JAARVERSLAG 2013 STICHTING OPENBARE BIBLIOTHEEK TWENTERAND
VOORAF Het speelveld van de Bibliotheek is groot en kent veel dynamiek. In de komende periode groeit de Bibliotheek van het uitlenen van collecties naar een schatkamer van bronnen en van educatie naar werkplaats. Tegelijkertijd ontwikkelt de Bibliotheek zich door tot een ‘ontmoetingsplek’ met als doel mensen in staat te stellen kennis, ervaring en interesses te delen. Doordat de Bibliotheek ervoor kiest een breder aanbod van diensten (schatkamer, werkplaats en ontmoetingsplaats) te faciliteren maakt ze haar eigen speelveld groter. Naast de uitleenfunctie van de Bibliotheek willen we de andere kernfuncties van de Bibliotheek –lezen, leren en informeren- een prominente plek geven. De markt van e-books groeit langzaam verder. Op dit moment bevinden we ons in een overgangsfase waarin het van belang is mediawijsheid te bevorderen en te werken aan regulering op het gebied van inhoud en infrastructuur. De komende 5 jaar is een transitieperiode; het mediagebruik
zal
verder
opschuiven
richting
digitalisering, maar grote groepen mensen zullen ook nog gebruik maken van traditionelere, fysieke media. Voor de Bibliotheek betekent dit een tweesporenbeleid en een hoge mate van alertheid om de fysieke en digitale bibliotheek goed op elkaar te laten aansluiten,
Pagina
zodat ze elkaar versterken.
2
ALGEMENE ONTWIKKELINGEN
LANDELIJKE EN PROVINCIALE
De Bibliotheek Twenterand heeft in 2013 een intensief jaar beleefd. Dit heeft opnieuw veel energie van alle medewerkers gevraagd. Na de verhuizing in 2012 van de vestiging Den Ham naar de Brede School zijn in 2013 de vestigingen Vriezenveen en Vroomshoop heringericht en is ook hier de nieuwe bibliotheekformule ingevoerd. Hierdoor zijn beide vestigingen 3 weken gesloten geweest. Het resultaat is fantastisch en de Twenterandse bevolking kan hier nu weer gebruik maken van een optimale dienstverlening. Het publiek stelt de nieuwe wijze van plaatsing van materialen in de kasten (meer frontale plaatsing en displaytoepassingen) enorm op prijs. Voor Vroomshoop geldt nog dat bij een overgang naar het nieuwe activiteitencentrum de vernieuwde inrichting op de nieuwe plek wederom gebruikt zal gaan worden. In 2014 zullen de openingsuren voor alle vestigingen verder geoptimaliseerd worden (deels door onbemande openstelling). Dit gebeurt mede door een andere opzet van de organisatie, waarbij er (nog) efficiënter gewerkt gaat worden én er veel aandacht zal zijn voor de te bereiken resultaten binnen het traject Beleidsgestuurde Contractfinanciering, waarover met de gemeente afspraken zijn gemaakt. Er is een start gemaakt met de voorbereidingen voor het de project ‘de Bibliotheek op School’, met als doel om in 2016 50% van de basisscholen hierop aangesloten te hebben. Daarnaast heeft de combinatiefunctionaris/mediacoach de contacten met (vooral) het basisonderwijs verder verstevigd, hetgeen ook tot een, zeer positieve, tussentijdse evaluatie heeft geleid. Ook zijn de voorbereidingen van start gegaan in het kader van het ‘Aanvalsplan laaggeletterdheid’, dat o.a. moet leiden tot de opening van het Taalpunt in de bibliotheek Vriezenveen in mei 2014. Het traject van de laaggeletterdheid wordt breed gedragen binnen Twenterand. Dit blijkt uit de besluitvorming door de gemeenteraad in oktober 2013 en de rol van de Rotaryclub Twenterand, die middels diverse acties een bedrag van € 8.500 hiervoor beschikbaar heeft gesteld. Eind december zijn de nieuwe statuten van de Stichting Openbare Bibliotheek Twenterand bij de notaris gepasseerd, waardoor er sindsdien sprake is van een Raad van Toezichtmodel met een directeur-bestuurder.
ONTWIKKELINGEN. Alle 25 bibliotheken in Overijssel maken deel uit van het ‘Netwerk van Overijsselse Bibliotheken’. Dit netwerk maakt dat er (in gezamenlijkheid) veel meer resultaten bereikt kunnen worden dan wanneer dat door elke bibliotheek afzonderlijk zou moeten worden gedaan. Een groot deel van de ondersteunende dienstverlening vindt plaats door uitbesteding van deze taken (vooral op gebieden als automatisering, financiële administratie, personeelszaken etc.) aan de Rijnbrinkgroep. De Rijnbrinkgroep is de opvolger van de Overijsselse Bibliotheek Dienst (na de fusie met de provinciale service organisatie in Gelderland, Biblioservice Gelderland). Zo kan heel efficiënt worden gewerkt. Uitgangspunt is de meerjarenstrategie 2013-2016 ‘De Bibliotheek: schatkamer van kennis, educatie en ontmoeting’. Verder is in 2013 het concept van een nieuwe bibliotheekwet voor advies naar de Raad van State gestuurd. Begin 2014 is het concept bekend geworden, waarin de volgende zaken opvallen: - de 5 kernfuncties (lezen en leesbevordering, leren, informeren, ontmoeting en debat, kennismaken met kunst en cultuur) worden middels het wetsvoorstel onderschreven. - in het wetsvoorstel is geen sprake van het handhaven van een bibliotheekvoorziening in elke gemeente. - in het wetsvoorstel is geen sprake van een koppeling van het lidmaatschap van de fysieke en digitale bibliotheek. In de Tweede Kamer wordt hier in het voorjaar van 2014 over gesproken. Bedoeling is dat de nieuwe bibliotheekwet in 2015 in werking treedt.
LOKALE ONTWIKKELINGEN. In 2013 is de uitvoeringsovereenkomst Beleidsgestuurde Contractfinanciering uitgangspunt voor het te voeren beleid geweest. Met de gemeente Twenterand is deze overeenkomst afgesloten welke 4 basisproducten betreft: Kennis en informatie, Lezen en literatuur, Ontwikkeling en educatie, Kunst en cultuur/ontmoeting en debat. Binnen deze 4 basisproducten gelden verplicht te
Pagina
3
Pagina
4
leveren prestaties en inspanningsverplichtingen. In het algemeen kan gemeld worden dat de Bibliotheek Twenterand aan alle onderdelen heeft voldaan. Verder in het jaarverslag zullen de diverse prestaties benoemd worden. In 2014 wordt toegewerkt naar een verdere optimalisering van het aantal openingsuren van de 4 vestigingen, waarbij , zoals reeds eerder aangegeven, ook gebruik gemaakt zal worden van onbemande openingsuren. Begin 2015 zal de bibliotheek Vroomshoop verhuizen naar het nieuwe activiteitencentrum. De huidige bibliotheek zal worden verkocht. Inmiddels is het oude pand van de Bibliotheek Den Ham verkocht aan muziekvereniging Juliana in Den Ham. Ook in 2013 heeft de combinatiefunctionaris/ mediacoach een belangrijke rol vervuld ten aanzien van de mediawijsheid in het basisonderwijs. In de toekomst proberen we de mediawijsheid meer en meer onderdeel te laten zijn van het product ‘de Bibliotheek op School’. In 2014 wordt de laaggeletterdheid een belangrijk item van de werkzaamheden binnen de bibliotheek Twenterand. Binnen het ‘Aanvalsplan laaggeletterdheid’ heeft de Bibliotheek een belangrijke coördinerende rol. Een Taalpunt voor taalcoaches en deelnemers zal in de Bibliotheek Vriezenveen worden gestart. Daarnaast is er veel aandacht voor het provinciale project ‘Voorleesexpress’, waarbij door vrijwilligers in gezinnen met geen of weinig leestraditie zal worden voorgelezen, met als doel dat na een periode van 20 weken dit binnen het gezin zal worden overgenomen. Het maatschappelijk rendement van de Bibliotheek wordt door deze werkzaamheden nog steviger.
Overlegsituaties: Bibliotheektechnisch overleg, diverse werkoverlegsituaties, provinciale werkgroep laaggeletterdheid, gemeentelijke LEA-werkgroep, provinciaal overleg jeugdspecialisten/Biebwijz, focusgroep dBoS, regionale overleggroep met ROC over laaggeletterdheid, provinciaal BoekStart overleg, werkgroep Junior Dictee Overijssel, overleg Regionale voorleeswedstrijd, overleg met gemeente Twenterand en ROC en St. lezen & Schrijven in kader aanvalsplan laaggeletterdheid, Prov. bijeenkomst over laaggeletterdheid (Olst), informeel platform Westerhaar, WINO-OR platform, POBO-OR Platform, OR cursusdag, HRM-overleggen over veranderende organisatiestructuur bibliotheek Twenterand, overleg met lokale samenwerkingspartners over organisatie Kinderboekenweek/ Opvoedweek, leescoördinatorenoverlegsituaties/ netwerkbijeenkomsten, overleg met combinatiefunctionaris Cultuur en coördinator combifuncties gemeente Twenterand, Wise instructie selecties OBD, overleggen met projectleider Voorleesexpress, formuleoverleg, evaluatie Brede School Den Ham, overleg SOWECO, overleg centraal collectioneren, cultuurplatform Twenterand, overleggen rond herinrichting bibliotheken, overleggen activiteitencentrum Vroomshoop, overleg Zorgaccent De Plataan, overleg Vroomshoop PostNL, overleg over stages, overleg met Stichting Zorgsaam Twenterand, bestuurlijk en ambtelijk overleg gemeente Twenterand, directie-overleg bibliotheken Overijssel, overleg Twentse bibliotheken, deelname diverse provinciale commissies, overleg Werkgeverschap in Netwerkverband Overijssel.
Scholing 2013: BHV, cursus leesconsulent, mentorentraining van de cursus leesconsulent (dag 2 viel in 2013), Provinciale studieochtend monitor ‘de Bibliotheek op School’, Training Didactische vaardigheden en gespreksvoering (3 dagen), Studiedag over de Monitor van dBoS (Utrecht), nascholingsdag cursus Open Boek, opleiding Onderwijsspecialist dBoS, cursus romanadvies, gesprekkencyclus, training digitale nieuwsbrief, cursus Open Boek, bijeenkomst digitale prentenboeken, instructie Profit Insite, resultaatgericht leidinggeven, cursus innovatief ondernemerschap regie 3.0.
Presentaties en diversen: presentatie in de LEA werkgroep van de ontwikkelingen rondom De Monitor van dBoS, Rotary avond over laaggeletterdheid, debat vrijetijdseconomie, stand op Rehobothschool en voorlezen door Sipy Bos t.g.v. KBW, opening Taalpunt Almelo.
*Kennis en informatie Inlichtingen en informatie Het aantal vragen dat medewerkers vorig jaar in de frontoffice hebben beantwoord, is opnieuw gestegen (+ 16%).
De volgende soorten vragen werden gesteld: - huishoudelijke vragen: 4.091 - wegwijsvragen: 12.081 - speurvragen: 2.113 Het aantal verlengingen bedroeg in 2013: 118.763 (waarvan 77.789 via de website). In totaal zijn er 13.937 materialen gereserveerd (waarvan 10.755 via de website). Steeds meer klanten maken gebruik van de mogelijkheid om digitaal te verlengen of te reserveren. Door de vernieuwde website wordt het ook steeds gemakkelijker om deze zaken digitaal te regelen.
*Lezen en literatuur Sport- en Cultuurklapper Twenterand De bibliotheek was nauw betrokken bij de opzet van de Sport- en Cultuurklapper Twenterand voor het schooljaar 2012-2013. Deze klapper wordt ontwikkeld door de combinatiefunctionarissen op het gebied van sport en cultuur, onder regie van de gemeente Twenterand. De bibliotheek is partner in het geheel, als het gaat om het aanbod op het gebied van literatuur, zijnde 1 van de onderdelen van het cultuureducatie aanbod. Vanuit de bibliotheek zijn de volgende projecten in de Sport- en Cultuurklapper opgenomen: - Schrijversproject groep 4 en gr. 7 - Gedichtenworkshops gr. 5 en 6 - Vertelworkshops voor de gr. 3 en 4 - Leesvirus In schooljaar 2013-2014 was literatuur geen onderdeel van het basisaanbod, maar diverse activiteiten werden wel aangeboden aan de scholen, via het Plus-aanbod.
Leesvirus groep 6 Leesvirus is een leesproject voor leerlingen uit groep 6 van de basisschool. Leesbevordering en het aanleren van digitale informatievaardigheden worden hierin samengebracht. In 2013 deden 4 basisscholen mee aan dit project, dat als
onderdeel van de Cultuurklapper Twenterand werd aangeboden aan het onderwijs. Gedichtenworkshops groepen 5 en 6: Begin 2013 werd een zeer succesvolle serie workshops gegeven door kinderboekenauteurs die zich gespecialiseerd hebben in het schrijven van gedichten voor kinderen. Gedurende 5 dagen gaven de schrijvers Erik van Os, Hans Kuyper en Hans en Monique Hagen 29 workshops op 15 scholen. Daarbij schreven ze samen met de kinderen gedichten, lazen voor uit hun dichtbundels en zongen liedjes met de leerlingen. De bibliotheek verzorgde de organisatie en begeleiding. Dit gedichtenproject is uitgevoerd in het kader van de Cultuurklapper Twenterand. Vertelworkshops groepen 3 en 4 In het voorjaar van 2013 verzorgde verhalenverteller Helene Huizenga interactieve vertelvoorstellingen rondom sprookjes van Grimm, dit in het kader van het aanbod vanuit de Cultuurklapper Twenterand. Zij hield haar vertellingen in 23 groepen van 11 basisscholen. Schrijvers op school en in de bibliotheek De bibliotheek organiseerde als onderdeel van de Cultuurklapper Twenterand in het voorjaar weer een schrijversproject voor de groepen 7. Corien Oranje en Chris Vegter kwamen op bezoek. Zeven scholen deden mee aan dit project. Ook was er een bezoek van kinderboekenauteurs Marianne Busser en Vrouwke Klapwijk aan de leerlingen van groep 4. Op 6 scholen werden deze schrijfsters enthousiast ontvangen. Bovendien was er vooraf al veel gelezen uit de boeken van deze auteurs. Op het Noordik waren de volgende schrijvers te gast: Locatie Vriezenveen: najaar 2013 kwam in het kader van de cultuurweek de schrijfster Maren Stoffels op bezoek. Locatie Vroomshoop: najaar 2013: Theo en Marianne Hoogstraaten
Pagina
5
Makkelijk Lezen Plein In elke bibliotheek van Twenterand is een Makkelijk Lezen Plein (MLP) ingericht. Deze kast bevat media voor kinderen die lezen moeilijk vinden. Het MLP is zowel geschikt gemaakt voor kinderen van de basisschool als voor leerlingen van het voortgezet onderwijs. BoekStart In 2013 vond een informatieve BoekStart bijeenkomst voor ouders plaats over het thema ‘Taalontwikkeling bij jonge kinderen’. Deze avond werd verzorgd door de GGD. Ca. 10 ouders bezochten deze bijeenkomst. Dyslexie Op verzoek was mevrouw Gerda Dorman beschikbaar voor vragen van bezoekers op het gebied van dyslexie. Mammacafé Twenterand: Bibliotheek Twenterand was betrokken bij de totstandkoming van het Mammacafé Twenterand, een project van CJG Twenterand (Loes loket), waarbij diverse organisaties zoals JGZ/GGD, Naviva, bibliotheek en de verloskundigenpraktijk betrokken werden. Het Mammacafé is een gezellige en laagdrempelige gelegenheid waar zwangere vrouwen en jonge moeders uit Twenterand en omgeving in contact komen met andere (aanstaande) ouders. Daarnaast worden er opvoedkundige thema’s behandeld. In april 2013 werden de beide locaties van het Mammacafé geopend in Vriezenveen en Vroomshoop. In september verzorgde de bibliotheek op beide locaties een themaochtend.
Pagina
Opvoedweek In samenwerking met andere Twenterandse organisaties, zoals Centrum Jeugd en Gezin, JGZ, gemeente Twenterand en De Cirkel werden allerlei activiteiten ontwikkeld rondom de Opvoedweek, die gehouden werd van 7 t/m 13 oktober. Thema van deze opvoedweek was ‘Word spelenderwijs’. Dit thema sloot mooi aan bij het thema ‘Klaar voor de start’ van de Kinderboekenweek, die in dezelfde periode plaatsvond.
6
Ruilbezoeken basisonderwijs Veel schoolgroepen kwamen geregeld naar 1 van de bibliotheken om boeken te ruilen. Om de relatie met het onderwijs te continueren werd als pilot voor het schooljaar 2012-2013 gekozen voor een combinatie van een groepsabonnement met daarbij een gratis groepsbezoek. Veel scholen hebben al jaren groepsabonnementen, enkele scholen tekenden in 2013 in op deze nieuwe service. In schooljaar 2013-2014 nemen 97 groepen van 16 scholen een groepsabonnement af.
Nederlandse Kinderjury 6 groepen van 3 scholen deden in 2013 mee aan de Nederlandse Kinderjury. Zij ontvingen in de groep een collectie nieuwe kinderboeken, met daarbij ook promotiematerialen en een presentje. Samen lezen is pas leuk Voor leerlingen van groep 3 en hun ouders heeft de bibliotheek het project Samen lezen is pas leuk samengesteld. De projectdoos bevat een collectie samenleesboeken, die de leerlingen mee naar huis krijgen om het thuis samen lezen met de ouders te stimuleren. Dit project is een prima manier om het thuis lezen en de ouderbetrokkenheid te bevorderen. De groepen 3 van vijf basisscholen maakten gebruik van dit project.
Nationale Voorleesdagen 23 januari t/m 2 februari Deze dagen richten zich op kinderen die nog niet zelf kunnen lezen en op hun ouders. Dit jaar stond het prentenboek “Nog 100 nachtjes slapen” van Milja Praagman centraal. Alle 33 groepen van de peuterspeelzalen brachten in deze periode een bezoek aan de bibliotheek, vaak vergezeld van de ouders. Dit resulteerde in vele nieuwe leden. 2013 werd door de Stichting Lezen uitgeroepen tot “Jaar van het Voorlezen”. Op 23 januari, de startdag van de Nationale Voorleesdagen, organiseerde Bibliotheek Twenterand een grote voorleeshappening: negentien bekende Twenteranders lazen op hetzelfde tijdstip voor uit het ‘Prentenboek van het jaar’ in 36 kleutergroepen van 15 basisscholen. Met deze activiteit, waaraan o.a. ook het College van B & W enthousiast deelnam, werd nog eens benadrukt hoe belangrijk voorlezen is als een dagelijks ritueel om de taalontwikkeling van jonge kinderen te stimuleren. In dit verband is op 16 december in de bibliotheek van Vroomshoop een voorleesavond georganiseerd. Deze activiteit was voor de jeugd succesvol. Voor de volwassenen een stuk minder.
Kinderboekenweek 2-13 oktober Dit jaar was het thema: “Klaar voor de start!- over sport en spel”. De bibliotheek organiseerde 2 speciale boekenspeurtochten, waaraan 153 kinderen deelnamen. Daarnaast brachten 13 groepen 5 (totaal ca. 300 leerlingen) van veel scholen een speciaal kinderboekenweekbezoek aan de bibliotheek, waar
het ‘Klaar voor de start- opdrachtencircuit’ werd gespeeld. Via de website van de bibliotheek konden kinderen meedoen aan het digitale spel “Codewoord”. Aantal deelnemers: 127; aantal raadplegingen van Codewoord: 265. Samen met het Centrum voor jeugd en gezin organiseerde de bibliotheek in alle dorpen spelmiddagen met een spellencircuit. Christelijke kinderboekenmaand De Christelijke kinderboekenmaand was van half september tot eind oktober en had als thema: “Hé, doe je mee?”. In de bibliotheken werd een tentoonstelling ingericht met de actieboeken, kleurplaten en puzzels. Nationale Voorleeswedstrijd 20 scholen uit de gemeente Twenterand namen deel aan de Nationale Voorleeswedstrijd. Uit de schoolwinnaars werden in de 3 gemeentelijke rondes de 3 beste voorlezers gekozen: Annelot Dijkstra van CBS De Bron, Naomi Bloemhof van CBS Nieuwoord en Brenda Tempert van CBS De Fontein locatie Hoofdweg. Zij vertegenwoordigden de gemeente in de regionale ronde te Ommen. Helaas ging geen van hen door naar de Provinciale finale. In het najaar vonden weer de finales op de scholen plaats, waarbij de bibliotheken vaak betrokken waren bij organisatie en/of jurering. Landelijke Gedichtendag Leerlingen uit de groepen 5 en 6 van tien basisscholen hebben voor deze gedichtenwedstrijd ruim 350 gedichten gemaakt. De mooiste gedichten werden tijdens de Landelijke gedichtendag op 31 januari in Kulturhus de Klaampe in Westerhaar voorgedragen. Winnaar werd Tom Olthof, leerling van groep 5 van de Willibrordusschool in Vroomshoop. Hiermee werd hij gekozen tot “Kinderdichter van Twenterand 2013”. Laaggeletterden Op 11 november werd door de bibliotheken van Almelo, Hellendoorn/Nijverdal, Rijssen/Holten en Twenterand in samenwerking met het ROC van Twente een Schrijversavond voor cursisten van de lees- en schrijfgroepen uit de regio georganiseerd. Te gast waren auteur Erik van Os en verhalenvertelster
Pagina
7
Janna van den Berg. Erik van Os gaf een workshop gedichten schrijven, las gedichten voor en zong enkele van zijn zelfgeschreven liedjes met behulp van z’n gitaar. Janna van den Berg vertelde enkele sfeervolle streekverhalen. De avond werd door ca. 40 mensen bezocht. Aanvalsplan Laaggeletterdheid In oktober 2013 werd door de gemeenteraad van Twenterand het Aanvalsplan Laaggeletterdheid 2013-2017 vastgesteld. In dit Aanvalsplan is een heel belangrijke rol weggelegd voor de Bibliotheek Twenterand. In het plan worden 2 concrete onderdelen vermeld die mede door de bibliotheek al in 2013 zijn opgepakt:
Pagina
1. Voorleesexpress: dit project stimuleert de taalontwikkeling van kinderen en verrijkt de taalomgeving thuis. Via de Voorleesexpress worden ouders in staat gesteld om de taalontwikkeling van hun kinderen te stimuleren – op hun eigen manier. In het gezin komt gedurende 20 weken een vrijwilliger voorlezen aan de kinderen, om op die manier een voorleesritueel te creëren dat de ouder aan het eind van het traject kan overnemen. Dit project start in februari 2014 met 3 gezinnen. 2. Taalpunt Twenterand: in samenwerking met Stichting Lezen & Schrijven, Gemeente Twenterand en het ROC van Twente komt er in het voorjaar van 2014 in de bibliotheek Vriezenveen een plek voor iedereen die de Nederlandse taal beter wil beheersen. Een plek voor anderstaligen en voor mensen die beter willen leren lezen of schrijven. Vrijwilligers gaan de deelnemers aan het Taalpunt ondersteunen. Dit project gaat in januari 2014 van start met trainingen voor de aangemelde vrijwilligers. De verwachting is dat het in het voorjaar van 2014 de eerste deelnemers aan de slag kunnen. Belangrijke component in dit onderdeel vormt de samenwerking met lokale/regionale organisaties en instellingen en het aangaan van allianties met diverse partijen in verband met het signaleren van mogelijke laaggeletterdheid. Dit project wordt financieel mede ondersteund door een bijdrage van de Rotaryclub Twenterand.
8
*Ontwikkeling en educatie Mediacoach/mediawijsheid Via de regeling voor combinatiefunctionarissen is per 1 augustus 2012 een mediacoach aangesteld voor 10 uur per week. Deze extra subsidie geldt in eerste instantie voor de periode van maximaal 2 jaar. Door de inzet van de mediacoach kan vanuit de bibliotheek de mediawijsheid richting het onderwijs verder geprofessionaliseerd worden. De mediacoach is in het najaar 2012 gestart met een ontwikkeltraject met 5 basisscholen, om per school tot een mediawijsheidsplan te komen, als onderdeel van het schoolplan van de desbetreffende school. Samen met de scholen is een schoolspecifiek traject ingezet dat in de loop van 2013 verder vorm heeft gekregen. In augustus hebben enkele nieuwe scholen zich verbonden aan het ontwikkeltraject. Onderdelen van dit traject zijn naast het opstellen van een mediawijsheidplan ook deskundigheidsbevordering van de leerkrachten via de cursus ‘23 onderwijsdingen’, ouderavonden over mediawijsheid en lessen mediawijsheid/ social media in de bovenbouwgroepen van het basisonderwijs. Instructiebezoeken basisonderwijs en lessen mediawijsheid In totaal 85 groepen ( leerjaren 1 t/m 6) brachten een bezoek aan de bibliotheek. Bij deze instructies staan het bevorderen van leesplezier en instructie in informatieverwerving centraal. De mediacoach verzorgde daarnaast 27 lessen mediawijsheid op 14 basisscholen voor de groepen 7 en 8. Tijdens deze lessen staan met name veilig internetten en social media centraal. Bezoeken peuterspeelzaal: peuters en hun ouders In totaal 33 groepen peuters van de peuterspeelzaal en hun ouders brachten tijdens de Nationale Voorleesdagen een bezoek aan de bibliotheek. Tijdens deze bezoeken werd met het Kamishibai vertelkastje voorgelezen uit het prentenboek van het jaar “Nog 100 nachtjes slapen”. Verder werd gewezen op het belang van voorlezen bij de taalontwikkeling van jonge kinderen.
Biebwijz/de Bibliotheek op School De Bibliotheek Twenterand werkt samen met 17 bibliotheekorganisaties in Overijssel in Biebwijz, de gezamenlijke dienstverlening van de Overijsselse bibliotheken aan het primair onderwijs. Het productenaanbod wordt aan de scholen gepresenteerd via de website www. biebwijz.nl. Biebwijz bestaat uit een lijn leesbevordering (voor het schooljaar 2013-2014 is hierop ingetekend door 7 scholen met totaal 9 pakketten) en een lijn mediawijsheid. De lijn mediawijsheid wordt vanaf 2013 als een mediawijsheidsmap aan het onderwijs aangeboden met daarin in een doorgaande leerlijn allerlei producten op het gebied van mediawijsheid. Deze map zal voortaan elk jaar in de zomer worden geactualiseerd. Met de Bibliotheek op school gaan school en bibliotheek een meerjarige samenwerking aan rondom lezen en mediawijsheid: - die geborgd is in het beleid van school en bibliotheek - waarbij een professionele lees-mediaconsulent van de bibliotheek een adviserende en ondersteunende rol vervult voor de leescoördinator en het team van de school - waarbij jaarlijks doelen worden bepaald op basis van gemonitorde resultaten - waarbij jaarlijks alle activiteiten worden vastgelegd in een lees- en mediaplan en - waarbij een actuele en gevarieerde collectie in de school zorgt voor een verrijking van het leesonderwijs. De Bibliotheek op school (dBoS) is een landelijk concept voor het primair onderwijs waarin bibliotheken en scholen structureel samenwerken om het lezen bij kinderen te vergroten, op school en thuis. Voordelen hiervan zijn onder andere: betere taal- en leesvaardigheden en mede daardoor betere informatievaardigheden. In veel Overijsselse gemeenten wordt het concept momenteel uitgerold, de provinciale doelstelling is daarbij dat in 2016 50% van alle basisscholen zijn aangesloten op de Bibliotheek op School. Met meerdere scholen zijn in het najaar van 2013 gesprekken geweest over de mogelijkheden van dBoS. Dit heeft geresulteerd in concrete afspraken tot samenwerking met vier scholen: PC Dalton
Basisschool De Maten, CBS Kennedyschool, CBS De Linde en OBS De Blokstoeke. Begin 2014 heeft de ondertekening plaatsgevonden van de samenwerkingsovereenkomst tussen deze vier scholen en Bibliotheek Twenterand. Hierbij zijn afspraken gemaakt voor een nieuwe fase van intensieve samenwerking van tenminste 3 jaar. - De Monitor: Onderdeel van dBoS en startmoment voor deelname aan dit project is De Monitor, een soort nulmeting, die op de school wordt afgenomen. Bovengenoemde scholen hebben eind 2013/begin 2014 deelgenomen aan afname van de Monitor. De resultaten worden in het voorjaar van 2014 bekend en dan zal aan de hand hiervan een traject voor deze samenwerking worden ingezet. - Cursus Open Boek: Om leerkrachten te professionaliseren en op te leiden tot leescoördinator van de school verzorgt de bibliotheek de cursus Open Boek. Daarbij wordt als slotopdracht een aanzet geschreven voor een schoolleesplan voor de school. De cursus is in het najaar van 2013 gegeven in regioverband. Zeven leerkrachten uit Twenterand volgden de cursus. - Netwerkbijeenkomsten voor het onderwijs: Om het contact met het onderwijs te intensiveren en om leerkrachten op de hoogte te stellen van ontwikkelingen op het gebied van leesbevordering en mediawijsheid, organiseert Bibliotheek Twenterand enkele keren per jaar een bijeenkomst voor leescoördinatoren en belangstellende collega’s van de basisscholen. Op 20 maart organiseerde de mediacoach een netwerkbijeenkomst over mediawijsheid, bedoeld voor zowel de aanspreekpunten mediawijsheid alsook de leescoördinatoren van de scholen. Wethouder Jan Binnenmars gaf een inleiding over nut en noodzaak van mediawijsheid en een medewerkster van Social Media Wijs gaf een inspirerende lezing over social media in het onderwijs. Op 29 mei organiseerde de jeugdspecialist een netwerkbijeenkomst voor leerkrachten. Er werden workshops verzorgd over voorlezen en boekpromotie in de bovenbouw en over planmatig werken met digitale prentenboeken. Ca. 25 leerkrachten bezochten deze bijeenkomst. Op 4 september vond in Nijverdal een regionale
Pagina
9
netwerkbijeenkomst plaats met leesbevorderaar Jos Walta (bedenker van de cursus Open Boek). Hij enthousiasmeerde de aanwezige leerkrachten voor leesbevorderingsactiviteiten in de Kinderboekenweek. 13 leerkrachten uit Twenterand namen deel aan deze bijeenkomst. Op 16 oktober organiseerde de mediacoach een netwerkbijeenkomst mediawijsheid, waarin aandacht was voor het vervolg van de pilot met enkele nieuwe scholen en uitleg van de mediawijsheidcirkel. Week van de mediawijsheid Enkele scholen in Twenterand deden tijdens ‘de week van de mediawijsheid’ (22 t/m 29 november) mee aan het digitale spel ‘Mediamasters’. Jeugd Kraker competitie Deze zoekwedstrijd op Internet wordt op initiatief van de Rijnbrinkgroep georganiseerd voor de groepen 7 en 8 van de basisscholen. In teamverband werken zij gedurende 7 weken aan 7 vragen per week. Hieraan namen 2 scholen uit Twenterand deel. Cursussen In samenwerking met Stichting Zorgsaam Twenterand en Seniorweb zijn in Vriezenveen en Den Ham diverse cursussen georganiseerd: computercursussen, fotoboekje maken, telebankieren RABO, typecursus voor basisschoolleerlingen, digitale fotografie, adobe cs6, cursus excell. In totaal hebben hier in Vriezenveen 111 cursisten aan deelgenomen en 30 cursisten in Den Ham.
*Kunst, cultuur en exposities
Pagina
Twenteranddictee en Juniordictee Op 9 april vond voor de derde keer het Junior Dictee Overijssel plaats. Cynthia Overbeeke van de Joh. Bogermanschool in Vriezenveen en Fleur Zomer van CBS De Bron uit Vriezenveen waren de deelnemers namens de gemeente Twenterand. Helaas vielen zij die avond niet in de prijzen, maar genoten wel van een leerzame en leuke avond onder leiding van presentator/goochelaar Jan Kosters, in samenwerking met kinderboekenschrijver Fred Diks. Op 19 november vond het Twenteranddictee plaats. ‘s Middags deden maar liefst 35 leerlingen van 19 scholen mee aan de juniorversie. Winnares werd
10
Willemijn Jansen van de Joh. Bogermanschool in Vriezenveen, met slechts 7 fouten, terwijl de tweede plaats was voor Esmee Pas van de Oranjeschool in Vroomshoop. ’s Avonds waren er 26 volwassenen en jongeren die deelnamen aan het dictee, dat in het teken stond van 400 jaar handelsbetrekkingen tussen Nederland en Rusland. Het dictee, gemaakt door oud-docent Nederlands, Pim Koppies, werd voorgelezen door Ruslanddeskundige MarieThérèse ter Haar. De wisseltrofee Twenteranddictee was voor het team van de Rehobothschool. Van de VMBO-leerlingen was Benthe Kuipers de beste speller, terwijl de prijs ‘beste speller van Twenterand’ terecht kwam bij Erik Schutmaat. Het dictee werd weer georganiseerd in samenwerking met de Stichting Twenterand Cultuur. Nederland Leest. Tijdens de jaarlijkse actie ‘Nederland Leest’ stond in 2013 het boek ‘Erik of het klein insectenboek’ van Godfried Bomans centraal. Dit boek kon gratis afgehaald worden door leden van de bibliotheken in Nederland. In Twenterand zijn bijna 500 exemplaren afgehaald. Het boek was ook onderwerp van gesprek in een grote leeskring, geleid door Pim Koppies. Hierbij waren 15 enthousiaste deelnemers aanwezig. Brechje Flake zorgde tussendoor met de harp voor een intermezzo. Opening Rusluieweg Op 22 juni was de bibliotheek met een stand vertegenwoordigd bij de opening van de Rusluieweg. Helene Huizenga heeft bij deze opening een aantal verhalen verteld. Exposities In de vestigingen in Vriezenveen en Vroomshoop zijn de volgende exposities gehouden: Vriezenveen: Jolanda Nijland (schilderijen) Vroomshoop: Marijke Talen (foto’s), Marjolein Lucas (moderne schilderijen), Historische vereniging Den Ham/Vroomshoop (oude en nieuwe merklappen en letterdoeken), Hans Nieboer (de 4 seizoenen in gedichten en foto’s), mevr. Brinkman-van Rijn (schilderijen), Stichting Levend Vroomshoop en fotoclub Ommen (foto’s over en van Helmer Koetje, oud-burgemeester van de gemeente Twenterand).
RESULTATEN PER VESTIGING Vriezenveen
Aantal inwoners: . ..........................................14.026 Mediabezit reguliere collectie: .....................27.408 Aantal openingsuren per week: . ........................ 26 Aantal ingeschreven leden: jeugd tot 18 jaar: .....................................2.771 volwassenen: ...........................................1.570 Aantal uitleningen: ...................................... 173.957 Aantal fysieke bezoekers: .............................65.942 Aantal inlichtingen:........................................ 6.869 Aantal reserveringen: . ................................... 6.300 (waarvan 5.221 via de website) Onderwijs:ऀaantal activiteiten voorschools: .........11 aantal activiteiten primair onderwijs: .................. 24 Diverse cursussen: 111 cursisten (i.s.m. Stichting Zorgsaam Twenterand en Seniorweb) Diversen: - op 28 januari een lezing van de Hersenstichting (40 belangstellenden) - op 22 maart was Ted van Lieshout, schrijver en illustrator op bezoek (30 belangstellenden) - info-avond faalangsttrainingen (15 belangstellenden) - deelname aan Boerenmarkt op 7 augustus - vrijwilligersdag Rabobank op 21 september - in samenwerking met CCK2: op 8 november lezing van schrijver Midas Dekkers in CCK2gebouw :300 belangstellenden - schrijfavonden Amnesty International: elke laatste maandag van de maand - vanaf oktober: elke donderdag inloop-uren Tubantia/De Koerier van 14-16 uur - officiële heropening bibliotheek Vriezenveen op 14 mei door wethouder Visser - presentatie door de bibliotheek tijdens voorleesfeest Chr. Basisschool Rehoboth Vriezenveen - overhandiging boek ‘De grachten van Amsterdam’ door Burgemeester Visser - aan in totaal 4 stagiaires werd begeleiding gegeven - aan 2 leeskringen nemen in totaal 22 dames deel; 1 leeskring ontvangt boekenpakketten - boek-aan-huisdienst: 8 vrijwilligers bezoeken 16 cliënten (incl. De Vriezenhof)
Vroomshoop Aantal inwoners: . ............................................9.342 Mediabezit reguliere collectie: .....................20.165 Aantal openingsuren per week: . ........................ 26 Aantal ingeschreven leden: jeugd tot 18 jaar: ..................................... 1.761 volwassenen: ............................................. 890 Aantal uitleningen: ...................................... 113.375 Aantal fysieke bezoekers: ............................. 51.515 Aantal inlichtingen: ........................................ 5.307 Aantal reserveringen: . ....................................2.671 (waarvan 1.785 via de website) Onderwijs:ऀaantal activiteiten voorschools: .........11 ऀऀaantal activiteiten primair onderwijs: ................ 45 Internetcursussen: ..................................6 cursisten
Diversen: - er is afscheid genomen van medewerkster Alice de Groot-Limbeek, vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd - nieuwe SOWECO-medewerkster: Sylvia Hekel - 10 stagiaires werden begeleid (o.m. maatschappelijke stage) - 1 jongere werd begeleid in het kader van een Halt-traject - de schrijfavonden van Amnesty International vonden weer plaats - op 5 april (bevrijding Vroomshoop) was de jaarlijkse herdenking in en voor de bibliotheek. Aansluitend was er een bevrijdingsconcert van de Harmonie op het Vredesplein - div. activiteiten in kader van 25 jaar 4 mei comité - schrijversavond i.s.m. NVVH Vrouwennetwerk (historische kinderboeken) - deelname aan fancy fair in het Noordik - boek-aan-huisdienst: 4 vrijwilligers en 2 medewerkers met 10 cliënten
Den Ham
Aantal inwoners: . ............................................5.914 Mediabezit reguliere collectie: .....................13.709 Aantal openingsuren per week: . ........................ 41 (vanaf 1 februari 2013) Aantal ingeschreven leden:ऀjeugd tot 18 jaar: 1.031 volwassenen: ..............................................617 Aantal uitleningen: ........................................91.369 Aantal fysieke bezoekers: ............................ 35.353 Aantal inlichtingen: .........................................4.766 Aantal reserveringen: . ................................... 4.003 (waarvan 3.083 via de website) Onderwijs:ऀaantal activiteiten voorschools: .......... 5 ऀऀaantal activiteiten primair onderwijs: ................ 25 Diverse cursussen: ..............................30 cursisten (i.s.m. Stichting Zorgsaam Twenterand en Seniorweb) Diversen: - bevrijdingslezing door Ineke Kuiper en Janny Dam-de Ruiter (70 personen) - 1 maatschappelijke stagiaire werd begeleid
Westerhaar
Aantal inwoners: . ........................................... 4.659 Mediabezit reguliere collectie: ..................... 11.786 Aantal openingsuren per week: . ........................ 21 Aantal ingeschreven leden: jeugd tot 18 jaar: ....................................... 841 volwassenen: ............................................. 281 Aantal uitleningen: ....................................... 33.465 Aantal fysieke bezoekers: ............................. 11.213 Aantal inlichtingen: ........................................ 1.323 Aantal reserveringen: 963 (waarvan 666 via de website) Onderwijs:ऀaantal activiteiten voorschools: .......... 6 ऀऀaantal activiteiten primair onderwijs: ................ 18 Diversen: - op 24 september werd afscheid genomen van medewerkster Sientje te Velde-Bosch i.v.m. het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd - boek-aan-huisdienst: 1 vrijwilliger met 1 cliënt Pagina
11
RESULTATEN 2013-2012 STICHTING OPENBARE BIBLIOTHEEK TWENTERAND 2013 2012 Inwoners 33.941 33.965 Ingeschreven leners 9.762 9.391 Lenerpercentage inwoners 28,8% 27,6% Mediabezit reguliere collectie 73.068 65.880 Uitleningen (incl. verlengingen) 412.166 418.036 Bezoeken 164.023 153.995 Verstrekte inlichtingen 18.285 15.728 Bezoeken aan website 64.453 59.392
Toekomstverwachting 2013 is afgesloten met een negatief resultaat van € 20.101. Dit bedrag zal worden onttrokken aan de egalisatiereserve. De begroting 2014 is sluitend, waarbij er tevens sprake is van een tweetal doelsubsidies op het gebied van de laaggeletterdheid en in het kader van de combinatiefunctionaris/mediacoach. Ook voor 2014 is de subsidie vastgesteld op basis van afspraken in het kader van de beleidsgestuurde contractfinanciering.
BATEN/LASTEN 2013-2012 baten gebruikersopbrengsten overige opbrengsten subsidie totaal TOTAAL BATEN lasten organisatie huisvesting personeel administratie transportkosten automatisering media overige kosten TOTAAL LASTEN SALDO
Pagina
Subsidie 2013-2012 gemeentelijk subsidie per ingeschreven lener gemeentelijk subsidie per inwoner
12
2013
2012
142.865 136.607 21.588 20.840 726.008 713.712 ----------- --------890.461 871.159
24.395 11.894 181.610 147.305 391.904 403.250 31.633 31.265 5.460 5.352 88.401 77.125 177.650 147.645 9.509 39.803 ---------- --------910.562 863.639 -20.101 7.520 2013
2012
74,38
75,68
21,39
20,92
Raad van Toezicht: P. Roskam, voorzitter K. Dragt J. Langendonk-Botter H.W. Meijerink Vacature Directeur-bestuurder: L.G.M. Heideman
Stichting Openbare Bibliotheek Twenterand Jonkerlaan 4 7671 GM VRIEZENVEEN Telefoon: 0546 562385 e-mail:
[email protected] www.bibliotheektwenterand.nl
