te doen over wat al bekend is over de te

gebiedscoördinator sociale wijkontwikkeling.

verwachten problematiek achter de voordeur.

‘De gemeente werkt samen met welzijns­

Wonen en Kansen wil niet opnieuw het wiel

organisatie Cumulus, de wijkagent, de buurt-

uitvinden maar wel stappen verder proberen te

en gebiedsbeheerders van Portaal en Mitros

zetten, samen met de clubs die vaak al jaren in

en anderen. Er zijn ook verschillende buurt-

de wijk actief zijn en beschikken over een schat

netwerken opgebouwd en bewoners vooruit

aan ervaringen. Omdat in dit deel van de wijk

geholpen in het leven. Gelukkig hebben we

gebiedsgericht wordt gewerkt aan leefbaarheid,

een formule gevonden voor goede samen-

participatie en epowerment, is er een sociale

werking met Wonen en Kansen. Het gaat

infrastructuur. Er zijn projecten en groepen waar

tenslotte om de mensen in de buurt.’

Samenwerkingsovereenkomst In Overvecht Noord blijken erg veel organisaties

Samenwerkingspartners frontoffice

en projecten te zijn, die van elkaar niet altijd weten waar ze mee bezig zijn. Omdat Wonen en Kansen

• Wonen

wat kansen betreft de nadruk wil leggen op

Mitros en Portaal, Netwerk extreme woonoverlast,

opleiding, werk en jeugd, maakt de projectleider

project Utrecht veilig!, Dienst Stadswerken,

een overzicht van de organisaties die nodig zijn

Dienst Wijken

voor het wegnemen van obstakels om kansen op die terreinen te kunnen grijpen. Hen vraagt ze mee

• Werk

te doen met Wonen en Kansen én om commit­ment:

CWI, UWV, afdeling SoZaWe, Inburgering,

willen zij zich inzetten voor het versneld aanpakken

jongerenloket, Cumulus, corporaties

van de problemen die bij de huis­bezoeken boven water komen? Zijn de samenwerkingspartners

• Inkomen

bereid werkafspraken met Wonen en Kansen te

DMO Kredietbank, Cumulus, corporaties,

maken over het diensten­aanbod dat bewoners van

Stade Advies, Kredietbank, Cumulus, Stichting

hen kunnen verwachten? Willen ze rapporteren

Tussen­voorziening

wat zij doen of waar onvoorziene knelpunten opduiken? Enkele organisaties willen van tevoren

• Opleiding

weten hoeveel capaciteit zij moeten reserveren.

Bureau Inburgering, Let’s talk (taallessen), ROC

De Kredietbank kan bijvoorbeeld al bij voorbaat zeg-

Midden Nederland, DMO afdeling onderwijs

gen dat er bij aanmelding van nieuwe klanten een lange wacht­lijst voor schuldhulpver­lening zal zijn.

• Gezondheid

Om de extra hulpvraag in te schatten die Wonen

GG&GD, projectbureau jeugd, w12, programmabureau

en Kansen mogelijk genereert, wordt een pilot

Jeugd DMO, welzijnszaken DMO, Ouder kind centrum,

gedaan bij 35 huishoudens in één portiek aan de

Indigo (Altrecht), JAT, dienst SO, Big Move

THEMA-dreven. Ook kijkt men naar vergelijkbare projecten elders, zoals het Sociaal Investerings­

• Jeugd en kinderen

programma (SIP) in Amsterdam Slotervaart.

Utrechts Centrum voor de Kunsten, JeugdAdvies-

Met iedere organisatie die haar inspanningen

Team, DMO afdeling Sport en Recreatie, jeugdzorg,

garandeert en wil vastleggen, sluit Wonen en

Cumulus, DMO Sport & Recreatie, jongerenloket

Kansen vervolgens een aparte samenwerkingsovereenkomst. Ook maakt men afspraken over

• Vrije tijd en ontmoeting

de manier van werken, zoals de wijze van terug­-

Cumulus, Utrechts Centrum voor de Kunsten,

koppeling naar de projectorganisatie.

ROC Midden Nederland, DMO, corporaties,

Wonen en Kansen maakt onderscheid tussen

De Bakkerij, Milieupunt

een front en een backoffice. Het frontoffice bestaat uit organisaties die belangrijk zijn in

• Later toegevoegd zonder convenant:

relatie tot de vragen en problemen van bewoners.

Vluchtelingenwerk Midden-Nederland

19

Backoffice en troubleshooter

de gemeente worden bekrachtigd met de onder-

Van de gemeente vraagt Wonen en Kansen af-

teke­ning van een convenant door de directeuren

zonderlijk commitment. Vooral omdat uitvoe­rende

van beide woningcorporaties en de wethouder

diensten als Bureau Inburgering, Sociale Zaken

wonen en herstructurering naoorlogse wijken.

en Werkgelegenheid (SoZaWe) en de Kredietbank, die vallen onder de Dienst Maatschappe-

Wethouder

lijke Ontwikkeling (DMO), een sleutelrol zullen

Wethouder Harrie Bosch is blij met het project.

vervullen bij het oppakken van problemen rond

‘Wonen en Kansen is een van onze voorbeeld-

werk, opleiding en jeugd. De corporaties en de

projecten in de krachtwijken. De twee ele­ment­en

gemeente spreken af gedurende het project

die ik belangrijk vind zijn de actieve benadering

een backoffice in te richten. Daaraan nemen

van de bewoners en de inspanning om direct

alle betrokken afdelingen en diensten deel:

ondersteuning te bieden, zoals schuld­

welzijn, onderwijs, SoZaWe, Kredietbank,

hulpverlening. Normaliter zijn er wacht­lijsten

Bureau Inburgering, Sport en recreatie, de

of komen we als gemeente pas in actie als

GG en GD, Stadswerken, Stadsontwikkeling en

zich een probleem aandient.’

Wijken. De accountmanager van de DMO gaat

Toch waarschuwt hij voor te hoge verwach­tin-

het backoffice coördineren en overlegt geregeld

gen: ‘Het project zal leiden tot verbetering van

met de projectleider van Wonen en Kansen.

het aanbod, maar ook tot het inzicht hoe

De bedoeling van het backoffice is de gemeente

complex de problemen kunnen zijn. Mensen

snel te kunnen aanspreken wanneer zich pro-

onderschatten vaak in welke moeilijke situaties

blemen voordoen in de levering van diensten

de bewoners verkeren, wat hun mogelijk­heden

van de gemeente of van door de gemeente

zijn gezien hun achtergrond en geschie­denis.

gesubsidieerde instellingen.

Maar als je hen systematisch volgt, ben je wel

De coördinator van het backoffice, Rick de Kogel,

in staat hulp te bieden in complexe situaties.’

ook troubleshooter genoemd, wijst sleutelfiguren

20

aan bij alle betrokken gemeentelijke diensten,

Huisbezoeken

organiseert een startbijeenkomst en maakt af-

Als alle voorbereidingen zijn getroffen, kan het

spraken over de manier van werken. Een van die

echte werk beginnen. Er zijn aparte vragenlijsten

afspraken is prioriteit te geven aan klanten van

opgesteld over wonen en over wensen en

de THEMA-dreven. De gemeente stelt hen daar-

kansen. Voor kinderen tot 14 jaar en jonge

toe in staat door extra, in de subsidieverordening

mensen tussen 14-23 jaar zijn afzonderlijke en

geoormerkte middelen vrij te maken voor diensten

kortere vragenlijsten. De acht interviewers,

waarvoor wachtlijsten bestaan, vooral schuld-

medewerkers van onder andere welzijns-

hulpverlening (Kredietbank), ouderenadviseurs en

organisatie Cumulus, zijn geïnstrueerd over de

maatschappelijk werk (welzijnsinstelling Cumulus).

do’s en dont’s van outreachend werken. De

Het backoffice reserveert ook een bedrag om

bewoners zijn per portiek geïnformeerd met

onvoorziene zaken op te lossen. De afspraken

een brief van hun woningcorporatie en met

tussen de opdrachtgevers, Portaal en Mitros, en

een folder van Wonen en Kansen op de hoogte

gebracht. De eerste Nieuwsbrief van Wonen en

en te vertellen. Voorwaarde is dat je hen de

Kansen is huis aan huis verspreid.

keuze laat: als zij niet willen meewerken is

Het project Wonen en Kansen benadert alle 724

het ook oké, behalve als je geweldsituaties

huishoudens met de vraag of een medewerker

meemaakt natuurlijk, die moet je melden.’

langs kan komen voor een huisbezoek. In eerste

Huisbezoekers moeten eigen afwegingen

instantie telefonisch en als het niet lukt, door

maken. ‘Soms is moeilijk in te schatten wat er

bij bewoners langs te gaan en aan te bellen.

aan de hand is. Je wilt niet te snel handelen

De medewerking van de bewoners is vrijwillig.

en mensen bij de hand nemen, maar als ze

Uiteindelijk is 63% van de huishoudens bereikt.

nu tóch hulp nodig hebben? En moet die hulp

Tijdens het huisbezoek vult de interviewer samen

dan professioneel zijn of van een vrijwilliger?’

met de bewoner(s) eerst de vragenlijst rond

Simone Siebum, een andere huisbezoeker,

‘wonen’ in. Daarna worden ze uitgenodigd hun

heeft ervaren dat anderhalf uur interviewen

wensen, problemen of vragen over andere

soms te kort is. ‘Je begint bij wonen en komt

aspecten kenbaar te maken. De interviewer geeft

niet altijd aan de kansen toe.’ Doorgaans is

zoveel mogelijk informatie en maakt zonodig

dat wel het geval en anders moeten de huis-

afspraken met het huishouden. Van de bewoner(s)

bezoekers nog een keer terug.

wordt een actieve houding gevraagd. De

Simone geeft een voorbeeld van waar een

interviewers doen verslag van alle huisbezoeken

huisbezoek toe kan leiden. ‘Ik kwam in een

aan de projectleider Wonen en Kansen. Zij zijn

gezin met een kind in de box, het zag er op

geen hulpverleners, maar moeten tijdens de

het eerste gezicht goed uit. De vrouw vertelde

huisbe­zoeken wel zoveel mogelijk antwoord

dat ze niet werkte, te dik was, hoofdpijn had

kunnen geven op informatieve vragen van

en depressief was. Ze wilde graag iets buitens-

bewoners. De sociale kaart van hulp- en dienst-

huis doen. Ik stelde voor naar de sportschool

verleners in de wijk en gemeente die in de

te gaan om af te vallen. Ik heb regelmatig

voorbereiding is opgesteld, zit in het ‘rugzakje’

gebeld om te horen wat ze met het advies

van de interviewers.

heeft gedaan. Bij de sportschool bleek kinderopvang aanwezig te zijn. Nu volgt ze een sport-

Huisbezoeker

programma, heeft ze opvang voor haar kind

Annemiek Hoeks is een van de huisbezoekers

en bovendien werkt ze inmiddels zelf op de

van Wonen en Kansen die het gesprek met be-

sportschool!’

woners aangaat. Zij wijst op het verschil tussen huisbezoeken en praten op de werkplek.

Cintha Tubbing werkt in opdracht van het

‘Achter de voordeur is anders dan mensen te

Wijkbureau als gebiedscoördinator sociale

woord staan op kantoor, achter een bureau.

wijkontwikkeling en heeft daarnaast nog taken

Het is hún terrein; als gast pas jíj je aan en

als teamleider opbouwwerk bij Cumulus.

trekt bijvoorbeeld je schoenen uit als dat de

‘Onze ervaring is dat je lang met mensen in

gewoonte is. Waarschijnlijk zijn mensen mede

contact moet zijn en eerst vertrouwen moet

daardoor bereid je zoveel vertrouwen te geven

winnen, voordat zij zich laten helpen. Ik ben

21

onder de indruk van de resultaten van Wonen

zijn nagekomen en afgehandeld. Is dat het

en Kansen, omdat het is gelukt van zoveel

geval, inclusief eventuele overdracht aan een

mensen het vertrouwen te krijgen.’

of meerdere samenwerkingspartners, dan is

Coaches in multiproblemsituaties

dat huishouden ‘klaar’. In enkele tientallen huishoudens spelen meer­

Bij de meeste huisbezoeken komen vragen

dere problemen tegelijk. Soms is de situatie zeer

naar voren die de huisbezoekers direct kunnen

complex. In één huishouden kunnen bijvoor-

beantwoorden of waarmee zij samen met de

beeld schulden, werkloosheid, analfabetisme

bewoner(s) aan de slag gaan. Voorbeelden zijn

en depressieve ouders zijn. Het kan gaan om

een telefoontje naar de klantmanager van het

zorgmijdende gezinnen of om gezinnen waar al

CWI of SoZaWe, bemiddelen naar het maat-

tal van hulpverleners over de vloer zijn geweest.

schappelijk werk of de sociaal raadslieden en

Voor multiproblemsituaties heeft Wonen en

informeren naar sport- of taallessen. Ook vindt

Kansen twee casemanagers (in het project

geregeld overleg plaats met de buurtbeheerders

coaches genoemd) aangesteld. Aan de hand

van de corporaties. De huisbezoekers spreken

van de bevindingen van de interviewers neemt

vervolgens met de bewoners af wie wat doet en

de projectleider van Wonen en Kansen een

nemen na enkele weken weer contact op om

beslis­sing over het inzetten van een coach of

de voortgang te bespreken en/of de gevraagde

het organiseren van een ander ondersteunings­

diensten te leveren. De projectorganisatie

aanbod. Huishoudens waar al meerdere hulp­

registreert alle afspraken met en toezeggingen

verle­ners over de vloer komen, worden wel

aan bewoners en stuurt de huisbezoekers

geholpen als zij dat willen maar krijgen geen

maandelijks het verzoek te laten weten of die

prioriteit. De coaches gaan eerst aan de slag met

Reparaties en een nieuwe ­stofzuiger

22

De mevrouw is wel thuis maar doet niet open.

licht in de keuken doet het niet, omdat de

De huisbezoeker van Wonen en Kansen geeft

schakelaar kapot is. Bellen kan ze niet omdat

dit door aan de corporatie. Vervolgens komt

de telefoon het niet meer doet. Hier is dringend

de sociaal beheerder van de corporatie langs.

hulp nodig. De corporatie laat direct het licht

Hij komt wel binnen en treft de volgende

in de keuken repareren en geeft een loodgieter

situatie aan. Mevrouw is vel over been en

opdracht de afvoer te maken. De sociaal

geeft aan te leven op brood en sinaasappelen,

beheerder belooft terug te komen met een

die ze haalt in het verzorgingshuis aan de over-

ouderenadviseur. De tweede keer doet

kant van de Tigrisdreef. Ze heeft een rollator

mevrouw opnieuw de deur open, zij het niet

nodig om zich voort te bewegen, maar de hare

van harte. Ze wil absoluut geen hulp, maar wil

heeft geen remmen. De afvoer in de keuken is

wel graag een stofzuiger hebben. De woning-

al langere tijd kapot, vertelt mevrouw. Ze vangt

corporatie koopt een stofzuiger voor mevrouw.

het water op en gooit het door de wc. Ook het

Het vertrouwen groeit.

bewoners waar Wonen en Kansen hoopt iets te kunnen bereiken en perspectief te kunnen bieden. Uiteindelijk zijn de coaches ingezet voor 36 van de 425 bezochte huishoudens.

Coach ‘Opvallend van Wonen en Kansen vond ik dat mensen mij als coach zo ongelooflijk aardig en open tegemoet traden,’ zegt Jeroen Alberts. ‘Ze leggen wél hun ziel en zaligheid bloot. Wij hebben daar gelukkig iets tegenover kunnen stellen. De ene keer was het voldoende om met mensen mee te denken. De andere keer was sprake van een crisissituatie, waarin echt hulp geboden was. Ook kwam het voor dat mensen over meerdere problemen vertelden, maar slechts op één terrein geholpen wilden worden. Dat is hun keuze. Aan mij als coach de taak hen op verschillende mogelijkheden te wijzen en kansen te schetsen, bijvoorbeeld voor het starten van een eigen bedrijf.’

23

Inzet coaches Aantal trajecten



• • •

Totaal

36

Waarvan met succes afgerond

24

Bijna afgerond (01/02/09)



Nog volop bezig

7 5

Van de 24 afgeronde trajecten zijn 3 huishoudens gestopt zonder gebruik te maken van de aangeboden vervolgstappen, zoals schuldsanering en/of activering. Soort trajecten

• • •

Activering/toeleiding naar werk/scholing

19

Zorg en hulpverlening

20

Crisisinterventie

8

Bij een aantal huishoudens zijn meerdere trajecten ingezet, voor één of meerdere gezinsleden.

24

Twee van de drie respondenten vinden dat autochtonen en allochtonen prima met elkaar samenleven in deze buurt.

Samenwerken in de praktijk De samenwerking en onderlinge afstemming blijken in de praktijk meer te zijn dan een verplicht nummer, waar gemeente en organisaties zich met afspraken en een convenant nu eenmaal aan hebben verbonden. Natuurlijk zijn er in het begin problemen. Cintha

wegnemen,’ zegt de Rick de Kogel, gemeente-

Tubbing trekt de wenkbrauwen wel eens op over

lijke troubleshooter. Organisaties staan klaar om

de nieuwe medewerkers van Wonen en Kansen,

desgevraagd voortvarend op te treden wanneer

die volgens haar ‘zonder voorkennis’ van de

hen verzoeken of problemen bereiken via de

aanpak sociale wijkontwikkeling aan de slag

huisbe­zoekers, projectleider of coaches. Het

gaan. ‘Dat gaf wel eens wrijving, maar het

enthousiasme en de betrokkenheid groeien

functionele contact overheerste. Het is een grote

naarmate het project verder gestalte krijgt en

meerwaarde om sámen te kijken hoe je zaken

zichtbaar wordt wat samenwerken oplevert.

kunt verbeteren.’ Dorine Lommen van woning-

Er zijn veel positieve geluiden over samenwer­king.

corporatie Portaal herinnert zich dat interviewers

Bijvoorbeeld van Rachid Badaoui, sinds jaren

aanvankelijk niet weten wat ze de verhuurder wel

buurtbeheerder van Mitros in Overvecht. Hij heeft

of niet voor kunnen leggen. ‘Sommige klachten

door Wonen en Kansen veel nieuwe bewoners

van bewoners over hun woning kwamen niet door.’

leren kennen en veel voor hen kunnen doen.

De bereidheid om het project tot een succes te

‘De huisbezoekers gaven klachten van bewoners

maken, voor de bewoners en de buurt, is echter

door, over de portieken, de openbare ruimte en

vele malen groter dan de scepsis. ‘Praktische

overlast. Ik pakte die op. De lijntjes waren kort.’

knelpunten, zoals wachtlijsten voor ouderenadvi-

Tevreden is Rachid Badaoui ook over de manier

seurs en schuldhulpverlening hebben we kunnen

waarop de projectorganisatie en hij elkaar

29

aanvulden. ‘Ik zorg als buurtbeheerder voor

het sociaal netwerk, en daarmee het gevoel

schoon, heel, veilig en leefbaarheid. Wonen en

van veiligheid, is erg belangrijk. De goede resul-

Kansen pakte de meer persoonlijke problemen

taten van Wonen en Kansen hebben mij verrast.

en wensen op.’

Ouderen uit dit gebied krijgen nu de juiste hulp.’

Nienke Witkamp, coördinator taallessen bij Cumulus, is eveneens lovend over de medewerkers

Afstemmen en versnellen

van Wonen en Kansen. ‘Ze waren betrokken en

Refika Özmuk van Bureau Inburgering is zo’n

reageerden snel. Gegevens over kandidaten kwa-

enthousiaste samenwerkingspartner: ‘De winst

men snel door en we deden over en weer verslag.

van het project is onder meer dat je personen

In een aantal gevallen liep de match tussen vraag

en organisaties in de wijk beter leert kennen,

en aanbod van taallessen helaas toch mis, maar

je bouwt een netwerk op. Daar blijf ik zeker

dat kwam niet door de projectmedewerkers.’

gebruik van maken.’ Zo heeft ze geregeld contact met de mensen van de taallessen Let’s

Ouderenadviseur

talk van Cumulus. ‘We stemmen onderling af.

Marcella van Oosterhoudt is sinds juni 2008

In krachtwijken móeten organisaties samen-

aangesteld als ouderenadviseur voor Wonen

werken. Dat gaat nu beter dan vijf jaar geleden:

en Kansen. Zij is verbonden aan Cumulus. In

als ík niets kan bieden, kijk ik of een ander in

korte tijd wordt haar duidelijk dat de manier van

de vraag naar taalles kan voorzien.’

werken van Wonen en Kansen voor ouderen

De gebiedscoördinator kan eveneens en zonder

bijzonder nuttig en nodig is. ‘Ouderen weten

te hoeven nadenken een voorbeeld geven van

vaak de weg niet. Veel ouderen leven in een

goede samenwerking. Cintha Tubbing:

sociaal isolement. Ze kennen zelfs hun buren

‘Projectleider Ingrid Horstik kwam met een lijst

niet altijd meer en vervreemden van hun

namen van bewoners met hun vragen en wensen

omgeving. Als ze het woord ‘sloop’ horen,

bij ons en de opbouwwerkers van Cumulus

breekt er paniek uit. Ze zijn bang dat ze de

gingen erop af. Wonen en Kansen haalde de

laatste contacten die ze hebben ook nog kwijt-

vraag als het ware op en wij beantwoordden hem.’

raken. De hulpdiensten voor ouderen bereiken

Het CWI biedt een goed voorbeeld van versneld

hen niet altijd. Tijdens de huisbezoeken van de

werken. Cor de Groot is adjunctvestigings­-

interviewers van Wonen en Kansen wordt veel

ma­nager bij het Werkbedrijf UWV. Voordat het

verborgen problematiek zichtbaar.’

CWI begin 2009 opging in het Werkbedrijf was

Marcella van Oosterhoudt gaat bij mensen langs

hij teamcoördinator bij het CWI en als zodanig

na een signaal van de huisbezoekers. ‘Ik kijk

samenwerkingspartner van Wonen en Kansen.

of de diensten die nodig zijn, zoals maaltijd-

‘Ingrid Horstik en ik spraken af dat huisbezoekers

voorziening en medisch hulp, goed op elkaar

contact met het CWI konden opnemen wanneer

worden afgestemd. Doel is het verbeteren van

tijdens huisbezoeken het aspect ‘werk’ aan bod

de woon- en leefsituatie, door gebruik te maken

kwam. Wij stelden ons actief op en de lijn was

van voorzieningen die het mogelijk maken langer

kort. Intern gaf ik prioriteit aan klanten van

zelfstandig te wonen. Ook het vergroten van

Wonen en Kansen, anderen moesten even

31

wachten. Onze adviseurs gingen er na een

Sommigen diensten en organisaties staan te-

telefoontje of brief op af, we wachtten niet af

vergeefs klaar, zoals Stadswerken, het Utrechts

tot de klanten naar óns toe kwamen. Zij maakten

Centrum voor de Kunsten en stichting Milieu-

op mijn verzoek binnen twee weken een rapportje

punt. Hoewel Wonen en Kansen anders had

en brachten advies uit. Ik koppelde naar Wonen

verwacht, is er geen animo om deel te nemen

en Kansen terug wat we de klanten konden

aan activiteiten in de directe woonomgeving,

bieden. Uiteindelijk zijn er tussen de 10 en 15

zoals het aanleggen van tuintjes en kunst met

klanten bij ons aangemeld, met wie we een

jongeren. Mogelijk ervaren bewoners de open-

gesprek hadden. Enkelen van hen wáren al

bare ruimte als anoniem.

klant bij ons. Sommige mensen konden we niets bieden, dus kwantitatief is onze rol beperkt

Waar het wrikt of zelfs vastloopt

geweest. Het CWI voerde immers alleen trajecten

Er blijken tijdens de uitvoering van het project

uit voor klanten met WW.’

ook zwakke schakels in de keten te zijn. Regels

Drie vrouwen met toekomst Mevrouw Saleh vluchtte tien jaar geleden

ziektekosten. Huisbezoeker Annemiek Hoeks

vanuit Liberia naar Nederland en moet later,

stelt tijdens het huisbezoek van Wonen en

na huiselijk geweld, ook haar echtgenoot

Kansen geen dubbel werk te willen doen en

ont­vluchten. Ze woont nu vijf maanden in

inkomenszaken buiten beschouwing te laten.

Overvecht Noord, met haar twee dochters van

Mevrouw Saleh geeft verschillende keren aan

11 en 9 jaar. Mevrouw is over het algemeen

dat ze ‘heel graag’ dingen wil doen, zoals

tevreden met haar woning en woonomgeving.

contacten opdoen in de buurt, werken, leren

Ze voelt zich veilig en fietst bijvoorbeeld ’s

zwemmen en beter Nederlands leren.

avonds, als ze de kinderen ophaalt, door de wijk. Als buren in het portiek de hal of het

In de flat zijn enkele problemen geweest. Ze

trappenhuis vies achterlaten, spreekt ze hen

vertelt dat er asbest is gevonden, dat inmid-

daar op aan. Mevrouw Saleh houdt van netjes.

dels is verwijderd. Ook is ze met de woningcorporatie in gesprek over compen­satie voor

32

De kinderen gaan naar school, mevrouw zit

de nieuwe vloerbedekking in de keuken die niet

voornamelijk thuis. CWI en Sociale zaken

meer past nu ze onverwacht een nieuw keuken-

zetten een activeringstraject voor haar uit,

blok heeft gekregen. Ze heeft daar al verschillende

misschien gevolgd door een opleiding of werk.

keren over gebeld met de corporatie.

In verband met haar uitkering, schulden en

Annemiek Hoeks informeert haar over het

afbetalingsregelingen is mevrouw Saleh bij de

spreekuur van de corporatie in de wijk. Mevrouw

sociaal raadslieden geweest, die haar zaak

Saleh kan goed voor zichzelf opkomen.

verder behartigen. Ze is verzekerd tegen

Ze spreekt... Lees verder op pagina 36

Totaal aantal afspraken • • • • • • • • •



Wonen

31

Werk

9

Inkomen

13

Onderwijs

16

Gezondheid

8

Vrije Tijd

15

Jeugd > 14

2

Kinderen < 14

3

medewerkers.’ Eigen initiatieven

3

Activering/werk Aantal vragen/wensen

• • • • •

Totaal

53

Ooriënteren op werk

7

Ander werk

8

Aan het werk

22

Activering

11

Overige

5

Aanmeldingen/afspraken Totaal aantal

Motieven

Vraag

Resultaat

Aaanmeldingen 7

Oriënteren op werk

Aanmelding

Informatie

0

Onbekend

1



Aanmeldingen

5

Succesvol

3



Casemanager

2

Niet succesvol

1

8

Informatie

2

Onbekend

1

Ander werk



Aanmeldingen

5

Succesvol

4



Casemanager

1

Niet succesvol

0

22

1

Onbekend

1



Aan het werk

Aanmeldingen

15

Succesvol

9



Casemanager

6

Niet succesvol 5

11

Informatie

1

Onbekend

4

Iets actiefs

Informatie



Aanmeldingen

10

Succesvol

6



Casemanager

1

Niet succesvol

0

Onbekend

5

Informatie

4



Overige

Aanmelding

1 Succesvol

1

0



Casemanager

1 Niet succesvol

0 33

Taal/opleiding Taal Vragen Totaal Informatie Aanmeldingen Coach

• • •



48



4



38

6

Om de belangstellenden voor taal/inburgering naar niveau in te delen, hebben Let’s talk, Bureau Inburgering en Wonen en Kansen drie bijeenkomsten georganiseerd op Ankaradreef 120. De intakebijeenkomsten waren bedoeld om te kijken waar mensen het beste op hun plek zouden zijn. Opvolging aanmeldingen

•• • • •

Totaal



38





33

Naar BiGu



5

Daadwerkelijk gestart



12



Bij Let’s talk



7



Bij BiGu



5

Naar Let’s talk

Uitvallers bij Let’s talk door niet reageren op uitnodiging en onbekende redenen. Een aantal bewoners geeft aan pas in een later stadium te willen deelnemen. Opleiding Vragen Totaal Informatie Aanmeldingen Coach

• • •



32



10



19



3



• • • •

19



13



7



6

Aanmeldingen Totaal Daadwerkelijk gestart

Via CWI



Bemiddeld naar boekhouden, kappen e.d.

Aantal afhakers door verhuizing, Opleiding te duur en onbekende redenen.

34



6

Inkomen

Aantal vragen/wensen Financiële moeilijkheden/ administratief niet orde Geen behoefte aan hulp Doorverwezen/aangemeld Kredietbank

Schulden Schulden boven de 5000 Schulden onder de 5000 Specifieke vraag of hulp

Aanmeldingen Doorverwezen/aangemeld Kredietbank Maatschappelijk werk Cumulus Juridisch spreekuur De Boog Administratie thuis De Boog WMO loket

• • • • • •



65



31



21



18



12



32

• • • • • •



21 1 2 2 9 1

Bijna de helft van de huishoudens krijgt huurtoeslag. 43% van de respondenten zegt hier geen recht op te hebben. 10% van de mensen weet niet wat huurtoeslag is.

35

(Vervolg van pagina 32) ...een aardige mond

op school en dit heeft effect gehad, volgens

Nederlands en is resoluut. Als ze de huisbezoeker

moeder en volgens het kind. Annemiek Hoeks

haar administratie laat zien (ze heeft die in een

geeft mevrouw een adres waar de dochter op

plastic zak van Etos), zegt ze: ‘Dit is mijn

zelfverdediging kan, zodat ze weerbaarder

toekomst.’ Mevrouw Saleh blijkt daarmee

wordt. Daar heeft mevrouw Saleh om gevraagd.

te bedoelen dat als ze niet zorgt dat ze haar

Ook wijst ze erop dat er in de gemeente

zaakjes goed regelt, ze niet kan investeren in

Utrecht een leerplichtambtenaar is, die zich

haar toekomst en in die van haar kinderen. Ze

ook bezighoudt met pestgedrag op school.

zou willen werken in de horeca, want ze kookt graag. Ze droomt van een restaurant beginnen

Er is een afspraak gemaakt bij Let’s talk voor

in Liberia, maar denkt dat ze met de hier

Nederlandse les. Mevrouw heeft een intake­

geboren kinderen waarschijnlijk in Nederland

gesprek voor vrijwilligerswerk en activiteiten,

blijft. Ze wil ook in de thuiszorg werken.

eveneens bij Cumulus. Informatiepunt de Boog, de post van sociaal raadslieden van Cumulus,

36

Annemiek Hoeks maakt afspraken wie wat

onderzoekt of mevrouw WA-verzekerd is.

doet en komt na twee weken terug bij de

Annemiek Hoeks heeft samen met mevrouw

familie, onder andere om ook beide dochters

Saleh een aanmeldingsformulier ingevuld

een aantal vragen te kunnen stellen. Uit het

voor de voedselbank. Ze nodigt haar ten

gesprek met de dochters blijkt dat de jongste

slotte uit na drie weken naar het spreekuur

gepest wordt op school. Mevrouw Saleh heeft

in de buurt te komen om de stand van zaken

dat al eerder verteld. Er is actie ondernomen

door te nemen.

blokkeren hier en daar de weg naar inburgering

ling. ‘Wij hebben een aantal keer geadviseerd dat

en werk. ‘Wij zijn aangelopen tegen procedures

mensen een opleiding of cursus moeten volgen.

en bureaucratie, terwijl het toch de bedoeling

Als de betreffende persoon niet tot de doelgroep

was zaken sneller af te handelen,’ zegt Refika

van WW of bijstand hoort, is daar geen geld voor.

Özmuk van Bureau Inburgering enigszins

Ik had gehoopt dat de gemeente, die zich inzet

teleurgesteld. ‘Niet alle door Wonen en Kansen

voor verbetering in de krachtwijken, bij zo’n pro-

aangemelde mensen kwamen voor ons aanbod

ject geld had gereserveerd om iemands opleiding

in aanmerking. Ze pasten niet binnen de criteria

te betalen. Het gaat maar om een kleine groep.’

of hadden een uitkering en moesten eerst toe-

Je zou verwachten dat een gemeente die zich ervan

stemming krijgen van SoZaWe of van Vluchte-

bewust is dat problemen rond inkomen, werk en

lingenwerk. Dat kostte veel tijd. Hoger opgeleide

inburgering zich in een wijk als Overvecht Noord

vluchtelingen zouden juist mákkelijker kunnen

vaak als cluster aandienen, komt met een ‘sluitend

inburgeren, zij zijn kansrijk. Op deze manier blijft

aanbod’, zoals dat in jargon heet. Vooral de interne

er talent onbenut. Ik heb een aantal mensen

coördinatie tussen klantmanagers en verschillende

moeten doorverwijzen naar elders.’

teams (Bijzondere Doelgroepen, Zorg en Activering

Ook Cor de Groot van het CWI uit zijn teleurstel-

en anderen) blijkt een knelpunt. Hoewel een aantal

thuiszittende cliënten/klanten dankzij de aanmelding

In plaats van hen aan hun lot over te laten,

door Wonen en Kansen aan de vergetelheid van

moeten we gezamenlijk proberen hen in

SoZaWe wordt ontrukt, is het moeilijk de vinger

beweging te krijgen. Als actie uitblijft, gaat dat

aan de pols te houden. Van versneld optreden is

ten koste van de klanten.’ Het gaat hem er niet

niet altijd sprake. Mensen zonder uitkering die willen

om met beschuldigende vinger te wijzen naar

werken, moeten zich eerst vervoegen bij het CWI

waar het mis loopt, maar vooral om de

en vervolgens bij het Meldpunt voor NUG’gers

toekomst. ‘Want ook de kinderen hebben in

van SoZaWe.

zo’n situatie minder kansen. Als je mensen

Er zijn teveel schijven, waardoor mensen afhaken

goede ondersteuning biedt, kan er heel veel.

of de weg kwijtraken, zeker als zij het Nederlands

Talent is er genoeg. Werk, ontplooiing en geld

niet machtig zijn. Sterker dan bij andere samen-

verdienen: dat is niet alleen goed voor de

werkingspartners wreekt zich hier dat projectleider

mensen zelf en voor de buurt als geheel, het

Wonen en Kansen Ingrid Horstik afspraken heeft

geeft ook de kinderen perspectieven.’

gemaakt op managementniveau, maar dat het er op het uitvoeringsniveau anders aan toegaat. De

Overige hindernissen

handen jeuken wel eens, Wonen en Kansen wil

Het is niet alleen haperend optreden van instanties

immers dóórpakken. Ingrid Horstik: ‘De ervaring

dat de vooruitgang van een aantal huishoudens

is dat als je te lang wacht, het moment voor de

belemmert. Een deel van de vertraging zit bij

mensen vaak voorbij is.’ Daar stuit het project op

de bewoners zelf, bijvoorbeeld als het gaat om

een grens. ‘Je hebt geen bevoegdheid als project-

taallessen en inburgering. Mensen willen mis-

leider om bijvoorbeeld iemand direct op een

schien wel, maar er komt vaak ‘wat tussen’.

activeringstraject of op een taalcursus te krijgen.’ Troubleshooter Rick de Kogel wijst naar landelijk

Let’s talk

beleid: ‘Rijkskaders stellen grenzen, zoals bij het

Hoe moeilijk het is de bewoners die geïnteres­

aan werk of een opleiding helpen van mensen

seerd zijn in taalles en ander activiteiten daad-

zonder recht op een uitkering.’

werkelijk in een groep te krijgen en vast te houden, daar heeft Nienke Witkamp veel ervaring

Coach

mee opgedaan. Zij coördineert de taallessen

Jeroen Alberts maakt mee dat bewoners een

Let’s talk van welzijnsorganisatie Cumulus en

uitkering en een reïntegratie- of trajectplan

is intensief bezig geweest met het testen en

hebben, maar dat er verder weinig of niks

in bestaande en nieuwe groepen plaatsen van

gebeurt. ‘Veel vluchtelingen zijn hoog opgeleid

mensen die via Wonen en Kansen binnen-

en zitten twee jaar thuis te wachten op een

kwamen. ‘Ondanks de goede voorbereiding

taal- en inburgeringscursus. Dat duurt te lang,

liep de match tussen vraag en aanbod van

het maakt hen kansarmer in plaats van

taallessen in een aantal gevallen helaas toch

kansrijker. Van hun kwaliteiten wordt te weinig

mis. Klanten wilden wel, maar in een ander

gebruik gemaakt. ‘Hoe krijgen we mensen

deel van de buurt of op een ander tijdstip dan

uit die uitkering?’, dát moet centraal staan.

aangeboden. Ook kwamen mensen om

37

uiteenlopende redenen niet opdagen, meestal

we in het THEMA-gebied al bereikt. Inburgering

in verband met hun gezondheid. Wonen en

is sinds 1 januari 2007 immers verplicht.

Kansen heeft zelfs mensen thuis opgehaald als

Vrijwillige inburgering is een moeilijker verhaal.

ze niet kwamen opdagen op hun afspraak.

Mensen willen vaak wel, maar kunnen de cursus

Uiteindelijk gezien verscheen de helft van de

niet combineren met hun kinderen of werk. Of

via Wonen en Kansen aangemelde cursisten

zij werken in ploegendienst en kunnen niet op

niet. Een aantal mensen hebben we wel kunnen

de aangeboden lestijden. We hebben mogelijk-

doorleiden naar andere Cumulusactiviteiten,

heden voor opvang van 0-4-jarigen en kunnen

zoals de activiteit Taal en computer. Helaas is

bijdragen in de kosten voor NSO voor oudere

ook een aantal deelnemers van de twee nieuw

kinderen. Bovendien willen we beginnen met

gestarte groepen alweer afgehaakt.’

een flexibel aanbod, bijvoorbeeld twee dag-

Witkamp wijst erop dat de doelgroep van

delen per week in plaats van standaard vier.

Cumulus en Let’s talk bijna geheel uit multi-

We blijven dus werven, ook onder vrijwillige

problemgezinnen bestaat. ‘De mensen die

inburgeraars. We hebben een spreekuur in

nergens anders terecht kunnen, komen bij ons.’

de wijk en zouden er veel meer tijd in moeten steken. We willen mensen duidelijk maken, dat

Bureau Inburgering

hun taalachterstand vaak een leerachterstand

‘De mensen die moéten inburgeren, hebben

voor hun kinderen betekent.’

Gezondheid Totaal Lichamelijke klachten Psychische klachten Klachten die samenhangen met leeftijd Problemen met opvoeding Informatie Afspraken/aanmeldingen Bewoners nemen zelf initiatief Doorverwezen/aangemeld 1ste en 2de lijn* waarvan succesvol Informatie verstrekt Coach

• • • • • • • • • •

55 18 14 12 4 7

9 29 21 8 9

* 4 keer naar Big move, 19 keer naar ouderenadviseur, 4 keer naar maatschappelijk werk en 2 keer naar Altrecht.

38

‘Uitkeringsgerechtigden die moeten ­in­burgeren hebben met verschillende loketten te maken. We willen daar één schakel tussen­uit halen, zodat het pad voor de klant duide­lijker wordt. Aan deze stap heeft Wonen en Kansen bijgedragen. Verder willen wij naar de klanten toe, achter de voordeur, om te zien wat nodig is om hen weer in beweging te ­krijgen. We gaan werkpleinen vormen om de afstand tussen burger en werk zo klein ­mogelijk te maken’ Peter Verheule, Sociale zaken en werkgelegenheid, gemeente Utrecht

Eerst mbo, dan hbo Yade Abdeslam Nariman (19, zie foto) heeft

coach van Wonen en Kansen wil niet alleen

na de afronding van het vmbo een jaar als

zijn moeder ondersteunen, ook hem. De

gastheer en cateraar gewerkt in een zorg-

coach verwijst hem voor tijdelijk werk naar

centrum in Overvecht. Het centrum biedt hem

het jongerenloket van het CWI, ook vanwege

aan de koksopleiding te volgen, maar die heeft

het arbeidsritme. En helpt hem keuzes te

niet zijn belangstelling. Korte tijd volgt hij de

maken. Tegen die tijd is Yade ontdooid.

opleiding handel op het ROC Midden-

‘Ik vond de aandacht van meneer Jeroen

Nederland, maar ook dat is niet wat hij zoekt.

Alberts fijn. Hij gaf sturing en dat was nodig.

De mbo-opleiding Sport en Bewegen: dát

Jeroen Alberts heeft me goed geholpen

zou hij graag willen. ‘Het is de enige opleiding

bij het voorbereiden van een nieuw selectie-

die bij me past,’ zegt Yade Abdeslam

gesprek voor de opleiding Sport en bewegen.’

Nariman. Hij wordt echter afgewezen.

Gelukkig wordt hij de tweede keer wel

‘Vooral vanwege mijn motivatie en taalachter-

aangenomen. Yade is nu eerstejaars en

stand.’ Als Wonen en Kansen op huisbezoek

heeft het er naar zijn zin. Hij loopt momenteel

komt, volgt hij geen opleiding en hij heeft ook

stage bij een jeugdvoetbaltrainer. Hij woont

geen werk meer. Yade zit veel thuis en heeft

tijdelijk bij zijn vader en hoopt snel in aan-

het daardoor geregeld aan de stok met zijn

merking te komen voor een kamer in een

moeder. Zijn (Koerdische) moeder maakt

studentenflat. Na de mbo-opleiding wil hij

zich zorgen over haar zoon. Yade wil eerst

in Amsterdam de hbo-opleiding Sport en

weinig van Wonen en Kansen weten. Maar de

Marketing gaan volgen.

Er zijn ook enkele andere knelpunten uit Wonen

zij een klacht over een woning melden, maar

en Kansen naar voren gekomen. Zo weten mensen

klachten van bewoners herhaaldelijk negeren.

niet altijd waar ze recht op hebben. Vooral ouderen zijn vaak slecht op de hoogte van de

Jongeren

mogelijkheden voor hulp.

Het vooronderzoek levert onder andere gege­vens

Veel diploma’s uit het land van herkomst van

op over taal- en leerachterstand, schoolverzuim,

nieuwkomers worden in Nederland niet erkend

schooluitval en overgewicht van kinderen en

of lager gewaardeerd. In Overvecht Noord wonen

jongeren. Uit de gesprekken met volwas­senen

veel hoogopgeleide vluchtelingen die hierdoor

tijdens de huisbezoeken rijst het beeld dat veel

niet of onder hun niveau werken.

kinderen en jongeren nogal geïsoleerd leven,

Ook zijn veel problemen aan bod gekomen die te

weinig buiten komen en aan sport doen. Wonen

maken hebben met de (staat van de) woning en

en Kansen verwijst een aantal ouders door naar

het feit dat mensen dicht op elkaar wonen, zoals

opvoedingsondersteu­ning. Omdat jeugd een van

overlast en vervuiling. Enkele huisbezoekers maken

de aandachtspunten van Wonen en Kansen is,

mee dat de corporaties direct in actie komen als

hebben aan het einde van de huisbezoeken nog

41

Telefoongesprek met Tania, 18 jaar, Tania vertelt dat ze het leuk vindt om in

van alles met elkaar. Kinderen tussen de 8-12

Overvecht te wonen, ze doet er alleen weinig

jaar zie je nu nog wel op straat, maar de

en is ook al aan het uitvliegen. Ze sport vlakbij

‘oudere’ jongeren zijn meestal ergens anders:

haar school, aan de andere kant van de stad.

binnen of in de buurt van waar ze naar school

Volgens haar ondernemen veel jongeren

gaan. ‘Ze spelen en hangen niet meer op straat

activiteiten in de buurt waar ze naar school

in ieder geval.’ Verder vindt Tania de wijk

gaan. ‘De wijk is aan het veranderen,’ zegt ze,

gezellig en goed om te wonen. ‘De sfeer is goed.’

dat hoort ze ook vaak van haar buurmeisjes. Vroeger waren jongeren tussen de 12 en de 18

Om privacyredenen is de naam Tania gefingeerd

jaar vooral op straat te vinden. Ze ondernamen 32 aparte gesprekken met jongeren plaatsgev-

tussen de 18 en 24 jaar zijn vooral studenten.

onden om dat beeld te verfijnen. Daaruit kan

Hun verhalen zijn over het algemeen positief.

worden opgemaakt dat sommige jongeren

Ze vinden het wel vervelend te merken dat

beneden 16 jaar inderdaad opgroeien in een

Overvecht een slecht imago heeft. Een enkeling

zeer beschermde omgeving en weinig of niet

wordt een stap verder geholpen door Wonen en

sporten. Maar ook dat zij het goed doen op

Kansen, zoals Yade (zie Eerst mbo, dan hbo).

school. Eén ouder, benaderd om in contact te

Anderen maken zich verdienstelijk in de partici-

komen met haar dochter, wordt zelfs een beetje

patiegroep van Cumulus. Jongeren doen daar

boos wanneer Wonen en Kansen haar

onder leiding van een jongerenwerker onder

aanspreekt in het kader van dit project. Zij en

andere klussen voor ouderen en bezoeken in

haar man werken, hun dochter van 15 zit op het

ruil daarvoor een keer een pretpark. Een aantal

gymnasium. Hoewel haar klasgenoten uit de

jongeren heeft de participatiegroep laten weten

stad niet naar Overvecht willen komen vanwege

zich gediscrimineerd te voelen bij het bemachti-

het slechte imago van de wijk (kapotte liften, vuil

gen van en stageplek in de wijk. Daar probeert

etc.), danst en sport haar dochter gewoon in

Cumulus met Matching Overvecht wat aan te doen.

Overvecht. Verder is ze vaak in de stad te vinden.

Ook geven jongeren van 14-18 jaar aan dat zij

Een zwart/wit voorstelling van zaken (Overvecht

een chillruimte missen met bijvoorbeeld een

Noord is kansarm) past niet in deze kleurrijke buurt.

biljart, waar ze elkaar kunnen ontmoeten.

Ondanks de zorgen over de bewoners met een

Ze moeten er dan wel geregeld terecht kunnen.

of meerdere problemen en de mogelijke gevolgen voor de volgende generatie, zijn er ook veel mensen aan de THEMA-dreven met wie het gewoon goed gaat. Zij wonen prettig en hebben hun kansen gepakt of zijn daarmee bezig, waaronder jongeren. De geïnterviewde jongeren

42

Kinderen en Jeugd Totaal aantal gesprekken

• •

Totaal aantal gesprekken

32

Kinderen

23

Jeugdigen

9

Vragen van/over kinderen Informatie*

• • •

7

Aanmeldingen clubs/diensten

14

Coach

2

* De vragen van ouders over hun opgroeiende kinderen gaan vooral over sport en opvoeding. Vragen van/over jeugdigen Informatie

• • •

3

Aanmeldingen clubs/diensten

2

Coach

4

Aanmeldingen Kinderen

• • •

Opvoedingsondersteuning

4

Voorschool

1

Maatschappelijk werk

1

Jeugd Jeugdzorg

2

Sportactiviteiten Cumulus

2

Over jeugd is een afzonderlijke rapportage gemaakt.

44



Toekomst Belangrijke vraag is hoe de coalitiepartners denken voort te bouwen op wat Wonen en Kansen in gang heeft gezet. Hoe kunnen zij samen met de be­wo­ners een terugval in probleemsituaties voorkomen en de samenwerking en actieve opstelling van alle betrokken organisaties en diensten verankeren? De woningcorporaties gaan door met spreekuren

spreekuren staan vermeld in de Nieuwsbrieven

in de THEMA-dreven, uitgevoerd door buurtbe-

die Wonen en Kansen in de buurt heeft verspreid.

heerders en medewerkers van Wonen en Kansen

Let’s talk gaat contact zoeken met de bewoners

samen. Dat gebeurt vanuit flats in de buurt waar

die taallessen wilden volgen maar voortijdig zijn

de buurtbeheerders al langer spreekuur houden.

afgehaakt of nooit kwamen opdagen. Nienke

‘Veel mensen kennen me nu,’ zegt huisbezoeker

Witkamp: ‘Wij houden lijsten van alle (aange-

Annemiek Hoeks, ‘dus hopelijk benaderen

melde) cursisten bij, die ik elke drie maanden

mensen me als ze mijn hulp nodig hebben.

opnieuw check. Het maatschappelijk werk van

Ook heb ik nog twee uur per week tijd gekregen

Cumulus zit in het team van Let’s talk. Vaak

voor huisbezoeken aan nieuwe bewoners.’ De

vinden interne verwijzingen plaats.’ Zij onder-

47

streept het belang van de beschikbaarheid van

vervolgproject dat mensen met elkaar in contact

lesruimten in de wijk. ‘We moeten de intake

zal brengen. Een ander initiatief is de inrichting

kunnen doen en les kunnen geven in een flat in

van een Doe meecentrum voor activering en

de buurt. Daardoor hebben we mensen bereikt

participatie van bewoners. Volgens Charlotte

die eerder hun buurt niet verlieten. Zo’n flat is

van Haselen, projectleider van Portaal kan daar

dus een belangrijke voorwaarde voor succes.’

vanuit Wonen en Kansen een goede bijdrage

Verschillende initiatieven

aan worden geleverd. ‘Cumulus kan bijvoorbeeld gebruik maken van het aanbod van een van onze

Uit de huisbezoeken komt onder andere naar

respondenten die graag een training computer en

voren dat er veel talent in de wijk is. Ook hebben

internet wil geven.’

veel bewoners aangegeven behoefte te hebben

Gebiedscoördinator Cintha Tubbing is gelukkig

aan contact, bezigheden en ondersteuning bij

met de nieuwe buurtvoorziening. Zij zou er graag

klusjes, reparaties, oppas en taalvaardigheid.

een juridisch spreekuur in zien, misschien

Wonen en Kansen stelt voor de talenten te zien

meiden- en ouderengroepen en een activerings-

als aanbod en de behoeften als vraag, die met

centrum voor bewoners. Het Doe meecentrum

elkaar gematcht kunnen worden. Welke bewoner

moet wel een (betaalde) gastheer of gastvrouw

wil en kan wat voor wie betekenen? Er komt een

hebben. ‘Je kunt niet alles van vrijwilligers laten

Vrije tijd Vragen Totaal aantal vragen Mensen willen ontmoeten/leren kennen Willen sporten Zelf iets willen doen Overig

• • • •

80 43 14 11 12

Afspraken/aanmeldingen Mensen willen ontmoeten/leren kennen

32 aanmeldingen

9 succesvol

Willen sporten

7 aanmeldingen

3 succesvol

Zelf iets willen doen

7 aanmeldingen

5 succesvol

Overig

6 aanmeldingen

2 succesvol

Bovendien is veel informatie gezocht en gegeven. Het grootste deel van de vragen en aanmeldingen is doorgeleid naar Cumulus.

48

afhangen. Er is niet veel kader in deze buurt.

‘Als zij toch bij een huurder over de vloer

Bijna alles moet worden aangestuurd en onder-

komen, kijken ze of er iets speelt dat de aandacht

steund door professionals.’

behoeft. Eventuele problemen op het gebied

Bewoners die door Wonen en Kansen in

van werk, inkomen, inburgering of gezondheid

beweging zijn gekomen, kunnen ook goed

kunnen zij bespreken met de sociaal beheerder

terecht bij de reguliere activiteiten van Cumulus,

die we in elk werkgebied hebben. Onze mede­

zoals de ontmoetingsgroepen, ouderengroepen

werkers moeten niet als hulpverlener optreden,

en participatiegroepen. Dan moet wel de

maar signaleren. Eventuele meldingen geven ze

capaciteit worden uitgebreid, vindt Tubbing.

door aan een van onze contacten of netwerken,

‘Eerlijk gezegd zijn er locaties tekort om alle

zoals Altrecht, het Netwerk woonoverlast of

activiteiten onder te brengen. De corporaties

het Netwerk voorkoming huisuitzetting.’

hebben flats ter beschikking gesteld voor

Ook gaat Portaal nu op huisbezoek bij elke

bewonerscommissies, taalgroepen, fietslessen

nieuwe huurder. Dorine Lommen: ‘Als mensen

en dergelijke, maar dat blijven woningen. Je kunt

de taal slecht spreken, gaan we eventueel nóg

er bijvoorbeeld geen kindergroepen in onder-

een keer langs om te vragen of ze begrijpen

brengen of er een buurtcentrum van maken.’

hoe alles werkt in de wijk, bijvoorbeeld met de

Samenwerkingspartners Agens, Vluchtelingen-

afvalinzameling. Misschien werkt deze actieve

werk, Cumulus en DMO hebben, mede als

opstelling preventief.’

vervolg op Wonen en Kansen, afgesproken

Bij het tekenen van het huurcontract in het

activiteiten te ontwikkelen rond knelpunten

THEMA-gebied zal naast de verhuurmakelaar

als gezondheidsklachten in verband met de

ook de gebiedsbeheerder aanwezig zijn, vult

ventilatie van woningen en arbeidsmarktper-

Charlotte van Haselen van Portaal aan. ‘Zo leren

spectieven voor hoger opgeleide vluchtelingen.

de nieuwe huurders meteen de gebiedsbeheer-

Anders werken

der kennen. Portaal hoopt dat bewoners de gebiedsbeheerder hierdoor makkelijker weten

De ervaringen met Wonen en Kansen hebben

te vinden als ze vragen of klachten hebben.’

hier en daar tot aanpassingen binnen organisa-

‘Portaal wil de signale­rende rol een dominan-

ties geleid. De manier waarop huisbezoekers

tere positie in haar pri­maire proces geven.

en coaches vragen en problemen bij bewoners

Een huurder die aangeeft eenzaam te zijn, moet

thuis ophaalden en die vervolgens zoveel

zo goed mogelijk worden geholpen. Dat kun

mogelijk aanpakten en/of onderbrachten bij

je doen door te luisteren en mee te werken aan

hulp- en dienstverleners, smaakt naar meer.

een oplossing. Meestal zal dat een doorverwijzing

De medewerkers van Portaal hebben van Wonen

naar een andere organisatie betekenen. Portaal

en Kansen geleerd dat zij alert moeten zijn op

wil graag dat mede­werkers in de doorverwijzing

mogelijke problematiek binnenshuis en dat zij

een actieve rol spelen,’ aldus Charlotte van

mensen kunnen stimuleren daar iets aan te

Haselen.

doen. Portaal traint de gebiedsbeheerders op

Mitros overweegt eveneens om buurtbeheerders

signalering. Dorine Lommen, gebiedsmanager:

standaard bij nieuwe bewoners langs te laten

49

gaan voor wederzijdse kennismaking. ‘Zo zien

cursusaanbod. Cor de Groot van het Werkbedrijf

ze wie aanspreekbaar is bij overlast en op

UWV, waarin het CWI is opgegaan, hoopt zijn

alles wat met wonen te maken heeft. Hij kan

actieradius te vergroten. ‘Nu is de gemeente

bewoners ook uitnodigen voor een Wonen

verantwoordelijk voor mensen zonder recht

en Kansengesprek,’ zegt Jennifer Scholl.

op een uitkering, de zogenoemde NUG-gers.

Mitros en Portaal onderzoeken samen met

Wij hebben geen trajectgelden voor anderen

gemeente bovendien de mogelijkheid om voor

dan mensen met een WW-uitkering. Maar ik

gedeelten van de wijk de backoffice van Wonen

heb wel de ambitie onze basisdienstverlening

en Kansen in stand te houden. Dan kunnen

voor NUG-gers in te zetten. We proberen nu al

medewerkers ook in de toekomst op huisbezoek

ondersteuning te bieden met bijvoorbeeld de

gaan met de inzet van de samenwerkingspartners

site werk.nl, competentietesten, jobfinding,

achter de hand. De corporatie richt zich daarbij

netwerk 45 + activiteiten en banenmarkten.’

vooral op de complexen waarvoor geen sloopplannen bestaan en mensen dus nog langere

De gemeente leert eveneens van Wonen en

tijd met elkaar in de buurt blijven wonen.

Kansen. Troubleshooter Rick de Kogel van

Ten slotte wil Mitros de klachtopvang verbeteren.

DMO: ‘Bij de vormgeving van een nieuwe pilot

‘Onze dienstverlening kan beter. We hebben te

hebben we rekening gehouden met de signalen

vaak gehoord dat een onderhouds­klacht of

die ons via Wonen en Kansen bereikten.

andere vraag niet tot resultaten heeft geleid.

In Kanaleneiland gaan drie organisaties met

Daar gaan we aan werken.’

elkaar samenwerken vanuit één activeringsteam: welzijnswerk, bijstand en het CWI/UWV. Samen

Kredietbank

bekijken ze wat de vraag van een klant is en

Kitty van Litsenburg en Sandra Perton van de

stellen onderling vast wie van de drie organisaties

Kredietbank noemen Wonen en Kansen ‘een

de klant gaat helpen. Deze organisatie gaat even-

heel goed project’. ‘Wij wachten meestal tot

tueel ook op huisbezoek om te kijken wat er

mensen naar óns komen, maar dan staat het

nodig is. De klant is het uitgangspunt, niet het

water ze vaak al aan de lippen. Het vinden van

aanbod. Alledrie organisaties beschikken over

een oplossing is dan heel moeilijk. Met 30.000

een budget voor activering. Wanneer dat eigen

euro schuld en een bijstandsuitkering begin je

budget ontoereikend is, kan de organisatie

niet veel. Bovendien hebben mensen soms

aanvullende middelen aanvragen uit het budget

ook andere problemen. Door de huis aan

Wijkactieplan krachtwijken. Als de werkwijze

huisbenadering en brede aanpak is de kans

voldoet, wil de gemeente ook in andere wijken

op succes groter.’ De Kredietbank wil, in

met activeringsteams gaan werken. Wat we ook

navolging van Wonen en Kansen, nu ook zelf

van Wonen en Kansen hebben geleerd, is dat

outreachend gaan werken.

je snel over middelen moet kunnen beschikken wanneer een probleem opduikt. Zorg dat je

50

De Kredietbank gaat dus anders werken en

meteen ergens terecht kunt met een bewoner.

Bureau Inburgering ontwikkelt een flexibeler

Wachtlijsten zijn taboe!’

Resultaten vasthouden

om de werkwijze van ‘achter de voordeur’ te ver-

De wethouder richt zich op verduurzaming van

duurzamen. ‘Welke mogelijkheden hebben we,

de resultaten. Harrie Bosch: ‘We moeten zorgen

binnen onze missie, als corporatie? De evaluatie

dat we de mensen die we bereikt hebben vast-

van Wonen en Kansen en de expertmeeting

houden. Dat kan door huishoudens individueel

moeten de corporaties input geven om de achter

te volgen door een coach of vanuit het project.

de voordeur aanpak samen met andere organisa-

Verduurzamen is ook deze methodiek elders

ties verder uit te werken en in te vullen,’

toepassen. We hebben voor alle vijf Utrechtse

zegt Charlotte van Haselen.

krachtwijken doelen geformuleerd en monitoren

Van de bijna 600 afspraken die zijn gemaakt, was

die wijken. In 2008 deden we een nulmeting en in

dat in meer dan 200 gevallen met de corporaties.

2009 bekijken we of er vooruitgang is geboekt

Voor deze huishoudens betekent Wonen en

op terreinen als criminaliteit, inkomen en werk-

Kansen meer woongenot, omdat onderhouds-

gelegenheid.’

klachten zijn verholpen, er aandacht is voor

Portaal en Mitros organiseren in het voorjaar van

overlast en onveiligheid of omdat zij nu weten hoe

2009 een expertmeeting over Wonen en Kansen

zij aan een andere (koop)woning kunnen komen.

Afghaans gezin in beeld bij instanties De familie K., gevlucht uit Afghanistan, is

en nemen weinig initiatief. Ze willen aanvan-

sinds 2000 in Nederland. Jarenlang heeft het

kelijk geen gebruikmaken van Wonen en

gezin, bestaande uit een man, een vrouw en

Kansen. De kinderen, in Nederland (jong)

twee, inwonende kinderen, naar eigen zeggen,

volwassen geworden, beheersen het Neder-

‘huisarrest’ gehad. Eerst in een asielzoekers-

lands heel goed en zijn allebei in opleiding.

centrum en vervolgens in een uitzetcentrum.

Ook een van hen heeft psychische problemen.

De heer K. mag er niet werken noch de taal

Interviewer Simone Siebum van Wonen en

leren. De man werkte in Afghanistan als jour-

Kansen bezoekt het gezin en legt contact met

nalist en politicus. Hij heeft de gedwongen

Let’s talk voor taallessen voor beide ouders.

inactiviteit als een straf ervaren. Aan de

Het gezin komt in aanmerking voor een vervolg

trauma’s uit het vaderland, zijn in Nederland

met een coach van Wonen en Kansen. Dat

nieuwe trauma’s toegevoegd.

wordt Jeroen Alberts, die geruime tijd met

Sinds het generaal pardon in 2007 woont de

het gezin bezig zal zijn en daardoor ‘een

familie in Utrecht Overvecht. Als Wonen en

heel goede vriend’ wordt, aldus de heer K.

Kansen bij het gezin op huisbezoek komt,

‘De familie leeft van bevoorschotting door

zijn er veel problemen, vooral rond inkomen

Sociale Zaken,’ constateert Jeroen Alberts

(uitkering, betalingsachterstanden en schulden),

wanneer hij begint. ‘Om onduidelijke reden

gezondheid, inburgering en activering/werk.

krijgen ze wel geld maar geen officiële Wwb-

De ouders, beide met fysieke en geestelijke

uitkering, met alle rechten en plichten die daar-

gezondheidsklachten, spreken de taal slecht

bij horen. Mijn voorstel is het echtpaar aan

51

te melden voor zorgtrajecten bij SoZaWe.

op orde. De heer en mevrouw stemmen uit-

Zonder verplichtend karakter en duidelijke

eindelijk in met een huisbezoek van een mede-

sturing zal er weinig gebeuren.’

werker van de Kredietbank.

Vanwege zijn kwalificatie en werkervaring, is er

Met een warme overdracht aan Vluchtelingen-

voor de heer K. perspectief op activering en

werk sluit Jeroen Alberts dit ‘dossier’ af. Een

eventueel werk. Maar omdat de familie officieel

consulente van Vluchtelingenwerk ziet erop

geen uitkering krijgt, zijn activering en reïntegratie

toe dat zowel de inburgering als de activering

volgens de regels ‘niet mogelijk’. In januari

daadwerkelijk plaatsvinden. Ook is een vrijwilliger

2008 maakt de coach afspraken met SoZaWe,

van In Gesprek ingezet die met mevrouw en

waar echter geen uitvoering aan wordt

meneer de taal oefent en tevens in de gaten

gegeven. De heer en mevrouw K. verschijnen

houdt of de post goed wordt afgehandeld.

niet bij Let’s talk. De taaldocent van Cumulus

Meneer en mevrouw K. zijn gastvrij, vriendelijk

benadert hen opnieuw. Daarnaast zoekt Jeroen

en verlegen over hun geringe beheersing van

Alberts contact met Bureau Inburgering.

de Nederlandse taal, als na de huisbezoeker

Een intake moet uitwijzen welk taaltraject het

en de coach ook de journalist van Wonen en

meest geschikt is: bij Let’s talk of een inbur-

Kansen nog een kijkje achter hun voordeur

geringscursus. Optreden van Bureau Inburgering

komt nemen. Mevrouw maakt een kwetsbare

laat op zich wachten, waarom is onduidelijk.

en gekwelde indruk. Zij voelt zich erkend en

Omdat actie van gemeentewege uitblijft, be-

gesteund door Wonen en Kansen. Maar heeft

spreekt Ingrid Horstik de situatie op management-

nog weinig ondernomen om haar situatie

niveau met SoZaWe. Zomer 2008 zegt de

te verbeteren. Ze gaat soms naar de huisarts

teamleider Bijzondere Doelgroepen toe dat het

en krijgt psychologische begeleiding.

gezin officieel een uitkering krijgt en dat de klant-

Meneer K. is blij met de aandacht en concrete

manager de heer K. aanmeldt bij het reïnte-

hulp van Wonen en Kansen. ‘Meneer Alberts

gratiebedrijf. De zorg voor de uitkering en

heeft heel veel voor mij gedaan. Hij betekent

activering van meneer en mevrouw K. laat de

veel voor mij.’ Nederlands leren heeft voor

coach verder over aan de klantmanager van

hem prioriteit. Daarnaast wil hij – in z’n eigen

SoZaWe.Ook de inburgeringscursus van

taal – een boek schrijven over zijn ervaringen

Bureau Inburgering lukt uiteindelijk, maar

in Afghanistan en Nederland. En van het leven

pas in februari 2009. Bij Let’s talk zijn meneer

genieten na al die moeilijke jaren. Hij wacht af

en mevrouw K.nooit geweest.

wat SoZaWe van hem verlangt. Hun kinderen,

De familie heeft schulden maar wil aanvankelijk

jonge Afghaanse Nederlanders, zijn lekker met

weinig weten van de schuldhulpverlening

hun toekomst bezig en vrolijk, al is dat volgens

die Jeroen Alberts aanbiedt. Hij blijft echter

de coach bij de één vooral buitenkant.

aandringen, want de aanmaningen en dreig-

52

brieven van incassobureaus blijven binnen-

Vanwege de veiligheid van familie in Afghanistan,

komen. Ook is het echtpaar onvoldoende

willen meneer en mevrouw K. niet met hun

verzekerd en het heeft de administratie niet

volledige naam worden genoemd.

‘De ervaring leert dat als je te lang wacht, het moment voor de mensen vaak voorbij is.’ Ingrid Horstik, Stade Advies



Conclusies Wonen en Kansen is er in geslaagd een aanzienlijke bijdrage te leveren aan sociale stijging van be­wo­ners aan de THEMA-dreven. Ruim 60% van de huishoudens is ingegaan op de kansen die het project bood. Op het gebied van werk heeft Wonen en Kansen

huishoudens aan de THEMA-dreven kunnen

53 huishoudens vooruit geholpen, met informatie

verzamelen. De gesprekken met huishoudens

over het opzetten van een eigen bedrijf, met een

hebben ook zaken aan de oppervlakte gebracht

gesprek over beroepsmogelijkheden, een sollicitatie-

die collectieve aandacht behoeven. Er is nu

training of met een concreet aanbod voor werk.

aandacht voor gezondheid, voor het versterken

Op het gebied van taal en opleiding heeft Wonen

van relaties en netwerken tussen mensen,

en Kansen huishoudens verder kunnen helpen

zodat zij de winst die is behaald ook kunnen

met inburgering en een stimulans om toch met

vasthouden. Corporaties zijn een educatief

die opleiding te beginnen.

project gestart waarbij zij samen met kinderen

Door Wonen en Kansen hebben huishoudens

de buurt schoonmaken.

meer zelfvertrouwen gekregen, nemen ze weer

Maar niet alleen huishoudens hebben baat gehad

deel aan activiteiten, denken ze na over verdere

bij Wonen en Kansen, ook de samenwerkings­

stappen in hun leven, zien ze meer perspectief

partners. Zij hebben een scherper inzicht gekregen

in de toekomst.

in het functioneren van de eigen organisatie, in

Door het grote bereik heeft Wonen en Kansen

de meerwaarde van samen­­werking en het belang

veel waardevolle informatie op het niveau van

van een pro actieve aanpak.

57

58

Bewoners en betrokken organisaties noemen

Outreachend werken

Wonen en Kansen een succesvol en bijzonder

Zijn de samenwerkingspartners over het alge-

project. ‘Dit initiatief was nodig,’ zegt een

meen positief over de resultaten van Wonen en

bewoner. Nienke Witkamp van Let’s talk vertelt

Kansen, over de huisbezoeken zijn zij bijzonder

aanvankelijk bang te zijn geweest voor dubbel

te spreken. De persoonlijke en opbouwende

werk. ‘Maar toen het project begon te lopen

benadering van bewoners is het eerste dat be-

bleken veel nieuwe mensen te worden bereikt.

trokkenen noemen wanneer hen wordt gevraagd

Wonen en Kansen was aanvullend. Wat het

naar de verdiensten van het project. Jennifer

project heeft toegevoegd is dat men systematisch

Scholl van Mitros, een van de opdrachtgevers:

bij mensen is langsgegaan en teleurgestelde

‘Een eerste succes van het project is dat mensen

mensen weer opnieuw moed heeft gegeven.’

het fijn vonden persoonlijk gehoord te worden.

Cor de Groot van het CWI (opgegaan in het

Bewoners lieten in evaluatiegesprekken weten

Werkbedrijf UWV) vindt vooral de brede aanpak

hoezeer ze het waardeerden dat er namens de

van Wonen en Kansen heel nuttig. ‘Welke

verhuurder een gesprek met hen is gevoerd over

problemen spelen er allemaal in zo’n kansarme

de plannen voor hun woning en hun eigen plannen

wijk? Wij hebben daar maar ten dele zicht op,

voor de toekomst. Een tweede positief resultaat

en pas als klanten naar ons toekomen voor WW,

is dat mensen het waarderen dat huisbezoekers

werk of bijstand. Tijdens de intake voor werk

en coaches hun vragen oppakken.’ ‘Door

vragen we wel welke andere problemen er

structureel iedereen te bezoeken, is Wonen en

eventueel zijn, maar alleen voor zover ze het

Kansen huishoudens tegengekomen die bij geen

werken verhinderen.’

enkele instelling in beeld waren en absoluut hulp

Volgens coach Jeroen Alberts zijn zaken ‘wezen-

konden gebruiken,’ zegt Charlotte van Haselen

lijk veranderd’ door de komst en be­moeie­­nis van

van Portaal, de andere opdrachtgever.

Wonen en Kansen. ‘Met wezenlijk bedoel ik dat

Volgens gebiedscoördinator Cintha Tubbing

mensen in beweging komen en bijvoorbeeld

kregen de bezochte bewoners door Wonen

gebruik gaan maken van het maatschappelijk

en Kansen de kans aangeboden hun positie

werk. Wij geven mensen een zetje, maar zij

te verbeteren. ‘Dat is een heel groot pluspunt

moeten zelf ergens op afstappen.’

geweest. Goed is ook dat vraag en aanbod direct

‘Een van de verdiensten van het project is dat

aan elkaar werden gekoppeld. Cumulus doet

mensen in beweging zijn gekomen, in het klein

vanuit sommige projecten ook gericht huisbezoek,

en in het groot,’ stelt ook Dorine Lommen van

maar niet zo systematisch deur aan deur. Onze

Portaal. ‘Een jonge vrouw die een baan vindt en

ervaring is dat er vaak een tussenstap nodig is om

opvang voor haar kind. Een gezin dat nu de weg

vraag en aanbod bij elkaar te brengen, omdat veel

weet naar de sportvereniging. Al deze individu-

mensen slechte ervaringen hebben met instanties.

ele verbeteringen tellen mee. Uit het project blijkt

De medewerkers van Wonen en Kansen hebben

het achter de voordeur niet allemaal kommer en

die ruimte goed opgevuld door hun korte lijnen.

kwel te zijn. Er zijn schrijnende gevallen, maar

Maar er is zeker een vervolgtraject nodig om te

met veel mensen gaat het goed.’

zorgen dat bewo­ners van het aanbod gebruik

blijven maken.’ ‘Achter de voordeur’ komen biedt

ondersteunen, stimuleren en verwijzen. ‘Je kunt

dus extra mogelijkheden om aan verbeteringen

mensen niet dwingen hun schulden te saneren.’

te werken, dat heeft Wonen en Kansen bewezen. Aandachtspunt bij outreachend werken is: zorgen

Sociale stijging

dat mensen niet te afhankelijk worden van hulp-

Hoewel beide woningcorporaties in het begin

verleners en dat er voldoende prikkels zijn voor

van het project bezig zijn met het ontwikkelen

zelfredzaamheid.

van meetinstrumenten voor sociale stijging, zijn

Mitros en Portaal wijzen ook op een ander gevolg.

die tijdens de uitvoering van Wonen en Kansen

De uitvoering van Wonen en Kansen hebben

nog niet uitgekristalliseerd. Wel is duidelijk dat

de corporaties uitbesteed aan een externe

er zowel mogelijkheden als belemmeringen zijn

organisatie. ‘De keuze voor externe professionals

voor sociale stijging op de gebieden wonen,

was bewust: niet elke bewoner zal het immers

werk en opleiding, zowel in mensen zelf, als in

waarderen als de verhuurder naar persoonlijke

regels en organisaties. Maar veel mensen zijn op

problemen komt vragen. Daarnaast hadden we

één of meerdere van deze levensgebieden verder

nog geen ervaring met dit type aanpakken.

gekomen. Zou er voor sociaal verkeer een onder-

We lezen en horen van de ingehuurde professionals

waterscherm bestaan zoals bij de eerste

terug wat er leeft in de buurt, maar de corporaties

generatie personal computers, dan zouden we

hebben er zelf geen directe voeling mee gekregen.

de ontelbare lijnen zien die Wonen en Kansen

We zijn bezig om onze positie bij dit soort pro-

tussen mensen, instellingen en organisaties heeft

jecten te verduurzamen. Wat ons betreft zijn we

getrokken. Draden die veel bewoners met elkaar

in het vervolg nauwer betrokken bij de uitvoering

verbinden of hen uit de narigheid trekken. De aan-

van een dergelijk project. Op deze wijze wordt

dacht en de kordaatheid van spijkers met koppen

het klantcontact verstevigd.

van het project zal meer mensen vooruit hebben

Kansen bieden, kansen pakken

geholpen en goed hebben gedaan dan onmiddellijk uit cijfers duidelijk wordt. De interviews

Wonen en Kansen gaat uit van het bieden van

met een aantal huishoudens geven een glimp

kansen aan bewoners. Dat is wat anders dan die

van de impact van de huisbezoeken en hulp van

kansen ook gríjpen. Medewerking aan Wonen en

Wonen en Kansen en samenwerkingspartners.

Kansen is vrijwillig: het is aan de bewoner wat hij

De ‘harde resultaten’ van het project zijn vooral

of zij met de geboden kansen doet. In sommige

kwantitatief weer te geven. En zelfs dan is het

situaties leidt dat tot een dilemma. Moet je een

volgens Jennifer Scholl moeilijk om ‘schone

bewoner met schulden daar met drang of dwang

informatie’ over Wonen en Kansen te krijgen.

iets aan laten doen? Is empowerment van de

‘Is een succes aan ons project toe te schrijven,

bewoners voldoende? Kun je het fraude-

is het een effect van de sociale gebiedsaanpak

interventieteam van SoZaWe vragen te wachten

of waren mensen er zelf net aan toe een volgende

met ingrijpen om de broze resultaten van

stap in hun leven te zetten?

activering niet in één keer teniet te doen?

Zeker is dat de corporaties doorgaan op de

Wonen en Kansen heeft zich beperkt tot

ingeslagen weg van investeren in wijken én

59

mensen. Portaal en Mitros hebben ‘sociale

tussen de organisaties) kunnen momenten zijn

stijging’ expliciet in de missie van hun organi­

waarop het spaak loopt.’ Wat dat betreft is het

satie en in hun jaarplannen opgenomen.

verheugend dat SoZaWe in een volgende pilot,

Conclusies over samenwerking Het beoogde versnelde optreden van organisaties

in Kanaleneiland, drie loketten bij elkaar zet om te kijken wie met welke vragen rond werk en activering aan de slag moet als coach.

en dienstverleners en de gewenste korte lijnen tussen hen, noemen beide woningcorporaties

Wonen en Kansen inspireert. Zo er al scepsis

‘geslaagd’. Dorine Lommen van Portaal:

bestond (alwéér een project, doen we allang,

‘Tijdens het project groeide saamhorigheid.

waar halen we de tijd vandaan), is die door de

Muurtjes werden afgebroken. Medewerkers

praktijk ingehaald. In de talenten van mensen

ervaren dat ze weliswaar bij één organisatie

blijven geloven en van problemen kansen maken:

horen, maar ook in de breedte kunnen werken.’

dat is wat professionals en organisaties graag

De afstemming tussen Bureau Inburgering en

doen. Vertrekken van achter de voordeur en

Let’s talk is daar een goed voorbeeld van.

publieke ruimte veroveren in plaats van, omge-

Er is sprake van voortschrijdend inzicht.

keerd, oekazes op bewoners afvuren en ver-

Wordt bij een voorgaand project, Van binnen

wachten dat die tot discipline en tot mentaliteits-

naar buiten, alleen geïnventariseerd met welke

en gedragsverandering leiden. Soms schieten

problemen bewoners worstelen, zonder onder­

instellingen hun doel voorbij. Ze doen hun ding

steuning te bieden. Wonen en Kansen zet een

volgens het boekje, het hele proces wordt uit-

hele infrastructuur op om bewoners snel en

gevoerd, van intake tot verantwoording van het

gericht van de gevraagde informatie, diensten

aantal uren achteraf, maar hebben ze naar de

en hulp te voorzien of door te verwijzen.

behoefte van de klant gekeken?

Een groot aantal samenwerkingspartners verbindt

Soms moeten organisaties het bestaande

zich aan het project en ondertekent de afspraken.

aanbod loslaten om ruimte te maken voor de

Zij komen echter niet allemaal aan bod tijdens de

behoeften van mensen zonder dat zij op hun

uitvoering, enkele anderen worden juist gemist.

targets worden aangesproken.

Bovendien zijn de werkprocessen in de organisa-

‘Het is belangrijk dat professionals ook hun

ties waarmee Wonen en Kansen afspraken maakt,

menselijke kant laten zien,’ zegt Ingrid Horstik.

niet zonder meer ingericht op de pro actieve

‘Mensen in beweging brengen vereist een vorm

aanpak die het project voorstaat. Achteraf gezien

van betrokkenheid en dat past niet altijd binnen

had de projectorganisatie tijdens het maken van

de strakke planning.’ Wonen en Kansen heeft

afspraken meer rekening moeten houden met de

laten zien dat het ook anders kan.

interne cultuur en werkprocessen van organisaties. Om je inspanningen zo succesvol mogelijk te maken, kun je het aantal overdrachtsmomen­ten het beste beperkt houden, stelt projectleider Ingrid Horstik. ‘Al die schakels in de keten (ook binnen en

60

Succesfactoren Portaal en Mitros als opdrachtgevers en hun open opstelling

Contactpersonen als ingang en aanspreekpunt organisaties

Actieve houding van de gemeente waardoor ook gesubsidieerde instellingen zich committeren

Gemeentelijke backoffice voor knelpunten en daarbij behorend budget

Outreachende aanpak van instanties

Korte lijnen tussen projectorganisatie en leverende organisaties

Voortvarend zoeken naar oplossingen in geval van wachtlijsten

61

‘Werk, ontplooiing en geld verdienen: dat is niet alleen goed voor de mensen zelf en voor de buurt als geheel, het geeft ook de kinderen perspectieven.’ Jeroen Alberts, coach

Woordenlijst Afspraak: een toezegging van de huisbezoeker

Succesvol zijn die aanmeldingen waarvan

of het huishouden om iets te doen. Afspraken die de

Wonen en Kansen een terugkoppeling ontving van

huisbezoeker maakt zijn bijvoorbeeld de toezegging

huisbezoeker of instantie. Ook wanneer het resultaat

om iets uit te zoeken, een huishouden aan te melden

inhoudelijk onbevredigend is (huishouden komt

bij een instantie of een project of bij een coach.

bijvoorbeeld niet in aanmerking voor een regeling)

Toezeggingen van de huishoudens zelf hebben

beschouwen we de poging als succesvol.

meestal betrekking op zich aanmelden, ergens naar toe gaan of het overwegen daarvan.

Aanmelding: de feitelijke aanmelding van een huishouden bij een instantie of coach. Een aanmelding is dus een bepaald type afspraak. De aanmelding kan

Onbekend is wanneer een terugkoppeling ontbreekt, er geen informatie van of over de instelling is of wanneer de huisbezoeker het huishouden niet meer kon bereiken.

gedaan zijn via een warme overdracht, telefonisch of

Niet succesvol is wanneer het huishouden

per intakeformulier. Het merendeel van de afspraken

na aanmelding aangeeft toch niet te willen deelnemen.

is telefonisch gemaakt. Een warme overdracht vond

Dit hoeft niets te zeggen over de inspanning van de

plaats wanneer interviewers inschatten dat dit voor

instelling: huishoudens haken soms af.

een vervolg van belang was en bij alle huishoudens

Áls ze al in contact zijn geweest met een instantie.

die zijn overgedragen aan een coach. Deze beperking

Vaker gaven huishoudens bij het terugbellen al aan

heeft Wonen en Kansen ook moeten aanbrengen uit

niet te willen doorzetten. Argumenten zijn onder

tijdsoverwegingen.

andere: verhuizen, geen tijd.

63

Colofon Materiaal: Stade Advies, Utrecht Tekst: Annemiek Onstenk, Amsterdam Ontwerp: FUNCKE communications & design, Haarlem Druk: LenoirSchuring, Amstelveen

© 2009 Wonen en Kansen - Alle rechten voorbehouden

© Dit is een uitgave van de woningcorporaties Portaal en Mitros, Utrecht, maart 2009