janurari - februari Lustrum: AGrenzeloos Excursie: Opera Düsseldorf Filosofie: drs. Daan Oostveen over Wereldburgerschap

2015 nr. 47

janurari - februari

Lustrum: AGrenzeloos Excursie: Opera Düsseldorf Filosofie: drs. Daan Oostveen over Wereldburgerschap Lezing EU-tafel: Justus J. de Visser: Europa voor de burger, nu en in de toekomst Kom kennismaken met: Eva Gerlach Hans Renders

Inhoud Algemeen  Ten geleide 3 Lustrum: AGrenzeloos 5 Programmaraad: Wat wilt u? 21 Sociëteitsleven4 Nieuws over de Fotowedstrijd 8 Ledeninitiatief Cyclus AL-LICHT: Jan van Laarhoven: Kunstlicht in de kunst Luc Schlangen: De invloed van licht op onze gezondheid. Verslag lezing GLOW. Verslag lezing EU-tafel: Justus J. de Visser: Europa voor de burger Excursie Opera L’Elisir d’Amore, Düsseldorf

7 18 20 7 6

Filmhuis Eén huis voor drie activiteiten Documentaire The Story of the Jews, aflevering 511 How Art made the World, deel 1 en 211 Speelfilm Billy Elliot en De Tweeling10 Muziek Opera op dvd: Don Giovanni12 Een kunst. Je inlikken bij de redactie...

Het eerstvolgende nummer van ’t gewAG (nr. 48) zal rond 20 februari 2015 verschijnen. De sluitingsdatum voor bijdragen voor zowel ’t gewAG nr. 48 als voor de bijbehorende agenda is vrijdag 6 februari.

Lid worden van het AG? Raadpleeg onze website www.acadgen.nl voor uitvoerige informatie inzake de voorwaarden voor het lidmaatschap. U kunt zich via de website opgeven als belangstellende, waarna u zult worden uitgenodigd voor een vrijblijvende oriëntatie gedurende een kennismakingsperiode van drie maanden. 2

Filosofie drs. D.F. Oostveen: Wereldburgerschap 8 mr. dr. Thierry Baudet: ’Voor Europa tegen de EU’ (verslag) 15 Kom Kennismaken met… Eva Gerlach Hans Renders: Biografie in Nederland Bas Heijne over Louis Couperus (verslag) Arjen Fortuin over Leo Vroman (verslag)

13 14 17 19

Kringen Literaire Kring: Simone de Beauvoir, Mémoires9 Muziekcaleidoscoop6 Muziek Muziekavond Kunstkring ‘De Kempen’

4

AG-Toneel speelde Peer Gynt (verslag)16 Column Jan Koppen

22

Mutaties Ledenbestand23 Colofon23

Ten geleide Als u dit gewAG ontvangt is het jaar 2014 al weer bijna ten einde, maar het AG-seizoen gaat energiek verder. Zo krijgen we al op 8 januari de Nieuwjaarsborrel (u weet wel, met die heerlijke ham), er staan lezingen, tafels, films en zo veel meer op het programma. Kijk maar in dit gewAG of op de website. Voor elk wat wils. In het AG worden (alleen voor de leden) drie soorten films vertoond, voorheen aangekondigd als speelfilm, documentaire en muziek. Deze drie worden nu gecombineerd in de commissie Filmhuis (zie de aparte aankondiging in dit gewAG). Ook de Ondernemerskring is veranderd, die heet tegenwoordig Huis voor Maatschappelijk Ondernemen. Verder is er een Programmaraad in het leven geroepen

voor de lezingen op het AG. Wist u dat van allerlei activiteiten kleine fotoreportages op onze website staan, in de categorie Foto’s & Publicaties/Fotogalerij? Ze staan er meestal al binnen twee dagen. En dan naderen we de viering van het veertiende Lustrum van het AG. Het (voorlopige) programma publiceren we alvast in kleur. Wat ik al wel kan verklappen: de toekenning van de prijzen van de AG-ledenfotowedstrijd zal nog een hele puzzel worden, zoveel mooie inzendingen hebben we. Ik wens u zeer fijne feestdagen en voor volgend jaar veel goede en prettig bestede uren in het AG. Namens de redactie, Michiel de Veer

Van de wandelcommissie Door de bossen, langs beekjes en beemden: ook in het nieuwe jaar blijven wij lekker lopen! Als regel zijn de wandelingen elke derde dinsdag en elke vierde zondag van de maand. Dinsdag wordt 5 km en zondag 10 km bij toerbeurt uitgezet. Wil je ook eens meegaan? Aanmelden is niet nodig. Zie ook de Agenda in dit gewAG of de website en bekijk vooral eens de reeks foto’s in de fotogalerij.

Eén Filmhuis voor drie activiteiten Indertijd is Heine de Miranda begonnen met films te vertonen in het AG. Roos Böink heeft deze succesvolle activiteit later van Heine overgenomen. Enige jaren geleden heeft Hanna van Stratum een soortgelijk initiatief genomen met het vertonen van opera’s en vorig jaar is Sikko Argelo gevolgd met documentaires. Besloten is nu om deze drie activiteiten in een commissie onder te brengen onder de naam Filmhuis. In Filmhuis maken we nu onderscheid tussen Filmhuis Speelfilm, Filmhuis Documentaire en Filmhuis Muziek.

Filmhuis Speelfilm wordt georganiseerd door Roland Huijgen in samenwerking met Roos Böink. Sikko Argelo neemt de documentaires voor zijn rekening en Hanna van Stratum de muziek (voorlopig voornamelijk opera). Hanna, Roland en Sikko zijn de leden van de commissie Filmhuis, met Roos Böink als externe adviseur. Op de website is onder de Activiteiten ‘Filmhuis’ te vinden, met een doorklik naar elk van de afdelingen. 3

Sociëteitsleven Donderdag 8 januari 2015: Nieuwjaarsbijeenkomst Zoals u al in het vorige gewAG heeft kunnen lezen zal op 8 januari 2015 de jaarlijkse AGNieuwjaarsborrel plaatsvinden. Het bestuur zal u in dit bijzondere lustrumjaar van harte welkom heten met een glas champagne, zodat u kunt toasten op een ieders gezondheid en onze 70e verjaardag. Tussen de Nieuwjaarskussen en het handen schudden door past een overheerlijke oliebol, die u wordt aangeboden door de familie Koppen. Tijdens de borrel zal de Nieuwjaarsrede deze keer worden uitgesproken door onze voorzitter Richard de Groot, waarna de maaltijd geserveerd zal worden. We beginnen het nieuwe jaar met een traditioneel diner: Salade met gambas, Bouillon Madrilene, Canadees hambuffet met garnituur en een heerlijk Nieuwjaarsdessert toe. De prijs voor dit Nieuwjaarsdiner bedraagt € 29,50. Opgave voor de maaltijd is mogelijk via de website en aan de bar van het AG van 5 januari 2015 (eventueel al voor de jaarwisseling) tot uiterlijk woensdag 7 januari, 12.00 uur. After Glow-borrel op vrijdag 9 januari 2015, vanaf 17.30 uur Op 9 januari zullen de passanten die tijdens de Glow-wandeling hebben laten weten geïnteresseerd te zijn in het Academisch Genootschap worden uitgenodigd voor een borrel en een na-

dere kennismaking met het AG. Ook degenen die tijdens deze Glow-week al belangstelling hebben getoond en zij die enthousiast als gastheer, -vrouw hebben gefungeerd, zijn van harte welkom op deze borrel. Ledenborrel donderdag 5 februari 2015 Tijdens de borrel zal de tentoonstelling worden geopend van het fotowerk dat door onze leden, in het kader van het Lustrum, is gemaakt. De excursiecommissie zal daarna een ludieke presentatie verzorgen. Gezien de originele en goed verzorgde excursies, zal ook dit optreden vast iets verrassends in petto hebben. De kok heeft, aangepast aan het seizoen, winterse pot voor ons gekookt, die zal bestaan uit een stamppotten-buffet voor de prijs van € 15,per persoon. Wij hopen, zo vlak voor carnaval en/of wintersport nog gezellig een borrel met u te drinken en te genieten van de winterse sfeer met stamppot. Het AG zal in verband met Carnaval gesloten zijn van zaterdag 14 februari tot en met dinsdag 17 februari 2015.

Kunstkring ‘De Kempen’ podium voor muziek in het AG Dinsdag 10 februari 2015, aanvang 20.15 uur, Meerlezaal Kunstkring ‘De Kempen’ (KdK) houdt de maandelijkse avond voor haar leden ditmaal in de Meerlezaal van het Academisch Genootschap. De KdK en het AG - beide opgericht in 1945 kunnen terugzien op een jarenlange samenwerking. AG-leden zijn dan ook op deze avond van harte uitgenodigd! Het programma is nu nog in wording, maar 4

inmiddels zijn werken van Chopin en van Van Otterloo aangemeld. Er zal ook worden gemusiceerd door leden, die tevens AG-lid zijn. Rond 3 februari 2015 zal het programma gepubliceerd worden op de website (‘agenda’) van de KdK (www.kunstkringdekempen.nl). Voor mogelijke vragen omtrent de Kunstkring ‘De Kempen’ kan contact worden opgenomen met Johan Pot, voorzitter ( 040-2511059, j.pot. [email protected])

No

tee

Donderdag 9 april (avond) Opening Lustrum met borrel en diner omzoomd met persoonlijke impressies van AG-leden, muzikaal en vocaal omlijst; Prijsuitreiking van AG-ledenfotowedstrijd Vrijdag 10 april (avond) Filmavond in relatie met het Symposiumthema Zondag 12 april (overdag) Autorally, eindigend met gezamenlijke maaltijd op het AG Dinsdag 14 april (overdag) Lustrumwandeling (5 km) Woensdag 15 april (middag) Opera/operafragmenten, twee dvd’s Carmina Burana en fragmenten gezongen in Sevilla door Placido Domingo

rt u

vas

th

et

voo

rlo

pig

ep

rog

ram

ma

!

Donderdag 16 april (avond) AG-Kunstprijs: feestelijke uitreiking en lezing over fotografie Zaterdag 18 april (overdag) Symposium: ‘Homo Digitalis, feiten en fabels’ Woensdag 22 april (middag) Bezoek aan Museum Bevrijdende Vleugels in Best Vrijdag 24 april (avond) Lustrumfeest: een fantastische avond met o.a. borrel, walking dinner, muziek, entr’actes, gelegenheid om te dansen, in een feestelijk versierde omgeving. Iets voor alle smaken

70 jaar AG

5

Van de excursiecommissie

Naar de Opera L’Elisir d’Amore van Donizetti In het nieuwe jaar brengen we weer een bezoek aan de Opera in Düsseldorf op 11 februari 2015. Deze keer staat L’Elisir d’Amore op het programma. Gaetano Donizetti (1797-1848) schreef in 1832 deze opera in twee bedrijven waarin de liefdesdrank (het elixer) een belangrijke rol speelt. De boerenjongen Nemorino is hopeloos verliefd op de mooie Adina, maar zij is te hoog verheven voor hem. Ze vertelt dat ze het verhaal van Tristan en Isolde leest en de rol die de liefdesdrank daarin speelt. Dan komt sergeant Belcore die haar ten huwelijk vraagt; na wat bedenktijd zegt ze tegen Nemorino, dat hij geen kans maakt bij haar. Dan verschijnt de kwakzalver Dulcamara en Nemorino vraagt hem naar het elixer. Hij koopt de drank (een fles wijn) met zijn laatste dukaat en drinkt hem op. Na veel verwikkelingen loopt het verhaal goed af voor Nemorino. Meer informatie op het internet: synopsis L‘Elisir d’Amore - Metropolitan Opera. We vertrekken om 15.00 uur bij het AG en hebben in Düsseldorf ruim de tijd om iets te eten in de buurt van het operagebouw. De kosten voor deze excursie bedragen € 65 (bus+entree opera). Opgave is mogelijk tot uiterlijk 20 januari. Introducés zijn toegestaan, maar met 50 is de bus vol. Er is een nieuwe en meer efficiënte manier om je op te geven. Dit betekent dat je naar

de website van het AG gaat. Daar klik je op Activiteiten en vervolgens klik je op Excursies. Je kunt je nu opgeven en meteen via iDEAL online betalen. Als je daar geen ervaring mee hebt, is een gewone overboeking ook mogelijk. Bij het opgeven krijg je daarbij duidelijke instructies. Wanneer deze procedure misschien niet slaagt, is opgave per e-mail ook nog mogelijk: [email protected] of telefonisch bij Els van der Zwet: 0497-534185. De betaling moet dan gedaan worden op het IBAN nummer: NL70ABNA0512653127 t.n.v. Academisch Genootschap inzake commissie excursies. We hopen weer een groot aantal mensen te mogen ontvangen voor deze excursie naar L’Elisir d’Amore. Namens de excursiecommissie, Els van der Zwet

Muziekcaleidoscoop Dinsdag 27 januari, 24 maart en 26 mei 20.00 uur, Meerlezaal Voor de bijeenkomst van 27 januari nodigen wij twee presentatoren uit zich aan te melden bij: Hans Blekxtoon (040-283 13 14), Hans van den Berge (0497-51 40 45) of via www.acadgen.nl. Verslag van de Muziekcaleidoscoopbijeenkomst van 2 december 2014. Er waren ditmaal zelfs drie presentatoren. Jean Peters liet ons kennismaken met ‘Componisten met natuurnamen’. Met Josquin des Prez, Heinrich Ignaz Biber, Johann Sebastian en Carl Frie6

drich Emanuel Bach, John Field, Johann Nepomuk Hummel, Max Bruch en Richard Strauss overbrugde hij bijna vijf eeuwen muziek. Onder het motto ‘Muziek en Stilte’ liet Jacob Wisse ons ‘Spiegel im Spiegel’ van Arvo Pärt en het middendeel van het Pianoconcert in G van Maurice Ravel horen, na het declameren van twee gedichten. Hans van den Berge besloot de avond met meer rustgevende muziek van Johannes Brahms en het Adagio religioso uit het Derde Pianoconcert van Béla Bartók. Er waren twintig luisteraars om hiervan te genieten. Hans van den Berge

EU-tafel

EU-lezing door Justus J. de Visser: Europa voor de burger Vrijdag 9 januari, 14.00 uur, Meerlezaal. Een aantal leden van de AGora-commissie, die het afgelopen jaar een lezingencyclus over de Europese Unie organiseerde, heeft een permanente bewustwordingsgroep gevormd met de naam ‘EU-tafel’. Het doel van de EU-tafel is zich te verdiepen in de betekenis van de Europese Unie voor ons als burger. Tevens wil de EU-tafel twee maal per jaar een lezing organiseren over een actueel EU-onderwerp. De eerste lezing zal op vrijdag 9 januari om 14.00 uur plaatsvinden: Justus J. de Visser, auteur van het boek Europa-Daarom spreekt over het onderwerp: Europa voor de burger, nu en in de toekomst. De heer De Visser is bij alle verdragsonderhandelingen van de EU als diplomaat aanwezig geweest. In zijn lezing zal hij zich concentreren op

de tastbare voordelen van de EU-constructie voor de burger, nu en in de toekomst. Voorafgaande aan de lezing is er om 12.30 uur de mogelijkheid een eenvoudige lunch te gebruiken en de spreker persoonlijk te ontmoeten. U kunt zich aanmelden voor de lezing en de lunch via onze website. De webpagina van de EU-tafel vindt u onder Activiteiten, Actualiteit & Maatschappij. De EU-tafel bestaat momenteel uit een zestal AG-leden: Hans Eerdmans, Erik Hugenholtz, Baudouin van Lamsweerde, Noor van der Meeren, Dries Schellekens en Ton Vermeulen en wil zich graag uitbreiden met een viertal personen. Voor informatie: stuur een email naar eu-tafel@ acadgen.nl t.a.v. Baudouin van Lamsweerde onder vermelding van uw naam en telefoonnummer. De leden van de EU-tafel

Cyclus AL-LICHT

Kunstlicht in de kunst Voordracht door Jan van Laarhoven Donderdag 22 januari 2015, 20.00-22.00 uur, Parkzaal Jan van Laarhoven (1950) studeerde kunstgeschiedenis en archeologie, en kerkgeschiedenis in Nijmegen en museologie in Leiden. Hij begon zijn loopbaan als medewerker op het Kunsthistorisch Instituut in Nijmegen. Hij was directeur van achtereenvolgens het Gemeentemuseum van Helmond, Kunsthistorisch Instituut Posterheide, het Bijbels Openluchtmuseum en het Noordbrabants Museum. Op dit moment heeft hij samen met zijn dochter een bedrijf dat zich richt op managementondersteuning van met name kleine en middelgrote musea. Naast zijn loopbaan in de museumwereld heeft Van Laarhoven een reeks kunsthistorische artikelen en boeken geschreven. Verder is hij op dit moment actief als bestuurder en toezichthouder in de wereld van musea en cultuur.

Zonder licht zou er weinig kunst te zien zijn. Het ‘vangen’ en weergeven van licht is dan ook altijd een grote uitdaging geweest voor de kunstenaar. Vanaf de Middeleeuwen ging daarbij ook het kunstlicht een grote rol spelen. Dat begon met kaarsen en meer suggestieve vormen van lichtbronnen die al dan niet als lichtbron ook zelf zichtbaar waren in het kunstwerk. Het leidde tot vaak theatrale effecten, maar in bepaalde perioden van de kunstgeschiedenis waren die erg populair. Met de intrede van het elektrisch licht ontstond een geheel nieuwe situatie die grote invloed heeft gehad op de ontwikkeling van de kunst in de periode vanaf het impressionisme. In onze tijd wordt het spelen met licht een actief aspect van veel vormen van kunst met weer geheel nieuwe mogelijkheden. Aanmelden voor deze voordracht is gewenst. Dit kan via de website. 7

Van de filosofiecommissie

Drs. Daan F. Oostveen over Wereldburgerschap Vrijdag 23 januari, 20.00 uur, Meerlezaal “Ego mundi civis esse cupio” - Ik verlang ernaar een burger van de wereld te zijn. Dit citaat van Erasmus vormt het motto bij het werk van de Belgische filosoof en sinoloog Ulrich Libbrecht. In zijn werk probeert Libbrecht het denken en de filosofische systemen van mensen over de hele wereld en door de geschiedenis heen samen te brengen. Uitgangspunt zijn niet de verschillen tussen mensen, maar wat alle mensen met elkaar delen en waarin we elkaar kunnen ontmoeten.

In zijn uiteenzetting leidt Daan Oostveen u van het abstracte naar het concrete aan de hand van het werk van Libbrecht. Deze filosoof herkent drie filosofische culturen in de geschiedenis van het menselijk denken: de rationalistische, de emotionele en de naturalistische. Deze drie culturen zijn echter innig met elkaar verbonden. Voorbij de tegenstellingen tussen Oost en West, man en vrouw, rationeel en emotioneel, religieus en wetenschappelijk, zullen we kijken naar wat al het leven aan elkaar bindt. Dit om te zien hoe en of er gewerkt kan worden aan een toekomst waarin we als wereldburger in harmonie samen kunnen blijven leven. Daan Oostveen (Eindhoven, 1985) is promovendus aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij schrijft een proefschrift over meervoudige religieuze bindingen. In Gent studeerde hij filosofie en literatuurwetenschappen. Hij kreeg gedurende meerdere jaren les van Ulrich Libbrecht over comparatieve filosofie. Oostveen is tevens hoofdredacteur van het literaire tijdschrift Kluger Hans en geeft lezingen over hedendaagse kunst voor het opleidingsinstituut Amarant. Hij begeleidt dit AG-seizoen de groep comparatieve filosofie. Brede kennis en heldere formulering zijn kenmerken van deze coming man. Toegang: AG-leden vrij. Voor niet AG-leden wordt een entree van € 7,50 geheven. Alle aanmeldingen via de AG-website. Klaas Bottema

Van de fotowedstrijdcommissie

De fotowedstrijd voor leden De inzendtermijn voor de fotowedstrijd is nu verstreken. De verlenging tot 1 december heeft effect gehad, want er zijn meer dan 50 foto’s ingezonden! Het AG verrast weer door zijn productiviteit. De commissie gaat nu hard aan het werk om de foto’s klaar te maken voor de expositie. De opening hiervan zal plaatsvinden tijdens de ledenborrel op donderdag 5 februari. De jury, bestaande uit Jacqueline Bottema, Evelyn Scheepers en Hans Zoete, zal de foto’s 8

beoordelen. De winnaars zullen tijdens de opening van het lustrum, op 9 april, worden bekend gemaakt. De resultaten worden daarna ook in ‘t gewAG van mei-juni gepubliceerd. De commissie: Jacqueline Bottema Ine van de Rijke Evelyn Scheepers Jan Koppen Michiel de Veer

Van de Literaire Kring

Mémoires / Herinneringen van een welopgevoed meisje door Simone de Beauvoir Dinsdag 20 januari,19.30 uur, Balkonkamer De avonturen van Alice in Wonderland werden ook voor de Literaire Kring een avontuur. Ine Pels, ondertussen welbekend na haar eerdere bijdragen aan de Kring, liet ons kennismaken met de vele aspecten van dit boek. Inderdaad niet zo maar een kinderboek maar ook een satire, een allegorie… Voor de bijeenkomst in januari staat het eerste deel van Mémoires van Simone de Beauvoir op het programma. Ze is met name bekend als de schrijfster van het feministisch traktaat ‘Le deuxième sexe’, maar ook als de levensgezellin van Jean-Paul Sartre.

logica en details haar worsteling om aan dit milieu te ontkomen. Inleider: mevrouw Laetitia van den Heuvel

In haar memoires komt ze als persoon het beste naar voren. In dit deel vertelt ze over haar kinderjaren en het beschermde katholieke milieu waarin ze opgroeide. Ze toont op een eerlijke manier en met een bijna mannelijk gevoel voor

Om de discussie wat meer tijd te geven beginnen we wat vroeger dan gebruikelijk. Als u een keer een bijeenkomst van de Literaire Kring wilt bijwonen, dan graag aanmelden via [email protected].

9

Filmhuis Speelfilm (alleen voor leden)

Billy Elliot (Verenigd Koninkrijk, 2000. Duur: 110 minuten) Vrijdag 30 januari, 20.00 uur, Haardkamer Engeland, 1984, het jaar van de historische mijnstakingen. Ook in Durham County dreigen kolenmijnen gesloten te worden. Hier woont de elfjarige Billy met zijn vader, broer en dementerende oma. Billy leert boksen bij de plaatselijke boksclub, maar vindt dat niet leuk. Op een dag moet hij achterblijven voor een straftraining en ziet hij een balletles van mevrouw Wilkinson. De muziek en de bewegingen trekken hem enorm aan en voor hij het weet staat hij tussen de jonge ballerina’s. Billy vindt de dansles fantastisch, maar hij twijfelt. Dans is toch vooral voor meisjes? Het verhaal is gebaseerd op de jeugd van de scenarioschrijver Lee Hall. Hall wil met Billy Elliot duidelijk maken hoe moeilijk het was om als kind te leven in een mijnwerkersgebied tijdens de economische crisis.

Regie: Scenario:

Stephen Daldry. Lee Hall.

Jamie Bell: Jean Heywood: Gary Lewis: Julie Walters:

Billy Elliot zijn grootmoeder zijn vader Mrs. Wilkinson, de balletlerares

De Tweeling (Nederland, 2002. Duur: 135 minuten) kaar gescheiden. Anna blijft in Duitsland op de boerderij van haar grootvader in een arm katholiek dorp. Lotte verhuist naar Nederland en komt in een progressief socialistisch, niet-godsdienstig milieu. De zussen missen elkaar en proberen van alles om weer bij elkaar te zijn. Maar de omstandigheden en de tijd waarin ze leven maken dit steeds onmogelijk. Anna trouwt met een SS-officier die aan het einde van de oorlog sneuvelt. Lotte’s verloofde wordt vermoord in Auschwitz. Vijftig jaar na hun laatste, pijnlijke ontmoeting probeert Anna nog één keer in contact te komen met haar tweelingzus. Gebaseerd op het gelijknamige boek van Tessa de Loo. Vrijdag 27 februari, 20.00 uur, Haardkamer Duitsland, de jaren twintig van de vorige eeuw. De tweelingzusjes Lotte en Anna Bamberg groeien tot hun zesde jaar samen op. Dan overlijden hun ouders en worden ze wreed van el10

Regie: Scenario: Nadja Uhi: Thekla Reuten: Gudrun Okras: Ellen Vogel:

Ben Sombogaart Marieke van der Pol Anna Lotte oude Anna oude Lotte

Filmhuis Documentaire (alleen voor leden)

The Story of the Jews (laatste deel) Vrijdag 9 januari, 20.00 uur, Balkonkamer The Story of the Jews bestaat uit vijf films van elk een uur. Afleveringen 1 en 2 werden vertoond op 28 november, afleveringen 3 en 4 op 12 december.

Op 9 januari presenteren we de vijfde en laatste aflevering van The Story of the Jews. In die laatste aflevering wordt de 20e eeuw behandeld. Na afloop van de film komen de kijkers/toehoorders aan het woord; we blikken gezamenlijk terug op de hele serie.

How Art made the World (deel 1 en 2) nen afleveringen 1 en 2 op 13 februari, afleveringen 3 en 4 op 20 maart en aflevering 5 op 8 mei. Net als bij The Story of the Jews sluiten we de derde en laatste avond af met onderlinge discussie.

Vrijdag 13 februari, 20.00 uur, Balkonkamer De nieuwe documentaire, How Art made the World, is Engels gesproken en Nederlands ondertiteld. De presentator Nigel Spivey is lector klassieke kunst en archeologie aan de universiteit van Cambridge. Kunst is niet zomaar een esthetisch toevoegsel aan onze cultuur. Kunst is intens gerelateerd aan onze basisbehoeften en dus aan de evolutie van de mens. Spivey laat zien dat hedendaagse kunst terugverwijst naar de prehistorie. In deze serie worden kunstuitingen behandeld in samenhang met wetenschappelijke inzichten van archeologen, historici, neurowetenschappers en psychologen. Er bestaat archeologisch bewijs voor het bestaan van kunst gedurende tenminste 50.000 jaar, en het vermoeden dat kunst reeds 100.000 jaar bestaat. De serie bestaat uit vijf afleveringen. Wij verto-

Aflevering 1: Het menselijk lichaam als object van beeldhouwkunst. Aflevering 2: Grottekeningen; de verankering in ons brein van kunstzinnige voorkeuren. Aflevering 3: Kunst als middel tot manipulatie door machthebbers. Aflevering 4: Het oeroude beeldverhaal (inclusief onze speelfilm) als krachtigste vertelvorm. Aflevering 5: Kunst als toegang tot voorouders en het hiernamaals, bezwering van de dood. Voor meer informatie over deze serie wordt verwezen naar de website van het AG: Activiteiten - Film & theater - Filmhuis Advertentie

SENIORENSTEUN uw steun en toeverlaat in uw latere levensfasen www.seniorensteun.nl 11

Filmhuis Muziek

Opera op dvd: Don Giovanni, ossia il dissolato punito (ofwel de losbol bestraft) Vrijdag 16 januari, 19.30 uur, Balkonkamer Adembenemende opera over een van de grootste vrouwenversierders uit de klassieke muziek. Don Giovanni is onweerstaanbaar voor alle vrouwen, rijk, arm, getrouwd en ongetrouwd. Hij neemt het niet zo nauw met normen en waarden en is snel uitgekeken op de vrouwen die hij veroverd heeft. Uiteindelijk is het voor iedereen duidelijk dat onder zijn charmante uiterlijk en mooie praatjes een slechte man schuilt. Bij confrontatie weigert Don Giovanni zijn leven te beteren, hetgeen tot zijn ondergang leidt.

Dramma giocoso in twee bedrijven van W.A. Mozart Libretto: Lorenzo da Ponte Première: Praag 1787

Don Giovanni: Donna Anna: Leporello: Metropolitan Opera Orchestra, o.l.v: Decor: 180 minuten.

Excursie naar het Europarlement

12

Bryn Terfel Renée Fleming Ferruccio Furlanetto James Levine Franco Zeffirelli



Agenda Legenda: niet-leden welkom als introducé. ook toegankelijk voor niet-leden, zonder introductie (na aanmelding). kringactiviteit.

ONDER VOORBEHOUD. KIJK VOOR DE ACTUELE AGENDA OP DE AG-SITE WWW.ACADGEN.NL

januari / maart 2015 Vrijdag 9 januari - EU-tafel Justus J. de Visser: Europa voor de burger, nu en in de toekomst. Zie ook in dit gewAG. Meerlezaal, 14.00 uur Vrijdag 9 januari - After-Glow-borrel Zie verder in dit gewAG. Sociëteitszaal, 17.30 uur Vrijdag 9 januari - Filmhuis Docu (alleen voor leden) The Story of the Jews, docu. afl. 5 en discussie Balkonkamer, 20.00 uur Dinsdag 13 januari - Wandelen 5 km Parkeerplaats AG, 10.00 uur

JANUARI 2015 Maandag 5 januari - Filosofie Groep van Reijen: Stoïcijnse levenskunst Balkonkamer, 10.00 uur Maandag 5 januari - Filosofie Groep Vergeer: Martha Nussbaum Balkonkamer, 20.00 uur Dinsdag 6 januari - Filosofie Groep Oostveen: Comparatieve filosofie Balkonkamer, 20.00 uur Woensdag 7 januari - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur

Dinsdag 13 januari - Bridgeclub 1 Haardkamer, 19.30 uur Dinsdag 13 januari - Nederlands Klassiek Verbond Kind van Herakles. Lezing door drs. Carool Popelier. De lezingen van het Nederlands Klassiek Verbond zijn gratis toegankelijk voor leden van het NKV, Ex Oriente Lux en het AG. Andere geïnteresseerden betalen per lezing € 5,00. Meerlezaal, 20.00 uur Woensdag 14 januari - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur

Woensdag 7 januari - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur

Woensdag 14 januari - Filosofie Groep Willemsen: Hannah Arendt Balkonkamer, 20.00 uur

Donderdag 8 januari - Tafel Opinie & Debat 1 Terraskamer, 12.00 uur

Woensdag 14 januari - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur

Donderdag 8 januari - Nieuwjaarsborrel Met champagne, oliebollen, de Nieuwjaarsrede en een diner. Zie ook in dit gewAG. Sociëteitszaal, 17.30 uur

Vrijdag 16 januari - Filmhuis Muziek (allen voor leden) Don Giovanni, ossia il dissolato punito. Drama giocoso in twee bedrijven van W.A. Mozart. Zie ook in dit gewAG. Balkonkamer, 19.30 uur

Donderdag 8 januari - Filosofie Groep Slurink: Aap zoekt zin Balkonkamer, 20.00 uur

Dinsdag 20 januari - Bridgeclub 2 Haardkamer, 19.30 uur

Dinsdag 20 januari - Literaire Kring Simone de Beauvoir, Een welopgevoed meisje. Balkonkamer, 19.30 uur

Zaterdag 31 januari Kom kennismaken met ... Eva Gerlach Zie ook in dit gewAG. Deze lezingen zijn mede mogelijk gemaakt door Peninsula BV en

Dinsdag 20 januari - HMO Maatschappelijk ondernemen Studiekamer, 20.00 uur Dinsdag 20 januari - Volksuniversiteit Marc Permeke: Dai Greci Ai Normanni. Voor Vrienden van de VUE en leden van het AG zijn de lezingen gratis toegankelijk, maar met 100 personen is de zaal vol. Anderen betalen per lezing € 7,00. Meerlezaal, 20.00 uur Woensdag 21 januari Politiek Historische Kring Als u deel wilt nemen geef u dan op bij PHK@ acadgen.nl of bel Piet van der Meulen: 0492430250, of Bernard Grevink: 040-2536659. Sociëteit, 11.00 uur Woensdag 21 januari - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur Woensdag 21 januari - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur Donderdag 22 januari Tafel Opinie & Debat 2 Terraskamer, 12.00 uur Donderdag 22 januari - Cyclus AL-LICHT Jan van Laarhoven: Kunstlicht in de kunst. Parkzaal, 20.00 uur Vrijdag 23 januari - Filosofie Lezing Daan Oostveen Meerlezaal, 20.00 uur Zondag 25 januari - Wandelen 10 km Parkeerplaats AG, 10.00 uur Dinsdag 27 januari - Muziekcaleidoscoop Meerlezaal, 20.00 uur Woensdag 28 januari - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur Woensdag 28 januari - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur Vrijdag 30 januari - Filmhuis (alleen voor leden) Billy Elliot. Zie verder in dit gewAG. Haardkamer, 20.00 uur

Entree: € 8; AG-leden, jongeren tot 21 jaar en studenten gratis. Passe-partout voor alle lezingen: € 40 (ook te verkrijgen bij boekhandel Spijkerman en bibliotheek De Witte Dame). Meerlezaal, 17.00 uur

FEBRUARI 2015 Maandag 2 februari - Filosofie Groep Vergeer: Martha Nussbaum Balkonkamer, 20.00 uur Dinsdag 3 februari - Filosofie Groep Oostveen: Comparatieve filosofie Balkonkamer, 20.00 uur Woensdag 4 februari - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur Woensdag 4 februari - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur Donderdag 5 februari - Ledenborrel Met de opening expositie ledenfoto’s, een ludieke presentatie van de excursiecommissie en een stamppottenbuffet. Zie verder in dit gewAG. Sociëteitszaal, 17.30 uur Maandag 9 februari - Filosofie Groep van Reijen: Stoïcijnse levenskunst Balkonkamer, 10.00 uur Dinsdag 10 februari - Wandelen 5 km Parkeerplaats AG, 10.00 uur Dinsdag 10 februari - Bridgeclub 1 Haardkamer, 19.30 uur Dinsdag 10 februari - Ex Oriente Lux De zondvloed ter discussie. Lezing door drs. Th.J.H. Krispijn. De lezingen van Ex Oriente Lux zijn gratis toegankelijk voor leden van het NKV, Ex Oriente Lux en het AG. Andere geïnteresseerden betalen per lezing € 5,00. Balkonkamer, 20.00 uur

Dinsdag 10 februari Kunstkring De Kempen Podium voor muziek in het AG. Kunstkring De Kempen houdt de maandelijkse avond voor haar leden ditmaal in het AG. Zie verder in dit gewAG. Meerlezaal, 20.00 uur Woensdag 11 februari - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur Woensdag 11 februari Excursie Opera Düsseldorf L’Elisir d’Amore van Donizetti. Aanmelding vóór 21 januari! Zie voor meer info dit gewAG en de website. AG, 15.00 uur Woensdag 11 februari - Filosofie Groep Willemsen: Hannah Arendt Balkonkamer, 20.00 uur Woensdag 11 februari - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur Donderdag 12 februari Tafel Opinie & Debat 1 Terraskamer, 12.00 uur Donderdag 12 februari - Filosofie Groep Slurink: Aap zoekt zin Balkonkamer, 20.00 uur Vrijdag 13 februari - Filmhuis Docu (alleen voor leden) How Art made the World. BBC-documentaire, afleveringen 1 en 2 Balkonkamer, 20.00 uur

Het AG zal in verband met Carnaval gesloten zijn van zaterdag 14 februari tot en met dinsdag 17 februari 2015 Woensdag 18 februari Politiek Historische Kring Als u deel wilt nemen geef u dan op bij [email protected] of bel Piet van der Meulen: 0492-430250, of Bernard Grevink: 040-2536659. Sociëteit, 11.00 uur Woensdag 18 februari - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur Woensdag 18 februari - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur

Zondag 22 februari - Wandelen 10 km Parkeerplaats AG, 10.00 uur Dinsdag 24 februari - HMO Maatschappelijk ondernemen Studiekamer, 20.00 uur Woensdag 25 februari - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur Woensdag 25 februari - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur Donderdag 26 februari Tafel Opinie & Debat 2 Terraskamer, 12.00 uur Vrijdag 27 februari - Filmhuis (alleen voor leden) De Tweeling. Zie verder in dit gewAG. Haardkamer, 20.00 uur Vrijdag 27 februari - Volksuniversiteit Koos Rooda: 25 jaar systems engineering, parallelle processen in machines en fabrieken. Voor Vrienden van de VUE en leden van het AG zijn de lezingen gratis toegankelijk, maar met 100 personen is de zaal vol. Anderen betalen per lezing € 7,00. Meerlezaal, 20.00 uur Zaterdag 28 februari - Kom kennismaken met ... Hans Renders Oude levens, nieuwe kwesties. Zie ook in dit gewAG. Deze lezingen zijn mede mogelijk gemaakt door Peninsula BV en

Entree: € 8; AG-leden, jongeren tot 21 jaar en studenten gratis. Passe-partout voor alle lezingen: € 40 (ook te verkrijgen bij boekhandel Spijkerman en bibliotheek De Witte Dame). Meerlezaal, 17.00 uur

MAART 2015 Vrijdag 13 maart - Maandag 16 maart Muziekspektakel The Cotton Club Meerlezaal, 20.00 uur

Van de muziekcommissie

Het AG verandert in de Cotton Club 13- 16 maart 2015 Wees niet verbaasd als ons eerbiedwaardige Academisch Genootschap van 13 tot en met 16 maart 2015 een metamorfose ondergaat. De nietsvermoedende bezoeker zal zich wanen in de bruisende wereld van Harlem, New York, een goede 90 jaar geleden. Zoals in het vorige gewAG gemeld, organiseert de Muziekcommissie van het AG een tijdreis langs het roerige bestaan van de Cotton Club. Dit etablissement heeft zich een onvergetelijke plaats in de historie van de jazz verworven:

als podium voor enkele van de allergrootste talenten uit de jazzmuziek en als bakermat van veel vernieuwingen in muziek, musical en entertainment. In de beginjaren was het vooral een plaats waar blanke bezoekers zich verlustigden in illegale alcohol en ‘primitieve’ muziek van donkere musici zoals de jeugdige Duke Ellington. Na de periode van de drooglegging kwam de grote crisis van de jaren ‘30, en zochten de mensen vergetelheid in een droomwereld van grote orkesten, dans, zangeressen en showelementen in de Cotton Club. En in de tweede helft van de jaren ‘30 verplaatste de Club zich -na een rassenrel- naar het mekka van show en musical in New York: Broadway. Daarnaast loopt als een rode draad door dit verhaal de geschiedenis van de jonge Dorothy Fields, een schrijfster van liedteksten die heimelijk in de Cotton Club begon, daar doorbrak met hits als On the Sunny Side of the Street, en uiteindelijk Broadway-successen schreef als Anny get your gun en Sweet Charity. Dit verhaal is door het creatieve team Jan Snel en Othmar Schob in samenwerking met Herbert Platzer bewerkt tot een muzikale tijdreis door twee turbulente decennia uit de vorige eeuw. U kunt het meebeleven op 13, 14 en 16 maart ‘s avonds (vanaf 20.00 uur) en 15 maart in de matinee (15.00 uur). De repetities zijn begin september gestart en de voorbereidingen zijn in volle gang. Noteer alvast de data in uw agenda en volg de komende tijd de mededelingen in ’t gewAG en op de website van het AG voor verdere details. Indien er AG-leden zijn die interesse hebben om mee te helpen bij met name de inrichting en decorbouw, kunnen ze contact opnemen met: Joop Jaspers, tel. 06-12968844 of joop. [email protected], of Othmar Schob, tel. 0499-472670 of [email protected]. Joop Jaspers

IV

Kom kennismaken met...

Eva Gerlach Herinnering en vergeten: de vorm van de werkelijkheid Verhaal (2011) Er is de weg en er is het oplossen van de weg. Er is schrik en de verwachting van schrik. Door te vertellen en aan te horen zie je de richting, er is rechtuit en er is het wringen van andersom en terug. Er is het verhaal en het vertellen van ongeveer zo’n soort verhaal, er is de weg en er is het oplopen van de weg en ergens zit iemand die zegt ‘je tong voordat je verder mag’.

Zaterdag 31 januari, 17.00-19.00 uur, Meerlezaal

Een hoofdthema blijft herinnering en vergeten, waarbij ook waarneming en aandacht -en eventueel het falen daarvan- een rol spelen: Kruim (1998)

Eva Gerlach (pseudoniem van Margaret Dijkstra, Amsterdam, 1948) debuteerde in 1977 in het tijdschrift Hollands Maandblad en in 1979 met de bundel Verder geen leed. Hierna volgden nog ruim vijftien andere bundels, waaronder ook poëzie voor kinderen. In 2011 verscheen als meest recente Kluwen. Haar bundels werden bekroond met verschillende literaire prijzen. In 2000 ontving zij de hoogste Nederlandse letterkundige onderscheiding, de P.C. Hooftprijs, voor haar hele oeuvre. Gerlach schreef aanvankelijk regelmatig ogende, strakke gedichten: Verder geen leed (1979) Vaak liep ik op het kerkhof, dik, alleen, te vliegeren: daar stond de meeste wind. Als het touw zakte, sprong ik van een steen. Ik ging ook dood, al was ik nog een kind. de tuinman zei: ‘Eens word je meegenomen.’ Een goede vlieger had ik, zelfgebouwd, een Draak; geen Rover die erbij kon komen, gemalen glas schitterde rond het touw. In de loop der jaren hanteert zij vrijere versvormen, waarbij de vorm altijd gerelateerd is aan het zoeken ‘naar verheldering van wat haar omringt’ (Arie van den Berg), respectievelijk het vinden van woorden voor een moeilijk te bevatten omgeving:

Wat heel is, kunnen wij niet zien, het is te groot, het past ons niet en niet in onze hoofden maar wat aan mootjes, haksel is, verkiezeld, kruim, gepureerd, verstoven of ontbonden – al het verdeelde zit voorgoed in ons. In haar voordracht in de poëzieweek licht Eva Gerlach dit thema aan de hand van een aantal gedichten toe, met enige nadruk op de samenhang tussen vorm en inhoud, om al doende te komen tot een vergelijking van haar vroegere en latere werk. Van haar poëzie zijn twee door haarzelf samengestelde selecties verkrijgbaar: Het gedicht gebeurt nu, 2010 en Opzij van het kijken, 2014. Zie voor meer informatie: Hans Groenewegen, ‘Verwijdering door verwoording’ http://kapiteel.home.xs4all.nl, www.kb.nl/dichter-op-het-scherm/modernenederlandse-dichters/eva-gerlach Cees Jorissen

13

Kom kennismaken met…

Hans Renders Biografie in Nederland: oude levens, nieuwe kwesties

Zaterdag 28 februari 2015 17.00-19.00 uur Meerlezaal Hans Renders is hoogleraar Geschiedenis en Theorie van de Biografie aan de Rijksuniversiteit Groningen en directeur van het Biografie Instituut aldaar. Hij promoveerde op Zo meen ik dat ook jij bent. Biografie van Jan Hanlo (1998). Zes jaar later gevolgd door Wie weet slaag ik in de dood. Biografie van Jan Campert. Nu werkt hij aan de biografie van de veelzijdige kunstenaar en vormgever Theo van Doesburg. Daarnaast werkt hij mee aan het VPRO-programma OVT en als recensent aan onder andere Vrij Nederland en Het Parool. In zijn lezing bespreekt Hans Renders de stand van zaken, waaronder initiatieven als het Prins Bernhard Cultuurfonds en het Biografie Instituut. Verder gaat hij in op: * de ontvangst (receptie) van biografieën in de media en aan de hand van actuele voorbeelden. * de steeds terugkerende misverstanden bij biografieën, bijvoorbeeld over wat autorisatie is. * de vergelijking met vooral zo geroemde Britse, literaire biografieën. * zijn eigen onderzoek als biograaf. Vanaf ongeveer 1980 is de biografie in Nederland zeer populair. Van een ‘scandaleus’ genre is ze bezig om respectabel te worden. Voor die tijd verschijnen er weliswaar ook biografieën in alle soorten en maten, maar het merendeel heeft vaak het karakter van geromantiseerde levensverhalen. De ‘vie romancée’ bijvoorbeeld 14

staat gewoonlijk in een kwaad daglicht, omdat de auteur veel van het materiaal op eigen wijze en vaak ten bate van diens held interpreteert en eigen vindingen toevoegt. Daardoor krijgt de ‘vie romancée’ meer het karakter van een historische roman dan van een biografie. Een bekend voorbeeld is Rembrandt (1931) van de literator Theun de Vries. Aan de moderne ‘(meer) wetenschappelijke’ biografie dient grondig onderzoek vooraf te gaan. Als het om dit soort onderzoek gaat, is het werk van de biograaf vooral het domein van historici. Zij zijn in staat de persoon in zijn context (de wereld om hem/haar heen) te zien. In het schrijven van biografieën gaat heel veel tijd zitten; zeven jaar is geen uitzondering. Ze kunnen verschillen in aanpak, stijl en kwaliteit. Cees Fasseur, biograaf van de Oranjes en recentelijk van Gerbrandy, voegt steeds een uitgebreid bronnenapparaat toe. Hij vindt dat hij bij wijze van spreken elke zin moet verantwoorden. In het boeiende werk van Annejet van der Zijl, die onder andere over prins Bernard schreef, komen echter aanzienlijk minder noten voor. Voor het schrijven van de literaire biografie onderscheidt Richard Holmes, een autoriteit op dit terrein, in zijn Huizinga-lezing uit 1997, drie fases: –h  et bureauwerk: verzamelen van materiaal – het veldwerk: op pad, plekken bezoeken, mensen interviewen – het schrijfwerk: ‘dreamwork’ (met gebruikmaking van verbeelding) Biografen, historici en non-fictieschrijvers moeten over verbeeldingskracht beschikken en ook kunnen schrijven, willen zij kunnen dromen in hun bronnen. Dat is het essentiële verschil met de romancier. De biograaf is vóór alles historicus, of zoals Holmes in zijn lezing zegt: “Begeert niet uw buurman de romancier. In het huis van de non-fictie zijn evenveel kamers als in dat van de fictie.” Zie voor meer informatie: http://www.rug.nl/research/biografie-instituut www.rug.nl/staff/j.w.renders/ Cees Jorissen

Het overrompelende optreden van Thierry Baudet Op uitnodiging van de commissie filosofie, met voorzitter Klaas Bottema als gastheer, ontving het AG op vrijdagavond 14 november 2014 de bekende publicist Thierry Baudet.Zijn lezing was getiteld: ‘Voor Europa, tegen de EU’. Onverschrokken trad de 31-jarige Thierry Baudet een gezelschap tegemoet van overwegend ‘eurofielen-op-leeftijd’. Hij maakte ons duidelijk dat hij de Europese Unie beschouwt als een kwaadaardige supranationale constructie die liefst spoedig op een mislukking zou moeten uitlopen, om plaats te maken voor een herleving van een Europa van onafhankelijke staten en tot herstel van hun recht om op vrijwillige basis met elkaar samen te werken. Baudet is jurist en historicus, in 2012 gepromoveerd onder leiding van de conservatieve filosofen Paul Cliteur en Roger Scruton. Zijn proefschrift is getiteld De aanval op de natiestaat. Zijn filosofische betekenis werd onderstreept door een commentaar in Le Monde, waarin hij wordt genoemd als ‘de nieuwe Bernard Henri Lévi’. Baudet is niet alleen wetenschapper en filosoof, hij is ook een politieke activist. Zijn voornaamste wapenfeit is zijn oproep tot een referendum over de toekomst van Nederland binnen de Europese Unie. Samen met Paul Cliteur, René Cuperus, Ewald Engelen en Ad Verbrugge verzamelde hij 56.000 handtekeningen en dwong daarmee de Tweede Kamer tot een behandeling op 21 januari 2014 van het voorstel om verdere soevereiniteitsoverdracht aan de EU afhankelijk te maken van een volksraadpleging. Zoals te verwachten was wees de Kamer dit voorstel af. Baudet ziet de EU als een weloverwogen poging om via stapsgewijze afbraak van soevereiniteit van de Europese lidstaten het fundament voor de democratische rechtsstaat om zeep te helpen, om plaats te maken voor een verstikkend bureaucratisch monster. De EU kan volgens Baudet nooit uitgroeien tot een democratisch functionerende federatie, vanwege de grote verschillen in taal en cultuur en de strijdige economische en politieke belangen. De innovatieve kracht van Europa ligt juist in zijn verscheidenheid, die wij zouden moeten koesteren.

Baudet fascineert zijn gehoor door zijn briljante welsprekendheid. Moeiteloos presenteert hij in een gloedvol betoog de ene scherp geformuleerde stelling na de andere. Voortdurend zoekt de kritische luisteraar naar een rustpunt, om zich af te vragen in hoeverre datgene wat Baudet zegt ook geloofwaardig is. Maar dat rustpunt wordt ons niet gegund, het ontglipt je door het hoge tempo. Vragen en verontwaardigde interrupties uit het publiek worden met welwillende souplesse en grote overtuigingskracht beantwoord, doch men voelt zich niet tevreden gesteld. Ik licht uit het betoog van Baudet een aantal stellingen, die ik probeer te rangschikken in afnemende volgorde van geloofwaardigheid. “De initiatiefnemers tot Europese eenwording -van Karel de Grote tot Jean Monnet- streefden niet naar volkssoevereiniteit maar naar een imperium. De EU heeft niet bijgedragen tot het handhaven van de naoorlogse vrede, dat heeft de NAVO gedaan. De EU heeft niet bijgedragen tot welvaartstoename, want goed functionerende staten buiten de EU hielden qua economische groei gelijke tred met de EU-lidstaten. Het EU-lidmaatschap is niet gebaseerd op solidariteit, want regelgeving impliceert gedwongen samenwerking, in plaats van oprechte samenwerking. Nederland kan zonder schade uit de EU treden, en een nieuwe combinatie aangaan met andere landen buiten de EU op basis van een vrijhandelszone. De opbouw van Brusselse regelgeving en machtsconcentratie volgt een opzettelijk gemanipuleerd programma van kleine stapjes, die telkens leiden tot voldongen feiten en nieuwe stappen die nooit iemand had gewild (salamitactiek). Het eurosceptische standpunt van de PVV is een populistische variant, afgeleid van de ideeën van Thierry Baudet.” Na afloop ontstonden aan de bar verhitte discussies. De voornaamste verdienste van Baudet lijkt mij dat hij het Europadebat op principieel niveau aanzwengelt, en de voorstanders van de EU dwingt tot weloverwogen argumenten. Sikko Argelo 15

Toneel (verslag)

Met verve en verbeelding *De spelers waren:

Wat een leuk en levendig uurtje werd ons, AGleden en bezoekers van buiten, bezorgd door het AG-Toneel met Peer Gynt. Allereerst gaat onze bewondering uit naar de muzikale begeleiding, waardoor het stuk sterk werd verlevendigd. De toneelmuziek van Grieg werd steeds als entre’acte gespeeld, op de piano door Heleen van Witteveen met op de bas Boy van Benthem. Maar apart dient zeker vermeld te worden Esther Rook, die prachtig beide aria’s vertolkte van Solveig. Ook gaven de muzikale intermezzo’s rust en kader aan het stuk en even adempauze aan de acteurs. Daarnaast waren de acht spelers* rolvast en zij verrasten ons door de opzet, een heel originele aanpak in de regie door Frank van de Berg. Het sterk ingekorte stuk van Ibsen liet slechts een denkbeeldige Peer bestaan. Er werd alleen over hem gesproken en op hem gemopperd vanwege zijn losbandigheid en bedrog. Bijzonder was ook dat de regisseur de acteurs veel vrijheid had gegeven bij het formuleren van hun tekst. Het geheel kende een vrolijke enscenering door de kleding en grime. Geweldige inzet en enthousiasme kenmerkten deze voorstelling. Het publiek beloonde de acteurs dan ook met warm applaus, terwijl zij terecht in de bloemetjes werden gezet. Jet Ruigendijk 16

Marijke de Haan-Ploegsma Solveig Jan Koppen Mads Moen Annette Haas-Bruining Ingrid Jacob Wisse Trollenkoning Anneke Houben-de Jongh de Groene (dochter van de Trollenkoning) Herbert Platzer Knopengieter Bertie Rapaport-Hertz Aase Bob van der Waaij Professor; directeur van het gekkenhuis

Kennisgemaakt met…

Bas Heijne De Meerlezaal zat afgeladen vol 29 november. Bas Heijne was op dreef. Zijn essay Angst en schoonheid over Louis Couperus ging grif over de toonbank. Er waren bijna geen vragen na de pauze. Het was haast jammer de bel te luiden voor het begin van de tweede helft, zo geanimeerd werd er door de aanwezigen onderling gepraat. Heijne, vooral bekend als prominent NRC-columnist over de ontwikkelingen in de maatschappij, heeft Couperus als passie. Hij vindt hem Nederlands beste romancier. 150 jaar na zijn geboorte lijkt er een revival op gang te komen. Dit leidt er onder andere toe dat Toneelgroep Amsterdam drie van zijn boeken als theaterstuk gaat brengen, te beginnen met De stille kracht. Ivo ten Hove is het wel toevertrouwd om de badkamerscène van Léonie van Oudijck (Pleunie Touw, in de tv-serie, 1974) vorm te geven. Heijne aarzelt wat Couperus’ beste werk is. Eline Vere (door hem als 24-jarige geschreven), De stille kracht, Metamorfoze (autobiografisch) en Iskander lijken in aanmerking te komen, maar De boeken der kleine zielen (Haagse bekrompenheid versus verbeelding) en Van oude menschen, de dingen, die voorbijgaan… zijn toch ook zeer de moeite waard. Couperus schreef veel. Zijn verzameld werk beslaat vijftig delen. Veel boeken werden ook in feuilleton afgedrukt en vertaald. Toch verdiende hij er matig mee. Hoewel het echtpaar (Couperus was homoseksueel en getrouwd met zijn nicht, zonder kinderen) geërfd had, moest hij zijn laatste huis met hypotheek kopen. Hij spendeerde blijkbaar veel, maakte vele reizen en verbleef in hotels (met 126 kg bagage). Uiteraard keerde hij terug naar zijn familie in Indië, waar hij zelf van zijn 7e tot 15e woonde. Zijn moeder was hier geboren uit Nederlandse ouders, die functies bekleedden in het koloniale bewind (waarnemend gouverneurgeneraal). In De stille kracht beschrijft Couperus de zinderende spanning, die er, zeker in het donker, was tussen de inlandse bevolking en de Nederlandse elite, die geheimzinnige dreiging, die angst.

ken het klimaat, de herinneringen aan de klassieke cultuur, en de zuidelijke levensstijl en ambiance, zoals het heerlijk luieren en uitzien over de Chiantiheuvels, zeer aanstekelijk. Den Haag, de stad die zo wil pronken als Couperus’ geboorteplaats, was voor Louis eerder te vergelijken met de Hel van Dante. Zelfmoordneigingen zijn dan ook aan de orde in zijn boeken. Heijne trekt vergelijkingen met Madame de Bovary en Anna Karenina. Heijne benadrukt dat Couperus heel uitgesproken is, zeker voor het begin van de 20e eeuw, in de beschrijving van seksuele aangelegenheden. Voor wie het doorziet, zijn de passages daarover heel onverbloemd en openhartig. Het is niet altijd duidelijk wat nu autobiografisch is en wat fictie. Couperus mengt het dusdanig dat er raadsels overblijven en er te weinig historisch valt te bewijzen. Zo moet er een Orlando geweest zijn, maar de persoon zelf valt niet te traceren (zijn biograaf F.L.Bastet doet dat overigens wel). Tussen de verhandelingen door stelt Couperus zich vaak existentiële vragen, zoals waartoe we op aarde zijn. Hij was een rusteloos zoekende, al toonde hij dat uiterlijk niet. Het antwoordloze waarom en de wanhoop van de totale leegte, zijn zowel 19e- als 21ste-eeuwse vragen. Daarvan heeft Bas Heijne ons met zijn enthousiasmerende, vol voor de vuist weg gebrachte lezing, doordrongen. Het was een bijzonder geslaagde middag, waarmee het AG veel eer heeft ingelegd. Jos Huijnen

Maar zijn mooiste tijd bracht hij door in Italië. Hier ligt een parallel met Goethe, die ook hoog opgeeft over zijn verblijf in Italië. Blijkbaar wer17

Verslag lezing uit cyclus AL-LICHT

De invloed van licht op de gezondheid door Luc Schlangen Voor de vijfde lezing in de cyclus AL-LICHT was dr. Luc Schlangen uitgenodigd, werkzaam als Principal Scientist bij Philips Research, in de groep Behavior, Cognition and Perception. Voor een veertigtal AG-leden en enkele gasten ging hij dieper in op de invloed van licht op de gezondheid, prestatie en het welzijn van de mens. Het menselijk lichaam heeft zich ontwikkeld om te leven in een ritme met licht en donker. Wij ontwaken ‘s ochtends op natuurlijke wijze en gaan ‘s avonds slapen, om lichaam en geest actief en rustig te laten worden. Het helpt ons te gedijen; het beïnvloedt onze biologische en hormonale balans, ons gemoed en onze energie. Elk aspect van onze gezondheid en welbevinden wordt door de ervaring met licht beïnvloed (jetlag, seizoensverandering, slaap-en waakritme). Licht speelt direct in op onze biologische klok. De hoeveelheid licht is een belangrijke speler in ons slaapritme, humeur en bioritme. Lichttherapie levert een belangrijke bijdrage aan het genezingsproces bijvoorbeeld bij depressiviteit en dementerende ouderen. Zij bewerkstelligt dat de cognitieve achteruitgang bij dementerenden langzamer verloopt en bevordert de vitaliteit.

Brussels toetje Foto: Ine van de Rijke

18

Aangezien depressie vaak seizoensgebonden is -het komt vaker in de winter voor- kan lichttherapie de helpende hand bieden. De hoeveelheid daglicht bepaalt ons slaapritme, in tegenstelling tot elektrisch licht dat het slaapritme verstoort. Het verblijven in daglicht, vooral het ochtendlicht, bevordert de slaap ‘s nachts. Advies: maak een ochtendwandeling, ga in het volle licht naar het werk. Te veel licht in de avond door bijvoorbeeld tot vlak voor het slapen naar de televisie kijken en laat naar bed gaan verstoort ons slaapritme. Overige aandachtsgebieden zijn de thuisomgeving, werkomgeving, onderwijs en gezondheid. Door architecten wordt momenteel bij het ontwerpen van huizen, ziekenhuizen, kantoren en leslokalen meer aandacht besteed aan de lichtsterkte en lichtinval in het interieur. Patiënten die in ziekenhuizen dichter bij het raam liggen genezen sneller omdat zij langer slapen. Men probeert in ziekenhuizen steeds meer een thuisomgeving te creëren door wachtruimtes, onderzoek- en behandelruimtes beter te verlichten. Ad de Been

Kennisgemaakt met …

Arjen Fortuin over Leo Vroman Op zaterdag 25 oktober hield Arjen Fortuin voor een volle zaal een voordracht over ‘Leven en werk van Leo Vroman’. Arjen Fortuin is redacteur en coördinator literatuur van de bijlage Boeken van NRC Handelsblad. Het was een boeiend verhaal, zonder moderne audiovisuele hulpmiddelen. Als hand-out werd het gedicht ‘Vrede’ uitgereikt met de bekende slotregels: Kom vanavond met verhalen hoe de oorlog is verdwenen, en herhaal ze honderd malen: alle malen zal ik wenen. Fortuin wijst op de tegenstelling tussen deze liefelijke slotstrofe en de wrede beelden in het middendeel: “de eeuwlange stilte voordat het verbaasde kind gewurgd wordt en reeds de armpjes opheft.” Hij citeert, ter illustratie van de levensbeschouwing van de dichter, onder meer ook Psalm 1, met als eerste strofe: Systeem! Gij splitst geen oog of baard en draagt geen slepend kleed; hij die in U een man ontwaart misvormt U naar zijn eigen aard waar hij ook niets van weet. Fortuin heeft Vroman meerdere malen ontmoet en ook geïnterviewd. Voor een beschrijving van het leven van de dichter en dat van zijn vrouw Tineke tot hun huwelijk in 1947, citeert hij verschillende passages uit het boek van Mirjam van Hengel: Hoe mooi alles, Leo en Tineke Vroman, een liefde in oorlogstijd. Leo Vroman werd op 10 april 1915 geboren in Gouda, in een seculier Joods gezin. Hij ging biologie studeren in Utrecht. Bij de vereniging Unitas leerde hij Albert Alberts en Antoon Koolhaas kennen met wie hij een stripverhaal Siemer en Stalma maakte voor NRC. Koolhaas schreef de tekst en Vroman maakte de plaatjes. Hij is altijd blijven tekenen en schilderen en heeft ook geëxposeerd. In 1938 leerde hij Tineke kennen (Georgine Marine Sanders). Ze verloofden zich kort daarna. In mei 1940 vluchtte Vroman naar Engeland en ging daarna via Zuid-Afrika naar NederlandsIndië. Hij moest in dienst en kwam na de Ja-

panse inval in een werkkamp in Osaka terecht. Hij werd een aantal keren ernstig ziek, maar wist met veel geluk te overleven. Na de bevrijding vestigde hij zich in de Verenigde Staten, waar Tineke zich in 1947 bij hem voegde. Hij werd een succesvol onderzoeker op het gebied van de bloedstolling en promoveerde in 1958 in Utrecht op het proefschrift Blood. In 1946 werd zijn eerste dichtbundel Gedichten in Amsterdam uitgegeven en hij bleef in Nederland publiceren. Maar een terugkeer heeft hij niet overwogen. Bekend is zijn uitspraak: “Liever heimwee dan Holland.” In totaal verschenen er vijftig bundels. Bij zijn dood op 22 februari van dit jaar liet hij nog honderden pagina’s ongepubliceerd werk na. Hij ontving verschillende prijzen met als ultieme bekroning in 1964 de P.C. Hooftprijs. Fortuin karakteriseert het werk van Vroman als “een eilandje in de Nederlandse poëzie”, zowel wat onderwerp als wat de taal betreft. Na de pauze werd druk gebruik gemaakt van de gelegenheid om vragen te stellen. Op de vraag of Vroman ook gedichten in het Engels heeft gepubliceerd, was het antwoord: veel van de bundels bevatten Engelse gedichten en hij heeft ook geprobeerd om in Amerika literair door te breken, maar dat is niet gelukt. Naar aanleiding van een opmerking over de interpretatie van sommige gedichten vertelt Fortuin dat hij vrijwel nooit gedichten recenseert. Hij leest het liefst intuïtief, zonder uit te pluizen. Voor hem zijn klank en ritme even belangrijk als betekenis. Met een dankwoord van de voorzitter eindigde deze zeer geslaagde bijeenkomst. Roel Doornbos 19

GLOW: het Eindhovens lichtfestival

Op maandag 20 oktober werd de vierde lezing gehouden in de cyclus Al-LICHT. Sprekers waren Harry Roumen, voorzitter van de stichting GLOW, en Eric Boselie, directeur GLOW en directeur Eindhoven365. Het onderwerp: opzet en achtergronden van GLOW, het jaarlijks terugkerende grootse lichtevenement in Eindhoven. Harry Roumen schetste in kort bestek de ontwikkeling van dit evenement. GLOW startte in 2006 met als spectaculair project het ‘in brand staan’ van het Van Abbemuseum. Aantal bezoekers: 35.000. Elk jaar werd het spektakel groter en groter, het aantal lichtprojecten groeide alsmede het aantal bezoekers. Zo bezochten er in 2013 niet minder dan 500.000 bezoekers GLOW met als een van de hoogtepunten de drie dimensionale projectie van een draak. De enorme groei in aantallen mensen maakt duidelijk dat het organiseren van een dergelijk evenement uiterste inspanningen vergt met nadrukkelijke aandacht voor het aspect veiligheid. Reden om in de toekomst naar routes te zoeken die deze enorme mensenmassa’s aan kunnen. Op een vraag vanuit de zaal hoe men kan meten dat er zo veel mensen op de been zijn, was het antwoord dat de stroom bezoekers in Eindhoven relatief makkelijk is te registreren via tal van meetpunten en dankzij de geordende stroom 20

van mensen langs die route. Dit in schrille tegenstelling tot een soortgelijk evenement in Lyon waar mensen kriskras door elkaar krioelden tot een bijna onhoudbare situatie. Daar werd dan ook het gehele parcours bewaakt door mobiele eenheden in zwaar bewapende uitrusting. Hoe anders en beter is het dan in het gemoedelijke Eindhoven. Eric Boselie verhaalt uitvoerig hoe de route in 2014 zal zijn en met welke projecten. Het belooft opnieuw een groots spektakel te worden. Na de boeiende inleidingen volgde een interessante discussie waarin vragen aan de orde kwamen zoals welke rol en bijdrage Philips heeft in GLOW, wat Brainport doet, en hoe de geselecteerde lichtkunstenaars worden gehonoreerd. Maar ook vragen en kritische opmerkingen over bereikbaarheid en openbaar vervoer. Dat laatste liet opnieuw zien welk een enorme logistieke opgave het is en blijft om de massale toestroom aan bezoekers in goede banen te leiden. Desondanks geldt: GLOW 2014, een evenement dat niemand mag missen. Het volledige verslag van deze avond vindt u op de webpagina van Cyclus AL-LICHT. Theo Bemelmans

Van de Programmaraad

Wat wilt u? Vul de enquête in… U wilt vast wel eens wat veranderen aan het totale aanbod van het AG van lezingen tot aan koor, van wandelen tot aan filosoferen. Of misschien vindt u het huidige aanbod wel genoeg en wilt u niets wijzigen. U heeft dat al verteld aan een bestuurslid of hangend aan de bar aan een bekende. De lol van een enquête is dat we allemaal een mening over vaste vragen kunnen formuleren. Met de uitslag kunnen we dan wat doen. Nu krijgt u de kans. Medio januari kunt u een enquête invullen over wat u zou willen. Wat voor soort lezingen, welke onderwerpen u interesseren, wanneer u wilt dat alles plaatsvindt overdag of ‘s avonds. Al dat soort vragen meer. Eén vraag, die u zult zien in de enquête, wil ik nader toelichten: een toegangsprijs voor lezingen op het AG voor leden van het AG. Is dat nodig? Het antwoord is ja, als de spreker geld kost en dit niet in de begroting van het AG is opgenomen. In deze begroting zitten onder andere de filosofielezingen. Dat betekent dat bij alle lezingen waarvoor de spreker een vergoeding vraagt er inkomsten tegenover moeten staan. Dit kunnen zijn subsidies of toegangsgeld. Subsidies maken de lage toegangsprijs van Kom Kennismaken met… mogelijk. Voor lezingen zal er dus met een toegangsprijs moeten worden gerekend als de spreker geld vraagt. Uiteraard wordt geprobeerd deze prijzen zo laag mogelijk te krijgen. Een volle zaal is voor elke spreker een genoegen en voor de aanwezigen ook plezierig. Nadat de resultaten bekend zijn willen wij een discussie met sommige invullers van de enquê-

te organiseren. Doel daarvan is duidelijkheid te krijgen waar de antwoorden wellicht duister zijn. Ook levert zo’n discussie een verdere verdieping op. Waarom dit verhaal? Binnen het AG functioneert sinds een dik half jaar een Programmaraad die wil zorgen voor een evenwichtig programma, waarbij alle onderwerpen waarvoor belangstelling bestaat aan de orde komen in het lezingenprogramma, voor zover daar de bestaande commissies niet in voorzien. Er vindt een gelijkmatige spreiding in de tijd van lezingen plaats. En er wordt regelmatig een muziekprogramma aangeboden, bijvoorbeeld op zondag tijdens of na de lunch. Deze Programmaraad rapporteert aan het bestuur. In deze raad zitten ook leden van de VVAO en de PVGE/Kunst en Cultuur in. Deze brede aanpak is gekozen om met het aanbod aan lezingen ook een voldoende aantal toehoorders te trekken zodat, als er getarifeerd moet worden, de prijzen zo laag mogelijk liggen. Ook uit naam van VVAO en PVGE zullen de cycli aan lezingen en concerten worden aangeboden. De Programmaraad bestaat uit Regine Matthijsen en Vera van Mierlo (voorzitter VVAO), Theo Bemelmans, Hans Eerdmans, Baudouin van Lamsweerde, als vicevoorzitter van het AG Bestuur, Tjerk Scheepstra (PVGE/K&C), Dries Schellekens en Bernard Grevink (vz).

Bernard Grevink

21

Column Ik houd van verrassingen. Tenminste: zolang het niet te gek wordt. Een goochelaar, bijvoorbeeld, is leuk. Maar de keer dat ik op het vliegveld van Brussel hoorde omroepen dat er een aktentas was gevonden en dat die vernietigd zou worden als de eigenaar zich niet binnen VIJF minuten meldde, en mijn aktentas niet meer naast mij op de grond stond, was op het randje. Gisteren ‘zat’ ik op YouTube en stuitte via het trefwoord Agamemnon op een filmpje waarin twee jongens met om zich heen gedrapeerde lakens een klassiek stuk naspeelden. Tenminste, ik hoorde af en toe de naam Zeus (uitgesproken als Zeus met de eu van Teun) klinken. ‘Zeus’ riep dat hij vreselijke hoofdpijn had, waarop de ander met een hamer en beitel op zijn hoofd sloeg en… Athene werd geboren. Hun teksten lazen de spelers voor uit een boekje. Dit gaf aanleiding tot het verschijnen van ondertitels als: ’Leer je tekst nou eens uit je hoofd’. Verrassend acteerwerk. Ik dacht aan mijn loopbaan bij het AG-Toneel & Cabaretgezelschap. Als toneelknecht mocht ik mee naar Zwijndrecht voor het opvoeren van een aantal eenakters over het huwelijk. In de eerste scène zaten een man en een vrouw aan een tafel en de vrouw riep “Ik heb zo’n hoofdpijn”. Uit de zaal klonk toen een zware mannenstem: “Neem dan een aspirientje”. (Maar het wás helemaal geen lachstuk). Hoofdpijn kreeg ik zelf toen ik jaren later in De Kersentuin herhaaldelijk in het kielzog van de eigenares van het landgoed de salon moest binnenkomen. De actrice in kwestie, geheel met zichzelf bezig, sloeg iedere keer de deur achter zich dicht, zodat ik regelmatig tegen een gesloten deur aanliep. De oude toneelrot Dolf Stenfert Kroese zorgde ook nogal eens voor een verrassing in het vorengenoemde stuk. Zo verdween hij midden in een scène van het toneel, ondanks het geroep van de regisseur uit zijn glazen hokje “Dolf blijf hier”. Later bleek dat hij naar de kleedkamer ging om een zakje Engelse drop te halen dat hij als rekwisiet nodig had, en dat hij was vergeten mee te nemen. En hij wist dat hij in de tijd die hij daarvoor nodig had geen tekst had. Een verrassing beleefden we ook toen het stuk Rendez-vous in Senlis in Hasselt moest worden opgevoerd. De dag verliep prettig, met een ontvangst in het Gemeentehuis en een rondleiding in het aanpalende jenevermuseum. Maar toen 22

wij, toneelknechten, na de opvoering zingend met ons busje met decors en rekwisieten terug reden en na twaalven bij de grens aankwamen, bleek dat we het antieke meubilair, dat we van een antiquair hadden geleend, moesten inklaren. Dat kon op dat uur natuurlijk niet zomaar. Dat werd wachten. Een andere herinnering. Het AG heeft heel wat komische operastukken van Gilbert en Sullivan opgevoerd in het Globe-theater onder de Stadsschouwburg. Handig was dat we de decors mochten bouwen in een werkplaats onder het toneel van de schouwburg. Verrassend was dat we op een avond een heel islamitisch offerfeest zich boven ons hoofd hoorden voltrekken. Het eerste Gilbert en Sullivan stuk dat door het AG werd opgevoerd was de H.M.S. Pinafore. Daarvoor bouwden we de orkestbak tot schip om. Doeltreffend, maar niet zo verrassend als de metershoge boeg van een schip dat ik ooit in de Vliegende Hollander krakend het toneel van de Weense opera zag opglijden terwijl mensen op de eerst rijen weg doken. Zij hielden niet van verrassingen. Jan Koppen

Mutaties Ledenbestand Nieuwe leden Dhr. W. Fassbender (Wichard), Eindhoven Dhr. J.A. Schellekens (Jeroen), Lieshout Mw. C. Schellekens-van ’t Ooster (Caroline), Lieshout Dhr. R.J.A.A. Simmer (Ron), Valkenswaard Drs. H.P.A.J. van Stiphout (Hans), Nuenen Mw. V.A.M.H.W. de Poorter-Zaat (Vivian), Eindhoven

Caroline Schellekens

Jeroen Schellekens

Overleden De heer H.G.M. van Gils Dr. R.F. de Vries Prof. dr. ir. F.W. Sluijter

Wichard Fassbender

Colofon De Eindhovense vereniging ‘Het Academisch Genootschap’ (opgericht in 1945) wil een trefpunt zijn voor personen met brede belangstelling voor maatschappij, wetenschap en cultuur in de ruimste zin van het woord. Daarnaast geeft zij gelegenheid tot beoefening van kunsten en wetenschappen op niet-beroepsmatige basis. De sociëteit, als integrerend deel van de vereniging, is een rustpunt voor leden en hun introducés en biedt een gezellige ambiance voor gesprek en ontspanning. Het verenigingsblad ’t gewAG verschijnt tenminste vijf keer per jaar. Het lidmaatschap bedraagt € 250 (huisgenootleden € 150) per jaar. Website: www.acadgen.nl E-mail: [email protected] Bestuur: Richard de Groot, voorzitter, tel. 0413-366735 Nel van der Vliet, 1e secretaris E-mail: [email protected]

Contributierekening: NL34INGB0004344135 Sociëteitsgebouw Parklaan 93, 5613 BC Eindhoven Telefoon 040-2434808 Redactie Michiel de Veer, hoofdredacteur Jan Koppen, eindredacteur ’t gewAG Jet Ruigendijk, redacteur Liesbeth Schreuder, redacteur Webteam: Harald Ihle (webmaster), Addie de Fluiter, Ed Verstijnen, Wim Verseijden Perscontacten: Jos Huijnen E-mailadressen redactie ’t gewAG: [email protected] Webteam: [email protected] Externe communicatie: [email protected] Layout Graphic Match, Eindhoven Druk Puntscherp, Eindhoven 23

Voor wie de uitdaging zoekt...