Jaarverslag ZorgGoedBrabant 2008

Jaarverslag ZorgGoedBrabant 2008

ZorgGoedBrabant Postbus 151 5340 AD Oss Telefoon Fax E-mail: juni 2009

(0412) 66 49 11 (0412) 66 49 94 [email protected]

2

ZorgGoedBrabant, Jaarverslag 2008

Voorwoord 2008... verder met ZorgGoedBrabant Na alle opstartfase in 2007 zijn we in 2008 verder gegaan met het handen en voeten geven aan werkzaamheden voor ZorgGoedBrabant. Vanuit een nieuwe afdeling Intramuraal Vastgoed geeft BrabantWonen invulling aan haar technische beheertaken binnen ZorgGoedBrabant. De afdeling woondiensten draagt zorg voor de verhuurgebonden activiteiten met woonruimteverdeling voor de ruim 600 servicewoningen als belangrijkste taak daarin. De afdeling projectontwikkeling is verder gegaan met het (her)ontwikkelen van diverse locaties. Met name daar zie je de enorme meerwaarde van de intensieve samenwerking tussen BrabantZorg (tot 1 juli ZVOM/Welstaete) en BrabantWonen in ZorgGoedBrabant. Dankzij die samenwerking is de (versnelde) (her)ontwikkeling van de verschillende dienstencentra mogelijk. Met veel inzet, enthousiasme en plezier geven wij invulling aan onze nieuwe taken en verantwoordelijkheden. Dat gaat steeds soepeler. In 2008 is ZorgGoedBrabant geëvalueerd van ‘iets nieuws’ naar een vanzelfsprekendheid, een specifiek deel van onze werkzaamheden waar we trots op zijn. Ik wil alle collega’s en belanghouders die hebben bijgedragen aan onze resultaten dan ook van harte bedanken voor hun betrokkenheid en inzet. Met dit jaarverslag willen we niet alleen transparant inzicht bieden in de werkzaamheden van het afgelopen jaar, maar ook de achtergronden van de keuzes die we hebben gemaakt toelichten. De communicatieve waarde van het jaarverslag als verantwoordingsinstrument neemt toe. We zijn voortdurend met belanghouders in gesprek en willen ons als maatschappelijke organisatie graag verantwoorden. Vooral omdat de samenwerking tussen BrabantZorg en BrabantWonen in ZorgGoedBrabant een uniek concept is in Nederland. ZorgGoedBrabant is als entiteit noodzakelijk om de formele organisatie en de onderlinge verhoudingen tussen partijen correct in te richten. Het is echter geen merknaam die we naar klanten toe gebruiken. BrabantWonen verricht naar buiten toe alle uitvoerende werkzaamheden. Zodoende verwijzen wij in dit jaarverslag regelmatig naar het jaarverslag van BrabantWonen. Het betreft dan zaken die direct op het personeel of de uitvoerende organisatie betrekking hebben. Dit jaarverslag bestaat uit vier onderdelen. Het eerste deel gaat over ZorgGoedBrabant in het algemeen. Hierin treft u de hoofdstukken Wie is ZorgGoedBrabant? en Organisatieinrichting, transparantie en goed bestuur. In het tweede deel presenteren wij het volkshuisvestingsverslag. Dit gebeurt aan de hand van de hoofdstukken Investeren in Wonen, Investeren in Wijken en Investeren in Mensen. In het derde deel staan we stil bij de mensen en middelen. Het vierde en laatste deel is de feitelijke jaarrekening van ZorgGoedBrabant.


3

Het jaarverslag is voor iedereen beschikbaar en toegankelijk via de site van BrabantWonen of op aanvraag in ingebonden vorm. Met vriendelijke groet,

Ir. H.M.H. Windmüller

Drs. A.C.M van Osch

Drs. F.H. van de Werfhorst

Drs. W.J.C.M de Jong

juni 2009

4


Inhoudsopgave Voorwoord ............................................................................................................ 3 Deel een: ZorgGoedBrabant Algemeen ............................................................... 9 1. Wie is ZorgGoedBrabant? ............................................................................... 9 1.1 Identificatie .................................................................................................. 9 1.2 Historie en structuur .....................................................................................10 1.3 Belanghouders .............................................................................................11 2 2.1 2.2 2.3 2.4

Organisatie-inrichting, transparantie en goed bestuur ..............................12 Aedescode en Governancecode.......................................................................12 Verslag van de Raad van Commissarissen........................................................13 Verslag van het bestuur ................................................................................18 Accountantsverklaring ...................................................................................22

Deel twee: Volkshuisvestingsverslag.................................................................27 1. Investeren in wonen......................................................................................28 1.1. Woningvoorraad ............................................................................................28 1.2. Verhuur ........................................................................................................30 1.4. Ontruimings- en incassobeleid .........................................................................32 1.5. Afspraken met gemeente en anderen ...............................................................32 1.6 Onderhoud .....................................................................................................33 1.6.1 Dagelijks onderhoud .............................................................................34 1.6.2 Serviceonderhoud ................................................................................35 1.6.3 Preventief Onderhoud ...........................................................................35 1.6.4 Buitenschilderwerk ...............................................................................36 1.6.5 Binnenschilderwerk...............................................................................36 1.6.6 Grootonderhoud ...................................................................................36 1.6.7 Investeringen ......................................................................................38 1.6.8 Individuele woningaanpassingen ............................................................39 1.6.9 Rookmelders........................................................................................40 1.7 Aanpak warmteproblematiek locaties ..............................................................40 1.8 Herijking WOZ-waarde ..................................................................................40 1.9. Nieuwbouw ...................................................................................................41 1.10 Energie en milieu ..........................................................................................44 2. Investeren in wijken .....................................................................................46 2.1 Leefbaarheidbudget.........................................................................................46 2.2 Bewonerscommissies.......................................................................................46 2.3 Maatschappelijk aanbesteden ...........................................................................47 3. Investeren in mensen....................................................................................48 3.1 Klantenbinding ...............................................................................................48 3.2 Wonen en Zorg ...............................................................................................49


5

Deel drie: Mensen en middelen..........................................................................53 1. Personeel en organisatie ...............................................................................53 2. Toelichting financieel beleid ..........................................................................53 2.1 Financieren ....................................................................................................53 2.2 Beleggen .......................................................................................................55 2.3 Liquiditeitenbeheer..........................................................................................55 2.4 Renterisicobeheer ...........................................................................................55 2.5 Fiscaliteit .......................................................................................................56 2.6 Deelnemingen ................................................................................................56

Deel vier: Jaarrekening 2008.............................................................................59 1. 2. 3. 4.

Kengetallen......................................................................................................59 Balans per 31 december 2008 (na resultaatbestemming) (x € 1.000)......................60 Winst- en verliesrekening over 2008 (x € 1.000) ..................................................62 Kasstroomoverzicht 2008 (indirecte methode) (x € 1.000) .....................................63

5. Toelichting op de balans en winst- en verliesrekening ..................................64 5.1 Materiële vaste activa......................................................................................72 5.2 Financiële vaste activa.....................................................................................73 5.3 Vorderingen ...................................................................................................73 5.4 Vermogen ......................................................................................................75 5.5 Langlopende schulden .....................................................................................75 5.6 Kortlopende schulden ......................................................................................76 6. Toelichting op de Winst- en verliesrekening ..................................................77 6.1 Huren ............................................................................................................77 6.2 Vergoedingen .................................................................................................77 6.3 Overheidsbijdragen .........................................................................................78 6.4 Overige bedrijfsopbrengsten.............................................................................78 6.5 Algemene beheers- en administratiekosten ........................................................78 6.6 Lasten onderhoud ...........................................................................................78 6.7 Overige bedrijfslasten......................................................................................79 6.8 Rentebaten en soortgelijke opbrengsten ............................................................79 6.9 Waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten .....................................80 6.10 Rentelasten en soortgelijke kosten ..................................................................80 6.11 Mutatie reële waarde materiële vaste activa .....................................................80

6


Deel een

ZorgGoedBrabant Algemeen


7

8


Deel een: ZorgGoedBrabant Algemeen

1. Wie is ZorgGoedBrabant? 1.1

Identificatie

Statuten Stichting ZorgGoedBrabant is een nieuwe stichting opgericht door Zorg Voor Ouderen Maasland en BrabantWonen. De stichting is opgericht om de samenwerking tussen beide organisaties te verbreden, te verdiepen en duurzaam te verankeren. De statuten van ZorgGoedBrabant zijn voor het laatst gewijzigd d.d. 21 december 2006. Adresgegevens Stichting Stichting ZorgGoedBrabant Venusstraat 2 5345 LP Oss Postbus 151 5340 AD Oss Kamer van Koophandel BrabantWonen is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Oost-Brabant onder het nummer 41084630 De stichting wordt aangeduid onder de handelsnaam ZorgGoedBrabant. De feitelijke werkzaamheden worden uitgevoerd door BrabantWonen. Bankgegevens Rabobank 14.04.06.794 Adresgegevens BrabantWonen Vestiging Oss en BrabantWonen Hoofdkantoor Venusstraat 2 5345 LP Oss Postbus 151 5340 AD Oss Telefoon: (0412) 66 49 11 Faxnummer: (0412) 66 49 94 E-mail: [email protected]


9

1.2

Historie en structuur

ZorgGoedBrabant is in 2006 ontstaan vanuit een strategische samenwerking tussen BrabantWonen en Zorg Voor Ouderen Maasland (ZVOM)/Welstaete. Deze verbinding heeft geleid tot een duurzaam geborgde samenwerking en tot de gezamenlijke inrichting van de toegelaten (dochter)instelling ZorgGoedBrabant. De strategische samenwerking heeft als doel het herstructureren van verouderd intramuraal vastgoed, het verbeteren van de bestaande dienstverlening op het brede terrein van wonen en het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten op het snijvlak van wonen, zorg en welzijn. ZVOM en Welstaete zijn eind 2006 bestuurlijk gefuseerd en hebben het afgelopen jaar gewerkt aan de inhoudelijke organisatorische fusie. Hiermee ontstaat een ouderenzorg dienstverlener met 24 dienstencentra (verzorgings- en verpleegtehuizen), 600 servicewoningen en twee expertisecentra. De nieuwe organisatie, die analoog aan BrabantWonen, sinds 1 juli 2008 BrabantZorg heet, werkt met 3.500 collega’s in de regio’s Oss, (Maasland), Uden en Veghel. We hebben het afgelopen jaar samen met BrabantZorg gewerkt aan de oprichting van het overkoepelende label en de groepsnaam BrabantLeven. Samen zijn we in gesprek gegaan met gemeenten en welzijnsinstellingen in de optelsom van onze werkgebieden. Dit heeft er onder andere toe geleid dat vier welzijnsorganisaties het traject hebben ingezet om gezamenlijk BrabantWelzijn te vormen. Het doel Wij streven ernaar om in de vorm van een sterke alliantie onze gezamenlijke klanten in staat te stellen om ‘Zo lang, zo thuis, zo gezond en zo plezierig mogelijk te wonen en te leven’. BrabantLeven staat hierbij voor een kwalitatief hoogwaardig en onderling afgestemd aanbod van producten en diensten en voor keuze en gemak op het terrein van wonen, welzijn en zorg. Beleidsontwikkeling en beïnvloeding van buiten We staan als maatschappelijke onderneming midden in de dynamiek van de samenleving. Dat betekent dat we permanent worden beïnvloed door ontwikkelingen in onze omgeving. De houding van klanten, woonwensen en de positionering van organisaties zijn constant in beweging. Het speelveld en de spelregels veranderen continu. We krijgen hierbij reacties en signalen van onze klanten en belanghouders die we wegen en evalueren. Op basis hiervan stellen we doelen of beleidsuitgangspunten bij. Dit resulteert in een continu proces van afwisselend naar buiten en naar binnen kijken. Niet alleen worden we beïnvloed door ontwikkelingen in onze omgeving, ook proberen wij bewust onze omgeving te beïnvloeden. Organisatie ZorgGoedBrabant is een bestuurlijke stichting en heeft geen eigen personeel in dienst. Alle werkzaamheden voor ZorgGoedBrabant worden geleverd door BrabantWonen. Dat is vastgelegd in een dienstverleningsovereenkomst. In onderstaande figuur zijn de verhoudingen tussen BrabantZorg, BrabantWonen en ZorgGoedBrabant weergegeven. De huurcontracten hebben betrekking op het intramurale zorgvastgoed. Klanten van de servicewoningen hebben een individuele huurovereenkomst met ZorgGoedBrabant.

10


1.3

Belanghouders

Beide moederorganisaties1 hebben belanghouders benoemd. Deze formele belanghouders zijn ook belanghouder van ZorgGoedBrabant. De contacten met belanghouders en hun beïnvloeding loopt via de moederorganisaties.

1

De moederorganisaties van ZorgGoedBrabant zijn BrabantZorg en BrabantWonen.


11

2

2.1

Organisatie-inrichting, transparantie en goed bestuur

Aedescode en Governancecode

Aedescode ZorgGoedBrabant is in formele zin een corporatie. De uitvoeringsorganisatie ligt bij BrabantWonen. Zij is lid van Aedes, onderschrijft de Aedescode en voldoet aan de normen die erin zijn vastgelegd. Datzelfde geldt voor ZorgGoedBrabant.

Governancecode Op initiatief van Aedes en de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW) heeft de commissie-Winter een Governancecode geformuleerd voor de corporatiesector. De code bevat normen voor goed bestuur en toezicht, transparantie, externe verantwoording en financiële beheersing bij corporaties. De code is geaccepteerd en is per 1 januari 2007 van kracht. Met de ondertekening van de Aedescode onderschrijven we ook de Governancecode. De code gaat uit van het principe ‘pas toe of leg uit’. In dit jaarverslag geven we hieraan invulling. In 2007 hebben we de governance van ZorgGoedBrabant vorm gegeven (zie het verslag van het bestuur). De governancestructuur van BrabantWonen is hiervoor de basis, met de Governancecode als uitgangspunt.

12


2.2

Verslag van de Raad van Commissarissen

Hierbij bieden wij u de door het bestuur van ZorgGoedBrabant opgemaakte jaarrekening over 2008 aan. Deze omvat de winst- en verliesrekening, de balans, de daarbij behorende toelichting, alsmede het volkshuisvestingsverslag over het afgelopen boekjaar. Deze jaarrekening is door PriceWaterhouseCoopers Accountants NV, gecontroleerd en goedgekeurd, zoals blijkt uit de accountantsverklaring die u in dit verslag op pagina 22 aantreft. Wij verlenen onze goedkeuring aan dit jaarverslag, volkshuisvestingsverslag en bijbehorende jaarrekening. Samenstelling Raad De Raad van Commissarissen (RvC) houdt integraal toezicht op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken binnen ZorgGoedBrabant. Het betreft hier voornamelijk de weerbaarheid van het vermogen (de financiële continuïteit), de rechtvaardigheid van de uitgaven (de legitimiteit) en het functioneren van het bestuur. Daarnaast fungeert de raad als klankbord en adviseur voor het bestuur. Als basis voor het eigen functioneren en de relaties met het bestuur maakt de RvC gebruik van een reglement. Dit reglement is een aanvulling op de statutaire bepalingen. De RvC bestaat uit zes leden, die voor een periode van vier jaar benoemd zijn en die voor een volgende zittingstermijn van vier jaar kunnen worden herbenoemd. Op 20 april 2007 is de heer D.J. Noy benoemd. Vier leden zijn benoemd bij het passeren van de statuten d.d. 21 december 2006. Op 26 juni 2008 kwam de juridische fusie van ZVOM en Welstaete tot stand, vanaf 1 juli 2008 ging deze organisatie verder onder de naam BrabantZorg. Wijzigingen in de samenstelling RvC ZorgGoedBrabant in 2008: Op 29 mei 2008 is mevrouw dr. M.J.M. Adriaansen benoemd als lid RvC vanuit de huurdersvereniging ZVOM/Welstaete. De heer drs. P.M.J. Beckers is op 26 november 2008 afgetreden als voorzitter RvC BrabantWonen en daarmee ook als lid van de RvC van ZorgGoedBrabant. De RvC van BrabantWonen heeft op 26 november 2008 de heer ing. J.C.J. Reijers benoemd als nieuw lid. De heer ing. J.C.J. Reijers is in februari 2009 op voordracht van de RvC BrabantWonen benoemd als nieuw lid RvC ZorgGoedBrabant. ZorgGoedBrabant is een zelfstandige, in juridische zin nevengeschikte entiteit. Voor BrabantZorg en BrabantWonen wordt het ervaren als een gezamenlijke dochterorganisatie. De Raad van Commissarissen van ZorgGoedBrabant is krachtens de statuten samengesteld uit twee leden die afkomstig zijn vanuit de Raad van Commissarissen van BrabantWonen, twee leden die afkomstig zijn vanuit BrabantZorg en twee leden op voordracht van de huurderorganisaties. Het rooster van aftreden ziet er als volgt uit:


13

2

3

4

5


Vacature is ingevuld door de benoeming van de heer Reijers vanuit de RvC BrabantWonen in februari 2009. Is vice-voorzitter voor een periode van 4 jaar. Daarna wordt vice-voorzitter geleverd vanuit RvC-leden van BrabantZorg. Is voorzitter voor een periode van 4 jaar. Daarna wordt voorzitter geleverd vanuit RvC-leden van BrabantWonen. Lid als bedoeld in artikel 13, lid 4 van de statutenwijziging d.d. 21-12-2006.

14

Op voordracht van

Lid

Geboorte datum

Sinds (volgens KvK)

Aftredend en herkiesbaar bij moederorganisatie

Aftredend en niet herkiesbaar

RvC BrabantWonen

dhr. drs. P.M.J. Beckers

07-10-1955

21-12-2006

RvC BrabantWonen

vacature2 per 26-11

RvC BrabantWonen

dhr. W.T.G. Bens MBA / vice-voorzitter3

13-04-1960

21-12-2006

2010

2014

Huurdersvereniging 5 BrabantWonen

dhr. drs. ing. R.W.M. Rottier

17-05-1953

21-12-2006

2008

2012

Huurdersvereniging BrabantZorg

mw. dr. M.J.M. Adriaansen

03-12-1955

29-05-2008

2009

2013

RvT BrabantZorg

dhr. D.J. Noy / voorzitter4

22-05-1958

26-02-2007

2010

2014

RvT BrabantZorg

dhr. prof.dr. E. Piëst

30-03-1959

19-09-2005

2010

2014

26-11-2008

De RvC is van mening, dat alle relevante deskundigheden vertegenwoordigd zijn, die in staat zijn om onafhankelijk toezicht te kunnen houden op het bestuur. Alle commissarissen vanuit de Raad van Toezicht BrabantZorg zijn lid van de NVTZ (Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorginstellingen), alle commissarissen vanuit de RvC BrabantWonen zijn lid van het VTW (Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties). Werkwijze Bij het inrichten van de governancestructuur is rekening gehouden met het feit dat het bestuur van ZorgGoedBrabant in stemverhouding paritair is samengesteld uit het bestuur van BrabantWonen en BrabantZorg. Verder is van belang dat BrabantWonen alle uitvoerende werkzaamheden verricht. ZorgGoedBrabant is als entiteit noodzakelijk om de formele organisatie en de onderlinge verhoudingen tussen partijen correct in te richten, maar is geen merknaam die we naar klanten toe gebruiken. ZorgGoedBrabant heeft de Aedescode ondertekend en kent voor haar klanten en leveranciers een integriteitbeleid, een klachtenprocedure en een inkoop- en aanbestedingsbeleid. Daarnaast een reglement voor Raad van Commissarissen, een bestuursreglement, een reglement voor de voordracht van huurdersleden, een statuut nieuwbouw en herstructurering en een financieel statuut. Om aan de Governancecode te voldoen is in 2008 door de RvC van ZorgGoedBrabant het integriteitsbeleid en de klokkenluidersregeling, de cyclus van planning en control en het inkoop- en aanbestedingsbeleid goedgekeurd. Mede omdat BrabantWonen de naar klanten toe herkenbare organisatie is die alle diensten verricht, hebben we bij de inrichting van de governancestructuur aangesloten bij de governancestructuur van BrabantWonen. De Raad heeft in het verslagjaar vier maal volgens een vooraf vastgesteld schema en aanvullend nog eenmalig in juni vergaderd. Voorafgaand aan iedere vergadering heeft het Bestuur een vooroverleg met de voorzitter. Naar aanleiding van dit gesprek wordt de agenda definitief samengesteld. Ter voorbereiding van de vergaderingen wordt de Raad voorzien van de reguliere informatiestukken als: • jaarrekening en begroting; • kwartaaloverzichten. Het bestuur, bestaande uit vier personen, was bij de RvC-vergaderingen tot november voltallig aanwezig. De RvC heeft op verzoek van het bestuur ter vergadering op 22-9-2008 ingestemd met de aanwezigheid van een vertegenwoordiging van het bestuur bij een RvC-vergadering. Deze vertegenwoordiging zal bestaan uit de heer drs. A.C.M. van Osch en de heer ir. H.M.H. Windmüller. In de vergadering in mei sloot, naast de externe accountant, ook de financieel directeur van BrabantWonen aan ter behandeling van de jaarrekening 2007 en het accountantsverslag 2007. Zelfevaluatie De Raad van Commissarissen heeft in 2008 een zelfevaluatie gehouden onder voorzitterschap en onder begeleiding van een externe deskundige. Zowel de individuele raadsleden als de bestuursleden hebben voor input gezorgd. De raad heeft nadrukkelijk stilgestaan bij de bijzondere situatie gezien de 50-50 samenstelling in zowel de raad als het bestuur en het functioneren van de raad en het bestuur. De raad heeft hierbij een aantal aanbevelingen gedefinieerd met betrekking tot de informatievoorziening en terugkoppeling van investeringsbeslissingen richting de moederorganisatie en het functioneren van het bestuur.


15

Besluiten Raad van Commissarissen • benoeming vanuit de HuurdersBelangenVereniging van de bindende voordracht nieuw lid RvC mw. dr. M.J.M. Adriaansen; • uitvoering van een jaarlijkse zelfevaluatie RvC o.l.v. een externe voorzitter. Goedkeuring bestuursbesluiten Een aantal (materiële) besluiten van het bestuur, zoals vastgelegd in de statuten en in het reglement van de RvC, is aan de Raad ter goedkeuring voorgelegd. De volgende bestuursbesluiten zijn door de Raad in 2008 goedgekeurd: • cyclus van planning en control; • integriteitsbeleid en klokkenluidersregeling; • inkoop- en aanbestedingsbeleid; • investeringsbeslissing Maaszicht Grave; • investeringsbeslissing Vita Nova; • huurbeleid per 1 juli 2008; • jaarrekening en accountantsverslag 2007; • financieel statuut ZorgGoedBrabant; • statuut Nieuwbouw en Herstructurering; • bieding ziekenhuislocatie gemeente Oss en Veghel; • het laten uitvoeren van een waardebepaling van het vastgoed stichting Welstaete; • remuneratie RvC-leden ZorgGoedBrabant; • samenwerkingsovereenkomst tussen BrabantZorg en BrabantWonen inzake Welstaete; • principeovereenkomst verwerving Kruisherenklooster en kapel Uden; • bieding pastorie Volkel; • goedkeuring initiatief Zorghotel Uden; • begroting en activiteitenplan 2009. Besproken onderwerpen Naast actuele ontwikkelingen en de goedkeuringsbesluiten kwamen de volgende onderwerpen in de Raad van Commissarisvergaderingen aan bod: • LangeTermijnHuisvestingsPlan • kwartaaloverzichten • sturingsinformatie projecten • honorering leden RvC • ‘Corporatie in Perspectief’ Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) • tussenrapportage woningcorporatiestelsel, VROM • solvabiliteitsoordeel verslagjaar 2007, CFV. Op 18 juni heeft de Raad van Commissarissen het jaarverslag en de jaarrekening van 2007 besproken, goedgekeurd en décharge verleend aan het bestuur. Tijdens deze vergadering, waarbij zowel inhoudelijk als procedureel het jaarverslag is besproken, is vastgelegd dat de aanbevelingen van de externe accountant, die volgden vanuit de controle, in de toekomst vergezelt gaan met de reactie van het bestuur. In 2008 is de reactie op de aanbevelingen vervolgens in de eerstvolgende vergadering door de Raad behandeld. De door de accountant gemaakte aanbevelingen betreffen met name het kritisch volgen van de rendementen, de borgbaarheid van de toekomstige financieringen en de hoogte van de rentelasten in relatie tot de voorgenomen toekomstige financieringen. Het bestuur onderschrijft de noodzaak van de aanbevelingen. Doel ZorgGoedBrabant Belangrijkste doel van ZorgGoedBrabant is om; “Mensen zo lang, zo thuis, zo gezond en zo plezierig mogelijk te laten wonen en leven”. ZorgGoedBrabant levert hiertoe, samen met BrabantWonen de huisvesting met diensten. BrabantZorg levert hiertoe zorg en welzijnsarrangementen.

16


RvC en werkbezoeken/scholingsactiviteiten/extra bijeenkomsten De Raad was uitgenodigd voor de belanghoudersbijeenkomst van BrabantWonen op 5 juni 2008; het merendeel van de Raad was hierbij aanwezig. Op 8 december heeft voor de eerste keer de zelfevaluatie RvC ZorgGoedBrabant plaatsgevonden. Verbindingen Volgens de statuten van ZorgGoedBrabant kent deze stichting een verbinding met BrabantWonen en met BrabantZorg. Bij BrabantWonen wordt het functioneren van de externe accountant, welke ook de jaarrekening van ZorgGoedBrabant controleert, eens per 4 jaar beoordeeld. Leningen of garanties ZorgGoedBrabant verstrekt geen leningen of garanties aan leden van de RvC en het bestuur. Verder hebben in het boekjaar 2008 geen transacties plaatsgevonden met tegenstrijdig belang aangaande bestuur respectievelijk RvC. Persoonlijke gegevens bestuur en verantwoordelijkheden De heer ir. H.M.H. Windmüller (1959) is bestuurslid (50% stemrecht) en algemeen directeur van BrabantWonen. De volgende bestuursleden vanuit BrabantZorg hebben gezamenlijk 50% stemrecht: • mevrouw drs. W.J.C.M. de Jong (1956), lid Raad van Bestuur BrabantZorg; • de heer drs. A.C.M. van Osch (1955), lid Raad van Bestuur BrabantZorg; • de heer drs. F.H. van de Werfhorst (1953), voorzitter Raad van Bestuur BrabantZorg. In het Bestuursreglement is de taakverdeling binnen het bestuur vastgelegd. Bezoldiging RvC en bestuur De bezoldiging van het bestuur en de RvC geschiedt door de moederorganisaties (BrabantWonen en Zorg voor Ouderen Maasland/Welstaete, per 1 juli 2008 BrabantZorg). De bezoldiging van het bestuur vanuit ZorgGoedBrabant bedraagt derhalve € 0,-. Geen enkel lid van de RvC heeft in 2008 via ZorgGoedBrabant een bezoldiging ontvangen. In 2008 heeft de Raad op voorstel van het bestuur besloten om vanaf het jaar 2009 een bezoldiging van € 2.000,00 te hanteren voor het lidmaatschap van de Raad van Commissarissen. Deze bezoldiging is onafhankelijk van de financiële prestaties van ZorgGoedBrabant.

Ir. D.J. Noy, voorzitter Raad van Commissarissen


17

2.3

Verslag van het bestuur

ZorgGoedBrabant is in 2006 ontstaan vanuit een strategische samenwerking tussen BrabantWonen en Zorg Voor Ouderen Maasland (ZVOM)/ Welstaete. Deze verbinding heeft geleid tot een duurzaam geborgde samenwerking, tot de gezamenlijke inrichting van de toegelaten (dochter-) instelling ZorgGoedBrabant. De strategische samenwerking heeft als doel het herstructureren van verouderd intramuraal vastgoed, het verbeteren van de bestaande dienstverlening op het brede terrein van het wonen en het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten op het snijvlak van wonen, zorg en welzijn. ZVOM en Welstaete zijn eind 2006 bestuurlijk gefuseerd en hebben afgelopen jaar gewerkt aan de inhoudelijk organisatorische fusie. Deze inzet is per 1 juli 2008 afgerond met het ontstaan van BrabantZorg, een brede ouderenzorgdienstverlener met 24 locaties waarin zich even zovele dienstencentra (verzorg- en of verpleegtehuizen) bevinden, ruim 600 servicewoningen en twee expertisecentra. BrabantZorg, werkt met 3.500 collega’s in de regio’s Maasland, Uden en Veghel. BrabantWonen en BrabantZorg, de beide moeders van ZorgGoedBrabant, hebben het afgelopen jaar gewerkt aan de oprichting van het overkoepelende label BrabantLeven. Samen zijn we in gesprek gegaan met gemeenten en welzijnsinstellingen in de optelsom van onze werkgebieden. Dit heeft er onder andere toe geleid dat een viertal welzijnsorganisaties het traject hebben ingezet om gezamenlijk BrabantWelzijn te vormen. In 2008 zijn twee van de vier welzijnsorganisaties gefuseerd. Het doel is een sterke alliantie die onze gezamenlijke klanten in staat stelt om ‘Zo lang, zo thuis, zo gezond en zo plezierig mogelijk te wonen en te leven’. BrabantLeven staat hierbij voor een kwalitatief hoogwaardig en onderling afgestemd aanbod van producten en diensten, voor keuze en gemak op het terrein van wonen, welzijn en zorg. We staan als maatschappelijke onderneming midden in de dynamiek van de samenleving. Dat betekent dat we permanent worden beïnvloed door ontwikkelingen in onze omgeving. De houding van klanten, woonwensen, de positionering van organisaties, is constant in beweging. Het speelveld en de spelregels veranderen. We krijgen hierbij reacties en signalen van onze klanten en belanghouders. Deze wegen we en evalueren we. Tenslotte stellen we op basis hiervan doelen of beleidsuitgangspunten bij. Dit resulteert in een continu proces van afwisselend naar buiten en naar binnen kijken. Hierbij worden we beïnvloed door ontwikkelingen vanuit onze omgeving en proberen wij bewust onze omgeving te beïnvloeden. 2007 is het jaar waarin de implementatie van het dienstverleningscontract tussen ZorgGoedBrabant en BrabantWonen centraal stond. Vanaf januari 2007 verzorgt BrabantWonen alle klantgebonden, vastgoedgebonden en organisatiegebonden activiteiten voor ZorgGoedBrabant. 2008 is het jaar waarin we een aantal herstructurerings- en nieuwbouwprojecten voortvarend hebben opgepakt. In 2008 hebben we vanuit de entiteit ZorgGoedBrabant voor bijna 90 miljoen aan investeringsbeslissingen genomen. Het afgelopen jaar hebben we daarnaast tenslotte gewerkt aan de voorbereiding van het positioneren van het vastgoed van Welstaete en aan onze plannen voor de samenwerking tussen BrabantWonen, BrabantZorg en BrabantWelzijn onder het label BrabantLeven.

Beleid en strategie Het beleid en de visie op specifiek zorgvastgoed start met een visie op zorg. In dat verband is van belang om te vermelden dat BrabantZorg een lange termijn huisvestingsplan heeft vastgesteld waarin met name de kwantitatieve opgave voor de komende jaren in kaart is gebracht. Hieruit blijkt dat ZorgGoedBrabant nog een behoorlijke opgave heeft voor het realiseren van, met name geclusterde zelfstandige woningen/onzelfstandige eenheden met zorg- en welzijnsinfrastructuur.

18


Daarnaast blijkt een geweldige opgave om onze gezamenlijke klanten in de bestaande woningvoorraad te voorzien van laagdrempelige toegang tot welzijn en zorg. Het is niet voor niets dat het gezamenlijk geformuleerde doel voor BrabantLeven is om; “Mensen zo lang, zo thuis, zo gezond en zo plezierig mogelijk te laten wonen en leven”. In de komende periode zullen we in het kader van BrabantLeven, samen met BrabantWonen, BrabantZorg en BrabantWelzijn werken aan een meer kwalitatieve benadering van de toekomstige opgave. In 2008 heeft het accent gelegen op de praktische organisatie van het technisch, sociaal en financieel beheer en het opstarten en verder brengen van een aantal nieuwbouwbouwprojecten. Aangezien BrabantWonen de feitelijke beheer en ontwikkelwerkzaamheden verricht verwijzen we voor wat betreft het beheer, de leefbaarheid en veiligheid in de wijken, de wijze waarop we omgaan met bewonersgroepen, etc. naar het algemene beleid en de visie van BrabantWonen. Bij deze jaarrekening hebben we een meerjarenplan gemaakt waarin we een doorkijk en financiële vertaling geven van de ingeschatte werkzaamheden op het terrein van het technisch beheer (renovatie en onderhoud), sociaal en financieel beheer en de nieuwbouw en herstructureringsprojecten. In de komende periode zal worden gewerkt aan het verfijnen van een integrale beleidsvisie. Belanghouders BrabantWonen en BrabantZorg zijn de organisaties die naar buiten treden. Beide organisaties hebben hun belanghouders benoemd. Voor ZorgGoedBrabant zijn daarmee de belanghouders van beide moederorganisaties in het werkgebied van ZorgGoedBrabant relevant. Het gaat hierbij om: De Colleges van B&W en relevante ambtenaren van alle gemeenten in de Regio Maasland Oss, de huurdervertegenwoordiging ZorgGoedBrabant, de woningcorporaties BrabantWonen en Woonmaatschappij Maasland, de welzijnsinstellingen Vivaan, Divers en Rigom, de zorgverleners BrabantZorg en STBNO (thuiszorg), de jongerenhulpverlening Oosterpoort, de verslavingszorg Novadic-Kentron, de bemoeizorg crisisopvang ‘t Verdihuis, de Onafhankelijke Seniorenraad Oss, de politie, het Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW), ziekenhuis Bernhoven de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Dichterbij en de GGZ-Oost Brabant. Governancestructuur De governancestructuur heeft het afgelopen jaar zowel landelijk als binnen onze organisatie veel aandacht gehad. Begin 2007, meteen na de oprichting, hebben we de Aedescode ondertekend. We staan achter de daarin verwoorde ambities, positionering en rolopvatting van corporaties. In het verlengde van de Aedescode hanteren we de Governancecode. In 2008 hebben we gewerkt aan het verder inrichten van de Governancestructuur. We hebben in 2007 een Reglement Raad van Commissarissen, een Bestuursreglement, een Protocol Inkoop Accountantsdiensten en een Financieel Statuut vastgelegd. In 2008 hebben we hieraan toegevoegd een Inkoop en aanbestedingsbeleid, een Integriteitbeleid met klokkenluiderregeling en een Statuut Nieuwbouw en Herstructurering. ZorgGoedBrabant komt voort uit een strategische samenwerking tussen BrabantWonen en BrabantZorg. ZorgGoedBrabant is juridisch gezien nevengeschikt maar wordt beleidsmatig gezien als een gezamenlijke dochteronderneming van de beide moeders. Dat komt nadrukkelijk tot uiting in de Governancestructuur. Het bestuur van ZorgGoedBrabant wordt statutair, ‘qualitate qua’ voor 50% gevormd door de rechtspersoon BrabantWonen en voor 50% door de rechtspersoon BrabantZorg. In de praktijk wordt dit ingevuld door de leden van de Raad van Bestuur van de moederorganisaties. Beloning, remuneratie, etc. van de leden van de Raad van bestuur van ZorgGoedBrabant behoort dan ook tot de verantwoordelijkheden van de beide moederorganisaties. Er is dan ook bijvoorbeeld geen sprake van aanvullende beloning vanuit de rechtspersoon ZorgGoedBrabant.


19

Ook bij de samenstelling van de Raad van Commissarissen is statutair bepaald dat twee leden van de Raad voortkomen uit de gelederen van de Raad van Toezicht van BrabantZorg en twee leden uit de gelederen van de Raad van Commissarissen van BrabantWonen. Daarnaast wordt een tweetal leden benoemd op basis van een bindende voordracht van de huurderorganisatie. In het kader van de Governancestructuur is van belang om te vermelden dat ZorgGoedBrabant een dienstverleningsovereenkomst heeft gesloten met BrabantWonen voor alle vastgoedgebonden, klantgebonden en organisatiegebonden dienstverlening. Verder heeft ZorgGoedBrabant met BrabantZorg huurcontracten gesloten voor het intramurale vastgoed. Daarnaast is ten slotte een samenwerkingsovereenkomst gesloten tussen BrabantWonen en BrabantZorg. Hierin hebben we onze ambities vastgelegd voor onze gezamenlijke droom, ‘BrabantLeven’, en regels vastgelegd voor de eventuele ontvlechting van ZorgGoedBrabant. Klachtencommissie ZorgGoedBrabant heeft dezelfde onafhankelijke klachtencommissie als BrabantWonen. Deze klachtencommissie heeft een dubbele functie. De procedure en de daarbij behorende behandeling zien we enerzijds als het sluitstuk van het waarborgen van onze externe dienstverlening. Daarnaast heeft de klachtencommissie een functie in het tot stand komen van de nodige ‘checks and balances’ van onze dienstverlening. De klachtencommissie maakt jaarlijks voor het bestuur een verslag van haar werkzaamheden. Het is een integraal verslag van de behandelde klachten over zowel ZorgGoedBrabant als BrabantWonen. Gezien het feit dat de klachtencommissie geen klachten gericht aan ZorgGoedBrabant heeft ontvangen, is in dit jaarverslag slechts een beknopt verslag van de klachtencommissie opgenomen. Voor een uitgebreider verslag van de klachtencommissie verwijzen wij naar het jaarverslag van BrabantWonen. Samenstelling De samenstelling van de klachtencommissie was per ultimo 2008 als volgt: naam

functie

Benoemd per

Herbenoemd per

Benoemd tot

De heer ir. M.A.G. van der Sanden

voorzitter

mei 2000

januari 2011

De heer A.J. Auwens Mevrouw H.P.C. Vugts

lid lid

mei 2000 mei 2000

De heer mr. J.E. Lenglet

lid

september 2006

januari 2003 en januari 2007 mei 2008 januari 2003 en januari 2007 mei 2008

Mevrouw mr. M.A. Rosenbrand-Biesheuvel

lid

november 2006

november 2007

Herbenoembaar tot nee

mei 2012 januari 2011

nee Nee

mei 2012

novem ber 2013 novem ber 2014

november 2011

Huurcommissie Bij geschillen met haar huurders kent ZorgGoedBrabant een klachtenprocedure. Dit is een intern traject waarbij we zoeken naar een oplossing. Indien we er niet uit komen met een klant, heeft deze de mogelijkheid om de klacht neer te leggen bij de onafhankelijke klachtencommissie van BrabantWonen of bij de kantonrechter. Daarnaast kunnen klanten zich bij bepaalde geschillen wenden tot de huurcommissie. Zij doet uitspraak in geschillen over huurprijzen, onderhoudsgebreken en servicekosten. In 2008 zijn geen zaken aan de huurcommissie voorgelegd.

20


Inkoop en aanbesteden ‘Inkoop en aanbesteden’ is een thema dat maatschappelijk veel aandacht krijgt sinds de bouwfraude-affaire. ZorgGoedBrabant gebruikt de beleidsnotitie Inkoop- en aanbestedingsbeleid van BrabantWonen voor de inkoop van alle soorten bouwkundige en installatietechnische werkzaamheden. Het beleid bij de inkoop van onder meer kapitaal en beleggingsproducten is separaat vastgelegd in het Financieel Statuut. Wij hebben ervoor gekozen geen gebruik te maken van het Uniform Aanbestedingsreglement (UAR; verplicht voor overheden). Dit biedt ons enerzijds meer vrijheden in de keuze en organisatie van het inkopen respectievelijk aanbesteden. Anderzijds is het wenselijk om voor projecten een eigen aanbestedingsreglement en algemene voorwaarden vast te stellen om ook transparantie te kunnen bieden aan (nieuwe) externe bedrijven. Dit is geregeld. Jaarlijks evalueren wij het gehele inkoop- en aanbestedingsbeleid. Risicobeheersing Een bijzonder aandachtspunt waar we in het kader van deze verslaglegging bij stil staan is de risicobeheersing en risicocontrole. Aangezien de feitelijke werkzaamheden worden verricht verwijzen we voor de risicobeheersing en risicocontrole in de algemene bedrijfsvoering naar BrabantWonen. Vanuit het perspectief van ZorgGoedBrabant wordt deze algemene dienstverlening ingekocht tegen een vast tarief per bed cq woning. In de komende periode willen we een verdiepingsslag maken naar een integrale aanpak en beschrijving van het risicomanagement. Bestuursverklaring ZorgGoedBrabant verklaart dat zij in het verslagjaar 2008 haar middelen uitsluitend heeft besteed in het belang van de volkshuisvesting. ZorgGoedBrabant heeft de Aedescode ondertekend en verklaart hierbij dat ZorgGoedBrabant in het verslagjaar overeenkomstig de code heeft gehandeld. Tenslotte verklaart ZorgGoedBrabant dat zij de relevante wet- en regelgeving naleeft en dat de risicobeheersing- en controlesystemen effectief zijn. Het Bestuur,

Ir. H.M.H. Windmüller

Drs. A.C.M van Osch

Drs. F.H. van de Werfhorst

Drs. W.J.C.M de Jong


21

2.4

22

Accountantsverklaring



23

24


Deel twee

Volkshuisvestingsverslag


25

26


Deel twee: Volkshuisvestingsverslag Zoals eerder aangegeven in dit jaarverslag verzorgt BrabantWonen alle klantgebonden, vastgoedgebonden en organisatiegebonden activiteiten voor ZorgGoedBrabant. De dagelijkse werkzaamheden, zoals verhuur, reparatieverzoeken en planmatig onderhoud worden allemaal uitgevoerd door de vestiging Oss. De afdeling projectontwikkeling van BrabantWonen is verantwoordelijk voor grote renovatie- en herstructureringsprojecten en nieuwbouwactiviteiten. BrabantWonen maakt duidelijk onderscheid tussen intramuraal en extramuraal vastgoed. Het extramurale vastgoed bestaat uit ruim 600 servicewoningen die BrabantWonen in feite op dezelfde manier verhuurt en onderhoudt als het ‘normale’ bezit. Het intramurale vastgoed is nieuw voor BrabantWonen. Vanwege de specifieke onderhoudskenmerken van de 16 dienstencentra in het bezit heeft zij binnen de afdeling Technische Diensten vestiging Oss een afzonderlijke afdeling opgericht: Intramuraal Vastgoed (IMV). Vanaf 1 januari 2008 richt deze afdeling zich specifiek op het technisch beheer van het intramurale vastgoed. Dit volkshuisvestingsverslag is onderverdeeld in drie delen: investeren in wonen, investeren in wijken en investeren in mensen. Investeren in wijken en mensen doet BrabantWonen niet uitsluitend voor ZorgGoedBrabant. We hebben in dit volkshuisvestingsverslag dan ook een selectie gemaakt van activiteiten die BrabantWonen op deze gebieden uitvoert en waar raakvlakken zijn met de werkzaamheden binnen ZorgGoedBrabant. Voor een volledig beeld van de investeringen in wijken en mensen verwijzen wij naar het jaarverslag van BrabantWonen.


27

1. Investeren in wonen 1.1. Woningvoorraad ZorgGoedBrabant heeft in totaal 606 servicewoningen. Daarnaast bezit ZorgGoedBrabant 16 locaties. In onderstaande grafiek staat hoe dat bezit is verdeeld naar aantallen en typen. woningbezit naar type 600

490

500 400 300 200

116

16

100 Servicewoning gestapeld

Servicewoning begane grond

Locatie

2 Overige woningen *

Bron: Huur Peildatum: 23-02-2009

* Twee overige woningen zijn: Oijense Bovendijk 3 en St. Sebastianusstraat 7. In onderstaande tabel staat een overzicht van het aantal servicewoningen verdeeld naar locatie: Aantal servicewoningen Oss Sterrebos 224 Ministershof 83 Vredehof 92 Torenstaete 73 Begijnenhof 66 Heesch In den Kortenhof 26 Heelwijk 10 Megen De Maashorst 24 Herpen Tuinzicht 8 Totaal

606


In onderstaande figuur is de verdeling van het woningbezit van de servicewoningen naar huurprijs (volgens BBSH) weergegeven:

28


Verdeling servicewoningen naar huurprijs 600 503

500 400 300 200 100

86 1

4

12

tot € 348,99

€ 348,99 € 499,51

€ 499,51 € 535,33

€ 535,33 € 631,73

> € 631,73


Gemiddelde kale huurprijs per 31 december 2008 per servicewoning: Indicator Gemiddelde Huurprijs kaal € 440,34 Bron: Huur Peildatum: 23-02-2009

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de 16 locaties. Hierin is ook aangegeven hoeveel en welke plaatsen per locatie worden aangeboden: Verzorgings- Verpleeghuisplaatsen huisplaatsen Dagzorg Expertise

Locatie

Plaats

De Wilberthof De Heegt Maaszicht Heelwijk Maasland De Maashorst De Stekkerhoek Martinushuis Sint Jozef Katwijk Loovelt De Ruwaard Torenstaete Vita Nova Sterrebos Nieuwe Hoeven

Berghem Geffen Grave Heesch Herpen Megen Nistelrode Nuland Oijen Oss Oss Oss Oss Oss Oss Schaijk

45 28 112 70 47 29 47 22 42 27 50 46 16

Totaal

581

10

30

14 10 10

8 60 22 131

42 20

115 358

30 23

114

53

Bron: Handmatig Peildatum: 31-12-2008

Aan- en verkoopbeleid In 2008 zijn geen woongelegenheden vervreemd.


29

1.2. Verhuur Woonruimteverdeling voor servicewoningen We hebben in 2007 het nieuwe woonruimteverdelingsysteem voor de servicewoningen geïmplementeerd. Hierbij gelden de uitgangspunten: keuzevrijheid, verantwoordelijkheid bij de klant, transparantie en eenvoud. Voor de nieuwe procedure hebben we aansluiting gezocht bij het bestaande aanbodmodel zoals BrabantWonen dat in Oss hanteert. De procedure houdt rekening met de mate van zorgbehoefte van de doelgroep. De door het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) gestelde indicatie wordt door Klantenservice van BrabantZorg objectief vertaald naar de mate van urgentie. In 2008 hebben we dit systeem gecontinueerd. Rangordecriterium De mate van zorgbehoefte is het belangrijkste rangordecriterium bij het aanbieden van woningen. De zorgbehoefte wordt bepaald aan de hand van een indicatie van het CIZ. De indicatie wordt vertaald in punten. Woonruimteverdeling voor zorgkamers Klantenservice van BrabantZorg bepaalt samen met de woningzoekende en op basis van de gestelde indicatie door het CIZ of de klant in aanmerking komt voor een kamer in een locatie. Indien de woningzoekende in aanmerking komt, zal de afdeling Klantenservice van BrabantZorg, zodra een ruimte leegkomt, zorgdragen voor plaatsing van de woningzoekende. Aangezien de zorgkamers direct door BrabantZorg aan de klant worden toegewezen, gaan de volgende paragrafen (tot paragraaf 1.5) uitsluitend over de servicewoningen. Verhuringen De voor herverhuur beschikbare servicewoningen verdelen we middels een aanbodmodel. Indicator Ingeschreven woningzoekenden met zorgindicatie Aantal mutaties Mutatiegraad Gemiddeld aantal reacties per advertentie

2007 150 60 9,9% 7,1

2008 160 76 12,5% 8,6

Bron: Markt Peildatum: 31-12-2008

In 2008 zijn 76 nieuwe huurovereenkomsten afgesloten. Dit is inclusief verhuizingen binnen de locatie, naar een andere locatie, aan partners van cliënten in een locatie en verhuringen aan cliënten die een verpleegbed bezet hielden. Mutatiegraad Onder mutatiegraad verstaan we het aandeel verhuizingen ten opzichte van de gehele woningvoorraad. In 2008 bedroeg de mutatiegraad van de servicewoningen 12,5%. In 2007 was dit 9,9%. Reacties Het gemiddelde aantal reacties per servicewoning bedraagt 8,6 in 2008. Het meest wordt gereageerd op de locaties Vredehof (17,0) en Torenstaete (10,6).

30


Aanbiedingsgraad en weigeringsgraad Met de aanbiedingsgraad bedoelen we het aantal malen dat we een servicewoning moeten aanbieden voordat die wordt geaccepteerd. In 2008 hebben we 76 servicewoningen verhuurd waarvoor we 106 maal een aanbieding hebben gedaan. De aanbiedingsgraad is dus 1,4. Concreet betekent dit dat we elke woning gemiddeld aan 1,4 klant aanbieden voordat een acceptatie volgt. Deze aanbiedingsgraad is gelijk aan de aanbiedingsgraad in 2007. In 2008 is 30 maal een aanbieding geweigerd. De weigeringsgraad, het aantal weigeringen gedeeld door het aantal aanbiedingen, komt hiermee op 0,3. Belangrijkste redenen om een aanbieding te weigeren zijn: Reden Percentage Type bevalt niet 37,9% Oplevering te laat/te vroeg 34,5% Wijk of straat bevalt niet 6,9% Technische staat 6,9% Behoefte vervallen 3,4% Overig 10,4% Bron: Markt Peildatum: 01-01-2009

Leegstand en huurderving In 2008 is de leegstandsgraad 0,8%. In 2007 was dit 0,9%. De leegstandsgraad is het aantal dagen leegstand gedeeld door het aantal mogelijk te verhuren dagen. Het totale bedrag aan huurderving door leegstand bedroeg in 2008 voor ZorgGoedBrabant € 24.000. In 2007 was dit € 31.000. Exit-enquête In de enquête verzoeken we de vertrekkende klant om een aantal vragen te beantwoorden. De resultaten van de enquête geven ZorgGoedBrabant een beter inzicht in de uitstroomgegevens per wijk, per woningtype en per doelgroep. Deze informatie dient als input voor het strategisch voorraadbeleid. Ook kunnen we deze gegevens afzetten tegen de instroomgegevens. Zo krijgen we een beeld van de ontwikkeling van de buurt, de vraag naar het woningtype en de doelgroep. Onderwerpen die in acht vragen aan de orde komen, hebben betrekking op gezinssamenstelling, leeftijd, inkomen, de toekomstige woning en verhuisredenen als het gaat om de woning en woonomgeving. Hieronder is een overzicht weergegeven van de belangrijkste redenen voor het vrijkomen van een servicewoning. Woningruil

1,3%

Naar verzorgingshuis

30,7%

Overig

9,3% 49,3%

Overlijden Wijziging pers. omstandigh.

1,3% 6,7%

Doorstroming Interne doorstroming ZGB

1,3%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

Bron: Exit-enquête Peildatum: 23-02-2009


31

1.3. Huren Huurverhoging De huurverhoging per 1 juli 2008 was inflatievolgend, namelijk 1,6%. Uitgangspunt is dat de huren meestijgen met de algemene prijsstijgingen waardoor ook onze kosten en opbrengsten in evenwicht blijven. Per 1 juli 2008 was een gemiddelde huurverhoging van 1,6% toegestaan. Huurtoeslag Wij helpen onze klanten bij de aanvraag van huurtoeslag. De vestiging Oss van BrabantWonen is officieel Huurtoeslag Informatie Punt (HIP) voor de servicewoningen. Voor servicewoningen geldt dat er geen toetsing op inkomen plaatsvindt. De woningen zijn afgestemd op de doelgroep en zijn daarmee passende huisvesting ongeacht het inkomen. In 2008 ontvingen gemiddeld 181 huurders van servicewoningen per maand huurtoeslag. Het gemiddelde bedrag was € 200 per maand. 1.4. Ontruimings- en incassobeleid Het huurincassobeleid van ZorgGoedBrabant is erop gericht om huurachterstanden zoveel mogelijk te voorkomen. Door alert te reageren op huurachterstanden proberen we te voorkomen dat deze te hoog oplopen en dat uiteindelijke ontruiming van de woning onontkoombaar wordt. Daarom hanteren we korte termijnen als het gaat om betalingsherinneringen en aanmaningen en tot slot de ingebrekestelling. Als betaling niet binnen twee weken heeft plaatsgevonden, ontvangt de klant een herinnering. Op dat moment kijken we naar bijzonderheden. In bepaalde gevallen bellen we de klant en wijzen we deze op zijn achterstand. Als daarop geen betaling volgt, ontvangt de klant een aanmaning. Tot slot volgt de laatste brief, de ingebrekestelling. We bieden ruime mogelijkheden tot het treffen van betalingsregelingen. Als de klant ondanks de verzoeken en eventuele bemiddelingen, nog steeds niet heeft betaald, geven we de zaak in handen van de deurwaarder. Tot slot kan de gang naar de kantonrechter, met het verzoek tot ontbinding van de huurovereenkomst, onvermijdelijk zijn. Ook na dit vonnis betalen veel klanten alsnog de schuld en hoeft het niet tot een daadwerkelijke uitzetting te komen. In 2008 hebben geen ontruimingen van servicewoningen plaatsgevonden. In 2008 hebben we ervaring opgedaan met de gevolgen van de wetswijziging van de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP) per 1 januari 2008. Deze ervaringen dienen als input voor het verder optimaliseren van het gebruik van het minnelijke traject. In nauw overleg met gemeente Oss en ketenpartners hebben we in 2008 een aanzet gemaakt om schuldhulpverlening te optimaliseren. 1.5. Afspraken met gemeente en anderen Gemeente Met de gemeente overleggen we veelvuldig over uiteenlopende zaken. De volgende onderwerpen zijn in 2008 aan de orde geweest: • het renoveren c.q. bouwen van locaties; • de realisatie van te bouwen huur- en koopservicewoningen onder het certificaat Woonkeur en geschikt voor de toepassing van domotica; • de ontwikkeling van woonservicezones; • schuldhulpverlening; • het pilotproject Maatschappelijk Aanbesteden; • de snelheid van het uitvoeren van woningaanpassingen; • maatschappelijk vastgoed.

32


Daarnaast hebben we met de gemeente afspraken gemaakt over de betaalbaarheid van de sociale woningbouw. Het gaat dan om: • afspraken met de gemeente over legeskosten; • afspraken met de gemeente over grondprijzen en de daarbij behorende compensatie in de vorm van koopwoningen, waardoor de onrendabele investeringen beheersbaar blijven. Corporaties In 2008 hebben wij in diverse overleggen met Mooiland Maasland gesproken over: • pilotproject maatschappelijk aanbesteden; • Dubo-convenant met regionale gemeenten, corporaties en bouwend Nederland; • woonvisie en prestatieafspraken gemeente Oss; • asbestbeleid; • toewijzingssystematiek voor servicewoningen; • nieuwbouw Laarstede, Nistelrode. Met het Verdihuis hebben we afspraken gemaakt over de toewijzing van servicewoningen aan hun cliënten met een indicatie. Belangenhouders De directie van de vestiging Oss overlegt gedurende het jaar regelmatig met de belanghouders. Tijdens deze overleggen wordt de voortgang besproken van de projecten waarin we samenwerken. Tevens komen tijdens deze overleggen (toekomstige) beleidzaken aan de orde. Een ander onderwerp, dat in 2008 besproken is, is het activiteitenplan 2009. In hoofdstuk 2 en 3 staan diverse samenwerkingsverbanden beschreven met onze belanghouders. 1.6 Onderhoud Het vastgoedonderhoud van ZorgGoedBrabant is per januari 2007 ondergebracht bij BrabantWonen. Hiervoor is een Service Level Agreement (SLA) gemaakt waarin onder meer de betreffende onderhoudselementen zijn benoemd en het kwaliteitsniveau van de afhandeling is vastgelegd. Vanwege de specifieke onderhoudskenmerken van de 16 locaties is binnen de afdeling Technische Diensten vestiging Oss een afzonderlijke onderhoudsafdeling opgericht: Intramuraal Vastgoed (IMV). Van de 606 servicewoningen is de uitvoering van het onderhoud van 538 woningen in Oss ondergebracht bij de bestaande onderhoudsafdeling Dagelijks Onderhoud van de afdeling Technische Diensten. Het onderhoud van de overige 68 servicewoningen en de 16 locaties wordt uitgevoerd door de afdeling Intramuraal Vastgoed. In 2008 zijn de begrote en geprioriteerde grootonderhoud activiteiten uitgevoerd door zowel het bedrijfsbureau als de afdeling Planmatig Onderhoud. ZorgGoedBrabant wil een goede woonkwaliteit bieden. ZorgGoedBrabant richt zich specifiek op het goed uitvoeren van het dagelijks technisch beheer. Dit is namelijk de belangrijkste service die wij bieden aan zittende klanten. In de volgende paragrafen gaan we achtereenvolgens in op: • Dagelijks onderhoud; • Serviceonderhoud; • Preventief onderhoud; • Buitenschilderwerk; • Binnenschilderwerk; • Grootonderhoud; • Investeringen • Individuele woningaanpassingen; • Plaatsen van rookmelders.


33

1.6.1 Dagelijks onderhoud Bij het dagelijks onderhoud gaat het om: • Reparatieverzoeken; • Mutatieonderhoud. Reparatieverzoeken Dit is correctief onderhoud dat we op verzoek van de huurder uitvoeren nadat die een reparatieverzoek heeft gemeld. De onderhoudsdienst van IMV bestaat uit twee medewerkers. Vooral de in omvang grotere werkzaamheden worden door externe partijen (co-makers) uitgevoerd. In 2008 zijn voor de 16 locaties en 606 servicewoningen in totaal 2.300 werkopdrachten ontvangen. De verdeling werkzaamheden eigen dienst/co-makers is in 2008 30%/70%. aantal werkopdrachten voor reparatieonderhoud 2.500

2.229

2.300

2007

2008

2.000 1.500 1.000 500 -

Bron: Wocas Peildatum: 15-01-2009

Mutatieonderhoud Dit is onderhoud dat voortkomt uit gebreken die we constateren bij het leegkomen van de servicewoning/zorgkamer nadat de bewoner of ZorgGoedBrabant de huur heeft opgezegd. BrabantWonen voert de werkzaamheden, afhankelijk van de oorzaak, voor rekening van ZorgGoedBrabant of van de vertrokken bewoner uit. De werkzaamheden worden uitgevoerd door de eigen onderhoudsdienst. Binnen de locaties verricht de afdeling IMV in opdracht van BrabantZorg de twee volgende bijzondere activiteiten: • met behulp van een checklist keuren van een vrijgekomen zorgappartement; • opknappen van het vrijgekomen zorgappartement. Het opknappen van een zorgappartement betekent in veel gevallen dat naast een aantal kleine reparaties ook wanden en plafond gewit worden.

34


In onderstaande tabel staat het aantal mutaties in 2008 van kamers per locatie weergegeven voor zover relevant voor de afdeling Intramuraal Vastgoed: 40

34

30

24 18

20

10

7

10

16

17

17

16

17 12

5

aa rd

t ve l D

e

R

uw

Lo o

nd M aa sh D e or St st ek ke rh oe k M ar tin us hu is S in t Jo ze f K at w ijk

ijk

sl a

e

D

M aa

t ch

H ee lw

sz i

M aa

e D

D

e

W

ilb

er th of

H ee gt

0

Bron: Handmatig Peildatum: 01-01-2009

Voor Maaszicht gaat het om 34 kamers van de 112 (30%). Ter vergelijking, in de Ruwaard gaat het om 24 van de 46 (52%) en in de Wilberthof om 7 van de 45 (16%). Vita Nova ontbreekt in de tabel, omdat deze locatie geen kamers (verzorgingshuisplaatsen) heeft, echter wel verpleeghuisplaatsen, dagzorg en expertise. Deze mutaties worden niet bijgehouden. In de tabel staat sec de mutaties van de kamers. Torenstaete heeft 16 verzorgingshuisplaatsen. Op het moment dat één van de “kamers” leegkomt, wordt het een servicewoning. De mutaties van deze locatie zitten in de mutaties van de servicewoning, omdat een mutatie het afsluiten van een nieuwe huurovereenkomst is. 1.6.2 Serviceonderhoud De huurders van de 606 servicewoningen kunnen bij BrabantWonen een serviceabonnement afsluiten voor onderhouds- en reparatiewerkzaamheden die normaal gesproken voor rekening huurder zijn. In 2008 zijn 115 nieuwe serviceabonnementen afgesloten; het totaal komt hiermee op 363 (=60% deelname). De opbrengsten van de abonnementen zijn nagenoeg in evenwicht met de kosten. De abonnee krijgt bovendien de service dat elke 5 jaar de woning wordt geïnspecteerd op gebreken. De eventueel aangetroffen gebreken (die binnen het serviceabonnement vallen) worden zonder extra kosten gerepareerd. 1.6.3 Preventief Onderhoud Preventief onderhoud wordt voor ZorgGoedBrabant uitgevoerd ter voorkoming van storingen aan vooral technische installaties en/of om te voldoen aan wettelijke veiligheidsvoorschriften. Het gaat dan om: • periodiek onderhoud aan collectieve cv-installaties; • periodiek onderhoud aan individuele cv-installaties; • jaarlijks onderhoud aan plateauliften; • periodiek onderhoud aan liften; • jaarlijks onderhoud aan collectieve mechanische ventilatie; • periodiek onderhoud aan luchtbehandelingsinstallaties (met/zonder koeling); • periodiek onderhoud aan individuele mechanische ventilatie inclusief reinigen ventilatiekanalen; • jaarlijks onderhoud aan de collectieve warmwatervoorziening; • periodieke controle van waterleidingen ten behoeve van legionellabestrijding; • jaarlijkse controle van noodverlichting, droge blusleidingen en blusmiddelen ten behoeve van brandpreventie; • periodieke controle van branddetectie-installaties; • jaarlijkse controle aan bliksemafleiderinstallaties; • jaarlijkse inspectie elektrische installaties.


35

1.6.4 Buitenschilderwerk Ter voorkoming van houtrot en vanuit esthetisch oogpunt wordt voor het vastgoed van ZorgGoedBrabant de systematiek van BrabantWonen gehanteerd. In 2008 is het beleid voortgezet ten aanzien van het beoordelen van de kwaliteit van het schilderwerk. In 2008 is het volgende buitenschilderwerk uitgevoerd: • locatie De Heegt in Geffen: schilderwerk met houtrotherstel; • locatie Vita Nova in Oss: afdeling Psychische Geriatrie; • servicewoningen Tuinzicht in Herpen: schilderwerk met houtrotherstel. 1.6.5 Binnenschilderwerk Naast het uitgevoerde schilderwerk in de gemuteerde zorgappartementen is het volgende schilderwerk uitgevoerd: locatie Martinushuis • binnenkanten van buitenkozijnen; schilderwerk n.a.v. het aanbrengen van brandwerende voorzieningen. locatie Nieuwe Hoeven • schilderwerk n.a.v. het aanbrengen van brandwerende voorzieningen( plafond facilitaire gang). locatie Maaszicht • schilderwerk bij receptie en lift. locatie De Ruwaard • schilderwerk bij receptie en lift. locatie Maasland • schilderwerk recreatiezaal.

1.6.6 Grootonderhoud In 2008 zijn de volgende grootonderhoudswerkzaamheden uitgevoerd of na opdracht in uitvoering genomen. servicewoningen Sterrebos • vernieuwen noodverlichtingsinstallatie; • reparatie aluminium kozijnen; • maatregelen legionellapreventie; • schuifwand de Spil vernieuwen. servicewoningen Vredehof • tuin herinrichten / nieuwe aanplanting. servicewoningen Begijnenhof • vervangen aanrechten + aanbrengen tegelwerk; • intercom/videofoon vervangen. servicewoningen Ministerhof • aanrechten vernieuwen; • maatregelen legionellapreventie.

36


servicewoningen Tuinzicht • molsgoten en asfalteren bestrating; • boeiborden vervangen. servicewoningen De Maashorst • vervangen dak berging. locatie Heelwijk • drempels badkamers aanpassen; • maatregelen legionellapreventie; • regeling ventilatieconvectoren aanbrengen. locatie De Heegt • brandmeldinstallatie vervangen; • fietsenstalling vervangen. locatie Martinushuis • deurautomaat hoofdentree vervangen; • bestrating herstellen; • brandmeldinstallatie vervangen. locatie St. Jozef wastafelkranen voorzien van mechanische temperatuur begrenzing; • keukenmengkranen voorzien van mechanische temperatuur begrenzing; • vervangen garagedeur woning Oijense Bovendijk 3. •

locatie Loovelt • radiatorkranen repareren/vervangen; • drempels natte cel aanpassen; • noodverlichting vervangen; • vervangen doek zonwering. locatie De Ruwaard • maatregelen legionellapreventie; • vervangen noodverlichting; • vervangen brandmeldinstallatie; • bestrating herbestraten en aanpassing verkeersborden. locatie Vita Nova • aanbrengen maatregelen legionellapreventie (PG afdeling). locatie De Wilberthof • aanbrengen maatregelen legionellapreventie. locatie Maasland • isoleren tegenstroomapparataat (t.b.v. warmtapwatervoorziening); • drempels badkamers aanpassen; • zonwering aanpassen; • accu’s noodverlichting vervangen; • (cv) klimaatregeling vervangen.


37

locatie Nieuwe Hoeven • vernieuwen boilers afdeling (LH/EH); • aanbrengen maatregelen legionellapreventie; • bovendelen CV/waterafsluiters vernieuwen (in onderstations); • herstellen asfaltbestrating rondom locatie; • herstellen asfalt grote parkeerplaats; • vervanging toiletpotten verpleegafdelingen; • aanbrengen temperatuurbegrenzers op kranen; • schuifafsluiters ringleiding gangbaar maken/vervangen; • bouwkundige maatregelen brandveiligheid afdelingen (rapport Efectis); • vervangen rookgasafvoer noodstroomaggregaat. dagverblijf ’t Stekkie (onderdeel van locatie Nieuwe Hoeven) • aanbrengen maatregelen legionellabestijding.

1.6.7 Investeringen servicewoningen Sterrebos • klimaatregeling (Priva) aanpassen aan ZGB standaard; • spreekluisterverbinding (Kone meldkamer) aanbrengen in 4 liften (voorbereiding); • aanbrengen bliksembeveiliging; • na-isoleren CV leidingen. servicewoningen Vredehof • CAI retour geschikt maken (t.b.v. internettoepassingen). servicewoningen Begijnenhof • spreekluisterverbinding (Kone meldkamer) aanbrengen in 2 liften; • aanbrengen bliksembeveiliging. servicewoningen Ministerhof • spreekluisterverbinding (Kone meldkamer) aanbrengen in 2 liften; • CAI retour geschikt maken (t.b.v. internettoepassingen). servicewoningen Maashorst • aanbrengen bliksembeveiliging; • spreekluisterverbinding via liftbedrijf. servicewoningen In den Kortenhof • na-isoleren appendages CV; • plaatsen van automatische deuren hoofdentree’s. servicewoningen Torenstaete • aanbrengen bliksembeveiliging.

38


locatie Heelwijk • klimaatregeling (Priva) aanpassen aan ZGB standaard; • aanbrengen bliksembeveiliging; • na-isoleren CV leidingen. locatie De Heegt • klimaatregeling (Priva) aanpassen aan ZGB standaard; • spreekluisterverbinding (Kone meldkamer) aanbrengen in lift; • na-isoleren appendages CV; • aanbrengen bliksembeveiliging. locatie Martinushuis • na-isoleren appendages CV; • klimaatregeling (Priva) aanpassen aan ZGB standaard; • spreekluisterverbinding (Kone meldkamer) aanbrengen in lift; • aanbrengen bliksembeveiliging. locatie Loovelt • klimaatregeling (Priva) aanpassen aan ZGB standaard; • deelringbemeting aanbrengen t.b.v. legionellabestrijding; • spreekluisterverbinding (Kone meldkamer) aanbrengen in lift; • badkamer verbouwen naar kantoor; • aanbrengen bliksembeveiliging. locatie De Ruwaard • klimaatregeling (Priva) aanpassen aan ZGB standaard; • deelringbemeting aanbrengen t.b.v. legionellabestrijding; • spreekluisterverbinding (Kone meldkamer) aanbrengen in 2 liften; • na-isoleren appendages CV; • aanbrengen bliksembeveiliging. locatie Maasland • spreekluisterverbinding (via liftenbedrijf aanbrengen in 2 liften; • alternatieve techniek toepassen legionellapreventie ; • na-isoleren appendages CV; • aanbrengen bliksembeveiliging. locatie De Nieuwe Hoeven • klimaatregeling (Priva) aanpassen aan ZGB standaard; • aanbrengen bliksembeveiliging; • na-isoleren appendages CV.

1.6.8 Individuele woningaanpassingen In het kader van Wmo-aanpassingen zijn in 39 woningen voorzieningen aangebracht waardoor de bewoner met een ergonomische beperking in de woning kan blijven wonen.


39

1.6.9 Rookmelders In het kader van veilig wonen en brandpreventie en het 95-jarig bestaan van BrabantWonen, heeft BrabantWonen in 2006 besloten om gratis rookmelders aan te brengen in al haar huurwoningen. In Nederland zijn jaarlijks zevenduizend woningbranden. In woningen zonder rookmelder zijn per duizend branden acht doden te betreuren, in woningen mét een werkende rookmelder vier. En dan spreken we nog niet over de honderden ernstig gewonden. De actie rookmelders is in november 2006 gestart. Bewoners, brandweer en andere organisaties vinden het een prima initiatief. In 2007 en 2008 is het project rookmelders verder uitgevoerd. Voor ZorgGoedBrabant betekent dit dat gedurende deze periode in 533 servicewoningen rookmelders zijn aangebracht. De overige 73 servicewoningen zijn al voorzien van rookmelders en zijn aangesloten op aanwezige brandmeldsystemen van de locaties.

1.7 Aanpak warmteproblematiek locaties De afgelopen jaren hebben de zomerperioden in veel locaties voor cliënten en medewerkers tot veel warmteklachten geleid. De bewoners/cliënten in deze centra ondervinden naar verhouding meer last en nadelige gevolgen van hoge temperaturen dan (jongere) mensen zonder lichamelijke gebreken. Om de hitteproblematiek te gaan beperken is in 2008 een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden van (beperkte) ruimtekoeling op de volgende locaties. Uit dit onderzoek blijkt dat op 8 locaties van ZGB ruimtekoeling op een verantwoorde wijze (beperkte koeling) kan worden aangebracht: • De Heegt • Martinushuis • Heelwijk • De Ruwaard • Sterrebos • Maasland • Nieuwe Hoeven • Loovelt De keuze voor deze acht locaties is gebaseerd op het MeerJaren Huisvestings Plan van de organisatie. Dit betekent dat gebouwen die binnen een afzienbare periode gesloopt of afgestoten worden niet in het onderzoek zijn betrokken. 1.8 Herijking WOZ-waarde De ervaring heeft geleerd dat gemeenten zorgvastgoed vaak te hoog waarderen. Dit heeft hoofdzakelijk te maken met een te hoge waardebepaling van het woondeel van het gebouw. De aanslagen van de locaties worden sinds een paar jaar door een gespecialiseerd taxatiebureau beoordeeld, waarna vaak een bezwaarschrift wordt ingediend. Voor de nieuwbouwlocatie Heelwijk te Heesch heeft de gemeente Bernheze het ingediende bezwaar gegrond verklaard en de waarde verlaagd van € 25.706.000 naar € 12.687.000 Voor de OZB-aanslag (eigenaar en gebruiker) en aanslag waterschaplasten heeft de WOZ -waardeverlaging in 2008 een netto besparing opgeleverd van ruim € 30.000.

40


1.9. Nieuwbouw In 2008 is gewerkt aan de ontwikkeling en begeleiding voor de nieuwbouw van betaalbare intra- en extramurale zorgwoningen voor ZorgGoedBrabant. Met het oog op de toekomstige vergrijzing bouwen we voornamelijk gelijkvloerse appartementen die toegankelijk zijn voor ouderen en toekomstige bewoners met een lichamelijke en/of geestelijke beperking. Een gedeelte van de bestaande voorraad voldoet niet geheel aan het kwaliteitsniveau van 2008. Daarom gaan we de komende periode waar mogelijk een verbeteringsslag uitvoeren. Met de afdeling projectontwikkeling van BrabantWonen hebben we in 2008 verder invulling geven aan verschillende projecten van ZorgGoedBrabant. Grafiek: Overzicht aantallen woningen in voorbereiding, in uitvoering en opgeleverd per jaar.

nieuwbouwprojecten ZorgGoedBrabant 500 400 300 200 100 0 2008 in voorbereiding huur in uitvoering koop

2009 in voorbereiding koop oplevering huur

2010 in uitvoering huur

Bron: Sturingsinformatie afdeling Projectontwikkeling Peildatum: 31-12-2008


41

Toelichting nieuwbouwprojecten ZorgGoedBrabant Tabel: Overzicht nieuwbouwprojecten woningen ZorgGoedBrabant 2008, peildatum 31 december 2008 project

aantal sector en type won.

segment investeringsvolume (totaal) Projecten in uitvoering (van ontwerp tot en met bouw) Laarstede 51 huurappartementen huur € 14,5 mln. Nistelrode 24 verblijfseenheden PG zorg 12 verblijfseenheden verstandelijke zorg beperking 1 zorginfrastructuur zorg Projecten in voorbereiding (planvorming) Begijnenstraat 48 hotelplaatsen in zorg € 36,5 mln. Oss (gefaseerde zorghotel 63 verblijfseenheden PG zorg bouw) 30 zorgappartementen huur 22 koopappartementen koop 1 zorginfrastructuur zorg Maaszicht Grave 32 verblijfseenheden PG zorg Ca € 46 mln. 101 huurappartementen huur 45 koopappartementen koop 1 zorginfrastructuur zorg 2 kortdurend verblijf zorg 1 multifunctioneel huur centrum Lith 16 verblijfseenheden PG zorg Ca € 12 mln. 1 kortdurend verblijf zorg 42 huurappartementen huur 1 zorginfrastructuur zorg Ca € 19 mln. De Wilberthof 24 verblijfseenheden PG zorg Berghem appartementen 12 somatiek zorg koop 12 koopappartementen 30 huurappartementen huur 1 zorginfrastructuur zorg 3 kortdurend verblijf zorg Maashorst 15 huurappartementen huur Ca € 4,2 mln. Megen Pastorie Volkel nog niet bekend Kruisherennog niet klooster Uden bekend Bernhoven nog niet Oss/Veghel bekend

42

oplevering

2009

2010 e.v.

2011 e.v.

2011

2012 e.v.

2010

2011 2014 e.v.


Laarstede te Nistelrode Begin februari 2008 is gestart met de bouw van dit complex waarin 87 zelfstandige en niet-zelfstandige wooneenheden worden gevestigd. Het gaat om intramurale en deels extramurale woonvoorzieningen alsmede de huisvesting van 12 cliënten van Dichterbij. Begijnenstraat te Oss De aanbesteding van de plandelen in fase 1 en 2a is in oktober 2008 gestart. De aanbesteding wordt begin 2009 afgerond, waarna de bouw van de eerste fase zal starten in voorjaar 2009. De oplevering van de eerste fase wordt in 2010 verwacht. Maaszicht Grave In 2008 is gewerkt aan het definitieve ontwerp op deze locatie voor de bouw van een complex met een zorginfrastructuur met plaatsen voor dementerende ouderen en kortdurende verblijfkamers. Daarnaast komen op deze locatie koop- en huurwoningen evenals een multifunctioneel centrum met een parkeergarage. Wij verwachten eind 2009 met de bouw te kunnen starten, waarna de oplevering in 2011 kan plaatsvinden. Lith De plannen voor vervangende nieuwbouw voor St. Jozef te Oijen zijn in 2008 verder uitgewerkt. In 2008 heeft een locatiestudie plaatsgevonden, waarvoor meerdere locaties met mogelijkheden voor nieuwbouw zijn onderzocht. De locatie in Lith, gelegen aan de Pastoor van de Hapertstraat en de Dr. Wiegersmastraat, is het meest geschikte plangebied voor nieuwbouw met 16 verblijfseenheden voor psychogeriatrische patiënten, 42 huur- en 6 koopappartementen. In 2008 zijn de gronden hiervoor verworven. Momenteel wordt een eerste massastudie uitgevoerd op het plangebied. De Wilberthof Berghem De plannen voor vervangende nieuwbouw De Wilberthof zijn in 2008 verder uitgewerkt. In het plan zijn ook het nabijgelegen klooster en schoolgebouw betrokken. Over het al dan niet slopen van het schoolgebouw is nog geen besluit genomen door de gemeente Oss, omdat de Heemkundekring de school graag wil behouden. De financiële haalbaarheid van de plannen moet nog nader worden beoordeeld, mede omdat de stedenbouwkundige randvoorwaarden kostenverhogend werken voor met name de zorgonderdelen en de discussie rondom de school nog verder kostenverhogend kan uitwerken. Maashorst Megen De huidige zorgvleugel voldoet niet meer aan de norm en moet op korte termijn worden vervangen. Eind 2007 is een planteam opgestart met de opdracht om binnen het huidige bestemmingsplan en de contouren van het huidige gebouw de nieuwbouw te realiseren zodat een en ander snel kan worden gerealiseerd. Hieraan is in 2008 gewerkt. Het streven is om medio 2009 te starten met de bouwwerkzaamheden. Bernhoven Oss/Veghel Nadat begin 2006 de beslissing is gevallen dat het ziekenhuis naar Uden wordt verplaatst, zijn gesprekken met BrabantZorg en het bestuur van Bernhoven gevoerd over het aankopen en invullen van de huidige locaties van 7,4 ha in Oss en 3,6 ha in Veghel. Beide locaties zijn aan BrabantZorg aangeboden met als eis dat behalve woningbouw ook een zorgboulevard wordt ontwikkeld. BrabantWonen heeft samen met de landelijke ontwikkelaar AM van beide locaties de gebiedsvisie en -exploitatie opgesteld en neemt ook de projectontwikkeling ter hand. In 2008 is de bieding aan het bestuur van het ziekenhuis uitgebracht, waarvan de onderhandelingen nu in de eindfase verkeren. De feitelijke bouw vindt pas plaats na de sloop van het huidige ziekenhuis begin 2013. De ontwikkeling van de locatie wordt integraal bezien met belendende bouwlocaties als Talentencampus en Sibeliuspark.


43

Kruisherenklooster Uden In november 2008 is bekend gemaakt dat het provinciaal bestuur van de Orde van Kruisheren had besloten het klooster en de kapel te verkopen aan BrabantZorg/ BrabantWonen. Belangrijke voorwaarden voor de koop waren dat klooster en kapel bij elkaar blijven en de verering van Onze Lieve Vrouw ter Linde gewaarborgd blijft. Op 29 januari 2009 is de koopakte officieel getekend. In het klooster zijn ca. 18 woonzorgappartementen voorzien. Pastorie Volkel Voor aankoop van de pastorie te is overeenstemming bereikt met het kerkbestuur. De plannen hiervoor moeten nog verder worden uitgewerkt.

1.10 Energie en milieu Energiebesparing/reductie CO2-uitstoot Het thema energie en milieu is de afgelopen jaren steeds belangrijker geworden. De stijgende energieprijzen, aangescherpte regelgeving en de maatschappelijke herwaardering van het onderwerp hebben ook invloed op ons gehad. Mede daarom hebben wij ons beleid op het gebied van energiebesparing in 2008 verder aangescherpt door extra of versneld energiebesparende maatregelen door te voeren. Hiermee willen wij bereiken dat binnen 10 jaar in totaliteit 20% minder CO2 wordt uitgestoten. Daarmee komen wij onze afspraak met Aedes na. Energielabels Ter voorbereiding op de verplichte invoering van energielabels per 1 januari 2009 zijn wij in 2008 gestart met een opleidings-/trainingsprogramma om in de loop van 2008 zélf met een gecertificeerd proces, als onderdeel van de mutatieprocedure, energielabels uit te kunnen geven. Per 1 januari 2009 kunnen we onze mutatiewoningen adverteren met energielabels en deze bij de sleuteloverdracht overhandigen aan onze huurders.

Dubo-convenant In 2008 is door regionale partners een nieuw dubo-convenant ontwikkeld waarbij resultaatverplichtingen op het gebied van energiebesparing/CO2-reductie worden aangegaan. Het convenant is in januari 2009 door de partijen ondertekend. Doelstelling convenant: De hoge energieambities op landelijk niveau betekenen lokaal en regionaal handelen. Daarom is het thema energie het speerpunt van dit convenant, dat daarnaast ook de thema’s milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde omvat. Het convenant heeft betrekking op ontwikkelen/ontwerpen (stedenbouw), inrichten (grond-, wegen waterbouw) en bouwen en renoveren (woningen utiliteitsbouw). Het convenant geldt voor alle projecten die op het moment van ondertekening nog geen welstandsadvies hebben ontvangen. Voor het slagen van het convenant is het cruciaal dat duurzaamheid wordt verankerd in de werkwijze van gemeenten, woningcorporaties en commerciële bouwpartijen. De doelstelling van het convenant luidt daarom: Duurzaamheid moet een vanzelfsprekend onderdeel zijn van bouwen en renoveren in de regio Noordoost Brabant.

44


Als inhoudelijk resultaat willen we bereiken dat in: • 100 % van de nieuwbouwprojecten die door de convenantpartijen zijn gerealiseerd de ambities van het convenant zijn gehaald; • 80 % van het projectmatig onderhoud dat door de convenantpartijen is gerealiseerd de ambities van het convenant zijn gehaald. In het convenant spreken gemeenten, woningcorporaties, architecten, bouwbedrijven en projectontwikkelaars in de regio Noordoost Brabant ambities af voor de verschillende duurzaamheidsaspecten. Voor het bepalen, realiseren en meten van de ambitie gebruiken zij de Energieprestatiecertificaten (energielabels) en de Gemeentelijke Praktijk Richtlijn (GPR-gebouw). Het convenant loopt tot 31 december 2012. Op dat moment is het convenant 2009-2012 geëvalueerd en wordt nagegaan of het nodig is nieuwe ambities af te spreken. ZorgGoedBrabant rijdt op aardgas ZorgGoedBrabant wil in navolging van het beleid van BrabantWonen bijdragen aan een vermindering van de uitstoot van CO2. Daarom zijn ter vervanging en uitbreiding van het wagenpark in 2008 vijf bestelauto’s van het merk/type Volkswagen transporter aangeschaft en vijf Volkswagen caddy’s. In verband met levertijden worden deze auto’s begin 2009 geleverd. Daarmee komt het totaal aantal op 24 bedrijfswagen welke op aardgas rijden. Ze kunnen tevens op benzine rijden. Het rijden op aardgas heeft twee belangrijke voordelen. Aardgas is de schoonste fossiele brandstof en veel goedkoper dan benzine. Zodoende dragen wij bij aan een vermindering van de uitstoot van CO2 en besparen we bovendien op onze transportkosten.


45

2. Investeren in wijken 2.1 Leefbaarheidbudget Het leefbaarheidbudget geeft bewonerscommissies en huurderorganisaties de mogelijkheid om de leefbaarheid in de wijken en buurten zélf te verbeteren. Dit vanuit de opvatting dat het vernieuwen en verbeteren van woningen niet alle sociaal maatschappelijke problemen oplost of de leefbaarheid vergroot. Juist in de omgeving van de woning ervaren bewoners dat verbetering van veiligheid en leefbaarheid mogelijk is. Een belangrijk uitgangspunt voor het inzetten van het leefbaarheidbudget is dat het moet gaan om eigen initiatieven van bewoners. Bewoners moeten zélf een positieve bijdrage willen leveren aan hun woonomgeving. De bedoeling is dat we met behulp van het instrument leefbaarheidbudget de bewoners uitnodigen om concrete plannen in te dienen. Samen kunnen we de leefbaarheid (nog meer dan we al doen) verbeteren. Dit vanuit de aanname dat samen organiseren in de wijk meer verbinding en samenhang oplevert dan vergaderen op kantoor. Voor het instrument leefbaarheidbudget is een bedrag begroot van € 36.000 per vestiging van BrabantWonen per jaar. Ook bewoners van servicewoningen van ZorgGoedBrabant kunnen een beroep doen op het leefbaarheidbudget. De afdeling Sociaal Beheer van BrabantWonen beoordeelt de aanvragen van bewoners voor een bijdrage uit het leefbaarheidbudget. Aanvragen honoreren we alleen als zij gericht zijn op verbetering van de veiligheid en leefbaarheid in de wijken en buurten en daarmee de sociale cohesie bevorderen. In 2008 is het leefbaarheidbudget ingezet voor de vakantieweek van de bewoners van locatie De Ruwaard en de servicewoningen in complex Ministershof. Vanuit het leefbaarheidbudget is de tent gefinancierd waarin het programma zich heeft afgespeeld. Verder zijn kerst- en nieuwjaarsontmoetingen in diverse locaties ondersteund en zijn verlichte kerstbomen op het binnenterrein geplaatst. In complex Sterrebos hebben we een bijdrage geleverd aan het vervangen van de microfoons van de audio-installatie en het vullen van de plantenbakken. 2.2 Bewonerscommissies In 2008 is contact geweest met de bewonersgroepen van de locaties Sterrebos, Vredehof en Torenstaete. De bewonersgroepen zijn gesprekspartner voor BrabantWonen. In 2008 zijn de volgende zaken besproken: Locatie Vredehof • het plaatsen van nieuwe stoelen in de ontmoetingsruimte in gebouw A; • het afwerken van de herinrichting en het onderhoud van de binnentuin; • leefbaarheid en veiligheid in de complexen; • de aanleg van een moestuin voor de tuinvereniging; • voorbereiden activiteiten rond kerstmis en nieuwjaar. Locatie Sterrebos • parkeerbeleid van de gemeente; • groenvoorziening rondom het flatgebouw; • bespreken en oplossen van kleine problemen in ontmoetingsruimte “de Spil”; • de onderhoudwerkzaamheden in het gebouw; • verhogen van de veiligheid in het gebouw; • bestrijden ongedierte; • voorbereiden activiteiten rond kerstmis en nieuwjaar.

46


Torenstaete • het plaatsen van nieuw meubilair op de ontmoetingsplekken; • aanpakken van de problematiek rondom het parkeren bij het gebouw; • de uitstraling binnen het gebouw; • voorbereiden activiteiten rond kerstmis en nieuwjaar. In november 2008 heeft een eerste gesprek plaatsgevonden om te komen tot een bewonersgroep voor Begijnenhof. Met de groepen ‘vrienden van Ministershof’, ‘vrienden van Heelwijk’, ‘vrienden van De Maashorst’ en ‘vrienden van Katwijk’ overleggen we regelmatig over uiteenlopende zaken. BrabantWonenfestival Het BrabantWonenFestival, waarbij de bewonerscommissies worden bedankt voor hun inzet in de diverse locaties en buurten vindt eens in de twee jaar plaats. In 2008 is een themabijeenkomst georganiseerd. In workshops zijn activiteiten gepresenteerd die vanuit het leefbaarheidbudget zijn georganiseerd door de diverse bewonersgroepen. De volgende workshops zijn gegeven: • Koken bij de buren; • Vakantieweek in Ministershof; • Prik acties in de Zeeheldenwijk; • Bewaken van orde en netheid in de Jakob Goldsmidstraat; • Jeu de boules bij de bewonersgroep Zaltbommelseweg / Singel ‘40-’45; • Kerstbomenactie; • Discussie in de Keet; • Schoonmaakacties in Den Bosch. De bewonersgroepen van de locaties met servicewoningen hebben deelgenomen aan dit festival. Platform Overlast BrabantWonen organiseert al jaren het Platform Overlast in Oss en is daardoor de zogenaamde ‘spin in het web’. Het platform tracht in een multidisciplinair team moeilijke overlast cases te managen. In voorkomende gevallen worden ook situaties in servicewoningen van ZorgGoedBrabant in het Platform besproken. Het platform komt zes maal per jaar bij elkaar. Deelnemers zijn BrabantWonen, Vivaan, Aanzet, GGZ (bemoeizorg), GGD, Dichterbij, Politie, Gemeente Oss, Mooiland-Maasland en op afroep andere organisaties. 2.3 Maatschappelijk aanbesteden Maatschappelijk aanbesteden is een nieuwe manier van werken waarbij de gemeente een beroep doet op de betrokkenheid en de creativiteit van organisaties als BrabantWonen en op bedrijven en burgers. De gemeente is daarbij geen opdrachtgever, maar partner van partijen die hetzelfde doel voor ogen hebben. Maatschappelijk aanbesteden daagt uit tot ongewoon durven denken zonder energie te stoppen in discussies over verantwoordelijkheden. Proefproject Maatschappelijk aanbesteden in de Dichtersbuurt in Oss is een proefproject. In de Dichtersbuurt is ook het servicewoningencomplex Sterrebos gelegen. Voor alle betrokken partijen is deze nieuwe werkvorm een kwestie van zoeken, ontdekken, leren en vernieuwen. Voor de gemeente komt daar ‘durven loslaten’ bij. Bij de proef in de Dichtersbuurt zijn maar liefst dertig partijen betrokken, waarvan de bewoners een belangrijk onderdeel zijn. Kernpartners in dit project zijn naast de gemeente ook Vivaan en de Wijkraad.


47

3. Investeren in mensen Huurdersvereniging ZorgGoedBrabant De Huurdersvereniging ZorgGoedBrabant is in februari 2007 officieel opgericht. Hiermee heeft Oss nu twee overkoepelende huurdersorganisaties: de al langer bestaande Huurdersbelangenvereniging Oss en de nieuwe Huurdersvereniging ZorgGoedBrabant. Huurdersvereniging ZorgGoedBrabant behartigt de algemene belangen van huurders van servicewoningen bij de verhuurder op het gebied van: • samenwerking tussen BrabantZorg en BrabantWonen; • bespreking begroting en activiteitenplan 2009; • huurverhoging en huurharmonisatie; • marktontwikkelingen; • nieuwbouw- en renovatieplannen; • samenstelling, kwaliteit en prijs van het pakket aan servicediensten. Het bestuur heeft tenminste tweemaal per jaar overleg met de verhuurder. Doelgroepenbeleid De servicewoningen van ZorgGoedBrabant zijn primair bestemd voor klanten met een indicatie voor (huishoudelijke) zorg. De doelgroep wordt verruimd tot klanten vanaf 55 jaar als er geen klanten zijn uit de primaire doelgroep. De woningen zijn bestemd zowel voor klanten die willen huren als voor klanten die willen kopen. In 2008 hebben we met Dichterbij afspraken gemaakt voor het huisvesten van hun cliënten met een verstandelijke beperking in de nieuw te bouwen locaties Laarstede en Maaszicht.

3.1 Klantenbinding Aftersales Ongeveer zes weken nadat een nieuwe klant zijn huurcontract heeft getekend, sturen wij een aftersales enquête met vragen over de dienstverlening van BrabantWonen rondom de verhuizing. We doen dit in clusters van een maand. Als de klant de enquête terugstuurt, inventariseert een verhuurmedewerker onder meer de reparatieverzoeken, vragen en klachten. Bovendien wordt, indien nodig, actie ondernomen. Bij technische mankementen of vragen gaan we bij het Servicebureau na of deze al bekend zijn. De verhuurmedewerker neemt hierover nogmaals contact op met de klant (telefonisch of schriftelijk). We verwerken de geretourneerde enquêtes tot managementinformatie met als doel knelpunten in onze dienstverlening rondom het verhuurproces te signaleren en te verbeteren. Jaar 2008

aantal verstuurd 76

aantal retour 47

percentage 61,8%

Bron: Aftersales enquête Peildatum: 23-02-2009

48


In de figuur staan de resultaten van de aftersales enquêtes in 2008. De percentages staan voor het aantal huurders dat positief was over de woning, geleverde diensten en service. B ent u co rrect behandeld do o r o nze medewerkers ?

97,7%

Zijn alle afspraken die met u gemaakt zijn nageko men ?

86,0%

Bent u tevreden o ver de technische staat waarin de wo ning aan u is o pgeleverd ?

70,5%

B ent u tevreden o ver de manier waaro p de huuro vereenko mst in de wo ning is afgehandeld ?

93,2%

Heeft u vo ldo ende info rmatie o ntvangen o ver de wo o no mgeving ?

84,1%

Heeft u bij de aanbieding van de wo ning vo ldo ende info rmatie o ntvangen o ver de wo ning ?

0%

90,9%

20%

40%

60%

80%

100%

Bron: After sales enquete Peildatum: 23-02-2009

De belangrijkste conclusie is dat klanten tevreden tot zeer tevreden zijn over de gang van zaken rondom het mutatieproces.

3.2 Wonen en Zorg Rigom We werken samen met de ouderenadviseurs van Rigom. Hierbij gaat het om individuele gevallen waarin ondersteuning en woonbegeleiding nodig is. Wegwijswinkel Samen met de gemeente Oss, BrabantZorg, Stichting Vivaan, Rigom en Aanzet willen we in Oss een onafhankelijke Wegwijswinkel inrichten. Hier kunnen inwoners van Oss terecht met vragen over voorzieningen op het snijvlak van wonen, zorg en welzijn. De Wegwijswinkel krijgt een plek op het zogenoemde Zorgplein, dat de gemeente Oss wil realiseren. In 2008 is verder gewerkt aan het ontwikkelen van een digitaal portal. De gemeente heeft het fysieke loket geïntegreerd in het verbouwde gemeentehuis. De Wegwijswinkel is onderdeel van de bijdrage van BrabantWonen in het kader van de Wmo, waarbij BrabantWonen ook namens ZorgGoedBrabant handelt.


49

Wmo In 2008 hebben wij met de gemeente overlegd over de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Dit overleg ging over de prestatievelden waaraan BrabantWonen, ook namens ZorgGoedBrabant, nu al een bijdrage levert en in de toekomst nog andere bijdragen kan leveren. Enkele voorbeelden hiervan zijn: • activiteiten rondom leefbaarheid in brede zin; • signalering en toeleiding tot hulpverlening op gebied van preventieve ondersteuning bij opvoeding; • voorlichting en informatie in brede zin, zoals informatievoorziening over woningaanpassingen; • het ontwikkelen van de Wegwijswinkel. Platform Wonen, Welzijn en Zorg Zo lang mogelijk, zo thuis mogelijk en zo zelfstandig mogelijk blijven wonen. Dat is speerpunt van het beleid. In de komende jaren neemt het beroep op woon-, welzijns- en zorgdiensten toe. Daarbij moeten vraag en aanbod zoveel mogelijk op elkaar aansluiten. Daarom participeert BrabantWonen in het platform Wonen Zorg Welzijn. Het uitgangspunt is dat iedereen die actief is op het gebied van wonen, welzijn en zorg de gelegenheid krijgt om deel te nemen. Naast de gemeente en lokale instellingen nemen ook cliëntorganisaties deel. Het platform combineert een aantal bestaande samenwerkingsverbanden op het gebied van geestelijke gezondheidszorg, verpleging en verzorging en wonen, welzijn en zorg. In 2008 is gewerkt aan de thema’s: ouderenconsultatiebureau, participatie van kwetsbare burgers in wijken en buurten, project ‘zorg naar eigen behoefte’ gericht op ondersteuning van niet-westerse allochtone zorgvragers en de ontwikkeling van woonservicezones.

50


Deel drie

Mensen en middelen


51

52


Deel drie: Mensen en middelen 1. Personeel en organisatie ZorgGoedBrabant heeft geen eigen personeel in dienst en alle werkzaam zijn uitbesteed aan BrabantWonen. Voor de ontwikkelingen op het gebied van Personeel en Organisatie verwijzen we daarom kortheidshalve naar het jaarverslag van BrabantWonen. 2. Toelichting financieel beleid Het financieel beleid van ZorgGoedBrabant is vastgelegd in ons financieel statuut. Wij evalueren jaarlijks ons financieel beleid en in 2008 is het aangepaste financieel statuut opnieuw vastgesteld door de Raad van Commissarissen. De financiële kaders zijn in het aangepaste statuut nagenoeg ongewijzigd gebleven. De uitgangspunten met betrekking tot de interne financiering zijn enigszins aangepast omdat de eventuele voorhanden liquiditeiten, naast de reeds opgenomen vervroegde aflossing van leningen, ook ingezet moeten kunnen worden voor niet borgbare onrendabele investeringen. Daarnaast is het afzonderlijke treasuryjaarplan komen te vervallen omdat we de treasuryplannen voor het komende jaar in het activiteitenplan hebben geïntegreerd en ligt de goedkeuring voor transacties vanaf heden bij de bestuurder van ZorgGoedBrabant die voortkomt vanuit het bestuur van BrabantWonen. In het vorige statuut lag de goedkeuring voor transacties, die niet binnen het treasuryjaarplan pasten, bij het bestuur van ZorgGoedBrabant. Omdat, vanwege de rentefluctuaties op gelden kapitaalmarkt, bij het aangaan van transacties snelle besluitlijnen noodzakelijk zijn, is gekozen om de goedkeuring bij het bestuur van BrabantWonen te leggen. Ook hebben we enkele procedurele aanpassingen doorgevoerd, die noodzakelijk waren door wijzigingen in de interne organisatie. De in het financieel statuut opgenomen kaders betreffen financieren, beleggen, liquiditeitenbeheer en risicomanagement. 2.1 Financieren In 2008 hebben we geen externe financiering aangetrokken. Leningen Stand aanvang boekjaar Aangetrokken leningen Bijgeschreven rente Regulier afgelost Vervroegd afgelost Stand ultimo boekjaar

Bedragen 2008 78.913 0 0 -2.417 0 76.496

Bedragen 2007 81.207 0 0 -2.294 0 78.913

Naast de genoemde leningen hebben we ook de kapitaalinjectie van BrabantWonen naar ZorgGoedBrabant als een langjarige vordering benoemd. Deze vordering bedraagt ultimo 2008 € 35,7 mln. De overboeking van deze vordering hebben we nog altijd niet verricht omdat BrabantWonen zodanig goede beleggingsmogelijkheden heeft, die voor ZorgGoedBrabant niet mogelijk bleken. De ontvangen rente over de door BrabantWonen belegde vorderingspositie komt geheel ten goede aan ZorgGoedBrabant. ZorgGoedBrabant zal de belegde liquiditeiten vooral inzetten voor het niet te borgen gedeelte van haar toekomstige investeringen. Onze financiële meerjarenraming geeft aan dat we in de jaren 2009 tot en met 2011 een financieringsbehoefte hebben. Onze rentevisie is dat de rente op korte en middellange termijn relatief laag blijft. Deze visie wordt ook versterkt door de publicaties van grootbanken over hun renteverwachtingen. Vanuit deze rentevisie en omdat in het verleden is gebleken dat de voortgang van projecten onzeker is, maar de financieringsbehoefte wel sterk beïnvloedt, hebben we deze financieringsbehoefte niet met rente-instrumenten afgedekt. Vanzelfsprekend volgen we de renteontwikkelingen op de voet en vullen wij onze posities anders in zodra daar aanleiding toe is.


53

Onderstaand volgt een overzicht van de financieringsbehoefte voor de komende jaren: 2009 € 30,0 mln.

2010 € 45,0 mln.

2011 € 15,0 mln.

2012 € 0 mln.

2013 € 0 mln.

Bij het bepalen van de financieringsbehoefte is geen rekening gehouden met de eventueel te betalen vennootschapsbelasting maar wel met een heffing voor de prachtwijken. De rechtmatigheid van de heffing voor de prachtwijken is overigens juridisch aangevochten. De minister heeft aangegeven dat de uitkomst van het te voeren proces geldend zal zijn voor alle corporaties, die voor de heffing zijn aangeslagen. Daarnaast zijn we, met behulp van een fiscaal adviseur, bezig om voor ZorgGoedBrabant vrijstelling te krijgen voor de vennootschapsbelasting, waarbij we een beroep doen op de bepalingen van artikel 5 lid 1C van de Wet op de Vennootschapsbelasting, waarin huisvesting van ouderen vrijgesteld wordt. De bijbehorende solvabiliteitspercentages ontwikkelen zich als volgt: 2009 2010 2011 2012 2013 Solvabiliteitspercentage 42,3% 32,6% 30,8% 32,1% 33,6% Binnen de sector geldt dat een corporatie, die financieel sterk is een solvabiliteitspercentage heeft van 15% of meer. Voor het Waarborgfond Sociale Woningbouw (WSW) gold tot wijziging van hun beoordelingsmethodiek een solvabiliteitseis (op WSW parameters gebaseerd) van minimaal 5%. Ondanks de zeer grote financieringsbehoefte van ZorgGoedBrabant en de daaruit voortvloeiende noodzakelijke aandacht voor de leencapaciteit zijn tot heden weinig kengetallen gehanteerd om de leencapaciteit te monitoren. Om de leningscapaciteit beter te monitoren hanteren we twee kengetallen, die we zullen benchmarken aan externe kengetallen: 1. de rentedekkingsratio (interest coverage rate), die de verhouding aangeeft tussen de opbrengsten uit de lopende exploitatie (de teller) en de rentelast over vreemd vermogen (de noemer). Bij een genormeerde ICR van 1,5 kan bij een gemiddelde cashflow (jaarhuur minus exploitatielasten) van € 3.000 niet meer dan € 2.000 aan rente op vreemd vermogen worden aangetrokken. Dat zou betekenen dat bij het financieren van een te bouwen huurwoning in dit voorbeeld bij een rentekostenvoet van 5% maximaal € 40.000 geleend zou mogen worden. Aan de hand van de financiële meerjarenraming hebben we de navolgende ICR bepaald: 2009 2010 2011 2012 2013 1,24 1,41 1,52 1,59 1,87 Het WSW registreerde voor de sector in 2006 een ICR van 2,0, in 2007 van 1,9 en in 2008 van 1,6. Op basis van deze cijfers kunnen we stellen dat de cashflows van de komende jaren ten opzichte van het gemiddelde van de sector nog enigszins ruimte bieden om extra rentelasten te kunnen dragen, echter ook dat de ruimte beperkt is. 2. De ‘loan to value’ ratio, waarbij de verhouding tussen financiering met vreemd vermogen en de economische waarde van het gefinancierde bezit wordt weergegeven. Bij de economische waarde van het gefinancierde bezit hanteren we de beleidswaarde (bedrijfswaarde op eigen parameters), voor de financiering hanteren we hierbij de rentabiliteitswaarde van de leningen. Voor de corporaties is een maximale Loan to Value norm van 75% gangbaar. Aan de hand van de financiële meerjarenraming hebben we de navolgende loan to value ratio’s bepaald:

54


2009

2010

2011

2012

2013

47,8%.

50,4%

66,2%

72,7%

71,8%.

Uit bovenstaande gegevens blijkt dat ZorgGoedBrabant tot 2013 binnen de normen blijft, echter wel zwaar gefinancierd is. Voor ZorgGoedBrabant geldt nog een extra compliceterende factor bij de financierbaarheid van nieuwbouwprojecten en dat is de 50% WOZ waarde norm van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Deze normering houdt in dat het WSW een maximale faciliteringsruimte voor het aantrekken van vreemd vermogen onder WSW borging biedt tot 50% van de WOZ-waarde van het onderliggende vastgoed. In de brief van het WSW van 15 januari 2009 is de maximale faciliteringsruimte voor ZorgGoedBrabant gesteld op € 4,0 mln. Omdat het gehele vastgoed van ZorgGoedBrabant als zekerheidsstelling is ondergebracht bij het WSW, biedt eventuele waarde boven de genoemde 50% van de WOZ-waarde geen mogelijkheid om als zekerheid te dienen voor externe financiering zonder WSW-borging. Overigens is borging door het WSW buiten de maximale faciliteringsruimte wel mogelijk maar wordt iedere borgingsaanvraag apart beoordeeld door het WSW. 2.2 Beleggen Binnen ons financieel statuut is vastgelegd dat we zonder risico’s op de hoofdsom en zonder valutarisico’s bij collega corporaties (onder WSW borging), bankinstellingen met minimaal een AA-rating en onder toezicht van de Nederlandsche Bank kunnen beleggen. Huidige beleggingen zijn grotendeels ondergebracht in een rekeningcourantfaciliteit en een deposito, lopende via BrabantWonen. In 2008 zijn de voorwaarden van het bestaande contract met de huisbankier van BrabantWonen gewijzigd. Hierdoor kunnen we minder gunstig dan voorheen in rekeningcourant beleggen, de koppeling van de rente in rekening-courant met de basisrente van de bank is namelijk losgelaten. Hierdoor hebben we vanaf oktober meer last gehad van de sterk dalende geldmarkt. In 2008 kende ZorgGoedBrabant geen beleggingen. 2.3 Liquiditeitenbeheer Het verloop van onze liquiditeiten volgen wij dagelijks en prognosticeren wij maandelijks, waarvan de eerste week dagelijks. Na afloop van die week maken we een verantwoording op van wat is geprognosticeerd en van wat daarvan is gerealiseerd. Door deze werkwijze hebben we de kasstromen goed in beeld en kunnen we snel op geconstateerde afwijkingen reageren. De zich mogelijk voordoende “overtollige“ liquiditeiten worden daar belegd waar ze, binnen de kaders van ons financieel statuut, het meest opleveren. 2.4 Renterisicobeheer Onze rentegevoeligheid toetsen we aan de norm die door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) wordt gehanteerd. Deze norm bepaalt dat in een voortschrijdende periode van 12 maanden over maximaal 15 procent van het lang vreemd vermogen renterisico’s mogen worden gelopen. Het renterisico wordt bepaald door het moment van aflossing en de daarbij behorende noodzaak tot herfinanciering. In ons financieel statuut geven we aan dat de WSW-norm niet de meest geavanceerde methode is. Vanwege ons relatief geringe renterisico hebben we ook in 2008 niet gekozen voor een ander instrument van renteriscobepaling.


55

2.5 Fiscaliteit De door 97% van de woningcorporaties getekende vaststellingsovereenkomst (VSO) zou gelden tot 31 december 2010. In november 2007 heeft de Belastingdienst deze VSO eenzijdig opgezegd. Hiervoor in de plaats kwam een integrale vennootschapsbelastingplicht. De nieuwe vaststellingsovereenkomst (VSO2) is in januari 2009 bekendgemaakt en corporaties hebben tot 30 april de tijd om deze VSO2 te ondertekenen. In de nieuwe VSO2 is daar waar mogelijk aangesloten op de eerste VSO. De wijzigingen betreffen met name het vervallen van de bepalingen, die te maken hadden met de partiële belastingplicht, de bepalingen van tussenvormen van koop, terwijl de bepalingen met betrekking tot het horizontale toezicht zijn komen te vervallen. Dit toezicht wordt nu buiten de VSO2 geregeld, waarbij de Belastingdienst samen met Aedes en enkele grotere advieskantoren enkele corporaties zullen vragen te participeren in een pilot. BrabantWonen is inmiddels ook gevraagd om aan deze pilot mee te doen en wij hebben onze medewerking toegezegd. Zodra BrabantWonen dit horizontaal toezicht heeft vastgesteld en geïmplementeerd, zullen we ook de administratie van ZorgGoedBrabant daarin betrekken. Omdat de VSO2 een individuele overeenkomst is tussen de Belastingdienst en de corporatie, moet in tegenstelling tot de jaarrekening over 2007 in de jaarrekening over 2008 wel een adequate inschatting worden gemaakt van de fiscale positie. Het betreft hier niet alleen de te betalen vennootschapsbelasting maar ook de actieve en/of passieve belastinglatenties. Voor het bepalen van de fiscale positie per ultimo 2008 en de inschatting van onze positie over de aankomende jaren maken we gebruik van extern fiscaal advies. Vooralsnog gaan we er van uit dat ons beroep op vrijstelling ingevolge artikel 5 lid 1c van de Wet op de Vennootschapsbelasting door de Belastingdienst gehonoreerd zal worden en dat we daardoor niet vennootschapsbelastingplichtig zijn. 2.6 Deelnemingen ZorgGoedBrabant kent tot heden geen deelnemingen.

56


Deel vier

Jaarrekening 2008


57

58


Deel vier: Jaarrekening 2008 1. Kengetallen

Aantal verhuureenheden 1. Woningen in exploitatie 2. Zorgplaatsen in exploitatie Totaal

Balans en winst- en verliesrekening (x € 1.000) Eigen vermogen *) en **) Egalisatierekening **) Huren ***) Vergoedingen ***) Algemeen 1. Huurachterstand (% van huren en verg.) ****) 2. Huurderving (% van huren en verg.) ****) 3. Gemiddelde huur per jaar per woning 4. Gemiddelde huur per jaar per zorgplaats 5. Kapitaalslasten per VHE 6. Eigen vermogen einde boekjaar per VHE 7. Eigen vermogen einde boekjaar (% van huren en overheidsbijdragen) ***) 8. Solvabiliteitspercentage 9. Jaarresultaat (% van eigen vermogen)

2005

2006

2007

2008

606 975 1.581

606 975 1.581

606 1.062 1.668

607 1.062 1.669

47.963 372 10.094 722

89.618 P.M. 10.199 760

88.436 P.M. 8.807 2.323

80.562 P.M. 9.283 2.349

0,00%

0,01%

0,00%

0,00%

1,16% 4.998 4.970 2.386 30.337

1,74% 5.091 5.014 1.335 56.684

0,99% 5.176 5.370 990 53.019

0,78% 5.198 5.770 754 48.270

475,77% 873,47% 997,25% 862,18% 35,64% 51,50% 51,94% 46,13% 7,51% 2,50% -1,28% -9,71%

*)

In de samenwerkingsovereenkomst ZVOM-BrabantWonen is afgesproken dat BrabantWonen € 39,1 mln. als kapitaalinjectie inbrengt, gelijk aan het volkshuisvestelijk vermogen van ZorgGoedBrabant per 1 januari 2007. **) De egalisatierekening nemen we vanaf 2006 mee in het eigen vermogen. ***) Vanaf 2007 presenteren we de vergoeding van ZVOM voor onderhoud e.d. niet meer bij de huren, maar bij de vergoedingen. ****) % huurachterstand en huurderving is gebaseerd op de brutohuur van de woningen. De huurderving en huurachterstand bij de verzorgingshuizen is 0% omdat een vaste kale huur per complex in rekening wordt gebracht.


59

2. Balans per 31 december 2008 (na resultaatbestemming) (x € 1.000) Ref.

2008

2007

Vaste activa Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling

5.1 125.619 10.885

125.001 4.841 136.504

2.4.1.1.1 Financiële vaste activa

129.842

5.2

Te vorderen BWS-subsidies

229

278 229

278

Vlottende activa Vorderingen Debiteuren Gemeenten Verbonden partijen Overige vorderingen Overlopende activa

Liquide middelen

Totaal generaal

60

5.3 114 48 35.733 42 25 35.962

95 81 38.367 40 20 38.603

1.961

1.533 37.923

40.136

174.656

170.256


Ref. Vermogen Eigen vermogen

2008

2007

5.4 80.562

88.436 80.562

Voorzieningen Voorzieningen onrendabele investeringen

14.390

88.436

0 14.390

Langlopende schulden Leningen overheid Leningen kredietinstellingen

0

5.5 3.968 70.112

4.247 72.298 74.080

Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan gemeenten Schulden aan leveranciers Belastingen Verbonden partijen Overlopende passiva Overig

Totaal generaal


76.545

5.6 2.416 0 465 273 518 1.854 98

2.368 1 732

1.917 257 5.624

5.275

174.656

170.256

61

3. Winst- en verliesrekening over 2008 (x € 1.000) Ref. Bedrijfsopbrengsten Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten Waardeverandering materiële vaste activa Algemene beheers- en administratiekosten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Som der bedrijfslasten

2008

2007

6.1 6.2 6.3 6.4

9.283 2.349 61 433 12.126

8.807 2.323 61 445 11.636

6.11 6.5 6.6 6.7

14.390 886 2.040 1.626 18.942

0 1.052 1.316 1.486 3.854

-6.816

7.782

2.138 12 -3.408

1.877 13 -3.541

-8.074

6.131

-8.074 250

6.131 -7.265

-7.824

-1.134

Bedrijfsresultaat Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Opbrengsten financiële vaste activa en effecten Rentelasten en soortgelijke kosten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen voor mutatie reële waarde materiële vaste activa Mutatie reële waarde materiële vaste activa Resultaat na belastingen na mutatie reële waarde materiële vaste activa

62

6.8 6.9 6.10

6.11


4. Kasstroomoverzicht 2008 (indirecte methode) (x € 1.000) Ref. Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat (2007:incl. stelselherziening) Waardeverandering in materiële vaste activa

2008

-6.816 14.390

2007

7.782 7.574

Veranderingen in werkkapitaal: Vorderingen Kortlopende schulden

2.641 349

2.150 -3.408 0

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Deelnemingen Mutatie egalisatierekening Ontvangsten uit langlopende schulden (nieuwe leningen) Aflossing langlopende schulden (incl. klim) Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Mutatie geldmiddelen


1.601 9.383 1.890 -3.541 0

-1.258 9.306

Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Investeringen in financiële vaste activa Desinvesteringen financiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten

1.809 -208 2.990 10.564

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest Betaalde winstbelasting

7.782

-6.413 0 0 49

-1.651 7.732

-7.814 0 0 48 -6.364 2.942

-7.766 -34

0 -49

0 -48

0 -2.465

0 -2.368 -2.514 428

-2.416 -2.450

428

-2.450

63

5. Toelichting op de balans en winst- en verliesrekening Grondslagen voor waardering van activa en passiva Algemene toelichting Jaarresultaat Zoals uit de winst- en verliesrekening blijkt, bedraagt ons resultaat in het boekjaar 2008 - € 7,8 miljoen (2007: - € 1,1 miljoen). Dit is ten opzichte van het boekjaar 2007 een daling van € 6,7 miljoen. Dit heeft de navolgende oorzaken: • Verhoging van de opbrengsten + € 0,3 mln. • Hogere mut. reële waarde MVA - € 6,9 mln. • Lagere beheerskosten + € 0,2 mln. • Hogere onderhoudsuitgaven - € 0,7 mln. • Lagere rentelasten + € 0,4 mln.

Regelgeving De jaarverslaggeving door toegelaten instellingen volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit beheer sociale huursector. In dit besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2005 is door de Raad voor de Jaarverslaggeving de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst-enverliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie, waarderingsen verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. Toelichtingen op posten in de balans, winst-en-verliesrekening en kasstroomoverzicht worden in de jaarrekening genummerd. Fiscaliteit Vooralsnog gaan we er van uit dat ons beroep op vrijstelling ingevolge artikel 5 lid 1c van de Wet op de Vennootschapsbelasting door de Belastingdienst gehonoreerd zal worden en dat we daardoor niet vennootschapsbelastingplichtig zijn. Financiële instrumenten Binnen het treasurybeleid van ZorgGoedBrabant dient het gebruik van financiële instrumenten uitsluitend ter beperking van inherente (rente-, looptijden- en markt-) risico's. Het gebruik van financiële instrumenten is slechts toegestaan voor zover er een materieel verband met het belegde/gefinancierde vermogen kan worden gelegd en de toepassing ervan tot een positie van de totale leningen-/beleggingenportefeuille leidt welke positief is ten opzichte van een positie zonder gebruik te maken van deze instrumenten. Ook in die gevallen dient vooraf toestemming door de Raad van Commissarissen te zijn verleend. Financiële instrumenten, die zijn aangegaan ter dekking van activa en passiva, worden gewaardeerd en gepresenteerd in samenhang met de desbetreffende activa en passiva. ZorgGoedBrabant maakt thans geen gebruik van afgeleide financiële instrumenten. Grondslagen van waardering en bepaling van het resultaat Vergelijking met voorgaand jaar

64


De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van voorgaand jaar. Verwerking verplichtingen In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de definitief ontwerp fase en afgeleid het aanvragen van de bouwvergunning heeft plaatsgevonden.


65

Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie De onroerende en roerende zaken in exploitatie worden gewaardeerd tegen de bedrijfswaarde. De berekening van de bedrijfswaarde is in een aparte bijlage bij de toelichting op de balans opgenomen. De mutatie van de bedrijfswaarde in het boekjaar wordt verwerkt in de winst- en verliesrekening. Het verschil tussen de bedrijfswaarde en de boekwaarde wordt als herwaarderingsreserve op de balans opgenomen. De mutatie van de herwaarderingsreserve in het boekjaar loopt via de resultaatbestemming. Bij de bedrijfswaardeberekening van de clusterwoningen gelden de volgende uitgangspunten: • de levensduur van de woningcomplexen is maximaal 50 jaar; • jaarlijkse huurverhogingen van 2,25%, met in 2008 een percentage van 2,5%; • jaarlijkse huurderving van 1,0%; • jaarlijkse stijgingen van de variabele lasten van 2,5%; • de variabele exploitatie-uitgaven van de woningcomplexen worden bepaald op het in het boekjaar gerealiseerde percentage van de aanvangshuur; • kosten van planmatig onderhoud, conform meerjarenonderhoudsbegroting voor restant exploitatieperiode; • investeringen en desinvesteringen overeenkomstig voorgenomen en goedgekeurd beleid; • een rekenrente van 6,00%; • er wordt een rentabiliteitscorrectie toegepast in verband met het verschil tussen de gemiddelde rentevoet van de aangetrokken leningen en het disconteringspercentage; • er wordt geen onderhoudsvoorziening gevormd; • de restwaarde van de grond wordt meegenomen tegen een getaxeerde waarde; • de heffingsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en de te betalen vennootschapsbelasting maken geen onderdeel uit van de bedrijfswaarde. Bij de bedrijfswaardeberekening van de zorginstellingen gelden de volgende uitgangspunten: • de levensduur van de zorginstellingen is eveneens maximaal 50 jaar. Aangezien de huur van de zorginstellingen wat betreft hoogte en looptijd is goedgekeurd door de Nederlandse Zorg Autoriteit, wordt de maximale levensduur van de zorginstellingen hierop gebaseerd; • bij de huren van de zorginstellingen vindt geen huurstijging plaats; wanneer investeringen worden gepleegd, wordt door het College Bouw een aanvullende huur goedgekeurd; • jaarlijkse stijgingen van de variabele lasten van 2,5%; • kosten van planmatig onderhoud, conform meerjarenonderhoudsbegroting voor restant exploitatieperiode; • investeringen en desinvesteringen overeenkomstig voorgenomen en goedgekeurd beleid; • een rekenrente van 6,00%; • er wordt een rentabiliteitscorrectie toegepast in verband met het verschil tussen de gemiddelde rentevoet van de aangetrokken leningen en het disconteringspercentage;

66


•

er wordt geen onderhoudsvoorziening gevormd;

•

de restwaarde van de grond wordt meegenomen tegen een getaxeerde waarde;

•

de heffingsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en de te betalen vennootschapsbelasting maken geen onderdeel uit van de bedrijfswaarde.


67

Overzicht berekening bedrijfswaarde

Contante waarde huren en vergoedingen

2008 131.463

2007 132.539

Contante waarde onderhoudsuitgaven Contante waarde overige variabele exploitatie-uitgaven Ongecorrigeerde bedrijfswaarde

-24.948 -12.345 94.170

-20.988 -17.848 93.703

Rentabiliteitswaarde correctie leningen Saldo

8.720 102.890

8.569 102.272

Restwaarde grond Saldo bedrijfswaarde plus restwaarde grond

22.729 125.619

22.729 125.001

De mutatie van de reële bedrijfswaarde 2008 t.o.v. 2007 wordt veroorzaakt door onderstaande posten: • daling bedrijfswaarde met circa € 1,1 mln door aanpassing van het huurverhogingspercentage en het voortschrijden van de tijd met een jaar. • daling bedrijfswaarde met circa € 4,0 mln. door hogere onderhoudsuitgaven als gevolg van een gewijzigde MJOP. In 2006 en eerdere jaren werd er bij de clusterwoningen alleen rekening gehouden met groot onderhoud in het 25e en 40e exploitatiejaar. • stijging bedrijfswaarde met circa € 5,5 mln. door lagere exploitatielasten. De ongecorrigeerde bedrijfswaarde is een optelsom van de contante waarden van de huren en overige opbrengsten minus de huurderving, onderhoudsuitgaven en variabele exploitatie-uitgaven over de resterende exploitatieperiode. Bij deze berekening wordt geen rekening gehouden met eventuele rentabiliteitswaardecorrecties van de beleggingen en leningen. Verloop ongecorrigeerde bedrijfswaarde over de jaren 2009 tot en met 2014: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 114.391 112.510 110.230 108.243 106.207 103.877 Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling De onroerende zaken in ontwikkeling worden gewaardeerd tegen hun historische kostprijs. Hierbij worden geen aangegane verplichtingen verantwoord maar enkel de werkelijk gemaakte kosten. Voor de verwachte onrendabele toppen van de projecten, die zich binnen deze post bevinden, is aan de creditzijde van de balans een voorziening onrendabele toppen nieuwbouw gevormd. Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen aanschafprijs en bijkomende kosten. Rentetoerekening vindt eerst plaats nadat ontwikkelactiviteiten zijn gestart. Met betrekking tot zogeheten gecombineerde projecten wordt het aandeel van de koopwoningen verantwoord onder de post onderhanden projecten, het aandeel huurwoningen wordt verantwoord onder de onroerende en roerende zaken in ontwikkeling. Voor wat betreft het onrendabele deel van het gecombineerde project wordt bij het aangaan van de verplichting het onrendabele deel voorzichtigheidshalve niet verminderd met het verwachte verkoopresultaat. Afschrijving vindt voor het eerst plaats nadat de betreffende complexen in exploitatie zijn

68


genomen. De balanspositie bevat de werkelijk gemaakte kosten (materiele vaste activa in ontwikkeling) waartegenover het voorgecalculeerde verlies (onrendabele top) in de voorziening staat. Op het moment dat de materiële vaste activa in ontwikkeling overgeboekt wordt naar exploitatie (bij oplevering dus) wordt de onrendabele top afgeboekt van de voorziening en van de materiele vaste activa in ontwikkeling. Te vorderen BWS subsidies De vordering uit hoofde van binnen het Besluit Woninggebonden Subsidies toegezegde bedragen (contante waarde van de uitbetalingen) wordt jaarlijks verminderd met de door de budgethouders beschikbaar gestelde bedragen. De uitbetalingstermijn is afhankelijk gesteld van de disconteringsvoet en beloopt vanaf de vaststelling van de subsidie maximaal 30 jaar. Het kortlopende deel van deze post is opgenomen onder de vlottende activa. Verbonden partijen ZorgGoedBrabant heeft een relatie met zowel BrabantWonen als met BrabantZorg, waarbij producten en/of diensten van de desbetreffende relaties worden afgenomen. Deze producten en/of diensten zijn gebaseerd op gebruikelijke contractuele afspraken. Vlottende activa Debiteuren We bepalen de voorziening op basis van de in rekening gebrachte reparatiekosten aan vertrokken bewoners, inclusief de achterstand, indien deze posten ouder dan 4 maanden zijn. Passiva Voorzieningen onrendabele investeringen Tot 2008 werd het resultaat op onrendabele investeringen genomen op het moment van realisatie nieuwbouw. Vanaf 2008 worden de onrendabele investeringen genomen op het moment dat de nieuwbouwplannen intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd zijn. Deze schattingswijziging houdt in dat de onrendabele investering (ad. € 1,2 mln.) van het nieuwbouwproject Laarstede wellicht in het boekjaar 2007 genomen had moeten worden. De geprognosticeerde verkoopwinsten op nieuwbouwwoningen, voorzover deze te koppelen zijn aan nieuwbouwprojecten van huurwoningen waarvan de onrendabele top in de voorziening is opgenomen, zijn voorzichtigheidshalve niet mindering gebracht op de in de voorziening opgenomen onrendabele investeringen. Schulden op lange termijn De leningen worden volgens verschillende methoden afgelost: • volgens annuïtaire methode; • volgens lineaire methode; • waardering geschiedt op nominale waarde. Overige passiva Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven worden activa en passiva gewaardeerd op nominale waarde. Hierbij wordt op vorderingen, indien dit noodzakelijk is, een voorziening wegens mogelijke oninbaarheid in mindering gebracht. Winst- en verliesrekening algemeen Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd en verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn.


69

Het resultaat wordt tevens bepaald met inachtneming van de verwerking van ongerealiseerde waardeveranderingen van op actuele waarde gewaardeerde materiële vaste activa in exploitatie. Grondslagen voor bepaling van het resultaat •

•

• •

•

•

• •

• •

Opbrengsten voortvloeiend uit de verkoop van zelfvervaardigde of van derden verkregen goederen worden in het verslagjaar verwerkt indien aan alle volgende voorwaarden wordt voldaan:alle belangrijke rechten op economische voordelen alsmede alle belangrijke risico’s met betrekking tot de goederen zijn overgedragen aan de koper; de voortgezette betrokkenheid bij de verkochte goederen is niet zodanig dat ZorgGoedBrabant feitelijk kan beschikken over die goederen en daarmee kan besluiten over de aanwending van die goederen; het bedrag van de opbrengst kan op betrouwbare wijze worden bepaald; het is waarschijnlijk dat de economische voordelen met betrekking tot de transactie ZorgGoedBrabant zullen toevloeien; de reeds gemaakte kosten en de kosten die (mogelijk) nog moeten worden gemaakt met betrekking tot de transactie kunnen op betrouwbare wijze worden bepaald; Opbrengsten met betrekking tot het verlenen van diensten worden verwerkt naar rato van de verrichte prestaties. Het resultaat kan betrouwbaar worden geschat indien aan alle volgende voorwaarden is voldaan: Het bedrag van de opbrengst kan op betrouwbare wijze worden bepaald; Het waarschijnlijk is dat de economische voordelen met betrekking tot de transactie ZorgGoedBrabant zullen toevloeien; De mate waarin de dienstverlening op de balansdatum is verricht op betrouwbare wijze kan worden bepaald; De reeds gemaakte kosten en de kosten die (mogelijk) nog moeten worden gemaakt om de dienstverlening te voltooien kunnen op betrouwbare wijze worden bepaald.

Bijzondere posten Bijzondere posten zijn baten of lasten die behoren tot de gewone bedrijfsuitoefening, maar op grond van de aard, omvang of het incidentele karakter afzonderlijk worden toegelicht, teneinde een goed inzicht te geven in het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening van de corporatie en met name de ontwikkeling daarin. Bijzondere posten worden met het oog op de analyse en de vergelijkbaarheid van de resultaten naar aard en omvang afzonderlijk en ongesaldeerd toegelicht. Huren De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden aan een maximum. Voor het verslagjaar 2008 bedroeg dit maximumpercentage 1,6% voor de woningen. Gemiddeld was het huurverhogingpercentage voor 2007 1,1% voor de woningen. Voor de verzorgingshuizen wordt een vaste kale huur in rekening gebracht. Overheidsbijdragen Onder deze post zijn de vrijval uit de egalisatierekening rijksbijdragen en overige overheidsbijdragen opgenomen. Voor zover de overige overheidsbijdragen nog niet zijn ontvangen is de bijdrage berekend op grond van de regelingen, waarbij rekening is gehouden met voorcalculatorische huurverhogingen en lastenstijgingen.

70


Lasten onderhoud Onder deze post worden alle onderhoudsuitgaven rechtstreeks ten laste van de exploitatie gebracht. De onderhoudskosten worden onderscheiden in kosten van derden en eigen dienst, alsmede de kosten van het materiaalgebruik. De lasten van onderhoud onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief. In voorgaande boekjaren werden opknapbeurten, die zonder huurverhoging werden uitgevoerd, als onderhoudskosten ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht. Algemene beheers- en administratie De algemene en beheerskosten worden vanuit BrabantWonen per eenheid (zowel woningen als zorgplaatsen) normatief doorbelast. In deze genormeerde doorbelasting zijn ook de bedragen aan accountantshonoraria verwerkt. Overige bedrijfslasten De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Bij deze methode wordt het nettoresultaat aangepast voor posten van de winst- en verliesrekening, die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven in het verslagjaar, mutaties in de balansposten en posten van de winst- en verliesrekening waarvan de ontvangsten en uitgaven niet worden beschouwd als behorende tot de operationele activiteiten. De liquiditeitspositie in het kasstroomoverzicht bestaat uit de liquide middelen onder aftrek van bankkredieten. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. De kasstromen uit hoofde van de financiering zijn gesplitst in kasstromen met betrekking tot mutaties in de hoofdsom (opgenomen onder financieringsactiviteiten) en betaalde rente (opgenomen onder operationele activiteiten). De investeringen in materiële vaste activa worden opgenomen onder aftrek van de onder overige schulden voorkomende verplichtingen alsmede de ontvangen investeringssubsidies.


71

Toelichting op de balans (x € 1.000) 5.1 Materiële vaste activa De mutaties in de materiële vaste activa in exploitatie zijn in het navolgende schema samengevat: onroerende en onroerende zaken totaal roerende zaken in verkocht onder exploitatie voorwaarden

Bedrijfswaarde per 1 januari 2008 Mutaties 2008 Investering bestaand bezit Overboekingen Mutatie bedrijfswaarde Mutatie rentabiliteitswaarde Totaal mutaties 31 december 2008 Bedrijfswaarde Rentabiliteitswaarde Bedrijfswaarde per 31 december 2008

125.001

-

125.001

109 259 99 151 618

-

109 259 99 151 618

116.899 8.720 125.619

-

116.899 8.720 125.619

De mutaties in de onroerende en roerende zaken in ontwikkeling zijn in het navolgende schema samengevat: onroerende en roerende zaken in ontwikkeling 1 januari 2008 Boekwaarde per 1 januari 2008

4.841

Mutaties 2008 Investeringen Overboekingen Totaal mutaties

6.044 0 6.044

31 december 2008 Verkrijgingsprijzen Boekwaarden per 31 december 2008

10.885 10.885

De activa zijn op basis van een gevarenverzekering (brand-, storm- en glasschade) verzekerd. De verzekerde waarde van de activa is € 172.515.700. Daarnaast is er nog een brandverzekering bospercelen in de gemeente Landerd. Het onroerend goed is, voorzover niet gefinancierd met eigen vermogen, gefinancierd met rijksleningen of met kapitaalmarktleningen onder garantie van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw en/of de gemeente. Ten opzichte van voorgaand verslagjaar is de bedrijfswaarde met € 0,6 mln. gestegen. Voor de toelichting op deze mutatie wordt verwezen naar de toelichting op de balans en winst- en verliesrekening.

72


5.2 Financiële vaste activa De mutaties in de financiële vaste activa zijn in het navolgende schema samengevat: Te vorderen BWS subsidie 2008 1 januari 2008 Boekwaarden Mutaties Toevoegingen Ontvangen BWS subsidies Totaal mutaties 31 december 2008 Boekwaarden

Te vorderen BWS subsidie 2007

278

326

12

13

-61 -49

-61 -48

229

278

5.3 Vorderingen Debiteuren 2008

2007

0 tm 1 maand huur 1 tm 2 maanden huur 2 tm 3 maanden huur 3 tm 4 maanden huur meer dan 4 maanden huur

-2 1 0 1 2

-5 0 0 0 22

Totaal huidige huurdebiteuren

2

17

112

78

0

0

114

95

Omschrijving -

Bij: Overige debiteuren Af: voorziening huurdebiteuren Totaal debiteuren

Gemeenten

Gemeente Oss Gemeente Bernheze Totaal Gemeenten

2008

2007

35 13 48

68 13 81

2008

2007

35.662 71 35.733

38.275 92 38.367

Verbonden partijen

Rekening-courant BrabantWonen Vordering op BrabantZorg/BrabantWonen Totaal overige vorderingen


73

Specificatie verloop rekening-courant BrabantWonen

Rekening-courant BrabantWonen per 1-1 Bijboeking rente Afboeking i.v.m. o.a. investeringen in nieuwbouw Rekening-courant BrabantWonen per 31-12

2008

2007

38.275 1.956 4.569 35.662

40.253 1.689 3.667 38.275

Onder de vorderingen verbonden partijen zijn geen posten opgenomen met een looptijd langer dan één jaar. Overige vorderingen

Overige vorderingen Totaal overige vorderingen

2008

2007

42 42

40 40

Onder de overige vorderingen zijn geen posten opgenomen met een looptijd langer dan één jaar. Overlopende activa

Te ontvangen rente deposito en rekening-courant Overige Totaal overlopende activa

2008

2007

0 25 25

28 -8 20

Onder de overlopende activa zijn geen posten opgenomen met een looptijd langer dan een jaar. Liquide middelen

Direct opvraagbaar Kas/bank/giro

2008

2007

1.961 1.961

1.533 1.533

De kredietfaciliteit waarover ZorgGoedBrabant kan beschikken bedraagt bij de Rabobank maximaal € 453.780.

74


5.4 Vermogen Eigen vermogen Het verloop van het eigen vermogen is als volgt:

Stand per 1 januari Kapitaalstorting Mutatie egalisatierekening Bij: resultaat uit de winstverdeling over het boekjaar Stand per 31 december

2008

2007

88.436 0 -49 -7.825 80.562

89.618 0 -48 -1.134 88.436

Voorziening onrendabele investeringen Nieuwbouw Laarstede Nieuwbouw Vita Nova Nieuwbouw Maaszicht Totaal

1.200 3.015 10.175 14.390

5.5 Langlopende schulden

Leningen overheid Leningen kredietinstellingen

2008 2008 looptijd looptijd > dan 1 > en < 5 5 jaar jaar 1.634 2.334 12.047 58.065 13.681 60.399

2008 totaal

2008 rentevoet

2007 totaal

2007 rentevoet

3.968 70.112 74.080

5,67% 4,34% 4,42%

4.247 72.298 76.545

5,67% 4,31% 4,39%

Verdeling van de looptijden is gebaseerd op de restantlooptijden van de leningen conform de leningsovereenkomsten en niet op een eventuele toekomstig vervroegd aflossingsmoment. Aflossingsverplichtingen binnen 12 maanden na afloop van het jaar zijn opgenomen onder de kortlopende schulden. De aflossingsverplichting voor 2008 bedraagt € 2,4 mln. De rentabiliteitswaardecorrectie (contante waarde van de uit hoofde van bestaande leningscontracten rente- en aflossingsverplichtingen ten opzichte van de schuldrestant per 31 december 2008) bedraagt € 8,7 mln. (2007 € 8,6 mln). De mutaties in 2008 van de langlopende schulden kunnen als volgt worden toegelicht:

Schuldrest per 1 januari 2008 Bij: aflossingen gepresenteerd onder kortlopend ultimo 2007 Stand langlopend deel lening 1 januari 2008 Bij: nieuwe leningen Af: Aflossingen Schuldrest per 31 december 2008 Af: aflossing 2008 gepresenteerd onder kortlopende schulden Stand langlopend deel lening 31 december 2008


Overheid

Krediet instelling

Totaal

4.247

72.298

76.545

279 4.526 0 279 4.247

2.089 74.387 0 2.138 72.249

2.368 78.913 0 2.417 76.496

-279 3.968

-2.137 70.112

-2.416 74.080

75

5.6 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan gemeenten Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Verbonden partijen Nog niet vervallen rente Vooruitontvangen huurtoeslag Saldo niet verrekenbare servicekosten glasfonds Overige schulden

2008 2.416 0 465 273 518 1.854 -15 -22 135 5.624

2007 2.368 1 732 25 1.917 9 -8 231 5.275

Niet uit de balans blijkende verplichtingen Obligo WSW WSW-deelnemers hebben naar het WSW een zogeheten obligoverplichting. Deze verplichting is voorwaardelijk. Zolang het risicovermogen van het WSW voldoende is om eventuele betalingsverplichtingen van WSW-deelnemers over te nemen, wordt geen beroep gedaan op deze obligoverplichting. Het WSW verwacht voor de komende vijf jaar conform de actuele meerjarenliquiditeitsprognose geen beroep te doen op deze obligoverplichting. Deze verplichting hoeft daarom niet te worden opgenomen in de balans van ZorgGoedBrabant. Aangegane verplichtingen Met ingang van 1 januari 2007 mogen aangegane verplichtingen niet meer in de balans worden opgenomen, aangezien een aangegane verplichting niet langer voldoet aan het in het Stramien van Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving opgenomen definitie van een verplichting. Per 31 december 2008 is ZorgGoedBrabant verplichtingen aangegaan voor de uitvoering van nieuwbouwprojecten voor een bedrag van € 6,9 mln. (2007: 7,0 mln.). Integrale vennootschapsbelastingplicht Woningcorporaties zijn met ingang van 1 januari 2008 integraal belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Bij het opmaken van de jaarrekening 2008 is nog niet duidelijk of ook ZorgGoedBrabant integraal belastingplichtig is. ZorgGoedBrabant doet beroep op artikel 5.1.c punt 2 uit de wet op de vennootschapsbelasting 1969, i.v.m. het verschaffen van onderkomen aan bejaarden. Dientengevolge zijn er in de jaarrekening 2008 geen belastinglatenties gevormd, die betrekking hebben op de integrale belastingplicht vanaf 1 januari 2008. Borgstellingen De per 31 december 2008 verstrekte borgstellingen bedragen in totaal € 99.419,96. Er is een borgstelling afgegeven van € 51.419,96 t.b.v. Stichting Beheer Raadhuislaan betreffende de huur van het pand Raadhuislaan 13. Daarnaast is een borgstelling afgegeven van € 48.000 t.b.v. de Gemeente Bernheze betreffende planschadeovereenkomst plangebied “de Stekkerhoek” te Nistelrode.

76


6. Toelichting op de Winst- en verliesrekening 6.1 Huren

Onroerende zaken incl. niet zijnde woningen*)

2008

2007

9.307

8.838

Af: huurderving wegens leegstand**) Af: huurderving wegens oninbaarheid***)

24 0 9.283 *) De oninbare huur is begrepen in de post voorziening dubieuze debiteuren

31 0 8.807

De "te ontvangen nettohuur" is gewijzigd als gevolg van: verhoging van de huren van de woningen wegens algemene huurverhoging van gemiddeld 1,6% alsmede wegens woningverbetering. het in exploitatie zijn van de nieuwbouw Katwijk gedurende geheel 2008, in tegenstelling tot een gedeelte van het jaar in 2007. De huurderving oninbaarheid wordt niet ten laste van de exploitatie geboekt maar ten laste van de voorziening huurdebiteuren. Het betreft de afboeking van vorderingen, welke naast huur ook kunnen bestaan uit vorderingen inzake onderhoudsuitgaven en proceskosten. In 2008 is ten laste van deze voorziening niets afgeboekt. De voorziening huurdebiteuren vormt een correctiepost binnen de balanspost debiteuren, zijnde een voorziening voor mogelijke oninbaarheid. 6.2 Vergoedingen

Overige goederen, leveringen en diensten Af: vergoedingsderving wegens leegstand Af: vergoedingsderving wegens oninbaarheid *) Af: Terugbetaalde vergoedingen

2008

2007

2.435

2.329

6 0 80 2.349 *) De oninbare vergoedingen zijn begrepen in de post dubieuze debiteuren


6 0 0 2.323

77

6.3 Overheidsbijdragen

Overige rijksbijdragen *) *) Bijdrage aangepaste woningen

2008

2007

61

61

2008

2007

2 14 17 335 65 433

12 25 9 326 73 445

2008

2007

518 0 313 15 40 886

489 175 300 39 49 1.052

2008

2007

1.634 95 406 2.135 -95 0 2.040

1.147 0 305 1.452 -136 0 1.316

6.4 Overige bedrijfsopbrengsten

Antenne locaties Parkeergarage/-plaatsen Diverse ruimtes Huur en servicekosten Raadhuislaan Huur en servicekosten kantoorruimtes Totaal overige bedrijfsopbrengsten

6.5 Algemene beheers- en administratiekosten

Administratiekosten per vhe Kosten ZVOM doorberekend voor jaarwerk 2007 Kosten bestuur Overige Frictiekosten Totaal in Winst- en verliesrekening

6.6 Lasten onderhoud

Kosten jaarlijks onderhoud Investeringen Kosten planmatig onderhoud Subtotaal Af: te activeren verbeteringen Af: te activeren opknapbeurten Totaal

78


De jaarlijkse onderhoudsuitgaven zijn te verdelen in: 2008

2007

551 271 297 471 14 13 17 1.634

401 286 122 277 10 7 44 1.147

2008

2007

443 50 7 500

337 57 10 404

Overige lasten Servicekosten Voorziening oninbare debiteuren Diverse bedrijfslasten o.a. huur Raadhuislaan Bijdrage wijkenaanpak Subtotaal overige lasten

732 0 322 72 1.126

793 3 286 0 1.082

Totaal overige bedrijfslasten

1.626

1.486

2008

2007

138

132

2.000 0 0

1.735 9 1

2.138

1.877

Dagelijks onderhoud Kosten werkapparaat Mutatie-onderhoud Preventief onderhoud Glasschade (incl. bijdrage) Huurdersonderhoud serviceabonnement Overig jaarlijks onderhoud Totaal

6.7 Overige bedrijfslasten

Heffingen Belastingen Verzekeringen Contributie landelijke federatie Subtotaal heffingen

6.8 Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Geactiveerde rente materiële vaste activa: - Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Rente op liquide middelen: - Banken en giro - Deposito’s - Diverse Totaal rentebaten en soortgelijke opbrengsten


79

6.9 Waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten Rente financiële vaste activa: 2008 - Te vorderen subsidie BWS 2008 12 - Beleggingen 0 Totaal waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten 12 6.10 Rentelasten en soortgelijke kosten Rente langlopende schulden: - Leningen overheid - Leningen met overheidsgarantie - Boeterente (incl. boeterente i.v.m. vervroegde aflossing) - Toegevoegde rente BWS subsidies Totaal rentelasten Renteresultaat 6.11 Mutatie reële waarde materiële vaste activa Mutatie reële waarde materiële vaste activa: - Verhoging/verlaging bedrijfswaarde - Waardeverandering materiële vaste activa

2007 13 0 13

2008 249 3.147 0 12 3.408

2007 263 3.265 0 13 3.541

-1.258

-1.651

2008

2007

250

-7.265

-14.390

0

De bedrijfswaarde in het verslagjaar is afgenomen met € 250.000 ten opzichte van de bedrijfswaarde ultimo het voorgaande verslagjaar. De mutatie in de bedrijfswaarde laat zich als volgt verklaren:

Mutatie bedrijfswaarde : Jaarresultaat Mutatie reële waarde materiële vaste activa Effect contante waarde en de restant levensduur

Gevolgen van nadere interne inschattingen parameters In de huurprijscomponent In de onderhoudslasten In de overige lasten In de vermogenskostenvoet

2008

-2.895 3.145 250

-1.075 -3.961 5.503

Rentabiliteitswaardecorrectie Aflossingen

151

Mutatie reële bedrijfswaarde Investeringen Overboekingen

618 -109 -259

Mutatie bedrijfswaarde

80

250


Overige gegevens Resultaatbestemming ZorgGoedBrabant is laatstelijk bij Koninklijk Besluit nr. 92004191 d.d. 14 mei 1992 toegelaten als instelling, uitsluitend werkzaam in het belang van de volkshuisvesting. Deze doelstelling ligt ook vast in de statuten van de stichting ZorgGoedBrabant. Het resultaat over het boekjaar 2008 hebben we toegevoegd aan het eigen vermogen. De balans per 31 december 2008 geeft het eigen vermogen weer na resultaatbestemming.


81

Jaarverslag ZorgGoedBrabant 2008

Recommend Documents