JAARVERSLAG 2014 STICHTING OPENBARE BIBLIOTHEEK TWENTERAND
VOORAF De bibliotheken staan voor een uitdagende toekomst. ‘De kern van de opdracht van de bibliotheek is dat zij bijdraagt aan en de basis vormt voor de kennis- en informatiesamenleving. Haar opdracht bestaat uit het stimuleren, ondersteunen, faciliteren en toerusten van burgers om mee te kunnen doen en bij te kunnen dragen aan de moderne kennissamenleving’. Dit citaat uit het rapport Cohen ‘Bibliotheek van de toekomst; knooppunt voor kennis, contact en cultuur’, zoals dat in 2014 is verschenen. Dit rapport, dat een beeld schetst van de bibliotheek richting 2025, wordt momenteel veel gebruikt in het ontwikkelen van de plannen voor de bibliotheken gedurende de komende jaren. Het rapport gaat uit van een primaire taak van de bibliotheek bij geletterdheid in brede zin. Lezen is de basis voor het verwerven van kennis en stimuleert verbeeldingskracht en creativiteit. Ondersteuning van leesbevordering en promotie van de lees- en literaire cultuur behoort daarom ook in de toekomst tot het hart van de dienstverlening van de openbare bibliotheek. Ook ICT-geletterdheid is een basisvaardigheid voor deelname aan de samenleving en het kunnen verwerven en uitwisselen van kennis. Ook een belangrijke rol voor de bibliotheken, nu en in de toekomst. In de 21ste eeuw moet de bibliotheek ook een platform bieden waar mensen kunnen samenkomen en kennis kunnen delen. Tenslotte is in de huidige, individualiserende, samenleving de bibliotheek ook een plek voor ontmoeting: een prettige en stimulerende omgeving om te leren, te lezen, letterlijk onder de mensen te zijn. Met andere woorden: de bibliotheek is een centrale, dynamische ontmoetingsplek waar men zich kan ontspannen, anderen kan ontmoeten en
Pagina
waar actief burgerschap wordt gestimuleerd.
2
ALGEMENE ONTWIKKELINGEN In 2014 is hard gewerkt aan een verdere optimalisering van het bibliotheekwerk in Twenterand. Op Westerhaar na zijn alle vestigingen heringericht; de voorbereidingen zijn getroffen om begin 2015 de vestiging Vroomshoop te verhuizen naar het nieuwe activiteitencentrum ‘Het Punt’. Daardoor is de bibliotheek van Vroomshoop in december grotendeels gesloten geweest. Het oude bibliotheekgebouw staat nu in de verkoop. Met hulp van zelfbediening (en onbemande openstelling) is het aantal openingsuren in alle vestigingen verder uitgebreid. Dit is mede mogelijk doordat nu 3 van de 4 vestigingen in multifunctionele gebouwen zitten. Medegebruikers zorgen in voorkomende gevallen voor het openen van de deuren en de zelfbedieningsapparatuur wordt op afstand ingeschakeld. Een enorme verbetering van de dienstverlening aan het publiek. De interne organisatie is aangepast aan de ontwikkelingen binnen het bibliotheekwerk: inhoudelijke zaken als ‘de Bibliotheek op School’ en de laaggeletterdheid krijgen prioriteit binnen het beleid. Daardoor werkt de bibliotheek Twenterand nu, naast een directeur voor 0,5 fte, met 1 teamleider, die aan de gehele stichting de dagelijkse leiding geeft (0,4 fte), en een coördinator educatie (0,65 fte)voor de ontwikkelingen binnen het onderwijs en de laaggeletterdheid. Op deze manier kan zo efficiënt mogelijk gebruik worden gemaakt van de beschikbare personeelsuren. Het, in 2011, vastgestelde plan van aanpak met betrekking tot de verdere optimalisering van het bibliotheekwerk in Twenterand is hiermede zo goed als afgerond. In de loop van 2015 zal op basis van een evaluatie bekeken worden of er nog verdere wijzigingen noodzakelijk zijn. 2014 is het eerste jaar waarin conform het Raad van Toezichtmodel is gewerkt. Dit is naar alle tevredenheid verlopen. Eind 2014 zijn gesprekken gaande om een vacature binnen de Raad van Toezicht ingevuld te krijgen.
LANDELIJKE EN PROVINCIALE ONTWIKKELINGEN. Per 1 januari 2015 is de nieuwe ‘Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob)’ van kracht geworden. De wet stelt opnieuw vast wat het doel isvan de openbare bibliotheek, namelijk het geven van publieke toegang tot informatie en cultuur. Het publieke karakter krijgt vorm in de waarden die de openbare bibliotheek heeft en dus ook in de wet zijn opgenomen: betrouwbaarheid,
onafhankelijkheid, authenticiteit, pluriformiteit en toegankelijkheid. In de wet wordt geformuleerd welke vijf functies een openbare bibliotheek heeft: - ter beschikking stellen van kennis en informatie - bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling en educatie - bevorderen van lezen en het laten kennismaken met literatuur - organiseren van ontmoeting en debat - laten kennismaken met kunst en cultuur De wet legt vast dat het leveren van digitale diensten onverbrekelijk met de openbare bibliotheek is verbonden en dat het dus een publieke taak vormt. Het ministerie van OCW draagt de kosten van de digitale infrastructuur en de Koninklijke Bibliotheek, die een centrale rol krijgt binnen het stelsel van bibliotheekvoorzieningen, regelt dat de inkoop van digitale content geregeld wordt, op voordracht van de openbare bibliotheken. Het Netwerk van Overijsselse Bibliotheken heeft eind 2014 een nieuw jaarplan voor 2015 opgesteld, gebaseerd op de meerjarenstrategie 2013-2016 ‘De Bibliotheek: schatkamer van kennis, educatie en ontmoeting’. Dit jaarplan behelst een 9-punten plan met de volgende punten: - transitie van ‘schatkamer’ naar ‘werkplaats en ontmoeting’ vormgeven in de lokale situatie - positie verwerven op het sociaal domein - arrangementen ontwikkelen voor nieuw lidmaatschap van de bibliotheek - ledenbehoud, retentie en ledenwerving - nieuw collectiebeleid ontwikkelen (collectie voor ‘werkplaats en ontmoeting’) - erfgoed onder de aandacht brengen bij een breder publiek (opdracht provincie) - belangrijke bijdrage leveren aan preventie van laaggeletterdheid en het verhogen van het leesplezier - implementatie nieuw vrijwilligersbeleid - verbreden netwerk met andere disciplines en organisaties
LOKALE ONTWIKKELINGEN. De uitvoeringsovereenkomst Beleidsgestuurde Contractfinanciering was in 2014 opnieuw uitgangspunt voor het te voeren beleid. De met de gemeente Twenterand afgesloten overeenkomst is, in vergelijking met 2013, wel enigszins aangepast. In plaats van 4 basisproducten is teruggegaan naar 3 basisproducten: lezen en leren, informeren, ontmoeting. Conform afspraak is begin 2015 verslag gedaan van de resultaten van de te leveren prestaties en
Pagina
3
inspanningsverplichtingen in 2014. In grote lijnen zijn deze prestaties en inspanningsverplichtingen gerealiseerd. De diverse resultaten treft u natuurlijk ook in dit jaarverslag aan. In oktober 2014 kwam een aankondiging van de gemeente Twenterand van een bezuiniging van 10% voor alle gesubsidieerde instellingen in Twenterand. In november kwam de gemeenteraad tot het besluit dat een bezuiniging op deze wijze geen doorgang kon vinden en dat, na overleg met de diverse instellingen, dit onderwerp in 2015 opnieuw op de agenda zou moeten komen. Gedurende het jaar 2014 is er opnieuw veel aandacht geweest voor de laaggeletterdheid en het project ‘de Bibliotheek op School’. Dit heeft ook geleid tot mooie resultaten, waarmee de bibliotheek Twenterand zich, ook in vergelijking met andere gemeenten, zeker kan laten zien. Zo hebben in 2014 74 deelnemers en 11 gezinnen aan de diverse projecten in het kader van de laaggeletterdheid deelgenomen. Zij werden begeleid door maar liefst 76 vrijwilligers. Dit betreft dan activiteiten vanuit het Taalpunt, maar ook aan bv. de Voorleesexpress. Voor wat betreft ‘de Bibliotheek op School’ is de doelstelling om eind 2016 10 scholen hierop aangesloten te hebben. De activiteiten van de combinatiefunctionaris/ mediacoach zullen deels in deze dienstverlening worden ingebouwd. In 2014 zijn 4 scholen gestart met ‘de Bibliotheek op School’ en begin 2015 is met 2 scholen een contract voor 3 jaar afgesloten. In 2016 zullen er dan nog 4 scholen moeten volgen. Doelstelling is meer en meer om het maatschappelijk rendement van de bibliotheek te vergroten. In de loop van 2015 zullen hiervoor, naar verwachting, ook cijfers beschikbaar komen. Scholing, training, overlegsituaties en dergelijke, bijgewoond door diverse medewerkers: Scholing 2014: Studiedag over de Monitor van dBoS (Utrecht), opleiding Onderwijsspecialist dBoS, workshop jaargesprekken, bijeenkomst over leesmethodes, scholingsbijeenkomst dBoS op RBG, bijeenkomst Formulemonitor, training werken met de Formulemonitor, training vrijwilliger Taalpunt, Cursus regie 3.0 innovatie, ondernemerschap en leiderschap, BHV-cursus.
Pagina
Overlegsituaties: Diverse interne werkoverlegsituaties, provinciaal overleg jeugdspecialisten/Biebwijz, Focusgroep Expertise RBG, regionale overleggroep regiobibliotheken met ROC over laaggeletterdheid, werkgroep Junior Dictee Overijssel, overleg Regionale voorleeswedstrijd,
4
regionale bijeenkomsten Taalpunten Twente, informeel platform Westerhaar, WINO-OR platform, POBO-OR Platform, overleg over Week van de Alfabetisering, netwerkbijeenkomsten voor leescoördinatoren, overleg met combinatiefunctionaris Cultuur en coördinator combinatiefuncties gemeente Twenterand, overleggen met regionale projectleider en lokale voorleescoördinator Voorleesexpress, overleg met coördinator Taalpunt, overleggen met dBoS scholen en leesconsulent, overleggen met manager KOV De Cirkel, gesprekken met alliantiepartners Taalpunt, overleggen met CBS De Bron over project in kader Cultuur met Kwaliteit, Stuurgroep laaggeletterdheid, participantenoverleg Het Punt, gebruikersoverleg Brede School Den Ham, Directie Overleg Bibliotheken Overijssel (tevens d.b.vergaderingen en commissies), overleg Twentse bibliotheken, Cultuurplatform Twenterand, overleg centraal collectioneren. Presentaties en diversen: * Ouderavond Joh. Bogermanschool * Cursus Interactief voorlezen voor voorlezers VoorleesExpress, januari en sept. 2014 * tussentijdse bijeenkomst VoorleesExpress, nov. 2014 *Kennis en informatie - inlichtingen en informatie Het aantal vragen dat medewerkers vorig jaar in de frontoffice hebben beantwoord, is opnieuw gestegen (+ 17%). De volgende soorten vragen werden gesteld: - huishoudelijke vragen: 4.258 - wegwijsvragen: 14.498 - speurvragen: 2.712 Het aantal verlengingen bedroeg in 2014: 118.868 (waarvan 79.716 via de website). In totaal zijn er 21.905 materialen gereserveerd (waarvan 16.401 via de website). Steeds meer klanten maken gebruik van de mogelijkheid om digitaal te verlengen of te reserveren. Door de vernieuwde website wordt het ook steeds gemakkelijker om deze zaken digitaal te regelen. * Lezen en literatuur
- Cultuurklapper Twenterand De bibliotheek was nauw betrokken bij de opzet van de Cultuurklapper Twenterand voor het schooljaar 2014-2015. Deze klapper wordt ontwikkeld door de combinatiefunctionaris cultuur, onder regie van de gemeente Twenterand. De bibliotheek is partner in het geheel, als het gaat om het aanbod op het gebied van Literatuur,
zijnde 1 van de onderdelen van het cultuureducatie aanbod. Vanuit samenwerking met de bibliotheek is dit schooljaar gekeken naar meer verbindingen tussen de diverse onderdelen van cultuureducatie. Daarbij werkte de bibliotheek mee aan het volgende aanbod: Voorstellingen voor de groepen 1 en 2 in de Kinderboekenweek van “Giraf viert feest”, door Mark en Marie-Louise Sekreve, met daarbij levering van boeken van deze auteurs. Voorstelling voor de groepen 5 en 6 van “Kat in het bakkie, rijmen is een makkie”, door kinderdichter Hans Kuijper e.a. , met daarbij de koppeling met gedichtenworkshops voor leerlingen en leerkrachten. Voorstelling voor de groepen 7 en 8 van “Oorlogsgeheimen” naar het boek van Jaques Vriens, met daarbij de koppeling naar het boekenproject “Vergeten oorlog”, dat zal plaatsvinden in voorjaar 2015. Voorstellingen voor de groepen 3 en 4 van “Rintje rent het hardst”, met daarbij levering van boeken van Rintje. Deskundigheidsbevordering leerkrachten: Gedichtenworkshop door auteur Monique Hagen.
Anna Woltz kwamen op bezoek. Zes scholen deden mee aan dit project.
- BoekStart Rond de Kinderboekenweek vonden BoekStart bijeenkomsten plaats voor jonge ouders, in de bibliotheken van Vroomshoop en Vriezenveen.Muziekdocente Nelleke Roozenbeek verzorgde vier workshops “Muziek op schoot”. Ca. 40 dreumesen en peuters en hun ouders genoten van een leuke ochtend.
- Makkelijk Lezen Plein In elke bibliotheek van Twenterand is een Makkelijk Lezen Plein (MLP) ingericht. Deze kast bevat media voor kinderen die lezen moeilijk vinden. Het MLP is zowel geschikt gemaakt voor kinderen van de basisschool als voor leerlingen van het voortgezet onderwijs.
- Ruilbezoeken basisonderwijs - Leesvirus groep 6 Leesvirus is een leesproject voor leerlingen uit groep 6 van de basisschool. Leesbevordering en het aanleren van digitale informatievaardigheden worden hierin samengebracht. In 2014 deden 2 basisscholen mee aan dit project.
Veel schoolgroepen kwamen geregeld naar één van de bibliotheken om boeken te ruilen. Via een combinatie van een groepsabonnement met daarbij een gratis groepsbezoek of mediales komen ook alle groepen 1 t/m 6 naar de bibliotheek voor een instructiebezoek. In schooljaar 2014-2015 namen 103 groepen van 16 scholen een groepsabonnement af.
Gedichtenworkshops groepen 5 en 6: In november organiseerde de bibliotheek op Chr. Dalton basisschool De Maten en CBS De Regenboog een gedichtenworkshop, verzorgd door kinderdichter/ auteur Monique Hagen. De leerlingen leerden onder haar inspirerende leiding hoe zij op een leuke manier gedichtjes kunnen schrijven. Dit gedichtenproject werd uitgevoerd in het kader van de Cultuurklapper Twenterand.
-Schrijvers op school en in de bibliotheek De bibliotheek organiseerde in het voorjaar weer een schrijversproject voor de groepen 7. Hans Mijnders en
-Nederlandse Kinderjury 9 groepen van 5 scholen deden in 2014 mee aan de Nederlandse Kinderjury. Zij ontvingen in de groep een collectie nieuwe kinderboeken, met daarbij ook promotiematerialen en een presentje.
Pagina
5
- Samen lezen is pas leuk Voor leerlingen van groep 3 en hun ouders heeft de bibliotheek het project Samen lezen is pas leuk samengesteld. De projectdoos bevat een collectie samenleesboeken, die de leerlingen mee naar huis krijgen om het thuis samen lezen met de ouders te stimuleren. Dit project is een prima manier om het thuis lezen en de ouderbetrokkenheid te bevorderen. De groepen 3 van drie basisscholen maakten gebruik van dit project.
bibliotheken werd een presentatie ingericht met de actieboeken, kleurplaten en puzzels.
-Nationale voorleeswedstrijd 18 scholen uit de gemeente Twenterand namen deel aan de Nationale Voorleeswedstrijd. Uit de schoolwinnaars werden in de 3 gemeentelijke rondes de 3 beste voorlezers gekozen: Marten de Jong van de St. Antoniusschool, Ruth Neurink van CBS De Pölle en Loes Lemans van CBS Rehoboth. Zij vertegenwoordigden de gemeente in de regionale ronde te Ommen. Daar wonnen Marten en Loes opnieuw en zij mochten de eer voor Twenterand verdedigen in de provinciale finale.Helaas stopte daar hun voorleesavontuur. In het najaar vonden weer de finales op de scholen plaats, waarbij de bibliotheken vaak betrokken waren bij organisatie en/of jurering.
- Landelijke Gedichtendag
- Nationale voorleesdagen 22 januari t/m 1 februari Deze dagen richten zich op kinderen die nog niet zelf kunnen lezen en op hun ouders. Dit jaar stond het prentenboek “KRRRR…OKODIL!” van Catherine Rayner centraal. Alle 24 groepen van de peuterspeelzalen brachten in deze periode een bezoek aan de bibliotheek, vaak vergezeld van de ouders. 2014 werd door de Stichting Lezen uitgeroepen tot “Vaders Voor Lezen”.
- Kinderboekenweek 1 t/m 12 oktober Dit jaar was het thema: “Feest!”, n.a.v. 60 jaar Kinderboekenweek. De bibliotheek organiseerde 2 speciale boekenspeurtochten, waaraan 109 kinderen deelnamen. Daarnaast brachten 12 groepen 5 (totaal ca. 300 leerlingen) van veel scholen een speciaal kinderboekenweekbezoek aan de bibliotheek, waar een feestelijk opdrachtencircuit werd gespeeld. Via de website van de bibliotheek konden kinderen meedoen aan het digitale spel “Codewoord”. Aantal deelnemers: 179; aantal raadplegingen van Codewoord: 268.
- Christelijke kinderboekenmaand
Pagina
De christelijke kinderboekenmaand was de hele maand oktober en had als thema: “In de wolken”.In de
6
Leerlingen uit 21 groepen 5 en 6 van elf basisscholen hebben voor deze gedichtenwedstrijd ruim 450 gedichten gemaakt. De mooiste gedichten werden tijdens de Landelijke gedichtendag op 30 januari in Kulturhus de Klaampe in Westerhaar voorgedragen. Winnaar werd Joeri van der Zon, leerling van groep 6 van de Willibrordusschool in Vroomshoop. Hiermee werd hij gekozen tot “Kinderdichter van Twenterand 2014”.
- Laaggeletterden Op 10 november werd door de bibliotheken van Almelo, Hellendoorn/Nijverdal, Rijssen/Holten en Twenterand in samenwerking met het ROC van Twente een Schrijversavond voor cursisten van de lees- en schrijfgroepen uit de regio georganiseerd. Te gast waren taalambassadeur Koos Vervoort en Ria van Adrichem. De avond werd door ca. 35 mensen bezocht.
- Laaggeletterdheid: Taalpunt en VoorleesExpress In september 2013 werd door de gemeenteraad van Twenterand het Aanvalsplan Laaggeletterdheid 20132017 vastgesteld. In dit Aanvalsplan is een duidelijke rol weggelegd voor de Bibliotheek Twenterand. In het plan worden 2 concrete onderdelen vermeld die mede door de bibliotheek al in 2013 zijn opgepakt, nl. de VoorleesExpress en het Taalpunt Twenterand. In 2014 hebben beide projecten een zeer voorspoedige ontwikkeling doorgemaakt. 1. Voorleesexpress: dit project stimuleert de
taalontwikkeling van kinderen en verrijkt de taalomgeving thuis. Via de Voorleeesexpress worden ouders in staat gesteld om de taalontwikkeling van hun kinderen te stimuleren – op hun eigen manier. In het gezin komt gedurende 20 weken een vrijwilliger voorlezen aan de kinderen, om op die manier een voorleesritueel te creëren dat de ouder aan het eind van het traject kan overnemen. In 2014 is de VoorleesExpress actief geweest in 11 gezinnen in Twenterand. 2. Taalpunt Twenterand: in samenwerking met Stichting Lezen & Schrijven, Gemeente Twenterand en het ROC van Twente is in het voorjaar van 2014 in de bibliotheek Vriezenveen een Taalpunt gerealiseerd: plek voor iedereen die de Nederlandse taal beter wil beheersen, zowel voor anders taligen als ook voor mensen die beter willen leren lezen of schrijven.Het Taalpunt organiseerde in 2014 diverse taaltrainingen voor vrijwilligers en inmiddels zijn veel vrijwilligers gekoppeld aan een cursist. Ook zijn er 2 leeskringen voor cursisten ontstaan, die bestaan uit zowel autochtone Twenteranders als ook anderstaligen die graag beter Nederlands willen leren. Een project dat ook heel belangrijk is voor de integratie van anderstaligen in de Twenterandse samenleving.Er is grote inzet gepleegd op de publiciteit, met als resultaat dat 74 cursisten worden geholpen met taalles door 62 vrijwilligers.
Week van de Alfabetisering 2014 Elk jaar rond 8 september (Wereldalfabetiseringsdag) houdt Stichting Lezen & Schrijven de Week van de Alfabetisering. Ook in Twenterand werd door Gemeente, Bibliotheek en Taalpunt Twenterand volop aandacht gegeven aan het probleem van laaggeletterdheid bij ruim 12 procent van onze bevolking. Voor Twenterand betekent dat ruim 3500 inwoners. Dat gebeurde op diverse manieren: - Taaluurtje op locatie in alle bibliotheken Om nog meer Twenteranders te bereiken organiseerde het Taalpunt in de Week van de Alfabetisering het eerste Taaluurtjein alle vestigingen van de Bibliotheek Twenterand. Na de Week van de Alfabetisering werd dit voortaan elke 1e woensdag van de maand gehouden. - ‘Vaders Voor Lezen’ Voorleeselftal Op initiatief van de gemeente Twenterand trad op 10 en 11 september een speciaal elftal aan, dat ging voorlezen op de kinderdagverblijven in Twenterand. Dit Twenterands Voorleeselftal bestond uit enkele
jonge vaders uit de gemeenteraad, ambtenaren en enkele bekende en minder bekende Twenterandse vaders. Aanvoerder van het Voorleeselftal was de wethouder van Onderwijs Jan Binnenmars. Samenwerkingspartner in dit project was Kindcentrum De Cirkel. - workshop ‘Herkennen en verwijzen’ voor de alliantiepartners van het Taalpunt. 18 deelnemrs bezochten deze bijeenkomst. - in samenwerking met de Stichting Lezen & Schrijven werd een taallunch met workshop georganiseerd voor alle taalvrijwilligers van het Taalpunt en de VoorleesExpress. - Startmoment van de VoorleesExpress in 7 Twenterandse gezinnen.
* Ontwikkeling en educatie - mediacoach/mediawijsheid Via de regeling voor combinatiefunctionarissen is per 1 augustus 2012 een mediacoach aangesteld voor 10 uur per week. Deze extra subsidie geldt in eerste instantie voor de periode van maximaal 2 jaar. Door de inzet van de mediacoach kan vanuit de bibliotheek de mediawijsheid richting het onderwijs verder geprofessionaliseerd worden. Onderdelen van dit traject zijn naast het opstellen van een mediawijsheidplan ook deskundigheidsbevordering van de leerkrachten via de cursus ‘23 onderwijsdingen’, ouderavonden over mediawijsheid en lessen mediawijsheid/social media in de bovenbouwgroepen van het basisonderwijs. De gemeentelijke subsidie is per augustus 2014 verlengd, weliswaar onder aangepaste voorwaarden. In 2014 is verder gewerkt aan implementatie van mediawijsheid in het curriculum van de projectscholen. Vanwege het vertrek van mediacoach Carola Oldemaat in augustus 2014 zijn de werkzaamheden voor mediawijsheid ondergebracht bij lees/mediaconsulent Sipy Bos. Enkele scholen die meegedaan hebben aan de pilot Mediawijsheid, hebben in 2014 een overeenkomst getekend voor deelname aan de Bibliotheek op School, het gaat daarbij om PC Dalton basisschool De Maten en OBS De Blokstoeke. Op deze scholen zal een doorontwikkeling plaatsvinden naar een leesen mediaplan, met daarbij vooral aandacht voor de implementatie van zowel leesbevordering als ook mediawijsheid/ informatievaardigheden in het lesrooster.
Pagina
7
-instructiebezoeken basisonderwijs en lessen mediawijsheid In 2014 hebben 36 voorschoolse activiteiten plaatsgevonden (waarvan 12 tijdens de Week van de Alfabetisering/Vaders voor lezen) en daarnaast zijn er 113 activiteiten in het primair onderwijs (86 groepsbezoeken en 26 lessen mediawijsheid) geweest. In totaal 87 groepen ( leerjaren 1 t/m 6) brachten een bezoek aan de bibliotheek. Bij deze instructies staan het bevorderen van leesplezier en instructie ininformatieverwerving centraal. De mediacoach verzorgde daarnaast 26 lessen mediawijsheid op 14 basisscholen voor de groepen 7 en 8. Tijdens deze lessen staan met name veilig internetten en social media centraal. -bezoeken peuterspeelzaal: peuters en hun ouders In 2014 hebben 36 voorschoolse activiteiten plaatsgevonden (waarvan 12 tijdens de Week van de Alfabetisering/Vaders voor lezen). 24 groepen peuters van de peuterspeelzaal en hun ouders brachten tijdens de Nationale Voorleesdagen een bezoek aan de bibliotheek. Tijdens deze bezoeken werd met het Kamishibai vertelkastje voorgelezen uit het prentenboek van het jaar “KRRRR…OKODIL!” Verder werd gewezen op het belang van voorlezen bij de taalontwikkeling van jonge kinderen.
- bezoek boswachter De bibliotheek organiseerde een bezoek van de boswachter aan enkele scholen. Boswachter Albert Hakkers gaf een presentatie over het werk van de boswachter in de groepen 5 of 6 van basisscholen Domino, De Sleutel, Kennedyschool, De Fontein Hoofdweg en De Fontein Oranjestraat.
- Biebwijz/de Bibliotheek op School
Pagina
Biebwijz is het gezamenlijke educatieve samenwerkingsverband voor Overijsselse bibliotheken. De Bibliotheek Twenterand werkt samen met 20 andere bibliotheekorganisaties in Overijssel in Biebwijz, de gezamenlijke dienstverlening aan het primair onderwijs. Het productenaanbod wordt aan de scholen gepresenteerd via de website www. biebwijz.nl. Biebwijz bestaat uit een Lijn leesbevordering (voor het schooljaar 2014-2015 is hierop ingetekend door 7 scholen met totaal 9 pakketten) en een Lijn mediawijsheid. De lijn mediawijsheid wordt in het format van een Mediawijsheidsmap aan het onderwijs aangeboden met daarin in een doorgaande leerlijn allerlei producten op het gebied van mediawijsheid. Deze map wordt vanuit de Rijnbrinkgroep elk jaar in de zomer geactualiseerd.
8
Met de Bibliotheek op school gaan school en bibliotheek een meerjarige samenwerking aan rondom lezen en mediawijsheid: - die geborgd is in het beleid van school en bibliotheek - waarbij een professionele lees-mediaconsulent van de bibliotheek een adviserende en ondersteunende rol vervult voor de leescoördinator en het team van de school - waarbij jaarlijks doelen worden bepaald op basis van gemonitorde resultaten - waarbij jaarlijks alle activiteiten worden vastgelegd in een lees- en mediaplan en - waarbij een actuele en gevarieerde collectie in de school zorgt voor een verrijking van het leesonderwijs. De Bibliotheek op school (dBoS) is een landelijk concept voor het primair onderwijs waarin bibliotheken en scholen structureel samenwerken om het lezen bij kinderen te vergroten, op school en thuis. Voordelen hiervan zijn onder andere: betere taal- en leesvaardigheden en mede daardoor betere informatievaardigheden. In veel Overijsselse gemeenten wordt het concept momenteel uitgerold, de provinciale doelstelling is daarbij dat in 2016 50% van alle basisscholen zijn aangesloten op de Bibliotheek op School. Met meerdere scholen in Twenterand zijn gesprekken geweest over de mogelijkheden van dBoS. Dit heeft geresulteerd in concrete afspraken tot samenwerking met vier scholen: PC Dalton Basisschool De Maten, CBS Kennedyschool, CBS De Linde en OBS De Blokstoeke. In januari 2014 heeft de ondertekening plaatsgevonden van de samenwerkingsovereenkomst tussen deze vier scholen en Bibliotheek Twenterand. Hierbij zijn afspraken gemaakt voor een nieuwe fase van intensieve samenwerking van tenminste 3 jaar. In april brachten de scholen een informatief bezoek aan de eerste dBoS school van de gemeente Hellendoorn, waar met veel enthousiasme verteld werd over het bevorderen van het leesplezier bij kinderen via een eigen schoolbibliotheek. Inmiddels zijn in deze scholen schoolbibliotheken ingericht volgens het concept van dBoS. Daarmee zijn alle leerlingen van de 4 dBoS scholen nu zowel lid van hun eigen bibliotheek als lid van de Bibliotheek Twenterand, te weten: PC Dalton basisschool De Maten: 217 leerlingen CBS Kennedyschool: 126 leerlingen CBS De Linde:57 leerlingen OBS De Blokstoeke: 99 leerlingen Totaal: 499 leerlingen De officiële openingen hebben plaatsgevonden in nov/ dec. 2014 (De Maten en De Blokstoeke) en januari 2015 (Kennedyschool en De Linde).
De Monitor: Onderdeel van dBoS en startmoment voor deelname aan dit project is De Monitor, een soort nulmeting, die op de school wordt afgenomen.Bovengenoemde scholen hebben eind 2013/begin 2014 deelgenomen aan afname van de Monitor. De resultaten werden voorjaar 2014 besproken op de scholen met directie en team, en dienden als basis voor het traject van samenwerking en planning van activiteiten.
“Omgaan met multimedia in de klas”.De workshop werd verzorgd vanuit de Rijnbrinkgroep. 4 leerkrachten woonden deze bijeenkomst bij.
Cursus Open Boek:
Week van de mediawijsheid
Om leerkrachten te professionaliseren en op te leiden tot leescoördinator van de school verzorgt de bibliotheek de cursus Open Boek. Daarbij wordt als slotopdracht een aanzet geschreven voor een schoolleesplan voor de school.
Enkele scholen in Twenterand deden tijdens ‘de week van de mediawijsheid’ (21 t/m 28 november) mee aan het digitale spel ‘Mediamasters’.
Netwerkbijeenkomsten voor het onderwijs: Om het contact met het onderwijs te intensiveren en om leerkrachten op de hoogte te stellen van ontwikkelingen op het gebied van leesbevordering en mediawijsheid, organiseert Bibliotheek Twenterand enkele keren per jaar een bijeenkomst voor leescoördinatoren en belangstellende collega’s van de basisscholen.
- Ouderavonden: Tijdens de Nationale Voorleesdagen verzorgde de jeugdspecialist een ouderavond op de Joh. Bogermanschool. Ca. 40 ouders waren aanwezig.
- Jeugd Kraker competitie Deze zoekwedstrijd op Internet wordt op initiatief van de Rijnbrinkgroep landelijk georganiseerd voor de groepen 7 en 8 van de basisscholen. In teamverband werken zij gedurende 7 weken aan 7 vragen per week. Maar liefst 11 groepen 7 en/of 8 namen deel aan deze spannende wedstrijd. Binnen Twenterand scoorde CBS Shalom groep 8B het beste en zij ontvingen als beloning een taart.
Op 5 maart organiseerde de jeugdspecialist een netwerkbijeenkomst voor leescoördinatoren. Er waren presentaties over “lezen met spirit” en het schoolverbeteringsprogramma LIST. Daarnaast werd een boekenrondje gehouden en werd iedereen bijgepraat over de ontwikkelingen rondom de Bibliotheek op School. 18 leescoördinatoren bezochten deze bijeenkomst. Op 4 september vond in Nijverdal een regionale netwerkbijeenkomst plaats met kinderboekenschrijfster en pionier nieuwe media Rian Visser. Zij enthousiasmeerde de aanwezige leerkrachten voor het gebruik van apps in de lessen, maar natuurlijk ook voor inzet van leesboeken in het onderwijs. 12 leerkrachten uit Twenterand namen deel aan deze bijeenkomst. Op 5 november organiseerde de bibliotheek vanuit de Cultuurklapper Twenterand een workshop voor leescoördinatoren en leerkrachten over het schrijven van gedichten in de klas. Kinderdichter Monique Hagen verzorgde de workshop. Deze middag werd georganiseerd in samenwerking met de combinatiefunctionaris Cultuur. In het kader van de Week van de mediawijsheid organiseerde de combinatiefunctionaris cultuur samen met de mediacoach op 26 november een workshop
* Kunst, cultuur en exposities - Twenteranddictee en Juniordictee Op 7 april vond voor de vierde keer het Junior Dictee Overijssel plaats. Willemijn Jansen van de Joh. Bogermanschool in Vriezenveen en Esmee Pas van CBS Oranjeschool uit Vroomshoop waren de deelnemers namens de gemeente Twenterand. Helaas vielen zij die avond niet in de prijzen, maar genoten wel van een leerzame en leuke avond, met medewerking van schrijfster Tosca Menten, die het dictee had geschreven en het ook voorlas, en een pauze-act van goochelaar Jan Kosters. Op 25 november vond het Twenteranddictee plaats. ‘s
Pagina
9
Middags deden maar liefst 36 leerlingen van 18 scholen mee aan de juniorversie. Winnares werd Eva Slot van CBS de Fontein Oranjestraat in Westerhaar, met slechts 7 fouten, terwijl de tweede plaats was voor Emma Heuven van CBS De Bron in Vriezenveen, met 8 fouten. ’s Avonds waren er 29 volwassenen en jongeren die deelnamen aan het dictee. De wisseltrofee Twenteranddictee was ook dit jaar voor het team van de Rehobothschool in Vriezenveen. Bij de VMBO-leerlingen was Benthe Kuipers de beste speller, terwijl de prijs ‘beste speller van Twenterand’ opnieuw terechtkwam bij Erik Schutmaat. Het dictee werd wederom georganiseerd i.s.m. Stichting Twenterand Cultuur.
- Nederland Leest Tijdens de jaarlijkse actie ‘Nederland Leest’ stond dit jaar het boek “Een vlucht regenwulpen” van Maarten ’t Hart centraal. De Bibliotheek Twenterand was 1 van de 4 bibliotheken in Nederland die een bezoek kregen van Maarten ’t Hart. Op 1 november kwam hij per helikopter naar “De Johanneshoeve” in Westerhaar, waar hij door zo’n 50 personen (waaronder Burgemeester Visser) werd verwelkomd. Het boek “Een vlucht regenwulpen” kon gratis worden afgehaald in de bibliotheken. Op 27 november werd in een grote leeskring, geleid door Gerda Dorman, het boek uitgebreid besproken. Hierbij waren 15 personen aanwezig.
- Exposities
Pagina
In de vestigingen in Vriezenveen en Vroomshoop zijn de volgende exposities gehouden: Vriezenveen: Borduurwerk (Jo Smelt-Holtman), Schilderijen (Marietje Dimmendaal), Houtsnijwerk (Albert Koops), Waterbollen en sneeuwbollen (Bjorn Hanssen), Beelden (Ina Altena), Foto’s Burgemeester Koetje (Klaas Dragt), Kinderen geboren uit moeders met alcoholverslaving (Allard de Witte), Punchwerk (Mevrouw Abbink), Doop- en trouwjurken (Klaas Dragt). Vroomshoop: Foto’s Burgemeester Koetje (fotoclub o.l.v. Dhr. Visserman (Gem. Twenterand), Mozaiekwerk Vechtgenotenhuis Ommen, Schilderijen (Leender Stodel), Doop- en trouwjurken (Klaas Dragt). Schilderijen Theo Beulakker uit Vroomshoop Fototentoonstelling van Jan Koelewijn; Vroomshoop Schilderijententoonstelling Peter Grond uit Vroomshoop. Quilt-tentoonstelling Lita Kompagne uit Marienberg (Oudheidkundige Vereniging Den Ham Vroomshoop sloot het jaar af met een tentoonstelling met oude Trouwen Doopkleding)
10
RESULTATEN PER VESTIGING Vriezenveen Aantal inwoners: 13.880 Mediabezit reguliere collectie: 23.920 Aantal openingsuren per week: 30,5 Aantal ingeschreven leden: jeugd tot 18 jaar: 2.233 volwassenen: 1.532 Aantal uitleningen: 176.032 (incl. 1.708 in kader Biebwijz) Aantal fysieke bezoekers: 74.509 Aantal inlichtingen: 8.461 Aantal reserveringen: 11.098 (waarvan 8.845 via de website) Onderwijs: aantal activiteiten voorschools: 13 aantal activiteiten primair onderwijs: 20 Diverse cursussen: 128 cursisten (i.s.m.Stichting Zorgsaam Twenterand en Seniorweb) Diversen: - 13 maart: lezing schrijver Enno de Wit (boek “De grens”) - 3 april: lezing/uitleg Jaap en Faith de Vries: Johannes Passion, J.S. Bach - 10 april: lezing AWBZ door notaris P. Koene - 8 mei: lezing homeopathie door Bianca Koskamp - deelname aan Boerenmarkt op 6 augustus - 28 november: lezing Susan Smit i.s.m. CCK2 (50 belangstellenden) - 18 december: voorleesavond met kersttintje en muzikaal intermezzo - schrijfavonden Amnesty International: elke laatste maandag van de maand - tot de zomervakantie: elke donderdag inloop-uren Tubantia/De Koerier van 14-16 uur -aan in totaal 3 stagiaires werd begeleiding gegeven - 2 leeskringen met in totaal 23 deelnemers - boek-aan-huisdienst: 7 vrijwilligers bezoeken 8 cliënten en 8 bewoners van De Vriezenhof - triple P cursus: 12 mei en 16 juni door GGD Twente - info-avond faalangsttrainingen: 13 aanwezigen
Vroomshoop Aantal inwoners: 9.342 Mediabezit reguliere collectie: 16.553 Aantal openingsuren per week: 41 Aantal ingeschreven leden jeugd tot 18 jaar: 1.451 volwassenen: 909 Aantal uitleningen: 103.401 (inclusief 357 Biebwijz) Aantal fysieke bezoekers: 38.614 Aantal inlichtingen: 6.966 Aantal reserveringen: 4.495 (waarvan 2.719 via de website) Onderwijs: aantal activiteiten voorschools: 11 aantal activiteiten primair onderwijs: 47 Computercursussen: 12 cursisten
Diversen: - 10 maart: uitleg AWBZ door notaris mevr. M. Temmink - 17 maart: lezing auteur Wim Daniëls i.s.m. ‘Levend Vroomshoop’ (70 belangstellenden) - 10 stagiaires werden begeleid (o.m. maatschappelijke stage) - op 4 april was in en voor de Bibliotheek de overdracht van het onderhoud van het bevrijdingsmonument van groep 8 van de Kennedyschool aan groep 8 van de Willibrordusschool - boek-aan-huisdienst: 4 vrijwilligers en 3 medewerkers met 7 cliënten
Toekomstverwachting Er wordt gewerkt met een sluitende begroting 2015. De verkoop van het bibliotheekgebouw van Vroomshoop (gepland uiterlijk 1 januari 2016) levert daarnaast liquide middelen op, zodat vanaf dat moment ook de liquiditeitspositie van de Stichting Openbare Bibliotheek Twenterand sterk verbetert. Aangezien vanaf 1 januari 2016 nog slechts 1 gebouw eigendom is van de Stichting kan ook de (toevoeging aan) de onderhoudsvoorziening beperkt worden. Dit alles zal leiden tot een verbetering van de financiële positie van de Stichting Openbare Bibliotheek Twenterand.
Den Ham Aantal inwoners: 5.914 Mediabezit reguliere collectie: 11.242 Aantal openingsuren per week: 38,5 Aantal ingeschreven leden: jeugd tot 18 jaar: 965 volwassenen: 631 Aantal uitleningen: 84.005 (inclusief 330 Biebwijz en de Bibliotheek op School) Aantal fysieke bezoekers: 33.235 Aantal inlichtingen: 4.485 Aantal reserveringen: 5.106 (waarvan 3.939 via de website) Onderwijs: aantal activiteiten voorschools: 6 aantal activiteiten primair onderwijs: 26 Diverse cursussen: 78 cursisten (i.s.m. Stichting Zorgsaam Twenterand en Seniorweb) Diversen: -19 december: voorleesavond met kersttintje -1 maatschappelijke stagiaire werd begeleid
Westerhaar Aantal inwoners: 4.588 Mediabezit reguliere collectie: 9.872 Aantal openingsuren per week: 38,5 Aantal ingeschreven leden: jeugd tot 18 jaar: 659 volwassenen: 295 Aantal uitleningen: 31.231 Aantal fysieke bezoekers: 11.343 Aantal inlichtingen: 1.556 Aantal reserveringen: 1.206 (waarvan 898 via de website) Onderwijs: aantal activiteiten voorschools: 6 aantal activiteiten primair onderwijs: 20 Diversen: : -boek-aan-huisdienst: 1 vrijwilliger met 1 cliënt
Pagina
11
RESULTATEN 2014-2013 STICHTING OPENBARE BIBLIOTHEEK TWENTERAND 2014 2013 Inwoners...........................................................................................33.921............................................................... 33.941 Ingeschreven leners (incl. leden dBoS)............................................. 9.174*................................................................. 9.762 Lenerpercentage inwoners..................................................................27%................................................................28,8% Mediabezit reguliere collectie......................................................... 71.037...............................................................73.068 Uitleningen (incl. verlengingen).....................................................394.669 .............................................................412.166 Bezoeken.........................................................................................157.701 ............................................................ 164.023 Verstrekte inlichtingen.....................................................................21.468...............................................................18.285 Bezoeken aan website......................................................................70.683 ..............................................................64.453 *in 2014 heeft er een provinciale opschoning van het ledenbestand plaatsgevonden.
BATEN/LASTEN 2014-2013
2014 2013 baten gebruikersopbrengsten................................................................ 140.277............................................................. 142.865 overige opbrengsten.................................................................... 178.986............................................................... 21.588 subsidie totaal............................................................................... 773.405.............................................................726.008 TOTAAL BATEN....................................................................1.092.668....................................................... 890.461 lasten organisatie........................................................................................16.526 ..............................................................24.395 huisvesting.....................................................................................184.247..............................................................181.610 personeel...................................................................................... 418.686............................................................. 391.904 administratie................................................................................... 33.060............................................................... 31.633 transportkosten................................................................................. 5.597.................................................................5.460 automatisering................................................................................ 83.524...............................................................88.401 media............................................................................................ 173.162............................................................. 177.650 overige kosten.................................................................................119.559.................................................................9.509 TOTAAL LASTEN ................................................................. 1.034.361........................................................ 910.562 SALDO.......................................................................................58.307......................................................... -20.101
Raad van Toezicht: P. Roskam, voorzitter K. Dragt J. Langendonk-Botter H.W. Meijerink Vacature Directeur-bestuurder: L.G.M. Heideman Stichting
Openbare Bibliotheek Twenterand
Pagina
Jonkerlaan 4 7671 GM VRIEZENVEEN Telefoon: 0546 562385 e-mail:
[email protected] www.bibliotheektwenterand.nl
12
