Tussenevaluatie ‘Vlechtwerk’
Juni 2015
Inhoudsopgave
1. Introductie 1.1. Aanleiding 1.2. Doelen en beoogde resultaten project Vlechtwerk 1.3. Opzet tussenevaluatie project Vlechtwerk
p. 3 p. 3 p. 3 p. 3
2. Wat is er gerealiseerd op hoofdlijnen
p. 4
3. Voortgang en planning per onderdeel 3.1. Van Omtinkerij naar gebiedsteam 3.2. Van Burger Service Punt (BSP) naar centrale toegang gebiedsteam 3.3. Van CJG functie naar aandachtsgebied jeugd in het gebiedsteam 3.4. Invlechting Sociaal Team 3.5. Eindresultaat
p. 4 p. 4 p. 5 p. 6 p. 7 p. 8
Bijlagen 1. Werkplan ‘Vlechtwerk’ 2. Werkplan coördinatie CJG invlechting in Gebiedsteam Leeuwarderadeel 2015 (Welzijn Centraal/WellZo) 3. Projectplan ‘Steun op maat’
p. 9 p. 9 p. 9 p. 11
2
Tussenevaluatie project ‘Vlechtwerk’ 1
Introductie
1.1 Aanleiding Vanaf januari 2015 is de transitie naar de gemeenten van de jeugdwet, Participatiewet en onderdelen uit de AWBZ naar de WMO een feit. De gemeente heeft een grotere rol gekregen bij het ondersteunen van kwetsbare mensen. Deze ondersteuning wordt dichter bij de mensen, meer in samenhang en efficiënter georganiseerd. In het voorjaar van 2014 is de pilot met het gebiedsteam in de gemeente van start gegaan. Doel van het gebiedsteam is het vormen van de toegangspoort tot alle zorg in de leefgebieden opgroeien, opvoeden, gezondheid, onderwijs, vrije tijd, wonen, werken, inkomen en veiligheid. Het gebiedsteam werkt met een integrale aanpak, domein overstijgend en verbindt alle domeinen met elkaar. Het proces is opgezet in de vorm van een pilot met een experimenteel en innovatief karakter. De ontwikkeling van deze nieuwe werkwijze brengt met zich mee dat bestaande werkwijzen en samenwerkingsverbanden stapsgewijs worden ontvlecht en ingevoegd in de organisatie en aanpak van het gebiedsteam. Het gaat concreet om het CJG, Sociaal team, de Omtinkerij en het Burger Servicepunt. Het project ‘Vlechtwerk’ is opgezet om dit proces vorm te geven. De gemeente heeft een werkgroep ingesteld die hiermee aan de slag is gegaan. De werkgroep heeft een projectplan opgesteld met bijbehorend budget dat op 27 november 2014 door de raad is aangenomen. In het projectdocument is een jaar uitgetrokken voor dit project. In de raadsvergadering van 27 november 2014 is toegezegd dat het project waar mogelijk sneller wordt afgerond. De raad heeft daarbij verzocht om een (tussen)evaluatie van dit project. 1.2 Doelen en beoogde resultaten ‘Vlechtwerk’ Het project ‘Vlechtwerk voor het gebiedsteam’ is opgezet om te onderzoeken wat de beste manier is voor deze werkvormen om aan te sluiten bij de pilot van het gebiedsteam. Er is in dit proces veel aandacht voor slim (tûk) organiseren, het benutten van bestaande structuren en van kansen die zich aandienen bijvoorbeeld op het terrein van vrijwilligerswerk en het betrekken van de inwoners van de dorpen in de gemeente. In de werkwijze zijn de uitgangspunten uit het uitvoeringsplan van het gebiedsteam, de samenwerkingsafspraken, onderlinge afstemming en de nieuwe wet- en regelgeving leidend. Als doelen voor het project ‘Vlechtwerk voor het gebiedsteam’ zijn benoemd: - Uitvoering geven aan uitgangspunt 7 van het projectplan gebiedsteam Leeuwarderadeel: het voortzetten en onderzoeken van samenwerking c.q. bestaande werkwijzen die bewezen hebben dat ze goed werken. Dit zijn de werkwijze van de Omtinkerij, de integratie van kerntaken van het CJG en de borging van de kerntaken van het Sociaal Team en het BSP. 1. Het zorgvuldig invlechten van al deze taken en functies in het gebiedsteam in 2015. Randvoorwaarden zijn onder meer een zorgvuldige overdracht, een goed bijscholing en coördinatie van alle functies en taken. 1.3 Opzet Tussenevaluatie project ‘Vlechtwerk’ In deze tussenevaluatie wordt de voortgang van project ‘Vlechtwerk’ beschreven en worden voorstellen gedaan voor de vervolgstappen gericht op het voltooien van de invlechting in het gebiedsteam. De focus ligt daarbij op het realiseren van de centrale toegang tot het gebiedsteam, versterking van het gebiedsteam, de transformatie en contact met de dorpen.
3
2
Wat is er gerealiseerd op hoofdlijnen
In het afgelopen halfjaar is het vervlechtingsproces door alle partijen enthousiast opgepakt. De invlechting van de verschillende werkwijzen en samenwerkingsverbanden in het gebiedsteam krijgt inmiddels vorm en ligt op schema. In dit proces worden gelijktijdig twee bewegingen gemaakt: 1. Het samenvoegen en bundelen van de inzet van een groot aantal instellingen die voorheen afzonderlijk opereerden tot één gebiedsteam dat gemeente breed actief is. 2. Het vervlechten van vier verschillende erkende en succesvolle werkwijzen tot één integrale aanpak in het gebiedsteam. In het vervolg van het project Vlecthwerk wordt er toegewerkt naar het voltooien van de invlechting van de overige drie werkwijzen – BPS, CJG en Sociaal Team – in het gebiedsteam.
Schematisch weergegeven:
Gebieds Professionals Instellingen
Professionals Instellingen
Professioals Instellingen
team
• Werkwijze Omtink ingepast in gebiedsteam erij • Projectplan Centrale toegang BSP
CJG
• Kernteam jeugd en projectplan
Sociaal • Projectplan Team
`
4
3
Voortgang en planning project Vlechtwerk
3.1 Van Omtinkerij naar Gebiedsteam Doelstelling en planning: Het integreren van de werkwijze van de Omtinkerij in het gebiedsteam vanaf 1 januari 2015 aan de hand van de doelen en aandachtspunten die in het projectplan Vlechtwerk zijn aangegeven. Het jaar 2015 wordt gebruikt om deze doelstelling te realiseren.
Voortgang en resultaten: De Omtinkerij heeft anderhalf jaar als een succesvolle pilot gedraaid in Leeuwarderadeel. Kenmerkend voor de werkwijze is een integrale cliëntondersteuning, met eenduidige, onpartijdige informatie en advies. Burgers krijgen zo op cliëntvriendelijke wijze toegang tot wonen, zorg, welzijn en dienstverlening. Er is voor gekozen om de werkwijze van de Omtinkerij te blijven hanteren en de betrokken professionals op te nemen in de pilot van het gebiedsteam. De Omtinkerij is in december 2014 gestopt en op 1 januari als gepland ingevlochten in het gebiedsteam. Het gebiedsteam is samengesteld uit de medewerkers die voorheen onder meer betrokken waren bij de Omtinkerij en aangevuld met een teamleider en secretariële ondersteuning. Het team bestaat uit professionals afkomstig uit 11 verschillende organisaties: Alliade / Wil; Dienst sociale Zaken en werkgelegenheid Noardwest Fryslân; Gemeente Leeuwarderadeel, GGD Fryslân, MEE Friesland; Palet; Regiecentrum Bescherming en Veiligheid (vml. Bureau Jeugdzorg); St. Welzijn Middelsee; St. Zorgcombinatie Interzorg; Thuiszorg Het Friese Land; WellZo (vml. Welzijn Centraal). De structuur van het gebiedsteam met daaraan gekoppeld een Adviesgroep met vertegenwoordigers van de instellingen op managementniveau en tweemaal per jaar overleg met de bestuurders van de instellingen blijkt goed te werken. Deze structuur versterkt de wederzijdse betrokkenheid en het oplossend vermogen bij de professionals en de instellingen. Direct contact met de dorpen, ontmoeten van burgers en hun vragen is essentieel voor de beoogde kanteling in de werkwijze. Daarom is in de maanden april, mei en juni een dorpenronde georganiseerd onder het motto ‘De dorpen in’! Doel is: kennismaken / ontmoeten, luisteren om te weten komen wat er speelt (individueel en op dorpsniveau) en wat mensen beweegt en in gesprek gaan. Elk dorp in de gemeenten heeft een vaste contactpersoon in het gebiedsteam. In de dorpen zelf zijn sleutelfiguren gezocht en gevonden die en signaalfunctie vervullen. Er zijn vijf bijeenkomsten georganiseerd die veel informatie, goede contacten en soms verrassende initiatieven opleverden. Na de zomer volgen de bijeenkomsten met de inwoners van Stiens.
3.2 Van Burger Servicepunt (BSP) naar Centrale Toegang gebiedsteam Doelstelling en planning: Onderzoeken in hoeverre het Burger Servicepunt ondersteunend kan zijn aan het gebiedsteam en als frontoffice ingezet kan worden. Aandachtpunten daarbij zijn: een ondersteuningsstructuur voor het werven, scholen en begeleiden van vrijwilligers en de doorverwijsfunctie van het gebiedsteam. Het jaar 2015 wordt gebruikt om deze doelen te verhelderen met als insteek het BSP als fysiek informatiepunt te behouden. In 2015 is duidelijk in hoeverre het BSP ondersteunend 5
kan zijn aan het gebiedsteam, in hoeverre vrijwilligers en professionals het BSP als frontoffice kunnen inzetten
Voortgang en realisatie: Het Burger Servicepunt biedt de inwoners van de gemeente sinds 2012 de gelegenheid om zelfstandig en op eigen initiatief informatie en hulp te zoeken. Het BSP helpt burgers laagdrempelig bij vragen op het gebied van wonen, zorg en welzijn, waarbij zelfredzaamheid wordt gestimuleerd tijdens een spreekuur tweemaal per week. Het spreekuur wordt op dit moment zoveel mogelijk bemenst door geschoolde vrijwilligers. In de afgelopen maanden is samen met medewerkers van het BSP, het gebiedsteam, St. Welzijn Middelsee en WellZo verkend op welke wijze het BSP omgevormd kan worden tot een frontoffice voor het gebiedsteam waarin professionals en vrijwilligers samenwerken. Aandachtspunten bij de omvorming van BSP naar centrale toegang zijn: De rol van het BSP bij het efficiënter en directer behandelen van de vragen van burgers. Vragen komen op dit moment langs verschillende wegen binnen deels via het BSP, deels via bij het gebiedsteam en deels via de Dienst Sociale en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân in Franeker waarbij deze ook vragen zelf afhandelt. Het gebiedsteam heeft behoefte aan een helder overzicht van de vragen die binnenkomen om zo meer zicht te krijgen op de behoefte van de mensen in de gemeente en efficiënter te kunnen werken. Door het huidige BSP om te vormen tot een centrale toegang tot het gebiedsteam kan deze wens gerealiseerd worden.
De bemensing van de centrale toegang. De medewerkers hebben veel kennis en vaardigheden nodig om de uiteenlopende vragen te kunnen behandelen. Met een combinatie van de huidige groep geschoolde vrijwilligers van het BSP en professionals uit het gebiedsteam kan de centrale toegang beschikken over voldoende kwaliteit om hun taken en rollen goed te kunnen vervullen. Daarbij biedt deze gecombineerde bemensing de kans om te experimenteren met het samenvoegen van de piketdienst van de leden van het gebiedsteam met de diensten voor de centrale toegang, een extra efficiëntieslag.
Ontzorgen van het gebiedsteam is een belangrijke toegevoegde waarde voor het gebiedsteam. Het BSP kan in de vorm van centrale toegang vragen van burgers sneller doorverwijzen naar vrijwillige inzet of maatschappelijke organisatie en zo het gebiedsteam te ontlasten.
De fysieke toegang tot de frontoffice. Het is van belang dat burgers eenvoudig en zelfstandig vragen kunnen stellen en informatie verzamelen. Het BSP is bekend bij de inwoners van de gemeenten, mensen weten de weg naar het BSP makkelijk te vinden. Voor een succesvolle omvorming van het BSP is het daarom van belang om naast de telefonische en digitale bereikbaarheid ook een fysiek punt te handhaven waar mensen kunnen binnenlopen.
Een ondersteuningsstructuur voor de werving, scholing en begeleiding van de vrijwilligers in aansluiting op het bestaande vrijwilligersnetwerk in Leeuwarderadeel en het werkplan Steun op Maat, voortzetting van het succesvolle project gezinsmaatje. Het voorstel ‘Steun op maat’ is opgenomen als bijlage.
De resultaten van deze verkenning worden aan de hand van deze aandachtspunten uitgewerkt in een plan van aanpak en de omvorming zal de komende maanden worden uitgevoerd. Met ingang van 1 januari 2016 zal de nieuwe centrale toegang operationeel zijn.
6
3.3 Van CJG functie naar aandachtsgebied jeugd in het gebiedsteam Doelstelling en planning: Behoud van de werkwijze van het CJG en integratie in het gebiedsteam. De opgedane expertise vanuit het coördineren van het CJG zal worden ingezet voor de advies en consultatie-functie en binnen het gebiedsteam ook worden ingezet voor 0-100. In 2015 wordt gewerkt aan het perfectioneren van de ombouw van de CJG functie. Vanaf 1 januari 2015 wordt de naam CJG Middelsee formeel niet meer gebruikt. De CJG functies zijn opgenomen bij de functies preventieve jeugdzorg. Het is belangrijk om de opgedane expertise en ervaring vanuit de coördinatie van het CJG te gebruiken in advies- en consultatie-functies op basis van de nieuwe jeugdwet. Voor het invlechten en uitbouwen van de CJG functie is een coördinator nodig. Het streven is dat de ombouw voltooid is op 31 december 2015. Voortgang en realisatie: Het CJG neemt een cruciale plaats in bij de transformatie van de jeugdzorg. Door behoud van de werkwijze van het CJG kunnen professionals veel hulpvragen van gezinnen en burgers binnen het gebiedsteam beantwoorden en zorgen voor bredere verbinding met organisaties. Het is belangrijk om de opgedane expertise en ervaring vanuit de coördinatie van het CJG te gebruiken in advies- en consultatie-functies op basis van de nieuwe jeugdwet. Aandachtspunten die in het projectplan Vlechtwerk zijn benoemd zijn de schakels vanuit het CJG, de Verwijsindex, de website CJG, de procesmanager, voorlichting en PR, verbinding met Passend Onderwijs en uitbreiding van het project Gezinsmaatje naar ‘Steun op Maat’. Er is een werkplan opgesteld voor de invlechting van het CJG in het gebiedsteam dat de afgelopen maanden de leidraad is geweest in de uitvoering (zie bijlage). Als eerste stap is er een kernteam jeugd gevormd in het gebiedsteam. Dit team bestaat uit de leden van het gebiedsteam die de kinderen van 0-12 jaar in hun aandachtsveld hebben. Met dit kernteam wordt de benodigde samenhang en samenwerking m.b.t. jeugd binnen het gebiedsteam tot stand gebracht en kennis gebundeld. Het kernteam komt maandelijks bij elkaar onder meer voor de bespreking van hulpverlening, signalen en preventie. Het kernteam wordt eind juni geëvalueerd en op basis van de uitkomsten doorontwikkeld. Als tweede stapt wordt de verbinding tussen het gebiedsteam, kernteam jeugd en de schil van indirect aangesloten eerstelijns instellingen om het gebiedsteam heen, zoals consultatiebureaus, verloskundigen, kraamzorg, peuterspeelzaalwerk, basisonderwijs etc. geïnventariseerd tussen april en juni 2015. Op basis van de wensen en eventuele hiaten in de contacten worden aanbevelingen gedaan voor verbetering. Een soortgelijke inventarisatie vindt in de tweede helft van het jaar plaats bij de tweedelijns hulpverleningsorganisaties. Dit resulteert eind november in een plan met conclusies en aanbevelingen met betrekking tot de kwaliteit van de overdracht van de eerstelijns zorg naar tweedelijnszorg. In een apart (deel)werkplan komt tot slot de aanpak van zorgsignalen, het Interne Zorg Overleg (IZO), het gebruik van de Verwijsindex en preventie, vroegsignalering, passend onderwijs en volgsysteem aan bod. De invlechting van het CJG tot aandachtsgebied jeugd in het gebiedsteam wordt daarmee in december 2015 voltooid.
3.4 Invlechting Sociaal Team Doelstelling en planning Het integreren van het Sociaal Team in het gebiedsteam en overnemen van de werkwijze regievoering op casusniveau (d.m.v. training) door de sociaal werkers in het gebiedsteam.
7
Ontwikkelen van een praktisch plan over de wijze waarop het onderwerp ‘veiligheid’ een preventieve plek kan krijgen binnen het gebiedsteam. Behouden van een goed netwerk met de deelnemende organisaties van het Sociaal Team die geen deel uitmaken van het gebiedsteam. De integratie van het Sociaal Team wordt gerealiseerd in het jaar 2015.
Het Sociaal Team biedt met een beproefde werkwijze hulpverlening aan mensen en gezinnen met meervoudige problematiek. Deze aanpak met regievoering en zorgoverleg is succesvol en heeft geleid tot goede afspraken tussen de betrokken samenwerkingspartners. De kracht van het team bestaat uit de grote en complementaire kennis, korte lijnen, een open werksfeer en creativiteit in het zoeken naar praktische oplossingen die belemmerende regels en drempels kan slechten. Deze succesfactoren zullen geborgd worden in bij de integratie in het gebiedsteam. Voortgang en realisatie: 1. Het Sociaal Team behandelt nog af en toe een casus uit Leeuwarderadeel. Vaak gaat het om gecombineerde schulden problematiek en dreigende huisuitzettingen. In kader van de vervlechting van deze aanpak zet het gebiedsteam inmiddels zelf in op preventie en contacten onder andere met de woningbouwcorporaties en de politie. 2. In de tweede helft van het jaar wordt de integratie van de taken en werkwijze van het Sociaal Team in de aanpak van het gebiedsteam voltooid, waaronder een training van het gebiedsteam in de werkwijze regievoering en zorgoverleg. 3. Naar verwachting zal in december 2015 ook de werkwijze van het Sociaal Team ingevlochten zijn in het gebiedsteam en bestaat het Sociaal Team niet meer in de gemeente Leeuwarderadeel.
3.5 Eindresultaat Vlechtwerk Zoals eerder aangegeven liggen de voortgang en realisatie van het project Vlechtwerk op schema. In december 2015 zullen de vier verschillende werkwijze geïntegreerd zijn binnen het gebiedsteam en is er tevens een centrale toegang tot het gebiedsteam van start gegaan die het gebiedsteam zichtbaar, toegankelijk en efficiënter maakt. Het eindresultaat van het project Vlechtwerk wordt hieronder schematisch weergegeven.
•BSP •Omgevormd tot frontoffice
Frontoffice Gebiedsteam Centrale toegang
•CJG •Taken en functies CJG geïntegreerd
Gebiedsteam Kernteam Jeugd + jeugdbescher ming
Basis gebiedsteam + •Omtinkerij • Geïntegreerd in gebiedsteam
Kantelen werkwijze
Integratie in gebiedsteam •Sociaal Team •Taken en functies geïntegreerd
8
BIJLAGEN
Bijlage 1: Projectplan vlechtwerk (wordt separaat bijgevoegd).
Bijlage 2: Werkplan coördinatie CJG invlechting in Gebiedsteam Leeuwarderadeel 2015 Welzijn Centraal (Februari 2015) De eerste taak met betrekking tot het invlechten en inbedden van de Centra voor Jeugd en Gezin in het Gebiedsteam Leeuwarderadeel is het creëren van samenhang en samenwerking tussen de leden van het gebiedsteam die de kinderen van 0-12 jaar in hun aandachtsveld hebben. Het is van grote waarde dat daartoe gebruik kan worden gemaakt van de reeds eerder opgebouwde eerstelijns CJG netwerken. Ten tweede is het van belang dat het aanbod vanuit het Gebiedsteam bekend is bij de eerstelijns organisaties en er draagvlak is voor deze activiteiten. Verder dient er een systematiek te ontstaan waarin er een doorgaande stroom van informatie op gang kan komen vanuit het Gebiedsteam richting eerstelijns organisaties en viceversa. 1. Dit betekent ten eerste zorg voor de verbinding van de professionals binnen het gebiedsteam die werkzaam zijn met jongeren van 0-12 jaar. We noemen de bundeling van deze professionals die werkzaam zijn met jongeren het ’Kernteam Jeugd’. Dit Kernteam is een integraal onderdeel van het Gebiedsteam. De beroepsprofielen binnen het ’Kernteam Jeugd’ zijn die van het schoolmaatschappelijk werk; de verpleegkundige van de Jeugd Gezondheidszorg; de jongerenwerker en een medewerker van Regiecentrum Bescherming en Veiligheid (voorheen Bureau Jeugdzorg) Middels een bijeenkomst van gemiddeld eens per maand, is er overleg tussen deze gebiedsteamleden en de agenda voor deze overleggen wordt autonoom vastgesteld. Binnen dit overleg is er aandacht voor regelmatig terugkerende zorg signalen die worden opgevangen tijdens de hulpverlening in de gezinnen. Het is de bedoeling deze zorg signalen te vertalen naar mogelijk preventieve maatregelen Deze preventieve maatregelen kunnen daarna vertaald worden naar een preventief aanbod richting de gehele doelgroep. Eind juni 2015 zal er een evaluatie zijn van deze bijeenkomsten van het Kernteam Jeugd en zal er een eventueel vervolgplan worden gemaakt voor het tweede helft van 2015. 2. Daarnaast dient er een brug geslagen te worden vanuit het gebiedsteam richting de andere, indirect aangesloten eerstelijns organisaties. Dit zijn o.a. de verloskundigen, de kraamzorg, de consultatiebureau functie van de JGZ, de kinderopvang, het peuterspeelzaalwerk, de Interne Begeleiders in het basisonderwijs en de Zorg Advies Teams op de scholen. Tussen april 2015 en eind juni 2015 zal er een inventarisatie plaatsvinden binnen het Kernteam Jeugd waarin geïnventariseerd zal worden of alle contacten met de eerstelijns organisaties binnen het Gebiedsteam geborgd zijn en of er nog gaten zijn in dit contactennetwerk die gedicht dienen te worden. Hiervoor zullen aanbevelingen gedaan worden. 9
In de tweede helft van 2015 zal een zelfde inventarisatie plaatsvinden in de richting van de tweedelijns hulporganisaties. Binnen deze inventarisatie zal met name gelet worden op de: o Kwaliteit van de bestaande contacten vanuit het Gebiedsteam met de tweede lijn o De kwaliteit van de overdrachten van het Gebiedsteam naar de tweede lijn o De mate van voldoende capaciteit in het tweedelijns aanbod jeugdzorg voor overdracht vanuit het Gebiedsteam Eind november ligt er een plan met conclusies en aanbevelingen met betrekking tot de kwaliteit van de overdracht van de eerstelijns zorg naar tweedelijnszorg.
3. Verder zal er vanuit het Kernteam Jeugd extra aandacht zijn voor de zorg signalen vanuit de eerstelijns organisaties en zal er met name oog zijn voor de voortgang van het Interne Zorg Overleg (IZO) en het gebruik van de Verwijsindex. Op basis van zorg signalen zal ook in dit verband gekeken moeten worden naar de vraag naar een preventief aanbod richting kinderen en hun ouders of preventieve maatregelen als deskundigheidsbevordering en scholing van betrokken professionals. Eind juni ligt er een werkplan met daarin zorg signalen vanaf de werkvloer vertaald tot een uitvoeringsplan met betrekking tot nodige preventieve maatregelen richting doelgroep en/of deskundigheidsbevordering bevorderende maatregelen richting professionals. Hiervoor komt nog een kostenraming. Een tweede taak is het vergroten van de toegankelijkheid van het aanbod voor jongeren en hun ouders. De CJG site en de Facebook pagina zijn daarbij een uitstekend platform voor informatie uitwisseling. Beide media zijn een laagdrempelige toegang tot opvoedadvies en –ondersteuning en worden onderhouden vanuit de coördinatie van de invlechting. Met ingang van 2016 is de digitale toegang naar het gebiedsteam (verzorgd door het bestuurlijk apparaat van de gemeente Leeuwarderadeel) en zal deze ook via de CJG site bereikbaar zijn en viceversa. Ten slotte voorziet dit plan in het borgen of uitbreiden van het bestaande gemeentelijke aanbod van jeugdzorg. Hierin speelt vooral de advisering met betrekking tot: a) de kwaliteit van de jeugdzorg in de eerste lijn en b) de overdracht van de zorg van de eerste naar de tweedelijns hulpverlening De coördinator van de invlechting van het CJG functioneert als een linking-pin tussen professionals en de gemeente met het oog op het opbouwen, versterken en uitbouwen van de nieuwe sociale structuren. Eind november 2015 ligt er een evaluatie van de gegevensbronnen vanuit het Kernteam Jeugd, de Interne Zorg Overleggen en de Verwijsindex. Zij leveren o.a. de richting voor de gewenste kwaliteit, de borging en de eventuele uitbreiding van de gemeentelijke jeugdzorg; zowel richting eerste lijns- als wel tweedelijns jeugdzorg voor 2016.
10
Bijlage 3 Werkplan ‘Steun op Maat’ in Leeuwarderadeel WELLZO april 2015
Maatjesproject Steun op Maat Naar aanleiding van het succesvolle project gezinsmaatje dat in 2014 is uitgevoerd in een samenwerkingsproject tussen Stichting Welzijn Middelsee en Stichting Welzijn Centraal (vanaf mei 2015 WELLZO genoemd) presenteren we hierbij het project Steun op Maat; dat een logische uitbreiding betreft van het project Gezinsmaatje. ‘Maatjes’ kunnen voor een brede doelgroep worden ingezet waarbij het gehele sociale domein wordt betrokken. De kracht van maatjesprojecten is dat zij de verbondenheid in de samenleving versterken en de deelnemers doen voelen dat zij er (weer) toe doen en erbij horen. Het is een project dat draait op vrijwilligers die iets kunnen betekenen voor mensen, die in moeilijke omstandigheden verkeren, geïsoleerd zijn geraakt of hulp willen bij het maken van verstandige keuzes. Echter dit contact is wederkerig: ook de vrijwilliger/ het maatje doet nieuwe ervaringen op en participeert weer binnen de samenleving. De “samenredzaamheid” en de “samenkracht” geeft aan beide partijen de mogelijkheid te denken en te werken vanuit vooruitgang en kansen in plaats van beperkingen.
Binnen het maatjesproject gaat het erom dat er vrijwilligers één-op-één worden gekoppeld aan iemand die even een coach, mentor of maatje nodig heeft. Het bestrijdt eenzaamheid, geeft mensen een gevoel nuttig te zijn en zal de sociale cohesie versterken. Hiermee kan maatschappelijke uitval van betrokken burgers worden voorkomen.
Burgers Service Punt Het is de bedoeling dat binnen de opdracht een specifiek deel van de Vrijwilligerscentrale van Welzijn Middelsee, naar het gebiedsteam wordt omgebouwd. Het betreft de bestanden die gekoppeld zijn aan de adressering binnen de gemeente Leeuwarderadeel. Wij stellen voor om het adressenbestand van de Vacaturebank dat tot Leeuwarderadeel behoort te koppelen aan het Burgers Service Punt in Leeuwarderadeel. Het Burgers Service Punt zal daarna optreden als algemeen en centraal contactpunt voor:
Service punt voor de aanvraag van Maatjes in Leeuwarderadeel Service punt voor het aanbod van Maatjes in Leeuwarderadeel Servicepunt voor Maatschappelijke organisaties in Leeuwarderadeel Matchpoint voor vraag en aanbod van Maatjes Het verbinden en versterken van mogelijk bestaande sociale initiatieven Vraagbaak zijn voor eventueel andere vragen op het gebied van het vrijwilligerswerk Enkelvoudige vragen van burgers richting gebiedsteam blijven behartigen 11
Een mogelijk toekomstige centrale toegang van burgers naar het gebiedsteam vormen Hieronder wordt nader omschreven wat het project Steun op Maat inhoudt en hoe het kan worden uitgevoerd om het gebiedsteam substantieel te ontzorgen.
Doelen Gezien het feit dat er binnen het sociale domein fors bezuinigd wordt, zoeken we met elkaar naar de juiste alternatieven om toch op een goede manier aandacht, zorg en ondersteuning te blijven bieden aan onze bewoners met het oog op bijvoorbeeld:
Het actief worden en blijven binnen de samenleving Het (opnieuw) participeren binnen de gemeenschap Het bieden van emotionele ondersteuning Het bieden van financiële ondersteuning Samen veilig oud kunnen worden Het doorbreken van sociale eenzaamheid Aandacht schenken aan elkaar en naar elkaar omzien Bewoners regie laten nemen over het eigen leven Mensen laten geloven in eigen kracht De waarden van de Mienskip onderstrepen en uitdragen
Sociale krachten Het gaat dus om het matchen van hulpvragen van bewoners aan een vrijwillig maatje. Bij een maatje staan menselijke kwaliteiten centraal zoals warmte, tijd, nabijheid, respect, humor en begrip. Het maatje treedt de ander tegemoet als een gelijkwaardig persoon, waarbij de waarde van het persoonlijk contact voorop staat.
Het maatjesproject is een werkwijze die geschikt is voor de gehele bevolking binnen het gehele sociale domein. Samenwerken met andere organisaties is een belangrijk onderdeel van deze werkwijze; in het bijzonder met de maatschappelijke organisaties in de gemeente en de organisaties die samen het gebiedsteam Leeuwarderadeel vormen. Met bovenstaand plan stellen we de burgers in staat hun eigen kracht te (her)vinden, de regie weer in eigen hand te kunnen nemen en te participeren in de samenleving. Zowel als deelnemer of als maatje ben je binnen het maatjesproject een verbinding van sociale krachten waar onze samenleving sterk behoefte aan heeft.
Samenwerking tussen Stichting Welzijn Middelsee en WELLZO Met de inzet van het project ‘Steun op Maat’ is er in 2015 op het gebied van samenwerking tussen Welzijn Middelsee en WELLZO in de gemeente Leeuwarderadeel het volgende nodig:
12
Een deel van de vrijwilligerscentrale dat is gekoppeld aan Leeuwarderadeel wordt losgekoppeld van de Vacaturebank van Stichting Welzijn Middelsee Deze gegevens worden overgedragen aan het Burger Service Punt van het Gebiedsteam Leeuwarderadeel De medewerkers van het Burgers Service Punt zullen een opleiding volgen binnen het Vrijwilligers Service Punt van WELLZO tot bemiddelingsconsulent en zullen op die wijze wegwijs worden gemaakt in het digitale Vrijwilligers ondersteuning systeem van WELLZO
Uitgangspunt Met bovenstaande samenwerking beogen we een combinatie van de excellente expertise van beide welzijnsorganisaties. Het Burgers Service Punt is een begrip in de gemeente Leeuwarderadeel. De medewerkers van Welzijn Middelsee; werkzaam in het Burgers Service Punt kennen als geen ander de sociale structuren, de sociale samenhang en de netwerken van de maatschappelijke organisaties binnen de gemeente. De expertise van WELLZO kenmerkt zich in een solide ondersteuning met betrekking tot kwalitatieve matching van vraag en aanbod, PR, uitvoering van regelgeving en intervisie/ scholing en training aan vrijwilligers.
Opzet Het Burger Service Punt zal optreden als contactpunt voor alle vragen op het gebied van het vrijwilligerswerk zoals hierboven beschreven. Praktisch gezien vindt de inhoud m.b.t. de koppeling van vraag en aanbod voor de inzet van vrijwilligers ‘live’ plaats op het Burgers Service Punt van het Gebiedsteam
Aan de hand van:
Het reeds bestaande vrijwilligersnetwerk in Leeuwarderadeel De verkregen informatie vanuit de vrijwilligersvacaturebank van Stichting Welzijn Middelsee en De inventarisatie van de maatschappelijke organisaties binnen Leeuwarderadeel zal er gekeken dienen te worden of de sociale kaart voor het maatjesproject compleet is. Ook de inventarisatie van het vrijwilligerswerk in de dorpen; dat onlangs door de gemeente Leeuwarderadeel is uitgevoerd, zal in het overzicht van de bovengenoemde sociale kaart mee genomen dienen te worden
Resultaat De structuur, de inhoud en de inrichting van het project Steun op Maat wordt in 2015 gerealiseerd. Het resultaat van de bovengenoemde samenwerking met betrekking tot het project sluit naadloos aan op de intenties van de gemeente Leeuwarderadeel richting de gemeentelijke herindeling en de samenwerking met de gemeente Leeuwarden. Doel, opzet en werkwijze van het maatjesproject in Leeuwarderadeel zal dan exact aansluiten op de wijze van organisatie van het vrijwilligerswerk en de contacten met maatschappelijk veld aldaar. 13
Voorwaarde voor verdere uitvoer Voor de daadwerkelijke uitvoer van het project Steun op Maat is het nodig dat er in 2016 voldoende subsidie zal zijn voor het daadwerkelijk bemensen van het Burger Service Punt
Een (gezamenlijke) subsidie aanvraag zal hiervoor nodig zijn De voorwaarden en de regelgeving rondom de praktische inzet van het de vrijwilligers, vindt plaats via het Vrijwilligers Service Punt van WELLZO. Met het oog op deze structurele uitbreiding van werkzaamheden in deze is een subsidie aanvraag hiervoor wellicht nodig.
Bijlagen:
Wij bieden een pool van vrijwillige maatjes
Aandachtscoaches
Wij organiseren basistrainingen:
Losse vrijwilligers Bemiddelaars
Participatie coaches
Gesprekstechnieken Grenzen stellen 14
Assertiviteit Sociale kaart
Specifieke trainingen:
Natuurlijk, een netwerkcoach Rouwverwerking Levensvragen en levensboek
Vrijwilligers verdelen in categorieën:
lichte vragen; ontwikkelingsvragen; specifiek
WAAROM VRIJWILLIGERSWERK Voor de vrijwilligers is het doen van vrijwilligerswerk: een zinvolle tijdsbesteding, iets betekenen voor de ander in de maatschappij, ervaring Route van de vraag
Vragen komen binnen van burgers, het gebiedsteam en organisaties.
Burgers verwijzen wij naar het Burger Service Punt van de gemeente Leeuwarderadeel
Het gebiedsteam gaan wij ontzorgen door het maken van verbindingen: opdoen, etc. Voor sommige vrijwilligers is het een manier om de gevoelens van eenzaamheid aan te pakken.
Doorverwijzen en koppelen Inzet extra vrijwilligers Met vrijwilligers mee organiseren van activiteiten
Uitgangspunten:
15
WERVING De werving van vrijwilligers loopt via: -
De vacaturebank van Welzijn Middelsee en het vrijwilligersservicepunt van WELLZO.
-
Het gebiedsteam: actieve burgers die aangemeld of doorverwezen worden.
-
de gemeente: mensen met een uitkering die via het project participatie vrijwilligerswerk zoeken.
ZWAARDERE – EN LICHTERE VORMEN VAN MAATJESWERK Met de vrijwilligers, die zich aanmelden voor de "lichtere" vorm valt te denken aan huisbezoeken, wandelen, theedrinken, etc. Met vrijwilligers die zich aanmelden voor de “zwaardere” vormen van inzet gaat het om bemiddeling, coaching, activering, ontwikkeling of verbetering van iets. MAATW ERK Maatwerk voor de vrijwilliger is aansluiten bij de interesse en talenten van de vrijwilliger. Maatwerk voor de “vrager” is aansluiten bij waar behoefte aan is of wat nodig is.
Onder maatwerk verstaan wij: -
Passende koppeling tussen vraag en aanbod
-
Dynamisch en flexibele samenwerking met partners
-
Snel kunnen inspelen op vragen en veranderingen
SCHOLING EN TRAINING Het Burger Service Punt verzorgt via het Vrijwilligers Service Punt van WELLZO de scholing, training en intervisie van vrijwilligers. Achter iedere vrijwilligersgroep is de eerste training aangegeven. Daarnaast vinden wij het van belang dat alle vrijwilligers een basistraining krijgen aangeboden waarop ingetekend kan worden. Dit gaat over:
Gesprekstechnieken
Grenzen stellen
Sociale kaart
Ontwikkelingen in de organisatie
16
HOE WIJ HET GEBIEDSTEAM KUNNEN HELPEN DOOR DE INZET VAN VERSCHILLENDE VRIJWILLIGERS BEMIDDELAARS De bemiddelaar helpt de nieuwe vrijwilliger bij het vinden van een passende vrijwilligersplek en zorgt voor koppeling tussen vrijwilliger en beroepskracht of organisatie. (training: bemiddelen) DOE-MAATJES Rode Kruis, Unie van Vrijwilligers en Humanitas hebben vrijwilligers die met een regelmaat van één keer per week of één keer per veertien dagen op huisbezoek gaan en met de mensen gaan theedrinken, wandelen en dergelijke. Zij hebben ook vrijwilligers die ingezet worden voor de administratie of het doen van kleine klussen. Daar waar de genoemde organisaties de vraag niet aan kunnen, kan een beroep gedaan worden op vrijwilligers van Welzijn Middelsee of WELLZO. Deze vrijwilligers kunnen ingezet worden bij het deelnemen aan activiteiten, boodschappen doen, hond uitlaten, winkelen, etc. Het gaat om praktische ondersteuning. De vrijwilligers hebben een signalerende functie wat betekent dat de vrijwilliger in de gaten houdt hoe de situatie van de persoon is en of er problemen zijn. Daar waar nodig geeft de vrijwilliger het signaal door aan het wijkteam. (training signalering) ZORGMAATJES Mantelzorgers raken overbelast, doordat zij de intensieve zorg voor hun partner of kind of omdat zij de zorg niet los durven te laten. De oudere is van een generatie “niet klagen, maar dragen”. Eenzaamheid en gebrek aan zingeving liggen op de loer. Zorgvrijwilligers worden ingezet om een mantelzorger te ontlasten. De vrijwilliger neemt de rol en/of een deel van de taken van de mantelzorger over. Daarbij kan ook gedacht worden aan: een appeltje schillen, het bed even recht trekken en de po legen. (basistraining zorgvrijwilligers 3- 4 x) AANDACHTSCOACHES Aandachtscoaches zijn er voor mensen die extra ondersteuning nodig hebben. Mensen die moeite hebben met het zelfstandig functioneren, het wel/niet meedoen aan activiteiten, eenzaam zijn of het wel/niet hebben van contacten met familie, buren en kennissen kunnen via het gebiedsteamteam een beroep doen op een aandachtscoach (vrijwilliger). Samen wordt gewerkt aan de eigen ontwikkeling, het verbreden van het netwerk en het verbeteren van de prestaties door aandacht en naast de mensen te gaan staan. 17
(basistraining Natuurlijk, een netwerkcoach 4 x) Aandachtscoaches kunnen ook aandacht geven aan mensen met vragen over het ouder worden. Met name ouderen willen graag over de belangrijke dingen van het leven praten (levensvragen). Het is fijn om hier met familie of vrienden over te praten, maar wat als die er niet zijn? Dan kan dit leiden tot gevoelens van eenzaamheid. De aandachtscoach neemt de plek in van een vertrouwenspersoon. Direct aanvullend op de levensvragen zijn de aandachtscoaches die met cliënten een levensboek schrijven. (training presentiebenadering en levensboek) ORGANISATIE MAATJES Door middel van koffie/theeochtenden – al dan niet met informatie over een bepaald thema kunnen mensen elkaar ontmoeten en samen iets ondernemen. Het is een groepsvorm van leun- en steun contacten. Doelgroepen: lotgenoten, alleenstaanden. Op deze bijeenkomst worden de deelnemers de mogelijkheid geboden tot het uitbreiden van het sociaal netwerk. Vrijwilligers kunnen meehelpen om eens per maand deze bijeenkomsten op te zetten. (training kennis/vaardigheden opzetten van activiteiten) ACTIVERENDE MAATJES Door het sociale wijkteam of op basis van een burgerinitiatief in de wijk worden mensen (weer) in contact gebracht met hun buren (galerij- en straatgesprekken), zodat er meer sociale steun ontstaat. De bewoners leren hun meest nabije netwerk, te weten buren en omwonenden weer aan te spreken. Zij hebben weer interesse in hun meest directe omgeving rond de flat, buurt en wijk. Na afloop kunnen de bewoners (al dan niet met hulp van vrijwilligers) zelf een vervolg kiezen zodat de toenadering ook op lange termijn wordt gecontinueerd. (training activerende gespreksvoering) BUURT MAATJES Een meer lossere vorm is BAKKIE IN DE BUURT, waarbij buurtbewoners worden uitgenodigd een kopje koffie te komen drinken, het gesprek aan te gaan over hun buurt, onderlinge contacten te leggen en eventueel vervolgafspraken te maken. Daarbij kan extra hulp en inzet van vrijwilligers voor het aanbellen en ophalen van bewoners en het verzorgen van koffie en thee geboden worden. PARTICIPATIE COACHES Mensen met een WWB-uitkering worden gevraagd een tegenprestatie te leveren voor de bijdrage die zij ontvangen. Soms worden deze mensen door de sociaal werker gekoppeld 18
aan een bewoner uit de wijk bij de inzet van activiteiten, maar er zijn ook mensen die meer ondersteuning nodig hebben. De vrijwillige coaches geven een steuntje in de rug die nodig is. Zij worden getraind en gecoacht om met deze mensen in gesprek te gaan en hen te stimuleren tot het vinden van een participatieplaats of vrijwilligerswerk. (training coachen) BEHEERSBAARHEID Het hebben van veel vrijwilligers vraagt veel inzet en inzet. Hoofdvraag is hoe zorg je dat je kwaliteit blijft leveren. Maar ook hoe zorgvuldig en snel breng je vraag en aanbod bij elkaar. Door in te gaan op alle aspecten rond de organisatie van de vrijwilligers kunnen we onderscheid maken in inhoudelijke - en regelzaken.
Onderwerp Werving
Taken Opmaken van een advertentie (Waar vragen we vrijwilligers voor) Lay-out en plaatsing in de krant en op websites Sollicitanten reageren telefonisch, schriftelijk, mondeling Sollicitanten worden uitgenodigd voor kennismaking per brief Sollicitanten krijgen voorlichting over vrijwilligerswerk (algemeen) Sollicitanten vullen een intake-formulier in met keuze vrijwilligers werk Intake Sollicitanten worden uitgenodigd voor intakegesprek (plannen afspraak.) Sollicitanten krijgen individueel intakegesprek (Overeenkomst + VOG) VOG wordt aangevraagd Koppeling Aanvragen komen binnen via gemeente, sociaal werkers en anderen Vrijwilligers worden gekoppeld aan een aanvraag Startbijeenkomst. Vrijwilligers worden uitgenodigd voor een startbijeenkomst Inventarisatie welke basistraining en welke intervisie-groep Basistraining Vrijwilligers worden uitgenodigd voor de basistrainingen Ontwikkelen basistraining Basistrainingen vinden 2 x per jaar plaats Intervisie Vrijwilligers worden uitgenodigd voor intervisie Betreffende beroepskracht begeleidt de intervisie Speciale Vrijwilligers kunnen intekenen op specifieke training trainingen (3 – 4 per jaar) Voorbereiding, organisatie en geven van trainingen Vrijwilligers 2 x per jaar worden alle vrijwilligers uitgenodigd café in het café
Inhoud regel derden x x x x x x x xxx x x xxx x x x x x x xx x xx
x x
19
Begeleiding
Divers
Tijdens het café wordt in ieder geval 1 thema behandeld (door vrijwilligers?) Opvang vragen van cliënten, vrijwilligers en beroepskrachten Regelen van declaraties en inschrijving als vrijwilliger Trainingskalender maken en bijhouden
x x x x
x
Praktisch gezien vindt de inhoud m.b.t. de koppeling van vraag en aanbod voor de inzet van vrijwilligers ‘live’ plaats op het Burgers Service Punt van het Gebiedsteam. De voorwaarden en de regelgeving rondom de praktische inzet van het de vrijwilligers, vindt plaats via het Vrijwilligers Service Punt van WELLZO.
Trainingen en coaching van de vrijwilligers. jan
febr
Basis training Inter visie
mrt
april
Inter visie Speciale training
mei
juni
juli
Aug.
okt
Basis training Inter visie
Inter visie Speciale training
sept
Speciale training café
Speciale training
nov
dec
Inter visie Speciale training
Speciale training café
Op welke leefgebieden kunnen wij iets bieden. Vragen vanuit het gebiedsteam of andere organisaties over de inzet van vrijwilligers kunnen zich op alle leefgebieden voor doen. Bekeken moet worden welk aanbod wij daarop hebben en of er dan leefgebieden zijn waarop wij nog een aanbod moeten ontwikkelen of anderen worden daarop ingeschakeld.
Domein Werk Inkomen School
Betreft Arbeidstoeleiding Schulden Huiswerkbegeleiding
Aanbod
20
Wonen Gezinsrelaties Gezondheid Gehandicapten Verslaving ADL-vaardigheden Sociaal netwerk Participatie
Veiligheid, overlast Kinderen, ouderen Mantelzorg Lichamelijke problemen, Middelengebruik en gevolgen daarvan Zelfzorg (eten, wassen, aankleden, toilet) Eenzaamheid, foute vrienden Geïsoleerd, sociale vaardigheden, motivatie
21
