Jaarverslag Participatiemaatschappij Oost Nederland NV. Participatiemaatschappij Oost Nederland NV. Participeren in durven en doen

Jaarverslag 2014

Participatiemaatschappij Oost Nederland NV


Participeren in durven en doen

2

Jaarverslag 2014 Participatiemaatschappij Oost Nederland NV

Inhoudsopgave Voorwoord 4 Organisatie en activiteiten

6

Ontwikkelingen in 2014 en vooruitblik op 2015

14

Toelichting op resultaten en financiële positie

16

Maatschappelijke indicatoren 18 Kerncijfers Participatiefonds PPM Oost en Innovatiefonds Oost Nederland

21

Kerncijfers Gelderland voor Innovaties

23

Jaarrekening 29 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

44

Overzicht participaties per 31 december 2014

45

Leeswijzer In dit jaarverslag van Participatiemaatschappij Oost Nederland NV over 2014 wordt verantwoording afgelegd over de fondsen van PPM Oost: Participatiefonds PPM Oost, Innovatiefonds Oost Nederland en Gelderland voor Innovaties. De fondsen Topfonds Gelderland BV, Innovatie- en Energiefonds Gelderland BV, MKB Kredietfaciliteit Gelderland BV, Innovatiefonds Twente BV, waarvoor PPM Oost het fondsbeheer verzorgt, publiceren hun eigen jaarverslagen.

3

iet

Voorwoord Ondernemers met innovatieve plannen ondersteunen met publiek geld, daar zijn we bij PPM Oost enthousiast mee bezig. Die plannen zijn belangrijk voor onze toekomstige regionale welvaart, maar kunnen zonder een duwtje in de rug niet starten of groeien.

Een uitdagend boekjaar

Complimenten voor onze mensen

Na een slepende recessie was 2014 weer het eerste jaar met

Portfoliobedrijven ondersteunen die het zwaar hebben én

voorzichtige groeicijfers. De exit van Xsens heeft bijgedragen

aandacht voor ondernemers die financiering zoeken, soms

aan een mooi financieel resultaat, maar veel portfoliobe-

een lastige combinatie. Maar ook in 2014 wisten de mensen

drijven hebben door de crisis forse vertraging opgelopen:

van PPM Oost de juiste balans te vinden. De transparantie

potentiële afnemers gaven niet thuis of stelden uit. Toch

die hoort bij een organisatie die veel publiek geld beheert,

werd er volop geïnvesteerd, zowel in nieuwe participaties,

vraagt er om continu bezig te zijn met het verantwoorden

als in portefeuille-ondernemingen die het moeilijk hadden,

van besluiten, zowel in- als extern. Want we willen laten zien

maar waarvan de ondernemer of het team ons kon overtui-

dat het hoge risico in ons werk hoog rendement oplevert:

gen geloof te hebben in de toekomst. Dat deden we vanuit

maatschappelijk en financieel.

meerdere fondsen: allereerst vanuit het participatiefonds van PPM Oost zelf, vanuit Topfonds Gelderland met de provincie

Onze resultaten

Gelderland, vanuit Innovatiefonds Overijssel met de provin-

We kregen veel aanvragen en PPM Oost werd door Tornado

cie Overijssel en vanuit Innovatiefonds Twente voor de Regio

Insider in 2014 voor de zevende keer op rij als actiefste inves-

Twente. Voor het Dutch Venture Initiative werken we samen

teerder van Nederland aangewezen. Maar als marktconform

met het ministerie van Economische Zaken.

opererende investeerder met publiek geld wil je ook financiële

Soms konden we niet overtuigd worden door de ondernemer en

resultaten realiseren: uit de activiteiten de kosten dekken en

deden we niet mee. Niet gemakkelijk, maar wel noodzakelijk.

de inflatie bijhouden, zodat meerjarig sprake is van een

4


revolverend fonds. De exit van Xsens leverde de hoogste

Topfonds Gelderland gepositioneerd. DVI wordt uit de balans

exitwinst uit de historie van PPM Oost, maar gelukkig zagen

van PPM Oost gehaald door onderbrenging in een separate

we in de portfolio ook waardecreatie bij andere participaties

tussenholding. Er verandert dus veel, maar wat

ontstaan. Ook op onze maatschappelijke resultaten zijn

niet verandert is onze enthousiaste inzet voor sociaal

we trots: het innovatiegehalte van ‘onze’ participaties uit

economische ontwikkeling in Gelderland en Overijssel.

zich onder meer in het aantal prijzen dat zij winnen en in de hoogte van de R&D-uitgaven. Energiebesparing en vermin-

Marius Prins, directeur

derde CO2-uitstoot worden sindskort ook gemeten. En natuurlijk rapporteren we in dit jaarverslag over de uitgelokte investeringen en te creëren banen.

Vooruitkijken In 2015 gaan we geëngageerd door met alle fondsen: het PPM Oost-fonds waarmee we aantonen dat revolverend investeren werkt. En met de fondsen van Twente, Overijssel en Gelderland, die nog aan het begin staan van het opbouwen van een revolverende portefeuille. Gelderland voor Innovaties wordt uit PPM Oost gehaald en als zelfstandige dochter van

5

enerzijds door het inzetten van haar expertise op het gebied van het inrichten en beheren van fondsen en anderzijds door het inzetten van de expertise van de diverse sectorteams om participaties aan te gaan en tot bloei te brengen.

Juridische structuur PPM Oost is statutair gevestigd te Arnhem en ingeschreven bij de Kamer van Koophandel Centraal Gelderland onder nummer 0904123. PPM Oost heeft drie aandeelhouders: Oost NV (meerderheidsaandeelhouder), Universiteit Twente (strategische minderheidsaandeelhouder) en Regio Twente.

Organisatie en activiteiten Aandelen Oost NV Universiteit Twente Regio Twente Totaal

Participatiemaatschappij Oost Nederland NV (PPM Oost) is een participatiemaatschappij die onderdeel is van de regionale Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV (Oost NV).

Belang

56.798.832

97,49%

1.461.567

2,51%

1

0,00%

58.260.400

100,00%

beleid. PPM Oost wil vanuit alle fondsen een solide partner zijn voor innovatieve ondernemers. Ook is PPM Oost vanuit haar expertise in het opzetten en beheren van fondsen een

Governance

strategische partner voor overheden en instellingen.

Het toezicht op Oost NV en PPM Oost berust bij de Raad van Commissarissen van Oost NV en de investeringsbeslissingen

Naast Oost NV als meerderheidsaandeelhouder zijn

Missie, visie en doelstelling

van PPM Oost worden genomen na advies van Investment

Universiteit Twente en Regio Twente aandeelhouder.

PPM Oost wil een vanzelfsprekend loket zijn voor onder-

Committees.

PPM Oost werkt met overheidsmiddelen en beheert een

nemers, kennisinstellingen en overheden als het gaat om

eigen revolverend fonds voor regionale, risicodragende finan-

financiering, advies en begeleiding van kansrijke initiatieven

Het Investment Committee Directe Investeringen van PPM

cieringen. Daarnaast beheert PPM Oost fondsen voor haar

in Oost-Nederland. Waarbij zowel in maatschappelijk als

Oost adviseert over investeringsvoorstellen voor investerin-

(in)directe aandeelhouders voor de uitvoering van specifiek

financieel opzicht sprake is van waardecreatie. Dit doet zij

gen in ondernemingen (niet zijnde fondsen). Na een positief

6


advies van het Investment Committee Directe Investeringen

Het Investment Committee Fonds-in-Fondsinvesteringen

nieuw in portefeuille Participatiefonds PPM Oost

beslist de directie van PPM Oost. Bij investeringen boven

van PPM Oost adviseert over investeringsvoorstellen voor

€ 2,5 miljoen is tevens goedkeuring vereist van de aandeel-

investeringen in fondsen. Na een positief advies van het

2-B Energy

houders van PPM Oost. Het Investment Committee Directe

Investment Committee Fonds-in-Fondsinvesteringen

Investeringen is op 16 mei 2013 door de Algemene Vergade-

beslist de directie van PPM Oost. Bij investeringen boven

ring van PPM Oost benoemd en bestaat uit:

€ 2,5 miljoen is tevens goedkeuring vereist van de aandeel-

>>

B. Franse - voorzitter

houders van PPM Oost.

>>

drs. J. van Hellemond - vice-voorzitter

>>

A.A. Olijslager

Een uitgebreid profiel van de leden van het Investment Com-

>>

ir. P.J.J.G. Nabuurs

mittee Directe Investeringen en het Investment Committee

>>

dr. K. Wiedhaup

Fonds-in-Fondsinvesteringen treft u aan op pagina 25 t/m 27.

>>

G.J. Oplaat

>>

Vacature - lid met bijzondere aandacht voor High Tech

Activiteiten

Systems & Materials. Te benoemen in 2015.

PPM Oost werkt met sectorteams die aansluiten bij de

Offshore windturbine

beleidsuitgangspunten van de provincies Gelderland en De heer Menno van der Veen is vanaf het ontstaan in 2003

Overijssel en het topsectorenbeleid van het ministerie van

“PPM Oost is een zeer constructieve partner voor ons. Als ont-

bij PPM Oost betrokken geweest, eerst als voorzitter van de

Economische Zaken: Agro-Food, Life Sciences & Health,

wikkelaar van een compleet nieuwe technologie op het gebied

Raad van Commissarissen van PPM Oost en later als lid van

Energie- en Milieutechnologie, Maakindustrie en High Tech

van windenergie op zee heb je medewerking nodig van mensen

het toenmalige Investment Committee van PPM Oost. Hij

Systems & Materials. Het zesde sectorteam betreft een team

die innovatie belangrijk vinden. PPM Oost is zo’n partij, die bij

heeft tevens tot medio 2014 bijgedragen aan de totstandko-

dat zich uitsluitend bezighoudt met fonds-in-fondsinveste-

de eerste gesprekken al liet merken ons uitgebreid te hebben

ming van het Innovatiefonds Overijssel via de Adviescom-

ringen. Elke sector wordt geleid door een sectormanager en

doorgelicht. Heel slagvaardig. Ze weten waar ze het over hebben

missie Innovatiefonds Overijssel. Wij danken de heer Van der

wordt ondersteund door een analist en een teamassistent.

en voegen met hun netwerk een hoop toe aan ons bedrijf. Of het

Veen voor zijn bijdrage aan onze organisatie.

Het sectorteam bestaat daarnaast uit meerdere (senior)

nu gaat om nieuw personeel of contact met andere fondsen: ze

investment managers. De omvang van een sectorteam is

kunnen ons altijd wel een helpende hand bieden.”

In 2014 zijn de leden van het Investment Committee Fonds-

berekend met een formatie-berekeningsmodel dat Hay Group

in-Fondsinvesteringen van Topfonds Gelderland ook be-

voor PPM Oost heeft ontwikkeld.

Herbert Peels, CEO van 2-B Energy

noemd bij het Investment Committee Fonds-in-Fondsinvesteringen van PPM Oost. De benoeming heeft plaatsgevonden

Fondsen binnen PPM Oost

op 8 mei 2014 door de Algemene Vergadering van PPM Oost.

>>

Het Investment Committee Fonds-in-Fondsinvesteringen

Het Participatiefonds PPM Oost is een revolverend fonds.

bestaat uit:

Dit betekent dat de intentie is dat de oorspronkelijke

>>

drs. B.N.M. van der Maarel - voorzitter

fondswaarde minimaal behouden blijft als optelsom van de

>>

drs. O.E.J.H. Takx

waarde-ontwikkeling van de deelnemingen en de kosten van

>>

drs. R.W.M. Nijs

het fondsbeheer.

Participatiefonds PPM Oost

7

Investeringsproces

8

Teamassistent We proberen zoveel mogelijk succesvolle leads naar ons toe te halen. Door intensief samenwerken met kennis-, onderwijs- en financiële instellingen, actief netwerken en begeleiden van ondernemers.

Investment analist In de aanloop naar een investering doorlopen we een intensief traject met de ondernemer waarin het businessplan wordt geanalyseerd en steeds verder aangescherpt en verrijkt. Ons team buigt zich over dealstructuur, termsheet en uiteindelijk het investeringsvoorstel.

Investment manager Als de onderhandelingen succesvol zijn verlopen en er goedkeuring verkregen is door het management team en Investment Committee, kan nog een due diligence onderzoek plaatsvinden. Als dit positief uitpakt, kunnen de contracten worden opgemaakt.

Sectormanager In de beheerfase wordt door actief beheer samen met de ondernemer gewerkt aan waardecreatie. Niet alleen door de beschikbaarheid van geld, maar vooral ook intensieve monitoring, advisering en begeleiding.

lead

prospect

closing

beheer

Directeur Een succesvolle exit is de kroon op ons werk als participatiemaatschappij. Vaak vraagt dit een lange adem en vele jaren van (bij)investeren en begeleiding. Als een onderneming op eigen benen kan staan en marktconforme financiering kan aantrekken, is het tijd om los te laten.

exit

> Website > Presentatie > Businessplan > Workflowsysteem > Rapportages

> Investeringspropositie > Termsheet > Investeringsvoorstel > Fondsinstructie

> Due diligence > Documentatie > Participatie Beheersysteem > Beheerovereenkomst

> Voorstel tot bijfinanciering > Rapportages > Factsheets > Facturen

> Exitvoorstel > Persbericht > Beëindigingsovereenkomst

Projectleider ICT Mijn rol is de automatisering, waaronder de borging van de diverse processtappen, via ons workflowsysteem Ventureplan. Op ieder moment weten we per aanvraag en overkoepelend wat zich waar ter goedkeuring in het proces bevindt.

Fondsmanager Ik beoordeel, voordat een formeel commitment kan worden aangegaan, of de onderneming, het plan en het investeringsvoorstel voldoen aan alle fondsvoorwaarden. Ook houd ik de regie over de inrichting en het beheer van nieuwe en bestaande fondsen.

Jurist In iedere transactie adviseer ik over contracten en voorwaarden. Ik maak de documentatie voor onze participatie overeenkomsten en leningen op. Daarnaast ben ik betrokken bij de inrichting en handhaving van de governance en de documentatie voor nieuwe en bestaande fondsen.

Controlling Wij volgen de financiële en maatschappelijke performance van onze portfolio en stellen van daaruit alle kwartaal- en jaarrapportages samen. Ook borgen wij de balans tussen toezeggingen en beschikbaarheid van geld binnen fondsen.

Manager operations In de exit fase is ons hele Team Operations betrokken bij het beëindigen van de participatie, de dealstructuur en –documentatie, de financiële afhandeling en het inlichten van media en achterban.


Het Participatiefonds PPM Oost financiert bestaande on-

zijn waarmee de lening kan worden afgelost. De onderne-


dernemingen met een gemiddeld tot hoog risicoprofiel, die

mer levert een even hoge financiële bijdrage, eventueel in

niet vanuit één van de andere fondsen gefinancierd kunnen

samenwerking met een bank of een private investeerder.

Food Sense

worden. Het is een zogenoemd open fonds, wat betekent

Gelderland voor Innovaties II is een aangepaste voortzetting

dat het vermogen na oorspronkelijke inleg fluctueert met de

van GVI-I dat ook door de Europese Unie en PPM Oost zelf

fondsresultaten en dat er geen sprake is van een einddatum.

werd gefinancierd. GVI-II is een provinciaal fonds, gericht op

Vanaf 1 januari 2012 geldt voor alle investeringsactiviteiten

de Gelderse sectoren Food, Health, Energie- en Milieutech-

van regionale ontwikkelingsmaatschappijen een nieuwe

nologie, Maakindustrie, Creatieve Industrie, Logistiek en

aandeelhoudersinstructie. Deze geeft richting aan de vorm

Vrijetijdseconomie. Bij elke aanvraag wordt het innovatieve

en inhoud van het investeringsbeleid.

karakter van het project beoordeeld door een collega van

Broodbeleg voor kinderen

Oost NV die specialistische kennis heeft van de branche van Voor elke regio zijn ‘provinciale speerpunten’ vastgesteld.

de aanvrager.

Voor PPM Oost zijn dit High Tech Systems & Materials, Maakindustrie, Chemie, Energie, Agro-Food, Life Sciences & Health

>>

en cross-overs tussen deze thema’s en sectoren.

Het Innovatiefonds Oost Nederland (ION) richtte zich op de

Innovatiefonds Oost Nederland (2008-2015)

kansrijke, startende en innovatieve bedrijven welke moeilijk

“PPM Oost heeft een heel goed netwerk, in allerlei industrieën.

kapitaal aan konden trekken. De fondsomvang bedraagt

Dat is voor ons ontzettend handig. Maar belangrijker: PPM

Gelderland voor Innovaties (GVI) ondersteunt Gelderse

€ 13,64 miljoen. Met een lening of aandelenkapitaal vanuit

Oost kan afstand nemen. Wij zijn zo gefocust op ons bedrijf en

ondernemers bij het financieren van innovatieve projecten.

het ION konden jonge, innovatieve bedrijven starten en

idee, dan is het prettig als er een partij is die juist wat meer van

GVI-II wordt volledig gefinancierd door de provincie Gelder-

groeien. Elke investering uit het fonds is door één of meer-

een afstand naar de situatie kijkt en vragen stelt als: ‘waarom

land. De huidige fondsomvang bedraagt € 10,65 miljoen,

dere private mede-investeerders ‘gematched’. Ultimo 2014 is

maken jullie die keuze?’ Terwijl wij die keuze allang normaal

waarvan € 8,1 miljoen resteert. Het fondsmanagement wordt

dit fonds volledig benut; eventueel noodzakelijke aanvullen-

vinden. Dat creëert een goede wisselwerking en is echt prettig.

gevoerd door PPM Oost maar de resultaten van het fonds

de financieringen bij portfoliobedrijven worden gefinancierd

Dat horen we overigens ook van andere partijen die met PPM

zijn voor rekening en risico van de provincie Gelderland.

uit het Participatiefonds PPM Oost. Het Innovatiefonds is

Oost samenwerken.”

>>

Gelderland voor Innovaties II (2013-2016)

gefinancierd door de provincies Gelderland en Overijssel, het Reguliere financiering is in de huidige markt lastig. De

ministerie van Economische Zaken en de Europese Unie van-

ondernemingen die de doelgroep vormen, zijn vaak in de fase

uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO).

Wouter Pol, mede-eigenaar Food Sense

dat zij de eerste omzet maken, maar bij een bank nog geen financiering kunnen krijgen. Dit belemmert het uitvoeren

Fondsmanagement

van projecten en het realiseren van groei.

Behalve de eigen fondsen beheert PPM Oost verschillende fondsen voor zogenoemde ‘verbonden overheden’, die het

Gelderland voor Innovaties stelt achtergestelde geldlenin-

fondsmanagement aan PPM Oost uitbesteden.

gen beschikbaar. Voorwaarde voor financiering is dat het project een eigen innovatie is van de ondernemer én dat het

>>

resulteert in groei, zodat er na uiterlijk twee jaar opbrengsten

Het Topfonds Gelderland is een revolverend fonds met een

Topfonds Gelderland BV

9

nieuw in portefeuille Gelderland voor Innovaties

fondsomvang (uitsluitend fonds-in-fondsinvesteringen en

een investering in een marktfonds zijn:

Laad.nl

exclusief dochtermaatschappijen) van € 23 miljoen. Samen

>>

behartiging aandeelhoudersbelangen in marktfondsen;

Nationaal fietsnetwerk

met de dochtermaatschappijen, bedraagt de fondsomvang

>>

sturing op de realisatie van de Gelderse beleidsdoelen;

€ 144 miljoen.

>>

mogelijkheid tot deelname in het management en de

In december 2014 heeft een herstructurering plaatsgevonden

>>

besluitvormingsorganen; van de Gelderse fondsen Topfonds Gelderland, Innovatie- en

bevorderen dat zo veel als mogelijk in de thema’s van de marktfondsen wordt geïnvesteerd.

Investeringsfonds Gelderland (thans Innovatie- en Energiefonds Gelderland, ofwel IEG) en MKB Kredietfaciliteit Gel-

Voor investeringen van Topfonds Gelderland komen uit-

derland (MKG). Er was behoefte aan het onder één Gelderse

sluitend marktfondsen in aanmerking die investeren in

governance structuur brengen van de fondsen en daarnaast

innovatie en duurzame energievoorziening of in sectoren die

bood de wijziging de mogelijkheid om in de toekomst andere

gelieerd zijn aan de Gelderse topsectoren. Een investering

fondsen op een gelijksoortige wijze toe te voegen. In de

van Topfonds Gelderland in een marktfonds (ook wel fonds-

nieuwe situatie:

in-fondsinvestering genoemd) is altijd een minderheidsbe-

>>

zijn de fondsen IEG en MKG 100% dochtermaatschap-

lang. Belangrijk is dat het marktfonds investeert in Gelderse

pijen van Topfonds Gelderland, dat hiermee ook een

ondernemingen en (energie)projecten; bij voorkeur zijn het

houdstermaatschappij is geworden;

Nederlandse marktfondsen.

“Als Laad.nl zijn we bezig met het opstarten van een compleet nieuw fietsnetwerk. Om dat goed te kunnen doen, hadden we financiering nodig. Om op te starten, speciale laadpalen

>>

investeert Topfonds Gelderland in dochtermaatschappijen en marktfondsen.

voor elektrische fietsen te produceren, de ontwikkeling van de

>>

MKB Kredietfaciliteit Gelderland BV

De MKB Kredietfaciliteit Gelderland is een revolverend fonds,

routes – eigenlijk voor alles wat we zo’n beetje bedacht hadden,

De dochtermaatschappijen en marktfondsen investeren

dat in 2010 is opgericht om financieringen te verstrekken aan

was geld nodig. Maar voor een lening van de bank moet je als

direct respectievelijk indirect in ondernemingen. De activi-

ondernemingen die in de kern gezond zijn, maar proble-

bedrijf wel kunnen aantonen dat je in de lift zit. Wij konden dat

teiten van de dochtermaatschappijen IEG en MKG worden

men ondervinden als gevolg van de economische crisis. De

nog niet. Dus toen PPM Oost via Gelderland voor Innovaties

hierna afzonderlijk beschreven.

huidige fondsomvang bedraagt € 46 miljoen, waarvan ultimo

de potentie wel zag, was dat erg prettig. Eens in de zoveel tijd

Het gezamenlijke streefdoel voor Topfonds Gelderland en

2014 nog € 8,7 miljoen beschikbaar is om te investeren. De

rapporteren we de stand van zaken en praten we bij. Meer is

haar dochtermaatschappijen IEG en MKG is dat één Gelderse

faciliteit is gericht op Gelderse MKB-bedrijven, actief in de

voor ons niet nodig, dat maakt het voor beide partijen aantrek-

euro van de investeringen van Topfonds Gelderland in markt-

landelijke topsectoren of in een sector die belangrijk is voor

kelijk.”

fondsen en investeringen van de dochtermaatschappijen in

de provincie Gelderland.

ondernemingen/projecten, ten minste het drievoudige van

De marktomstandigheden vragen vaak om een aanpassing

het totaalbedrag van de investeringen van Topfonds Gelder-

van bedrijfsprocessen bij ons MKB. Hiervoor heeft een onder-

land en de dochtermaatschappijen aan financiering voor

neming kapitaal nodig, maar banken reageren de afgelopen

ondernemingen/projecten oplevert.

jaren terughoudend. Een financiering vanuit de MKB Kre-

Wouter Terpstra, directeur van Laad.nl

dietfaciliteit in de vorm van een lening of aandelenkapitaal De belangrijkste taken en rollen van Topfonds Gelderland bij

10 Jaarverslag 2014 Participatiemaatschappij Oost Nederland NV

maakt de noodzakelijke investeringen wél mogelijk. Hierbij

worden ook altijd andere investeerders en banken betrok-

Innovatie- en Energiefonds Gelderland en MKB Kredietfa-


ken. Vaak zijn zij dan ook bereid om extra te investeren. Zo

ciliteit Gelderland zijn via de holding Topfonds Gelderland

krijgen ondernemingen toegang tot het benodigde kapitaal

volledig gefinancierd door de provincie Gelderland.

EasyRiet

en wordt de regionale economische structuur en werkgelegenheid in stand gehouden en waar mogelijk versterkt.

>>

Dakelementen van natuurriet

Innovatiefonds Overijssel (2013-2014)

Het Innovatiefonds Overijssel is een revolverend fonds met >>

Innovatie- en Energiefonds Gelderland BV

een fondsomvang van € 42 miljoen waarvan € 14,5 miljoen

Het Innovatie- en Energiefonds Gelderland is in 2012 op-

nog beschikbaar om te investeren, dat zich richt op MKB-

gericht met het doel om zowel innovatieve projecten als

ondernemingen in de groeifase: ‘van omzet uit operationele

projecten op het gebied van duurzame energievoorziening

activiteiten naar eerste winst’. De financiering vindt plaats

te stimuleren en te ondersteunen. De huidige fondsomvang

door middel van een lening. Deze lening is bedoeld voor de

bedraagt € 75 miljoen, waarvan € 18,4 miljoen beschikbaar

financiering van maximaal 50% van het project; voor het

om nog te investeren. Het fonds bestaat uit twee beleidsge-

resterende deel zijn mede-investeerders noodzakelijk. Het

bieden:

project moet binnen vier jaar gerealiseerd zijn en de lening en rente moeten worden terugbetaald.

Innovatie Innovatieve projecten in de topsectoren, maar ook in de

Het fonds kan worden gezien als een ‘voorloopfonds’ van

“We kwamen met PPM Oost in contact via het Veluws Centrum

cross-overs en daarmee op alle veelbelovende Gelderse be-

de nieuwe fondsenstructuur van de provincie Overijssel

voor Technologie. Het bleek een perfecte partner om onze droom

drijfstakken in relatie tot de topsectoren. De mogelijkheden

voor het stimuleren van innovatie en het versterken van de

te verwezenlijken. Met alleen een prototype van ons natuurrie-

zijn ruim. Voor een financiering van een innovatief project is

regionaal economische structuur. De verwachting is dat in

ten dakelement konden we niet aankomen bij een bank.

het noodzakelijk dat de jonge onderneming werkgelegenheid

de loop van 2015 de definitieve structuur gerealiseerd wordt.

PPM Oost heeft wel voldoende vertrouwen in onze plannen en is

creëert in Gelderland. Als het vermogen wordt versterkt in de

Na oprichting zijn er mogelijkheden voor kleine en grote

tot op de dag van vandaag bijzonder nauw betrokken. Via het

vorm van aandelenkapitaal worden er ook andere investeer-

leningen (publieke fondsen) en participaties (privaat fonds).

fonds Gelderland voor Innovaties hebben wij de kans gekregen

ders bij betrokken. De fondsomvang voor innovatie-investe-

PPM Oost is de beoogd fondsmanager van de nieuw op te

machines te bouwen die nodig waren om de dakelementen van

ringen bedraagt € 31 miljoen.

richten fondsen.

EasyRiet op de markt te krijgen. Het menselijke aspect van PPM Oost is daarbij prettig: ze overleggen waar nodig en komen

Duurzame energievoorziening (energie-infra)

Het verschil met de andere (private) fondsen van PPM Oost is

gewoon langs als we op een beurs staan. Een traditionele inves-

Nederlandse bedrijven met projecten die rechtstreeks bijdra-

dat met het (publieke) Innovatiefonds Overijssel niet op af-

teerder gaat niet zo te werk.”

gen aan de realisatie van een duurzame energievoorziening

stand van de overheid wordt gewerkt, maar vóór de overheid.

in Gelderland (op dit moment 2% energiebesparing per jaar

Investeringsverzoeken worden als subsidieaanvraag door een

en 14% hernieuwbare energie in 2020), vormen de doelgroep.

ondernemer bij de provincie ingediend, waarna Overijssel de

Dat zijn bijvoorbeeld warmtenetten, geothermie, biomassa-

beoordeling van de aanvraag laat uitvoeren door PPM Oost.

installaties en zonne-energie installaties. De fondsomvang

Het behandelende sectorteam hanteert de gebruikelijke

bedraagt € 44 miljoen.

interne procedure, met dien verstande dat het uiteindelijke

Bob van der Put, directeur van EasyRiet

besluit niet door de directie na advies van het Investment

11


Committee Directe Investeringen wordt genomen, maar

Stroke2Prevent

dat door een adviescommissie, bestaande uit de leden van

Ballonkatheter A-View

het Investment Committee Directe Investeringen, aan (het

De besluitvormingsstructuur van het Innovatiefonds Twente

college van Gedeputeerde Staten van) Overijssel wordt gead-

sluit aan op die van PPM Oost, waarbij het Investment Com-

viseerd. Op basis hiervan wordt door het college een besluit

mittee Directe Investeringen deels als besluitvormingsorgaan

genomen.

en deels als adviescommissie wordt gezien. Het Innovatie-

fondsinvesteringen zijn ook mogelijk.

fonds Twente is gefinancierd door de Regio Twente. Het vóór de overheid werken in plaats van op afstand van de overheid, heeft tot gevolg dat het bezwaarschriftenregime

>>

Dutch Venture Initiative

conform publiekrecht van toepassing is. PPM Oost heeft haar

PPM Oost is betrokken bij Dutch Venture Initiative (DVI), op

organisatie hierop voor dit specifieke fonds aangepast. Het

verzoek van het ministerie van Economische Zaken. DVI is in

Innovatiefonds Overijssel (IFO) is volledig gefinancierd door

2013 naar Luxemburgs recht opgericht.

de provincie Overijssel.

Er is een Board of Directors en een Investment Committee benoemd van ieder drie personen. In beide organen is één lid

>>

Innovatiefonds Twente

benoemd op voordracht van het European Investment Fund

“De resultaten die we met A-View kunnen bereiken, zijn onge-

Het Innovatiefonds Twente is een revolverend fonds met

(EIF) en twee op voordracht van PPM Oost. Dit met instem-

kend. Een van onze speerpunten voor de komende jaren is dan

een fondsomvang van € 7 miljoen. Het fonds is in juni 2014

ming van de grootste financier van het DVI: het ministerie

ook: internationaliseren. Om dat goed te kunnen doen, moet

opgericht met als doel de sociaal economische structuur van

van Economische Zaken.

Stroke2Prevent de nodige groei doormaken. Daar is geld voor

Twente duurzaam en structureel te versterken en de concur-

nodig. Om die reden zijn we bij PPM Oost uitgekomen. PPM

rentiekracht te vergroten. De focus ligt daarbij op High Tech

In 2014 heeft het ministerie van Economische Zaken haar

Oost ziet dat wij als lokaal bedrijf internationale ambities heb-

Systems & Materials (HTSM) projecten en cross-overs met

oorspronkelijke inbreng van € 100 miljoen verhoogd naar

ben. Dat werkt prettig en schept ook de nodige rust: PPM Oost

alle regionale sectoren uit het topsectorenbeleid van het mi-

€ 230 miljoen. Daarnaast draagt EIF voor 50% bij tot een

heeft vertrouwen in onze werkwijze en tegelijkertijd een goed

nisterie van Economische Zaken. De projecten sluiten aan op

totale fondsgrootte van € 345 miljoen, verdeeld over DVI1

netwerk. Dat is een goede combinatie.”

de HTSM Roadmap, die is opgesteld door de Industry Board.

(€ 195 miljoen) en DVI2 (€ 150 miljoen).

Kennispark Twente brengt ten aanzien van het innovatiegeMaarten Nibbelke, directeur van Stroke2Prevent


halte advies uit bij elke aanvraag van het fonds.

Aangezien het EIF het fondsmanagement van het DVI voert,

De financiering kan door de doelgroep (ondernemingen in

verzorgt PPM Oost meer de liaisonrol tussen enerzijds het

hun eerste fase) breed worden ingezet: product development,

ministerie van Economische Zaken en EIF en anderzijds de

market research, het bouwen van een managementteam en

Nederlandse Venture Capital-markt. De nauwe contacten

het creëren van een volledig businessplan. De ondernemin-

met de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschap-

gen moeten gevestigd zijn of zich vestigen in Twente en bij

pijen leidden tot een vliegende start van DVI. De activiteiten

voorkeur werken in een samenwerkingsverband van bedrij-

die PPM Oost ten behoeve van DVI verricht, zijn belegd bij het

ven en/of kennisinstellingen. Een voorwaarde is ook, dat een

sectorteam Fonds-in-Fonds. Nu reeds zijn synergie-effecten

private investeerder onder gelijke voorwaarden en condities

gerealiseerd met de fonds-in-fondsactiviteiten van Topfonds

met het Innovatiefonds Twente mee investeert. Fonds-in-

Gelderland.

Risicomanagement

Strategische risico’s

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Risicomanagement is het identificeren en kwantificeren

>>

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen krijgt continu

van risico’s en het vaststellen van beheersmaatregelen. Het

PPM Oost is gefinancierd met publieke middelen. Een

aandacht in onze contacten met toeleveranciers en (toe-

risicobeleid van PPM Oost is erop gericht huidige en toekom-

wijziging van de politieke koers kan gevolgen hebben voor

komstige) klanten. “People, Planet, Profit (en Progress)” zijn

stige risico’s inzichtelijk te maken, te beheersen, te vermin-

de organisatie. Dit risico is door PPM Oost maar beperkt te

in al onze investeringsvoorstellen terug te vinden. Tijdens

deren of te spreiden.

voorkomen. PPM Oost wijst de stakeholders voortdurend op

de eerste gesprekken, die mogelijk tot een deelneming

Wijziging van politieke koers

het belang van het stimuleren van innovatie, de noodzaak

leiden, besteden we aandacht aan het belang dat wij en onze

In de afgelopen jaren heeft PPM Oost haar risicobeheersmo-

van het aansluiten van de activiteiten van PPM Oost op de

stakeholders aan MVO hechten. Wij willen ons uiteraard niet

del steeds verder uitgewerkt. Risicomanagement heeft con-

beleidsgebieden en het belang van maatschappelijke en

associëren met ondernemingen die zich bezighouden met

tinue aandacht. Centraal staan de controllers van PPM Oost

financiële resultaten.

illegale praktijken of met ondernemingen die niet zuiver

en Oost NV. Zij hebben intensief contact en overleggen op

>>

handelen. We doen geen zaken met bedrijven waarvan de

reguliere basis met de Auditcommissie. Ook bij de Raad van

PPM Oost werkt volgens interne procedures, die waarborgen

bedrijfsactiviteiten of bedrijfsvoering onethisch, illegaal of

Commissarissen van Oost NV, het hoogste toezichthoudende

dat er binnen de organisatie geen sprake is van ongeoor-

maatschappelijk niet verantwoord lijken te zijn.

orgaan waaronder PPM Oost valt, heeft risicomanagement

loofde staatssteun.

Staatssteun

passende aandacht.

We hanteren hierbij als richtlijn voor klanten en toeleveranOperationele risico’s

ciers dat zij zich houden aan de weten regelgeving in de

Het risicobeheersmodel van PPM Oost is gebaseerd op het

>>

Te snelle groei van de activiteiten van PPM Oost.

landen waarin zij opereren. Deze verantwoordelijkheid ligt

model van COSO-ERM en kent de volgende indeling:

Door het grote aantal investeringen in nieuwe, jonge en in-

bij de bedrijven zelf én hun afnemers. Met organisaties die

>>

Wat zijn de risicocategorieën?

novatieve bedrijven die veel begeleiding behoeven.

werknemers of leveranciers discrimineren of die er ontoerei-

>>

Welke interne en externe gebeurtenissen kunnen van

>>

Kwijtraken of ontoegankelijk worden van digitale

kende arbeidsomstandigheden op na houden, doet Oost NV

gegevens.

geen zaken. Tegelijkertijd zoeken we soms noodgedwongen

invloed zijn op de realisatie van de risicocategorieën? >> >>

Wat is de kans dat een gebeurtenis zich voordoet en wat

PPM Oost heeft technische en organisatorische maatregelen

de grenzen op van wat de maatschappij toelaatbaar vindt.

is de impact als die gebeurtenis zich voordoet?

getroffen om de beveiliging en continue beschikbaarheid van

Dierproeven bijvoorbeeld zijn onontbeerlijk voor nieuwe

Welke maatregelen zijn nodig om risico’s terug te bren-

digitale gegevens te waarborgen.

medicijnontwikkeling. Sommige ondernemingen in onze

gen tot een aanvaardbaar niveau?

portefeuille moeten noodgedwongen dierproeven doen,

>>

Informatie en communicatie.

Reporting risico’s

maar dan wel volgens de daartoe opgestelde richtlijnen en na

>>

Monitoring.

>>

goedkeuring van de ethische toetsingscommissie.

Onbetrouwbare of niet-tijdige informatieverstrekking

Dit risico wordt ondervangen door de deskundigheid van de PPM Oost heeft in het risicobeheersmodel haar risico’s in

medewerkers, handhaving van een intern participatiebeheer-

de volgende risicocategorieën onderverdeeld: strategische,

systeem en schriftelijke vastlegging van de afspraken die

operationele en reporting risico’s. Op basis van de uitwer-

worden gemaakt met de bedrijven waarin wordt geïnves-

kingen van het risicobeheersmodel treft u hieronder een

teerd.

overzicht aan van de belangrijkste risico’s en de maatregelen die getroffen zijn om die risico’s te minimaliseren.

13

volledig benutten van een aantal fondsen in de toekomst afremmen. PPM Oost ervaart om bovengenoemde reden op fondsniveau een resultaatsverplichting in de realisatie van investeringen binnen een tijdvak dan ook als onwenselijk.

Borging professionaliteit De veranderende rol van PPM Oost heeft een grote impact gehad op haar organisatie. PPM Oost beheerde lange tijd alleen een eigen fonds. Daar is de afgelopen jaren en met name in 2014 de rol van fondsmanager van diverse fondsen voor overheden bij gekomen. Door de uitbreiding van het toevertrouwde kapitaal is PPM Oost in personele omvang fors gegroeid. Nadat de sectorteams op volle sterkte waren

Ontwikkelingen in 2014

gebracht, is geïnvesteerd in menskracht in het Team Ope-

en vooruitblik op 2015

financieel gebied. Zowel bij het inrichten en structureren van

rations, met name in fondsmanagement en op juridisch en nieuwe fondsen, als bij de borging van bestaande processen en professionaliteit, zal dit van grote waarde zijn. Tenslotte zij opgemerkt dat de maatschappelijke, politieke en daarmee juridische context waarbinnen PPM Oost werkzaam is, voortdurend wijzigt, wat veel vraagt van de medewerkers én de organisatie. Voorbeelden zijn het staatssteunrecht of de invloed van de jurisprudentie binnen het bestuursrecht.

2014 was het jaar waarin PPM Oost met de exit van Xsens de grootste (miljoenen-)verkoop uit de historie van PPM Oost realiseerde.

toekomst en een kritische sparringpartner te zijn. Het succes

Naast de menskracht is er, als het gaat om professionaliteit,

is natuurlijk toe te schrijven aan de ondernemers, maar ook

ook geïnvesteerd in systemen en processen. Het workflow-

is duidelijk geworden hoe PPM Oost bedrijven verder helpt

en procesbeheerssysteem werd geoptimaliseerd, evenals de

door ze strategisch te ondersteunen.

kwartaalrapportages voor de stakeholders. Vermeldenswaar-

Naast het financieel rendement, bevestigde de verkoop het

dig is ook de samenwerking tussen PPM Oost en ODIN Com-

inzicht dat investeren met publieke middelen in innovatieve

Naast de successen in kwalitatieve zin werden ook in kwan-

pany terzake van het in kaart brengen van de management

start-ups een lange adem vergt. Het Enschedese Xsens,

titatieve zin, onder andere in aantallen nieuwe participaties,

capaciteiten van de ondernemers waarmee zaken worden ge-

gespecialiseerd in het digitaliseren van 3D-beelden, was een

de doelstellingen gehaald. Echter het werken binnen de

daan. Met behulp van het instrument ODC (ODIN Development

participatie van het eerste uur die, zoals nagenoeg elke start-

kaders van staatssteun en fondsvoorwaarden, onvoldoende

Compass) wordt beoordeeld of er sprake is van juiste competen-

up, een grillige groei kende. PPM Oost is het bedrijf ruim

kwaliteit van de aanvragen en/of gebrek aan co-financiering

ties bij een ondernemer of een evenwichtig management team,

tien jaar lang blijven steunen door mee te denken over hun

kan het uiteindelijke aantal nieuwe participaties en/of het

dat de onderneming naar een volgende fase kan brengen.


Vooruitblik op 2015

Oost steeds beter te vinden. We verwachten dan ook in 2015


Voor 2015 verwacht PPM Oost een aantal prominente suc-

een flink deel van de nog beschikbare fondsen te kunnen

cessen op het gebied van exits en overige zaken (prijzen,

investeren in kansrijke initiatieven, met inachtneming van

RingCredible

samenwerkingsverbanden). De begeleiding door PPM Oost

de eerder genoemde restrictie op juridische en economische

van haar participaties naar waardecreatie zal de grootste

kaders en voorwaarden die financiering belemmeren.

Goedkoop bellen app

aandacht hebben, temeer daar de organisatie nu stevig staat en haar potentieel volledig kan worden benut.

PPM Oost heeft alle voorbereidingen getroffen om qua structuur, organisatie, proces én governance accuraat en efficiënt

Nieuwe fondsen

te kunnen te inspelen op de aanvragen uit hoofde van de

PPM Oost is fondsbeheerder voor en betrokken bij de op-

nieuw op te richten en bestaande fondsen in Gelderland en

richting van diverse nieuwe fondsen. Op 11 februari 2015 zijn

Overijssel.

het Fonds Gelderse Cultuurleningen, het Fonds Herstructurering Bedrijventerreinen Gelderland en het Fonds Gelderse Vrijetijdseconomie opgericht. Met de oprichting van deze fondsen wordt voorzien in een behoefte binnen de provincie Gelderland om de betreffende sectoren en activiteiten pro-

“Met PPM Oost aan boord halen we naast de gezochte

fessioneel en onafhankelijk te ondersteunen, met inzet van

financiële slagkracht, een aandeelhouder aan boord met

revolverende middelen. Wat betreft de activiteiten voor het

veel financiële know-how, professionaliteit en een uitstekend

Fonds Herstructurering Bedrijventerreinen is sprake van een

netwerk. Ik verwacht tevens veel synergie met onze bestaande

intensieve samenwerking met Oost NV.

aandeelhouders, een consortium van investeerders, geleid door Brooklyn Ventures. Voor de vestiging hebben we bewust

In Overijssel gaat naar verwachting in het voorjaar 2015 de

gekozen voor de The Gallery in Enschede. Wij willen optimaal

definitieve structuurvorming van de Houdstermaatschappij

samenwerken met de Universiteit Twente door de daar aanwe-

Fondsen Overijssel en haar werkfondsen plaatsvinden. PPM

zige kennis en de ruime beschikbaarheid van (internationale)

Oost is beoogd fondsbeheerder voor de werkfondsen IFO I

hoog opgeleide arbeidskrachten. The Gallery biedt daarbij als

(participaties), IFO II (leningen) en Breedbandfonds Over-

locatie een goede combinatie van kennis, ondernemerschap en

ijssel. PPM Oost is daarnaast al fondsbeheerder voor het

innovatie.”

Innovatiefonds Twente. Hans Osnabrugge, directeur van RingCredible Innovatiefonds Twente heeft een eigen loket in The Gallery, een bedrijfsverzamelgebouw op de campus van de Universiteit Twente, waar ook de activiteiten van Kennispark Twente plaastvinden, een nieuwe hotspot voor innovatieve start-ups. Zowel de startende als groeiende ondernemers weten PPM

15

ten behoeve van Dutch Venture Initiative. Om de groei van het aantal fondsen goed te kunnen blijven managen heeft PPM Oost geïnvesteerd in het uitbreiden van de (personele) organisatie. Het gemiddeld aantal werknemers groeide van 27 naar 36 medewerkers. Dat leidde ertoe dat de algemene beheerkosten ten opzichte van een jaar eerder zijn toegenomen. De uitbreiding is overigens ruim binnen budget gerealiseerd en de ermee gemoeide extra kosten worden gecompenseerd door de hogere opbrengst beheervergoeding.

Investeringsportefeuille In het verslagjaar is vanuit de vennootschap PPM Oost in

Toelichting op resultaten

38 nieuwe participaties geïnvesteerd en hebben 19 bedrijven

en financiële positie

om een cash out bedrag van € 13,5 miljoen. In de toelichting

een aanvullende financiering ontvangen. In totaal ging dat op pagina 36 staat een totaalbedrag aan investeringen in participaties van € 19,1 miljoen; hierin zijn ook de vendor loans en conversies ad € 4,4 miljoen en de rentebijschrijvingen ter grootte van € 1,2 miljoen verwerkt. De prestatie-indicatoren voor investeringen waren voor de fondsen in de vennootschap PPM Oost voor het jaar 2014 gesteld op 31 nieuwe en 8 aanvullende financieringen voor in totaal € 9,7 miljoen. Aan deze doelstellingen is derhalve ruimschoots voldaan.

Het jaar 2014 is door PPM Oost afgesloten met een recordwinst van € 6,1 miljoen, hetgeen fors hoger was dan de begroting. Dit was te danken aan de succesvolle verkoop van ons belang in het technologiebedrijf Xsens; een miljoenendeal voor PPM Oost.

Innovatiefonds Twente en Innovatiefonds Overijssel, waarvan de definitieve juridische structuur in 2015 wordt geëffectu-

De 38 nieuwe bedrijven zijn toegevoegd aan de portefeuille,

eerd. Deze fondsen zijn eigendom van een van de individuele

die aan het begin van vorig jaar uit 129 ondernemingen be-

indirecte aandeelhouders van PPM Oost en juridisch gestruc-

stond. In de loop van het jaar zijn 4 bedrijven verkocht, heb-

tureerd buiten de vennootschap PPM Oost. De fondsverstrek-

ben er 4 hun lening volledig afgelost en zijn er 10 gefailleerd

kers hebben PPM Oost ingehuurd als fondsmanager. De

of geliquideerd. Daarmee komt het totaal aantal bedrijven

De overige opbrengsten bestonden voor een belangrijk deel

opbrengsten uit deze beheeractiviteiten namen, als gevolg

dat PPM Oost op 31 december 2014 in portefeuille had op

uit vergoedingen die PPM Oost heeft ontvangen voor het

van het feit dat de provincies Gelderland en Overijssel hun

149, een groei van 16%. Ook in bedragen gemeten is de

beheren van de participatieportefeuille van fondsen zoals

revolverende fondsen aan het uitbreiden zijn, meer en meer

investeringsportefeuille met dit percentage toegenomen:

Topfonds Gelderland, Innovatie- en Energiefonds Gelderland,

toe. Daarnaast voerde PPM Oost beheer- en begeleidings

van € 57,7 miljoen aan het begin naar € 66,9 miljoen ultimo

Gelderland voor Innovaties, MKB Kredietfaciliteit Gelderland,

activiteiten uit voor het ministerie van Economische Zaken

boekjaar. De gemiddelde financiering is met € 445.000


vergelijkbaar met voorgaand verslagjaar. Voor iedere par-

gefinancierd. Aan het fonds wordt in totaal via PPM Oost

het rendement in de toekomst naar verwachting zodanig

ticipatie is per balansdatum individueel beoordeeld of het

€ 230 miljoen in afroepbare tranches beschikbaar gesteld.

blijven dat PPM Oost haar kosten goed maakt en de inflatie

geïnvesteerde bedrag nog minimaal die waarde heeft. Indien

bijhoudt.

de waarde lager wordt ingeschat treffen we een voorziening.

Balans en rendement

Per balansdatum is een totale voorziening voor participaties

De balans van PPM Oost kent traditiegetrouw een hoge

Verder kijkend naar de toekomst verwachten we te kunnen

van € 18,5 miljoen noodzakelijk gebleken, ofwel 28% van de

solvabiliteit van bijna 73%. Ten opzichte van een jaar eerder

blijven investeren in regionale innovatieve bedrijven die niet

nominale waarde. Dat is ongeveer 10% lager dan de 31% een

is dit licht gedaald als gevolg van de uitbreiding van Dutch

alleen voor de organisatie en haar aandeelhouders een mooi

jaar eerder.

Venture Initiative, waardoor de balans werd verlengd. Ook de

financieel rendementsperspectief hebben, maar ook verder

liquiditeit van de organisatie is met een bankstand van bijna

maatschappelijk van belang zijn. Te denken valt aan regio-

Tegenover de voorziening die nodig is voor een aantal

€ 59 miljoen prima te noemen. Hierbij dient te worden op-

nale werkgelegenheid en Triple Helix samenwerkingsverban-

participaties staan bedrijven waarbij de waardeontwikkeling

gemerkt dat een groot deel van dit bedrag beklemd is, zoals

den, innovatie, verduurzaming van energievoorziening, het

dusdanig positief is, dat er sprake is van een meerwaarde die

uiteengezet is bij de toelichting op de balans op pagina 38.

bevorderen van gezondheidszorg etcetera.

Deze meerwaarde, welke niet in de balans wordt verwerkt,

Het financiële rendement voor de aandeelhouders is weerge-

Met de groei van de organisatie in de afgelopen periode is

maar in de toelichting op de balans wordt vermeld, is

geven in onderstaande grafiek.

PPM Oost zowel in menskracht als in financiële mogelijkhe-

uitgaat boven de door PPM Oost geïnvesteerde bedragen.

gebaseerd op de Fair Market Value. In 2014 is de meerwaarde afgenomen van € 13,7 miljoen naar € 10,2 miljoen. De daling wordt veroorzaakt door de realisatie van de meerwaarde van Xsens zoals hierboven beschreven.

den klaar voor de toekomst. De financiële resultaten vallen

30

vanaf het jaar 2016 voor de eerste keer onder de vennoot-

25

schapsbelasting. Investeren in jonge, innovatieve bedrijven

20

in Oost Nederland blijft een bijzonder interessante activiteit, die zeker niet zonder risico is, maar wij blijven op zoek naar

Om de financiële performance van PPM Oost te beoordelen

15

kan worden gekeken naar de ontwikkeling van het eigen

10

vermogen plus de nog niet gerealiseerde meerwaarde. Wij hopen immers dat in onze portefeuille stars zitten die zich zullen ontwikkelen tot de volgende Xsens’en. Die ontwikkeling vindt zijn weerslag in de meerwaarde. In het verslagjaar steeg de optelling van het eigen vermogen en de meerwaarde van € 93,9 miljoen naar € 96,5 miljoen, een toename van

de regionale groeibriljanten.

5 0

2011

2012

2013

2014

cumulatief gerealiseerd rendement cumulatief rendement plus FMV-meerwaarde cumulatieve inflatie

bijna 3%. De blauwe lijn geeft het gerealiseerde rendement aan, dat Naast investeringen in participaties (deelnemingen en lenin-

aan het einde van het verslagjaar 12,6% is, gemeten vanaf

gen) is in het afgelopen jaar ook het belang in Dutch Venture

het jaar 2011. Ten opzichte van de inflatie, die door de aan-

Initiative vergroot met € 4 miljoen. In totaal is er in Dutch

deelhouders als maatstaf is gesteld en die 8,6% bedroeg over

Venture Initiative € 10 miljoen geïnvesteerd. Deze investering

de periode 2011-2014, is dat beduidend beter. Ook wanneer

is volledig door het ministerie van Economische Zaken

gekeken wordt naar de nog te realiseren meerwaarde kan

17

Maatschappelijke indicatoren PPM Oost, ION en GvI

People

Planet

Arbeidsplaatsen (fte)

Reductie CO2 (in kg)

2.311

1.569

13.300.850

2014 vs. beoogd*

Progress €

€ 85,8 miljoen

€

€ 65,7 miljoen

25

R&D uitgaven

aantal verleende octrooien

€ 15,2 miljoen

235

43

geïnitieerde bancaire financieringen

samenwerkingsverbanden met kennisinstellingen en –netwerken

nominaties voor prijzen en awards

geïnitieerde investeringen


Legenda maatschappelijke indicatoren

€

Arbeidsplaatsen (fte)

R&D Uitgaven

Actueel aantal FTE versus beoogd aantal FTE op het moment van aflossing of exit in de bedrijven waarin wordt deelgenomen of waaraan financiering is verstrekt.

Het totaal aan R&D uitgaven gedurende het jaar in de bedrijven waarin wordt deelgenomen of waaraan financiering is verstrekt.

€

Reductie CO2 (in kg)

Samenwerkingsverbanden

Totale besparing op CO2 gedurende het jaar in de bedrijven waarin wordt deelgenomen of waaraan financiering is verstrekt.

Het totaal aantal samenwerkingsverbanden met kennisinstellingen (waaronder universiteiten, hogescholen, kennisparken en –valleys etc) in de bedrijven waarin wordt deelgenomen of waaraan financiering is verstrekt.

Geïnitieerde investeringen

Octrooien

Totaal aan nieuwe geinitieerde investeringen gedurende het jaar in de bedrijven waarin wordt deelgenomen of waaraan financiering is verstrekt.

Het totaal aantal octrooien dat gedurende het jaar is verleend aan de bedrijven waarin wordt deelgenomen of waaraan financiering is verstrekt.

Geïnitieerde bancaire financieringen

Prijzen en awards

Totaal aan nieuwe bancaire financieringen gedurende het jaar in de bedrijven waarin wordt deelgenomen of waaraan financiering is verstrekt.

Het totaal aantal - nominaties voor - prijzen en awards dat is verleend aan de bedrijven waarin wordt deelgenomen of waaraan financiering is verstrekt.

19

Voorbeelden maatschappelijke opbrengsten ‘Onze technologie draagt o.a. bij aan een efficiënter en effectiever gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen en vervanging van deze middelen door biostimulanten. Bovendien leidt onze technologie tot een hogere productie en minder oogstverliezen.’ NSure Holding BV

die bijdragen aan gezondheidszorg en 55% relaties veiligheid in 2014

‘Wij zetten een beter alternatief voor energiezuinige terrasverwarming op de markt. De reductie in vergelijking met huidige systemen bedraagt zelfs 95%.’ Sit & Heat

‘Voor virusdetectie worden nu hoogwaardige laboratoria ingezet, waar onder strenge restricties monsters worden onderzocht. Laboranten zijn soms dagen bezig om vast te stellen om wat voor soort virus het gaat. Hoe anders is dat straks met ons virichip systeem, wat binnen 30 minuten een virus detecteert.’ BioSenz

‘Onze Qortexx app is uitgerust met een locatie-indicator. Dit betekent dat personen in een gebouw gelokaliseerd kunnen worden. In geval van calamiteiten hoeft het gebouw niet meer doorzocht te worden maar weten we vanuit de Qortexx portal direct wie zich waar in het gebouw bevinden. ’ Aunti Aviation


die bijdragen aan kwaliteit milieu 37% relaties en klimaatbeheersing in 2014

‘De nieuwe innovatieve voorziening op de mammograaf zorgt voor een significante pijnreductie bij borstonderzoek met een logischere, aan de individuele vrouw aangepaste, aandrukking. Het is een innovatie die dicht bij de huidige technologie staat, wat de kans van slagen vele malen groter maakt.’ Sigmascreening

Kerncijfers 2014 Participatiefonds PPM Oost en Innovatiefonds Oost Nederland Fondsstand ultimo 2014 (in miljoen €) Beheerd fonds vermogen*

Portefeuilleverloop in 2014

Vrij beschikbare liquiditeit Aantallen

96,9 21,8 0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

* Betreft de optelling van de nominale waarde van de participaties en de liquide middelen van Participatiefonds PPM Oost en het fondsvermogen van Innovatiefonds Oost Nederland.

Geïnvesteerd in 2014 (cash out) Aantal investeringen Geinvesteerd vermogen (mio)

Nieuw

Vervolgronde 11

17

€ 6,5

€ 5,4

2014

2013

Financieringen begin jaar

77

84

Nieuwe financieringen

11

9

Exits

-4

-6

Afgeloste leningen

-1

-3

Faillissementen/Liquidaties

-7

-7

Financieringen einde jaar

76

77

21

Nieuw in portefeuille 2-B Energy BV

Ontwikkelt een offshore windturbine met twee bladen waarmee onderhoud met helicopters eenvoudiger wordt en opgewekte windenergie op zee tot 40 procent goedkoper wordt.

3T

Ontwikkeling en levering van embedded systemen en elektronica op maat.

CTN Vastgoed BV

Realisatie en exploitatie van haven/kade in Nijmegen.

Food Sense BV

Bekend van broodbeleg onder de merknaam ‘Fred & Ed’.

Kaspar Koch Holding BV

Holdingmaatschappij aandelen Future Chemistry.

Life Sciences & Health Fund BV

Investeringsfonds voor startende en doorgroeiende biotechnologische bedrijven in Brabant, Gelderland en Overijssel.

Mimetas

Ontwikkelt organ-on-a-chiptechnologie voor het testen en ontwikkelen van nieuwe medicijnen met als doel om de traditionele kweektechnieken zoals proefdieren te vervangen.

Pieter Nieuwland Holding BV

Holdingmaatschappij aandelen Future Chemistry.

Ringcredible BV

Een app waarmee via smartphone of tablet tot 90% goedkoper gebeld kan worden naar alle mobiele en vaste telefoonnummers ter wereld via WiFi of een 3G/4G verbinding.

Sigmascreening BV

Ontwikkelt nieuwe producten voor de mammografie. Het doel van de onderneming is om extreme pijn tijdens het screenen op borstkanker bij vrouwen te voorkomen.

Stroke2Prevent BV

De onderneming heeft een nieuwe methode ontwikkeld (‘A-view’ ballonkatheter) waarmee het risico op een herseninfarct na hartoperatie kan worden verlaagd.


22

Kerncijfers 2014 Gelderland voor Innovaties

Fondsstand (mio) Fondsstand ultimo 2014 (in miljoen €) Beheerd fonds vermogen

Portefeuilleverloop in 2014

Vrij beschikbaar fonds vermogen*

Aantallen

14,6 8,0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Aantal investeringen Geinvesteerd vermogen (mio)

Nieuw

2013

Financieringen begin jaar

52

39

Nieuwe financieringen

27

21

Afgeloste leningen

-3

-2

Faillissementen/liquidaties

-3

-5

Ingeroepen borgstellingen

0

-1

Financieringen einde jaar

73

52

15

* Hiervan wordt € 7 miljoen in tranches in de jaren na 2014 ontvangen.

Geïnvesteerd in 2014 (cash out)

2014

Vervolgronde 27

2

€ 1,5

€ 0,08

23

Nieuw in portefeuille BIOSENZ Virus detection

BioSenz BV

Ontwikkelt een systeem voor de detectie en identificatie van virussen. Dit zogenaamde ViriChip System is een draagbaar lab-on-a-chip systeem.

Bouwpaco Packaging Equipment BV

Ontwikkelt duurzame verpakkingsmachines voor de voedingsmiddelenindustrie.

Butterfly World

ICOAN BV

Producent en toeleverancier van maatwerk interieurproducten voor de zakelijke markt

In2Care Holding BV

Spin-off van Wageningen UR die biologische bestrijdingsmethoden tegen muggen ontwikkelt, produceert en vermarkt.

Ontwikkeling van een nieuw flexibel concept met als basis natuur en duurzaamheid.

Jutten Simulation & Training BV

Ontwerpt en ontwikkelt e-learning (waaronder kassatrainingen voor de retailmarkt), simulatietrainingen en serious games.

Caffé Sotto

Ontwerpt en produceert unieke koffiezetinstallaties voor een ware beleving.

Laad.nl Holding BV

Online zoekmachine voor oplaadpunten.

Carbon Space Frames BV

Levert overkappingen op basis van carboncontructies.

Magic Mobs BV

Ontwikkelt een virtual reality leeromgeving oftewel een virtueel klaslokaal

CO2BO BV

Ontwikkelt een innovatieve installatie om restafval van de palmolie-industrie (ook wel Empty Fruit Bunches genoemd) te verduurzamen.

Music Maker Group BV

Ontwerpen en drukken van toonaangevende tijdschriften voor de muziekindustrie.

CWR Mobility BV

Ontwikkelt een mobiele toepassing van CRM-applicaties.

Okimono BV

EasyRiet BV

Maakt prefab schakelbare dakelementen voorzien van echt riet.

Optixolar BV

E-Nose BV

Ontwikkelt, produceert en vermarkt de eNose-technologie waarmee bepaalde stoffen (gassen, chemicaliën en cannabis) en ziektes bij mensen en dieren worden gedetecteerd.

Pectcof

Fewle BV

Ontwikkelt een nieuwe mobiele betaalapp voor de brandstoffenmarkt.

Polyketting BV

atibeaque quiam ex ea audandae num eium venis sit magnis oplossingen voor verpakkingsidebisTransport/buffer maxim verios dolorro te pario ditadepresto dolor atem industrie. verrum expla pra con con rae sapicimin eos sit aut quatur?

Ontwikkelt ‘chirurgisch plakband’ voor het betrouwbaar afsluiten van chirurgische wonden waardoor lekkages en verkleving worden tegengenaan.

Qalumma BV

Am arcia cone volupid quos ut od quodi beraerum dolupOntwikkelt een intelligent informatiebeheersysteem. tatem faccus et facit excerfero volut auditas exerum expedic

GATT Technologies BV

®

Hoofd kop Ontwerp, produceert en verkoopt T-shirts en aanverwante Epratur am voloribus prempelibus dolendae et lam sequi artikelen met unieke design prints. doluptum nonsequi sit parum eatet labor audisci omnietus,

am fugiaturibus idignis quatur aut ut aliae labo. Ernam ut Ontwikkelt een zonne-energiepaneel dat gebruik maakt omnis nus andellam sequiat technologie atiaereped etwordt eicipsandit van optica. Doorvolecte de toegepaste een betere efficiency bereikt bij hogere temperaturen. eatiasp erferuptaes mosti to modiciis sus. Ontwikkelt een technologie om voedingsingrediënten, Ibus,waaronder cumendit ius eost aut aut erroremque te consequis pectine, uit koffiebiomassa extraheren.

ipsunt re pos qui cus sequam, sit volupta doluptam voluptaspe nulluptia con pro dolorep ratios magnate lab. excerfero volut auditas exerum expedic ipsunt re pos qui cus sequam.

24

Vervolg nieuw in portefeuille Ragcom

Specialist in timmer- en stukadoorswerk en schilderen in de project afbouw.

RitAssist Nederland BV

Biedt diverse GPS oplossingen voor bedrijven, zoals rittenregistratie, track&trace etc.

RotaQ

Ontwikkelt en produceert liftsystemen voor vrachtwagens/autolaadkranen.

Symetrics

Ontwikkelt interactieve non-lineaire economische beleggings- en ALM-software voor financiële instellingen zoals pensioenfondsen, verzekeraars en banken.

Vicancy R&D BV

Produceert video’s bij vacatures.

25

Investment Committee Fonds-in-Fondsinvesteringen drs. B.N.M. van der Maarel, voorzitter

drs. O.E.J.H. Takx plaatsvervangend voorzitter

drs. R.W.M. Nijs lid

Aftredend bij:

Aftredend bij:

Aftredend bij:

Algemene Vergadering van



Aandeelhouders 2017

Aandeelhouders 2016

Aandeelhouders 2015

>>

Directeur Dolphin Insight BV: adviseur;

>>

Interim manager, bestuurder en ondernemer;

>>

Oprichter van TheRockGroup;

>>

Commissaris bij Innovation Quarter en voorzitter van

>>

Voormalig directeur Oosterdok Ontwikkeling;

>>

Voorzitter van de Investeringscommissie van het

de audit commissie;

>>

Voormalig Financieel adviseur Crisiscare Trubendorffer;

Commissaris bij Meerlanden NV en voorzitter van de

>>

Voormalig Adviseur Innovatiekredieten Agentschap NL;

>>

Lid van De Onderlinge van 1719 U.A.;

audit commissie;

>>

Voormalig Interim directeur Arch Hill Capital NV;

>>

Directeur van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij

>>

Lid Raad van Advies CPI Governance;

>>

Corporate Finance Adviseur, nominee shareholder en

>>

Lid Jury New Venture;

Directeur van Si Capital;

>>

Lid van de Raad van Advies van ShareBusiness;

>>

Voormalig Associate partner - Corporate Finance

>>

Oprichter en DGA Brick Finance BV;

>>

Lid van de Raad van Advies van SID the Netherlands

boutique Improved cf;

>>

Voormalig lid Raad van Commissarissen Capcorp

>>

>>

Voormalig Venture Partner, Inkef Capital;

>>

Voormalig Interim Corporate Finance Director VimpelCom;

>>

Voormalig Director Corporate Finance ING Bank;

>>

Voormalig Executive Director Corporate Development (Strategy en M&A voor - ABN AMRO Groep);

>> >>

Chapter;

Investments BV;

>>

Voorzitter van de Raad van Toezicht van BIDNetwork;

Voormalig managing partner Greenfield Capital Part-

>>

Voormalig Projectleider Holland Financial Centre;

ners NV;

>>

Voormalig directeur Maatschappelijk Verantwoord

Voormalig board member Fortis Bank investment banking.

Ondernemen bij de Rabobank; >>

Voormalig directeur Financiële Logistiek en Corporate Insturance bij de Rabobank;

AMRO;

>>

Voormalig Directeur EMEA bij HNC Software;

Voormalig Risk Management & Relationship Manage-

>>

Voormalig SEVP bij ABN AMRO bank.

Voormalig Commissaris Robin Radar Facilities BV voor Inkef Capital;

>>

>>

der Wetenschappen;

Voormalig Senior Vice President, Leveraged Finance ABN

ment Grootbedrijf ABN AMRO; >>

>>

Participatiefonds Duurzame Economie Noord-Holland;

Voormalig Bestuurslid Stichting Dansateliers Rotterdam.


Investment Committee Directe Investeringen B. Franse voorzitter

drs. J. van Hellemond vice-voorzitter

dr. K. Wiedhaup lid

Aftredend bij:

Aftredend bij:

Aftredend bij:




Aandeelhouders 2017

Aandeelhouders 2016

Aandeelhouders 2016

>>

Plaatsvervangend voorzitter Raad van toezicht

>>

Voormalig partner PWC;

>>

Voorzitter Raad van Commissarissen Eshova Beheer BV;

>>

Lid Raad van Commissarissen Rabobank Vallei en Rijn;

>>

Lid Raad van Advies Putman Groep BV;

>>

Lid Raad van Advies WerkmandeJong;

>>

Voormalig General Partner bij Atlas Venture;

>>

Lid bestuur Stichting Bruil-Kombex-Arnhem;

>>

Voormalig Groepsdirecteur Wolters en Schaberg;

>>

Lid commissie waarde bepaling VX Company;

>>

Voormalig Beheerder deelnemingen NOM;

>>

Corporate finance adviseur bij SKG Beheer BV;

>>

Voormalig Lid KvK en Fabr. Arnhem en omgeving;

>>

Adviseur Hubbers Interieurbouw.

>>

Algemeen directeur Agterhof Houtindustrie.

>>

VVV Hollands Midden; >>

Voormalig lid Raad van Bestuur Organon International en Managing Director Global R&D;

Voormalig commissaris bij o.a. Helpman Holding,

>>

Voormalig Director Pharma Group Akzo-Nobel;

Postiljon Hotels, Best Fencing, Packschut en PPM Oost;

>>

Voormalig Vice-voorzitter Raad van Toezicht Academisch Ziekenhuis Maastricht;

>>

Voormalig Lid Raad van Toezicht Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Nijmegen;

>>

Mede-oprichter en voormalig bestuurslid Health Valley Netherlands;

>>

Lid Raad van Commissarissen Pantarhei Bioscience Zeist;

>>

Lid Raad van Commissarissen van BioGeneration Ventures, Naarden;

>>

Lid Ambassadeursnetwerk van Universiteit Twente;

>>

Lid Adviesraad van Universiteit Twente;

>>

Lid van het Curatorium van Stichting Maatschappij en Onderneming (SMO), Den Haag;

>>

Adviseur Kinemed, Emeryville, Californië.

27

vervolg Investment Committee Directe Investeringen

>> >>

A.A. Olijslager lid

ir. P.J.J.G. Nabuurs lid

G.J. Oplaat lid

Aftredend bij:

Aftredend bij:

Aftredend bij:




Aandeelhouders 2015

Aandeelhouders 2018

Aandeelhouders 2017

Voormalig Voorzitter Concerndirectie van Royal

>>

Voormalig CEO NV Kema;

Friesland Foods NV;

>>

Onafhankelijk adviseur en eigenaar van IIW

Voormalig Voorzitter van de NVP (Nederlandse

>>

Voormalig Voorzitter Kamer van Koophandel Centraal Gelderland;

(Independent Industry Watching);

>>

Voormalig Lid van de Tweede Kamer der Staten Generaal;

Vereniging van Participatiemaatschappijen);

>>

Voorzitter Raad van Toezicht Toneelgroep ‘Oostpool’;

>>

Voormalig Lid van het Benelux parlement;

>>

Voorzitter Raad van Commissarissen van Heijmans NV;

>>

Lid van de Raad van Toezicht van VieCuri

>>

Voormalig Lid van de gemeenteraad van Markelo;

>>

Bestuurslid Stichting Administratiekantoor Unilever NV;

(Ziekenhuizen Venlo/Venray);

>>

Voormalig deelgenoot van een grote agrarische

>>

Voorzitter RvC Ondernemend Oranje Kapitaal;

>>

Lid auditcommissie van VieCuri

>>

Non-executive director Board Groupe Pierre et Vacances SA;

>>

Voorzitter commissie kwaliteit en veiligheid van

>>

Voormalig Algemeen directeur Green Bio Power;

>>

Voorzitter Raad van Commissarissen Detailresult Groep;

VieCuri;

>>

Directeur Brook Consultancy;

>>

Voorzitter Raad van Advies LSP Health Economics Fund;

>>

Voorzitter Raad van Commissarissen Neptunus;

>>

Commissaris Rabobank West Twente;

>>

Voorzitter Stichting Maatschappij en Onderneming

>>

Voorzitter Raad van Commissarissen KIWA Water

>>

Voorzitter regiocommissie Arnhem/Nijmegen;

Research;

>>

Voorzitter Stimuland;

Voorzitter benchmark Commissie Borssele.

>>

Voorzitter Raad van Toezicht IJsselgroep

>>

Lid Raad van Toezicht Rijn IJssel College

>>

Bestuurslid CSI Twente;

>>

Lid Raad van Toezicht Bureau Jeugdzorg Overijssel.

(SMO) & Lid Raad van Commissarissen SMO BV >>

Voorzitter Raad van Advies voor postmaster opleiding business valuation aan de Rijksuniversiteit Groningen.


>>

onderneming;

Jaarrekening 2014



Balans per 31 december 2014 (na voorgestelde resultaatbestemming)

Ref.

(alle bedragen x € 1.000)

31 december 2014

31 december 2013

Ref.


Activa

Passiva

Vaste activa

Eigen Vermogen

4

Materiële vaste activa

189

211

8

Aandelenkapitaal

5

Financiële vaste activa

58.404

46.162

9 10

58.593

46.373

Vorderingen

7

Liquide middelen

58.260

Agio reserve

11.845

11.845

Overige reserves

16.163

10.103

1.266

1.997

11

Voorzieningen

58.680

54.764

12

Kortlopende schulden

59.946

56.761

118.539

103.134


31 december 2013

58.260

Vlottende activa 6

31 december 2014

86.268

80.208

31

24

32.240

22.902

118.539

103.134

Winst en verliesrekening over 2014 Ref. 14


2014

2013

Opbrengsten Transactieresultaat

5.547

-3.907

Overige opbrengsten

5.503

5.274

Totaal

11.050

1.367

Kosten 15

Directe participatiekosten

16

Algemene beheerkosten

-17

-1.011

5.007

4.349

Totaal

4.990

3.338

Netto resultaat

6.060

-1.971

31

Kasstroomoverzicht over 2014 (alle bedragen x € 1.000)

2014

2013

Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat Mutatie voorziening participaties en terugboekingen op faillissementen Mutatie overige voorzieningen Afschrijvingen

6.060

-1.971

916 7

-1.651 2

78

9 1.001

-1.640

Veranderingen werkkapitaal Vlottende activa Kortlopende schulden

731

6.029

9.338

19.361 10.069

25.390

17.130

21.779

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in Deelnemingen en leningen Overige financiële vaste activa Materiële vaste activa

-19.115

-12.482

- 4.001

- 6.043

-56

-85

9.958

12.539

Desinvesteringen Desinvesteringen en aflossingen

-13.214

-6.071

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Kapitaaluitbreiding

0

20.000 0

20.000

3.916

35.708

Geldmiddelen per 1 januari

54.764

19.056

Toe-(af)name geldmiddelen

3.916

35.708

58.680

54.764

Toe-(af)name geldmiddelen Mutatie geldmiddelen

Geldmiddelen per 31 december


Toelichting op de balans en winst en verliesrekening 1. Algemeen 1.1 Activiteiten

Transacties van betekenis met verbonden partijen worden

tegen de verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde. In de

toegelicht voor zover deze niet onder normale marktvoor-

balans, winst en verliesrekening en het kasstroomoverzicht

De activiteiten van Participatiemaatschappij Oost Nederland

waarden zijn aangegaan.

zijn referenties opgenomen, waarmee wordt verwezen naar

NV (hierna: PPM Oost) bestaan voornamelijk uit het verster-

de toelichting.

ken van de economische structuur en de werkgelegenheid in

Schattingen

deprovincies Gelderland en Overijssel door het deelnemen in

Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaar-

2.2 Vergelijking met voorgaand jaar

en financieren van ondernemingen en vennootschappen

rekening te kunnen toepassen, is het nodig dat de directie

De gehanteerde grondslagen van waardering en van

en het verlenen van overige diensten op financieel- en/of

van PPM Oost zich over verschillende zaken een oordeel

resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van

economisch gebied.

vormt en dat de directie schattingen maakt die essentieel

het voorgaande jaar.

kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedra-

1.2 Groepsverhoudingen

gen. Indien het voor het geven van het in art. 2:362 lid 1 BW

2.3 Vreemde valuta

De jaarrekening van PPM Oost is opgenomen in de geconso-

vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen

Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode zijn

lideerde jaarrekening van Ontwikkelingsmaatschappij Oost

en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen

in de jaarrekening verwerkt tegen de koers op transactiedatum.

Nederland NV (hierna: Oost NV) te Deventer.

opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten.

1.3 Toelichting op het kasstroomoverzicht

2.4 Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de

methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht

2. Grondslagen voor waardering van activa en passiva 2.1 Algemeen

bestaan uit de liquide middelen en het bankkrediet

De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de

opgenomen onder de kortlopende schulden. Ontvangen en

wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige

2.5 Financiële vaste activa

betaalde rente, ontvangen dividenden en winstbelastin-

uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving,

De aandelenparticipaties worden initieel gewaardeerd

gen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele

uitgegeven door de Raad voor Jaarverslaggeving. Ter verbe-

tegen reële waarde. Vervolgens worden deze participaties

activiteiten. Betaalde dividenden zijn opgenomen onder de

tering van het inzicht en gelet op het specifieke karakter van

gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs. De waardering tegen

kasstroom uit financieringsactiviteiten.

PPM Oost is op grond van het Besluit Modellen Jaarrekening

verkrijgingsprijs heeft tot gevolg dat waardestijgingen van

(art.6) op een aantal onderdelen afgeweken van de algemeen

participaties niet in de cijfers tot uitdrukking komen. Ten

1.4 Verbonden partijen

geldende voorschriften en is een beter passende en daardoor

einde toch een nader inzicht te geven in de waardering van

Als verbonden partij worden alle rechtspersonen aangemerkt

duidelijker benaming en indeling gekozen betreffende een

de actuele waarde, wordt in de toelichting op de balans de

waarover overheersende zeggenschap, gezamenlijke zeggen-

aantal posten in de balans en resultatenrekening. Activa en

fair market value vermeld. De leningen betreffen zowel lenin-

schap of invloed van betekenis kan worden uitgeoefend.

passiva worden in het algemeen gewaardeerd tegen de ver-

gen aan participaties als in uitzonderingsgevallen leningen

Ook rechtspersonen die overwegende zeggenschap kunnen

krijgingsprijs of de actuele waarde. Indien geen actuele

aan ondernemingen waarin niet wordt geparticipeerd. De

uitoefenen worden aangemerkt als verbonden partij.

waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats

leningen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs.

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte

verkrijgingsprijs onder aftrek van afschrijvingen gebaseerd op de economische levensduur van de betreffende activa.

33

2.6 Bijzondere waardeverminderingen van financiële vaste activa

2.9 Belastingen

Door de directie van PPM Oost wordt op iedere balansdatum

nootschapsbelastingplichtig. De belastingdienst heeft ermee

3.2 Personeelsbeloningen

beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan

ingestemd dat PPM Oost vrijgesteld is van belastingplicht voor

3.2.1 Periodieke betaalbare beloningen

een bijzondere waardevermindering (hierna: voorziening)

de vennootschapsbelasting vanaf het moment van de fusie in

Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de

onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwezig

2003.

arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst en verliesrekening

waarin de diensten zijn verricht.

Met ingang van de fusiedatum is PPM Oost in principe ven-

voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers.

zijn wordt de voorziening op het actief vastgesteld. De voorziening wordt bepaald op basis van de Valuation Guidelines

2.10 Leasing

3.2.2 Pensioenen

for Private Equity and Venture Capital, ontwikkeld door AFIC,

PPM Oost heeft een aantal leasecontracten waarbij een groot

PPM Oost heeft een toegezegde pensioenregeling waarop de

BVCA en EVCA. De kosten van de voorziening worden direct

deel van de voor- en nadelen die aan het eigendom verbon-

bepalingen van de Nederlandse Pensioenwet van toepassing

als een last verwerkt in de winst en verliesrekening.

den zijn niet bij PPM Oost ligt. Deze leasecontracten worden

zijn en waarvoor op verplichte, contractuele of vrijwillige

Indien wordt vastgesteld dat een voorziening die in het

verantwoord als operationele leasing. Verplichtingen uit

basis premies aan het pensioenfonds ABP worden betaald

verleden verantwoord is, niet meer noodzakelijk is of is

hoofde van operationele leasing worden, rekening houdend

door PPM Oost. De premies worden verantwoord als perso-

afgenomen, dan wordt de toegenomen boekwaarde van de

met de ontvangen vergoedingen van de lessor, op lineaire

neelskosten zodra deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde

desbetreffende activa niet hoger gesteld dan de verkrijgings-

basis verwerkt in de winst en verliesrekening over de looptijd

premies worden opgenomen als overlopende activa indien

prijs die bepaald zou zijn indien geen voorziening voor het

van het contract.

dit tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Nog niet betaalde premies worden

actief zou zijn verantwoord. Het teruggenomen verlies wordt in de winst en verliesrekening verwerkt.

2.11 Compensatiegelden

als verplichting op de balans opgenomen.

Compensatiegelden zijn bijdragen op grond van een besluit

2.7 Vorderingen

van het ministerie van Economische Zaken ten behoeve van

Afgelopen jaren werd de ABP-regeling verwerkt als een

Vorderingen worden gewaardeerd op nominale waarde

de activiteiten van PPM Oost: het investeren in participaties

toegezegde-bijdrage regeling, omdat PPM Oost in het geval

onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen voor

en het verstrekken van leningen.

van een tekort bij het Pensioenfonds geen verplichting heeft

oninbaarheid.

tot voldoen van aanvullende bijdragen anders dan toekomstige hogere premies.

2.8 Voorzieningen

3. Grondslagen voor bepaling van het resultaat 3.1 Opbrengsten

Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare

De opbrengsten bij verkoop van participaties worden verant-

3.3 Kosten

of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan

woord in het jaar waarin de economische rechten en risico’s

De kosten worden bepaald op historische basis en toegere-

waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen

op de betreffende participaties zijn overgedragen. Dividenden

kend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben.

noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare

worden verantwoord in het jaar van ontvangst. Renteopbreng-

wijze is te schatten. De verantwoorde voorziening betreft

sten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de

de toekomstig uit te betalen jubileumuitkeringen en is ge-

effectieve rentevoet van de desbetreffende actiefpost. Verliezen

waardeerd tegen de contante waarde waarbij rekening wordt

bij afstoting van participaties of bij oninbaarheid van leningen

gehouden met toekomstige salarisstijgingen en blijfkansen.

worden afgeboekt op de daarvoor gevormde voorziening. Toevoeging aan deze voorziening komt ten laste van het resultaat. De opbrengsten van diensten worden verantwoord in het jaar


Toelichting op de balans 5. Financiële vaste activa

4. Materiële vaste activa


2014

2013


31 december 2014

31 december 2013

Stand per 1 januari

211

135

Participaties en leningen

66.861

57.704

Bij: investeringen

56

85

Af: voorzieningen participaties

-18.501

-17.585

Af: afschrijvingen

-78

-9

48.360

40.119

Stand per 31 december

189

211

10.044

6.043

58.404

46.162

Dit betreft de workflow- en managementinformatie software.

Overige financiële vaste activa

35

5.1 Participaties en leningen

Participaties Het verloop is als volgt: Aanschafwaarde 1 januari 2013 Bij: - investeringen nieuw - uitbreidingen - rentebijschrijving Af: - desinvestering/aflossing - faillissement/liquidatie Omzetting Aanschafwaarde 31 december 2013 Bij: - investeringen nieuw - uitbreidingen - rentebijschrijving Af: - desinvestering/aflossing - faillissement/liquidatie Omzetting Aanschafwaarde 31 december 2014 Voorziening Balanswaarde 31 december 2014

Leningen met participaties

Leningen

Totaal

37.664

7.392

12.705

57.761

3.805 3.101

1.477 750 99

1.753 1.204 293

7.035 5.055 392

2.275 2.915 -692

938 2.188 -926

3.877 346 1.618

7.090 5.449 0

38.688

5.666

13.350

57.704

3.384 7.287

2.143 2.325 240

2.763 45 928

8.290 9.657 1.168

1.206 2.491 -125

2.796 63 -111

2.553 849 236

6.555 3.403 0

45.537

7.404

13.920

66.861

11.050

1.114

6.337

18.501

34.487

6.290

7.583

48.360


De meerwaarde op basis van de fair market value van de participaties ten opzichte van de boekwaarde is per 31 december 2014 berekend op € 10,2 miljoen (ultimo 2013 € 13,7 miljoen).

5.2 Voorzieningen participaties en leningen

5.3 Overige financiële vaste activa Dit betreft de volgende kapitaalbelangen:

(bedragen x € 1.000)

Stand per 1 januari 2013

19.236

Onttrekkingen als gevolg van: Gerealiseerde exits Faillissementen/liquidaties

Dutch Venture Initiative S.A. SICAR 2.094

Wijziging voorzieningen participaties en leningen: 4.715

Vrijval voorziening

-3.959

6.024

Topfonds Gelderland BV

10

9

SPV Hengelo BV

10

10

10.044

6.043

Dutch Venture Initiative S.A. SICAR is een vennootschap naar Luxemburgs recht en gevestigd in

756 Stand per 31 december 2013

17.585

Luxemburg. Het betreft een 66,67% kapitaalbelang. PPM Oost is niet feitelijk beleidsbepalend in deze vennootschap en daarom is er geen geconsolideerde jaarrekening opgesteld. Het belang in DVI wordt gehouden voor rekening en risico van het ministerie van Economische Zaken. Onder de kortlopende schulden is hiervoor een verplichting opgenomen. Inmiddels vormt de post DVI

Onttrekkingen als gevolg van:

een aanzienlijk deel van de balans van PPM Oost. Met het ministerie van Economische Zaken

60

wordt in 2015 gewerkt aan het onderbrengen van het belang in een nieuwe vennootschap.

3.492 3.552

Topfonds Gelderland BV betreft een 95% kapitaalbelang en is gevestigd te Arnhem. De provincie Gelderland heeft prioriteitsaandelen in deze vennootschap. Consolidatie is om deze reden

Wijziging voorzieningen participaties en leningen:

achterwege gebleven.

Dotatie voorziening

9.924

Vrijval voorziening

-5.456

SPV Hengelo BV is gevestigd te Enschede. PPM Oost is houder van alle aandelen in deze vennootschap. Op grond van artikel 2:407 lid 1A BW is geen geconsolideerde jaarrekening

4.468 Stand per 31 december 2014

2013 10.024


Dotatie voorziening

Faillissementen/liquidaties

2014

313

2.407

Gerealiseerde exits


opgesteld.

18.501

Hierboven zijn de noodzakelijk geachte voorzieningen gepresenteerd voor risico’s van het verstrekken van risicokapitaal. De voorziening wordt bepaald door individuele beoordeling per participatie op basis van de Valuation Guidelines for Private Equity and Venture Capital, ontwikkeld door AFIC, BVCA en EVCA. 37

6. Vorderingen

7. Liquide middelen De liquide middelen zijn als volgt te specificeren:


31 december 2014

31 december 2013


Debiteuren

234

567

Af: voorziening dubieuze debiteuren

-98

-246

MKB Kredietfaciliteit Gelderland

238

121

Innovatie- & Energiefonds Gelderland

344

634

Topfonds Gelderland

197

435

Innovatiefonds Twente

47

0

Overige beheervergoedingen

170

150

Nog te ontvangen rente

83

88

Door te belasten kosten

0

192

Overlopende activa

51

56

1.266

1.997

2014

2013 € 36.370

€ 39.937

Gelderland voor Innovaties

€ 3.329

€ 3.851

Dutch Venture Initiative

€ 18.981

€ 10.976

€ 58.680

€ 54.764

Participatiefonds PPM Oost en ION

Het bedrag van € 36,3 miljoen is voor een groot deel niet vrij beschikbaar. Er is voor € 5,5 miljoen aan commitments verstrekt en daarnaast houdt PPM Oost een buffer voor bijfinancieringen aan (2014: € 9,0 miljoen). Per saldo resteert € 21,8 miljoen voor nieuwe investeringen en andere uitgaven. Van de middelen van Gelderland voor Innovaties is ultimo 2014 € 1,0 miljoen

Totaal


gecommitteerd. De gelden van Dutch Venture Initiative zijn verpand aan het ministerie van Economische Zaken en niet vrij beschikbaar.

Eigen vermogen 8. Aandelenkapitaal

9. Agioreserve

Het maatschappelijk kapitaal van de onderneming bedraagt € 100.000.000, verdeeld in 100.000.000 aandelen van elk € 1 nominaal. Het geplaatste en gestorte aandelenkapitaal is (alle bedragen x € 1.000)

groot € 58.260.400, bestaande uit 58.260.400 aandelen van € 1 nominaal.

2014

Stand per 1 januari

Per 31 december 2014 is de aandelenverhouding als volgt:

Storting inzake kapitaaluitbreiding

31 december 2014


Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV (97, 49%)


0

Totaal

58.260

Het verloop van het aandelenkapitaal is als volgt:

Storting inzake kapitaaluitbreiding Stand per 31 december

4.977

0

6.868

11.845

11.845

1.461

Regio Twente (1 aandeel)

Stand per 1 januari

11.845

56.799

Universiteit Twente (2,51%)


2013

2014

10. Overige reserves


2014

2013

Stand per 1 januari

10.103

12.074

Resultaat over het boekjaar

6.060

-1.971


16.163

10.103

2013 58.260

45.128

0

13.132

Ultimo 2014 is van de overige reserves een bedrag van € 13.636.000 in het kader van de subsidie Innovatiefonds Oost Nederland en een bedrag van € 3.000.000 in het kader van de

58.260

58.260

subsidie Gelderland voor Innovaties niet vrij uitkeerbaar totdat de subsidie in 2015 definitief wordt vastgesteld.

39

11. Voorzieningen

13. Niet in de balans opgenomen verplichtingen Huurverplichting

Het verloop van de overige voorzieningen is als volgt:

PPM Oost heeft met Oost NV een service level agreement afgesloten uit hoofde waarvan een doorbelasting plaatsvindt van huurpenningen inzake kantoorruimte en computers.

2014


Stand per 1 januari

De huurlasten voor 2015 bedragen € 100.000.

24

Dotatie

7


31

Leaseverplichting De leaseverplichtingen voor auto’s bedragen voor 2015: € 11.000.

Toegezegde bedragen Aan een aantal bedrijven is ultimo 2014 reeds een toezegging gedaan tot participatie door PPM Oost en tot het verstrekken van leningen voor een totale waarde van € 5,1 miljoen.

Fiscale eenheid omzetbelasting

12. Kortlopende schulden

De vennootschap vormt met Oost NV, Topfonds Gelderland BV en MKB Kredietfaciliteit (alle bedragen x € 1.000)

31 december 2014

31 december 2013

den is de vennootschap hoofdelijk aansprakelijk voor ter zake door de combinatie verschuldigde

Crediteuren

80

182

Schulden aan groepsmaatschappijen

163

101

Belastingen en premies sociale verzekeringen

142

90

0

1.317

2.237

3.550

Stichting Saxion Voorschot Gelderland voor Innovaties Dutch Venture Initiative

Gelderland BV een fiscale eenheid voor de omzetbelasting. Op grond van de standaardvoorwaarbelasting.

Subsidies Innovatiefonds Oost Nederland Op 25 maart 2009 is door de provincies Gelderland en Overijssel € 13.636.000 beschikbaar gesteld in het kader van het GO Programma (EFRO 2007-2013) en de Subsidieregeling vitaal Gelderland 2008. De subsidie is verstrekt voor de periode 1 juli 2008 tot en met 30 juni 2015. Ultimo 2013 is het gehele bedrag aangewend in het kader van deze subsidieregeling. Na afloop van het project dient een aanvraag tot subsidievaststelling te worden

28.982

17.009

Vooruit ontvangen compensatiegelden

64

84

Overige schulden

572

569

32.240

22.902

ingediend. Gelderland voor Innovaties Op 8 januari 2009 is door de provincie Gelderland € 3.000.000 beschikbaar gesteld in het kader van het GO Programma (EFRO 2007-2013). De subsidie betreft een garantieregeling en een innovatiekredietregeling voor de periode tot 31 december 2013. Ultimo 2013 is het gehele bedrag aangewend in het kader van deze subsidieregeling. In 2014 is een aanvraag tot subsidievaststel-

De regel Dutch Venture Initiative betreft een verplichting jegens de Staat der Nederlanden voor het fonds Dutch Venture Initiative.


ling ingediend.

Toelichting op de winst en verliesrekening 14. Opbrengsten


- Verkoopopbrengsten participaties

15. Directe participatiekosten

2014

2013


10.064

4.927

Dotatie aan de voorziening

- Aanschafwaarde verkochte participaties

-1.188

-2.968

Af: vrijval voorziening desinvesteringen en faillissementen

- Waardeverminderingen en faillissementen

-3.329

-5.866

2014

2013

8.718

4.715

-8.933

6.366 -215

5.547

Transactieresultaat

-1.651

Overige kosten -3.907

Afboeking debiteuren

-77

108

- Rentebaten uit participaties

1.537

1.078

Advieskosten

198

437

- Opbrengst beheervergoeding

3.077

1.757

Groeifaciliteit

77

95

- Ontvangen dividend

326

722

- Overige baten

182

142

- Rente liquide middelen

362

334

- Compensatiegelden

19

48

- Gelderland voor Innovaties

0

1.193

Totaal opbrengsten

Totaal

5.503

5.274

11.050

1.367

198

640

-17

-1.011

41

Overige informatie

16. Algemene beheerkosten In de algemene beheerkosten zijn begrepen de lonen, salarissen en sociale lasten van het vaste personeel. Deze kunnen als volgt worden gespecificeerd:


2014

Lonen en salarissen

17. Werknemers

2013 2.312

2.040

Pensioenlasten

383

367

Sociale lasten

377

272

Inhuur personeel

545

265

Doorbelaste personeelskosten

108

99

3.725

3.043

Totaal lonen en salarissen

Overige algemene beheerkosten

Gedurende het jaar 2014 waren gemiddeld 36 werknemers in dienst. In 2013 waren er gemiddeld 27 werknemers in dienst.

18. Bestuurder Bezoldiging van de bestuurder:

2014 Salarissen incl. sociale lasten

Reis- en verblijfkosten

251

292

Overige personeelskosten

264

205

Huisvesting

139

136

Automatisering

257

203

Marketing en communicatie

80

35

Afschrijvingskosten

78

9

Algemene kosten (o.a. advieskosten)

213

426

Totaal overige algemene beheerkosten

1.282

1.306

Totaal algemene beheerkosten

5.007

4.349

Pensioenen Totaal

Er is een service level agreement afgesloten met Oost NV. De uit dien hoofde doorbelaste kosten bedragen: € 411.000 (2012: € 377.000).


141

147

18

20

159

167

In 2012 is de bonus van de bestuurder van maximaal een maandsalaris gewijzigd in aanvullende verlofdagen. Deze zijn opgenomen onder de overige schulden. De aan het boekjaar toe te rekenen kosten bedragen € 6.000.

Apeldoorn, 2 april 2015 De directie,

Marius Prins

Verbonden partij

2013

Overige gegevens Statutaire regeling winstbestemming

Voorstel resultaatbestemming

In artikel 20 van de statuten is vastgelegd hoe de winstverde-

Aan de algemene vergadering van aandeelhouders wordt

ling dient te geschieden.

door de directie voorgesteld het resultaat van 2014 € 6.059.998 toe te voegen aan de overige reserves.

Artikel 20

In afwachting van het besluit van de algemene vergadering

1. De winst staat ter beschikking van de algemene vergade-

van aandeelhouders is dit voorstel winstbestemming reeds

ring van aandeelhouders;

in de jaarrekening verwerkt.

2. De vennootschap kan aan de aandeelhouders slechts uitkeringen doen voor zover het eigen vermogen groter is dan het geplaatste kapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens de wet moeten worden aangehouden; 3. Uitkering van de winst geschiedt na de vaststelling van de jaarrekening waaruit blijkt dat zij geoorloofd is; 4. De algemene vergadering van aandeelhouders kan besluiten tussentijds uitkeringen te doen, indien aan het vereiste van lid 2 is voldaan blijkens een tussentijdse vermogensopstelling opgemaakt met inachtneming van het in de wet bepaalde.

43

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de algemene vergadering van

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden

Participatiemaatschappij Oost Nederland N.V.

ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen

en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde

Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij

Verklaring betreffende de jaarrekening

werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant

dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding

Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2014

toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschat-

van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat

van Participatiemaatschappij Oost Nederland N.V. te Arnhem

ten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van

kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is

gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per

materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h

31 december 2014 en de winst-en-verliesrekening over 2014

BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij

met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de ac-

dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen,

de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en

countant de interne beheersing in aanmerking die relevant is

verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel

andere toelichtingen.

voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe

2:391 lid 4 BW.

beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerk-

Verantwoordelijkheid van de directie

zaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze

Arnhem, 2 april 2015

De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het

risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel

PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resul-

tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de

drs. G.A. van der Leest RA

taat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen

interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat

van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9

tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte

Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek

grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijk-

(BW). De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige

heid van de door de directie van de vennootschap gemaakte

interne beheersing als de directie noodzakelijk acht om het

schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld

opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwij-

van de jaarrekening.

kingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-

Verantwoordelijkheid van de accountant

informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over

voor ons oordeel te bieden.

de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht,

Oordeel

waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van

dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voor-

de grootte en de samenstelling van het vermogen van Partici-

schriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoe-

patiemaatschappij Oost Nederland N.V. per 31 december 2014

ren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat

en van het resultaat over 2014 in overeenstemming met Titel 9

de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW).



Aanvangsjaar

Belang deelneming

Statutaire zetel

2B Energy BV

2014

11,30%

3D Gold Printing BV

2013

lening

Nijkerk

Aemics BV

2005

lening

Hengelo

Ambient Holding BV

2008

Antimmune BV

2011

lening

Nijmegen

AnyBridge M2M Solutions BV

2012

lening

Nijkerk

Assistive Rehab

2013

lening

Didam

Aunti Aviation BV

2012

lening

Ermelo

Automotive Apeldoorn BV

2011

lening

Apeldoorn

BE Holding BV

2011

lening

Nunspeet

BioGeneration Ventures BV

2008

BioSenz BV

2014

lening

Blackolive BV

2008

53,83%

2,48%

Hengelo

Enschede

Naarden Nijmegen

30,77%

Arnhem

49,00%

Nijkerk

Bloomville Beheer BV

2011

Bouwpaco Packaging Equipment BV

2014

lening

Voorthuizen

BTN International

2013

lening

Arnhem

Business Angels Technostarters II BV

2008

Bussman Verhuur Groep BV

2013

Butterfly World Borculo BV

2014

lening

40,00%

Haaksbergen

25,00%

Beuningen Borculo

45


Aanvangsjaar

Belang deelneming

Statutaire zetel

Caffé Sotto

2014

lening

Campus Business Center BV

2004

20,00%

Hengelo

Can-IT BV

2009

16,00%

Wageningen

Carbon Space Frames BV

2014

lening

Zutphen

Castbasics BV

2012

lening

Barneveld

Check-Points Holding BV

2006

CO2BO BV

2014

lening

Hengelo

CoolWave Processing BV

2013

lening

Wageningen

CTN Vastgoed BV

2014

lening

Nijmegen

CWR Mobility BV

2010

Deepwater-Energy

2013

lening

Arnhem

DHM Dental BV

2013

lening

Arnhem

EasyRiet BV

2014

lening

Harderwijk

E-Nose BV

2014

lening

Zutphen

E-Print Solutions BV

2011

lening

Dinxperlo

ETV Groep Beheer BV

1999

ETV Groep Exploitatie- en Ontwikkelings Mij. CV

1999

lening

GOM Apeldoorn BV (ETV)

2000

100,00%

Arnhem

Extra Dimensies Holding BV

2009

25,00%

Deventer

Facility Point Arnhem BV

1999

37,80%

Arnhem


Harderwijk

10,00%

13,39%

20,00%

Wageningen

Nijmegen

Apeldoorn Apeldoorn


Aanvangsjaar Feltest Equipment BV

Belang deelneming 2009

Statutaire zetel

lening

Eerbeek

Ferm RFID Solutions BV

2011

20,00%

Ophemert

Fewle BV

2014

lening

Doesburg

Fibroned BV

2006

lening

Apeldoorn

FlexGen Holding BV

2011

15,30%

Nijmegen

Food Sense BV

2014

22,50%

Zwolle

Foodcase Holding BV

2012

Foodcase International BV

2013

Fresh Idea Factory

2013

lening

Lochem

Koninklijke FrieslandCampina NV

2010

lening

Wageningen

GATT Technologies

2014

lening

Nijmegen

GenAlice BV

2011

lening

Harderwijk

Global Cash Solutions BV

2010

lening

Putten

Green Insight BV

2013

Green Vision Holding BV

2005

Grootverbruik Product Informatie BV

2012

lening

Wageningen

ICOAN BV

2014

lening

Putten

IMK Holding BV

2009

24,60%

Arnhem

IMT Beheer BV

2008

48,00%

Spijk

In2Care Holding BV

2014

lening

lening

Wageningen 7,50%

Wageningen

20,00%

Enschede

34,67%

Arnhem

Wageningen

47


Aanvangsjaar

Belang deelneming

Statutaire zetel

Informaat CXP BV

2013

16,25%

Deventer

InteRNA Technologies BV

2011

15,00%

Nijmegen

ITS Language

2013

lening

Doetinchem

JDB Didactics BV

2011

lening

Ede

Jutten Simulation & Training BV

2014

lening

Malden

Kaspar Koch Holding BV

2014

lening

Nijmegen

Laad.nl Holding BV

2014

lening

Harderwijk

Lead Pharma Holding BV

2007

Life Science & Health Fund BV

2014

Logitrade Logistic Systems BV

2012

lening

Rossum

Macédes BV

2013

lening

Arnhem

Magic Mobs BV

2014

lening

Nijmegen

Medical2Market BV

2011

lening

Hattem

Micronit Microfluidics BV

2001

MilkWays Holding BV

2013

lening

Mimetas

2014

Mobisep BV

2013

lening

2004

Mosaïc Systems BV MPS Group BV

2013

MPS Holding BV

2005


lening

25,84%

Nijmegen

25,00%

Tilburg

25,40%

Enschede Hattem

17,50%

Leiden Velp

43,31%

Enschede

23,28%

Didam Didam


Aanvangsjaar

Belang deelneming

Statutaire zetel

Music Maker Group BV

2014

lening

Arnhem

NBCL BV

2013

lening

Wijchen

NedAero Holding BV

2009

34,50%

Zevenaar

Nederlands- Duitse Internet Exchange BV

2003

25,00%

Enschede

Nice Brands Agency BV

2012

lening

NOVEK Group BV

2008

14,00%

Nunspeet

NovioGendix Holding BV

2007

40,75%

Nijmegen

NovioSense BV

2013

lening

Nijmegen

Novo language

2013

lening

Nijmegen

NSure Holding BV

2011

ODIN Company

2013

lening

Ojah BV

2010

Okimono BV

2014

lening

Optisense BV

2009

Optixolar BV

2014

lening

Panthera Group BV

2001

PB International BV

2011

lening

Zelhem

Pectcof

2014

lening

Wageningen

Pepscan Holding NV

2005

Perrit BV

2011

Nijmegen

14,80%

Wageningen Nijmegen

20,15%

Wageningen Arnhem

14,94%

Enschede Amsterdam

24,35%

Enschede

5,90%

Lelystad

27.29%

Hengelo 49

Overzicht participaties per 31 december 2014 Aanvangsjaar

Belang deelneming

Statutaire zetel

Phenovation BV

2012

lening

Wageningen

Phortman Medical BV

2011

lening

Ruurlo

Pieter Nieuwland Holding BV

2014

lening

Nijmegen

Pillkey Holding BV

2009

25,00%

Ede

Point-One Starter Fund UA

2008

9,24%

Eindhoven

PolyClaim BV

2011

lening

Epe

Polyketting BV

2014

lening

Zelhem

PriHealth BV

2013

lening

Nijkerk

ProductIP BV

2009

Qalumma BV

2014

lening

Recore Systems BV

2009

Ringcredible BV

2014

RitAssist Nederland BV

2014

lening

Hattem

RotaQ BV

2014

lening

Beek

Rothec BV

2012

lening

Arnhem

Runbook Company BV

2007

21,61%

Ede Nijkerk

27,06%

Enschede

22,00%

Enschede

13,61%

Ede

37,00%

Zwolle

15,00%

Zaltbommel

Salland Engineering International BV

2011

Semantix BV

2010

Service2Media BV

2013

12,92%

Enschede

Sigmascreening BV

2014

11,00%

Enschede



Aanvangsjaar

Belang deelneming

Statutaire zetel

Sit & Heat BV

2013

lening

Wijchen

SolMates BV

2011

Standing-Strong BV

2012

Stroke2Prevent BV

2014

Symetrics BV

2014

lening

Apeldoorn

Thermosmart

2013

lening

Arnhem

T-Fone BV

2011

lening

Woerden

Topell Energy BV

2013

Transformator Beheer BV

2013

lening

Fleringen

Travel Technolgy HMA BV

2010

lening

Arnhem

TSC Solar BV

2010

lening

Nijmegen

Tumbolino BV

2012

lening

Wehl

Twente Medical Systems International BV

1999

Twente Technology Fund BV

27.97% lening

Enschede Nijmegen

9,71%

5,20%

Hattem

Duiven

23,13%

Enschede

2010

9,85%

Enschede

Twente Technology Solutions BV

2014

29,41%

Enschede

Urogyn BV

2011

lening

Zelhem

Varibel Innovations BV

2012

lening

Arnhem

Vicancy R&D BV

2014

lening

Wageningen

Vither Hyperthermia BV

2010

Watch-E BV

2013

lening

11,00%

Nijkerk Arnhem

51


Aanvangsjaar

Belang deelneming

Statutaire zetel

WMC Holding BV

2011

lening

Enschede

WRAP Spaces BV

2011

lening

Asch

WTW.Filters.nl. BV

2006

Xenikos BV

2012

Xio Photonics BV

2008

Yellow Pallet BV

2012

lening

Borgstelling: - Gampet Plastics BV (sinds 2010; uit Gelderland voor Innovaties)

28,00%

Apeldoorn

7,28%

Nijmegen

26,36%

Enschede Wageningen

Colofon Uitgave Participatiemaatschappij Oost Nederland NV

Eindredactie Jula Media, Arnhem Team PPM Oost

Fotografie John Voermans Fotografeert, Arnhem

Ontwerp Neerlandsvlak, Zutphen

53

Laan van Malkenschoten 40 Postbus 1026 7301 BG Apeldoorn t: 088 667 02 00 [email protected] www.ppmoost.nl


P O


P E

Jaarverslag Participatiemaatschappij Oost Nederland NV. Participatiemaatschappij Oost Nederland NV. Participeren in durven en doen

Recommend Documents