Jaarverslaggeving 2012
Stichting Woningbeheer Betuwe
Lienden
Inhoudsopgave
1
Verslag van het bestuur .................................................................... 4
1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.5.1 1.5.2 1.5.3 1.5.4 1.5.5 1.5.6 1.5.7 1.6 1.6.1 1.6.2 1.6.3 1.6.4 1.6.5 1.6.6 2
Voorwoord ...........................................................................................4 Financiële gang van zaken .....................................................................6 Mededelingen over de gang van zaken en verwachtingen ..........................6 Doelstelling en het beleid inzake risicobeheer van financiële instrumenten ...7 De Aedescode ......................................................................................7 Maatschappelijke doelstelling .................................................................7 Belanghouders .....................................................................................7 Klanten ...............................................................................................7 Bestuur en toezicht ...............................................................................8 Integer ondernemen .............................................................................8 Inzet van middelen ...............................................................................8 Verantwoording en rapportage ...............................................................8 De Governancecode Woningcorporaties ...................................................8 Belangrijkste wijzigingen Governance structuur ........................................8 Bestuur en Raad van Commissarissen .....................................................9 Investeringsstatuut ............................................................................. 10 Risicomanagement .............................................................................. 10 Tegenstrijdige belangen ...................................................................... 12 Maatschappelijke verantwoording en beleidsbeïnvloeding door belanghebbenden ............................................................................... 12 Organisatie ..................................................................................... 13
2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.2.6 2.3 2.4 2.5 2.6 2.6.1 2.6.2 2.6.3 2.6.4 2.6.5 3
Organogram....................................................................................... 13 Raad van Commissarissen ................................................................... 14 Verslag van de Raad van Commissarissen .............................................. 14 Governance ....................................................................................... 16 Commissies ....................................................................................... 17 Onafhankelijkheid ............................................................................... 18 Deskundigheid en samenstelling ........................................................... 18 Slotwoord .......................................................................................... 21 Bestuur ............................................................................................. 22 Managementteam ............................................................................... 22 Ondernemingsraad ............................................................................. 23 Werkorganisatie ................................................................................. 23 Algemeen .......................................................................................... 23 Personele bezetting ............................................................................. 24 Interim/inleen .................................................................................... 25 Ziekteverzuim .................................................................................... 26 Arbobeleid ......................................................................................... 26 Volkshuisvesting ............................................................................. 27
3.1 3.2 3.3 3.4 3.4.1 3.4.2 3.4.3 3.4.4 3.4.5 3.5
Woningmarkt ..................................................................................... 27 Beleidsontwikkelingen ......................................................................... 28 Toetsing van de prestaties ................................................................... 28 Huisvesten van de primaire doelgroep ................................................... 30 Wonen, Zorg en Welzijn ...................................................................... 30 Kwaliteit van het woningbezit ............................................................... 31 Ontwikkeling Voorraad ........................................................................ 32 Leefbaarheid ...................................................................................... 36 Betrekken van bewoners bij beleid en beheer ......................................... 37 Financieel beleid ................................................................................. 38
Stichting Woningbeheer Lienden
2
jaarverslag 2012
4
Overzicht van verbindingen ............................................................ 41
4.1 4.2 4.3 4.4 5
Verbindingen met buitenlandse instellingen ............................................ 41 Verbindingen met/in andere rechtspersonen .......................................... 41 Verklaring Bestuur .............................................................................. 55 Verklaring Raad van Commissarissen .................................................... 56 Bijlage ............................................................................................ 57
5.1 6
Kengetallen ........................................................................................ 57 Geconsolideerde balans per 31 december ....................................... 60
7
Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2012 ................... 62
8
Kasstroomoverzicht geconsolideerd 2012 ..................................... 63
9
Grondslagen van waardering en resultaatbepaling in de enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening .................................................... 64
10
Grondslagen van balans waardering in de enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening ......................................................... 69
11
Grondslagen van resultaatbepaling in de enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening ......................................................... 81
12
Grondslagen bij het opstellen geconsolideerd kasstroomoverzicht . 86
13
Toelichting op de geconsolideerde balans....................................... 87
14
Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening ....... 117
15
Enkelvoudige balans per 31 december 2012 ................................. 134
16
Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2012 ....................... 136
17
Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening .................... 137
18
Overige gegevens ......................................................................... 139
19
Controleverklaring ........................................................................ 140
Stichting Woningbeheer Lienden
3
jaarverslag 2012
1 Verslag van het bestuur 1.1
Voorwoord
2012 was een bewogen jaar. De economische situatie in Nederland is nog altijd kwetsbaar en de woningmarkt zit op slot. Verkoop van woningen verloopt moeizaam en ook de kwaliteitsdoorstroming in de huursector stagneert door gebrek aan vertrouwen bij de woonconsument. Dit heeft de afgelopen jaren geleid tot een verslechtering van de financiële positie van corporaties en als reactie daarop tot een heroriëntatie van de kernwaarden waar we als sector voor staan. Daarnaast was 2012 een jaar van landelijke verkiezingen, en daaruit voortvloeiend nieuwe maatregelen die de overheid wil treffen om Nederland uit de crisis te halen. Daarbij staat ook de positie van woningcorporaties onder druk. Een nieuw ondernemingsplan 2012 was ook het jaar waarin we een nieuw ondernemingsplan voor SWB hebben opgesteld. In nauwe samenspraak met de gehele organisatie en alle stakeholders zijn prioriteiten gesteld. Daarmee keren ook wij terug naar onze kerntaken, zoals beschreven in onze ambitie voor 2013-2017: SWB zorgt dat woningzoekenden 1 in de gemeente Buren en Neder-Betuwe meer kans hebben op een woning, de woonlasten voor meer huurders betaalbaar worden of blijven en haar klanten langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Om dit te realiseren moet SWB financieel gezond blijven. De ambitie stelt de volgende prioriteiten: Slaagkans: Zorgen voor passende woonruimte voor woningzoekenden die op ons zijn aangewezen. Voor hen willen we de slaagkans op een woning verhogen. Zelfstandig wonen: Oud worden in verzorgingshuizen en verpleeghuizen is voor de meeste mensen niet meer mogelijk en ook geen wens. Zij willen zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Dit vraagt echter passendheid van de woning en de woonomgeving en de aanwezigheid van de benodigde voorzieningen. Daarom gaan we het zelfstandig (blijven) wonen waar mogelijk faciliteren. Betaalbaarheid: Investeren in de energiezuinigheid van onze woningen heeft een positief effect op de woonlasten van onze huurders. We werken dan ook hard aan het realiseren van zoveel mogelijk groene energielabels voor ons gehele woningbezit. Financieel gezond: De laatste prioriteit is continuïteit. We kunnen alleen een betrouwbare partner zijn voor onze huurders en stakeholders als we financieel gezond blijven. Onzekerheid neemt toe met het nieuwe regeerakkoord Het regeerakkoord van het kabinet Rutte II dat in oktober 2012 is gepresenteerd toont dat veel sectoren en ook de burgers in Nederland de komende jaren financieel moeten inleveren. Het regeerakkoord raakt ook de corporatiesector hard. De belangrijkste punten zijn:
1
Met inkomens tot € 43.000,- (en primair tot € 34.000,-), waarbinnen speciale focus op senioren, starters en mensen met lichamelijke en/of geestelijke beperkingen.
Stichting Woningbeheer Lienden
4
jaarverslag 2012
Het kabinet Rutte I had reeds een verhuurderheffing aangekondigd. Hierin werd vanaf 2017 jaarlijks een heffing van 800 miljoen beoogd voor de gehele sector. De heffing wordt in de jaren 2013-2017 steeds verder opgebouwd. De heffing is nu door het kabinet Rutte II verhoogd tot 1,7 miljard per jaar vanaf 2017. Tegenover de verhoging van de heffing staat in het regeerakkoord een versoepeling van het huurbeleid. Variërend per inkomensdoelgroep is het toegestaan om extra huurverhoging door te voeren bovenop de inflatie. Tenslotte benoemd het regeerakkoord Rutte II dat corporaties terug moeten naar hun kerntaken en wordt aangegeven dat corporaties onder directe aansturing van gemeenten komen. Van dit laatste is nog niet bekend wat dit dan concreet betekent. De effecten van het regeerakkoord zijn fors, ook voor SWB. En hoewel de concrete uitwerking nog onduidelijk is en niet definitief verankerd in wetgeving verwachten we dat de hoofdlijnen overeind zullen blijven. Dit noopt tot keuzes. Keuzes die we al in belangrijke mate hebben gemaakt in het ondernemingsplan, maar meer is nodig. Zo hebben we in 2012 besloten om niet langer mee te werken aan de ontwikkeling van het Kulturhus in Maurik. En niet alleen nieuwbouwinvesteringen vragen heroriëntatie, dat geldt ook voor de zaken als onderhoud van de bestaande voorraad en de opbouw van onze organisatie. Samen met partners de uitdaging aangaan Terugkijkend op 2012 zien we nieuwe uitdagingen ontstaan. En juist in een dergelijke tijd hebben we een nieuw ondernemingsplan opgesteld, hebben we samen met de Samenwerkende Woningbouwcorporaties Rivierenland een handreiking opgesteld waarin de belangrijkste woonopgaven voor de regio staan vermeld en werken we aan prestatieafspraken met de gemeenten Buren en Neder-Betuwe. En dat is goed: met stakeholders blijven kijken naar de opgaven in ons werkgebied en naar draagkracht bijdragen aan beter wonen in Buren en Neder-Betuwe. Daar gingen we voor in 2012, en daar leggen we in dit jaarverslag verantwoording over af. Maar daar gaan we ook voor in 2013! De heer J. Heesen Directeur-bestuurder
Stichting Woningbeheer Lienden
5
jaarverslag 2012
1.2
Financiële gang van zaken
SWB sluit 2012 af met een negatief resultaat van € 4,0 miljoen In duizenden euro‟s
Jaarrekening 2012
Bedrijfsopbrengsten
21.086
21.593
20.663
Bedrijfslasten
16.757
13.089
16.505
Bedrijfsresultaat
4.329
8.504
4.158
Resultaat verkopen
1.227
2.043
2.936
-435
1.065
-962
Waardeverandering bezit
-4.199
-611
-10.966
Financieringsresultaat
-3.023
-1.782
-2.641
-869
-
481
-1.053
-
-354
-4.023
9.219
-7.348
Resultaat onderhanden projecten
Belastingen Resultaat waardeverandering verkopen onder voorwaarden
Groepsresultaat
Begroting 2012
Jaarrekening 2011
Ten opzichte van de begroting 2012 is het resultaat afgenomen met € 13,2 miljoen. Dit wordt met name veroorzaakt door hogere afschrijving, lagere verkoopopbrengsten bestaand bezit en een afwaardering van de vordering op het Wooninvesteringsfonds. De wijzigingen als gevolg van de richtlijn op de jaarrekening hebben aanzienlijke gevolgen. 1.3
Mededelingen over de gang van zaken en verwachtingen
De onzekerheid over de effecten, en uiteindelijke implementatie, van het nieuwe regeerakkoord drukt een stempel op de laatste maanden van 2012, maar zeker ook op de toekomst. Onduidelijk is nog in welke mate het regeerakkoord impact heeft op de voorgenomen ambities, maar vooralsnog lijkt bijstelling van nieuwbouwambities en de onderhoudsbegroting noodzakelijk. Ook personele consequenties zijn niet uit te sluiten. Juist in deze onzekerheid is een actueel ondernemingsplan cruciaal. SWB wil haar ambities handhaven en invulling geven aan de in het ondernemingsplan gestelde doelen, zoals deze ook zijn verwoord in het voorwoord van de directeur-bestuurder. Binnen de onzekerheden en bezuinigingen die nodig zijn, is sturing op heldere doelen noodzakelijk. Wel zal veel creativiteit, daadkracht en samenwerking met andere partijen nodig zijn om
Stichting Woningbeheer Lienden
6
jaarverslag 2012
binnen de huidige context vooruitgang te boeken. Het ondernemingsplan gaat in op 1 januari 2013. In het jaarverslag 2013 zullen we dan ook uitgebreid verslag doen en verantwoording afleggen over de behaalde maatschappelijke prestaties gekoppeld aan het ondernemingsplan. De samenwerking met stakeholders en huurders is in 2012 goed verlopen. Zo had de stakeholdersdag die in 2012 is georganiseerd rondom het ondernemingsplan een goede opkomst. Aan de hand van panelgesprekken en huisbezoeken is in 2012 ook de klant als belangrijkste stakeholder nadrukkelijk bij het beleid van SWB betrokken. De verhouding met de gemeenten in ons werkgebied is goed. Dat we in staat zijn geweest in 2012 prestatieafspraken te maken met beide gemeenten, juist in een tijd waarin SWB meer moet terugkeren naar haar kerntaken, getuigt hiervan. 1.4
Doelstelling en het beleid inzake risicobeheer van financiële instrumenten
Binnen het treasurybeleid van SWB wordt het gebruik van financiële instrumenten ter beperking van inherente (renterisico, looptijdenrisico en marktrisico) risico‟s beschreven. Op grond van het treasurystatuut is het gebruik van financiële instrumenten slechts toegestaan voor zover er een materieel verband met het gefinancierde vermogen kan worden gelegd. Het gebruik van financiële instrumenten moet niet leiden tot een grotere risicopositie dan zonder gebruik te maken van deze instrumenten. Er is in 2012 geen gebruik gemaakt van instrumenten. Er is één lening van € 9,0 miljoen aangetrokken. 1.5
De Aedescode
De Aedescode heeft in eerste instantie tot doel om aan de buitenwereld kenbaar te maken waarop de leden van Aedes kunnen worden aangesproken. Daarnaast spreken de leden van Aedes elkaar ook aan op basis van deze code. Vanzelfsprekend worden stakeholders uitgenodigd deel te nemen aan het permanente debat over de verwachtingen die de samenleving van corporaties heeft. De code kent de volgende dimensies: 1.5.1
Maatschappelijke doelstelling
De maatschappelijke doelstelling is vastgelegd in het ondernemingsplan 2013-2017. 1.5.2
Belanghouders
Met de gemeenten zijn de contacten geïntensiveerd en zijn prestatieafspraken gemaakt. Op projectniveau is er contact en samenwerking met belanghouders. In 2012 is er een stakeholdersbijeenkomst gehouden om hen te betrekken bij de totstandkoming van het nieuwe ondernemingsplan. 1.5.3
Klanten
Het overleg met de huurdersvereniging Lingewaarden heeft ook in 2012 weer plaatsgevonden. Er is gesproken over diverse beleidszaken en beheerzaken. Ook hebben wij met de huurdersvereniging meegedacht over de promotie van hun werk teneinde het
Stichting Woningbeheer Lienden
7
jaarverslag 2012
draagvlak onder bewoners voor de huurdersvereniging te vergroten en nieuw bloed in het bestuur te genereren. Daarnaast wordt met een viertal “vaste” bewonerscommissies regulier overlegd en zijn we actief in de dorpstafels. Ook worden bij herstructureringsprojecten bewonerscommissies geformeerd met als doel de kwaliteit van de herstructurering en het draagvlak hiervoor te optimaliseren. 1.5.4
Bestuur en toezicht
De Governancecode woningcorporaties (Aedescode) wordt gehanteerd. De code bevat zowel principes als concrete bepalingen die de organen van de woningcorporatie en hun leden in acht zouden moeten nemen. De principes kunnen worden opgevat als moderne, en inmiddels breed gedragen, algemene opvattingen over goede Governance. De woningcorporatie vermeldt elk jaar in haar jaarverslag op welke wijze zij de principes van de code in het afgelopen boekjaar heeft toegepast. Het is aan iedere woningcorporatie zelf hieraan nadere invulling te geven. SWB heeft de Governancecode toegepast en is hiervan niet afgeweken. 1.5.5
Integer ondernemen
Het interne integriteitbeleid is openbaar en is nageleefd. Voor aanbestedingen is het vigerende beleid gevolgd. 1.5.6
Inzet van middelen
SWB heeft een visie op wonen in de lokale omgeving die is vastgelegd in het ondernemingsplan 2013-2017. Het vermogen wordt aangewend op een wijze die past bij de doelstelling van SWB en daarmee uitsluitend wordt aangewend in het belang van de volkshuisvesting. Het Centraal Fonds Volkshuisvesting heeft ons door middel van haar brief van 1 november 2012 gekwalificeerd als voldoende solvabel. De borgingsruimte is begin 2013 door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw vastgesteld. 1.5.7
Verantwoording en rapportage
Per kwartaal wordt een rapportage aan de Raad van Commissarissen overlegd. Verantwoording op jaarbasis vindt plaats op basis van het jaarverslag en het volkshuisvestingsverslag. 1.6
De Governancecode Woningcorporaties 1.6.1
Belangrijkste wijzigingen Governance structuur
Alle belangrijke relevante beleidsdocumenten over het onderwerp Governance zijn gepubliceerd op de site www.swb-lienden.nl. De Governance Visie geeft de hoofdlijnen van Governance binnen SWB aan. Van diverse algemeen geldende codes (Aedescode, Governancecode) is de praktische uitwerking binnen de SWB op de website opgenomen. In het verslag van de Raad van Commissarissen in dit jaarverslag is de verantwoording opgenomen over de naleving van de codes. In 2011 is de Governancecode geëvalueerd door Aedes en de Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties. Naar aanleiding van deze evaluatie heeft ook SWB haar Governance stukken geëvalueerd, herijkt en uitgebreid. In thema‟s is invulling gegeven aan het verder professionaliseren van de Governance binnen de SWB.
Stichting Woningbeheer Lienden
8
jaarverslag 2012
Bij de uitwerking is conform de Governance Visie de volgende structuur (thema‟s) gekozen: Visie en Codes: Aedescode, Governance Visie en Governancecode Statuten: SWB en statuten dochters Reglementen: Raad van Commissarissen, commissies Raad van Commissarissen, Bestuur en profielschetsen Procuratie: Procuratie en mandatering, Waarneemregeling directeur-bestuurder Integriteit: Integriteitscode, Klokkenluidersregeling, Opgave nevenwerkzaamheden Overige beleidsdocumenten: Strategische samenwerking (verbindingenstatuut), Investeringsstatuut en Aanbestedingsbeleid In 2012 zijn in april de laatste beleidsdocumenten vastgesteld. Dit betrof afzonderlijke reglementen voor Raad van Commissarissen en Bestuur, reglement Procuratie en Mandatering en een Investeringsstatuut. 1.6.2
Bestuur en Raad van Commissarissen
De verhouding tussen de Raad van Commissarissen en het Bestuur is nu vastgelegd in afzonderlijke reglementen. Essentiële voorwaarden voor het vertrouwen in het Bestuur en de Raad van Commissarissen (RvC) blijven goed ondernemerschap en een goed toezicht hierop. Voor het Bestuur betekent dat onder meer integer en transparant handelen en voor de Raad van Commissarissen verantwoording afleggen over het uitgeoefende toezicht. Dat is in het kort gezegd waarop goede „corporate governance‟ berust en waarop SWB toeziet. De reglementen zijn vooral anders gestructureerd en geactualiseerd op de laatste regelgeving. Het Bestuur is belast met het besturen van SWB en is daarbij tegenover SWB gehouden aan een behoorlijke vervulling van de opgedragen taak. Het Bestuur legt hierover verantwoording af aan de Raad van Commissarissen. SWB heeft een eenhoofdig bestuur dat benoemd is voor een periode van vier jaar. In 2012 heeft de huidige directeur-bestuurder, mevrouw A.F. Bijl te kennen gegeven terug te willen treden en is een wervingsprocedure gestart. De vaststelling van de beloning van de individuele bestuurder is een verantwoordelijkheid van de Raad van Commissarissen. In dit kader is het van belang dat de nieuwe regelgeving met betrekking tot de WNT (Wet Normering Topinkomens) is vastgesteld in de Eerste Kamer en daarmee dus van kracht werd. Voor de sector woningcorporaties is gebruik gemaakt van de mogelijkheid in de WNT om een sectorale bezoldigingsnorm op te stellen, die lager ligt dan de maximumnorm. In de wervingsprocedure wordt met deze nieuwe regelgeving rekening gehouden. Ook voor de Raad van Commissarissen zal deze regeling gevolgen hebben doordat maxima zijn gesteld aan de bezoldiging. Er geldt een overgangsregeling van vier jaar. De werkzaamheden van de Bestuurder en Raad van Commissarissen zijn zowel in de reglementen vastgelegd alsook in de statuten en diverse andere documenten, waaronder
Stichting Woningbeheer Lienden
9
jaarverslag 2012
het reglement Procuratie en Mandatering. Aan dit reglement zijn in 2012 vooral afspraken toegevoegd op het gebied van nieuwbouw en zijn afspraken meer geüniformeerd. Vooral de structuur voor het toezicht op dochtermaatschappijen is hierdoor verbeterd. Tenslotte is het reglement aangepast op gewijzigde regelgeving. 1.6.3
Investeringsstatuut
In het Investeringsstatuut heeft de SWB vastgelegd op welke wijze zij haar investeringsbeslissingen neemt. Afhankelijk van het doel van de investering zijn bijpassende waarderingsmethodieken en rendementseisen benoemd. Randvoorwaarden en toetsingscriteria zijn verder uitgewerkt. Bijvoorbeeld procesinrichting nieuwbouw, functiescheiding en afspraken met betrekking tot berekeningssystematiek zijn nu nadrukkelijker benoemd. Hierbij is ook weer het “pas toe of leg uit” principe van toepassing. 1.6.4
Risicomanagement
De dynamiek in de corporatiebranche is groot. Externe ontwikkelingen als de economische crisis, het Europa-dossier, de fiscalisering en de mogelijke effecten van het kabinetsbeleid vormen risico‟s voor de financiële positie van SWB. SWB kent diverse risicobeheersingsystemen en controlesystemen om de afbreukrisico‟s op het behalen van de bedrijfsdoelstellingen te reduceren en om de transparantie binnen de organisatie te bevorderen. Deze risico‟s worden onderscheiden op organisatieniveau, projectniveau en procesniveau. Op organisatieniveau vindt voor de start van de begrotingscyclus een risicoanalyse plaats. Deze risicoanalyse leidt tot een top 10 lijst van risico‟s met de daarbij benoemde beheersingsmaatregelen. De volgende risico‟s voor SWB zijn benoemd en geprioriteerd naar belang en mate van risico voor volgend jaar:
Stichting Woningbeheer Lienden
10
jaarverslag 2012
Belangrijkste bedrijfsrisico's Beheersmaatregelen Aanpassen samenstelling projecten portefeuille in meerjarig kader (vermijden!) Maximaal aantal woningen nieuwbouw koop opgeleverd voor start nieuwe projecten (1% bezit) Grondig onderzoek naar marktbehoefte Verhoging marketing inspanning en informatie over voortgang verkoop Start aanbesteding bouw na 60% verkocht Eventueel omzetten van koop naar huur 2. Mutatiegraad neemt af Versneld oppakken van nieuwbouwproductie huur (of blijft laag) Woningen verkoop bestaand bezit uit de verkoopmarkt halen Extra huurverhoging scheefhuurders indien wettelijk mogelijk 3. Afzet koopwoningen Bewaking voortgang verkoop en omzet bestaand bezit stagneert Zorgvuldig onderzoek prijsstelling Verhogen marketinginspanningen Uit de markt halen van woningen indien ze lang onverkocht blijven 4. Onvoldoende efficiency Investeren in kennis medewerkers bij de uitvoering van de Procesmanagement, met betrokkenheid werkzaamheden door medewerkers en management ontbrekende kennis, wil Procesafspraken over afstemming tussen afdelingen tot samenwerking of voordat besluitvorming plaatsvindt weerstand bij Uitvoeren medewerkeronderzoek medewerkers Uitvoeren onafhankelijke audits 5. Projecten niet in control Inrichten beleid, structuur en proces Nieuwbouw, inclusief fasering en besluitvormingsdocumenten Investeren in kennis medewerkers Uitvoeren onafhankelijke audits 6. Aantal klanten met Maatwerkmogelijkheden bieden; bevoegdheid geven betalingsproblemen neemt tot het treffen van regelingen toe Uitwisselingen binnen lokale zorgnetwerken intensiveren Specialiseren in het herkennen en oplossen van problemen met huurachterstanden 7. Toegang tot Commerciële huurwoningen nieuw bouwen en woningmarkt voor koopwoningen (bestaand en nieuw) aanbieden aan middengroepen beperkt middengroepen Prijsstelling bestaand bezit in huurbeleid mede richten op mogelijkheden middengroepen 8. Voorzieningenniveau in Dorpsvisies opstellen, waarin behoefte onderbouwd dorpen daalt onder inzichtelijk wordt gemaakt minimum, waardoor Samenwerkingspartners zoeken voor noodzakelijke verhuurbaarheid en investeringen verkoopbaarheid van Investeren in noodzakelijke voorzieningen woningen onder druk komt 9. Geen goede toegang tot Onderzoek naar financiering zonder borging WSW. kapitaalmarkt Overleg met WSW over borgingsfaciliteiten. 10. Veel nieuwe Lobbyen regelgeving onder andere Investeren in capaciteit van medewerkers door bureaucratisering bij Goed volgen ontwikkelingen regelgeving en plannen toezichthouders voor implementatie maken en bewaken Risico 1. Afzet koopwoningen nieuwbouw stagneert
Stichting Woningbeheer Lienden
11
jaarverslag 2012
1.6.5
Tegenstrijdige belangen
Er zijn in 2012 geen transacties geweest met tegenstrijdige belangen tussen het Bestuur en de organisatie. 1.6.6
Maatschappelijke verantwoording en beleidsbeïnvloeding door belanghebbenden
Via het Centraal Fonds Volkshuisvesting legt SWB verantwoording af aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Verder vindt informatie-uitwisseling plaats met de brancheorganisatie Aedes. Dichter bij huis vindt regulier overleg plaats met en wordt advies gevraagd aan Huurdersvereniging Lingewaarden. Bij bijzondere projecten worden klankbordgroepen ingesteld waardoor een ruime participatiemogelijkheid aanwezig is. Er is, al dan niet via prestatieafspraken, een goede band met de gemeenten waarin SWB werkzaam is. Met zorginstellingen worden huurovereenkomsten gesloten ten behoeve van vastgoed geschikt voor zorgverlening.
Stichting Woningbeheer Lienden
12
jaarverslag 2012
2
Organisatie
2.1
Organogram
Stichting Woningbeheer Lienden
13
jaarverslag 2012
2.2
Raad van Commissarissen 2.2.1
Verslag van de Raad van Commissarissen
De Raad van Commissarissen heeft in 2012 toezicht gehouden op Stichting Woningbeheer Betuwe en de verbindingen. De beoordeling van het functioneren van SWB gebeurde, zoals in voorgaande jaren, binnen een vastgesteld toezichtkader. Dat kader wordt ondermeer gevormd door: het Besluit Beheer Sociale Huursector; de statuten van de Stichting; de Nederlandse Corporate Governance Code en de Governancecode Woningcorporaties (Aedescode); het Raad van Commissarissen reglement; prestatieafspraken met de gemeente Neder-Betuwe; het ondernemingsplan; de portefeuillestrategie; de bedrijfsstrategie; het bedrijfsjaarplan en de jaarbegroting van 2012 en de meerjarenbegroting 2012-2021. Het totale toezichtkader is door de Raad van Commissarissen op hoofdlijnen gebruikt bij de beoordeling van de voorstellen en besluiten van de directeur-bestuurder. De periodieke verantwoording heeft in 2012 in bestuursrapportages per kwartaal plaatsgevonden. Taken van de Raad van Commissarissen zijn het toetsen van: de realisatie van de doelstellingen van SWB; de strategie en de risico‟s van de activiteiten van SWB; de opzet en werking van de interne risicobeheersingsystemen en controlesystemen; het kwaliteitsbeleid; de kwaliteit van de maatschappelijke verantwoording; het financieel verslaggevingproces; de naleving van wetgeving en regelgeving. Alle taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad van Commissarissen staan in de statuten. De Raad van Commissarissen heeft haar taak en werkwijze vastgelegd in een Reglement voor de Raad van Commissarissen en het Bestuur van Stichting Woningbeheer Betuwe te Lienden. In het reglement is ook het toetreden en uittreden tot de Raad van Commissarissen en de rolverdeling ten opzichte van het Bestuur opgenomen. De Raad van Commissarissen heeft in 2012 aandacht besteed aan verschillende onderwerpen op het gebied van volkshuisvesting en bedrijfsvoering. Tijdens de vergaderingen zijn de volgende onderwerpen behandeld:
Stichting Woningbeheer Lienden
14
jaarverslag 2012
Projectontwikkeling Oranjehof Ochten, definitiebesluit (goedkeuring); Herenland Opheusden, definitiebesluit (goedkeuring); Kulturhus Maurik, definitiebesluit (afwijzing). Planning en Control cyclus Managementletter 2011; Jaarrekening en Volkshuisvestingsverslag 2011 SWB (goedkeuring); Bestuursverslagen per kwartaal inclusief bevindingen controller; Begroting en jaarplan 2013 en meerjarenbegroting 2013–2022 (goedkeuring); Wijziging treasury statuut (goedkeuring); Treasury jaarplan 2012 (goedkeuring); Treasury jaarplan 2013 (goedkeuring). Beleid en doelstellingen Ondernemingsplan 2013-2017 (goedkeuring); Strategisch voorraadbeleid (goedkeuring); Huurbeleid 2012 (goedkeuring). Rapportages toezichthouders Rapportage van bevindingen accountant en goedkeurende accountantsverklaringen; Oordeelsbrief 2011; Corporaties in Perspectief; Solvabiliteitsoordeel en continuïteitsoordeel Centraal Fonds Volkshuisvesting. Governance structuur Reglementen Raad van Commissarissen en bestuurder (goedkeuring); Investeringsstatuut (goedkeuring). Raad van Commissarissen Aanpassing honorering commissarissen (besluit); Herbenoeming lid Raad van Commissarissen (besluit).
In overeenstemming met de statuten zijn in 2012 door de directeur-bestuurder de volgende stukken aan de Raad van Commissarissen ter goedkeuring voorgelegd: de begroting 2013; de meerjarenbegroting 2013-2022; het treasury jaarplan 2013; het jaarverslag en de jaarrekening 2011. Het Bestuur heeft de jaarrekening en het jaarverslag over 2011 opgesteld in overeenstemming met artikel 41 van de statuten van de stichting SWB. In overeenstemming met artikel 26 van het Besluit Beheer Sociale Huursector is aan accountantsbureau Ernst & Young opdracht verleend de jaarrekening en het jaarverslag te controleren. Van een goedkeurende accountantsverklaring is kennis genomen. De accountant heeft aangegeven geen bijzonderheden te hebben geconstateerd.
Stichting Woningbeheer Lienden
15
jaarverslag 2012
De Raad van Commissarissen kan zelfstandig informatie inwinnen bij de Huurdersvereniging Lingewaarden en de Ondernemingsraad. In 2012 werd enkele malen informeel overlegd met de Huurdersvereniging. In 2012 vond twee keer formeel overleg plaats met de Ondernemingsraad. De Raad van Commissarissen bestaat uit 5 personen. De samenstelling is tot stand gekomen op basis van de profielschets die deel uitmaakt van het reglement. Bij werving van iedere nieuwe commissaris wordt hieruit telkens een specifiek profiel ten behoeve van de vacature opgesteld. In 2012 is de heer W.R. Middelaar op voordracht en stemming door de overige leden herbenoemd voor een tweede periode van vier jaar. Herbenoeming vond plaats in de vergadering van 4 juli 2012. In 2012 heeft nog geen zelfevaluatie van de Raad van Commissarissen plaatsgevonden. De jaarlijkse evaluatie is doorgeschoven naar begin 2013. Op deze manier is ruimte gecreëerd voor werkzaamheden die nodig waren om opvolging te geven aan het aangekondigde vertrek van de directeur-bestuurder. 2.2.2
Governance
Sinds 1 januari 2007 is de Governancecode woningcorporaties van kracht. Vanaf november 2007 leeft de Raad van Commissarissen van SWB de Governancecode woningcorporaties na. In 2012 is de herziening van de Governancecode intern afgerond door vaststelling van de gewijzigde statuten in de Raad van Commissarissen. Tevens is in 2012 het investeringsstatuut vastgesteld. In 2013 zal nauwlettend worden gekeken naar noodzakelijke wijzigingen in de governancedocumenten als gevolg van veranderingen in externe regelgeving. Al deze documenten zijn op de website geplaatst. SWB leeft de Governancecode woningcorporaties na en handhaaft deze in de uitwerking van het jaarverslag 2012 volgens het “pas toe of leg uit-principe”. De bepalingen betreffende integriteit die zijn opgenomen in de hoofdstukken 2 en 3 van de Governancecode worden nadrukkelijk door de Raad van Commissarissen onderschreven. Ook de Klokkenluiderregeling is gepubliceerd op de website. Er zijn geen meldingen geweest van misstanden. Deze jaarverslaglegging van de Raad van Commissarissen wordt eveneens op de website geplaatst. De Raad van Commissarissen vervult de functie van werkgever voor de directeurbestuurder en staat de directeur-bestuurder met advies ter zijde. Het verslag van de Raad van Commissarissen in dit volkshuisvestingsverslag gaat in op de wijze waarop de Raad van Commissarissen hieraan in 2012 invulling heeft gegeven. Visitatie Eén van de onderwerpen uit de Governancecode is dat de corporatie zich eenmaal in de vier jaar laat visiteren door een onafhankelijke en erkende visitatiecommissie. Visitatie heeft plaatsgevonden in 2010. Het verslag van de Visitatie is geplaatst op de website. De score was met een 6,4 ruim voldoende.
Stichting Woningbeheer Lienden
16
jaarverslag 2012
Onafhankelijke accountant In overeenstemming met de statuten is de accountant benoemd door de Raad van Commissarissen. SWB maakt geen gebruik van de accountant, het kantoor, dan wel de daaraan gelieerde dienstverleners voor advisering. Toelichting accountant Ernst & Young heeft in de vergadering van de Raad van Commissarissen op 24 mei 2012 een toelichting gegeven op het accountantsverslag en de afgegeven accountantsverklaring behorend bij de jaarrekening en het jaarverslag 2011. In overeenstemming met de controlestandaard ISA 240 („De verantwoordelijkheid van de accountant voor het onderkennen van het risico van fraude‟) heeft Ernst & Young met de Raad van Commissarissen op 24 mei 2012 de beheersing van de frauderisico‟s besproken. In dit overleg heeft Ernst & Young haar visie gegeven op de frauderisico‟s binnen SWB en de wijze waarop de beheersing en het matigen van die risico‟s binnen SWB is geborgd. De beoordeling van de beheersing van de frauderisico‟s is een standaardonderdeel van de controle van de jaarrekening. De controlestandaard geeft aan dat de verantwoordelijkheid voor het voorkomen en ontdekken van fraude primair ligt bij de Raad van Commissarissen en de directeur-bestuurder. De accountant heeft in die vergadering medegedeeld geen vermoeden van fraude te hebben geconstateerd. 2.2.3
Commissies
De Raad van Commissarissen kent drie commissies, de Remuneratiecommissie, de Strategiecommissie en de Auditcommissie. De mogelijkheid daartoe schept artikel 20 van het reglement van de Raad van Commissarissen. De commissies zijn ingesteld om besluiten van de Raad van Commissarissen voor te bereiden en om de voltallige Raad van Commissarissen te adviseren. De reglementen van de verschillende commissies zijn ook op de website gepubliceerd. Remuneratiecommissie De Remuneratiecommissie is in 2012 meerdere keren bij elkaar gekomen. De Remuneratiecommissie heeft enerzijds als aandachtsgebied de selectie, de benoeming en de beoordeling van het Bestuur en anderzijds de bezoldiging van de Raad van Commissarissen en de directeur-bestuurder. Het overleg betrof in de eerste plaats het functioneren van de directeur-bestuurder mw. drs. A.F. Bijl. Hierbij is bepaald dat de directeur-bestuurder haar overeengekomen prestaties heeft behaald. Daarnaast heeft overleg plaatsgevonden rondom het vinden van opvolging van de directeur-bestuurder in 2013. Strategiecommissie De Strategiecommissie heeft in 2012 één keer vergaderd. De vergadering stond in het teken van het nieuwe ondernemingsplan. Auditcommissie De Auditcommissie kwam in 2012 vijf maal bijeen. Het doel van de Auditcommissie is het voorbespreken van financiële onderwerpen. De volgende onderwerpen zijn besproken: de bestuursrapportages, de jaarrekening 2011 van SWB en van haar
Stichting Woningbeheer Lienden
17
jaarverslag 2012
dochtermaatschappijen, het jaarplan en de begroting 2013, de financiële meerjarenbegroting en het treasury statuut en treasury jaarplan 2012. Van deze vergaderingen worden notulen gemaakt voor de Raad van Commissarissen. 2.2.4
Onafhankelijkheid
De Statuten van SWB (artikel 15) en het Reglement (artikel 5) bevatten bepalingen over onverenigbaarheden in de functie van lid van de Raad van Commissarissen. Afgezien van formele onverenigbare functies is het denkbaar dat een lid van de Raad van Commissarissen door persoonlijke betrokkenheid in een situatie kan komen dat hij of zij niet onafhankelijk zou kunnen oordelen. In de Raad van Commissarissen wordt daar uitdrukkelijk naar gekeken. Tegenstrijdige belangen Bij mogelijke belangenverstrengeling hanteert de Raad van Commissarissen de werkwijze van melding en onthouding van besluitvorming. In 2012 is geen sprake geweest van transacties met tegenstrijdige belangen waarbij leden van de Raad van Commissarissen of de directeur-bestuurder betrokken waren. 2.2.5
Deskundigheid en samenstelling
De Raad van Commissarissen bestaat op 31 december 2012 uit vijf personen en is als volgt samengesteld: Naam
Functie
Geboren Deskundigheid
Datum benoeming / herbenoeming
Einde benoemingstermijn
drs. J.H. van Wijk MSM
voorzitter
1954
zorg/bestuurlijk
01-07-2010 2e termijn
30-06-2014
W.R. Middelaar MBA
vicevoorzitter
1961
financieel
01-07-2012 2e termijn
30-06-2016
mr. B. Martens
lid
1973
juridisch/lokale woningmarkt
01-07-2010 2e termijn
30-06-2014
drs. J.L.P.A. Dankaart MCM
lid
1963
bedrijfskundig
01-07-2011 2e termijn
30-06-2015
mw. drs. E. ter Borg
lid
1963
volkshuisvesting/ bestuurlijk/ communicatie
01-07-2009 1e termijn
30-06-2013
Functies Raad van Commissarissen Naam drs. J.H. van Wijk MSM
Beroep / functies Bestuurder bij zorginstelling ZGAO te Amsterdam
W.R. Middelaar MBA mr. B. Martens
Interim manager Advocaat bij Banning NV te ‟s-Hertogenbosch
Stichting Woningbeheer Lienden
18
jaarverslag 2012
drs. J.L.P.A. Dankaart MCM
mw. drs. E. ter Borg
Tot 28-02-2012 Sectorhoofd bedrijfsvoering dienst MO bij gemeente Arnhem. Vanaf 01-03-2012 Hoofd afdeling managementondersteuning/concerncontroller Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden te Houten Directeur/eigenaar Simdex BV, Interim manager
Nevenfuncties Raad van Commissarissen Naam drs. J.H. van Wijk MSM W.R. Middelaar MBA mr. B. Martens drs. J.L.P.A. Dankaart MCM
mw. drs. E. ter Borg
Nevenfuncties per 31 december 2012 Toezichthouder bij Stichting QuaRijn te Wijk bij Duurstede Eigenaar van European Multi Talent Group BV. Het bedrijf heeft tot doel Spaanse arbeidskrachten, op basis van detachering, in Nederland te werk te stellen. Geen Lid rekenkamercommissie gemeente Geldermalsen Sinds 01-01-2012 lid van Raad van Toezicht Stichting Katholiek Onderwijs (SKO) Batavorum te Elst. Sinds 01-04-2012 lid van de Raad van Commissarissen van Woningstichting Patrimonium te Veenendaal. Coördinator Artist in Residence, bestuurslid Werk aan het Spoel in Culemborg
Katholiek Katholiek Onderwijs (SKO) Batavorum te Elst Commissielidmaatschappen Sinds 01-04-2012 lid van raad van commissarissen Patrimonium Veenendaal de heer VanWoningstichting Wijk is lid van de Remuneratiecommissie en Strategiecommissie; de heer Middelaar is lid van de Auditcommissie en vanaf 1 juli 2012 de Remuneratiecommissie; de heer Martens is lid van de Strategiecommissie en was tot 1 juli 2012 lid van de Remuneratiecommissie; de heer Dankaart is lid van de Auditcommissie; mevrouw Ter Borg is lid van de Strategiecommissie. Honorering Het Reglement Werkwijze Raad van Commissarissen bepaalt dat de vergoeding voor de leden van de Raad van Commissarissen niet afhankelijk is van de resultaten van SWB. De Raad van Commissarissen heeft geen eigen budget, zodat eventuele uitgaven onderdeel uitmaken van de reguliere begroting van SWB. De Raad van Commissarissen acht de hoogte van de vergoedingen in overeenstemming met het maatschappelijke belang van adequaat en professioneel toezicht op een corporatie van deze omvang. De hoogte past binnen de honoreringscode voor commissarissen van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW). Eens per twee jaar wordt op basis van de honoreringscode de honorering voor commissarissen geïndexeerd. Deze indexering heeft per 1 juli 2012 plaatsgevonden:
Stichting Woningbeheer Lienden
19
jaarverslag 2012
In euro‟s Voorzitter Auditcommissie Leden
Honorering tot 01-07-2012 12.000,10.000,8.000,-
Honorering vanaf 01-07-2012 12.415,10.345,8.275,-
Dit betekent voor de honorering in euro‟s op jaarbasis in 2012: Voorzitter Leden Auditcommissie Leden
: 12.207,50 : 10.172,50 : 8.137,50
De vergoeding voor onkosten in 2012 bedroeg voor alle commissarissen € 300,-. In 2013 zal de honorering van de Raad van Commissarissen sterk wijzigen. Zo zijn commissarissen vanaf 1 juli 2012 btw-plichtig. De effecten hiervan zijn niet zichtbaar in dit jaarverslag in verband met een overgangsregeling die het mogelijk maakte om de btw-plicht pas vanaf 1 januari 2013 te effectueren. Daarnaast leidt de inwerkingtreding van de nieuwe Wet Normering Topinkomens voor de publieke en semi-publieke sector ook tot wijzigingen. De Raad van Commissarissen zal hierin wetgeving en regelgeving volgen en heeft gesteld dat passendheid binnen de honoreringscode van de VTW prioriteit heeft. Deskundigheid en samenstelling De deskundigheid van de leden van de Raad van Commissarissen is geregeld in de profielschets bij het Reglement voor de Raad van Commissarissen en Bestuur van SWB. Deze profielschets is opgenomen onder bijlage 1 van genoemd reglement, dat geplaatst is op de website. De Raad van Commissarissen als geheel heeft de volgende achtergrond: bestuurlijke ervaring; breed netwerk; maatschappelijke betrokkenheid; zicht op maatschappelijke ontwikkelingen. De Raad van Commissarissen als geheel dient over kennis te beschikken van: maatschappelijke ontwikkelingen; financiën/economie; commercie/marketing; human resource management/bedrijfskunde/organisatiekunde; juridische aangelegenheden; bouwwereld, projectontwikkeling. In 2012 heeft geen collectieve scholing van de Raad van Commissarissen plaatsgevonden. Incidenteel hebben enkele leden bijscholing gevolgd bij de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW).
Stichting Woningbeheer Lienden
20
jaarverslag 2012
2.2.6
Slotwoord
Ik heb als voorzitter van de Raad van Commissarissen waargenomen dat de leden van de Raad hun werkzaamheden met grote inzet hebben gepleegd. Ik ben hen daar zeer erkentelijk voor. De voorzitter, drs. J.H. van Wijk MSM
Stichting Woningbeheer Lienden
21
jaarverslag 2012
2.3
Bestuur
Het Bestuur van SWB bestaat uit één persoon die als directeur in dienst is van SWB. De directeur vormt het Bestuur van SWB in de zin der wet (artikel 4, 1e lid van de statuten). Per 1 juli 2010 is mevrouw drs. A.F. Bijl benoemd tot directeur-bestuurder. Nevenfuncties bestuurders Naam
Nevenfuncties
mw. drs. A.F. Bijl
Lid raad van advies Merletcollege, Grave
Mevrouw Bijl heeft in 2012 te kennen te geven om gezondheidsredenen in 2013 haar functie als directeur-bestuur van SWB neer te willen leggen. In 2012 heeft de Raad van Commissarissen de werving en selectie van een nieuwe bestuurder opgestart. 2.4
Managementteam
Het managementteam (MT) bestaat op 31 december 2012 uit de managers van de afdeling Bedrijf, Vastgoed en Wonen. De controller, HRM-adviseur, adviseur strategie/bestuurssecretaris, communicatieadviseur en directiesecretaresse vormen de staf. Managers en staf adviseren en ondersteunen de directeur-bestuurder ten aanzien van het bestuur en het beleid van SWB. De managers zijn mede verantwoordelijk voor de aansturing van SWB in zijn totaliteit en eindverantwoordelijk voor de operationele aansturing van hun afdeling. Het MT en de ondersteunende stafdiensten bestaan uit de volgende functionarissen: Naam A.G. Brussaard ir. J.W.J. Stikvoort drs. B.H.R. Prins drs. K. van der Weijden drs. R. Rensen RA P. van den Akker mw. C. van Betuw drs. J. Huibers mw. M. van Beckhoven
Functie Manager Bedrijf Manager Vastgoed Manager Wonen ad interim Manager Wonen Controller Adviseur Human Resource Management Communicatieadviseur Adviseur Strategie Directiesecretaresse
Stichting Woningbeheer Lienden
22
Datum in dienst 01-09-2011 01-08-2007 01-12-2012 01-12-2009 01-03-2007 01-01-2009
Datum uit dienst 01-11-2012 -
01-12-2010 01-04-2012 13-11-2012
-
jaarverslag 2012
2.5
Ondernemingsraad
De Ondernemingsraad bestaat uit de volgende leden: Naam R. Romijnders mw. D. van Gessel mw. J. Wortelboer P.van Essen
Functie
Datum benoeming
Datum herbenoeming
Datum aftreden
voorzitter secretaris lid
01-09-2009 01-09-2009 01-09-2009
01-09-2012 01-09-2012
lid
01-09-2012
01-09-2015 01-09-2015 01-09-2012 afgetreden 01-09-2015
In het regulier overleg en de overlegvergadering zijn in 2012 de onderstaande onderwerpen aan bod gekomen: Organisatieontwikkelingen en personele ontwikkelingen; Vrije dagen 2012; Planning Ondernemingsraad 2012; Ondernemingsplan; Cultuur/sfeer SWB. Arbeidsvoorwaarden Jaarplan Planning 2012 Verzuimprotocol Statutenwijziging Medewerkersonderzoek Werkgroep bedrijfslasten Werkgroep medewerkersonderzoek Ambtelijk secretaris Financiële meerjarenraming Klokkenluiderregeling Ondernemingsraadverkiezingen Evaluatie reorganisatie Door de ondernemingsraad zijn in 2012 de volgende instemming/advies besluiten genomen: Evaluatie HRM-gesprekscyclus; Instemming vrije dagen 2013. Stagebeleid Adviesaanvraag Wonen. 2.6
Werkorganisatie 2.6.1
Algemeen
SWB beheert circa 3.800 woningen met een personeelsbestand van 46 medewerkers in vaste dienst per 31 december 2012.
Stichting Woningbeheer Lienden
23
jaarverslag 2012
Er is in 2012 voor het eerst ervaring opgedaan met de nieuwe HRM Gesprekcyclus. Verder is het nieuwe ondernemingsplan „koersen op kernen‟ vastgesteld. In 2013 zal hieraan verdere uitwerking worden gegeven, onder andere door integratie in de afdelingsplannen en jaarplannen. Naar aanleiding van het nieuwe ondernemingsplan is ook onderzocht of de geformuleerde ambitie kan worden gerealiseerd. In het licht hiervan is een medewerkeronderzoek gehouden, uitgevoerd door Effectory. De uitkomsten van dit onderzoek zijn binnen de afdelingen besproken. Hierbij is per afdeling vastgesteld welke factoren rechtstreeks door de afdeling beïnvloedbaar zijn en welke op organisatieniveau moeten worden aangepakt. De uitvoering vindt plaats in 2013 (zie ook 1.1.5.) Vanaf begin 2004 voert SWB het Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector label (KWH). Dit label geeft aan dat de kwaliteit van de dienstverlening van SWB voldoet aan de eisen die het kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector daaraan stelt. Dit wordt getoetst door een extern bureau. Vanaf januari 2012 vindt er een continue meting plaats. Voorheen vond dit periodiek plaats. Het landelijk gemiddelde heeft een score 7,8. Uitkomst 2012: KWH onderdeel Contact Bereikbaarheid Communicatie en informatie Woning zoeken Nieuwe woning Huur opzeggen Reparatielijn Onderhoud Klachten behandelen Totaal score 2.6.2
score SWB 7,9 7,6 8,4 7,9 8,0 8,3 8,3 7,6 6,6 7,8
Personele bezetting
Per 31 december 2012 bedraagt de formatie 42,43 fte. Ten opzichte van 2011 is de formatie nagenoeg onveranderd. Dit overzicht is inclusief drie openstaande vacatures. Jaar 2011 2012
Directie/Staf 5,26 5,15
Bedrijf 7,44 8,67
Vastgoed 13,11 12,44
Wonen 16,50 16,17
Totaal 42,31 42,43
Directie/Staf De afname bij de afdeling directie/staf heeft te maken met de vermindering van formatie voor de functie van directiesecretaresse. In 2012 is afscheid genomen van de directiesecretaresse. In 2012 is de functie van adviseur strategie (1 fte) ingevuld. Op grond van gezondheidsredenen heeft de huidige directeur-bestuurder te kennen gegeven haar werkzaamheden in 2013 te willen beëindigen. In de 2e helft van 2012 is de werving van een nieuwe directeur-bestuurder gestart.
Stichting Woningbeheer Lienden
24
jaarverslag 2012
Bedrijf De formatie voor de afdeling Bedrijf ligt in 2012 iets hoger dan in 2011. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat de posities van medewerker ICT en financieel medewerker vacant zijn. Dit is een gevolg van herbezinning op de taakvelden ICT en verslaglegging. De verwachting is dat de posities in 2013 daadwerkelijk worden ingevuld. In het jaar 2011 waren de vacatures niet opgenomen in het schema. Vastgoed De daling van het aantal fte‟s op de afdeling Vastgoed naar 12,44 fte heeft te maken met het instellen van de functie van locatiemanager vastgoed en het overhevelen van deze medewerker en functie naar de afdeling Wonen. Hieraan gekoppeld is de tijdelijke formatie verhoging van de functie van projectleider maatschappelijk ondernemen met 0,11 fte. Wonen In het kader van de reorganisatie is de functie van teamleider techniek komen te vervallen. Met de betrokken boventallige werknemer is in het kader van het sociaal plan een loopbaaninterventie traject afgesproken. Inmiddels is betrokken medewerker uit dienst getreden. Begin november is afscheid genomen van de manager wonen (1 fte). De functie locatiemanager vastgoed werd toegevoegd. De betrokken medewerker werd overgeheveld van de afdeling Vastgoed. 2.6.3
Interim/inleen
Per 31 december 2012 waren de volgende krachten ingehuurd Afdeling Directie/Staf Bedrijf Wonen Totaal
Jaar 2011 1,89 2,00 1,00 4,89
2012 2,00 2,67 4,67
Ziekte
1,00 1,00
Reden Extra inzet
Vacature
0,78 0,78
2,00 0,89 2,89
Bedrijf De inzet van externe krachten bij de afdeling Bedrijf houdt verband met de openstaande vacature medewerker ICT en de nieuw ingestelde vacature medewerker verslaglegging. Wonen Als gevolg van het vertrek van de manager wonen is een interim manager aangetrokken tot het moment waarop de vacature definitief is ingevuld. Er is een tijdelijke inzet van 0,78 fte op de telefooncentrale. In 2013 wordt de definitieve formatie en de organisatie van de telefooncentrale vastgesteld. In het kader van zwangerschapsvervanging is er inzet gepleegd van 1 fte verhuurmakelaar.
Stichting Woningbeheer Lienden
25
jaarverslag 2012
2.6.4
Ziekteverzuim
Het verzuimpercentage is in 2012 aanzienlijk gedaald. Ten opzichte van 2011 is het gedaald van 9,1% naar 4,6%. Dat is een aanzienlijke verbetering. Het langdurig verzuim is gedaald van 6,7% naar 2,2%.
2.6.5
Arbobeleid
Medewerkeronderzoek 2012 stond in het teken van het medewerkeronderzoek (MO). De resultaten laten zien dat SWB beschikt over betrokken en gemotiveerde medewerkers. Tegelijkertijd laat het onderzoek ook zien dat er op diverse onderdelen verbeterslagen te maken zijn. Het vervolgtraject met sessies per afdeling en inbedding van de organisatiebrede uitgangspunten in het ondernemingsplan is in gang gezet. Arbocoördinatie Als gevolg van het feit dat de Arbocoördinator intern is doorgestroomd naar een andere functie is deze positie momenteel vacant. In 2013 vindt een heroriëntatie op de positie plaats. Bedrijfshulpverlening De ploeg BHV‟ers is compleet. In 2012 is er een ontruimingsoefening gehouden welke goed is verlopen. Vertrouwenspersoon Er zijn in 2012 geen meldingen geweest.
Stichting Woningbeheer Lienden
26
jaarverslag 2012
3
Volkshuisvesting
3.1
Woningmarkt
Voorraad SWB beheert en verhuurt woningen in allerlei prijsklassen en voor verschillende doelgroepen in de twee gemeenten waarin SWB actief is – Buren en Neder-Betuwe. Per 31 december 2012 waren er 3.789 verhuureenheden in eigendom van SWB, waarvan 3.741 zelfstandige woonruimten, 2 eenheden Begeleid Wonen, 26 bedrijfsruimten, 16 garages en parkeerplaatsen en 4 woonwagenstandplaatsen. Woningtoewijzing Woningtoewijzing verloopt regionaal via het uitvoeringsorgaan van de corporaties werkzaam in Rivierenland: Woongaard. In 2012 is de uitbreiding van Woongaard van 8 naar 20 corporaties in 4 werkgebieden in voorbereiding genomen. Doelstelling is deze verbreiding in 2013 te effectueren. Tevens is gewerkt aan de voorbereiding van een nieuwe website in samenwerking met Woningnet. Doelstelling is de toegankelijkheid en doorzichtigheid te vergroten. Ook deze wordt in 2013 geëffectueerd. Wij huisvesten 5 soorten woningzoekenden: reguliere woningzoekenden, urgenten (sociaal of medisch), herstructureringsurgenten, spoedzoekers en vergunninghouders. Reguliere woningzoekenden reageren doorgaans via het aanbodmodel op woningen met een passend label. Toewijzing verloopt op basis van inschrijfduur. Mensen die op grond van sociale of medische gronden een urgentie hebben gekregen, hebben voorrang op een deel van de woningvoorraad, waardoor zij sneller een woning vinden. Dit geldt evenzo voor herstructureringsurgenten. Omdat deze huishoudens vanwege de sloop van hun woning op zoek moeten naar een nieuwe woning, krijgen zij ook voorrang op de sociale woningmarkt. Spoedzoekers (ook wel semi-urgenten genoemd) hebben geen urgentie, maar zijn om andere redenen, veelal persoonlijk van aard, dringend op zoek naar woonruimte. Zij reageren veelal op lotingwoningen. 10% van de woningvoorraad wordt aangeboden als lotingwoning. Vergunninghouders tenslotte is de groep zoekers die voorheen statushouders werden genoemd. Gemeenten krijgen van rijkswege een dwingende taakstelling opgelegd, welke wordt uitgevoerd door de corporaties. Per 31 december 2012 stonden in totaal 28.469 huishoudens als woningzoekende ingeschreven bij Woongaard. Daarvan zijn er 2.531 woonachtig in de gemeente Buren en 1.857 in de gemeente Neder-Betuwe. De overgrote meerderheid staat ingeschreven uit voorzorg; in de praktijk reageert slechts circa 10% daadwerkelijk op het woningaanbod. Bij de woningacceptatie wordt geregistreerd wat de inschrijfduur was van deze woningzoekende. Gemiddeld ligt de inschrijfduur („wachttijd‟) door de maanden heen
Stichting Woningbeheer Lienden
27
jaarverslag 2012
voor de gangbare woningen, die via het aanbodmodel worden geadverteerd, rond de vier jaar. De variaties op dit gemiddelde zijn groot, per woningtype en per dorp. Voor bepaalde woningen zijn lange wachtlijsten, voor andere korte. 3.2
Beleidsontwikkelingen
Als gevolg van strengere regels vanuit 'Brussel' moest in dit verslagjaar minimaal 90% van alle woningtoewijzingen worden toegewezen aan huishoudens met een huishoudinkomen tot € 34.085,-. Dit percentage is nagenoeg gehaald, ondanks de wisselende regelgeving op dit vlak. Ook is er geïnvesteerd in kennisontwikkeling bij de medewerkers op dit aspect. Verkoop: Eén van de middelen om huishoudens uit verschillende inkomensklassen van geschikte woonruimte te voorzien is het aanbieden van koopwoningen. SWB heeft vastgesteld hiermee op bescheiden schaal door te willen gaan en daarbij af te stemmen op de gestelde inkomensgrenzen. Daarbij wordt korting verleend bij de lagere inkomens – vooralsnog via Koopgarant. Er is besloten andere verkoopmiddelen met voorwaarden te inventariseren, vanwege de nadelen voortvloeiend uit de terugkoopverplichting bij Koopgarant. In dit verslagjaar is besloten te stoppen met Koopgarant en daarvoor in de plaats de mogelijkheden van Kopen naar Wens te onderzoeken. Implementatie is in 2013 gepland. Woonlasten: Naast de huur zelf vormen de energiekosten een fors en stijgend onderdeel van de woonlasten. Woningverbetering en nieuwbouw zijn voor SWB de momenten om die totale woonlasten voor de huurder terug te dringen. Sommige van die verbeteringen vinden plaats bij mutatie. In het verslagjaar heeft SWB een proefproject opgezet rondom verbetering van de energieprestatie (EPA) van de woning in combinatie met woningverbetering en sociale interventie. Technische en sociale maatregelen worden gecombineerd opgepakt. In 2013 wordt deze pilot geëvalueerd. 3.3
Toetsing van de prestaties
Toewijzing en huurprijsgrenzen Er vonden in het verslagjaar 360 nieuwe verhuringen van zelfstandige woonruimten plaats. Bruto huishoudinkomen
< € 34.085,=> € 34.085,- en < € 43.000,>= € 43.000,Totaal
Huurprijs Huurprijs Huurprijs < € 561,98 >= €561,98 en >= € 664,66 < € 664,66 191 2 0 193
109 31 3 143
Totaal
3 9 12 24
303 42 15 360
Het betekent dat 89,3 % van de verhuringen is toegewezen aan de doelgroep. Woongaard hanteert een urgentieregeling om vanwege sociale en/of medisch acute problemen snel aan passende woonruimte te komen. De beoordeling van aanvragen geschiedt op basis van strenge criteria aan de hand van een extern professioneel advies. Een urgentieaanvraag wordt bij één van de Woongaard-corporaties ingenomen en daar
Stichting Woningbeheer Lienden
28
jaarverslag 2012
afgehandeld. SWB nam in het verslagjaar 35 urgentieaanvragen in behandeling. Hiervan werden 27 aanvragen daadwerkelijk toegekend. In het verslagjaar wees SWB 46 woningen toe aan urgent woningzoekenden. Dit betrof 22 situaties van sociale en/of medische urgentie en 24 vanwege de sloopbestemming van hun huurwoning („herstructureringsurgentie‟). Eind 2012 hadden 4 woningzoekenden een sociaal/medische urgentie en stonden 11 „herstructureringsurgenten‟ ingeschreven. Doelgroepen van beleid Wij beschouwen alle inkomens met een huishoudinkomen onder € 34.085,- tot onze doelgroep van beleid. Daarnaast erkennen wij dat in de huidige markt en economische situatie ook huishoudens met een huishoudinkomen tot € 43.000,- in de knel zitten. Ondanks de dalende huizenprijzen kunnen zij toch geen koopwoning kopen vanwege de terughoudendheid van banken bij het verstrekken van hypotheken en leningen en de strengere regels van het rijk. Het Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting) heeft aangetoond dat zij ook niet in staat zijn te huren op de commerciële huurmarkt. Daarom beschouwen wij ze ook tot onze doelgroep en wijzen wij woningen met een kale huur tussen € 561,98 en € 664,66 ook toe aan deze groep. Huishoudens met een inkomen hoger dan € 43.000,- behoren niet tot onze doelgroep. Mensen met beperkingen: Waar woningaanpassing geen soelaas biedt, krijgen mensen met een lichamelijke beperking op grond van hun “medische indicatie” (bepaald via de Gemeenschappelijke Gezondheid Dienst) voorrang bij de toewijzing van passende woonruimte (gelijkvloerse woningen doorgaans, op basis van medische urgentie). Vergunninghouders: SWB streeft ernaar om te voldoen aan de taakstelling van gemeenten om voldoende vluchtelingen met een verblijfstitel te huisvesten. Daarbij rekeninghoudend met het beperkt vrijkomen van geschikte woningen en met het gegeven dat het voor veel vergunninghouders bijzonder onaantrekkelijk is om zich te vestigen in de kleine dorpsgemeenschappen. Maatschappelijke opvang: Wanneer de noodzaak zich voordoet, is SWB bereid om cliënten te huisvesten uit (intramurale) instellingen voor psychosociale behandeling, vrouwenopvang, ambulant begeleid wonen en dergelijke. Indien van toepassing wordt daartoe sociale urgentie verleend. Een betreurenswaardige calamiteit betreft de vuurwerkexplosie eind november in een woning van SWB in Opheusden. De explosie berokkent niet alleen lichamelijke en fysieke schade, maar heeft ook een enorme impact op de veiligheidsgevoelens in de buurt. Zeker nadat in tweede instantie nogmaals een partij illegaal vuurwerk werd gevonden in de woning. Direct na de gebeurtenis hebben wij ons intensief bezig gehouden met de opvang van de gezinsleden en buurtbewoners, in nauwe samenwerking met de gemeente en diverse hulpverlenende instanties. Gezamenlijk is een plan gemaakt waarbinnen herhuisvesting mogelijk is. Na overleg met de buurtbewoners is echter besloten het gezin niet terug te laten keren naar het (inmiddels door ons herstelde) huis in Opheusden, maar wordt een alternatieve woning elders gezocht.
Stichting Woningbeheer Lienden
29
jaarverslag 2012
Betaalbaarheid Huurprijs: De maximale jaarlijkse huurverhoging per 1 juli bedroeg voor het gehele woningbezit 2,3% conform de voorschriften. De enige uitzondering betrof woningen met een sloopbestemming (0% bij vastgestelde peildatum voor sloop). Terugdringen huurschuld: In het licht van de economische crisis is het proactieve beleid van SWB aangaande de incasso bij zittende huurders succesvol te noemen: door het jaar heen bleef dit percentage huurachterstand op de totale huursom ruimschoots beneden de 1% (op peildatum ultimo december: 0,82%). Huisuitzetting: Het aantal aanzeggingen tot ontruiming is dit verslagjaar toegenomen tot 56. De gevolgen van de aanhoudende crisis worden merkbaar. (2011: 37, 2010: 39). Het kwam uiteindelijk tot slechts 9 daadwerkelijke ontruimingen (2011: 10, 2010: 5). 3.4
Huisvesten van de primaire doelgroep 3.4.1
Wonen, Zorg en Welzijn
Doelstelling was: Oplevering van één accommodatie voor wonen, zorg en welzijn. Start van de bouw van één accommodatie voor wonen, zorg en welzijn. Het realiseren van minstens een plan voor een volgende accommodatie. Resultaat In Opheusden is de Reigerhof, een gebouw met 31 voor zorg geschikte appartementen en op de begane grond een gezondheidscentrum opgeleverd. Hierin vestigen zich huisartsen, fysiotherapeuten, een apotheek, een dagopvang voor ouderen, een bibliotheekservicepunt en een gemeentelijk vrijwilligerssteunpunt. Vooral de laatste twee voorzieningen zijn niet zonder slag of stoot gerealiseerd. In Lienden is in mei 2012 gestart met de bouw van het Kulturhus. Hierin komen een ruimte voor kinderopvang, begeleid en beschermd wonen (Syndion en STMR), een ontmoetingsruimte en verschillende therapeuten. Door de veelheid aan functies is het de term Kulturhus waardig gebleken, gesteund door een provinciale subsidie. Ook is in de zomer een website de lucht ingegaan om de toekomstige ontmoetingsplek nog meer bekendheid te geven. In 2012 is een plan uitgewerkt met 7 kernpartners (kinderopvang, zorgpartijen en welzijnspartijen, bibliotheek) en 20 andere organisaties/verenigingen voor de realisatie van een Kulturhus in Maurik Oost. Onderdeel ervan is ook een gymzaal voor de naastgelegen basisschool. Achteraf bleek het geschetste kader voor maatschappelijk vastgoed een stuk smaller dan eerder uit het vigerende ondernemingsplan en vastgesteld programma maatschappelijk ondernemen viel af te leiden. In december 2012 is besloten dat toekomstig beheer en verhuur teveel risico met zich mee konden brengen. Er is ook een onderzoek gestart naar de mogelijkheid voor een bijzonder woonproject met zorgsteunpunt voor Echteld. Voortgang hiervan is afhankelijk van de bouwplannen van de projectontwikkelaar (Van Wanrooij).
Stichting Woningbeheer Lienden
30
jaarverslag 2012
3.4.2
Kwaliteit van het woningbezit
Doelstelling was: Het uitvoeren van het geplande onderhoud voor het eind van het jaar. Resultaat In het verslagjaar is storingonderhoud, mutatieonderhoud en planmatig onderhoud uitgevoerd. In onderstaande tabel worden de kosten weergegeven: Bedragen x € 1000,Storingonderhoud Uren technisch dienst Mutatieonderhoud Planmatig onderhoud Totaal
Begroting 2012 670 -150 1.845 2.934 5.299
Realisatie Overschrijding/ 2012 onderschrijding 812 -142 -165 15 1.380 465 2.319 615 4.346 953
Mutatieonderhoud Het bereiken van een kostenbesparing op het mutatie onderhoud, is opgepakt met een aanscherping van het beleid. Per mutatie is kritisch gekeken naar de werkelijk benodigde maatregelen. Er is minder dan in het verleden standaard vervangen. Hierdoor is bereikt dat de gemiddelde investeringskosten per mutatie van € 6.125,- onder de normstelling van € 7.440,- is gekomen. In 2012 waren er onverwacht veel mutaties (320 in plaats van 250) en werden er leegstaande koopwoningen opnieuw in de verhuur genomen. In verband met het uitvoeren van investeringen is € 0,7 miljoen geactiveerd. Woningverbetering Tot en met het vierde kwartaal zijn 67 aanvragen woningverbeteringen behandeld voor een gemiddelde prijs van € 6.275,-. Vanuit het EPA project kwamen 5 aanvragen. Het aantal aanvragen is zodoende iets meer dan geraamd (60); de besteding veel minder dan gebudgetteerd (€ 600.000,-). Daarnaast werden 37 aanvragen in het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning afgehandeld. Planmatig Onderhoud Voor 2012 is voor planmatig onderhoud begroot € 2.961.000,- (inclusief € 27.000,overloop uit 2011). Alle werkzaamheden zijn uitgevoerd voor een totaalbedrag van € 2.319.000,-. Alle werkzaamheden zijn voor het eind van het jaar opgedragen en 99% daarvan is gefactureerd (en betaald). Aan inkoopvoordeel werd € 208.000,- ingeboekt.
Stichting Woningbeheer Lienden
31
jaarverslag 2012
EPA Voor het treffen van energetische maatregelen (naast regulier isolatiewerk bij mutaties) is een pilotproject gekozen. Het betrof 25 vroeg naoorlogse woningen met zeer lage energielabels. Waar de maatregelen getroffen konden worden zijn de energielabels B en C gerealiseerd. Vanwege allerlei oorzaken was de uiteindelijke deelname 36%. In totaliteit hebben door dit project, door ketelvervanging en door maatregelen bij mutatie in het vorig jaar 181 woningen minstens energielabel C bereikt. 53,9% van onze woningvoorraad heeft nu een groen label. 3.4.3
Ontwikkeling Voorraad
Doelstelling was: De start van de bouw van 44 zorgeenheden en 190 woningen, waarvan 87 koopwoningen. De aanvraag bouwvergunning voor 65 woningen. Oplevering van 62 nieuwe huurwoningen en 78 koopwoningen.
Resultaat: Van 44 zorgeenheden en 91 woningen is de bouw gestart, de bouw van nog 37 woningen start in het eerste kwartaal 2013. Voor 37 woningen is de bouwaanvraag ingediend. Vanwege bezwaarschriften kon de bouw van 25 woningen niet starten, de bouw van 46 woningen is uitgesteld vanwege de marktsituatie en voor 37 woningen kwam de bouwrijpe grond niet af. In de Maurikse Gaarden (De Slaag) kon de bouw van 22 woningen uit de 2e fase eerder starten. Gemeente Buren Projecten gerealiseerd Nieuw Meerten 3 (DrieM), Lienden De bouw van 34 koopwoningen is gestart in het voorjaar van 2012 en gereedgekomen in oktober. Eind van het jaar waren 13 woningen verkocht, kort daarna zijn nog twee woningen verkocht. Projecten in uitvoering Maurikse Gaarden (De Slaag), Maurik De bouw van de eerste fase is in mei gestart. Deze bestond uit 31 grondgebonden woningen, waarvan 18 in de huursector en 13 in de koop en 20 huurappartementen. De grondgebonden woningen zijn allen in het najaar opgeleverd. Er waren toen 10 woningen verkocht. Wijkbewoners hebben inderdaad de gelegenheid aangegrepen om in de wijk te blijven wonen. Vooral senioren en starters hebben hun plek gevonden. De bouw van de tweede fase met 19 grondgebonden huurwoningen is gestart in november.
Stichting Woningbeheer Lienden
32
jaarverslag 2012
De bouw van de resterende 25 eengezinswoningen in de koop staat nog gepland voor eind 2013 en 2014, maar dit is afhankelijk van de verkoop. Kulturhus/MFA Lienden De bouw van het Kulturhus is in het voorjaar gestart. Er komen uiteindelijk 44 wooneenheden voor bewoners die op één of andere wijze zorg of begeleiding nodig hebben. Aan het eind van het jaar was de ruwbouw van het Hofgebouw klaar. De technische staat van het monumentale gebouw aan de Oudsmidsestraat bleek zo slecht, dat renovatie onbetaalbaar werd. Na overleg met gemeente, monumentencommissie en omwonenden is de oudbouw gesloopt en wordt het gebouw compleet nieuw in oude luister herbouwd. De locatie van de voormalige bodewoning blijft vooralsnog onbebouwd, omdat voor het gebouw nog geen invulling is gevonden. Projecten in ontwikkeling Het Woud, Ingen SWB realiseert hier samen met Van Wanrooij Projectontwikkeling een gebouw met 12 huurappartementen en 13 koopappartementen en 12 grondgebonden woningen. Het appartementengebouw verrijst op de plek waar de oude school stond. Hoewel de verkoop was gestart, is de bouw nog niet begonnen. Eén omwonende heeft verschillende bezwaren ingediend en beroep aangetekend. Eind van het jaar zijn alle bezwaren ongegrond verklaard. Inmiddels waren de meeste oorspronkelijke kopers afgehaakt. In het najaar van 2013 kan de bouw starten. De tweede fase van 12 koopwoningen is voorlopig opgeschort vanwege de stilstand op de koopmarkt. Maurik-Oost Sinds 2005 is er een samenwerkingsverband met bouwbedrijven Vabo en Van Wanrooij voor de ontwikkeling van de uitbreidingslocatie Maurik-Oost. Partijen hebben Ontwikkelingsmaatschappij Maurik C.V. opgericht, die zorg draagt voor de grondexploitatie (waaronder bouwrijp maken) en de koopwoningen. SWB start het project met de bouw van 37 huurwoningen. Na langdurige prijsonderhandeling kon in de zomer de aanvraag bouwvergunning de deur uit. Eind van het jaar was deze verleend, zodat de bouw in het voorjaar van 2013 kan starten als de grond bouwrijp is opgeleverd. Projecten in voorbereiding Voorstraat, Lienden Sinds 2008 zijn voor het project Voorstraat in Lienden gronden verworven met als doel in dit gebied seniorenwoningen, starterappartementen, eengezinswoningen, twee-onderéénkappers, vrijstaande woningen en een zorgvoorziening te realiseren. Het plan vormt mede de Woonservicezone in Lienden. Vanwege de marktsituatie is het plan nu nog flexibeler opgezet en in drie fasen onderverdeeld. Eén hiervan kan ruim in de tijd naar achteren.
Stichting Woningbeheer Lienden
33
jaarverslag 2012
Hierdoor zijn we geslaagd het project op de gemeentelijke prioriteitenlijst te houden. Er ontstond onzekerheid over de draagkracht van SWB voor dit project. De onderhandeling over de verwerving van de Gemeentewerf is opgeschort. Gemeente Neder-Betuwe Projecten gerealiseerd Dorpsplein, Dodewaard Aan de westrand van het Dorpsplein in Dodewaard heeft De Vree en Sliepen een gebouw met 27 appartementen en winkelruimten op de begane grond gerealiseerd. SWB heeft hiervan 18 appartementen afgenomen en verhuurd vanaf mei 2012. De appartementen zijn seniorgeschikt. Reigerhof, Opheusden Eind van het jaar zijn 31 appartementen met gezondheidscentrum opgeleverd. De appartementen zijn zorggeschikt. Voor de drie luxe appartementen bestond tot nog toe geen animo voor koop. Overweging is nu deze alsnog (commercieel) te verhuren. De tweede fase van het plan, 46 grondgebonden woningen, is voorlopig anders ingezet. Het oogmerk is nu 36 huurwoningen (was: 22) en 10 vrije kavels. Hiervoor zijn eind van het jaar inmiddels nog 24 woningen gesloopt. Triangel, Ochten Medio 2012 zijn 19 huurappartementen, 17 koopgarantwoningen en 5 grondgebonden huurwoningen door Van Wanrooij Bouw opgeleverd. Projecten in ontwikkeling IJzendoorn-West Het stedenbouwkundig plan voor IJzendoorn-West behelst een groene rand voor de dorpskern waarin de spuitzone van de naastgelegen boomgaard, waterretentie, parkeren en groen is gesitueerd. Er staan 18 huurwoningen en 18 koopwoningen en 9 vrije kavels op het programma, gefaseerd uit te voeren. De bestemmingsplan procedure loopt. De voorbereiding van het bouwrijp maken is afgerond. Besluitvorming over de voortgang kan plaatsvinden. Dalwagen/Irenelaan, Dodewaard De herstructurering van de locatie Dalwagen 58-64 en Irenelaan 29-47 in Dodewaard is een gevolg van de fusieafspraken met de voormalige Woningstichting Dodewaard. Als gevolg van bezwaar tegen sloop hebben zeven bewoners de gelegenheid gekregen een eigen plan voor te leggen. De door hen gewenste handhaving van vier woningen aan de Dalwagen bleek financieel niet haalbaar, zodat een plan voor sloop en vervangende nieuwbouw voor de hele locatie is gemaakt. Er passen 20 grondgebonden woningen op deze locatie. De woningen zijn geschikt voor senioren. Drie huishoudens vechten nu de voortgang juridisch aan. Oranjehof, Ochten Het overleg met de gemeente om binnen het vigerende bestemmingsplan nieuwe woningen te bouwen verloopt traag en moeizaam. Het ziet er nu naar uit dat begin 2013 de bouwaanvraag ingediend kan worden. Op de kavels van 26 te slopen woningen passen 20 seniorenwoningen en 8 eengezinswoningen in het koopsegment of huursegment.
Stichting Woningbeheer Lienden
34
jaarverslag 2012
Herenland 5, Opheusden Vanaf het voorjaar 2012 hebben we overeenstemming met de projectontwikkelaar die 18 grondgebonden seniorenwoningen gaat leveren, die uitstekend passen in onze voorraadstrategie om de overvloed aan eengezinswoningen (zeker in Opheusden) te vervangen door seniorgeschikte woningen. De bestemmingsplanprocedure loopt en start van de bouw is te verwachten tussen eind 2013 en medio 2014. Projecten in voorbereiding Centrumplan, Ochten Samen met MKB Vastgoedplan heeft SWB in 2009 een schetsplan gemaakt dat de prijsvraag won. De gemeente Neder-Betuwe heeft in de zomer de samenwerking opgezegd omdat zij de Vicarylocatie niet beschikbaar kon krijgen. Deze opzegging wordt door SWB betwist. MKB Vastgoedplan heeft inmiddels met het Vicarybestuur een intentieovereenkomst zodat de mogelijkheid bestaat een alternatief plan op te stellen. Wij zijn voornamelijk geïnteresseerd in de te realiseren huurappartementen op deze perfecte locatie. Verkoop/Aankoop Doelstelling was: Verkoop van twee leegstaande nieuwbouwwoningen. Verkoop van 51 nieuwbouwwoningen (de overige nieuwbouw was al verkocht). Resultaat: De al langer leegstaande nieuwbouwwoningen werden verkocht, één wordt in 2013 overgedragen. Met de bouw van 13 koopwoningen kon niet worden gestart. 14 nieuwgebouwde woningen werden verkocht. Sloop Doelstelling was: Sloop van 81 woningen in De Slaag, Ooievaarstraat/Kempkeslaan, Oranjestraat en Dalwagen/Irenelaan. Resultaat: 55 woningen zijn daadwerkelijk gesloopt, 22 woningen zijn dichtgetimmerd in afwachting van een flora en fauna vergunning en 4 woningen zijn er blijven staan vanwege herhuisvestingsproblemen. Verkoop uit bestaande voorraad Doelstelling was: Verkoop van 24 woningen, waarvan 12 woningen reguliere verkoop en 12 woningen onder voorwaarden (koopgarant).
Stichting Woningbeheer Lienden
35
jaarverslag 2012
Resultaat: In 2012 kwamen 46 woningen leeg die op de verkooplijst staan. Hiervan verkochten we er 18, waarvan 8 met de Koopgarantregeling en 10 regulier. Doorgaans nadat de huur was opgezegd door de vertrekkende huurder. Er werden 2 woningen aan de zittende huurders verkocht. In 2012 keken we veel kritischer naar welke woningen we voor verkoop aanboden. Meer gedifferentieerd aanbod, verdeeld over de kern en de gemeente, met als doel een snelle verkoop, minder leegstand. Meer aanbod waar de vraag groter is, minder aanbod waar de verkoop niet goed loopt. De woningen die niet in de verkoop gaan, verhuren we aansluitend door. In 2012 ging dit om 21 woningen. Gemiddeld stonden de woningen 196 dagen (2011: 153 dagen) leeg tussen de dag van leegkomst en de dag van overdracht. Het duurt dus gemiddeld ruim een maand langer, voordat een woning verkocht en getransporteerd is. Dit komt voornamelijk doordat het verkrijgen van een financiering over het algemeen langer duurt. Daarentegen heeft geen enkele koper zich terug moeten trekken vanwege het niet verkrijgen van de financiering. De 8 woningen met Koopgarant werden verkocht met gemiddeld € 35.756,- korting (2011: € 38.778,-). Het gemiddelde inkomen van de kopers bedroeg € 37.660,-. Het kortingspercentage is al enige tijd gemaximeerd op 20%, 5 kopers kozen voor dit percentage. De twee zittende huurders konden nog met 25% korting kopen. In totaal kregen we 7 woningen aangeboden voor terugkoop. Deze woningen verkochten we eerder met de Koopgarantregeling. Uiteindelijk zijn er 3 woningen ook daadwerkelijk teruggekocht. De overige procedures zijn gestaakt door de bewoners, aangezien de huidige waarde van de woning aanzienlijk lager is dan bij aankoop. 3.4.4
Leefbaarheid
Overlast, illegale bewoning en hennep Ook in het werkgebied van SWB komen ernstige en acute problemen van overlast en verloedering van de directe woonomgeving voor, evenals vormen van illegale bewoning. In die gevallen dat een huishouden een maatschappelijk probleem is, wordt dit ingebracht in de bestaande overleggen met zorginstellingen en politie. Samen met de politie pakt SWB hennepkwekerijen in woningen aan. Op jaarbasis gaat het om circa tien gevallen. De overige minder ernstige zaken van overlast, burenruzie en vervuiling lost SWB zelf op, dan wel verwijzen we door naar Buurtbemiddeling. Ten behoeve van de leefbaarheid en vitaliteit van de dorpskernen stelt SWB in 2012 een budget beschikbaar ter grootte van € 121.636,-. Dit leefbaarheidbudget is bestemd voor uitgaven op materieel gebied in de woonomgeving of om activiteiten op het vlak van sociale cohesie te bevorderen. Dit op basis van aanvragen vanuit de bewonerscommissies en bewoners. Een aantal uitgaven wordt pas in 2013 geëffectueerd. In 2012 is € 44.308,79 uitgegeven aan leefbaarheid. Dorpsschouwen en dorpstafels: Waar mogelijk en zinvol neemt SWB deel aan besprekingen in een dorp op het vlak van leefbaarheid/woonomgeving (vaak als “dorpstafel”) of aan een buurtschouw.
Stichting Woningbeheer Lienden
36
jaarverslag 2012
Sponsoring In 2012 heeft SWB aan de onderstaande doelen een financiële bijdrage geleverd van totaal € 3.113,-: € 700,- “Swobrik” vervoer van ouderen en gehandicapten € 700,- “Klaartje” vervoer van ouderen en gehandicapten € 238,- Het Atelier/Jaarrond kalender 2012 € 50,- stichting sponsoring 2012 € 100,- Vereniging Dodewaard Klankdorp € 225,- St. Drugsi/drugsinformatie € 100,- Feestmiddag kinderen met het syndroom van down € 1.000,- Dierenbescherming: gift in plaats van kerstkaarten 2011+2012 3.4.5
Betrekken van bewoners bij beleid en beheer
Overleg met huurders De Huurdersvereniging Lingewaarden is conform een Samenwerkingsovereenkomst de legitieme vertegenwoordiger van alle huurders waarmee SWB regulier overleg voert. Zoals gebruikelijk is het afgelopen jaar viermaal met het bestuur van deze Huurdersvereniging gesproken over zaken van beleid en beheer. Daarnaast informeert SWB de Huurdersvereniging uitvoerig over tal van ontwikkelingen. Met de bewonerscommissies voert SWB minstens tweemaal per jaar regulier overleg. Aan bod komt de gang van zaken in de desbetreffende appartementsgebouwen, woonklimaat en leefbaarheid. Bij herstructurering streeft SWB ernaar om middels een tijdelijke vertegenwoordiging de bewoners en betrokkenen mee te laten denken. Een dergelijke klankbordgroep functioneerde in het verslagjaar in Opheusden en Maurik. Tevens vonden er besprekingen plaats op initiatief van bewoners in Dodewaard met de “Werkgroep Behoud Oranjewijk”. Individuele bewoners kunnen middels het Bewonersmagazine en de website kennis nemen van beleidsvoornemens en beheerzaken bij SWB en daar desgewenst op reageren. Het blad kwam driemaal uit en wordt gratis aan alle huurders en stakeholders aangeboden. Klachtencommissie SWB is via het samenwerkingsverband van de corporaties werkzaam in de regio (SWR) voor de behandeling van klachten van huurders aangesloten bij de Regionale Klachtencommissie Woningcorporaties Rivierenland. In het verslagjaar werden twee klachten over SWB afgehandeld. Verhuiskostenvergoedingreglement SWB heeft in samenspraak met de huurdersvereniging een verhuiskostenvergoedingreglement vastgesteld. In dit reglement is de hoogte van de vergoeding en de indexering vastgelegd.
Stichting Woningbeheer Lienden
37
jaarverslag 2012
De vergoeding in het jaar 2012 bedroeg voor een enkelvoudige verhuizing afgerond € 5.750,- en voor een verhuizing met terugkeer naar de oorspronkelijke woning afgerond € 8.580,-. Daarnaast wordt de verhuizing verzorgd door SWB. Wil men dit niet, dan ontvangt men een extra vergoeding voor de verhuizing van € 530,-. 3.5
Financieel beleid
Het financieel beleid van SWB richt zich op het waarborgen van de continuïteit om toekomstige volkshuisvestingsdoelen te realiseren.
Bedragen x € 1000,Bedrijfsopbrengsten Huren Vergoedingen Verkoop onroerende zaken Wijzigingen in onderhanden werk Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten
Realisatie 2012
Begroting 2012
Realisatie 2011
20.316 140 1.227 3.288 630 25.601
20.659 216 2.043 15.897 718 39.533
19.911 137 2.936 4.227 615 27.826
3.723 4.250 850 3.804 4.346 3.808 20.781
14.832 262 8.616 3.396 5.299 4.132 36.537
5.189 2.199 11.019 3.785 6.829 3.692 32.713
4.820
2.996
-4.887
-4.951 -2.546 -869
-1.782 1.214
-301 -2.663 481 22 -7.348
Bedrijfslasten Kosten uitbesteed werk Afschrijvingen Overige waardeveranderingen Lonen en salarissen Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Niet-gerealiseerde waardeveranderingen Rentelasten en baten Belastingen Resultaat deelnemingen Waardeveranderingen Opbrengst effecten en vorderingen Groepsresultaat
- 500 23 -4.023
Het resultaat over 2012 bedraagt € 4,0 miljoen negatief. Dit is een verbetering ten opzichte van 2011 van ongeveer € 3,3 miljoen. Deze afwijking van het jaarresultaat 2012 ten opzichte van 2011 wordt veroorzaakt door: Huren 0,4 Verkoop bestaand vastgoed -1,7 Wijzigingen in onderhanden werk 0,5 minus kosten uitbesteed werk Afschrijvingen -2,0 Onrendabele investeringen
Stichting Woningbeheer Lienden
10,1
38
Door opleveringen en de huurverhoging Door een lager aantal verkopen Een hogere winstneming naar rato van de voortgang nieuwbouwprojecten De afschrijvingslasten zijn hoger door wijziging van annuïtair naar lineair. Vermindering vorming voorziening
jaarverslag 2012
Onderhoudslasten Niet-gerealiseerde waarde veranderingen Vennootschapsbelasting Financiële baten en lasten
2,5 -4,7 -1,3 -0,5
Lagere onderhoudslasten door lagere kosten en door activeringsbeleid Door dalende vastgoed prijzen heeft afwaardering plaatsgevonden. Vorming latente belastingverplichting Door afwaardering van de obligaties van het WIF
Leningen In het verslagjaar is in totaal € 3,9 miljoen afgelost, waarvan € 0,3 miljoen reguliere aflossing en € 3,6 miljoen eindaflossing. Er is één nieuwe lening aangetrokken van € 9,0 miljoen. De gemiddelde gewogen rente van de gehele leningenportefeuille per 31 december 2012 bedraagt 4,18% (2011: 4,43%). Het totaal aan leningen ultimo 2012 bedraagt € 71,0 (2011: € 65,9 miljoen). Treasury statuut De lange termijnfinanciering van SWB is van groot belang voor de continuïteit van de organisatie. Door middel van onze treasury activiteiten willen we zowel de korte termijnfinanciering als de lange termijnfinanciering waarborgen. Onze treasury activiteiten omvatten onder meer cashmanagement, financieringsbeleid en beleggingsbeleid. Het sluiten van financieringsovereenkomsten moet binnen aanvaardbare risico‟s en tegen een zo laag mogelijke prijs plaatsvinden. Vanwege het belang van onze treasury activiteiten hebben we een treasury statuut opgesteld waarin we de uitgangspunten en verantwoordelijkheden hebben vastgelegd. De belangrijkste uitgangspunten zijn: Zorgdragen voor voldoende liquiditeiten. Korte termijnfinanciering (6 maanden): de beschikbare kredietfaciliteit bedraagt maximaal € 10 miljoen, de kortgeld faciliteit bedraagt maximaal 7,5% van het lang vreemd vermogen of de materiële vaste activa. Lange termijnfinanciering: iedere 12 maanden is minimaal 5% van de restantschuld van de leningen aflosbaar. Het renterisico ligt in een periode van 12 maanden tussen 5% en 15% van de netto financieringsbehoefte. Jaarlijks stellen we op basis van deze uitgangspunten een treasury jaarplan op. De Raad van Commissarissen, die het statuut in het verleden heeft goedgekeurd, ontvangt het jaarplan jaarlijks ter goedkeuring. De liquiditeitspositie wordt bepaald door de ontvangst van huren en verkoopopbrengsten, verminderd met de betaling van exploitatielasten, bedrijfskosten, rente, aflossingen en investeringen. We analyseren de ontwikkeling van de liquiditeitspositie elk kwartaal en voorspellen zo de liquiditeitsbehoefte voor een periode van 12 maanden. De liquiditeitsbehoefte voor de komende jaren hebben we bepaald aan de hand van de meerjarenraming 2013-2022. Uit deze raming volgt een meerjarige liquiditeitsplanning op basis waarvan we een actief rentemanagement voeren. De hoofddoelstelling daarvan is het afdekken van het toekomstig renterisico - uiteraard volgens de in het treasury statuut gestelde kaders.
Stichting Woningbeheer Lienden
39
jaarverslag 2012
Waarborgfonds Sociale Woningbouw Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) biedt door middel van een achtervangconstructie borging voor onze leningen. Als een organisatie onder de condities van deze borging geld aantrekt, verbetert de kredietwaardigheid. Omdat de hoogte van de rente die over een lening betaald wordt, gerelateerd is aan het risico op het niet nakomen van de aangegane betalingsverplichting, is de rente over een door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw geborgde lening lager dan de rente over leningen die niet geborgd zijn. Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw borgt alle leningen die door SWB zijn afgesloten. Daardoor worden onze rentelasten aanzienlijk verlaagd. Daar staat wel tegenover dat we moeten voldoen aan de eisen van kredietwaardigheid die het fonds stelt. Dit wordt jaarlijks getoetst volgens het reglement van deelneming van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw, op basis van de cijfers van het afgelopen jaar. Met de brief van 18 januari 2013 heeft het WSW op basis van de jaarrekening 2011 meegedeeld dat SWB voldoet aan de norm van kredietwaardigheid. Continuïteit Het borgen van de continuïteit is één van de belangrijkste doelstellingen binnen onze bedrijfsvoering. De financiële continuïteit kan alleen worden gewaarborgd door het doorrekenen van de financiële effecten van het vastgestelde beleid. Dat doen we met het Financieel Meerjaren Pakket van Ortec (FMP). Naar aanleiding van de uitkomst vindt een nadere analyse plaats op grond waarvan wordt vastgesteld of de financiële doelstellingen met het doorgerekende beleid kunnen worden gerealiseerd. De kracht van deze manier van werken ligt daarom niet in de incidentele doorrekening maar bewijst zich op de lange termijn. Daarbij zijn vooral de eerste vijf jaren van de doorrekening van belang; daarna neemt de onzekerheid snel toe. Door de uitgangspunten jaarlijks aan de actuele omstandigheden aan te passen, neemt de betrouwbaarheid van de doorrekening sterk toe. Solvabiliteit Het Centraal Fonds Volkshuisvesting bewaakt de financiële gezondheid van woningcorporaties. Dat doet het Centraal Fonds Volkshuisvesting onder meer door een ondergrens voor het weerstandsvermogen aan te wijzen. Het minimale weerstandsvermogen wordt uitgedrukt in een percentage en is afgeleid van de solvabiliteit. De stap van solvabiliteit naar het minimale weerstandsvermogen bestaat uit een verdiscontering van risico‟s die specifiek zijn voor een corporatie. Het minimale weerstandvermogen wordt altijd achteraf vastgesteld en bedraagt voor SWB per 31 december 2011 14,9%.
Stichting Woningbeheer Lienden
40
jaarverslag 2012
4
Overzicht van verbindingen
4.1
Verbindingen met buitenlandse instellingen
SWB heeft in het verslagjaar geen financiële ondersteuning verleend aan buitenlandse instellingen. 4.2
Verbindingen met/in andere rechtspersonen
Overzicht juridische verbindingen van Stichting Woningbeheer Betuwe te Lienden per 31 december 2012.
De oprichting van SWB Service Holding B.V. (100% dochter van Stichting Woningbeheer Betuwe) heeft op 12 maart 2004 plaatsgevonden. Het doel van deze BV is een verbinding te vormen met BV‟s of andere rechtspersonen, waarin diverse activiteiten kunnen worden ondergebracht die volgens de huidige regelgeving of te verwachten regelgeving niet meer mogen (of beter: niet meer kunnen) worden uitgevoerd door de toegelaten instelling. In dit kader zijn op 15 februari 2008 opgericht de BV‟s SWB Beheer B.V. (vooral om als beherend vennoot in andere rechtspersonen te kunnen optreden), SWB Commandiet B.V. (vooral om als commanditair vennoot in andere rechtspersonen te kunnen functioneren)
Stichting Woningbeheer Lienden
41
jaarverslag 2012
en SWB Vastgoedbeheer B.V. (eigenaar van onroerende zaken, waarvan de exploitatie niet binnen de woningcorporatie is ondergebracht). Voor de ontwikkeling van de woningbouwprojecten in Maurik-Oost is op 16 december 2008 de Ontwikkelingsmaatschappij Maurik Beheer B.V. in het leven geroepen. Dit is de beheerorganisatie voor de op 19 mei 2009 opgerichte Ontwikkelingsmaatschappij Maurik C.V. De deelname in deze ontwikkelmaatschappij is in 2011 verminderd van 33 1/3% naar 20%.
Stichting Woningbeheer Lienden
42
jaarverslag 2012
Opgave over de verbinding SWB Service Holding B.V. Algemene gegevens Naam van de verbinding SWB Service Holding B.V. Rechtsvorm Besloten vennootschap Vestigingsplaats Lienden Statutaire doelstelling De vennootschap heeft ten doel: Het fungeren als verbinding voor de Stichting Woningbeheer Betuwe gevestigd te Lienden en daarbij alle toegestane nevenactiviteiten te verrichten als zijn toegestaan voor woningcorporaties die vallen onder het Besluit Beheer Sociale Huursector of een besluit dat dit besluit vervangt of aanvult. De handel en exploitatie van registergoederen, waaronder het verwerven van bouwgronden, het ontwikkelen, bouwen, verkopen en financieren van bouwprojecten, met name met betrekking tot woningen in de gesubsidieerde en ongesubsidieerde sector. Het deelnemen in, het samenwerken met, het voeren van directie over en het verlenen van adviezen en andere diensten aan (rechts)personen en ondernemingen, met name met rechtspersonen die zich bezighouden op het gebied van volkshuisvesting als die waarmee de vennootschap in een groep is verbonden. Het financieren van (rechts)personen en ondernemingen waarmee de vennootschap in een groep is verbonden. Het verstrekken van zekerheden in welke vorm ook voor verplichtingen van andere (rechts)personen en ondernemingen. Het beleggen en beheren van vermogen in registergoederen, effecten, schuldvorderingen en andere vermogensbestanddelen. Het verrichten van al hetgeen met het vorenstaande verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn. Alles in de ruimste zin van het woord. Nevenactiviteiten in verslagjaar Geen SWB Service Holding B.V. zal worden Op welke wijze heeft consolidatie binnen geconsolideerd met Stichting de corporatie plaatsgevonden? Woningbeheer Betuwe. Financiële gegevens 2012 Eigen vermogen -/- € 94.416,Balanstotaal € 75.598,Jaaromzet Jaaromzet nihil Direct casu quo indirect corporatiebelang 100% in procenten Nominale waarde belang, preferentie € 50.000,en/of prioriteit Totale intrinsieke waarde vennootschap -/- € 94.416,-
Stichting Woningbeheer Lienden
43
jaarverslag 2012
Eventuele overige participanten in vennootschap Naam, rechtsvorm, vestigingsplaats, procentueel aandeel
Geen N.v.t.
Wijze en mate van bestuurlijke zeggenschap en intern toezicht Datum vaststelling jaarverslag Geldstromen Van corporatie naar verbinding Doorberekende kosten aan de verbinding Waarde verstrekte lening(en) Condities Afgegeven zekerheden ten behoeve van de verbinding (garantstellingen en dergelijke) Van verbinding naar corporatie Ontvangen winstuitkeringen door corporatie (verslagjaar en cumulatief boekjaar en voorliggende jaren) Aan corporatie verstrekte zekerheden Cumulatieve omzet komende vijf jaar Maximale risicoexposure/aansprakelijkheid Risicobeheersing • Wijze waarop de risicobeheersing plaatsvindt
• Verkregen zekerheden • Juridische structuur
• Selectie samenwerkingspartners • Maximale omvang projectaanspraken • Gegarandeerde afzet vooraf
Stichting Woningbeheer Lienden
44
Stichting Woningbeheer Betuwe (SWB) is directeur van SWB Service Holding B.V. Deze is zelfstandig bevoegd binnen beperkingen conform artikel 21.1 van de statuten. 24 juni 2013
Rentelasten € 6.938,€ 170.000,Achtergestelde lening Geen
Geen
Geen Niet begroot € 50.000,- aandelenkapitaal en een lening van € 170.000,AO - en IB - maatregelen conform statuten en regeling procuratie en mandatering. Hierin volgt de dochteronderneming de regeling van de moedermaatschappij. Geen SWB Service Holding B.V. is moederonderneming van SWB Beheer B.V., SWB Commandiet B.V. en SWB Vastgoedbeheer B.V. N.v.t. Geen Geen
jaarverslag 2012
Opgave over de verbinding SWB Beheer B.V. Algemene gegevens Naam van de verbinding SWB Beheer B.V. Rechtsvorm Besloten vennootschap Vestigingsplaats Lienden Statutaire doelstelling De vennootschap heeft ten doel: Het deelnemen in, het financieren van, het zich op een andere wijze interesseren bij en het voeren van beheer over andere vennootschappen en ondernemingen. Het geven van garanties, het stellen van zekerheden of het zich op andere wijze sterk maken of zich hoofdelijk of anderszins verbinden voor verplichtingen van groepsmaatschappijen en derden. Het verrichten van al hetgeen met het vorenstaande in de ruimste zin verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn. Nevenactiviteiten in verslagjaar Geen Op welke wijze heeft consolidatie binnen SWB Beheer B.V. wordt geconsolideerd de corporatie plaatsgevonden? met SWB Service Holding B.V. Financiële gegevens 2012 Eigen vermogen -/- € 2.527,Balanstotaal € 22.487,Jaaromzet Jaaromzet nihil Direct casu quo indirect corporatiebelang 100% in procenten Nominale waarde belang, preferentie en/of € 18.000,prioriteit Totale intrinsieke waarde vennootschap -/- € 2.527,Eventuele overige participanten in Geen vennootschap Naam, rechtsvorm, vestigingsplaats, N.v.t. procentueel aandeel Wijze en mate van bestuurlijke Directeur SWB is ook directeur van SWB zeggenschap en intern toezicht Beheer B.V. Deze is zelfstandig bevoegd binnen mogelijke beperkingen voortvloeiend uit artikel 10 lid 5 van de statuten. Datum vaststelling jaarverslag 24 juni 2013 Geldstromen Van corporatie naar verbinding Doorberekende kosten aan de verbinding Geen Waarde verstrekte lening(en) Geen Condities Geen Afgegeven zekerheden ten behoeve van de Geen verbinding (garantstellingen en dergelijke)
Stichting Woningbeheer Lienden
45
jaarverslag 2012
Van verbinding naar corporatie Ontvangen winstuitkeringen door corporatie (verslagjaar en cumulatief boekjaar en voorliggende jaren) Aan corporatie verstrekte zekerheden Cumulatieve omzet komende vijf jaar Maximale risicoexposure/aansprakelijkheid Risicobeheersing • Wijze waarop de risicobeheersing plaatsvindt
• Verkregen zekerheden • Juridische structuur
• Selectie samenwerkingspartners • Maximale omvang projectaanspraken • Gegarandeerde afzet vooraf
Stichting Woningbeheer Lienden
46
Geen
Geen Niet begroot € 18.000,- aandelenkapitaal AO - en IB - maatregelen conform statuten en regeling procuratie en mandatering. Hierin volgt de dochteronderneming de regeling van de moedermaatschappij. Geen SWB Beheer B.V. is een dochteronderneming van SWB Service Holding B.V. N.v.t. Geen Geen
jaarverslag 2012
Opgave over de verbinding SWB Commandiet B.V. Algemene gegevens Naam van de verbinding SWB Commandiet B.V. Rechtsvorm Besloten vennootschap Vestigingsplaats Lienden Statutaire doelstelling De vennootschap heeft ten doel: Het deelnemen in, het financieren van, het zich op een andere wijze interesseren bij en het voeren van beheer over andere vennootschappen en ondernemingen, waaronder begrepen het optreden als commanditaire vennoot in een commanditaire vennootschap. Het geven van garanties, het stellen van zekerheden of het zich op andere wijze sterk maken of zich hoofdelijk of anderszins verbinden voor verplichtingen van groepsmaatschappijen en derden. Het verrichten van al hetgeen met het vorenstaande in de ruimste zin verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn. Nevenactiviteiten in verslagjaar Geen Op welke wijze heeft consolidatie binnen Geen consolidatie in verband met geringe de corporatie plaatsgevonden? omvang van de deelneming. Financiële gegevens 2012 Eigen vermogen -/- € 12.096,Balanstotaal € 1.101.454,Jaaromzet Jaaromzet nihil Direct c.q. indirect corporatiebelang in 100% procenten Nominale waarde belang, preferentie € 18.000,en/of prioriteit Totale intrinsieke waarde vennootschap -/- € 12.096,Eventuele overige participanten in Geen vennootschap Naam, rechtsvorm, vestigingsplaats, N.v.t. procentueel aandeel Wijze en mate van bestuurlijke SWB Service Holding B.V. is directeur van zeggenschap en intern toezicht SWB Commandiet B.V. Deze is zelfstandig bevoegd binnen mogelijke beperkingen voortvloeiend uit artikel 10 lid 5 van de statuten. Datum vaststelling jaarverslag 24 juni 2013 Geldstromen Van corporatie naar verbinding Doorberekende kosten aan de verbinding Rentelasten lening € 33.957,Waarde verstrekte lening(en) € 975.436,Condities Achtergestelde lening Afgegeven zekerheden ten behoeve van Geen de verbinding (garantstellingen en dergelijke)
Stichting Woningbeheer Lienden
47
jaarverslag 2012
Van verbinding naar corporatie Ontvangen winstuitkeringen door corporatie (verslagjaar en cumulatief boekjaar en voorliggende jaren) Aan corporatie verstrekte zekerheden Cumulatieve omzet komende vijf jaar Maximale risicoexposure/aansprakelijkheid Risicobeheersing • Wijze waarop de risicobeheersing plaatsvindt
Geen Niet begroot € 18.000,- aandelenkapitaal en een lening van € 975.436,AO - en IB - maatregelen conform statuten en regeling procuratie en mandatering. Hierin volgt de dochteronderneming de regeling van de moedermaatschappij. AO - en IB maatregelen zijn niet vastgelegd. Geen SWB Commandiet B.V. is een dochteronderneming van SWB Service Holding B.V. N.v.t. Geen Geen
• Verkregen zekerheden • Juridische structuur
• Selectie samenwerkingspartners • Maximale omvang projectaanspraken • Gegarandeerde afzet vooraf
Stichting Woningbeheer Lienden
Geen
48
jaarverslag 2012
Opgave over de verbinding SWB Vastgoedbeheer B.V. Algemene gegevens Naam van de verbinding SWB Vastgoedbeheer B.V. Rechtsvorm Besloten vennootschap Vestigingsplaats Lienden Statutaire doelstelling De vennootschap heeft ten doel: Het direct verkrijgen, vervreemden of bezwaren van registergoederen dan wel indirect door middel van verkrijging, vervreemding of bezwaren van aandelen, participaties in de vennootschappen waarvan het vermogen geheel of gedeeltelijk bestaat uit registergoederen. Het deelnemen in, het financieren van, het zich op een andere wijze interesseren bij en het voeren van beheer over andere vennootschappen en ondernemingen. Het geven van garanties, het stellen van zekerheden of het zich op andere wijze sterk maken of zich hoofdelijk of anderszins verbinden voor verplichtingen van groepsmaatschappijen en derden. Het verrichten van al hetgeen met het vorenstaande in de ruimste zin verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn. Nevenactiviteiten in verslagjaar Geen Op welke wijze heeft consolidatie binnen SWB Vastgoedbeheer B.V. wordt de corporatie plaatsgevonden? geconsolideerd met SWB Service Holding B.V. Financiële gegevens 2012 Eigen vermogen € 79.922,Balanstotaal € 79.935,Jaaromzet Jaaromzet nihil Direct casu quo indirect corporatiebelang 100% in procenten Nominale waarde belang, preferentie € 100.000,en/of prioriteit Totale intrinsieke waarde vennootschap € 79.922,Eventuele overige participanten in Geen vennootschap Naam, rechtsvorm, vestigingsplaats, N.v.t. procentueel aandeel Wijze en mate van bestuurlijke SWB Service Holding B.V. is directeur van zeggenschap en intern toezicht SWB Vastgoedbeheer B.V. Deze is zelfstandig bevoegd binnen mogelijke beperkingen voortvloeiend uit artikel 10 lid 5 van de statuten. Datum vaststelling jaarverslag 24 juni 2013
Stichting Woningbeheer Lienden
49
jaarverslag 2012
Geldstromen Van corporatie naar verbinding Doorberekende kosten aan de verbinding Waarde verstrekte lening(en) Condities Afgegeven zekerheden ten behoeve van de verbinding (garantstellingen e.d.) Van verbinding naar corporatie Ontvangen winstuitkeringen door corporatie (verslagjaar en cumulatief boekjaar en voorliggende jaren) Aan corporatie verstrekte zekerheden Cumulatieve omzet komende vijf jaar Maximale risicoexposure/aansprakelijkheid Risicobeheersing • Wijze waarop de risicobeheersing plaatsvindt
• Verkregen zekerheden • Juridische structuur
• Selectie samenwerkingspartners • Maximale omvang projectaanspraken • Gegarandeerde afzet vooraf
Stichting Woningbeheer Lienden
50
Geen Geen N.v.t. Geen
Geen
Geen Niet begroot € 100.000,- aandelenkapitaal AO - en IB - maatregelen conform statuten en regeling procuratie en mandatering. Hierin volgt de dochteronderneming de regeling van de moedermaatschappij. Geen SWB Vastgoedbeheer B.V. is dochteronderneming van SWB Service Holding B.V. N.v.t. Geen Geen
jaarverslag 2012
Opgave over de verbinding Ontwikkelingsmaatschappij Maurik Beheer B.V. Algemene gegevens Naam van de verbinding Ontwikkelingsmaatschappij Maurik Beheer B.V. Rechtsvorm Besloten vennootschap Vestigingsplaats Culemborg Statutaire doelstelling De vennootschap heeft ten doel: Het optreden als beherend vennoot in de commanditaire vennootschap Ontwikkelingsmaatschappij Maurik C.V. gevestigd te Culemborg, die ten doel heeft het risicodragend uitvoeren van de grondexploitatie en de bouwrealisatie van het plangebied “Maurik Oost” te Maurik (gemeente Buren) door middel van het verwerven van gronden, het bouw- en woonrijp maken van gronden, het realiseren van binnenwijkse voorzieningen, het realiseren van bouwwerken en het verkopen van bouwrijpe kavels en de daarop te realiseren/gerealiseerde bouwwerken, overdracht van binnenwijkse voorzieningen en dergelijke en voorts al datgene wat tot het voorgaande kan dienen, zulks in de meest ruime zin, waaronder begrepen verlening en vestiging van beperkte rechten op registergoederen. Nevenactiviteiten in verslagjaar Geen Op welke wijze heeft consolidatie binnen Geen consolidatie in verband met geringe de corporatie plaatsgevonden? omvang van de deelneming. Financiële gegevens 2012 Eigen vermogen De jaarrekening 2012 is nog niet vastgesteld Balanstotaal De jaarrekening 2012 is nog niet vastgesteld. Jaaromzet De jaarrekening 2012 is nog niet vastgesteld. Direct casu quo indirect corporatiebelang 32% in procenten Nominale waarde belang, preferentie € 6.000,en/of prioriteit Totale intrinsieke waarde vennootschap De jaarrekening 2012 is nog niet vastgesteld. Eventuele overige participanten in Vabo Ontwikkeling B.V., vennootschap Culemborg Van Wanrooij Projectontwikkeling B.V., Geffen Naam, rechtsvorm, vestigingsplaats, Vabo Ontwikkeling B.V., procentueel aandeel Culemborg 32% Van Wanrooij Projectontwikkeling B.V., Geffen 32% Wijze en mate van bestuurlijke Bestuurder: Prince Projectmanagement zeggenschap en intern toezicht B.V. Deze is zelfstandig bevoegd binnen mogelijke beperkingen voortvloeiend uit artikel 15 lid 4 en artikel 16 lid 2 van de statuten.
Stichting Woningbeheer Lienden
51
jaarverslag 2012
Datum vaststelling jaarverslag en datum accountantsverklaring Geldstromen Van corporatie naar verbinding Doorberekende kosten aan de verbinding Waarde verstrekte lening(en) Condities Afgegeven zekerheden ten behoeve van de verbinding (garantstellingen en dergelijke.) Van verbinding naar corporatie Ontvangen winstuitkeringen door corporatie (verslagjaar en cumulatief boekjaar en voorliggende jaren) Aan corporatie verstrekte zekerheden Cumulatieve omzet komende vijf jaar Maximale risicoexposure/aansprakelijkheid Risicobeheersing • Wijze waarop de risicobeheersing plaatsvindt
Verkregen zekerheden • Juridische structuur
• Selectie samenwerkingspartners • Maximale omvang projectaanspraken • Gegarandeerde afzet vooraf
Stichting Woningbeheer Lienden
52
De jaarrekening 2012 is nog niet vastgesteld.
Geen Geen Geen
Geen
Geen Niet begroot € 6.000,- aandelenkapitaal
AO - en IB - maatregelen conform statuten en regeling procuratie en mandatering. Hierin volgt de dochteronderneming de regeling van de moedermaatschappij. Geen Ontwikkelingsmaatschappij Maurik Beheer B.V. is een 32% deelneming van SWB Beheer B.V. N.v.t. Geen Geen
jaarverslag 2012
Opgave over de verbinding Ontwikkelingsmaatschappij Maurik C.V. Algemene gegevens Naam van de verbinding Ontwikkelingsmaatschappij Maurik C.V. Rechtsvorm Commanditaire vennootschap Vestigingsplaats Culemborg Statutaire doelstelling De vennootschap heeft ten doel: Het risicodragend uitvoeren van de grondexploitatie voor het plangebied, door middel van het verwerven van gronden, het bouwrijp en woonrijp maken van gronden, het realiseren van binnenwijkse voorzieningen, het uitgeven van bouwrijpe kavels en gronden voor de realisatie van woningen (waaronder begrepen: appartementsrechten), overdracht van binnenwijkse voorzieningen aan de gemeente en dergelijke, en voorts al datgene wat tot het voorgaande kan dienen, zulks in de meest ruime zin; en de bouwrealisatie binnen het plangebied. Nevenactiviteiten in verslagjaar Geen Op welke wijze heeft consolidatie Geen consolidatie in verband met geringe binnen de corporatie omvang van de deelneming. plaatsgevonden? Financiële gegevens 2012 Eigen vermogen € 1.757.084,- (voorlopige jaarrekening 2012) Balanstotaal € 12.952.988,- (voorlopige jaarrekening 2012) Jaaromzet € 1.052.087,- (voorlopige jaarrekening 2012) Direct casu quo indirect 20% corporatiebelang in procenten Nominale waarde belang, preferentie € 375.436,- (voorlopige jaarrekening 2012) en/of prioriteit Totale intrinsieke waarde € 1.757.084,- (voorlopige jaarrekening 2012) vennootschap Eventuele overige participanten in Vabo Exploitatie B.V. vennootschap Van Wanrooij Grondbank B.V. Naam, rechtsvorm, vestigingsplaats, Vabo Exploitatie B.V., Culemborg procentueel aandeel 40% Van Wanrooij Grondbank B.V., Geffen 40% Wijze en mate van bestuurlijke Beherend vennoot: zeggenschap en intern toezicht Ontwikkelingsmaatschappij Maurik Beheer B.V. Deze is zelfstandig bevoegd binnen mogelijke beperkingen voortvloeiend uit artikel 6 van de statuten. Datum vaststelling jaarverslag en datum accountantsverklaring
De jaarrekening 2012 is nog niet vastgesteld.
Stichting Woningbeheer Lienden
53
jaarverslag 2012
Geldstromen Van corporatie naar verbinding Doorberekende kosten aan de verbinding Waarde verstrekte lening(en) Condities Afgegeven zekerheden ten behoeve van de verbinding (garantstellingen en dergelijke) Van verbinding naar corporatie Ontvangen winstuitkeringen door corporatie (verslagjaar en cumulatief boekjaar en voorliggende jaren) Aan corporatie verstrekte zekerheden Cumulatieve omzet komende vijf jaar Maximale risicoexposure/aansprakelijkheid Risicobeheersing • Wijze waarop de risicobeheersing plaatsvindt
Verkregen zekerheden • Juridische structuur • Selectie samenwerkingspartners • Maximale omvang projectaanspraken • Gegarandeerde afzet vooraf
Stichting Woningbeheer Lienden
Geen € 600.000,- (voorlopige jaarrekening 2012) € 8.000.000,- ING-Bank N.V.
Geen
Geen Niet begroot € 375.436,- nominale waarde van de inbreng en een lening van € 600.000,AO - en IB - maatregelen conform statuten en regeling procuratie en mandatering. Hierin volgt de dochteronderneming de regeling van de moedermaatschappij. Geen Ontwikkelingsmaatschappij Maurik C.V. is een 20% deelneming van SWB Commandiet B.V. N.v.t. Geen Geen
54
jaarverslag 2012
4.3
Verklaring Bestuur
Het Bestuur van SWB verklaart dat SWB haar middelen uitsluitend heeft besteed in het belang van de volkshuisvesting. Daarnaast verklaart het Bestuur dat het door middel van haar functioneren een adequate invulling heeft gegeven aan het uitgangspunt “uitsluitend in het belang van de volkshuisvesting werkzaam te zijn”, zoals dit is omschreven in artikel 11 van het Besluit Beheer Sociale Huursector. Lienden, 24 juni 2013 Het Bestuur, De heer J. Heesen
Stichting Woningbeheer Lienden
55
jaarverslag 2012
4.4
Verklaring Raad van Commissarissen
De Raad van Commissarissen heeft overeenkomstig artikel 18.1 van de statuten van de Stichting Woningbeheer Betuwe gedurende het jaar 2012 toezicht gehouden op het Bestuur en de algemene gang van zaken binnen de Stichting. Overeenkomstig het bepaalde in de statuten heeft de Raad van Commissarissen de jaarrekening laten controleren door Ernst & Young. Ze heeft kennis genomen van het jaarverslag en van de accountantsverklaring en kan zich met deze stukken verenigen.
Lienden, 24 juni 2013
De heer drs. J.H. van Wijk MSM Mevrouw drs. E. ter Borg De heer drs. J.L.P.A. Dankaart MCM De heer mr. B. Martens De heer W.R. Middelaar MBA
Stichting Woningbeheer Lienden
56
jaarverslag 2012
5
Bijlage
5.1
Kengetallen 2012
2011
2010
2009
2008
1. Algemeen 1.1a Gegevens bezit Aantal verhuureenheden in exploitatie: Woningen - vooroorlogs - naoorlogs
-
-
1
1
1
3.741
3.769
3.830
3.857
3852
2
2
2
1
1
Ontmoetingsruimten en bedrijfsruimten
26
19
21
20
19
Garages/parkeerplaatsen
16
16
16
16
12
Begeleid Wonen
4
5
5
5
5
Totaal verhuureenheden
3.789
3.811
3.875
3.900
3.890
Totaal eenheden sociaal vastgoed Totaal eenheden commercieel vastgoed Totaal verhuureenheden
3.716
3.763
-
-
-
73
48
-
-
-
3.789
3.811
3.875
3.900
3.890
525
543
560
395
395
- aantal opgeleverd
89
-
1
43
-
- aantal aangekocht
1
-
1
2
-
- aantal overige in exploitatie
1
-
1
-
-
-11
-17
-8
-10
-16
-8
-18
-20
-9
-11
-93
-29
-
-15
-2
-1
-
-
-1
-1
Woningen
2
2
12
12
11
Bedrijfsruimten
1
1
1
1
1
Gemiddelde punten WWS
155,62
153,28
150,49
149,06
146,91
Gemiddelde netto huurprijs
466,74
436,77
435,19
420,76
409,57
440
581
621
613
638
2.898
2.940
3.011
2.792
2.803
351
228
199
495
449
52
22
-
-
-
33.329
31.930
37.278
41.325
36.035
124.630
112.021
-
-
-
Woonwagens/standplaatsen
Te verkopen woningen volgens verkooplijst Mutaties in het verhuurbezit:
- aantal regulier verkocht - aantal verkocht onder Voorwaarden - aantal gesloopt - aantal overige uit exploitatie 1.1b Verhuureenheden in beheer
1.2 Verhuurgegevens Prijs/kwaliteitverhouding
Aantal woningen naar huurklasse *) goedkoop (< € 366,37) betaalbaar (> €366,37 en <€ 561,98) duur tot huurtoeslaggrens (> € 561,98 en <€ 664,66) duur boven huurtoeslaggrens (> € 664,66)) *)De grenzen van de huurklassen worden jaarlijks aangepast.
2. Kerncijfers per verhuureenheid 2.1 Balans Sociaal vastgoed in exploitatie Commercieel vastgoed in exploitatie
394
519
558
1.065
331
Vlottende activa
2.226
3.033
3.019
3.556
4.807
Eigen vermogen
15.340
16.066
14.606
20.253
17.770
2.610
3.583
3.988
2.576
3.528
24.671
22.952
19.538
19.538
19.388
Financiële vaste activa
Voorzieningen Langlopende schulden
Stichting Woningbeheer Lienden
57
jaarverslag 2012
KENGETALLEN
2012
2011
2010
2009
2008
2.2 Winst- en- verliesrekening Huren en vergoedingen
5.399
5.261
5.289
5.070
5.261
Onderhoudslasten
1.147
1.792
1.358
1.501
1.792
Personeelskosten
1.004
993
792
773
864
Rentebaten
51
57
71
95
11
Rentelasten
723
755
803
897
837
-1.062
-1.928
-5.646
2.302
-2.917
Jaarresultaat
Waarde 84.100
80.500
83.882
81.041
78.644
177.460
180.163
188.076
181.707
177.252
33.329
31.930
30.098
34.834
33.151
4.388
4.796
3.804
3.494
3.494
207
205
218
246
204
5,46
5,40
5,70
6,60
5,20
615
676
701
766
815
Huurachterstand in % jaarhuur
0,82
0,65
0,62
0,68
0,66
Huurderving in % jaarhuur
2,10
1,30
1,14
0,73
0,59
3.795 380
5.255 265
3.847 248
3.847 251
4.448 223
102
130
108
114
111
637
Verzekerde waarde OZB waarde Bedrijfswaarde
3 Activiteiten 3.1 Verhuur Woningtoewijzing Aantal woningzoekenden / abonnementen Aantal toewijzingen (excl. nieuwbouw) Verhuringen Mutatiegraad in % van aantal woningen Aantal huurders met huurtoeslag
3.2 Onderhoud Aantal opdrachten storingonderhoud Aantal woningen met mutatieonderhoud Aantal woningen verbeteringsplan Uitgaven (x € 1.000)*) 647
394
342
326
Uitgaven mutatieonderhoud
1.380
2.000
3.654
3.048
50
Uitgaven planmatig onderhoud
2.319
4.435
1.267
2.480
7.430
Totaal uitgaven
4.346
6.829
5.263
5.854
8.117
- nieuwbouw / verwerving
6.221
2.251
3.341
6.620
2.188
- na-investeringen
1.373
174
3.324
1.281
1.196
- overige
93
26
88
-9
227
- aankoop bezit
56
-
-
-
-
7.743
2.451
6.753
7.892
3.611
Uitgaven storingonderhoud
*) In 2007 en 2008 gold er een andere indeling en definitie van de onderhoudsuitgaven
3.3 Investeringen (x € 1.000 )
Totaal investeringen
Stichting Woningbeheer Lienden
58
jaarverslag 2012
KENGETALLEN
2012
2011
2010
2009
2008
Bedrag aan aflossingen
3.885
4.503
5.829
2.065
2.116
Bedrag aan nieuwe leningen
9.000
7.500
-
-
14.500
71.032
65.917
62.920
68.749
70.814
4,18
4,43
4,65
4,81
4,84
Eigen vermogen / totaal vermogen
34,26
35,95
35,75
44,26
43,16
Weerstandsvermogen / totaal vermogen
40,09
43,96
45,51
49,92
51,73
1,0
1,5
1,1
1,0
2,9
1.666
976
1.179
739
806
Rentabiliteit eigen vermogen
-6,92
-12,00
-38,66
11,44
-16,42
Rentabiliteit totaal vermogen
-0,76
-2,62
-11,86
7,04
-5,05
1
1
1
1
1
5
5
6
5
5
Bedrijf: - kwaliteit & automatisering - financieel
1
1
1
2
0
8
8
8
7
6
Vastgoed: - projectontwikkeling - vastgoedbeheer
5
5
5
7
5
8
9
8
5
4
15
16
16
16
17
3
3
3
5
4
46
48
48
48
44
40,88
42,31
42,27
41,22
35,92
93
90
92
95
109
3.4 Financiering (x € 1.000) Leningen
Schuldrestant leningen Gemiddeld rentepercentage leningen
4 Solvabiliteit
5 Liquiditeit Current ratio Cashflow per verhuureenheid (resultaat+afschrijvingen/rentelast+aflossing lang vreemd vermogen)
6 Rentabiliteit
7. Overige Personeelsbezetting Directie: - directeur - staf
Wonen: - verhuur - onderhoud
Personeelsbezetting in fte's gemiddeld op basis van 36 uur Aantal verhuureenheden per personeelslid (fte's)
Stichting Woningbeheer Lienden
59
jaarverslag 2012
6
Geconsolideerde balans per 31 december
A c t i v a (in duizenden euro‟s)
2012
2011
Vaste activa Materiële vaste activa 1. Sociaal vastgoed in exploitatie
123.852
120.151
2. Soc. vastgoed in ontwikk. bestemd voor eigen expl.
1.125
3.050
3. Onr. en roerende zaken tdv de exploitatie
3.188
3.486 128.165
126.687
Vastgoedbeleggingen 4. Commercieel vastgoed in exploitatie
9.098
5. Com. vastgoed in ontwikk. bestemd voor eigen expl. 6. Vastgoed verkocht onder voorwaarden 7. Vastgoed in ontwikk. bestemd voor VOV
5.377
192
1.008
22.254
23.010
-
713 31.544
30.108
Financiële vaste activa 8. Andere deelnemingen
1
1
9. Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen 10. Overige effecten 11. Te vorderen BWS-subsidies
981
964
500
1.000
9
12
Som der vaste activa
1.491
1.977
161.200
158.772
Vlottende activa Voorraden 12. Vastgoed bestemd voor verkoop
5.125
625
13. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop
1.518
5.720
43
49
14. Overige voorraden
15. Onderhanden projecten
6.686
6.394
327
479
Vorderingen 16. Huurdebiteuren
218
175
8
1
113
79
19. Belastingen en premies sociale verzekeringen
165
334
20. Overige vorderingen
325
477
21. Overlopende activa
162
190
17. Gemeenten 18. Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen
22. Liquide middelen Som der vlottende activa Totaal activa
Stichting Woningbeheer Lienden
60
991
1.256
429
3.429
8.433
11.558
169.633
170.330
jaarverslag 2012
P a s s i v a (in duizenden euro‟s)
2012
2011
Eigen vermogen 23. Groepsvermogen
58.123
61.227
Voorzieningen 24. Voorziening onrend. invest. en herstructureringen
7.845
12.426
25. Voorziening latente belastingverplichtingen
1.741
872
26. Voorziening reorganisatiekosten 27. Overige voorzieningen
-
73
304
283
Totaal voorzieningen
9.890
13.654
Langlopende schulden 28. Schulden/leningen kredietinstellingen
70.013
62.894
29. Verplichtingen inzake onroerende zaken VOV
23.248
23.540
217
1.036
30. Overige schulden Totaal langlopende schulden
93.478
87.470
Kortlopende schulden 31. Schulden aan kredietinstellingen
1.019
3.023
32. Schulden aan leveranciers
3.572
2.364
33. Belastingen en premies sociale verzekeringen
1.387
1.003
27
57
34. Schulden ter zake van pensioenen 35. Overige schulden 36. Overlopende passiva Totaal kortlopende schulden
Totaal passiva
Stichting Woningbeheer Lienden
61
332
81
1.805
1.451 8.142
7.979
169.633
170.330
jaarverslag 2012
7
Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2012
(in duizenden euro‟s)
2012
2011
Bedrijfsopbrengsten 37. Huuropbrengsten
20.316
19.911
140
137
39. Resultaat verkoop vastgoedportefeuille
1.227
2.936
40. Wijziging in onderhanden werk
3.288
4.227
594
563
36
52
25.601
27.826
38. Opbrengsten servicecontracten
41. Geactiveerde productie eigen bedrijf 42. Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten 43. Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten
3.723
5.189
44. Afschrijvingen (im)materiële vaste activa
4.250
2.199
301
11.019
549
-
45. Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa 46. Bijzondere waardevermindering van vlottende activa 47. Lonen en salarissen
3.026
3.019
48. Sociale lasten
348
325
49. Pensioenlasten
430
441
4.346
6.829
44
203
50. Onderhoudslasten 51. Leefbaarheid 52. Lasten servicecontracten 53. Overige bedrijfslasten
135
132
3.629
3.357
Som der bedrijfslasten
-20.781
-32.713
4.820
-4.887
-4.951
-301
-131
-5.188
54. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedbeleggingen Bedrijfsresultaat 55. Waardeveranderingen van financiële vaste activa en van vlottende effecten
500
-
56. Opbrengst van effecten en vorderingen behorend tot de financiële vaste activa 57. Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten 58. Rentelasten en soortgelijke kosten
-23
-22
-194
-216
2.740
2.879
Saldo financiële baten en lasten
-3.023
-2.641
Resultaat voor belastingen
-3.154
-7.829
-869
481
-4.023
-7.348
-
-
-4.023
-7.348
59. Belastingen Resultaat na belastingen 60. Aandeel in resultaat van deelnemingen Groepsresultaat na belastingen
Stichting Woningbeheer Lienden
62
jaarverslag 2012
8
Kasstroomoverzicht geconsolideerd 2012
(in duizenden euro‟s)
2012
2011
Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat
-131
-5.188
Aanpassingen voor: –
afschrijvingen (im)materiële vaste activa
–
overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa
–
bijzondere waardevermindering van vlottende activa
–
geactiveerde productie inzake projecten huurwoningen
–
mutaties van voorzieningen
-4.250
-2.199
3.553
23.044
-
-549
594
563
-3.764
-1.799
Veranderingen in werkkapitaal: –
mutatie vorderingen
–
mutatie overlopende activa
–
mutatie voorraden en onderhanden projecten
–
mutatie handelscrediteuren
–
mutatie schulden aan maatschappijen waarin
105
-298
28
-60
-140
3.567
1.208
100
wordt deelgenomen
-51
178
–
mutatie belastingen en sociale premies
553
785
–
mutatie schulden ter zake van pensioenen
-30
12
–
mutatie overlopende passiva (excl. overlopende rente)
604
69
Per saldo kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen intrest
2.277
4.353
-1.721
18.225
194
216
23
22
Betaalde intrest
-2.740
-2.879
Betaalde winstbelasting
-2.773
481
Opbrengst effecten
-5.296
-2.160
-7.017
16.065
(Des)investeringen in materiële vaste activa
-279
-14.979
Per saldo kasstroom uit investeringsactiviteiten
-279
-14.979
9.000
7.500
-4.704
-5.329
4.296
2.171
-3.000
3.257
Per saldo kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten uit langlopende schulden en bankkrediet Aflossingen langlopende schulden en bankkrediet Per saldo kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen
Stichting Woningbeheer Betuwe
63
jaarverslag 2012
9
Grondslagen van waardering en resultaatbepaling in de enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening
Algemeen Stichting Woningbeheer Betuwe (hierna te noemen “SWB”) is statutair gevestigd te Lienden en staat ingeschreven onder nummer 11011893 bij de Kamer van Koophandel voor Midden-Nederland. SWB is feitelijk gevestigd op De Hofstede 57, 4033 BV te Lienden. SWB stelt zich ten doel uitsluitend op het gebied van de volkshuisvesting werkzaam te zijn. De Stichting is werkzaam in de gemeenten Buren en Neder-Betuwe. Regelgeving De Stichting Woningbeheer Betuwe heeft de enkelvoudige jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening opgesteld met inachtneming van artikel 26, eerste lid, van het Besluit Beheer Sociale Huursector. Dit artikel schrijft de toepassing van titel 9 van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek voor, behoudens enkele specifieke uitzonderingen. Verder zijn de door de Raad voor de Jaarverslaggeving uitgegeven richtlijnen toegepast, waaronder Richtlijn 645 „Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting (herzien 2011) in het bijzonder. De jaarrekening is opgemaakt op 24 juni 2013. Stelselwijziging Wijzigingen Richtlijn 645 Met ingang van boekjaar 2012 is de herziene Richtlijn 645 „Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting‟ van toepassing. De voor SWB belangrijkste wijzigingen zijn: het vastgoed in exploitatie dient op objectniveau te worden onderverdeeld naar sociaal en commercieel vastgoed op basis van de criteria van de EC-beschikking de dato 15 december 2009; de corporatie heeft de beleidskeuze het sociaal vastgoed als geheel te kwalificeren hetzij als bedrijfsmiddel, hetzij als vastgoedbelegging; deze keuze leidt bij waardering tegen actuele waarde tot toepassing van de bedrijfswaarde indien gekwalificeerd als bedrijfsmiddel en van de actuele waarde in casu de marktwaarde indien gekwalificeerd als vastgoedbelegging; voor het sociaal vastgoed heeft de corporatie de keuze om ook tegen historische kosten te waarderen; de corporatie heeft verder de keuze het commercieel vastgoed te waarderen tegen historische kosten of tegen actuele waarde, in het laatste geval geldt de marktwaarde; bij gecombineerde bouwprojecten is de saldering van het onrendabel sociale deel met de te verwachten winst op het commerciële deel vervallen; bij toepassing van de bedrijfswaarde als waarderingsgrondslag vervalt de post „mutatie actuele waarde‟ in de winst-en-verliesrekening en worden waardevermeerderingen van het sociaal vastgoed als bedrijfsmiddel (gewaardeerd tegen bedrijfswaarde) voortaan conform de algemeen geldende RJ-richtlijnen rechtstreeks in het eigen vermogen
Stichting Woningbeheer Betuwe
64
jaarverslag 2012
verantwoord (in casu onder de overige reserves aangezien de herziene Richtlijn 645 geen post herwaarderingsreserve kent); bij toepassing van de bedrijfswaarde als waarderingsgrondslag wordt voortaan conform de algemeen geldende RJ-richtlijnen afgeschreven over de bedrijfswaarde; wijzigingen in de modellen voor de balans en winst-en-verliesrekening: in de balans zijn enkele posten toegevoegd zoals bouwclaims, woningen verkocht onder voorwaarden, vastgoedbeleggingen en posten gerelateerd aan groepsmaatschappijen, deelnemingen en belastingen; in de winst-en-verliesrekening zijn de opbrengsten en lasten inzake servicecontracten afzonderlijk weergegeven en is de post leefbaarheid toegevoegd. Wijziging waarderingsgrondslagen De hiervoor genoemde RJ-wijzigingen en keuzemogelijkheden hebben ertoe geleid dat SWB haar stelsel van waardering en resultaatbepaling vanaf 2012 heeft gewijzigd op de volgende onderdelen: Herclassificatie van het bezit in exploitatie naar sociaal vastgoed en commercieel vastgoed, waarbij de tot en met 2011 voor deze beide typologieën gevolgde waardering vanaf 2012 is vervangen door het actuele waardemodel in casu de bedrijfswaarde voor het sociaal vastgoed gekwalificeerd als bedrijfsmiddel en de reële waarde in casu de marktwaarde voor het commercieel vastgoed. De waardering tegen actuele waarde draagt bij aan een verdere verbetering van het inzicht in het resultaat, de waarde van het bezit en de vermogenspositie van SWB. De waarderingskeuze voor de bedrijfswaarde als invulling van de actuele waarde inzake het sociaal vastgoed gekwalificeerd als bedrijfsmiddel, welke keuze is gebaseerd op het beleid van de corporatie waarbij met name het realiseren van de volkshuisvestelijke taken centraal staat. Aanpassingen van de bedrijfswaarde-uitgangspunten wegens het vervallen van de rentabiliteitswaardecorrectie, het uitsluitend inrekenen van vastgoedgerelateerde kosten en het verlengen van de restant levensduur bij doorexploitatie van minimaal 10 jaar naar minimaal 15 jaar in het geval nog geen concrete sloopbesluiten of verkoopbesluiten zijn genomen. Als gevolg van deze wijzigingen is de bedrijfswaarde van het sociaal vastgoed in exploitatie herrekend. Als gevolg van de onder punt c genoemde wijzigingen is het onrendabel deel van de sociale vastgoedontwikkelprojecten bij aanvang boekjaar en voorafgaand boekjaar (indien een jaar eerder reeds in ontwikkeling) herrekend. De saldering van het onrendabel sociale deel van gecombineerde bouwprojecten met de verwachte winst op het commerciële deel is met terugwerkende kracht gecorrigeerd; De verwerking van de jaarlijkse mutatie actuele waarde in de winst-enverliesrekening komt te vervallen zodat het jaarresultaat 2011 ten aanzien van deze post voor vergelijkingsdoeleinden is herrekend; Over de bedrijfswaarde dienen afschrijvingen ten laste van het resultaat te worden toegepast; het jaarresultaat 2011 is als gevolg hiervan voor vergelijkingsdoeleinden aangepast.
Stichting Woningbeheer Betuwe
65
jaarverslag 2012
Aanpassing vergelijkende cijfers van vermogen en resultaat De wijzigingen in de waarderingsgrondslag zoals genoemd bij de onderdelen a tot en met g zijn als stelselwijziging verwerkt in het vermogen en resultaat, waarbij de vergelijkende cijfers 2011 in de jaarrekening 2012 zijn aangepast. De aanpassing van de vergelijkende cijfers houdt in dat deze zijn herrekend alsof de nieuwe waarderingsgrondslag reeds van toepassing was in voorgaande boekjaren. De invloed van de stelselwijziging (cumulatieve effect) is voor het deel dat betrekking heeft op de jaren tot en met 2010 verwerkt in het eigen vermogen per 1 januari 2011 (post overige reserves) en bedraagt € 11.273.000,- positief. Het deel dat betrekking heeft op het resultaat 2011 is in de individuele posten van de winst-en-verliesrekening verwerkt middels aanpassing van de vergelijkende resultaatcijfers 2011 en bedraagt in totaal € 12.535.000,- negatief. In totaal bedraagt het cumulatief effect per 1 januari 2012 € 2.431.000,- negatief. Dit effect en het resultaateffect 2011, uitgesplitst naar de individuele posten is als volgt:
Cumulatief effect 1-1-2012 (in duizenden euro‟s) Sociaal vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed in ontwikkeling, bestemd voor eigen exploitatie Commercieel vastgoed in exploitatie Commercieel vastgoed in ontwikkeling, bestemd voor eigen exploitatie Vastgoed verkocht onder voorwaarden (VoV) Verplichtingen inzake onroerende zaken VoV Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor VoV Onderhanden projecten
Stand 1-1-2012 vóór stelselwijziging 124.442
Stand 1-12012 ná stelselwijziging 120.151
Cumulatief effect 1-1-2012 -4.291
4.058 3.680
3.050 5.377
-1.008 1.697
22.599 -23.292 1.192
1.008 23.010 -23.540 713 479
1.008 411 -248 713 -713 -2.431
Eigen vermogen
Resultaateffect 2011 (in duizenden euro‟s)
Afschrijving materiële vaste activa (sociaal vastgoed als bedrijfsmiddel) Herwaardering commercieel vastgoed in exploitatie Mutatie reële waarde materiële vaste activa Belastingen
63.658
61.227
-2.431
Baten/lasten 2011 volgens WVR 2011
Baten/lasten 2011 voor vergelijkings -doeleinden aangepast
Aanpass. resultaat 2011 voor vergelijkings -doeleinden
245
2.199
1.954
-10.499 481
82 481
82 10.499 12.535
Stichting Woningbeheer Betuwe
66
jaarverslag 2012
(NB: onderstaand overzicht betreft tevens de individuele balansposten per 1 januari 2011 en is van belang aangezien voor deze posten op grond van de RJ-richtlijnen een verloopoverzicht moet worden verstrekt inclusief de vergelijkende cijfers 2011 (met uitzondering van de posten voorzieningen). Stand 1-1-2011 vóór stelselwijziging
Cumulatief effect 1-1-2011 (in duizenden euro‟s) Cumulatief effect 1-1-2012 Waarvan effect stelselwijziging 2012
Stand 1-12011 ná stelselwijziging
Cumulatief effect 1-1-2011
-2.431 -13.704
Blijft: cumulatief effect 1-1-2011
11.273
Bestaande uit de balansposten per 1-1-2011: Sociaal vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed in ontwikkeling, bestemd voor eigen exploitatie Commercieel vastgoed in exploitatie Commercieel vastgoed in ontwikkeling, bestemd voor eigen exploitatie Vastgoed verkocht onder voorwaarden (VoV) Verplichtingen inzake onroerende zaken VOV Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor VoV Onderhanden projecten
113.331
122.370
9.039
7.138 3.298
6.982 5.459
-156 2.161
0 16.979 -17.291 0 1.192
156 17.163 -17.402 713 479
156 184 -111 713 -713 11.273
Eigen vermogen Voorziening latente belastingverplichtingen
56.600 1.353
67.873 1.353
11.273 -
Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen
13.621
13.621
11.273
Voor de individuele posten zijn de verschillen met de oorspronkelijke jaarrekeningcijfers 2011 in de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten in de jaarrekening 2012 vermeld. Herwaardering en belastinglatenties De herwaardering van het sociaal vastgoed gekwalificeerd als bedrijfsmiddel leidt niet tot een hogere commerciële boekwaarde dan de fiscale boekwaarde. Bovendien ligt de fiscale boekwaarde onder de afschrijfbare (WOZ) bodemwaarde. De fiscale boekwaarde gaat pas teniet indien in de toekomst eerst bij sloop de bouwbestemming zou komen te vervallen. Gezien de lange looptijd van het actief en de onzekerheid dat bij sloop in de toekomst de bouwbestemming vervalt, tendeert de actieve belastinglatentie over het verschil tussen de (geherwaardeerde) boekwaarde in de jaarrekening en de fiscale boekwaarde contant gemaakt derhalve naar nihil. Om die reden is bij deze herwaardering geen rekening gehouden met de invloed van latente belastingen op het vermogen en resultaat.
Stichting Woningbeheer Betuwe
67
jaarverslag 2012
Schattingswijzigingen In het kader van de herziene Richtlijn 645 „Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting‟ is vanaf boekjaar 2012 de afschrijving op het sociaal vastgoed gewijzigd naar lineair en tevens gebaseerd op de componentenbenadering. Oordelen en schattingen Bij de toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt het Bestuur van SWB zich diverse oordelen en schattingen. De belangrijkste oordelen en schattingen hebben betrekking op de activa in exploitatie (zowel het sociaal als het commercieel vastgoed), de voorzieningen, de waardeverminderingen en de acute en latente belastingen. De hierbij behorende veronderstellingen zijn vermeld in de toelichting bij de hiervoor genoemde jaarrekeningposten. Consolidatiegrondslagen In de geconsolideerde jaarrekening zijn opgenomen de financiële gegevens van SWB en haar groepsmaatschappijen per 31 december van het boekjaar. Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen en vennootschappen waarin beslissende zeggenschap wordt uitgeoefend. Resultaten uit transacties met en tussen groepsmaatschappijen zijn in de geconsolideerde jaarrekening volledig geëlimineerd. Resultaten uit transacties met en tussen deelnemingen die tegen netto vermogenswaarde gewaardeerd worden, worden proportioneel verantwoord. Resultaten uit transacties met en tussen deelnemingen die tegen kostprijs worden gewaardeerd, worden volledig verantwoord, tenzij zij in wezen niet zijn gerealiseerd. De groepsmaatschappijen worden integraal geconsolideerd vanaf de datum waarop beslissende zeggenschap op de groepsmaatschappij is verkregen. Bij belangen minder dan 100% wordt het aandeel van derden in het eigen vermogen en het resultaat afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening vermeld. De groepsmaatschappijen worden niet meer in de consolidatie opgenomen vanaf de datum waarop geen sprake meer is van beslissende zeggenschap. De posten in de geconsolideerde jaarrekening worden volgens uniforme grondslagen voor waardering en resultaatbepaling vastgesteld. Kapitaalbelangen Volledig geconsolideerde groepsmaatschappijen SWB neemt voor 100% deel in SWB Service Holding B.V. Deze holding fungeert voornamelijk als verbinding tussen SWB en entiteiten die activiteiten verrichten die de stichting gezien de risico‟s of in het kader van het Besluit Beheer Sociale Huursector niet wil verrichten. SWB Service Holding B.V. was op 31 december 2012 enig aandeelhouder van SWB Beheer B.V., SWB Commandiet B.V. en SWB Vastgoedbeheer B.V.
Stichting Woningbeheer Betuwe
68
jaarverslag 2012
10
Grondslagen van balans waardering in de enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening
Algemeen Verwerking verplichtingen In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Betreffende projectontwikkeling hanteert SWB een door de Raad van Commissarissen bekrachtigd besluit als intern geformaliseerd en de datum van aanvraag van de bouwvergunning als extern gecommuniceerd. Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Classificatie en kwalificatie Het vastgoed in exploitatie is op objectniveau geclassificeerd naar sociaal en commercieel vastgoed, rekening houdend met de criteria van de Beschikking van de Europese Commissie de dato 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen. Op grond van deze criteria omvat het sociale vastgoed de woningen met een huurprijs tot aan de huurliberalisatiegrens (huurtoeslaggrens), het maatschappelijk vastgoed en het overige sociale vastgoed. Maatschappelijk vastgoed is bedrijfsonroerend goed dat wordt verhuurd aan maatschappelijke organisaties, waaronder zorginstellingen, welzijnsinstellingen, onderwijsinstellingen en culturele instellingen en dienstverleners en dat tevens is vermeld op de bijlage zoals deze is opgenomen in de EC-beschikking van 15 december 2009. SWB heeft haar sociaal vastgoed (op portefeuilleniveau) als bedrijfsmiddel gekwalificeerd, gelet op het beleid van de corporatie waarbij vooral het realiseren van de volkshuisvestelijke taken centraal staat. Als gevolg hiervan wordt het sociaal vastgoed beschouwd als bedrijfsmiddel. Waardering bij eerste verwerking Bij eerste verwerking wordt het sociaal vastgoed in exploitatie gewaardeerd tegen de kostprijs. De kostprijs omvat de verkrijgingprijs of vervaardigingprijs en de hieraan direct toerekenbare overige kosten om het actief in operationele staat te brengen. Investeringssubsidies worden in mindering gebracht op het geïnvesteerde bedrag. Verder wordt rente tijdens de bouw op vreemd vermogen geactiveerd. Voor onroerende zaken waarvoor specifieke financiering is aangetrokken, wordt de intrestvoet van deze specifieke financiering gehanteerd. Voor zover geen specifieke leningen zijn aangetrokken, wordt de geactiveerde rente berekend op basis van de gewogen gemiddelde rente over de rentedragende schulden.
Stichting Woningbeheer Betuwe
69
jaarverslag 2012
De afschrijving vangt aan zodra het sociaal vastgoed beschikbaar is voor exploitatie. De in de toekomst te maken kosten van sloop worden in het jaar dat de exploitatie door sloop in de toekomst wordt beëindigd ten laste van het resultaat in dat jaar verantwoord. Waardering na eerste verwerking Het sociaal vastgoed in exploitatie (gekwalificeerd als bedrijfsmiddel) wordt na eerste verwerking gewaardeerd tegen de bedrijfswaarde (welke veelal lager is dan de vervangingswaarde), onder aftrek van lineaire afschrijvingen gebaseerd op de verwachte gebruiksduur en rekening houdend met de componentenbenadering. Indien de afschrijvingsmethode, gebruiksduur en/of restwaarde van de opstallen in de loop van de tijd wijzigingen ondergaan, worden deze als een schattingswijziging verantwoord. De waardevermindering van de kostprijs als gevolg van de afwaardering naar lagere bedrijfswaarde na eerste verwerking wordt bepaald op het niveau van de kasstroomgenerende eenheid. De waardevermindering wordt separaat tot uitdrukking gebracht en in het resultaat verantwoord als bijzonder waardeverminderingsverlies. Uitgaven na eerste verwerking Uitgaven na eerste verwerking ten behoeve van een kasstroomgenererende eenheid (complex, product-marktcombinatie) die voldoen aan de algemene activeringscriteria worden geactiveerd. Ter beoordeling of en in hoeverre hierbij sprake is van een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt uitgegaan van de additionele kasstromen die deze uitgaven tot gevolg hebben. Voor zover deze kasstromen lager zijn wordt het verschil met de uitgaven na eerste verwerking ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht en verantwoord onder “Overige waardeveranderingen materiële vaste activa”. Complexindeling Het woningbezit is opgedeeld naar kasstroomgenerende eenheden (complexen/productmarktcombinaties) waarvoor per complex een daarop gericht beleid is bepaald. Bij de indeling naar complexen/product-marktcombinaties) is bepalend de differentiatie in de vastgoedsturing van de corporatie ten aanzien van huur, onderhoud, bouwjaar en wijkgerichte aanpak. Verder zijn hierbij bepalende factoren: locatie, woningtype, doelgroep en prijsklasse. De indeling sluit derhalve aan op het strategische vastgoedbeleid van de corporatie. Herwaardering Waardevermeerderingen als gevolg van verschillen tussen de boekwaarde op basis van de bedrijfswaarde en de boekwaarde op basis van historische kosten (herwaardering) worden rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt. Voor zover de waardevermeerdering een terugname is van een waardevermindering van hetzelfde actief, die voorheen als last in de winst-en-verliesrekening was verwerkt, wordt de waardevermeerdering in de winst-en-verliesrekening verwerkt. Waardeverminderingen als gevolg van een herwaardering worden ten laste van het eigen vermogen verwerkt tot het bedrag dat met betrekking tot het betreffende actief als ongerealiseerde waardestijging in het eigen vermogen is opgenomen. Voor het meerdere wordt de waardevermindering in de winst-en-verliesrekening verwerkt. Realisatie van de herwaardering door afschrijvingen wordt voor het verschil tussen de (hogere) afschrijving op basis van bedrijfswaarde en de afschrijving op basis van de historische kosten ten gunste van de winst-en-verliesrekening verantwoord. Stichting Woningbeheer Betuwe
70
jaarverslag 2012
Positieve verschillen tussen de boekwaarde op basis van de bedrijfswaarde en de boekwaarde op basis van historische kosten worden conform RJ Richtlijn 645 (herzien 2011) alinea 506 als ongerealiseerde waardestijging toegelicht bij het eigen vermogen. Buitengebruikstelling of afstoting Buitengebruikstelling (sloop) of afstoting (verkoop) op termijn wordt verwerkt in de bedrijfswaarde van het sociaal vastgoed in exploitatie. De bedrijfswaarde is bepaald op basis van doorexploitatie van het sociaal vastgoed over een veronderstelde economische gebruiksduur van doorgaans 50 jaar totdat het vastgoed op grond van een sloopbesluit teniet gaat; de toekomstige sloopkosten worden in de bedrijfswaarde meegenomen. Met verkoop wordt in de bedrijfswaarde rekening gehouden uitsluitend indien verkoop binnen vijf jaar plaatsvindt op basis van een geformaliseerd verkoopplan en indien verkoop juridisch mogelijk is. Sociaal vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Vastgoed Het betreft investeringen in nieuwe complexen (nieuwbouw) en bestaande complexen (woningverbetering, herstructurering). Waardering vindt plaats tegen de kostprijs (verkrijgingprijs of vervaardigingprijs) onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen als gevolg van een lagere realiseerbare waarde (bedrijfswaarde). De kostprijs omvat de verkrijgingprijs of vervaardigingprijs en de hieraan direct toerekenbare overige kosten. Verder wordt rente tijdens de bouw op vreemd vermogen geactiveerd. Voor onroerende zaken waarvoor specifieke financiering is aangetrokken, wordt de intrestvoet van deze specifieke financiering gehanteerd. Voor zover geen specifieke leningen zijn aangetrokken, wordt de geactiveerde rente berekend op basis van de gewogen gemiddelde rente over de rentedragende schulden. Bijzondere waardeverminderingen worden in de jaarrekening verantwoord bij het aangaan van feitelijke investeringsverplichtingen inzake het sociaal vastgoed. Hiervan is sprake zodra voldaan wordt aan de criteria “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Intern geformaliseerd: zodra het Bestuur het onomkeerbare besluit heeft genomen in de vorm van de aanvraag van een omgevingsvergunning. Extern gecommuniceerd: zodra hierover uitingen zijn gedaan naar huurders, gemeenten en overige stakeholders. Bij de bepaling van de bijzondere waardevermindering in het geval de vastgoedontwikkeling onderdeel zal worden van de bestaande kasstroomgenerende eenheid (complex, product-marktcombinatie), wordt rekening gehouden met de bedrijfswaarde van de bestaande kasstroomgenerende eenheid. Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de bestede kosten van het sociaal vastgoed in ontwikkeling, wordt het vastgoed naar nihil afgewaardeerd en wordt voor het resterende bedrag van de waardevermindering een voorziening voor onrendabele investeringen en herstructureringen aan de creditzijde van de balans opgenomen. Grondposities Ingenomen grondposities (al dan niet met opstallen) worden aangeschaft met het oog op (her)ontwikkeling van huurprojecten en verkoopprojecten. Aangezien er nog geen inzicht
Stichting Woningbeheer Betuwe
71
jaarverslag 2012
bestaat in aard, omvang en samenstelling van deze projecten, worden de posities gerubriceerd onder de post “Sociaal vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie”. De posities worden gewaardeerd tegen historische kostprijs en bijkomende kosten of lagere realiseerbare waarde. Rentetoerekening vindt eerst plaats nadat ontwikkelactiviteiten zijn gestart. Tijdelijke exploitatiekasstromen uit de opstallen worden in het resultaat verantwoord. Gecombineerde bouwprojecten (bouw van sociale huurwoningen en koopwoningen) Het bijzonder waardeverminderingsverlies bij het aangaan van de investeringsverplichting inzake het sociaal vastgoed wordt zonder saldering met te verwachten winst op verkoopwoningen verantwoord in het resultaat onder de post “Overige waardeveranderingen materiële vaste activa”. De winst behaald met de verkoop van koopwoningen wordt eerst in het jaar van verkoop in het resultaat onder de post “Resultaat verkoop vastgoedportefeuille” verantwoord. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd tegen de kostprijs (verkrijgingprijs of vervaardigingprijs), minus eventuele investeringssubsidies, verminderd met cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen. De afschrijving is lineair en gebaseerd op de verwachte gebruiksduur rekening houdend met de restwaarde. Indien de verwachting omtrent de afschrijvingsmethode, gebruiksduur en/of restwaarde in de loop van de tijd wijzigingen ondergaat, worden deze wijzigingen als een schattingswijziging verantwoord. Buiten gebruik gestelde onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd tegen de kostprijs dan wel de lagere opbrengstwaarde. Indien de verwachte opbrengstwaarde belangrijk hoger is dan de boekwaarde en besloten is tot verkoop, wordt overgegaan tot een incidentele herwaardering die verwerkt wordt als ongerealiseerde waardestijging in het eigen vermogen. Bij de realisatie van de waardestijging wordt deze als een afzonderlijke post in de winst-en-verliesrekening verwerkt. De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden niet langer in de balans opgenomen na vervreemding of wanneer geen toekomstige prestatie-eenheden van het gebruik of de vervreemding worden verwacht. Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Classificatie Het vastgoed in exploitatie wordt op objectniveau geclassificeerd naar sociaal en commercieel vastgoed, rekening houdend met de criteria van de Beschikking van de Europese Commissie van 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen. Op grond van deze criteria omvat het commercieel vastgoed de woningen met een huurprijs boven de huurliberalisatiegrens (huurtoeslaggrens), het bedrijfsmatig vastgoed (niet zijnde maatschappelijk vastgoed) en het overige commercieel vastgoed.
Stichting Woningbeheer Betuwe
72
jaarverslag 2012
Waardering bij eerste verwerking Bij de eerste verwerking wordt het commercieel vastgoed in exploitatie gewaardeerd tegen de kostprijs. De kostprijs omvat de verkrijgingprijs of vervaardigingprijs, inclusief transactiekosten minus eventuele investeringssubsidies. De verkrijgingprijs of vervaardigingprijs wordt bepaald als de som van de bestede externe kosten en de hieraan direct toerekenbare kosten. Verder wordt rente tijdens de bouw op vreemd vermogen geactiveerd. Voor onroerende zaken waarvoor specifieke financiering is aangetrokken, wordt de intrestvoet van deze specifieke financiering gehanteerd. Voor zover geen specifieke leningen zijn aangetrokken, wordt de geactiveerde rente berekend op basis van de gewogen gemiddelde rente over de rentedragende schulden. Waardering na eerste verwerking Na eerste verwerking wordt het commercieel vastgoed in exploitatie vanaf boekjaar 2012 gewaardeerd tegen reële waarde overeenkomstig het actuele waardemodel van RJ 213 “Vastgoedbeleggingen”. De reële waarde wordt bepaald met inachtneming van de relevante feiten en omstandigheden van de markt waarop toegelaten instellingen actief zijn en de bepalingen zoals opgenomen in het Besluit Beheer Sociale Huursector. Op het commercieel vastgoed in exploitatie gewaardeerd tegen reële waarde wordt op grond van RJ 213 “Vastgoedbeleggingen” niet afgeschreven. Uitgaven na eerste verwerking Uitgaven inzake vastgoedbeleggingen na eerste verwerking die voldoen aan de algemene activeringscriteria worden geactiveerd. Complexindeling Het commercieel vastgoed in exploitatie is opgedeeld naar kasstroomgenerende eenheden (complexen/product-marktcombinaties) waarvoor per complex een daarop gericht beleid is bepaald. Bij de indeling naar complexen/product markt combinaties is bepalend de differentiatie in de vastgoedsturing van de corporatie ten aanzien van huur, onderhoud, bouwjaar en wijkgerichte aanpak. Verder zijn hierbij bepalende factoren: locatie, woningtype, doelgroep en prijsklasse. De indeling sluit derhalve aan op het strategische vastgoedbeleid van de corporatie. Herwaardering Winsten of verliezen ontstaan door een wijziging in de reële waarde worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening. Het verschil tussen de boekwaarde van voor en na de herwaardering wordt als ongerealiseerde waardestijging toegelicht bij het eigen vermogen. Per 1 januari 2012 betreft dit het verschil tussen de reële waarde en de boekwaarde op basis van de historische kosten. Per 31 december 2012 betreft dit het verschil tussen de reële waarde per die datum en de - gefixeerde - boekwaarde per 1 januari 2012 op basis van de historische kosten. Commercieel vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Dit betreft onroerende zaken in aanbouw of in ontwikkeling voor gebruik als vastgoedbelegging. De waardering bij eerste verwerking is tegen de verkrijgingprijs of
Stichting Woningbeheer Betuwe
73
jaarverslag 2012
vervaardigingprijs, rekening houdend met eigen ontwikkelingskosten en overige hieraan direct toerekenbare kosten. Verder wordt rente tijdens de ontwikkelingsperiode rente op vreemd vermogen geactiveerd. Voor onroerende zaken waarvoor specifieke financiering is aangetrokken, wordt de intrestvoet van deze specifieke financiering gehanteerd. Voor zover geen specifieke leningen zijn aangetrokken, wordt de geactiveerde rente berekend op basis van de gewogen gemiddelde rente over de rentedragende schulden. De waardering na eerste verwerking is tegen reële waarde. De reële waarde wordt bepaald door taxatie door een onafhankelijke en ter zake deskundig taxateur van het bedrag waartegen het object bij oplevering het beste kan worden verkocht onder aftrek van de nog te besteden kosten om het vastgoed te realiseren. Indien gerede twijfel bestaat of de reeds bestede kosten terugverdiend kunnen worden, wordt het vastgoed tegen de lagere reële waarde van het project in het bestaande ontwikkelingsstadium gewaardeerd en wordt het nadelig verschil in het resultaat verantwoord onder de post “Overige waardeveranderingen vastgoedbeleggingen”. Vastgoed verkocht onder voorwaarden Voor onroerende zaken in exploitatie gekwalificeerd als bedrijfsmiddel, die in het kader van een regeling Verkoop onder Voorwaarden (VOV) door de corporatie zijn overgedragen aan derden waarbij de regeling kwalificeert als financieringstransactie, eindigt het eigen gebruik en vindt herclassificatie plaats als vastgoedbelegging. De vastgoedbelegging wordt op dat moment gewaardeerd op basis van het actuele waardemodel, zijnde de met de koper overeengekomen reële waarde onder aftrek van de contractuele korting. Het verschil tussen de boekwaarde van het sociaal vastgoed in exploitatie gewaardeerd volgens RJ 212 en de met de koper overeengekomen reële waarde onder aftrek van de contractuele korting wordt op dat moment rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt en toegelicht bij het eigen vermogen als ongerealiseerde waardestijging. Na eerste verwerking vindt waardering plaats tegen de marktwaarde na aftrek van de in het VOV-contract overeengekomen korting. De regeling kwalificeert als een financieringstransactie indien niet alle belangrijke economische voordelen en nadelen zijn overgedragen. Dit is in het kader van een regeling VOV doorgaans het geval indien sprake is van een terugkoopplicht dan wel een terugkooprecht tegen een significant lagere terugkoopprijs dan de reële waarde op terugkoopmoment. Voor de in de regeling overeengekomen overdrachtswaarde heeft de corporatie een terugkoopverplichting, die jaarlijks wordt gewaardeerd op de bij overdracht ontstane terugkoopverplichting, rekening houdend met de contractvoorwaarden inzake terugkoop waaronder de deling van de jaarlijkse waardeontwikkeling van de woning in het economisch verkeer. De terugkoopverplichting wordt aan de creditzijde van de balans opgenomen en is tegen de nominale waarde gewaardeerd aangezien inschatting van het tijdstip waarop terugkoop in de toekomst zal plaatsvinden, mede gelet op de onbeperkte terugkooptermijn, niet goed mogelijk is. Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal plaatsvinden wordt de verplichting onder de kortlopende schulden verantwoord.
Stichting Woningbeheer Betuwe
74
jaarverslag 2012
De waardeveranderingen ter zake van de woningen verkocht onder voorwaarden (na herclassificatie) en die ter zake de terugkoopverplichtingen worden in het resultaat verantwoord onder de post Overige waardeveranderingen vastgoedbeleggingen. Ultimo boekjaar wordt het verschil tussen de dan geldende marktwaarde na aftrek van contractuele korting en de – gefixeerde – boekwaarde op moment van herclassificatie op basis van de oude grondslag als ongerealiseerde waardestijging bij het eigen vermogen vermeld. Financiële vaste activa Deelnemingen De deelnemingen van SWB in groepsmaatschappijen en andere deelnemingen (nietgroepsmaatschappijen) waarin zij invloed van betekenis uitoefent op het zakelijke en financiële beleid worden tegen de vermogensmutatiemethode gewaardeerd. Overeenkomstig deze methode, worden genoemde deelnemingen in de balans opgenomen tegen het aandeel van SWB in de nettovermogenswaarde vermeerderd met haar aandeel in de resultaten van de deelnemingen vanaf het moment van verwerving, bepaald volgens de grondslagen zoals vermeld in deze jaarrekening. In de winst-enverliesrekening wordt het aandeel van SWB in het resultaat van de deelnemingen opgenomen. Indien en voor zover SWB niet zonder beperking uitkering van de positieve resultaten aan haar kan bewerkstelligen, worden de resultaten in een wettelijke reserve opgenomen. Haar aandeel in de rechtstreekse vermogensvermeerderingen en vermogensverminderingen van de deelnemingen wordt ook in de wettelijke reserve opgenomen met uitzondering van herwaarderingen van activa die als ongerealiseerde waardestijging in het eigen vermogen worden verwerkt. Indien de waarde van de deelneming gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode nihil is geworden, wordt deze methode niet langer toegepast en blijft de deelneming bij ongewijzigde omstandigheden op nihil gewaardeerd. Bij de afwaardering worden andere langlopende belangen in de deelneming die feitelijk worden aangemerkt als een onderdeel van de netto-investering, ook meegenomen. Indien en voor zover geheel of ten dele voor de schulden van de deelneming wordt ingestaan respectievelijk een feitelijke verplichting bestaat de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening opgenomen. Een vervolgens verkregen aandeel in de winst van de deelneming wordt pas weer verwerkt indien en voor zover het cumulatief niet-verwerkte aandeel in het verlies is ingelopen. Deelnemingen waarop SWB geen invloed van betekenis uitoefent op het zakelijke en financiële beleid, worden gewaardeerd op actuele waarde. Hierbij worden de veranderingen in de actuele waarde opgenomen in het eigen vermogen en als ongerealiseerde waardestijging bij het eigen vermogen toegelicht; in de winst-enverliesrekening wordt het in het verslagjaar gedeclareerde dividend verantwoord.
Stichting Woningbeheer Betuwe
75
jaarverslag 2012
Te vorderen BWS-subsidies Dit betreft de nog te ontvangen subsidies voor de in exploitatie zijnde materiële vaste activa welke gebouwd zijn onder de toepassing van de regeling Besluit Woninggebonden Subsidies. De vordering is opgenomen tegen de contante waarde van de uit hoofde van de BWS toegezegde bedragen (subsidiebeschikkingen inzake de voorgecalculeerde jaarlijkse exploitatietekorten) en wordt jaarlijks verminderd met de door de budgetbeherende instanties beschikbaar gestelde bijdragen. De uitbetalingsperiode is afhankelijk gesteld van de disconteringsvoet en beloopt vanaf de vaststelling van de subsidie maximaal 30 jaar. De uitbetaling loopt niet synchroon met de voorgecalculeerde jaarlijkse exploitatietekorten. De te vorderen subsidies zijn op het moment waarop de aanspraak is ontstaan voor het volledige bedrag opgenomen, onder aftrek van de jaarlijks ontvangen termijnen en verhoogd met rente over het jaarlijks resterend saldo tegen het subsidierendement. Overige financiële vaste activa Bij de eerste verwerking van financiële activa worden deze opgenomen tegen reële waarde vermeerderd met - behalve de tegen reële waarde met waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening verwerkte financiële activa - de direct daaraan toe te rekenen transactiekosten. Alle aankopen en verkopen volgens standaard marktconventies van financiële activa worden opgenomen per de transactiedatum, dat wil zeggen de datum waarop de groep de bindende overeenkomst aangaat. De reële waarde is normaliter gelijk aan de kostprijs. De onder financiële vaste activa opgenomen overige vorderingen omvatten verstrekte leningen en overige vorderingen die tot het einde van de looptijd zullen worden aangehouden. Deze vorderingen worden initieel gewaardeerd tegen reële waarde.
Stichting Woningbeheer Betuwe
76
jaarverslag 2012
Voorraden Vastgoed bestemd voor verkoop Dit betreft opgeleverde nieuwbouwwoningen en teruggekochte woningen met een terugkoopplicht, bestemd voor verkoop. De waardering van de opgeleverde nieuwbouwwoningen is tegen vervaardigingprijs en daaraan toegerekende directe kosten dan wel lagere opbrengstwaarde. De waardering van de teruggekochte woningen met een terugkoopplicht is tegen de terugkoopprijs, zijnde de verkrijgingprijs voor de waardering als voorraad, dan wel lagere opbrengstwaarde. De lagere opbrengstwaarde is de verwachte verkoopprijs en wordt bepaald op basis van taxaties dan wel recente verkooptransacties van referentiewoningen onder aftrek van kosten voor verkoop. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Dit betreft vastgoed in aanbouw voor verkoop dat nog niet verkocht is (onderhanden werk). De waardering is tegen vervaardigingprijs en daaraan toegerekende directe kosten dan wel lagere opbrengstwaarde. De lagere opbrengstwaarde is gebaseerd op de verwachte verkoopprijs onder aftrek van nog te maken kosten voor voltooiing en verkoop. Overige voorraden De voorraad onderhoudsmaterialen wordt gewaardeerd tegen verkrijgingprijs of lagere opbrengstwaarde. Onderhanden projecten Onderhanden projecten in opdracht van derden (hierna: onderhanden projecten) worden gewaardeerd tegen de gerealiseerde projectkosten vermeerderd met de toegerekende winst en verminderd met verwachte verliezen en gedeclareerde termijnen. Het nettobedrag per onderhanden project wordt verwerkt als actief of als schuld, indien het saldo van het onderhanden project een debetstand respectievelijk creditstand vertoont. De projectopbrengsten en projectkosten uit hoofde van het onderhanden project worden als opbrengsten en kosten in de winst-en-verliesrekening naar rato van de verrichte prestatie per balansdatum verwerkt, indien het resultaat van een onderhanden project op betrouwbare wijze kan worden ingeschat (“percentage of completion”- methode). Als het resultaat van een onderhanden project niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat, worden de opbrengsten alleen verwerkt in de winst-en-verliesrekening tot het bedrag van de gemaakte projectkosten dat waarschijnlijk kan worden verhaald en worden de projectkosten in de winst-en-verliesrekening verwerkt in de periode waarin ze zijn gemaakt (“percentage of completion with zero profit”-methode). Als er geen onzekerheden meer bestaan ten aanzien van het op betrouwbare wijze kunnen inschatten van het resultaat van een onderhanden project, worden de cumulatieve projectopbrengsten verwerkt in de winst-en-verliesrekening op basis van de mate van
Stichting Woningbeheer Betuwe
77
jaarverslag 2012
verrichte prestaties op het moment van het niet meer bestaan van onzekerheden. Als het waarschijnlijk is dat de totale projectkosten de totale projectopbrengsten zullen overschrijden, worden de verwachte verliezen onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening verwerkt. De projectkosten bestaan uit de directe projectkosten, de opslag voor kosten die toerekenbaar zijn aan projectactiviteiten in het algemeen en toewijsbaar zijn aan het project gebaseerd op het normale niveau van projectactiviteiten, en andere kosten die contractueel aan de opdrachtgever kunnen worden toegerekend, exclusief de rente op het vreemd vermogen. Uitgaven die verband houden met projectkosten die na de balansdatum tot te verrichten prestaties leiden, zijn als voorraden (onderhanden werk of vooruitbetalingen op voorraden) of als overlopende activa verwerkt indien het waarschijnlijk is dat ze in een volgende periode zullen leiden tot opbrengsten. Vorderingen Huurdebiteuren Waardering geschiedt tegen nominale waarde rekening houdend met een afwaardering voor mogelijke oninbaarheid gebaseerd op een statische benadering. Gemeenten Waardering geschiedt tegen nominale waarde rekening houdend met een afwaardering voor mogelijke oninbaarheid gebaseerd op een statische benadering. Overige vorderingen Waardering geschiedt tegen nominale waarde rekening houdend met een afwaardering voor mogelijke oninbaarheid gebaseerd op een statische benadering. Overlopende activa Overlopende activa worden gewaardeerd op nominale waarde. Hierbij wordt op vorderingen, indien dit noodzakelijk is, een afwaardering wegens mogelijke oninbaarheid in mindering gebracht. Liquide Middelen Liquide middelen bestaan uit kas en banktegoeden en deposito‟s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. De liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
Stichting Woningbeheer Betuwe
78
jaarverslag 2012
Voorzieningen Een voorziening wordt gevormd voor verplichtingen waarvan het waarschijnlijk is dat zij zullen moeten worden afgewikkeld door uitstroom van middelen en waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten. De omvang van de voorziening wordt bepaald door de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de desbetreffende verplichtingen en verliezen per balansdatum af te wikkelen. Voorzieningen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, met uitzondering van de voorzieningen die tegen contante waarde worden gewaardeerd als het effect van de tijdswaarde materieel is. Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen Verliezen als gevolg van onrendabele investeringen en herstructureringen inzake de materiële vaste activa en vastgoedbeleggingen in ontwikkeling worden op moment dat sprake is van een feitelijke verplichting (intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd) als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex/product-marktcombinatie waartoe de investeringen en herstructureringen gaan behoren. Indien en voor zover de verwachte verliezen de boekwaarde van het betreffende complex/product-marktcombinatie overtreffen, wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Onder verliezen wordt in dit verband verstaan de nadelige verschillen tussen de uitgaven voor investeringen en herstructurering, rekening houdend met het complex/product-marktcombinatie in het geval de investeringen en herstructurering hiertoe gaan behoren, en minus de aan deze uitgaven toe te rekenen bedrijfswaarde betreffende de materiële vaste activa) respectievelijk marktwaarde (betreffende vastgoedbeleggingen). Daarnaast wordt deze voorziening gevormd voor bijzondere waardeveranderingen inzake nieuwbouwwoningen in ontwikkeling die bij oplevering aan derden worden overgedragen onder een “verkoop onder voorwaarden” regeling. Voorziening latente belastingverplichtingen Latente belastingverplichtingen worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tussen de waarde van de activa en passiva volgens fiscale voorschriften enerzijds en de boekwaarden die in deze jaarrekening gevolgd worden anderzijds. De berekening van de latente belastingverplichtingen geschiedt tegen de belastingtarieven die op het einde van het verslagjaar gelden, of tegen de tarieven die in de komende jaren gelden, voor zover deze al bij wet zijn vastgesteld. Overige voorzieningen De overige voorzieningen zijn gevormd voor respectievelijk jubileumuitkeringen aan personeel en loopbaanontwikkeling. De voorziening voor jubileumuitkeringen aan personeel is gevormd voor in de toekomst uit te betalen jubileumuitkeringen aan personeel op grond van CAO-bepalingen uitgaande van het personeelsbestand ultimo boekjaar. Bij de bepaling van de omvang van de voorziening is rekening gehouden met verwachte salarisstijgingen, een geschatte blijfkans en leeftijd. De voorziening is tegen de contante waarde opgenomen uitgaande van een disconteringsvoet van 5,25%.
Stichting Woningbeheer Betuwe
79
jaarverslag 2012
De voorziening voor loopbaanontwikkeling is gevormd ter dekking van toekomstige verplichtingen op het gebied van loopbaanontwikkeling, waarvoor medewerkers van de corporatie op grond van CAO-bepalingen budgetrechten hebben opgebouwd. Bij het bepalen van deze voorziening wordt uitgegaan van het personeelsbestand ultimo boekjaar. De waardering is tegen nominale waarde gezien het onzekere tijdstip van besteding van het budget. De voorziening reorganisatiekosten heeft betrekking op de kosten die voortvloeien uit het besluit om in het jaar 2010 een organisatiewijziging door te voeren op het gebied van het onderhoudsproces en mutatieproces. De voorziening wordt gewaardeerd tegen nominale waarde.
Stichting Woningbeheer Betuwe
80
jaarverslag 2012
11 Grondslagen van resultaatbepaling in de enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening Algemeen Baten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben voor zover deze gerealiseerd zijn. De kosten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde grondslagen voor waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. (Voorzienbare) verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het boekjaar worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden en overigens wordt voldaan aan de voorwaarden voor het opnemen van voorzieningen. Bedrijfsopbrengsten Onder de bedrijfsopbrengsten worden die omzetcategorieën opgenomen, welke kenmerkend zijn voor het bedrijfstype van woningcorporaties. Dit betreft voornamelijk de opbrengst respectievelijk uit de verhuur van woningen, verkoop van woningen (voor derden en uit eigen bezit) en leveringen van aanvullende diensten jegens huurders. Huuropbrengsten Opbrengsten uit de levering van (huur)diensten worden verantwoord naar rato van de geleverde prestaties. De huuropbrengsten zijn het resultaat van het gevoerde huurprijsbeleid van de groep, rekening houdend met de door het Rijk bepaalde kaders (zoals maximale huurverhoging, maximaal redelijke huur en maximale huursomstijging) en onder aftrek van huurderving wegens leegstand en oninbaarheid. Vergoedingen Dit zijn de bijdragen die met huurders zijn overeengekomen voor de levering van goederen en diensten. Overheidsbijdragen Hieronder worden bijdragen of subsidies van de overheid alsmede de toerekening van de BWS-subsidie vanuit de egalisatierekening BWS verantwoord. De volgende elementen zijn opgenomen: vrijval uit te vorderen BWS subsidies; overige overheidsbijdragen. Voor zover de overige overheidsbijdragen nog niet zijn ontvangen, is de bijdrage berekend op grond van de regelingen, waarbij rekening is gehouden met voorcalculatorische huurverhogingen en lastenstijgingen.
Stichting Woningbeheer Betuwe
81
jaarverslag 2012
Resultaat verkoop vastgoedportefeuille De verkoop van vastgoed is een regulier onderdeel van de bedrijfsactiviteiten en wordt derhalve als onderdeel van de omzet verantwoord. Opbrengst uit verkoop van vastgoed wordt in de winst-en-verliesrekening verwerkt als alle belangrijke rechten op economische voordelen alsmede alle belangrijke risico‟s met betrekking tot de activa zijn overgedragen aan de koper, het bedrag van de opbrengst op betrouwbare wijze kan worden bepaald en ontvangst van de opbrengst waarschijnlijk is. Op basis van deze criteria wordt onder deze post de verkoopopbrengst van huurwoningen (sociaal vastgoed en commercieel vastgoed in exploitatie) onder aftrek van verkoopkosten en de boekwaarde verantwoord. Verder is onder deze post verantwoord de opbrengstwaarde van verkocht vastgoed bestemd voor de verkoop (koopwoningen voor derden) onder aftrek van de gemaakte direct toerekenbare verkoopkosten en de vervaardigingprijs en daaraan toegerekende directe kosten dan wel de lagere opbrengstwaarde. Winsten worden verantwoord op het moment van levering (passeren transportakte). Eventuele verliezen op koopprojecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn. Woningen verkocht onder voorwaarden worden niet in het resultaat verantwoord in het geval de belangrijkste economische voordelen en nadelen niet zijn overgedragen aan de koper. Dergelijke transacties worden verantwoord als financieringstransactie. Verwezen wordt naar de post “Vastgoed verkocht onder voorwaarden” in de grondslagen van balanswaardering. Opbrengst projecten in opdracht van derden, wijziging in onderhanden werk en kosten uitbesteed werk en andere externe kosten Voor onderhanden projecten in opdracht van derden waarvan het resultaat op betrouwbare wijze kan worden bepaald, wordt de omzetwaarde naar rato van de verrichte prestaties in het boekjaar, voor het verkochte deel van het project in de winsten-verliesrekening verantwoord op de post “Wijzigingen in onderhanden werk”. De voortgang van de verrichte prestaties wordt bepaald op basis van de tot de balansdatum gemaakte projectkosten in verhouding tot de geschatte totale projectkosten. De kosten van de verrichte prestaties in het boekjaar worden verantwoord op de post “Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten”. In het boekjaar van oplevering wordt de gerealiseerde omzet op de post “Wijzigingen in onderhanden werk” van voorgaande jaren in mindering gebracht op de totale gerealiseerde omzet, zodat het saldo de omzetwaarde laat zien van de in het jaar van oplevering verrichtte prestaties. De bij deze omzet behorende kosten van de in het jaar van oplevering verrichte prestaties worden verantwoord op de post “Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten”. Als het resultaat (nog) niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat, vindt opbrengstverantwoording in de winst-en-verliesrekening plaats tot het bedrag van de gemaakte projectkosten dat waarschijnlijk kan worden verhaald; de projectkosten worden dan verwerkt in de winst-en-verliesrekening in de periode waarin ze zijn gemaakt. Zodra het resultaat wel op betrouwbare wijze kan worden bepaald, vindt opbrengstverantwoording plaats naar rato van de verrichte prestaties per balansdatum.
Stichting Woningbeheer Betuwe
82
jaarverslag 2012
Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de projectopbrengsten en projectkosten. Projectopbrengsten zijn de contractueel overeengekomen opbrengsten en opbrengsten uit hoofde van meerwerk en minderwerk, claims en vergoedingen indien en voor zover het waarschijnlijk is dat deze worden gerealiseerd en ze betrouwbaar kunnen worden bepaald. Projectkosten zijn de direct op het project betrekking hebbende kosten, de opslag voor kosten die toerekenbaar zijn aan projectactiviteiten in het algemeen en toewijsbaar zijn aan het project en andere kosten die contractueel aan de opdrachtgever kunnen worden toegerekend, exclusief de rente op vreemd vermogen. Een voorziening voor verwachte verliezen voor een project wordt verwerkt in de kostprijs van de omzet. Geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf Onder deze post worden de kosten van de eigen werkorganisatie welke direct toerekenbaar zijn aan investeringen in onroerende zaken in ontwikkeling verantwoord en als zodanig geactiveerd onder onroerende zaken in ontwikkeling (te weten: sociaal vastgoed of commercieel vastgoed in ontwikkeling dan wel vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop). Overige bedrijfsopbrengsten Hieronder vallen onder andere aan derden doorberekende kosten voor overige dienstverlening inzake administratieve dienstverlening, uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden, bemiddeling huurtoeslag, inschrijfgelden woningzoekenden en dergelijke Bedrijfslasten Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa De afschrijvingen op (im)materiële vaste activa en onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gebaseerd op de verkrijgingprijs of vervaardigingprijs. De afschrijvingen op het sociaal vastgoed in exploitatie worden gebaseerd op de bedrijfswaarde aan het begin van het boekjaar. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de verwachte gebruiksduur (is doorgaans de geschatte economische levensduur). Met een mogelijke restwaarde van de opstallen wordt geen rekening gehouden aangezien wordt uitgegaan van sloop aan het einde van de economische levensduur, tenzij bij sociaal vastgoed in exploitatie de woningen binnen vijf jaar worden verkocht in welk geval de afschrijving wordt gestopt gelet op de hogere restwaarde door verkoop dan de boekwaarde. Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa Hieronder worden (teruggenomen) afwaarderingverliezen verantwoord voor in het boekjaar aangegane juridische en feitelijke investeringsverplichtingen inzake immateriële vaste activa en sociaal vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie. Daarnaast worden hieronder waardeverminderingen verantwoord inzake het sociaal vastgoed in exploitatie, in het geval dat voor het betreffend sociaal vastgoed geen sprake is van een eerder in het eigen vermogen opgenomen ongerealiseerde waardestijging. Verder wordt hieronder de waardevermindering als gevolg van herclassificatie verantwoord in de situatie dat teruggekocht VOV-vastgoed:
Stichting Woningbeheer Betuwe
83
jaarverslag 2012
wordt bestemd voor verkoop (voorraden) en de verkrijgingprijs als voorraad zijnde de VOV-terugkoopprijs hoger is dan de verwachte opbrengstwaarde; wordt ingezet als sociaal vastgoed in exploitatie en de verkrijgingprijs zijnde de VOVterugkoopprijs hoger is dan de bedrijfswaarde. Pensioenlasten SWB heeft geen verdere verplichtingen uit hoofde van haar pensioenregeling anders dan de betaling van premies. In het geval van een tekort bij het pensioenfonds, alwaar de pensioenregeling is ondergebracht, heeft SWB geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen, anders dan het voldoen van hogere toekomstige premies. De pensioenpremies worden als last in de winst-en-verliesrekening verantwoord zodra zij verschuldigd zijn. Te betalen premie dan wel vooruitbetaalde premie per jaareinde wordt als overlopend passief respectievelijk overlopend actief verantwoord. Bijzondere waardeverminderingen vlottende activa Hieronder worden afwaarderingverliezen op voorraden (koopwoningen gereed en in ontwikkeling, teruggekocht VOV-vastgoed bestemd voor verkoop, onderhoudsmaterialen) en huurderving debiteuren opgenomen. Lasten onderhoud Onder deze post worden de kosten van door derden verrichte onderhoudswerkzaamheden verantwoord, voor zover de werkzaamheden in het jaar hebben plaatsgevonden alsmede inkoop van onderhoudsmaterialen. De lasten van onderhoud onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging maar instandhouding van het actief. Leefbaarheid Onder deze post zijn leefbaarheiduitgaven inzake sociale activiteiten en fysieke activiteiten opgenomen. De uitgaven inzake sociale activiteiten omvatten wijkgebonden uitgaven voor ondersteuning van bewonersinitiatieven, gebiedsgericht personeel (zoals leefbaarheidcoördinator, wijkbeheerder, huismeester), leefbaarheidonderzoeken en uitgaven voor activiteiten zoals welkomstbijeenkomsten nieuwe bewoners, bestrijding woonoverlast, buurtbemiddeling, opvang van daklozen en thuislozen, schuldsaneringen, tweede kansbeleid et cetera. De uitgaven inzake fysieke activiteiten omvatten wijkgebonden uitgaven voor buurtcentra, bijzondere gebouwen (zoals wijksteunpunten, buurtposten, HOED), onderhoud groenvoorziening, speeltoestellen, beveiliging openbare ruimte, cameratoezicht, schoonmaakacties et cetera en uitgaven voor activiteiten zoals inbraakbeveiliging, brandpreventie, verlichting achterpad, afsluiting portieken et cetera. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedbeleggingen Hieronder wordt de jaarlijkse waardeveranderingen opgenomen van het tegen reële waarde (marktwaarde) gewaardeerde commercieel vastgoed in exploitatie en de woningen verkocht onder voorwaarden.
Stichting Woningbeheer Betuwe
84
jaarverslag 2012
Verder worden hieronder eventuele afwaarderingverliezen verantwoord voor in het boekjaar aangegane juridische en feitelijke investeringsverplichtingen inzake commercieel vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie. De jaarlijkse waardeveranderingen van de vastgoedbeleggingen wordt voor het ongerealiseerde deel bij het eigen vermogen toegelicht. Rentebaten en rentelasten Rentebaten worden tijdsevenredig in de winst-en-verliesrekening verwerkt rekening houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende actiefpost, indien hun bedrag bepaalbaar is en hun ontvangst waarschijnlijk. Rentelasten worden toegerekend aan de opeenvolgende verslagperioden naar rato van de resterende hoofdsom. (Dis)agio en aflossingspremies worden als rentelast aan de opeenvolgende verslagperioden toegerekend zodanig dat tezamen met de over de lening verschuldigde rentevergoeding de effectieve rente in de winst-en-verliesrekening wordt verwerkt en in de balans de amortisatiewaarde van de schuld. Periodieke rentelasten en soortgelijke lasten komen ten laste van het jaar waarover zij verschuldigd worden. Activeren van rentelasten Rentelasten worden geactiveerd voor kwalificerende activa gedurende de periode van vervaardiging van een actief, indien het een aanmerkelijke hoeveelheid tijd vergt om het actief gebruiksklaar of verkoopklaar te maken. De te activeren rente wordt berekend op basis van de verschuldigde rente over specifiek voor de vervaardiging opgenomen leningen en anders van de gewogen gemiddelde rentevoet van de rentedragende leningen, in verhouding tot de uitgaven en periode van vervaardiging. Rentelasten worden uitsluitend toegerekend voor de activa die als zodanig kwalificeren en indien de aan die actiefpost verbonden toekomstige economische voordelen naar verwachting voldoende groot zijn om de boekwaarde van die post inclusief de toegerekende rente te dekken en deze economische voordelen voldoende betrouwbaar kunnen worden vastgesteld. Belastingen De belasting over het resultaat wordt berekend op basis van het in de winst-enverliesrekening verantwoorde resultaat, rekening houdend met fiscaal vrijgestelde posten en geheel of gedeeltelijk niet aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met de wijzigingen in de latente belastingvorderingen en belastingschulden uit hoofde van respectievelijk wijzigingen in het belastingtarief, herbeoordeling van de mogelijkheid tot realisatie van latente belastingvorderingen of een wijziging van de verwachte realisatie van een actiefpost of passiefpost. De aldus bepaalde belastingpost wordt in de winst-en-verliesrekening opgenomen, behoudens voor zover deze betrekking heeft op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen, in welk geval de belasting in het eigen vermogen wordt verwerkt. Aandeel in resultaat van deelnemingen Het aandeel in resultaat van deelnemingen gewaardeerd op nettovermogenswaarde is het resultaat van de deelnemingen bepaald op de waarderingsgrondslagen van SWB. Het resultaat op deelnemingen gewaardeerd tegen de kostprijs is bepaald op basis van de ontvangen dividenden.
Stichting Woningbeheer Betuwe
85
jaarverslag 2012
12
Grondslagen bij het opstellen geconsolideerd kasstroomoverzicht
Toepassing indirecte methode Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Bij het gebruik van de indirecte methode wordt de kasstroom uit operationele activiteiten afgeleid uit het resultaat. Het resultaat waar het kasstroomoverzicht van uitgaat, wordt aangepast aan de volgende posten: mutaties in voorraden en operationele vorderingen en schulden, waaronder handelsdebiteuren en handelscrediteuren, voorzieningen en overlopende posten maar geen investeringscrediteuren; resultaatposten die geen kasstroom tot gevolg hebben in dezelfde periode; resultaatposten waarvan de ontvangsten en uitgaven niet classificeren als operationele activiteiten, maar als investeringsactiviteiten of financieringsactiviteiten. Begrip geldmiddelen De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen en de vlottende effecten. De effecten kunnen worden beschouwd als zeer liquide beleggingen. Rubricering van ontvangsten en uitgaven uit hoofde van intrest en dividend Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van intrest, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Financieringstransacties De ontvangst uit hoofde van een financieringstransactie (woningen verkocht onder voorwaarden) wordt gepresenteerd als een ontvangst uit hoofde van financieringsactiviteiten.
Stichting Woningbeheer Betuwe
86
jaarverslag 2012
13
Toelichting op de geconsolideerde balans
Materiële vaste activa (In duizenden euro‟s) 1. Sociaal vastgoed in exploitatie 2. Sociaal vastgoed in ontwikk. bestemd voor eigen expl. 3. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de expl.
2012
2011
123.852 1.125 3.188
120.151 3.050 3.486
128.165
126.687
Het verloop van deze posten is als volgt: 1. Soc. vastgoed in
2. Soc. vastgoed in
3. Onroerende en roerende
exploitatie
ontwikk. bestemd voor
zaken t.d.v. exploitatie
eigen exploitatie 2012
2011
2012
2011
2012
2011
Stand 1 januari: Bedrijfswaarde resp. aanschafwaarde
124.442
113.331
13.696
16.985
4.678
4.652
Cumulatieve afschrijvingen en afwaarderingen
-
-
-9.638
-9.847
-1.192
-947
124.442
113.331
4.058
7.138
3.486
3.705
Stelselwijziging
-4.291
9.039
-1.008
-156
-
-
Boekwaarde na
120.151
122.370
3.050
6.982
3.486
3.705
Opleveringen
7.515
-
-11.823
-
-
-
Aankopen en verbeteringen
1.526
174
13.582
2.251
93
26
Boekwaarde vóór stelselwijzing
stelselwijziging Mutaties:
Desinvesteringen
-629
-1.443
-
-
-34
-
-1.029
-
-
-
-
-
1.887
4.396
-
-
-
-
Afwaarderingen
-
Correctie afschrijvingen
-
-
-3.684 -
-6.183 -
-100
-
-5.569
-5.346
-
-
-257
-245
3.701
-2.219
-1.925
-3.932
-298
-219
123.852
120.151
20.025
12.688
4.737
4.678
-
-
-18.900
-9.638
-1.549
-1.192
123.852
120.151
1.125
3.050
3.188
3.486
Herclassificatie Herwaardering (stijging/daling) via eigen vermogen
voorgaande boekjaren Afschrijvingen Totaal van de mutaties Stand 31 december: Bedrijfswaarde resp. aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen en afwaarderingen Boekwaarde
Stichting Woningbeheer Betuwe
87
jaarverslag 2012
1. Sociaal vastgoed in exploitatie Afschrijvingen Onder RJ 645 (2005) werden geen afschrijvingen op de bedrijfswaarde toegepast. Deze wijziging is als stelselwijziging in de jaarrekening 2012 verwerkt (zie onder Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling in de enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening, paragraaf Stelselwijzigingen). De afschrijvingen op sociaal vastgoed in exploitatie zijn, onder toepassing van de componentenbenadering bepaald volgens de lineaire methode op basis van de volgende verwachte gebruiksduur: Grond: geen afschrijving Casco: 50 jaar Inrichting (keuken, badkamer/ toilet e.d.): 25 jaar Installaties (lift, cv, elektra e.d.): 20 jaar Woningverbetering: 25 jaar Waardering bij eerste verwerking In de kostprijs is tevens rente op schulden tijdens de bouw opgenomen. Gedurende het boekjaar 2012 is hiervoor een bedrag van € 17.666,- geactiveerd. Sociaal vastgoed in exploitatie bestemd voor verkoop De corporatie heeft voor de eerstkomende vijf jaar een verkoopplan opgesteld waarin 50 woningen bestemd zijn voor verkoop. Hiervan zullen naar verwachting 10 woningen in het komend boekjaar worden verkocht. De verwachte opbrengstwaarde van deze woningen bedraagt in totaal € 1.700.000,- per jaar en de bedrijfswaarde € 336.190,per jaar. Uitgangspunten bedrijfswaarde De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende levensduur van de complexen. De bedrijfswaarde is gebaseerd op doorexploitatie van het sociaal vastgoed totdat het vastgoed door sloop teniet gaat. Hierbij wordt een restwaarde voor de grond ingerekend afgeleid van de huidige bestemming van het sociaal vastgoed (in casu sociale huurwoning). De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting van het bestuur weergeven van zijn beleid en de economische omstandigheden die van toepassing zullen zijn gedurende de resterende economische levensduur van het complex. Deze veronderstellingen zijn nader geconcretiseerd in de onderstaande uiteenzetting van de gehanteerde uitgangspunten. De kasstroomprognoses zijn voor de eerste vijf jaar gebaseerd op de intern geformaliseerde meerjarenbegroting waarbij voor de verwachte kosten van contractueel aangegane onderhoudsverplichtingen, erfpacht en overige contracten met een werkingsduur van meer dan vijf jaar de contractperiode is ingerekend. De kosten van planmatig en groot onderhoud worden gebaseerd op de in de meerjarenonderhoudsbegroting onderkende cycli per component. Voor latere jaren
Stichting Woningbeheer Betuwe
88
jaarverslag 2012
worden de kasstroomprognoses geschat door extrapolatie van de meerjarenbegroting gebruikmakend van een vast groeipercentage voor inflatie en huurstijging. Bij de bedrijfswaardeberekening zijn door de volgende uitgangspunten gehanteerd: Stijgingsparameters: jaarlijkse huurverhoging van 2013 4,22% (voorgaand jaar: 2,3%) jaarlijkse huurharmonisatie uitsluitend voor de eerste vijf jaar: 0,4% in 2013 (voorgaand jaar: 0,2%) jaarlijkse huurderving van 1,0% als gevolg van leegstand (voorgaand jaar: 1,0%) jaarlijkse mutatiegraad van 6,0% waarbij huurharmonisatie tot 65%-70%-75% van de maximaal redelijke huur (voorgaand jaar: 6% en 65%-70%-75%) jaarlijkse stijging van de overige exploitatie-uitgaven van 3,75% (voorgaand jaar: 2,67%) jaarlijkse stijging van de onderhoudsuitgaven conform de inflatie voor bouwkostenontwikkeling van 3,75% (voorgaand jaar: 2%) Volumeparameters: storingonderhoud (op basis van ervaringscijfers): € 478,- per verhuureenheid (voorgaand jaar: € 621,-) planmatig en groot onderhoud (uitsluitend instandhouding) per complex: conform meerjarenonderhoudsbegroting, na begrotingsperiode op basis van gemiddelden per complex. Gemiddeld € 830,- per verhuureenheid (voorgaand jaar: € 770,-) directe overige exploitatie-uitgaven (belastingen, verzekering): € 536,- per verhuureenheid (voorgaand jaar: € 479,-) overige indirecte exploitatie-uitgaven voor zover vastgoed gerelateerd (algemeen beheer): € 1.443,- per verhuureenheid, inclusief servicekosten (voorgaand jaar: € 1.413,-) heffing van overheidswege gekoppeld aan het sociaal vastgoed in exploitatie (verhuurderheffing): voor 2013 en verder ingerekend conform voorgeschreven door het WSW bij aanleveren dPi2012 leefbaarheidsuitgaven: € 34,- per verhuureenheid (voorgaand jaar: € 32,-) Discontering: disconteringsvoet van 5,25 % voor woningen (voorgaand jaar: 5,25%); disconteringsmoment: medionummerando periode contant maken: geschatte resterende economische levensduur van het complex met een minimum van 15 jaar voor complexen waarvoor geen concrete sloopplannen, renovatieplannen of verkoopplannen aanwezig zijn Overige aspecten: inrekenen restwaarde grond: € 5.000,- per verhuureenheid, uitgaande van bouwrijpe grond met een sociale huurbestemming aan het eind van de economische levensduur, zijnde de huidige grondprijs geïndexeerd naar einde levensduur (€ 20.000,-) en gecorrigeerd voor toekomstig te maken kosten inzake uitplaatsing (€ 5.000,-), sloop (€ 5.000,-) en opnieuw bouwrijp maken (€ 5.000,-) dan wel de verwachte opbrengstwaarde bij verkoop (€ 5.000,-) (restwaarde grond voorgaand jaar: € 5.000,-) inrekenen restwaarde grond bij opstallen op erfpachtgrond: indien en voor zover de erfpacht is of wordt afgekocht vóór het einde van de economische levensduur en de afkoopperiode de resterende levensduur van de opstallen overschrijdt. In dat geval wordt de restwaarde van de grond berekend op basis van het afgekochte erfpachtrecht tot het einde van de economische levensduur. Stichting Woningbeheer Betuwe
89
jaarverslag 2012
inrekenen woningverkopen: tegen de contante waarde van de verwachte opbrengstwaarde minus verkoopkosten voor maximaal de eerstkomende vijf jaar op basis een geformaliseerd verkoopplan en indien verkoop juridisch mogelijk is.
Analyse stijging/daling bedrijfswaarde De stijging/daling van de bedrijfswaarde inzake het sociaal vastgoed in exploitatie in 2012 is als volgt te analyseren:
(in duizenden euro‟s) Autonome ontwikkeling Vrijval kasstromen
Stijging/daling bedrijfswaarde via eigen vermogen en resultaat -12.233
Effect één jaar opschuiven
7.239
Nieuwe investeringen binnen de horizon
2.834
Toelichting oorzaak Wegvallen van (per saldo) positieve kasstromen 2012 Kasstromen komen één jaar dichterbij, waardoor deze een jaar minder contant worden gemaakt
-2.160 Wijzigingen exploitatiebeleid Huurontvangsten
3.274
Uitgaven onderhoud
16.630
Heffing huurtoeslag
-13.709
Overige exploitatie
Hogere huurkasstromen wegens nieuw huurbeleid Verlaging planmatige onderhoudsuitgaven volgens geactualiseerde MJOB Hoger door aanpassing heffing Diverse exploitatiekosten/opbrengsten
-7.080
-885 Voorraadmutaties Verkoop en sloop
-1.857
Verbeteringen en nieuwbouw
7.152
Overig
1.127
Hogere desinvesteringen Hogere investeringen
6.422 Parameterwijzingen Indexaties Mutatiegraad
851 -527 324
Per saldo mutatie
Stichting Woningbeheer Betuwe
3.701
90
jaarverslag 2012
Schattingen De schattingen met betrekking tot de bedrijfswaardebepaling welke inherent zijn aan deze waarderingsgrondslag, zijn van bijzonder belang door hun invloed op de jaarrekening en de waarschijnlijkheid dat toekomstige gebeurtenissen significant kunnen afwijken van de verwachtingen van het management zoals verwerkt in de bedrijfswaarde. Verstrekte zekerheden Zonder toestemming van het WSW is het de corporatie niet toegestaan om de woningen die met door het WSW geborgde leningen zijn gefinancierd te bezwaren met een beperkt recht (recht van pand/hypotheek, recht van opstal, recht van erfpacht, recht van vruchtgebruik) of de verplichting aan te gaan om deze woningen met een zekerheidsrecht te bezwaren (positieve hypotheekverklaring). Als gevolg hiervan zijn de woningen die met geborgde leningen zijn gefinancierd, niet met hypothecaire zekerheden bezwaard. Daarnaast heeft het WSW recht van eerste hypotheek op de woningen van de corporatie betreffende de door het WSW geborgde financiering. Voor de door het WSW verstrekte borgstelling heeft de corporatie een obligoverplichting gebaseerd op de omvang van de door het WSW geborgde leningen. Deze obligoverplichting is in de toelichting op de geconsolideerde balans vermeld onder de “Niet in de balans opgenomen verplichtingen en activa”. Er zijn geen woningen hypothecair bezwaard. Sociaal vastgoed in exploitatie onder erfpacht Er is geen sociaal vastgoed in exploitatie dat gebouwd is op grond met erfpachtverplichtingen.
Stichting Woningbeheer Betuwe
91
jaarverslag 2012
2. Sociaal vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Grondposities In deze post zijn geen strategische grondaankopen begrepen, met het oog op ontwikkeling van vastgoedprojecten en waarbij nog geen inzicht bestaat in de feitelijke projectontwikkeling. Het zijn voornamelijk materiële vaste activa, nog niet dienstbaar aan de bedrijfsuitoefening. Zodra de grondposities daadwerkelijk in ontwikkeling worden genomen vindt herrubricering plaats naar de betreffende actiefposten. Bouwrente Tijdens de bouw wordt rente op vreemd vermogen geactiveerd. Gedurende het boekjaar 2012 is hiervoor een bedrag van € 62.051,- geactiveerd.
3. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De afschrijvingen op de onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn bepaald volgens de lineaire methode op basis van de volgende verwachte gebruiksduur: Bedrijfsterreinen: geen afschrijving Automatisering: 5 jaar Bedrijfsauto‟s: 5 jaar Inventaris kantoor: 5 jaar Verbouwing: 10 jaar Kantoorgebouw (excl. grond): 40 jaar. Het kantoorgebouw wordt als geheel en niet naar componenten afgeschreven aangezien de invloed van het verschil in afschrijving op het resultaat en vermogen niet significant is. Actuele waarde inzake de materiële vaste activa gewaardeerd tegen kostprijs De actuele waarde (vervangingswaarde of lagere bedrijfswaarde) van de onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie, met uitzondering van de bedrijfsterreinen en kantoorpanden, wijkt niet significant af van de historische kostprijs.
Stichting Woningbeheer Betuwe
92
jaarverslag 2012
Vastgoedbeleggingen (in duizenden euro‟s)
2012
2011
4. 5. 6. 7.
9.098 192 22.254 -
5.377 1.008 23.010 713
31.544
30.108
Commercieel vastgoed in exploitatie Comm. vastgoed in ontwikk. bestemd voor eigen expl. Vastgoed verkocht onder voorwaarden Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor vov
Het verloop van deze posten is als volgt: 2012
4. Comm.
5. Comm.
6. Vastgoed
7. Vastgoed
vastgoed in
vastgoed in
VOV
in ontwikk.
exploitatie
ontwikk.
bestemd.
eigen expl.
voor VOV
Boekwaarde 1 januari 2012 volgens jaarrekening 2011
3.680
-
22.599
-
(cumulatief effect 1 januari 2012)
1.697
1.008
411
713
Boekwaarde 1 januari 2012 na stelselwijziging
5.377
1.008
23.010
713
Opleveringen
4.675
-5.308
-
-713
Stelselwijziging per 1 januari 2012
Investeringen Desinvesteringen Herclassificatie Aanpassingen reële waarde Overige mutaties Boekwaarde 31 december 2012 2011
-
6.221
-
-
-89
-
-558
-
1.029
-
1.498
-
-1.894
-1.732
-1.696
-
-
3
-
-
9.098
192
22.254
-
4. Comm.
5. Comm.
6. Vastgoed
7. Vastgoed
vastgoed in
vastgoed in
VOV
in ontwikk.
Exploitatie
ontwikk.
bestemd.
eigen expl. Boekwaarde 1 januari 2011
voor VOV
3.298
-
16.979
-
2.161
156
184
713
5.459
-
17.163
713
1-jan-12
-
-
-
-
Opleveringen
-
-
6.650
-
Investeringen
-
852
-
-
Desinvesteringen
-
-
-
-
Herclassificatie
-
-
-
-
-82
-
-1.030
-
-
-
227
-
5.377
1.008
23.010
713
Stelselwijziging per 1 januari 2012, waarvan cumulatief effect 1 januari 2011 Boekwaarde 1 januari 2011 na
stelselwijziging
Resultaateffect 2011 wegens stelselwijziging
Aanpassingen reële waarde Overige mutaties Boekwaarde 31 december 2011
Stichting Woningbeheer Betuwe
93
jaarverslag 2012
4. Commercieel vastgoed in exploitatie Waardering bij eerste verwerking In de kostprijs is tevens rente op schulden tijdens de bouw opgenomen. Gedurende het boekjaar 2012 is hiervoor een bedrag van € 1.727,- geactiveerd. De hierbij gehanteerde rentevoet is 0,64%. Uitgangspunten reële waarde De reële waarde van de huurwoningen boven de toeslaggrens, zijnde de marktwaarde in verhuurde staat, is door een onafhankelijke en ter zake deskundige externe taxateur bepaald op basis van de huidige prijzen in een actieve markt voor soortgelijk vastgoed op dezelfde locatie en in dezelfde staat. De taxatie is uitgevoerd zowel in verhuurde staat als vrij van huur. Dit jaar is het commercieel vastgoed getaxeerd door een onafhankelijke en ter zake deskundige externe taxateur. De reële waarde als waarderingsgrondslag in de jaarrekening wordt bepaald als de meest waarschijnlijke prijs, die redelijkerwijs op de markt te verkrijgen is, berekend op basis van de beide scenario‟s. De contante waarde van de toekomstige kasstromen wordt derhalve berekend op basis van marktconforme uitgangspunten. Verder wordt rekening gehouden met bestaande juridische en feitelijke verplichtingen, verbonden aan het vastgoed waaronder de huidige huurcontracten.
5. Commercieel vastgoed in ontwikkeling eigen exploitatie Waardering bij eerste verwerking In de kostprijs is tevens rente op schulden tijdens de bouw opgenomen. Gedurende het boekjaar 2012 is hiervoor een bedrag van € 809,- bepaald. De hierbij gehanteerde rentevoet is 0,64%. 6. Vastgoed verkocht onder voorwaarden Gedurende 2012 zijn 10 woningen (2011: 18 woningen) onder een VOV-regeling aan derden overgedragen. Van deze 10 woningen kwamen er 8 uit de bestaande huurvoorraad, 1 uit de voorraad nieuwbouw en 1 uit wederverkopen. Het aantal woningen verkocht onder voorwaarden bedraagt ultimo 2012 159 (2011: 153). Tevens zijn ultimo 2012 geen woningen opgenomen die bestemd zijn voor verkoop onder voorwaarden. 7. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop onder voorwaarden SWB heeft in 2012 1 woning onder Koopgarant verkocht, waarbij de grond in eeuwigdurende erfpacht is uitgegeven. Daarnaast zijn in 2012 geen woningen in ontwikkeling welke onder een VOV-regeling zijn verkocht en geen woningen in ontwikkeling welke onder een VOV-regeling in combinatie met erfpacht zijn verkocht.
Stichting Woningbeheer Betuwe
94
jaarverslag 2012
Financiële vaste activa (In duizenden euro‟s) 8. Andere deelnemingen Het verloop van deze post is als volgt: Boekwaarde
Aan-/
Resultaat/
1-1-2012
verkopen
dividend
(in duizenden euro‟s)
Waardewijzigingen
Boekwaarde 31-12-2012
deelneming
Aandelen Woningnet
1
-
-
-
1
Totaal
1
-
-
-
1
Herrubricering negatieve deelnemingen
-
-
-
-
-
1
-
-
-
1
Cumulatieve herwaarderingen
-
Cumulatieve waardeverminderingen
-
Boekwaarde
Aan-/
Resultaat/
1-1-2011
verkopen
dividend
(in duizenden euro‟s)
Waarde-
Boekwaarde
wijzigingen 31-12-2011
deelneming
Aandelen Woningnet
1
-
-
-
1
Totaal
1
-
-
-
1
Herrubricering negatieve deelnemingen
-
-
-
-
-
1
-
-
-
1
Cumulatieve herwaarderingen
-
Cumulatieve waardeverminderingen
-
Deze aandelen zijn sinds 2005 in bezit bij SWB. De corporaties die lid zijn van deze organisatie besteden een deel van hun kernactiviteiten uit aan Woningnet; bemiddeling voor de verhuur van hun sociale huurwoningen. Woningnet is een organisatie zonder winststreven.
Stichting Woningbeheer Betuwe
95
jaarverslag 2012
9. Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen Boekwaarde
Nieuwe
1-1-2012
leningen
Aflossingen
Amortisatie
Waarde-
Boekwaarde
wijzigingen
31-12-2012
Ontwikkelingsmaatschappij Maurik C.V.
964
17
-
-
-
981
964
17
-
-
-
981
Boekwaarde
Nieuwe
1-1-2011
leningen
Aflossingen
Amortisatie
Waarde-
Boekwaarde
wijzigingen
31-12-2011
Ontwikkelingsmaatschappij Maurik C.V.
1.147
-
-183
-
-
964
1.147
-
-183
-
-
964
Onder de “Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen” is een lening ad € 981.000,- (2011: € 964.000,-) opgenomen. De rente op deze lening bedraagt 5,00%. De rente wordt bijgeschreven op de hoofdsom van de lening.
10. Overige effecten Dit betreft certificaten Wooninvesteringsfonds. Het verloop in 2012 is als volgt: (in duizenden euro‟s)
2012
Stand 1 januari Aankopen Aflossingen Herwaarderingen Waardeverminderingen Terugneming waardeverminderingen Stand 31 december Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve waardeverminderingen
Stichting Woningbeheer Betuwe
96
2011
1.000 -500 -
1.000 -
500
1.000
-
-
500
-
jaarverslag 2012
Certificaten in obligatielening Wooninvesteringsfonds SWB participeert met 10 certificaten van € 100.000,- in het Wooninvesteringsfonds (WIF). Dit fonds is een vastgoedfonds en een Toegelaten Instelling die woningen koopt van corporaties zodat deze corporaties direct over financiële middelen beschikken. De woningen worden vervolgens door het fonds verkocht. Voor de benodigde financiële middelen schrijft WIF onder andere (achtergestelde) obligatieleningen uit aan collegacorporaties in de vorm van certificaten. De certificaten hebben een onbepaalde looptijd. Aflossing zal uitsluitend plaatsvinden als het fonds haar recht tot koop uitoefent. De intrestvergoeding is 2,25% per jaar en is door het Wooninvesteringsfonds verschuldigd op 31 december. De vergoeding wordt vanaf 2009 uitgekeerd. In 2012 werd de rente bijgeschreven op de lening. De lening is achtergesteld bij de rechten van alle andere niet-achtergestelde, huidige en toekomstige schuldeisers van het WIF en onderling gelijk in rang tussen Houders van Certificaten. De achterstelling kan slechts worden opgeheven met inachtneming van de sectorspecifieke wetgeving en regelgeving betreffende de reguliere solvabiliteitseisen ten aanzien van het weerstandsvermogen.
11. Te vorderen BWS-subsidies (in duizenden euro‟s)
2012
Stand 1 januari Toevoeging rente Ontvangen BWS-subsidies Overige mutaties Stand 31 december
2011
12 -3 -
15 -3 -
9
12
De restant looptijd van de te vorderen BWS-subsidies bedraagt 3 jaar. De vordering uit hoofde van binnen het Besluit Woninggebonden Subsidies toegezegde bedragen (contante waarde van de uitbetalingen) wordt jaarlijks verhoogd met toe te rekenen rente en verminderd met de door de budgethouders beschikbaar gestelde bedragen. De uitbetalingstermijn is afhankelijk gesteld van de disconteringsvoet en beloopt vanaf de vaststelling van de subsidie maximaal 30 jaar. In 2009 werden door de gemeente Buren alle lopende beschikkingen afgekocht zodat er nog sprake is van één in 2015 aflopende beschikking van de gemeente Neder-Betuwe.
Voorraden (in duizenden euro‟s)
2012
12. Vastgoed bestemd voor verkoop 13. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop 14. Overige voorraden
Stichting Woningbeheer Betuwe
97
2011
5.125 1.518 43
625 5.720 49
6.686
6.394
jaarverslag 2012
12. Vastgoed bestemd voor verkoop De post “Vastgoed bestemd voor verkoop” bestaat uit opgeleverde, nog niet verkochte nieuwbouwwoningen en teruggekochte woningen met een terugkoopplicht, bestemd voor verkoop. Hierna wordt een specificatie gegeven van de boekwaarde en de verwachte opbrengstwaarde van het vastgoed bestemd voor verkoop. Aantal (in duizenden euro‟s) Commercieel vastgoed: woningen commerciële ruimten
Boekwaarde (marktwaarde 31-12-2012)
Verwachte opbrengstwaarde
5.125 -
5.125 -
5.125
5.125
28 -
13. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Deze post bestaat uit: (in duizenden euro‟s)
2012
Onderhanden werk Grondposities
2011
1.201 317
5.720 -
1.518
5.720
De post “Onderhanden werk” betreft de bestede kosten inzake vastgoed in aanbouw voor derden, dat nog niet verkocht is en bestaat uit: (in duizenden euro‟s)
2012
Project 06 Het Woud te Ingen Project 20 Maurikse Gaarden te Maurik Project 27 Reigerhof te Opheusden Project 49 IJzendoorn-West te IJzendoorn Project 53 Nieuw Meerten fase 3 te Lienden Overige projecten Afwaardering wegens lagere opbrengstwaarde
Stichting Woningbeheer Betuwe
98
2011
245 368 707 386
213 636 1.920 2.641 2.043 469
1.706 -505
7.922 -2.202
1.201
5.720
jaarverslag 2012
Onder “Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop” zijn verder grondposities en ontwikkelposities opgenomen waarvan besloten is tot afstoting. (in duizenden euro‟s)
2012
Project 53 Nieuw Meerten fase 3 te Lienden Afwaardering wegens lagere opbrengstwaarde
2011
604
-
604 -287
-
317
-
14. Overige voorraden Betreft de voorraad onderhoudsmaterialen in het magazijn en de bedrijfsauto‟s.
15. Onderhanden projecten (in duizenden euro‟s)
2012
Bestede kosten Gedeclareerde termijnen Verliesvoorziening
2011
327 -
3.125 -2.646 -
327
479
In 2012 zijn geen opbrengsten uit hoofde van onderhanden projecten over het boekjaar verantwoord in de winst-en-verliesrekening. Een voorziening voor verwachte verliezen voor een project wordt in mindering gebracht op de post onderhanden projecten. Tevens worden de gedeclareerde termijnen in mindering gebracht op de post onderhanden project. Het netto-bedrag per onderhanden project wordt verwerkt als actief of als schuld, indien het saldo van het onderhanden project een debetstand respectievelijk creditstand vertoont. Er zijn geen bedragen door de opdrachtgevers ingehouden op de termijnfacturen. Er zijn geen geactiveerde uitgaven voor nog niet verrichte prestaties gepresenteerd onder de “Onderhanden projecten”.
Vorderingen (in duizenden euro‟s) 16. 17. 18. 19. 20. 21.
2012
Huurdebiteuren Gemeenten Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige vorderingen Overlopende activa
218 8 113 165 325 162
175 1 79 334 477 190
991
1.256
Van de vorderingen heeft € 113.000,- een looptijd langer dan één jaar.
Stichting Woningbeheer Betuwe
99
2011
jaarverslag 2012
16. Huurdebiteuren De vordering op huurdebiteuren omvat naast de huren ook te vorderen servicekosten, herstelkosten en incassokosten. In de vordering op vertrokken huurders zijn tevens kosten van mutatieonderhoud voor rekening van de huurder begrepen. De vordering op huurdebiteuren is als volgt te specificeren: (in duizenden euro‟s)
2012
Zittende huurders Vertrokken huurders
2011
175 215
127 242
390 -172
369 -194
218
175
Stand 1 januari Herwaardering
194 -22
217 -23
Stand 31 december
172
194
Af: afwaardering dubieuze debiteuren
Het verloop van de afwaardering dubieuze debiteuren is als volgt:
Eind 2012 bedraagt de huurvordering op de zittende huurders 0,82% van de huuropbrengsten (eind 2011: 0,65%).
17. Gemeenten De vordering op Gemeenten is als volgt te specificeren: (in duizenden euro‟s)
2012
Buren Neder-Betuwe
2011
2 6
1
8
1
18. Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen De vordering is als volgt te specificeren: (in duizenden euro‟s)
2012
Rekening courant Ontwikkelingsmaatschappij Maurik C.V.
Stichting Woningbeheer Betuwe
100
2011
113
79
113
79
jaarverslag 2012
19. Belastingen en premies sociale verzekeringen De vordering is als volgt te specificeren: (in duizenden euro‟s)
2012
BTW pro rata
2011
165
334
165
334
20. Overige vorderingen De overige vorderingen zijn als volgt te specificeren: (in duizenden euro‟s)
2012
Kopers koopwoningen Overige
2011
153 172
390 87
325
477
Onder de post “Overige vorderingen” is geen vordering op een debiteur begrepen met een looptijd van twee jaar.
21. Overlopende activa De overige activa zijn als volgt te specificeren: (in duizenden euro‟s)
2012
Vooruitbetaalde posten Nog te ontvangen rente Nog te factureren Overige
2011
98 22 39 3
189 1
162
190
22. Liquide middelen (in duizenden euro‟s)
2012
Bank Kruisposten
2011
404 25
3.411 18
429
3.429
Er bestaan geen belangrijke beperkingen inzake de beschikbaarheid van geldmiddelen. Ze staan ter vrije beschikking van SWB.
Stichting Woningbeheer Betuwe
101
jaarverslag 2012
23. Groepsvermogen (in duizenden euro‟s) Het aansprakelijk vermogen (groepsvermogen en achtergestelde schulden) bedraagt per balansdatum € 58.123.000,- (2011: € 61.227.000,-). 2012 Stand 1 januari volgens jaarrekening 2011 Bij: cumulatief effect 1 januari 2012 wegens stelselwijziging
63.658 -2.431
Stand 1 januari op basis van nieuwe grondslagen
61.227
Resultaat van het jaar Bij: Mutatie waardeverandering verkopen onder voorwaarden Af: Realisatie herwaardering i.v.m. afschrijvingen Bij: Herwaardering
-4.023 735 -1.703 1.887
Totaal van de mutaties
-3.104
Stand 31 december op basis van nieuwe grondslagen
58.123
In de overige reserves is ultimo 2012 een bedrag ad € 22.280,- aan ongerealiseerde waardestijging begrepen bestaande uit: (in duizenden euro‟s)
2012
Ongerealiseerde waardestijging sociaal vastgoed in exploitatie Ongerealiseerde waardestijging commercieel vastgoed in exploitatie
21.030 1.250 22.280
Voorzieningen (in duizenden euro‟s) 24. 25. 26. 27.
2012
2011
Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen 7.845 Voorziening latente belastingverplichtingen 1.741 Voorziening reorganisatiekosten Overige voorzieningen 304
12.426 872 73 283
9.890
13.654
Stichting Woningbeheer Betuwe
102
jaarverslag 2012
24. Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen Het verloop van de voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen is als volgt: (in duizenden euro‟s)
Soc. vastgoed
Comm.
VOV-vastgoed
in ontwikk.
vastgoed in
in ontwikk.
Totaal
ontwikk. Stand 1 januari 2012 volgens jaarrekening 2011
12.426
-
-
12.426
-
-
-
-
12.426
-
-
12.426
2.689
2.004
-
4.693
Onttrekking
-4.955
-1.731
-
-6.686
Vrijval
-2.588
-
-
-2.588
-
-
-
-
Stand 31 december 2012
7.572
273
-
7.845
looptijd < 1 jaar
3.597
273
3.870
looptijd > 5 jaar
-
-
-
Stelselwijziging 1 januari 2012 Stand 1 januari 2012 na stelselwijziging Toevoegingen
Herclassificatie
25. Voorziening latente belastingverplichtingen Bij een aantal jaarrekeningposten is sprake van tijdelijke verschillen tussen de waardering van activa en passiva volgens jaarrekeninggrondslagen en fiscale grondslagen, resulterend in de volgende latente belastingverplichtingen Het verloop van de in de balans tot waardering gebrachte voorziening latente belastingverplichtingen in het boekjaar is op totaalniveau als volgt: (in duizenden euro‟s)
2012
Boekwaarde 1 januari Dotaties ten laste van het resultaat Onttrekkingen Boekwaarde 31 december
2011
872 869 -
1.353 -481
1.741
872
De latente belastingverplichtingen zijn als volgt te specificeren: (in duizenden euro‟s)
2012
Leningen kredietinstellingen Derivaten Woningen in verkoop < 5 jaar Voorziening onderhoud Te verrekenen verliezen
Stichting Woningbeheer Betuwe
103
2011
-88 6 834 1.904 -915
86 -15 801 -
1.741
872
jaarverslag 2012
26. Voorziening reorganisatiekosten Het verloop van deze post is als volgt: (in duizenden euro‟s)
2012
Stand 1 januari Dotatie Onttrekking Vrijval
2011
73 -73 -
285 1 -213 -
Stand 31 december
-
73
Waarvan: looptijd < 1 jaar looptijd > 5 jaar
-
73 -
27. Overige voorzieningen De overige voorzieningen en het verloop ervan in het boekjaar is als volgt: (in duizenden euro‟s)
Jubileum- Loopbaanuitkeringen ontwikkeling
Totaal
Stand 1 januari 2012 Dotatie Onttrekking Vrijval
162 25 -1 -8
121 21 -12 -4
283 46 -13 -12
Stand 31 december 2012
178
126
304
Waarvan: looptijd < 1 jaar looptijd > 5 jaar
1 177
-
1 177
Stichting Woningbeheer Betuwe
104
jaarverslag 2012
Langlopende schulden (in duizenden euro‟s)
2012 Rente
> 5 jaar
> 1 jaar
Totaal
%
28. Schulden/leningen kredietinstellingen 29. Verplichtingen inzake onroerende zaken VOV 30. Overige schulden
4,18
48.502
21.511
70.013
n.v.t.
23.248
-
23.248
-
217
217
71.750
21.728
93.478
2011 Rente
> 5 jaar
> 1 jaar
Totaal
%
28. Schulden/leningen kredietinstellingen 29. Verplichtingen inzake onroerende zaken VOV 30. Overige schulden
4,43
57.338
5.556
62.894
n.v.t. 5,00
23.540
-
23.540
643
393
1.036
81.521
5.949
87.470
Langlopende schulden met een resterende looptijd van minder dan één jaar, waaronder de aflossingsverplichtingen voor komend jaar, zijn verantwoord onder de kortlopende schulden. Er zijn geen schulden die als gevolg van het zich voordoen van bepaalde omstandigheden direct of binnen een jaar opeisbaar worden.
28. Schulden/leningen kredietinstellingen (in duizenden euro‟s)
Totaal
Stand 1 januari 2012 Nieuwe leningen Aflossingen
62.894 9.000 -1.881
Stand 31 december 2012
70.013
Naast deze leningen is ultimo 2012 geen financiering aangetrokken met uitgestelde stortingen in 2013. Zekerheden Van de leningen overheid en kredietinstellingen is € 70.013.000,- (2011: € 62.894.000,-) geborgd door het WSW. Voor de door het WSW geborgde leningen heeft SWB zich verbonden het onderliggend onroerend goed in exploitatie met een boekwaarde van € 70.013.000,- niet zonder toestemming te bezwaren, van bestemming te veranderen, te vervreemden of teniet doen gaan. Voor de leningen kredietinstellingen is geen hypothecaire zekerheid afgegeven.
Stichting Woningbeheer Betuwe
105
jaarverslag 2012
Ten behoeve van andere leningen tot een bedrag per balansdatum is geen positieve en negatieve hypotheekverklaring afgegeven op onroerend goed. Achterstelling Onder de schulden/leningen overheid en kredietinstellingen is geen achtergestelde schuld begrepen. Aflossingssysteem De leningen worden afgelost op basis van het lineaire, annuïtaire dan wel het fixe kostprijssysteem.
29. Verplichtingen inzake onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Het verloop van deze post is als volgt: (in duizenden euro‟s)
2012
2011
Stand 1 januari: Terugkoopverplichting ontstaan bij verkoop onder voorwaarden Waardeverminderingen/vermeerderingen
24.491 -951
17.849 -447
Boekwaarde
23.540
17.402
Mutaties Verkochte woningen Teruggekochte woningen Opwaarderingen Correctie afwaarderingen i.v.m. terugkoop Afwaarderingen
1.498 -580 -18 -1.053
6.805 -163 -504
-153
6.138
25.409 -2.022
24.491 -951
23.387
23.540
-139
-
23.248
23.540
Totaal mutaties Stand 31 december: Terugkoopverplichting ontstaan bij verkoop onder voorwaarden Waardeverminderingen/vermeerderingen
Overboeking naar overige kortlopende schulden
De terugkoopverplichting uit hoofde van woningen verkocht onder de Koopgarantregeling heeft betrekking op 159 woningen (2011: 153), waarvan 66 huurwoningen uit bestaand bezit (2011: 60) en 93 nieuwbouwkoopwoningen (2011:93).
30. Overige langlopende schulden (in duizenden euro‟s)
2012
Lease overeenkomsten Waarborgsommen
Stichting Woningbeheer Betuwe
106
2011
206 11
1.036 -
217
1.036
jaarverslag 2012
Kortlopende schulden (in duizenden euro‟s) 31. 32. 33. 34. 35. 36.
2012
Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden ter zake van pensioenen Overige schulden Overlopende passiva
2011
1.019 3.572 1.387 27 332 1.805
3.023 2.364 1.003 57 81 1.451
8.142
7.979
31. Schulden aan kredietinstellingen (in duizenden euro‟s)
2012
Aflossingsverplichting komend boekjaar op langlopende leningen kredietinstellingen
2011
1.019
3.023
1.019
3.023
Zekerheden Door de Bank Nederlandse Gemeenten zijn aan SWB kasgeldfaciliteit en rekeningcourantkredietfaciliteiten ter beschikking gesteld voor een totaalbedrag van € 10 miljoen. Per balansdatum is geen kasgeldfaciliteit en geen rekening-courantfaciliteit opgenomen.
32. Schulden aan leveranciers (in duizenden euro‟s)
2012
Crediteuren
2011
3.572
2.364
3.572
2.364
33. Belastingen en premies sociale verzekeringen (in duizenden euro‟s)
2012
Loonbelasting Omzetbelasting Crisisheffing
2011
175 1.212 -
173 830 -
1.387
1.003
Op grond van de “Wet uitwerking fiscale maatregelen Begrotingsakkoord 2013” d.d. 18 juli 2012 dient SWB in 2013 een eenmalige „crisisheffing‟ te betalen van 16% over het loon uit tegenwoordige dienstbetrekking dat zij in 2012 aan een medewerker heeft betaald, voor zover dat loon hoger was dan € 150.000,-. Volgens RJ-bepalingen dient deze heffing ultimo 2012 als verplichting te worden opgenomen, rekening houdend met een inschatting omtrent indiensttreding en uitdiensttredingen tussen 18 juli en 31 december 2012. De
Stichting Woningbeheer Betuwe
107
jaarverslag 2012
heffing moet tijdsevenredig worden verwerkt naar rato van het genoten loon. SWB is geen crisisheffing verschuldigd omdat het salaris beneden het gestelde maximum is gebleven.
34. Schulden ter zake van pensioenen Voor een toelichting wordt verwezen naar de post Pensioenlasten in toelichting op geconsolideerde winst-en-verliesrekening.
35. Overige schulden (in duizenden euro‟s)
2012 Totaal
Te betalen accountantskosten en advieskosten Te betalen leasekosten Terugkoop Koopgarant woning komend boekjaar
2011
> 1 jaar
Totaal
> 1 jaar
97 96
-
81 -
-
139
-
-
-
332
-
81
-
36. Overlopende passiva (in duizenden euro‟s)
2012 Totaal
Transitorische rente Vooruitontvangen huurtoeslag Vooruitontvangen huren Nog te betalen kosten
Stichting Woningbeheer Betuwe
108
2011
> 1 jaar
Totaal
> 1 jaar
657 103 154 891
2
907 109 125 310
-
1.805
2
1.451
-
jaarverslag 2012
Niet in de balans opgenomen regelingen
Rechten De volgende garanties zijn aan SWB verstrekt: (in duizenden euro‟s) Naam Roelofs Wegenbouw BV Roelofs Wegenbouw BV Van Grootheest BV A.J. van den Dungen Beheer BV Van Bergen Bouw Trebbe Groep BV Trebbe Groep BV De Vree & Sliepen De Vree & Sliepen Lagemaat Sloopwerken BV
Project P27 P27 P27 P20 P53 P20 P20 P20 P20 P43
Totaal
Datum 08-04-2011 08-04-2011 09-09-2011 14-10-2011 25-01-2012 18-04-2012 23-05-2012 25-05-2012 25-05-2012 05-11-2012
Bedrag 32 32 494 7 190 512 64 19 159 2 1.511
Voorwaardelijke verplichtingen WSW obligoverplichting Leningen van woningcorporaties, die deelnemer zijn van het WSW worden door het WSW geborgd. Het WSW stelt zich borg jegens de geldgever voor de betaling van de leningverplichtingen. Op grond van deze borgstelling zijn corporaties verplicht een obligo aan te houden ter grootte van een bepaald percentage (2012: 3,85%) over het schuldrestant van de door hun aangetrokken en door het WSW geborgde leningen. Met deze obligoverplichting staan woningcorporaties als deelnemer van het WSW garant voor elkaar. Per 31 december 2012 heeft SWB een aangegane obligoverplichting van € 2.734.725,- miljoen (2011: € 2.537.805,-). Deze verplichting is voorwaardelijk: zij is opeisbaar indien de borgstellingreserve (risicovermogen of garantievermogen) van het WSW niet voldoende is om op grond van aanspraken van geldgevers de betalingsverplichtingen van WSW-deelnemers over te nemen.
Niet-verwerkte activa en verplichtingen Bankgaranties Voor het beheer van het bezit van SWB dat is opgenomen in een Vereniging van Eigenaren is geen bankgarantie afgegeven. Verkoop woningen Op balansdatum is één verkochte woning met een opbrengstwaarde van € 151.600,- nog niet notarieel verleden.
Stichting Woningbeheer Betuwe
109
jaarverslag 2012
Aansprakelijkheid VOF- en CV-belangen SWB is als beherend vennoot van haar CV-belangen aansprakelijk voor 20% van de schulden van de Ontwikkelingsmaatschappij Maurik C.V. Leveringsverplichting gronden Ontwikkelingsmaatschappij Maurik C.V. SWB heeft rechten op gronden die in de toekomst aan Ontwikkelingsmaatschappij Maurik C.V. geleverd zullen worden voor de bouw van koopwoningen. Aansprakelijkheid bij fiscale eenheid SWB vormt met SWB Service Holding B.V. een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Op grond van de standaardvoorwaarden zijn de Stichting en de met haar gevoegde dochteronderneming ieder hoofdelijk aansprakelijk voor ter zake door de combinatie verschuldigde belasting. SWB vormt met SWB Service Holding B.V. en haar dochterondernemingen een fiscale eenheid voor de omzetbelasting. Op grond van de voorwaarden zijn de Stichting en de met haar gevoegde dochteronderneming ieder hoofdelijk aansprakelijk voor ter zake door de combinatie verschuldigde belasting.
Meerjarige financiële verplichtingen Investeringsverplichtingen nieuwbouw Er is sprake van niet in de balans opgenomen investeringsverplichtingen voor nieuwbouw van woningen voor een totaalbedrag van € 13,1 miljoen, zijnde het verschil tussen de afgesloten contracten en de per balansdatum uitgevoerde werkzaamheden. Eventueel uit de contracten voortvloeiende verliezen als gevolg van onrendabele investeringen zijn voorzien in de jaarrekening. De investeringsverplichtingen kunnen als volgt worden ingedeeld: (in duizenden euro‟s) Project 7: Reigerhof Opheusden Project 20: De Slaag I Maurik Project 48: Kulturhus Lienden
69 8.708 4.325
Totaal
13.102
Tijdelijk zorgcentrum in Maurik Om nieuwbouw bij het zorgcentrum in Maurik mogelijk te maken zijn tijdelijke zorgunits geplaatst. Er is een huurovereenkomst aangegaan met De Meeuw Oirschot B.V. voor een periode van 60 maanden. De ingangsdatum van deze huurovereenkomst is 1 juni 2009. Het restant van de betalingsverplichting bedraagt per 31 december 2012 € 489.497,-. Tijdelijk huisartsenpraktijk in Opheusden In Opheusden wordt een nieuwbouwproject gerealiseerd waarin ondermeer een huisartsenpraktijk gevestigd zal worden. De bestaande huisartsenpraktijk is eind 2008 verplaatst naar een tijdelijke locatie. Om dit te realiseren worden 12 units gehuurd van Bussman Verhuur BV. De ingangsdatum van de huurovereenkomst is 1 januari 2009 en
Stichting Woningbeheer Betuwe
110
jaarverslag 2012
heeft een looptijd van 156 weken. Het restant van de betalingsverplichting bedraagt per 31 december 2012 € 8.422,-. Onderhoudsverplichtingen De verplichting voor planmatig onderhoud die doorloopt in 2013 bedraagt per 31 december 2012 € 116.336,-. Terugkoopverplichtingen De terugkoopverplichting uit hoofde van woningen verkocht onder de Koopgarant regeling is vermeld in de toelichting op de geconsolideerde balans bij de post Verplichtingen inzake onroerende zaken verkocht onder voorwaarden. Garantieverplichtingen SWB heeft zich aangesloten bij Woningborg N.V. die ervoor zorgt dat als een aannemer failliet gaat, de koopwoningen alsnog worden afgebouwd. SWB heeft voor nieuwbouwprojecten een obligo uitstaan bij Woningborg N.V. voor een bedrag ad € 416.075,-. Leasecontract combiketels Op 1 januari werd door onze fusiepartner Stichting Dodewaard een leaseovereenkomst aangegaan voor combiketels. Het contract heeft een looptijd van 15 jaar. De hoofdsom is onder de langlopende schulden opgenomen. Per 31 december 2012 bedroeg de restant betalingsverplichting ten behoeve van onderhoud en financieringslasten € 160.816,(2011: € 222.206,-). Verstrekte garanties door SWB De volgende garanties zijn door SWB verstrekt (in duizenden euro‟s): Naam Ontwikkelingsmaatschappij Maurik CV Gemeente Buren Gemeente Buren
Project P09 P20 P48
Totaal
Stichting Woningbeheer Betuwe
Datum 20-12-2011 12-04-2012 04-10-2012
Bedrag 1.600 100 100 1.800
111
jaarverslag 2012
Financiële instrumenten
Algemeen De in deze toelichting opgenomen gegevens verschaffen informatie die behulpzaam is bij het schatten van de omvang van risico‟s die verbonden zijn aan de niet in de balans opgenomen financiële instrumenten.
Doelstellingen en beleid inzake beheer financiële risico’s De primaire financiële instrumenten van SWB anders dan derivaten, dienen ter financiering van haar operationele activiteiten of vloeien direct uit deze activiteiten voort. Een belangrijke doelstelling van het financieringsbeleid van de groep is het voorkomen dan wel spreiden van ongewenste financiële risico‟s zoals renterisico‟s en liquiditeitsrisico‟s. Het beleid is erop gericht het jaarlijks renterisico te maximeren op 15% van de leningenportefeuille. In dit kader maakt de SWB tevens gebruik van afgeleide financiële instrumenten zoals renteswaps ter afdekking van het renterisico dat ontstaat uit haar financieringsactiviteiten. Zij gebruikt deze instrumenten uitsluitend indien er een onderliggende lening aanwezig is en de toepassing tot een positie van de totale leningenportefeuille leidt, welke vergelijkbaar is met een positie zonder gebruik te maken van deze instrumenten. Hierbij past zij kostprijshedge-accounting toe (zie hierna onder paragraaf Hedges). Het beleid van SWB is om niet te handelen in financiële instrumenten. De belangrijkste risico‟s uit hoofde van de financiële instrumenten van de groep zijn het kredietrisico, liquiditeitsrisico, valutarisico, renterisico (prijsrisico, kasstroomrisico en marktrisico). Het beleid van SWB om deze risico‟s te beperken is als volgt.
Kredietrisico Dit betreft het risico dat financiële instellingen niet aan hun contractuele verplichtingen jegens de groep kunnen voldoen. Verder wordt hieronder vermeld het risico van oninbaarheid bij huurdebiteuren. SWB handelt enkel met kredietwaardige partijen . Voor SWB is het risico inzake huurdebiteuren relatief hoog. Hiervoor is een afwaardering getroffen en is in 2012 een traject gestart om de huurincasso te optimaliseren. Ten opzichte van 2011 is de stand van de huurdebiteuren met ruim € 43.000,- gestegen.
Liquiditeitsrisico Dit betreft het risico dat de groep over onvoldoende middelen beschikt om aan haar directe verplichtingen te kunnen voldoen. Voor een toelichting op de liquiditeitsrisico‟s specifiek inzake de rentederivaten wordt verwezen naar paragraaf Hedges van dit hoofdstuk.
Stichting Woningbeheer Betuwe
112
jaarverslag 2012
Valutarisico SWB loopt geen valutarisico. Zij is alleen werkzaam in Nederland waardoor alle inkomende en uitgaande kasstromen in euro‟s zijn. Renterisico (kasstroomrisico’s) SWB loopt rentekasstroomrisico‟s over de rentedragende vorderingen (met name begrepen onder financiële vaste activa), effecten,liquide middelen en rentedragende langlopende en kortlopende schulden (waaronder schulden aan kredietinstellingen). Rentevoet leningen overheid en kredietinstellingen met resterende looptijden Ter beoordeling van het prijsrisico dat de groep loopt, zijn de leningen in onderstaand overzicht ingedeeld in groepen van overeenkomstige contractueel overeengekomen rentepercentages en looptijden: (in duizenden euro‟s) Restant looptijd
Renteklasse Tot 3%
3% - 4%
4% - 5%
5% - 6%
Totaal
1 – 5 jaar
6.780
7.000
1.750
7.000
22.530
6 – 10 jaar
9.000
9.750
10.500
1.420
30.670
11 – 15 jaar
-
-
-
-
-
16 – 20 jaar
-
-
-
-
-
> 20 jaar
-
-
17.832
-
17.832
15.780
16.750
30.082
8.420
71.032
De effectieve rentevoet van de leningen overheid en kredietinstellingen bedraagt gemiddeld 4,18%. Kasstroomrisico’s leningen overheid en kredietinstellingen Onderstaande vervalkalender van de leningenportefeuille geeft inzicht in de jaarlijkse bedragen betreffende de contractueel bepaalde kasstromen uit hoofde van de jaaraflossingen, de eindaflossingen en de renteconversies (in duizenden euro‟s): (in duizenden euro‟s)
Jaaraflossingen
Eindaflossingen
Renteconversies
2012
285
3.600
-
2013
253
766
-
2014
251
7.188
-
2015
257
-
796
2016
270
7.000
-
2017
283
7.000
-
2018
172
10.500
-
2019
181
-
-
2020
191
-
-
Stichting Woningbeheer Betuwe
113
jaarverslag 2012
De duration van de leningenportefeuille kredietinstellingen bedraagt gemiddeld respectievelijk 10,8 jaar in 2012 (2011:11,35 jaar). Hierna worden de renterisico‟s van de leningenportefeuille per leningsoort toegelicht: De rente van de vastrentende leningen is voor de gehele looptijd gefixeerd dan wel tot het renteherzieningsmoment. Het risico van deze leningen betreft: - op het moment van renteherziening indien de rente hoger dan wel lager is dan de oude contractrente; - de herfinanciering van de tussentijdse en eindaflossingen van de lening in een nieuwe lening met een hogere dan wel lagere rente. De rente van de variabel rentende leningen (roll-over leningen) zijn allen gebaseerd op zesmaands Euribor. De rente van de roll-over leningen is opgebouwd uit het Euribor percentage en een liquiditeitsafslag respectievelijk opslag die varieert van + 8 basispunten tot + 9 basispunten. Het renterisico van de roll-over leningen is voor € 7 miljoen afgedekt met rente-instrumenten (zijnde renteswaps). Over het boekjaar 2012 beliep de rentelast inzake de renteswaps € 217.058,34 (2011 € 216.579,62). Gecombineerd met de rentelast over de leningenportefeuille ad € 2.658.095,12 bedraagt de effectieve rentevoet 3,1% (2011: 3,09%). Het herfinancieringsrisico van de eindaflossing van de lening in een nieuwe lening met een hogere of lagere rente.
Marktrisico Het marktrisico wordt beheerst door spreiding aan te brengen in de geldgevers ter zake de leningenportefeuille.
Stichting Woningbeheer Betuwe
114
jaarverslag 2012
Renteswap, caps en floors SWB heeft een aantal swapcontracten afgesloten om renterisico‟s voortvloeiend uit leningcontracten met een variabele rente af te dekken. De betalingscondities van de renteswap stemmen overeen met die van de onderhandse leningen. Zoals onder de waarderingsgrondslagen toegelicht past de corporatie daarbij kostprijshedge-accounting toe, waardoor de renteswaps tegen kostprijs worden gewaardeerd (nagenoeg nihil) en waardemutaties niet in het resultaat worden verantwoord. De opbouw van de afgesloten renteswapportefeuille naar looptijd en waarde is als volgt: (in duizenden euro‟s): Derivaat
Hoofdsom
Ingangsdatum
Einddatum
Te bet. rente
Te ontv. rente
Marktwaarde 31-122012
Marktwaarde 31-122011
34
7.000
1-11-2005
1-112017
5,0575%
6 maands euribor
-1.485
-1.266
35
7.000
1-11-2006
1-112016
5,5% cap
3 maands euribor
2
30
35
7.000
1-11-2006
1-112016
3,0% floor
3 maands euribor
-738
-604
-2.221
-1.840
Niet in de balans opgenomen marktwaarde (vanwege toepassing kostprijs hedge-accounting)
De aan vorengenoemde derivaten gekoppelde variabel rentende leningen betreffen: Geldgever
Hoofdsom (x € 1.000)
Ingangsdatum
Einddatum
Te bet. variabele rente
Gekoppeld aan derivaat
ABN-AMRO
7.000
01-11-2005
01-11-2017
5,075%
Nr. 34
ABN-AMRO
7.000
01-11-2006
01-11-2016
3,000%
Nr. 35
Totaal
14.000
Er zijn geen swapcontracten met een langere looptijd dan de onderliggende leningen. Van de renteswaps kent een deel met een totale onderliggende leningwaarde van € 14,0 miljoen een verplichting tot afstorting op een “derden gelden deposito” van gelden indien de marktwaarde van de swap onder een bepaald niveau daalt („margin calls‟), rekening houdend met een threshold van € 2,8 miljoen. De marktwaarde van deze swaps bedraagt ultimo 2012 € 2,2 miljoen negatief. Ultimo 2012 bedroeg de marktwaarde van deze swaps € 2,2 miljoen, derhalve onder de threshold. Bij een verdere rentedaling bestaat de mogelijkheid dat onderpand in de vorm van liquiditeiten moet worden
Stichting Woningbeheer Betuwe
115
jaarverslag 2012
verstrekt. Bij een daling van 1% ontstaat geen opeisbare verplichting. De marktwaarde bedraagt dan € 2,7 miljoen. Uit een door SWB uitgevoerde stresstest inzake de liquiditeitsrisico‟s uit hoofde van de derivatenportefeuille blijkt dat de aan te houden liquiditeitsbuffer per ultimo 2012 toereikend is om een additionele rentedaling van 2% op te kunnen vangen. Daarmee voldoet SWB aan de financiële eisen zoals vastgelegd in de Beleidsregels van het Ministerie van Binnenlandse Zaken de dato 5 september 2012 inzake het gebruik van financiële derivaten door woningcorporaties. SWB past overeenkomstig de Beleidsregels van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) d.d. 5 september 2012 uitsluitend rentecaps en payer swaps toe, gericht op het beperken van de opwaartse risico‟s van variabele leningen. Verder zijn de op deze derivaten betrekking hebbende variabele leningen vóór dan wel tegelijk met het moment van afsluiten van het derivatencontract, aangetrokken.
Stichting Woningbeheer Betuwe
116
jaarverslag 2012
14
Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening
Bedrijfsopbrengsten 37. Huuropbrengsten (in duizenden euro‟s)
2012
2011
Woningen en woongebouwen DAEB Woningen en woongebouwen niet-DAEB Onroerende zaken niet zijnde woningen DAEB Onroerende zaken niet zijnde woningen niet-DAEB
20.132 371 91 136
19.503 202 308 160
Huurderving wegens leegstand Huurderving wegens oninbaarheid
20.730 -337 -77
20.173 -178 -84
20.316
19.911
De gemiddelde huurverhoging per 1 juli 2012 bedroeg 2,3% (1 juli 2011: 1,3%).
38. Opbrengsten servicecontracten (in duizenden euro‟s)
2012
Vergoedingen van huurders voor leveringen en diensten Derving wegens oninbaarheid
147 -7
156 -19
140
137
De vergoedingen voor leveringen en diensten zijn nagenoeg gelijk gebleven.
Stichting Woningbeheer Betuwe
117
2011
jaarverslag 2012
39. Resultaat verkoop vastgoedportefeuille (in duizenden euro‟s)
2012
2011
Verkoop huurwoningen (sociaal vastgoed in exploitatie) Verkoop huurwoningen (commercieel vastgoed) Verkoop koopwoningen (voorraden) Verkoop teruggekochte woningen VOV (voorraden) Verkoopkosten van (nog) niet verkochte huurwoningen
1.105 97 53 -28
2.934 2 -
Totaal resultaat
1.227
2.936
Hierbij wordt opgemerkt dat voor het verkochte sociaal vastgoed in exploitatie de boekwaarde de bedrijfswaarde inclusief de ingerekende verwachte opbrengstwaarde is. Voor het verkochte commercieel vastgoed in exploitatie is de boekwaarde de geschatte marktwaarde. Voor het teruggekochte vastgoed onder Verkopen Onder Voorwaarden dat is doorverkocht zonder voorwaarden, is de boekwaarde de marktwaarde op terugkoopmoment onder aftrek van de contractuele korting. Het in de winst-en-verliesrekening verantwoorde resultaat bij verkoop van vorengenoemd vastgoed is derhalve beperkt, gezien het geringe verschil tussen de opbrengstwaarde en de boekwaarde. De specificatie van de verkoopresultaten is als volgt: (in duizenden euro‟s)
2012
2011
Verkoop huurwoningen (sociaal vastgoed) Verkoopopbrengst Af: Verkoopkosten Bedrijfswaarde
1.749 -43 -601
3.024 -90 -
Resultaat in winst-en-verliesrekening
1.105
2.934
De verkoopopbrengst betreft 10 verkochte woningen en 1 woonwagen (2011: 16 woningen). De doorverkoop in 2012 gerealiseerde waardestijging ten opzichte van de bedrijfswaarde, begrepen in het eigen vermogen, bedraagt € 1.148.339,90 Tot de verkoopkosten behoort tevens een bedrag van € 10.856,71 wegens kosten mutatieonderhoud dat wordt toegerekend als verkoopkosten in het kader van het verkoop gereedmaken van de voor verkoop gelabelde woningen. De betreffende onderhoudskosten zijn begrepen in de post mutatieonderhoud onder rubriek “Onderhoudslasten” van de winst-en-verliesrekening.
Stichting Woningbeheer Betuwe
118
jaarverslag 2012
(in duizenden euro‟s)
2012
Verkoop koopwoningen (voorraden) Verkoopopbrengst Af: Verkoopkosten Boekwaarde (vervaardigingprijs)
4.288 -4.191
229 -227
97
2
Resultaat in winst-en-verliesrekening
2011
De verkoopopbrengst betreft 24 verkochte woningen (2011:1 woning). (in duizenden euro‟s)
2012
Verkoop teruggekochte woningen VOV (voorraden) Verkoopopbrengst Af: Verkoopkosten Boekwaarde Resultaat in winst-en-verliesrekening
2011
405 -4 -348
-
53
-
De verkoopopbrengst betreft 2 na terugkoop verkochte VOV-woningen (2011: 0 woningen).
40. Wijzigingen in onderhanden werk (in duizenden euro‟s)
2012
Wijziging onderhanden werk (omzetwaarde onderhanden koopprojecten) Af: kosten uitbesteed werk en andere externe kosten
2011
-
4.227
-
-5.189 -
-962
Omzet opgeleverde projecten Af: Wijziging onderhanden werk
3.288 -
-
Omzetwaarde opgeleverde projecten Af: kosten uitbesteed werk en andere externe kosten
3.288
-
-3.723
-
Resultaat op onderhanden en opgeleverde projecten
Stichting Woningbeheer Betuwe
119
-435
-
-435
-962
jaarverslag 2012
41. Geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf (in duizenden euro‟s)
2012
Geactiveerde productie projecten sociale huurwoningen Geactiveerde productie projecten commerciële huurwoningen Geactiveerde productie projecten koopwoningen
2011
428 20 146
291 18 254
594
563
In 2012 is voor een bedrag van € 132.487,- (2011: € 138.475,-) aan rentelasten geactiveerd. Deze geactiveerde rentelasten zijn opgenomen onder de posten “Wijzigingen in onderhanden werk” en “Geactiveerde productie eigen bedrijf”.
42. Overige bedrijfsopbrengsten De “Overige bedrijfsopbrengsten” zijn als volgt te specificeren: (in duizenden euro‟s)
2012
Vergoeding voor beheerkosten en administratiediensten aan derden Overige bedrijfsopbrengsten
2011
32 4
52 -
36
52
Er zijn geen andere belangrijke overige opbrengstcategorieën verwerkt in de winst-enverliesrekening dan de bovengenoemde. Er is geen sprake geweest van ruil van goederen of diensten. De door de eigen onderhoudsdienst voor derden verrichte onderhoudswerkzaamheden worden voor de personeelskostencomponent en de onderhoudskostencomponent in de winst-en-verliesrekening opgenomen respectievelijk onder de post Lonen en salarissen en sociale lasten en de post Onderhoudslasten. De opbrengst uit hoofde van door de eigen onderhoudsdienst verrichte onderhoudswerkzaamheden (materiaal en manuren) wordt in de winst-en-verliesrekening verantwoord onder “Overige bedrijfsopbrengsten”
Stichting Woningbeheer Betuwe
120
jaarverslag 2012
Bedrijfslasten 43. Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten (in duizenden euro‟s)
2012
Project 11 Nieuw Meerten I, Lienden Project 44 Triangel, Ochten
2011
186 3.537
5.189
3.723
5.189
44. Afschrijvingen (im)materiële vaste activa (in duizenden euro‟s)
2012
Sociaal vastgoed in exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
Realisatie herwaardering
2011
5.569 384
5.346 245
5.953 -1.703
5.591 -3.392
4.250
2.199
45. Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa (in duizenden euro‟s)
2012
Afwaardering wegens onrendabel deel sociaal vastgoed in ontwikkeling Afwaardering grondpositie Waardevermeerdering sociaal vastgoed in exploitatie Correctie 2011 verkoop onder voorwaarden
2011
101 506 -306 -
4.845 6.174 -
301
11.019
46. Bijzondere waardevermindering van vlottende activa (in duizenden euro‟s)
2012
2011
Afwaardering vastgoed bestemd voor verkoop naar lagere opbrengstwaarde 779 Afwaardering VOV-vastgoed bestemd voor verkoop -208 Vrijval afwaardering voorziening huurdebiteuren wegens oninbaarheid -22
-
549
-
Stichting Woningbeheer Betuwe
121
jaarverslag 2012
47. Lonen en salarissen (in duizenden euro‟s)
2012
2011
Lonen en salarissen Af: Ontvangen ziekengeld/WAO
2.541 -5
2.629 -104
Inhuur personeel
2.536 490
2.525 494
3.026
3.019
Voor een toelichting op de post “Crisisheffing” wordt verwezen naar de post “Belastingen en premies sociale verzekeringen” in de toelichting op de geconsolideerde balans. Bij SWB waren ultimo 2012 46 werknemers in dienst (2011: 48) / het aantal fulltime equivalenten bedroeg in 2012 gemiddeld 40,88 (2011: 43,25). De uitsplitsing naar organisatie-onderdeel is als volgt: Aantal Bestuur Financiën Exploitatie en onderhoud Projectontwikkeling Staf Automatisering Wonen Onderhoud-uitvoerend
1 8 8 5 5 1 15 3 46
De bezoldiging van het bestuur kan als volgt worden gespecificeerd: Naam
Belastbaar loon
mw. drs. A.F. Bijl
Stichting Woningbeheer Betuwe
Beloningen betaalbaar op termijn
114
41
122
Uitkering bij beëindiging van het dienstverband 0
Bonusbetaling
Totaal
12
jaarverslag 2012
167
48. Sociale lasten (in duizenden euro‟s)
2012
Sociale lasten Premie verzuimverzekering
2011
334 14
313 12
348
325
Naar verwachting hebben de reeds vastgestelde gedifferentieerde verzekeringspremies inzake arbeidsongeschiktheidsrisico‟s voor toekomstige jaren geen materiële invloed op de hoogte van de toekomstige personeelslasten.
49. Pensioenlasten (in duizenden euro‟s)
2012
CAO-pensioenpremie SPW Bijdrage aanvullende opbouw (vroeg)pensioen
2011
427 3
438 3
430
441
De gehanteerde pensioenregeling van SWB is ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW). De belangrijkste kenmerken van deze pensioenregeling zijn: Er is sprake van een ouderdomspensioen en nabestaandenpensioen. Er is sprake van een middelloonregeling. De pensioen richtleeftijd is 65 jaar. Vanaf 2014 schuift deze op naar 67 jaar. De regeling kent zowel een levenslang als een tijdelijk partnerpensioen en wezenpensioen, waarbij het partnerpensioen en wezenpensioen is verzekerd op risicobasis. Voor het ouderdomspensioen, partnerpensioen en wezenpensioen stelt het bestuur van het pensioenfonds jaarlijks een premie vast met een maximum van 26% (voor deelnemers geboren vóór 1950) en 31% (voor deelnemers geboren op of na 1 januari 1950) van de ouderdomspensioengrondslag. SPW verleent een toeslag als de omstandigheden dat toelaten. Dit houdt in dat er geen recht is op toeslagen (voorwaardelijk). Het is niet zeker of en in hoeverre er in de aankomende jaren toeslagen verleend zullen worden. Het bestuur neemt hierover jaarlijks een beslissing. Er is namelijk geen geld gereserveerd voor toeslagverlening. De toeslagverlening van de opgebouwde pensioenen van deelnemers wordt door SPW gebaseerd op de stijging van de CAO-lonen. De toeslagverlening van de opgebouwde pensioenen van gewezen deelnemers en de ingegane pensioenen van uitkeringsgerechtigden worden gebaseerd op de stijging van de prijzen.
Stichting Woningbeheer Betuwe
123
jaarverslag 2012
De belangrijkste kenmerken van de uitvoeringsovereenkomst zijn: Deelneming in het bedrijfstakpensioenfonds is verplicht gesteld voor de werknemers en bestuurders van SWB. SWB is uitsluitend verplicht tot betaling van de vastgestelde premies. In geen geval bestaat een verplichting tot bijstorting. Er is geen sprake van recht op teruggave/premiekorting. De dekkingsgraad van SPW bedraagt ultimo 2012 106% (31-12-2011: 101%). SPW heeft een herstelplan ingediend bij DNB waarin wordt aangetoond hoe het pensioenfonds verwacht dat binnen vijf jaar tijd de dekkingsgraad herstelt. Het doel van het herstelplan is het verhogen van de dekkingsgraad van het fonds. De dekkingsgraad is de verhouding tussen het vermogen en de pensioenverplichtingen. SPW wil dit bereiken door de eerder verleende korting op de premie te stoppen. Zolang er een dekkingstekort is, kan SPW de pensioenen niet laten meegroeien met de loonontwikkeling en prijsontwikkeling. In het herstelplan staat dat SPW met het bestaande beleid uit het dekkingstekort en het reservetekort kan komen. Het huidige beleid van SPW heeft er inmiddels voor gezorgd dat de dekkingsgraad ruim binnen vijf jaar (vanaf 31 december 2008) boven de 105% is uitgekomen. Verder is de verwachting om ruim binnen 15 jaar op een dekkingsgraad van 117% te komen. Volgens de berekeningen in het herstelplan zal SPW hierin slagen. Vooralsnog verwacht SPW hiervoor dus geen extra maatregelen nodig te hebben. Het bestuur heeft verder een financieel crisisplan opgesteld waarin is beschreven welke aanvullende maatregelen kunnen worden genomen om tijdig herstel mogelijk te maken. Het bestuur zal, indien blijkt dat het fonds niet tijdig kan herstellen, conform dit financieel crisisplan, aanvullende maatregelen moeten nemen. In het herstelplan is uitgegaan van de uitvoering van de huidige pensioenregeling van SPW. In een crisissituatie heeft SPW de volgende instrumenten in de pensioenregeling opgenomen die ingezet kunnen worden: Een verhoging van de pensioenpremie met maximaal 5%-punten van de pensioengrondslag. Een verlaging van het opbouwpercentage met maximaal 0,5% punt. Hierbij wordt het risico van de deelnemer op een lager nabestaandenpensioen op risicobasis gecompenseerd. Het bestuur van SPW heeft besloten om geen toeslag te verlenen (geen indexatie) per 1 januari 2012. De financiële positie van SPW is namelijk onvoldoende om toeslag te verlenen. Voor actieve deelnemers betekent dit dat het pensioen dat u bij SPW opbouwt niet wordt aangepast aan de stijging van de lonen. De pensioenen van uitkeringsgerechtigden en gewezen deelnemers worden niet aangepast aan de stijging van de prijzen. Dit is in overeenstemming met het toeslagbeleid.
Stichting Woningbeheer Betuwe
124
jaarverslag 2012
50. Onderhoudslasten (in duizenden euro‟s)
2012
Storingonderhoud Mutatieonderhoud Planmatig onderhoud Uren eigen dienst verantwoord onder lonen en salarissen Renovatiekosten
2011
812 1.380 2.319 -165 -
543 2.000 2.574 -149 1.861
4.346
6.829
51. Leefbaarheid (in duizenden euro‟s)
2012
Leefbaarheiduitgaven inzake sociale activiteiten Leefbaarheiduitgaven inzake fysieke activiteiten
2011
24 20
65 138
44
203
52. Lasten servicecontracten (in duizenden euro‟s)
2012
Energie en water Huismeester Schoonmaak Tuinonderhoud Overige
Stichting Woningbeheer Betuwe
125
2011
60 3 50 18 4
51 51 17 13
135
132
jaarverslag 2012
53. Overige bedrijfslasten (in duizenden euro‟s)
2012
Beheerkosten – Algemene beheerkosten en administratiekosten – Automatiseringskosten – Bestuurskosten
Zakelijke lasten – Belastingen – Verzekeringen – Heffing Centraal Fonds Volkshuisvesting
Andere bedrijfslasten – Exploitatie woningen en bedrijfsruimten – Leasekosten – Kosten projectontwikkeling
Totaal generaal
2011
1.033 244 56
785 214 61
1.333
1.060
1.888 73 75
1.853 80 239
2.036
2.172
109 151
77 48
260
125
3.629
3.357
54. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedbeleggingen (in duizenden euro‟s)
2012
2011
Waardeveranderingen woningen verkocht onder voorwaarden -1.053 Afwaardering wegens onrendabel commercieel vastgoed in ontwikkeling -2.004 Herwaardering commercieel vastgoed in exploitatie -1.894
-219 -82
-4.951
-301
55. Waardeveranderingen van financiële vaste activa en van vlottende effecten (in duizenden euro‟s)
2012
Afwaardering certificaten Wooninvesteringsfonds
Stichting Woningbeheer Betuwe
126
2011
-500
-
-500
-
jaarverslag 2012
56. Opbrengst van effecten en vorderingen behorend tot de financiële vaste activa (in duizenden euro‟s)
2012
Rente te vorderen BWS-subsidies Rente Wooninvesteringsfonds
2011
1 22
1 21
23
22
57. Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten (in duizenden euro‟s)
2012
2011
Rente vlottende vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen 63 Rente liquide middelen 4 Geactiveerde bouwrente 132 Overige -5
63 1 138 14
194
216
58. Rentelasten en soortgelijke kosten (in duizenden euro‟s)
2012
Rente schulden/leningen kredietinstellingen Rente kortlopende schulden Overige rentelasten en soortgelijke kosten
Stichting Woningbeheer Betuwe
127
2011
2.658 75 7
2.798 57 24
2.740
2.879
jaarverslag 2012
59. Belastingen Schattingen De acute en latente belastingen in de jaarrekening zijn bepaald met inachtneming van de fiscale regels volgens de door de sector met de belastingdienst gemaakte afspraken (Vaststellingsovereenkomst I en II). De toepassing van deze regels is op een aantal onderwerpen niet zonder meer duidelijk en voor discussie vatbaar. Deze onderwerpen zijn onder andere het onderscheid tussen onderhoudskosten en verbeteringen, de toerekenbare kosten inzake projectontwikkeling, het vormen van een herbestedingsreserve en de inschatting van het op basis van een fiscale winstplanning naar verwachting te verrekenen deel van beschikbare fiscale verliezen. Eerst bij de aangifte zal blijken of en in hoeverre de fiscus de door de groep gevolgde standpunten zal overnemen en accorderen. Om die reden kan de in de jaarrekening bepaalde acute en latente belasting achteraf nog aan veranderingen onderhevig zijn. Belastingdruk winst-en-verliesrekening De belastinglast/belastingbate over het resultaat in de geconsolideerde winst-enverliesrekening bestaat uit de volgende componenten: (in duizenden euro‟s)
2012
2011
Acute belastingen boekjaar Aanpassingen acute belastingen vorige boekjaren Mutatie latente belastingen Overige mutaties
-869 -
481 -
Totaal belastinglast/-bate
-869
481
Acute belastingen boekjaar De over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare belasting is de naar verwachting te betalen belasting over de belastbare winst over het boekjaar, rekening houdend met de fiscale faciliteiten en de fiscale waarderingsregels volgens de vaststellingsovereenkomst (VSO), berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgesteld op verslagdatum. De post “Acute belastingen boekjaar” is als volgt bepaald:
2012
Stichting Woningbeheer Betuwe
128
jaarverslag 2012
(in duizenden euro‟s)
2012
Commercieel resultaat na belastingen Bij: mutatie latente vennootschapsbelasting 2012 (last) Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening (fiscale eenheid) Bij: Afschrijvingen (im)materiële vaste activa Fiscaal resultaat verkopen bestaand bezit Fiscaal resultaat verkopen koopgarantwoningen bestaand bezit exclusief kosten Fiscaal resultaat verkoop koopwoningen (voorraden) Fiscale winst bij 2e verkoop woning Van Balverenstraat 10 Vrijval waardering derivaten Commercieel verkoopkosten van (nog) niet verkochte woningen (regulier en verkopen onder voorwaarden) Waardeverandering van financiële vaste activa en vlottende effecten Mutatie voorziening Loopbaanontwikkeling Overige waardeveranderingen van vlottende activa Overige waardeveranderingen van immateriële vaste activa Niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedbeleggingen Fiscaal hogere afschrijving roerende zaken t.d.v. exploitatie Fiscaal lagere afschrijving onroerende zaken t.d.v. exploitatie
-4.023 -869 -3.154 3.866 360 152 97 4 6 28 500 5 549 203 4.951 62 14 10.797 7.643
Dotatie HIR inzake verkopen bestaand bezit Dotatie HIR inzake verkopen koopgarantwoningen (bestaand bezit) exclusief kosten Commercieel resultaatverkoop woningen bestaand bezit Commercieel resultaat verkoop koopwoningen (voorraad) Commercieel resultaat verk. teruggekochte woning Fiscaal onderhoud in plaats van verbetering Fiscaal verlies bij terugkoop woning van Balverenstraat 10 Fiscaal verlies bij 2e verkoop woning Schuilenburglaan 41 Fiscaal verlies bij terugkoop De Rouwaer 29 Fiscaal verlies bij terugkoop Baron van Tillweg 12 Fiscaal verlies bij terugkoop Verschoorweg 6 Fiscaal verlies bij 2e verkoop woning Verschoorweg 6 Fiscaal verlies project 20 Maurikse Gaarden Onttrekking voorziening reorganisatiekosten Fiscaal onderhoudsvoorziening Vrijval waardering leningen opgenomen geld
-360 -152 -1.105 -97 -53 -1.247 -4 -1 -21 -8 -4 -8 -594 -73 -7.614 -34 -11.375 -3.732
Fiscale winstberekening Extracomptabele boekingen Investeringsaftrek Niet aftrekbare gemengde kosten Niet aftrekbare Vogelaarheffing Belastbaar bedrag 2012 Stichting Woningbeheer Betuwe
-13 10 75 -3.660 129
jaarverslag 2012
(in duizenden euro‟s)
2011
Commercieel resultaat na belastingen Bij: mutatie latente vennootschapsbelasting 2010 Waardeveranderingen verkopen onder voorwaarden Correctie bedrijfswaarde verkopen onder voorwaarden Bedrijfswaarde desinvesteringen Autonome bedrijfswaarde materiële vaste activa Restant leaseverplichting centrale verwarming + groepenkasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening (fiscale eenheid) Bij: Fiscaal resultaat verkopen bestaand bezit Fiscaal resultaat verkopen koopgarantwoningen Fiscaal niet genomen verlies op Zevenmorgen 21 Ongerealiseerd verlies koopgarantwoningen Activering leaseverplichting (2008-2011) Activering verbetering inzake project De Slaag Vrijval waardering derivaten Resultaat i.v.m. verschillen voorraad 2010 in bijzonder project 44 Onttrekking voorziening reorganisatiekosten Dotatie voorziening loopbaanontwikkeling Overige waardeveranderingen materiële vaste activa in ontwikkeling Overige waardeveranderingen materiële vaste activa in voorraden Fiscaal lagere afschrijving onroerende zaken ten dienste van de exploitatie Fiscaal hogere afschrijving roerende zaken ten dienste van de exploitatie Kosten inzake verkopen onder voorwaarden
5.187 -481 219 -454 1.443 -12.762 1.274 -5.574 793 380 21 11 716 167 6 -235 -212 9 8.818 2.201 14 -38 -35 12.616 7.042
Commercieel resultaat verkoop woningen bestaand bezit Fiscaal verlies Schuilenburglaan 41 Correctie rente inzake voorraden Afboeking projectkosten (project 9) Afronding Vrijval waardering leningen opgenomen geld Afwaardering projecten (commercieel in 2010 genomen) Afwaardering voorraden (commercieel in 2010 genomen) Herbestedingsreserve
-2.934 -2 0 -375 1 -18 -17 -250 -3.688
Fiscale winstberekening
-7.283 -241
Extracomptabele boekingen Dotatie herbestedingsreserve Onttrekking herbestedingreserve Investeringsaftrek Niet aftrekbare gemengde kosten Niet aftrekbare Vogelaarheffing Niet aftrekbare saneringssteun Belastbaar bedrag 2011
-3.688 3.688 -7 10 146 92 0
Stichting Woningbeheer Betuwe
130
jaarverslag 2012
60. Aandeel in resultaat van deelnemingen In 2012 was er geen aandeel in het resultaat van deelnemingen.
Stichting Woningbeheer Betuwe
131
jaarverslag 2012
16
Toelichting op het geconsolideerd kasstroomoverzicht
Samenstelling geldmiddelen (in duizenden euro‟s) Liquide middelen per 31 december 2011 Effecten per 31 december 2011
3.429 -
Geldmiddelen per 31 december 2011 volgens het kasstroomoverzicht
3.429
Balansmutatie geldmiddelen in 2012
-3.000
Liquide middelen per 31 december 2012 Effecten per 31 december 2012
429 -
Geldmiddelen per 31 december 2012 volgens het kasstroomoverzicht
429
De geldmiddelen en kasstromen toerekenbaar aan minderheidsbelangen zijn als volgt te specificeren: (in duizenden euro‟s) Geldmiddelen per 31 december 2011 van minderheidsbelangen Kasstroom uit operationele activiteiten 2012 van minderheidsbelangen Kasstroom uit investeringsactiviteiten 2012 van minderheidsbelangen Kasstroom uit financieringsactiviteiten 2012 van minderheidsbelangen
964 17
Totale kasstroom 2012 van minderheidsbelangen
17
Geldmiddelen per 31 december 2012 van minderheidsbelangen
981
vermelding van de componenten van de geldmiddelen en de mate waarin de geldmiddelen niet ter vrije beschikking staan; geldmiddelen en kasstromen toe te rekenen aan belangen van derden (zie toelichting hierboven).
Stichting Woningbeheer Betuwe
132
jaarverslag 2012
Stichting Woningbeheer Betuwe
133
jaarverslag 2012
15
Enkelvoudige balans per 31 december 2012
A c t i v a (in duizenden euro‟s)
2012
2011
Vaste activa Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie
123.852
120.151
Soc. vastgoed in ontwikk. bestemd voor eigen expl.
1.125
3.050
Onr. en roerende zaken tdv de exploitatie
3.188
3.486 128.165
126.687
Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie
9.098
Com. vastgoed in ontwikk. bestemd voor eigen expl. Vastgoed verkocht onder voorwaarden Vastgoed in ontwikk. bestemd voor VOV
5.377
192
1.008
22.254
23.010
-
713 31.544
30.108
Financiële vaste activa Andere deelnemingen
1
1
1.195
1.103
500
1.000
9
12
Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen Overige effecten Te vorderen BWS-subsidies
Som der vaste activa
1.705
2.116
161.414
158.911
Vlottende activa Voorraden Vastgoed bestemd voor verkoop
5.125
625
Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop
1.518
5.720
43
49
Overige voorraden
Onderhanden projecten
6.686
6.394
327
479
Vorderingen Huurdebiteuren
218
175
8
1
deelgenomen
113
79
Belastingen en premies sociale verzekeringen
165
334
Overige vorderingen
325
497
Overlopende activa
162
190
Gemeenten Vorderingen op maatschappijen waarin wordt
Liquide middelen Som der vlottende activa Totaal activa
Stichting Woningbeheer Betuwe
134
991
1.276
309
3.336
8.313
11.485
169.727
170.396
jaarverslag 2012
P a s s i v a (in duizenden euro‟s)
2012
2011
Eigen vermogen Overige reserves
62.146
68.575
Resultaat boekjaar
-4.023
-7.348
Groepsvermogen
58.123
61.227
Voorzieningen Voorz. onrend. invest. en herstructureringen
7.845
12.426
Voorziening latente belastingverplichtingen
1.741
872
-
73
94
66
304
283
Voorziening reorganisatiekosten Voorziening deelnemingen Overige voorzieningen Totaal voorzieningen
9.984
13.720
Langlopende schulden Schulden/leningen kredietinstellingen
70.013
62.894
Verplichtingen inzake onroerende zaken VoV
23.248
23.540
217
1.036
Overige schulden Totaal langlopende schulden
93.478
87.470
Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen
1.019
3.023
Schulden aan leveranciers
3.572
2.364
-
-
-
-
1.387
1.003
27
57
Schulden aan groepsmaatschappijen Schulden aan maatschappijen waarin wordt Deelgenomen Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden ter zake van pensioenen Overige schulden Overlopende passiva Totaal kortlopende schulden
Totaal passiva
Stichting Woningbeheer Betuwe
135
332
81
1.805
1.451 8.142
7.979
169.727
170.396
jaarverslag 2012
16
Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2012
(in duizenden euro‟s)
2012
2011
Bedrijfsopbrengsten Huuropbrengsten
20.316
Opbrengsten servicecontracten Resultaat verkoop vastgoedportefeuille
19.911
140
137
1.227
2.936
3.288
4.227
594
563
36
52
25.601
27.826
Wijziging in voorraden gereed product en onderhanden werk Geactiveerde productie ten behoeve van eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten Kosten uitbesteed werk
3.723
5.189
Afschrijvingen (im)materiële vaste activa
4.250
2.199
301
11.019
Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa en vastgoedbeleggingen Bijzondere waardevermindering van vlottende activa
549
-
3.026
3.019
Sociale lasten
348
325
Pensioenlasten
430
441
4.346
6.829
44
203
Lonen en salarissen
Onderhoudslasten Leefbaarheid Lasten servicecontracten Overige bedrijfslasten
135
132
3.608
3.335
Som der bedrijfslasten
-20.760
-32.691
4.841
-4.865
-4.951
-301
-110
-5.166
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedbeleggingen Bedrijfsresultaat Waardeveranderingen van financiële vaste activa en van vlottende effecten
500
-
Opbrengst van effecten en vorderingen behorend tot de financiële vaste activa Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten
-23
-22
-201
-227
2.740
2.879
Saldo financiële baten en lasten
-3.016
-2.630
Resultaat voor belastingen
-3.126
-7.796
-869
481
-3.995
-7.315
-28
-33
-4.023
-7.348
Belastingen Resultaat na belastingen Aandeel in resultaat van deelnemingen Groepsresultaat na belastingen
Stichting Woningbeheer Betuwe
136
jaarverslag 2012
17
Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening
Waarderingsgrondslagen De grondslagen zoals vermeld bij de geconsolideerde jaarrekening zijn eveneens van toepassing. Financiële vaste activa De financiële vaste activa betreft het kapitaal in SWB Commandiet B.V., Certificaten Wooninvesteringsfonds, SWB Service Holding B.V., aandelen Woningnet en te vorderen BWS-subsidies. Het verloop in de geïnvesteerde middelen is in de onderstaande tabel weergegeven. In duizenden euro‟s
1 januari 2012 Boekwaarde Mutaties Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen/aflos singenn Waardeverminderin gen Terugneming van waardeverminderin gen Rente deelnemingen Totale mutaties 31 december 2012 Boekwaarde
Lening SWB Comman -diet
Certificaten Wooninvesteringsfonds
Lening SWB Service Holding
Lening SWB Beheer
Aandelen Woningnet
Te vorderen BWSsubsidies
Totaal
958
1.000
145
-
1
12
2.116
25 -
-500 -
25 -
25 -
-
-3
75 -3 -500 -
17 42
-500
25
25
-
-3
17 -411
1.000
500
170
25
1
9
1.705 04
Stichting Woningbeheer Lienden
137
jaarverslag 2012
Voorzieningen De mutaties in de voorzieningen zijn in het navolgende schema samengevat: In duizenden euro‟s
Onrend. invest. en herstructureringen
Latente belastingverplichtin gen
Reorganisatiekosten
Deelnemingen
Loopbaan ontwikkeling
Jubilea
Totaal
12.426
872
73
66
121
162
13.720
2.105
869
-
28
17
17
3.036
-73
-
-12
-1
-6.772
-
94
126
178
9.984
1 januari Boekwaarde Mutaties 2012 Dotaties / Vrijval Onttrekkingen
-6.686
31 december Boekwaarde
7.845
Stichting Woningbeheer Betuwe
1.741
138
jaarverslag 2012
18
Overige gegevens
Statutaire resultaatbestemming SWB kent geen statutaire bepalingen omtrent resultaatverdeling. Artikel 70 van de Woningwet bepaalt dat toegelaten instellingen alleen uitkeringen mogen doen in het belang van de volkshuisvesting. De directie bepaalt met goedkeuring van de Raad van Commissarissen dat het resultaat van een boekjaar aan de reserves worden toegevoegd. Voorstel resultaatbestemming 2012 Het bestuur stelt aan de Raad van Commissarissen voor het resultaat over het boekjaar 2012 van € 4,0 miljoen negatief geheel te ontrekken aan de overige reserves. De resultaatbestemming is vooruitlopend op en onder voorbehoud van de goedkeuring door de Raad van Commissarissen reeds in de jaarrekening verwerkt. Gebeurtenissen na balansdatum Na balansdatum hebben zich geen belangrijke gebeurtenissen voorgedaan. Controleverklaring Hiervoor wordt verwezen naar de in hoofdstuk 19 opgenomen verklaring.
Stichting Woningbeheer Betuwe
139
jaarverslag 2012
19
Controleverklaring
[..getekende controleverklaring Ernst & Young toe te voegen..]
Stichting Woningbeheer Betuwe
140
jaarverslag 2012