JORIS BAECKE: EEN GELIJK SPEELVELD CREËREN

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

27 JUNI 2014

300

10

JORIS BAECKE: ‘EEN GELIJK SPEELVELD CREËREN’ 12

EERSTE CALLA & PERENNIAL EVENT SUCCES

14

NOTARIS BELANGRIJK IN OVERNAMEPROCES

38

ROSELILY MERK NAAM VOOR DE LOOFFLELIES

42

ZONNEENERGIE OOK LONEND VOOR GROTE BEDRIJVEN

46

JUB OVER EXPORTEISEN

OK O L U O Y FABULOUS!

t c u d o r p w U ! l a a t i v r e lang

Luna SENSATION is het nieuwe fungicide uit de Luna familie, met een uitstekende werking tegen Botrytis. De gecombineerde eigenschappen van fluopyram en trifloxistrobine zorgen voor een ongekend sterke werking in bloembollen. Toepassing met Luna SENSATION leidt tot een: ▶ zeer langdurige bescherming ▶ verbeterde kwaliteit /BayerCropNL

Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig.

VLAMING Irridelta 2PLHGHUSRPSSUREOHHPRSWHORVVHQ NLHVWXHHQ'UHQRGRPSHOSRPS

Bolwerk automatiseert de administratie van uw bloembollenkraam en vaste planten

'UHQRSRPSHQ]LMQXLWHUDDUG]HHUJHVFKLNWYRRU WRHSDVVLQJELMVSRHOPDFKLQHV 'RRUGH]HHUVSHFLDOHZDDLHUYRUP]LMQGH]H SRPSHQRQJHYRHOLJYRRUYXLO

Bel (0570) 644 115 www.agrovision.nl

7

tĞďƐŚŽƉ͗ǁǁǁ͘ǀůĂŵŝŶŐͲŝƌƌŝĚĞůƚĂ͘Ŷů

Tulpen koken tegen stengelaal, wij voldoen aan de voorwaarden!! Noordwijkerhout Telefoon 0252-37.11.11

Agrotheek Bloembollennet Teeltbegeleiding en onderzoek Stuurlicht voor bolbloemen

Wieringerwerf

tel. (088) 99 00 70

Ursem

tel. (088) 99 00 701

Hoogkarspel

tel. (088) 99 00 707

·W=DQG

tel. (06) 512 04 526

6W0DDUWHQVEUXJ tel. (0224) 561213

2RVWHUHQG Texel

INHOUD

Het vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensectortKVOJ/VNNFS

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

Onder handen

8

CNB sluit boekjaar af met een hogere bemiddelingsomzet

CNB Actueel

9

Geslaagde première CNB Perennial & Calla event

8

Visie

10

LTO Plantgezondheid: gelijk speelveld creëeren

Bloem in beeld

12

Kleurrijk eerste Perennial & Calla event

Bedrijfsovername

9

14

Notaris zorgt voor balans tijdens bedrijfsovername

Voorlichting

16

Praktijknetwerk Knop om Klimaatcomputer ging na waar nog energie valt te besparen tijdens het bewaren van bloembollen

Onderzoek

18

Koudebehoefte tulp en effect van temperatuur op bloemaanleg nader onderzocht

Actueel

19

B4 neemt advies van werkgroep Prijsinformatie over

Groenbemester vooral kwestie van zorgvuldig telen

22

Vakvenster

24

Eerste bedrijf op Bulb Trade Park klaar

Actueel

26

Restvloeistoffen duurzaam op eigen bedrijf te reinigen Tips schoon werken op erf op poster

CNB Actueel

28

Daghandel bij CNB speerpunt zomerseizoen

Product en Show

29

Nieuwtjes uit de showruimte van CNB

4 VISIE27 juni 2014

Service

30

Grondbank

32

Vraag en aanbod

33

38

CNB Actueel

38

Zeeuws bedrijf bakermat Roselily

42

Advies

45

Investeren in zonnepanelen nader bekeken

44

Boomkwekerij De onbekendheid van de oude roos

45

Tien vragen aan Marije van den Hoek

46

Markt en Afzet

46

42

Alle schakels in de keten belangrijk om aan klanteisen te kunnen voldoen

50

Nauwkeurig Het leven van Olga Fedtschenko en Eremurus

51

44

Vasteplantenvaria Groeiritmes bij vaste planten

52

Teeltadvies

56

Agenda

57

Service Zittend werken Glad IJs

58

50

Hobaho Signalen op groen voor online bollenveiling

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

51

58

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Teeltadvies Hobaho KAVB

62

Fotografie omslag: René Faas

62

27 juni 2014VISIE 5

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Nieuwe alv FloraHolland

Eerste Boskoopse Plantendag groot succes BOSKOOP - Naar schatting 1.100 tuin- en groenliefhebbers hebben Tweede Pinksterdag de eerste Boskoopse Plantendag bij Sortimentstuin Harry v.d. Laar en Plantentuin Esveld te Boskoop bezocht. Onder een stralende zon en met info- en verkoopkraampjes op het centrale plein was het voor de bezoekers genieten, inspireren en beleven. Het thema van de dag was; Beton eruit en planten erin. In de kraampjes was een keur aan bijzondere planten, maar ook gangbare planten te koop en tuinarchitecten gaven alle uitleg waarom planten in de tuin toch zo belangrijk zijn. Bij Plantentuin Esveld werd gretig gebruikt gemaakt van de unieke boottocht die door VVV Boskoop werd aangeboden. Acht volle boten voeren onder de bezielende leiding van Gerard Stolwijk en Jan Moerbeek door een uniek stukje Boskoop-Oost. Naast alle activiteiten werd er ook heerlijk gewandeld en vooral genoten van de vele mooie planten en plantcollecties die op de beide locaties te zien waren. De volgende Boskoopse Plantendag is op 13 september met als thema ‘De eetbare tuin’.

Themadag Ozon op 3 juli WESTERHAAR - 3 juli presenteert HLB, samen met haar partners, vernieuwende thema’s en innovatief onderzoek op het HLB-proevenplatform in Westerhaar. Op het platform zijn verschillende proeven aangelegd, met als gemeenschappelijk thema ozon. Er worden mogelijke relaties getoond tussen ozonschade en bemesting, beregening, ras- en gewasverschillen, plantversterkers, gewasbeschermingsmiddelen en teeltmaatregelen. HLB laat dit zien door zelf de symptomen van ozonschade op te wekken via toediening van ozon aan de gewassen op het veld. Intrigerend zijn de versnelde beeldopnames die getoond worden van het ontstaan van bladvlekken als gevolg van de toediening van ozon. Interessant is ook de drone die rond het demoveld gaat vliegen en verrassende gewasreacties in beeld brengt. Innovatief is onder andere het onderzoek naar verschillen in gevoeligheid voor ozon in verschillende aardappelrassen en de screening van gewasbeschermingsmiddelen in relatie met ozon. Daarbij wordt ook een doorkijkje gegeven in het ozononderzoek voor de komende jaren.

Pilotjaar BloemistExclusief wordt niet verlengd AALSMEER - Na een pilot van ruim een jaar stopt het initiatief BloemistExclusief, het online kanaal voor bijzondere bloemen en planten. BloemistExclusief werd door FloraHolland Bloemisten Services opgezet in samenwerking met groothandelspartners. BloemistExclusief was een succesvol project wat betreft bereik en aandacht onder bloemisten. Het rendement in bestellingen bij de webshops waar het assortiment van BloemistExclusief verkrijgbaar was, is echter onvoldoende gebleken. FloraHolland en de deelnemende groothandelaren blijven belang hechten en aandacht geven aan bijzonder product, maar gaan hier op individuele basis mee verder. FloraHolland doet dit via speciale aandacht voor bijzonder product op de Bloemistenklok (Naaldwijk en Eelde) en via online communicatie over het verhaal achter het product en blijft hier samenwerking zoeken met de groothandel. 6 VISIE27 juni 2014

Samenwerking GrootGroenPlus en Tree Centre Opheusden

Foto: René Faas

Foto: PR

AALSMEER - Tijdens de algemene ledenvergadering (ALV) van bloemenveiling FloraHolland donderdag 5 juni haalde het voorstel van de bijschrijving van de helft van de liquiditeitsbijdrage 2013 geen meerderheid van stemmen. Hiermee konden verdere besluiten over de jaarcijfers niet in die vergadering genomen worden. FloraHolland organiseert donderdag 10 juli een nieuwe besloten algemene ledenvergadering om 19.30 uur in Aalsmeer. In de adviesraad van 19 juni heeft de directie met beide adviesraden de te volgen route voor de besluitvorming en die ALV besproken. Voorafgaand aan de nieuwe ALV organiseert FloraHolland regioavonden in Nederland en de belangrijkste buitenlanden.

ZUNDERT - In 2012 werkten GrootGroenPlus en Tree Centre Opheusden al samen en in 2014 wordt deze samenwerking verder geïntensiveerd. Dit blijkt uit de invulling van de 24e editie van GrootGroenPlus en de derde editie van Expo TCO. De samenwerking werpt vooral zijn vruchten af voor de nationale en internationale vakpers en bezoekers. Een van de belangrijkste punten van samenwerking is de gecombineerde persexcursie. Tijdens deze gezamenlijke persexcursie wordt de nationale en internationale pers eerst welkom geheten op Expo TCO, waar onder meer aandacht is voor het uitgebreide sortiment laanbomen dat in de regio wordt geteeld en het vakmanschap waarmee dit gebeurt. Ook wordt het Proefstation in Randwijk aangedaan, waar de laatste ontwikkelingen op het gebied van de laanboomteelt worden getoond. Hierna volgt, op dinsdagavond, de opening met prijsuitreikingen. De derde editie van Expo TCO vindt plaats op 1 en 2 oktober en concentreert zich dit jaar op het thema Tree Energy. GrootGroenPlus vindt plaats op 1, 2 en 3 oktober. Het thema is dit jaar #365green.

Open Kwekerijdag druk bezocht BOSKOOP - Meer dan 4.000 liefhebbers van planten en bomen bezochten afgelopen zaterdag de boomkwekerijen in Boskoop die voor deze dag hun deuren hadden geopend. Na de opening door burgemeester Bruinsma en wethouder van Velzen van Alphen aan den Rijn konden de bezoekers acht boomkwekerijen bezoeken waar van alles te zien en te beleven was. Zij konden zelf een plant poten in de volle grond, een stekje maken maar ook een plantrobot aan het werk zien. Met steppen, tuk tuk’s en een antieke tractor konden de bedrijven worden bezocht en met een hoogwerker kon vanuit de lucht ook het gebied worden bekeken. Met de open dag gaf de boomkwekerijsector in de regio Boskoop niet alleen een mooi beeld van het maken, groeien en verhandelen van planten en struiken, maar gaven zij ook een mooi visitekaartje af. Veel bezoekers kwamen uit de regio, maar vanwege de samenwerking met Groei & Bloei bezochten ook veel mensen uit alle hoeken van Nederland deze Open Kwekerijdag. Meer info en foto’s van het evenement staan op www.openkwekerijdag.nl.

HONSELERSDIJK - In samenwerking met producent Stokvis & Stokvis Content, Bloemenbureau Holland en Vereniging Bloemist-Winkeliers, start FloraHolland in september het nieuwe televisieprogramma ‘De Bloemenoverval’. Het programma, waarin uitsluitend snijbloemen voorkomen, gaat over mensen met een levensverhaal. Zij worden verrast met een bloemenmetamorfose die helemaal past bij hun persoonlijke verhaal. Met dit programma worden bloemen in één keer bij meer dan 200.000 kijkers onder de aandacht gebracht. SBS6 start op 14 september met een reeks van dertien afleveringen die wekelijks op zondag van 17.00 tot 17.30 uur worden uitgezonden. De presentatie van De Bloemenoverval is in handen van Romeo Sommers die bekend is van het programma De Tuinruimers en momenteel aan de weg timmerend met zijn eigen bedrijf By Romeo. Hij begeleidt het emotionele verhaal. Er is een bloemist die alles weet van bloemen en symboliek en een vaste arrangeur, Hans Hoogerwerf. Hij zorgt wekelijks voor de bloemenmetamorfose.

Vaste planten brengen kleur aan de stad

Foto: PR

HILLEGOM - De stichting iVerde - het promotieplatform voor de Groene sector - is een campagne gestart voor de Vaste Planten. Onder de naam ‘Perennial Power’ wordt de waarde van vaste planten in zowel de particuliere tuin als het openbaar groen benadrukt. Leon Smet van iVerde en Anthos: “Dit voorjaar heeft een enthousiaste groep vasteplantenkwekers haar krachten gebundeld onder de naam ‘Perennial Power’. Doel is het onder de aandacht brengen van de kwaliteiten van de vaste plant, zowel bij de consument als bij de retail. De promotionele activiteiten voor Perennial Power worden uitgevoerd door iVerde, het gemeenschappelijke promotieplatform van de Nederlandse groensector. Naast de lancering van een speciale Vaste Planten internetsite www.perennialpower.nl - is één van de jaarlijks terugkerende activiteiten de Dag van de Vaste Plant. Voortaan zal iedere eerste zaterdag in mei de vaste plant in het zonnetje worden gezet. Voor 2015 zijn we van plan om in samenwerking met de tuincentra de Dag van de Vaste Plant uit te bouwen tot een tot een bekend fenomeen.

Sterke vraag opleiding ‘Bedrijfskunde voor de Tuinbouw’ DEN BOSCH - De bedrijfsopleiding ‘Bedrijfskunde voor de Tuinbouw’ start na een succesvolle uitvoering in Limburg in september 2014 ook in het westen van Nederland. Het is een complete opleiding speciaal gericht op ondernemers en bedrijfsleiders van bedrijven in de tuinbouwsector in Noord- en Zuid-Holland. De opleiding in deze regio is ontstaan uit een samenwerkingsverband tussen HAS Hogeschool en Flynth adviseurs en accountants. HAS Hogeschool en Flynth delen de ambitie om een bijdrage te leveren aan het ondernemerschap in de agrarische sector. Het stimuleren van strategische, commerciële en financiële vaardigheden bij ondernemers is daarbij een belangrijke doelstelling. De partijen hebben in elkaar een solide en deskundige partner gevonden met een stevige verankering in de tuinbouw. De kennis en ervaring van HAS Hogeschool in het verzorgen van bedrijfsopleidingen en de expertise van Flynth in de begeleiding van ondernemers bij uiteenlopende zakelijke vraagstukken vormen een unieke combinatie voor de samenwerking in genoemde bedrijfsopleiding.

SCIO - Bij Mak-Leek Inc. in het Amerikaanse Scio (Oregon) bestaat dit jaar weer de mogelijkheid om de leliezaailingen te bezichtigen. Afgaande op de stand van het gewas op dit moment verwacht Johan Mak dat de Oriëntal-zaailingen van buiten vanaf 26 juli tot 10 augustus bloeien. Speciale aandacht wordt gevraagd voor de doorbraken die het bedrijf heeft weten te bewerkstelligen in de vorm van geheel nieuwe kleuren bij de Oriëntal-lelies. Verwacht wordt dat dit ook nu weer het geval zal zijn. Wat betreft de uitgeselecteerde Oriental-zaailingen in de kas laat het bedrijf weten dat deze door kasomstandigheden later geplant zijn dan normaal en dat nader bekendgemaakt wordt wanneer deze zaailingen bloeien. Kijk voor meer informatie en de laatste ontwikkelingen op www.mak-leeklilybreeding.com dan wel de Facebook pagina www.facebook.com/MakLeek. Of neem contact op via tel. (1)503-3944455. Rest de vermelding dat er een rechtstreekse vlucht is van Amsterdam naar Portland (Oregon).

Geslaagd rondje door het land HONSELERSDIJK - Op donderdag 12 juni hoorden de meeste scholieren of ze geslaagd waren en… of de vlag met schooltas uit kon! Mooiwatbloemendoen.nl greep dit moment aan om geslaagden te feliciteren met een examenboeket. Dat gebeurde zowel online als offline. Via de sociale mediakanalen Twitter (@watbloemendoen) en Facebook (Mooiwatbloemendoen) kon iedereen scholieren nomineren voor een bloemenhulde. Dit door gebruik te maken van de hashtag #ExamenBoeket. Uit de vele reacties werden willekeurig geslaagden gekozen, die thuis een mooie bos bloemen ontvingen. Ook gingen bloementeams van Mooiwatbloemendoen.nl door heel Nederland op pad met op de achterbank: examenboeketten. Werd er een vlag (met schooltas) gesignaleerd dan werd de geslaagde scholier verrast met een boeket. In onder meer Zuid-Limburg, Noord-Brabant, Utrecht, Zuid-Holland, Friesland en Noord-Holland werden examenboeketten uitgereikt.

Minder akkerbouwers investeren in tractoren ROGGEL - Het percentage akkerbouwers dat van plan is om te investeren in een tractor is in het afgelopen jaar afgenomen. 10,6% heeft investeringsplannen, ten opzichte van 11,5% in 2013. Zowel de investeringsplannen in een nieuwe tractor als in een tweedehands tractor zijn gedaald. New Holland en John Deere zijn wederom de belangrijkste trekkermerken op de Nederlandse akkerbouwbedrijven. Dit blijkt uit de AkkerbouwScanner 2014, die AgriDirect jaarlijks uitvoert. In de maanden januari en februari werden circa 6.500 agrarisch ondernemers met minimaal 10 ha akkerbouwgrond benaderd met vragen over hun bedrijfsactiviteiten en hun toekomst- en investeringsplannen. Uit bijgevoegde grafiek blijkt dat sinds het jaar 2010-2011 het niveau investeringsplannen in nieuwe tractoren opvallend is gedaald. 6,6% van de Nederlandse akkerbouwers heeft plannen om te investeren in een nieuwe tractor. In 2013 lag dit percentage op 7,1%. Het percentage akkerbouwers dat wil investeren in een tweedehands tractor is gedaald van 4,4% in 2013 naar 4,0% dit jaar. 27 juni 2014VISIE 7

Foto: PR

Bloeitijdstip leliezaailingen Mak-Leek Inc.

Overvallen met bloemen op tv

ONDER HANDEN

CNB sluit boekjaar af met een hogere bemiddelingsomzet Een periodiek verschijnende CNB-rubriek die bedoeld is als communicatiekanaal tussen het bestuur van de coöperatie en de leden c.q. relaties. Een platform voor nieuwtjes dat wat meer inzicht geeft in het reilen en zeilen van de coöperatie, maar waar ook standpunten van CNB ten aanzien van vakaangelegenheden

valt daar wat meer duidelijkheid over te verwachten. In de conservatief opgestelde begroting wordt uitgegaan van een handhaving van het huidige omzetniveau. Dit in combinatie met de effecten van het kostenbesparingsprogramma en de afgeslankte organisatie leidt tot een begroot operationeel resultaat, dat beantwoordt aan de door de coöperatie geformuleerde doelstellingen.

UITDAGINGEN

te vinden zijn. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

Z

oals in eerdere prognoses al werd voorzien is de behaalde omzet bij CNB over het boekjaar 2013/2014 hoger uitgevallen dan verwacht. Het boekjaar is namelijk afgesloten met een bemiddelingsomzet van ruim 263 miljoen euro en dat is zo’n 6 miljoen euro meer dan begroot. Ook het koelen preparatiebedrijf van CNB (KPB) in Bovenkarspel heeft haar omzetdoelstelling weten te realiseren. Ondanks het late tulpen- en lelieseizoen is een omzet van ruim 4,4 miljoen euro behaald.

TULP EN LELIE Financieel directeur en waarnemend bestuursvoorzitter Leo van Leeuwen daarover: “Wat we zien is dat de omzetstijging met name te danken is aan de producten tulp en lelie waarvan de bemiddelingsomzet met circa tien procent is gestegen. Bij de tulp is sprake van een prijseffect en een hoger marktaandeel. Datzelfde beeld geldt ook voor de lelies. Het is overi-

gens nog te vroeg om van een definitief resultaat te spreken. De boeken zijn nog maar net gesloten en de jaarrekening moet nog worden opgemaakt. Daarbij kan met name de debiteurenvoorziening het resultaat nog beïnvloeden. Verwacht wordt echter, dat de jaarrekening rekening houdend met de reorganisatiekosten die het afgelopen boekjaar zijn gemaakt - met een bescheiden winst kan worden afgesloten. Gezien het complexe jaar dat de coöperatie achter de rug heeft in verband met de reorganisatie, mogen we hier spreken van een fraai resultaat. Dit is vooral het gevolg van het al eerder ingezette kostenbesparingsprogramma. Dit programma is met zorg uitgevoerd met behoud van onze slagkracht en continuïteit in de dienstverlening.”

HANDHAVING OMZETNIVEAU De verwachtingen met betrekking tot het komende boekjaar zijn eveneens positief. De omzetcijfers laten een duidelijke plus zien ten opzichte van het boekjaar 2013/2014, maar het zou wel heel prematuur zijn daar nu al conclusies aan te verbinden. Pas na de zomerdrukte

Volgens Van Leeuwen wordt het komende boekjaar er wel één met volop uitdagingen. “Het vak is heel erg in beweging en dat geldt ook voor onze coöperatie. We proberen goed in te spelen op de veranderingen die zich aftekenen door onze dienstverlening continue aan te passen. We gaan daarbij wel uit van eigen kracht en beseffen dat we nooit iedereen tevreden kunnen stellen. De focus ligt vooral op het verder stimuleren van samenwerkingsverbanden, zoals kwekersverenigingen en het samen met veredelaars, kwekers en kopers in de markt zetten van producten. Een ander speerpunt is dat we actief op zoek blijven naar jonge vertegenwoordigers die op termijn voor de gewenste continuering van het huidige vertegenwoordigerskorps kunnen zorgen. In onze optiek blijft bemiddelen vooral mensenwerk en dat betekent dat we investeren in jonge mensen die het vak van bemiddelen willen leren. Voor het koelen preparatiebedrijf in Bovenkarspel staat het komende seizoen een verdere uitwerking van het masterplan op het programma. “We kijken met vertrouwen naar de toekomst, en hebben vooral veel zin om de uitdagingen aan te gaan!”

Met name bij tulp en lelie wisten de bemiddelaars van CNB het marktaandeel in het afgelopen boekjaar aanzienlijk te vergroten 8 VISIE27 juni 2014

CNB ACTUEEL

VAN DE REDACTIE

Foto: René Faas

Netwerk

Geslaagde première CNB Perennial & Calla event

COLOFON

Van 11 tot en met 13 juni werd bij CNB het eerste CNB Perennial & Calla event gehouden. Het evenement vloeit voort uit de strategie van CNB om shows te organiseren rondom specifieke producten in perioden dat deze optimaal in bloei staan en tot hun recht komen. Voor calla’s en vaste planten is dat ideale moment de maand juni en dat was voor de betrokken CNB-teams aanleiding om de handen ineen te slaan en gezamenlijk een mooie show te presenteren. Volgens vasteplantenspecialist Henk de Jong van CNB New Plants mag het evenement in dat opzicht geslaagd genoemd worden. “We hadden een gevarieerde inzending vaste planten die van goede kwaliteit getuigde. Naast een aantal succesvolle aanwinsten uit het New Plants-project werden verschillende noviteiten geshowd, zoals de Master Painter-serie bij de Heuchera’s, de Astilbe ‘Inferno’ en de Rudbeckia Summerina-collectie. Daarnaast getuigden de Heuchera’s ‘Pink Pearls’, ‘Apricot’ en ‘Silver Dollar’ van een uitstekende kwaliteit en datzelfde gold voor de geshowde Hemerocallis en Hosta. Al met al een evenement dat voor herhaling vatbaar is, al had wat meer bezoek op zijn plaats geweest. Het callateam van CNB was eveneens tevreden. René van Marrewijk: “De inzending was van goede kwaliteit en van vier veredelaars afkomstig. Wel waren de planten door het vroege seizoen aan de rijpe kant. Dat neemt niet weg, dat er een mooi sortiment stond van zowel snij als pot en dat het voor de bezoekers de moeite waard was om de show te bezichtigen.” Een foto-impressie van deze eerste CNB Perennial & Calla event is te vinden op pag. 12 en 13 van dit nummer.

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector. REDACTIE: Jeannet Pennings (hoofdredacteur), Wim Ciggaar, Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Gerrit Wildenbeest en Lilian Braakman (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIE-ADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, fax 0252-431127, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW): Nederland € 255,-- per jaar, Europa € 275,-- per jaar, buiten Europa € 305,-- per jaar. Aanof afmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANTWOORDELIJKHEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

Drie jaar geleden droeg de gemeente waar ik woon het beheer van de kinderboerderij tegenover ons huis over aan omwonenden. De gemeente zag het niet meer als zijn taak om deze activiteit te ondersteunen. Als mensen het belangrijk vinden dan regelen ze dat zelf wel. Met inzet van velen is het gelukt de kinderboerderij te laten bestaan. Wat ik in die drie jaar vooral heb geleerd is de kracht van het netwerk. Iedereen heeft zijn of haar eigen netwerk, en al die netwerken samen zijn van grote betekenis voor zo’n nieuw initiatief. De een kent een websitebouwer, de ander een deskundige op het gebied van groen, en een derde is goed in het werven van vrijwilligers. En zo ontstaat ogenschijnlijk uit het niets iets kostbaars. En de kinderen genieten. Twee jaar geleden zette de overheid een streep door de productschappen. De overheid vond het niet meer van deze tijd dat onderzoek met verplicht en collectief geïnd geld wordt gefinancierd. Met als gevolg dat er geen netwerk wordt opgebouwd, maar juist wordt afgebroken. Onderzoekers verlaten vrijwillig of gedwongen onderzoeksinstanties. De telefoon wordt niet meer opgenomen, mail niet meer beantwoord. Weer een gat in het netwerk. De KAVB heeft in zijn lange geschiedenis altijd beseft dat het zonder centraal geregeld onderzoek niet gaat. Dat begon al in 1874, toen geelziek in hyacint zich desastreus manifesteerde. In de toen nog kleine sector kon voorzitter Krelage via zijn netwerk prof. Hugo de Vries aan het werk zetten om met geld en instemming van de leden onderzoek te doen. Sindsdien is de vereniging altijd betrokken geweest en gebleven bij onderzoek. Anno 2014, het eerste jaar dat er formeel geen PT meer is, is de wereld een stuk gecompliceerder. Toch startte de KAVB eind 2012 al met het opbouwen van een nieuw netwerk. Het Lelie Onderzoeks Fonds kwam tot stand, vorig jaar gevolgd door de tulp. Toch gaat het minder voorspoedig dan gehoopt en verwacht. Sowieso omdat er nu eenmaal veel ondernemers zijn. Daarnaast is het ook zoeken naar wat er nog wel kan, maar vooral waar de nieuwe kansen in het netwerk liggen. Hopelijk nog voor een deel binnen de kennisinstellingen van de sector, al was het alleen maar omdat daar heel veel kennis aanwezig is. Maar ook buiten de gebaande paden zal genoeg te vinden zijn. Dat vraagt echter tijd. Hopelijk ontstaat ook hieruit iets moois waar we mee verder kunnen. Arie Dwarswaard 27 juni 2014VISIE 99

VISIE

‘We moeten een ge Het gebruik van middelen is een hot item in het bollenvak. Omdat steeds minder middelen toegestaan zijn, maar ook omdat de omgeving kritisch over de schouders van het vak meekijkt. Ook de fytosanitaire eisen worden steeds strenger. Voor Joris Baecke is de wereld van plantgezondheid en alles wat daarmee samenhangt dagelijkse kost. Als portefeuillehouder LTO Plantgezondheid houdt hij zich bezig met drie hoofddossiers: gewasbescherming, fytosanitair beleid en moderne biotechnologie.

JORIS BAECKE, LTO PLANTGEZONDHEID

Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

10 VISIE27 juni 2014

J

oris Baecke (36) is akkerbouwer in Nieuw-Namen en daarnaast is hij al een flinke tijd actief als bestuurder. Zo zat hij van 2004 tot 2013 in het dagelijks bestuur van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt en in de periode van 2007 tot 2009 was hij vicevoorzitter van deze club. Daarnaast was hij vier jaar lang voorzitter van de Europese Raad voor jonge boerenorganisaties – CEJA. In januari werd hij benoemd als portefeuillehouder van LTO Plantgezondheid. Dat betekent: in kaart brengen welke onder werpen leven, actuele thema’s bij de kop nemen, veel lobbyen en overleggen en dan op de juiste knoppen drukken om zaken voor de sector gedaan te krijgen. Een actueel dossier is dat van metam-natrium, een grondontsmettingsmiddel dat onlangs werd verboden. Hoe staat het daarmee? “Het gaat hier om een tijdelijk verbod. Dit verbod is ingesteld op basis van een nieuwe analyse van het Ctgb (College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden, red.) en een nieuw Europees model voor het

inschatten van risico’s. Uit deze analyse bleek dat ook met een bufferzone van 150 meter het risico voor omwonenden niet uit te sluiten is. Inmiddels wordt gewerkt aan de indiening van een nieuw dossier en we zijn hoopvol dat op basis hiervan de toelating wordt hersteld. We hopen daarover dit najaar meer duidelijkheid te krijgen. Overigens verwacht ik dat ook in dit nieuwe dossier een substantiele bufferzone onderdeel zal zijn van de voorwaarden. Dat begrijp ik wel, je wilt risico’s zoveel mogelijk uitsluiten. En dat de Staatssecretaris hiermee nu even een pas op de plaats maakt, vind ik logisch.” Je kunt jezelf ook afvragen of we wel met een middel moeten blijven werken waarvoor een bufferzone nodig is van misschien wel 150 meter. Hoe kijk jij daar tegenaan? “Dat is zeker de vraag, het zou veel mooier zijn als er een alternatief zou komen voor metam-natrium in de bestrijding van stengelaaltjes. Daar wordt wel aan gewerkt en door het tijdelijke verbod komt die ontwikkeling in een stroom-

lijk speelveld creëren’ versnelling. De zoektocht is in volle gang, het moet nog blijken of die oplossingen al rijp voor de praktijk en betaalbaar zijn.” In welke richting wordt de oplossing gezocht? “Er is een eerste inventarisatie gemaakt, waarbij ook wordt gekeken wat er mogelijk is op biologische wijze. Denk bijvoorbeeld aan de inzet van gewassen die aaltjes kunnen vangen, zoals Afrikaantjes en raketblad. Dat zou een alternatief kunnen zijn, zeker voor hoogwaardige teelten. Zo’n biologische aanpak kan bovendien belangrijk bijdragen aan de vergroeningsmaatregelen voor het landbouwbeleid. Gedacht wordt ook aan de inzet van bodemresetters, die zouden aaltjes en meervoudige besmetting kunnen bestrijden. Voor de verdere ontwikkeling is een routekaart uitgezet en nu wordt een en ander verder uitgewerkt. Overigens biedt dat geen oplossing voor acute situaties, dat realiseer ik me heel goed.” Die ontwikkeling brengt natuurlijk wel de nodige kosten met zich mee… “Zeker, maar niks doen is geen optie, er staan belangen op het spel. Daarbij neemt de maatschappelijke druk toe, er is een groeiende aandacht voor de relatie tussen onze gezondheid en het gebruik van middelen in de agrarische sector. En naarmate oplossingen op grotere schaal kunnen worden ingezet, zal de prijs dalen. Feit is dat alle sectoren behoefte hebben aan alternatieven met een lager risico. Die zijn op dit moment nog niet in voldoende mate beschikbaar, praktijkrijp en betaalbaar. Wij richten ons dan ook nadrukkelijk op het verbeteren van die situatie.” In hoeverre zal het lukken om een voldoende breed middelen-

pakket beschikbaar te houden voor de bloembollensector?” “Daar wordt hard aan gewerkt, met medewerking van het Expert Centre Speciality Crops. Samen brengen we de knelpunten in kaart en die proberen we zoveel mogelijk aan te pakken en op te lossen. We zijn daar heel proactief mee aan de slag.” Hoe groot is de invloed van de Europese Unie op het gewasbeschermingsmiddelenbeleid in ons land? “Die invloed merken we steeds meer. We hebben te maken met nationale en Europese toelatingsregels en daarbij is de afspraak dat het Europese toetsingskader boven het nationale toetsingskader staat. Wij zijn blij met die ontwikkeling. Deze harmonisatie leidt er namelijk toe dat voor alle Europese landen dezelfde regels bestaan en daarmee creëren we een gelijk speelveld voor alle partijen. Als bepaalde middelen zijn toegestaan in België of Duitsland krijgen ze vervolgens ook in Nederland een toelating. Dat is een verbetering. Voorheen zat daar nog wel eens verschil in, dan mocht een kweker in Nederland een middel niet gebruiken en zijn Duitse buurman net over de grens wel. Daardoor ontstond ongelijkheid voor ondernemers in Europa, en daarmee ook valse concurrentie. Dat probleem wordt hiermee fors kleiner.” Naast de traditionele manieren van telen - in de grond en in de buitenlucht - zijn er ook andere manieren denkbaar, die wellicht minder middelen vragen en daarmee milieuvriendelijker zijn? “Door het verdwijnen van middelen, komt de sector onder druk te staan. Toch is dat niet alleen maar negatief, je ziet namelijk dat daardoor ook zaken in beweging

komen. Men gaat zoeken naar alternatieven. Dat is nu dan ook volop aan de gang: ondernemers en diverse onderzoekcentra houden zich bezig met nieuwe ontwikkelingen en het is onderdeel van onze taak om die ontwikkelingen te inventariseren en ze vervolgens onder de aandacht te brengen. De sector heeft daarin zelf een leidende rol.” De belangstelling vanuit de maatschappij voor het bollenvak is de laatste jaren sterk gegroeid. Men volgt de sector met een kritisch oog en maakt zaken aanhangig; denk bijvoorbeeld aan Bollenboos. Wat vind je van die ontwikkeling? “Die aandacht is helemaal van deze tijd en ook zeer begrijpelijk. Als ondernemer in deze sector moet je bijna wel interesse hebben voor wat er om je heen gebeurt. Omwonenden hebben zicht op jouw bedrijfsactiviteiten, vormen zich daarbij een beeld en maken een inschatting van de risico’s. Dat is vaak gebaseerd op onwetendheid. Hoe kunnen ze ook weten wat jij doet als jij het ze niet vertelt? Vanuit onwetendheid kunnen gevoelens van angst en onbehagen ontstaan en die kunnen het contact met de ondernemer verstoren. Je moet je als ondernemer ook realiseren dat jij andere belangen hebt dan je buren.” Wat zouden ondernemers dan moeten doen? “Om te beginnen: inzien dat die verschillende belangen er zijn en dat er een verschil is in kennisniveau. Dat erkennen en daarvoor begrip hebben, is al een stap in de goede richting. Ik raad ondernemers aan om in gesprek te gaan met hun omgeving; dan weet je ook welke vragen en wensen er leven. Je kunt misschien niet alle vragen beantwoorden en aan alle wensen tegemoet komen, maar

dat je luistert, betekent al heel veel, en kan onvrede en onrust wegnemen. Dus: zorg altijd dat je benaderbaar bent, de drempel moet laag zijn. Hoe groter de afstand, hoe minder het vertrouwen. En als er geen vertrouwen is, lukt het je niet om zelfs de kleinste problemen op te lossen. Ja, je moet er even tijd in steken en je ziet het niet direct terug in het financiële resultaat van het bedrijf, maar op termijn is het wel nodig om te kunnen blijven produceren.” Helpen jullie ondernemers hier ook bij? “Met een aantal ketenpartijen werken we aan projecten zoals ‘Een goede buur is beter…’ die kwekers handvatten bieden voor de communicatie over gewasbeschermingsmiddelen met hun buren. Dat project is vorig jaar gestart en omvat onder meer gedrukt informatiemateriaal en online info. Verder denken wij als werkgroep mee over oplossingen als zich specifieke situaties voordoen waarin de spanning oploopt.” Wat komt er de komende tijd zoal op jullie af? “Het hormoonverstorende effect van azolen vraagt de aandacht. Er zijn verhoogde waardes aangetroffen in het oppervlaktewater, en ik verwacht dat ook hiervoor beperkingen zullen worden opgelegd. Verder blijft plantgezondheid een belangrijk onderwerp dat - naar mijn inschatting - steeds meer aandacht zal vragen. Ook omdat Europa en de samenleving meekijken, terecht overigens. Wij maken ons vanuit LTO Plantgezondheid sterk voor de instandhouding van een effectief en bruikbaar middelenpakket. Dat is belangrijk voor de concurrentiepositie van de sector. Er komt dus veel op ons af: never a dull moment in dit vak.”

27 juni 2014VISIE 11

BLOEM IN BEELD

Tekst: Arie Dwarswaard Foto’s : René Faas

Mooie staalkaarten sortiment Het eerste Perennial & Calla event bij CNB liet een mooie impressie zien van het sortiment Zantedeschia en vaste planten. Bij Zantedeschia zetten vier veredelaars veel potsortiment neer, aangevuld met enkele nieuwe snijtypen. Bij de vaste planten maakte CNB New Plants duidelijk wat er allemaal aan variatie mogelijk is. Rood blijft een gezochte kleur binnen de snijtypen. Met ‘Belicia’ heeft Kapiteyn Group een noviteit in handen die een intense kleur heeft met een goede bloemvorm. Bij de pottypen maakte de witte ‘Captain Kelso’ veel indruk

Fa. Huyg liet drie snijtypen zien, waaronder de heldergele ‘Yelloween’

Ook bij Golden State Bulb Growers was een gevarieerd sortiment pottypen te zien, met als blikvanger ‘Crystal Clear’, die gemakkelijk veel bloemen produceert

Sande BV legde de nadruk op het nieuwere sortiment pottypen. In de kleur ‘zwart’ was het hier ‘Montevideo’ die er echt uit sprong


Zantedeschia en vaste planten

Nieuw van de Franse Salviaspecialist Fleurs et Senteur is ‘Lily Rose’, een hybride met grote, roze bloemen

Opvallend bij de vaste planten van CNB New Plants was Stokesia ‘Klaus Jelitto’, die azuurblauw van kleur is. Stokesia is nauw verwant aan Centaurea en komt uit de Verenigde Staten

Kleurcombinaties genoeg bij Hemerocallis. Frisoranje met rood zijn de hoofdkleuren van ‘Blackberry Sorbet’

In Geranium komt maar een enkele selectie voor met hele smalle bloemblaadjes. ‘Catherine Deneuve’ is zo’n selectie, waar de filmster zelf haar naam aan gaf


BEDRIJFSOVERNAME

Notaris vroeg inschakelen bij bedrijfsovername Het maken van een akte is niet het enige dat een notaris doet in het overnameproces. Hij geeft advies en uitleg, kijkt naar de civielrechtelijke kant van een overname en probeert door belangenafweging tussen de betrokken partijen een weloverwogen overeenkomst te laten sluiten. Als gereedschap wordt mediation gebruikt om partijen zelf met een oplossing te laten komen. Dit zijn enkele aandachtspunten voor een bedrijfsovername die tijd kosten. Daarom is de notaris graag eerder in het proces betrokken dan op het laatste moment. Tekst en fotografie: Lilian Braakman

B

ij een bedrijfsovername hoort ook een bezoek aan de notaris. Die heeft zeker een rol in het proces. Zo geeft Jeroen Meegdes van Het Zijper Notariskantoor uit Schagerbrug aan dat hij graag eerder in het proces betrokken is. “Partijen wachten vaak te lang met de stap naar de notaris. Soms moet alles heel rap. Dat kan, maar men vergeet wel eens dat wij tevens advies geven. We krijgen een plan van een adviseur of bank, maar die kijken voornamelijk naar de financiële en fiscale kant. Wij kijken ook naar de civielrechtelijke kant. Soms kan een partij wel iets willen, maar is dat niet mogelijk. Daar moeten we dan nog op tijd uit zien te komen. Als we al krap in de tijd zitten kan dat lastig zijn. Wij werken namelijk volgens de regels van een overheid die in de praktijk in korte tijd de regels wijzigt. Dit bevordert zeker niet de rechtszekerheid en maakt het moeilijk om een correct advies te geven. Wat vandaag een goed en juist advies is, kan morgen juist een heel slecht advies zijn door het wijzigen van de overheidsregels.”

EVENAAR Wie naar de notaris gaat voor een bedrijfsovername, gaat eerst in gesprek. Hieruit moet blijken wat de overdrager en overnemer willen. Door zijn jarenlange ervaring merkt Meegdes meteen of beide belanghebbenden achter hun beslissing staan tijdens de gesprekken. Meegdes is in 2006 benoemd tot notaris, nadat hij in 1994 is begonnen bij Het Zijper Notariskantoor. In 1999 ging hij in een maatschap samen 14 VISIE27 juni 2014

commissie die zakelijk naar de situatie kijkt en een bindend advies geeft.” Natuurlijk probeert een notaris te voorkomen dat ruzies niet meer op te lossen zijn. Zo zijn de aparte spreekkamers een oplossing, maar Het Zijper Notariskantoor doet ook aan mediaton. Het verschil tussen mediation en een mediator is dat een mediator zoekt naar een oplossing en werkt als bemiddelaar. Meegdes is gespecialiseerd in mediation en past dit dagelijks toe. “Bij mediation blijf je boven partijen staan en laat je ze bewust zelf het probleem oplossen. Ik begeleid het proces, maar niet de inhoud. De oplossing moet namelijk door de overdrager en overnemer gedragen worden.”

FAMILIE met collega-notaris Rik de Jong, die in 2001 beëdigd is. “Een overname gaat vaak gepaard met emoties. Als iemand het niet volledig met de beslissing eens is, zie je dat meteen. Het is onze taak om boven de partijen te staan en een ieder zo goed mogelijk te helpen.

‘In de praktijk is er bijna nooit gelijkheid tussen de kinderen van een overdrager’ Sommigen zijn wat mondiger dan de ander. Dan proberen wij de betrokkenen in balans te brengen, zodat ze samen door een deur kunnen. Daar staat ons logo, een evenaar, ook voor. Dat is lang niet altijd vanzelfsprekend, bijvoorbeeld door ruzie. Dan kunnen wij op kantoor de betrokkenen apart nemen om te spreken over de conflicten. Zo hebben wij twee spreekkamers naast elkaar, verbonden door een deur. Dat is soms echt nodig als partijen niet meer met elkaar willen praten. Wel proberen we om uiteindelijk in een kamer de overeenkomst rond te krijgen. Iedereen moet het ermee eens zijn, anders is er ook geen overeenkomst. Toch komt het voor dat sommige zaken zo complex zijn en gepaard gaan met onoplosbare meningsverschillen, dat de arbitragecommissie ingeschakeld wordt. Dat is een deskundige

Een notaris is ook een vraagbaak die werkt naar eer en geweten. Daarom kijkt hij ook naar andere betrokkenen, zoals de bank. “Als een bank de bedrijfsovername niet volledig wil financieren, dan moet er bij de uittreder een lampje gaan branden. Waarom willen ze dat niet en blijft er veel geld van de ouders in de onderneming zitten? Als bij uittreding van de ouders uit het bedrijf hun aandeel groot is en in de onderneming achterblijft, dan moeten zij het eerste hypotheekrecht krijgen in plaats van de bank. Als er iets gebeurt, dan hebben de ouders in ieder geval nog iets van hun pensioen. Dat vertelt de bank niet zomaar, maar op dergelijke punten letten wij wel. Net als een betalingsafspraak tussen de uittreder en voortzetter. Ik heb wel eens een klant gehad die een betalingsregeling had maar geen geld kreeg van de voortzetter. Dan is de situatie al lang niet meer prettig, zeker niet als dit binnen de familie plaatsvindt. Wij zien dat wel vaker. In eerste instantie staan de gezichten dezelfde kant op. Ondernemers werken samen voor het bedrijf, maar tijdens een overname stopt de uittreder die geld mee wil als pensioen. De voortzetter wil juist geld in het bedrijf houden. Dan gaat het fout. Geld is meestal een heikel punt.” Zo geeft Meegdes aan dat een overname binnen de familie sterk kan zijn, maar ook zwak. “Een hechte familieband kan heel goed werken, maar emotie kan dat ook bemoeilijken. Wat we vaak zien is dat ouders al hun kinderen gelijk willen stellen, maar dat kan door fiscale regels bijna nooit. Een overnemer heeft zoveel fiscale faciliteiten, die een niet-ondernemer niet heeft. Zo is er in de praktijk bijna nooit

Jeroen Meegdes: ‘Iedereen moet het ermee eens zijn, anders is er ook geen overeenkomst’ gelijkheid tussen de kinderen van een overdrager. Het idee dat het testament daarvoor een uitweg biedt klopt niet. Er kunnen afspraken in het testament staan, maar al krijgen de kinderen die het niet overnemen geld, dan zullen zij daar wel belasting over moeten betalen.

HANDTEKENING Omdat de regio Noordelijk zandgebied van oudsher een agrarisch karakter heeft, is collega Rik de Jong gespecialiseerd in Agrarisch Recht. Het kantoor is tevens aangesloten bij de Vereniging van Agrarisch Specialisten in het Notariaat (VASN). Met deze specialistische kennis in huis kunnen de notarissen bedrijfsovernames is goede banden leiden en voorzien van

advies. Zo geeft Meegdes aan: “Vroeger was een overname niet zo ingewikkeld. Dertig tot veertig jaar terug telde de akte een A4’tje. Tegenwoordig zijn dat rond de zestien pagina’s. Dat komt niet alleen door de regelgeving, de zaken worden steeds complexer. Van vader op zoon of dochter is redelijk werkbaar. Maar het is lastiger geworden door neven en nichten en schaalvergroting. Hierin kunnen wij advies geven, zoals welke juridische bedrijfsvorm (bv, vof, eenmanszaak) beter is om de zaak over te nemen en hoe geld voor de pensionaris veilig blijft. Als in deze situatie beslissingen worden gemaakt, leggen wij ook de gevolgen uit. Bijvoorbeeld een bedrijfswoning. Het kan voordeliger zijn om in een bedrijfswoning te wonen.

Maar als het bedrijf failliet gaat of stopt, dan is de bedrijfswoning vanwege regelgeving niet los van het bedrijf te verkopen en in sommige situaties is zo’n woning onverkoopbaar.” Door alle uitleg en advies probeert een notaris de betrokken partijen met een tevreden gevoel de akte te laten ondertekenen. Het laten tekenen van de akte is het moment dat alles al rond is en dan weet iedereen wat voor gevolgen de genomen beslissingen hebben. “De handtekening zetten is het slotstuk van een proces en zodoende een formaliteit. Omdat het voor betrokken partijen soms een langdurig proces is geweest komen er bij het tekenen veel emoties los, maar vaak is het dan van blijdschap dat alles op een goede manier is afgehandeld.” 27 juni 2014VISIE 15

VOORLICHTING

Praktijknetwerk Knop om Klim Bij de bewaring van bloembollen maken veel bedrijven gebruik van een klimaatcomputer. De focus ligt op het regelen van het celklimaat. Instelmogelijkheden om te besparen op energie worden maar beperkt benut. In de praktijk betekent dit dat onnodig energie wordt gebruikt bij de bewaring van bloembollen. Het regelmatig controleren van de klimaatinstellingen levert een besparing op van 5% of meer. Wie dan ook nog eens kiest voor de meest energiezuinige instellingen bespaart nog eens 5% of meer energie. Dit levert een besparing op van minimaal 10% zonder concessies te doen aan de productkwaliteit.

PPO, ontwikkeld door Jeroen Wildschut, is een prima hulpmiddel om te laten zien wat er nu precies in een bewaarcel gebeurt als de celinstellingen en/of omstandigheden veranderen. De celinstellingen zijn de ventilatie- en circulatiehoeveelheid, de circulatiespreiding tussen de minst en meest beluchte kist en de bewaartemperatuur. De omstandigheden worden bepaald door het percentage zuur bij tulp, de ademhaling, de uitdrogingssnelheid en de temperatuur en RV van de buitenlucht. Het model laat zien welke invloed dit heeft op het celklimaat en rekent de bijbehorende energiekosten uit.

‘Met temperatuurintegratie is energie te besparen, zolang de gemiddelde temperatuur binnen een etmaal maar constant is’ Als voorbeeld laat dit model zien dat bij ethyleensturing en een zuurpercentage van 1% de verwarming in veel gevallen uit blijft. Extra ventilatie is nodig om de geproduceerde warmte door de bollen en ventilatoren af te voeren. De klimaatcomputer kan deze processen prima aansturen, zodat bij een laag percentage zuur geen gas wordt gebruikt bij de bewaring van tulp. Het rekenmodel van PPO kan toegepast worden op: https://Sites.wur.nl/sites/Bewaarmodel. Door ‘te spelen’ met dit model krijgt u snel inzicht wat voor invloed een aanpassing van de klimaatcomputer heeft op het celklimaat en de energierekening. In veel gevallen zullen situaties herkenbaar zijn.

Via het beeldscherm kan de ondernemer precies nagaan wat er in de cel gebeurt Tekst: Bob Bisschops, DLV Plant, team Bloembollen, [email protected] Fotografie: DLV

H

et praktijknetwerk ‘Knop om Klimaatcomputer’ heeft zich ten doel gesteld om de instelmogelijkheden van de klimaatcomputer maximaal in te zetten voor energiebesparing bij de bewaring van bloembollen, waarbij de kwaliteit van het product voorop staat en eventueel verbetert door minder uitdroging. Door het delen van bestaande en nieuwe kennis over instelmogelijkheden van de klimaatcomputer, celklimaat, producteisen en energie16 VISIE27 juni 2014

verbruik wordt gewerkt aan een energiezuinigere manier van bloembollenbewaring. Daarnaast biedt het project aanknopingspunten voor verdere ontwikkelingen in energiezuinige instellingen voor de klimaatcomputer.

BEWAARMODEL Ventilatie en circulatie bij het bewaren van bloembollen hebben als functie om ethyleen (alleen bij tulpenbollen), CO2, vocht en soms ook warmte af te voeren. Voldoende circulatie is nodig om eventuele verschillen in bewaarcondities tussen de kisten voor de systeemwand te minimaliseren. Het bewaarmodel van

TEMPERATUURINTEGRATIE Waarom is een vlakke celtemperatuur in de praktijk zo heilig? Bij de heetstook van hyacint zijn daar argumenten voor, maar waarom zou de temperatuur bij de bewaring van tulpenplantgoed niet wat mogen schommelen binnen een etmaal? Uit onderzoek blijkt dat temperatuurintegratie van enkele graden bij cultivars als ‘Kees Nelis’, ‘Negrita’, ‘Roodkapje’ en ‘White Dream’ geen invloed heeft op opbrengst of op de maatsortering. Nu komt het regelmatig voor dat overdag de koelinstallatie aanspringt en ’s nachts de verwarming. Met temperatuurintegratie is energie te besparen, zolang de gemiddelde temperatuur binnen een etmaal maar constant is. In juli, augus-

aatcomputer bespaart flink van gelijkstroomventilatoren. Het voordeel van gelijkstroomventilatoren is dat eenvoudig het toerental/debiet kan worden aangepast. In oude cellen wordt de luchtklep gebruikt om de hoeveelheid ventilatie aan te sturen. Daarbij blijft de ventilator een vast toerental draaien. Dit kost onnodig veel elektra als er weinig buitenlucht nodig is. In cellen waar voor de ventilatie gebruik wordt gemaakt van een gelijkstroomventilator, zijn er mogelijkheden om de hoeveelheid buitenlucht te laten bepalen door het toerental. Indien meer buitenlucht gewenst is, gaat de ventilator harder draaien. Dit kan in theorie prima gecombineerd worden met temperatuurintegratie. Als ’s nachts de buitentemperatuur zakt, gaat de gelijkstroomventilator harder draaien om koele lucht in de cel te blazen.

Door goed naar de instellingen van de klimaatcomputer te kijken is nog heel wat energie te besparen, bijvoorbeeld bij de ventilatie

tus en september zijn er regelmatig situaties waarbij de temperatuur overdag in de cel wat dreigt op te lopen bij warm weer. Dit is geen probleem, zolang dit ’s nachts gecompenseerd wordt met een tijdelijke temperatuurverlaging door wat extra buitenlucht te draaien. De nachten zijn meestal koel genoeg om een tijdelijke temperatuurverlaging te realiseren. De huidige bewaarprogramma’s zijn geschreven om een vlakke celtemperatuur na te streven met een minimale en maximale temperatuurinstelling. Daarbij is het mogelijk om de gemiddelde celtemperatuur af te lezen, maar er wordt niet actief gestuurd op een gemiddelde etmaaltemperatuur, anticiperend op de buitenomstandigheden. Het bewaarprogramma van Sercom biedt mogelijkheden om te werken met een dagen nachttemperatuur in een temperatuurperiode-invloedregeling. Indien een gemiddelde etmaal temperatuur van 20°C is gewenst, kan de temperatuur bijvoorbeeld van 9 tot 21 uur worden ingesteld op 23°C en van 21 tot 9 uur op 17°C. Dit levert een energiebesparing op, maar blijft een ruwe benadering van temperatuurintegratie, omdat niet actief wordt gestuurd op een gemiddelde etmaaltemperatuur. Deze ruwe benadering van temperatuurintegratie schiet te kort voor de preparatie van vroege tulpen en vroege hyacinten. Als de gemiddelde etmaaltemperatuur conti-

nue 0,3°C te warm is, loopt de bloemontwikkeling vertraging op, waardoor stadium G een aantal dagen later wordt bereikt. Op dit terrein ligt nog een uitdaging om met de mogelijkheden van regelvoelerkeuzes en temperatuurperiode-invloeden een gewenste gemiddelde etmaaltemperatuur te realiseren.

GELIJKSTROOMVENTILATOR Het gebruik van gelijkstroomventilatoren voor circulatie is nu de norm geworden. Ook voor ventilatie wordt steeds meer gebruik gemaakt

DLV Plant gaat samen met Sercom en installatiebureau Eval komende zomer op een praktijkbedrijf onderzoek uitvoeren naar de automatische aansturing van de ventilatie. Daarbij worden twee identieke hyacintencellen met elkaar vergeleken, met het verschil dat bij de ene cel de hoeveelheid buitenlucht gestuurd wordt door de stand van de buitenklep en bij de andere cel door het toerental van de gelijkstroomventilator. In de laatste situatie wordt het analoge signaal van de luchtklep op de ventilator aangesloten, zodat de ventilatie-instellingen in het Sercom-programma gebruikt kunnen worden. Voor een aantal productbehandelingen is dit kansrijk, maar schiet te kort voor bijvoorbeeld de heetstook van hyacint. De volgende stap is dat de stand van de luchtklep en het toerental van de ventilator automatisch worden aangestuurd. Dit vraagt om een aanpassing van de software. Doel is om te besparen op elektraverbruik van de ventilatie-ventilator, zonder concessies te doen aan celklimaat en productkwaliteit.

BEWARING HYACINT

Praktijknetwerk Het praktijknetwerk ‘Knop om klimaatcomputer’ heeft tot doel om de instelmogelijkheden van de klimaatcomputer maximaal in te zetten voor energiebesparing bij bewaring van bloembollen, waarbij de kwaliteit van het product voorop staat en eventueel verbetert door minder uitdroging. Het praktijknetwerk kwam mede tot stand door het ministerie van Economische Zaken, het Europese landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling ‘Europa investeert in zijn platteland’, de deelnemende bedrijven, Sercom en installatiebureau Eval.

Bij de bewaring van hyacint speelt ethyleen geen rol. Het draait om temperatuur en RV. In de cel wordt veel warmte geproduceerd door de hyacintenbollen en ventilatoren. Deze warmte kan gebruikt worden om de cel op temperatuur te houden. DLV Plant heeft in de praktijk uitgeprobeerd dat een celtemperatuur van 30°C prima haalbaar is bij een uitgeschakelde CV-installatie. De warmteproductie van de bollen en ventilatoren is zo hoog, dat regelmatig ventilatie noodzakelijk is om de warmte af te voeren. Daarbij wordt ook vocht afgevoerd zodat de RV in de cel laag blijft. Binnen het bewaarprogramma van Sercom zijn prima mogelijkheden om de ventilatie goed aan te sturen, waarbij de verwarming uit blijft. 27 juni 2014VISIE 17

ONDERZOEK

Melissa Leeggangers: ‘Tulp heeft kou meestal nodig’ Bijna twee jaar geleden werd prof. dr. ir. Richard Immink voor een dag in de week benoemd tot ‘bollenprof’. Samen met twee assistenten in opleiding voert hij fundamenteel onderzoek uit aan tulp en lelie. Tijd voor een tussenbalans in drie afleveringen. In deze tweede aflevering gaat assistent-in-opleiding Melissa Leeggangers in op haar onderzoek naar de effecten van temperatuur op bloei. Tekst en fotografie: Arie Dwarswaard

E

en voorbijganger zag haar aan het werk en drukte af. Het resultaat: een foto van Melissa Leeggangers in een besneeuwd bloembollenveld, bezig met het uitgraven van enkele tulpenbollen. De kou is voelbaar, en juist om die kou draait een deel van haar promotieonderzoek dat ze uitvoert in het kader van het vierjarig onderzoek aan tulp en lelie, dat onder leiding van prof. dr. ir. Richard Immink in Wageningen plaatsvindt.

GEEN BLOEM Aan haar om na te gaan hoeveel kou de tulp

Melissa Leeggangers 18 VISIE27 juni 2014

nodig heeft om in het voorjaar te gaan bloeien. Er is al bekend dat in gebieden met weinig kou in de winter de tulp in het voorjaar veel korter bleef. Maar waar ligt dan het punt waarop er helemaal geen bloem meer komt? Melissa Leeggangers bestudeert dit proces van week tot week op het niveau van de genetica en metabolieten (ondermeer aanwezige suikers). Vandaar dat ze de vorige winter telkens het veld in moest om bollen op te graven. Tegelijkertijd heeft ze gekeken wat de winterrust in de bol precies is. Staat alles stil of is er toch iets gaande? We hebben daarbij gekeken naar het blad, de stengel en de bloemknop. Wat we hebben gezien is dat de bloemknop zes tot acht

weken geen enkele groei laat zien. De bloem is al voor de winter volledig aangelegd. Er is echter wel sprake van enige activiteit in de bol want de stengel blijft strekken. Wij denken dat de verschillen komen door verschillen in de verdeling van suikers en dat de laatste die suiker krijgt de bloemknop is. De komende twee jaar hoopt zij te vinden door welke genen dit proces gecontroleerd wordt. Voor het onderzoek gebruikte ze bollen van de twee veel geteelde cultivars ‘Dynasty’ en ‘Strong Gold’. Ter vergelijking hebben we ook Tulipa clusiana meegenomen, die van nature in gebieden groeit waar het in de winter ook niet erg koud is. Toch bleek ook die wel kou nodig te hebben. Er bloeide bij 20°C maar één plant.”

AAN STAAN Naast het effect van kou is Melissa geïnteresseerd in de rol van hoge temperaturen voor de aanleg van de bloemknop in de bol rondom het moment van oogsten of kort daarna tijdens de bewaring. Hiervoor kweekte ze bollen in kratten in het veld, die vervolgens in het voorjaar verplaatst werden naar klimaatkamers met een temperatuur van 20°C of 8°C. Het eerste jaar leverde een eerste resultaat op. “Er is wel sprake van enige activiteit in de bol: er worden suikers afgebroken en getransporteerd naar de stengels, bladeren en bloemknop. Dit seizoen wordt de proef herhaald, en wordt er ook nog een behandeling met 25°C uitgevoerd om te kijken of de bloemaanleg dan nog sneller of juist langzamer gaat. De resultaten daarvan laten nog op zich wachten.” Zoals in het vorige artikel al door prof. dr. ir. Richard Immink werd uitgelegd, speelt genetisch onderzoek in dit project een belangrijke rol. “Wat we doen is nagaan welke genen ‘aan staan’ als het gaat om de warmte-inductie. Van de koud en de warm opgekweekte tulpen nemen we DNA-monsters waarmee we kunnen kijken of er genetische verschillen zijn. Dat kan helpen om te begrijpen hoe het zit met de bloemaanleg. En wellicht geeft dit ook antwoord op het grootschalig optreden van bloemverdroging in tulp twee jaar geleden.” De komende tweeënhalf jaar gaat haar onderzoek verder. “We gaan dan in het onderzoek naar de bloemaanleg meer cultivars meenemen. Ook gaan we in het veld kijken in plaats van het vervroegd opgraven van bollen en verplaatsen naar geconditioneerde klimaatkamers. Daarnaast hopen we merkers te vinden in het DNA van de tulp die een rol spelen in de bloemaanleg. Door meer cultivars te nemen kunnen we kijken of er op DNA-niveau overeenkomsten zijn of niet.”

ACTUEEL

Prijsinformatie is al lange tijd een beladen onderwerp. En vooral omdat de meningen erover nogal uiteen lijken te lopen. Waar de een hecht aan transparantie in de markt, vindt de ander juist dat elke individuele ondernemer zelf moet kunnen bepalen of hij zijn prijsinformatie met anderen wil delen. B4 - waarin de vier bemiddelingsorganisaties in het bollenvak zijn vertegenwoordigd - nam het initiatief hierover een discussie op touw te zetten om tot een gemeenschappelijk standpunt te komen.

Veel aspecten zijn van invloed op de prijs

GEEN BEHOEFTE AAN PRIJSINFORMATIE

‘Dé marktprijs bestaat niet’ Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

“V

anuit B4 hebben wij alle belanghebbenden uit de bollenwereld- kwekers, broeiers en handelaren- bijeen gebracht in de werkgroep Prijsinformatie. Dit is namelijk een thema dat steeds maar terugkeert, en het leek ons om goed om hierover een helder standpunt te kunnen innemen”, vertelt CNB’er Leo van Leeuwen namens B4. Toont Marktradar dan niet aan dat hier behoefte aan is? “Wij vinden het prima dat Marktradar er is, kwekers en handelaren kunnen daar op vrijwillige basis hun informatie aan leveren. Wij doen dat - als bemiddelingsbureaus - heel bewust niet, omdat wij vinden dat onze klanten zelf moeten kunnen bepalen of zij prijsinformatie willen vrijgeven.”

CONTEXT Daar komt bij dat ‘cijfers maar cijfers zijn’, vindt Van Leeuwen; opmerkelijk gezien zijn financiële achtergrond. “Cijfers op zich zeggen niks, het gaat om het verhaal achter de cijfers, je moet ze in de juiste context plaatsen om ze te kunnen duiden. Voor je het weet, komen prijzen overal te liggen en gaan ze een eigen leven leiden. Daar zijn wij niet voor. Feit is ook dat een prijs altijd een momentopname is van de marktsituatie, het moment van de transactie. Daarbij spelen zaken als kwaliteit, het moment, vraag en aanbod een rol. Die aspecten kun je niet aflezen aan het bedrag alleen. Dat gezegd hebbende, kun je je ook voorstellen dat het vrijgeven van prijsinformatie verstorend kan werken op de handel. Dé marktprijs bestaat niet. Dat is ook de reden dat er steeds minder prijsinformatie wordt vrijgege-

ven, FloraHolland is daarvan een goed voorbeeld.” De werkgroep Prijsinformatie kwam tot een unanieme conclusie: er is geen behoefte aan prijsinformatie ‘omdat objectieve prijsinformatie feitelijk niet bestaat’, vat Van Leeuwen samen. En vanwege de verstorende werking die er vanuit kan gaan als er toch prijsinformatie wordt gepubliceerd. “Niet doen dus, dat is het advies van de werkgroep Prijsinformatie aan B4. B4 neemt dit advies over.” Kwekers, broeiers en handelaren die toch meer over de actuele prijzen willen weten, komen daarmee niet met lege handen te staan, stelt Van Leeuwen. “De bemiddelaars beschikken allemaal over een schat aan markt- en prijsinformatie die zij graag met hun klanten delen. Zij hebben een goed overzicht, maak daar vooral gebruik van.” 27 juni 2014VISIE 19

bespaar ik

substantieel op mijn handling-, transporten bewaarkosten van leliebollen?

Samen met CNB CBN kan leliebollen bewaren zonder finpeat. De bollen worden in optimale conditie gehouden door gebruik te maken van de gepatenteerde CNB UltraMist® techniek. Hiermee kunnen 20% tot 30% meer bollen in een krat bewaard worden. Tel uit uw winst, niet alleen op bewaring, maar ook op handling- en transportkosten. Zonder kwaliteitsverlies en zonder een financiële investering van uw kant. Koel- en preparatiebedrijf

t Professioneel advies t Koelen en prepareren tulpen en lelies t ULO- en ijsbewaring t CNB UltraMist® t Op- en overslag activiteiten t Inklaring t Verzending voor export t Celverhuur t Ruimteverhuur t Online administratie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Veilingweg 1 1611 BN Bovenkarspel Tel. +31 (0)228 53 01 30

cnb.nl

Groenbemesting met

Silke Japanse haver

3 zéér effectief tegen Pratylenchus penetrans 3 NAK-gekeurd zaadgoed, vrij van wilde haver 3 enorme organische stofopbrengsten

"Je ziet het effect op de streep af!" vraag ernaar bij uw zaaizaadleverancier www.limagrain.nl

Tel Auto

: 0223-522135 : 06-53719915

Fax: 0223-521480 E-mail: [email protected]

Kijk nu op onze website www.fredsteenvoorden.nl Ook maken wij nieuwe spoelmachines! Compas band 20cm x 450cm in goede staat. Compas band 20cm x 480cm in goede staat. Compas afvoerband 30cm x 1100cm (kan korter) moet nieuwe band om Afblaasunit t.b.v. spoelmachine 600mm breed met 5,5KW motor gereviseerd ABS AFP 0831.3 M13/6 Dompelpomp 10m3 bij 4 M//WK 50m3 bij 1 M//WK 1,8Kw 6 stuks ABS dompelpompen van 60 tot 100m3 per uur Afzuiger/exhauster 30kw in/afvoerpijp Ø500mm in zeer goede staat met schakelkast Allround trommelspoeler 1650 x 5000mm dubbel portaal, zo uit het werk, gereviseerd of geheel gestraald en gespoten de keus is aan u. Allround combi trommelspoelmachine met kluitenscheider, trommel 3750 x 1650 zo uit het werk of geheel gereviseerd. Antha stortpit 1250 x 1450mm in hoogte verstelbaar Antha eindloze rollen zeef met afvoerband en er kan een spijlen zeef boven gemonteerd worden Band 650 x 3600mm los zonder pootstel Botman vellenbak 100cm breed met nieuw frame en aandrijfgedeelte, motor en lagers, achteruitloop, gestraald en gespoten. Botman trommel spoeler 1650 x 3750mm, moet nog geheel opgeknapt worden Dreno vuilwaterpomp AT100 C-255 ± 144m3 per uur bij 4M/WK Flygt dompelpomp 3085 70m3 per uur Flygt dompelpomp CS3140MT geeft 300m3 bij 4 M/WK aansluiting 150mm 9KW Palletstelling 5,30mtr. hoog, diepte 1,10mtr. breedte liggers 2,70mtr. draagvermogen 3 ton per set liggers scherp geprijsd bel voor meer info! Potveer trommelspoeler dichte trommel 3000 x 900mm Schouten zware kieperbunker met overneemband, 2400mm bandbreedte, lengte totaal ongeveer 9 meter in zeer nette staat, eventueel met dwarsafvoerband. Spijlenband RVS 80 x 180cm met motor, frame van RVS steek 32mm nieuwe ketting Steenvoorden gepoedercoate vellenbakken nieuw, 120cm breed met keuze uit links/rechts of achteruitloop Steenvoorden nieuwe kluiten/stenenscheiders grote capaciteit, standaard gepoedercoat en kluitenband links of rechts te monteren, scherp geprijsd, bel voor meer info Steenvoorden nieuwe trommelspoelmachines grote capaciteit, standaard gepoedercoat, scherp geprijsd, bel voor meer info Van Dijke spoeltrommel 5000 x 1650mm in knappe staat, dubbel aangedreven Voor onderdelen zoals: pelrollen, pelnokken, onderhoud en service van uw Botman machines, en ook andere merken o.a Antha, Compas. Bel: 0223-522135 of 0653-719915 Fred Steenvoorden

ACTUEEL

Keuze groenbemester vraa

In de zomer zaaien telers menig hectare groenbemester. Even gauw, na het rooien, of met iets meer aandacht en toewijding. Zeker op de duinzandgronden kan groenbemester helpen het organischestofgehalte op peil te houden. Keuze genoeg en dus zijn tijd en kennis van groot belang. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: Innoseeds, René Faas

D

e resultaten lopen elke zomer weer sterk uiteen. Waar bij de ene teler de groenbemester binnen een paar dagen boven de grond staat en al snel een mooi egaal groen beeld laat zien, overheerst bij een ander meestal door structuurproblemen de kleur geel en vullen allerlei onkruiden de gaten die ontstaan zijn omdat het zaad door bijvoorbeeld droogte niet volledig is gekiemd. Omdat het eerste kan, is het tweede niet nodig. Maar beide resultaten hebben wel een achtergrond. Zeker in de zomer is het zaaien van een groenbemester een klusje dat er vaak maar even tus-


sendoor moet. En als het dan een droge periode is, en er geen tijd is voor beregening en een startgift stikstof, dan is de kans van slagen van die teelt niet groot. Dit is geen theorie maar werkelijkheid. Een werkelijkheid die niet nodig is, sterker nog, die onrecht doet aan het belang van de teelt van een groenbemester.

VEEL PLUSSEN Redenen genoeg om in het bouwplan ruimte te maken voor een groenbemester. Zeker op de duinzandgronden waar volop bloembollen staan heeft de teelt van groenbemesters zin. Al was het alleen maar om de kans op stuiven tot een minimum te beperken. Maar er zijn meer pluspunten. Sinds enkele jaren is duidelijk dat

de snelheid waarmee organische stof op duinzandgronden wordt afgebroken met 6% veel hoger is dan de 2% die altijd werd aangenomen. Binnen de huidige mestwetgeving is die afbraak heel lastig met alleen maar organische meststoffen te compenseren. Groenbemesters kunnen hier een flinke extra bijdrage aan leveren. De mate waarin hangt sterk af van het soort groenbemester. Dat varieert van 400 kg effectieve organische stof per hectare bij winterrogge tot 1.500 kg effectieve organische stof per hectare bij het ras ´Luxurial´ van Japanse haver. Naast een flinke bijdrage aan de organische stof leveren groenbemesters ook nog een positief effect op de bodemstructuur. Veel groenbemesters wortelen aanmerkelijk dieper dan bloembollen. Een betere structuur helpt bij onder meer periodes met veel neerslag. Ten slotte kunnen groenbemesters helpen om specifieke bodemgebonden ziekten aan te pakken. Zo zorgt Japanse haver voor een daling van het aantal wortellesieaaltjes (Pratylenchus penetrans), en hebben zwaardherik en multiresistente bladrammenasrassen een effect op Meloidogyne chitwoodi.

gt tijd en kennis Naast deze positieve kanten kunnen er ook minpunten aan groenbemesters zitten. Zo zorgt bladrammenas voor een vermeerdering van het wortellesieaaltje en soms, bij een volwaardige teelt, ook voor trichodoride aaltjes. Ook van Japanse haver is bekend dat zij soms een risico kunnen vormen bij het Trichodorusaaltjes. Een proef van het HLB gaf voor het ras ‘Luxurial’ van bepaalde soorten Trichodorus juist een remming te zien. Nog in onderzoek is de vraag naar de waardplantstatus van groenbemesters. Dit is bijvoorbeeld relevant voor de aanpak van PlAMV in lelie. Een ander aspect dat hier nog een rol speelt is de hoogte van het organischestofgehalte. Uit het project Goeddoorgrond bleek dat op percelen met een hoger percentage organische stof de kans op bodemgebonden ziekten afnam. Gedacht wordt hier aan een positief effect van het bodemleven, dat juist in organische stof actief kan zijn. En dus is de redenering hoe meer organische stof, hoe actiever het

bodemleven, hoe minder kans op bijvoorbeeld wortellesieaaltje en diverse schimmels. Een ander minpunt kan de trage ontwikkeling van een groenbemester zijn. Als dat het geval is, neemt de kans op onkruidgroei toe, waardoor het effect op bodemgebonden ziekten en organische stof kleiner is. Traag starten kan ook nadelig zijn als de teeltperiode van de groenbemester maar kort is. Zeker in de bloembollenteelt is een snelle start van belang.

KEUZES MAKEN Aan de hand van deze plussen en minnen is het aan de ondernemer om te bepalen welke groenbemester hij kiest. Vragen die aan de orde komen zijn: - Hoe lang kan de groenbemester op het land staan? - Hoe diep wil ik dat de groenbemester wortelt? - Moeten er bodemziekten worden aangepakt? - Is er kans op vermeerdering van ongewenste bodemziekten?

Een handige keuzehulp is het programma www.aaltjesschema.nl, waar snel is na te gaan welk effect een groenbemester heeft op aaltjes die in de landen tuinbouw voorkomen. Op www.kennisakker.nl is heel veel achtergrondinformatie over groenbemesters te vinden, onder meer van het masterplan mineralenmanagement. Wat de keuze aan groenbemesters betreft, die groeit nog steeds. Met enige regelmaat testen bedrijven nieuwe gewassen uit. Dit betreft bijvoorbeeld Soedangras, dat heel veel organische stof produceert, en na onderwerking door de vorming van blauwzuurgas prima werkt tegen aaltjes. Teelt en vertering kunnen echter wel zodanig veel tijd in beslag nemen, dat de tijd in bijvoorbeeld de kop van Noord-Holland voor een bollenteler te kort is. Een alternatief kan hier het biofumigatiemensgel Biovitaal zijn, temeer omdat wortellesieaaltje tijdens de teelt van Soedangras flink kan vermeerderen.

Piet Warmerdam: ‘Ze komen als soldaatjes op’ Teler Piet Warmerdam van Kwekerij De Toekomst uit Julianadorp weet niet anders dan dat hij groenbemesters inzaait. “Mijn vader deed dat al, en wij zijn daar mee doorgegaan. Heel lang kozen we voor Italiaans raaigras, maar omdat de grond daar wat vettig van werd zijn we overgestapt op bladrammenas en Japanse haver. Dat laatste zaaien we na de teelt van waspeen.” Warmerdam beschouwt het gebruiken van een groenbemester als een volwaardige teelt. “Dat betekent dat we kort na het rooien gaan zaaien, een startgift meegeven en in een droge zomer ook beregenen. En twee jaar geleden hebben we speciaal voor de groenbemesters een eigen zaaimachine gekocht die met GPS zijn werk doet. Dat levert echt een mooi resultaat op. Ze komen als soldaatjes op. Hoe meer je groenbemesters als een teelt behandelt, hoe beter het resultaat. Diezelfde GPS helpt overigens ook om voor het zaaien de paden los te trekken. Zonder GPS lukt dat niet.” Warmerdam laat zich adviseren door Jeroen Onderwater van Van Gent Van der Meer Nuyens. Die wijst er op dat licht frezen beter is dan doodspuiten. “Het is de kunst om toch op tijd te beginnen met onderwerken in verband met de kans op Rhizoctonia. Dat gaat wel eens tegen het gevoel van de teler in, maar wij zien dat onderwerken beter voor de grond is dan doodspuiten. De grond blijft luchtiger.” Wat Piet Warmerdam lastig vindt is het maken van een juiste keuze op basis van beschikbare kennis. “Ik weet niet altijd wat een groenbemester in de grond doet.” Product manager Hendrik Nagelhoud van Innoseeds adviseert Warmerdam vooral naar de eigen perceelssituatie te kijken. “Dan weet je wat er gebeurt als je iets zaait. Let daarbij vooral op bodemgezondheid en organische stof. Maar weet vooral wat een groenbemester boven en onder de grond doet. Dat geldt zeker bij het gebruik van mengsel die zo nu en dan worden aanbevolen; het is lang niet altijd halleluja.” De drie komen op het onderwerp ‘mengsels’. Warmerdam heeft er wel eens over nagedacht, maar vindt het lastig om te bepalen welk mengsel hij dan zal zaaien. Onderwater heeft de afgelopen jaren ook diverse combinaties gezien. Hij attendeert daarbij vooral op het gebruik van met name onkruidbestrijdingsmiddelen in de voorteelt. “Daar zit een groter verband dan velen denken. De ene groenbemester reageert daar meer op dan de andere. Dit geldt ook in relatie tot nematoden: de ene groenbemester vermeerdert aaltjes, de ander niet.” Nagelhoud adviseert om vooral te letten op het aspect bodemgezondheid. Op basis van een uitslag van grondonderzoek adviseert hij aan Warmerdam om te kiezen voor een combinatie van Japanse haver en het snel ontwikkelende ras bladrammenas ‘Anaconda’. “Met deze combinatie stijgt het gehalte aan organische stof en nemen diverse bodemgebonden problemen af.” Warmerdam wil het experiment wel aangaan.


VAKVENSTER

Een eigen huis Fotografie: René Faas Tekst: Arie Dwarswaard Het werk van de Greenport Ontwikkelings Maatschappij is goed zichtbaar in de Duin- en Bollenstreek. Langs de Herenweg bij Noordwijkerhout is het Bulb Trade Park gevestigd, een locatie waar moderne bloembollenhandelsbedrijven zich kunnen gaan vestigen. Begin juni is het eerste bedrijf geopend: Westerbeek Bulb Company. De afgelopen jaren zat dit bedrijf aan de Oude Herenweg in Voorhout en op nog vier locaties. Nu is er net voor het exportseizoen een eigen huis, een plek onder de zon, waar vandaan de bloembollen van dit bedrijf de wereld in gaan.

ACTUEEL

Bodembacteriën maken restwater schoon ‘De PhytoBac kan elk bedrijf neerzetten, en is heel erg duurzaam.’ Dat stelt Jan Karel Apeldoorn uit Egmond-Binnen. Hoewel zijn bedrijf werkt met een proefopstelling, is hij al erg tevreden. ’Met dit systeem is uitrijden van restanten van de bolontsmetting overbodig.’ Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: Beutech

H

et verhaal is bijna te mooi om waar te zijn: de resten van het bolontsmettingsbad verdwijnen in een afgesloten bak waarin grond van het eigen bedrijf zit dat is vermengd met stro. Eenmaal per jaar vers stro er in en de zaak goed doormengen is voldoende. Legen van de bak is niet nodig. Het bijzondere van dit verhaal is dat het ook echt werkt. De naam: PhytoBac. Joris Roskam, crop manager bij Bayer voor onder meer bloembollen, legt uit dat het principe van de PhytoBac afkomstig is uit de Franse druiventeelt. “Daar is vijftien jaar geleden de eerste bak aangelegd, en die werkt nog steeds. Voor Bayer reden om na te gaan of dit in Nederland ook in de praktijk te brengen zou zijn. Bij de firma Apeldoorn in Egmond-Binnen hebben we drie jaar geleden een proefopstelling neergezet, die nog steeds functioneert. En we hebben in de firma Beutech uit Steenwijk een bedrijf gevonden dat de PhytoBac zelf bouwt en levert.” Achterliggend principe is dat grond van het eigen bedrijf in enige mate bodemleven heeft

opgebouwd dat in staat is om de restanten af te breken van gewasbeschermingsmiddelen die in het ontsmettingsbad zitten, of afkomstig zijn van het reinigen van een veldspuit. Door deze grond in een kunststof of betonnen bak te doen en aan die grond stro toe te voegen neemt de activiteit van het bodemleven enorm toe en wordt zo een enorme afbraakpotentie van gewasbeschermingsmiddelen gecreëerd. Een pomp voert met een vaste regelmaat de restanten uit een voorraadvat naar de PhytoBac. Boven de bak is een afdak en de zijkanten zijn open, om inregenen te voorkomen en de verdamping zo goed mogelijk te laten plaatsvinden. Cruciale vraag is of in de grond van de PhytoBac nog restanten van gewasbeschermingsmiddelen achterblijven. Roskam: “We hebben de afgelopen paar jaar telkens monsters genomen en die laten analyseren. En wat blijkt? Er vindt geen ophoping plaats van actieve stoffen. De afbraak is dus effectief genoeg, ook van de relatief geconcentreerde bolontsmettingsmiddelen. De goede werking is in Frankrijk ook telkens gebleken. In principe zou je bij het leeghalen van de PhytoBac de grond kunnen toevoegen aan je composthoop.”

Jan Karel Apeldoorn is tot nu toe tevreden met het resultaat. “Wij hebben onder de kookketel een opvangput, waar we ook reinigingswater van de veldspuit in opvangen. Voorheen reden we de inhoud uit over het land, maar dat hoeft nu niet meer. Wij zien dat het werkt, en we vinden het een mooie oplossing om restwater in een gesloten systeem te reinigen. Het is alleen wel nodig om er voldoende ruimte voor te hebben.” Volgens Joris Roskam neemt de belangstelling binnen de bloembollensector toe voor het zelf reinigen van restwater. “Dat geldt niet alleen voor de PhytoBac, maar ook voor alternatieven, zoals het Biofilter en de Sentinel. Vooral bij nieuwbouw gaan ondernemers erover nadenken. Dan is het ook gemakkelijk om er voldoende ruimte voor in te plannen.”

Prijs en levering De firma Beutech in Steenwijk heeft voor de PhytoBac een standaardbak ontwikkeld, die een oppervlakte van 5 m2 inneemt. Per 500 liter is een m2 ruimte nodig. Heeft een bedrijf dus een volume van 5.000 liter restwater dat gereinigd moet worden, dan zijn twee bakken voldoende. De hoogte van de investering hangt af van de opties die ondernemers al dan niet kiezen, aldus Sander Koster van Beutech. “De basisprijs is 4.000 euro voor twee bakken, maar met een aantal opties kan dat oplopen tot 6.000 euro. Als de ondernemer straks voor de keus staat; afvoeren of zelf verwerken, dan is de PhytoBac een aantrekkelijke keuze.”

Toolbox emissiebeperking Op initiatief van Agrodis, LTO, Nefyto en de waterschappen is eind vorig jaar de Toolbox emissiebeperking ontwikkeld. Met de Toolbox willen zij telers bewuster maken van de emissieroutes op hun bedrijf. Als gewasbeschermingsmiddelen in normoverschrijdende concentraties in het water voorkomen, dan is dat slecht voor de waterkwaliteit en het behoud van een effectief middelenpakket. De PhytoBac is terug te vinden op kaart 13b, die gaat over biologische zuiveringssystemen. Alle kaarten zijn te vinden op www. toolboxwater.nl.


‘Op het erf moet het gebeuren’ Het oppervlaktewater is al veel schoner dan

Water ABC

Aanpak, Borging & Certificering van waterkwaliteit

pakweg twintig jaar geleden. Toch treffen water-

PRA AKTIISC CHE MA AAT TRE EGE ELE EN TEG GEN N ERF FAFS SPO OELING Zo G bepe erk je emisssie va an ge e

wasb besch hermiingsm midde Een belangrijke emissieroute elen van gewasbeschermingsmidde len in de bollenteelt is erfafspoe van bolontsmetting, ruimtebe ling. Emissie via deze route is handeling, fustopslag en reiniging vaak het gevolg van fusten en werktuigen op 0HWGHYROJHQGHSUDNWLVFKHPDDWUH plaatsen waar geen JHOHQNXQWXHPLVVLHQDDUKHWZDWH UYRRUNRPHQHQHHQHσHFWLHIPLGGHOH opvang aanwezig is. QSDNNHWEHKRXGHQ

schappen nog steeds een paar stoffen in het

BOLON NTS SME ETTING G EN N –BEH H

AN NDE ELIN NG Ontsmet de bollen in een overkapte ruimte zodat voorkomen wordt dat regenwater op de ontsmettingsplaats komt en de sloot wordt verontreinig d.

water aan. De herkomst is in veel gevallen het

Zorg voor voldoende opvangcapa citeit van ontsmetting Dat kan door het dompelbad:

svloeistof onder het dompelbad

op een vloeistofdichte vloer te plaatsen met een afvoerput en rondom goten die de vloeistof opvangen en naar de put afvoeren. in een vloeistofdichte opvangbak op te stellen. De opvang moet in beide gevallen dezelfde inhoud hebben als de ontsmettingsinstallatie plus 10% extra.

erf van de bloembollenteler. Tijd voor een poster

Voorkom vervuiling van het bad Voor een goede werking van de middelen en langdurig gebruik moet vervuiling van het bad zoveel mogelijk worden voorkomen. Laat kisten goed uitlekken Laat de kisten na boldompelin g uitdruipen: optie 1: Plaats ventilatoren boven de uitdruipvleugels op de ontsmetting Deze blazen het restant ontsmetting sinstallatie. svloeistof uit de kist om lekverliezen transport te beperken. tijdens optie 2: Laat de bollen minimaal 1 nacht uitdruipen bij het ontbreken van afblaasventilatoren om lekverliezen tijdens transport te beperken. Spoel na het ontsmetten de kisten aan de buitenkant af op de ontsmettings Laad de kisten op de plaats van plaats. ontsmetting. Voorkom dat middel met de heftruck wordt verplaatst naar het erf. Voorkom dat afvalwater na reiniging van cellen, fust, ventilatoren, en dergelijke in de sloot terecht komt. Dit geldt ook voor inweekwater uit de bollenopslag . .LIY\PRKVTWLSIHKLULɉJPwU[ Overweeg om te douchen of schuimen i.p.v. te dompelen, dit geeft minder ontsmettingsvloeistof. restant Gebruik het bad meerdere keren, hergebruik het bad voor verschillend e gewassen en maak vooraf een plan voor de volgorde van het ontsmetten. Maak het bad zoveel mogelijk op. Beperk het restant door op het eind minder kisten tegelijk te dompelen. laatste restant vloeistof zover Om het mogelijk op te kunnen gebruiken, kan gebruik worden gemaakt van een doucheplaa t die boven op de bollen wordt gelegd.

om uit te leggen waar het mis gaat en wat er aan te doen is.

Tekst: Arie Dwarswaard Foto: PR

PRAKTISCH Vanuit het CLM was Peter Leendertse bij de samenstelling van de poster betrokken. “Vanuit Water ABC willen we de kennis die er is over het terugdringen van middelen in het oppervlaktewater bij de ondernemers krijgen, en borgen dat iedereen die kennis gebruikt. Aan ons de opdracht om die kennis te verzamelen

Spoelgrond mag worden teruggebra cht naar het perceel van herkomst perceel waarop een vergelijkbaa of een ander r gewas is geteeld. Voor afzet van spoelgrond buiten het bedrijf is een kwaliteitsverklaring vereist. =VLNÅVJJ\SHU[[VLHHUOL[^H[LYP UOL[ZWVLSIHZZPU waardoor gronddeeltjes en andere organische vervuiling sneller bezinken. Op deze manier is een kleiner bassin met minder water nodig.

BED DRIIJFS SGE EBOUW W EN ERF F

Inrichting plek stalling en reiniging :SHRPZ[LUM\Z[LUV]LYKLR[VWaVKH[L YIPQLLUYLNLUI\PNLLU gewasbeschermingsmiddel afspoelt via het erf naar de sloot. 6MWSHH[ZKLRPZ[LUM\Z[LUVWIL[VUW SH[LUHÅVWLUKUHHYOL[SHUK4PKKL afspoelt kan dan worden afgebroken SKH[ in de bodem. 9LPUPNKLRPZ[LUM\Z[LULUTHJOPULZ VWLLUKHHY]VVYILZ[LTKLWSHH[ZLU daarmee dat het reinigingswater ]VVYRVT in de sloot terecht komt. Overweeg een overkapte vulen reinigingsplaats aan te leggen. Deze is dan tevens geschikt voor de (tijdelijke) stalling van spuiten plantmachines. Als u niet over een speciale vulen reinigingsplaats beschikt, reinig dan ergens op het veld, maar kies wel steeds een andere plek. =HUNKLÄYZ[Å\ZOVW 6]LY^LLNIPQOLYPUYPJO[PUN]HUOL[LY MLLUÄYZ[Å\ZOVW]HUNHHU[LSLNN het eerste regenwater wordt daarbij LU! in een spoelbassin opgevangen . Dit voorkomt HMZWVLSPUN]HU]LYVU[YLPUPNKYLNLU^ H[LYUHHYZSVV[LUVMYPVVS Afspoeling van verontreinigd regenwater van het dak van bewaarcellen PUaV»UÄYZ[Å\ZOVW]HUNVWNL]HUNL kan ook U^VYKLU

RUI UIMT TEB BEH HANDEL LING NG

Let op emissie door ruimtebeha ndeling Na ruimtebehandeling kan Actellic op het dak neerslaan. Bij regen spoelt het af naar het erf en mogelijk richting de sloot. Zorg daarom dat ontluchtings wegen goed geplaatst worden, zoals op een zolder of in een zijgevel of plaats schoorstene n zodat het middel dat toch ontsnapt goed kan verspreiden. zich Actellic kan ook in het condenswat er voorkomen. Voorkom dat dit in de sloot terecht komt.

T

echnisch gezien moet het kunnen: bloembollen telen zonder dat er gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater terechtkomen. De afgelopen decennia zijn er genoeg methoden ontwikkeld om de sloot schoon te houden. Toch blijven waterkwaliteitsbeheerders bij hun metingen nog een klein handjevol stoffen boven de normen vinden. De herkomst blijkt bij nader onderzoek in heel veel gevallen het erf te zijn. Afgelopen twee jaar deden telers al mee om die routes nog eens goed te bekijken. Het project Schoon erf, schone sloot, waar afgelopen winter al veel over is geschreven in BloembollenVisie, liet duidelijk zien dat het niet zozeer onwil is van ondernemers, maar veel vaker onwetendheid of onoplettendheid. In toenemende mate realiseren de producenten en handelaren van gewasbeschermingsmiddelen zich dat het van groot belang is dat de sloot verschoond blijft van middelen. De organisaties Nefyto (producenten) en Agrodis (handelaren) hebben zich samen met de waterschappen, ministeries van EZ en I&M en LTO verenigd in Water ABC, om gezamenlijk dit knelpunt aan te pakken. Ook de KAVB is hierbij via het Landelijk Milieuoverleg Bloembollen (LMB, met daarin ook waterschappen en overheid) bij betrokken, evenals het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM). Deze laatste is gevraagd om een poster te ontwikkelen waarop alle kennis over erfroutes staat, samen met tips om die routes aan te pakken.

SPO OEL LEN N

Lozing van spoelwater op sloot, bodem of riool is niet toegestaan zonder toestemming van bevoegd gezag. Verspreiden van spoelwater over het perceel heeft de voorkeur. Let op: de gemeente TVL[OPLYLLYZ[VU[OLɉUN]VVY]LYSL ULU

TRA ANS SPO ORT T

OPV PVAN NG EN ZUIVE ERIN NG

Zuiver restanten Uitrijden van dompelbadrestanten over het land is niet meer toegelaten. reinigingswater kunnen opgevangen Restanten en en gezuiverd worden door verschillend )PVÄS[LY7O`[VIHJ!a\P]LYPUNKVVYIPV e systemen: SVNPZJOLHMIYHHR /LSPVZLJ6ZTVÄST!a\P]LYPUNKVVY] LYKHTWPUN Sentinel: Fysisch-chemische zuivering.

Vang lekwater op tijdens laden en transport Bij het laden van kisten met ontsmette bollen kan er middel uit de kisten lopen. Voorkom dat vrijgekomen druppels wegspoelen met het regenwater naar de sloot of het riool. Vervoer de kisten met aangepast transport: een wagen met lekrand en opvang. Dit voorkomt dat er vloeistof op de weg komt. Dek bij regen de kisten af tijdens transport, zodat er geen ontsmetting svloeistof van de bollen spoelt.

Kijk voor meer informatie op www.toolbo

xwater.nl

De poster wordt via erfbetreders onder bollentelers verspreid Colofon >H[LY()*PZLLUPUP[PH[PLM]HU3 ;65LKLYSHUK5LM`[VH[LYZJOHWWLU(NYVKPZ4PUPZ uitgevoerd door Wageningen UR, [LYPL]HU,ALU4PUPZ[LYPL]HU0 DLV Plant en CLM. Deze poster 4+LaLWHY[PQLUVU[^PRRLSLUZH voor de bollenteelt is tot stand gevolgen van beslissingen die TLUKLIVYNPUN]HULɈLJ[PL]LT gekomen met de medewerking u neemt op grond van hier verstrekte HH[YLNLSLU]VVYKL^H[LYR^HSP[L van het Landelijk Milieuoverleg informatie. P[>H[LY()*^VYK[ Bloembollen. Deze organisaties aanvaarden geen enkele aansprakelijkhe id voor de 2481.14 A3 poster Water ABC_v2.indd

1

en na te gaan welke maatregelen echt praktisch zijn, zodat ze door de meeste bedrijven zijn uit te voeren. We hebben daarvoor overleg gehad met de KAVB, met deze poster als resultaat. Nieuw ten opzichte van eerdere initiatieven is de betrokkenheid van Nefyto en Agrodis. Zij hebben water hoog op de agenda staan. Zij hebben er last van als er te veel restanten van hun middelen in het slootwater zitten. Dat kan leiden tot intrekking van de toelating en is nadelig voor industrie en telers. Ze nemen daarin hun verantwoordelijkheid door de poster via de gewasbeschermingsmiddelenhandel te verspreiden, en de maatregelen op de bedrijven toe te lichten.” Leendertse benadrukt de praktische invulling van de poster. “We hebben echt gelet op de uitvoerbaarheid van de maatregelen. Aan mooie vergezichten heeft een teler niet zo veel. Als alle telers allemaal deze stappen zetten die op de poster staan, dan maken we al een flinke slag op het gebied van schoner water.”

VERVOLG Beleidsmedewerker Arjan Kuijstermans van de KAVB geeft aan dat de poster past in de visie van de overheid om voor 2023 tot een nog betere kwaliteit oppervlaktewater te komen. “De telers hebben de emissies vanaf het veld de

afgelopen jaren al flink gereduceerd door bijvoorbeeld driftbeperking bij het spuiten. Om de waterkwaliteit nog verder te verbeteren richten we ons vanuit het Landelijk Milieuoverleg Bloembollen daarom nu vooral op erfemissie. Alle maatregelen die daar te nemen zijn, hebben we op deze poster gezet.” En bij die poster blijft het niet, aldus Kuijstermans. “Er bestond al een brochure Voorkom milieubederf op eigen erf. Die brochure was hard toe aan een nieuwe versie, waar we nu volop aan werken. De poster is in feite de samenvatting van de brochure. In de brochure staan dezelfde onderwerpen, maar dan meer uitgewerkt. De brochure kun je in feite beschouwen als een naslagwerk bij de poster.” Net als Peter Leendertse benadrukt Arjan Kuijstermans de praktijkgerichtheid van de tips. “Dit zijn eigenlijk allemaal heel goed uitvoerbare tips. Door die tips goed uit te voeren kun je veel bereiken. En dat de nadruk op het erf ligt is logisch. Op het erf moet het gebeuren, nu op het veld al zoveel stappen zijn gezet. Juist daarom hebben we er ook voor gekozen om de poster te laten verspreiden door erfbetreders, zoals handelaren, voorlichting en waterschappen. En daarnaast is hij te vinden op de nieuwe KAVB-website www.kavb.nl en www.waterabc. nl. 27 juni 2014VISIE 27

CNB ACTUEEL

Daghandel bij CNB speerpunt zomerseizoen Daghandel is de handel die gedaan wordt in de waan van alledag als de bollen gerooid en gesorteerd zijn en duidelijk wordt wat de overschotten/tekorten zijn. Op dat punt komt de daghandelaar om de hoek kijken om die overgebleven bollen zo snel mogelijk van een baas te voorzien. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

H

et daghandelteam bij CNB bestaat al jaren, staat hoog aangeschreven in het vak en wordt gevormd door een groepje doorgewinterde vertegenwoordigers, dat zich buiten het hoogseizoen met de termijnhandel bezighoudt. Het team bestaat in alfabetische volgorde uit Erik Barnhoorn (tulpen, narcissen, krokussen), Onno Immink (tulpen), Hein Lommerse (bijzondere bolgewassen), Rob Paarlberg (tulpen, narcissen), Ed Walkier (in- en verkoop en het daarbij behorende logistieke traject), Ronald Walkier (narcissen, krokussen, tulpen plus inkoop en verkoop voor diverse bedrijven), Hawikjo Wijnands (idem), Bas Scholten en Wim Zandwijk (hyacinten).

DEFINITIE Daghandel laat zich het beste definiëren als vraag en aanbod dat voortvloeit uit de behaalde oogstresultaten en dat op korte termijn ingevuld moet worden. Het is de handel in bollen die op dat moment fysiek beschikbaar zijn en aan de hand van actuele gegevens op korte termijn van a naar b moeten. Het vergt van de daghandelaren dat ze van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat bereikbaar moeten zijn. Het grote verschil met de termijnhandel is, dat er veel meer stress om de hoek komt kijken en dat het vaak ook avondhandel is. Het bijzondere aan daghandel is dat er van alles inzit: snelheid, hectiek, dynamiek. De getallen waar het om gaat zijn vaak kleiner en de druk groter. De daghan8 VISIE27 juni 2014 28

Het daghandelteam van CNB met v.l.n.r. Erik Barnhoorn, Ronald Walkier, Hawikjo Wijnands, Bas Scholten, Onno Immink, Ed Walkier en Wim Zandwijk. Hein Lommers en Rob Paarlberg ontbreken door afspraken buiten de deur

delaar wordt geleefd, maar kent ook veel voldoening als hij partijen bij elkaar heeft weten te brengen.

SPECIALITEITEN De specialiteiten van het team zijn inzet, bereikbaarheid, correcte en rappe afwerking en een grote mate van samenwerking met als belangrijkste doel het ontzorgen van de relaties in het drukke leveren inpakseizoen. De grote kracht van het team is, dat de leden niet alleen de voorhandel doen, maar er ook voor zorgen dat de restanten verkocht worden. Bij de daghandel draait het dan ook vooral om het zoeken naar oplossingen door snel te schakelen en het op gepaste manier bij elkaar brengen van vraag en aanbod voor zowel de kopende als verkopende partij, waarbij een beroep gedaan kan worden op een goede onderlinge samenwerking. In het hoogseizoen is het team dagelijks ook ’s avonds in het handelscentrum van CNB te vinden. Door fysiek aanwezig te zijn wordt de interactie binnen het team bevorderd en daarmee de snelheid van de daghandel.

OOGSTIMPRESSIES Voor de daghandel is elk seizoen weer anders. Dat wisselt qua stemming, prijs, kwaliteit, vraag en aanbod, weersomstandigheden, maar ook factoren als ziek en zeer, een schoon of niet

schoon product en/of een vroeg of laat seizoen spelen een rol. Het is elk jaar weer inspelen op de actualiteit en dat geldt ook nu weer. Hamvraag is ook dit seizoen: hoe is de oogst en wat voor een seizoen wordt het. Volgens de daghandelaren van CNB laat het zich aanzien, dat niet alle bollen zo goed zijn als een maand geleden verwacht werd, al blijft het lastig inschatten om deze tijd en kan het wat dat betreft vriezen of dooien. Zeker is in elk geval, dat de rooiresultaten tot nu toe een wisselend beeld laten zien. Werd aanvankelijk gedacht dat de oogst best zou zijn, nu kan gesteld worden dat het droge weer van de laatste weken de groei flink geremd heeft. Dat geldt voor alle teeltgebieden. De vraag hierbij is of men wel of niet had moeten beregenen. Vaststaat in elk geval dat de bollen een natte herfst en zachte winter gehad hebben, waardoor ze niet echt goed afgehard zijn. De droogte van de laatste weken deed de rest. Insiders verwachten dan ook, dat er sprake zal zijn van een vlot handelsverloop in het broeisortiment en dat - naar het zich laat aanzien - ook sommige droogverkoopsoorten wat gemakkelijker een baas zullen krijgen. Voor zowel koper als verkoper blijft het de komende weken echter aftasten en geadviseerd wordt dan ook om vooral goed contact te houden met de eigen CNB-vertegenwoordiger.

CNB PRODUCT & SHOW

Nieuwtjes uit de showruimte van CNB Een rubriek die gelieerd is aan de website www.cnbproduct-show.nl. Onder de naam Product & Show beoogt CNB gericht en commercieel te communiceren over producten die in

verkrijgbaar bij het CNB Callateam via calla@ cnb.nl of via [email protected].

HEMEROCALLIS KANSAS CITY KICKER®

de showruimte van CNB te zien zijn. Ook BloembollenVisie participeert middels een pagina in het blad in deze communicatievorm. Tekstbewerking: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

CALLA CAPTAIN VIOLETTA®

met prachtige vaste planten en calla’s. Zo presenteerde de Kapiteyn Group een sortiment poten snijcalla’s in de showkas, waaronder de mooie nieuwe ‘Captain Violetta’, een aanwinst die uniek genoemd mag worden vanwege de aparte roze kleur. Volgens insiders komt deze nog niet voor in het huidige assortiment en valt deze cultivar dus met recht te beschouwen als een goede aanvulling.

CALLA NASHVILLE® Veredelaar Sande bv showde een collectie potcalla’s in de showkas van CNB. De pot ‘Nashville ‘viel op in deze reeks. Het betreft hier een bicolor die om die reden ook wel een ‘omgekeerde Picasso’ genoemd wordt. Dit omdat de kleurstelling van deze calla identiek is aan deze schilderstijl, maar dan in omgekeerde volgorde.

CALLA YELLOWEEN® ‘Captain Violetta’ Tijdens het in week 24 gehouden CNB Perennial & Calla event stond de showkas en een deel van het handelscentrum van CNB vol

De fa. H.G.M. Huijg & Zonen plaatste een aantal snijcalla’s in de showruimte van CNB. De mooie ‘Yelloween’ met zijn grote, warmgeel gekleurde bloemen vormde een ware blikvanger. Deze aanwinst onderscheidt zich door zijn forse lengte en staat te boek als een goede bollenmaker. Meer informatie over deze calla’s is overigens

Ook de vaste planten lieten zich tijdens het event niet onbetuigd. Zo kregen de bezoekers de Hemerocallis ‘Kansas City Kicker’ te zien, een rijkbloemige plant die binnen 3 jaar wel 500 bloemen in één seizoen weet te produceren.. De crèmekleurige bloemen hebben een groot paars oog dat past bij de paarse rand.

RUDBECKIA SUMMERINA’S Tijdens het CNB Perennial & Calla event werd tevens een gloednieuwe collectie Summerina’s geïntroduceerd. Deze stonden weliswaar nog niet in bloei, maar op foto’s was goed zichtbaar hoe de bloei eruit ziet. Summerina’s zijn een kruising tussen Echinacea en Rudbeckia, bloeien rijk en zijn zeer gemakkelijk te kweken. Geshowd werden Summerina ® ‘Brown’, Summerina ® ‘Orange’ en Summerina ® ’Yellow’. Al deze Summerina’s hebben grote bloemen, worden 50-60 cm hoog en bloeien van juni tot oktober. Meer informatie over de geshowde vaste planten is verkrijgbaar bij het vasteplantenteam van CNB.

CNB PRODUCT & SHOW

‘Nashville’

‘Yelloween’

Meer en actuele informatie over Product & Show is zoals gezegd te vinden op de eigen, direct toegankelijke webpagina: www.cnbproduct-show. nl. Ook heeft Product & Show een eigen Twitteraccount: @CNBProductShow. Heeft u zelf een product waar u graag wat meer over wilt vertellen? Stuur dan een mailtje naar [email protected]. 27 juni 2014VISIE 29

SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Bas Scholten René Schrama Piet Takken Erwin Vriend Ed Walkier Ronald Walkier Richard Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431224 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431273 0252-411191 0252-431216 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104


FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0252-431254 0252-431254 0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-431164 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-419748 0252-431164 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-53396784 06-53439349 06-53700630 06-22999229 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari, tulp, narcis, bol op pot bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Flevoland lelies lelies lelies vaste planten, paeonia daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen, dahlia’s hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP lelies daghandel daghandel en veilinginkoper dahlia’s, calla’s West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Paul Peters Marcel Nijssen Diane Gortzak Maaike Pennings Marjan Klootwijk

FUNCTIE Manager bemiddeling Manager bemiddeling Communicatie en promotie Communicatie en promotie Secretaresse

TELEFOON CNB 0252-431493 0252-431343 0252-431218 0252-431122 0252-431316

MOBIEL 06-20411035 06-10311972 06-10567070

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431129 0252-431123

FAX 06-22975731 06-51312197

E-MAIL [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

E-MAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Commerciele binnendienst Hoofd CNB Koel- en preparatiebedrijf Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-23960145 06-53940502


FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431224

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617


TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

RECLAMES EN GESCHILLEN NAAM Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen, Veilingen

COMMERCIËLE ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand


GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL WIM ZANDWIJK 0653 64 45 94 W.ZANDWIJKCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL

NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE

BEDRIJVEN

HMBEJPMFO ;BOUFEFTDIJBT [PNFSCMPFNFO

LISSEtN2CFESJKGTSVJNUF FOLFMFDFMMFO LBT SPMLBTTFOFOMBOE PPLJOHFEFFMUFO UFIVVS JOPWFSMFH LISSERBROEKtN2TDIVVSSVJNUF WPPS PQTMBH JOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtN2TDIVVSSVJNUF WPPSWFSXFSLJOHFOPQTMBH JOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtN2TDIVVSSVJNUF WPPSWFSXFSLJOHFOPQTMBH IFEFOUPU OPWFNCFS VOORHOUTtN2TDIVVSSVJNUF EJWFSTF WBOBGIFEFOUNJOPWFSMFH

WBOBGIFEFOUNOPWFNCFS NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO IFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOCFTDIJLCBBS NOORDWIJKERHOUTtDBN2[BOE-

AANBOD

HSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJO

BEUSICHEM BETUWEtIBMJDIUFLMFJ-

PWFSMFH

HSPOE VJUFSXBBSEFO

EJWFSTFUFFMUFO WBOBG

NOORDWIJKERHOUTtIB[BOEHSPOE

IFEFOUPUJOPWFSMFH

EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH

CRUQUIUS/ZWAANSHOEKtIB[BOE-


HSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJO


PWFSMFH


LISSEtSS[BOEHSPOE UVMQFO OBSDJTTFO

EBIMJBTPGCMPFNFO IFEFOUPUJOPWFSMFH

WBOBGTFQUFNCFSUNKVMJ

REESERVEEN/HARDENBERGtIBBLLFS-

LISSEt IB[XBSUFHSPOE WBTUFQMBOUFO

CPVXMBOEHSBTMBOE UVMQFOUFFMU WBOBGIFU

QJPFOFO WBOBGIFEFO WPPSNFFSEFSFKBSFO

OBKBBSCFTDIJLCBBS

HILLEGOMtIB[BOEHSPOE EBIMJBT ;BO-

VIJFHUIZENt IB[BOEHSPOE EBIMJBTPG

UFEFTDIJBT WBOBGIFEFOUPUOPWFNCFS

BOEFSF[PNFSUFFMU UFFMUTFJ[PFO

HILLEGOMtIB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFM-

VIJFHUIZENtIB[BOEHSPOE [PNFSUFFMU

UFO WBOBGIFEFOUPUPLUPCFSOPWFNCFS

WBOBGIFEFOUPUPLUPCFS

HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EBIMJBT WBOBGIFEFOUPUOPWJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO EJSFDUCFTDIJLCBBS NOORDWIJKt IB[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO IFEFOUPUOPWFNCFS NOORDWIJKtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGOBKBBSWPPSNFFSEFSFKBSFO NOORDWIJKtIB[BOEHSPOE ;BOUFEFTDIJBTPGEBIMJBT UFFMUTFJ[PFO NOORDWIJKtIB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO UFFMUTFJ[PFO NOORDWIJKtN2[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUNJOPWFSMFH DE ZILKtIB[BOEHSPOE EJWFSTFO WBOBG IFEFOUPUFONFUTFQUFNCFS

VIJFHUIZENt IB[BOEHSPOE ;BOUFEFTDIJBT UFFMUTFJ[PFO VOGELENZANGtIB[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUNNBBSU VOORHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUT/LISSEt IB[BOEHSPOE TOJKCMPFNFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUT/RIJNSBURGtSS[BOEHSPOE XPSUFMFO UVMQFO HFFOIZBDJOUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtIB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtIB[BOEHSPOE [POOFCMPFNFOPGBOEFSF WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtIB[BOEHSPOE [POOFCMPFNFOPGBOEFSF IFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtSS[BOEHSPOE OBSDJTTFO PGUVMQFO UFFMUTFJ[PFO VOORHOUTtSS[BOEMBOE EJWFSTFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtSS[BOEMBOE WBTUFQMBO-

DE ZILKtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO

UFO CMPFNFO IFEFOWPPSNFFSEFSFKBSFO

WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH

ZWAANSHOEKtSS[BOEHSPOE EJWFS-

NOORDWIJKERHOUTt IB[BOEHSPOE

TFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH

EJWFSTFUFFMUFO IFEFOUNKBOVBSJ NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE

KASRUIMTE

XPSUFMFO WFST HFFOBGEFLQFFO UFFMUTFJ[PFO

LISSEtN¤LBTSVJNUF BGEFMJOHFO

NFEJPPLUPCFS

EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFO


WERVERSHOOFtN¤CSPFJSVJNUFNFU


TDIVVSFODFMMFO CSPFJFSJK EJSFDUUPUJOPWFSMFH


VRAAG ALKMAARtN2[BOEHSPOE WBTUF QMBOUFO JOPWFSMFH ANDIJKtIB[BOEHSPOE UVMQFO IVJEJHF UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE XPSUF MFO WBOBGNFJUPUEFDFNCFS FWUBGEFL BOLLENSTREEK FOPG NOORD-HOLLAND IB[BOEHSPOE XPSUFMFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE ;BOUF EFTDIJB UFFMUTFJ[PFO DEN HAAG tN2[BOEHSPOE[BWFM HSPOE HSBTXFJMBOE WBOBGJOPWFSMFH HEM, VENHUIZEN FPt IBLMFJHSPOE UVMQFO UFFMUTFJ[PFO HILLEGOM FPtIB[BOEHSPOE IZBDJO UFO UFFMUTFJ[PFO JULIANADORPtIB[BOEHSPOE BBSE BQQFMFO UFFMUTFJ[PFO KOP VAN NOORD-HOLLAND tIB [BOEMBOE BBSEBQQFMFO UFFMUTFJ[PFO KOP VAN NOORD-HOLLAND tIB [BOEMBOE IZBDJOUFO UFFMUTFJ[PFO NOORD HOLLANDtIBHSBTMBOEPQ LMFJ UVMQFO PLUUNBVHVTUVT OMGEVING WEST-FRIESLANDtIB LMFJHSPOE UVMQFO PLUUNBVH URSEMFPtIB[XBSUFHSPOEPGMJDIUF[B WFM QJPFOFO IFEFOWPPSNFFSEFSFKBSFO VOORHOUTFPtIB[BOEHSPOE IZBDJO UFO UFFMUTFJ[PFO VENHUIZENFPtIBLMFJHSPOE CMPFNLPPM UFFMUTFJ[PFO VRAAG KASRUIMTE RIJNSBURG FPtN¤SPMLBT SS PQFOHSPOE EJWFSTF NFFSEFSFKBSFO

Zie ook voor vraag en aanbod

www.agrogrondbank.nl

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CNB HYACINTENTEAM WIM ZANDWIJK

T: 0653644594 T: 0252431179 F: 0252431194 T: 0622236845 T: 0252431325

BAS SCHOLTEN

5.000

VOOR ALLE

HYACINTEN

7.500

KUNT U BIJ ONS TERECHT

Multiflora I, II en III.

Dicentra Goldheart® 1e grootte Dicentra King of Hearts 1e grootte Dicentra Luxeriant 1e grootte Dicentra spectabilis Alba alle maten Dicentra spectabilis alle maten Dicentra Stuart Boothman 1e grootte Dicentra Valentine® 2-3, 4-op Epemedium Rubrum 1e grootte Epemedium diverse soorten 1e grootte Filipendula purp. Elegans 1e grootte Gentiana Blue Star® New (pot) Gentiana Corona® New (snij) Gentiana Diva® New (snij) Gentiana Purple Sensation® (snij)

10.000 4.000 op aanvraag 2.000 1.500 2.500

Paeonia Shirley Temple Paeonia Snow Mountain Paeona andere soorten Phlox Rembrandt Phlox Bright Eyes Solidago Strahlenkrone

2-3, 3-5 2-3, 3-5 ongedeeld ongedeeld ongedeeld

LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen CNBDAHLIATEAM RENÉ KOORDES

T: 0252431390 T: 0620611028 HANS PATER T: 0252431224 T: 0653299617 EMAIL: DAHLIATEAMCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2014 1E GROOTTE

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB RON HOOGEVEEN T: 0653390229 EMAIL: R.HOOGEVEENCNB.NL

VASTE PLANTEN Vraag en aanbod VRAAG 2014

Paeonia

op kleur, oude snijhoeken/ongedeeld

Paeonia

op soort

1-2, 2-3, 3-5 neuzen

Agapanthus blauw en wit, oude snijhoeken/ongedeeld Paeonia Mrs. Franklin D. Roosenfeld 2-3, 3-5 Paeonia Salmon Chiffin 2-3, 3-5 Paeonia Paula Fay 3-5 + ongedeeld Paeonia Wladyslawa ongedeeld Paeonia Mother’s Choice 2-3 Paeonia Percher 3-5 + ongedeeld Paeonia The Fawn 3-5 Fust: VHM kratten; VML kratten; Leliekratten AANBOD 2014

op aanvraag Agapanthus Duivenbrugge White New snij Agapanthus Senna® Agapanthus wit/blauw Astilbe op soort en kleur 1-2, 2-3, 4-op Astrantia Abbey Road® 1e en 2e grootte Astrantia op soort en kleur Astrantia Ruby Wedding p-9 Dicentra Aurora 1e grootte

Gentiana Marsha® (pot en snij) Ligularia Britt Marie Crawford® 1e en 2e Ligularia dent. Desdamona 1e 175 mtr Lysimachia 2 jarige ongedeeld 150 mtr Lysimachia 3 jarige ongedeeld op aanvraag Lirope Gold Banded tray 84 Ophiopogon Niger tray 84 + p9 Ophiopogon planiscapsis tray 84 Paeonia op kleur alle maten en onged Paeonia pot- snij -droogverkoop 400 Paeonia Amerika 3-5 3.000 Paeonia Bowl of Cream 2-3, 3-5 1.500 Paeonia Buckeye Belle 3-5 2.000 Paeonia Cytheria 2-3, 3-5 2.500 Paeonia Coral Sunset 2-3, 3-5 2.000 Paeonia Dauntless 3-5 3.500 Paeonia Diana Parks 2-3, 3-5 5.000 Paeonia Dr. Alex Flemming 2-3, 3-5 op aanvraag Paeonia Duchesse de Nemours 2-3, 3-5 3.000 Paeonia Festiva Maxima 2-3, 3-5 5.000 Paeonia Flame 1-2, 2-3, 3-5 350 Paeonia Goldmine 3-5 3.000 Paeonia Henry Bockstoce 3-5 500 Paeonia Kansas 3-5 5.000 Paeonia Karl Rosenfield 2-3, 3-5 4.000 Paeonia Krinkeld White 2-3, 3-5 1.000 Paeonia Many Happy Returns 2-3, 3-5 5.000 Paeonia Mons. Jules Elie 2-3, 3-5 2.800 Paeonia Miss America 2-3, 3-5 3.500 Paeonia Mary E Nicholls 2-3, 3-5 750 Paeonia Old Faithfull 3-5 2.000 Paeonia Paula Fay 2-3, 3-5 2.200 Paeonia Paul M Wild 2-3, 3-5 1.500 Paeonia Primevera 2-3 5.000 Paeonia Red Grace 3-5 5.000 Paeonia Red Charm 2-3, 3-5 5.000 Paeonia Sarah Bernhard 2-3, 3-5

Arabian Night Arthur Hambley Bishop of Llandaff Bitsy Blue Record Bora Bora Caballero Cambridge Canary Fubuki Color Spectacle Dana Downham Royal Duet Dutch Explosion® Edge of Joy Elise Forever Esther Evening Breeze Explosion Fire and Ice ™ Firepot Fleurel® Garden Wonder Gute Laune Imperial Palace Jewel® in div. soorten Jowey Martina Kiev® Kordessa Lady Kate Lakeland Autumn Lenny’s Dream Lilac Time Linda’s Chester Little Beeswings Lololove Lovelife® Magic Sunrise Maya Mediterrannee Mercator Motto My Love

Nenekazi Noël Noordwijks Glorie Ocean Bird® Orfeo Paintball Papaya Park Princess Peach Brandy Penhill Autumn Shades Philip Campos M Pink Magic ® Polar Ice Polka Purple Explosion Rebecca’s World Red Cap Red Empire Red Pygmy Rip City Seattle Smokey Soulmate Star Elite Sunexplosion Sunny Boy Sylvia Terrone The Voice Thomas A Edison Touch of Autumn Tropical Dream Tu Tu Twyning’s Smartie Vancouver® Vassio Meggos Vulkan Vuurvogel Watch Up Who Dun It Zingaro Zsarelle

Diverse soorten beschikbaar van T’12 en T’13 weefselkweek, informeer naar de mogelijkheden 27 juni 2014VISIE 33

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN

T: 0252431303

M: 0612 296 820

RENÉ VAN MARREWIJK

Calla ‘Mercedes’®

KLEUR:

Oranje

BLAD:

Groen

TOEPASSING:

Pot

VEREDELAAR:

Sande B.V.v

OMSCHRIJVING:

Mooie felle oranje pot met veel bloemen

[email protected] 34 VISIE27 juni 2014

T: 0252431304

M: 0612 886 803

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON LEO V.D. BERG

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266 T: 0653718254

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN ONNO IMMINK ERIK BARNHOORN

T: 0651587419 T: 0620019369 T: 0653750126 T: 0622524987

AANBOD 2014

1.000 kg

ED WALKIER RONALD WALKIER HAWIKJO WIJNANDS

T: 0653439349 T: 0653700630 T: 0622377259

3.000 kg

Lady Chantal

ong

4,50

2.500 kg

Denmark®

5-11

4,25

Viking

5-11

1,50

Rodeo Drive®

ong

10,00

15.000 kg

First Class

5-10

1,60

10.000 kg

15.000 kg

Escape

5-10

1,75

± 4.000 kg Aladdins Record kl.I Jap. 0-10

10.000 kg

Royal Virgin®

5-10

1,50

± 3.000 kg Alibi kl.I Jap.

0-11

5.000 kg

Candy Prince®

5-10

1,50

± 6.000 kg Monsella kl.I

0-11

5.000 kg

Flash Point®

5-11

4,00

± 3.000 kg Reputation kl.I

0-11

3,00

0-11

10.000 kg

Lalibella

ong

12.500 kg

Royal Acres kl.I Jap.

5.000 kg

Dynasty

5-11

10.000 kg

Pr. Catharina Amalia

5-11

Milkshake®

ong

7.000 kg

Trick

5-11

500 kg 1.000 kg

Time Out®

ong

400 kg

Tresor®

ong

1.500 kg

Adore®

ong

9,00

10.000 kg 5.000 kg

VRAAG TULPEN 2014

Carola

5-11

Jumbo Pink®

5-11

4.000 kg

Antarctica®

0-11

3,50

5.000 kg

Bourbon Street®

ong

4,00

10.000 kg

Pallada

5-11

1.000 kg

Bullit®

ong

18,00

10.000 kg

Purple Prince

5-11 5-11

2.500 kg

Circuit®

ong

5,00

Rodeo Drive®

10.000 kg

Strong Gold

1.500 kg

Expression®

ong

9,00

3.000 kg

Doberman®

4-11

2,00

10.000 kg

Strong Love

5-11

1.500 kg

Surrender®

ong

7,50

4.000 kg

Irene Parrot®

3-12

5,00

5.000 kg

Sweet Rosy

5-11

1.500kg

Timeless®

ong

7,50

porties

Mascara®

Verandi

5-12

5.000 kg

Tom Pouce®

0-11

3,00

4.000 kg

Morgana®

4-11

3,00

5.000 kg

Triple A®

ong

3,00

4.000 kg

Red Planet®

ong

4,00

5,00

2.000 kg

Smirnoff®

3-12

7,00

5-10

1,25

10.000 kg

4.000 kg

White Master®

ong

2.000 kg

Blue Diamond

5-10

15.000 kg

Jan Seignette®

2.500 kg

Melrose®

5-10

10.000 kg

Flaming Flag®

5-11

Kung Fu

5-10

1,75

5-10

1,50

4.000 kg

Allicante®

4-11

2,00

10.000 kg

4.000 kg

Belicia®

ong

4,00

15.000 kg

Royal Virgin

1.000 kg

Columbus®

5-11

5,00

15.000 kg

Tineke van der Meer

5-10

1,50

5,00

7.000 kg

Laura Fygi

5-10

1,50

0-11 0-11 5-11

3,75

4.000 kg

Crossfire®

PIET TAKKEN

4-11

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

5.000 kg White Prince 10.000 kg Yellow Flight® 5.000 kg Yellow Flight®

0-11 0-12

AANGEBODEN

Net bedrijf dat tulpen en/of narcissen voor u

VRAAG TULPEN OOGST 2014

10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg

Carola Denmark Pallada Pink Flag Strong Gold Strong Love® Verandi

0-11 0-11 0-11 5-11 0-11 0-12 0-11

op contract wil telen voor oogst 2015. t0NHFWJOH+VMJBOBEPSQ 1,60 2,00 2,50

t0QHPFE[BOEMBOE Inlichtingen: Arno Kroon 06-53160204

voor anemonen in Noordelijk Zandgebied

FR. NEUVEL T: 0653268760 F: 0228517411 AANBOD VRIJBLIJVEND TULPEN

5.000 kg 5.000 kg 3.000 kg 3.000 kg

Friendship kl.I Dynasty kl.I Marco kl.I Negrita

5-11 5-10 2-11 5-11

1,80

AANBOD TULPEN OOGST 2014

2.500 kg Synaeda Blue 3.800 kg Curly Sue

VRAAG CONTRACTTELERS

Crocosmia &

Montbretia Kwekerij Davelaar Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174 27 juni 2014VISIE 35

VRAAG EN AANBOD

™

Heuchera ‘Silver Dollar’®

Cultivar US Group/Family Genus Trade name Foliage height Flower height Foliage color Flower color Unique characteristics Flowering period Perpetually flowering Fragrant Habitat Suitable uses Hardiness zone Immersion Decidious Dry sales Plant breeders’ rights Available

Cultivar NL Cultivar Soort Soort Geslacht Geslacht Handelsnaam Handelsnaam Bladhoogte Bladhoogte Bloemhoogte Bloemhoogte Bladkleur Bladkleur Bloemkleur Bloemkleur Bijzonderheden Bijzonderheden Bloeiperiode Bloeiperiode Doorbloeiend Doorbloeiend Geurend Geurend Standplaats Standplaats Gebruikerswaarde duw Winterhard Gebruikerswaarde Spoelen Winterhard Bladverliezend Spoelen Droogverkoop Bladverliezend Kwekersrecht Droogverkoop Beschikbaar Kwekersrecht

‘Silver Dollar’ hybride Heuchera Coral bells 15-20 cm 40-45 cm Silver foliage Pink Great silver foliage May-July No No Sun-Part shade Border/patio Zone 4-9 Yes No Yes PPAF EU PBR AF 2014

Inlichtingen/information: e-mail

Henk de Jong 36 VISIE27 juni 2014

[email protected]

‘Silver Dollar’ ‘Silver Dollar’ hybride hybride Heuchera Heuchera Purperklokje Purperklokje 15-20 15-20 cmcm 40-45 40-45 cmcm zilver blad zilver blad rozeroze mooi zilver blad mooi zilver blad mei-juni mei-juni neenee neenee zon/halfschaduw zon/halfschaborder/patio ja border/patio ja ja ja nee neeja ja EU PBR AF EU2014 PBR AF

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Tarrango®

Asterian®

INLICHTINGEN:

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

Dirk Bloothoofd

0252-431284

0223-769067

0223-769068

06-53 293161

[email protected]

Jurgen de Graaff

0252-431240

06-53 518289

[email protected]

Jan Gutter

0252-431255

06-51 209462

[email protected]

Martin Heemskerk

0252-431256

06-20669208

[email protected]

Siebren Mantel

0252-431259

06-53 690252

[email protected]

Dick de Mooy

0252-431361

071-4023313

071-4028342

06-51 587419

[email protected]

Erwin Vriend

0252-431367

0228-314981

0228-316869

06-53 396784

[email protected]

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB

0252-431254

Henri Omta

0252-431274

0224-291965

0252-431176

06-51 588053

[email protected]

Piet Zoutenbier

0252-431345

071-3611104

0252-431410

06-20 397884

[email protected] 27 juni 2014VISIE 37

CNB ACTUEEL

Zeeuws bedrijf bakermat Roselily In het Zeeuwse Koudekerke is het lelieveredelingsbedrijf gevestigd van de gebroeders Tonny, Martin en Johan de Looff. Met z’n drieën zijn zij de drijvende kracht achter de veredeling voor het merk Roselily, het marketingconcept rond de door hen gewonnen nieuwe, gevuldbloemige Oriëntal lelies.

edeling.” In 2008 kreeg de vereniging zijn beslag en daarmee was de de start van Roselily een feit. Daarna zijn er ieder jaar zaailingen door de Looff Innovation en de kwekersvereniging uitgezocht. De vereniging zorgt voor de verdere vermeerdering, zodat de Looff Innovation zich fulltime kan richten op de veredeling.

ROSELILY De naam Roselily is overigens niet zomaar gekozen, maar is een merk dat staat voor stuifmeelloze lelies met een bloem die doet denken aan hele grote rozen. Tonny de Looff: “Ons streven is van Roselily een wereldmerk te maken, dat gevormd wordt door stuifmeelloze, gevulde lelies met een minimaal aantal bloembladen en van een bepaalde kwaliteit, zoet en minder geurend, alsmede een langer vaasleven dan de reguliere lelies. Naar onze overtuiging kan dit type lelie de markt van de lelies uiteindelijk vergroten. Consumenten die niet of weinig lelies kopen doen dit vaak vanwege hun sterke geur en de stuifmeelvlekken. Juist deze groep reageert heel enthousiast op de Roselily-collectie.”

ANDERE LELIETYPEN

De broers Tonny, Martin en Johan de Looff tussen de volop bloeiende zaailingen in de selectiekas op het bedrijf. Als het aan hen ligt komt er een aparte productgroep voor de Roselilies

Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

D

e kraamkamer waar dit bijzondere lelietype ontwikkeld wordt bevindt zich vlakbij de Westerschelde onder de rook van de zeehaven Vlissingen. Het bedrijf werd destijds opgericht door vader Cornelis (Kees) de Looff die zich aanvankelijk met de fruithandel bezighield, maar op een gegeven moment overstapte op de aardbeien- en frambozenteelt en later op de broeierij van iris, tulp en chrysant. Zijn regelmatige bezoeken aan de bloemenveiling in Rijnsburg bij het wegbrengen van de bloemen brachten Kees de Looff in contact met de vertegenwoordigers van BSF. Het was Gert van Duijn die hem toen attendeerde op het broeien van de lelie Enchantment. De Looff besloot het advies op te volgen en kocht van Jan Paauw zijn eerste lelies, later gevolgd door Amerikaanse bollen van de gele Connecticut King. Ook werden bollen gekocht van BSF-vertegenwoordiger Jos Schoon. De link met de lelieteelt was gelegd en zou nooit meer verdwijnen.


Vanaf 1974 had Kees de Looff een bedrijf met zijn drie zoons met lelies en sierdistels als belangrijkste teelten. Bij de leliebroei werd bewust gekozen voor de allernieuwste, dure soorten van de veredelaars en dat leidde in 1993 - geïnspireerd door andere lelieveredelaars - tot het besluit om zelf te gaan veredelen met als achterliggende gedachte dat een eigen veredelingsprogramma uiteindelijk goedkopere bollen zou opleveren. Door een speling van de natuur vonden de broers vier jaar later een dubbele lelie in zaad uit het kruisingsprogramma. Tonny de Looff daarover: “De zaailing zelf was niet marktwaardig, maar bood voldoende aanknopingspunten om mee door te gaan. En met succes, want in 2001 vonden we de eerste zaailing van dubbele Oriëntals. Dat resulteerde uiteindelijk in Roselily ‘Belonica’® en ‘Fabiola’®, de eerste roze, gevuldbloemige Oriëntals. Daarna volgden meer resultaten, in 2004 zelfs een hele reeks. In samenspraak met CNB werd toen besloten de commerciële teelt van de kruisingsresultaten onder te brengen in een kwekersvereniging, zodat wij ons fulltime konden richten op de ver-

Naast het veredelen van gevuldbloemige Oriëntallelies spitst het veredelingsprogramma zich de laatste jaren ook toe op het in kruisen van de gevuldbloemige eigenschap in andere lelietypen. De veredelaars Martin en Johan de Looff daarover: “Zo zijn we bezig om dubbele OT’s te maken, maar ook LA’s en zelfs dubbele Longiflorums. Daar zit goed schot in, zeker de laatste jaren. En daar zijn we blij mee, want wij zijn ervan overtuigd dat er een markt is voor gevuldbloemige lelies en dat er een verdringingseffect is richting de enkele typen. De Roselilies hebben zich bewezen en zowel de pot- als snijtypen blijken door de markt uitstekend ontvangen te worden.”

SELECTIE Anno 2014 heeft maatschap De Looff op het bedrijf in Koudekerke de beschikking over 2.500 vierkante meter voor de kasveredeling en 1 ha voor de buitenveredeling. Jaarlijks worden daar tussen de 200.000 en 300.000 zaailingen gemaakt die vervolgens eerst buiten opgeplant en uitgeselecteerd worden. Na die selectieronde blijven er niet meer dan 3.000 over. Die worden daarna in de kas opgeplant voor een uitgebreide beoordeling en eventuele verdere vermeerdering. Die selectie gebeurt niet alleen door de broers zelf, maar ook door de aangesloten kwekers, gelieerde exporteurs en binnenlandse broeiers. Bij een positieve beslissing door de leden verhuist een uitverkozen aanwinst uiteindelijk naar de vermeerderingskas van kwekersvereniging Roselily in Breezand, waar onder supervisie van bedrijfsleider Ronald Timmer elk ras verder getest wordt op zijn broei-eigenschappen.

Roselily merknaam voor De Looff-collectie De coöperatieve kwekersvereniging ‘Roselilies’ u.a. werd in 2008 opgericht. Directe aanleiding tot de oprichting was de behoefte aan een professionele vermeerdering en vermarkting van gevuldbloemige lelierassen uit het veredelingsprogramma van maatschap De Looff uit Koudekerke. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

B

elangrijkste streven van de vereniging is het vermeerderen, verkopen en (laten) broeien van deze gevuldbloemige lelies met de doelstelling, dat alle partijen die daarbij betrokken zijn rendement kunnen behalen. Binnen de vereniging wordt veel aandacht besteed aan het marketingaspect aangezien bij dit lelietype sprake is van een geheel nieuwe markt die ontwikkeld moet worden.

TIENTAL BEDRIJVEN In nauwe samenwerking met CNB is een aantal bedrijven in het Noordelijk Zandgebied benaderd of zij bereid zijn te participeren in het samenwerkingsverband. In totaal tien bedrijven vormen kwekersvereniging Roselilies, te weten Boltha bv (Breezand), Harm Peter Duineveld (Breezand), Gouwenberg bv (Julianadorp), Fa. W.W. van Haaster & Zn (Breezand), Kesteloo Bloembollen bv (Breezand), fa. J. Th. Kreuk en Zn (Callantsoog), W.Th. Langelaan en Zonen bv (Julianadorp), W. van Lierop & Zonen bv (Anna Paulowna), Meelébo bv (Breezand) en Westend Bulbs bv (Breezand). Voorzitter is Wim Langelaan, secretaris Ruud van der Meer en penningmeester Jan van den Berg. De leden van Roselilies maken in wisselende samenstelling deel uit van diverse commissies binnen de vereniging, zoals

de productcommissie, de kwaliteitscommissie en de uitgiftecommissie. Deze laatste commissie bepaalt samen met De Looff Innovation de productiestrategie per ras.

VIRUSVRIJ De vereniging beschikt in Breezand over een kas waarin virusvrij uitgangsmateriaal wordt opgekweekt. Daarnaast is er één lid die zich volledig toelegt tot de opteelt van het virusvrij materiaal uit de Roselily-kas naar een schubbol. Op die manier worden de leden continu voorzien van virusvrij uitgangsmateriaal. In de kas is ook een gedeelte waarin ieder ras getest wordt op z’n broei-eigenschappen. De kas staat onder supervisie van bedrijfsleider Ronald Timmer.

AFZET Ook aan de afzetkant heeft de kwekersvereniging zich georiënteerd welke handelaren de kwekers goed konden ondersteunen bij het vermarkten van Roselily. Dat heeft geresulteerd in samenwerkingsverbanden met Zabo Plant bv, Van den Bos Flowersbulbs bv en Tuberbulb Export bv (droogverkoop Japan). Daarnaast treden J.A. & J.J. Moerman cv en de Jong Flowers bv op als de exclusieve broeiers van Roselily in Nederland en Van Schie potlelies (Decorum) als de exclusieve lelieop-pot broeier voor Nederland. Aangezien Rose-

lily ook geschikt is voor de droogverkoop nemen onder andere De Ree Holland, Bakker Hillegom en Frijlink de droogverkoop in Nederland voor hun rekening.

COLLECTIE Op dit moment bestaat de Roselily-collectie uit de kwekersrechtelijk beschermde aanwinsten Roselily ‘Annika’, Roselily ‘Belonica’®, Roselily ‘Carolina’®, Roselily ‘Elena’®, Roselily ‘Isabella’®, Roselily ‘Nathalia’® en Roselily ‘Thalita’®. Naar verwachting zal dit aantal binnenkort worden uitgebreid met een zestal nieuwe aanwinsten, terwijl er op termijn nog zo’n 40 zaailingen in de pijplijn zitten. Belangrijkste criterium bij de selectie is de geschiktheid als snijbloem en daarna volgt de droogverkoop. Daarnaast omvat het Roselily-concept een aantal dubbele pot-Oriëntals die in mei onder het Decorum-merk door Van Schie Lelies zijn geïntroduceerd. Dat leverde het bedrijf veelbelovende reacties op, met name vanwege de aangename geur en het stuifmeelvrij zijn van de bloem.

METAMORFOSE Volgens Marcel Nijssen die namens CNB de begeleiding verzorgt om het merk Roseliliy te promoten en goed in de markt te zetten is de tijd rijp voor een brede introductie van Roselily. “Met name qua uiterlijk heeft dit type lelie een ware metamorfose ondergaan. In het begin waren het vooral dubbele bloemen, nu praat je over een hele mooie uitstraling qua plant en bloem. We hebben nu echt aanwinsten die qua stand prima kunnen concurreren met de enkele lelies en qua uiterlijk lijken op een grote roos. Doordat Roselily stuifmeelvrij is kan de bloem ook prima gebruikt worden als corsage of in een bruidsboeket. Ook de geringe geur is een plus, evenals het lange vaasleven. De lijn die bij de De Looff vandaan komt is uniek qua bloem, knopgrootte en plantopbouw. Het is een geheel nieuw type lelie en daar moet je een verhaal bij vertellen. Dat doen we middels folders voor de export, labels, stickers, onze vernieuwde website, et cetera. Met de hele groep, van kweker tot en met exporteur zijn we bezig om deze nieuwe markt te ontwikkelen. En daar slagen we met elkaar goed in.”


Start bloembollenveiling:

7 juli 2014 Voor meer informatie: www.hobaho.nl of bel 0224 - 590 888

Postbus 6 • 2160 AA Lisse • Telefoon (0252) 43 47 77 • Fax (0252) 43 46 77 • www.hobaho.nl • [email protected]

TE HUUR AANGEBODEN: Celruimte voor koelen of verwarmen. Kuubskisten bewaring is mogelijk. (meerlaagsbeluchting 1.50x 1.20 x 0,92 m)

Op zoek naar vervanger voor Formaline?!

Tevens droogruimte beschikbaar. Ook opslagruimte beschikbaar voor bijv. fust of machines. Inl. C.P van Velzen & Zn Nijverheidsweg 10-12 1693 AM Wervershoof Tel: 06 55 927 724

sŽŽƌŵĞĞƌŝŶĨŽƌŵĂƟĞ͗ d͗ϬϲͲϱϭϯϭϬϲϮϲ ^͗ǁǁǁ͘ƌĐĂĞŶ͘ĐŽŵ

Vertrouwen in ervaring Molenvaart 226 (0)223 - 52 14 20 1764 AW Breezand 06 53 41 66 89 www.aadprins.nl

T

Door Inruil verkregen: - 4 lijner Calistar

Ter overname aangeboden: Machines en materialen t.b.v. leliecontractteelt bestaande uit o.a. * een complete spoelinrichting met aquagrader en * tractoren en machines voor landbewerking en gewasverzorging Eventueel huren mogelijk. Voor informatie 0033689701888

Strijbis bloembollen biedt aan : Koel en Droogruimte voor zomergewassen en leliebollen. Opslag in kuubkisten maat 150 x 120x 92, gaasbakken en leliefust. Diverse cellen, veel mogelijkheden. Te huur kuubkisten. Total Systems BV Industrieweg 31 1775 PV Middenmeer Tel. +31 (227) 501211 e-mail: [email protected]

Inlichtingen: Strijbis Bloembollen. [email protected] Spanjaardsdam 6, 1834 AC Sint Pancras. Mobiel: 06-55814552

ADVIES

Zonnepanelen ook bij hoog ele Ondernemers zijn geïnteresseerd in duurzame energieproductie middels zonnepanelen. Ook voor ondernemers met een grootzakelijke aansluiting zijn er mogelijkheden voor een rendabele business case. In dit artikel wordt ingegaan op de aandachtspunten, waaronder het feit waarom het ook voor bedrijven met een hoog elektriciteitsverbruik interessant kan zijn om te investeren in zonnepanelen. Tekst: Monique van der Meij, energieadviseur, Flynth adviseurs en accountants BV Fotografie: René Faas

V

oor bedrijven met een grootzakelijke aansluiting (een elektriciteitsaansluiting met een doorlaatwaarde van meer dan 3 x 80 A) is het niet mogelijk om de elektriciteitsproductie te salderen (verrekenen van opgewekte elektra met eigen verbruik ongeacht moment van opwekking). De grootte van de zonnepaneleninstallatie moet dan afgestemd zijn op het eigen verbruik van het bedrijf. Bij bedrijven met een grootzakelijke aansluiting kan de stroom die door de zonnepanelen opgewekt wordt, ook rechtstreeks voor bedrijfsprocessen gebruikt worden. Wordt er echter meer stroom opgewekt dan het bedrijf gebruikt, dan wordt deze stroom aan het openbare net terug geleverd. Bij uw energieleverancier krijgt u hier een vergoeding voor. Elke energieleverancier berekent deze vergoeding op zijn eigen wijze. Het rendement van een installatie is afhankelijk van de dakhelling, oriëntatierichting van het dak, het totale elektriciteitsverbruik en de verdeling van het verbruik over het jaar. Bij bloembollentelers, al dan niet in combinatie met broeierij, is het energieverbruik in de maanden mei en juni laag terwijl de opbrengst van de zonnepanelen dan hoog is. Wat dit voor gevolgen heeft wordt in onderstaand voorbeeld uitgewerkt.

VOORBEELD BEDRIJF Een bloembollenteler en -broeier heeft een elektriciteitsverbruik van 400.000 kWh. Zoals gebruikelijk wordt 50% van de stroom zowel in de piekuren als in de daluren gebruikt. Uitgaande van een locatie in Noord-Holland bedraagt het aantal vollast zonuren 950 uur per jaar. Er is uitgegaan van een op het zuiden gerichte schuurdakhelling van 20-25°. Een installatie van 75 kWp levert dan op jaarbasis 73.750 kWh aan elektriciteit. Op basis van het maandverbruik van de bloem42 VISIE27 juni 2014

bollenteler/broeier is het verbruik gedurende de beschikbare zonuren in de desbetreffende maand berekend. Daarnaast zijn in de tabel en figuur de elektriciteitsproductie van een installatie van 75 kWp en 15 kWp aangegeven.

‘Voor de meest rendabele business case is het beter om te wachten tot de vierde of mogelijk nog een van de latere openstellingsfases’ Tabel: Verdeling van het elektriciteitsverbruik over

de verschillende maanden en de mogelijkheden van het eigen verbruik van de energie van de zonnepanelen bij verschillende installatiegroottes. Grafiek: Verdeling van het elektriciteitsverbruik over de verschillende maanden en de mogelijkheden van het eigen verbruik van de energie van de zonnepanelen bij verschillende installatiegroottes. Bij een installatie van 15 kWp is het eigen gebruik 97% van de door de installatie opgewekte hoeveelheid elektra. Bij deze installatiegrootte is alleen in de maand april sprake van teruglevering aan het net. Bij een installatie van 75 kWp is het eigen gebruik 61% van de elektriciteit. Alleen in de maanden juli en augustus is er geen sprake van teruglevering aan het openbare net. Door deze installatie wordt er de meeste maanden meer elektra opgewekt dan er door het bedrijf direct gebruikt kan worden. Een investering in zonnepanelen kost circa € 1,00 per Wp. Voor een installatie van 15 kWp en 75 kWp is dat dan resp. € 14.000 en € 70.000 (ex. BTW). De installatie wordt dan klaar voor gebruik opgeleverd. Afhankelijk van de bedrijfssituatie varieert de terugverdientijd tussen de 7 jaar (15 kWp en fase 6 SDE) tot 10 jaar (75 kWp en fase 4 SDE). Bij een zonnepaneleninstallatie die qua grootte is afgestemd op het eigen gebruik in combinatie met een hoge SDE+ subsidie, moet u rekenen op een terugverdientijd van 7 jaar.

Installatiegrootte maand

totaal verbruik kWh

verbruik tijdens zonuren kWh

75 opwekking kWh

kWp Overschot kWh

15 opwekking kWh

kWp overschot kWh

januari

30.000

1.200

2.140

940

430

0

februari

30.000

2.200

3.130

930

630

0

maart

14.000

1.500

6.090

4.590

1.220

0

april

10.000

1.500

9.340

7.840

1.870

370

mei

16.000

3.300

10.300

7.000

2.060

0

juni

32.000

6.700

10.000

3.300

2.000

0

juli

92.000

15.900

9.700

0

1.940

0

augustus

46.000

8.500

8.440

0

1.690

0

september

40.000

5.000

6.270

1.270

1.250

0

oktober

30.000

2.500

4.250

1.750

850

0

november

30.000

1.600

2.230

630

450

0

december

30.000

1.000

1.860

860

370

0

50.900

73.750

29.110

14.760

370

totaal

ktriciteitsverbruik interessant latere openstellingsfases verzorgd, die allen zijn goedgekeurd. Er zijn dus mogelijkheden voor grootzakelijke aansluitingen om gebruik te maken van een latere openstellingsfase. Flynth heeft inzicht in de ingediende aanvragen en kan daardoor inschatten wanneer uw subsidieverzoek moet worden ingediend.

ADVIES Voor de meest rendabele business case is het beter om te wachten tot de vierde of mogelijk nog een van de latere openstellingsfases. In alle gevallen blijft het noodzakelijk om de situatie voor een bedrijf eerst goed door te rekenen en daar tijdig mee te beginnen, zodat de aanvraag in de juiste fase ingediend kan worden. Specialisten van Flynth kunnen uw specifieke bedrijfssituatie nader uitwerken.

EIA Voor ondernemers met een grootzakelijke aansluiting is het alleen nog mogelijk om gebruik te maken van de energie-investeringsaftrek (EIA) als de zonnepaneleninstallatie een vermogen heeft van maximaal 15 kWp. Bij zonnepaneleninstallaties groter dan 15 kWp is het alleen mogelijk om gebruik te maken van de SDE+ 2014 subsidie. De energie-investeringsaftrek kan voor deze installaties niet toegepast worden, ook niet wanneer geen gebruik gemaakt wordt van de SDE+ 2014 subsidie.

SDE+ 2014 Voor bedrijven met een grootzakelijke aansluiting en een zonnepaneleninstallatie gro-

ter dan 15 kWp is het mogelijk om gebruik te maken van de SDE+ 2014 subsidie. Bij deze subsidieregeling ontvangt u een basisbedrag per geproduceerde kWh gedurende 15 jaar. Op 1 september 2014 gaat de vierde fase van SDE+ 2014 open. In de loop van het jaar volgen nog de vijfde en zesde opstellingsfase. Het basisbedrag loopt op van € 0,11 per kWh in de vierde fase tot € 0,147 per kWh in de zesde fase. Maar wanneer het budget overschreden wordt, wordt de subsidieregeling voortijdig gesloten en is inschrijven voor een volgende fase niet meer mogelijk. Voor installaties groter dan 500 kWp moet bij de aanvraag een haalbaarheidsstudie ingediend worden. Afgelopen jaar heeft Flynth al aanvragen in

ASBESTSANERING Agrarische ondernemers kunnen nog steeds gebruik maken van de Provinciale Stimuleringsregeling “Asbest eraf, zonnepanelen erop”. Op bloembollenbedrijven zijn vaak de grotere asbestdaken aanwezig. De subsidieregeling vergoedt bij asbestsanering van minimaal 400 m2 en plaatsen van minimaal 15 kWp zonnepanelen, 3 euro per m2 asbestdak tot een maximum van € 7.500 per bedrijf. Tot 31 augustus 2014 is het nog mogelijk om deze subsidie aan te vragen. In combinatie met asbestsanering komen zonnepanelen voor 75% van het investeringsbedrag in aanmerking voor VAMIL (willekeurige afschrijving).


BOOMKWEKERIJ

De groep oude rozen is in Nederland naar de achtergrond verdwenen. De alsmaar groeiende stroom nieuwe variëteiten vraagt de meeste aandacht. Jammer, want bij de oude rozen zit veel wat de moeite waard is. Kleur en geur spelen de hoofdrol. Tekst: Emiel van den Berg Fotografie: www.visionspictures.com

A

l eeuwenlang neemt de roos een centrale plaats in binnen de tuincultuur. In de klassieke oudheid dienden de bloemblaadjes als grondstof voor geurende parfums en vanaf het begin van onze jaartelling maakten de Egyptenaren kransen van gedroogde rozenknoppen. In de Griekse oudheid gebruikte men de roos als decoratieve versiering bij feesten. Vanuit het Midden-Oosten is de plant, via de Grieken en Romeinen, langzaam in onze regionen terechtgekomen. De Romeinen pasten rozenblaadjes toe in cosmetica, parfums en gerechten. Gedurende de Middeleeuwen was de roos in heel Europa een bijzonder geliefde heester. Naast de indrukwekkende bloei en geur speelde ook het medicinale aspect een rol. Door spontane kruisingen breidde het geslacht zich langzaam uit en ontstonden er steeds meer rassen. Het waren de Fransen die begin 18de eeuw begonnen met de kweek van nieuwe rozen waardoor deze aantrekkelijke plant sterk in populariteit steeg.

MOSROZEN De oude rozen zijn afstammelingen van in het wild voorkomende soorten. Op vrijwel alle continenten groeien rozen in de wilde natuur en in de 15de en 16de eeuw vonden de eerste kruisingen plaats tussen die verschillende soorten. Dat Nederland voorop liep bewijzen de verschillende R. centifolia die te zien zijn op de schilderijen van de oude meesters. De soortnaam verwijst naar de dichtgevulde bloemen. De intens geurende bloemen van R. centifolia zijn zwaar gevuld. Inmiddels is gebleken dat deze roos (waarvan tijdens de hoogtijdagen circa 200 variëteiten bekend waren) geen soort is maar een natuurlijke hybride met de genen van onder andere R. gallica, R. damascena en R. moschata. Dat maakt meteen duidelijk dat het indelen van de oude rozen een complexe zaak is. Halverwege de 18de eeuw zijn uit de centifolia-rozen de mos-rozen ontstaan. Deze roos heeft zijn naam 44 VISIE27 juni 2014

Rosa centifolia ‘Cristata’

De onbekendheid van de oude roos te danken aan de mosachtige begroeiing op de kelkblaadjes die feitelijk bestaat uit kliertjes die met een geurig hars zijn gevuld. De groep bevat echter ook planten die zijn verkregen door kruisingen met andere rassen. Begin 19de eeuw verschenen er enkelbloemige variëteiten. De roots van dasmascena-rozen liggen in het Midden Oosten maar de meeste cultivars - vaak in lichte kleuren en met grijsgroen blad - zijn in Frankrijk gevonden, circa 1,5 eeuw geleden. In deze groep worden de portland-rozen ondergebracht die op hun beurt weer afstammen van de tweemaal bloeiende R. damascena bifera. Nog voor de damascena-rozen draaide het bij de medicijnen en rozen-olie met name om R. gallica officinalis. Deze apothekersroos komt uit de groep R. gallica die gezien wordt als de groep waaruit de hedendaagse tuinrozen zijn ontstaan. De meeste werden in Frankrijk gekweekt gedurende de 18de en 19de eeuw. Gallica-rozen hebben diepe kleuren in roze, rood, violet, paars en mauve. Ook komen gestreepte vormen voor.

MOSROZEN Bij de alba-rozen zijn de kleuren weer veel gematigder; wit, roze en alles wat daartussen zit. Opvallend is de bladkleur die lichtgroen is met

een lichte grijsblauwachtige tint. Aan de onderzijde is het blad lichtgrijs. De eerste alba-rozen verschenen tijdens de Middeleeuwen, zeerwaarschijnlijk uit kruisingen tussen de wilde hondsroos en de damascena-roos. Weer enige tijd later verschenen de bourbon- en de remontant-rozen. Deze kunnen we beide als de voorlopers van de moderne theehybriden beschouwen. De eerste bourbon-roos - een natuurlijke kruising van Rosa damascena bifera met de Chinese roos ‘Old Blush’ - is begin 19de eeuw gevonden op het Franse eiland Bourbon (nu Réunion). Kenmerkend voor de bourbon-roos is de grote, goedgevulde bloem die sterk geurt. Van de Chinese rozen hebben ze de bloeiherhaling overgenomen. Remontant-rozen heten zo omdat ze na de eerste bloeiperiode remonteren ofwel opnieuw bloeien. Ze zijn verkregen door bourbon-rozen met portland-rozen te kruisen. Remontant-rozen hebben grote bloemen in sprekende rode, paarse en roze kleuren. Vooral in de Victoriaanse tijd waren ze bijzonder populair. Algemene kenmerken voor alle oude rozen zijn de rijke bloei in de maand juni, de vaak goed gevulde bloemen en de sterke geur. Nadeel is vaak dat de oude roos niet doorbloeit en dat de gezondheid niet altijd even sterk is.

TIEN VRAGEN AAN... Tekst en fotografie: Monique Ooms

1

IN WAT VOOR OMGEVING BEN JE OPGEGROEID? “Ik ben opgegroeid in Heerhugowaard-Noord als dochter van een tuinder. Ik hielp dus ook al op jonge leeftijd mee op het land. Heerhugowaard-Noord is echt een dorp: ons kent ons.”

2

HOE ONTMOETTE JE JE PARTNER? “Ik ontmoette Jeroen in het toenmalige café Boekel in Zijdewind waar we elke zondag heen gingen.”

3

Marije van den Hoek Van de makelaardij en de verzekeringen naar bloembollen, meer specifiek: tulpen. Het lijkt misschien een grote stap, maar voor Marije van den Hoek (36) van Fluwel’s Tulpenland is dit zoals het is. Marije groeide op in een tuindersgezin, dus de agrarische sector was haar niet vreemd.

WAT LEVERT SAMENWERKING JE OP? “Fluwel’s Tulpenland werkt samen met zes andere parken uit de omgeving namelijk De HolleBolle Boom, Vlindorado, Broeker Veiling, Blanckendaelpark, Het Zeeaquarium en Hortus Alkmaar. Bij een bezoek aan een van de parken ontvang je van alle andere parken kortingsvouchers. Ook flyeren we met elkaar en organiseren we tijdens het WK een speciale kortingsactie onder het motto ‘Samen sta je sterk!’.”

het afschaffen van het IBC is het juist extra belangrijk dat wij zelf onze klanten/afnemers ondersteunen.”

7

WAT IS HET MOOISTE AAN FLUWEL’S TULPENLAND? “Mensen hebben wel eens het idee dat we alleen in het voorjaar open zijn vanwege de bloeiende velden. Maar, wij hebben gedurende het hele seizoen bloeiende tulpen staan en zijn daar dus uniek mee. Waar kan je van maart tot oktober bloeiende tulpen zien? Op Fluwel’s Tulpenland dus!”

8

ALS JIJ EEN DAG MINISTER PRESIDENT ZOU ZIJN, WAT ZOU JE DAN DOEN? “Geen idee hoe zijn dag eruit ziet, maar dat gaan we dan dus ontdekken. Ik zou niet met hem willen ruilen denk ik.”

9

WAT ZIJN JE HOBBY’S? “De hobby die op dit moment de meeste tijd in beslag neemt, is handbal. Ik speel niet zelf (meer), maar begeleid het team van onze dochter Levi. Ook ben ik als vrijwilliger actief binnen de handbal bij Sint Boys/DES.”

HOE DUURZAAM ONDERNEEM JIJ? “Wij als Fluwel’s Tulpenland proberen zoveel mogelijk met producten uit de streek te werken, zeker ook in onze horeca. Door dit te doen, besparen we transportkosten en werken we met mooie pure producten. Ook werken wij met de aankleding van ons park met zoveel mogelijk natuurlijke producten en geven wij veel oude materialen - zoals pallets en gaasbakken - een nieuw leven.”

5

10

4

WAAR WIL JIJ OVER VIJF JAAR STAAN MET JE BEDRIJF? “Ik hoop dat we dan kunnen spreken over Fluwel’s Tulpenland als een begrip in de omgeving. Dat mensen ons park goed kunnen vinden, maar ook gewoon even langskomen voor een kop koffie of een cadeau scoren in onze winkel.”

6

KENNIS DELEN MET BUITENLANDSE VAKGENOTEN: DOEN OF NIET DOEN? “Kennis delen is zo leuk om te doen. Als je ziet hoe onze (buitenlandse) bezoekers genieten van alles wat wij ze vertellen over bijvoorbeeld de teelt van bollen, dat is zo mooi! Ook bij onze vakgenoten in het buitenland is lang niet alles duidelijk, en zeker na

HOE ZET JIJ SOCIALE MEDIA IN VOOR JE BEDRIJF? “Daar zijn we heel actief in. Als je ziet hoe men tegenwoordig aan de telefoon vastgeplakt zit, zou je wel gek zijn als je hier niet op in zou spelen. Fluwel’s Tulpenland heeft een Facebookpagina en we zijn actief via Twitter. Ook hebben we natuurlijk onze eigen Tulpenland-app, waar onze bezoekers ook via social media een en ander kunnen plaatsen. Wij zijn een van de eerste parken in Nederland die werken met iBeacons, dit systeem geeft via de smartphone per onderdeel in ons park extra informatie. Er staan leuke weetjes in en de quiz is leuk om te doen. We hopen hiermee vooral de doelgroep van jongeren te bereiken.”


MARKT & AFZET

‘Verantwoordelijkheid kweker ein Voor de serie over exporteisen gaan we op bezoek bij Jac. Uittenbogaard & Zonen BV, veredelaar, kweker, broeier en handelaar in bloembollen, gevestigd in Noordwijkerhout. Per jaar verlaat een compleet assortiment van miljoenen bollen het bedrijf om hun weg te vinden naar afnemers die voornamelijk zijn gevestigd in Europa. Het seizoen start eind juli en loopt door tot ver in het najaar. Net voordat de seizoensdrukte in de export losbarst, spreken we Jaap-Jan Uittenbogaard, verantwoordelijk voor de retailverkoop bij JUB. Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

D

e klant bepaalt aan welke eisen de bollenleveranties moeten voldoen. “Daarbij gaat het om vanzelfsprekende zaken als kwaliteit, maten en verpakking”, vertelt JaapJan Uittenbogaard. “Om verzekerd te zijn van de kwaliteit die wij nodig hebben, werken wij zoveel mogelijk met vaste leveranciers, kwekers die al jaren aan ons leveren. We bestaan inmiddels 104 jaar, dus je kunt je voorstellen dat we een stevige band hebben opgebouwd met de kwekers waarmee wij al lange tijd samenwerken. Voor relatiepartijen zoeken we zoveel mogelijk naar een goede match tussen kwekers en afnemers, dat werkt wel zo prettig voor iedereen omdat dan wederzijds de verwachtingen bekend zijn. Als een retailer simpelweg 60.000 witte tulpen bestelt, kunnen we die bij elke kweker in ons leveranciersbestand bestellen, en dan gaan we er vanuit dat de kwaliteit altijd goed is. Voor de daghandel kopen we vooral op incidentele basis in bij kwekers.” Zo’n 70% van de handel wordt vooraf ingekocht. “Dat doen we op basis van prognoses, gebaseerd op de resultaten van afgelopen jaren. Daarop is ook onze eigen productie gebaseerd.”


Aangezien JUB een eigen kwekerij heeft, is het effect van het weer op het teeltresultaat maar al te bekend. “Wij weten als geen ander dat de resultaten per seizoen kunnen verschillen. De ziektedruk, het weer… geen jaar is hetzelfde. Daar houden wij rekening mee. Gelukkig gaat het in 95% van de leveranties goed en krijgen we precies wat we besteld hebben.” In 5% van de gevallen gaat het dus niet – of in elk geval minder goed. Dat is wat Jaap-Jan betreft een serieus punt van aandacht voor de kwekers. “Natuurlijk hebben wij- vanuit onze eigen positie als kweker - begrip voor alles wat er mis kan gaan. Maar, wij vinden het wel belangrijk dat de kwekerij zich realiseert dat zij er mede verantwoordelijk voor zijn dat onze afnemers tevreden zijn. Wij kunnen alleen aan alle eisen van onze afnemers voldoen als ook de kwekerij zijn afspraken nakomt. Als de kwekerij dat niet doet, en wij vervolgens klanten moeten teleurstellen, lopen we het risico dat die klanten naar een ander gaan. En dat treft de kwekerij net zo hard in zijn brood. We zijn allemaal schakels in dezelfde keten en we moeten het samen waarmaken; als een schakel niet mee doet, hebben we daar allemaal last van. Zoals de retail onze klant is, zijn wij als exporteur de klant van de kwekerij. Dat besef zie ik nog niet overal.”

Steeds meer afnemers in de retail hechten waarde aan het MPS-certificaat. “Sterker nog, het wordt uiteindelijk een eis”, denkt Jaap-Jan. “Onze eigen kwekerij werkt er dan ook mee.” Dat besef lijkt nog niet tot veel kwekers te zijn doorgedrongen. “Ik heb laatst langdurig moeten rondbellen voordat ik uiteindelijk een kweker vond die bollen kon leveren met een MPS-certificaat. De meest gehoorde opmerking was: ‘krijg ik dan meer voor mijn bollen?’, maar dat is een verkeerde benadering. MPS wordt een eis om überhaupt bloembollen te mogen leveren, het wordt de standaard, daar moet je simpelweg aan voldoen. Daar moet de bollensector nog een flinke slag in maken. Ik vind dat kwekers daarin veel meer verantwoordelijkheid zouden moeten nemen. KAVB zou daarin het voortouw moeten nemen, en anders Anthos. Dit blijft echt nog te veel liggen.”

GREENPEACE Het gaat Jaap-Jan niet eens zozeer om het systeem op zich - ‘MPS is niet heilig’ - maar vooral om het belang van traceerbaarheid. “Als er iets mis is met een partij - er wordt een bepaald virus aangetroffen, of verboden middelen – dan moet traceerbaar zijn bij welke kweker die partij vandaan komt.” Jaap-Jan maakt zich hier met name zorgen over omdat Greenpeace sinds kort zijn pijlen ook richt op tuincentra zoals GroenRijk en Intratuin; GroenRijk is een klant van JUB. “Greenpeace heeft al aangegeven dit najaar campagne te gaan voeren tegen het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de bloembollen. Daar gaan we allemaal ontzettend veel last van hebben. Dat maakt het des te belangrijker dat we onze zaken op orde hebben, én dat we dat ook kunnen aantonen. Het MPS-certificaat helpt daarbij. Het is belangrijk dat we dit oppakken als een gezamenlijk probleem van de hele keten.” Om de kwaliteit van zijn leveranciers in kaart te brengen, hanteert JUB sinds kort een waarderingsysteem. “Elke partij krijgt een rapportcijfer tussen 1 en 10, met 10 als hoogste score. Onze inkopers kunnen daarmee herleiden hoe de kwaliteit van de leveranties is geweest. Mede

digt niet bij aflevering aan export’

Jaap-Jan Uittenbogaard: ‘Ook kijken naar volgende schakels in de keten’ op basis van deze gegevens doen zij hun inkoop. We delen die informatie nog niet met kwekers, maar ik kan me voorstellen dat we dat in de toekomst wel gaan doen. Overigens ligt de gemiddelde score tussen 7 en 8, daar zijn we redelijk tevreden over.” We lopen met Jaap-Jan door de schuur terwijl hij uiteenzet hoe het proces van de ontvangst van de bollen tot en met de levering aan de klant verloopt. “Wij maken een scheiding tussen klanten in de retail en klanten in de landscapebranche: die hebben elk zo hun eigen specificaties. Wij houden hier ook voorraden voor de klant.

De piek qua werk ligt in augustus, dan loopt hier zo’n zestig man personeel rond: vast en tijdelijk personeel.”

PRECIEZER De eerste bollen zijn zojuist afgeleverd. Een medewerker zet kaarten in alle bakken, en dat brengt ons op de administratie van de leveranties. “Dat gaat in de meeste gevallen goed, maar ook hier zie ik wel verbeterpunten. Zo werken nog lang niet alle kwekers met EDI, en dat in dit digitale tijdperk. Ook ontbreken er nog wel eens de nodige gegevens op de for-

mulieren, waardoor wij moeten nabellen. Het gebeurt ook dat bollen hier worden afgeleverd terwijl ze naar het koelhuis moesten; dan sturen wij ze alsnog door.” Elke fout is een vertraging in het proces; een proces dat in het seizoen op volle toeren moet draaien. “Wij zien wel dat de intentie om het goed te doen er is, maar het mag allemaal best wel wat preciezer. Dat wordt al een stuk makkelijker als je jezelf inleeft in de volgende schakels in de keten en jezelf afvraagt: wat vinden zij belangrijk? Uiteindelijk hebben we hetzelfde doel voor ogen: een tevreden klant.”


Trekkers te koop gevraagd

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

ANEMONEN

e-mail: [email protected]

Voor export alle types

0DVVH\)HUJXVRQ -RKQ'HHUH 6DPH 8QLYHUVDO/87%

/DQGLQL )RUG )LDW =HWRU

6FKDGHURHVWRIPDQNHPHQWHQJHHQEH]ZDDU 8NXQWDOOHVDDQELHGHQ H&G Exporttractors Abbestederweg 30 B T 06 10922015

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115 Sinds 1914

www.kistenfabriek.nl

[email protected]

Dagelijks (op werkdagen) GRATIS in uw mailbox of kijk op www.bloembollenvisie.nl

BloembollenVisie Nieuwsbrief

GRATIS*

* aanmelden kan op: www.bloembollenvisie.nl/informatie/aanmelden

Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

'ĞĞŌƵŽŽŬ ƚĞŐƌŽƚĞďŽůůĞŶǁĞŐ͍ Laat nu uw Soorteerplaten ŐƌĂƟƐ controleren. Voor nieuwe sorteerplaten of revisie van uw oude platen neem gerust contact met ons op. ǀ,ƌĞĞǌĂŶĚ Wijdenes Spaansweg 57 1764GK Breezand www.avh-breezand.nl EŝĞƵǁƚĞůĞĨŽŽŶŶƵŵŵĞƌϬϴϱϰϬϭϲϴϬϴ

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

Voor het

SCHUBBEN

van Uw

LELIES

ARIE TUIN

0048 601 159 267 [email protected]

TM

FreshStart

NEW

Tabs

͞ǀŽŽƌĞĞŶŬǁĂůŝƚĂƟĞĨďĞƚĞƌĞďŽů͟ De afgelopen 10 jaar is door onderzoek nog duidelijker geworden dat FreshStartTM zeer ĞīĞĐƟĞĨŝƐƚĞŐĞŶĞƚŚǇůĞĞŶƐĐŚĂĚĞŝŶƚƵůƉĞŶďŽůůĞŶ͘ De FreshStartTMdĂďƐĨŽƌŵƵůĞŝƐŽŶƚǁŝŬŬĞůĚĚŽŽƌ ŐƌŽ&ƌĞƐŚĞŶǁŽƌĚƚƚŽĞŐĞƉĂƐƚƟũĚĞŶƐĚĞďĞǁĂƌŝŶŐ ƚĞƌǀĞƌďĞƚĞƌŝŶŐǀĂŶĚĞŬǁĂůŝƚĞŝƚǀĂŶĚĞďŽůůĞŶ͘

FreshStart is exclusief verkrijgbaar via GMN B.V.

sŽŽƌĚĞůĞŶǀĂŶŚĞƚŐĞďƌƵŝŬǀĂŶ&ƌĞƐŚ^ƚĂƌƚTMdĂďƐ͗

Telefoon: E-mail:

Minder verklistering Betere kwaliteit van bol en bloem Minder bijblad Reductie van kernrot Minder schade door galmijten Terugdringen energiekosten

0223 - 69 01 11 [email protected]

De werking van FreshStart: ,ĞƚĂĐƟĞǀĞďĞƐƚĂŶĚĚĞĞůǀĂŶ&ƌĞƐŚ^ƚĂƌƚTM is ϭͲŵĞƚŚǇůĐǇĐůŽƉƌŽƉĞĞŶ;ϭͲDWͿ͘ŝƚŚĞĐŚƚǌŝĐŚƐƚĞƌŬĂĂŶĚĞ ĞƚŚǇůĞĞŶƌĞĐĞƉƚŽƌĞŶŝŶĚĞďŽůůĞŶ͘,ŝĞƌĚŽŽƌǁŽƌĚƚĚĞďŝŶĚŝŶŐ ǀĂŶĞƚŚǇůĞĞŶǀŽŽƌŬŽŵĞŶĞŶǌŝũŶĚĞďŽůůĞŶďĞƐĐŚĞƌŵĚƚĞŐĞŶ ĂůůĞŚŝĞƌŶĂĂƐƚŐĞŶŽĞŵĚĞŶĞŐĂƟĞǀĞĞƚŚǇůĞĞŶĞīĞĐƚĞŶ͘ŝƚŝƐ ŽŶĚĞƌĂŶĚĞƌĞĂĂŶŐĞƚŽŽŶĚĚŽŽƌtĂŐĞŶŝŶŐĞŶhŶŝǀĞƌƐŝƚĞŝƚ͘

FreshStart TMŝƐĞĞŶƚƌĂĚĞŵĂƌŬǀĂŶŐƌŽ&ƌĞƐŚ͕ŽŶĚĞƌĚĞĞůǀĂŶŽǁŐƌŽ^ĐŝĞŶĐĞƐ͘&ůŽƌĂ>ŝĨĞǌŽƌŐƚǀŽŽƌĚĞĚŝƐƚƌŝďƵƚŝĞŝŶEĞĚĞƌůĂŶĚǁĂĂƌďŝũ'DEĞǆĐůƵƐŝǀŝƚĞŝƚŚĞĞĨƚǀŽŽƌƚŽĞƉĂƐƐŝŶŐĞŶďŝũƚƵůƉĞŶďŽůůĞŶ͘

NAUWKEURIG Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

D

e afgelopen tijd liet Sjaak de Groot uit De Zilk in de KAVB-keuringszaal enkele soorten Eremurus zien. De meest forse is, zoals de naam al zegt, Eremurus robustus, die maar net in de showruimte past. De andere is kleiner, maar springt weer in het oog door de kleur: de gele E. stenophyllus. In de beschrijving van bolgewassen zijn het vrijwel altijd mannen die daarin hun rol hebben gespeeld. Eremurus vormt daarop de uitzondering. Hier is het een vrouw die ruim honderd jaar geleden heel nauwkeurig alle toenmalige species beschreef. Haar naam: Olga Fedtschenko.

JONG WEDUWE In 1845 werd ze geboren als Olga Armfeldt. Haar vader is Alexander Armfeldt, die hoogleraar in de medische wetenschappen is in Moskou. In haar jeugd is ze al erg geïnteresseerd in de natuur. Ze legt op vijftienjarige leeftijd al een herbarium aan, en verzamelt dan ook al insecten. Ze trouwt in 1868 met Alex Fedtschenko, die erg in de antropologie en zoölogie is geïnteresseerd. Samen trekken ze bijna vier jaar door het toenmalige Turkestan, nu Turkmenië. In die tijd is dat nog een vrijwel onbekend gebied. Ook hier verzamelt Olga honderden planten. In 1872 krijgen ze een zoon: Boris Fedtschenko. Als hij nog maar een paar maanden oud is, gaan ze naar het Zwitserland en Frankrijk. Terwijl Olga bij haar jonge zoon Boris blijft, beklimt Alex de Mont Blanc. Helaas eindigt die beklimming fataal. Alex overlijdt, en Olga is op 28-jarige leeftijd weduwe met een jong kind. Ze zit echter niet bij de pakken neer. Ze blijft reizen: in 1891 en 1892 door de Oeral, in 1893 over de Krim, in 1894 door Transkaukasië en in 1901 helemaal naar het zuiden, naar de Pamirbergen tegen Afghanistan. Zoon Boris vergezelt haar op al die reizen.

VEEL GEZIEN In 1909 schrijft ze de eerste en tot nu toe enige monografie over Eremurus. Hoewel ze Russisch is, kiest ze ervoor om het boek in het Duits te schrijven. Heel plezierig, want nu kunnen veel meer mensen lezen wat zij over Eremurus weet. En dat is veel, heel veel. In de inleiding legt ze uit dat tijdens al haar reizen ze minstens de helft van alle soorten Eremurus heeft gezien, en dat ze de andere helft in veel herbariummateriaal is tegengekomen. Elk soort beschrijft ze uitgebreid, compleet met allerlei vindplaatsen. Ook geeft ze aan hoe het met de naamgeving is gegaan. Zo heette Eremurus stenophyllus aanvankelijk E. bungei, maar is dat in haar tijd al verworden tot een subspecie. Tot in de jaren tachtig werd de naam E. bungei echter nog wel gebruikt in de sector. Nieuwe inzichten worden niet altijd even snel geaccepteerd. Uit haar boek blijkt ook dat ze een groot netwerk heeft buiten Rusland. Ze weet van de belangrijk50 VISIE27 juni 2014

Eremurus stenophyllus

Sterke Olga Het hele jaar door is in de KAVB-keuringszaal een zeer gevarieerde hoeveelheid bol- en knolgewassen te zien. In de rubriek Nauwkeurig wordt op een van die gewassen ingegaan. Dit keer is dat Eremurus stenophyllus. ste kruisingen die gemaakt zijn, waaronder de Shelfordhybriden van sir Michael Foster en het kruisingswerk van de Haarlemse firma C.G. van Tubergen. Wat opvalt in haar boek is dat ze in haar eigen tuin ook allerlei soorten Eremurus aanplant, om te kijken hoe ze zich ontwikkelen. Dat doet ze niet alleen bovengronds, maar ook ondergronds. Wanneer vindt de bloemaanleg plaats, en waar zit die bloem dan ergens in die octopusachtige bol? Ze kijkt goed en schrijft het allemaal op. In totaal beschrijft ze 21 species in haar monografie. Haar zoon Boris deelt de passie van zijn moeder. In 1935 schrijft hij een aanvulling op haar werk.

LANG STIL Na 1935 gebeurt er lange tijd niet zoveel meer

als het om Eremurus gaat. Wendelbo schrijft in 1963 een publicatie over Eremurus in zuidwest Azië, en Zimmer geeft in 1985 aan dat er tussen de 25 en dertig soorten zijn. Op veredelingsgebied is het vooral Klaas Ruiter uit Uitgeest geweest die eind jaren veertig de zogenoemde Ruiterhybriden ontwikkelde. Deze zijn ontstaan door Shelfordhybriden met E. x warei te kruisen. In feite betreft het hier een kruising tussen twee hybriden, die allebei E. stenophyllus en E. olgae als ouders hebben. In de jaren tachtig zijn uit dit programma nog ‘Emmy Ro’ en ‘Aad Ro’ van de firma Rodenburg geselecteerd en geïntroduceerd. En nu is Eremurus in Nederland vooral een bloem voor de snijteelt, die van eind mei tot begin augustus wordt geoogst. En dat allemaal dank zij die sterke vrouw Olga Fedtschenko.

VASTEPLANTENVARIA

Groeiritmes bij vaste planten Tekst: Henk van den Berg teelten bedrijfsadvies (0252) 340301 / 06-51312207 Fotografie: René Faas

E

en vaste plant is soms een ingewikkeld iets. Net als bij de bollen heeft de vaste plant een ritme dat ergens goed voor is en ook ergens vandaan komt. Hoewel we hier weinig aan kunnen veranderen, moeten we er wel rekening mee houden. Het goed herkennen van deze ritmes kan helpen om de groei beter in te schatten. Het eerste deel van de groei staat voor veel vaste planten gelijk aan wat bij de bollen het afbroeien is. Dit gedeelte van de groei heeft vooral te maken met wat zich in het vorige groeiseizoen heeft afgespeeld. Dit houdt dus in dat de groei van dit jaar al in dit jaar invloed heeft op de weggroei van de planten in het volgende jaar. Meer inzicht in de mogelijke gevolgen van bepaalde teeltmaatregelen kan dus een belangrijk inzicht verschaffen in wat we op korte termijn aan groei kunnen verwachten.

FASES Het is erg belangrijk om te beseffen dat de eerste fase van de groei vanuit de geplante plant gebeurt. Hier heeft u vrij weinig invloed op. Als de plant zwak is, zal de uitgroei ook zwak zijn. Eigenlijk is dit een directe link naar de bemesting van vaste planten in de nazomer. We kunnen daar erg veel invloed uitoefenen op de vitaliteit van de plant die volgend jaar weer moet gaan groeien. Te veel wordt er in het najaar alleen nagedacht over de vraag hoe de gerooi-

de plant er visueel uitziet. Toch wordt op dat moment de plant gecreëerd die in het voorjaar uit moet lopen. Op dit moment hebben we dus te maken met de resultaten van de teelt van vorig jaar. De scheuten die nu uitlopen groeien uit de plantendelen die zijn geplant. Dit gaat vaak heel erg snel en het lijkt er dan op of het gewas in één keer dichtgroeit. Toch zal in de meeste gevallen de plant snel groeien tot de bloei en dan vrijwel stoppen met de vegetatieve groei. Het gewas staat stil en groeit vaak niet dicht. Dit is een zeer kwetsbare periode, waarin de plant erg gevoelig is voor droogte en erg scherp weer. Ook de soms toegepaste onkruidbestrijding zal in deze fase de meeste groeiremming veroorzaken. Pas als de bloei voorbij is, gaat de plant weer echt groeien. Op dat moment groeien de nieuw aangelegde groeipunten uit en zal het gewas snel dicht gaan groeien. Dit is het gewas dat de plant in het najaar gebruikt als fabriek om de ondergrondse plant aan te leggen die voor de vasteplantenteler de handelswaar is.

BEÏNVLOEDEN Hoewel de fases van de groei eigenlijk vastliggen en we als telers hier niets aan kunnen veranderen, kunnen we er wel voor zorgen dat we in de verschillende fases de juiste handelingen uitvoeren, die een overgang naar de volgende fase kunnen versnellen. Dat de plant pas weer echt gaat groeien als de bloem is uitgebloeid, heeft niets met het onttrekken van voeding voor deze bloemen te maken, maar met een voorkeur van de plant waaraan hij z’n energie besteedt. De bloem is voor de plant de ultieme manier om zich voort te planten, waardoor de

plant hieraan de voorkeur zal geven boven de uitgroei van de nieuwe plantendelen. Als de voortplanting is geregeld, is er voor de plant namelijk helemaal geen groei meer nodig en de vorming van een grote ondergrondse plant al helemaal niet. Deze ondergrondse plant is voor de plant alleen belangrijk als die zich niet heeft kunnen voortplanten. De plant is dan klaar. Als we dus willen dat de plant zichzelf tegen uitsterven gaat wapenen door een ondergrondse plant te maken en voor zichzelf weer een nieuwe kans in het volgende jaar te creëren, moeten we er voor zorgen dat hij zich niet generatief kan voorplanten. Bij planten die deze ritmes erg sterk hebben zoals bijvoorbeeld Astilbe, is het noodzakelijk de bloemen zo snel mogelijk weg te halen. Zodra de bloemen weg zijn, zal de plant de dan al aangelegde delen uitgroeien en zal het gewas snel dicht komen te staan. Laat je de bloemen uitbloeien, dan duurt dit langer en zullen sommige planten zelfs helemaal niet hergroeien. Snel de bloemen verwijderen, zorgt er dus voor dat de plant weer gaat groeien en het proces in gang zet dat nodig is voor het vormen van een ondergrondse plant.

OPLETTEN Bovenstaande geldt natuurlijk niet voor alle planten op dezelfde manier, de ene plant heeft deze ritmes veel sterker dan de andere. Toch zit dit ritme er bij vrijwel alle vaste planten in meer of mindere mate in. Probeer deze fases dus te onderscheiden en neem aan de hand hiervan de juiste beslissing. Een plant zwaar bemesten om hem te laten groeien, terwijl hij alleen probeert zaad te maken, gaat echt niet werken.


TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Bemestingsmonster.....................................................52 Natuurlijke vijanden Stengelrot Weer en spuiten

CAMPANULA Stengelrot

MONARDA Meeldauw

PAPAVER

VASTE PLANTENtBOLLENtKNOLLENtBLOEMENt ALGEMEEN

ALGEMEEN

BEMESTINGSMONSTER Laat bij vaste planten in pot regelmatig een bemestingsmonster nemen om inzicht te krijgen in het voedingsniveau. Kijk daarbij niet alleen naar de absolute cijfers van de voedingselementen maar ook naar de verhoudingen. Als bijvoorbeeld kali hoog is, moet ook magnesium in verhouding wat hoger zijn, anders wordt dit element door antagonisme moeilijker opgenomen. Let op: na regen is dikwijls de EC laag (minder dan 0,3). Meet u zelf een lage EC dan is het weinig zinvol een analyse te laten uitvoeren omdat dan alle voedingselementen laag zijn.

Valse meeldauw

PRIMULA Spint

VERONICA Roest

LELIE Katoenluis...........................................................................53

NARCIS Bolrot voorkomen Inpakken geparteerden Ontsmetten partjes Bewaren geparteerden Narcissenstengelaaltje

MUSCARI Zwartsnotbestrijding

TULP Plantgoedbewaring .....................................................54 Bevordering verklistering

GLADIOOL Selectie met glyfosaat

LELIE Bestrijding Pythium

HYACINT T late bloei en droogverkoop

NARCIS T-behandelingen Drogen ‘Tête-à-Tête’

TULP Meerbloemigheid en gevuldheid Tussentemperatuur .....................................................55 T-behandeling vroegste broei

ALGEMEEN Onkruidbestrijding leeg land Vuurbestrijding bij bloei Mestwetgeving

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, T 0172 21 28 27. 52 VISIE27 juni 2014

NATUURLIJKE VIJANDEN Houd rekening met natuurlijke vijanden als u een bestrijding tegen bladluis wilt uitvoeren. Kies daarom voor een selectief middel dat veilig is voor natuurlijke vijanden. U kunt bijvoorbeeld kiezen voor Teppeki of Plenum. Het voordeel van deze middelen is dat ze weinig schadelijk zijn voor natuurlijke vijanden en weinig milieubelastingspunten scoren volgens de milieumeetlat. Door rekening te houden met natuurlijke vijanden hoeft minder vaak en soms zelfs niet gespoten te worden. Houd ook rekening met bijen en hommels die nu in bloeiende gewassen vliegen. Diverse middelen zijn schadelijk en mogen niet worden toegepast in bloeiende gewassen. Zo mag bijvoorbeeld Admire tegenwoordig alleen nog in de kas worden toegepast en Actara alleen na de bloei of in gewassen die op het veld niet in bloei komen. Gebruik deze middelen ook niet als er onkruid staat dat bloeit. STENGELROT Bij het scheuren en maken van grove stekken die direct in de eindpot worden gestoken is de kans op het ontstaan van stengelrot vrij groot. Om dit te voorkomen is een preventieve bestrijding wenselijk. Een effectieve bestrijding kan uitgevoerd worden met 300 g Mirage Plus + 200 ml Rovral per 100 liter water. Herhaal deze bestrijding zo nodig na 14 dagen. WEER EN SPUITEN Houd bij warm weer rekening met de omstandigheden voor bespuitingen. Door hoge instraling van de zon en hoge temperaturen harden planten vaak flink af. Opname van gewasbeschermingsmiddelen die op waterbasis geformuleerd zijn (de meeste middelen) wordt hierdoor sterk beperkt. Het uitvoeren van gewasbescherming kan bij warm weer het best na een gietbeurt plaatsvinden. Ook de bestrijding van onkruiden kan het beste na beregening plaatsvinden. Kijk bij hogere temperaturen ook uit voor de dampwerking van sommige onkruidmiddelen.

CAMPANULA

STENGELROT Wees alert op aantasting door stengelrot in Cam-

panula persicifolia en teelten als Doronicum en Sidalcea. Stengelrot is in eerste instantie te herkennen aan het pleksgewijs slap gaan hangen van de planten en komt vaak pleksgewijs voor. In een later stadium kunnen de planten geelachtig verkleuren en de stengels omvallen. Schimmels als Glomerella en Colletotrichum zijn de voornaamste veroorzaker. Deze aantasting kan goed worden bestreden met bijvoorbeeld 350 ml Mirage Plus, 80 ml Switch of 350 ml Spirit per 100 liter water.

MONARDA

MEELDAUW Controleer Monarda op meeldauwaantastingen. De meeste cultivars zijn erg meeldauwgevoelig. De nieuwere die in het algemeen minder gevoelig lijken, zijn ‘Scorpion’, ‘Aqarius’, ‘Talud’, ‘Gardenview Scarlet’ en ‘Marshall’s Delight’. Een flinke aantasting is goed te bestrijden door het gewas af te maaien. Komt de plant goed terug, dan werkt een preventieve bespuiting met bijvoorbeeld 90 ml Frupica, 100 ml Kenbyo, 100 ml Ortiva of 12,5 g Flint op 100 liter water goed. Is er volop meeldauw aanwezig, dan is het beter om eerst een curatief middel te gebruiken, bijvoorbeeld Folicur, Spirit of Nirmod Vloeibaar.

PAPAVER

VALSE MEELDAUW Controleer Papaver op aantasting van valse meeldauw. Voer indien nodig een bespuiting uit met 250 g Fenomenal of 150 ml Previcur Energy op 100 l water.

PRIMULA

SPINT Voer, indien nodig, bestrijdingen uit tegen spintmijt. In Primula wordt vaak veel spint waargenomen. Vooral oudere partijen zijn gevoelig. Andere gevoelige gewassen zijn Digitalis, Geranium, Geum, Papaver, Persicaria, Physalis, Salvia en Veronica. Zeker bij warm weer gaat de ontwikkeling snel en is het belangrijk extra alert te zijn. Zo duurt de ontwikkeling bij 20°C ongeveer 17 dagen, maar bij 30°C slechts zo’n acht dagen. Zie voor middelen en doseringen het gewasbeschermingsboekje van DLV Plant.

VERONICA

ROEST Let goed op roest in Veronica. Zowel in de vollegrond als poten containerteelt komt deze aantasting voor. Kijk goed onderin het gewas en let op of er aan de onderkant van het blad sporenhoopjes zijn te zien. Zeker met meer vochtige nachten kan de verspreiding erg snel plaatsvinden. Voer een bestrijding uit met Folicur of Tilt. Herhaal deze bespuiting na acht tot tien dagen.

LELIE

KATOENLUIS In warme zomers kan katoenluis massaal in lelies voorkomen. De luizen komen veelal pleksgewijs voor en zitten aan de onderkant van het blad. Let vooral op haarden van luizen in het gewas. Pleksgewijs wordt het gewas wat dof en vettig. Jonge katoenluizen zijn gelig tot lichtgroen en volwassen katoenluizen donkergroen tot zwart. Ook in plantgoed en schub dat met Admire of Kohinor is behandeld kunnen later in het seizoen toch nog katoenluizen voorkomen. Advies: Spuit zodra de eerste katoenluizen worden waargenomen met: 0,2 kg Plenum 50 WG of 0,14 kg Teppeki per ha. Herhaal de bespuiting na een week. Het aanvangseffect is wat traag. 0,25 l Calypso of 0,23 kg Gazelle per ha bestrijden ook katoenluis, maar zijn net als Admire/Kohinor neonicotïoden. Wissel insecticiden af om resistentie te voorkomen. Wanneer u Plenum spuit, in combinatie met minerale olie, dan is de toepassing van een pyrethroïde (onder meer Decis, Karate) overbodig. Zorg voor een zo goed mogelijke bedekking van het blad.

NARCIS

BOLROT VOORKOMEN Aantasting door Fusarium veroorzaakt bolrot. De kans op aantasting is te verkleinen door tijdig te rooien, snel te drogen en beschadiging van de bollen te beperken. Rooien Bij een bodemtemperatuur boven de 12°C is de Fusariumschimmel actief. Bij een afgestorven of afgemaaid gewas dringt de warmte dieper in de grond door. De kans op aantasting neemt daardoor toe. Rooi de bollen zo snel mogelijk na het afmaaien van het gewas. Wacht bij een afstervend gewas niet te lang met rooien. Schep de bollen zo snel mogelijk van de grond op of rooi direct. Pas op voor beschadiging en zonnebrand. Drogen Droog de bollen na het rooien binnen 24 uur. Hoe sneller de bollen droog zijn, hoe kleiner de kans op aantasting. Blijf goed en voldoende lang nadrogen. Verwerken Voorkom beschadiging bij het verwerken van de bollen. De mate van beschadiging is afhankelijk van aspecten zoals de valhoogte, tijdstip van beschadiging, materiaal ondergrond en het gewicht van de bol. Een val van 50 cm hoogte op een harde ondergrond kan narcissen al ernstig beschadigen. In de eerste tien dagen na het rooien neemt de gevoeligheid voor beschadiging toe. Beperk dus de valhoogte tot een minimum en verwerk de narcissen zo spoedig mogelijk na het rooien. Breek bij bolrotgevoelige cultivars alleen de losgegroeide spanen. Wacht na het spanen breken bij grofwortelige cultivars vier dagen en bij fijnwortelige cultivars zeven dagen met de warmwaterbehandeling.

Bewaren Bewaar de narcissen goed droog bij een temperatuur van rond de 20°C. INPAKKEN GEPARTEERDEN De geparteerde narcissen mogen niet uitdrogen. Pak de partjes na het ontsmetten zo snel mogelijk in. Gebruik als bewaarmedium vochtig zand, vermiculite of houtmot. Bevochtig het medium door aan 100 liter houtmot ongeveer 15 liter water en aan 100 liter vermiculite ongeveer 10 liter water toe te voegen. Soms stijgt de temperatuur van het vermiculite dan sterk. Laat het vermiculite dan eerst afkoelen alvorens het te gebruiken. Voeg aan 10 liter partjes ongeveer 20 liter vochtig bewaarmedium toe. Meng het bewaarmedium en de partjes goed. Zorg ervoor dat de partjes zo min mogelijk tegen elkaar of tegen het plastic aanliggen om de kans op rot te verkleinen. Bewaar de partjes los in bakken of ingepakt in dunne plastic zakken (0,03 mm) met ongeveer tien gaatjes. Ingepakt bewaren (in plastic) in zand geeft iets minder verrotting dan in vermiculite. Houd bij losse bewaring de RV in de bewaarcel zo hoog mogelijk in verband met te snelle uitdroging. ONTSMETTEN PARTJES Ontsmet na het parteren de partjes nog dezelfde dag. Niet ontsmetten leidt beslist tot veel uitval door verrotting. Ontsmet de partjes dertig minuten in 2% captan 546 g/l + 0,5% Topsin M 500 g/l. Door het bloeden van de snijvlakken vervuilt het ontsmettingsbad snel. Ververs het bad regelmatig. BEWAREN GEPARTEERDEN Een bewaring van twaalf weken bij 20°C geeft de beste resultaten. Om deze temperatuur de gehele bewaarperiode te kunnen handhaven moet de cel voorzien zijn van koelen verwarmingsapparatuur. De stapeling van de bakken moet zodanig zijn dat enige luchtbeweging tussen de bakken mogelijk is. Bewaring korter dan tien weken vermindert de groei en het aantal slapers (bolletjes die geen spruit vormen) neemt dan toe. Als de bewaring langer dan zestien weken duurt, neemt de groei af. Bij vroeg parteren is de optimale bewaring ongeveer twee weken langer dan bij laat parteren. Hierdoor is het mogelijk om bij een lange parteerperiode alles tegelijk te planten. NARCISSENSTENGELAALTJE

Stengelaaltjes in narcis zijn nog regelmatig een probleem. Bij het aantreffen van het aaltje is het verplicht om de BKD te waarschuwen. De te nemen maatregelen zijn het volgende: Warmwaterbehandeling (wwb) van de bollen van vier uur 47°C (na opwarmen) onder controle van de BKD. De voorkeur gaat uit naar 49°C. Kook de bollen binnen drie weken na het rooien na zeven dagen 30°C voorwarmte. Week de bollen voorafgaand aan de warmwaterbehandeling 24 uur voor. Vroeg koken betekent minder aaltjes en aaltjeswol, dus een kleinere kans op verspreiding en een betere bestrijding. Kook aangetaste partijen volgend jaar nogmaals gedurende vier uur bij 47°C. Voorkomen van herbesmetting Bij verdergaande aantasting laat de bolbodem los en puilen de aaltjes naar buiten. Als dit opdroogt ontstaat de zogenaamde aaltjeswol. Hierdoor overleven de aaltjes ongunstige omstandigheden. De aaltjeswol verspreidt zich gemakkelijk via wind en dergelijke. Verwerk geen aangetaste partijen in de buurt van andere bollen. Besmette partijen, die nog niet gekookt zijn, niet bij andere bollen bewaren. Rooi en verwerk aangetaste partijen als eerste of als laatste. Reinig grondbewerkings- en rooimachines voor bewerking van een ander perceel. Besmet fust ontsmetten door een warmwaterbehandeling van tien minuten 60 - 70°C. Werkruimtes, cellen en verwerkingsmachines regelmatig schoonmaken, zeker na verwerken van een besmet partij. Narcissen met tazettabloed, zoals ‘Tête-à-Tête’ zijn gevoelig voor een aantasting door krokusknolaaltjes. Voor de bestrijding van deze aaltjes is het belangrijk dat de warmwaterbehandeling binnen 10 dagen na het rooien uitgevoerd wordt, waarvan één week voorwarmte bij 30°C.

MUSCARI

ZWARTSNOTBESTRIJDING Naast Muscari zijn hyacint, tulp, narcis, Scilla, anemoon, Chionodoxa, Ornithogalum, Puschkinia, Fritillaria en Triteleia (Brodiaea) gevoelig voor zwartsnot. Houd hier bij de vruchtwisseling rekening mee. Denk in dit verband aan de mogelijke verspreiding van zwartsnot door rooien en grondbewerkingen. Vooral door het egaliseren kan zwartsnot zich over het perceel verspreiden. Verwijder tijdens de teelt aangetaste planten. Verwijder de besmette grond van en rondom de plek nauwkeurig. Als het verwijderen van de aangetaste grond niet mogelijk is, is het mogelijk de ziekte door inundatie van het perceel te bestrijden. Gedurende de zomer is een inundatieperiode van zes weken afdoende. De verwijderde grond van aangetaste plekken is door inundatie te ontsmetten. Een grondbehandeling met Contans helpt de aantasting te reduceren, wanneer inundatie niet mogelijk is. Contans kan voor het planten met een beddenfrees ingewerkt worden. Dosering 4 kg/ha. De tank en de leidingen van de beddenspuit moeten voor toepassing goed 27 juni 2014VISIE 53

TEELTADVIES gereinigd worden, omdat fungiciden de werkzame schimmels in de Contans doden. Naast de grondbehandeling is een boldompeling tegen zwartsnot nodig. Daarnaast behoort de toepassing van 1 l Luna Privilege per ha bij het planten (spuiten in de plantvoet op de bollen) ook tot de mogelijkheden.

TULP

PLANTGOEDBEWARING Algemeen plantgoedbewaring Geef het plantgoed de eerste vier tot zes weken na het rooien 25-30°C, daarna 20°C tot 1 november en vanaf 1 november 17°C. Een andere aflopende reeks geeft ook goede resultaten, bijvoorbeeld 25°C tot 15 augustus, dan twee tot vier weken 23°C, 20°C tot 1 november en daarna 17°C. Een constante bewaring bij 20°C is af te raden. Dit geeft geen beter resultaat en vraagt heel veel energie. Het celklimaat is belangrijker dan de exacte temperatuur; zorg in elk geval voor lage ethyleenconcentratie (<100 ppb) en een voldoende lage RV (<80%). BEVORDERING VERKLISTERING Temperatuur: Het is beter om de cultivars die slecht verklisteren een hogere voortemperatuur te geven. Geef deze cultivars de eerste zes tot acht weken na het rooien 30°C, en daarna tot 1 november 20°C en vanaf 1 november 17°C. De bedoeling van deze behandeling is wat meer klisters te verkrijgen. Sommige telers passen in september wel een korte koudeperiode toe om de bollen te laten ‘schrikken’. De behandeling wordt in de praktijk heel verschillend gedaan, soms maar een dag. Dit kunt u zelf voor uw cultivars proefsgewijze met een kleine hoeveelheid proberen.

VASTE PLANTENtBOLLENtKNOLLENtBLOEMENt ALGEMEEN en er kan machinaal worden gerooid. Het selecteren gaat hierdoor veel sneller. Door het toepassen van chemische selectie is het mogelijk om op een later tijdstip machinaal te rooien. Pas chemische selectie toe bij de bloei, of voor niet-bloeiers tot uiterlijk acht weken voor het rooien. Kop de planten of snij ze af tot 20-30 cm boven de grond. Breng enkele druppels glyfosaat aan op het wondvlak of smeer dit aan met glyfosaat 360 g/l (onder meer Roundup). Gebruik hiervoor een bulbkiller of selector om morsen te voorkomen. Aanstrijken met 30 tot 100% oplossing glyfosaat gaf in het onderzoek de beste resultaten.

LELIE

BESTRIJDING PYTHIUM Pythium komt vooral voor op plekken met een slechte structuur of na stomen. Wanneer in een al geplant gewas wortelrot door Pythium voorkomt, dan is de bestrijding met de huidige middelen erg moeilijk. Het middel dient preventief ingezet te worden. Een aanwezige aantasting wordt door deze middelen matig afgeremd. Bovendien is AAterra erg slecht oplosbaar, waardoor het middel niet in de wortelzone te krijgen is.

GLADIOOL

Advies: Zorg voor een optimale structuur van de grond en een goede waterhuishouding. Pas 2,5-4 ml AAterra toe op plantklare grond en frees het middel goed door de teeltlaag. Gebruik 15-20 ml Ridomil Gold per 100 m 2. Gebruik van AAterra op zandgrond de lage dosering en op zavel- en kleigrond de hoge dosering.


NARCIS

TBEHANDELINGEN Bloei november-december Een week van 34°C na het rooien werkt bloeivervroegend. Voor de broeierij in november en december is deze behandeling dus erg belangrijk. Bij vroeg gerooide bollen (begin juli) is een wat langere periode 34°C zinvol, vooral na een koud groeiseizoen. Na de 34°C-behandeling volgt twee weken 17°C en daarna de droge koeling bij 9°C tot planten. Bloei januari Rooi op een normaal tijdstip, daarna 1 week 34°C + 1-4 weken 17°C, vervolgens 9°C tot aan planten (1-15 oktober). Een 34°C-behandeling heeft voordelen: een kortere kasperiode en een gelijkmatiger gewas. Maar het risico op strijken neemt toe. Het tijdstip waarop de bollen naar de 9°C gaan vindt de broeier door van het gewenste inhaaltijdstip de noodzakelijke weken kou af te trekken. Als de bodemtemperatuur 9°C of lager is kan er worden geplant.

SELECTIE MET GLYFOSAAT

Goed verwijderen of doden van dwalingen in gladiool is heel belangrijk voor het uitgangsmateriaal en voor een goede certificering. Naast het met de hand verwijderen van dwalingen en niet-bloeiers, is chemische selectie mogelijk. Het nadeel van met de hand selecteren, is het in de grond overblijven van levensvatbare kralen. Daardoor moet bij de oogst zorgvuldig met de hand worden gerooid. Vroeg rooien is dan noodzakelijk. Proeven hebben aangetoond dat chemische selectie goed mogelijk is. De levensvatbaarheid van achtergebleven kralen is nihil

HYACINT

T LATE BLOEI EN DROOGVERKOOP De juiste bewaartemperatuur voor hyacinten voor late broei en droogverkoop is 25°C. Indien de bollen pas in april en mei worden gebroeid, is het raadzaam om de bollen nog warmer te bewaren, bijvoorbeeld bij 27°C. Dit remt de spruitontwikkeling in de bol. Bewaar de bollen bij voorkeur apart in een cel. Als ze tijdelijk bij een lagere temperatuur staan mogen ze daarna niet meer bij een hogere temperatuur vanwege bloemverdroging en onregelmatige bloei. Wees in dit opzicht voorzichtig met hyacinten, die dan weer hier dan weer daar zijn bewaard. Vergeet ook de tripsbestrijding niet.

Na het planten kan, als er geen AAterra door de grond is gewerkt, alsnog een voorbehoedende behandeling worden uitgevoerd door 5-10 ml Proplant per m2 in te regenen. Pas deze behandeling toe in het neuzenstadium. Regen het middel in tot boldiepte. Bij de teelt op kisten kan ook kort voor het planten 2,5 ml Ridomil Gold of 100 gram Fenomenal per m3 potgrond worden gebruikt. Met Ridomil Gold kan een aantasting tot staan worden gebracht. Gebruik 25 ml in minimaal 30 l water per 100 m². NB: Blijf normaal water geven bij aantasting. Bij hergebruikte potgrond geen Ridomil toepassen, maar afwisselen.

Bloei februari-maart-april Er is geen droge koeling meer nodig. Bewaar de bollen tot planten bij 20°C. Pas het planttijdstip aan aan het gewenste bloeitijdstip. Te vroeg planten geeft een te sterke spruitontwikkeling in de grond. Hierdoor strijkt het gewas sneller in de kas. Plant de narcissen zolang de grondtemperatuur boven de 5°C is, meestal tot begin november. Lagere grondtemperaturen leiden tot een slechtere beworteling. Dit heeft een kort gewas en een slechte kwaliteit tot gevolg. DROGEN ‘TÊTEÀTÊTE’ Drogen bij maximaal 23°C. Vervolgens nadrogen bij 30-34°C vermindert de kans op aantasting door Penicillium en Botrytis. Een hoge temperatuur in combinatie met een hoge RV kan echter leiden tot aantasting door zacht bolrot. Verhoog daarom pas de temperatuur tijdens het drogen, wanneer de RV onder 70% is gezakt. Droog met 1000 m3 circulatielucht per m3 product.

TULP

MEERBLOEMIGHEID EN GEVULDHEID Bij sommige cultivars kan meer dan een bloem

per stengel worden verkregen door de bollen vanaf de oogst tot twee weken na stadium G te bewaren bij 23°C. Daarna de temperatuur laten zakken naar 20°C. De 23°C niet langer geven dan tot ongeveer half september. Deze behandeling bevordert ook de gevuldheid van dubbele tulpen. De behandeling kan bij veel cultivars plaatsvinden, onder meer bij ‘Monte Carlo’ en ‘Orange Princess’. De meerbloemigheid neemt eveneens toe met de bolmaat. Pas op met cultivars die veel blad maken. TUSSENTEMPERATUUR De tussentemperatuur is de periode met temperaturen bij 20°C tussen het moment waarop stadium G is bereikt en het begin van de koudeperiode. Hiermee worden bloemverdroging, traag bewortelen en witte bloempunten voorkomen. Elke cultivar heeft een eigen hoeveelheid tussentemperatuur nodig. De opgegeven perioden gelden voor de dikste bollen, dat wil zeggen zift 12/op. Zift 11/12 moet minstens een week extra tussentemperatuur krijgen en zift 10/11 2,5 weken extra. Voor cultivars met platte bollen is nog een extra week tussentemperatuur voor zift 10-11 aan te bevelen. Als er meermalen gesneden en beoordeeld wordt is de snelheid van ontwikkeling van de bloem na te gaan. Verloopt deze ontwikkeling traag, geef dan extra tussentemperatuur, bijvoorbeeld één week extra. TBEHANDELING VROEGSTE BROEI Bewaar tulpen bestemd voor de vroegste bloei bij 20°C. De bewaring bij 20°C zal leiden tot een snelle bloemaanleg. Bewaring bij temperaturen hoger dan 20°C en lager dan 17°C werken vertragend. De verdere temperatuurbehandeling is afhankelijk van de bestemming, namelijk: De 5°C-tulpen ‘Apeldoorn’ en sports (zift 12/op) kunnen direct na stadium G, 12 weken 5°C ontvangen; in een aantal gevallen geeft een week tussentemperatuur een beter resultaat. De overige 5°C-cultivars (zift 12/op) krijgen na stadium G minimaal twee en soms meer weken tussentemperatuur van 20°C en daarna 9 weken 5°C. Voor de meeste Darwinhybriden is dat 12 weken bij 5°C. Bewaar de 9°C-tulpen afhankelijk van cultivar en maat, na stadium G een aantal weken bij 20°C. Daarna tot aan het planten afhankelijk van het planttijdstip aflopend 9°C, 7°C, 5°C. Bij het planten moet de bodemtemperatuur, dus ook de grond in de kist bij kistenbroei, 9°C of lager zijn. Bij broei op water bewortel de opgeplante bollen bij 7°C. Bij voldoende wortelvorming kan de temperatuur naar 5°C. Hoe langer de tussentemperatuur duurt, hoe minder kans er op bloemverdroging is. Bij DLV Plant, Weeresteinstraat 10, Hillegom (tel. 0252688541) kunt u voor stadiumonderzoek terecht. Laat partijen meermalen beoordelen om de snelheid van de ontwikkeling na te gaan.

ALGEMEEN

ONKRUIDBESTRIJDING LEEG LAND De meeste wortelonkruiden zijn het best te bestrijden met glyfosaat (onder meer Roundup). Voor de bestrijding van kiek is 2,4-D plus MCPA nodig. Voor akker/moeraspaardenstaart zijn groeistoffen als MCPA een betere keuze. De middelen werken alleen goed als de plant ze voldoende op kan nemen. Voor opname is enige bladmassa nodig. Spuit voor een goede werking bij groeizaam weer op een droog gewas van minimaal 15 cm. Voor bestrijding van kiek heeft een bestrijding in een jonger stadium meer effect. Ideaal voor deze toepassing is een hoge RV, lage zoninstraling en een goed groeiend gewas. Na de bespuiting moet het 4-6 uur droog zijn. Een langzame afsterving van het blad is gunstig voor een goede opname van het middel in de wortels. Na ongeveer twee weken is het onkruid afgestorven. Wacht met het bewerken van de grond totdat de onkruiden roodbruin zijn verkleurd. Bij eerder onderwerken zijn de middelen nog niet voldoende naar de wortels getransporteerd en de onkruiden nog niet voldoende afgestorven. Dosering glyfosaat 360 g/l is 1,54,5 l per hectare. Gebruik 200-350 liter water per hectare en een middelgrove druppel. Kleideeltjes in het water verminderen de werking van deze middelen, zorg voor goede filters of gebruik bronwater. Bronwater kan hard zijn, hierdoor kan de werking glyfosaat weer afnemen. Bij hard water (> 12 graden Duitse hardheid) 1% ammoniumsulfaat toevoegen. Glyfosaat is ook verkrijgbaar met een ander gehalte aan werkzame stof. Lees voor de juiste dosering het etiket. Roundup Max heeft bijvoorbeeld als voordeel dat het sneller regenvast is. VUURBESTRIJDING BIJ BLOEI In de bloeiperiode zijn gladiool en lelie zeer gevoelig voor vuur. Het gewas is door de beschadiging van het koppen gevoeliger voor een vuuraantasting. Advies t,PQOJFUJOFFOOBUHFXBTFOWPPSLPNCMBEbeschadiging; t4QVJUEJSFDUOBIFULPQQFO PNEBUJOGFDUJFJO een beschadigd gewas zeer snel plaats kan vinden. De vuurbestrijdingsmiddelen wer-

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM 0252 68 85 41

ken preventief en moeten dus vóór de infectie gespoten zijn; t4QVJUSPOEEFCMPFJNFUTUFSLFSFNJEEFMFO een basismiddel plus toevoegmiddel of een samengesteld middel; Lelie: basismiddel (2 kg of 4 ltr mancozeb) en afwisselend een van de volgende middelen toevoegen; Collis, Folicur WG, Rudis, Spirit, Kenbyo, Flint, Frupica, Luna Sensation, Allure of Mirage Plus. Gladiool: Shirlan plus Kenbyo of Collis of Flint of Frupica of Luna Sensation (minder sterk basismiddel: mancozeb). MESTWETGEVING Om een boete te voorkomen zal de kweker de gebruiksnorm voor dierlijke mest, stikstof en fosfaat moeten bepalen voor zijn bedrijf: Geen van deze normen mag overschreden worden. De gegevens van de meitelling zijn bepalend. Vermenigvuldig het totale areaal, exclusief groenbemesters met de gebruiksnorm van dierlijke mest (170 kg N/ha). Voor de gebruiksnorm dierlijke mest telt de stikstof in dierlijke mest volledig mee. Vermenigvuldig per gewas (inclusief groenbemesters, die minimaal 10 weken op het land staan met aansluitend een volggewas) de oppervlakte met de stikstofgebruiksnorm, die geldt voor de betreffende grondsoort en gewas. Hiermee wordt de stikstofgebruiksnorm voor het bedrijf vastgesteld. Trek al aangekochte en nog aan te kopen kunstmeststikstof af van de totale stikstofgebruiksnorm van het bedrijf. De overgebleven hoeveelheid stikstof bepaalt de aanvoerruimte voor organische mest. Bereken dit aan de hand van het stikstofgehalte van de gewenste soort organische mest en de bijbehorende werkingscoëfficiënt. Vermenigvuldig het totale areaal, exclusief groenbemesters met de fosfaatgebruiksnorm. Voor braakland geldt ook de gebruiksnorm voor bouwland. De fosfaatgebruiksnorm voor bouwland is afhankelijk van het Pw-getal. De fosfaatgebruiksnorm bepaalt de hoeveelheid te gebruiken fosfaat uit kunstmest en organische mest per kalenderjaar op het bedrijf. Fosfaat uit kunstmest, overige organische mest als Betacal en dierlijke mest telt voor 100% mee. Fosfaat uit compost telt mee voor 50% met een maximum van 3,5 gr P2O5 per kg droge stof. Bedrijven op duin- en zeezandgronden hebben bij land dat langdurig in gebruik is de fosfaatgebruiksnorm nodig voor het op peil houden van het organische stofgehalte. Er is dan geen ruimte meer voor fosfaathoudende (meng) meststoffen. Het is handig als uw mestleverancier weet hoeveel fosfaat- en stikstofruimte er op het bedrijf is. Let op! Champost valt onder dierlijke mest.


AGENDA Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas, PR t/m 26 oktober

CNB Productweek Gladiool. Locatie: CNB-handelscentrum, Heereweg 347 - Lisse. Tijden: 8.30 - 17.00 uur 1 augustus t/m 29 september CNB-dahliashowtuin. Locatie (nieuw): Spekkelaan-Lisse (tegenover manege Puntenburg). Parkeren: op de tuin aan de Loosterweg Zuid (zo’n 300 meter tegenover manege Puntenburg. Tijden: dagelijks, van zonsopgang tot zonsondergang)

Boskoopse Plantendag. Thema: “De eetbare tuin” 1 t/m 3 oktober 24ste GrootGroenPlus - Zundert. Thema: ‘#365green’. Meer info: www.grootgroenplus.nl 1 en 2 oktober

18 t/m 22 augustus CNB-crocosmiaweek. Locatie: CNB, Heereweg 347 - 2161 CA Lisse. Tijden 8.30 - 17.00 uur Fluwel’s Tulpenland. Locatie: Belkmerweg 65, 1753 GD Sint Maartenszee. Meer info: www.fluwelstulpenland.nl 3 juli HLB Themadag Ozon. Tevens licentieverlenging. Organisatie: HLB. Locatie: Westerhaar, Wijster (zijstraat van de Kampsweg waar HLB aan ligt, ca 200 m naast HLB). Tijden: 9.00 - 18.00 uur 4 juli t/m 7 september Tulip Island. Tulpenpluktuin. Locatie: Vondelpark - Amsterdam. Meer info: www.tulip-island.com 10 juli Besloten algemene ledenvergadering FloraHolland. Locatie: FloraHolland - Aalsmeer. Aanvang 19.30 uur

27 t/m 30 augustus Plantarium 2014. Thema: ‘Verbinden’. Locatie: Plantariumgebouw International Trade Centre Boskoop-Hazerswoude-Dorp/Boskoop 28 t/m 31 augustus 29e Nationale Zomerbloemententoonstelling. Thema: ‘Kroonjuwelen’. Locatie: Oude Kerk Naaldwijk. Meer info op www.nzbt.nl

Vakbeurs TCO. Organisatie: Expo Tree Centre Opheusden. Thema: ‘Tree Energy’. Locatie: IJsbanencomplex, Bonegraafseweg 22 - Dodewaard. Tijden: 10.00 tot 22.00 uur. Meer info: www.treecentreopheusden.nl

3 en 4 september Autumn Fair. Locatie: FloraHolland - Naaldwijk. Meer info: www.floraholland.com

5 t/m 7 november IFTF Expo. Locatie: Expo Haarlemmermeer - Vijfhuizen

6 september

Trade Fair Flora Holland. Locatie: FloraHolland Aalsmeer. Meer info: www.floraholland.com 4 t/m 7 november Plasbokaal en lelieshow De Plas. Locatie: De Watertuin, Grote Woerdlaan 38 - Naaldwijk

1 t/m 3 augustus Varend Corso Westland. Thema: ‘Op Volle Toeren’. Meer info: www.varendcorso.nl

Buitenland

5 t/m 8 augustus

28 t/m 30 augustus Green is Life - Warschau (Polen). Info:www.greenislife.pl 13e Pre Ride for the Roses 7 september Ride for the Roses. Start en aankomst: Goes. Meer info: www.ridefortheroses.nl 13 september

17 t/m 19 september Flower Expo - Moskou. Info: www.flowerss-expo.ru/en Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

Kijk voor het ’Laatste Nieuws’ op


SERVICE

STIGAS tips t TEKST: MARCEL VAN DIEPEN, STIGAS ALKMAAR

Zittend werken Er wordt naar verhouding steeds meer werk zittend uitgevoerd: aan een lopende band, op de heftruck, of achter het beeldscherm. Zittend werk lijkt lichte arbeid, maar doordat langdurig in dezelfde houding wordt gewerkt en/of repeterend werk wordt gedaan, kunnen er wel klachten ontstaan aan met name onderrug, nek en schouders. Toch wordt er voorkeur aan gegeven om - waar mogelijk het werk zittend uit te voeren. Het beste is af te wisselen tussen staand en zittend werken. Staand werken is vermoeiender, maar daarbij kan meer kracht worden gezet en de reikwijdte is groter. Tijdens mijn bedrijfsbezoeken op de bloembollenbedrijven kom ik heel veel verschillende stoelen, krukken en stasteunen tegen. Maar het meest kom ik toch wel de hoge, instelbare ‘bozo’stoelen tegen, met een (harde) beukenhouten zitting en lendesteun. Daar is op zich niks mis mee. Al wordt je zitvlak wat stijf, dan wissel je vanzelf wel van houding, of ga je een tijdje staan. Vaak wordt de lendesteun niet gebruikt, of is op de laagste of hoogste stand gezet. Medewerkers weten vaak ook niet hoe ze hun stoel moeten instellen. Goed zitten: 1. begint met een goed instelbare stoel, voldoende in hoogte en diepte in te stellen, evenals een goed in hoogte verstelbare lendesteun en voetensteun; 2. werken op ongeveer ellebooghoogte; 3. reikwijdte, ongeveer gelijk aan onderarmlengte; 4. voldoende beenruimte; 5. maximaal 2 uur achtereen. ad 1 en 2. Wanneer je de schouders ontspant, de ellebogen (langs het lichaam) in 90° houdt, de onderarmen net op of over de rand van de band kan bewegen, dan is de werkhoogte goed ingesteld. De werkhoogte wordt soms beperkt door de dikte van de band. Er zijn inmiddels hele dunne lopende banden in de handel. De zitdiepte is goed als het hele bovenbeen (gelijkmatig) als steunvlak kan dienen, maar de knieholtes wel vrij blijven van de rand van de stoel. De lendesteun moet de natuurlijke holte in de onderrug ondersteunen (meestal met de onderrand van de lendesteun op ongeveer 10 cm boven het zitvlak). Een ring als voetensteun is niet ideaal. Om de voeten comfortabel te laten rusten is een (kantelbaar) vlak van minimaal 35 x 45 cm nodig. Wanneer de knieën gebogen zijn in 90° of iets meer, dan is de voetensteun juist ingesteld. Voor lange mensen zijn standaard stoelen vaak onvoldoende instelbaar. Zij hebben een aangepaste stoel nodig. ad 3. Om de reikwijdte beperkt te houden moet bij brede lopende banden aan twee kanten worden gewerkt en/of een geleider op de band worden gebruikt. De heupen moeten in een hoek van 90° staan en werken in een voorovergebogen houding moet worden voorkomen. ad 4. Bij beperkte beenruimte kan soms een zadelzit of kniestoel uitkomst bieden. Doordat het bekken in een natuurlijke stand staat, wordt de rug (zonder lendesteun) recht gehouden. ad 5. In de arbocatalogus wordt maximaal twee uur achtereen en vijf uur zitten per dag aangehouden. Een mens is gebouwd om te bewegen. Wissel zoveel mogelijk tussen verschillende werkzaamheden en bij lopende band werk zoveel mogelijk tussen staan en zitten. Zorg dat de medewerkers hierover goed worden geïnstrueerd.

GLAD IJS Droogverkoop (deel 2) Deel 2 zult u misschien denken? Jawel, vorig jaar eind november had ik een droogverkoopverhaaltje over tuinlelies. En daar zou ik nog op terugkomen. Had namelijk vorig jaar begin november via internet bij een tuincentrum 5 stuks van de potlelie ‘Bel Ami’ besteld (à raison van 1,39 euro per stuk!) en ook nog 5 van de Aziaat ‘Apeldoorn’, voor de prijs van 1,95 per stuk. Vletter moest eens weten! Maar waar het vooral om ging was het feit dat die twee cultivars al een jaar of vijftien à twintig niet meer geteeld worden, terwijl de begeleidende foto’s die soorten wel aangaf. Ik schreef toen ook, dat er waarschijnlijk nog een duizend of wat van die overjarige cappers opgeslagen lagen en de droogverkoper het kennelijk zonde vond om die foto’s zomaar bij het oud papier te zetten. Dus remplaceren met die hap. Wat weet zo’n consument nou van soorten? Een oranje ‘Apeldoorn’, och daar stoppen we toch gewoon een oranje ‘Brunello ‘of zoiets in? En dat witte pottertje ‘Bel Ami’, tja, ‘Reinesse’ of ‘Navona’ zijn wel langer, maar och, wit is wit, toch? Mooi weer wat oude foto’s opgeruimd. Want, beste lezers, nu het eind juni is en het zootje met moeite staat te bloeien kan ik de werkelijke cultivars benoemen. Daarbij bijgestaan door een lelieman, die in het wereldje van de droogverkoop zijn sporen al dik heeft verdiend. Goed, maar wat ik het ergste vind, en waar ik al bang voor was, die leverantie van vorig jaar november 2013 waren volgens mij bollen van oogst 2012. Slappige bollen, verdorde wortels. Het was gewoon ouwe meuk die een jaar lang hartstikke verkeerd bewaard was in plastic zakjes met houtsnippers!! Na ontvangst had ik ze wel meteen in de tuin en in een pot geplant. En nu? Van die opgeplante bollen (14-16) bloeit de helft niet en die wel bloeien hebben maar een paar knoppen die er zowat nog van af dreigen te vallen. Kortom, je wordt op deze manier als argeloze consument belazerd bij het leven af. En het kan zoveel anders. Zo zijn er gelukkig nu een paar droogverkopers in de markt die die grapperij niet uithalen. Daar komt geen bal tussen (lees ik opeens zomaar de naam van die droogverkoper van vorig jaar. Ook toevallig!). Die nieuwe jongens plegen nazorg en zullen er zeker voor waken dat, zoals zelfs nu nog, eind juni, er geen uitgedroogde lelievijgen in de rekken van de supermarkten hangen. Dus op naar Lemelerveld en/of Lily Company!!

Meer informatie: Bel Stigas op 071 568 9000 (optie 1). Ga naar www.stigas.nl of www.agroarbo.nl. Bel of mail: Marcel van Diepen (06 20140798), [email protected].


SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN DIRECTEUR

Sam van Egmond

zaak (0252) 434 709

fax (0252) 434 609

zaak (0252) 434 715

fax (0252) 434 615

mobiel 06 510 115 83

zaak (0252) 434 706

fax (0252) 434 606

e-mail [email protected]

zaak (0224) 591 444

fax (0224) 593 518

zaak (0252) 434 743

fax (0252) 434 643

RECLAMES

naam Theo van Dijk

prive (0252) 411 258



fax prive (0252) 434 643

ADMINISTRATIE

naam In- en verkoop REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord VERTEGENWOORDIGERS

naam Rick Bleeker

mobiel 06 229 714 35

Rober Dol

(0252) 434 717

(0252) 434 617

06 510 872 80

[email protected]

(0252) 434 617

John Droog

(0252) 434 747

(0252) 434 647

06 212 629 39

[email protected]

(084) 750 2327

Piet Goemans jr.

(0252) 434 728

(0252) 434 628

06 534 302 06

[email protected]

(0252) 434 628

Ronald van Gijlswijk

(0252) 434 829

(0252) 434 625

06 538 451 33

[email protected]

(0252) 434 625

Per Hoogenboom

(0252) 434 724

(0252) 434 624

06 201 374 57

[email protected]

(071) 3319 365

Simon Huisman

(0252) 434 723

(0252) 434 623

06 539 306 24

[email protected]

(0228) 562 517

Wilfred Keijzer

(0252) 434 756

(0252) 434 656

06 551 827 23

[email protected]

(0252) 434 656

Johan Kiekebos

(0252) 434 746

(0252) 434 646

06 139 353 83

[email protected]

(0224) 582 351

Tinus Lustig

(0252) 434 752

(0252) 434 652

06 537 337 83

[email protected]

(0223) 647 600

Marco Meijer

(0252) 434 718

(0252) 434 618

06 511 456 19

[email protected]

(0252) 434 618

Rob Müller

(0252) 434 749

(0252) 434 649

06 513 897 39

[email protected]

(0252) 434 649

Marcel Noppen

(0252) 434 722

(0252) 434 622

06 533 779 82

[email protected]

(0252) 434 622

Peter Nulkes

(0252) 434 735

(0252) 434 635

06 513 897 38

[email protected]

(0252) 434 635

Ruud Pennings

(0252) 434 750

(0252) 434 650

06 513 894 79

[email protected]

06-30577693

Frank van der Ploeg

(0252) 434 742

(0252) 434 642

06 533 799 36

[email protected]

(0252) 434 642

Aad Rood

(0252) 434 834

(0252) 434 677

06 511 942 94

[email protected]

(020) 600 5716

Rik Schoon

(0252) 434 732

(0252) 434 632

06 516 873 20

[email protected]

(0252) 434 632

Joost Schut (agent)

(0591) 521 508

(0252) 434 677

06 528 442 06

[email protected]

Bob Siecker

(0252) 434 730

(0252) 434 630

06 533 795 69

[email protected]

Eric Steltenpool

(0252) 434 754

06 215 008 47

[email protected]

Dick Timmer

(0252) 434 720

(0252) 434 620

06 533 666 71

[email protected]

Paul Verkleij

(0252) 434 753

(0252) 434 653

06 116 036 88

[email protected]

Rob Visser

(0252) 434 738

(0252) 434 638

06 513 894 75

[email protected]

(0252) 434 638

Gert Vriend

(0252) 434 739

(0252) 434 639

06 536 718 57

[email protected]

(0228) 592 560

(0252) 434 630

(0224) 299 997

Nico Wiering

(0252) 434 721

(0252) 434 621

06 533 119 01

[email protected]

(0229) 574 872

Kuno Zonneveld

(0252) 434 719

(0252) 434 619

06 531 735 15

[email protected]

(0252) 434 619

zaak

mobiel 06 533 915 07

fax/e-mail [email protected] (0252) 434 603

HOBAHO KETENDIENSTEN functie Manager Administratie

naam Arno Verkley

(0252) 434 703

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres Prof. van Slogterenweg 2

postcode 2161 DW Lisse

zaak (0252) 517 687

fax (0252) 525 347

naam

fax (0224) 590 498 (0224) 590 372

mobiel

Patrick Blijleven

zaak (0224) 590 888 (0224) 590 888

06 202 189 99

e-mail [email protected] [email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 515 535 39

[email protected]

[email protected]

HOBAHO VEILEN functie Kantoor BolleNoord Veilingmeester Veilingen, bemiddeling: materialen & machines


NIEUWS HOBAHO

Signalen op groen voor online bollenveiling Terwijl het rooiseizoen in alle regio’s langzaam op gang komt, maakt Hobaho zich op voor een nieuw veilingseizoen. Komende week kunnen de eerste partijen weer aangevoerd worden voor de online bloembollenveilingen. Dat kan nog steeds op de vertrouwde locatie aan de Akervoorderlaan 53a in Lisse. Het veilingteam verwacht een vlot verloop van het seizoen. ‘De stemming in de markt is goed.’ Waar de online bloembollenveilingen vorig jaar vanwege het koude, late seizoen een week later van start gingen dan normaal, keert dit jaar ‘alles’ weer terug naar het oude. Maandag 7 juli om 15.00 uur gaat de eerste catalogus online en vanaf dat moment kan geboden worden op de aangeboden partijen. De volgende morgen, dinsdag 8 juli, om 8.00 uur zullen de eerste overeenkomsten gesloten worden. Kees Hopman van het veilingteam verwacht in het begin van het seizoen een relatief beperkt aanbod. “Dat zal waarschijnlijk bestaan uit Fritillaria’s, krokussen en wat vroege tulpensoorten”, vertelt hij. “In de navolgende weken komen daar de hyacinten, narcissen en bijzondere bolgewassen bij. Dan zien we het totale assortiment voorjaarsbloeiers in de bloembollenveiling terug.” Collega Eline Schoon merkt op dat ook het zogenoemde Hyacinten Direct dit jaar weer een vervolg krijgt. “Dit pakken we in samenwerking met het Hobaho Hyacintenteam op. Vanaf begin augustus zal er continu een bepaalde voorraad hyacinten in geconditioneerde cellen aan de Akervoorderlaan staan, van waaruit dagelijks gekocht kan worden. Daarmee kunnen we onze klanten voorzien in hun vraag naar kleine aantallen en hoeven kwekers niet steeds kleine orders klaar te maken.” Interessante partijen Het laatste is precies waar de online bloembollenveiling in een belangrijke behoefte voorziet: de vraag naar kleine aantallen. “Een deel van ons klantenbestand betreft marktkooplui en tuincentra, kopers die soms maar weining bollen van een soort nodig hebben. Ook merken we dat steeds meer exporteurs dankbaar gebruik maken van de bollenveiling. Vooral voor de kleine aantallen - soms maar duizend stuks - waarmee zij hun orders compleet maken. En aan het einde van het seizoen gebruiken exporteurs de veiling vaak weer om hun restanten te verkopen”, aldus Hopman en Schoon. Overigens zijn het niet alleen maar kleine aantallen die via het online veilsysteem van Hobaho verhandeld worden.

Hopman: “Er zijn ook kwekers die al hun bollen die niet voorverkocht zijn naar de veiling brengen. Daar zitten soms hele interessante partijen tussen, waar ook door broeiers uit gekocht wordt. De ordergrootte varieert van 1 tot 200 curvers.” Schoon merkt tot slot op dat de online bollenveilingen ook gebruikt worden voor het verkrijgen van prijsinformatie. “Iedereen betaalt echter wel vijftig euro gebruikersgeld, ongeacht of je wel of niet deelneemt aan de veilingen.” Taarttraditie Zo’n 200 tot 300 leveranciers voeren jaarlijks bollen aan voor de veilingen. “In de Bollenstreek werd altijd al goed gebruik gemaakt van de veiling, maar we zien nu ook het aantal leveranciers uit het Noordelijk Zandgebied en

West-Friesland groeien”, vertellen Hopman en Schoon. De catalogus wordt volgens hen naar zo’n 600 adressen verstuurd. “In de piektijd zijn er dagelijks 100 tot 150 kopers actief.” Gezien de huidige signalen verwacht het veilingteam een stabiel verloop van de bollenveilingen. “Vraag en aanbod zijn aardig in evenwicht, de prijzen in de voorverkoop waren relatief goed en de oogstverwachting is goed, niet overdadig.” Vanaf woensdag 3 juli kan men dagelijks (op werkdagen) tussen 8.00 en 17.00 uur bollen aanvoeren. Alles wat voor 12.00 uur binnen is, gaat gegarandeerd mee in de veiling van die dag. “Ook dit jaar zetten we de traditie van Henk Hoogervorst voort. Iedere aanvoerder, koper en transporteur in de eerste veiling van het seizoen ontvangt een heerlijke taart.”

Gebruikers van de Hobaho bloembollenveiling moeten de kopers- en kwekersmodule opnieuw downloaden, vanwege een aantal updates. Dat kan vanaf www.hobaho.nl. Gedurende het seizoen zal Kees Hopman als contactpersoon dagelijks in Lisse aanwezig zijn.


VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND Bijzondere bolgewassen aangeboden:

Convallaria ‘Majalis’ € 69,= per 1.000, op bosjes van 10 Afkomstig uit Duitsland Gladiolen Diverse soorten en kleuren gladiolen van Holland Gladiolus Group. Beelden & gedetailleerde teeltinformatie per soort vindt u op: www.hollandgladiolusgroup.com Heeft u interesse of vragen: Ronald van Gijlswijk Mobiel 06-53845133 Email [email protected] Aanbod tulpenplantgoed

Broeibollenteam Rick Bleeker Per Hoogenboom Simon Huisman

06 229 714 35 06 201 374 57 06 539 306 24

TOP7 Rober Dol Marco Meijer Marcel Noppen Frank van der Ploeg Rik Schoon Dick Timmer Nico Wiering Kuno Zonneveld

06 510 872 80 06 511 456 19 06 533 779 82 06 533 799 36 06 516 873 20 06 533 666 71 06 533 119 01 06 531 735 15

Aanbod 2014 Aantal kg Productnaam Maat 8.000 Abba 5-10 3.500 Ad Rem’s Beauty 0-11 10.000 Agrass White 5-10,5 1.400 Alibi® 5-11 4.000 Alicante® 4-11 5.000 André Citroen 5-10 10.000 Antarctica® 0-11 4.500 Asahi® 4-11 1.500 Avant Garde incl. 1 ha 3jr. bet. ong 4.000 Belica® ong 5.000 Blumex Favourite® 5-11


Prijs 1,50 1,50 2,25 2,75 2,00 1,75 3,00 3,00 10,00 4,00 1,25

4.500 10.000 3.000 3.000 10.000 1.000 12.000 750 4.000 1.000 15.000 4.000 2.500 4.000 2.000 7.000 5.000 4.000 7.500 5.000 5.000 3.500 2.000 10.000 2.700 7.500 15.000 1.500 1.000 2.000 1.500 3.000 10.000 2.500 5.000 5.000 7.500 10.000 5.000 10.000 750 5.000 20.000 4.000 10.000 10.000 10.000 2.000 5.000 7.000 5.000 3.000 5.000 1.250 4.000 6.000 5.000 1.700 4.000 7.000 500 1.000 1.000

Bolroyal Honey® 5-10 Boston® 0-12 Bourbon Street® ong Bright Parrot 0-11 Brigitta 5-10 Bullit® (paars Buis) ong Candy Prince® kl.I Jap. 5-10 Carpaccio® ong Cartouche® 5-11 Casual® incl. 1 ha lic. ong Christmas Dream 5-11 Cilesta 5-11 Circuit® ong Columbus® 5-11 Cognac® ong Creme Flag® 4-11 Crispion Love® 0-12 Crossfire® 4-11 Cuban Night® 0-11 Deshima 5-10 Dior® 0-11 Doberman® 0-12 De Dijk® 2015 ong Dynasty® 5-11 Elegant Crown® ong Endless Love 0-11 Escape® 5-10 Expression® ong Extension® ong Ferrari® 5-10 Fire Queen Rose ong Flair 5-11 Flaming Flag® 5-11 Flaming Prince® ong Flaming Parrot 5-11 Full House (gele rand) ong Galerie® 0-12 Gander’s Rainbow® 0-11 Garden Fire® 0-12 Happy Generation® 0-11 Hotspot® ong Hunter kl.I waardig 5-12 Ile de France 5-10 Irene Parrot® 0-12 King’s Orange 5-11 Kingston® 0-11 Kung Fu 5-11 Lady Chantal® ong Lalibela ong Laura Fygi 5-10 Leen van der Mark 5-10 Leo Visser 5-11 Light Pink Prince® ong Limosine ong Lions Glorie® 2018 0-12 Malmo 0-12 Margarita 0-11 Marit 0-11 Mascara® incl. 3 ha 3jr. bet. ong Maureen 4-11 Memphis® ong Midnight ong Milkshake® ong

2,25 4,00 2,00 1,75 18,00 1,25 12,50 2,00 1,25 1,65 5,00 4,50 1,75 5,00 4,50 2,00 1,50 3,00 2,50 10,00 1,65 4,00 1,50 9,00 20,00 5,00 14,00 1,00 1,50 6,00 3,75 5,00 4,00 2,50 5,00 2,00 20,00 2,50 4,00 1,50 3,50 1,75 3,00 1,75 1,50 1,75 3,00 15,00 5,00 2,75 2,75 3,00 3,75 4,50 16,00 27,50

15.000 10.000 1.500 5.000 4.000 3.000 10.000 10.000 4.000 1.000 15.000 9.000 5.000 5.000 5.000 4.500 1.000 35.000 10.000 3.500 10.000 1.500 5.000 2.000 5.000 4.000 12.000 10.000 10.000 10.000 3.000 1.500 20.000 2.000 5.000 7.500 10.000 5.000 1.500 1.000 2.500 10.000 4.000 10.000 1.500 1.500 1.500 15.000 5.000 5.000 1.000 5.000 3.000 10.000 10.000 5.000 20.000 15.000 4.000 10.000 9.000 1.000 3.000

Mistress® 5-10 1,25 Miss Elegance® 5-11 2,00 Miss Medvedeva ong 12,50 Monarch Parrot® incl. 1,5 ha lic. 0-11 4,00 Monsella® 5-10 1,75 Montreux® 6-10 1,75 Orange Juice® ong 4,00 Orange Princess 5-11 3,00 Oviedo® ong 5,00 Pako 0-11 1,50 Pikant® 5-10 1,75 Pink Flag® 4-11 3,00 Pink Twist® 5-11 3,00 Pionier® incl. 2 ha lic -15 ha 0-11 4,00 Plaisir 5-11 2,50 Prada® 0-12 4,00 Pretty Princess 0-12 11,00 Pretty Woman® 3200 rr lic. 0-10 1,50 Prinses Irene 5-11 1,75 Prinses Irene Parkiet® ong 6,00 Purple Prince 0-10 2,00 Queensday® ong 6,50 Red Bright Parrot® incl. 1 ha 0-11 2,75 Red Planet® ong 4,00 Red Princess 0-11 4,50 Robinho® 4-11 2,50 Rococo 0-10 1,00 Ronaldo® 4-11 1,65 Royal Ten® 4-10 1,50 Royal Virgin® 0-10 1,50 Russia® 2016 ong 7,50 Sandor® 2015 ong 6,00 Salmon Prince® 4-11 1,25 Sahara Rally® 0-11 1,50 Silver Dollar 4-11 1,50 Silver Parrot Design® 0-12 4,00 Snowboard® 0-11 2,50 Snowhill® 0-11 4,50 Smirnoff® 0-12 4,75 Spitfire® ong 7,50 Strong Fire® 2015 0-12 5,00 Strong Love® 2016 0-12 6,00 Sugar Prince® 0-11 4,00 Super Parrot® 5-10 2,50 Surrender® ong 6,50 Timeless® incl. 1 ha lic. ong 7,50 Time Out® ong 16,50 Tineke van der Meer® 5-10 1,35 Tom Pouce® 0-11 3,00 Tres Chic 0-11 2,00 Tresor® ong 32,50 Triple A® ong 2,75 Update® ong 5,50 Van Eijk® 5-10 1,00 Viking 5-10 1,25 Virichic® 0-11 2,50 White Dream 5-10 1,25 White Dynasty® 5-11 2,25 White Master® ong 4,50 White Prince® 2015 0-11 3,00 Winter Parrot® 0-11 3,75 Yellow Margarita® ong Yoko Parrot® 4-11 2,00

GEHEEL VRIJBLIJVEND Vraag 10.000 5.000 3.000 2.000 5.000 10.000 20.000 15.000 10.000 5.000

Aanbod en Vraag Hyacinten Aafke® Barcelona Christmas Gift %ZOBTUZÛ %FONBSLÛ Flash Point® Jumbo Pink® Margarita Purple Flag Strong Gold Verandi Victor Mundi

5-11 5-10 5-11 0-5 5-10 5-10 5-10 5-10 5-11 5-11

2,25

3,75 3,00 2,00 1,75 2,80 3,00 2,50

Neem vrijblijvend contact met op ons voor informatie over het gehele sortiment hyacinten, voor zowel vroeg/ laat broei en droogverkoop. Ook voor vraag en aanbod van Werkbollen kunt u contact met ons opnemen. Kijk voor onder andere exclusief kwekersrechtsoorten op www.hyacinthus.nl en www.bluepearl.nl

Hyacinthus Pearl Passion Informatie: Hyacinten Team Hobaho Piet Goemans jr. 06 534 302 06 Bob Siecker 06 533 795 69 Paul Verkleij 06 116 036 88 Coördinator Kwekersverenigingen: Piet Goemans sr. 06 532 950 91

Heeft u interesse of vragen, neem dan contact op met: %JDL5JNNFS NPCJFMPGEUJNNFS! hobaho.nl

Ruud Pennings

06 513 894 79

De landbank Te huur gevraagd: Opp. / rr Product Tot: Omgeving Oogstjaar 3.000 rr Hostaland 1-12-15 N’wijk/Nw.hout 2015 1.400 rr Vers wortelenland 1-11-2015 Bollenstreek 2015 1.400 rr Hyacintenland 10-8-2015 Lisse 2015 2.000 rr Hyacintenland 10-8-2015 N’wijkerhout 2015 2.500 rr Afdekpeenland 1-5-2015 Bollenstreek 2015 4.000 rr Gladiolenland 1-11-2015 Kennemerland 2015 5 ha Kleigrond voor rode kool1-10-’15 Schermer 2015 10 ha Kleigrond voor broccoli 1-10-’14 Schermer 2014 2.000 rr Zantedeschialand 1-12-2015 Bollenstreek 2015 1.400 rr Naland, vers voor wortelen1-12-’14 Bollenstreek 2014 10 ha Kleigrond voor sla 1-10-’15 Schermer 2015 4.200 rr Tulpenland 1-8-2014 Anna Paulowna 2015 4.000 rr Hyacintenland 1-8-2015 Callantsoog 2015

Kunt u contact opnemen met: Tinus Lustig specialist in gladiolen 06 537 337 83 Mail: [email protected] Voor droogverkoop en bloemproductie Vraag & aanbod www.hobaho.nl Hobaho Veilen 0224 590888

Aanbod Fritillaria imperialis Orange Beauty®

Eigenschappen: t#MPFJUJKE[FFSWSPFH t)PPHUFDBN t4UFWJHFTUFFM XFJOJHXJOEHFWPFMJH t.BBLUWFFMCMPFNFOQFSQMBOU [FMGTCJKLMFJOFCPM maat, maat 18-20 bloeit voor 100 % t#PMMFO[JKOSPOEFOIBSE [FFSHFTDIJLUWPPSESPPH verkoop en lange bewaring Aanbod maat 24-op en 20-24

Voor vragen over gebruikswaarden en aanbod in alle gladiolenrassen

Hyacinten Team Hobaho op Twitter @hyacintenteam

Contractteelt aangeboden · Zuid Frankrijk (Bordeaux) Onder supervisie van Hollandse bloembollenteler scherp geprijsd · België · Zeeuws Vlaanderen · Zeeland t %SFOUIF Ook zijn er volop mogelijkheden in de Noordoostpolder, Flevopolder en West Brabant. Eventueel ook hyacinten-contractteelt en vers land beschikbaar Alle werkzaamheden worden uitgevoerd door vakbekwame tulpentelers en met deskundige begeleiding van uw Hobaho vertegenwoordiger. Voor uitgebreide informatie: Aad Rood, tel. 06 511 942 94 Eric Steltenpool, tel. 06 215 008 47

Artnr. 116661 16658 16657 16655 16654 16653 16651 16648 16647 16646 16642 16641 16640 16639 16637 16632 16631 16627 16626 16624 16623 16621 16617 16615 16614 16613 16611 16609 16605 16603 16602 16601 16600 16599 16598 16595 16594 16593 16588 16586 16585 16580 16579

Artikel Merk Vraagprijs Kuubkisten 120x100x100 cm 35,00 %FVSFO QT Nestbare kratten Ringoplast p.s. 2,00 Afdekplaten 120x100 cm p.s. 5,00 Overkapping - 3.000,00 Leesband Antha 500,00 Leesband Langco 700,00 Ventilatoren Klima p.s. 200,00 Kuubkisten 120x100x100 p.s. 25,00 Stapelaars van Rooyen p.s. 350,00 Centrifugaal ventilatorenThermo-Air p.s. 350,00 Stapelaar Van Rooyen 800,00 Shaver Schouten 1.500,00 Sorteerplaten 61x52 cm p.s. 10,00 Leesband van Nobelen 3.000,00 Transportband - 1.200,00 Broeibakken Nipla p.s. 1,10 Waterpomp 350,00 %SPPHLJTU ,MJNB Stekbakken - p.s. 0,45 Vellenbak 750,00 Overheaddeur Nassau 500,00 Hakselaar Mako 600,00 Boslijn Olimex 3.500,00 %SJFIPFLBTWPPSTUFMFOUSFLLFS Rooimachine Thoma 2.500,00 Onderzetters 50x75 cm p.s. 3,00 Selectiewagen Klaas Pranger 4.500,00 Zandbunker - 8.000,00 Rooimachine Nobels 10.500,00 Elevator Langco 350,00 Kantelaar Piekstra 2.000,00 Telmachine Van Nobelen 350,00 Tractor Hako 200,00 Rollenbaan Beerepoot 1.200,00 Schoffelapparaat 150,00 Hakselaar met messenbalk Mako 4.750,00 Zeef (rooimachine) SAM 250,00 Elevator Compas 1.500,00 Stoelen - p.s. 125,00 Gaasbakken 50x75 cm p.s. 1,00 %SPPHXBOEFO YYDN QT Leesband Bruyn 1.000,00 Bunker Botman 1.500,00 Bochtband Compas 2.200,00 %PVDIFFOUPJMFUVOJU %SPPHXBOE YYDN Gaasbakken 50x75 cm p.s. 0,45 Sorteermachine Perfect 350,00

Volg het aanbod van machines en materialen op:

@hobahoveilen


KAVB NIEUWS KEURING

Zomer op de drempel Midden juni vindt de overgang plaats van de allerlaatste voorjaarsbloeiers naar de eerste zomerbloeiers. Dat is in de KAVB-keuringszaal goed te merken. De laatste irissen staan gemoedelijk naast de eerste vazen Triteleia en Crocosmia. De zomer staat op

I

n de meeste teeltgebieden is het dagelijks een drukte van belang op het veld. Nu is duidelijk wat alle zorg en aandacht hebben opgeleverd. Is er voldoende bemest, was er voldoende water, heeft de grond gedaan wat hij moet doen? Op die vragen krijgt de teler nu het antwoord. Tegelijkertijd begint nu de bloei van de zomerbloeiers. De rooier op het veld merkt dat niet zo, maar in de KAVB-keuringszaal is dat goed te zien.

TRITELEIA Een mooi voorbeeld van die zomerbloeiers vormt Triteleia, heel lang aangeduid als Brodiaea, maar op basis van bloemkenmerken nu meestal Triteleia genoemd. Binnen dit uit

Noord-Amerika afkomstige geslacht is meer kleur te vinden dan het blauw van ‘Koningin Fabiola’. Dat werd de afgelopen weken duidelijk gemaakt door diverse inzenders. Neem C.P.J. Breed, die een mooie impressie gaf van die variatie. Naast de al genoemde ‘Koningin Fabiola’ liet hij onder meer de tweekleurigen ‘Rudy’ en ‘Ocean Queen’ zien, maar ook ‘4U’. Deze laatste is oudroze van kleur. Kwekerij De Schüllhorn toonde een selectie SB-01-08, die geheel wit van kleur is. Het betreft hier een selectie met lengte, een stevige steel en veel bloemen. Dezelfde inzender liet de zalmoranje Ixia paniculata ‘Eos’ zien. Dit bolgewas komt van oorsprong uit Zuid-Afrika, en heeft als bijzonder kenmerk dat de bloembuis wel 7 cm lang is. Dit betekent dat alleen die insecten die over een hele lange tong beschikken, voor de bestuiving kunnen zorgen.

SIERUIEN Het geslacht Allium houdt zich niet zo erg aan de grens tussen voorjaar en zomer. De eerste soorten bloeien al in april, de laatste pas in september. En dus zijn er op de drempel van de zomer ook diverse selecties te zien in de KAVB-keuringszaal. Bulbs of Lowland zette een vaas neer met ‘Miami’. Deze behoort tot de snijtypen met lengte, en valt op door de intens paarse kleur, gecombineerd met groene zaaddoosjes. Heel decoratief. Weer heel anders oogt Allium ‘Dready’ van Kwekerij Flower Power. Dit is een selectie van Allium vineale, een bolgewas dat ook in de Nederlandse natuur is te vinden. ‘Dready’ doet zijn naam alle eer aan. De broedbolletjes die de bloem vormen hebben lange, groene uitgroeisels, die de bloem een grillig karakter geven. Nauw verwant aan Allium is Tulbaghia uit Zuid-Afrika, waarvan C.P.J. Breed de species T. violacea liet zien. Met wat zorg in de winter is het goed mogelijk deze hier over te houden.

Triteleia ‘4U’

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR 1PTUCVTt"%)JMMFHPNt#F[PFLBESFT8FFSFTUFJOTUSBBUBt(")JMMFHPN UFMFGPPO tGBY tFNBJMLBWC!LBWCOM


Foto’s: René Faas

de drempel.

Allium ‘Dready’

Zoals de naam al zegt zijn de bloemen violet van kleur.

GLADIOOL Andere aankondigers van de zomer stonden bij respectievelijk Chr. van der Salm en Kwekerij Davelaar. Van der Salm bracht de eerste bloeiende gladiolen mee, afkomstig uit een eigen kruisingsprogramma met onder meer Gladiolus tubergenii. Ook uit eigen kweekarbeid afkomstig was Hippeastrelia, een hybride van Hippeastrum en Sprekelia. Kwekerij Davelaar maakte indruk met een vaas vol Crocosmia ‘Lucifer’. Deze is geschikt voor de snijbloementeelt, maar doet het ook goed in plantsoenen en op rotondes. Zelfs met enige vorst in de winter komt deze zomerbloeier gewoon weer terug. Wie wil dat nou niet? Ten slotte nog een laatste groet van de lente. Smakman Anna Paulowna kwam naar Lisse met Iris latifolia, bij velen ook bekend als Engelse irissen. Hij liet vier kleurselecties zien, variërend van koningsblauw via lichtblauw tot wit met donkere blauwe spots. Heel mooi om dit bijzondere gewas te zien. En na een week bleek de tweede bloem ook nog zeer de moeite waard.

www.kavb.nl

HET PANEL De overheid heeft het plan om de vier plantaardige keuringsdiensten waaronder de BKD te laten fuseren. Dit kan grote gevolgen hebben voor de manier waarop in de toekomst gekeurd gaat worden. De gezamenlijke sectoren zetten grote vraagtekens bij de noodzaak van dit plan en wijzen op de risico’s voor het huidige kwaliteitsniveau, de export en het imago in het buitenland. En wat vindt u? Vandaar dit keer de stelling:

De keuringsdiensten hoeven niet te fuseren Ard Kroon, bloembollenteler te Breezand De fusie van de keuringsdiensten is iets wat onze overheid al vele jaren wil. Op zich is er niets tegen een fusie mits er efficiënter gewerkt kan worden en we in het buitenland een geloofwaardiger indruk en sterkere vuist kunnen maken. Het eerste, efficiënter werken, is iets waar altijd op gehoopt wordt bij een fusie, maar wat maar zelden wordt waargemaakt. Het tweede punt, geloofwaardiger en sterker staan in het buitenland zou goed mogelijk kunnen zijn met een keuringsdienst maar dan moet er wel voor gezorgd worden dat alle kennis in huis blijft en dat ter zake deskundige mensen optreden als gesprekspartner voor onze buitenlandse afnemers. Zolang beide punten niet geborgd zijn zou ik niet aan een fusie beginnen!

Alfons Kuip, teler van narcis, pootaardappelen, lelies en tulpen op Texel Helemaal mee eens. Er is al veel over gepraat, zelfs handtekeningenacties zijn er geweest. Ik krijg de indruk dat het hier gaat om het veranderen, in plaats van het verbeteren. Alle betrokken bedrijven binnen de sectoren in de keten, van telers, handel en afnemers vragen zich af waarom iets dat goed functioneert moet veranderen. Ik heb zelf te maken met de BKD en de NAK en in mijn ogen functioneren die momenteel naar wens. De aangifte via internet en de andere applicaties zijn werkbaar en inmiddels redelijk gebruiksvriendelijk. Hoe dat na een fusie afloopt is ook maar weer afwachten. Ook heb ik begrepen dat het lastig wordt om als sector jezelf strengere normen op te leggen dan de Europese regels voorschrijven. Dit is bij pootaardappelen al het geval. Krijgen we dan straks twee keurmeesters op het erf, met bijbehorende kosten? Vooralsnog zou ik dus zeggen: Laat het nog maar even bij het oude.

Inzendingen proeftuin terugontvangen? Inzenders die afgelopen seizoen materiaal hebben ingezonden om bij de KAVB te laten registreren kunnen dit op verzoek na afloop terugontvangen. Hiervoor brengt de KAVB € 25,- excl. BTW per monster in rekening. Als u hiervan gebruik wilt maken dan dient u dit voor de rooitijd bij de KAVB kenbaar te maken. U ontvangt daarna informatie over wanneer en waar het materiaal opgehaald kan worden. Al het materiaal van de buitenopplant wordt na het rooien vernietigd, tenzij de inzender nadrukkelijk heeft aangegeven het materiaal na het rooien terug te willen hebben. Materiaal dat heropgeplant wordt, wordt uiteraard bewaard. De KAVB behoudt zich het recht voor om in voorkomende gevallen materiaal op te nemen in de referentiecollectie. Opgave kan via Stan van Oers (coördinator proef- en monstertuin), of via Johan van Scheepen (taxonoom). Vermeld hierbij naam inzender, naam inzending en KAVB- proeftuinnummer.

COLUMN Het recht op fouten De uitdrukking “van fouten kun je leren” is al zo oud als de weg naar Kralingen. En als je ze niet maakt is dat waarschijnlijk omdat je niets doet, hetgeen op zichzelf als fout bestempeld kan worden. Ongelukjes horen bij het leven en mensen en systemen worden er sterker van. En fouten maken als ondernemer is niet leuk, maar na verloop van tijd begrijp je dat verlies ook zin kan hebben. Er is echter in ons land een verandering in cultuur gaande waarbij risico’s zoveel mogelijk moeten worden uitgesloten. Daarbij wordt door de overheid gereageerd op op zichzelf staande incidenten (hoe erg in sommige gevallen ook) door een enorme brij aan extra regelgeving voor een hele groep of sector. Ik noem hier als voorbeeld alleen de Moerdijkbrand van enkele jaren gelden, waarna er een ongelofelijke stroom aan nieuwe regels gekomen is waaraan opslag van chemische producten moet voldoen. Met alle gevolgen voor de betreffende ondernemers van dien, maar zonder garantie natuurlijk dat er ooit nog eens zo’n ramp zal gebeuren. Want als er weer iemand met een snijbrander aan de slag gaat bij licht ontvlambare stoffen gaat de zaak weer de lucht in, ondanks alle nieuwe regels en voorschriften. Wat wel bereikt wordt is dat dit alles verlammend en verstarrend werkt. Ondernemen en vernieuwen gaan gepaard met het nemen van risico’s. Maar door de toenemende regeldruk zijn ondernemers steeds meer bezig met het vermijden van fouten in plaats van met het nemen van risico. Ik las laatst een verhandeling waarin iemand pleitte voor een “grondrecht op fouten maken”, net zoals het recht op vrije meningsuiting. Ik sluit me graag bij deze oproep aan, uiteraard binnen het kader van een redelijk stelsel van regels en voorschriften. René le Clercq Algemeen voorzitter KAVB


KAVB NIEUWS

VELDWERK Jan Prins:

‘Verzilting aanleiding watercommissie’’

Water genoeg in de kop van Noord-Holland. Maar kwaliteit en kwantiteit zijn al jaren niet altijd even vanzelfsprekend. Jan Prins, vanuit het bestuur van LTO Noord lid van het kringbestuur Noordelijk Zandgebied van de KAVB, is al zeven jaar intensief betrokken bij allerlei zaken die met water hebben gespeeld of nog spelen. Hij somt een aantal voorbeelden op. “Op 5 oktober 2008 viel in Anna Paulowna op één dag 100 mm neerslag. Dat leidde tot waterschade bij zo’n 150 bedrijven. In 2011 was sprake van een langdurige droogte in het voorjaar, met een oplopend zoutgehalte in de kop van Noord-Holland tot gevolg. In diezelfde periode had Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier het plan om in De Zijpe 180 ha in te richten voor waterberging. Daarnaast is er sinds vorig najaar het Spaarwaterproject in Breezand en zijn er zorgen om de waterkwaliteit in het noorden van Koegras. Ook speelt er nog een plan om het Lage Oude Veer te verzilten en om langs het Noordhollands Kanaal de Kooyhaven aan te leggen. In al die plannen en discussies raakte ik als bestuurder betrokken. Met veel en goede communicatie bleek er gelukkig genoeg mogelijk. Gaandeweg groeide bij mij wel het idee dat water in ons gebied zo belangrijk is, dat we daar meer structuur aan moeten geven. Dat is de reden geweest om in de kring Noordelijk Zandgebied de Watercommissie op te richten.” De doelstellingen van de commissie zijn helder: problemen signaleren en kennis verzamelen, kansen onderzoeken, oppakken en uitdragen, een platformfunctie richting overheden en een klankbordfunctie naar de achterban. In de commissie zitten uit de afdelingen Anna Paulowna/Breezand, Julianadorp en Zijpe elk twee leden. De commissie is in mei voor het eerst bij elkaar geweest. Tijdens dat overleg is onder meer over de kennis gesproken die er is over de schadedrempels van bloembollen als

Foto: Arie Dwarswaard

De KAVB telt onder zijn leden veel ondernemers die zich inzetten voor de vereniging. In de rubriek Veldwerk komt telkens een ondernemer aan het woord over datgene wat hij voor de KAVB en de bloembollensector doet. Dit keer is dat Jan Prins, die in het Noordelijk Zandgebied aan de wieg stond van de Watercommissie.

het om zout gaat. Prins: “We kunnen daarvoor gelukkig een beroep op de KAVB in Hillegom, waar beleidsmedewerker Corine Anker bezig is de nodige documentatie uit de bibliotheek te halen. Dat is hard nodig, want de laatste jaren is er vrijwel geen onderzoek gedaan naar dit onderwerp. En dat terwijl verzilting juist in dit gebied steeds vaker problemen geeft. De groep krijgt de beschikking over geavanceerde EC-meters om metingen te verrichten en daarmee data te verzamelen. Verzilting is dan ook de belangrijkste drijfveer om deze commissie op te richten, samen met de sterkere afwisseling in langdurig droge of juist hele natte periodes.” Prins benadrukt dat dit werk voor alle telers in de kop van groot belang is. “Iedereen heeft of krijgt er mee te maken. En we zien dat dit werk echt hard nodig is. Als agrarische sector staan we niet meer vanzelfsprekend bovenaan als het gaat om de prioriteiten op watergebied bij overheden. We zullen zelf wegen moeten zoeken om ons tegen de dreigende verzilting te verdedigen.”

Jan Seubring: ‘Meer communiceren werkt’ Meer communiceren met de omgeving loont, zo stelt Jan Seubring als voorzitter van de KAVB-kring Noord-Nederland. Het afgelopen half jaar is er veel gesproken over en gedaan aan het goed informeren van omwonenden. “We hebben vijf bijeenkomsten gehouden in Overijssel en Drenthe, waar onder leiding van Wije Koers vooral is gekeken naar de mogelijkheden om via social media duidelijk te maken wat we doen. Juist op het gebied van social media hebben we nog een grote stap te zetten, zeker als je kijkt naar andere organisaties. De ontwikkelingen gaan snel, en daar valt nog het nodige te doen voor ons.” De eerste geluiden zijn positief. “Het is een aantal ondernemers gelukt om hier heel goed mee om te gaan. Eén van hen is er zelfs in geslaagd hoog terecht te komen in de ranking van Google, waardoor er ineens andere informatie over bloembollen bovenaan staat dan alleen maar

de kritiek dat we het niet goed doen.” Diverse ondernemers informeren hun buren inmiddels over uit te voeren werkzaamheden. “In de meeste gevallen krijgen ze positieve reacties terug. Een enkeling blijft negatief, en dat is jammer. Alleen als beide partijen willen luisteren is er ruimte voor een dialoog.” Seubring heeft zelf ook ervaren hoe het anders kan. Eind mei was zijn bedrijf een van deelnemers aan een fietstocht langs agrarische ondernemers. “In een halve dag kregen we zo’n achthonderd bezoekers. Ik begon om half tien te vertellen, en ben daarmee doorgegaan tot de laatste om half twee vertrok. Ik heb alle stadia van de teelt laten zien, en daar waren heel veel mensen verrast over. Zit dat zo in elkaar? Dat wisten ze niet. Ik kreeg zelfs de vraag om dit verhaal ook elders te komen vertellen. Zo kunnen we wat bereiken.”

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR 1PTUCVTt"%)JMMFHPNt#F[PFLBESFT8FFSFTUFJOTUSBBUBt(")JMMFHPN UFMFGPPO tGBY tFNBJMLBWC!LBWCOM


www.kavb.nl

Acht bijeenkomsten, waarvan vijf workshops en drie excursies. Dat zijn ook komend seizoen de ingrediënten van het programma van KAVB Jong!. Deze netwerkgroep waar ondernemersvaardigheden centraal staan, is bedoeld voor deelnemers van circa 25 tot veertig jaar, en biedt het nieuwe seizoen bijeenkomsten over time management, financiering en risicomanagement volgens het canvasmodel, besluitvaardige veranderkunst en een duurzaamheidsscan. De excursies bestaan uit onder meer een bezoek aan Scelta Mushrooms en Yakult, maar ook uit een middag straatjutten in Haarlem. Vanuit de KAVB coördineren Daniëlle Kroes en Stan van Oers deze activiteiten. Van Oers is enthousiast over KAVB Jong! “Afgelopen seizoen was erg leuk en leerzaam voor de deelnemers. We proberen in het programma aandacht te schenken aan allerlei aspecten van het ondernemerschap, en excursies te bedenken die buiten de bloembollensector liggen en inspirerend zijn. Zo is afgelopen voorjaar de Efteling bezocht waar het belang van de groenvoorziening ons werd uitgelegd. Bloembollen spelen daarin overigens een belangrijke rol. Ook zijn we samen met de jongerengroep van Anthos bij de BKD op bezoek geweest en is dit voorjaar een retailsafari naar Londen georganiseerd.” Ideeën voor komend seizoen komen deels uit de groep van afgelopen jaar. “We vragen altijd aan het eind van het seizoen om suggesties. Daar kwam onder meer de vraag vandaan om iets met time management te doen. Waar het ons om gaat is om de deelnemers op een andere manier naar het ondernemerschap te laten kijken. Daarin past bijvoorbeeld de workshop straatjutten, waarbij de deelnemers met een camera op pad gaan in Haarlem om te kijken wat er op straat aan inspiratie is te vinden voor hun eigen bedrijf.” Inmiddels hebben de eerste deelnemers zich al aangemeld. KAVB Jong! is alleen bestemd voor KAVB-leden. Deelname kost 500 euro exclusief BTW voor het gehele programma. De workshops vinden plaats bij Rabobank Bollenstreek in Hillegom en zijn inclusief maaltijd. Het volledige programma met toelichting is te vinden op www.kavb.nl bij het thema Ondernemerschap. Aanmelden kan tot 1 augustus bij Stan van Oers of Daniëlle Kroes, telefoon (0252) 536 950 of [email protected] of [email protected].

Beoordelingen verklisteringsmonsters

Foto: Arie Dwarswaard

Programma KAVB Jong! 2014-15: nieuw seizoen, nieuwe kansen

Onlangs is gestart met de beoordeling van tulpenmonsters op verklistering die op de KAVB-monstertuin zijn opgeplant. Verklistering is het aspect dat als laatste bekeken wordt; de beoordelingen op soortechtheid, virus en andere verborgen gebreken zijn al eerder afgerond. Voor een juiste beoordeling op verklistering kunnen de monsters pas gerooid worden als ze geheel zijn uitgegroeid. Binnen enkele dagen na de verklisteringsbeoordeling stuurt de KAVB de definitieve uitslagen aan partijen. Er is sprake van abnormale verklistering als: A. De hoofdbol minder dan 50% van het totale clustergewicht uitmaakt. B. Als over de gewichtsverhouding twijfel bestaat dan geldt voor een normaal verklisterende bol de aanvullende eis van maximaal drie spanen. Als dit er vier of meer zijn is er sprake van abnormale verklistering. Opmerkingen: - de normen voor beoordeling op abnormale verklistering zijn opgesteld voor zift 9/10. Andere maten kunnen het beeld vertekenen; - onderhuids gegroeide bolletjes worden niet meegerekend; - paardentanden vormen een aparte categorie; - peren zijn moeilijk te beoordelen; - er zijn cultivars die sterk verklisteren, weinig leverbaar geven en toch normaal verklisterend zijn.

Foto: Stan van Oers

Afspraak middelengebruik speelt rol in scheidsgerechtzaak Het belang van goede afspraken over de inzet van gewasbeschermingsmiddelen tussen koper en verkoper is onlangs nog eens duidelijk geworden in een recent verschenen uitspraak van het Scheidsgerecht waarin ook het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen een rol speelt. Het geschil betrof een partij tulpen met galmijtaantasting, waarbij de reclame als verborgen gebrek is aangemerkt. De reclame is in belangrijke mate onderbouwd door de stelling dat koper en verkoper waren overeengekomen dat de verkoper de bollen zou bespuiten met Movento. De verkoper zou dat nagelaten hebben. In deze zaak heeft het Scheidsgerecht geoordeeld dat het in dit geval niet ter zake doet of tussen partijen wel of niet was overeengekomen dat de partij door de verkoper met Movento zou worden bespoten. De aantasting was bij leverantie aanwezig en er is tijdig gereclameerd. KAVB-leden kunnen uitspraak 9614 lezen op het voor hen toegankelijke deel op www.kavb.nl.


VENTILATOREN VAN IJSSELMUIDEN (VER)DRAAIT GOED!! Een goede verplaatsing van lucht betekent een gezonde bol. Het juiste samenspel van ventilatoren verhoogt het rendement op uw omzet.

www.ijsselmuiden-ventilatoren.nl

PLAFOND VENTILATOR U Voorkomt dode hoeken U Degelijke beschermkorf biedt minimale vervuiling en maximale luchtopbrengst U Betere luchtverdeling UÊ Epoxy gecoate beschermkorf Ook UÊ Fijnmazige beschermkorf leverbaar U Diverse ophanghaken voor met: solide bevestiging

Engelselaan 20, 2215 RH VOORHOUT U Tel: 0252-233177, Fax: 0252-232708

[email protected]

Meer en Duin 80, 2163 HC, Lisse Tel. 0252 420446 - [email protected]

Bloembollenkwekers van Nederland.

Maak kennis met Adama. Adama is de nieuwe naam van Makhteshim-Agan (Mabeno). Een nieuwe naam achter vertrouwde kwaliteitsproducten, zoals Mirage Elan® en Plus®, Spirit® en Goltix WG®. Een bedrijf dat kennis deelt met de moderne kweker op een eigentijdse manier; bijvoorbeeld in de digitale wereld. We focussen ons op unieke producten en innovatieve verpakkingen. Zo willen we nog dichter bij de kweker staan en samen zorgen voor een bloeiende toekomst. We ontmoeten u graag!

Meer informatie vindt u op www.adama.com of volg ons op twitter @Adama_NE.

ADAMA Northern Europe B.V. | Postbus 355 | 3830 AK Leusden | Trade Register Amersfoort (NL) No. 33282727 Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerste het etiket en de productinformatie.

Mts. Joling Dwingeloo, 50 ha. 2n 20 ha. tulp

VITALITEIT,

! M O T E H T I A A DÁÁR DR

“Mĳn keuze voor een vuurbestrĳdingsmiddel wordt bepaald door de omstandigheden als het weer, de infectiedruk én de toestand van het gewas. Flint staat voor mĳ gelĳk aan vitaliteit. Als mĳn gewas snel groeit, daardoor kwetsbaar én gevoelig voor botrytisaantasting is, dan past Flint perfect. Het is een zacht middel, met een maximale preventieve bescherming en tevens een hoge regenvastheid. Flint is voor mĳ een onmisbare schakel in het schema, naast de middelen uit de groep van Folicur en Rudis.”

FLINT IN ‘T KORT: ▶ Toegelaten in alle bloembol- en knolgewassen ▶ Zeer grote mate van regenvastheid ▶ Dosering: 0,25 kg/ha

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

JORIS BAECKE: EEN GELIJK SPEELVELD CREËREN

Recommend Documents