maart - april Lustrum 2015 AGrenzeloos Lustrum: AGrenzeloos, met o.a. Uitreiking AG-Kunstprijs Lustrumsymposium Lustrumrit Lustrumfeest

2015 nr. 48

maart - april

Lustrum: AGrenzeloos, met o.a. Uitreiking AG-Kunstprijs Lustrumsymposium Lustrumrit Lustrumfeest The Cotton Club aan de Parklaan Kom kennismaken met: Marja Pruis over Murakami

s

G

ren

m

Lu

u str

20

A 15

z

o elo

Inhoud Algemeen  Ten geleide 3 Lustrumkatern: AGrenzeloos 5 Sociëteitsleven4 Uitslag Enquête Programmaraad 18 Ledeninitiatief Cyclus AL-LICHT: Jan van Laarhoven: Kunstlicht in de kunst (Verslag)  13 AG-Golfdag3 Filmhuis Documentaire How Art made the World, deel 3, 4 en 5 19 Speelfilm ‘Z’ van Costa Gravas 20

De roerganger: Het AG ligt goed op koers naar het lustrum

Het eerstvolgende nummer van ’t gewAG (nr.49) zal rond 24 april 2015 verschijnen. De sluitingsdatum voor bijdragen voor zowel ’t gewAG nr.49 als voor de bijbehorende agenda is vrijdag10 april.

Lid worden van het AG? Raadpleeg onze website www.acadgen. nl voor uitvoerige informatie inzake de voorwaarden voor het lidmaatschap. U kunt zich via de website opgeven als belangstellende, waarna u zult worden uitgenodigd voor een vrijblijvende oriëntatie gedurende een kennismakingsperiode van drie maanden. 2

Filosofie drs. D.F. Oostveen: De filosofie van Libbrecht (Verslag)

21

Kom Kennismaken met… Marja Pruis (over Murakami) Ria van Hengel (over Goethe)

16 17

Kringen Huis voor maatschappelijk ondernemen15 Literaire Kring: Camera Obscura 19 Muziekcaleidoscoop20 Muziek The Cotton Club aan de Parklaan

14

Mutaties Ledenbestand23 Colofon23

Ten geleide Weer een Lustrumjaar voor het AG. Voor een vereniging als het AG is het belangrijk om af en toe actief stil te staan bij ‘waar we mee bezig zijn’. Zeventig jaar geleden is het AG opgericht omdat er voor de grote toestroom van academici naar Philips in het stadje Eindhoven verder niets te beleven viel. Dat is nu wel anders. Tijd dus voor een ijkpunt. Tijd dus voor ons allemaal om goed na te denken over de betekenis van het AG in de samenleving. Nog steeds is het een vereniging waarin culturele waarden een groot goed vormen. Het

bruist van de activiteiten, waarvan er vele een hoge kwaliteit inhouden. Is dat voldoende, moet je het misschien anders doen? Zaken waarover we het met elkaar eens moeten zijn op weg naar een volgend lustrum. Door de Lustrumcommissie wordt er alles aan gedaan om de komende maanden goed en gedenkwaardig te maken. Namens de redactie, Michiel de Veer

AG-Golfdag 2015 Dinsdag 2 juni, 11.30 uur, Mol (B) De afgelopen Golfdag in Postel, waarbij Regine Matthijsen de beste score bij de dames behaalde en ondergetekende de hoogste uitslag van de heren bleek te hebben, werd beëindigd met een zeer gezellig diner. In dit AG-Lustrumjaar willen we graag alle golfers en golfsters op dinsdag 2 juni om 11.30 uur in de Kempense Golfclub in Mol begroeten, waarbij Rob Westra onze gastheer zal zijn. De deelnameprijs, inclusief greenfee, welkomst-

koffie en tweegangen diner bedraagt € 72 (bij meer dan 20 deelnemers volgt hierop nog een kleine korting). Graag per e-mail opgeven, met vermelding van actuele handicap, uiterlijk op 20 mei bij robert. [email protected] Wij kijken uit naar een gezellige derde AG-Golfdag! Max van der Zwet

3

Sociëteitsleven Onlangs werd ik op een ochtend wakker met een prettig voldaan gevoel. Het was vrijdag, de ochtend na de ledenborrel van 5 februari 2015. Ik realiseerde mij plotseling dat het goede gevoel voortkwam uit de avond ervoor. Wat een voortreffelijke AG-avond; met zoveel gezelligheid en leuke mensen. Mensen die elkaar graag opzoeken en elkaar veel te vertellen hebben. Plaats voor iedereen: oudere en nieuwe leden, en kennismakers. Een goed gevulde sociëteit met een prachtige tentoonstelling volgens ons motto: van, voor, en door AG-leden en tot slot een gezellige uitstekend verzorgde winterse maaltijd. Wat mij vooral goed doet is het enthousiasme waarmee tot op heden de commissies, die zich ludiek gepresenteerd hebben dit met zoveel overgave en originaliteit doen. Iedere keer is het weer een verrassing en iedere keer is het weer een succes. Ook voor de komende borrels (na het lustrum) zijn er al commissies, die staan te popelen om zich te presenteren. Geweldig toch? Al deze leden wil ik graag bedanken voor hun enorme inzet en hun enthousiasme. Er blijken naast zoveel serieuze zaken, nog genoeg onderwerpen te zijn waarom gelachen kan worden. Ik hoop dat u hetzelfde heeft ervaren als onderge-

4

tekende en was u er niet bij, schroom niet, op 5 maart hebben wij weer een ledenborrel. Donderdag 5 maart 2015: Ledenborrel Deze ledenborrel gaat een uitheems karakter krijgen. Tijdens de borrel gaat de muziekcommissie zich presenteren met een voorproefje uit de opvoering van de Cotton Club later deze maand. Ook de maaltijd krijgt een verrassend tintje hebben. Er wordt een Frans buffet geserveerd met, als waardige afsluiter van het diner, een toetje van crêpes suzette. De prijs voor dit hoogstandje van de kok zal € 22,50 bedragen. Vergeet u zich vooral niet op te geven. Of via de website of via de bar van het AG tot uiterlijk woensdag 4 maart, 12.00 uur. Belangrijk: Ledenborrel op 9 april In april wordt de ledenborrel niet op 2 april gehouden, maar in verband met de opening van het Lustrum op 9 april 2015. Deze borrel krijgt een extra feestelijk tintje. Over het hoe en wat verwijzen wij u naar de informatie over het lustrum elders in dit gewAG en naar de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. Nel van der Vliet-Vierveijzer

Opening Lustrum 2015 Donderdag 9 april, vanaf 17.30 uur Bij deze opening ontvangt het AG-Bestuur u graag met een glas prosecco. Vervolgens zullen de voorzitter van de Lustrumcommissie Rolf Treep en de voorzitter van het Bestuur Richard de Groot een welkomsten openingsspeech houden. De jury van de commissie Ledenfotowedstrijd zal bij monde van Hans Zoete, docent fotografie, de uitslag bekend maken en toelichten. Rond 19.00 uur wordt u uitgenodigd voor het driegangen diner.

Lustrumprogramma 2015 Donderdag 9 april: Opening Lustrum Ledenborrel met prijsuitreiking fotowedstrijd voor de leden. Feestelijk diner Sociëteit, vanaf 17.30 uur Vrijdag 10 april: Lustrum filmavond: Her Een bijzondere film met een knipoog naar het Symposium. Alleen voor leden Haardkamer, 20.00 uur Zondag 12 april: Lustrumrit De start is in Oirschot, de afsluiting in het AG 10.00 uur - 21.00 uur Dinsdag 14 april: Lustrumwandeling Een feestelijke 5 km wandeling Parkeerplaats AG, 10.00 uur Woensdag 15 april: Lustrum filmavond muziek Carmina Burana en Hommage aan Sevilla Alleen voor leden, lunch vooraf is mogelijk AG, 14.00 uur Donderdag 16 april: AG-Kunstprijs 2015 Lezing Johan de Vos AG, 20.00 uur

Tijdens het diner zullen er een aantal verrassende onderbrekingen zijn, waarbij verschillende leden verbaal en muzikaal van zich laten horen. Laat deze feestelijke avond niet aan u voorbij gaan. Kosten diner € 25 (excl. drank). Opgave en betaling: zie de Nieuwsbrief van 1 maart a.s.

Zaterdag 18 april: Lustrumsymposium Digitale Toekomst: hoe baas blijven in eigen brein Vanaf 08.30 uur-17.15 uur afsluiting en borrel Woensdag 22 april: Lustrumexcursie naar Museum Bevrijdende Vleugels Best, 13.45 uur Donderdag 23 april: Lunch voor oud-Luco-leden AG, 12.00 uur Vrijdag 24 april: Lustrumfeest met walking dinner Sociëteit, vanaf 17.30 uur Meer informatie over het programma en inschrijving is te lezen in dit gewAG en de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. Zij die geen gebruik maken van internet en dus de Nieuwsbrief van 1 maart niet ontvangen, zullen met een brief geïnformeerd worden over de wijze waarop zij zich kunnen inschrijven en kunnen betalen.

70 jaar AG

5

Lustrumfilm:

Her, van Spike Jonze (Verenigde Staten, 2013. Duur: 126 minuten) ‘Her’, een portret over liefde in de digitale wereld, met een knipoog naar het Symposium Vrijdag 10 april, 20.00 uur, Haardkamer alleen voor leden Het verhaal speelt in de (nabije) toekomst, een toekomst waarin computers in staat zijn diepgaande relaties met mensen aan te knopen. De hoofdpersoon Theodore Twombly is aan het scheiden van zijn vrouw Catherine. Overdag stort hij zich op zijn werk bij BeautifulHandwrittenLetters.com, waar hij op verzoek brieven inspreekt voor anderen. Zijn inlevingsvermogen en gevoeligheid zijn groot. De avonden brengt hij door met computerspelletjes en chatten. Theodore’s bestaan krijgt meer kleur wanneer hij een nieuw, volledig stemgestuurd besturingssysteem ontvangt voor zijn computer en smartphone, de OS1. Hij mag een stem uitkiezen, kiest een vrouwenstem en maakt zo kennis met Samantha. Het klikt meteen tussen de timide man en deze opgewekt klinkende vrouw die zijn mailtjes organiseert, hem wijst op z’n afspraken, de spelling van zijn brieven checkt en hem gezelschap houdt. Theodore wordt vrolijker van zijn contact met Samantha en ook zij maakt een ontwikkeling

6

door - ze krijgt menselijke emoties en stemmingswisselingen. Zij voelt zich steeds meer aangetrokken tot Theodore, maar ja: ze heeft nog steeds geen lichaam. Spike Jonze weet het uitgangspunt van de film dermate aannemelijk te maken dat de kijker erin meegaat en een beeld krijgt van de relationele gevolgen die de ontwikkeling van de computer zou kunnen hebben. Het ruwe idee voor Her ontstond al tien jaar geleden, nadat Jonze zelf een keer had ‘kennisgemaakt’ met een onlinechatbox. Het chatten met een robot (zo een die veel onlinehelpdesks nu gebruiken) bracht hem in verwarring: het voelde, heel eventjes, als echt contact. Script, regie en productie: Spike Jonze Camera: Hoyte van Hoytema Muziek: Arcade Fire Joaquin Phoenix: Theodore Twombly Catherine: Rooney Mara De stem van Samantha: Scarlett Johansson Organisatie: Roos Boïnk en Roland Huijgen

Lustrumrit 2015 Zondag 12 april De lustrumrit belooft bijzonder en verrassend te worden! We gaan vanaf Oirschot na een kopje koffie via een mooie route door oorspronkelijk Brabant naar een speciale gelegenheid, waarvan u het bestaan niet had vermoed. U zult uw ogen uitkijken en daar zullen we, na een korte introductie, ook uitvoerig de tijd voor nemen. Buiten (of binnen) wacht ons een verrukkelijke lunch. In de middag volgen we een eenvoudig en grappig spoor richting Eindhoven. In de sociëteit vinden de borrel, onze gezamenlijke maaltijd en de attractief aangeklede prijsuitreiking plaats. Laat deze Lustrumrit niet aan u voorbij gaan, want als u achteraf de verhalen hoort zult u spijt voelen deze kans te hebben gemist. Om mee te doen hoeft u zich alleen maar in te schrijven!

Praktische informatie en inschrijving Start: 10.00 uur koffie met vlaai, uitleg en vertrek bij Café Vingerhoeds, Oude Grintweg 90, 5688 MB Oirschot. Einde: omstreeks 21.00 uur. Deelname staat open voor AG-leden en gasten, alle soorten motorvoertuigen, maximaal 35 equipes met een vrij aantal personen per voertuig. Ongeveer 75 km over kleine weggetjes, zonder haast of moeilijke trucjes; een beetje gezond verstand is voldoende. Kosten: € 48 p.p., inclusief routeboek, koffie met vlaai, lunch en rondleiding, avondmaaltijd (exclusief drankjes). Opgave en betaling: zie de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. Organisatie: Roland Huijgen en Roland van Witteveen

70 jaar AG

7

Lustrumwandeling Dinsdag 14 april, 10.00 uur, 5 km wandelen Let op: dit keer aanmelden De maandelijkse 5 km-wandeling valt ditmaal precies in de Lustrumperiode. Reden voor de organisatoren om er een feestelijk tintje aan te geven en deze daarom tot Lustrumwandeling te benoemen. Iedereen die al regelmatig meeloopt en ook degene, die nooit meegaat, maar het leuk vindt dat bij deze gelegenheid eens te doen, wordt van harte uitgenodigd aan deze wandeling deel te nemen. Na afloop is er een nazit in de omgeving van de start/het eindpunt. Normaal hoeft u zich niet aan te melden, maar voor deze bijzondere gelegenheid stellen wij het op prijs als u dit wel doet. Het vertrekpunt is als altijd: de parkeerplaats van het AG, om 10.00 uur. Voor opgave: zie de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. U krijgt daarna de informatie over de wan-

deling, ongeveer een week van tevoren. Deze informatie is dan ook te vinden op de wandelsite van het AG. Organisatie: Mariët Huijgen en Frans Remmen

Lustrumfilm Muziek:

Carmina Burana en Hommage aan Sevilla Woensdag 15 april, AG, 14.00 uur alleen voor leden Op woensdagmiddag 15 april worden in het kader van het lustrum twee bijzondere muzikale films vertoond, elk van ongeveer een uur. Speciaal voor diegenen die ’s avonds liever niet meer op pad gaan, is gekozen voor een middagvoorstelling. Carmina Burana Carl Orffs daverende muzikale uitbeelding van de Middeleeuwen en de zinnelijke liefde schreeuwde bijna om een visualisatie. Jean-Pierre Ponnelle heeft in 1975 deze intrigerende muziek op een zeer bijzondere wijze in beeld gebracht. In deze Carmina Burana draaien engel en duivel, goed en kwaad, samen aan het rad van Fortuin, dansen met elkaar en met de mensen, in navolging van het feit dat goede en kwade machten in middeleeuwse afbeeldingen zo vaak pal naast elkaar worden weergegeven. Met: Lucia Popp, John van Kesteren, Hermann Prey (solisten), Koor van de Bayerische Rundfunk, Münchener Rundfunkorkest, Kurt Eichhorn dirigent, Carl Orff (1895-1982), componist, Jean-Pierre Ponnelle, regie. 8

Lustrumfilm Muziek, na de pauze Hommage aan Sevilla Het was niet alleen maar Rossini’s Barbier van Sevilla die ons verwelkomde in deze Spaanse stad: meer opera’s spelen zich af in Sevilla dan ergens anders in de wereld. In deze betoverende film nemen de beroemde tenor Plácido Domingo en de befaamde operaregisseur JeanPierre Ponnelle ons mee op een muzikale toer door de prachtige Andalusische hoofdstad, terwijl ze ons scènes presenteren uit een aantal opera’s, gefilmd ‘op locatie’ in de adembenemende omgeving van Sevilla. Met: Plácido Domingo, solist Wiener Symphoniker o.l.v. James Levine Jean-Pierre Ponnelle, regie. Het is mogelijk vooraf de lunch te gebruiken om 12.30 uur. Kosten € 15. Voor opgave en betaling: zie de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. Organisatie: Hanna van Stratum en Mariët Huijgen.

Lustrum: uitreiking AG-Kunstprijs 2015 Lezing Johan de Vos Donderdag 16 april, 20.00 uur, Meerlezaal Op 16 april 2015 wordt ter gelegenheid van het Lustrum de AG-Kunstprijs 2015 uitgereikt aan een veelbelovende jonge fotograaf uit de regio. De prijs bestaat uit een geldbedrag van € 2500 en de publicatie van het juryrapport. Inmiddels zijn vijf jonge fotografen genomineerd en worden ze beoordeeld door de vakjury die bestaat uit: Petra Cardinaal, Galerie Pennings, Eindhoven, Diana Franssen, conservator/hoofd onderzoek Van Abbemuseum, Eindhoven, Norbert van Onna, architectuurfotograaf, Rob Schoonen, chef kunstredactie van het Eindhovens Dagblad, Liesbeth Schreuder, kunsthistoricus en juryvoorzitter. De prijsuitreiking en het voorlezen van het juryrapport wordt voorafgegaan door een lezing van de heer Johan de Vos, fotografierecensent uit België. Hij neemt ons mee in de wereld en de beeldtaal van de fotografie en gaat vooral in op

de prijswinnende foto’s. Hoe komt het dat mensen de ene foto zoveel mooier en beter vinden dan de andere? Meer dan alleen een gesprek over foto’s wordt het een beschouwing over hoe mensen zijn naar aanleiding van foto’s. Voor meer informatie over deze spreker: www.johandevos.eu. Opgave gewenst: zie Nieuwsbrief van 1 maart a.s. Organisatie: Liesbeth Schreuder 9

AG-Lustrumsymposium

Digitale Toekomst: hoe baas blijven in eigen brein Zaterdag 18 april, 08.30 uur De keerzijde van internet De snelheid waarmee digitale technologie ons leven is binnengedrongen is adembenemend. Nog geen vijfentwintig jaar na de opkomst van de PC, de uitvinding van internet, de explosieve groei van mobiele telefonie en nog geen tien jaar na de introductie van sociale media, smartphones en tablets kunnen we ons een leven zonder die verworvenheden bijna niet meer voorstellen. Digitale technologie is zo massaal omarmd door jong en oud, in alle geledingen van de maatschappij, dat het de wereld ingrijpend heeft veranderd. Over de onvoorstelbare informatieen communicatiemogelijkheden die de mens, iedere mens, nu tot zijn beschikking heeft gekregen - altijd, overal en in iedere gewenste vorm -, hoeven we nauwelijks uit te wijden. Maar steeds meer onderzoekers wijzen op de negatieve kanten van al die spectaculaire ontwikkelingen in de Informatie & Communicatie Technologie (ICT) in het algemeen en van internet in het bijzonder. Gebleken is dat de menselijke hersenen, vooral die van kinderen en jongeren, er anders uit gaan zien bij langdurig werken met laptops, tablets en smartphones, zo anders dat men zelfs van hersen afwijkingen kan spreken. Dit gaat gepaard met afwijkingen in sociaal gedrag en zelfs met verslaving. Op dit moment kijkt de Nederlandse jeugd, buiten schooltijd, zes uur per dag naar een scherm en heeft daardoor te weinig tijd om zich actief te ontspannen en, ook en vooral, om te slapen. Moeten we onze kinderen daar niet tegen beschermen? ‘De stroom digitale prikkels maakt onze kinderen onrustig, lui, dik en dom!’ Publicaties van Manfred Spitzer (Digitale dementie), Nicolas Carr (De Ondiepten), Susan Greenfield (Mind Change) en Sherry Turkle (Living Apart Together) geven verontrustende voorbeelden van de ongunstige effecten van overmatige

10

ICT-consumptie. Vooralsnog worden deze klokkenluiders door hun tegenstanders weggezet als digitale doemdenkers, ook omdat er nog weinig wetenschappelijk bewijs voor hun beweringen is, maar er is wel een felle discussie op gang gekomen die voorlopig nog niet gestopt is. Intussen kiezen opvoeders en onderwijzers hun weg (iPad in de klas of niet?); die weg is meer gebaseerd op emoties dan op feiten. Op zaterdag 18 april aanstaande organiseert het Academisch Genootschap, als onderdeel van het veertiende lustrum van het AG, een symposium over dit actuele onderwerp, waarbij sprekers de problematiek van verschillende kanten belichten. Het symposium richt zich zowel op leken als op professionals. Op het moment van het ter perse gaan van dit gewAG was er nog geen definitieve informatie over de locatie en de toegangsprijs. Deze zullen enkele dagen na het verschijnen van dit gewAG samen met de methode van inschrijven per Nieuwsbrief bekend gemaakt worden. Voor opgave en betaling: zie de Nieuwsbrief van 1 maart a.s.

Symposiumprogramma, zaterdag 18 april 8.30 uur 10.00 uur 10.05 uur 10.15 uur 10.45 uur 11.35 uur 11.55 uur 12.45 uur 13.45 uur 14.35 uur 15.25 uur 15.45 uur 16.35 uur 17.05 uur 17.15 uur

Inloop en registratie Opening van het symposium door dr. ir. Richard de Groot, voorzitter van het AG. Dagvoorzitter prof. dr. ir. Theo Bemelmans, lid van het AG. Psychologie/Pedagogiek-werkgroep van leden van het AG: De problematiek vandaag. Drs. Peter van Nunen, psychofysioloog/neuropsycholoog, EPI, Eindhoven Pauze Prof. dr. Paul Kirschner, onderwijspsycholoog, Open Universiteit, Heerlen Lunch Prof. dr. Elly Konijn, mediapsycholoog, Vrije Universiteit, Amsterdam. Dr. Joke Hermsen, schrijfster en filosofe, Amsterdam. Pauze De heer Herm Kisjes, verslavingstherapeut, Affect2U, Eindhoven Demonstratie door internet-‘verslaafde’ studenten Korte samenvatting door de dagvoorzitter Afsluiting en borrel

Het programma is onder voorbehoud. Op de website vindt u de laatste informatie. Via periodieke mailings houden wij u op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Mail: [email protected] Supervisie & planning: Hans Eerdmans en Bernard Grevink; Programmateam: Ties van Maaren, André Luiten, Karien van Vroonhoven, Baudouin van Lamsweerde (entourage) Theo Bemelmans (corresp. lid); Psy-team (voorbereiding op AG-inleiding): Karien van Vroonhoven, Henrica van Ierland, Annelies Haverkorn, Roos Boïnk en Willem Brouwer; Communicatieteam: Jan Kees van der Veen, Jos Huijnen, Willie Roncken, Hans Eerdmans, Lydia Herremans en Rob Herremans.

70 jaar AG 11

Lustrumexcursie naar

Museum Bevrijdende Vleugels Woensdag 22 april, 13.45 uur, ’t Boshuys, Sonseweg 39, 5681 BH Best In de lustrumperiode wordt een bezoek georganiseerd aan Museum Bevrijdende Vleugels in Best, Sonseweg 39. Het 70-jarig bestaan van het AG leek ons een mooie combinatie met 70 jaar bevrijding. Dit museum is prachtig gelegen tussen Best en Son en bevindt zich op historische grond. In deze omgeving landden in september 1944 duizenden parachutisten vanuit zweefvliegtuigen in het kader van de Operatie Market Garden. Het museum geeft een beeld van de bezetting, de onderdrukking en uiteindelijk de bevrijding met authentiek militair materieel, mooie diorama’s, foto’s en film. Omdat het museum op korte afstand van Eindhoven ligt, vragen we u om met eigen vervoer naar het naastgelegen restaurant ‘t Boshuys in Best te komen, waar we koffie of thee kunnen drinken. Wij verwachten u daar om 13.45 uur. Voor degenen die geen eigen vervoer hebben zullen wij dit regelen. Om 14.30 uur worden we in ’t Boshuys opgehaald door de rondleiders en gaan we ongeveer

anderhalf uur het museum bezoeken. Na afloop hiervan bieden we u nog een feestelijk glaasje aan in ’t Boshuys. Aan deze excursie zijn geen kosten verbonden. Wel graag uw museumkaart meenemen. Voor opgave en eventuele vermelding of u vervoer wenst: zie de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. De Excursiecommissie: Carien Treep, Els van der Zwet en Ine van de Rijke.

Lustrumlunch voor leden van voormalige Lustrum Commissies Donderdag 23 april, 12 uur, Sociëteit

12

Uitnodigingen en organisatie: Georgette Broekers

Lustrumfeest 2015 met walking dinner Lustrumfeest 2015 met walking dinner Deze avond wilt u niet missen! Een welkomstglaasje in een muzikale sfeer en met een verrassend optreden om het feest mee te beginnen. Hierna volgt vanaf 19.00 uur het walking dinner met gezellige zitjes en statafels. Maar liefst zes gangen, die u, terwijl u loopt, zit, praat, of danst worden geserveerd. Het programma is gevarieerd, muzikaal, met diverse optredens van bijvoorbeeld AG-leden, maar ook door twee recent

aan het Haags conservatorium afgestudeerde musici. Kledingadvies: tenue de ville. Kosten € 50 (incl. diner, borrel/diner drankjes, koffie/thee). Voor opgave en betaling: zie de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. Feestcommissie: Frank van de Weijer, Elly Heemskerk, Floor van Nielen en Helène van Vriesland

70 jaar AG

Agenda Legenda: niet-leden welkom als introducé. ook toegankelijk voor niet-leden, zonder introductie (na aanmelding). kringactiviteit.

ONDER VOORBEHOUD. KIJK VOOR DE ACTUELE AGENDA OP DE AG-SITE WWW.ACADGEN.NL

maart / april 2015 Dinsdag 10 maart - Bridgeclub 1 Haardkamer, 19.30 uur Woensdag 11 maart - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur Woensdag 11 maart - Filosofie Groep Willemsen: Hannah Arendt Balkonkamer, 20.00 uur Woensdag 11 maart - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur

MAART 2015

Donderdag 12 maart Tafel Opinie & Debat 1 Terraskamer, 12.00 uur

Maandag 2 maart - Filosofie Groep Vergeer: Martha Nussbaum Balkonkamer, 20.00 uur

Donderdag 12 maart - Filosofie Groep Slurink: Aap zoekt zin Balkonkamer, 20.00 uur

Dinsdag 3 maart - Meerlelezing & Nederlands Genootschap voor Internationale Zaken (NGIZ) Christ Klep: Komt er een nieuwe Koude Oorlog? Christ Klep (1959) is militair historicus en promoveerde in februari 2009 in Utrecht op het proefschrift Somalië, Rwanda, Srebrenica. Zie meer hierover op de website. Meerlezaal, 20.00 uur

Donderdag 12 maart - NKV Rome: eeuwig jachtveld voor archeologen. Lezing door dr. G. Cuyt. De lezingen van het Nederlands Klassiek Verbond zijn gratis toegankelijk voor leden van het NKV, Ex Oriënte Lux en het AG. Andere geïnteresseerden betalen per lezing € 5,00. Zie meer hierover op de website. Haardkamer, 20.00 uur

Dinsdag 3 maart - Filosofie Groep Oostveen: Comparatieve filosofie Balkonkamer, 20.00 uur

Vrijdag 13 maart - Muziekspektakel The Cotton Club (première) Zie verder in dit gewAG. Meerlezaal, 20.00 uur

Woensdag 4 maart - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur Woensdag 4 maart - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur Donderdag 5 maart - Ledenborrel Meer hierover in dit gewAG en op de website. Sociëteitszaal, 17.30 uur Maandag 9 maart - Filosofie Groep van Reijen: Stoïcijnse levenskunst Balkonkamer, 10.00 uur Dinsdag 10 maart - Wandelen 5 km Parkeerplaats AG, 10.00 uur

Zaterdag 14 maart - Muziekspektakel The Cotton Club (voorstelling) Meerlezaal, 20.00 uur Zondag 15 maart - Muziekspektakel The Cotton Club (matinee) Meerlezaal, 14.00 uur Maandag 16 maart - Muziekspektakel The Cotton Club (slotvoorstelling) Meerlezaal, 20.00 uur Dinsdag 17 maart - Bridgeclub 2 Haardkamer, 19.30 uur Dinsdag 17 maart - Literaire Kring

Nicolaas Beets, Camera Obscura. Inleider Ton den Boer. Zie ook dit gewAG en de website. Balkonkamer, 19.30 uur Dinsdag 17 maart - HMO Maatschappelijk ondernemen. Zie ook dit gewAG en de website. Studiekamer, 20.00 uur Woensdag 18 maart - Politiek Hist. Kring Als u deel wilt nemen geeft u dan op bij [email protected] of bel Piet van der Meulen: 0492-430250, of Bernard Grevink: 040-2536659. Sociëteit, 11.00 uur Woensdag 18 maart - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur Woensdag 18 maart - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur Vrijdag 20 maart - Filmhuis docu How Art made the World 3 & 4 & 5. Zie verder op de website. Balkonkamer, 20.00 uur Zondag 22 maart - Wandelen 10 km Parkeerplaats AG, 10.00 uur Dinsdag 24 maart - Muziekcaleidoscoop Zie ook in dit gewAG of op de website. Meerlezaal, 20.00 uur Woensdag 25 maart - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur Woensdag 25 maart - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur Donderdag 26 maart Tafel Opinie & Debat 2 Terraskamer, 12.00 uur Vrijdag 27 maart - Filmhuis speelfilm ‘Z’. Zie meer hierover in dit gewAG en op de website. Haardkamer, 20.00 uur Zaterdag 28 maart - KKM ... Marja Pruis Haruki Murakami. Deze lezing is mede mogelijk gemaakt door Peninsula BV en

Entree: € 8; AG-leden, jongeren tot 21 jaar en studenten gratis. Passe-partout voor alle lezingen: € 40 (o.a. te verkrijgen bij boekhandel Spijkerman en bibliotheek De Witte Dame). Meerlezaal, 17.00 uur Dinsdag 31 maart - Volksuniversiteit Aad Engelfriet: Oezbekistan. Aad Engelfriet heeft als reisleider reizen begeleid naar Oezbekistan en beschikt daardoor over een uitgebreide kennis van het land. Voor Vrienden van de VUE en leden van het AG zijn de lezingen gratis toegankelijk, maar met 100 personen is de zaal vol. Anderen betalen per lezing € 7,00. Meerlezaal, 20.00 uur

APRIL 2015  Woensdag 1 april - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur Woensdag 1 april - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur Dinsdag 7 april - Filosofie Groep Oostveen: Comparatieve filosofie Balkonkamer, 20.00 uur Dinsdag 7 april - Ex Oriente Lux Het uitvloeisel van het oog van Ra. Lezing door Jan G. Koek. De lezingen van het Ex Oriente Lux zijn gratis toegankelijk voor leden van het NKV, Ex Oriente Lux en het AG. Andere geïnteresseerden betalen per lezing € 5,00. Balkonkamer, 20.00 uur Woensdag 8 april - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur Woensdag 8 april - Filosofie Groep Willemsen: Hannah Arendt Balkonkamer, 20.00 uur Woensdag 8 april - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur Donderdag 9 april - Tafel Opinie & Debat 1 Terraskamer, 12.00 uur Donderdag 9 april - Opening Lustrum Ledenborrel, prijsuitreiking ledenfotowedstrijd en feestelijk diner. Zie verder in dit gewAG en de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. Sociëteit, 17.30 uur

Vrijdag 10 april - Lustrum Filmavond ‘Her’ Zie verder in dit gewAG en de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. Haardkamer, 20.00 uur Vrijdag 10 april - Filosofie Groep Slurink: Aap zoekt zin Balkonkamer, 20.00 uur Zondag 12 april - Lustrumrit Vertrek 10.00, einde circa 21.00 uur. Zie verder in dit gewAG en de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. Oirschot, 10.00 uur Maandag 13 april - Filosofie Groep Van Reijen, Stoïcijnse levenskunst Balkonkamer, 10.00 uur Maandag 13 april - Filosofie Groep Vergeer: Martha Nussbaum Balkonkamer, 20.00 uur Dinsdag 14 april - Lustrumwandeling Zie verder in dit gewAG en de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. Parkeerplaats AG, 10.00 uur Dinsdag 14 april - Bridgeclub 1 Haardkamer, 19.30 uur Woensdag 15 april Lustrum Filmhuis Muziek In het kader van het lustrum worden twee bijzondere muzikale films vertoond, elk van ongeveer een uur:’Carmina Burana’ (Carl Orff) en ‘Hommage aan Sevilla’. Het is mogelijk vooraf de lunch te gebruiken. Zie verder in dit gewAG en de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. Haardkamer, 14.00 uur Woensdag 15 april - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur Woensdag 15 april - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur Donderdag 16 april - Ledenborrel Feestelijke uitreiking AG-Kunstprijs 2015 en lezing van Johan de Vos. Zie verder in dit gewAG en de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. Sociëteit, borrel 17.30 uur, lezing 20.00 uur Zaterdag 18 april - Lustrumsymposium Zie verder in dit gewAG en de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. Vanaf 8.30 uur

Dinsdag 21 april - Huis voor Maatschappelijk ondernemen (HMO) Studiekamer, 20.00 uur Woensdag 22 april - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur Woensdag 22 april - Lustrumexcursie Museum Bevrijdende Vleugels. Zie verder in dit gewAG en de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. ’t Boshuys, Best, 13.45 uur Woensdag 22 april - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur Donderdag 23 april - Lustrumlunch Een speciale lunch voor de voormalige Lustrumcommissieleden. Zie verder in dit gewAG en de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. Sociëteit, 12.00 uur Donderdag 23 april Tafel Opinie & Debat 2 Terraskamer, 12.00 uur Vrijdag 24 april Lustrumfeest met walking dinner Zie verder in dit gewAG en de Nieuwsbrief van 1 maart a.s. Sociëteit, vanaf 17.30 uur Zondag 26 april - Wandelen 10 km Parkeerplaats AG, 10.00 uur Woensdag 29 april - Vrij Bridge Nader te bepalen, 19.30 uur Woensdag 29 april - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur

MEI 2015  Zaterdag 2 mei - KKM ... Ria van Hengel Goethe: Wilhelm Meisters Lehrjahre. Meer hierover in dit gewAG en op de website. Deze lezing is mede mogelijk gemaakt door Peninsula BV en …

Entree: € 8; AG-leden, jongeren tot 21 jaar en studenten gratis. Passe-partout voor alle lezingen: € 40 (o.a. te verkrijgen bij boekhandel Spijkerman en bibliotheek De Witte Dame). Meerlezaal, 17.00 uur

Jan van Laarhoven: Kunstlicht in de Kunst Op 22 januari werd een twintigtal bezoekers aangenaam verrast door een buitengewoon boeiende lezing door Jan van Laarhoven over ‘Kunstlicht in de Kunst’, een van de lezingen in de cyclus AL-LICHT. Centraal thema van zijn lezing was dat we tegenwoordig naar kunstwerken uit het verleden kijken zonder ons te realiseren dat deze vroeger alleen in een bepaalde (donkere) omgeving met flakkerend licht te zien waren. Een voorbeeld zijn de grottekeningen in het Zuid-Franse Lascaux. Wij zien die tekeningen of afbeeldingen geheel uitgelicht, maar de oorspronkelijke bewoners van die grotten zagen deze tekeningen alleen bij spaarzaam licht van enkele vetlampjes. En daar maakte de kunstenaars listig gebruik van door de welvingen en structuren van de grot zo te gebruiken dat de schaduweffecten van het flakkerend licht de tekeningen extra, bijna levende, dimensies gaven. Zo welfde de grotwand bij de buik van het afgebeelde paard waardoor de tekening een bijna 3-D effect kreeg, ook door de belichting van onderen. De Grieken pasten dezelfde kunsten toe bij hun rood-op-zwart vazen (5e eeuw v. Chr.). Dergelijke vazen werden binnenshuis gebruikt, doorgaans donker en met weinig daglicht van buiten. De vazen werden zodanig gebakken dat de rode tekening helder bleef bij zelfs zeer zwak licht en datzelfde gold voor de contouren van de vaas. Later zouden ook de Romeinse kunstenaars dezelfde trucs toepassen bij het beschilderen van hun huizen. Doordat het licht steeds van beneden kwam door olielampen, verkregen deze wandtekeningen reliëf en diepte, een effect dat geheel verloren gaat door volle belichting met spotlights.

En dan de Middeleeuwen met tal van Christelijke kunstwerken. Ook hier uiterst artistieke slimmigheden zoals mozaïeken van Christus waarbij alle mozaïeksteentjes blikkeren en lijken te bewegen bij flakkerend licht van olielampen of kaarsen terwijl het Christushoofd onbewogen blijft omdat daar precies het mozaïek is glad geschuurd. Een onbeschrijflijk mooi effect dat Jan van Laarhoven overigens in prachtige animaties daadwerkelijk liet zien. Dan de lange periode van Renaissance, Barok, Neoclassicisme en Romantiek. Schilders gingen meer profane werken maken, sterk geïnspireerd door de wereld van het theater. Het podium van dergelijke theaters werd uitgelicht door kaarsen of olielampen te zetten voor grote gepolijste (koperen) platen. Ook hier weer verlichting dus van beneden af hetgeen bijzonder diepe schaduwen teweeg brengt en daardoor een groter dramatisch effect. De topmeester van spelen met licht is Caravaggio (1571-1610), een ‘bandiet’ in het dagelijks leven maar een bijna onovertroffen meester van het kunstlicht (zie afbeelding van David en Goliath). Rembrandt paste soortgelijke effecten van donker-licht toe, bewonderaar als hij was van Caravaggio. En niet alleen Rembrandt maar bijna de gehele kunstwereld ging het clair-obscur, het dramatische licht-donker contrast, toepassen. Een avond over kunst om niet meer te vergeten. Theo Bemelmans Lees het complete verslag op de webpagina van AL-LICHT 13

The Cotton Club aan de Parklaan Vrijdag 13 t/m maandag 16 maart, Meerlezaal Van 13 tot en met 16 maart a.s. verandert het AG tijdelijk in the Cotton Club, de legendarische jazz- en entertainment gelegenheid in New York. Deze gedaanteverwisseling staat onder auspiciën van de AG-Muziekcommissie en is een vervolg op de eerdere succesrijke producties over Cole Porter (2007), Irving Berlin (2011) en Harold Arlen (2013). Onder leiding van Jan Snel wordt u meegenomen door drie roerige decennia en langs diverse hoogtepunten in de Amerikaanse muziekgeschiedenis: werk van Duke Ellington, Cab Calloway, Dorothy Fields, Jerome Kern en vele anderen. De vaste kern van AG-leden wordt voor deze gelegenheid weer versterkt met solisten als Daria Sprik, Esther Rook, Yvonne Davans -naast onze eigen Othmar Schob- en met de bijzondere inbreng van leden van Multi(f)vocaal en de Soundbytes. Voor de muzikale begeleiding tekenen onder andere Boy van Benthem, Harm Langermans, Gé van den Brink, Harry van de Nieuwenhof en Piet Ruissen. De regie is in handen van Tanja Weijts en Sara-Joan van der Kallen.

14

De uitvoeringen vinden plaats op: Vrijdag 13 maart première, 20.00 uur Zaterdag 14 maart voorstelling, 20.00 uur Zondag 15 maart matinee, 14,00 uur Maandag 16 maart slotvoorstelling, 20.00 uur Plaats: Academisch Genootschap Eindhoven, Parklaan 93, 5613 BC, Eindhoven. De entree bedraagt € 10 voor AG-leden en € 15 voor niet-leden. De reservering loopt via de AG-website www.acadgen.nl (betaling via iDEAL is mogelijk) onder de activiteiten van de Muziekcommissie of via een mail aan [email protected]. U kunt ook kaarten bestellen door overmaking naar ING-rekening NL76 INGB 0003 4486 51 op naam van JATM Jaspers, Heeze, (o.v.v. Cotton Club en het aantal leden/ niet-leden voor wie u bestelt). Aan de zaal zijn waarschijnlijk slechts in beperkte mate kaarten verkrijgbaar, dus u wordt uitdrukkelijk verzocht om tijdig te reserveren. Voor verdere informatie en reservering kunt u terecht bij Joop Jaspers, telefoon 040-2240455, [email protected], of Othmar Schob, telefoon 0499-472670, [email protected].

Huis voor Maatschappelijk Ondernemen Een nieuwe naam en een nieuwe missie voor de Ondernemerskring In september vorig jaar besloot de AG-Ondernemerskring een nieuwe koers in te slaan en zijn naam te veranderen in Huis voor Maatschappelijk Ondernemen. Waarom? Iedere organisatie moet zichzelf af en toe opnieuw uitvinden: tijden veranderen. Dat geldt zeker voor ondernemers want die leven in roerige tijden. Denk alleen maar aan de stormachtige ontwikkeling van internet, die het zakendoen op zijn kop heeft gezet, en aan de economische crisis, die veel bedrijven het faillissement indrijft (maar ook nieuwe kansen biedt). Ook maatschappelijk zijn er grote veranderingen: ons onbetaalbaar geworden bouwwerk van sociale voorzieningen staat op de helling. De overheid treedt terug, bezuinigt waar ze kan. Op vele fronten worden gaten geslagen in vertrouwde dienstverlening, niet alleen in de zorg, maar ook bij bijvoorbeeld openbare voorzieningen, cultuur en milieu. Burgerinitiatieven proberen deze gaten op te vullen maar blijven vaak steken in vrijblijvendheid en gebrek aan continuïteit. Een nieuw fenomeen is sterk in opkomst: Maatschappelijke Ondernemingen (MO’s). Wat zijn MO’s? Het onderscheid met ‘gewone’ ondernemingen is dat niet winstmaximalisatie het primaire oogmerk is maar maatschappelijke nut. Winst maken is zeker niet verboden, sterker nog, om in leven te blijven moet een MO geen verlies maken, maar belangrijker is dat er een zeker idealisme achter zit en dat de maatschappij direct en zichtbaar van de activiteiten profiteert. Verder is een MO in veel opzichten een gewone onderneming: de juridische basis en de financiering zijn goed geregeld, de organisatie is professioneel opgezet, de continuïteit is gewaarborgd. Vrijwilligers spelen bij MO’s een belangrijke rol. Ze werken er gebroederlijk samen met het MKB, ZZP’ers, non-profit organisaties en de overheid

om hun doelen te bereiken. In veel gevallen staan vrijwilligers zelfs aan het roer en doen professionals het uitvoerende werk. Voorbeelden van MO’s zijn wijk- en buurtverenigingen of lokale zorg- en energiecoöperaties. MO’s beginnen een rol van betekenis te krijgen in de nationale economie. De AG-Ondernemerskring zocht afgelopen voorjaar een nieuwe uitdaging voor zichzelf. Onder aanvoering van de nieuwe voorzitter Ton Vermeulen ontstond het idee van een Huis voor Maatschappelijk Ondernemen (HMO), een broedplaats waar beginnende en ervaren MO’ers kunnen leren van elkaar en van coaches, zodat ze een vliegende start kunnen maken. Het AG is bij uitstek geschikt voor zo’n HMO: de AG-gemeenschap is betrokken bij de maatschappij en vormt een enorm reservoir aan kennis, ervaring en contacten dat ingezet kan worden om beginnende en ervaren ondernemers te ondersteunen. Tevens is de AG-sociëteit een mooie ontmoetingsplaats voor (potentiële) MO’ers. In september heeft de koers- en naamsverandering plaatsgevonden en sindsdien zijn tijdens ledenbijeenkomsten (elke derde dinsdag van de maand) levendige discussies gevoerd over invulling en vormgeving van het concept. Sprekers van binnen en buiten het AG zijn uitgenodigd om maatschappelijke initiatieven toe te lichten. Dit heeft geleid tot veel ideeën en, inmiddels, al enkele successen. Het HMO-lidmaatschap staat open voor ieder AG-lid dat geïnteresseerd is in de zakelijke en menselijke aspecten van het ondernemen, en is dus niet, zoals voorheen, voorbehouden aan ondernemers. Voorlopig zijn de maandelijkse vergaderingen voor alle AG’ers toegankelijk en wordt er ruim publiciteit aan gegeven. Wilt u een bijeenkomst bijwonen houdt dan goed de mailingen en de website in de gaten. Jan Kees van der Veen

15

Kom kennismaken met...

Marja Pruis, Haruki Murakami en zijn roman: De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren Zaterdag 28 maart 2015, 17.00-19.00 uur, Meerlezaal Marja Pruis studeerde Nederlands en Algemene Taalwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam. Vervolgens ging zij aan de slag als literatuurredactrice bij De Groene Amsterdammer. Sinds 2006 maakt zij deel uit van de redactie van dit weekblad. Daarnaast schrijft zij romans en essays. Titels zijn De Nijhoffs of de gevolgen van een huwelijk (1999), Bloem (2002), De vertrouweling (2005) en Atoomgeheimen(2008). Haar essaybundel Kus me, straf me (2010) werd genomineerd voor de AKO Literatuurprijs en in 2013 won ze er de Jan Hanlo Essayprijs mee. In Als je weg bent: Over Patricia de Martelaere (2013) legde ze haar fascinatie vast voor werk en leven van deze jong overleden Vlaamse schrijfster. Eind oktober 2014 heeft zij het Rudy Kousbroek-essay uitgesproken onder de titel Aai poes, stoute poes. Hierin behandelt zij het literaire sadisme van Reve, via Mees tot Kousbroek. Marja Pruis zal spreken over het werk van Haruki Murakami en met name zal zij aandacht besteden aan zijn laatste werk: De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren. Haruki Murakami (Kyoto 1949) is een Japans schrijver. Hij groeide op in Kobe. Zijn beide ouders gaven les in Japanse literatuur. Hij kreeg een toneelopleiding aan de Waseda Universiteit in Tokio. Zijn eerste baan was echter in een platenzaak. Na zijn studie opende hij samen met

zijn vrouw Yoko een jazzbar, genaamd Peter Cat. In zijn latere werk komen zowel de liefde voor de (Amerikaanse) muziek als voor (sprekende) katten naar voren. Zijn doorbraakroman is Norwegian Wood (1987). Een van de thema’s van dit boek is de verwerking van verlies door de hoofdpersoon die terugkijkt op zijn jeugd. Dit is ook een van de thema’s in zijn laatste roman. De Nederlandse vertaling van dit boek werd in Amsterdam gepresenteerd op de 65e verjaardag van Murakami in aanwezigheid van 600 fans. Sommige van zijn boeken heeft Murakami in Amerika geschreven waar hij ook lesgegeven heeft. Bekende titels zijn Kafka op het strand en De opwindvogelkronieken. Zijn stijl is anders dan die van de oudere Japanse schrijvers als bijvoorbeeld Kawabata. Bij laatstgenoemde spelen tradities een belangrijke rol. Het go-spel en de theeceremonie zijn hier voorbeelden van. Bij Murakami komt het moderne leven veelvuldig aan bod. Henk de Graaf

16

Kom kennismaken met…

Ria van Hengel over Wilhelm Meisters leerjaren

Zaterdag 2 mei 2015, 17.00-19.00 uur, Meerlezaal Bij Goethe (1749-1832) denken we eerder aan Erlkönig, Die Leiden des jungen Werthers en Faust, dan aan Wilhelm Meisters Lehrjahre (1795). Toch is dat boek, dat nu opnieuw vertaald is door Ria van Hengel, van belang, omdat het een van de eerste romans is, waarin van karakterontwikkeling van de hoofdpersoon sprake is. Voor die tijd waren boeken eerder een heldenepos of avonturenroman. Het achttiende-eeuwse Duits wijkt nogal af van het huidige. Het lezen van het origineel viel me dus niet mee. Dialogen hebben een gezwollen taalgebruik, vervoegingen zijn anders dan in het hedendaagse Duits en zinnen van tien regels zijn geen uitzondering. Gelukkig is er dus nu deze vertaling, die zeer goede recensies heeft gekregen. Ria van Hengel gaat ook over het vertalen als zodanig spreken en daarbij voorbeelden uit vertalingen van andere schrijvers geven. ‘Kultur’ en ‘Bildung’ hebben in Duitsland een esthetische, filosofische en pedagogische lading en dienden als instrument in het proces van maatschappelijke modernisering, dat de oude standenmaatschappij moest overwinnen. Met Bildung kun je Franse revolutionaire toestanden (1789) vermijden, aldus Klaus F. Gille in een nawoord van het boek. Een volk moest, als politieke eenheid onbereikbaar was, tenminste

tot een cultuurnatie aaneengesmeed worden. In het boek komt ook de ontwikkeling van de literatuurgeschiedenis van de achttiende eeuw aan de orde. Wilhelm (en dus Goethe) ziet zichzelf als schepper van een toekomstig nationaal toneel. In Goethes Weimar heeft een dergelijke instelling ook kort bestaan, evenals in Hamburg, Wenen, Mannheim en Berlijn. Hij becommentarieert zijn spel en regie van stukken van Shakespeare, vooral Hamlet. Interessant zijn eveneens de parallellen met riten uit de Vrijmetselarij in het laatste deel van het boek. Goethe was vrijmetselaar. Niet onvermeld moet blijven het beroemde Mignonlied. “Kennst du das Land, wo die Zitronen blühen…” Ook Goethe reisde naar Italië en voltooide het boek, of herbegon er aan, na terugkeer van die reis. De kunst is eeuwig en overstijgt het leven is de opvatting van Goethe, in de geest van de hoogklassieke esthetiek. We verwachten er een vleugje van mee te beleven in de voordracht van Ria van Hengel. Kent u het land waar de citroenen bloeien, In donker loof oranjeappels gloeien, De hemel blauw is, koel en zacht de wind, Waar men de mirte en de lauwer vindt? U kent het vast! Daarheen! Daarheen, Geliefde, wil ik gaan, met u alleen. Jos Huijnen 17

Wat wilt u? U heeft de enquête ingevuld… en wel 30% van de AG leden 125 AG-leden vulden de enquête in, naast 60 VVAO-leden (40% van de leden). In totaal ongeveer 180 invullers (excl. dubbeltellingen AG/VVAO). Dit is de stand per 2 februari 2015. Wie zijn de invullers? Meer dan de helft vrouw (53%, niet vreemd door deelname VVAO). Leuk is te zien dat bij het AG de groep leden met een exacte/technische achtergrond van bijna 40% de grootste is. Bij de VVAO is dat Economie, Rechten met meer dan 40%. Waar bent u in geïnteresseerd? Grote belangstelling bestaat voor Westerse cultuurgeschiedenis, Kunst(geschiedenis), Maatschappelijke trends, Wereldculturen en Actuele internationale politiek. Iets minder voor: Geneeskunde/gezondheid, Literatuur (geschiedenis), Algemene geschiedenis en Filosofie. De minste belangstelling is er voor Rechten en Geografie. Is er verschil in belangstelling tussen mannen en vrouwen? Die vraag is nu niet te beantwoorden, wel of er een verschil is tussen AG en VVAO. Bij het AG bestaat een veel grotere belangstelling dan bij de VVAO voor Actuele internationale politiek. Omgekeerd bestaat bij de VVAO een veel grotere belangstelling voor: Kunst(geschiedenis), Filosofie, Psychologie en Theologie en godsdienstvraagstukken dan bij AG-leden. Een klassiek kamerconcert op zondagmiddag kan zich in een redelijke belangstelling verheugen. Niet zo verbazingwekkend is dat actieve deelname aan de voorbereiding van lezingen laag ligt. Zo tussen de 5 en 10% van de respondenten wil dat. In het verlengde hiervan ligt de belangstelling voor actief met dingen bezig zijn en oefenen ook laag. Voorbeelden daarvan zijn deelname aan een koor of beeldhouwen. Ook voor het gezamenlijk deelnemen aan een bezoek aan schouwburg of concert heeft u weinig belangstelling. Waar u wel prijs op stelt is de gezamenlijke eendaagse excursie. De meerdaagse excursie kan op beduidend minder belangstelling rekenen. Het liefst ziet u dat de activiteiten in de avond 18

plaatsvinden hoewel een grote minderheid ook kiest voor de middag. U bent geen vroege vogel: de ochtend heeft nauwelijks belangstelling. Trouwens, een grote minderheid heeft geen mening. Lezingen in een cyclus over één onderwerp wilt u het liefst 1 x per maand laten plaatsvinden. Dat het opstellen van een enquête moeilijk is blijkt uit de vraag over wat u wilt betalen voor een lezing of concert dat u interesseert. Heel evenwichtig verdeeld over alle keuze mogelijkheden van niets tot aan € 30 heeft u aangevinkt. Dit vraagt om verduidelijking. De vraagstelling was niet helder. Hoe gaan we verder? Eerst willen we met de AG-leden discussiëren over antwoorden die niet duidelijk zijn dan wel antwoorden die een verdere invulling behoeven. Eindrapportage over de enquête is dan in april 2015 gereed. We maken ook een vergelijking met wat het AG al te bieden heeft (commissies, lezingen etc.) om daarna te concluderen wat we aan het AG-programma zouden kunnen toevoegen. Commissies of groepen van leden kunnen zich hiervoor sterk maken. De VVAO zal mogelijk iets soortgelijks doen. Dit alles had niet tot stand kunnen komen zonder de bijzondere ondersteuning van Ruud van Vliet die de techniek voor zijn rekening nam en samen met Wim Verseijden kritisch naar de enquête heeft gekeken. Namens de Programmaraad, Bernard Grevink

Van de Literaire Kring

Camera Obscura door Nicolaas Beets Dinsdag 17 maart, 19.30 uur, Balkonkamer Tijdens de bijeenkomst van januari maakten we kennis met Simone de Beauvoir. Het eerste deel van haar Mémoires gaf een interessant beeld van de wereld waarin zij opgroeide. Al vroeg werd duidelijk dat ze een betekenisvolle schrijfster en filosofe zou worden. In mevrouw Laetitia van den Heuvel troffen we een voortreffelijke inleider. Voor de volgende bijeenkomst staat met Nicolaas Beets (1814-1903), een van de bekendste Nederlandse schrijvers uit de 19e eeuw, op het

programma. Iedereen heeft - delen uit - zijn Camera Obscura waarschijnlijk gelezen. We herinneren ons onder meer Nurks, een onaangenaam mens in de Haarlemmerhout, en de onhandige student Pieter Stastok. Het boek is voortgekomen uit de bundeling van bijdragen die Beets schreef in almanakken en literaire tijdschriften zoals De Gids. Sommige van zijn figuren zijn onsterfelijk geworden en zijn taalgebruik is zeer invloedrijk gebleken. Ton den Boer zal de inleiding verzorgen. Als u een keer een bijeenkomst van de Literaire Kring wilt bijwonen, dan graag aanmelden via [email protected]

Filmhuis Documentaire

How Art made the World eerste twee afleveringen zijn al op 13 februari vertoond. De afleveringen 3, 4 en 5 volgen op 20 maart. Om het niet te laat te maken wordt de aanvangstijd vervroegd naar 19.30 uur. Oorspronkelijk hadden we ook 8 mei gepland voor documentaire-film. De vrijgekomen datum van 8 mei zal nu worden bestemd voor een muziekfilm of opera, die zal worden aangekondigd in het volgende gewAG.

Vrijdag 20 maart, 19.30 uur, Balkonkamer In afwijking van het bericht in het vorige gewAG zullen we de laatste drie afleveringen van deze documentaire op één avond presenteren. De

Voor meer informatie over How Art made the World zie de website of het vorige gewAG, nr. 47. Voor de geïnteresseerde deelnemers aan de vorige documentaire nog een mededeling: een samenvatting van The Story of the Jews is beschikbaar op de website, inclusief de belangrijkste conclusies van onze slotdiscussie op vrijdag 9 januari. Sikko Argelo

19

Filmhuis Speelfilm (alleen voor leden)

Z (Frankrijk, 1969. Duur: 127 minuten) Let op: deze Franse film is in het Engels ondertiteld. Vrijdag 27 maart 2015, 20.00 uur, Haardkamer Tijdens een betoging tegen het oprukkende fascisme en de kernbewapening wordt een linkse politicus gedood. Zogenaamd ‘per ongeluk’. Onder de bevolking ontstaat grote beroering, en op muren in de steden verschijnt de letter Z voor ‘Zei’: ‘hij leeft’. De film volgt de speurtocht van de onderzoeksrechter naar de waarheid. Z gold lange tijd als een van de moedigste Europese politieke films, vanwege de nauwelijks verborgen verwijzingen naar de ‘affaire Lambrakis’, waarin achter de ‘toevallige’ dood van het democratisch parlementslid Grigoris Lambrakis een wijdverbreid omkoop- en corruptieschandaal binnen de politie en de regering bleek schuil te gaan. Costa-Gavras’ aanklacht geldt nu als klassieker van de ‘cinéma engagé’. Gebaseerd op de gelijknamige novelle van Vasilis Vasilikos uit 1966.

Regie: Constantin Costa Gavras Scenario: Jorge Semprún en Costa Gavras Muziek: Mikis Theodorakis Yves Montand: socialistisch politicus Irene Papas: zijn weduwe Hélène Jean-Louis Trintignant: onderzoeksrechter Jaques Perrin: fotojournalist.

Muziekcaleidoscoop Dinsdag 24 maart en 26 mei, 20.00 uur, Meerlezaal Voor beide bijeenkomsten vragen wij presentatoren (twee per bijeenkomst) zich aan te melden bij Hans Blekxtoon (040 - 283 13 14), Hans van den Berge (0497 - 51 40 45) of via [email protected].

20

Verslag bijeenkomst 27 januari 2015 Othmar Schob legde uit wat de termen E-Musik, U-Musik en cross-over inhouden en lardeerde dat met muziekvoorbeelden uit al die categorieën. Hans van den Berge liet werken van twee Engelse componisten, Britten en Rawsthorne, horen en gaf daar een korte toelichting bij.

Filosofie

Daan Oostveen: De comparatieve filosofie van Ulrich Libbrecht

Op achttienjarige leeftijd maakte Oostveen in de Eindhovense bibliotheek kennis met het werk van de Vlaamse sinoloog/filosoof Libbrecht en nu twaalf jaar later voelt hij zich erg aangesproken door diens comparatieve filosofie. Al zes jaar heeft hij maandelijks contact met Libbrecht, die inmiddels midden 80 is. Oostveen is geen kritiekloze discipel van Libbrecht, die als bouwer van een alles omvattend systeem geen aansluiting heeft bij de postmoderne filosofen van nu. Libbrechts uitgangspunt is een foto van de aardbol zwevend in de ruimte. Hij heeft een intuïtief holistisch wereldbeeld. In wezen zijn we een groot organisme en al onze wereldbeschouwingen moeten een gemeenschappelijke basis hebben. Libbrecht komt dan uit bij de begrippen Energie en Informatie (energie met een bepaalde vorm). Maar het gangbare wereldbeeld is niet holistisch. We zien eerder de verschillen tussen planten, dieren en vooral tussen heel veel verschillende culturen, dan de onderliggende overeenkomsten. Kortom een antagonistisch wereldbeeld overheerst en dat leidt tot eigen belang eerst en dus tot conflicten. Kijkend vanaf enige afstand naar de aarde onderkent Libbrecht drie belangrijke gedocumenteerde wereldbeschouwingen, die hun oorsprong vinden in China, India en het Westen. Het taoïsme is dan representatief voor China. Worden is hier het kenmerk. Alles verandert in de

cyclische natuur. Probeer de natuurlijke manier waarop de dingen in eeuwigdurende processen aan je verschijnen te accepteren. Ook in de evolutionaire filosofie staat het Worden centraal. Het boeddhisme, voortgekomen uit het hindoeïsme, staat voor India. De werkelijkheid is een illusie. Alles is Leegte, dat wil zeggen niet-Iets. Het is een filosofie van de ervaring. Het gaat over de geur van de roos, over emotionele informatie. De westerse filosofie is gegrondvest door de Grieken en overgenomen door het Christendom. De werkelijkheid is een Zijn, een statisch systeem en volmaakt. Je kunt het vastleggen in universele wetten. Objectieve kennis is het doel. Het gaat over de kleur en de samenstelling van de roos, over rationele informatie. Het resultaat van de rationele benadering is het beklemtonen van verschillen. Grieken zijn beter dan barbaren en appels zijn geen peren. Libbrecht hanteert een assenstelsel, waarbinnen hij alle wereldbeschouwingen een plaats kan geven. Enerzijds de Informatie-as: Kennis -- Ervaring/emotie en loodrecht hierop de Energie-as: Vrije energie -- Gebonden energie. Daan Oostveen stelt dat we verschillen tussen mensen en tussen culturen niet als een bedreiging maar als een verrijking moeten zien. Wees blij dat er moslims zijn en niet iedereen naar filosofielezingen gaat. De discussie na de pauze liet een goed contact zien tussen de spreker en het publiek. Terugkerend was de vraag of dit hele onderwerp niet een westers spelletje is. Oostveen heeft niet het ultieme antwoord, maar ziet wel een toenemende globalisering. Chinezen produceren marktconform en in het Westen doen velen aan meditatie en yoga. Aan het eind sprak hij over een wetenschap in crisis. Wat doen we eigenlijk? Het westen heeft de overhand en ecologisch en sociaal loopt dit vast. We moeten van ego- naar ‘eco-centrisme’. Een onderwerp voor een volgende lezing? Oostveen maakte indruk met zijn eruditie en glasheldere formuleringen. Klaas Bottema 21

Publieksprijs fotowedstrijd In de Sociëteitszaal hangen 25 foto’s die ingezonden zijn voor de ledenfotowedstrijd. In de zaal liggen formulieren waarop u tot en met 3 april kunt aangeven welke foto volgens u in aanmerking komt voor de publieksprijs die onlangs uit spontaan enthousiasme naast de juryprijs werd ingesteld. Uw formulier kunt u in

een doos in de zaal inleveren. U kunt zien wie de foto heeft gemaakt door op de rechterkant van de lijst naar het nummer te kijken dat correspondeert met de inzenders-lijst die op de piano ligt. Dit en het vervolg van de lezing kunt u lezen in het verslag van Theo Bemelmans op de website: Actualiteiten>Actualiteit en maatschappij>Cyclus AL-LICHT

Advertentie

SENIORENSTEUN uw steun en toeverlaat in uw latere levensfasen www.seniorensteun.nl

22

Mutaties Ledenbestand Nieuwe leden Dhr. J.M.G. Frijns (Jean), Eindhoven Mw. M.L.A.C. Ruisch-Middelhoff (Mia), Valkenswaard Dhr. R. Ruisch (Rob), Valkenswaard Dhr. H.W. Lintsen (Harry), Eindhoven Mw. M. Lintsen-van Rhienen (Margareth), Eindhoven Mw. C.M.L. Haaren-Nuyens (Lia), Eindhoven

Overleden Mw. J.A. Teer-Kas Drs. E.R.F. Hugenholtz Dr. W.M.M. Driessen

Jean Frijns

Colofon De Eindhovense vereniging ‘Het Academisch Genootschap’ (opgericht in 1945) wil een trefpunt zijn voor personen met brede belangstelling voor maatschappij, wetenschap en cultuur in de ruimste zin van het woord. Daarnaast geeft zij gelegenheid tot beoefening van kunsten en wetenschappen op niet-beroepsmatige basis. De sociëteit, als integrerend deel van de vereniging, is een rustpunt voor leden en hun introducés en biedt een gezellige ambiance voor gesprek en ontspanning. Het verenigingsblad ’t gewAG verschijnt tenminste vijf keer per jaar. Het lidmaatschap bedraagt € 250 (huisgenootleden € 150) per jaar. Website: www.acadgen.nl E-mail: [email protected] Bestuur: Richard de Groot, voorzitter, tel. 0413-366735 Nel van der Vliet, 1e secretaris E-mail: [email protected]

Contributierekening: NL34INGB0004344135 Sociëteitsgebouw Parklaan 93, 5613 BC Eindhoven Telefoon 040-2434808 Redactie Michiel de Veer, hoofdredacteur Jan Koppen, eindredacteur ’t gewAG Jet Ruigendijk, redacteur Liesbeth Schreuder, redacteur Webteam: Harald Ihle (webmaster), Addie de Fluiter, Ed Verstijnen, Wim Verseijden Perscontacten: Jos Huijnen E-mailadressen redactie ’t gewAG: [email protected] Webteam: [email protected] Externe communicatie: [email protected] Layout Graphic Match, Eindhoven Druk Puntscherp, Eindhoven 23

Voor wie de uitdaging zoekt...