Jaarverslag 2013
Waard Leven N.V. Johan Duikerweg 17 1703 DH Heerhugowaard
Statutair gevestigd te Heerhugowaard en ingeschreven in het Handelsregister Noordwest Holland te Alkmaar onder nummer 36044938
Inhoud
blz.
1
Financieel verslag
3
1.1 1.2
Verslag van de Raad van Commissarissen Verslag van de Raad van Bestuur
3 7
2
Jaarrekening
14
2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10
Geconsolideerde balans (na resultaatbestemming) Geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerd totaaloverzicht Geconsolideerd kasstroomoverzicht Algemene toelichting Toelichting op de geconsolideerde balans Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening Vennootschappelijke balans (na resultaatbestemming) Vennootschappelijke winst- en verliesrekening Toelichting op de vennootschappelijke balans
14 16 18 19 20 28 37 41 43 45
3
Overige gegevens
47
3.1 3.2 3.3
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Resultaatbestemming Gebeurtenissen na balansdatum
47 49 49
Waard Leven N.V.
2
Jaarverslag 2013
Verslag Raad van Commissarissen
1 Financieel verslag 1.1
Verslag van de Raad van Commissarissen
I Aanbieding Hierbij bieden wij het verslag van de Raad van Commissarissen (hierna: RvC) over het jaar 2013 aan. De jaarrekening is gecontroleerd door Deloitte Accountants en op 14 april 2014 voorzien van een goedkeurende controleverklaring. Deze is toegevoegd aan de overige gegevens bij de jaarrekening op pagina 47 en 48. De RvC stemt in met het voorstel van de Raad van Bestuur (RvB) om het resultaat toe te voegen aan het eigen vermogen van de vennootschap. Wij adviseren de Algemene vergadering de jaarrekening aldus vast te stellen en decharge te verlenen aan de leden van de Raad van Bestuur.
II Positie van Waard Leven en belangrijke ontwikkelingen in 2013 Algemeen, doelstellingen en strategie Waard Leven heeft als aandeelhouder het niet failliete DSB Ficoholding N.V. en is aldus zustervennootschap van DSB Bank in faillissement. DSB Ficoholding is op haar beurt een dochter van het failliete DSB Beheer B.V. Streven van Waard Leven is om uit de failliete boedel van DSB Beheer te geraken. In het verslagjaar is dan ook, in nauwe samenwerking met de RvC door het bestuur gewerkt aan implementatie van de nieuwe strategie. Kernpunten hierin zijn: een behoedzame start in 2013 met nieuwe productie, in eerste instantie alleen voor bestaande polishouders; en verkoop van de onderneming nadat compensatie voor DSB klanten door middel van een WCAM procedure aan het Hof van Amsterdam is voorgelegd. De door het bestuur eind 2012 gepresenteerde strategische nota met als titel “Waardecreatie door autonome groei”, is door alle stakeholders goedgekeurd. Bijzondere ontwikkelingen Op het moment van faillissement van de DSB Bank heeft DNB “stille curatele” ingesteld bij de Verzekeraars van DSB. In de verslagperiode is veel tijd en aandacht uitgegaan naar het normaliseren van de governancepositie van de onderneming. In nauwe samenwerking met de curatoren van DSB Bank is er aan gewerkt om de stille curatele op te heffen. Van doorslaggevend belang daarbij was aflossing van uitstaande leningen door DSB Bank. Sinds juli 2013 is de governance genormaliseerd en is de onderneming onder regulier toezicht gekomen. Het tussen Curatoren en Belangenorganisaties afgesloten "Akkoord op Hoofdlijnen" inzake compensatie voor mogelijke zorgplichtclaims is in het verslagjaar van groot belang gebleken. Niet alleen zijn er reeds een 25.000-tal klachten afgewikkeld via individuele vaststellingsovereenkomsten, het akkoord is bovendien in het najaar van 2013 voorgelegd aan het Hof Amsterdam. Aan het Hof is om algemeen verbindend verklaring gevraagd in het kader van de WCAM (Wet Collectie Afwikkeling Massaschaden). Het Hof heeft eind 2013 een tussenbeschikking gegeven. Wij zijn in afwachting van de definitieve uitspraak. In 2013 is een start gemaakt met de verkoop van de ondernemingen Waard Leven, Waard Schade, Hollands Welvaren en Tadas Verzekeringen. Het proces verloopt voorspoedig. Het is de verwachting dat het verkoopproces in 2014 positief zal worden afgerond. In het verslagjaar is ook toestemming gekregen van DNB om voor het eerst sinds het faillissement van DSB Bank in 2009 weer op beperkte schaal commerciële activiteiten te ontwikkelen (in het kader van behoud). Financiering In de reguliere vergaderingen van de RvC met het bestuur is steeds aandacht geschonken aan de financiële prestaties en solvabiliteit van Waard Leven. Met een solvabiliteit van meer dan 600% op basis van de Solvency I norm, beschikt de vennootschap over een zeer solide vermogenspositie. Vanzelfsprekend is, onder andere in ORSA-verband, ook gekeken naar de gewenste solvabiliteit onder Solvency II. In de huidige situatie heeft de vennootschap gekozen voor een interne norm solvabiliteit van 130%. Ook op basis van Solvency II is de huidige solvabiliteit ruimschoots voldoende. Waard Leven N.V.
3
Jaarverslag 2013
Verslag Raad van Commissarissen
Naleving wet- en regelgeving De RvC heeft kennis genomen van het Compliance handboek dat is opgesteld door de Compliance Officer. Tevens zijn periodieke verslagen van de Compliance Officer ter kennisname ontvangen door de RvC. Uit de verslagen van de Compliance Officer concludeert de RvC dat in het verslagjaar geen sprake is geweest van overtredingen van de wet- en regelgeving.
III Corporate governance structuur Veel tijd en aandacht is ook dit jaar uitgegaan naar de corporate governance structuur en met name de intensieve samenwerking tussen Tadas Verzekeringen B.V. en Waard Leven. Zo worden de sleutelfuncties Risico Management, Actuariaat, IAD en de Compliance officer, rechtstreeks door Waard Leven ingehuurd bij onafhankelijke derden. Tadas ondersteunt deze partijen. Voorts is aandacht besteed aan de Code Governance Principes Verzekeraars en de daarbinnen onderkende aandachtsgebieden zoals compliance en riskmanagement. De governance principes en de wijze waarop deze worden nageleefd bij Waard Leven zijn op de website geplaatst. RvC en Bestuur hebben in december 2013 de "Bankierseed" afgelegd.
IV Samenstelling RvC Samenstelling RvC in het verslagjaar De samenstelling onderging in het verslagjaar geen veranderingen. De huidige samenstelling van de RvC met personalia en functies: drs. B.J. Haasdijk (27 juli 1943, Nederland) Commissaris sinds: 5 januari 2010 Huidige zittingstermijn: tot 27 juli 2015 Overige (statutaire) functies: Voorzitter Stichting Pensioenfonds Equens Lid van visitatie commissies van diverse pensioenfondsen Voorzitter Raad van Commissarissen Waard Schade NV en Hollands Welvaren Leven NV H. Duthler (5 september 1952, Nederland) Commissaris sinds: 30 juni 2010 Huidige zittingstermijn: tot 1 juli 2014 Overige (statutaire) functies: Directeur – eigenaar Upmountain Investment BV Commissaris Van Lanschot Chabot Holding BV Voorzitter RvC De Eendragt Pensioen NV Bestuurslid Stichting Goudse Pensioenbewaring Lid Raad van Commissarissen Waard Schade NV en Hollands Welvaren Leven NV mr. J. Boven (4 augustus 1957, Nederland) Commissaris sinds: 30 juni 2010 Huidige zittingstermijn: tot 1 juli 2014 Overige (statutaire) functies: Directeur Spar Participaties BV Voorzitter Bestuur Stichting Toezicht Ledenobligaties-vrij FrieslandCampina Vicevoorzitter RvC & Lid Remuneratiecommissie D.A.S. Nederlandse Rechtsbijstand Verzekeringmaatschappij N.V. Lid Raad van Toezicht Independer.nl Lid Raad van Commissarissen Waard Schade NV en Hollands Welvaren Leven NV
Waard Leven N.V.
4
Jaarverslag 2013
Verslag Raad van Commissarissen
Benoeming en selectie De leden van de RvC worden benoemd voor een termijn van vier jaar en kunnen één maal worden herbenoemd. Zij kunnen maximaal 8 jaar aanblijven vanaf de datum van hun eerste benoeming. Kandidaten die worden voorgedragen voor benoeming of herbenoeming dienen te voldoen aan de criteria zoals weergegeven in een profielschets. In overleg met de Aandeelhouder is besloten de huidige leden van de RvC voor te dragen voor herbenoeming in 2014. Preluderend op de beoogde verkoop is het echter aannemelijk dat de RvC de komende 4 jaar niet in haar huidige samenstelling kan "afmaken". Gelet op deze aanstaande wijzigingen enerzijds en de opgedane ervaring die van groot belang is in het verkoopproces anderzijds acht de Aandeelhouder het van belang om de opgebouwde expertise van de huidige RvC leden maximaal te benutten. Het Bestuur deelt dit standpunt. Op dit moment is geen sprake van een evenwichtige verdeling van de zetels in de RvC en de RvB tussen mannen en vrouwen als gevolg van de benoeming van de huidige RvC en RvB-leden in 2010. In afgelopen periode is niet getracht tot een evenwichtige verdeling te komen gezien voornoemde situatie. De vennootschap zal in de toekomst de evenwichtige verdeling van de zetels in ogenschouw nemen en in geval van een structurele en duurzame wisseling in de samenstelling van de RvC of RvB hier waar mogelijk op voorsorteren.
V Vergaderingen en overige bijeenkomsten De RvC vergadert iedere twee maanden met de RvB. Daarnaast waren er twee extra bijeenkomsten met als onderwerpen riskmanagement en Solvency II. De RvC was tijdens deze bijeenkomsten steeds voltallig aanwezig. Tevens vond regelmatig afstemming plaats via telefoon en email. Daar waar nuttig of noodzakelijk namen interne en externe deskundigen deel aan het reguliere overleg tussen RvC en RvB. Dit veelal met als doelstelling een verdere toelichting te verstrekken op specialistische onderwerpen. Voorbeelden zijn de uitwerking van de ORSA studie en de onderbouwing van waarderingsmethoden.
VI Commissies Gelet op de omvang van de RvC en de vennootschap kent de RvC geen aparte commissies. De onderwerpen die in separate commissies besproken zouden kunnen worden, zijn door de voltallige RvC behandeld. Zelfevaluatie RvC De RvC heeft ook dit verslagjaar deelgenomen aan een programma inzake de benodigde “permanente educatie” en volgt net als de Bestuursvoorzitter een daartoe door Nyenrode Business Universiteit ontwikkeld programma. Beloningsbeleid Het beloningsbeleid van Waard Leven is in 2011 vastgesteld door de RvC. De verzekeraar heeft echter geen eigen personeel in dienst en heeft veel werkzaamheden uitbesteed aan volmacht en servicebedrijf Tadas Verzekeringen B.V. In 2011 is de regeling beheerst beloningsbeleid geïmplementeerd. Deze regeling is ook van toepassing op alle werknemers van Tadas Verzekeringen B.V. De beloning van de RvC is in het verslagjaar niet gewijzigd. Per ultimo 2012 zijn alle bijzondere regelingen van de medewerkers van Tadas Verzekeringen B.V. zoals de Retentieregeling afgewikkeld. Verlenging hiervan is niet langer noodzakelijk. De organisatie acht zichzelf voldoende concurrerend op de arbeidsmarkt en ziet de omstandigheden in toenemende mate als stabiel. Met ingang van 1 januari 2013 is de bestaande bonusregeling van de bestuursvoorzitter van de verzekeraars afgeschaft. De organisatie beoogt hiermee een voorbeeld te stellen om het fenomeen ‘bonus’ in de financiële wereld af te schaffen. De RvC is de medewerkers van Tadas dankbaar voor hun inzet en betrokkenheid.
Waard Leven N.V.
5
Jaarverslag 2013
Verslag Raad van Commissarissen
Audit De RvC heeft diverse malen overleg gevoerd met BDO, waaraan de functie van de IAD is uitbesteed. De IAD heeft in het najaar 2012 haar jaarplan 2013 opgeleverd. Risico’s en interne risicobeheersingssystemen De RvC heeft met de riskmanager, de compliance officer en het bestuur een aparte brainstormsessie gehad over de risicoanalyse van riskmanagement. Tevens is in de RvC de ORSA uitvoerig besproken en heeft zij het kapitaalbeleid goedgekeurd. Financiële verslaggeving Iedere vergadering van de Raad zijn de maandcijfers van de vennootschap behandeld en toegelicht. Uitvoerig is gesproken over het beleggingsbeleid van de vennootschap. Vaststelling van een geactualiseerd beleggingsbeleid heeft nog niet plaatsgevonden mede gezien het lopende verkoopproces. Overleg met de externe accountant en certificerend actuaris Jaarlijks overlegt de RvC met de externe accountant en de certificerend actuaris inzake de uitkomsten bij de controle en overige informatie.
VII Verhouding tot de aandeelhouders Er heeft één maal een formeel overleg plaatsgevonden tussen de RvC en de aandeelhouder (AvA). Daarnaast is er op verschillende momenten informeel overleg gevoerd.
VIII Personeel De vennootschap heeft geen personeel in dienst.
Tegenstrijdige belangen Er hebben zich in 2013 geen transacties voorgedaan waarbij tegenstrijdige belangen van bestuurders, commissarissen en/of externe accountant speelden of spelen die van materiële betekenis zijn voor de vennootschap en/of de betreffende bestuurders, commissarissen, aandeelhouders en/of externe accountant.
Heerhugowaard, 14 april 2014 Raad van Commissarissen drs. B.J. Haasdijk (voorzitter)
H. Duthler
Mr. J. Boven
Waard Leven N.V.
6
Jaarverslag 2013
Geconsolideerde balans
1.2 Verslag van de Raad van Bestuur Algemeen Het is inmiddels ruim 4 jaar na het faillissement van de DSB groep. De verzekeraars beschikten en beschikken over een zeer gezonde basis maar raakten met het faillissement van DSB Bank wel hun productiestroom kwijt. Sinds 19 oktober 2009 zijn dan ook nauwelijks nieuwe aanvragen in behandeling genomen. De portefeuille is stabiel gebleken, er heeft zich geen versnelde uitstroom voorgedaan. In 2009 heeft DNB Waard Leven (toen nog DSB Leven N.V.) onder stille curatele geplaatst. Deze stille curatele is medio 2013 opgeheven. Deze belangrijke ontwikkeling was mogelijk omdat de verzekeraars en de aandeelhouder het vertrouwen van de toezichthouder in onze ondernemingen hebben kunnen herstellen. Een belangrijke mijlpaal hierbij was het aflossen door DSB Bank van een drietal leningen. De onderneming staat nu derhalve weer onder regulier toezicht. Daarnaast heeft DNB de onderneming onder bepaalde voorwaarden toestemming gegeven om weer commercieel actief te worden. Als eerste stap wordt sinds september 2013 een moderne overlijdensrisicoverzekering aangeboden aan bestaande klanten. Inmiddels zijn er enige tientallen verzekeringen afgesloten. Voor een vervolgstap is een sleutelrol weggelegd voor de Wet Collectieve Afwikkeling Massaschade (WCAM). Curatoren hebben in het kader van deze wet aan het Hof Amsterdam gevraagd om het "Akkoord op Hoofdlijnen", zoals eerder afgesloten tussen Curatoren, Belangenorganisaties en Verzekeraars, algemeen verbindend te verklaren. De uitspraak wordt in 2014 verwacht. Daarmee wordt dan de weg vrijgemaakt voor een tweede stap in het proces van weer open gaan. Het aanbieden van verzekeringen aan nieuwe klanten. Voor meer bijzonderheden over de gevolgen van het faillissement van DSB Bank en DSB Beheer alsmede de gevolgen van de uitspraak van het Hof, verwijzen wij naar paragraaf 2.5 van dit verslag. Van toegevoegde waarde zijn in deze ook de door curatoren uitgebrachte “faillissementsverslagen” en de publieke informatie over de verificatievergadering die in december 2010 voor het eerst heeft plaatsgevonden In de loop van 2013 is verdere invulling gegeven aan de uitwerking van een toekomstscenario voor de verzekeraars. Het belang van de polishouders blijft daarbij centraal staan. Er is met diverse belangstellenden gesproken over de verkoop van de onderneming. Deze verkoop zal naar verwachting in 2014 plaatsvinden. Autonome groei is een belangrijke bron voor waardecreatie en waardebehoud. Vooruitlopend op het weer "open gaan" is de naam van DSB Leven N.V. per begin januari 2013 gewijzigd in Waard Leven N.V. De Verzekeraars beschikken over een modern businessmodel, waarbij bijna de gehele bedrijfsvoering wordt uitbesteed of ingehuurd. De belangrijkste samenwerkingspartner is hierbij Tadas Verzekeringen B.V. In het verslagjaar zijn de bestaande volmachtovereenkomsten met Tadas daartoe aangevuld met een nieuwe "uitbestedingsovereenkomst", terwijl per ondersteunende dienst tevens een "Service Level Agreement" werd opgesteld. De samenwerking verloopt prima. In het verslagjaar hebben de verzekeraars hun zelfstandige positie binnen deze samenwerking versterkt door de aandachtsgebieden Auditing, Risk Management, Compliance en Interne Auditing zelfstandig in te huren. De rol van Tadas wordt daarmee op deze aandachtsgebieden meer faciliterend. De verzekeraars houden daarbij grip op de kwaliteit van uitvoering. De samenwerking met DSB Bank en haar Curatoren/Bestuurders was onverminderd plezierig en constructief. Ter voorbereiding op een mogelijke verkoop en/of het weer commercieel actief worden is veel energie gestoken in het opleiden en trainen van medewerkers van outsourcingspartner Tadas. Een breed scala aan opleidingen en trainingen passeerde de revue. Variërend van "WFT Basis" tot de diploma's voor gevolmachtigd agent, van Post Academisch Risk Management tot hogere managementtrainingen, er is goed en veel geïnvesteerd in kwaliteit!
Waard Leven N.V.
7
Jaarverslag 2013
Geconsolideerde balans
Compensatieregeling DSB Bank Curatoren van DSB Bank zijn in 2011 een "compensatieregeling" overeengekomen met diverse belangenorganisaties en Rechtsbijstandverzekeraars. Het betreft hier een overkoepelende regeling inzake klachten, onder andere betreffende een mogelijke schending van zorgplicht en het toepassen van overkreditering door DSB Bank. Naast koopsommen is er ook voor de beleggingsverzekeringen van "Hollands Welvaren" een compensatiemodel ontwikkeld. Meer bijzonderheden over deze regeling zijn te vinden op www.dsbcompensatie.nl. De RvB, in belangrijke mate ondersteund door de (Adjunct-)Directie van Tadas, heeft destijds een bijdrage kunnen en mogen leveren aan deze regeling, die ook voor onze klanten van grote toegevoegde waarde kan zijn. Vanzelfsprekend is scherp gelet op de gevolgen van de regeling voor de solvabiliteit van de onderneming. Voor de verzekeraars betekent de regeling bovendien dat, met de uitspraak van het Hof om deze regeling algemeen verbindend te verklaren, het DSB verleden min of meer wordt afgesloten. De verzekeraars leveren om die reden een substantiële bijdrage aan financiering en uitvoering van deze regeling. Het is positief om vast te stellen dat inmiddels al met meer dan 25.000 DSB Bank klanten een afspraak inzake de schadecompensatie kon worden gemaakt. Hieruit blijkt dat de regeling in een duidelijke behoefte voorziet. Omdat dergelijke regelingen leiden tot "finale kwijting" is dit ook voor de verzekeraars erg hoopgevend. Medewerkers De RvB is veel dank verschuldigd aan de collega's van Tadas Verzekeringen B.V. die, ondanks de altijd aanwezige spanningen en onzekerheden, met veel inzet en betrokkenheid hun werkzaamheden zijn blijven verrichten. De RvB van de verzekeraars verwacht dat de samenwerking met Tadas in 2014 verder zal worden geïntensiveerd en waar nodig organisatorisch verder structuur zal krijgen. Cliënten Klantcontact vindt meestentijds plaats door Tadas Verzekeringen B.V. De relatie tussen klant en verzekeraars/Tadas is duidelijk verbeterd. De ingevoerde compensatieregeling heeft daartoe bijgedragen. In een enkel klachtendossier zijn consumenten op kantoor uitgenodigd. Het blijft lastig dat wij klanten wel goed kunnen servicen waar het lopende polissen betreft maar onvoldoende tegemoet kunnen komen aan hun wensen inzake looptijd, verzekerd bedrag, nieuwe verzekering et cetera. Dit onderbouwt eens te meer de noodzaak om weer commercieel actief te worden. Een forse stap voorwaarts is gezet door de introductie van een nieuwe Overlijdens Risicoverzekering (ORV). Dit product kan in het kader van behoud en in de vorm van een "pilot", aan bestaande klanten worden aangeboden. Het wachten is nu op de in ontwikkeling zijnde "lastenbeschermer", een moderne combinatie van dekkingen bij Arbeidsongeschiktheid, Werkeloosheid en Overlijden. Dit moderne product zal worden gepositioneerd als "vangnet", als "eerste lijns hulp". Introductie is voorzien voor het derde kwartaal van 2014. Bij het aanbieden van deze verzekeringen treden de verzekeraars op als directe aanbieder op basis van "execution only"(geen advies). Afhankelijk van de ontwikkelingen kan later alsnog besloten worden de outsourcing van werkzaamheden aan Tadas te vervangen door een verwerking in volmacht.
Waard Leven N.V.
8
Jaarverslag 2013
Geconsolideerde balans
Bestuur De RvB wordt gevormd door de heren Kirchner en Fritzsche. Er is constructief samengewerkt met de aandeelhouder, DSB Ficoholding N.V., en met de curatoren van DSB Bank en DSB Beheer. Met de RvC werd op regelmatige basis intensief en constructief overlegd. Via een aangepast "uitbestedingsbeleid" is de governancestructuur robuuster ingevuld. Veel tijd en aandacht ging ook dit jaar uit naar concretisering van de aandachtsgebieden "Compliance" en "Risk Management". Hierbij zijn grote stappen gezet naar verdere professionalisering. Zo is een nieuw systeem (Pentana) ingevoerd waarin actuariaat, internal audit, riskmanagement en compliance, elk vanuit hun eigen discipline en achtergrond, de onderkende risico’s kunnen beschrijven en de getroffen maatregelen om deze te beheersen in kaart brengen. De RvB voerde iedere twee maanden regulier overleg met de RvC. Naast veelvuldig telefonisch overleg en correspondentie via e-mail is er in twee sessies extra aandacht besteed aan Solvency II en aan Risico Management. De RvB overlegde verder iedere drie weken met de "Stille Curator" van DNB, en wekelijks met de Boedeldirecteur van DSB Bank. Medio 2013 is de "stille curatele" door DNB opgeheven en valt de onderneming weer onder regulier toezicht. De RvB spreekt graag een extra woord van dank uit richting de "stille curator". De samenwerking is steeds erg plezierig geweest en heeft in belangrijke mate bijgedragen aan het vinden van een gezonde toekomst van de ondernemingen. Governance De volgende corporate governance organen zijn aanwezig: Raad van Commissarissen Raad van Bestuur Stille curator (tot medio 2013) De stille curatele is ingesteld op 19 oktober 2009 en 12 juli 2012 verlengd voor een periode van één jaar. De stille curator beoordeelt vooraf de beslissingen die de RvB, RvC en aandeelhouder nemen. Het betreft uitsluitend beslissingen van “strategische aard”. De stille curator had drie wekelijks contact met de Directie en situationeel met de RvC en de aandeelhouder. De "stille curatele" is inmiddels opgeheven. Gelet op de beperkte omvang van de RvC en de RvB, zijn een audit commissie en remuneratiecommissie niet ingesteld. De RvC behartigt onderwerpen die normaliter door dergelijke commissies worden behandeld, voltallig. Voorts is op dit moment geen sprake van een evenwichtige verdeling van de zetels in de RvC en de RvB tussen mannen en vrouwen als gevolg van de benoeming van de huidige RvC en RvB-leden in 2010 of eerder in combinatie met de huidige zittingstermijn. De vennootschap zal in de toekomst de evenwichtige verdeling van de zetels in ogenschouw nemen. De verzekeraar is een niet beursgenoteerde onderneming. De Code Tabaksblat (per 1 januari 2009 opgevolgd door Code Frijns) wordt gevolgd en waar relevant toegepast. In 2012 heeft implementatie van de governance principes voor verzekeraars plaatsgevonden, dan wel zijn de daaruit voortvloeiende acties uitgezet. Bestuur en RvC hebben eind 2013 de "Bankierseed" afgelegd. De toezichthouder is tijdens reguliere overleggesprekken door de Directie geïnformeerd over de status en planning van zaken aangaande corporate governance en compliance. Begin 2012 is een compliancehandboek samengesteld. In dit handboek zijn de complianceregelingen opgenomen, waaronder de integriteitscode. Naleving van de regelingen is geborgd door de procedures. Implementatie van het handboek heeft plaatsgevonden en er is in 2013 een awareness training gegeven aan alle medewerkers van Tadas Verzekeringen B.V. Daarnaast is een nauwe samenwerking met Waard Leven N.V.
9
Jaarverslag 2013
Geconsolideerde balans
riskmanagement opgezet. Eenmaal in de zes weken vindt het compliance en riskmanagement overleg plaats (CRO), waaraan zowel compliance, riskmanagement als de Directie deelnemen. De naleving van relevante wet- en regelgeving is gewaarborgd door middel van een daartoe opgezette procedure. De functie van de IAD is extern belegd. De functie rapporteert rechtstreeks aan de RvB. Voor 2013 heeft de IAD een planning overlegd. Deze planning is afgestemd met de extern accountant, Raad van Commissarissen en de Directie. De code inzake de governance ("Governance Principes Verzekeraars") wordt in principe integraal toegepast. De verzekeraars zijn nog niet (volledig) compliant waar het de artikelen 3.1.6 en 5.6 betreft. Voor een gedetailleerde beschrijving inzake de naleving van de Governance Principes verwijzen wij naar het beleidsdocument dat wordt opgenomen op de website van outsourcingspartner Tadas Verzekeringen B.V. (www.tadas.nl). Kosten Van de beloning van de twee bestuurders (waarvan één interim) is € 122.311 toe te rekenen aan Waard Leven (niet geconsolideerd). Van de beloning voor de commissarissen is een bedrag van € 28.560 toe te rekenen aan de vennootschap (niet geconsolideerd). De Directie acht de totale kostenstructuur binnen de organisatie nu meer in balans. Zowel het doorbelasten van kosten door Tadas, als het rechtstreeks contracteren van IAD, Riskmanager en Compliance Officer door de verzekeraars droegen daartoe bij. Marktontwikkelingen De economie in Nederland ontwikkelt zich moeizaam. Aanhoudend punt van zorg is de woningmarkt. De komst van "Rutte-2" heeft nog maar in beperkte mate de gewenste duidelijkheid gebracht, tegelijkertijd kan worden vastgesteld dat de mogelijkheden om in Nederland geld voor een hypotheek te lenen sterk zijn afgenomen. Kabinet en AFM dienen zich af te vragen of er, als gevolg van alle discussies over "overkreditering", geen sprake is van overdreven prudentie. Er lijkt inmiddels sprake van een beperkte kentering. Het is de vraag of de lage rente en het algeheel herstel van de Europese economie daarbij geen grotere rol spelen dan het Nederlandse beleid. Kijkend naar de recente cijfers inzake de stagnerende economische groei bestaat dringend behoefte aan stimulering van koopkracht in combinatie met het verschaffen van duidelijkheid over de financiële toekomst van individuele consumenten. Ronduit zorgwekkend is de sterke toename van de werkloosheid. Banken en Verzekeraars herstellen hun resultaten maar zijn vooralsnog kwetsbaar voor conjuncturele ontwikkelingen. Uit onderzoek blijkt dat het vertrouwen van consumenten in “financials” laag is. De sector dient er alles aan te doen om het beschadigde imago voortvarend te herstellen. Transparantie en “gezond verstand” zouden daarbij leidende motieven moeten zijn. Hoewel her en der positieve ontwikkelingen zichtbaar zijn is het de vraag of de "boodschap" echt is aangekomen. Het in 2013 nationaliseren van SNSREAAL kan in die zin gezien worden als een nieuw dieptepunt. Het huidige economisch klimaat in combinatie met de terugtredende rol van de overheid biedt verzekeraars in specifieke marktsegmenten goede groeimogelijkheden. De introductie van nieuwe verzekeringsproducten die de consumenten helpen om een gevoel van veiligheid op te bouwen in deze tijd van juist toenemende onzekerheid behoort volop tot de mogelijkheden. Het vizier moet daarbij niet primair gericht zijn op het bieden van luxe producten met "levenslange" uitkeringen en derhalve met hoge premies maar het aanbod moet juist de insteek kiezen dat het Waard Leven N.V.
10
Jaarverslag 2013
Geconsolideerde balans
verantwoordelijke consumenten een tijdelijk vangnet biedt. De consument kan de daarmee verkregen zekerheid benutten om een ontstaan probleem structureel op te lossen door weer zelf te zorgen voor balans tussen inkomsten en uitgaven. Dergelijke producten, met dekkingen bij overlijden, arbeidsongeschiktheid en werkloosheid zijn betaalbaar, transparant en passend binnen de eisen die aan moderne verzekeringsproducten mogen worden gesteld. Indien mogelijk zullen de Waard Verzekeraars dergelijke producten in 2014 nader introduceren of als risicodrager gaan fungeren bij door derden ontwikkelde producten van genoemd signatuur. De producten zijn ontwikkeld, distributie kan primair plaats vinden via internet (execution only) en de namen van de verzekeraars zijn gewijzigd om qua imago verder af te staan van de voormalige DSB organisatie. Zoals bekend is het de organisatie gelukt om in het verslagjaar te starten met de herintroductie van een moderne ORV. Voor 2014 wordt een vervolg verwacht. Resultaten Het netto resultaat van Waard Leven (exclusief resultaat deelneming Hollands Welvaren Leven) is in 2013 uitgekomen op € 2,9 miljoen. Dit ligt in lijn met de verwachtingen. De aflossing van de leningen door DSB bank had een negatieve invloed op de beleggingsopbrengsten. Gezien de mogelijke verkoop van de ondernemingen is vooralsnog afgezien van het opnieuw op lange termijn beleggen van de vrijgekomen gelden. Hierdoor worden de beleggingsrisico’s klein gehouden hetgeen bijdraagt aan een transparante balans. Dit draagt bij aan een betere verkoopbaarheid. De onderneming is in hoge mate liquide en zorgt voor een adequate spreiding van het tegenpartij risico. Aan een nieuw beleggingsbeleid wordt gewerkt voor het scenario dat de verkoop niet door gaat. Het operationeel resultaat van dochtermaatschappij Hollands Welvaren Leven vlakte af maar minder dan werd verwacht. Incidentele baten op beleggingsgebied droegen daartoe bij. De voorziening, getroffen in het kader van de afwikkeling van zorgplichtclaims bij DSB Bank, is vooralsnog afdoende gebleken. Dalende kosten voor de Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering en lagere accountantskosten hadden een positieve invloed op de resultaten. Hiertegenover staat een kostentoename als gevolg van doorbelaste kosten van Tadas Verzekeringen in verband met de uitbesteding van een aantal activiteiten. Voor een uitgebreide toelichting op de resultaten verwijzen wij naar de geconsolideerde winst- en verliesrekening en de toelichting daarop. Solvabiliteit Waard Leven is zeer solvabel. De aanwezige solvabiliteit bedraagt ultimo 2013 ruim 600% van het wettelijk vereiste niveau en bevindt zich daarmee ruim boven de interne eis. De interne eis bedraagt 200% van de wettelijke eis. Uit de uitgevoerde “Toereikendheidstoetsen” blijkt dat de aanwezige voorzieningen ruim voldoende zijn. De in 2012 uitgevoerde "parallel run" gaf goede uitkomsten, de onderneming ziet Solvency II met vertrouwen tegemoet. In 2013 is veel aandacht besteed aan de inrichting van de sleutelfuncties zoals deze worden benoemd in de tweede pijler van Solvency II. Vanwege de omvang van de onderneming heeft de organisatie een beroep gedaan op de inhuur van externe deskundigheid. Het uitgevoerde ORSA (Own Risk and Solvency Assesment) bood veel inzicht in de risico's en gaf geruststellende uitkomsten. In het verslagjaar is de ORSA geupdated.
Waard Leven N.V.
11
Jaarverslag 2013
Geconsolideerde balans
Automatisering Outsourcing partner Tadas Verzekeringen B.V. beschikt over moderne eigen hardware en maakt gebruik van het back office pakket "Level 7" van leverancier CCS. Alle verzekeringen zijn opgenomen in Level 7. Digitalisering van het archief is het "piece de resistance". Dit project is in 2013 succesvol afgerond. Risicobeheer en Compliance Waard Leven heeft ook in dit verslagjaar aan deze onderwerpen veel aandacht geschonken. Met name op het gebied van riskmanagement is grote voortgang geboekt, naast de beleidsmatige uitgangspunten is met name veel aandacht besteed aan de praktische invulling. Compliance handboek, voortgangsrapportage, dashboard voor riskmanagement en workshops voor medewerkers hebben geleid tot een goed risicobewustzijn van de organisatie. De introductie van "Pentana" als rapportagetool zorgt voor een belangrijke stap in de richting van geïntegreerde rapportage. Betreft het in eerste instantie Compliance en Risicomanagement, in de nabije toekomst zullen IAD bevindingen en Actuarieel rapportages zoveel mogelijk worden toegevoegd. Doelstelling is om te komen tot een geïntegreerd beeld van de risicopositie van de onderneming. Hiertoe zal de ORSA rapportage de kaders bieden. De pentana rapportages zullen in hun beoogde, volledig geïntegreerde vorm voor de managementinformatie gaan zorgen. Er vond regelmatig constructief overleg plaats met de certificerend Actuaris en met de externe Accountant. Na het vertrek van het Hoofd Actuariaat en Riskmanagement bij Tadas is hebben de verzekeraars deze functies nu zelf ingehuurd evenals de Compliance Officer en Interne Accountant. Iedere zes weken overlegt de "risico 4-hoek" met de RvB van de verzekeraars. Het actuarieel overleg is eens per kwartaal en hierin komen de verzekeringstechnische risico’s en de vermogenspositie van de verzekeraar aan bod. Middels een vaste rapportage wordt de certificerend actuaris geïnformeerd over de verzekeringstechnische resultaten. Daar waar nodig vinden aanvullende actuariële analyses plaats. In het Alco komen met name de beleggingen aan de orde en de relatie van de beleggingen met de door de verzekeraars aangegane verplichtingen. Het Alco vergadert één keer per kwartaal waarbij een extern beleggingsadviseur aanwezig is. Het beleggingsbeleid van de verzekeraars is in principe prudent. Echter vanwege beslissingen in het verleden is de beleggingsportefeuille niet in overeenstemming met de gewenste mix. Vanwege het verkoopproces van de ondernemingen zal dit nog enige tijd zo blijven. Met de voltallige RvC is minstens 1 keer per jaar overleg over de status van de geïnventariseerde risico's en de voortgang in de beheersing. Indien gewenst vindt incidenteel extra afstemming plaats. Audit committee Op basis van een Algemene Maatregel van Bestuur is op 8 augustus 2008 verplicht gesteld dat een Organisatie van Openbaar Belang een audit committee instelt die een aantal taken vervult die in dit besluit zijn benoemd. De commissie bestaat uit de voltallige Raad van Commissarissen. Verwachtingen De RvB zoekt samen met alle stakeholders naar een toekomstvaste oplossing voor de Waard Verzekeraars. In februari 2012 hebben de gezamenlijke bestuurders van Tadas en de Verzekeraars een strategienota voorgelegd aan de RvC van de verzekeraars en aan de Aandeelhouder. Uitgangspunt daarbij is waardebehoud en waardecreatie, primair door autonome groei. Verkoop van de onderneming aan een geschikte partner kan hieraan een belangrijke bijdrage leveren. Deze strategienota is na bespreking geaccepteerd en is leidend bij de te maken keuzes.
Waard Leven N.V.
12
Jaarverslag 2013
Geconsolideerde balans
Met ondersteuning van KPMG wordt hard gewerkt aan de verkoop van de ondernemingen. Hoewel nog niets definitief is, lijkt het op het moment van schrijven goed haalbaar om de onderneming medio 2014 te verkopen. Wat de toekomst daarna brengt is natuurlijk ongewis. Mogelijk interessante richtingen zijn, naast het "gewoon" weer commercieel actief worden met name ook de "closed books". Tadas beschikt, zeker in combinatie met de Waard Verzekeraars, over een ijzersterke positie om juist op deze markt succesvol te kunnen opereren. Samengevat De RvB kijkt terug op een bevredigend jaar waarbij naast het waarborgen van continuïteit van de onderneming ook hard is gewerkt aan het vinden van een nieuwe toekomst. Het mogen ondertekenen van de eerste nieuwe polis was een belangrijke mijlpaal. Het weer laten floreren van de Waard ondernemingen is waarschijnlijk de beste manier om de toekomst voor onze bestaande polishouders te waarborgen. Wij kijken vol vertrouwen en verwachting uit naar mogelijkheden om de bestaande marktkansen aan te grijpen en rekenen ook daarbij weer op de medewerking en steun van de collega's van Tadas, de Aandeelhouders (Curatoren), de Boedeldirectie en de leden van de RvC.
Heerhugowaard, 14 april 2014 Raad van Bestuur,
Lorens Kirchner
Gert Jan Fritzsche
Financieel Bestuurder
Bestuursvoorzitter
Waard Leven N.V.
13
Jaarverslag 2013
Geconsolideerde balans
2 Jaarrekening 2.1
Geconsolideerde balans (na resultaatbestemming) 2013 EUR
2012 EUR
Beleggingen Overige financiële beleggingen Aandelen Obligaties en andere vastrent. waardepapieren Deposito’s bij kredietinstellingen
1 2 3
2.024.654 89.954.820 9.000.000 100.979.474
Belegging voor risico van polishouders
3
78.083.509
1.322.061 97.990.136 18.000.000 117.312.197 70.553.562 179.062.983
Vorderingen Vordering uit herverzekering Overige vorderingen
Overige activa Liquide middelen
Waard Leven N.V.
122.782 2.755.854
4
5
14
187.865.759 559.623 5.556.194
2.878.636
6.115.817
53.946.921
43.850.185
235.888.540
237.831.761
Jaarverslag 2013
Geconsolideerde balans
Groepsvermogen Aandeel derden
6
2013
2012
EUR
EUR
52.737.685 2.000
48.321.873 2.000 52.739.685
Technische voorzieningen Voor levensverzekering Bruto Herverzekeringsdeel
Technische voorzieningen voor verzekeringen waarbij polishouders het beleggingsrisico dragen
7
85.604.506 489.791 85.114.715
8
81.876.595
48.323.873
93.793.772 657.845 93.135.927
73.648.633 166.991.310
Voorzieningen Voorziening i.v.m. compensatie Latente belastingverplichting
Kortlopende schulden Overige schulden
Waard Leven N.V.
9 10
10.793.305 1.720.810
11
15
166.784.560
17.435.249 1.911.769 12.514.115
19.347.018
3.643.430
3.376.310
235.888.540
237.831.761
Jaarverslag 2013
Geconsolideerde winst- en verliesrekening
2.2
Geconsolideerde winst- en verliesrekening 2013 EUR
TECHNISCHE REKENING LEVENSVERZEKERING Verdiende premies eigen rekening brutopremies uitgaande herverzekeringspremies
12
Opbrengsten uit beleggingen Opbrengst uit andere beleggingen Gerealiseerde winst op beleggingen
13
7.197.206 -2.120.036
2012 EUR
10.341.709 -1.716.951 5.077.170
2.953.015 -
8.624.758 6.400.599 1.801.289
2.953.015 Niet gerealiseerde winst / (verlies) op beleggingen Eigen rekening Voor risico polishouders
13
Overige technische baten eigen rekening
14
Uitkeringen eigen rekening bruto aandeel herverzekeraar
15
275.259 18.150.011
162.790 6.915.976 18.425.270
7.078.766
406.099
81.292
-23.260.515 1.542.403
Wijziging overige technische voorzieningen eigen rekening voorziening voor levensverzekering 16 Bedrijfskosten acquisitiekosten beheers- en personeelskosten provisie en winstdeling ontvangen van herverzekeraars
17
Beleggingslasten Beheerskosten en rentelasten Gerealiseerd verlies op beleggingen
13
8.201.888
-12.614.742 1.469.462 -21.718.112
-11.145.280
-206.750
-2.725.038
45.935 -1.571.674
-170.564 -1.659.473
396.755
239.028 -1.128.984
-36.525 -568.101
-1.591.009 -44.611 -135.807
-604.626
-180.418
18
-1.484.673
-3.280.280
Resultaat technische rekening Levensverzekering
1.718.409
5.064.679
Aan niet technische rekening toegerekende opbrengst uit beleggingen
Waard Leven N.V.
16
Jaarverslag 2013
Geconsolideerde winst- en verliesrekening
2013 EUR
2012 EUR
Resultaat technische rekening Levensverzekering
1.718.409
5.064.679
Toegerekende opbrengst uit beleggingen overgeboekt van technische rekening
18
1.484.673
3.280.280
Andere baten Andere lasten
19 20
NIET TECHNISCHE REKENING
3.664.508 -1.094.684
Resultaat voor belastingen Belastingen Resultaat na belastingen
Waard Leven N.V.
21
17
4.269.470 -747.445 2.569.824
3.522.025
5.772.906
11.866.984
-1.357.094 4.415.812
-3.529.585 8.337.399
Jaarverslag 2013
Geconsolideerd totaaloverzicht
2.3
Geconsolideerd totaaloverzicht
Integraal resultaat na belastingen
Waard Leven N.V.
18
2013 EUR
2012 EUR
4.415.812
8.337.399
Jaarverslag 2013
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
2.4
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat na belastingen (On)gerealiseerde koersresultaten en stockdividend Mutatie technische voorzieningen eigen rekening Mutatie technische voorzieningen t.b.v. polishouders Mutatie algemene voorzieningen Mutatie kortlopende schulden Mutatie vorderingen
2013 EUR
2012 EUR
4.415.812
8.337.399
-18.606.910
-5.598.477
-8.021.212
-5.611.432
8.227.962
8.336.470
-6.832.903 267.120 3.237.181
-4.216.079 1.187.987 2.172.500 -21.728.762 -17.312.950
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen en aankopen beleggingen Desinvesteringen, aflossingen en verkopen beleggingen
-3.729.031 4.608.368
-61.511.360
-27.532.608
88.921.046
54.775.984 27.409.686
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Belang derden Toevoeging agioreserve
-
27.243.376
-
Mutatie liquide middelen
10.096.736
31.851.744
Stand kasmiddelen: - op 1 januari - op 31 december Mutatie liquide middelen
43.850.185 53.946.921 10.096.736
11.998.441 43.850.185 31.851.744
Waard Leven N.V.
19
Jaarverslag 2013
Algemene toelichting
2.5
Algemene toelichting
BELANGRIJKE ONTWIKKELINGEN IN 2013 Continuering en toekomst verzekeraar Het kalenderjaar 2013 heeft vooral in het teken gestaan van het verder uitwerken van het toekomstscenario van de Verzekeraars. In 2011 is een regeling door DSB Bank met gedupeerden van het faillissement van DSB Bank getroffen. Daarnaast hebben de verzekeraars een overeenkomst gesloten met DSB Bank en Tadas Verzekeringen waarin is overeengekomen af te zien van het recht op retourprovisie en retourtekencommissie. In 2012 is deze regeling voortgezet en als zodanig verwerkt in de jaarrekening. Vooruitlopend op het bindend verklaren van de regeling is de vordering uit hoofde van retourprovisie en retourtekencommissie ten laste van het resultaat gebracht. Waard Leven heeft een groot deel van de werkzaamheden uitbesteed aan Tadas Verzekeringen B.V. Hiertoe is een volmachtovereenkomst afgesloten en in 2011 zijn service level agreements opgesteld voor de uitbesteding van de sleutelfuncties. Tadas Verzekeringen heeft zich in 2012 verder ontvlochten van DSB Bank en is vanaf 2012 geheel operationeel zelfstandig. Na het bereiken van het akkoord tussen curatoren en belangenorganisaties en de operationele verzelfstandiging van Tadas Verzekeringen is in 2012 de strategie van de vennootschap bepaald. De strategie heeft twee hoofdpunten als uitgangspunt zijnde enerzijds de verkoop van de vennootschap dan wel de verzekeringsportefeuille en anderzijds het in de markt brengen van nieuwe producten. Voor beide strategische hoofdpunten zijn de eerste stappen gezet. Voor een nadere uiteenzetting verwijzen wij naar het directieverslag en rvc-verslag. Op basis van de huidige solvabiliteit en liquiditeit en gezien het vertrouwen in de toekomst, is deze jaarrekening opgesteld op basis van de continuïteitsveronderstelling. Hieronder worden kort de belangrijkste aandachtspunten behandeld. (1) solvabiliteit, liquiditeit en omzet (2) vorderingen/schulden (3) operationele bedrijfsvoering (4) risicobeheer (5) personeel (6) fiscaliteiten (7) governance (8) juridische kwesties a.g.v. faillissement Ad 1) Gezien het faillissement van DSB Bank is het verkoopkanaal van Waard Leven opgeheven, waardoor geen nieuwe polissen meer worden afgesloten. Op moment van faillissement had Waard Leven een aanzienlijk deel van het belegde vermogen via een lening ondergebracht bij DSB Bank. Begin 2013 is de lening door DSB Bank afgelost hetgeen de verbondenheid met de failliete boedel verder heeft gereduceerd en het risico op mogelijk oninbaarheid heeft gemitigeerd. Een nadere toelichting is weergegeven op pagina 28. Als gevolg van het in september 2011 tussen curatoren en belangenorganisaties gesloten akkoord is het recht op retourprovisie en -tekencommissie bij vervroegde afkopen, onder de voorwaarde van het op termijn collectief verbindend verklaren van de compensatieregeling in het kader van de "WCAM", komen te vervallen. Prognoses van zowel de liquiditeit als de solvabiliteit geven aan dat de continuïteit van Waard Leven niet wordt beïnvloed door de regeling. Dit laatste mede als gevolg van de door Fico Holding gedane Agiostorting. Fico is op haar beurt daartoe gefaciliteerd door een lening van DSB Bank. De compensatieregeling voor polishouders van Hollands Welvaren voorziet in een éénmalige vergoeding voor polishouders die nog een polis hebben lopen of bij beëindiging als de polis minimaal 5 jaar heeft gelopen. De curatoren van DSB Bank hebben een herkapitalisatie van Hollands Welvaren Leven mogelijk gemaakt teneinde de vennootschap in staat te stellen de compensatie te financieren. Op basis van een inschatting van het aantal aanmeldingen bij DSB Bank voor de compensatieregeling is een voorziening per Waard Leven N.V.
20
Jaarverslag 2013
Algemene toelichting
30 september 2011 getroffen van € 22 miljoen. Indien de aanmelding hoger wordt kan Hollands Welvaren Leven direct een verzoek doen om het kapitaal verder aan te zuiveren. De compensatieregeling heeft ertoe geleid dat de verzekeraars afzien van regres op retourprovisie waardoor materiële verliezen kunnen ontstaan door afkoop. De regeling voorziet echter in een maximale extra uitkering van € 5 miljoen bij Waard Leven N.V., bovenop de lineair afgeschreven netto koopsom, gedurende de periode 2009-2014. Alle bedragen die deze zogenaamde Cap regeling te boven gaan worden geclaimd bij DSB Bank welke bij voorbaat aangemerkt is als een erkende vordering Waard Leven heeft in 2013 de gevolgen van Solvency II op de vermogenspositie opnieuw berekend (na aflossing van de leningen door DSB Bank). Het aflossen van de leningen heeft geleid tot een verbetering van solvabiliteit onder Solvency II doordat deze beleggingen een hoger risicoprofiel kenden. Tengevolge van de aanwezige overwaarde in de verzekeringsportefeuille is ook de solvabiliteit onder Solvency II ruim voldoende. Ad 2) Op het moment van faillissement van DSB Bank en DSB Beheer had Waard Leven diverse vorderingen en schulden uitstaan. Voor het samenstellen van de jaarrekeningen 2011 is verondersteld dat ca. 80% van de concurrente vorderingen op DSB Bank zullen worden ontvangen en dat interne onderlinge vorderingen en schulden mogen worden verrekend. Door Waard Leven zijn de vorderingen op DSB Bank ingediend bij de curator, die de ingebrachte vorderingen heeft erkend. Een (toekomstige) wijziging in deze veronderstelling, of als het uitkeringspercentage van concurrente vorderingen jaarlijks hoger of lager wordt vastgesteld kan een materieel effect hebben op het eigen vermogen van de vennootschap. Ad 3) Waard Leven heeft in voorgaande jaren gebruik gemaakt van diverse faciliteiten van DSB Bank. In dat kader zijn te noemen: IT, juridische zaken, fiscale zaken, compliance, actuariaat, personeelszaken alsmede huisvesting en facilitaire diensten. De in 2010 gestarte ontvlechting van DSB bank is in 2012 afgerond. Waard Leven heeft haar diensten voornamelijk uitbesteed aan Tadas Verzekeringen. Waard Leven heeft naast de operationele activiteiten zoals polisbeheer en claimafhandeling die zijn uitbesteed aan Tadas, de werkzaamheden van actuariaat, risk management, IAD, compliance en juridische zaken uitbesteed aan andere externe partijen. Tadas is daarbij dan weer faciliterend. Ad 4) Het faillissement van DSB Bank en DSB Beheer heeft invloed op het integrale risicobeheer van Waard Leven. Door Tadas Verzekeringen zijn maatregelen genomen om operationele risico’s te mitigeren of uit te sluiten. Aangezien Waard Leven voor een belangrijk deel afhankelijk is van de dienstverlening van Tadas Verzekeringen is door Tadas Verzekeringen BV een voorziening getroffen om de continuïteit van het volmachtbedrijf te waarborgen. Waard Leven heeft tot eind 2011 bijna alle overlijdensrisicoverzekeringen op basis van quota share herverzekerd bij Swiss Re. Vanaf 2012 is het contract ondergebracht bij GenRe op basis van een eigen behoud op de verzekerde risico's van 65%. Per kwartaal heeft de directie overleg met de externe actuaris over het verloop van de verzekeringsportefeuille en per kwartaal worden de beleggingen besproken in een zogenaamd Alco overleg. Ad 5) Ten aanzien van personeel kan geconstateerd worden dat de medewerkers in dienst van het volmachtbedrijf zeer gemotiveerd zijn en er weinig verloop is. Het ziekteverzuim is laag. Er is veel aandacht besteed aan opleidingen en training. Ad 6) Waard Leven is vanaf het verslagjaar 2007 opgenomen in de fiscale eenheid van DSB Beheer voor de vennootschapsbelasting. Waard Leven is hoofdelijk aansprakelijk voor mogelijke schulden uit hoofde van omzetbelasting en vennootschapsbelasting in het DSB Beheer concern, omdat zij onderdeel uitmaakt van zowel de fiscale eenheid voor de omzetbelasting als de fiscale eenheid voor vennootschapsbelasting. De deelneming Hollands Welvaren Leven NV is wel onderdeel van de fiscale eenheid voor de omzetbelasting maar zelfstandig fiscaal plichtig voor de vennootschapsbelasting. Ad 7) In 2010 is de directie uitgebreid met een tweede statutaire bestuurder. Eveneens is een nieuwe raad van commissarissen gevormd welke sinds 2010 uit 3 commissarissen bestaat. De sleutelfuncties van actuariaat, risk management, treasury, internal audit en de compliance functie worden vervuld door externe partijen. Waard Leven N.V.
21
Jaarverslag 2013
Algemene toelichting
Ad 8) In september 2011 hebben curatoren van DSB Bank een overeenkomst gesloten met belangenorganisaties in het kader van mogelijke zorgplichtschendingen van de bemiddelaar van de aangeboden financiële producten. Onderdeel van de overeenkomst is een compensatie van de aangeboden koopsommen en beleggingsverzekeringen. De klanten dienen zich voor compensatie aan te melden bij DSB Bank en voor het toekennen van de compensatie tekent een klant voor finale kwijting van alle betrokken maatschappijen. De compensatieregeling is medio 2013 voorgelegd aan het Hof van Amsterdam teneinde de regeling algemeen verbindend te verklaren. Voor een nadere uiteenzetting wordt verwezen naar hetgeen vermeld in het directieverslag. Voor het overige is het aantal procedures jegens Waard Leven NV beperkt en is geen significant risico verbonden aan mogelijke juridische geschillen. ALGEMEEN Waard Leven NV is een 100% dochter van DSB Ficoholding NV. Transacties verbonden partijen De relaties tussen Waard Leven en gelieerde vennootschappen zijn als volgt: 2013 EUR
2012 EUR
- Rekening-courantvordering op DSB Bank voor faillissement
810.273
807.228
- Rekening-courantschuld aan DSB Bank na faillissement
291.226
2.219.944
-
176.260
33.801
89.517
237.359
498.724
-
58.160.789
- Te verrekenen vennootschapsbelasting met DSB Beheer (schuld)
2.138.384
968.504
- Latente belasting jegens DSB Beheer
1.720.810
1.911.769
-
425.000
-
1.547.282
- De rentebate op deze lening is verantwoord onder de beleggingsopbrengsten
984.157
2.737.823
- Rente spaarpolissen
163.642
133.976
45.935
-170.564
-372.258
-541.303
- Afwaardering vordering DSB Bank
935.941
747.446
- Last uit hoofde van aflossing lening
563.156
-
Balans
- Nog te vorderen rente lening DSB Bank verantwoord onder vorderingen - Rekening-courantvordering op Waard Schade - Rekening-courantschuld aan Tadas Verzekeringen - Lening van Waard Leven aan DSB Bank verantwoord onder beleggingen
- Overname "GEMA portefeuille" (onder technische voorzieningen) Winst- en verliesrekening - Vrijval berekende schuld inzake nog te betalen vennootschapsbelasting aan DSB Beheer wegens juridische verrekening en als belastingbate verantwoord
- Provisiebate/- lasten aan DSB Bank bemiddelingskantoren - Tekencommissie aan Tadas Verzekeringen u.h.v. servicing polissen
Over de uitstaande vorderingen en schulden is geen rente in rekening gebracht.
Waard Leven N.V.
22
Jaarverslag 2013
Algemene toelichting
Op 19 oktober 2009 is het faillissement uitgesproken van DSB Bank. De lening ad € 75.400.000 is afgesloten met hypothecaire kredieten als onderpand. In 2013 is deze lening geheel afgelost door DSB Bank. Hierbij is een korting overeengekomen ten opzichte van de nominale waarde van de lening welke ten laste van het resultaat is gebracht. Zie ook onder de beleggingen in de toelichting op de geconsolideerde balans. GRONDSLAGEN VAN DE FINANCIËLE VERSLAGLEGGING Consolidatie Geconsolideerd zijn die vennootschappen die samen met de vennootschap een groep vormen. De activa, passiva en resultaten van de in de consolidatie betrokken vennootschappen zijn voor 100% opgenomen, rekening houdend met een aandeel derden voor zover van toepassing. Bij de consolidatie zijn onderlinge transacties en vorderingen en schulden geëlimineerd. De resultaten van de overgenomen deelnemingen worden in de geconsolideerde winst- en verliesrekening verantwoord vanaf het tijdstip van opneming in de groep. In de geconsolideerde jaarrekening is de volgende dochtermaatschappij opgenomen:
Naam van de vennootschap Hollands Welvaren Leven N.V.
Kapitaalbelang
Maatschappelijk kapitaal
95,8%
225.000
Gestort en opgevraagd kapitaal 47.100
Belang derden In Hollands Welvaren Leven N.V. (hierna: Hollands Welvaren) zijn met name ondergebracht overeenkomsten van levensverzekeringen die tot zekerheid dienen van de overgedragen portefeuille kredietovereenkomsten aan de SPV’s Chapel 2003-I, Monastery 2004-I, Dome 2006-I, Monastery 2006-I en Chapel 2007-I. Hollands Welvaren heeft een beperkte doelstelling, in eerste instantie gericht op het beheer van de aan de vennootschap overgedragen overeenkomsten. Hollands Welvaren heeft een vergunning om het levensverzekeringenbedrijf uit te oefenen. Door wijzigingen van de statuten van de vennootschap zou Hollands Welvaren dus in staat zijn uitbreiding aan zijn activiteiten te geven. Een dergelijke wijziging van activiteiten was naar het oordeel van Stichting Security Trustee Chapel 2003 alleen toelaatbaar met goedkeuring door of vanwege Chapel 2003. Om deze goedkeuring handvat te geven is gekozen voor het uitgeven van prioriteitsaandelen. Voor wijziging van de doelstelling van de vennootschap is goedkeuring vereist van de vergadering van prioriteitsaandeelhouders. De prioriteitsaandelen zijn op verzoek van Chapel 2003 uitgegeven aan de Stichting Security Trustee Chapel. De stichting Security Trustee Chapel heeft geen recht op een aandeel in de winst. Uit dien hoofde is in de winst- en verliesrekening geen aandeel derden opgenomen. In 2009 zijn om dezelfde redenen prioriteitsaandelen uitgegeven aan Stichting Security Trustee Chapel 2007 en Stichting Security Trustee Chapel 2009. Begin 2011 zijn de 10 prioriteitsaandelen van Stichting Security Trustee Chapel 2009 door Waard Leven NV voor € 1.000 gekocht. ALGEMENE GRONDSLAGEN De jaarrekening is opgesteld op basis van BW 2 Titel 9 en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. Activa en passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde, tenzij hierna een andere waarderingsgrondslag wordt vermeld. Financiële activa en passiva zijn gesaldeerd in de balans opgenomen indien dit op grond van contractuele of wettelijke bepalingen is toegestaan en het stellige voornemen daartoe bestaat. Voor Waard Leven is nagegaan welke waarderingsgrondslagen het belangrijkst zijn voor haar bedrijfsactiviteiten en de interpretatie van haar resultaten. Bij het toepassen van deze waarderingsgrondslagen dienen complexe of subjectieve keuzes en inschattingen te worden gemaakt. Het betreft onder meer de regels voor het vaststellen van uitstaande beleggingen, verzekeringstechnische voorzieningen en het bepalen van reële waardes van financiële activa en passiva. Deze onderwerpen zijn van fundamenteel belang voor het bepalen van de vermogenspositie en de bedrijfsresultaten van Waard Waard Leven N.V.
23
Jaarverslag 2013
Algemene toelichting
Leven. Hierbij worden situaties beoordeeld, gebaseerd op financiële gegevens en informatie die in de tijd aan verandering onderhevig kunnen zijn. Het gebruik van andere aannames of financiële gegevens kan tot significant andere uitkomsten leiden. Voor een nadere beschouwing van deze waarderingsgrondslagen wordt verwezen naar de betreffende toelichting op de jaarrekening en naar onderstaande informatie. Financiële instrumenten Financiële activa en passiva worden opgenomen op transactiebasis. Dit betekent dat deze transacties in de balans worden verwerkt vanaf het tijdstip dat Waard Leven recht heeft op de voordelen respectievelijk gebonden is aan verplichtingen voortkomend uit de contractuele bepalingen van het financiële instrument. Hieronder vallen de beleggingen, leningen en schulden. Er zijn geen afgeleide financiële instrumenten (derivaten) afgesloten. Beleggingen Classificatie, waardering en verwerking van waardeveranderingen Beleggingen worden in de volgende categorieën geclassificeerd: (1) Aandelen, (2) obligaties en andere vastrentende waarden en (3) deposito’s kredietinstellingen. Voor alle beleggingen bestaat de intentie én de mogelijkheid deze tot het einde van de looptijd aan te houden. Een instrument wordt geclassificeerd als gewaardeerd tegen reële waarde via de winst- en verliesrekening indien het wordt aangehouden voor handelsdoeleinden (“handelsdoeleinden”) of als het bij eerste opname als zodanig is aangemerkt (‘aangewezen’). Er zijn geen derivaten afgesloten. De eerste waardering van de beleggingen is tegen reële waarde. Waardering na eerste verwerking van aandelen niet-beursgenoteerd, aandelen beursgenoteerd en gekochte leningen en obligaties overig-beursgenoteerd is tegen reële waarde en van gekochte leningen en obligaties tot einde looptijd aangehouden en deposito’s en leningen tegen geamortiseerde kostprijs. De geamortiseerde kostprijs bestaat naast de hoofdsom uit (dis)agio, transactiekosten en opgelopen rente. Gerealiseerde en ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen gewaardeerd tegen reële waarde worden in de winst- en verliesrekening verwerkt onder opbrengst uit beleggingen. Voor alle positieve ongerealiseerde koersresultaten van beleggingen waar geen courante markt voor aanwezig is, wordt een herwaarderingsreserve gevormd ten laste van de algemene reserve, in het geval de actuele waarde de kostprijs overstijgt. Betreffende waardeveranderingen van beleggingen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs wordt de opgelopen rente direct in de winst- en verliesrekening verantwoord, terwijl dis(agio) en transactiekosten lineair ten gunste of ten laste van het resultaat over de resterende looptijd van de onderliggende waarde afgeschreven wordt. Het verkoopresultaat zijnde het verschil tussen de opbrengst bij vervreemding en de geamortiseerde kostprijs wordt verantwoord in de winst- en verliesrekening. Bijzondere waardeverminderingen worden direct in de winst- en verliesrekening verantwoord. In november 1997 is Waard Leven N.V. gestart met de verkoop van de beleggingsverzekering "Hollands Welvaren". Dit "fonds" belegt volledig in aan de Nederlandse beurs genoteerde aandelen. De voor het fonds geselecteerde aandelen worden door de vennootschap aangekocht, waardoor dus zowel een voorbelegde als een positie in het fonds zelf ontstaat. De aandelen worden tegen de beurskoers gewaardeerd. Vanaf medio 2003 is het fonds ondergebracht in de entiteit Hollands Welvaren. Bedragen die polishouders verschuldigd zijn worden in de winst- en verliesrekening opgenomen als verzekeringspremies. Ultimo 2008 is Waard Leven gestart met de verkoop van de spaarproducten “DSB Garantie Indexfonds”, “DSB Aandelen Indexfonds” en “DSB Mix Indexfonds”. Afhankelijk van het fonds wordt belegd in staatsobligaties, indextrackers of een combinatie hiervan. Deze beleggingen worden gewaardeerd tegen marktwaarde. De rendementen die worden behaald op de beleggingen, onder aftrek van beheers- en garantiekosten, worden toegevoegd aan de waarde van de fondsen en komen toe aan de individuele belegger. Waard Leven ontvangt hiervoor een beheervergoeding, welke ten gunste van het resultaat wordt gebracht. De ontvangen premies worden onder de verdiende premies verantwoord. In 2010 is de kostenstructuur van Hollands Welvaren Leven gewijzigd. Ontvangen dividenden worden vanaf 1 september 2010 ter beschikking gesteld aan de polishouder, waarbij in het verleden ontvangen dividenden Waard Leven N.V.
24
Jaarverslag 2013
Algemene toelichting
ten gunste van de vennootschap kwamen. Eveneens zijn de aan- en verkoopkosten gedaald en wordt 90% van de ingelegde gelden belegd ten gunste van de polishouder van Hollands Welvaren Leven. Bijzondere waardeverminderingen Per balansdatum wordt beoordeeld of er externe of interne objectieve aanwijzingen bestaan voor een bijzondere waardevermindering van een bepaald financieel actief. Objectieve aanwijzingen kunnen onder andere bestaan uit significante financiële moeilijkheden bij de betreffende debiteur. Bij financiële activa die gewaardeerd zijn tegen geamortiseerde kostprijs, waaronder beleggingen, wordt bij dergelijke aanwijzingen een eventueel verlies voor waardevermindering ten laste van de winst- en verliesrekening verantwoord. Dit verlies is geschat op het verschil tussen de huidige boekwaarde van de belegging en de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen op basis van de effectieve rente, zoals bepaald bij de eerste verwerking van het financieel instrument. Beleggingen waarvoor geen actieve markt bestaat Voor beleggingen waarvoor geen actieve markt bestaat, en waardoor de ‘marktnotering’ derhalve niet getoetst kan worden aan transacties in de markt, bepaalt Waard Leven in overleg met de waarderingsafdeling van de uitgevende bank een additionele discount welke de liquiditeit van de markt en de onzekerheid in de kasstromen moet benaderen. Wijzigingen in de veronderstellingen kunnen een significant effect hebben op de geschatte reële waarde. Dientengevolge is de gepresenteerde reële waarde niet per definitie indicatief voor de netto realiseerbare waarde. Ook zijn de waarderingen gebaseerd op marktcondities op een specifiek moment in de tijd en niet per definitie indicatief voor toekomstige reële waarden. Vorderingen Waardering vindt plaats tegen nominale waarde onder aftrek van een voorziening wegens vermoedelijke oninbaarheid. Voorzieningen Voorzieningen worden opgenomen wanneer Waard Leven op balansdatum een verplichting heeft die zijn oorsprong vindt in een gebeurtenis in het verleden en wanneer het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen noodzakelijk is en een betrouwbare schatting van de omvang van de verplichting kan worden gemaakt. De voorzieningen worden bepaald door de verwachte toekomstige kasstromen contant te maken op basis van een disconteringsvoet voor belasting. De gebruikte disconteringsvoet is ontleend aan de op de balansdatum geldende rentecurves. Technische voorzieningen Levensverzekeringsverplichtingen De technische voorziening wordt berekend volgens de netto methode. Voor de overlijdensverzekeringen KO oud en ETD wordt de voorziening post voor post berekend met de grondtafel GBM/V 1985-’90, met 50% oversterfte, zonder leeftijdscorrectie. Voor de KO2004, KO2006 en overlijdensverzekeringen ORV die lineair, gelijkblijvend of annuïtair dalend worden aangeboden en gekoppeld zijn aan een hypotheek wordt de voorziening post voor post berekend met de grondtafel GBM 1995-2000 met 1 jaar leeftijdsverlaging voor de man en 6 jaar voor de vrouw. Dit geldt ook voor de ORV verzekeringen op 2 levens waarbij hier verder wordt uitgegaan van het werkelijk leeftijdsverschil. Voor het ORV plus product is de grondtafel GBM 1995-2000 gebruikt met leeftijdsverlaging van 1 jaar voor de man en 6 jaar voor de vrouw. Voor de ORV Zeker Garant / TOP wordt bij het bepalen van de voorziening rekening gehouden met het rookgedrag van de verzekerden. Voor rokers wordt de gemiddelde sterftekans verhoogd met 25% en voor niet-rokers wordt de sterftekans verlaagd met 25%. In de bepaling van de voorziening is voldoende gewaarborgd dat de huidige voorziening op polisniveau te allen tijde ten minste gelijk is aan de op dat tijdstip gegarandeerde afkoopwaarde verminderd met een eventuele provisieterugboeking. Hierbij wordt rekening gehouden met het niet meer kunnen terugvorderen van retourprovisie en –tekencommissie bij vervroegde afkopen als gevolg van de door DSB Bank getroffen compensatieregeling.
Waard Leven N.V.
25
Jaarverslag 2013
Algemene toelichting
Er wordt een rekenrente van 3% toegepast. Voor alle posten die afgesloten zijn voor 1 augustus 1999 is een rekenrente gehanteerd van 4%. In de voorziening is een reservering voor toekomstige administratiekosten opgenomen waarop de geldende rekenrente van toepassing is. Eerste kosten, waaronder acquisitiekosten en provisies, worden niet geactiveerd, maar bij het afsluiten van de verzekering volledig ten laste van het resultaat verantwoord. De technische voorziening waarbij polishouders het beleggingsrisico dragen is gewaardeerd tegen de balanswaarde van de daarmee samenhangende beleggingen. Voor individuele verzekeringen in beleggingseenheden die onder de naam ‘Hollands Welvaren’, met ingang van het najaar van 1997, worden gevoerd, wordt de technische voorziening berekend als het product van de fractiewaarde en het aantal verzekerde fracties. De volgende garantie is afgegeven, namelijk dat aan de polishouders wordt gegarandeerd dat bij expiratie de opgebouwde beurswaarde en bij afkopen in ieder geval 20% van de betaalde bruto premie wordt uitgekeerd. Voor de individuele verzekeringen die onder de naam DSB Index beleggingsverzekering, met ingang van 1 december 2008 worden gevoerd, wordt de technische voorziening berekend als het product van de fractiewaarde en het aantal verzekerde fracties. Er kan belegd worden in drie verschillende fondsen, DSB aandelenindexfonds, DSB mixindexfonds en DSB garantie-indexfonds. Binnen het aandelenfonds wordt volledig belegd in iShares AEX. Binnen het mixfonds wordt voor 60% belegd in iShares AEX en 40% in iShares € Government Bond 1-3. Bij het garantiefonds wordt uitgegaan van het U-rendement. De afgegeven garantie betreft een minimumrendement van 0%. De technische voorziening van een spaarhypotheek bestaat uit een spaar- en een risicodeel. Het spaardeel is gelijk aan het opgebouwde spaarsaldo inclusief opgelopen rente. Het risicodeel is opgenomen in de technische voorziening voor levensverzekeringsverplichtingen. Voorziening administratiekosten Voor de afwikkeling van de portefeuille is over de premievrije periode een separate voorziening administratiekosten gevormd. Herverzekeringscontracten Afgesloten contracten met herverzekeraars uit hoofde waarvan Waard Leven wordt gecompenseerd voor risico’s op de verzekeringscontracten, worden aangemerkt als uitgaande herverzekeringscontracten. Het aandeel van herverzekeraars in de technische voorzieningen en de uitkeringen waartoe Waard Leven uit hoofde van haar herverzekeringscontracten gerechtigd is, worden opgenomen als activa uit herverzekering. Deze activa bestaan uit kortlopende vorderingen/schulden op herverzekeraars (gepresenteerd onder overige activa/passiva) en vorderingen op langere termijn (netto gesaldeerd onder technische voorzieningen). Deze vorderingen zijn afhankelijk van de verwachte claims en uitkeringen die voortvloeien uit de desbetreffende herverzekerde verzekeringscontracten. De waardering van door en aan herverzekeraars verschuldigde bedragen geschiedt in overeenstemming met de voorwaarden van de herverzekeringscontracten. Verplichtingen uit herverzekering betreffen voornamelijk te betalen premies voor herverzekeringscontracten. Deze premies worden als last opgenomen over de periode waarin zij verschuldigd zijn. De vorderingen uit hoofde van herverzekeringscontracten worden op de balansdatum beoordeeld op eventuele bijzondere waardeverminderingen.
Waard Leven N.V.
26
Jaarverslag 2013
Algemene toelichting
Algemene voorzieningen Voorziening voor compensatieregeling Voor de lopende en beëindigde beleggingsverzekeringen is per ultimo september 2011 een voorziening van € 22 miljoen gevormd teneinde de compensatie voor de beleggingsverzekeringen te financieren. Deze voorziening is bepaald op basis van een inschatting van het aanmeldpercentage van het aantal klanten dat een beroep gaat doen op de compensatieregeling ten behoeve van Hollands Welvaren Leven. De compensatie is per polis berekend als het voor de polishouder nadelige verschil per 1 september 2010 van de werkelijke poliswaarde en de herrekende poliswaarde op basis van de Regeling. Voor de nog lopende HWL beleggingsverzekeringen wordt het compensatiebedrag toegevoegd aan de poliswaarde, voor de reeds afgekochte polissen wordt de waarde in mindering gebracht van de schuld aan DSB Bank danwel indien geen schuld resteert uitgekeerd. De voorziening wordt niet verdisconteerd omdat er geen rentevergoeding verschuldigd is over de periode 1 september 2010 en werkelijke uitkering. De getroffen regelingen met polishouders worden in mindering gebracht op de voorziening. Latente belastingverplichtingen De voorziening heeft betrekking op toekomstige belastingverplichtingen uit hoofde van tijdelijke verschillen tussen activa en passiva berekend tegen het geldende tarief. RESULTATENBEPALING Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de netto premies (exclusief afkopen) van de in het boekjaar afgesloten verzekeringen enerzijds en de op het boekjaar betrekking hebbende kosten anderzijds. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op de balansdatum zijn verwezenlijkt uitgezonderd de ongerealiseerde koersresultaten op aandelen en overige beursgenoteerde leningen en obligaties. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden vóór het einde van het boekjaar worden in acht genomen indien zij vóór het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Belastingen Als belasting over het resultaat wordt verantwoord de over het resultaat vóór belastingen overeenkomstig het geldende belastingtarief berekende belastinglast rekening houdend met fiscale regelgeving. Het gedeelte dat betrekking heeft op Waard Leven wordt als een positie richting DSB Beheer verantwoord omdat zij in de fiscale eenheid met DSB Beheer is opgenomen. Vanwege een in 2010 afgeboekte lening met DSB Beheer kan Waard Leven de verschuldigde VpB voor een belangrijk deel verrekenen met de nog niet verrekende delen van de afgeboekte lening. Het resterende deel is als verplichting opgenomen in de balans. Het gedeelte dat betrekking heeft op de dochter Hollands Welvaren Leven wordt als een positie richting de belastingdienst verantwoord, omdat Hollands Welvaren Leven zelfstandig fiscaal plichtig is. KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode en geeft inzicht in de herkomst van de geldmiddelen en kasequivalenten die gedurende het verslagjaar beschikbaar zijn gekomen. De kasstromen worden gesplitst naar operationele, investerings- en financieringsactiviteiten.
Waard Leven N.V.
27
Jaarverslag 2013
Toelichting op de geconsolideerde balans
2.6
Toelichting op de geconsolideerde balans 2013 EUR
2012 EUR
1.546.795 36.268 441.591 2.024.654
895.271 102.340 324.450 1.322.061
15.569.581 1.767.831 1.736.341 8.259.921 4.438.361 4.565.934 4.500.000 14.116.851 35.000.000 89.954.820
15.529.558 1.780.179 1.758.602 20.260.789 27.900.000 10.000.000 7.744.126 4.183.976 4.332.906 4.500.000 97.990.136
BELEGGINGEN 1. Aandelen Beleggingen Hollands Welvaren eigen rekening Beleggingen DSB Indexplan – aandelen voor eigen rekening Beleggingen DSB Indexplan – aandelen voor rekening van polishouders
2. Obligaties en andere vastrentende waardpapieren - Tot het einde van de looptijd aangehouden Staatsobligaties (10-jaars 3,25%) Lening 4% NL 7 jaar Lening 4,5% NL 6 jaar Lening 4,85% aan DSB Bank Lening 4,50% aan DSB Bank Lening 3,00% aan DSB Bank Zero Coupon Bond ML Acqua / CDC IXIX Merrill Lynch Zero Coupon Bond KBC PIMCO / CDO Emerging Markets Goldman Sachs BNG 4,5% Kasgeldlening gemeenten
Expiratiejaar 2015 2018 2017
2021 2025 2021 2015 2014 2014
Waard Leven heeft in 2009 een drietal leningen voor een totaal nominaal bedrag van € 75,4 miljoen aan DSB Bank verstrekt. Tot zekerheid van de terugbetalingsverplichtingen onder deze leningen is op de aan DSB Bank toebehorende hypothecaire vorderingen een stil pandrecht gevestigd ten gunste van Waard Leven. Begin 2013 zijn de leningen geheel door DSB Bank afgelost. Bij het overeenkomen van het aflossen van de lening is een vermindering overeengekomen van € 563.165. Dit betrof kosten die voorwaardelijk verbonden waren aan eerder aflossen dan verplicht was. De marktwaarde van de beleggingen die worden geclassificeerd als “Obligaties en andere vastrentende waardepapieren – tot het einde van de looptijd aangehouden” bedraagt per 31 december 2013 € 94.398.921 (2012: € 43.939.446 exclusief de leningen DSB Bank). De marktwaarde van PIMCO/ CDO emerging markets is de middenkoers per balansdatum. De marktwaarde van de staatsobligaties en de BNG obligatie is de beurskoers per balansdatum. De marktwaarde van de andere vastrentende waardepapieren werd verkregen van de separate waarderingsafdelingen van de banken die de beleggingen verkocht hebben in verband met het ontbreken van een courante markt. Op pagina 35 staat een nadere toelichting inzake kredietrisico. Alle waardepapieren hebben een hoofdsomgarantie bij het einde van de looptijd. De intentie is om alle waardepapieren de volledige looptijd aan te houden. Het is de verwachting dat in de toekomst de kasstromen voor zowel de hoofdsommen als de vervallen rentecoupons daadwerkelijk gerealiseerd gaan worden. Er heeft in het boekjaar geen afwaardering naar lagere marktwaarde plaatsgevonden omdat geen sprake is van een duurzame waardedaling..
Waard Leven N.V.
28
Jaarverslag 2013
Toelichting op de geconsolideerde balans
2013 EUR
2012 EUR
5.000.000 4.000.000 9.000.000
7.000.000 11.000.000 18.000.000
3. Deposito’s bij kredietinstellingen Deposito’s Rabobank Deposito’s ABN Amro bank
Van het totaal uitstaand saldo bij ABN AMRO en Rabobank betreft € 9 miljoen kortlopende deposito’s, waarvan € 5 miljoen in juni 2014 en € 4 miljoen in juli 2014 expireert. Het verloop van de beleggingen is als volgt:
1.322.061 97.990.136 18.000.000 70.553.562 782.049 49.116.851 5.000.000 6.612.460 556.085 -79.456 1.008.622 - 17.121.659 - -58.160.789 -14.000.000 -16.760.257
Totaal 2013 187.865.759 61.511.360 556.085 18.050.825 -88.921.046
Totaal 2012 209.510.656 27.532.608 -46.056 795.203 4.849.332 -54.775.984
2.024.654 89.954.820
179.062.983
187.865.759
I Boekwaarde 1/1 Investeringen Amort. (dis)agio Stockdividend Herwaarderingen Desinvest./afloss. Boekwaarde 31/12 I. II. III. IV.
II
III
9.000.000
IV
78.083.509
Aandelen Obligaties en andere vastrentende waarden Deposito’s bij kredietinstellingen Beleggingen voor risico van polishouders
VORDERINGEN De acute vennootschapsbelasting vordering van Hollands Welvaren Leven is ten opzichte van vorig jaar afgenomen, omdat de voorlopige aanslag 2009 reeds retour is ontvangen van de belastingdienst vooruitlopende op de fiscale verwerking van het verlies uit hoofde van de compensatieregeling. 4. Overige vorderingen Vorderingen op groeps- en gelieerde maatschappijen. Te vorderen acute vennootschapsbelasting HW Leven Nog te ontvangen rente Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen rente spaarhypotheek Dividendbelasting Nog te ontvangen BLP Nog te ontvangen compensatie buitenlandse couponbelasting
Waard Leven N.V.
29
844.074 327.834 1.225.416 237.359 11.542 2.048 107.581 2.755.854
89.517 4.743.915 585.761 12.300 11.542 5.578 107.581 5.556.194
Jaarverslag 2013
Toelichting op de geconsolideerde balans
OVERIGE ACTIVA 2013 EUR 5. Liquide middelen Rabobank Kas Bank ABN AMRO ING Bank SNS Bank
2012 EUR
3.067.836 1.416.137 5.419.574 34.043.374 10.000.000 53.946.921
20.033.574 4.012.670 19.803.941 43.850.185
6. GROEPSVERMOGEN De specificatie van het eigen vermogen is opgenomen in de toelichting op de vennootschappelijke balans. TECHNISCHE VOORZIENINGEN 7. Levensverzekeringsverplichtingen Mutatie overzicht (EUR x 1.000) Stand per 1 januari Mutatie technische voorziening KO/ETD Mutatie technische voorziening ORV Totaal eigen rekening Aandeel herverzekeraar Stand per 31 december
93.136 -7.744 -655 84.737 378 85.115
98.747 -5.953 554 93.348 -212 93.136
De berekening van de technische voorzieningen is beoordeeld door Actwell Actuarissen te Amersfoort. In de technische voorziening levensverzekeringsverplichtingen is € 1.276.789 (2012: € 1.436.841) aan voorziening administratiekosten opgenomen. Over boekjaar 2013 is de herverzekering met een eigen behoud van 65% ondergebracht bij GenRe, voortgezet. De verdeling in resterende looptijd kan als volgt worden weergegeven: Netto 1.002.802 6.310.689 80.317.549 87.631.040
< 1 jaar >1 jaar en < 5 jaar > 5 jaar Totaal
Adm .kosten 2.382 126.206 1.148.201 1.276.789
Conform de uitgevoerde toereikendheidstoets zijn de technische voorzieningen toereikend. Kwantitatieve toetsing is uitgevoerd voor nagenoeg de gehele portefeuille waarbij ultimo 2013 een overwaarde van ca. € 17,8 miljoen is vastgesteld (ultimo 2012: € 17,0 miljoen). De daling van de overwaarde is met name veroorzaakt door de gedaalde rente en de gefaseerde afwikkeling van de portefeuille. 8. Waarbij polishouders het beleggingsrisico dragen
Stand per 1 januari Premies eigen rekening Uitkeringen en afkopen eigen rekening Over. mutaties incl. kostenbestanddeel premies Stand per 31 december
Spaarhyp. 2.770.621 551.669 -134.408 163.641 3.351.523
Overig Totaal 2013 70.878.012 73.648.633 6.289.589 6.841.258 -18.386.796 -18.521.204 19.744.267 19.907.908 78.525.072 81.876.595
Totaal 2012 65.312.161 8.156.800 -8.166.827 8.346.499 73.648.633
Van de technische voorziening waarbij polishouders het beleggingsrisico dragen is € 81.876.595 langlopend (2012: € 73.648.633). De overige mutaties betreft vooral het koersresultaat ten behoeve van polishouders en Waard Leven N.V.
30
Jaarverslag 2013
Toelichting op de geconsolideerde balans
de bijstortingen in de poliswaarde uit hoofde van de compensatie regeling ad € 3.497.822 (2012: € 2.722.189). ALGEMENE VOORZIENINGEN
9. Voorziening i.v.m. compensatieregeling Stand per 1 januari Vrijval i.v.m. akkoordverklaringen Stand per 31 december
2013 EUR
2012 EUR
17.435.249 6.641.944 10.793.305
21.641.199 4.205.950 17.435.249
De voorziening ten behoeve van de compensatie vloeit voort uit de overeenkomst die door belangenorganisaties is gesloten met curatoren van DSB Bank terzake van Hollands Welvaren Leven. Voor Hollands Welvaren is een voorziening gevormd voor de uitvoering van de Regeling. Hierbij is verondersteld dat van de per september 2011 beëindigde beleggingsverzekeringen 20% van de klanten zich meldt voor een compensatie, en van de lopende beleggingsverzekeringen 100%. Indien zich meer klanten gaan melden voor compensatie is in de met curatoren DSB Bank gesloten overeenkomst voorzien in aanvullende agiostortingen van maximaal € 15 miljoen.
10. Latente belastingverplichtingen Stand per 1 januari Vrijval Stand per 31 december
2013 EUR
2012 EUR
1.911.769 -190.959 1.720.810
1.921.898 -10.129 1.911.769
De latente belastingverplichting is geheel jegens DSB Beheer. Over boekjaar 2005 is de stelselwijziging doorgevoerd waarbij de gehanteerde sterfte tafel van 80/85 commercieel is omgezet naar 90/95. Op dat moment had dat een resultaatseffect van € 6,4 miljoen en is een latentie gevormd van € 2,7 miljoen. Per eind 2013 bedraagt de commerciële voorziening voor polissen van voor 2006 circa € 36,7 miljoen en is de fiscale voorziening (met tafel 80/85) circa € 43,6 miljoen. Een verschil derhalve van € 6,9 miljoen. Dit rechtvaardigt de stand van de latentie van ca. € 1,7 miljoen. KORTLOPENDE SCHULDEN 11. Overige schulden Schulden aan groeps- en gelieerde maatschappijen Nog te betalen vpb DSB Beheer Nog te betalen rente spaarhypotheek Schulden uit directe verzekering Accountants-, advies-, juridische en fiscale kosten Crediteuren Overige schulden
Waard Leven N.V.
532.561 2.138.384 15.748 194.427 111.000 601.439 49.871 3.643.430
31
1.911.440 968.504 49.371 142.550 304.445 3.376.310
Jaarverslag 2013
Toelichting op de geconsolideerde balans
NIET IN DE BALANS OPGENOMEN REGELINGEN Verplichting uit hoofde van de DSB Index beleggingsverzekeringen De vennootschap voert onder de naam “DSB Garantie Indexfonds”, “DSB Aandelen Indexfonds”en “DSB Mix Indexfonds” beleggingsverzekeringen. Het risico van koersdalingen ligt bij de polishouder (behoudens bij het DSB Garantie Indexfonds). De afgegeven garantie bij het DSB Garantie Indexfonds betreft een minimum maandrendement van 0% na aftrek van kosten van beheer en garantiekosten. Vanaf medio 2003 is het fonds Hollands Welvaren Leven ondergebracht in de entiteit Hollands Welvaren Leven NV. Verplichting uit hoofde van de dochtermaatschappij Hollands Welvaren Leven NV Waard Leven heeft in de periode 1997-2003 onder de productnaam Hollands Welvaren een Unit Linked kapitaalverzekering aangeboden, dit product is in 2003 van Waard Leven overgenomen onder de naam “Hollands Welvaren”. Dit "fonds" belegt volledig in aandelen. De aandelen worden tegen de beurskoers gewaardeerd. De beleggingen verbonden aan deze verzekering zijn voor rekening en risico van de verzekeringnemers. Hollands Welvaren Leven heeft nimmer aan verzekeringnemers adviesdiensten aangeboden. De beleggingsverzekeringen zijn door derden, waaronder met name DSB Bank aan verzekeringsnemers geadviseerd. De kostenstructuur van beleggingsverzekeringen (in het bijzonder de transparantie daarvan) is in de afgelopen jaren door verschillende instanties en consumentenorganisaties ter discussie gesteld. De Ombudsman Financiële Dienstverlening, de heer Wabeke, heeft in maart 2008, bij wijze van niet-bindend advies, een kostenplafond aanbevolen. Kern van deze aanbeveling is dat de aan verzekeringnemers in rekening gebrachte kosten, beschouwd over de gehele looptijd van de verzekering, niet een bepaald gemiddeld percentage mogen overschrijden. De exacte hoogte van dit maximumpercentage is afhankelijk van een aantal factoren, onder meer de omvang van de premie of de koopsom. De verzekeraars hebben op basis van deze aanbeveling van de Ombudsman “compensatieregelingen” aan hun cliënten aangeboden. De grote verzekeraars hebben daartoe een overeenkomst op hoofdlijnen afgesloten met de stichting Verliespolis en de stichting Woekerpolisclaim. Hollands Welvaren Leven heeft zich bereid verklaard - zonder enige erkenning van aansprakelijkheid- deel te nemen aan de Regeling zoals vervat in het door curatoren DSB bank gesloten Akkoord op Hoofdlijnen, door de klanten met een Hollands Welvaren Leven beleggingsverzekering, voor zover die niet binnen 5 jaar na totstandkoming anders dan door overlijden is beëindigd, een verbetering van hun rechten aan te bieden. Mocht het Akkoord op Hoofdlijnen niet algemeen verbindend worden verklaard (de WCAM procedure; zie voor nadere toelichting punt 8 van paragraaf 2.5), vervalt de hierin opgenomen compensatieregeling voor Hollands Welvaren Leven beleggingsverzekeringen. Alleen de klanten die zich hebben aangemeld tijdens de instroomperiode hebben dan recht op een compensatie uit hoofde van de Regeling. De instroomperiode is inmiddels verlengd van uiterlijk 1 april 2014 tot uiterlijk 1 juli 2014. Hollands Welvaren Leven heeft geen compensatieregeling uit andere hoofde aangeboden aan haar verzekeringsnemers van beleggingsverzekeringen. De reden om dat niet te doen is dat primair de overtuiging bestaat dat in overwegende mate transparantie is betracht. Per 1 september 2010 heeft Hollands Welvaren de kostenstructuur aangepast voor lopende verzekeringen. Het dividend op beleggingen wordt, vanaf 1 september 2010, ter beschikking gesteld aan de polishouders. Tevens is de kostenstructuur aangepast waardoor de aan-, verkoop- en beheerskosten zijn gedaald ten gunste van de polishouders. De vennootschap informeert verzekeringnemers jaarlijks over de ontwikkeling van de beleggingswaarde van hun verzekering. In het afgelopen jaar steeg de gemiddelde waarde van de onderliggende aandelen met ruim 25%. Geschillen Momenteel bestaan geen schillen met klanten van Waard Leven (en/of DSB Bank), anders dan de degene die vallen onder de WCAM-procedure. Waard Leven N.V.
32
Jaarverslag 2013
Toelichting op de geconsolideerde balans
Groepshoofd De financiële gegevens van de rechtspersoon zijn tot en met 2008 opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van de ultieme moedermaatschappij DSB Beheer B.V., statutair gevestigd te Opmeer. Op 21 oktober 2009 is het faillissement uitgesproken van DSB Beheer B.V. Fiscale eenheid DSB Beheer De vennootschap Waard Leven maakt vanaf 2007 deel uit van de fiscale eenheid DSB Beheer voor de vennootschapsbelasting en is hiervoor hoofdelijk aansprakelijk. Op 21 oktober 2009 is het faillissement uitgesproken over DSB Beheer. Op balansdatum is de fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting nog actief en is de status van Waard Leven als onderdeel van de fiscale eenheid niet gewijzigd. Waard Leven maakt voor de omzetbelasting tevens deel uit van de fiscale eenheid met DSB Beheer en is daarvoor hoofdelijk aansprakelijk. Curatoren van DSB Bank en DSB Beheer hebben op 28 maart 2011 een vaststellingsovereenkomst bereikt met de Belastingdienst over de afwikkeling van de totale fiscale positie van DSB Beheer inzake de fiscale eenheid van de vennootschapsbelasting. In deze vaststellingsovereenkomst is de positie voor de vennootschapsbelasting tot en met het jaar 2007 voor de Fiscale Eenheid afgewikkeld. Uit deze vaststellingsovereenkomst is voor Waard Leven geen aanvullende verplichting voortgekomen. Curatoren van DSB Bank en DSB Beheer overleggen met de Belastingdienst over de afwikkeling van de totale positie van het DSB concern. Claims DSB Bank Waard Leven heeft diverse claims in de boedel van DSB Bank ingediend. Dit betrof € 75,4 miljoen uit hoofde van leningsovereenkomsten, alsmede € 322.713 aan rentevorderingen hierop. Daarnaast is een voorwaardelijke vordering van € 65 miljoen ingediend voor onverdiende provisies en € 1 miljoen aan onvoorwaardelijke onverdiende provisies op datum faillissement. Ook is een bedrag van € 664.691 geclaimd betreffende het spaargedeelte van hypotheeknemers van door DSB Bank verkochte spaarhypotheken. De vordering uit hoofde van spaarhypotheek is in het boekjaar 2012 volledig gesettled en betaald door DSB Bank. Begin 2013 is de lening van € 75,4 miljoen volledig afgelost door DSB Bank. Hiermee is deze vordering in de boedel, alsook de nog te ontvangen rente op de lening € 322.713, volledig afgewikkeld. De vorderingen uit hoofde van onverdiende provisie op datum faillissement van € 1 miljoen en de vordering u.h.v. rekening-courantposities van € 0,4 miljoen zijn erkend en per 31 december 2013 voor 35% uitgekeerd door DSB Bank. De eis inzake onverdiende provisies van € 65 miljoen is opgebouwd rondom mogelijke toekomstige lasten voor Waard Leven vanuit terugbetalingsverplichtingen richting klanten. Deze terugbetalingsverplichting ontstaat bij het voortijdig beëindigen van de verzekeringspolis, volgens de verzekeringsvoorwaarden. Wanneer een klant zijn verzekering vroegtijdig volgens de polisvoorwaarden beëindigt, dient Waard Leven de klant een deel van de verzekeringspremie terug te betalen. De verzekeringspremie is bij aanvang volledig in één keer betaald door de klant (koopsompolis). Contractueel is vastgelegd dat Waard Leven een deel (naar rato, veelal volgens de formule van de restitutie) van de door haar aan DSB Bank betaalde provisie kan terugvorderen c.q. DSB Bank dient deze provisie te restitueren. Met curatoren van DSB Bank is overeengekomen dat het recht op retourprovisie vanaf de datum van het faillissement van DSB Bank is komen te vervallen, hetzelfde geldt voor de retour-tekencommissie maar dan vanaf de datum waarop de compensatieregeling is overeengekomen. Dit alles onder de voorwaarde dat de door curatoren getroffen compensatieregeling op termijn algemeen verbindend wordt verklaard in het kader van de "WCAM". Claims DSB Beheer Waard Leven heeft een claim van € 4,7 miljoen ingediend in de boedel van DSB Beheer. Dit betreft een verstrekte lening en dient nog te worden vermeerderd met rente en kosten ad € 111.000 van voor het faillissement van DSB Beheer. De verschuldigde vennootschapsbelasting over 2009 tot en met 2012 ad ca. € 4.811.000 is hiermee verrekend. Het resterende bedrag ad ca. € 968.504 is per ultimo boekjaar 2012 als verplichting verantwoord. Over 2013 is de verplichting vermeerderd met de vennootschapsbelasting over de fiscale winst waardoor de verplichting aan te betalen vennootschapsbelasting aan DSB Beheer per ultimo 2013 € 2.138.384 bedraagt. Naar verwachting zal de positie medio 2014 bij het ontbinden van de fiscale Waard Leven N.V.
33
Jaarverslag 2013
Toelichting op de geconsolideerde balans
eenheid worden afgewikkeld. Verplichting uit hoofde van de Chapel 2003-I Uit hoofde van een transactie van DSB Bank met Stichting Security Trustee Chapel 2003-I moet het eigen vermogen Hollands Welvaren minimaal 150% van de vereiste solvabiliteit bedragen. Ultimo 2013 wordt conform de op het moment van deze transactie geldende berekeningswijze van de vereiste solvabiliteit ruimschoots voldaan aan bovengenoemde voorwaarde. Leningen DSB Bank Begin 2013 is de lening verstrekt aan DSB Bank volledig afgelost. RISICOBEHEER Waard Leven is actief op het gebied van levensverzekeringsproducten. De risico’s die voortvloeien uit deze verzekeringsproducten hebben betrekking op de toereikendheid van de verzekeringspremies en de voorzieningen met betrekking tot de verzekeringsverplichtingen en vermogenspositie alsmede de onzekerheid met betrekking tot het toekomstige rendement op investeringen van de verzekeringspremies. Risico’s worden als volgt onderverdeeld: marktrisico, kredietrisico, liquiditeitsrisico, verzekering(technisch) risico en uitbestedingsrisico. Beleid Een van de kritische succesfactoren van Waard Leven is het nastreven van een laag risicoprofiel. Het beleid ten aanzien van dit profiel heeft als doel de risico’s waarmee Waard Leven zich geconfronteerd ziet in kaart te brengen en te analyseren, passende kredietlimieten en procedures te bepalen en de naleving van gestelde limieten en procedures te bewaken. Dit beleid wordt regelmatig getoetst en indien nodig aangepast aan de activiteiten van Waard Leven en de marktomstandigheden. Marktrisico Het marktrisico betreft alle risico’s die voorvloeien uit prijsveranderingen op de financiële markten, waarbij een onderscheid gemaakt kan worden tussen rente-, aandelen- en vreemde valutarisico. De beleggingen ter dekking van de technische voorziening worden conform het huidige beleid vooral geïnvesteerd in obligaties en andere vastrentende waarden - tot einde looptijd aangehouden en deposito’s bij kredietinstellingen. De investeringen in obligaties en andere vastrentende waarden - tot einde looptijd aangehouden betreffen (staats-)obligaties en zogenaamde structured products. Het is de intentie om deze waardepapieren tot het einde van de looptijd aan te houden waardoor voor obligaties en andere vastrentende waarden over de hele looptijd bezien nagenoeg geen marktrisico gelopen wordt en alleen bij tussentijdse verkoop sprake is van marktrisico. Per ultimo boekjaar resteert nog één structured product welke niet in voorgaande jaren reeds is afgewaardeerd. Dit betreft de belegging in PIMCO / CDO Emerging Markets, waarbij sprake is van een BBB rating van S&P. Voor deze belegging is geen hoofdsomgarantie afgegeven. De overige drie structured notes (Acqua, USD/CHF ML en USD/JPY KBC) zijn reeds afgewaardeerd naar lagere marktwaarde en renten op tot aan de gegarandeerde hoofdsom. Een ander marktrisico bestaat indien, als gevolg van zogenaamde triggering events, geen renteopbrengsten meer gerealiseerd worden op onderliggende derivaten. De structured products worden door gespecialiseerde afdelingen van Merrill Lynch actief beheerd, hetgeen niet betekent dat daarmee het marktrisico volledig teniet gedaan wordt. De technische voorziening wordt bepaald op basis van de ontvangen premies tegen een rekenrente van 3%. Deze rekenrente is niet afhankelijk gesteld van de marktrente. Valutarisico De activiteiten van Waard Leven vinden voornamelijk plaats in euro’s en het valutarisico op deze activiteiten is dus heel beperkt. Valutarisico’s betreffen bepaalde structured products waarbij het rendement afhankelijk is van koersontwikkelingen tussen verschillende valuta’s. Mogelijke toekomstige valutarisico’s vallen onder de uitgangspunten van het algemene risicobeleid en zullen waar nodig per transactie worden behandeld binnen het Asset & Liability Committee (Alco).
Waard Leven N.V.
34
Jaarverslag 2013
Toelichting op de geconsolideerde balans
Kredietrisico Kredietrisico is het risico van financieel verlies indien een tegenpartij betreffende een belegde positie de aangegane contractuele verplichting niet nakomen. Beleggingen worden gedaan conform hetgeen vastgelegd is in het beleggingsbeleid vanuit het beleggingsstatuut. Op kwartaalbasis worden deze beleggingen, mogelijk gewenste aanpassingen betreffende de productmix en de positie van de beleggingen t.o.v. de verplichtingen, door het beleggingscomité besproken. Dit comité bepaalt en wijzigt indien nodig de kredietrisicolimieten en investeringslimieten op basis van de ratings en kredietkwaliteit van de kredietnemers. Het kredietrisico wordt beperkt doordat volgens het huidige beleggingsstatuut alleen geïnvesteerd mag worden conform de vooraf vastgestelde minimale ratingniveaus waarbij voor een aanzienlijk deel van de beleggingen op het moment van investeren de tegenpartij minimaal de rating AAA of AA van S&P of een vergelijkbare rating van een andere rating agency (o.a. Moody’s en Fitch) dient te hebben. Bij de structured products verkregen hoofdsomgaranties is het kredietrisico beperkt indien als tegenpartij alleen grote stabiele partijen met een bepaalde minimum rating geselecteerd worden. Ultimo 2013 lopen de ratings uiteen van AAA naar BBB. Begin 2013 zijn de verstrekte leningen door DSB Bank afgelost waardoor het risico op oninbaarheid is gemitigeerd, de zekerheden zijn vervallen en nader onderzoek naar de waarde van de onderliggende hypotheekportefeuille niet meer noodzakelijk is. Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico dat Waard Leven niet op het vereiste moment aan haar financiële verplichtingen kan voldoen. Het uitgangspunt van het liquiditeitsrisicobeheer is dat voldoende liquide middelen worden aangehouden om aan de financiële verplichtingen te kunnen voldoen bij zowel normale als bijzondere omstandigheden. Doorgaans kan aan de behoefte aan liquide middelen voldaan worden via de reguliere premieontvangsten, rente- en couponopbrengsten, de verkoop van activa en externe financiering. De verplichtingen binnen de vennootschap betreffen geen grote bedragen ineens, maar kent periodieke uitkeringen in geval van schade. Waard Leven is in staat om aan deze verplichtingen te voldoen door een ruim toereikende liquiditeitspositie welke mede het gevolg is van het aflossen van de lening door DSB Bank. Door middel van gestandaardiseerde rapportages wordt de ontwikkeling van de liquiditeit op zowel korte, middellange als lange termijn ten opzichte van de intern gestelde normen bewaakt, waarbij de looptijden van de beleggingen en die van de technische voorziening tegen elkaar afgezet worden. Het risico dat er een mismatch ontstaat betreffende de looptijden van beleggingen met hoofdsomgaranties en die van de technische voorziening, bijvoorbeeld in geval van substitutie, kan niet proactief door de vennootschap afgedekt worden. Indien nodig in het kader van de liquiditeitsontwikkeling kan een beperkt deel van de beleggingen van Waard Leven makkelijk verhandeld worden ook al heeft Waard Leven de intentie om deze voor langere termijn te houden. Verzekering(technisch)risico Onder verzekeringstechnische risico’s worden risico’s verstaan die worden veroorzaakt door negatieve ontwikkelingen en resultaten op de verzekeringstechnische grondslagen. De portefeuille van Waard Leven kent een relatief laag risicoprofiel. De portefeuille is goed gespreid en de focus ligt op de particuliere markt in Nederland. De risico’s sterfte en verval worden jaarlijks onderzocht en indien nodig worden op basis van de analyseresultaten zowel de technische voorziening als de prijsstelling en acceptatievoorwaarden aangepast. Een deel van de portefeuille wordt herverzekerd. Tevens bestaat er een verhoogd risico op (vervroegd) afkopen. Er bestaat momenteel een verhoogd risico op het afkopen van verzekeringen veroorzaakt door het faillissement van DSB Bank.
Waard Leven N.V.
35
Jaarverslag 2013
Toelichting op de geconsolideerde balans
Waard Leven verstrekt uitsluitend individuele verzekeringen waarvan circa 99% tijdelijke verzekeringen bij overlijden en het restant gemengde verzekeringen betreft. Ter indicatie van het risicoprofiel zijn onderstaande gegevens vermeld:
Aantal verstrekte polissen Verzekerde kapitalen (EUR x 1.000) Technische voorziening (EUR x 1.000) Risicokapitaal (EUR x 1.000)
Totaal
Eigen rekening
60.548 2.267.947 88.908 2.179.038
60.548 1.418.788 88.628 1.330.160
Uitbestedingsrisico Waard Leven heeft een groot deel van haar bedrijfsprocessen uitbesteed aan gelieerde partijen. Uitgangspunt is dat Tadas Verzekeringen BV als volmachtbedrijf de verzekeraars operationeel faciliteert. Het volmachtbedrijf is niet failliet en zet haar activiteiten voort. Het personeel van de verzekeraar is in dienst van Tadas Verzekeringen BV waarbij een deel van de kosten welke direct zijn toe te rekenen aan de verzekeraars worden doorbelast. Per ultimo 2013 zijn vrijwel alle operationele werkzaamheden en functies ondergebracht bij het volmachtbedrijf Tadas Verzekeringen B.V. Per 1 januari 2013 zijn de treasury-activiteiten als laatste onderdeel van de ontvlechting ondergebracht bij Tadas Verzekeringen B.V. Hiermee beperkt de verhouding tussen Waard Leven en DSB Bank zich tot de financiële positie en transacties. Waard Leven heeft een voorziening administratiekosten opgenomen ter dekking van toekomstige kosten.
Waard Leven N.V.
36
Jaarverslag 2013
Toelichting op de geconsolideerde balans
2.7
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
RESULTAAT TECHNISCHE REKENING LEVENSVERZEKERING 12. Verdiende premies eigen rekening Van de gehele portefeuille met uitzondering van het indexplan is 65% van het risicokapitaal herverzekerd bij Gen Re. Na het faillissement van DSB Bank N.V. per 19 oktober 2009 tot aan oktober 2013 is geen nieuwe productie meer gerealiseerd. Vanaf het derde kwartaal is sprake van een beperkt aantal nieuwe polissen voor bestaande verzekerden. Voor een nadere uiteenzetting wordt verwezen naar het directieverslag. De premie-inkomsten in 2013 betreffen vrijwel geheel doorlopende premies op de al voor 19 oktober 2009 afgesloten verzekeringen minus restituties. Een analyse van resultaatbronnen (in duizenden) is als volgt: 2013 EUR 79 4.239 781 -44 -239 4.816
Resultaat op ontwikkeling portefeuille Resultaat op sterfte Resultaat op koopsomrestitutie Resultaat op kosten Resultaat op interest Resultaat technische rekening
2012 EUR 576 3.514 670 113 2.896 7.769
Bovenstaande analyse sluit aan met het resultaat technische rekening conform de vennootschappelijke winst- en verliesrekening. Het verschil tussen bovenstaand resultaat en het technische resultaat in de geconsolideerde winst- en verliesrekening is veroorzaakt door het resultaat technische rekening van de dochtermaatschappij Hollands Welvaren Leven en een andere verdeling van opbrengst uit beleggingen tussen de technische en de niettechnische rekening bij Hollands Welvaren Leven. Het technisch resultaat over 2013 is op totaal niveau lager dan 2012. Op de individuele resultaten zijn belangrijke verschillen waarneembaar. Het resultaat op portefeuilleontwikkeling is gedaald als gevolg van de vrijval van de voorziening afkoopwaardevloer in 2012. Het resultaat op sterfte is over 2012 negatief beïnvloed door een hogere uitloop over 2011. Het resultaat op interest is lager als gevolg van de verkoop en aflossing van een aantal gestructureerde beleggingenresultaten in 2012 alsmede de overeengekomen vermindering van 1% (€ 563.165) bij het aflossen van de lening door DSB Bank.
Waard Leven N.V.
37
Jaarverslag 2013
Toelichting op de geconsolideerde balans
13. Opbrengst uit beleggingen I
Ongereal. Koersres. resp. afwaard. Rente langl. leningen & deposito’s Rente spaarpolissen Ontvangen dividend Rente & amortisatie obligaties en andere vastrentende waardepapieren Gerealiseerd (verlies) / winst beleggingen Beleggingsgerelateerde kosten Gerealiseerd verlies
I. II. III.
II
8.790 -
III
984.157 163.642 1.648.028
Totaal 2013
Totaal 2012
148.398 -
1.132.555 163.642 8.790 1.648.028
162.790 3.144.109 133.976 44.398 3.078.116 6.563.389 1.801.289 -44.611 -135.807 8.184.260
-36.525 -568.101
-
-
2.953.015 -36.525 -568.101
-595.836
2.795.827
148.398
2.348.389
Aandelen Obligaties en andere vastrentende waarden Deposito’s bij kredietinstellingen
14. Overige technische baten eigen rekening Saldo ontvangen en betaalde rente
2013
2012
EUR
EUR
406.099
81.292
18.386.796
7.991.554
4.873.719 -1.542.403 3.331.316
4.623.188 -1.469.462 3.153.726
21.718.112
11.145.280
-8.021.212
-5.611.432
8.227.962
8.336.470
206.750
2.725.038
15. Uitkeringen eigen rekening Uitkeringen Uitkeringen betreffen de spaarverzekering “Hollands Welvaren” en zijn voornamelijk gerelateerd aan afkopen en slechts in beperkte mate aan royementen en het overlijden van verzekerden. Claims Bruto Aandeel herverzekeraar
Totaal 16. Wijziging technische voorzieningen eigen rekening Betreft voorziening voor levensverzekering Betreft voorziening waarbij polishouders het beleggingsrisico dragen Totaal
Waard Leven N.V.
38
Jaarverslag 2013
Toelichting op de geconsolideerde balans
17. Bedrijfskosten Acquisitiekosten Provisie en winstdeling ontvangen van herverzekeraars Tekencommissie Beheer- en personeelskosten Accountants-, advies-, juridische kosten Actuariskosten Internal Audit Computerkosten Advieskosten Kosten toezicht Bankkosten Kosten bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering Overige kosten
2013
2012
EUR
EUR
-45.935 -396.755 372.258 454.897 78.540 161.277 76.880 111.666 89.411 40.404 17.929 49.078 119.334 1.128.984
170.564 -239.028 541.303 274.132 75.326 115.613 52.934 30.658 92.998 38.466 13.919 75.142 348.982 1.591.009
De acquisitiekosten en tekencommissie zijn beide afgenomen ten opzichte van voorgaand jaar in lijn met de afname van de doorlopende premies. Vanaf oktober 2009 respectievelijk september 2011 bestaat geen recht meer op het ontvangen van retourprovisie en -tekencommissie bij vervroegde afkopen, onder de voorwaarde dat de WCAM van toepassing wordt verklaard op de compensatieregeling. De accountantskosten aan Deloitte Accountants (2012: Deloitte Accountants) kunnen als volgt uiteen worden gezet: 2013 EUR 33.880 3.630 37.510
Controle van de jaarrekening Andere controleopdrachten Fiscale adviesdiensten Andere niet-controle diensten Totaal
2012 EUR 32.670 3.630 36.300
Aan de leden van de Raad van Commissarissen van Waard Leven en Hollands Welvaren Leven is een vergoeding verstrekt in 2013 van € 50.900 (2012: € 50.190). Van de bestuurdersbeloning is een bedrag van € 229.087 (v.j. € 233.381) ten laste van de vennootschappen gebracht. Voorts bedraagt de toe te rekenen crisisheffing nihil (v.j. € 2.040). De overige kosten in 2013 hebben voor € 288.200 (2012: € 375.785) betrekking op doorbelaste kosten door Tadas Verzekeringen B.V. uit hoofde van personeel, huisvesting en andere directe kosten. 18. Aan niet-technische rekening toegerekende opbrengst uit beleggingen
1.484.673
3.280.280
De opbrengst uit beleggingen die niet worden aangehouden ter dekking van de technische voorzieningen heeft geen rechtstreekse relatie met het beheren van verzekeringen. Dit gedeelte van de opbrengst uit beleggingen wordt toegerekend aan de niet-technische rekening. De verdeling is vastgesteld op basis van het gemiddeld eigen vermogen ten opzichte van het gemiddeld belegd vermogen, waarbij het gemiddeld belegd vermogen bestaat uit gemiddeld eigen vermogen en gemiddelde technische voorziening (exclusief het gedeelte van de voorziening waar de polishouders het beleggingsrisico dragen). Voor 2013 is 32% (2012: 27%) van de beleggingsopbrengsten toegerekend aan de niet-technische rekening.
Waard Leven N.V.
39
Jaarverslag 2013
Toelichting op de geconsolideerde balans
RESULTAAT NIET-TECHNISCHE REKENING
19. Andere baten Ingediende vordering Bank Boedel uit hoofde van restitutie Vrijval voorziening i.v.m. akkoordverklaringen Vrijval lening DSB Beheer (verrekening van afgeboekte lening met te betalen vennootschapsbelasting).
2013 EUR
2012 EUR
166.686 3.497.822 -
2.722.189 1.547.281
3.664.508
4.269.470
De ontvangen rente betreft voornamelijk de rente over de uitgezette deposito's. De vrijval van de afgeboekte lening op DSB Beheer betreft de verrekening van de af te dragen vennootschapsbelasting over 2012 met de getroffen voorziening voor oninbaarheid.
20. Andere lasten Afwaardering vordering DSB Bank inz. retourprovisie Rente-effect contante waarde vordering DSB Bank
935.941 158.743 1.094.684
747.445 747.445
Voor een toelichting inzake de voorziening t.b.v. de compensatieregeling verwijzen wij u naar pagina 20 “belangrijke ontwikkelingen in 2013". Vanwege het vervallen van de retourprovisie, onder de voorwaarde dat de WCAM van toepassing wordt verklaard op de compensatieregeling, is de openstaande vordering op DSB Bank uit hoofde van de retourprovisie ontstaan vanaf 19 oktober 2009 (datum faillissement DSB Bank) volledig afgeboekt. De last over 2013 betreft de afgeboekte retourprovisie over het boekjaar 2012. 21. Vennootschapsbelasting Belastbaar bedrag
5.772.906
11.866.984
De last / (bate) uit hoofde van de vennootschapsbelasting bedraagt
1.357.094
3.529.585
De effectieve belastingdruk in 2013 over het belastbaar resultaat bedraagt 23,5% en is lager dan het in Nederland van toepassing zijnde tarief van gemiddeld 25%. Dit verschil is het gevolg van een correctie op de VPB-positie oude jaren van Hollands Welvaren Leven van € 86.133, hetgeen voornamelijk is gerelateerd aan te verrekenen dividendbelasting uit oude jaren en het niet rekening houden in de jaarrekening met de eerste tranches van de vennootschapsbelasting tegen lagere tarieven. De belastingpositie per ultimo 2013 is door de fiscalist bevestigd. PERSONEEL Bij de vennootschap was in het verslagjaar geen personeel in dienst (2012: geen).
Waard Leven N.V.
40
Jaarverslag 2013
Vennootschappelijke balans
2.8
Vennootschappelijke balans (na resultaatbestemming)
Beleggingen Beleggingen in groepsmaatschappijen en deelnemingen Deelneming in groepsmaatschappijen 22 Overige financiële beleggingen Aandelen 477.859 Obligaties en andere vastrent. waardepapieren 89.954.820 Deposito’s bij kredietinstellingen 2.000.000
2013 EUR
2012 EUR
14.521.745
13.042.697 426.790 97.990.136 6.000.000
92.432.679 Vorderingen Vordering uit herverzekering Overige vorderingen
122.782 2.296.387
Overige activa Liquide middelen
Waard Leven N.V.
41
104.416.926 559.623 1.660.363
2.419.169
2.219.986
36.840.123
31.340.768
146.213.716
151.020.377
Jaarverslag 2013
Vennootschappelijke balans
2013 EUR Eigen vermogen Geplaatst kapitaal Agioreserve Algemene reserve Wettelijke reserve deelneming
23 24 25 26
907.560 13.000.000 35.130.125 3.700.000
2012 EUR
907.560 13.000.000 30.714.313 3.700.000 52.737.685
Technische voorzieningen Levensverzekeringsverplichtingen bruto herverzekeringsdeel
Technische voorziening voor verzekeringen waarbij polishouders het beleggingsrisico dragen
48.321.873
85.604.506 489.791 85.114.715
93.605.816 469.889 93.135.927
3.793.110
3.095.071 88.907.825
96.230.998
Algemene voorzieningen Latente belastingverplichtingen
1.720.810
1.911.769
Kortlopende schulden Overige schulden
2.847.396
4.555.737
146.213.716
151.020.377
Waard Leven N.V.
42
Jaarverslag 2013
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening
2.9
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening 2013 EUR
TECHNISCHE REKENING LEVENSVERZEKERING Verdiende premies eigen rekening brutopremies uitgaande herverzekeringspremies
989.884 -2.120.036
2012 EUR
2.880.513 -1.716.951 -1.130.152
wijziging overige technische voorzieningen eigen rekening bruto 8.777.195 aandeel herverzekeraar -755.983
Wijziging technische voorziening polishouders Opbrengsten uit beleggingen Opbrengsten uit deelnemingen Opbrengsten uit andere beleggingen Waardeveranderingen beleggingen Gerealiseerde winst beleggingen
Uitkeringen eigen rekening bruto aandeel herverzekeraar
5.399.546 211.886 8.021.212
5.611.432
-698.040
-612.579
1.479.048 2.982.465 998.263 -
Overige technische baten eigen rekening
1.163.562
1.378.657 3.782.615 952.790 3.220.586 5.459.776
9.334.648
178.156
10
-4.873.719 1.542.403
-4.623.188 1.469.462 -3.331.316
Bedrijfskosten Acquisitiekosten Beheer- en personeelskosten Winstdeling en kortingen
45.935 -981.723 396.755
-3.153.726
-170.564 -1.128.670 239.028 -539.033
Beleggingslasten Beheerskosten en rentelasten Waardeveranderingen beleggingen Gerealiseerd verlies op beleggingen
-14.811 -46.057 -1.577.004
Aan niet techn. rekening toegerek. opbrengst uit beleggingen Resultaat technische rekening Levensverzekering
Waard Leven N.V.
43
-1.060.206 -20.714 -46.056 -143.023
-1.637.872
-209.793
-1.506.386
-3.304.178
4.816.345
7.769.170
Jaarverslag 2013
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening
2013 EUR
2012 EUR
Resultaat technische rekening Levensverzekering
4.816.345
7.769.170
Toegerekende opbrengst uit beleggingen overgeboekt van technische rekening
1.506.386
3.304.178
NIET TECHNISCHE REKENING
166.686 -1.094.684
Andere baten Andere lasten Resultaat voor belastingen Belastingen Resultaat na belastingen
Waard Leven N.V.
44
1.547.282 -747.445 -927.998 5.394.733
799.837 11.873.185
978.921
3.535.786
4.415.812
8.337.399
Jaarverslag 2013
Toelichting op de vennootschappelijke balans
2.10 Toelichting op de vennootschappelijke balans ALGEMEEN De grondslagen van waardering en resultaatbepaling voor de vennootschappelijke jaarrekening zijn gelijk aan de grondslagen die worden vermeld in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. Geconsolideerde vennootschappen worden gewaardeerd tegen netto vermogenswaarde. Het resultaat uit deelnemingen komt overeen met het aandeel in de winst van het boekjaar van de desbetreffende vennootschappen. Voor de toelichting op de vennootschappelijke balans wordt mede verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans. NB: alleen de afwijkingen in de toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2013 ten opzichte van 31 december 2012 worden hieronder weergegeven. 2013 EUR
2012 EUR
13.042.697 1.479.048 14.521.745
11.664.040 1.378.657 13.042.697
2.268.901 1.361.341 907.560
2.268.901 1.361.341 907.560
BELEGGINGEN 22.
Deelnemingen in groepsmaatschappijen Stand per 1 januari Resultaat deelneming Hollands Welvaren Leven Stand per 31 december EIGEN VERMOGEN
23.
Geplaatst kapitaal Maatschappelijk kapitaal Niet geplaatst Geplaatst en volgestort
Het maatschappelijk kapitaal bestaat uit 5.000 gewone aandelen van nominaal EUR 453,78 waarvan 2.000 aandelen zijn geplaatst bij DSB Ficoholding N.V. 24.
Agioreserve Stand per 1 januari Storting Stand per 31 december
13.000.000 13.000.000
13.000.000 13.000.000
DSB Fico Holding N.V. heeft in 2011 een agiostorting verricht van € 13 miljoen. Deze storting is aangewend om Hollands Welvaren Leven in staat te stellen de compensatieregeling voor de beleggingsverzekeringen te financieren. 25.
26.
Algemene reserve Stand per 1 januari Toevoeging volgens winstbestemming Toevoeging aan wettelijke reserve deelneming Stand per 31 december Wettelijke reserve deelneming Stand per 1 januari Toevoeging Stand per 31 december
Waard Leven N.V.
45
30.714.313 4.415.812 35.130.125
22.576.914 8.337.399 -200.000 30.714.313
3.700.000 3.700.000
3.500.000 200.000 3.700.000
Jaarverslag 2013
Toelichting op de vennootschappelijke balans
De wettelijke reserve deelneming wordt gevormd tot het bedrag van de vereiste solvabiliteit van haar dochtervennootschap. De wettelijke reserve kan niet vrij worden uitgekeerd. Het minimum garantiefonds per 31 december 2013 bedraagt € 3,7 miljoen (31 december 2012: € 3,7 miljoen), de wettelijke solvabiliteit bedraagt € 7,5 miljoen en de intern vereiste solvabiliteit € 15,0 miljoen. De aanwezige solvabiliteit bedraagt € 49,0 miljoen (31 december 2012: € 44,6 miljoen). De intern vereiste solvabiliteit is in het verleden door de directie vastgesteld op 200% van de wettelijk vereiste solvabiliteit. Er is op dit moment geen aanleiding om van deze consistente gedragslijn af te wijken. Daarom blijven de interne normen gehandhaafd. De agio en algemene reserve zijn niet geheel vrij uitkeerbaar in verband met het voldoen aan de minimale solvabiliteitseisen van de toezichthouder DNB.
ONDERTEKENING G.J. Fritzsche
Waard Leven N.V.
drs. H.L. Kirchner
46
Jaarverslag 2013
Overige gegevens
3 Overige gegevens 3.1
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Aan: de Algemene Vergadering van Waard Leven N.V.
Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening 2013 van Waard Leven N.V. te Heerhugowaard gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2013 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2013 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van de directie De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het verslag van de directie, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Waard Leven N.V. per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Benadrukking van de toekomst van de verzekeraar Wij vestigen de aandacht op paragraaf 2.5: “Belangrijke ontwikkelingen in 2013” in de toelichting van de jaarrekening, waarin de belangrijke gevolgen van het faillissement van de DSB vennootschappen uiteengezet is voor Waard Leven N.V. Deze situatie doet geen afbreuk aan ons oordeel.
Waard Leven N.V.
47
Jaarverslag 2013
Overige gegevens
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het verslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het verslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Amsterdam, 14 april 2014 Deloitte Accountants B.V.
Was getekend: C.J. de Witt RA
Waard Leven N.V.
48
Jaarverslag 2013
Overige gegevens
3.2
Resultaatbestemming
Vooruitlopend op een te nemen beslissing door de algemene vergadering stelt de directie voor het resultaat over het boekjaar 2013 ad € 4.415.812 te verwerken in de algemene reserve. Dit voorstel is reeds in de balans per 31 december 2013 verwerkt.
3.3
Gebeurtenissen na balansdatum
Er zijn geen relevante gebeurtenissen na balansdatum.
Waard Leven N.V.
49
Jaarverslag 2013