ENERGIE- SPEELVELD EEN DUIDELIJK VERHAAL

JAARVERSLAG

Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en kartonfabrieken

ENERGIESPEELVELD EEN DUIDELIJK VERHAAL pag 30

MEER REGELKRINGEN DAN EEN BOEING 747

WERKEN IN EEN SECTOR MET VOLOP CarrièreKANSEN?

pag 20

pag 36

VEILIG WERKEN TOP PRIORITEIT

GEEN DAG ZONDER PAPIER EN KARTON

pag 16

pag 48

Werken in een business waarvan de producten overal om ons heen, 24 uur per dag zichtbaar zijn?

In de papier- en kartonindustrie kan het!

www.vnp.nl

VOORWOORD

De Nederlandse papier- en kartonindustrie is volop in beweging. Dat dit een jaar geleden geen profetische woorden waren, heeft 2012 bewezen. Op energiegebied gebeurde veel: de discussies over het emissiehandelsysteem en schaliegas vulden de voorpagina’s van de kranten. Voor ons de bevestiging om volop in te zetten op onze ambities op het vlak van energietransitie naar 2020. Wat betreft arbo en veilig werken was 2012 een jaar waarin het aantal ongevallen met verzuim licht daalde ten opzichte van het voorgaande jaar. Een mooie prestatie, maar we blijven streven naar het ultieme doel: geen ongevallen. 2012 was eveneens het jaar waarin we als sector hebben gekozen voor een duidelijke positionering. Tijdens twee workshopsessies in het najaar droegen de leden bij aan de totstandkoming van het verhaal van de papierindustrie: ‘we zijn een hightech sector waarin, op basis van natuurlijke grondstoffen, producten worden gemaakt die ieder mens overal en iedere dag gebruikt’. Het proces met de leden resulteerde ook in een nieuwe huisstijl van de VNP. In deze glossy ziet u het resultaat. Het wordt tijd dat we het verhaal van de papiersector met trots uitdragen richting bijvoorbeeld technisch-opgeleide jongeren: onze collega’s van de toekomst. Daarom laten we van ieder bedrijf uit de sector een medewerker aan het woord, een ‘ambassadeur van papier’. In dit jaarverslag vindt u hun portretten. Vol trots en passie vertellen zij waarom zij hun hart hebben verpand aan papier en karton. Inspirerende verhalen over de goede opleidingsmogelijkheden binnen de sector, de afwisseling in hun job, het werken met natuurlijke grondstoffen en de (high)technische werkomgeving waarin zij opereren, vergezeld van prachtige fotografie. Wij nodigen u uit hun verhalen niet alleen te lezen, maar te gebruiken bij het enthousiasmeren van jonge, talentvolle nieuwe collega’s. Wij wensen u veel leesplezier. Henk van Houtum Voorzitter Koninklijke VNP

Gerrit Jan Koopman Directeur Koninklijke VNP

VNP2012 | 3

PEOPLE

PLANET

PROFIT

16 30 44

VNPINHOUD

Column: 19 ambassadeurs van de groene

economie: ben jij er klaar voor? Marc Reijnders

35 Een circulaire, biobased en zero

waste industrie? Annita Westenbroek

En verder: 60 62 63 63

4 | VNP2012

Werken in onze sector? Bestuur & bureau Woordzoeker Colofon

In deze uitgave:

PEOPLE PLANET & PROFIT

4

Ambassadeurs van papier en karton PAG 8

BijzoNder natuurlijk PAG 20

6 VOORSPOED

Voorspoed in de papier- en kartonindustrie

16 VEILIG

Veilig werken topprioriteit VNP

HighTech PAG 36

28 NIEUWS

Papier en karton in het nieuws

30 ENERGIE

Energiespeelveld verandert continu, maar we hebben een duidelijk verhaal

44 DE SECTOR IN CIJFERS 46 PARTNERS 54 Over transitie gesproken 56 LEDEN IN BEELD

LOOPBAAN PAG 48

Geen dag zonder papier en karton VNP2012 | 5

1.813 (1.906)

2.761 (2.748)

EU 80.960

EU 94.976

EU 105.119

x 1 mln€

x 1.000 ton

x 1.000 ton

omzet

afzet

2.948 (2.942)

capaciteit

Algemene cijfers 2012 (2011) 3.960 (3.960)

23 (23)

16 (16)

35 (35)

EU 221.537

EU 821

EU 655

EU 1.381

voorlopige cijfers

werknemers

6 | VNP2012

fabrieken

concerns

machines

PEOPLEPLANETPROFITPROSPERITY

Voorspoed in de papier- en kartonindustrie Henk van Houtum

In de moderne economie lijkt zoveel mogelijk geld verdienen soms het enige dat telt. Natuurlijk streven ook de bedrijven in de Nederlandse papier- en kartonindustrie naar zwarte cijfers op de jaarrekening. Toch is dat niet het enige waar wij ons om bekommeren. Wij zijn een sector waarin het veilig en gezond werken is. Wij maken niet alleen prachtige producten, wij zorgen eveneens voor een stukje duurzaamheid. En we zijn een innovatieve, vooruitstrevende sector: allemaal kenmerken van de Nederlandse papier- en kartonindustrie. Dat zijn niet alleen mijn woorden, dat leest u terug in de achttien portretten van medewerkers uit onze branche die u in dit jaarverslag vindt. Bovendien: duurzaamheid en geld verdienen gaan hand in hand. Daarop kom ik verderop in dit artikel terug.

Waarde De papier- en kartonindustrie is een branche die waarde creëert voor de maatschappij. We realiseren de laatste jaren een grote energiereductie, waardoor substantieel minder uitstoot plaatsvindt. Een positieve en onderscheidende ontwikkeling binnen de industrie. Wij zijn een sector die met natuurlijke materialen werkt, met recycled papier als voornaamste grondstof: een schoolvoorbeeld van een biobased bedrijfstak. Onze reststoffen zijn weer grondstoffen voor andere bedrijven. We zijn een sector die bijdraagt aan het welbevinden van zijn personeel. Medewerkers krijgen volop de ruimte om te groeien, te studeren en hun ambities waar te maken. In dit jaarverslag leest u talloze voorbeelden. Een veilige en vertrouwde werkplek staat centraal binnen onze branche. Dat klinkt logisch, maar is niet in iedere industrie vanzelfsprekend. Jaar na jaar laat het aantal ongevallen een dalende lijn zien. We zijn binnen de Europese papierindustrie het land met de minste ongevallen. Een prachtige prestatie, maar tevreden zijn we pas als we - als sector - nul ongevallen met verzuim hebben.

Besparing Ik hoor regelmatig mensen zeggen ‘dat duurzaamheid belangrijk is, maar zoveel geld kost’. Dat geluid ontkracht ik graag! Integendeel: duurzaamheid levert geld op. Een paar voorbeelden: zuinig zijn met energie is pure winst, want de energiekosten gaan flink omlaag. Gezond personeel betekent een laag ziekteverzuim en dat resulteert in een besparing. Het efficiënt inzetten van grondstoffen: lagere inkoopkosten. Gebruik maken van gerecycled materiaal: pure winst. Zuinig zijn met het waterverbruik: een lagere waterrekening. Goed opgeleid personeel betekent efficiënt produceren in een stabiel proces en dat resulteert in lagere kosten. Betrokken personeel denkt mee met de onderneming, gaat zorgvuldig om met het milieu en met energie, draagt frisse ideeën aan die leiden tot nieuwe producten, waarmee nieuwe markten worden aangeboord en extra inkomsten worden verworven. People, planet en profit bijten elkaar niet, ze versterken elkaar.

voor-spoed (de; m) 1. goede gang van zaken, geluk

VNP2012 | 7

“Zorg voor het milieu is een belangrijke pijler”

“Alles in onze papierrollen is cradle-tocradle gecertificeerd”

“Sustainability leeft hier enorm”

“De grasdoos maakt ons karton nog groener”

“Ik zie meteen resultaat van mijn milieuinspanningen”

De papierindustrie in Nederland is koploper op het gebied van recyclen. Dat komt door het grootschalig inzamelen van oudpapier door de consument en het biobased productieproces. In dit proces wordt gebruik gemaakt van natuurlijke grondstoffen, die vele malen hergebruikt kunnen worden. Door de vezels in de natuurlijke vorm te gebruiken, blijven zij onderdeel van de kringloop. De papierindustrie speelt zo een grote rol in onze overgang naar een duurzamere maatschappij, waarbij volledige biobased processen de norm zijn. 8 | VNP2012

BijzoNder natuurlijk

VNP2012 | 9

“We hergebruiken ruim 90 procent van ons water”

Ik wil niet zeggen dat werken in de papierindustrie mijn roeping is, maar ik ben blij dat ik in deze branche een baan heb. Als ik gasten rondleid door de fabriek, zijn de meeste mensen verbaasd over de snelheid van het proces. Er gaan heel wat monden open. Dat maakt me trots. Ik weet van tevoren nooit wat de dag brengt. Sturen op variabelen als kleur, helderheid en sterkte bepaalt de kwaliteit van het papier. We proberen zonder storingen kwalitatief hoogwaardige producten te maken en daar draag ik mijn steentje aan bij. Ik zie vrijwel direct resultaat van mijn werk. Als een machine niet doet wat zij zou moeten doen, los ik de problemen op. Vaak zijn dat ‘bekende problemen’, soms echter moet ik flink puzzelen om de oorzaak van een verstoring te vinden. Op die manier ben ik onderdeel van een vlekkeloze productie.

Wim Blokker 10 | VNP2012

In ons productieproces is zorg voor het milieu een belangrijke pijler. We maken ons papier zo zuinig en milieubewust mogelijk. We letten constant op het water- en energieverbruik. Wist je dat voor de productie van 1 kilo papier 200 liter water nodig is? Daarvan hergebruiken we 183 liter en een deel verdwijnt in het papier. Slechts een klein deel verdampt. Daar zijn we trots op, maar uiteraard streven we ernaar nog zuiniger te zijn met water. Ik zie mezelf oud worden bij Papierfabriek Doetinchem. De collegialiteit is groot en de sfeer prima. Mijn doel is alle vier onze papiermachines te beheersen en een allround papiermaker te worden. De toekomst van papier? Die zie ik zonnig tegemoet. Natuurlijk heeft de digitalisering haar invloed, maar verdwijnen doet het niet. Volgende maand ben ik drie dagen op Pinkpop en ik kan je verzekeren: mijn kaartje print ik gewoon op papier!

| 30 jaar | Productieteamassistent | Werkt bij Papierfabriek Doetinchem sinds 2008

“Milieuzorg is een prominent onderdeel van onze bedrijfscultuur”

Hans van Houts

| 49 jaar | Opleidingscoördinator productie | Werkt bij Van Houtum sinds 1989

Van Houtum staat bekend om haar zorg voor het milieu. We produceren onder de merknaam Satino Black hygiëneproducten volgens het ‘cradle-to-cradle-principe’. Cradle-to-cradle betekent dat grondstoffen van producten, vrij van schadelijke chemicaliën, oneindig worden hergebruikt (de technische kringloop) of biologisch worden afgebroken en teruggegeven aan de natuur (de biologische kringloop). Alles wat in onze papierrollen zit, is cradle-to-cradle gecertificeerd; schadelijke elementen zijn vervangen door biologisch afbreekbare. Ook op het energiegebruik letten we scherp. Sinds we enige tijd geleden de gaskap van papiermachine 4 vervingen, daalt het energieverbruik spectaculair. Aan de collega’s van Smurfit Kappa Roermond Papier leveren we ons residu. Dat wordt door hen ingezet als grondstof voor karton. Op die manier gebruiken we elkaars afval en wordt zo weinig mogelijk verspild. Milieuzorg is een prominent onderdeel van onze bedrijfscultuur.

Hoe modern onze machines ook zijn, papier maken zal altijd iets ambachtelijks hebben. Ik leid regelmatig schoolklassen rond door onze fabriek. Dan laat ik de kinderen zien hoe papier 300 jaar geleden werd gemaakt en hoe dat nu gebeurt. Hun eerste reactie is vaak: ‘wat een stank en wat een lawaai’. Toch zijn ze vrijwel altijd verbaasd wat erbij komt kijken om een - op het oog - simpel product als papier te maken. Na een carrière van bijna 25 jaar bij Van Houtum houd ik me sinds 2005 bezig met het coördineren van de interne opleidingen. Daarnaast zijn kwaliteitszorg en de stopcoördinatie onderdeel van mijn takenpakket. Ondanks alle digitale ontwikkelingen blijven we papier nodig hebben. Een probleem dat zich daarbij voordoet, is het schaarser worden van oudpapier. Op de lange termijn zullen nieuwe grondstoffen nodig zijn ter vervanging van hout. Daarmee wordt nu al volop geëxperimenteerd. Al met al maak ik me over de toekomst van papier weinig zorgen.

VNP2012 | 11

“Sustainability leeft hier enorm”

Dertien jaar geleden ging ik als uitzendkracht aan de slag bij Huhtamaki in Franeker. Ik studeerde, wilde een jaartje werkervaring opdoen en je raadt het al: ik ging niet meer weg. Ik was inpakker, maar wilde me ontwikkelen en verantwoordelijkheid dragen. Toen maakte ik (nadat ik een interne opleiding deed) de stap naar machinevoerder/clusterhoofd. Sinds oktober 2012 ben ik productieteamcoördinator. Huhtamaki bood me deze kans en daar ben ik erg blij mee. Als je hier wilt groeien en ambitie toont, gaan alle deuren open. Er is een hoop mogelijk. In mijn huidige functie houd ik de runability van de fabriek in het oog. Ik bewaar het overzicht en probeer ongeplande stilstanden te voorkomen, zodat we continu kunnen draaien. Deze functie bevalt me uitstekend. Ik sta niet stil, blijf me ontwikkelen en leer elke dag. Duurzaamheid is een belangrijk onderwerp binnen onze fabriek. We scheiden ons afval en zijn energiebewust bezig. Het terugdringen van het gebruik

Esmaralda Siersema 12 | VNP2012

van gas en elektra heeft dagelijks onze aandacht. Al het water dat we gebruiken, gaat terug de kringloop in. Op digitale borden in de fabriek zijn regelmatig tips en weetjes op het gebied van milieu en energie te lezen. Milieu is een erg belangrijke pijler van Huhtamaki: sustainability leeft hier enorm. In mijn werk is geen dag hetzelfde. Ik ervaar geen sleur, het is niet saai en elke dag doen zich weer mogelijkheden en onverwachte gebeurtenissen voor. We zijn hier constant in beweging en dat maakt Huhtamaki zo’n aantrekkelijke werkgever. Ik ga nooit naar huis met het gevoel ‘dit was dezelfde dag als gisteren’. Mensen zien papier als iets vanzelfsprekends. Zij realiseren zich niet dat al die producten niet uit de lucht komen vallen, maar ergens worden gemaakt. Bij Huhtamaki doen we dat met veel plezier, passie en oog voor collega’s. Ik ben er trots op hier te werken.

| 32 jaar | Productieteamcoördinator | Werkt bij Huhtamaki sinds het jaar 2000

“25 kilo vis? Daar gaat ons karton omheen!”

Na een carrière van zes jaar bij de bloemenveiling Aalsmeer en enkele jaren bij Heinz, werk ik alweer vier jaar bij SolidPack. Tijdens mijn periode ‘tussen de bloemen’ raakte ik gecharmeerd van massiefkarton; nu werk ik er dagelijks mee. Massiefkarton is uitermate geschikt om papiervezels tot in de laatste levensfase nuttig te gebruiken en onder vochtige en zware omstandigheden goed te laten presteren. Ik werk in een relatief kleine, geïntegreerde organisatie, waarin alle ruimte is om een breed scala aan taken uit te voeren. Bijna alles wat je ontwerpt en verzint kunnen we zelf intern realiseren. Hierbij gaat onze creativiteit ver, maar blijven we wel met beide voeten op de grond staan. Bijzonder is dat de productie van massiefkarton en de verwerking daarvan tot een verpakking bij ons onder één dak plaatsvinden. Dit geeft bij de ontwikkeling van een product enorm veel vrijheid en mogelijkheden. Dat maakt mijn functie dynamisch, breed en afwisselend. Massiefkarton - en de verpakkingen die daarvan worden gemaakt - heeft een onderbelichte positie binnen de Nederlandse papierindustrie: in ver-

Jeroen de Jongh-Hamers

gelijking met golf- en vouwkarton zijn er minder fabrieken en het materiaal wordt in B2B-markten ingezet. Er is ontzettend veel mogelijk met dit materiaal. 25 kilo vis in ijs? Daar gaat ons karton omheen! Dat vereist verpakkingsmateriaal dat bestand is tegen vocht en toch zijn draagkracht behoudt. Er is in binnen- en buitenland veel belangstelling voor de verpakkingen die wij maken: uit alle windstreken komen geïnteresseerden kijken hoe wij hier produceren. Karton is recyclebaar en de vezels zijn keer op keer herbruikbaar. Hierbij gebruiken wij naast ingezameld oudpapier en karton sinds kort onder andere natuurgras. Hierdoor wordt het karton nog ‘groener’ en ontstaat een unieke doos die voor 30 procent uit grasvezels bestaat. Zo blijkt dat de mogelijkheden voor karton legio zijn. Ik zie de toekomst van karton positief tegemoet. Karton is een hernieuwbare grondstof voor verpakkingen. Met een groeiende wereldbevolking en een stijgende welvaart zullen er altijd goederen van A naar B vervoerd worden. Zonder verpakking is dat een onmogelijke opgave.

| 35 jaar | Packaging design manager | Werkt bij SolidPack sinds 2009

VNP2012 | 13

“Een stoere werkomgeving vol techniek en innovatie. Wat wil je nog meer?”

Paolo Caldarella

| 43 jaar | Droger | Werkt bij DS Smith Paper De Hoop sinds 2002

Mijn roots liggen in Italië. In de jaren ’60 kwamen grote groepen Italianen van Sicilië naar Eerbeek om in de papierindustrie te werken. Mijn vader was een van hen. Inmiddels woont hij weer op Sicilië. Elke keer als ik hem bezoek valt me op hoeveel mensen daar DS Smith De Hoop kennen. Ik begon 11 jaar geleden als reservewikkelaar. Ik kreeg vrij snel handigheid in mijn werk en groeide gestaag door. Ik deed een aantal opleidingen en langzamerhand kreeg ik steeds meer feeling met de machine. Inmiddels ben ik droger, maar mijn ambities reiken verder. Ik hoop in de toekomst de stap naar machinevoerder te maken. Dat is het mooie van deze werkgever: als je ambities hebt en je best doet, kun je flink doorgroeien. Papier maken is complexer dan gedacht. Een doos of verpakking oogt simpel, maar er komt heel wat bij kijken om die producten te maken. Van een grote hoeveelheid oudpapier maken we nieuw papier. Voor veel mensen is papier vanzelfsprekend: je koopt een nieuwe televisie of iPad en gooit de doos weg.

14 | VNP2012

Wat ervoor nodig is om die verpakking te fabriceren realiseert vrijwel niemand zich. Ik kan je verklappen dat papier maken een hightech proces is. Als droger ben ik verantwoordelijk voor het meest energie-intensieve deel van het productieproces. Er is immers veel warmte nodig. De uitdaging is steeds zo zuinig mogelijk met energie om te gaan. Een aantal jaar geleden praatte niemand over energiezuinigheid en was je als werknemer niet in de gelegenheid mee te denken. Dat is nu wel anders: diverse projectgroepen houden zich met milieuzaken bezig en als groep ben je verantwoordelijk voor het zo zuinig mogelijk produceren van papier. Het mooie is: je ziet meteen resultaat van je eigen inspanningen. Het is steeds lastiger om jonge technici te verleiden tot een loopbaan in de papierindustrie. Tegen hen wil ik zeggen: het ambachtelijke, stoffige imago dat onze industrie bij sommigen heeft, komt niet overeen met de realiteit. Het is een stoere werkomgeving waar nieuwe technieken en innovatie aan de orde van de dag zijn. Je hebt veel vrije tijd en de doorgroeikansen zijn groot. Wat wil je nog meer?

Werken in een branche waarin meer dan 90 procent van het water en de vezels worden hergebruikt?

In de papier- en kartonindustrie kan het!

www.vnp.nl VNP2012 | 15

‘Bij Eska Graphic Board hebben we de zorg voor arbeidsomstandigheden en veiligheid een paar jaar geleden hoog op de agenda gezet. Je ziet de resultaten. Het aantal ongevallen en het ziekteverzuim zijn sterk gedaald. Die lijn willen we in de hele branche doortrekken.’ Rene Zwaan, voorzitter VNP-arbocommissie

16 | VNP2012

PEOPLEPLANETPROFIT

VEILIG

Veilig werken in papier- en kartonindustrie topprioriteit VNP

Veiligheid en nul ongevallen op de werkvloer zijn speerpunten van de VNP. De arbocommissie werkt daar keihard aan. Een van de meest in het oog springende instrumenten om de veiligheid verder te vergroten is de safety check: arbospecialisten van het ene bedrijf adviseren een collega-bedrijf op het gebied van arbo en veiligheid. Want veilig werken is in het belang van ons allemaal. Een kijkje achter de schermen bij een unieke samenwerking! Eén van de initiatieven die bijdraagt aan het verbeteren van de arbeidsveiligheid is het programma van safety checks. Een safety check is een veiligheidskundig advies dat tijdens een bedrijfsbezoek door arbospecialisten uit de papierbranche aan een collega-bedrijf wordt gegeven. De safety checks zijn een initiatief van het Verbond Papier & Karton (een samenwerking tussen de brancheorganisaties VNP, Vereniging Golfkarton en Kartoflex), waarvan de VNP de oprichter is. Het doel van een safety check is om op bedrijfsniveau de samenwerking - wat betreft arbeidsveiligheid - te stimuleren. Bedrijven kunnen zich opgeven voor een vrijwillige controle, waarbij tijdens een rondgang door het bedrijf gekeken wordt naar alle aspecten van veiligheid. Tijdens het bezoek beoordeelt het team zaken als de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E), machineveiligheid, valgevaar en het werken met heftrucks. De personen die de check uitvoeren maken tijdens een bedrijfsbezoek een momentopname van de mate waarin het onderwerp ‘veiligheid’ zichtbaar is op de werkvloer. Het bezoek begint en eindigt met een gesprek met de directie, waarbij ook een vertegenwoordiger van de ondernemingsraad aanwezig is. Tijdens het afsluitende gesprek presenteren de ‘safety checkers’ hun bevindingen en geven zij veiligheidskundig advies. Het gaat bij een safety

check niet om het behalen van een score, maar om het uitwisselen van kennis in de bedrijven. Het bezoekende team is opgeleid om verbeterpunten te signaleren en het bedrijf te adviseren over oplossingen. Kort na de safety check volgt een rapportage, inclusief foto’s en praktische adviezen. De deelnemende bedrijven zijn erg positief over de waarde van de safety check en tijdens herhaalbezoeken blijkt dat er veel vooruitgang wordt geboekt.

Nieuwe initiatieven Naast de sectorale arbocatalogus, de ongevalstatistieken en de safety checks is in 2012 gewerkt aan nieuwe initiatieven. • Opzet van de VNP branche RI&E. Dit is een op maat gemaakt digitaal hulp middel waarmee deelnemende bedrijven zelf hun verplichte Risico Inventa risatie & Evaluatie kunnen maken. Professionele software, een inhoudelijk goede vragenset en de ontsluiting van de arbocatalogus maken dit een praktisch instrument waarmee de RI&E kan worden ingezet om bewustzijn van en betrokkenheid bij veiligheid te vergroten. • Upgrade van de arbocatalogus. Nieuwe ontwikkelingen en voortschrijdende inzichten leiden ertoe dat de arbocatalogus onderhoud nodig heeft. In 2012

VNP2012 | 17

PEOPLEPLANETPROFIT

Aantal ongevallen in 2012 Horizontaal en verticaal transport 7%

Anders 2%

Getroffen worden 23%

Snijden en steken door scherpe voorwerpen 2% is een aantal aanpassingen uitgewerkt, waarbij vooral de branchenorm voor dieselmotorenemissie van belang is. De wijzigingen zijn uitgewerkt, geaccor deerd en ter toetsing aangeboden bij inspectie SZW. • In 2013 zijn de speerpunten Lockout Tagout Tryout (LTT) en valpreventie, omdat in deze categorieën een groot deel van de ongevallen plaatsvindt. Gekozen is voor thematische ondersteuning met regionale voorlichtings bijeenkomsten, dichtbij de bedrijven. Hierin wordt niet alleen de inhoud toegelicht, maar vooral gesproken over de manier waarop verbeteringen worden gerealiseerd.

44

Klemmen of bekneld raken 30%

Misstappen, struikelen, uitglijden 36%

2012 was op arbogebied een dynamisch jaar met ambities die ook in 2013 omgezet worden in verdere intensivering van de inspanningen om een veilige sector te worden, zijn en blijven.

Arbocommissie

De VNP-arbocommissie ‘nieuwe stijl’ komt vier keer per jaar samen en is hét platform voor de arboprofessionals van alle bedrijven. De arbocommissie biedt op basis van trends en ontwikkelingen in de sector ondersteuning aan de bedrijven ter versterking van de arbeidsveiligheid.

Statistieken Voor het bepalen van het veiligheidsniveau binnen de papier- en kartonindustrie worden al jaren ongevalstatistieken bijgehouden. Op kwartaalbasis wordt informatie opgevraagd over ongevallen en oorzaken, waarmee een frequentieindex wordt samengesteld. • De frequentie-index laat zien dat de afgelopen jaren het aantal ongevallen per 1000 medewerkers is gedaald. • In 2012 waren er ondanks alle inspanningen en verbeteringen toch nog 44 ongevallen met verzuim. Deze ongevallen waren als volgt verdeeld (zie taart diagram).

18 | VNP2012

Aantal ongevallen per 1000 medewerkers / jaar

Binnen de VNP is een arbocommissie actief om in onderlinge samenwerking de verbetering van arbeidsveiligheid in onze branche te stimuleren. In 2012 veranderde de rol en samenstelling van de VNP-arbocommissie. Onder leiding van een nieuwe voorzitter (René Zwaan, Manager Technical Operations bij Eska Graphic Board) heeft de commissie een stap voorwaarts gezet door het VNP-arboplatform samen te voegen met de arbocommissie. Hierbij is afgesproken dat de commissie zich richt op: • Het vormen van een gezamenlijke visie op veiligheidskundige issues • Het beschikbaar stellen, ontwikkelen en overdraagbaar maken van kennis • Het implementeren van de arbocatalogus en het reduceren van prioritaire risico’s • Communicatie en afstemming met VNP-bestuur en Verbond Papier en Karton

11,8

11,4

12,4 11,3

10,4

10,9

11,6 10,5

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Frequentie-index verzuimongevallen

COLUMN

ambassadeurs van de groene economie: ben jij er klaar voor? Marc Reijnders Programmaleider Transitiehuis Energietransitie papierketen

We zijn halverwege de energietransitie van de papierketen naar 2020. Urgentie was er in 2004 en is er nog steeds. Wellicht is de urgentie zelfs toegenomen door grondstofschaarste, wereldwijde economische misère en de opkomst van goedkoop schaliegas als energiebron in concurrerende landen. Maar wat een impact hadden de dingen die we de afgelopen 8 jaar deden! Wie had in 2004 kunnen bedenken dat we nu enkele fabrieken in Nederland hebben die daadwerkelijk 20 procent energie-efficiënter produceren zonder al te forse investeringen? Wie had gedacht dat bedrijven uit andere energie-intensieve sectoren van onze aanpak leren op het gebied van energiebesparingen en dat wij het beste presenteren in de meerjarenafspraken met de overheid? Wie had toen gedacht dat de inzet van biogas in onze industrie in 2012 een reële optie is en zelfs de inzet van geothermie als alternatieve energiebron onderzocht wordt? Wie had gedacht dat in 2012 een grote uitgever aan tafel zit met drukkers, een papierproducent, een boardproducent en de groothandel om gezamenlijk een boek met 30% minder CO2-impact te maken? Bij de start van de transitie in 2004 leek een samenwerking tussen een grote voedselproducent, een retailer, verpakkers en een kartonproducent om een duurzamere circulaire verpakking te ontwikkelen een verre droom. Wie had kunnen voorspellen dat de betere verwaarding van vezelgrondstoffen en reststromen een top-3 onderwerp op de directieagenda’s van onze fabrieken zou worden? Wie had gedacht dat de koplopers in 2012 geld verdienen door hierop in te zetten? Kartonnen dozen met tomatenstengels en gras? Papier met hennep erin? Papiervezels als basis voor bioplastics? Wie had in 2004 gedacht dat onze sector eindproducten zou leveren die bijdragen aan het verminderen van voedselverspilling? Wellicht voorspelbaar dat juist in ‘Nederland recycleland’ de circulariteit van onze productieprocessen en producten zo goed tot haar recht zou komen. Wie had ooit gedacht dat de stap van ‘papier = tropisch oerwoud = dus niet gebruiken’ naar ‘papier = groen + recyclebaar = goed alternatief’ nu toch heel voorzichtig doordringt tot de consument? Wie had in 2004 kunnen bedenken dat in 2012 knappe koppen uit onze sector samenwerken met internationale kennisinstellingen om tot een blauwdruk van de toekomstige ‘multiple input multiple output mill’ te komen? We hebben nog acht jaar te gaan tot 2020. Die jaren vallen samen met de overgang van een lineaire naar een circulaire gemeenschap, die wordt gedreven vanuit de ‘consument’. De overgang van verbruik naar gebruik, van vies naar schoon, van een oneerlijke naar een eerlijke verdeling. Juist onze sector moet de circulaire economie uitdragen naar de consument. Het mooie van onze bio-vezelindustrie is dat we ver vooruit lopen op dit pad. In Nederland recycleland hebben we grote kansen. Wij zullen in 2020 het boegbeeld zijn van de circulaire economie als we nog slimmer vezels verwaarden, uitwisselen met andere sectoren en onze eindproducten in afstemming met eindafnemers nog beter hergebruiken. Om dit te bereiken willen met ‘Transitie’ de komende acht jaar nog meer bewustzijn realiseren over onze kansen. In onze sector (van vezel tot distributie) werken we met meer dan 10.000 mensen. Ik wil helpen om gezamenlijk de consument te laten inzien hoe groen onze producten zijn, zodat we zelf de aanjagers zijn in de transitie naar een circulaire bio-vezeleconomie! Op iedere verjaardag of borrel worden wij, als papierman of -vrouw, gezien als ambassadeur van het inrichten van een groene economie. Ben jij er klaar voor?

VNP2012 | 19

HighTech Iedere dag kom je in aanraking met allerlei hightech producten, alleen zie je dat niet altijd direct. En wellicht ben je je er niet van bewust, maar juist papier wordt op basis van natuurlijke vezels geproduceerd in een super hightech proces. Het is precies deze tegenstelling die papier zo interessant maakt. Puur natuur, geavanceerde technologie en iedereen gebruikt het. Altijd en overal. Hightech was nog nooit zó alledaags!

“De diversiteit “Machines “Meer regelaan techniek laten zich niet kringen dan is enorm” voorspellen” een Boeing 747”

20 | VNP2012

“In het papier maken heeft de tijd nooit stilgestaan”

“Er komt meer natuuren scheikunde bij kijken dan gedacht”

VNP2012 | 21

“Papier maken is een teamprestatie”

Keesjan van Opzeeland Ruud Duits

| 39 jaar | Chef onderhoud (voorzieningen) | Werkt bij Crown Van Gelder sinds 1996

| 55 jaar | Papiermachinecoördinator | Werkt bij Crown Van Gelder sinds 1986

Keesjan: Mijn loopbaan bij Crown Van Gelder startte ik als elektromonteur. Na een jaar stroomde ik door als storingsmonteur in de 5-ploegendienst, totdat ik in 2007 de kans kreeg als projectengineer C&I (Controle en Instrumentatie) aan de slag te gaan. Daarbij werd van mij verwacht dat ik een hbo-opleiding ging volgen. In 2008 begon ik - naast mijn baan - aan de studie ‘technische bedrijfskunde’. De opleiding bracht me veel bij, vooral op niet-technisch vlak. Ik kreeg onderwijs in economische vakken, managementvakken, organisatiekunde, talen en statistiek. In juni vorig jaar maakte ik de stap naar mijn huidige functie. Ruud: Na een aantal tussenstappen bekleed ik sinds 1999 mijn huidige functie. Ik coördineer een ploeg van 12 mensen. Zij staan aan de papiermachine en ik begeleid hun. Als je mij weinig in de buurt van de machine ziet, is dat een goed teken. Als er problemen zijn, neem ik de leiding en stuur ik de mensen aan. Doet zich bijvoorbeeld een breuk op de machine voor, dan heb ik een voortrekkersrol en zorg ik dat alles in het werk wordt gesteld om de productie zo snel mogelijk te herstarten. Keesjan: In 2005 wijzigde Crown de strategie en sindsdien zetten we in op de ontwikkeling van nieuwe producten. Continu verschijnen nieuwe installaties en worden modificaties gedaan aan machines. In de papierwereld is het noodzakelijk met de tijd mee te gaan.

22 | VNP2012

Ruud: Crown Van Gelder is de enige papierfabriek in de Randstad, dat is best bijzonder. Velsen-Noord is een echt papierdorp. Ik ben verknocht aan de fabriek en aan mijn baan, die elke keer weer nieuwe uitdagingen biedt. Als je een aantal jaar meedraait in de papierindustrie, kom je erachter dat je je collega’s nodig hebt om stappen vooruit te maken. Papier maken is een teamprestatie. We letten goed op ons warmteverbruik. We proberen het papier steeds droger uit de perspartij te krijgen, zodat minder warmte nodig is bij het drogen. En we hebben onze eigen waterzuivering. Ons water gaat schoner terug het kanaal in dan dat het eruit komt. Keesjan: Zorg voor het milieu is onderdeel van ons denken. We houden rekening met emissies en het energieverbruik. We monitoren het stoom- en elektraverbruik, zodat al onze energiestromen, kosten en dus mogelijke verliezen goed in kaart worden gebracht. ‘Meten is immers weten!’ Bij aankoop van nieuwe installatie is energieverbruik een van de selectiecriteria. Het leukste aan werken in een papierfabriek is de diversiteit in de techniek. Alles komt voorbij: van hoog- tot laagspanning en van opwekken tot besturen. Alles is aanwezig om je op technisch vlak helemaal uit te leven. Het is met recht een brede en hightech werkomgeving!

“De kleinste afwijking tast de kwaliteit van papier aan” Coldenhove is een innovatieve papierproducent. Op dit moment gooien we hoge ogen met het door ons ontwikkelde transferpapier: papier dat gebruikt wordt bij het bedrukken van bijvoorbeeld skateboards, T-shirts, zonneschermen en gordijnen. Voor dit papier is vanuit alle hoeken van de wereld belangstelling. We exporteren het naar onder andere de Verenigde Staten, Japan en Australië. De huidige ontwikkelingen in de papierindustrie dwingen ons inventief te zijn en nieuwe toepassingen te bedenken. Dat gaat ons goed af. De concurrentie probeert uiteraard onze producten na te maken, maar kwalitatief komen die producten niet in de buurt van wat wij doen. Bij papier maken komt veel meer kijken dan mensen zich realiseren. Het is niet slechts het mengen van water en stof en dat zeven, persen en drogen. We werken met hoogwaardige, grote machines die veel van me vragen. Daarnaast produceren we vanzelfsprekend zo energiezuinig mogelijk en werken we (gedeeltelijk) met oudpapier.

Marcel Kruitbosch

Techniek heeft altijd mijn interesse gehad en dat komt me in mijn werk uitstekend van pas. Bij storingen achterhaal ik het liefst zelf de oorzaak. Pas als dat niet lukt, schakel ik de technische dienst in. Om mijn technische kennis op niveau te houden, volg ik regelmatig cursussen en opleidingen. Machines laten zich niet voorspellen: de kleinste afwijking kan de kwaliteit van het papier aantasten. Dat maakt mijn baan afwisselend. Ik begon bijna tien jaar geleden als uitzendkracht als derde man aan de wikkel. Na een periode als droger werd ik - na diverse modules gevolgd te hebben bij VAPA (opleidingscentrum van de Nederlandse papierindustrie, red.) - in 2009 machinevoerder. Dat symboliseert de cultuur bij Coldenhove. ‘Als je je ervoor openstelt, krijg je hier zat kansen.’ Pas sinds ik in de papierindustrie werk, realiseer ik me welke prominente rol papier in ons dagelijks leven speelt. Probeer papier maar eens een dag links te laten liggen. Dat is onmogelijk!

| 32 jaar | Allround machinevoerder | Werkt bij Coldenhove sinds 2004

VNP2012 | 23

“Meer techniek en technologie dan een Boeing 747”

Mark Nabuurs

| 36 jaar | Manager innovation & development | Werkt bij Smurfit Kappa Roermond Papier sinds 2002

Toen ik na afloop van mijn studie aan mijn toenmalige professor vertelde dat ik bij Roermond Papier ging werken, was zijn reactie: ‘Wat? Ga je in de papierindustrie werken? Wat valt daar nog te ontwikkelen?’ Ik nodigde hem uit in het bedrijf te komen kijken en vertelde hem hoe papier maken in zijn werk gaat. Dat opende zijn ogen en hij gaf ruiterlijk toe dat zijn reactie niet de juiste was. Nadat ik in 1998 stage liep bij Smurfit Kappa Roermond Papier, stuurde ik in 2002 een open sollicitatie naar het bedrijf. Even later werd ik aangenomen als procestechnoloog. Een aantal jaren later werd ik hoofd ontwikkeling en kwaliteit. Sinds 2011 ben ik ook verantwoordelijk voor onder meer engineering, duurzaamheid, energie en KAM (kwaliteit, arbo en milieu): In deze job heb ik alle ruimte mijn plannen en ideeën te ventileren en samen met een team enthousiaste collega’s veelbelovende projecten in de praktijk te brengen. De papierindustrie is een sector met veel hoogwaardige techniek en technologie. In een papiermachine zitten bijvoorbeeld meer regelkringen dan in

24 | VNP2012

een Boeing 747. Papiermachines en installaties zoals warmtekrachtcentrales en biologische waterzuiveringen zijn hoogwaardige installaties waar alle technische en technologische disciplines gecombineerd worden en productieprocessen middels (geavanceerde) procescontrole worden bewaakt. Papier maken heeft een ambachtelijk imago, maar kom maar eens kijken in ons bedrijf. Nederland vervult een voortrekkersrol op het gebied van biobased denken. We zijn een industrie die openstaat voor baanbrekende ideeën. Wij werken bijvoorbeeld nauw samen met Van Houtum, een aantal kilometers hier vandaan. De vezels waarmee Van Houtum niets kan, worden in ons productieproces ingezet. Wij maken er papier voor golfkartonnen dozen van, die weer door Van Houtum worden gebruikt voor de verpakking van hun hygiënepapier. Onze restvezels kunnen op hun beurt weer benut worden in andere industrieën. Een mooi voorbeeld voor de toekomst is de PEF-fles (bioplastic). Dit is een fles die gemaakt kan worden uit onze restvezels.

“Mijn drive is dingen verbeteren”

Na een traineeship en een functie als reliability engineer werk ik sinds enige tijd als reliability supervisor bij SCA Nederland in Cuijk. Reliability is de waarschijnlijkheid dat een apparaat, machine, of productielijn zijn vereiste functie kan uitvoeren onder gegeven omstandigheden, gedurende een bepaald tijdsinterval. In mijn functie houd ik me bezig met de vraag hoe we deze waarschijnlijkheid zo hoog mogelijk kunnen maken, uiteraard tegen de juiste kosten. Hiermee heeft dit vakgebied veel raakvlakken met onderhoud, maar ook met productie en engineering. Mijn team en ik zijn verantwoordelijk voor trillingsanalyse, smeertechnisch onderhoud, we voeren analyses uit bij technische storingen en maken plannen hoe zulke situaties kunnen worden voorkomen. Hoewel er ook technischinhoudelijk complexere problemen langskomen, blijken de meeste problemen (technisch gezien) vaak simpele oorzaken te hebben, zoals een verstopt filter. De daadwerkelijke oorzaken van dit soort problemen liggen vaak bij zaken als: het gebruik van incorrecte informatie, het niet aanwezig zijn van up-to-date onderhoudsplannen, gaten in de werkprocessen, miscommunicatie, verkeerd gebruik van de systemen (niet volgens de handleiding of buiten de specificaties) of het systeem is niet correct ontworpen. Daarnaast houd ik

Pieter Nieboer

me bezig met het optimaliseren van de verschillende processen binnen onze afdeling Maintenance & Engineering. Techniek had altijd mijn interesse, maar ik ben niet alleen geïnteresseerd in het doorrekenen van cijfers. Ik vind de menselijke kant van het werk minstens zo belangrijk. Ik krijg bij SCA Nederland de ruimte me te verdiepen in de problemen die zich voordoen, zonder daarbij de menselijk maat uit het oog te verliezen. Wat mij betreft de ideale baan. Papier maken is een hightech proces. Met machines van vier meter breed, die op hoge snelheid en met enorme walsen draaien wordt een product gemaakt dat een fractie van een millimeter dik is. Heel bijzonder. Het is honderden jaren geleden ontstaan als een ambacht, maar de tijd heeft nooit stilgestaan. Nog steeds worden snufjes bedacht die het proces sneller, makkelijker, efficiënter, zuiniger en dus goedkoper maken. Ik heb een prachtige job waarin geen dag gelijk is aan de vorige. Ik werk samen, deel kennis en leg verbindingen. Mijn drive is dingen verbeteren. Er zijn nog veel zaken die efficiënter en beter kunnen. Ik wil een functie hebben waarin ik zo veel mogelijk waarde toe kan voegen aan de onderneming en zolang dat in de huidige functie gebeurt, zit ik op de juiste plaats.

| 31 jaar | Reliability supervisor | Werkt bij SCA Nederland sinds 2008

VNP2012 | 25

“Als tiener sleutelde ik aan brommers, nu repareer ik papiermachines”

Er is werkelijk geen dag hetzelfde bij Schut Papier. Mijn werkzaamheden variëren van bijvoorbeeld het repareren van pompen tot aan defecten aan de machine. Op dit moment vergt het bevestigen van een kleurenmeting aan een meetframe veel van mijn tijd. Mijn werkzaamheden doe ik meestal alleen, maar ook in teamverband. Soms komen grote defecten voor - bijvoorbeeld in de aandrijving van de pulper - en moet ik een gedeelte van de pulper demonteren. Dat kost al snel een halve dag. Ook kan het voorkomen dat door middel van een kleine ingreep het probleem opgelost kan worden, zoals het bevestigen van een losgeschoten slangetje. De uitdaging van mijn werk zit in het zoeken naar oorzaken van storingen. Soms vind ik die in een paar minuten, soms is het een wekenlange zoektocht. In deze functie kan ik alles kwijt. Ik heb een aangeboren passie voor techniek. Als tiener sleutelde ik aan brommers, nu aan papiermachines. Techniek boeit me.

Reinier Derksen 26 | VNP2012

In mijn middelbareschooltijd liep ik tweemaal stage bij Schut Papier en van het een kwam het ander: inmiddels werk ik hier alweer vijf jaar. Mijn eerste indruk van de papierindustrie was die van een ‘oud ambacht’. Het leek me geen hoogtechnische omgeving. Daar moest ik echter op terugkomen: als je hier als leek binnenwandelt, lijkt het wel abracadabra, maar als je hier werkt, snap je hoe papier maken werkt en hoe machines zich gedragen. Daar komt veel meer natuur- en scheikunde bij kijken dan ik aanvankelijk dacht. Ik heb de ambitie door te groeien naar een leidinggevende functie, maar voorlopig richt ik me op de werkvloer. Schut Papier biedt haar personeel alle kansen om door te groeien. Wat dat betreft zijn er ruime mogelijkheden. Misschien printen we iets minder en worden minder kranten gelezen, maar papier verdwijnt nooit. Zeker naar onze producten (zoals kunstenaarspapier, gekleurd papier, technisch of grafisch papier) blijft vraag bestaan.

| 22 jaar | Leerlingmonteur | Werkt bij Schut Papier sinds 2008

Werken in een omgeving waarin meer techniek en technologie zit dan in een Boeing 747?

In de papier- en kartonindustrie kan het!

www.vnp.nl VNP2012 | 27

VNPNIEUWS Meer winst door energiemanagement

Papierindustrie en Tata Steel: voor een koolstofarme economie zijn doorbraaktechnologieën nodig De Nederlandse papierindustrie en Tata Steel in IJmuiden sloegen de handen ineen en organiseerden op 25 februari 2013 een innovatiemiddag op het terrein van Tata Steel die in het teken stond van een koolstofarme economie; in 2050 moet een CO2-reductie van 80 procent zijn behaald. Onder andere Wiebe Draaijer (voorzitter Sociaal-Economische Raad), Theo Henrar (directievoorzitter Tata Steel Nederland) en Henk van Houtum (voorzitter VNP) spraken bevlogen woorden over het streven naar meer toegevoegde waarde met nog maar 20 procent van de CO2-emissie. Wiebe Draijer vertelde daarnaast over de uitdagingen en verwachtingen bij het nationale energieakkoord. Aanleiding tot deze bijeenkomst was het bezoek van het CEPI Two Team Project aan Nederland. Twee teams - bestaande uit prominenten uit de Europese papierindustrie - zijn op zoek naar doorbraaktechnologieën die helpen de milieudoelstellingen voor 2050 te realiseren.

Op 24 april 2013 organiseerden de Koninklijke VNP en de Energietransitie Papierketen het evenement ‘Meer winst door energiemanagement’. In workshops deelden acht papierproducenten (Huhtamaki, Sappi Nijmegen, Eska Graphic Board, Van Houtum, Smurfit Kappa Roermond Papier, Sappi Limburg, Smurfit Kappa Solid Board en Crown Van Gelder) en drie bedrijven van buiten de papierindustrie (Heineken, Akzo Nobel en Tata Steel) hun beste praktijken en ambities op het gebied van

Sappi Nijmegen wint Energiebokaal

Duurzaam boek gepubliceerd Efficiency en duurzaamheid gaan hand in hand. Industrie en boekenvak vinden elkaar in het ketenproject Duurzaam boek. In 2012 werd de eerste titel uit dit project opgeleverd: Rondom Staal van WPG Uitgevers. Door gezamenlijke, duurzame keuzes maakten de ketenpartners niet alleen een kwalitatief hoogwaardig boek, maar wisten ook nog eens een CO2-reductie van circa 30% te realiseren. Ook in de verpakkingsketen en de hygiënische keten wordt naar dergelijke initiatieven gekeken.

28 | VNP2012

energiebesparing. Vanuit de overheid was AgentschapNL aanwezig: zij benadrukte het belang van een gestructureerde energieaanpak. In de aansluitende plenaire sessie presenteerden Heineken, Akzo Nobel, Tata Steel, Smurfit Kappa Roermond Papier en Sappi Nijmegen, onder leiding van Helga van Leur, hun energiebesparingprogramma. In een open dialoog met de 150 aanwezigen werden de mogelijkheden en leerpunten naar boven gehaald.

Net als in 2011 won Sappi Nijmegen in 2012 de VNP Energiebokaal. Tijdens een ledenvergadering in juni werd de bokaal uitgereikt aan directeur Wayne Thomas. De Energiebokaal maakt onderdeel uit van het Programma Energiemanagement, dat is opgezet om papier- en kartonfabrieken te ondersteunen in hun inzet om energie te besparen. Het Energiemanagement Programma is één van de vijf programma’s van de Energietransitie in de Papierketen. Het doel is het energieverbruik flink te verlagen.

Papierfabriek Schut wordt Schut Papier Schut Papier is de nieuwe naam van Papierfabriek Schut. Een daadkrachtige naam die staat voor een bedrijf met uitgebreide technologische kennis dat een veelzijdig gamma papierproducten op maat produceert. Met een nieuw logo, een nieuwe huisstijl en een vernieuwde website wordt de herpositionering zichtbaar.

VNP, Kenniscentrum Papier en Karton en VAPA onder één bestuur Met één bestuurlijk platform kiezen we voor een intensievere samenwerking tussen de VNP, het Kenniscentrum Papier en Karton en VAPA. Dit biedt extra mogelijkheden om de ingeslagen weg van transitie binnen de sector om te zetten in implementatie binnen de bedrijven. De uitdaging is een goede balans te vinden tussen ambitie, inzicht in mogelijkheden en draagvlak bij onze leden. Dit proces wordt versterkt door de nieuwe positionering van de sector: natuurlijk, hightech en producten voor iedere dag en overal.

Positionering papierindustrie Samen met haar leden startte de VNP in het najaar van 2012 een positioneringstraject dat leidt tot een nieuwe focus, een nieuw bewustzijn en een nieuw imago van de papier- en kartonindustrie in Nederland. Met een kernpropositie, een buying story, een nieuwe huisstijl en website zette de VNP flinke stappen. In dit jaarverslag ziet u het eerste resultaat.

H2 koopt Norske Skog Parenco Norske Skog sloot in 2012 een overeenkomst met H2 Equity Partners over de verkoop van haar papierfabriek Parenco in Renkum en haar oudpapierdivisie Reparco. H2 ziet goede groeimogelijkheden voor de fabriek en onderzoekt de mogelijkheden om verpakkingspapier te produceren.

Verpakkingenbelasting afgeschaft De verpakkingenbelasting werd op 1 januari 2013 afgeschaft. Toenmalig staatssecretaris Atsma (Infrastructuur en Milieu) en het verpakkende bedrijfsleven tekenden in juli 2012 een overeenkomst waarmee producenten, importeurs en verkopers van verpakte producten garanderen dat zij de komende tien jaar de kosten voor inzameling en hergebruik van kunststof verpakkingsmateriaal betalen.

Schut Papier wint VNP ARBO-bokaal 2012 Schut Papier in Heelsum is de winnaar van de VNP ARBO-bokaal 2012. Op de tweede plaats eindigde Crown Van Gelder, plek drie was voor Eska Graphic Board. Maandag 10 december werd de bokaal uitgereikt aan de medewerkers van Schut Papier, zodat iedereen die een bijdrage leverde aan deze bijzondere prestatie in het zonnetje werd gezet. De VNP ARBO-bokaal wordt ieder jaar uitgereikt aan de papier- of kartonfabriek die op het gebied van arbo een uitzonderlijke prestatie levert. Hiermee wordt een stimulans gegeven om het goede werk voort te zetten; continu verbeteren is noodzakelijk om te komen tot het ultieme doel: nul ongevallen.

Papier en karton op televisie De eerste maanden van 2013 was papier en karton prominent in beeld op de Nederlandse televisie. In januari werd in het BNN-programma Proefkonijnen geprobeerd te varen in een boot van karton, dat beschikbaar werd gesteld door Smurfit Kappa Roermond Papier. Enkele weken later waren in het kinderprogramma ‘BZT Show’ van omroep Z@PP! bootjes gemaakt van het karton van SolidPack te zien. Eska Graphic Board ten slotte was in maart te zien in een item van Mooi Duurzaam Nederland op RTL7.

VNP2012 | 29

‘De discussie moet niet over schaliegas gaan, maar over concurrerende energieprijzen.’

30 | VNP2012

PEOPLEPLANETPROFIT

Energiespeelveld verandert continu, maar We hebben

een duidelijk verhaal

Er gebeurde in 2012 een hoop op energiegebied. De aanloop naar de derde fase van het emissiehandelsysteem en de ontwikkelingen rondom schaliegas zorgen voor onzekerheid en zetten onze concurrentiepositie onder druk. Verder is er urgent behoefte aan een dialoog over de toekomstige warmtehuishouding van de industrie. Ondertussen presteren we op het gebied van energie-efficiency onveranderd sterk. Alle reden voor een gesprek met Corneel Lambregts, accountmanager milieu & energie van de VNP.

Er was het afgelopen jaar veel te doen om ETS: het emissiehandelsysteem. Wat is de stand van zaken? ‘In 2013 start de derde fase van het emissiehandelsysteem (ETS). We bouwen voort op de voorgaande jaren, maar met een aantal belangrijke wijzigingen. Op de eerste plaats neemt de ruimte voor gratis rechten sterk af en de toewijzing van gratis emissierechten gebeurt op basis van benchmarks. Er wordt verschil gemaakt tussen sectoren die concurreren op de wereldmarkt en sectoren die dat niet doen. Voor de laatste groep vermindert de hoeveelheid gratis emissierechten van 80 procent van de totale uitstoot in 2013 naar 30 procent in 2020. Voor het hele systeem geldt dat de totaal beschikbare emissieruimte afneemt met 1,74 procent per jaar. Het systeem staat echter onder druk door in het verleden toegekende rechten, de economische crisis en de terugloop van de productie: zo ontstond een enorm stuwmeer aan emissierechten. Dat zorgt ervoor dat de CO2-prijs historisch laag is. Dit is nadelig voor het behalen van de EU-doelstellingen op het gebied van hernieuwbare energie en het tegengaan van klimaatverandering. Daarom wordt er van verschillende kanten aangestuurd op het creëren van een grotere schaarste aan emissierechten. Als onderdeel van de mogelijke herziening worden hiervoor

voorstellen bekeken. Het verhogen van de CO2-prijs heeft gevolgen voor onze internationale concurrentiepositie: die verslechtert, omdat ETS geen mondiaal systeem is. Er ontstaat een niet-gelijk speelveld tussen landen die zich wel committeren aan het ETS-systeem en landen die dat niet doen.’ Dat klinkt logisch. Hoe groot is de kans dat het systeem daadwerkelijk wordt herzien? ‘De herziening vindt zeker plaats, maar het is belangrijk dat we duidelijkere uitgangspunten overeenkomen. De VNP strijdt samen met CEPI (Europese branchevereniging) voor de belangen van de Nederlandse papierindustrie en gelijke mondiale kansen.’ ‘Vanuit mondiaal perspectief moet er in 2015 overeenstemming zijn over een wereldwijd klimaatakkoord dat in 2020 ingaat. Dat is een gelegenheid om de gelijke concurrentiepositie van bedrijven op de agenda te zetten. Om klimaatverandering effectief tegen te gaan zijn mondiale oplossingen nodig. Tegelijkertijd moeten we zelf actief blijven, want er is geen garantie op een mondiale aanpak.’

VNP2012 | 31

PEOPLEPLANETPROFIT

Een ander heet hangijzer is schaliegas. Dat was in 2012 niet van de voorpagina’s van de kranten weg te slaan. ‘De ontwikkelingen rondom schaliegas zouden ervoor kunnen zorgen dat energie-intensieve productie vanuit Europa naar de VS wordt verplaatst: het is een bedreiging voor de Europese concurrentiepositie. Internationaal concurrerende bedrijven hebben gewoonweg minder aantrekkingskracht om investeringen te verantwoorden. In de Verenigde Staten is het momenteel tweeënhalf keer zo goedkoop om papier te maken als in Europa!’ Als er zoveel economische voordeel is, waarom winnen we in Europa dan geen schaliegas? ‘Het winnen van schaliegas is een precair proces en de uitgangspositie van Europa en de VS is niet hetzelfde. Belangrijker is dat de discussie niet over schaliegas moet gaan, maar over concurrerende energieprijzen. Het is een complexer onderwerp. Denk aan het creëren van een goed functionerende markt voor gas en dat bedrijven in EU-landen vergelijkbare energiekosten hebben. Dat is een belangrijk punt voor de papier- en kartonindustrie.

Eenduidigheid voor een interne markt en een toekomstbestendige strategie zijn van belang, ook met het oog op voorziene investeringen in de energieinfrastructuur. De industrie kan hierbij een rol spelen, bijvoorbeeld met het nuttig gebruiken van restwarmte of bijdragen aan congestiemanagement.’ Warmte is een wezenlijk onderdeel van de papier- en kartonindustrie. Hoe is het gesteld met de warmtevraag en welke ontwikkelingen zijn daar te verwachten? ‘In november kwam een rapport uit waarin de VNP samen met de VNCI (chemie) en VNPI (raffinaderijen) de resultaten van een gezamenlijk onderzoek naar (de ontwikkelingen in) de warmtevraag presenteerde. Belangrijke conclusie: in onze sector is warmte verantwoordelijk voor meer dan 80 procent van het energieverbruik. De huidige warmtevraag blijft nagenoeg gelijk tot 2020. Door het verslechterde economisch rendement is de prognose dat het gebruik van WKK’s in 2020 met 37 procent is gedaald ten opzichte van de huidige situatie. Dat betekent een toename van de CO2-uitstoot. In de industrie is nog een groot potentieel aan WKK-mogelijkheden aanwezig.’

AANDACHTSPUNTEN MILIEU Herziening van het Best Available Techniques (BAT reference document voor de papier- en kartonindustrie. Duidelijke kaders en reële emissiewaarden voor de best beschikbare technieken (BAT) in de pulp- en papierindustrie, zodat een vertaalslag naar realistische vergunningen mogelijk is. Inzet VNP > Nederlandse bedrijven beschikken veelal over de best beschikbare technieken. Inzet nodig op heldere communicatie over de reële waarden en bij uitzonderingen ruimte creëren voor specifieke situaties. Criteria voor het duurzaam inkopen van kopieer- en briefpapier. Criteria realiseren voor het duurzaam inkopen van papier die eenduidig en eenvoudig te hanteren zijn. Inzet VNP > Aanpassen van de criteria, gericht op versimpeling van het proces van duurzaam inkopen. Natura 2000: naar aanleiding van uitspraak Raad van State is het nodig bestaande vergunningen te toetsen aan de Wet Natuurbeheer voor de periode 2000 t/m nu.

32 | VNP2012

Geen nieuwe administratieve lasten, bestaande vergunningen blijven geldig en zorg dragen voor uniformiteit in landelijke afhandeling van procedures rondom vergunningverlening. Inzet VNP > Zorg dragen voor collectieve oplossing, namelijk een zogenaamde passende beoordeling voor alle huidige milieuvergunningen.

Bossen Het Houtconvenant heeft als ambitie de oogst van de Nederlandse houtige biomassa te verhogen en de benutting te verbeteren. Aandacht voor produceren en mobiliseren van duurzame biomassa uit Nederlandse bossen en landelijke gebieden, waarbij altijd sprake moet zijn van het toepassen van cascadering van biomassa. Het is van belang dat het eenzijdig stimuleren van energieproductie uit hout wordt voorkomen, met het oog op het duurder worden en minder beschikbaar zijn van biomassa in de toekomst. Het gaat erom de oogst van de Nederlandse houtige biomassa te verhogen en de effectieve benutting te verbeteren. Inzet VNP > Inzet op ketensamenwerking en lokale samenwerking om een hogere oogst van houtige bio-

massa te realiseren met oog voor rentabiliteit voor terreinbeheerders en het garanderen van duurzaamheid van oogst en benutting (cascadering). Europese Houtverordening: verantwoording over de rechtstreekse import van bijvoorbeeld pallets, papier en papieren tapes van buiten de Europese Unie. Tegengaan van illegaal gekapt hout en daarvan vervaardigde houtproducten, waaronder houtpulp, pallets, papier en karton. Minimaliseren van het risico om illegaal gekapt hout te gebruiken. Inzet VNP > Voor de VNP is duurzaam bosbeheer (legaliteit en certificering) erg belangrijk. Het gaat om garanties over de legale herkomst van houtproducten. Inzet VNP > Betere traceerbaarheid van producten in de handelsketen. Geen overbodige administratieve lastenverzwaring.

Energie Het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS) staat onder druk. De Europese Commissie kijkt naar mogelijke maatregelen voor herziening van het systeem. Het systeem van emissiehandel wordt als belangrijk

PEOPLEPLANETPROFIT

Wat is kracht van de papier- en kartonindustrie als het om energiebesparing gaat? In de eerste plaats laten we resultaten zien. De MEE-monitoring van de jaren 2010 en 2011 laat zien dat er grote energiebesparingen zijn behaald van respectievelijk 8,9 en 20,2 procent. Voor 2012 zijn de volledige cijfers op het moment van drukken nog niet bekend. Voor de periode 2013-2016 is de beoogde besparing - volgens de energie-efficiëntieplannen van de bedrijven - 20 procent. Daarmee zitten we ruim boven de intentie van 2 procent die binnen het MEE-convenant is uitgesproken en scoren we beter dan andere industriesectoren in Nederland. Ik merk veel commitment binnen de sector om de energietransitie succesvol te laten zijn. Bedrijven werken samen, leren van de ander en motiveren elkaar. En de resultaten zijn er: het loont om samen te werken en buiten de keten te kijken. Het positieve effect van een intrinsieke motivatie is een belangrijk signaal in een tijd waarin de overheid meer verplichtingen wil invoeren. De papier- en kartonindustrie heeft een doelstelling, is gemotiveerd en dat werpt haar vruchten af. Onze sector heeft op het gebied van energiebesparing een duidelijk verhaal te vertellen.’

‘Het benutten van dit potentieel is van belang voor de papierindustrie. We moeten kijken naar alternatieven voor de toekomstige warmtevraag. Het is duidelijk dat er behoefte is aan een nieuwe dialoog over de warmtehuishouding van de industrie. In het huidige overheidsbeleid is onvoldoende aandacht voor warmte in de industrie.’ De VNP laat zich daarin vast niet onbetuigd. ´Samen met de brancheorganisaties die ik net noemde heeft de VNP in een eerste verkenning op hoog niveau met de overheid over de warmtehuishouding van de industrie gesproken. We moeten blijven agenderen dat de investeringsbereidheid en de concurrentiepositie van onze leden in relatie tot het veranderende energiespeelveld (en de rol van warmte hierin) versterkt moet worden.´ Dit dient uiteraard ook onderdeel van het SER Energieakkoord te zijn. In het kader van dit akkoord en de Energie Efficiëntie Richtlijn hebben we een duidelijk verhaal te vertellen. Op het gebied van energiebesparing doet onze sector het de laatste jaren uitstekend.’

1.565

1.440 1.266

1.393

1.418

1.305 1.293

1.288

2007

2008

2009

2010

2011

2012

CO2

NOx (x 1.000 ton)

CO2 (x 1.000 ton)

1.061 1.105 1.072 1.083

2007

2008

2009

2010

2011

2012

NOx

Directe emissies naar de lucht

instrument gezien in het verminderen van CO2-uitstoot. De industrie heeft zekerheid nodig bij het doen van kapitaalintensieve investeringen om de uitstoot terug te dringen. De focus moet nu liggen op het bevorderen van economische groei in Europa en het stimuleren van onderzoek en innovatie om te voldoen aan de vastgestelde klimaatdoelstellingen, bijvoorbeeld door innovatiegelden voor energie-efficiëntie in de industrie beschikbaar te stellen. De emissiehandel moet stabiliteit in de regelgeving bieden en zijn gekoppeld aan een internationaal level playing field. Inzet VNP > Hoge energiekosten en schaliegasontwikkelingen leiden ertoe dat emissiehandel en veranderende richtlijnen en wetgeving belangrijk zijn binnen de branche. Wat betreft de toekomstige ontwikkelingen rondom ETS gaat het erom de verbinding te zijn tussen enerzijds het bevorderen van de concurrentiekracht en anderzijds het inzetten op een milieuvriendelijke bedrijfstak. Vanuit de overheid is de energie-efficiencyrichtlijn (en het MEE-convenant) een belangrijk instrument bij terugdringen van CO2-uitstoot. Er moet een indicatieve nationale doelstelling worden geformuleerd voor 2020.

De VNP wil voor haar leden geen extra regeldruk; energie-efficiëntie in de industrie is reeds sterk gereguleerd. Ook moet er erkenning zijn van reeds behaalde resultaten. Inzet VNP > De urgentie voor extra inzet op energieefficiëntie wordt gedeeld door de papier- en kartonindustrie. Voor de sector geldt dat energie-efficiëntie primair gericht is op verbeteren van de concurrentiepositie. Inzetten op industriële warmte, naar aanleiding van het rapport Davidse. Blijven agenderen dat de investeringsbereidheid en de concurrentiepositie in relatie tot het veranderende energiespeelveld versterkt moeten worden. Inzet VNP > Behoud van het potentieel van de gunstige energieconversie van de WKK en inzet op passend instrumentarium voor industriële warmte. Het SER Energieakkoord voor duurzame groei heeft tot doel te komen tot een maatschappelijk breed gedragen akkoord voor de energiehuishouding van Nederland. Voor de leden van de VNP is het van belang om als energie-intensieve industrie concurrerend te blijven.

Het SER Energieakkoord stelt onder andere langetermijndoelen voor warmte en energie-efficiëntie. Dat is in combinatie met het internationaal level playing field van belang. Inzet VNP > De inzet op energietransitie in de papierketen (halvering energieverbruik voor eindproducten papier en karton in 2020) sluit aan bij het SER Energieakkoord. We moeten blijven streven naar strategische innovatie om concurrerend te blijven.

Water Waterbesparing en kostenterugwinning (in het kader van de KRW). In Nederland komt meer nadruk op verdere reductie van het industrieel watergebruik en kostenterugwinning om watersystemen op peil te houden. De VNP is actief in de belangenbehartiging en strijdt ervoor de kosten voor industrieel watergebruik acceptabel te houden en de reeds gerealiseerde inspanningen blijvend zichtbaar te maken, zodat bij vergunningverleningstrajecten rekening wordt gehouden met de reeds gerealiseerde besparingen. Sinds 1985 is het waterverbruik al met 30% gedaald per ton geproduceerd papier.

VNP2012 | 33

PEOPLEPLANETPROFIT

103,8 91,6

2008

2009

474 419

Prognose EEP

2015

540

Prognose EEP

2010

76,4

2011

2013

72,3

2012

Watergebruik

248 211

781

Duurzame energie

Prognose EEP Prognose EEP

567 791

2012* 2011

5.428

2010

3.287

2009

1.653

2008

520

2007

1.097

2006

709

430 1.074 583 1.115

322

158

monitoring

78,1

Energiebesparing (TJ)

Totaal waterinname (mln m3)

2007

2016

2014 77,9

Procesefficiency

prognose

Ketenefficiency

91 451 129

Energie-efficiëntiemonitoring & -prognose *de cijfers over 2012 worden momenteel verzameld

Inzet VNP > Waterbesparing is een continu aandachtspunt. Naast besparing is ook hergebruik van opgepompt water cruciaal. Tevens zijn bedrijven actief bezig met het reduceren van concentraties schadelijk stoffen in het geloosd afvalwater.

Grondstoffen Greendeals ‘Alternatieve Grondstoffen voor Papierproductie’. De VNP zet zich in om samen met vergunningverleners de mogelijkheden voor experimenten te onderzoeken. Inzet VNP > Om te kunnen innoveren is het blijvend van belang om de gesprekken over juridische obstakels te kunnen blijven agenderen en te bespreken met de overheid. Alternatieve grondstoffen, reststromen en secundaire brandstoffen. Op basis van het cascaderingsprincipe voordelig gebruik en inzet van reststromen en alternatieve grondstoffen. Het gaat om het streven naar het verwerken van alle afvalstromen via nuttige toepassing, gekoppeld aan innovaties op het gebied van bio-refinery. Zowel hout,

34 | VNP2012

oudpapier, agrarische grondstoffen als andere nevenstromen worden gecombineerd verwerkt tot een groot scala aan nieuwe producten. Het doel is maximale waarde creëren uit houtvezels en agrarische producten. Inzet VNP > Continu voor het voetlicht brengen van de inzet van de papier- en kartonindustrie op het gebied van grondstoffenschaarste en alternatieve grondstoffen. Actief met ketenpartners zoeken naar toekomstige oplossingen en alternatieve ketens.

Recycling Afvalbeheersbijdragen Verpakkingen: de verpakkingenbelasting is per 1 januari 2013 afgeschaft. Daarvoor in de plaats kwam een privaat systeem: het Afvalfonds Verpakkingen. De financiering loopt via Afvalbeheersbijdragen Verpakkingen. Vanuit PRN en de VNP heeft de eerlijke verdeling van de kosten, het in stand houden van een functioneel inzamelsysteem, het bevorderen van hergebruik en schoon houden van de gebruikelijke oudpapierstroom de prioritaire inzet. Inzet VNP > Verder stimuleren om de inzameling en het hergebruik van oudpapier naar een zo hoog moge-

lijk niveau te brengen. Tevens een substantiële, extra secundaire grondstofstroom milieuverstandig inzetten door de cellulosevezel uit de drankenkartons te separeren en te hergebruiken (rekeninghoudend met de regelgeving). Einde Afval: er wordt gewerkt aan Europese wetgeving om te bepalen of een stof of voorwerp een afvalstof is. Voor de VNP gaat het om duidelijkheid over de controle en transparantie van de oudpapier- en kartonstromen. Waar in het traject sprake is van ‘einde van afval’ is hierbij van belang. Verder gaat het om haalbare waarde van de vervuiling van de huidige stromen en correcte handhaving. Inzet VNP > De sector kijkt actief naar beschikbaarheid van bestaande en nieuwe grondstofstromen. Dat is belangrijk om in de toekomst te beschikken over voldoende grondstoffen van goede kwaliteit. Dit vraagt om uniforme regelgeving omtrent de oudpapierstromen in de EU en de rest van de wereld.

COLUMN

Een circulaire, biobased en zero waste industrie? Annita Westenbroek Manager innovatie van de VNP en directeur van het Dutch Biorefinery Cluster (DBC)

Het gebruik van biomassa als basis voor energie en materialen: één van de bijdragen aan de klimaatdoelstelling. Planten en bomen groeien dankzij de opname van CO2 uit de atmosfeer en na verbranding van de biomassa komt er evenveel CO2 terug in de atmosfeer. En het kan nog beter! Zolang een product wordt gebruikt of gerecycled, blijft de CO2 zelfs in het product opgeslagen. En dus wil iedereen meedoen! Een exponentiële groei aan ‘biobased initiatieven’, die allemaal op eigen wijze bijdragen aan deze zogenoemde ‘biobased economy’. Miljarden aan investeringen en subsidies in onderzoek en ontwikkeling. De wereldwijde bioplasticproductie is gegroeid tot meer dan 1 miljoen ton per jaar en de markt voor bioplastics zal in 2020 verzevenvoudigd zijn! Èn producten hergebruiken of recyclen en reststromen als grondstof. Omdat het ‘duurzaam’ is. En omdat duurzaam ‘in’ is. Omdat de noodzaak van een circulaire biobased en zero waste economie hoog is! En dan is er schaliegas. Opeens lijkt de biobased economie weer ver weg… ‘Zolang die biomassa zo duur is (en subsidies uitblijven) zal het niet economisch renderen…’ En de papier- en kartonindustrie? Al 2000 jaar een modern ambacht. Men neme natuurlijke vezels, maakt deze nat, slaat ze flink plat, vormt een blad uit de brij en laat het drogen. Bamboe, riet, katoen, vlas, stro, gras of bladeren… afhankelijk van de prijs en beschikbaarheid. En sinds anderhalve eeuw heeft hout, een relatieve nieuwkomer in de geschiedenis, zich ontwikkeld tot veruit de belangrijkste grondstof. Inmiddels wordt er jaarlijks 350 miljoen ton biomassa omgezet tot verpakkingen, kantoorartikelen, communicatiemiddelen, toiletbenodigdheden, vrijetijdsbesteding. Mede dankzij een recyclingpercentage van 80 procent. Sinds kort is een nieuwe noodzaak helder: subsidies op bio-energie doen de houtprijzen stijgen. Andere bedrijfstakken die onze grondstoffen willen hebben…! Het loont om te investeren in grondstofbesparende maatregelen. Afval hergebruiken, niet vanwege het milieu, maar omdat het geld oplevert! Maar ook wij kijken inmiddels over onze grenzen, zien de waarde van andermans reststromen en gaan terug in de tijd. Inmiddels mengen we de houtvezels weer met gras, tomatenstengels, aardappelvezels, bietenpulp, en uitgeperste citroenen en testen we plantaardige kleurstoffen en andere complexe verbindingen uit planten. En niet omdat onze grondstoffen opraken of omdat het geld bespaart. Maar omdat het mooi is, omdat het ons papier iets speciaals geeft, iets ‘duurzaams’. Een extra dimensie, waar de markt meer en meer oog voor heeft. En reststromen? Die hebben we niet meer. We produceren nu ook bioplastics, vetzuren, energie, schoon water, composieten en diverse bouwstenen voor de chemische industrie! De biobased economy ver weg? Of economisch onhaalbaar? Welnee! Papier en karton: wij zijn er al!

VNP2012 | 35

“Papier maken zit in mijn bloed”

36 | VNP2012

“De carrièremogelijkheden zijn groot “

“Ik herken mezelf in de jonge honden”

“Ik greep mijn kans met beide handen aan”

LOOPBAAN

Ambieer je een carrière in de techniek? Denk dan eens aan de papierindustrie. De papieren kartonindustrie in Nederland is een bloeiende sector waarin veel vraag is naar technisch geschoold personeel. De sector is bekend om haar prima loopbaanmogelijkheden en staat garant voor een dynamische, spannende en stoere werkomgeving. Laat je inspireren door de persoonlijke verhalen op de volgende pagina’s.

VNP2012 | 37

“Mijn huidige functie is niet mijn eindstation”

Ik ben een papierman in hart en nieren. Toen de voorganger van Meerssen Papier - Favini - op deze locatie stopte met het maken van papier, werkte ik een korte periode als treindienstverkeersleider bij Prorail. Op een gegeven moment werd duidelijk dat Favini onder de naam Meerssen Papier een nieuwe start zou maken. Toen ik werd benaderd daaraan een bijdrage te leveren, twijfelde ik geen moment. Papier maken zit in mijn bloed en ik miste mijn oude werk. De keuze terug te keren in het papier was snel gemaakt. Ik wilde meehelpen de nieuwe onderneming vanaf nul op te bouwen. In mijn jeugd kwam ik al regelmatig op deze plek. Mijn vader werkte hier en hij maakte mij enthousiast voor papier. Ik benutte iedere gelegenheid om in de papierfabriek rond te kijken. Uiteindelijk heb ik hier 18 jaar samen met hem gewerkt. Ik begon in de afwerking en maakte vrij snel de overstap naar de papiermachine. Via een aantal stappen groeide ik naar de functie van conducteur, zoals een operator in de papierindustrie in Limburg wordt genoemd. Later was ik onder ander kwaliteitscontroller en werkte ik op het bedrijfsbureau, tot ik

Leon Wingender 38 | VNP2012

mijn huidige functie kreeg. In de toekomst zou ik graag iets in de productontwikkeling doen. Mijn huidige functie is niet mijn eindstation, Meerssen Papier is dat hopelijk wel. Meerssen Papier is een kleine papiermaker. Wij zijn niet te vergelijken met grote producenten als Sappi en Smurfit Kappa. We maken vele verschillende producten en kwaliteiten die ieder keer weer andere machine-instellingen vereisen. Hier is geen sprake van bulkproductie. Dat maakt mijn baan intensief en uitdagend. Milieuzorg is een belangrijk aspect van ons werk. We reinigen het water, zodat het zo schoon mogelijk naar de waterzuivering gaat. Daarin werken we samen met Sappi in Maastricht, 10 kilometer hier vandaan. Daarnaast hergebruiken we de machinewarmte om bijvoorbeeld de productiehal te verwarmen. Ik heb de mooiste baan die er is bij de mooiste fabriek die er is. Zoveel producten in zoveel kwaliteitssoorten betekent erg veel afwisseling. Mijn liefde voor het vak breng ik over op de nieuwe generatie papiermakers bij Meerssen Papier, zodat de passie voor papier niet verloren gaat.

| 46 jaar | Chef van dienst | Werkt bij Meerssen Papier sinds 1986

“Ambitieuze collega’s maken aspiraties waar” Jeroen Vos | Mart Bakker

39 jaar | Technisch coach | Werkt bij Smurfit Kappa Solid Board sinds 2008 | 31 jaar | Proces engineer | Werkt bij Smurfit Kappa Solid Board sinds 2001

JEROEN: Ik houd me zowel bezig met het oplossen van acute problemen aan de machine als langetermijnorganisatievraagstukken. Ik begon mijn carrière in het karton bij de buren van Eska Graphic Board en kwam na een aantal omzwervingen bij Smurfit Kappa terecht. Karton is de rode draad in mijn leven. ‘De techniek en de machines op onze locaties zijn soms wat ouder en in andere gevallen juist erg modern. De techniek varieert van pompen, motoren, walsen en meetapparatuur tot besturing. Dat maakt het werken in ons productieproces breed en dus erg leerzaam. Dat komt je zowel binnen als buiten de kartonindustrie van pas. MART: Mijn loopbaan startte als uitzendkracht. Na de functie van assistent papiermaker en ploegleider te hebben vervuld, ben ik nu met veel plezier proces engineer. Smurfit biedt haar personeel goede carrièremogelijkheden. We hebben onder andere een TOP-programma: een interne opleiding waarin ambitieuze collega’s begeleid worden om hun aspiraties waar te maken. Onderdeel van het programma zijn effectief leiderschap, organisatieontwikkeling, beïnvloedingstechnieken, motiveren en persoonlijke ontwikkeling. Jeroen en ik rondden beiden de opleiding succesvol af. JEROEN: Voorlichting is een belangrijk onderdeel van mijn functie. Operators begrijpen dat dingen soms anders moeten. In het begin is er weerstand, maar uiteindelijk blijkt dat zij er profijt van hebben.

MART: Ik kan mijn ziel en zaligheid kwijt in deze baan. De ene dag is rustig, terwijl de andere enorm hectisch verloopt. Ik krijg de ruimte zelf initiatieven te nemen en het is mooi om te zien dat dat iets oplevert. Jeroen: We zamelen in Nederland massaal oudpapier in. Dat doen we niet voor niets; het papier wordt ingezet als grondstof van papier en karton. Het papier dat we zaterdag langs de weg zetten en wordt opgehaald door de sportclub of het buurthuis, ligt maandag bij ons op de band. Dat is toch mooi om te zien? MART: Energie is een belangrijk item binnen onze fabrieken. We worden gestimuleerd om elk jaar weer minder energie te verbruiken. Dat betekent geen vacuüm gebruiken als dat niet nodig is en ervoor zorgen dat niets onnodig aanstaat of draait. JEROEN: Het mooie aan papier maken is dat - in tegenstelling tot de meeste andere industrieën - het productieproces met het blote oog te zien is. Van het oudpapier op de band tot pulp tot de papiermachine: alles is te volgen. MART: Kijk eens om je heen in de supermarkt: vrijwel alle artikelen zijn verpakt in karton. Hagelslag, fruit en thee hebben een papieren jasje. Of neem de kantoorvakhandel met al haar producten van papier en karton. Papier heeft - hoewel soms anders wordt beweerd - een mooie toekomst. Zolang we blijven verpakken en blijven bestellen op bol.com is karton onmisbaar.

VNP2012 | 39

“Alle ruimte voor carrière”

Jan Smits

| 45 jaar | Production shiftleader | Werkt bij Sappi Nijmegen sinds 1989

Bijna 25 jaar geleden begon ik mijn loopbaan in de ‘wereld van papier’, in de stofvoorbereiding. Ik kwam blanco binnen en had nauwelijks technische kennis. Vrij snel werd ik gevraagd ‘naar boven’, naar de papiermachine te komen. Dat deed ik en in de jaren die volgden, bekleedde ik zo’n beetje iedere functie die aan de papiermachine voorkomt. Een groot deel van die tijd studeerde ik naast het werken. Sappi faciliteert dat prima. Dat typeert de organisatie: als zij mogelijkheden ziet in haar werknemers, biedt ze alle ruimte om carrière te maken. Inmiddels geef ik alweer twee jaar leiding aan een ploeg van 23 mensen en dat bevalt me geweldig. Met name het menselijk aspect van mijn werk, het omgaan met zoveel verschillende personen, geeft me veel plezier. Het is heerlijk een ploeg te triggeren, op sleeptouw te nemen. Ik investeer heel

40 | VNP2012

bewust in de band met mensen. De samenstelling van mijn ploeg is erg divers: de jongste is 19, de oudste 60. Ik herken mezelf in de jonge honden. In hun nieuws- en leergierigheid zie ik mezelf terug, 24 jaar geleden. Het productieproces van papier ziet er - ondanks dat de afgelopen jaren flink wat technische vooruitgang werd geboekt - niet uitgesproken hightech uit. De hightech zit in onze sector in de mensen! Zij zijn beter geschoold, veel professioneler dan een jaar of 20 geleden. Papier maken is een combinatie van een relatief oud proces, geschoeid op een moderne leest, waarin de mensen het verschil maken. De digitalisering van de maatschappij is ondertussen alweer 10, 15 jaar aan de gang. Ondanks die ontwikkelingen zie ik bij veel mensen nog altijd een voorkeur voor papier. Even een kopietje maken, een blocnote gebruiken of een krant lezen in de trein: ik geloof niet dat papier ooit zijn functie verliest.

“Ik greep de kans om in de papierindustrie te werken met beide handen aan”

Zolang ik me kan herinneren heb ik de drive om in de papierindustrie aan de slag te gaan. Dat ging echter niet zonder slag of stoot. Ik probeerde vele malen een baan te vinden in deze sector. Op een gegeven moment kreeg ik het advies om het via ‘Werk en Vakmanschap’ (samenwerkingsverband voor behoud en versterking van technisch vakmanschap) te proberen. Dat bleek een gouden tip. In een mum van tijd was het geregeld en kon ik bij Mayr-Melnhof aan de slag. Ondanks de onzekere economische tijden en de verantwoordelijkheid die ik heb voor mijn gezin, twijfelde ik geen seconde en gaf ik mijn vaste aanstelling elders op. Ik wilde zó graag in de papierindustrie werken, dan grijp je zo’n kans met beide handen aan. Voor mijn gevoel was het nu of nooit. Ik heb een tomeloze ambitie te slagen in het papier. Om mijn droom waar te maken was veel zelfdiscipline nodig. Op het werk concentreerde ik me op de praktijk van het karton maken. Op de momenten dat ik vrij was, dook ik in de boeken om de theoretische kant van het werk

Michael Puzzo

tot me te nemen. Zo vergaarde ik snel veel kennis over mijn vak. Ik probeerde te leren van mijn collega’s en liep regelmatig een dienst met hen mee. Zo heb ik overal in de keuken mogen kijken en daarvan leerde ik ontzettend veel. Ik wil graag doorgroeien naar de functie van operator of unitmanager. Daar doe ik niet geheimzinnig over. Ik wil over een aantal jaar de kennis en ervaring die ik heb vergaard inzetten op een hoger niveau. Bij Mayr-Melnhof worden vernieuwingen doorgevoerd die ervoor zorgen dat we steeds meer een hightechbedrijf zijn. Zo werken we met steeds schoner water en doen we aanpassingen aan de pers- en droogpartij, zodat de machine sneller kan draaien. Ook ontwikkelen we steeds hoogwaardiger producten. Daarbij verliezen we de zorg voor onze leefomgeving overigens niet uit het oog. We werken er hard aan zo min mogelijk energie te verspillen door warmte die verloren dreigt te gaan op te vangen en opnieuw te gebruiken in het productieproces.

| 29 jaar | Wikkelaar/Hulpdroger | Werkt bij Mayr-Melnhof sinds 2011

VNP2012 | 41

Het papier voor dit jaarverslag is beschikbaar gesteld door Sappi Limburg.

42 | VNP2012

Werken in een sector met volop carrièrekansen?

In de papier- en kartonindustrie kan het!

www.vnp.nl VNP2012 | 43

DE SECTOR IN CIJFERS

1%

toename van de totale afzet Afzet en aandeel sectoren en productgroepen (x 1.000 ton) 2011

+/-

CEPI +/-

Grafische soorten 946 924 Krantenpapier 253 255 Gestreken grafisch papier 464 426 Ongestreken grafisch papier 229 243 Verpakkingspapier/karton 1.713 1.681 Golfkartonpapier 904 868 Pakpapier 57 60 Massiefkarton 643 636 Vouwkarton 113 113 Sanitair papier 121 124

-2% 1% -8% 6%

-5% -7% -5% -4%

2% 4% 5% -1% 0%

0% 1% 4% -1% 0%

2%

1%

Totaal papier en karton

1%

-2%

2012

2.171.000

2748

2.761

1.813

ton buitenlandse export

mln euro omzet in Nederland

Afzet binnenland en export, periode 2000-2012 Afzet (x 1.000 ton) en omzet (x 1 mln) van (x 1.000 ton) de Nederlandse papier- en kartonindustrie Totale afzet

Grafische soorten 2000 1.346 2005 1.352 2010 967 2011 946 2012 924 Verpakkingspapier/karton 2000 1.854 2005 1.994 2010 1.774 2011 1.681 2012 1.713 Sanitair papier 2000 133 2005 125 2010 118 2011 121 2012 124 Totaal papier en karton 44 | VNP2012

2.761

Binnenland

%

Export

%

304 290 158 123 94

23 21 16 13 10

1.042 1.062 809 823 830

77 79 84 87 90

577 613 520 474 446

31 31 29 28 26

1.277 1.381 1.254 1.207 1.267

69 69 71 72 74

102 64 48 49 50

77 51 41 41 40

31 61 70 72 74

23 49 59 59 60

590

21

2.171

79

2000 2005 2010 2011 2012

Afzet

Index

Omzet

Index

3.333 3.471 2.859 2.748 2.761

100 104 86 82 83

2.300 1.910 1.777 1.906 1.813

100 83 77 83 79

2.761.000

ton totale afzet Totale Nederlandse afzet in 2012 (x 1.000 ton) Afzet binnen Europa Afzet buiten Europa Totaal Nederlandse afzet

2.372 389

86% 14%

2.761 100%

DE SECTOR IN CIJFERS

620.000

ton export Duitsland Afzet naar de belangrijkste exportlanden in 2012 (x 1.000 ton)

Duitsland België Verenigd Koninkrijk Frankrijk Verenigde Staten Polen Italië Spanje Denemarken Tsjechië Afrika Overig Totaal

Export

%

620 269 227 219 105 80 79 44 42 38 33 415

29% 12% 10% 10% 5% 4% 4% 2% 2% 2% 2% 19%

2.171

100%

Gemiddelde oudpapierprijzen ‘bont’ (in € p/ton) 2000 2005 2010 2011 2012

75 46 108 134 105

Gemiddelde celluloseprijzen (in $ per ton)

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

NBSK

BEKP

620 610 680 794 852 657 930 960 814

520 581 639 702 789 561 843 810 751

1,8%

afname EU-landen (CEPI) Afzetontwikkeling papier en karton in de EU-landen (CEPI) in 2012 (x 1.000 ton) 2012 Oostenrijk België Tsjechië Finland Frankrijk Duitsland Hongarije Italië Nederland Noorwegen Polen Portugal Roemenië Slowakije Slovenië Spanje Zweden Verenigd Koninkrijk Totaal

2,1% 2,4% 9,2% -5,5% -5,7% -0,4% 15,5% -5,0% 1,0% -20,1% 1,0% -5,7% 6,7% -3,7% 1,0% -0,1% 0,9% 1,6% -1,8%

Inzet verse vezel/oudpapier in Nederland (x 1.000 ton) Cellulose Oudpapier 2000 2005 2010 2011 2012

806 830 515 471 537 (20%)

2.414 2.462 2.206 2.159 2.140 (80%)

Herkomst geïmporteerde cellulose in Nederland in 2012 (x 1.000 ton) Europa 63% 971 VS en Canada Latijns Amerika Totaal

313 244

20% 17%

1.528

100%

VNP2012 | 45

VNPPARTNERS

Confederation of European Paper Industries (CEPI) CEPI vertegenwoordigt de belangen van de papier- en kartonindustrie in Europa. Deze Europese overkoepelende confederatie volgt en analyseert de EU-wetgeving en neemt initiatieven op Europees niveau wat betreft milieu, energie, bossen, recycling, lobby en concurrentiekracht. Dit in het belang van haar leden, waaronder die van de VNP. Meer informatie: www.cepi.org

Kenniscentrum Papier en Karton (KCPK) KCPK is, sinds de oprichting in 1998, uitgegroeid tot de spil van de kennisinfrastructuur van de Nederlandse papier- en kartonindustrie. Dit komt mede doordat zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van bestaande infrastructuur en netwerken en projecten steeds in samenwerking met kennisinstellingen, bedrijfsleven en andere relevante partijen worden uitgevoerd. Het langetermijndoel is het creëren van een betere concurrentiepositie van de Nederlandse papier- en kartonindustrie. Om dit te bereiken worden zoveel mogelijk verbindingen met andere sectoren in Nederland gelegd om zicht te hebben op technologische ontwikkelingen in de eigen keten en in andere industrietakken. De samenwerking met de kennisinstellingen richt zich vooral op de vertaling van fundamenteel onderzoek naar industriële toepassing. In alle projecten van het Kenniscentrum is er steeds actieve betrokkenheid van papier- en kartonfabrieken.

46 | VNP2012

Via de 100% dochteronderneming Bumaga BV wordt tevens gewerkt aan implementatie van nieuwe technologieën bij de fabrieken en marktintroducties van nieuwe eindproducten bij bedrijven verderop in de keten. KCPK en Bumaga omvatten samen 12 fte en de organisaties kenmerken zich door een internationale personeelsbezetting. We werken aan drie kernthema’s: beschikbaarheid en inzet van vezelgrondstoffen, efficiënte papier- en kartonproductie en nieuwe vormen en toepassingen van papier en karton. De Energietransitie Papierketen is een gezamenlijk initiatief van de VNP en KCPK. Meer informatie: www.kcpk.nl

VAPA VAPA is het opleidingscentrum van en voor de Nederlandse papier-, karton- en golfkartonbranche. Ruim 25 jaar richt VAPA zich inmiddels op de opleidingsbehoeften van de branche én individuele bedrijven in Nederland en België. Het accent ligt op het vergroten en verbeteren van competenties van medewerkers die betrokken zijn bij het productieproces. In de visie van VAPA omvat opleiden meer dan kennisoverdracht alleen. Uiteindelijk gaat het erom dat mensen optimaal kunnen functioneren in hun werksituatie en dat zij waarde toevoegen aan het bedrijf. Met haar activiteiten beoogt VAPA bedrijven en hun medewerkers beter te laten presteren én de mogelijkheid te bieden zich continu te ontwikkelen. Zij doet dit onder meer via de inzet van haar trainers en ontwikkelaars en door gebruik te maken van diverse methoden en instrumenten, zoals: - ‘on the job’-training en -coaching - (door)ontwikkeling en uitvoering van opleidingstrajecten: klassikaal, in-company, tailor made, zelfstudie met behulp van e-learning, action learning - 0-metingen, plus ontwikkeling van individuele en collectieve opleidingsplannen - borging van kennis en kunde (inclusief kennis- & leermanage mentsystemen) - bedrijfsspecifieke opleidingstrajecten en branchespecifieke ondersteuning binnen regulier ROC-onderwijs - ontwikkeling van werkplekinstructies op maat - opleiding en certificering van verschillende doelgroepen, zoals operators, machinevoerders, technologen en medewerkers TD - ontwikkeling en implementatie van moderne leermiddelen (e- & b-learning, film en audio) - advies en ondersteuning inzake opleidingsbeleid - ondersteuning bij andersoortige onderwijs- en arbeidsmarkt gerelateerde kwesties. Om dit te kunnen realiseren werkt VAPA nauw samen met de industrie. Het bestuur van VAPA wordt dan ook gevormd door een aantal directeuren en directieleden van ondernemingen uit de bedrijfstak. Meer informatie: www.vapa.nl

Verpakkingen Recycling Nederland (VRN) Dutch Biorefinery Cluster (DBC) en Agro-Papier-Chemie (APC) Het DBC is in 2010 opgericht door de papierindustrie en de agrofoodsector, met als doel gezamenlijk nieuwe innovaties te initiëren in de biobased economy: hoogwaardige producten en duurzame, gesloten productieketens. Elkaars biobased grondstoffen en reststromen optimaal benutten, door kennis en expertise te bundelen en gebruik te maken van elkaars netwerk en innovatiekracht. Het DBC bundelt op deze wijze kennis, kunde,faciliteiten en middelen via open innovatie en maakt zo een sprong voorwaarts in het maximaal benutten van biomassa. Naast de Koninklijke VNP zijn de volgende organisaties lid van het DBC: Cosun, Avebe, FrieslandCampina, Productschap Akkerbouw, Productschap Tuinbouw/Kenniscentrum Plantenstoffen en LambWeston Meijer. Sinds 2010 werkt het DBC samen met de VNCI in de AgroPapier-Chemie-alliantie (APC). Doel van het APC is om biobased businesscases te identificeren en initiëren in samenwerking tussen de chemie en de agro- en papiersector. DBC en APC-werkgroepen en -initiatieven richten zich onder andere op de volgende onderwerpen: plantaardige eiwitten, lignocellulose als grondstof, nutriënten, plantaardige papieradditieven, natuurlijke kleurstoffen, biobased coatings, biobased building blocks uit planten, biobased verpakkingen en composieten.

De kringloop van verpakkingen, waaronder die van papier en karton, is geregeld in het ‘Besluit beheer verpakkingen en papier en karton’. Van 2008 tot en met 2012 waren de monitoring en de financiering in het kader van de producentenverantwoordelijkheid voor verpakkingen geregeld via de verpakkingenbelasting. Vanaf januari 2013 is dit overgegaan naar de private Stichting Afvalfonds Verpakkingen (StAV), de collectieve uitvoeringsorganisatie voor alle verpakkingen. Stichting Verpakkingen Recycling Nederland (VRN) is een strategische organisatie die is opgericht om samen met PRN invloed uit te oefenen op het beleid voor verpakkingen evenals voor de materialen papier en karton in brede zin. Bedrijven die verpakkingen op de Nederlandse markt afzetten zijn vanaf januari 2013 door een Algemeen Verbindend Verklaring (AVV) verplicht aan StAV opgaven te verstrekken van verpakkingen van papier en karton, kunststof, glas, metaal en hout die zij toevoegen aan en gebruiken voor hun producten en van de verpakkingen die zij zelf (laten) afvoeren.

Meer informatie: www.dutchbiorefinerycluster.nl

Papier Recycling Nederland (PRN) Tot en met de eerste helft van de jaren negentig van de vorige eeuw schommelden de prijzen van de secundaire grondstof oudpapier sterk. Om die extreme prijsvariaties af te vlakken en tegelijkertijd de beschikbaarheid van oudpapier zeker te stellen is in 1998 door de branches uit de papieren kartonketen Stichting Papier Recycling Nederland (PRN) opgericht. PRN werd de collectieve uitvoeringsorganisatie van het Papiervezelconvenant en is dat nog steeds voor

Papierenkarton.nl Papierenkarton.nl informeert over de duurzame, mooie en effectieve eigenschappen van papier en karton. Het gebruik van papier en karton verandert. Hoe ziet het gebruik er in de toekomst uit? Waar liggen de voorkeuren van jongeren? Willen zij informatie op papier ontvangen? Onderzoek onder jongeren laat zien dat jongeren papier waarderen, graag van papier lezen en informatie op papier als betrouwbaar beschouwen. Jongeren kiezen graag voor papier omdat het een recyclebaar product is. Er zijn ook bedenkingen, bijvoorbeeld bij de milieu-impact van papier- en kartongebruik. Tijd voor actie! Op overheidsniveau, in de keten en breed in de samenleving moeten we laten zien hoe wordt geïnnoveerd en verduurzaamd in de papierketen. Hoe duurzaam papier en karton zijn. Papierenkarton.nl ontwikkelde in 2012 een nieuw lespakket voor de groepen 7 en 8 van het basisonderwijs. Daarbij werd de hulp ingeroepen van Klasse TV, een internetportal met digitaal lesmateriaal. Recycling van papier en karton heeft een centrale plek in het lespakket, net als duurzaam bosbeheer. Aan het pakket is een app gekoppeld, waardoor kinderen en ouders ook thuis spelenderwijs aan de slag kunnen met papier, karton en de recycling daarvan. Aan de basis worden negatieve vooroordelen weggenomen.

de categorie niet-verpakkingen van papier & karton. Inmiddels is Papiervezelconvenant IV van kracht. Papiervezelconvenanten worden gesloten met gemeenten en bevatten afspraken om de inzameling en recycling van oudpapier en -karton uit huishoudens continu op een hoog niveau te houden en waar mogelijk te optimaliseren. PRN voert het inzamel- en herverwerkingsysteem uit. Via aangesloten brancheorganisaties vertegenwoordigt PRN meer dan 70 procent van het aantal eerste ontvangers van (producten van) papier & karton. Meer informatie: www.prn.nl

Papierenkarton.nl werkt ook aan bewustwording in de keten. Als onderdeel van de Energietransitie Papierketen werd het project Duurzaam Boek opgezet. Door samenwerking en het stimuleren van efficiency werd door ketenpartners een boek geproduceerd met een aanzienlijk lagere footprint (minus 30%). Papierenkarton.nl vertegenwoordigt Print Power in Nederland, een internationaal initiatief om de effectiviteit van print als advertentiemedium te promoten (www.printpower.nl). Meer informatie: www.papierenkarton.nl

VNP2012 | 47

Geen dag zonder papier en karton Papier is niet weg te denken uit ons dagelijks leven. Papier wordt namelijk op talloze manieren door iedereen gebruikt. Zo pakken we er prachtige cadeaus mee in, gebruiken we het als wc-papier en schrijven er memo’s en lijstjes op. Ook als geld, verpakking van je online aankopen of als pak hagelslag op de ontbijttafel bewijst het dagelijks zijn waarde. We gebruiken papier vaak zonder erbij stil te staan, terwijl het eigenlijk best iets bijzonders is.

48 | VNP2012

“Bij alles wat we doen speelt papier een rol”

“Mensen kijken uit naar de folders die op de deurmat vallen”

“De wereld ziet er zonder papier heel anders uit”

“Er gaat geen kwartier voorbij zonder papier”

VNP2012 | 49

“Onze katoenplanten zitten straks in je portemonnee”

Bij Arjowiggins Security B.V. streven we ernaar dat ‘iedereen overal inzetbaar is’. Ik ben 3e operator, maar doe een VAPRO B-opleiding om als 2e operator en later als 1e operator te kunnen werken. Dan ben ik binnen het hele bedrijf inzetbaar. Op den duur ga ik voor VAPRO C, zodat ik senior operator kan worden. Ik merk aan mezelf dat ik niet te lang op een afdeling wil blijven hangen; dan ga ik me vervelen. Ik wil nieuwe dingen ontdekken, verder leren. Arjowiggins doet er alles aan om mij te steunen in mijn ambities. Hier krijg ik alle kansen. Bij Arjowiggins werken we met vezels uit katoenplanten. Het is prachtig om van een natuurlijk product iets tastbaars als waardepapier te maken. Het katoen dat hier de fabriek binnenkomt, zit straks als bankbiljet in je portemonnee.

Frank van den Hoogen 50 | VNP2012

We letten erg op het milieu: afvalstoffen worden ingezameld en op de juiste manier verwerkt. Ook wordt het afval gescheiden. Onze productie is zo energie-efficiënt mogelijk ingericht en we doen er alles aan zo weinig mogelijk geluidsoverlast te veroorzaken. Elke werkdag is in mijn vak anders. De diversiteit in de orders is groot en elke order heeft eigen kwaliteitseisen. Elke katoensoort is anders en wordt voor verschillende producten ingezet. Het is altijd een verrassing wat de dag brengt. Ik doe machtig mooi werk! Of het nou gaat om kranten, tijdschriften, kookboeken of geld: bij alles wat we doen in het leven is papier betrokken. Als ik over een paar jaar mijn kinderen voorlees, doe ik dat niet op een laptop. Je wilt plaatjes zien, bladzijden omslaan en het papier ruiken. Dat is de charme en de kracht van papier!

| 27 jaar | 3e Operator | Werkt bij Arjowiggins Security B.V. sinds 2006

“Veilig werken is onderdeel van onze cultuur”

Ik ben grootgebracht met techniek. Ik volgde een opleiding werktuigbouwkunde en belandde - net als mijn vader - in de papierindustrie. Ik begon als reserveoperator en maakte in de loop van de tijd een aantal mooie stappen. Tegenwoordig ben ik 1e operator. Ik ben een van de jongere mensen op de werkvloer. De jeugd kan heel veel betekenen in deze sector. We zijn toe aan vernieuwing: niet alleen qua innovatie, maar ook op personeelsgebied. Een nieuwe generatie moet de komende jaren opstaan. We hebben haar frisse blik en ideeën nodig. De papierindustrie is tegenwoordig hightech. Kijk alleen al naar de nieuwe, moderne en duurzame manier van produceren. Daarom is deze industrie voor technisch geschoolde jongeren aantrekkelijk. In een papierfabriek kom je een breed scala aan functies tegen. Parenco draagt kwaliteit en veilig werken hoog in het vaandel. Een kleine misstap in het proces kan grote gevolgen hebben en leiden tot tijdelijke stilstand. We monitoren alles en we zijn alert. Mijn werk speelt zich zowel achter de computer als langs de papiermachine af. Ik houd 8 uur lang mijn aandacht erbij.

Marcel de Leeuw

We doen er alles aan zo veilig mogelijk te werken. Dat begint bij de portier. Iedereen die ons terrein betreedt draagt een veiligheidshesje. Ga je de fabriek in, dan zijn veiligheidsschoenen en gehoorbescherming verplicht. Bij ongevallen - ook bij collega-fabrieken - staan we uitgebreid stil. Veilig werken is onderdeel van onze bedrijfscultuur. Ook zorg voor onze leefomgeving is een van Parenco’s pijlers. We beschikken over een eigen energiecentrale en gebruiken biomassa (slib, gras) om de gaskraan zoveel mogelijk dicht te kunnen houden. Afval zetten we in om in onze eigen energiebehoefte te voorzien. We zoeken continu naar manieren om de kwaliteit van onze grondstof oudpapier te vergroten. Ik ben verknocht aan papier. Er bestaat een grote behoefte aan publicatiepapier ten behoeve van reclamedrukwerk. Ik zie dat mensen uitkijken naar de folders die ze op dinsdag in de bus krijgen. Ze stemmen hun winkelgedrag daarop af. Zodra de hoeveelheid reclamedrukwerk afneemt, loopt de omzet in de winkels terug!

| 38 jaar | 1e operator ‘pulp en energie’ | Werkt bij Parenco sinds 1999

VNP2012 | 51

“Een eeuwenoud proces met fonkelnieuwe technieken”

Eska Graphic Board biedt mij volop mogelijkheden mezelf te ontwikkelen. Ik startte als onderhoudsmonteur, maar kreeg al snel de kans mijn horizon te verbreden. Ik werkte in een aantal functies en deed een hboopleiding en een universitaire studie, waardoor ik sinds kort als maintenance manager aan de slag ben. Ik ben een techneut in hart en nieren. Het mooie van de papierindustrie is dat we een eeuwenoud proces als papier maken met behulp van fonkelnieuwe technieken steeds slimmer en sneller proberen uit te voeren. Daarbij is goed onderhoud aan de machines essentieel. Bij Eska zijn we continu bezig met de vraag: ‘wat is nodig om het proces van papier maken verder te optimaliseren?’ Milieuzorg is een belangrijk issue binnen Eska Graphic Board. Alle collega’s zijn zich bewust van de milieudoelstellingen die we hebben. We werken keihard om de CO2-uitstoot te verlagen en het energieverbruik zo veel mo-

Gerwin Luiken 52 | VNP2012

gelijk te beperken. In nieuwsbrieven, werkoverleggen en bijeenkomsten staan deze onderwerpen altijd dikgedrukt op de agenda. Mijn werk is enorm afwisselend; geen dag is hetzelfde. Ik probeer het gedrag van machines te doorgronden en het onderhoud zo slim mogelijk in te plannen. Daarbij is een grote mate van improvisatievermogen vereist: ik weet nooit wat me morgen te wachten staat. Intelligent omgaan met machines, continu bezig zijn met verbeteren en zorg dragen voor de juiste informatie richting mijn collega’s zijn belangrijke onderdelen van mijn baan. Het mooie van papier is dat je van iets oud(papier)s, iets nieuws maakt. We recyclen oudpapier tot een volledig nieuw product. Zoveel dingen zijn van papier; daar staan we nauwelijks bij stil. De manier waarop we papier gebruiken verandert in de loop der jaren, de vraag naar papier blijft altijd bestaan. De wereld zou er zonder papier heel anders uitzien.

| 34 jaar | Maintenance manager | Werkt bij Eska Graphic Board sinds het jaar 2000

“Er gaan geen 15 minuten voorbij zonder papier”

Iris Herberghs

| 30 jaar | IT-projectmanager | Werkt bij Sappi Netherlands Services BV sinds 2009

Ik studeerde Economie en deed een master International Business. Voordat ik bij Sappi in dienst trad, had ik een vergelijkbare functie bij een firma in Brussel. Op een gegeven moment was ik toe aan een nieuwe uitdaging. Een kennis (die zelf al bijna 40 jaar bij Sappi werkt) suggereerde dat ik eens bij Sappi zou moeten solliciteren. Dat deed ik en inmiddels werk ik hier ruim drie jaar met veel plezier. Mijn functie is meer IT- dan papiergerelateerd. Ik doe de projectleiding bij de integratie van IT-systemen. Ook bij upgrades in de productie ben ik betrokken. Op dit moment loopt een project waarbij een nieuw telefoonsysteem wordt uitgerold. Ik ben contactpersoon voor interne gebruikers, ben de link tussen de business en techneuten. Communicatie is een belangrijk onderdeel van mijn functie. Ik schrijf handleidingen en verzorg zo nu en dan trainingen in Microsoft Office-programma’s, zoals Word, Powerpoint, Excel (en binnenkort Sharepoint). Reizen is onderdeel van mijn job: nu en dan bezoek ik Sappi-fabrieken en saleskantoren elders in Europa. Mijn collega’s vertellen gepassioneerd over papier en dat werkt aanstekelijk. Langzamerhand raak ik zelf besmet met het papiervirus. Mensen die niet dagelijks met papier werken, beschouwen papier als iets vanzelfsprekends.

Ze realiseren zich niet welke belangrijke rol papier speelt in ons dagelijks leven. Ik vind het belangrijk dat kinderen leren lezen met boeken die zij kunnen vastpakken. De tastbare vorm zorgt voor een emotionelere band en bovendien voor een betere absorptie van de informatie, omdat er rustig de tijd voor wordt genomen. Iets digitaal lezen gaat naar mening altijd vluchtiger dan iets op papier. Het persoonlijke aspect van papier zorgt ervoor dat het van generatie op generatie wordt doorgegeven. Wat is er mooier dan een handgeschreven verjaardagskaartje? Zoals gezegd: papier speelt een belangrijke rol in onze dagelijkse routine. ’s Ochtends gaat mijn wekker op mijn telefoon (in een hoesje van releasepapier) en ik spring onder de douche, waar op de flesjes zeep en shampoo papieren labels zitten. Voordat ik naar het werk rijd, zet ik nog even het oudpapier aan de straat. Ik laat een notitie (op papier) achter voor mijn man. Op het werk print ik mijn stukken en maak tijdens vergaderingen aantekeningen op papier. Na het werk ga ik even langs de winkel, dus ik leg mijn (papieren) parkeerschijf achter de voorruit. Ik betaal met bankbiljetten en ontvang een kassabon. ’s Avonds print ik nog even mijn E-tickets. Er gaat geen 15 minuten voorbij zonder papier. Let er maar eens op!

VNP2012 | 53

OVER TRANSITIE GESPROKEN

Annita Westenbroek In 2004 bedachten we futuristische concepten om halvering van het energieverbruik in de papierketen waar te maken. We moesten buiten de gebaande paden treden, weg van bekende technologieën en buiten de eigen sector. Nu werken we samen met de agro-, chemie- en energiesector aan vernieuwende concepten die voor alle sectoren belangrijk zijn. Het is tegenwoordig heel normaal om restwarmte te hergebruiken, lichtere producten te maken, reststromen een nuttige bestemming te geven en nieuwe grondstoffen in te zetten. De ambitie leek ver weg en onbereikbaar…maar we hebben een grote sprong gemaakt!

Kees Herder De uitdagende doelstelling bij de start van energietransitie confronteerde ons met een nieuwe werkelijkheid voor onze industrie, rigoureuzer dan in decennia van energiebesparing. Ook konden we toen niet vermoeden dat de wereld op dit moment haar nieuwe werkelijkheid binnenstrompelt, met veelal andere schaarsten dan we verwachtten. Evolutionair gezien is aanpassingsvermogen het overlevingscriterium. Energietransitie heeft de papier- en kartonindustrie getraind in dat denken. In energietransite hebben we geleerd dat wat gisteren niet mogelijk leek wellicht morgen niet alleen móet, maar ook kán: een nieuwe kwaliteit in ons denken en doen. Én het is natuurlijk prachtig dat we kwantitief goed op koers liggen.

Math Jennekens De periode 2004-2020 is voor de transitie van de Nederlandse papier- en kartonsector van cruciaal belang. Gedurende deze periode wordt de overgang naar versterkt economisch én ecologisch duurzaam ondernemen verder uitgewerkt. Uitbouw van de concurrentiekracht van onze sector op mondiaal niveau vereist niet alleen vermindering van de totale energiebehoefte en toegang tot duurzame energiebronnen. Verlaging van de totale kosten om deze verlaagde energiebehoefte af te dekken is van wezenlijk belang. Alleen door op korte termijn economische duurzaamheid zeker te stellen kunnen we op de lange termijn ecologische duurzaamheid voldoende gewicht toekennen. De betekenis van het door de sector opgezette Transitiehuis is hierbij cruciaal om gezamenlijk de noodzakelijke onderzoeks- en ontwikkeltrajecten in te gaan en een breed draagvlak voor eventuele maatregelen en realisaties zeker te stellen.

54 | VNP2012

OVER TRANSITIE GESPROKEN

Gerrit Jan Koopman

Marc Reijnders De energietransitie is voortgekomen uit onze drang om als sector te overleven in Nederland. De urgentie op energie- en grondstoffengebied is niet bepaald afgenomen, maar er zijn lichtjes aan het eind van de tunnel nu we halverwege zijn. Daarmee bedoel ik de manier waarop we tegenwoordig onze business bedrijven. We boeken successen door samen te werken met andere koplopers in verduurzaming, zoals Heineken en Tata Steel. Ik ben er trots op deel uit te maken van een transitie naar een circulaire multiproduct biovezelbusiness. Omdat we het lef hebben onze nek uit te steken, zijn we koploper in de energieconvenanten met de overheid en zien Europese collega’s ons als innovatief en hoogst efficiënt. Een belangrijke steunpilaar voor de BV Nederland.

Wayne Thomas In het kader van de activiteiten van de Energietransitie Papierketen onder leiding van de VNP is de afgelopen jaren grote vooruitgang geboekt en zijn opmerkelijke prestaties geleverd. Ik noem er een paar: 1. Het gemeenschappelijk optrekken van de papier- en kartonproducenten teneinde het belang van de sector en de samenle ving gezamenlijk te dienen. 2. Het inspirerende leiderschap en het voor recht om met zoveel deskundige mensen samen te werken. 3. De ‘dromen, durven, doen-mentaliteit’ die de sector kenmerkt en zoals die aan ons is overgebracht door publicist en manage mentgoeroe Ben Tiggelaar.

De papier- en kartonsector heeft acht jaar geleden met de energietransitie een herkenbare stap gezet op weg naar een proactieve inzet op duurzaamheid. We hebben onze nek uitgestoken door als eerste sector onze ambities neer te leggen: een halvering van het energieverbruik in de papierketen. De resultaten die we hebben behaald door maatregelen in onze processen, keten en op het vlak van duurzame energie hebben in 2010-2011 een besparing van 24 procent opgeleverd. Dat is een geweldige prestatie.

Arie Hooimeijer De kans dat u dagelijks gebruik maakt van een smartphone of actief bent op Facebook, Twitter of LinkedIn is groter dan 95%. Dit zijn allemaal communicatiemiddelen die nog niet bestonden bij de start van de Energietransitie Papierketen. Digitalisering zorgt in de papierketen voor een verschuiving van druk naar print. Dat vraagt om nieuwe papiersoorten en zorgt voor meer flexibiliteit en efficiëntie in de keten. Ook ons winkelgedrag is in enkele jaren fundamenteel veranderd. De verschuiving van retail naar E-tail is zo vergevorderd dat er 10% leegstand is in winkelstraten. Veranderende distributie vraag om aangepaste verpakkingen en ook dat biedt vele kansen voor nieuwe vormen en toepassingen van papier en karton, die tevens bijdragen aan het efficiënter inrichten van ketens. Productinnovaties zijn cruciaal voor de concurrentiekracht van onze industrie en leveren ook nog eens een belangrijke bijdrage aan de realisatie van de doelstellingen van de Energietransitie Papierketen.

Jo Cox

Kees van Zijderveld Energietransitie betekent verandering, een expeditiereis van A naar B. Je weet waar je heen wilt, maar je weet niet hoe. Je kent het probleem, maar kent de oplossing nog niet. Bij Eska Graphic Board gingen we van stro naar oudpapier; dat was een transitie. En nu naar gras, maïsloof of misschien wel bietenstengels. Hoe we er komen is nog onbekend. Dat we er komen een gegeven. Wat een heerlijke uitdaging!

De afgelopen jaren hebben we ontzettend hard gewerkt om een duurzame toekomst dichterbij te brengen. Wij hebben onze blikken verruimd en interessante, inspirerende ideeën op haalbaarheid onderzocht. Ons enthousiasme heeft ander partijen aangespoord om met ons te werken aan het verbeteren van gebruik, verbruik en hergebruik van energie binnen de papierindustrie. Samen met partners uit ander sectoren lopen we voorop bij het vormgeven van de biobased economy. Belangrijk voor het economisch rendement van onze bedrijven is dat - naast onderzoek - concrete verbeteringen worden gerealiseerd. De papierindustrie zet plannen om in forse energiebesparingen en verbetert daarmee haar concurrentiepositie. Dat is de kracht van energietransitie!

VNP2012 | 55

VNPLEDEN Vernieuwingsdrang leidt tot sublieme oplossingen SolidPack (170 medewerkers) ontwikkelt, produceert en levert innovatieve, duurzame en efficiënte verpakkingen in massiefkarton. De verpakkingen, zowel - shelf- als retailready - vinden hun weg naar afnemers over de hele wereld. Haar vernieuwingsdrang − in combinatie met haar bewuste keuze voor specialisme en een gedreven eigen ontwikkelafdeling − stelt SolidPack in staat steeds weer te verrassen met sublieme oplossingen. Haar inspanningen blijven niet beperkt tot de verpakking zelf. Ook als het gaat om de bijbehorende logistiek, kijkt ze graag verder. Daarnaast is ze continu op zoek naar nieuwe mogelijkheden om nóg betere kartonsoorten te ontwikkelen. De verpakkingsoplossingen worden gekenmerkt door toegevoegde waarde. Die toegevoegde waarde kan bijvoorbeeld schuilen in een impactvolle bedrukking van hoge kwaliteit. Ook op het gebied van duurzaamheid onderscheiden haar verpakkingen zich nadrukkelijk. SolidPack ontwikkelde een procedé om gras, als alternatieve grondstof, te verwerken in haar karton.

Passie voor papier Smurfit Kappa Roermond Papier maakt deel uit van de Smurfit Kappa Group, wereldleider in ontwerp, productie en levering van op papier gebaseerde verpakkingen. Het bedrijf in Roermond produceert jaarlijks met 250

Speciale papiersoorten voor de Europese markt

medewerkers van 1 miljoen balen oudpapier weer 570.000 ton nieuw papier (testliner, fluting, chipliner). Hiervan maakt

Crown Van Gelder ontwikkelt, produceert en verkoopt

de verpakkingsindustrie 1 miljard golfkartonnen dozen.

hoogwaardige papierspecialiteiten in de sector houtvrij

Deze worden na gebruik en inzameling opnieuw ingezet

ongestreken papier. Dit doet ze met 280 goedopgeleide

voor de productie van papier. Maatschappelijk verantwoord

medewerkers. Ze is gevestigd aan het Noordzeekanaal

ondernemen is sinds jaren een van de uitgangspunten bij al

in Velsen en beschikt over twee papiermachines waarmee

haar activiteiten. Ze streeft hergebruik en efficiënt gebruik

speciale papiersoorten gemaakt worden voor de Europese

na van eindige grondstoffen en werkt zoveel mogelijk met

markt. Het productportfolio bestaat uit klantspecifieke

gesloten kringlopen. Ze zoekt hiertoe de samenwerking

oplossingen voor zelfklevende etiketten en basispapie-

binnen én buiten de industrie en kijkt over de grenzen van

ren die worden gecoat, gemetalliseerd of voorzien van

haar vakgebied. Met vakmanschap en gedrevenheid zetten

een polyethyleenlaag, papieren geschikt als verpakkings-

zij innovaties samen om in product- en procesverbeteringen.

materialen voor direct en indirect voedselcontact en

Daar ligt haar passie voor papier.

papierproducten voor grafische toepassingen, waarbij met name de nichemarkt voor hoogvolume inkjetprinters veelbelovend is. De producten variëren van 40 tot 260 g/m2 en worden grotendeels in West-Europa verkocht. Crown Van Gelder is genoteerd aan NYSE Euronext.

Groot in golfkarton

Piet

Digitaal ondertekend door Piet DN: cn=Piet, c=NL, [email protected] Datum: 2011.01.17 13:35:10 +01'00'

DS Smith Plc is een toonaangevende internationale leverancier van gerecyclede verpakkingen voor consumentengoederen die ruim 10 miljard dozen per jaar produceert en werk biedt aan 22.000 mensen. DS Smith heeft een sterke positie in veel van de markten waarin zij actief is en is de op een na grootste producent van golfkartonproducten in Europa. Binnen de Business Divisie DS Smith Paper is DS Smith Paper De Hoop in Eerbeek een van de papierproducenten voor de verpakkingsindustrie. DS Smith Paper De Hoop heeft een productiecapaciteit van meer dan 360.000 ton papier per jaar. Bij De Hoop werken 185 mensen. Zij zoekt continu naar innovatieve oplossingen die kostenbesparend, kwaliteitverhogend en milieuvriendelijk zijn en die goede arbeidsomstandigheden waarborgen.

56 | VNP2012

Grootste fabrikant hygiëneproducten

Prestigieuze magazines van papier uit Nijmegen

SCA is wereldwijd de grootste fabrikant op het gebied van o.a. hygiëneproducten met het hoofdkantoor in Stockholm. SCA is de grootste particuliere bosbezitter van Europa en is bekend van de merken Tena, Tork, Edet, Tempo, Libresse en Plenty. SCA Nederland BV in Cuijk (350 medewerkers) produceert uiteenlopende producten: toiletpapier, keukenrollen, papieren handdoeken, poetspapier, servetten, placemats en tafelkleden. De fabriek in

Sappi Nijmegen BV is één van de acht vestigingen van Sappi in

Cuijk is een belangrijk onderdeel van het productienetwerk in de regio Europa/Midden-

Europa. Het bedrijf werd opgericht in 1908 en is, met één papier-

Oosten/Afrika, met een bijzondere expertise wat betreft het gebruik van recyclede vezels.

machine, een vestiging om trots op te zijn. In Nijmegen werken circa

Het merk Tork is bekend onder grootverbruikers werkzaam in de horeca, de industrie, de

200 mensen in volcontinudienst. Er wordt hoogwaardig houtvrij,

gezondheidszorg en het bedrijfsleven. Voor de away-from-home markt produceert SCA

tweezijdig, gestreken papier op rollen geproduceerd. Dit papier

onder deze naam een breed assortiment hygiëneproducten en tafelpapier. Ook in Cuijk

wordt onder de merknaam RoyalRoto in drie verschillende soorten

worden hiervoor diverse producten geproduceerd. Haar producten zijn bekende en ver-

geleverd (90-200 gram per m2). Het papier uit Nijmegen wordt

trouwde namen die staan voor optimale hygiëne, kwaliteit en gebruiksgemak.

gebruikt voor het bedrukken van prestigieuze magazines, catalogi, brochures en commercieel drukwerk. De jaarproductie bedraagt ongeveer 240.000 ton. De voornaamste afzetgebieden zijn de Benelux, Duitsland, Frankrijk en Engeland.

Trots familiebedrijf Coldenhove Papier werd opgericht in 1661, in de Gelderse plaats Eerbeek. De ligging van het bedrijf is uniek: midden in het bos. Ze is al ruim drie eeuwen een onafhankelijk familiebedrijf en is daar enorm trots op. Het stelde haar in staat uit te groeien tot wat ze vandaag de dag is: een state-of-the-art papierfabriek met ruim 130 werknemers, die bekend staat om haar innovatieve papieroplossingen. Coldenhove Papier bedient klanten over de gehele wereld. De productport-

Hygiënepapier met uitzonderlijke milieuprestaties

folio varieert van traditionele papiersoorten van een hoge kwaliteit tot gepatenteerd hightech digitaal sublimatietransferpapier. Dankzij de focus op de ontwikkeling van nieuwe papiertoepassingen is en blijft Coldenhove Papier

Als producent van hygiënepapier ontwikkelt Van Houtum innovatieve oplossingen

een toonaangevend bedrijf in de papierindustrie.

voor betere toilethygiëne met uitzonderlijke milieuprestaties. De onderneming wil bij alles wat ze doet een positieve bijdrage leveren aan de maatschappij en is daardoor koploper op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het hoofdkantoor en beide productielocaties bevinden zich in Swalmen. Met 200 medewerkers wordt jaarlijks €60 miljoen omgezet. Onder de merknaam Satino Black produceert Van Houtum ’s werelds eerste en enige hygiënepapier dat de keurmerken FSC-recycled, Europees Eco-label en Cradle to Cradle mag voeren. Het wordt volledig CO2-neutraal geproduceerd

Bankbiljettenpapier Arjowiggins Security BV, mill VHP, is gevestigd in Ugchelen (Apeldoorn) en is opgericht in het jaar 1644. Het is een bedrijf met een gezonde toekomst, dat bankbiljettenpapier produceert voor afnemers vanuit de hele wereld. Er werken ongeveer 145 medewerkers.

VNP2012 | 57

VNPLEDEN Duurzaam waarde creëren Parenco kent een lange traditie van papier maken. Zij creëert waarde door op de meest duurzame manier vezels te transformeren tot kwalitatief hoogwaardige producten. Dat betekent in de eerste plaats inderdaad papier produceren: voor Parenco is dat magazinepapier. Maar het betekent ook (plannen maken voor) het verwerken van afvalstromen voor duurzame toepassingen. Duurzaamheid is Parenco’s tweede natuur: recycling van oudpapier is productontwikkeling op hoog niveau. De afvalstromen van Parenco worden maximaal benut. Parenco genereert met een eigen afvalwaterzuivering- en biomassa-installatie haar eigen groene energie en is voortdurend op zoek naar effectieve en duurzame oplossingen die bijdragen aan een beter milieu. Het papier van Parenco is van continue hoge kwaliteit, waar-

Flexibele papierproducent in Zuid-Limburg

door de producten garant staan voor ideale loopeigenschappen en optimale bedrukbaarheid van reclamedrukpapier voor haar klanten.

De geschiedenis van Meerssen Papier gaat terug

Ze maakt gebruik van moderne machines, speciale vulmiddelen en

tot 1717. Vandaag de dag wordt in Meerssen hoog-

100% oudpapier. Bij Parenco werken 250 mensen.

waardig papier gemaakt op drie papiermachines. Er werken 70 professionals. Meerssen Papier is een van de meest flexibele papierproducenten ter wereld. Wat de klant ook wenst, Meerssen maakt het.

Toonaangevende producent van massiefkarton

De keuze is groot: 6.500 kleuren, 70.000 watermerken en bijna honderd afwerkingsmogelijkheden in elk gewenst gewicht (55-550 gram). En dat alles

Smurfit Kappa Solid Board is een toonaangevende

vanaf slechts 1000 kilo. Het papier wordt onder

producent van hoogwaardig massiefkarton. Ze werkt snel

andere gebruikt voor zakelijke correspondentie,

en efficiënt, zowel bij de productie als bij de service, en

menukaarten, labels, ansichtkaarten, kalenders en

biedt grote leverbetrouwbaarheid, korte levertijden en

jaarverslagen. Meerssen Papier kenmerkt zich door

een uitstekende prijs-/prestatieverhouding. Smurfit Kappa

flexibiliteit, servicegerichtheid en kwaliteit.

Solid Board produceert hoogwaardig massiefkarton voor hardcoverboeken, kantoorartikelen, puzzels en spellen, luxe kartonnage, displays, voedselplaatjes en verpakkingen voor verse producten. Er werken 480 mensen. Afzet: massiefkarton voor verpakkingen, voor grafische toepassingen en voor specialiteiten.

Vouwkarton voor levensmiddelenverpakking Mayr-Melnhof Eerbeek BV is onderdeel van het Oostenrijkse Mayr-Melnhof Karton AG met het hoofdkantoor in Wenen. De groep Mayr-Melnhof Karton is wereldwijd de grootste producent op basis van gestreken gerecycled vouwkarton. De fabriek in Eerbeek produceert vouwkarton op basis van houtvezels, cellulose en gerecycled papier. Het vouwkarton wordt voor 60 procent voor levensmiddelenverpakkingen ingezet; de rest voor farmacie en

Vormkarton voor eieren, fruit en groenten

non-foodverpakkingen. De capaciteit is ongeveer 140.000 ton per jaar. In Eerbeek werken 170 mensen

Huhtamaki Nederland BV, gevestigd in Franeker, is een interna-

in vaste dienst. De fabriek is opgericht in 1661. Sinds

tionaal georiënteerde onderneming die zich bezighoudt met de

1990 is het onderdeel van Mayr-Melnhof Karton AG.

ontwikkeling, productie en verkoop van milieuvriendelijk verpak-

Sinds de overname door Mayr-Melnhof is veel

kingsmateriaal van vormkarton voor onder andere eieren, fruit,

geïnvesteerd in het machinepark, ter verbetering

groenten en industriële producten.

van de kwaliteit en verhoging van de efficiency.

Huhtamaki Nederland staat met haar ruim 200 medewerkers voor kwaliteit, flexibiliteit en innovatie. De onderneming is gecertificeerd voor ISO 9001, 14001, BRC, OHSAS 18001 en FSC-certificering.

58 | VNP2012

Wereldspeler in grafisch karton Eska Graphic Board is producent en leverancier van topkwaliteit grafisch karton voor hardgebonden boeken, mappen, ringbanden, albums, ordners, spellen, puzzels, displays, showcards en luxe verpakkingen. Ze neemt wereldwijd een toonaangevende positie in op de markt voor grafisch karton. In fabrieken in Hoogezand en Sappemeer staan drie geavanceerde kartonmachines en twee plakpapiermachines die zo’n 250.000 ton grafisch karton per jaar produceren. Het karton wordt verkocht onder de merknaam Eska en staat bekend om zijn uitstekende en constante kwaliteit. De afnemers van Eska Graphic Board bevinden overal ter wereld. Om een snelle en betrouwbare service te kunnen bieden, heeft Eska Graphic Board eigen verkoopkantoren en servicecentra in de belangrijkste Europese markten en in de VS en Azië. In Nederland werken

Hoogwaardig ongestreken papier

bij Eska Graphic Board 350 mensen; in het buitenland zijn ongeveer 100 menSchut Papier is een toonaangevende en veelzijdige producent van hoogwaar-

sen werkzaam.

dige ongestreken papiersoorten. Haar kracht ligt in het maken van klantspecifieke producten. Vanaf 2 ton is het al mogelijk een eigen papiersoort bij Schut te laten produceren. Tot haar specialismen behoren kunstenaarspapier, grafisch papier, gekleurd papier en technisch papier. Met eeuwenlange ervaring in het vervaardigen van ongestreken kwaliteitspapier beschikt Schut Papier over unieke kennis van papier, kleuren en vezeltechnologie. Deze knowhow zet ze in voor voortdurende innovatie. Met haar focus op nieuwe toepassingsgebieden groeide ze uit tot een krachtige organisatie met 40 werknemers en afnemers over de hele wereld.

Hoogtechnologisch papier maken Sappi Maastricht BV is onderdeel van Sappi Limburg, een samenvoeging met het Belgische Sappi Lanaken. In Maastricht wordt sinds 1850 papier gemaakt. De oorspronkelijke, ambachtelijke en arbeidsintensieve productie evolueerde tot een hoogtechnologisch proces. De drie P’s (people, planet en prosperity) zorgen voor een evenwichtige bedrijfsvoering waarin mens, milieu en meerwaarde centraal staan. Zorg voor milieu en duurzaamheid zijn een vanzelfsprekendheid. Sappi Maastricht beschikt over een eigen afvalwaterzuivering, zorgt voor hergebruik van reststoffen en restwarmte en streeft continu naar het verminderen van het gebruik van water en energie. Sappi heeft de grootste zorg voor de veiligheid, gezondheid en het welbevinden van haar medewerkers. Door continue verbeterprocessen en productinnovatie handhaaft zij haar concurrerende positie en waarborgt zij de kwaliteit van haar producten. In Maastricht wordt grafisch papier en karton gemaakt tot 400 g/m2. Dit papier vindt zijn toepassing in hoogkwalitatief drukwerk.

Lichtgewicht verpakkingspapier en tissue Papierfabriek Doetinchem BV, sinds 2012 onderdeel van de Papier-Mettler groep, produceert op vier papiermachines lichtgewicht verpakkingspapier en tissue. Het uitgebreide assortiment in de range van 17-90 g/m2 wordt gemaakt op basis van oudpapier. Speerpunten als ‘recycling’, ‘materiaalbesparing’ en ‘bioafbreekbaarheid’ zijn vanzelfsprekend onderdeel van haar bedrijfsvoering. De producten zijn volledig opnieuw te recyclen. De in wit, bruin en kleur geproduceerde halffabricaten kennen vele toepassingsmogelijkheden. Papierfabriek Doetinchem levert papier aan de verpakkingsindustrie (flexibele verpakkingen, lichtgewicht golfkartonnen verpakkingen, lamineren massiefkarton), de automotive sector (maskeerpapier voor schadeherstelbedrijven) en de cateringindustrie (tafelkleden en servetten). Ongeveer 70.000 ton papier verlaat jaarlijks de productielocatie in Doetinchem en vindt zijn weg naar klanten over de gehele wereld. Een groot deel van het assortiment is geschikt voor direct contact met voedsel en is biologisch afbreekbaar volgens NEN13432. Bij Papierfabriek Doetinchem werken 190 medewerkers, waarvan 35 bij Paper Projects, de eigen verwerkingsafdeling op een andere locatie.

VNP2012 | 59

jij?

Werken in een sector met volop carrièrekansen? In de papier- en kartonindustrie kan het!

Werken in een branche waarin meer dan 90 procent van het water en de vezels worden hergebruikt? In de papier- en kartonindustrie kan het!

Werken in een omgeving waarin meer techniek en technologie zit dan in een Boeing 747? In de papier- en kartonindustrie kan het!

Werken in een business waarvan de producten overal om ons heen, 24 uur per dag zichtbaar zijn? In de papier- en kartonindustrie kan het!

60 | VNP2012

kom werken in onze sector! KIJK OP WWW.VNP.NL/VACATURES

VNP2012 | 61

Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en kartonfabrieken

VNP Bestuur Henk van Houtum (voorzitter) Directeur Strategie en Innovatie Van Houtum

VNP BUREAU Gerrit Jan Koopman Directeur via [email protected]

Jan Hoetmer Administratie [email protected]

Jo Cox (vicevoorzitter) Algemeen Directeur Smurfit Kappa Roermond Papier

Esther Freriks Directiesecretaresse [email protected]

Enrico Brouwer Statistiek en analyse [email protected]

Miklas Dronkers CEO Crown Van Gelder

Corneel Lambregts Accountmanager Energie & Milieu [email protected]

Frouke Boerema Statistiek en analyse [email protected]

Math Jennekens Directeur R&D Sappi Fine Paper Europe

Annita Westenbroek Manager innovatie [email protected]

Myra Peltier Catering en schoonmaak [email protected]

Henk Lingbeek Algemeen Directeur DS Smith Paper De Hoop

Marianne Entius Secretaresse [email protected]

Dirk Schut Algemeen Directeur SolidPack

Rutger van Dijk Communicatie en PR [email protected]

Henri Vermeulen Vice President Recovered Paper Smurfit Kappa Paper Recycling

Kees Dieben Finance [email protected]

Ed Vervoort HR Directeur Benelux Smurfit Kappa Nederland

Marc Reijnders Inhoudelijk coördinator transitiehuis [email protected]

Kees van Zijderveld Algemeen Directeur Eska Graphic Board

Erwin Heijnsbroek Inhoudelijk coördinator Verbond P&K [email protected]

62 | VNP2012

Ereleden G. van Reenen (erevoorzitter) drs. W.J. Emmen ir. H.P. Heinen

W E

Z

S

T O R

S

T

K

J

I

L

R U U

T

A N

A

P

BIOBASED

MILIEU

P

A

S

I

E

V O O R

P

R

I

E

BOEK

MOLEN

N

J

A A R

V

E

R

A G K U N S

T

T

BRANCHEVERENIGING

NATUURLIJK

V

J

N H Y G

I

E N E

CARRIERE

OUDPAPIER

L

S

L

COATEN

PAPIER

M U A A H

DUURZAAM

PAPIERMACHINE

B

R A N C H E

DUURZAAMHEID

PAPYRUS

S

Y

ENERGIEBESPARING

PASSIE VOOR PAPIER

R

GRAFISCH

PULP

GROEN

P

A

P

I

E N T

E

R A A

I

S

C

I

T

E

C H

L

A G M B C

V

E

R

E N

I

G

I

N G A

A G N

I

K

K A

P

R

E

V

P N P O O L

G N

I

R

E

A K M U R D

I

E H G

RECYCLEN

I

P

A

HIGHTECH

SCHRIFT

HYGIENEPAPIER

E

K

L

E

E N N

I

E

S

I

S

K U M B

E O N

I

L

I

E

V

E O

I

P

A V

P

L

S

S N T

P M O L

E N

I

H C A M R

E

I

P

A

TIJDSCHRIFT

A V

T

I

J

S

C H R

T

E

A A N A

INKT

TROTS

P D

I

E H M A A

JAARVERSLAG

VAPA

D R

E

C

KARTON

VEILIGHEID

U

R

E G R A

KENNISCENTRUM

VERPAKKING

O K

KRINGLOOP

VNP

D U U R

KUNST

ZUINIG

Y

E O B Z

D C I

L

Z

P

R D

E

E

T O R

G H

R U M O

I

F

R U U D U R

E N P

S

F

C H R

R

P

A K

I

F

T

I

N

I

I

S

C H G

U

Z

O B A

S

E D N K G A R

T

A A M O C A R

R

I

P

I

E

R

E N

LOMPEN

VNPWOORDZOEKER Vind de woorden in het veld hierboven. De overgebleven letters vormen een zin. Mail deze zin o.v.v. je naam en adresgegevens naar [email protected] en ding mee naar leuke prijzen. Winnaars krijgen automatisch bericht.

COLOFON Uitgave Koninklijke VNP Vereniging van Nederlandse Papier- en kartonfabrieken Kruisweg 761, 2132 NE Hoofddorp Postbus 731, 2130 AS Hoofddorp T F E I

020 - 654 30 55 020 - 654 30 64 [email protected] www.vnp.nl

Redactie Koninklijke VNP, Hoofddorp Vormgeving zonder boter, Amsterdam

Papier Omslag: Magno Satin 250 g/m2 Binnenwerk: Magno Satin 150 g/m2 Drukwerk SpringerUit Drukwerk, Schoorl

Portretfotografie Nieuwe Beelden Makers

© 2013, Koninklijke VNP

FOTOGRAFIE Koninklijke VNP Dreamstime

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een

geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere wijze, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. De uitgever aanvaardt geen aansprakelijkheid voor onjuistheden in deze uitgave.

VNP2012 | 63

OVER TRANSITIE GESPROKEN pag 54

EEN CIRCULAIRE, BIOBASED EN ZERO WASTE INDUSTRIE? pag 35

EEN Dynamische, spannende en STOERE WERKOMGEVING pag 36

AMBASSADEURS VAN DE GROENE ECONOMIE pag 19

www.vnp.nl