2 Jaarverslag Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland

Jaarverslag

2014

2

Jaarverslag 2014 - Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland

Inhoudsopgave

Voorwoord Samenvatting resultaten 2014 Bericht van de Raad van Commissarissen Verslag van de directie Kernresultaten 2014 Omgeving Human Resource Management Samenvatting financiële resultaten

4 6 8 10 10 10 16 17

Vooruitblik 2015 17 Verantwoord Ondernemen 18 Onze resultaten per sector 20 Agro-Food 22 Creatieve Industrie 26 Energie- & Milieutechnologie 28 High Tech 32 Life Sciences & Health 36 Logistiek 40 Maakindustrie 42

Jaarrekening 2014

47

Bijlagen 87 Prestatie-indicatoren 88 Eerste- en tweedelijnsdienstverlening 90 Raad van Commissarissen 92 GRI tabel 94 Afkortingen en begrippen 100 Corporate Governance 102

3

Voorwoord Een steviger fundament leggen onder de economie en zorgen

Voor bedrijven uit onze regio organiseerden we onderne-

2014 kenmerkte zich door een broos economisch herstel.

voor de verdere groei van werkgelegenheid in Oost-Nederland.

mersreizen en zakenmissies om ze in contact te brengen

Na een aantal jaren met periodes van recessie, gevolgd

Dat is in het kort waaraan we in 2014 hebben gewerkt en waar-

met samenwerkingspartners en potentiële afnemers van hun

door nul tot geringe groei werden de vooruitzichten beter

aan we zullen blijven werken in de jaren die hierop volgen.

producten. We troffen voorbereidingen voor de oprichting

dan voorheen.

van een EU-innovatieloket om meer mkb-ondernemers aan In 2014 boden we (mkb-)bedrijven in onze regio groei-

te sluiten op EU-programma’s, zoals Horizon 2020, EFRO en

Ontwikkelingsmaatschappij Oost NV staat voor de verdere

perspectieven vanuit onze kernactiviteiten: innoveren,

INTERREG. Daarnaast bleven we internationaal opererende

groei van de regionale economie en werkgelegenheid en

investeren, internationaliseren en (bedrijfs)infrastructuur.

(buitenlandse) bedrijven naar onze regio begeleiden.

blijft hierbij continu haar meerwaarde bewijzen. We kun-

We kozen voor een heldere focus op specifieke doelgroepen

We zorgden voor hun ‘zachte landing’ in de regio en

nen zelf weliswaar geen banen creëren, maar bieden wel de

en integrale samenwerking onderling en met al onze

aansluiting op klanten, open innovatiecentra, netwerken

gunstige voorwaarden voor partijen om elkaar te vinden om

partners.

en financieringen.

vanuit een stevig fundament onder de economie te zorgen

Kansrijke (groei)bedrijven brachten we in beeld en maakten

De uitvoering van het innovatiebeleid van onze opdrachtge-

ze financierbaar. We hebben business cases gespot en verder

vers is van groot belang voor de bedrijven in Oost-Nederland.

Het Ministerie van Economische Zaken haalde zijn relatie

ontwikkeld tot succesvolle business cases. We financierden

Daarom bleven we het topsectorenbeleid van het Ministerie

met de ROMs verder aan. De relatie Rijk-Regio kreeg steeds

ze uit innovatiefondsen, in samenwerking met andere

van Economische Zaken verbinden met het regionale beleid

meer aandacht bij de uitvoering van het regionaal

financiers. Ons participatiebedrijf PPM Oost beheerde deze

en ons mkb, vanuit een bijna landsdekkend netwerk van

economisch beleid.

fondsen en hielp bedrijven te groeien. PPM Oost leidde

nauw met elkaar samenwerkende regionale ontwikkelings-

bedrijven naar vervolgfinanciering en een succesvolle exit,

maatschappijen (ROMs). We legden hiervoor verbindingen

In Gelderland was 2014 het eerste jaar dat we volop werk

zoals in het geval van onze voormalige participatie Xsens.

tussen bedrijven, kennis- en onderzoeksinstellingen,

verrichtten voor de nieuwe sectoren Logistiek en de

sectoren en regio’s, zowel nationaal als internationaal.

Creatieve industrie. We werkten vanuit meerdere sectoren

voor een meer duurzame groei van de werkgelegenheid.

In 2014 ging onze speciale aandacht uit naar internatio-

aan het thema ‘Smart Industry’. Topfonds Gelderland krijgt

nalisering. We hielpen mkb-ondernemers aan klanten

drie nieuwe fondsen: Fonds Gelderse Cultuurleningen,

over de grens.

4


Fonds Gelderse Vrijetijdseconomie en Fonds Herstructurering Bedrijventerreinen Gelderland. PPM Oost zal deze fondsen managen. In Overijssel kreeg de definitieve fondsstructuur van Innovatiefonds Overijssel vorm. Innovatiefonds Twente deed na zijn oprichting in 2014 de eerste directe investeringen met PPM Oost als fondsmanager. Binnen de sector High Tech Systemen en Materialen werkten we bovendien aan het nieuwe thema ‘Smart Industry’. In 2015 blijven we onze aandacht richten op business cases, de financiering van innovatieve (groei)bedrijven, fondsmanagement van (nieuwe) fondsen, acquisitie, internationalisering vanuit onder meer een EU-innovatieloket, procesbegeleiding bij de uitrol van breedbandnetwerken

Karin van Willigen

en het aantrekken van launching customers.

algemeen directeur

Dit doen we vanaf 1 maart 2015 vanuit één kantoor, in Apeldoorn. Vanuit deze locatie leggen we, in het verlengde van grote maatschappelijke uitdagingen, nieuwe (internationale) verbindingen voor de groei van de economie en werkgelegenheid in Oost-Nederland.

5

Samenvatting resultaten 2014 Financieel resultaat

Ontwikkeling & Innovatie

+

€

6.106.000

137 aantal ontwikkelde business cases

€

+

319

293

beoogde arbeidsplaatsen

deelnemende bedrijven

15 projectvolume in miljoenen

PPM Oost

€

38

13,5

nieuwe participaties

miljoen euro investeringen in nieuwe en bestaande participaties

19

(exclusief rentebijschrijvingen, vendor loans en conversies)

uitbreidingen bestaande financieringen

6


Investeringsbevordering

+

39 investeringsprojecten

Bedrijfsomgeving €

1.109 304 nieuwe arbeidsplaatsen voor de regio

miljoen euro investeringsvolume

6

45

business cases

leads

Medewerkers Oost NV

103

In/uit dienst Oost NV

88,2

+

12

11 > aantal

> aantal

13,5%

30,6%

provincie Overijssel

provincie Gelderland

> fte’s

Tijdelijk contract Oost NV

37

-

Aandeelhouders

30,5 > fte’s

Gemiddelde arbeidsduur Oost NV

55,9% Ministerie van Economische Zaken

7,4 > jaar

7

Bericht van de Raad van Commissarissen De geconsolideerde resultaten van Oost NV bedroegen over

De auditcommissie vergaderde tweemaal. Belangrijke

gespreksonderwerpen voor de Raad van Commissarissen:

2014 € 6.106.000.

onderwerpen die besproken werden, waren de beheerver-

de nieuwe huisvesting van Oost NV in Apeldoorn, het

goedingen die door PPM Oost werden ontvangen versus de

stroomlijnen van de fondsenstructuur bij PPM Oost, het

Oost NV speelde in 2014 opnieuw een hele goede rol bij de

kosten van het beheer, het Risico Management Systeem, met

Risico Management Systeem en de adviezen van de

ontwikkeling van de economie in Oost-Nederland.

name de implementatie en de monitoring, de evaluatie van

commissies. Daarnaast hebben we overleg gevoerd met de

De resultaten van zowel de business units Ontwikkeling &

de accountantscontrole over 2013 en de procedure om voor

Ondernemingsraad op 22 september 2014.

Innovatie, Investeringsbevordering en Bedrijfsomgeving

de controle van de jaarrekening 2015 een offerteronde uit te

als het participatiebedrijf PPM Oost toonden aan dat de

schrijven. Tevens werd gesproken over de voorgestelde ven-

De belangrijkste mutaties zijn geweest: de toetreding van de

Regionale Ontwikkelingsmaatschappij (ROM) niet alleen kan

nootschapsbelastingplicht vanaf 1 januari 2016 en de moge-

heer G. Braaksma op 13 januari 2014 en mevrouw C.E. Habes

helpen bij het doorstaan van economisch moeilijke tijden,

lijkheid dat Oost NV zich op termijn zou kunnen kwalificeren

per 8 mei 2014 tot de Raad van Commissarissen van Oost NV.

maar ook bij groei en herstel. Veel aandacht ging uit naar

als structuurvennootschap. Bovenstaande onderwerpen zijn

integratie en samenwerking intern en extern, waarbij de

ook uitvoerig in de vergaderingen van de Raad van

De medewerkers en leiding van Oost NV complimenteren we

complexiteit van de onderneming en haar omgeving almaar

Commissarissen aan de orde geweest.

met hun inzet en resultaten. We zien de toekomst van deze

toenam. Voor alle betrokkenen een uitdaging die in 2014 wederom met succes tegemoet is getreden.

onderneming wederom met vertrouwen tegemoet. Op 8 mei 2014 hebben de aandeelhouders de jaarrekening 2013 vastgesteld. Daarbij verleenden ze de directie en de

Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV (Oost NV)

Raad van Commissarissen decharge voor het gevoerde beleid

sloot het jaar 2014 af met een positief resultaat, wederom

en toezicht in 2013.

zonder kruisfinanciering.

Deventer, 2 april 2015 Raad van Commissarissen Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV

We adviseren de aandeelhouders de jaarrekening 2014 vast PricewaterhouseCoopers heeft de jaarrekening 2014

te stellen en decharge te verlenen aan de directie voor het

drs. A. Verberk RA (voorzitter)

gecontroleerd. De goedkeurende accountantsverklaring is

gevoerde beleid en aan de Raad van Commissarissen voor het

drs. H.A. Doek

opgenomen in de jaarrekening. Zowel de auditcommissie als

gehouden toezicht.

J. Schepers

de Raad van Commissarissen hebben het jaarverslag beoor-

G. Braaksma (vanaf 13 januari 2014)

deeld en de accountantscontrole grondig besproken met het

In 2014 is de Raad van Commissarissen zes keer bij elkaar

management en de externe accountant.

gekomen. In het afgelopen jaar waren de belangrijkste

8


drs. C.E. Habes (vanaf 8 mei 2014)

9

Bedrijfsomgeving: • 6 business cases • 45 leads. Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV (Oost NV) sloot het jaar 2014 af met een positief resultaat, wederom zonder kruisfinanciering. Het resultaat van Participatiemaatschappij Oost Nederland NV (PPM Oost) bedroeg € 6.060.000. Zonder PPM Oost zou het resultaat van Oost NV vennootschappelijk uitkomen op € 198.000. Oost NV heeft de bovenstaande resultaten behaald bij de uitvoering van het innovatiebeleid van Oost-Nederland, met focus op de topsectoren Agro-Food, Life Sciences & Health,

Verslag van de directie

High Tech, Energie- & Milieutechnologie, Logistiek, de Creatieve- en Maakindustrie.

Omgeving Na zes jaar, gekenmerkt door periodes van recessie, was het herstel van de Nederlandse economie nog fragiel. Het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) heeft over het hele

Kernresultaten 2014

jaar 2014 een matige economische groei van 0,8% gemeten. Het vierde kwartaal groeide met 0,5% ten opzichte van een

De prestaties van Ontwikkelingsmaatschappij Oost

PPM Oost:

kwartaal eerder. De stijgende consumptie en met name

Nederland NV (Oost NV) over de periode 01-01-2014 t/m

• 38 nieuwe participaties

export en investeringen leverden een positieve bijdrage aan

31-12-2014 waren:

• 19 uitbreidingen bestaande financieringen

deze groei, drie kwartalen achter elkaar.

• 13,5 miljoen euro investeringen in nieuwe en bestaande Financieel resultaat: winst van € 6.106.000.

participaties (cash-out; exclusief rentebijschrijvingen,

Als uitvoeringsorganisatie van het economische beleid

vendor loans en conversies).

zagen we dat de provincies Gelderland en Overijssel en het

Ontwikkeling & Innovatie: • 137 business cases

Ministerie van Economische Zaken op een slimme manier het Investeringsbevordering:

mkb bereikten met revolverende middelen. Ze lokten private

• 319 beoogde arbeidsplaatsen

• 39 investeringsprojecten

investeringen uit en haakten aan bij de landelijke Actieagen-

• 293 deelnemende bedrijven

• 1.109 nieuwe arbeidsplaatsen voor de regio en

da’s en op het nationaal topsectorenbeleid.

• 15 miljoen euro projectvolume.

• 304 miljoen euro investeringsvolume.

Ontwikkelingsmaatschappij Oost NV wil haar meerwaarde

10 Jaarverslag 2014 - Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland

bewijzen voor de verdere groei van de regionale economie en

Doel van het fonds is het bevorderen van de overgang

de sociaal economische structuur van Twente duurzaam

werkgelegenheid. We kunnen zelf weliswaar geen banen

naar cultureel ondernemerschap om instellingen minder

en structureel te versterken en haar concurrentiekracht

afhankelijk te maken van subsidie.

te vergroten.

creëren, maar bieden wel de gunstige voorwaarden voor partijen om elkaar te vinden, zodat zij samen een steviger

> Fonds Gelderse Vrijetijdseconomie - Voor de vrijetijdsector

fundament leggen onder de economie en zorgen voor de

in Gelderland kwam € 5,5 miljoen beschikbaar. Doel van

Groeiperspectieven

verdere groei van werkgelegenheid in Oost-Nederland.

het fonds is productvernieuwing en kwaliteitsverbetering

Naast het van oudsher stimuleren van startende innova-

in de Gelderse toeristische en recreatieve sector voor

tieve ondernemers ging onze aandacht steeds meer uit naar

behoud en verdere groei van werkgelegenheid.

groeibedrijven. De groei van de economie en werkgelegen-

Ontwikkelingen bij onze aandeelhouders en opdrachtgevers 1. Het Ministerie van Economische Zaken realiseerde een bijna

> Fonds Herstructurering Bedrijventerreinen Gelderland - Voor

heid in Oost-Nederland vroeg immers om groeiperspectieven

de herontwikkeling van private kavels op bedrijventerrei-

voor (mkb-)bedrijven in onze regio. Deze mkb-ondernemers

landsdekkend netwerk van regionale ontwikkelingsmaat-

nen stelde de provincie € 7,5 miljoen beschikbaar.

streefden groei na door samenwerking met andere bedrijven,

schappijen (ROMs) die in nauwe onderlinge samenwerking

Het doel is de versterking van de economische functie

kennisinstellingen en overheden, vaak ook in open innovatie

zorgen voor de uitvoering van het economische beleid

van bestaande bedrijventerreinen met een vliegwieleffect

met de grote concerns, actief in onze regio.

langs de lijnen van de topsectoren. Binnen dit netwerk

voor het uitlokken van verdere investeringen.

werkt Oost NV samen met BOM, NOM, LIOF en ‘InnovationQuarter’, de ontwikkelingsmaatschappij voor

Groeibedrijven hielpen we met kennis, netwerk, contacten en 3. De provincie Overijssel. Binnen de sector High Tech

met het geld van overheden. Deze mkb-bedrijven zagen dat

de regio Zuid-Holland die in 2014 is opgericht. De relatie

Systemen en Materialen werkten we aan het nieuwe

banken hun groeiambities niet als vanzelfsprekend financier-

Rijk-Regio kreeg steeds meer aandacht bij de uitvoering

thema ‘Smart Industry’. Naast onze reguliere werkzaam-

den. Daarom is het van belang dat ze financiering krijgen uit

van het regionaal economisch beleid.

heden verkregen we de opdracht voor het opzetten van

innovatiefondsen, uit Europese fondsen en via ons netwerk

een ‘EU-innovatieloket’ om zoveel mogelijk Overijsselse

van private investeerders ‘Meesters van de Toekomst’.

2. De provincie Gelderland zorgde via Oost NV voor de rea-

bedrijven te laten deelnemen aan Europese programma’s.

lisatie van aanvullende opdrachten op het gebied van de

Ook werkten we aan het uitrollen van breedband op

ontwikkeling van fieldlabs, bedrijventerreinen, breedband-

bedrijventerreinen. De fondsstructurering van de Overijs-

netwerken en internationalisering, onder meer in de vorm

selse innovatiefondsen is helder: in het voorjaar van 2015

van een ‘EU-innovatieloket’. 2014 was het eerste jaar dat

zal de provincie Overijssel de ‘Houdstermaatschappij

wij volop werkten aan de nieuwe groeisectoren: Logistiek

Fondsen Overijssel’ (HFO) oprichten. PPM Oost is beoogd

en de Creatieve Industrie. Daarnaast werkten we vanuit

fondsbeheerder voor het hierna op te richten Innovatie-

meerdere sectoren aan het nieuwe thema ‘Smart Industry’.

fonds Overijssel I (IFO I - participaties) en Innovatiefonds

Overijssel II (IFO II - leningen). Deze innovatiefondsen

PPM Oost stroomlijnde Topfonds Gelderland en gaf als

zijn bedoeld voor mkb-ondernemers en hun samenwer-

beoogd fondsmanager structuur aan drie nieuwe fondsen

kingsverbanden in de sectoren High Tech, Kunststoffen &

die in 2015 operationeel zullen zijn:

Chemie, Life Sciences & Health en hun cross-overs met de

> Fonds Gelderse Cultuurleningen - De provincie stelde € 4 miljoen beschikbaar om innovatie, talentontwikkeling en kwaliteitsverbetering in de culturele sector te stimuleren.

sectoren Agro-Food, Vrijetijdseconomie, Energie en Bouw. Daarnaast is PPM Oost fondsmanager van Innovatiefonds Regio Twente (IFT). Dit fonds is in juni 2014 opgericht om

11

Bij de realisatie van financieringen trokken we vervolgens

Ons participatiebedrijf PPM Oost was succesvol in 2014.

weer gezamenlijk op met de banken, particuliere investeer-

PPM Oost investeerde in 38 nieuwe participaties.

ders en andere participatiemaatschappijen. Op deze wijze

19 bedrijven ontvingen een aanvullende financiering.

zorgden we voor het uitlokken van nieuwe investeringen met

In totaal stond dit voor een cash-out bedrag van € 13,5

een spreekwoordelijk ‘vliegwieleffect’.

miljoen. Financieel was het resultaat uitstekend te noemen: PPM Oost realiseerde een netto resultaat van ruim

Het verleggen van het accent naar groei betekende voor ons:

€ 6 miljoen, het hoogste resultaat in het bestaan van

> Meer aandacht voor marketing;

PPM Oost, voornamelijk het gevolg van de succesvolle exit

> In contact brengen van groeibedrijven met andere

van portfoliobedrijf Xsens.

bedrijven in de vorm van consortia; > Focus op fondsbeheer: spotten van kansrijke groeibedrij-

Als fondsmanager van fondsen die voor de provincies

ven, zorgen voor vervolgfinanciering en - op de langere

Gelderland en Overijssel worden beheerd, faciliteerde

termijn - succesvolle exits;

PPM Oost investeringen in 20 nieuwe participaties en

> Toeleiding naar EU-middelen, zoals EFRO, Horizon 2020 en INTERREG;

zorgde voor de aanvullende financiering van 18 bestaande portfoliobedrijven.

> Bevorderen van internationalisering door internationale matchmaking en handelsbevordering.

Onze business unit Investeringsbevordering hielp mee aan de realisering van 1.109 arbeidsplaatsen en € 304 miljoen

Realisatie versus doelstellingen

investeringen. Dit was fors hoger dan de doelstelling van 775

We stellen onze doelstellingen jaarlijks vast in nauwe

arbeidsplaatsen en € 150 miljoen investeringen. Het aantal

samenwerking met onze stakeholders (zie bijlage: prestatie-

projecten bleef met 39 achter op de beoogde 51 investerings-

indicatoren). Tegen de achtergrond van een broos econo-

projecten, vooral door minder matchmakingsprojecten.

misch herstel bleken we onze prestatie-indicatoren voor 2014 grotendeels te hebben behaald. We meten onze resultaten

De business unit Bedrijfsomgeving ontwikkelde 6 business

aan de hand van confirmation letters en/of beschikkingen.

cases. Dit waren er 4 minder dan de beoogde 10 business cases voor procesbegeleiding revitalisatie bedrijventerreinen.

Onze business unit Ontwikkeling & Innovatie realiseerde

Daarnaast realiseerden we 45 leads (doelstelling was 50).

137 business cases. Dat waren er 97 business cases meer dan

Reden voor het achterblijvende aantal cases was de afspraak

beoogd, met 93 meer deelnemende bedrijven. Het beoogd

met de opdrachtgever om onze aandacht te richten op het

aantal arbeidsplaatsen en het beoogd aantal investeringen

ontwikkelen van het herstructureringsfonds Bedrijven-

bleven achter. De reden hiervoor was dat deze business

terreinen Gelderland.

cases nog kleine bedrijfjes waren met weinig personeel en investeringen. Ook waren in 2014 geen EU-subsidiemiddelen voorhanden waarmee wij consortia konden bouwen.


Prestatieindicatoren

Bedrijfsprofiel

Realisatie 2014 Doelstelling 2014

Oost NV adresseert maatschappelijke uitdagingen en ver-

Realisatie 2013

sterkt de economie en werkgelegenheid van Oost-Nederland.

Ontwikkeling & Innovatie Business cases in ontwikkeling

We werken voor het mkb, startende en groeibedrijven, vanuit 137

40

149

Beoogde (in)directe arbeidsplaatsen

319

2.000

934

(In)directe (startende) deelnemende bedrijven

293

200

352

€ 15 miljoen

€ 40 miljoen

€ 30,9 miljoen

€ 304 miljoen

€ 115 miljoen

€ 156 miljoen

39

51

40

1.109

775

920

Projectvolume

twee kantoren in Arnhem en Enschede (vanaf 1 maart 2015 vanuit één kantoor in Apeldoorn). We bieden ondernemers kennis, geld, netwerk en contacten. Ons werk voeren we uit in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en de provincies Overijssel en Gelderland.

Investeringsbevordering Realisatie investeringsvolume Realisatie aantal investeringsprojecten Realisatie nieuwe arbeidsplaatsen

Financiële Administratie


Bedrijfsomgeving Leads

45

50

-

6

10

-

Nieuwe financieringen PPM Oost (a)

38

31

30

Uitbreiding bestaande financieringen PPM Oost (a)

19

8

29

€ 13,5 miljoen

€ 10 miljoen

€ 11 miljoen

20

46

25

Ontwikkeling business cases

Innoveren

Organisatie Ontwikkeling

Investeringsbevordering Investeren

Internationaliseren

Bedrijfsomgeving (Bedrijfs) Infrastructuur

PPM Oost

Investeringen PPM Oost (a) (b) Nieuwe financieringen fondsen voor derden (c) Uitbreiding bestaande financieringen fondsen voor derden (c) Investeringen fondsen voor derden (b) (c)

a

18

17

7

Exclusief rentebijschrijvingen, conversies en vendor loans.

c

€ 16,2 miljoen*

€ 51 miljoen

€ 16 miljoen

Prestaties PPM Oost inclusief Innovatiefonds Oost Nederland en Gelderland voor Innovaties.

b

Dit betreft fondsen voor provincie Gelderland, provincie Overijssel en Regio Twente.

*

Naast deze investeringen is ultimo boekjaar € 51,5 miljoen aan commitments verstrekt. 13

Top in sectoren

Onze groeisectoren

Topsectoren

Het topsectorenbeleid van het Ministerie van Economische Zaken verbinden we met het regionale beleid in Oost-

AF

Agro-Food Rond Food Valley in Wageningen. In Overijssel als cross-over vanuit de andere sectoren.

Nederland. Hierbij organiseren we kruisbestuiving: de ‘cross-overs’ tussen de topsectoren en samenwerking met

1. Agri & Food 2. Tuinbouw

andere delen van Nederland. In Oost-Nederland zijn vooral de groeisectoren Agro-Food, Life Sciences & Health, High Tech en Energie- & Milieutechnologie van belang.

CI

Creatieve Industrie In Gelderland in combinatie met de Maakindustrie.

Daarnaast werkten we vanaf begin 2014 in toenemende

3. Creatieve Industrie

mate aan de Creatieve Industrie, Logistiek en Maakindustrie (Smart Industry).

EMT

Energie- & Milieutechnologie Voornamelijk in de provincie Gelderland.

HT

High Tech

LSH

Life Sciences & Health

LOG

Rond Zwolle met de toepassing van composiet kunststofmaterialen (Chemie) en in Twente met o.a. nanotechnologie en medical imaging.

Rond Health Valley in Nijmegen met duidelijke uitlopers richting Zwolle, Twente, Oss en Eindhoven via de RedMedTech Highway.

4. Energie

5. High Tech 6. Chemie

7. Life Sciences & Health

Logistiek We bundelen activiteiten van drie Gelderse logistieke hotspots, Greenport Gelderland, Port of Twente en luchthaven Twente. Oost-Nederland vormt hiermee een logistieke schakel tussen het Rotterdamse havengebied en Duitsland: over water, spoor en weg.

8. Logistiek

9. Water


Diensten

(Bedrijfs)infrastructuur

Met onze projecten werken we aan de volgende

Onze diensten per kerntaak:

Bedrijfsomgeving biedt gemeenten en bedrij-

maatschappelijk relevante thema’s:

venverenigingen (proces)begeleiding bij de

Innoveren

revitalisering van bedrijventerreinen. Met

Ontwikkeling & Innovatie biedt het regionale

campusontwikkeling bieden we innovatieve

mkb kennis, toegang tot geld, waaronder

bedrijven optimale gedeelde laboratorium-

Europese fondsen, netwerken en 1-op-1 contacten

faciliteiten en andere ‘shared facilities’ en/of

bij de realisatie en naar de markt brengen van

aansluiting op glasvezelnetwerken.

innovaties. Resultaten: open innovatiecentra,

Resultaat: groeiversnelling.

AF

Food & Health

campusvorming en financierbare business cases die tot marktintroducties leiden.

Netwerk particuliere investeerders

€

de Toekomst’ - bestaat uit 200 private investeerders die

PPM Oost financiert startende en doorgroeiende

naast risicokapitaal ook hun kennis, ervaring en netwerken

innovatieve mkb-ondernemers met risicokapi-

inbrengen bij kansrijke bedrijven.

taal uit revolverende innovatiefondsen. Naast

In 2014 hebben we via dit netwerk 150 bedrijven geadviseerd en

groeikapitaal bieden we kansrijke, innovatieve

begeleid naar financiering. Hiervan hebben we er 75 in contact

bedrijven ook kennis, netwerk en persoonlijke

gebracht met Business Angels. Bij 60 bedrijven heeft dit geleid

contacten. We zorgen voor het opzetten en

tot vervolggesprekken (‘matches’) met investeerders.

management van revolverende fondsen voor

De resultaten over 2014 waren elf succesvolle deals, direct uit

zowel directe als indirecte investeringen.

ons netwerk: € 3,2 miljoen directe investeringen. Daarnaast

Daarnaast zorgen we continu voor de toename

kregen de bedrijven toegang tot extern kapitaal buiten

van publiek-private investeringen.

ons eigen netwerk door onze samenwerking met andere

Resultaat: financiering van groei.

(inter)nationale business angelnetwerken. Meesters van de

Personalized Health & Drug Development

Hernieuwbare energie & Energieefficiency

Food, Sport & Health Healthy Brain

Het Business Angels netwerk van Oost NV - ‘Meesters van

Investeren

EMT

LSH

Food & Factory Biobased Economy

Medical devices Robotica e-Health

Recycling & Biobased Economy

Food Chain Management

Zorginnovaties in de waardeketen

Smart Grids

HT

LOG

MI

CI

Advanced Materials

Start-ups & Groeibedrijven

Applied Gaming & Service Design

Duurzaam vervoer

Connected Systems

Exporterende bedrijven

Textile & Technology

Integrale logistieke dienstverlening

Toekomst is medeoprichter en lid van de Business Angels

Internationaliseren

Europe Club. Via dit netwerk kunnen we groeibedrijven

Investeringsbevordering biedt enerzijds (inter-

koppelen aan Business Angels in andere EU-landen om ze

nationaal opererende) bedrijven een ‘zachte

te helpen bij hun internationaliseringsactiviteiten.

landing’ in onze regio. We geven internationale bedrijven toegang tot onze regionale netwer-

Maatschappelijke vraagstukken

ken. Anderzijds helpen we mkb-ondernemers

We pakken - binnen onze sectoren en sectoroverstijgend -

uit onze regio te internationaliseren door

grote maatschappelijke vraagstukken aan, zoals ‘Gezond ouder

‘matchmaking’ via ons wereldwijd netwerk

worden’ (Life Sciences), ‘Naar een energiearme samenleving’

van partners. Resultaten: behoud en groei van

(Energie) en ‘Het voeden van de groeiende wereldbevolking

werkgelegenheid.

met substantieel lagere impact op het milieu’ (Agro-Food).

Smart Industry

Strategische samenwerkingsverbanden

15

Human Resource Management

De omvang van onze organisatie is in 2014 ongeveer gelijk

Kerngegevens Oost NV (incl. PPM Oost)

gebleven aan die van 2013 met ruim 100 medewerkers.

2014

Het jaar 2013 kenmerkte zich door een groot aantal nieuwe

2013

medewerkers. In 2014 zagen we minder personele wisselin-

medewerkers Oost NV

Oost NV streeft naar een evenwichtige samenstelling en

gen. Het ziekteverzuim was in 2014 met 3,2% fors lager dan

103

diversiteit van haar personeelsbestand als een afspiegeling

in 2013 (4,9%).

88,2

medewerkers Oost NV

104

88,9

van de maatschappij in termen van leeftijd en man/vrouwverhouding.

Ontwikkelingen

> aantal

> fte’s

> aantal

> fte’s

> In april hebben we OR-verkiezingen gehouden. Daarna is de nieuwe OR aangetreden.

We werken continu aan de verbetering van ons personeelsbeleid met:

> Eind 2014 zijn we gestart met de voorbereidingen voor een Medewerkers Tevredenheid Onderzoek. We lieten dit

> Een inspirerende (nieuwe) werkomgeving met aandacht

uitvoeren door een extern bureau.

voor veiligheid en gezamenlijke sociale activiteiten; > Effectieve en actuele communicatiemiddelen;

tijdelijk contract Oost NV

tijdelijk contract Oost NV

37

40

30,5

> aantal

> fte’s

> aantal

> fte’s

> We hebben voor alle medewerkers collectieve opleidings-

> Het bieden van opleidings-, ontplooiings- en coachings-

trajecten georganiseerd, per bedrijfsonderdeel. Het doel

mogelijkheden, in het verlengde van organisatiedoelstel-

was verbetering van de kwaliteit van het werk, samenwerking en cohesie binnen de afdeling.

lingen; > Bevordering van het delen van kennis;

> In 2014 hebben we het huisvestingsvraagstuk verder uitge-

> Een goede balans tussen werk en privé.

werkt. Het Management Team heeft, met instemming van de RvC en AvA, besloten om te verhuizen naar één locatie

In 2014 detacheerde Oost NV drie medewerkers: 1 fte bij

in het midden van onze regio, Oost-Nederland: Apeldoorn.

Kennispark Twente en 0,8 fte bij Novio Tech Campus in

In 2014 zijn we van start gegaan met het verhuistraject.

Nijmegen, 0,5 fte bij de provincie Gelderland in Arnhem.

Oost NV leende 2 mensen (samen 1 fte) in voor de uitvoering

De directie trad in overleg met de OR en heeft drie werk-

van projecten. PPM Oost leende voor de uitvoering van

groepen opgericht. Eén werkgroep heeft de keuze van de

projecten drie medewerkers (2,6 fte) in.

kantoorlocatie bepaald, de tweede werkgroep heeft de inrichting voor haar rekening genomen en de derde werk-

In 2014 heeft Oost NV vijf stagiairs ingezet, verdeeld over de

groep heeft de verhuizing geregeld. Alle werkgroepen zijn

bedrijfsonderdelen. Ze waren studenten van Saxion Hoge-

bemand door onze eigen medewerkers. Waar nodig hebben

scholen, Hogeschool Arnhem Nijmegen, Radboudumc en één

we gezorgd voor externe ondersteuning. Met ingang van

van ROC Arnhem. Daarnaast werkten er twee studenten met

1 maart 2015 zullen we werken vanuit onze nieuwe locatie

een duaal leertraject in deeltijd bij ons.

aan de Laan van Malkenschoten in Apeldoorn.

in/uit dienst Oost NV

+

-

12

11

in/uit dienst Oost NV

34

+

-

7

gemiddelde leeftijd Oost NV

gemiddelde leeftijd Oost NV

42,8

41,1

gemiddelde arbeidsduur Oost NV

gemiddelde arbeidsduur Oost NV

7,4

7,8 > jaar

> jaar

ziekteverzuim Oost NV + PPM Oost (excl. zwangerschap)

ziekteverzuim Oost NV + PPM Oost (excl. zwangerschap)

2,67%


32,8

4,86%

Samenvatting financiële resultaten

Vooruitblik 2015

> Nieuwe fondsen. Als beoogd fondsmanager zal PPM Oost zorgen voor het fondsmanagement van de volgende nieuwe fondsen: Fonds Gelderse Cultuurleningen, Fonds

Economisch vooruitzicht

Gelderse Vrijetijdseconomie en Fonds Herstructurering

Het jaar 2014 sloot Oost NV positief af met een winst van

Na een aantal jaren van nul tot geringe groei zijn de vooruit-

Bedrijventerreinen Gelderland. In Overijssel zal PPM Oost,

€ 6.106.000. Dit was het gevolg van een positief resultaat uit

zichten beter dan voorheen. Volgens het Centraal Planbureau

als beoogd fondsmanager, zorgen voor de werkfondsen

het participatiebedrijf PPM Oost van € 6.060.000.

(CPB) zal de economische groei aantrekken tot 1,5%. Hoewel het herstel naar verwachting broos zal blijven, groeien de

In 2014 investeerde PPM Oost € 19,1 miljoen in 38 nieuwe

investeringen, consumptie en de export harder dan vorig jaar.

participaties en 19 bestaande participaties. Hiervan waren

De werkgelegenheid neemt toe en de werkloosheid daalt

€ 13,5 miljoen cash-out investeringen, de rest waren rente-

naar verwachting tot 6,5%.

Innovatiefonds Overijssel (IFO I en IFO II). > Oost-Nederlandse mkb-bedrijven zullen we helpen te internationaliseren: via exportbevordering, matchmaking, onze internationale netwerken en EU-fondsen. > Internationaal opererende (buitenlandse) bedrijven zullen we blijven aantrekken, en tegelijkertijd zullen we aan-

bijschrijvingen, conversies en vendor loans. PPM Oost desinvesteerde € 10 miljoen, waarvan € 5,5 miljoen

De vooruitzichten zijn beter, maar onze economie blijft

aan aflossingen. Er gingen 7 participaties van PPM Oost

kwetsbaar. In deze onzekere tijden is zelfs 1,5% groei als

failliet.

prognose beperkt. Onzeker is of deze positieve trend zich daadwerkelijk doorzet.

Ultimo 2014 bestond de PPM Oost portefeuille uit 149

dacht blijven geven aan uitbreidingen, behoud, concentratie en matching. > Aansluiten van Oost-Nederlandse mkb-ondernemers op EU-innovatieprogramma’s, clusters en kenniscentra buiten onze regio in samenwerking met andere ROMs en cluster-

participaties met een geïnvesteerd vermogen van € 66,9

Het consumentenvertrouwen in Nederland is groeiende.

miljoen. In de financieringen is een borgstelling opgenomen.

De werkgelegenheid blijft een grote uitdaging en groei zal

> Uitrollen breedbandnetwerken. Oost NV zal zorgen voor

2 bedrijven zijn gefinancierd uit zowel PPM Oost als

vooralsnog beperkt blijven. Tegelijkertijd zullen we ervoor

de procesbegeleiding van breedbandprojecten, met een

Gelderland voor Innovaties. De voorzieningen stegen in 2014

zorgen dat (Oost-)Nederland steeds sneller en slimmer blijft

van € 17,6 miljoen naar € 18,5 miljoen.

innoveren. In (Oost-)Nederland is het doorzetten en versterken van de uitvoering van het innovatiebeleid essentieel.

organisaties.

uitvoerende rol in de Stichting GON. > Aantrekken launching customers, bijvoorbeeld bij het op de markt brengen van innovatieve producten. > Verhuizing naar één kantoorlocatie in Apeldoorn. Vanaf

De zogenaamde fair market value van de portefeuille behelsde een meerwaarde ten opzichte van de boekwaarde

Voor ons werk zullen in 2015 vooral de volgende accenten van

1 maart 2015 zullen we vanuit één locatie werken aan het

van € 10.186.000 (2013: € 13.698.000).

belang zijn:

leggen van nieuwe verbindingen om meer en sneller te

> Focus op business cases. We zullen financierbare business

kunnen innoveren, investeren, internationaliseren en te

Zonder het PPM Oost resultaat zou er voor Oost NV vennootschappelijk sprake zijn geweest van een positief resultaat van € 198.000. De vermogenspositie van Oost NV is gezond.

cases blijven ontwikkelen, die bij kennisvalorisatie daad-

kunnen beschikken over een adequate (bedrijfs)infrastruc-

werkelijk tot bedrijven uitgroeien.

tuur in Oost-Nederland. Daarnaast blijven we werken op

> Financiering van innovatieve bedrijven zullen we blijven

Het eigen vermogen bedroeg eind 2014 € 88 miljoen.

verzorgen vanuit publieke, revolverende fondsen via PPM

Geconsolideerd bedroeg de liquiditeit € 62 miljoen.

Oost, waar mogelijk in samenwerking met (internationale)

locatie bij de valley’s, open innovatiecentra en eerstelijns innovatieloketten.

co-investeerders en via ons Business Angels netwerk Meesters van de Toekomst.

17

Verantwoord Ondernemen

Motivatie

Deze onderwerpen lopen vaak als ‘cross-overs’ dwars door

Visie: “Nederland in de top 5 van Europese kennislanden!”

onze focusgebieden. Vanuit onze business unit ‘Investerings-

In dit jaarverslag rapporteren we over de periode 1 januari

bevordering’ halen we werkgelegenheid en investeringen

t/m 31 december 2014 over onze kernactiviteiten Innoveren,

Missie: “Bevorderen dat bedrijven in de topsectoren van de

naar onze regio. Voor een aantrekkelijk werkklimaat zorgen

Investeren, Internationaliseren en (Bedrijfs)Infrastructuur

regio met succes innovatieve producten ontwikkelen en deze

we vanuit ‘Bedrijfsomgeving’: we zorgen voor efficiënt

vanuit de bedrijfsonderdelen van Ontwikkelingsmaat-

op internationale markten brengen, die enerzijds bijdragen

ruimtegebruik, adequate (bedrijfs)infrastructuur, zoals aan-

schappij Oost Nederland NV (Oost NV): Ontwikkeling &

aan de groei van de economie en werkgelegenheid in Oost-

sluiting op breedbandnetwerken, campusontwikkeling en de

Innovatie, Participatiemaatschappij PPM Oost NV (PPM

Nederland en anderzijds aan het aanpakken van de grote

kwalitatieve herstructurering van bedrijventerreinen.

Oost), Investeringsbevordering en Bedrijfsomgeving.

maatschappelijke uitdagingen.”

In overleg met andere regionale ontwikkelingsmaatschap-

In dialoog

Thema’s: Grote maatschappelijke uitdagingen vormen de

te rapporteren over de (onderzoeks)resultaten van onze bedrijven in termen van People, Planet, Profit en Progress.

pijen (ROMs) onderzoeken we de mogelijkheden om in 2015 We staan continu in dialoog met onze aandeelhouders,

leidraad voor het vaststellen van de thema’s van onze pro-

subsidiënten, bedrijven, kennisinstellingen, lokale overhe-

jecten. Deze thema’s bespreken we per sector in de volgende

den, intermediaire organisaties en onze eigen medewerkers.

hoofdstukken.

Maatschappelijk rendement Onze (maatschappelijke) doelstellingen kwantificeren we

Onze focusgebieden kiezen we samen met onze stakeholders en leggen ze vast in ons Meerjarenplan. Ons jaarplan

Strategie: Bij ongewijzigde financiering zal ons meerjaren-

in de prestatie-indicatoren van Oost NV. In dit jaarverslag

‘Activiteitenplan Oost NV’ stemmen we jaarlijks af met onze

beleid binnen tien jaar leiden tot de volgende resultaten: 400

rapporteren we over deze resultaten en hun maatschappelijk

stakeholders. De hierbij horende activiteiten en prestaties

nieuwe business cases (innovaties), circa € 1 miljard investe-

rendement: het aantal gecreëerde nieuwe arbeidsplaatsen,

bespreken we vervolgens periodiek in de vorm van kwartaal-

ringsimpuls van bedrijven, € 350 miljoen financiering voor

het aantal gerealiseerde innovatieprojecten die bijdragen aan

rapportages.

bedrijven in onze regio (investering) 7.000 nieuwe arbeids-

de oplossing van maatschappelijke vraagstukken et cetera.

plaatsen (internationalisering) en 400 hectaren geherstruc-

Welke maatschappelijke uitdagingen we adresseren bespre-

tureerde bedrijventerreinen (bedrijfsinfrastructuur).

ken we uitgebreid per sector, verderop in dit jaarverslag.

lingsmaatschappij Oost Nederland NV zijn onveranderd

Maatschappelijke kernactiviteiten

Waardeketen

> Het Ministerie van Economische Zaken (55,9%)

Met onze kernactiviteiten (zie ‘Onze diensten per kerntaak’

Onze organisatie is uitvoerder van het innovatiebeleid van

> De provincie Gelderland (30,6%)

op bladzijde 15) staan we voor zowel People, Planet, Profit

haar opdrachtgevers: onze drie aandeelhouders. Verbindend

> De provincie Overijssel (13,5%).

als Progress. We dragen bij aan de welvaart en de groei van

opererend in de driehoek overheid, kennisinstellingen en

werkgelegenheid in Oost-Nederland en het oplossen van

bedrijfsleven, richten we onze aandacht op innovatieve

grote maatschappelijke uitdagingen.

ondernemers. Het mkb en start-ups zijn de belangrijkste

Aandeelhouders Onze opdrachtgevers, de aandeelhouders van Ontwikke-

Klanten en focusgebieden Kansrijke startende en innovatieve mkb-groeibedrijven in

afnemers van onze diensten.

Oost-Nederland zijn onze belangrijkste klanten.

We bevorderen dat bedrijven in onze regio succesvol in-

Grote concerns begeleiden we naar onze regio. We betrekken

novaties ontwikkelen en naar de markt brengen. We helpen

Onze klanten werven we vanuit ons eigen netwerk.

ze als ‘trekkers’ bij open innovatieprojecten binnen de focus-

ze met kennis, geld, netwerk en contacten. Binnen sommige

We krijgen ook ‘leads’ vanuit intermediaire organisaties en

gebieden: Agro-Food, High Tech en Life Sciences & Health,

sectoren richten onze kernactiviteiten zich expliciet op

onze samenwerkingspartners.

Energie- & Milieutechnologie, Logistiek, de Creatieve- en

energiebesparing, CO2 reductie, duurzaamheid, recycling,

Maakindustrie en hun ‘cross-overs’.

biobased en de circulaire economie.


Samenwerkingspartners

maar dan wel volgens de daartoe opgestelde richtlijnen en na

Sociaal en milieubeleid

We werken nauw samen met onder meer banken, accoun-

goedkeuring van de ethische toetsingscommissie.

In het hoofdstuk ‘Human Resource Management’ berichten

tants, private investeerders, gemeenten, de provincies

wij over ons sociaal beleid. Bij PPM Oost vragen we onze

Gelderland en Overijssel, ministeries, Regionale Ontwikke-

Corporate Governance

participaties door middel van een periodieke enquête naar

lingsmaatschappijen (ROMs), hogescholen, universiteiten,

Oost NV houdt zich aan de algemene richtlijnen voor

hun MVO-inspanningen, waaronder milieubeleid, zoals

onderzoeks- en kennisinstellingen, branche- en belangen-

Corporate Governance. Onze visie op de Nederlandse

CO2 reductie. Oost NV rapporteert niet over haar eigen CO2

organisaties, EVD/NFIA, Kamer van Koophandel, Kennispark

Corporate Governance code van de commissie Frijns vindt

voetdruk of eco footprint. Hier staat tegenover dat we in 2014

Twente, Kennispoort Zwolle, Stedendriehoek Innoveert,

u in de bijlage en onze website. Het instrumentarium dat

volop inspanningen blijven leveren voor de groeiversnelling

GreenTechAlliances powered by KiEMT, Food Valley NL,

de directie hanteert bij de naleving en handhaving van deze

van de topsector Energie- & Milieutechnologie in onze regio.

Health Valley en de Regionale Centra voor Technologie.

code, bestaat vooral uit het meerjarenplan, activiteitenplan,

Wij zijn ervan overtuigd dat de impact hiervan vele malen

Zie ook bladzijde 20.

de begroting en het op de organisatie toegesneden handboek

groter is dan onze interne inspanningen op dit gebied, zoals

administratieve organisatie.

flexwerken, werken op locatie, dubbelzijdig printen en het

Ketenverantwoordelijkheid

Oost NV hanteert in relatie tot PPM Oost een charter en een

gebruik van FSC keurmerk papier. Onze aandacht voor een

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen krijgt continu

Service Level Agreement (SLA). Daarnaast hanteren we een

duurzame (biobased) economie en smart industry komt bij

aandacht in onze contacten met toeleveranciers en (toe-

checklist ter controle van de naleving van alle bepalingen uit

meerdere sectoren aan de orde. Deze activiteiten bespreken

komstige) klanten. ‘People, Planet, Profit (en Progress)’ zijn

statuten, beleidsnotities en andere relevante documenten.

we per sector als onze aanpak van maatschappelijke uitda-

in al onze investeringsvoorstellen terug te vinden. Tijdens

Hierover rapporteren we periodiek aan de Raad van Commis-

gingen.

de eerste gesprekken, die mogelijk tot een deelneming

sarissen, evenals over de werking van onze interne risico-

leiden, besteden we aandacht aan het belang dat wij en onze

beheersings- en controlesystemen. Daarnaast stellen we

Klanttevredenheid

stakeholders aan MVO hechten. Wij willen ons uiteraard niet

twee keer per jaar een risicomanagement rapport op dat we

In 2015 gaan wij een Medewerkers Tevredenheidsonderzoek

associëren met ondernemingen die zich bezighouden met

eveneens bespreken met onze Raad van Commissarissen.

uitvoeren. Ook gaan we een Klanttevredenheidsonderzoek uitvoeren. Uit het in december 2012 gehouden klanttevreden-

illegale praktijken of met ondernemingen die niet zuiver handelen. We doen geen zaken met bedrijven waarvan de

Transparantie

heidsonderzoek is gebleken dat onze klanten, bedrijven en

bedrijfsactiviteiten of bedrijfsvoering onethisch, illegaal of

Oost NV streeft volledige transparantie na wat betreft de

externe stakeholders, over het algemeen tevreden zijn over

maatschappelijk niet verantwoord lijken te zijn.

(vaststelling) van de bezoldiging en andere arbeidsvoorwaar-

ons werk. Zij waardeerden ons werk met cijfers rond de 7,4.

We hanteren hierbij als richtlijn voor klanten en toeleveran-

den van de directie, medewerkers en commissarissen.

Alle aanbevelingen, die in dit onderzoek zijn gedaan, ter

ciers dat zij zich houden aan de wet- en regelgeving in de

Directie, medewerkers en commissarissen hebben geen

verbetering van onze dienstverlening, hebben we uitgevoerd.

landen waarin zij opereren. Deze verantwoordelijkheid ligt

aandelenbezit in Oost NV of de participaties van PPM Oost.

We zijn voornemens dit onderzoek te herhalen in 2015.

bij de bedrijven zelf én hun afnemers. Met organisaties die

Er is geen sprake van belangenverstrengeling tussen de

werknemers of leveranciers discrimineren of die er ontoerei-

vennootschap en de directie of de commissarissen. Oost NV

Klachtenprocedure

kende arbeidsomstandigheden op na houden, doet Oost NV

heeft voorzien in een zogenoemde klokkenluiderregeling.

Onze klachtenprocedure staat op onze website beschreven.

geen zaken. Tegelijkertijd zoeken we soms noodgedwongen

Hiervan is in 2014 geen gebruik gemaakt. Jaarlijks leggen we

Onze directeur behandelt de eventuele klachten persoonlijk.

de grenzen op van wat de maatschappij toelaatbaar vindt.

onze jaarverslagen langs de Transparantie Benchmark,

Van deze mogelijkheid is in 2014 echter geen gebruik ge-

Dierproeven bijvoorbeeld zijn onontbeerlijk voor nieuwe

volgens de richtlijnen van het ‘Global Reporting Initiative’

maakt. Wel kregen we via dit kanaal, ook in 2014, regelmatig

medicijnontwikkeling. Sommige ondernemingen in onze

(GRI) applicatieniveau C (self declared). U vindt deze GRI-

vragen die we steeds direct beantwoord hebben.

portefeuille moeten noodgedwongen dierproeven doen,

tabel in de bijlagen. 19

Onze samenwerkingspartners We werken nauw samen met onder meer banken, accountants, private investeerders, gemeenten, de provincies Gelderland en Overijssel, ministeries, Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen (ROMs), hogescholen, universiteiten, onderzoeks- en kennisinstellingen, branche- en belangenorganisaties, EVD/NFIA, Kamer van Koophandel, Kennispark Twente, Kennispoort Zwolle, Stedendriehoek Innoveert, GreenTechAlliances powered by KiEMT, Food Valley NL, Health Valley en de Regionale Centra voor Technologie. Om onze onderlinge samenwerking verder te bevorderen werken onze medewerkers ook fysiek op locatie vanuit de front offices van eerstelijns dienstverleners, zoals Health Valley, Food Valley NL en de innovatieloketten, zoals Kennispark Twente.

Onze resultaten per sector

We kunnen het niet vaak genoeg benadrukken: maatschap-

1e lijn

pelijke uitdagingen bieden kansen voor Oost NV om het bedrijfsleven met nieuwe ontwikkelingen te laten starten en innovaties te stimuleren die zorgen voor de groei van de economie en werkgelegenheid in Oost-Nederland. We richten ons hierbij op de sectoren: Agro-Food, Life Sciences & Health, High Tech, Energie- & Milieutechnologie, Creatieve Industrie, Logistiek en de Maakindustrie. We bespreken dit per sector, in aparte hoofdstukken.


+ Research

Ondernemers

Innovatie

> Food Valley NL > Health Valley > GreenTechAlliances > RCT’s > Kennispoort Zwolle > Kennispark Twente > Stedendriehoek Innoveert > Nieuwe KvK

2e lijn

Business development !

Business cases

€

> Leningen > Venture Capital

Groei regionale economie en werkgelegenheid

STEENWIJK Giethoorn

Vollenhove

MEPPEL

Zwartsluis

Staphorst Slagharen

Genemuiden

KAMPEN

Nieuwleusen Hardenberg

KENNISPOORT REGIO ZWOLLE

OMMEN DALFSEN

ZWOLLE

WesterhaarVriezenveensewijk

Vroomshoop

HATTEM

WEZEP

Elburg Oldebroek

Gramsbergen

Dedemsvaart

Hasselt

IJSSELMUIDEN

Den Ham

HEINO

Wapenveld 't Harde

HEERDE

Hellendoorn

RAALTE

Wijhe

NUNSPEET

Vriezenveen

NIJVERDAL

VELUWS CENTRUM EPE VOOR TECHNOLOGIE

HARDERWIJK

WIERDEN

Heeten

Holten

Vaassen Diepenveen

HENGELO Delden

INNOVEERT Bathmen

Markelo

NIJKERK

Apeldoorn

Voorthuizen

UNIVERSITEIT TWENTE

Oosterhuizen

Warnsveld

Borculo

KAMER VAN KOOPHANDEL De Steeg

Ede

FOOD VALLEY NL BENNEKOM

Eibergen

ELST

Opheusden

Dodewaard Ochten

TIEL Wamel

Meteren

DRUTEN BENEDENLEEUWEN

Ewijk

Oosterhout

BEU-

WIJCHEN

ZALTBOMMEL

PLATFORM CREATIEVE Drempt TECHNOLOGIE Wehl

Millingen aan de Rijn

ACHTERHOEKS CENTRUM VOOR LICHTENVOORDE TECHNOLOGIE

Tolkamer

Zelhem

DOETINCHEM

DUIVEN

Angeren

Ooij

Groenlo

Hengelo

REGIONAAL NIJMEEGS CENTRUM VOOR BEMMEL TECHNOLOGIE Gendt

NINGEN HEALTH VALLEY

Waardenburg Haaften

Varsseveld Terborg

Gaanderen Etten Zeddam 's-Heerenberg

Silvolde

ULFT

Gendringen

AALTEN

WINTERSWIJK

25

Dinxperlo

Lobith

Berg en Dal

NIJMEGEN

Rossum

KERKDRIEL Ammerzoden

Huissen

WAGENINGEN UR Zetten

Giesbeek

ARNHEM

GREEN TECH ALLIANCES

Doesburg

Rheden

RENKUM Doorwerth Elden WESTERVOORT Heteren Driel

BurenRIVIERENLAND RCT

Beesd

VELP

OOSTERBEEK

WAGENINGEN Kesteren

NEEDE

Vorden Ruurlo

Brummen

DIEREN

GELDERMALSEN

ENSCHEDE Boekelo

LOCHEM

ZUTPHEN

Lunteren

Beusichem

Glanerbrug

Gorssel

RCT DE VALLEI

Lienden

LOSSER

KENNISPARK TWENTE

GOOR Diepenheim

GELDERLAND

CULEMBORG

BORNE

Schalkhaar

TWELLO

Weerselo

Enter

DEVENTER STEDENDRIEHOEK

PUTTEN

Hoevelaken

DENEKAMP

ALMELO

OVERIJSSEL

Olst

RIJSSEN ERMELO

Ootmarsum Tilligte

Tubbergen

Alverna

RADBOUD UMC MALDEN GROES-

Overasselt

BEEK

HEDEL

21

partijen. Daarnaast werven we bedrijven van buiten ons werkgebied naar Gelderland en Overijssel en assisteren we het mkb bij internationalisering.

A. Food & Health B. Food & Factory C. Food Chain Management A. Food & Health Binnen dit thema zochten we oplossingen voor het vervullen van de groeiende behoefte aan gezond voedsel door de toename van voedsel gerelateerde (ouderdoms)ziekten. Het thema ‘Gezonde en veilige voeding’ begeeft zich op het grensvlak Agro-Food en Life Sciences & Health. ‘De gezonde mens’ is de verbindende factor tussen Food

Agro-Food

Valley NL en Health Valley. Samen werkten we zowel aan het terugdringen van ziekten en zorgkosten als de ontwikkeling van veehouderijsystemen die gezondere dieren, gezondere voeding en ‘de gezonde mens’ als resultaat opleveren. Bovendien legden we Europese verbindingen via het Europese Food KIC project.

B. Food & Factory ‘Het gezond en duurzaam voeden van de groeiende wereld-

Agro-Food kenniscentra in de wereld, waarin (mkb-)onderne-

‘Food & Factory’ innovaties in duurzame voedingsproductie,

bevolking met substantieel lagere impact op het milieu’

mers samen innoveren, investeren, internationaliseren en op-

op het grensvlak met High Tech en de Maakindustrie zochten

is de grote maatschappelijke uitdaging die we met onze

lossingen ontwikkelen voor maatschappelijke uitdagingen.

we antwoorden voor de toenemende voedselschaarste,

thema’s adresseren. We haken hiermee aan op de EU-issues: wereldvoedselzekerheid, voedsel & gezondheid en duurzame

Onze thema’s

voedselproductie.

gecombineerd met de vraag naar duurzaam geproduceerd voedsel, waarvoor minder grondstoffen nodig zijn. Centraal stonden hierbij nieuwe verpakkingsconcepten, het

Binnen onderstaande thema’s laten we mkb-ondernemers

tegengaan van verlies van voedsel en precisielandbouw met

Oost NV vervult in deze sector voor alle vijf regionale ontwik-

winstgevende business cases ontwikkelen. Rond deze

sensortechnologie. De toepassing van High Tech oplossingen

kelingsmaatschappijen (ROMs) de rol van coördinator en

thema’s financieren we ook startende en vooral groeibe-

in de voedingsmiddelenindustrie drukt de arbeidskosten c.q.

trekker richting het nationale topsectorteam ‘Agri & Food’.

drijven. We sluiten ze aan bij (internationale) consortia voor

kostprijs en maakt efficiënt gebruik en hergebruik mogelijk

Onze ambitie is om, samen met onze samenwerkings-

(EU-)projecten en onze netwerken, waaronder Food Valley NL,

van bronnen en bronmaterialen. Bovendien verstevigen we

partners, Food Valley te laten uitgroeien tot de top 3 van de

Innofood, StartLife, kennisinstellingen en andere relevante

hiermee onze wereldwijde toppositie als leverancier van


hardware voor de voedingsmiddelenproductie.

Investeren

Internationaliseren

Smart Industry in de food sector biedt eveneens nieuwe

PPM Oost bracht kansrijke Agro-Food initiatieven in beeld

We richtten ons op de verdere versterking van de wereldwijd

mogelijkheden voor Agro-Food toepassingen, variërend van

en voorzag ze van ‘vroege fase’ risicokapitaal. Vervolgens

leidende positie van Nederlandse Agro-Food bedrijven.

precisielandbouw tot het integreren van geografische data en

begeleidde PPM Oost ze naar privaat gefinancierde fondsen

We hielpen ze internationale markten te betreden en zorgden

sensortechnologie in de voedingsmiddelenproductieketen.

en venture capitalists. In de praktijk merkten we dat relatief

ervoor dat internationaal opererende Agro-Food bedrijven

veel Agro-Food initiatieven nog niet klaar zijn voor privaat

zich in onze regio vestigen. Onze doelmarkten waren Europa,

Op het grensvlak met Energie- & Milieutechnologie en Life

durfkapitaal. Deze ondernemers hielpen we daarom vanuit

Turkije, Noord-Amerika, Chili, Brazilië, Zuid-Korea (Foodpolis)

Sciences & Health werkten onze bedrijven aan de biobased-

onze business unit ‘Ontwikkeling & Innovatie’ om ze klaar te

en Maleisië (Iskandar). We richtten ons in deze doelmarkten

economie. Biobased staat zowel voor het (her)gebruik van

stomen voor financiering door private investeerders.

op individuele R&D bedrijven, omdat we hierin een sterke positie hebben samen met Wageningen UR en Food Valley NL.

organische materialen voor andere doeleinden dan voeding als voor het benutten van reststromen voor hoogwaardige

Het ontbreken van de vereiste co-investeerders bleek vaak de

We breidden onze bestaande netwerken met China uit, via

voeding. Onze (mkb-)bedrijven benutten reststromen bij de

bottleneck in de dealflow en heeft tot langere doorlooptijden

onze contacten met onder meer de zuivelgigant Yili die zijn

voedselproductie voor het opwekken van energie. Ze maken

geleid. Daarom brachten onze sectorteams Agro-Food en

Europese R&D Center, mede dankzij ons werk, in Gelderland

protheses en andere zeer hoogwaardige toepassingen en

Fund-in-Funds de huidige en mogelijk toekomstige co-finan-

gevestigd heeft.

(bio)materialen uit reststromen.

ciers in kaart. Op nationaal niveau was er veel beweging in

Campusontwikkeling bleef ons speerpunt met het oog op

de markt: nieuwe toetreders en aanvullende financieringen

de ontwikkeling van aantrekkelijke landingsplaatsen voor

C. Food Chain Management

van bestaande financiers, zoals Shift Invest. Op internatio-

bedrijven die zich in onze regio willen vestigen. Dit deden we

Het efficiënter organiseren van de waardeketens in de

naal niveau brachten we internationaal actieve Agro-Food

in nauwe samenwerking met de Wageningen UR.

agro- en tuinbouwsector adresseert de groeiende vraag naar

investeerders in beeld en treden met ze in contact.

oplossingen voor voedselschaarste. Onze focus lag op voed-

Handelsbevordering via matchmaking behoort tot onze

selveiligheid en logistiek, in nauwe samenwerking met andere

Participaties van PPM Oost lieten we waar mogelijk aanhaken

nieuwe kerntaken. We hielpen vooral kleine mkb-bedrijven

sectoren, zoals High Tech en de Maakindustrie.

op de programma’s en projecten en internationale netwerken

aan buitenlandse contacten. Dit zijn bedrijven die op eigen

We begeleidden de ontwikkeling van nieuwe ketenconcepten

van Oost NV. Ojah, de producent van vleesvervangers,

kracht niet het geld, de kennis of capaciteit hadden zich te

en verdienmodellen in de waardeketen en legden de hiervoor

hebben we bijvoorbeeld via de ‘Gelderse proeftuinen rege-

presenteren op het internationale podium. We hielpen ze

noodzakelijke verbindingen. Baanbrekende innovaties zagen

ling’ begeleid naar de financiering van hun introductie op de

internationale markten te betreden en daarmee hun omzet

we vooral ontstaan bij de toepassing van nieuwe techno-

Duitse markt, met 8.000 verkooppunten. Het aardappelver-

te vergroten. Hiervoor organiseerden we ondernemersreizen

logieën uit andere sectoren, zoals Biobased, High Tech en

edelingsbedrijf Solynta ondersteunden we niet alleen met

en bezochten internationale beurzen en matchmaking

Energie- & Milieutechnologie. Product- en marktinnovatie

geld, maar ook met internationale contacten vanuit onze

events: Sial, Health Ingrediënts, ‘Food Matters Live’ in Europa

versnelden we met de inzet van (gedeelde) onderzoeksfaci-

business unit Investeringsbevordering en met business case

en de Food expo van Institute of Food Technologists in de

liteiten en online media. Alternatieve marktbenaderingen

ontwikkeling vanuit Ontwikkeling & Innovatie.

Verenigde Staten. Daarnaast organiseerden we zakenmissies

beproefden we in ‘proeftuinen’ t.b.v. marktintroducties,

Bovendien hebben we dit bedrijf laten aanhaken bij Green-

naar Chili, Brazilië en Turkije. Onze activiteiten stemden we

waarvoor we ook een Europese variant ontwikkelden.

port Gelderland, het tuinbouwprogramma voor het Gelders

nauw af met het NFIA, VMO, NBSO’s, KvK’s, WTC’s, Innovatie

Rivierengebied.

Attachés, Landbouwattachés, consulaten en ambassades.

23

Duplaco

Sportdrank

Basisfokbedrijf

Een evenwichtige voeding is onmisbaar voor een gezond en

Het team van TOP bv ontwikkelde een natuurlijke sportdrank

Cobb-Vantress Inc., de wereldwijde marktleider op het gebied

vitaal leven. Ook onze dieren verdienen daarom goed en ge-

op basis van verse wei om het herstel na sportprestaties te

van innovatieve vleeskuikenfokkerijen, investeert € 10 miljoen

zond voedsel. Plankton bevat organisch gebonden mineralen

bevorderen. Literatuuronderzoek van TOP bv naar de werking

om de capaciteit te verdubbelen van haar Nederlandse basis-

en vitaminen, een hoog eiwitgehalte, omega-3-vetzuren en

van eiwitten toont aan dat eiwitten die minimaal bewerkt en

fokbedrijf in Herveld.

pigmenten (anti-oxidanten).

onverhit zijn, mogelijk beter bijdragen aan spierherstel na het sporten. Uiteindelijk leidt dit tot betere sportprestaties.

Plankton staat aan de basis van de aquatische voedselketen

Eind 2013 startte Cobb met de bouw van 13 nieuwe stallen. Hierna renoveerde het bedrijf de bestaande stallen.

en is een belangrijke drijvende kracht van ecosysteem Aarde.

Daarom is de basis van de sportdrank verse wei, die slechts

Op 19 mei 2014 opende Cobb het vernieuwde basisfokbedrijf

Het geheel aan gezonde bestanddelen maakt plankton-

heel mild behandeld is met Pascalisatie, om voedselveilig-

in Herveld. Deze uitbreiding levert naar schatting 50 extra

soorten bijzonder geschikt als aanvullende voeding ter

heid en houdbaarheid te garanderen. Sportvoeding is een

banen op.

versterking van de gezondheid van dieren. Duplaco maakt

groeicategorie binnen de markt voor gezondheidsproducten.

met toepassing van de natuurlijke kracht van plankton

Het huidige aanbod van eiwitrijke sportdranken bestaat

“De Herveld-investering onderstreept het belang van de

bouwstenen en producten voor diervoeding & -gezondheid:

vooral uit aan te lengen poeders. Een gekoelde, natuurlijke,

Europese markt voor Cobb,” aldus Jerry Moye, president

levensmiddelen en dranken, farma en cosmetica.

kant-en-klare sportdrank gericht op performance, smaak

van Cobb.

en gezondheid is op de huidige markt nog niet verkrijgbaar. Oost NV ondersteunt Duplaco als start-up, onder de vlag van

De sportdrank draagt de naam RE:Balance, die verwijst naar

Cobb Europe B.V. is onderdeel van Cobb Europe Ltd., geves-

StartLife, de joint venture van Wageningen UR en Oost NV.

goede sportvoeding voor een gezonde balans.

tigd in Colchester, Engeland. Cobb Europe is één van de vier

Naast advies en coaching zorgen we via StartLife ook voor

divisies van Cobb-Vantress Inc., USA. Cobb verkoopt haar

een deel van de startersfinanciering van Duplaco. Vervolgens

TOP bv heeft deze sportdrank laten testen door topsporters

producten wereldwijd. Het Nederlandse kantoor is gevestigd

assisteren we bij (de financiering van) verdere groei.

bij het Sportcentrum Papendal, in samenwerking met Inno-

in Boxmeer en het basisfokbedrijf van Cobb Europe is geves-

SportNL, de organisatie die de ontwikkeling van innovatieve

tigd in Herveld.

In 2014 nam Oost NV het initiatief tot de ontwikkeling van

producten en diensten voor sporters initieert en realiseert.

een project op het gebied van kalverhouderij. Dit betreft

De groep sporters, van boogschutters tot handballers,

NFIA en Oost NV ondersteunden Cobb op diverse manieren,

voederonderzoek naar het effect van de toevoeging van

reageerde zeer positief op de sportdrank. Naast smaak en

waaronder het verstrekken van informatie over subsidies en

algen aan kalvermelk en ruwvoer op groei en gezondheid

gebruiksgemak gaven de sporters ook feedback over het

belastingregelingen.

(o.a. medicijngebruik, uitval) van rosékalveren. Specifieke

etiket en de verpakking.

vetzuren in bepaalde algen kunnen namelijk de weerstand van kalveren vergroten en het antibioticagebruik reduceren.

Oost NV coördineert deze Innovatie Prestatie Contract (IPC-)

De algen zijn daarnaast een alternatieve bron van eiwit. Het

subsidieregeling samen met de stichting Food Valley NL,

Veterinair Kenniscentrum Oost-Nederland (VKON) voert dit

de Alliantie Voeding Gelderse Vallei en InnoSportNL.

onderzoek voor Duplaco uit. De Provincie Overijssel verzorgt de medefinanciering via een innovatievoucher.


Food Sense

Greenport

Deegwaren

Broodbelegtubes, snoepfruit, smaakwater en kaaskoppen.

Gelderland en de provincie Lubelskie in Polen willen hun

De internationale producent van deegwaren Europastry

Wie in de supermarkt wel eens broodbeleg of snacks voor

jarenlange culturele band ook een economische inhoud geven.

bouwt een nieuw bedrijfspand in Oldenzaal. Het bedrijf heeft

kinderen koopt, kent zonder twijfel de twee grappige figuren:

Onze tuinbouwbedrijven in Greenport Gelderland (voorheen

voor het nieuwe bedrijfspand een terrein van 1,7 hectare

Fred & Ed. Veel minder bekend is dat dit een merknaam is van

Betuwse Bloem) tonen belangstelling voor toekomstige

nodig en neemt voor een mogelijk toekomstige uitbreiding

het Zwolse bedrijf Food Sense.

samenwerking met deze regio. In Lubelskie zijn er immers

een optie op een kavel van 1,6 hectare op het bedrijventerrein

veel tuinbouwbedrijven gespecialiseerd in het kweken van

Jufferbeek-Zuid.

Food Sense is een kleine speler in de foodindustrie, die on-

bloemen, groenten en veel soorten zacht fruit.

derscheidend en inventief is. “We gaan altijd echt probleem-

De keuze viel op dit bedrijventerrein door de gunstige ligging

oplossend te werk”, zegt Wouter Pol, mede-eigenaar

Op verzoek van de provincie Gelderland onderzocht

Food Sense. “De verpakking van hagelslag gaat vaak snel

Oost NV de samenwerkingsmogelijkheden tijdens een

vlakbij de A1 en de goede verbindingen met het achterland.

kapot. Wij bedenken daar een oplossing voor. Zo kwamen we

bezoek aan Polen, in februari 2014. Het blijkt dat met name

Voor de regio Twente betekent dit 80 tot 100 nieuwe arbeids-

op het idee van een draaidopverpakking voor hagelslag.”

gespecialiseerde Poolse adviseurs en toeleveranciers, onder

plaatsen. Europastry verwacht begin 2015 met de productie

meer voor de machinebouw, interesse tonen in onze fruit-

te starten in Oldenzaal. De Europastry groep is de Spaanse

Voor de productie van hagelslag in melkpakjes met draaidop

sector. Voorwaarde voor succes is dat deze samenwerking

marktleider in bevroren deegwaren. Als één van de grootste

heeft Food Sense een nieuwe productielijn in gebruik geno-

daadwerkelijk tot nieuwe business leidt voor beide partijen.

spelers op deze markt produceert de onderneming onder

men. De nieuwe productielijn staat bij de sociale werkvoor-

Onze bevindingen en aanbevelingen hebben wij voorgelegd

andere muffins, donuts, croissants en broodjes. Hoewel het

ziening WEZO, in Zwolle. Pol: “Daar werken mensen met een

aan de provincie Gelderland. De provincie bepaalt op basis

consumptieniveau van brood en banketbakkersproducten in

beperking met heel veel toewijding aan onze producten. Dat

van deze rapportage hoe zij de samenwerking met Polen

Spanje tegenwoordig constant is, blijft de verkoop van

is echt een totaal andere benadering dan de grote merken.”

verder zal vormgeven.

bevroren deeg(producten) jaarlijks groeien met 13%.

De eigenaren Wouter Pol en Karin Lowik zijn ambitieus.

Een mogelijk positief resultaat op de korte termijn is het

Europastry verkoopt haar producten wereldwijd, van Zweden

Ze willen met de nieuwe productielijn meer nieuwe produc-

organiseren van een bezoek van Gelderse bedrijven aan een

tot Equatoriaal Guinea. 15% van Europastry’s totale verkoop

ten in de markt zetten. Een investering van PPM Oost moet

internationale fruitbeurs in Polen, gecombineerd met

vindt plaats buiten Spanje. Oost NV hielp samen met het

Food Sense de komende jaren meer slagkracht geven om

individuele bedrijfsbezoeken. Van deze vorm van match-

Netherlands Foreign Investment Agency het bedrijf aan

door te groeien. “PPM Oost heeft daarnaast een heel goed

making tussen Poolse en Gelderse bedrijven, zullen beide

informatie over het Nederlandse belastingsysteem en

netwerk, in allerlei industrieën. Dat is voor ons ontzettend

partijen kunnen profiteren.

subsidies.

handig”, zegt Pol. “Bovendien: PPM Oost kan afstand nemen. Wij zijn zo gefocust op ons bedrijf en idee, dan is het prettig als er een partij is die juist meer van een afstand naar de situatie kijkt.”

25

samen met onder meer CLICKNL, Dutch Creative Council, Federatie Dutch Creative Industries, Kamer van Koophandel en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.

Onze thema’s A. Smart Industry B. Applied Gaming & Service Design C. Textile & Technology A. Smart Industry Dit thema hebben we ook besproken bij de sectorpagina’s High Tech en de Maakindustrie, ieder vanuit een ander perspectief. Smart Industry staat voor de cross-over met de Maakindustrie en vele andere sectoren.

Creatieve Industrie

We organiseerden bootcamps voor mkb-ondernemers die een kennisvraag hebben bij de ontwikkeling van hun dienst of product. Deze bootcamps waren gekoppeld aan de lectoraten bij de kennisinstellingen die studenten koppelen aan bedrijven voor de beoogde kennisoverdracht. We leverden vouchers voor technische haalbaarheidsstudies vanuit het programma ‘Gelderland Valoriseert!’. Deze vouchers

Om de Nederlandse creatieve industrie in 2020 tot de wereld-

gen centraal staan. De meerwaarde van de creatieve industrie

waren specifiek bedoeld voor studenten en alumni van de

top te laten behoren heeft het Ministerie van Economische

zal zich in de komende jaren dan ook bewijzen bij het vinden

Radboudumc, HAN en Artez om hun ideeën tot productin-

Zaken de creatieve industrie gevraagd een sectoragenda op

van de oplossingen voor de grote uitdagingen op onder meer

troducties te brengen. Creatieve ondernemers die een rol

te stellen met concrete acties op hoofdlijnen. Op deze agenda

de volgende terreinen:

wilden spelen binnen het thema Smart Industry kregen

haken we aan vanuit de provincie Gelderland. Zo kunnen

financiële ondersteuning van de provincie Gelderland vanuit

we ook vanuit de Gelderse creatieve industrie maximaal

> Duurzame voedselvoorziening

de subsidieregeling voor de creatieve sector. We begeleidden

bijdragen aan het vergroten van het innovatief vermogen van

> Gezondheidszorg

starters en mkb-ondernemers naar deze vormen van finan-

(Oost-)Nederland.

> Leefbare steden.

ciering. Deze subsidieregeling voor de creatieve industrie was

De creatieve industrie kan ook in Gelderland een onschatbare

Vanuit Oost NV zorgen we binnen het stimuleringspro-

Maakindustrie. Eén van de voorbeelden op dit gebied is de

rol spelen voor het slagen van technologische innovaties,

gramma ‘Creatief ondernemerschap’ voor matchmaking en

ontwikkeling van een elektrische vrachtfiets als een oplos-

applied gaming en service design, waarbij gebruikerservarin-

de identificatie van marktkansen. Hierbij werken we nauw

sing voor de uitdaging ‘Leefbare steden’.

bestemd voor de stimulering van de samenwerking met de


B. Applied Gaming & Service Design

met nieuwe vormen van productie- en dienstenorganisaties

Daarnaast zorgden we via onze innovatiefondsen ook voor

De toegepaste gaming industrie werkt als een innovatiemotor

en leverden hiermee een wezenlijke bijdrage aan het realise-

het vergroten van de slagvaardigheid van mkb-ondernemers.

voor de topsectoren Agro-Food, Energie- & Milieutechnologie

ren van technologische innovaties en service design waarin

Met innovatieleningen vanuit het fonds ‘Gelderland voor

Life Sciences, High Tech en de Maakindustrie, vooral als het

de klant centraal staat. Zo hielpen we de vormgever, architect

Innovaties’ versterkten we kansrijke innovatieve onderne-

gaat om de stimulering van gedragsverandering.

of (multimedia)designer de weg te effenen naar flexibele,

mers die actief zijn op het grensvlak met de Maakindustrie.

Onze creatieve mkb-ondernemers werkten vanuit dit thema

klantgerichte maatwerkoplossingen.

Verder verkenden we de mogelijke inzet van EU-fondsen voor

aan oplossingen voor bijvoorbeeld Personalized Care. Applied

de creatieve sector.

gaming biedt dus volop ruimte voor cross-over met ICT en al

C. Textile & Technology

onze topsectoren.

De toepassing van bijvoorbeeld modeontwerp voor nieuwe

Internationale verbindingen

gebruiksdoeleinden en het gebruik van nieuwe, geavanceerde

De Duitse markt toegankelijk maken voor bedrijven uit

De combinatie van hoogwaardige kennis (in Nijmegen, Wa-

materialen zien we vooral als cross-overs van deze sector met

onze regio. Dat was het doel van onze inspanningen bij het

geningen, HAN) en creativiteit (uit Arnhem) is een goede voe-

de Maakindustrie en High Tech Materialen.

verbinden van Gelderse creatieve ondernemers met onder

dingsbodem voor ontwikkeling van de games sector in onze

We stimuleerden deze vorm van kruisbestuiving vanuit

meer Duitse partnerbedrijven in Noordrijn-Westfalen.

regio. Om deze kans te benutten legden we de bouwstenen

‘Gelderland Valoriseert!’. In het kader van ‘Gelderland

Daarnaast zochten we samenwerking met bijvoorbeeld

voor de ontwikkeling van ‘Game Garden Gelderland’, een

Valoriseert!’ begeleidden en toetsten we technische haal-

‘Designertreff’ in Düsseldorf en ‘Creative Stage Ruhr’ of

fysieke incubator in Arnhem rond de pijlers: ondersteuning

baarheidsstudies om risico’s te beperken bij de realisatie van

‘Das Lokett’ in Duisburg.

van innovaties, human capital en internationalisering. Game

technologische innovaties. Vanuit ‘Gelderland voor Innova-

Garden Gelderland reserveerde financiële middelen voor de

ties’ zorgden we vervolgens voor de benodigde financiering

ontwikkeling van de Gelderse gaming industrie gericht op

van deze innovaties. Ons doel was de ontwikkeling van

het starten van nieuwe bedrijven en de ontwikkeling van

succesvolle business cases, door het verbinden van creatieve

innovatieve producten. Vanuit dit fonds stimuleerden we dat

bedrijven met maakbedrijven.

het bedrijfsleven eveneens mee investeert in applied gaming. We zorgden voor de projectplanning en benaderden voor

Investeren

de realisatie grote marktpartijen als VGZ, Siza, Sint Maar-

De provincie Gelderland stelde in 2014 in totaal € 400.000

tenskliniek en vier ziekenhuizen. Met deze samenwerking

subsidie beschikbaar voor de financiering van initiatieven

versterkten we de positie van de kennisinstellingen HAN en

van bedrijven uit de Creatieve Industrie die innovaties

Artez die we zien als leverancier van start-ups, spin-offs en

ontwikkelen in samenwerking met andere sectoren, zoals

business cases.

de Maakindustrie, Agro-Food, Life Sciences of Energie. 135 bedrijven toonden interesse. We verzorgden in 2014 met

Industrieel ontwerp, architectuur, fashion design, games

60 ondernemers intakegesprekken en begeleidden ze tot

design zijn essentieel voor productontwikkeling. De betrok-

financiering. Uiteindelijk hebben onze gezamenlijke

kenheid van professionele ontwerpers bij productontwikke-

inspanningen geleid tot de financiering van 8 bedrijven.

ling vergroot de slagingskans van nieuwe producten. Daarom

Deze subsidieregeling zal leiden tot 32 nieuwe arbeidsplaat-

legden we verbindingen tussen ontwerpers en productont-

sen en € 135.000 additionele investeringen door partner-

wikkelaars uit andere sectoren. We lieten ze experimenteren

bedrijven.

27

A. Hernieuwbare energie & Energie-efficiency Binnen dit thema adresseerden we de maatschappelijke uitdaging van energietransitie: het gebruik van duurzame energiebronnen in plaats van fossiele grondstoffen. Hernieuwbare energie staat voor natuurlijke, duurzame energiebronnen, zoals zon-, wind- en waterstofenergie. Daarnaast gingen we de uitdaging aan om oplossingen te vinden voor het efficiënt gebruik van energie in de bebouwde omgeving, zowel voor elektriciteit, koeling als verwarming. Niet alleen uit milieuoverwegingen, maar ook voor de waardevermeerdering van gebouwen en voor kostenverlaging. Beide onderwerpen hebben raakvlakken met onder meer de sectoren High Tech, Agro-Food en de Maakindustrie. We lieten afzonderlijke hernieuwbare energie initiatieven op elkaar aansluiten en zorgden voor de financiering van de

Energie- & Milieutechnologie

hiervoor noodzakelijke infrastructuur via bijvoorbeeld Duurzame Energie Netwerken Gelderland i.o. Daarnaast hielpen we innovatieve bedrijven participeren in Europese consortia op het gebied van duurzame energie en lokale energieopwekking. We organiseerden bijeenkomsten en informeerden mkb-ondernemers over Europese ontwikkelingen en de mogelijkheden van onze EU-projecten, zoals GREAT. Via onze internationale contacten verbonden we mkb-ondernemers

Nederland loopt achter bij de realisatie van de duurzaam-

Om onze ambities waar te maken trekken we samen op met

met internationale partners en zorgden voor een tegemoet-

heidsdoelstellingen van de EU en zal een flinke inhaalslag

onder meer GreenTechAlliances powered by kiEMT en kennis-

koming in de financiering van internationaliseringsactivitei-

moeten maken. Als uitvoeringsorganisatie helpen we de

instellingen, zoals Wageningen UR, Universiteit Twente,

ten via vouchers.

provincie Gelderland daarom koploper te zijn op het gebied

Radboudumc, HAN en organisaties als DNV-GL, Nuon en

van CO2 reductie, hernieuwbare energie, recycling, energie-

Alliander.

efficiency, slimme energienetwerken en de transitie naar duurzaam energiegebruik en een ‘biobased’ economie.

Onze thema’s

In Overijssel investeren we in technologiebedrijven die een cross-over vormen met de Energie sector. Dit is een weg vol mogelijkheden voor ons mkb: kansen om te vergroenen, te innoveren en de werkgelegenheid te laten toenemen in OostNederland.


Onze betrokkenheid bij het demonstratiecentrum Watt Connects bood een goede basis om het concept van disseminatiecentra verder te vertalen naar Oost-Nederland. Dit soort centra geven een helder beeld van onze energiehuishouding.

A. Hernieuwbare energie & Energie-efficiency B. Smart Grids C. Biobased Economy & Recycling

Aan een simulatietafel lieten we ervaren wat de effecten zijn van decentrale opwekking en efficiënte energiedistributie van hernieuwbare energie op een woonwijksituatie.

B. Smart Grids

initiatieven is onze ambitie de aansluiting van 100.000

Daarnaast startten we voor het Biobased TKI project met zes

De maatschappij vraagt om duurzame alternatieven voor de

woningen. Daarnaast betrokken we zo veel mogelijk grootge-

business cases, waarbij we subsidietrajecten ondersteunden

centrale opwekking en distributie van fossiele energie: olie,

bruikers op bedrijventerreinen, zoals in Duiven of Bergerden

variërend van de verwerking van pyrolyse slibben en plastic

gas en energie uit steenkolencentrales. Zo’n alternatief vormt

te Lingewaard. Onze rol was het begeleiden van de opzet

deeltjes uit oud papier tot de bewerking van hennepvezels

de grootschalige toepassing van smart grids die de wereld

van Publiek Private Samenwerkingsvormen, maar bovenal

tot grondstoffen voor textiel. Bij papierfabriek Parenco toets-

van energievoorziening radicaal veranderen. Smart grids zijn

ook het betrekken van innovatieve mkb-ondernemers bij de

ten we samen met technologiebedrijven de haalbaarheid van

geïntegreerde, slimme netwerken: de ‘tweeweg’-systemen

vorming van consortia.

technologische concepten, zoals de enzymatische omzetting

voor het decentraal opwekken, opslaan en distribueren van de

van cellulose en nieuwe technieken om de capaciteit van

opgewekte duurzame energie en balanceren met het centrale

C. Biobased Economy & Recycling

waterzuiveringsinstallaties te vergroten, zoals Thermische

net. Smart Grids omvatten daarnaast ook ondersteunende

De schaarste aan grondstoffen en onze toenemende energiebe-

Druk Hydrolyse.

producten en diensten: ‘verslimming’ van het net, energiema-

hoefte vragen om het (her)gebruik van afval en restmaterialen

nagement, vraagsturing, energiebesparing en de afstemming

voor bijvoorbeeld de biobased economie. ‘Biobased’ staat voor

Investeren

van vraag en aanbod et cetera. ‘The internet of things’ zal in

het duurzaam gebruik van natuurlijke, niet-fossiele bronnen

Met onze innovatiefondsen richtten we ons op bedrijven die

de toekomst ook duiden op ‘The internet of energy.’ Onmis-

voor voeding, andere hoogwaardige producten en energie. We

actief zijn in ‘(enabling) renewable energy’, ‘energy-efficiency’,

kenbaar zijn hierbij de dwarsverbanden met High Tech, Agro-

zien hier dwarsverbanden met zowel de sectoren Agro-Food,

‘waste & recycling’, ‘E-mobility’ en ‘smart grids’.

Food en de Maakindustrie.

Life Sciences, High Tech (Chemie) als de Maakindustrie. We

In opdracht van de provincie Gelderland zetten we onder

spelen hiermee in op de gewenste energietransitie: het beter

We waren continu op zoek naar kansrijke, financierbare

meer het Smart Grid programma ‘Smart Grid Alliance’ op, in

benutten van natuurlijke bronnen zoals biomassa, vezels en

innovaties, waarbij we soms aanliepen tegen de grenzen

samenwerking met APPM en DNV-GL, het voormalige KEMA.

het winnen van energie uit restmaterialen.

van de wet- en regelgeving, zoals bij e-mobility. We zagen

Bij de uitvoering van dit programma werkten we verder samen

Bij de ontwikkeling van business cases uit emerging tech-

tegelijkertijd ook dat bedrijven als HyMove en participaties

met GreenTechAlliances en, bij verschillende initiatieven in

nologies ondersteunde Oost NV het Bio Innovation Cluster

als Topell Energy vastliepen in de veranderende regelgeving.

het programma, met netbeheerder Alliander. De uitdaging

(BIC-ON). BIC-ON hanteerde een integrale aanpak vanuit een

Daarom pleitten we voor een consistent en consequent

was om het mkb te betrekken bij dit initiatief. Binnen dit

gemeenschappelijke agenda van de provincies rond de

overheidsbeleid voor het faciliteren van goede marktomstan-

programma begeleidden we het opzetten van initiatieven

onderwerpen: natuurlijke vezels, slib- en mestverwerking,

digheden.

die op termijn leiden tot commerciële marktintroducties

verse biomassa en energie. BIC-ON gaf onze regio een

van innovatieve producten. Het gaat om projecten als Het

duidelijke profilering rond het thema Biobased Economie,

PPM Oost zocht ook in 2014 continu naar financieringsmo-

Dorp, Bergerden, Innofase Duiven, Watt Connects en Power

waardoor onze mkb-bedrijven en onderzoeksorganisaties

gelijkheden van innovaties rond slimme meters, zoals de

Matching Cities Arnhem.

sneller gevraagd worden mee te doen aan EU-tenders.

Thermosmart thermostaten en softwaretoepassingen om

Om schaalvergroting te realiseren koppelden we daarnaast

Techno-starters in de Biobased Economie ondersteunden we

ciering van de kleinschalige opslag van energie voor wonin-

ook verschillende smart grids aan elkaar in één ‘system of

met meerdere aanvragen van leningen voor een ‘Proof-of-

gen. Als we meer duurzame bronnen aan het elektriciteitsnet

systems’. Opschaling is immers noodzakelijk om haalbare

Concept’, in samenwerking met Startlife. Zo’n bedrijf was

koppelen, groeit ook de vraag naar efficiënte energieopslag.

business cases te kunnen realiseren. Voor een nog groter ren-

Veggiefiber die zich in Wageningen gevestigd heeft en zich

We zochten actief naar financierbare bedrijven die dit tot hun

dement lieten we steeds meer nieuwe spelers mee investeren

bezighoudt met het benutten van vezels uit groente rest-

kernactiviteiten rekenen.

om nog meer woningen te kunnen aansluiten. Bij sommige

stromen voor food-toepassingen.

alles slim te regelen. Dit zijn ‘pre-seed’ leningen en de finan-

29

Kansen voor groeifinanciering konden we vooral benutten bij

en een proactieve benadering van de markt.

het opschalen van hernieuwbare energie innovaties: warmte-

We benutten de mogelijkheden voor internationale samen-

ketels, zonnepanelen, windmolens. Het vinden van de juiste

werking en technology matchmaking. Hiervoor legden we

co-investeerders voor onze financieringen nam in belang toe.

contacten met onder meer Duitsland. We konden immers

Elektrisch rijden is in opkomst. Elektrische rijders willen hun

De technologische doorontwikkeling en commercialisatie

veel leren van hun ervaringen met duurzame energieprojec-

auto overal en altijd kunnen opladen. Allego biedt de flexibi-

van innovatieve producten vraagt immers niet alleen om

ten. Mkb-ondernemers uit onze regio hielpen we daarom

liteit door laadinfrastructuur te ontwikkelen en te realiseren

groeifinanciering vanuit innovatiefondsen, maar ook om

aansluiting te vinden bij Duitse initiatieven, net over onze

die betrouwbaar, betaalbaar en voor iedereen toegankelijk is.

samenwerking met strategische co-investeerders die inhou-

grens, vaak gecombineerd met EU-programma’s of projecten.

delijke expertise inbrengen.

Allego

Ook ontwikkelt Allego services die passen bij het laden van de toekomst zoals bijvoorbeeld openbaarladen.nl voor de

Voor de waardevermeerdering van onze investeringen

laadpaal in openbare ruimten of het innovatieve Charging-

realiseerden we kruisbestuiving tussen Oost NV en PPM

Plaza om meerdere voertuigen op een kleine ruimte te laten

Oost. Kruisbestuiving staat voor het doen van investeringen,

laden.

de ontwikkeling van business cases en vice versa. We investeerden in mkb-ondernemers en lieten ze gelijk

Samen met de automobielbranche, overheden, service provi-

deelnemen aan bijvoorbeeld smart grids projecten.

ders en netbeheerders ontwikkelt Allego gebruikersgerichte

Zo versterken onze participaties elkaar via samenwerking

services die elektrisch rijden aangenamer en persoonlijker

in projecten.

maken. Allego is medio 2013 gestart als onderdeel van Alliander en zocht naar een locatie in de nabijheid van andere


belangrijke innovatieve spelers gerelateerd aan de automo-

Met onze wervingsactiviteiten voor Oost-Nederland waren

tive sector, opslagtechnologie en OEM.

onze doelmarkten Duitsland, de Verenigde Staten en China. Opvallend is dat steeds meer Chinese bedrijven warme

Oost NV vond in samenwerking met IPKW de geschikte

belangstelling toonden voor onze regio als vestigingsplaats

locatie op het Industrie Park Kleefse Waard. Op dit park,

voor hun bedrijfsactiviteiten.

waar verschillende clean tech bedrijven samen komen, zoekt

We zagen dan ook dat steeds meer Chinese ondernemers

Allego verbinding met andere organisaties, die werken vanuit

zich in Gelderland of Overijssel vestigen. Zij trokken tegelij-

een innovatieve visie op het gebied van technologie.

kertijd ook de belangstelling van hun collega bedrijven. Op

De nieuwe activiteit levert circa 55 arbeidsplaatsen op.

deze groeiende belangstelling speelden we in met de inzet van een ‘native speaker’ die zorgde voor de verdere uitbreiding van onze netwerken. Zo zorgden we voor een zachte landing van internationaal opererende Chinese bedrijven. Daarnaast benutten we internationaliseringskansen voor onze mkb-ondernemers met zakenmissies, matchmaking, ondernemersreizen (zoals de Hannover Messe in Duitsland)


Blue Fifty

2-B Energy

Nieuwbouw Het Dorp

Afvalmanagement is een grote uitdaging voor veel landen,

Offshore windturbines zijn er al een tijdje. “En toch is er

Wie kent nog de populaire uitzending uit 1962, waarin Mies

regio’s en steden. Een groot aantal landen heeft hun afval-

niemand op de wereld die hetzelfde doet als wij”, zegt Herbert

Bouwman voor het eerst op de televisie succesvol geld inza-

management op orde. In andere delen van de wereld blijft

Peels, directeur van 2-B Energy uit Hengelo enthousiast.

melde voor het gehandicaptenproject ‘Het Dorp’? Dit dorp is

afvalmanagement een grote uitdaging, met als gevolg ver-

“Onze nieuwe turbine is lager in de kosten dan andere off-

een woonwijk/zorggebied, onder beheer van zorginstelling

spilling van waardevolle grondstoffen, slechte stortplaatsen,

shore turbines.”

Siza, bestemd voor mensen met een ernstige lichamelijke of

vervuilde straten, verspreiding van ziekte et cetera.

meervoudige handicap. In 2015 start een grondige renovatie 2-B Energy ontwikkelt een compleet nieuw concept op het

van deze enigszins verouderde woonwijk om een moderne en

Goed afvalbeleid bestaat uit vier pijlers: het vermijden van

gebied van offshore windtechnologie. Peels: “Reguliere wind-

open wijk te realiseren. Duurzame energie speelt hierbij een

afvalproductie, hergebruik van materialen, recycling tot

molens zijn relatief duur om in de zee te plaatsen.

prominente rol.

grondstof en het omzetten van afval in energie. Blue Fifty BV

Onderhoud, installatie - het kan relatief kostbaar zijn.”

speelt als adviseur en projectontwikkelaar in op de mogelijk-

Siza is op de eerste plaats verantwoordelijk voor de zorg van

heden van de internationale afvalmarkt en draagt bij aan de

2-B Energy doet het helemaal anders. De ‘2B6 windturbine’

cliënten. Tegelijkertijd ziet deze zorginstelling dat nieuwe

realisatie van een circulaire economie.

heeft een nieuw ontwerp, zowel qua installatie als de manier

ontwikkelingen op energiegebied van meerwaarde kunnen

waarop stroom wordt opgewekt. “Je moet rekening houden

zijn voor betaalbare en duurzame zorg. Het nieuw te ontwik-

Blue Fifty ziet marktkansen in opkomende landen.

met windcondities, zoutwatereffecten, golfslag - allemaal as-

kelen energiemanagementsysteem draagt zorg voor het

Het bedrijf richt zich in eerste instantie op Polen en Zuid-

pecten waar reguliere offshore turbines moeite mee hebben.”

inzichtelijk maken van het energiegebruik en het inpassen van e-mobiliteit en lokale, duurzame opwekking van energie.

Afrika, omdat deze landen hun afvalbeleid willen verbeteren. Het doel van Blue Fifty is de realisatie van een kenniscentrum

Het Hengelose bedrijf deed langdurig onderzoek en kwam

Siza beoogt het energiemanagement te integreren met

in Wageningen voor de bundeling van Nederlandse expertise

tot een concept met twee in plaats van drie wieken voor de

hedendaagse oplossingen, zoals zorg op afstand en domo-

rond het thema ‘afvalkennis als exportproduct’.

turbine. Dat is makkelijker in de productie en installatie en

tica. Voor beide is een eigen infrastructuur noodzakelijk die

Blue Fifty werkt hierbij samen met CE Delft, Radboudumc

bovendien scheelt het in onderhoud.

wellicht elkaar overlappen of elkaar versterken. ‘In-home’

en Wageningen UR. Oost NV bracht Blue Fifty in contact met

Momenteel bouwt 2-B Energy de innovatieve turbine in

applicaties kunnen binnen deze projecten vraag en aanbod

KiEMT om daar een innovatievoucher aan te vragen ter

Emden, een plaats vlak over de grens van Duitsland.

van energie op elkaar afstemmen en zorginnovaties, robotica

ondersteuning van hun activiteiten.

Vervolgens wordt hij geïnstalleerd in de Eemshaven. “Als

en Smart Grid applicaties met elkaar integreren, inspelend op

ons concept daar werkt, willen we het uitrollen op zee.”

de ontwikkeling van ‘het Internet of Things’.

making’: de koppeling aan kennisinstellingen, zoals de

PPM Oost ondersteunde het project van Peels en zijn col-

Oost NV verbindt relevante partijen uit de energiewereld,

universiteiten in Wageningen en Nijmegen en de beantwoor-

lega’s. Peels: “We werden geadviseerd om met hen om tafel

zorg en het bedrijfsleven voor de ontwikkeling en implemen-

ding van internationale vraagstukken waarvoor Oost NV haar

te gaan en dat is tot op de dag van vandaag een goede keuze

tatie van de benodigde innovatieve applicaties, het mobili-

internationale netwerk inzet.

gebleken. PPM Oost heeft een groot netwerk waar we op

seren van financiering voor deze consortia en het genereren

allerlei manieren gebruik van kunnen maken. Een heel

van opschaalbare en financierbare business cases.

Oost NV ondersteunt Blue Fifty onder meer met ‘match-

prettige partner.”

31

toegevoegde waarde te verhogen en daarmee onze concurrentiekracht te verbeteren. De ontwikkeling van ‘advanced materials’ kent dwarsverbanden met alle andere sectoren en een zekere overlap met de activiteiten van de Topsector Chemie. Het probleem van schaarste aan grondstoffen adresseerden we met sterkere, lichtere of dunnere materialen, zoals slimme, ‘zelf-herstellende’ materialen, (bio)composieten, (bio)polymeren en functionele oppervlaktebehandeling, zoals coatings. (Thermoplastische) composieten vinden toepassing in bijvoorbeeld de lucht- en ruimtevaart, jachtbouw, windenergie, automotive en civiele industrie. Composieten vinden gebruikstoepassingen in bruggen, balkons en gevelelementen. We verbonden (niche)technologieën, zoals de coating-

High Tech

technologie met de medische technologie en zorgden voor de toepassing van composieten in Life Sciences & Health projecten. Onze business cases varieerden van de ontwikkeling van multifunctionele materialen voor de bouw tot demonstrators en competence centers die het bedrijfsleven verbinden met kennisinstellingen en het onderwijs. Onze bedrijven hielpen we nanotechnologie te integreren in ‘Smart Materials’ voor de toepassing in sensoren en textiel.

De sector High Tech weet met nieuwe technologische oplos-

logie, geïntegreerde systemen, sensortechnologie, medical

singen maatschappelijke vraagstukken aan te pakken rond

imaging, smart materials en advanced manufacturing.

onder meer duurzaamheid, energie, gezondheid en veiligheid. High Tech is voorwaardenscheppend voor de economische

Onze thema’s

groei van alle topsectoren, draagt bij aan de groei van werkgelegenheid en helpt onze wereldwijde concurrentiepositie te verbeteren.

Advanced materials ontwikkelden we voornamelijk bij open innovatiecentra, zoals TPRC (thermoplastische composieten), OICAM (advanced materials), Texperium (textielrecycling), Polymer Science Park (toegepaste kunststoftechnologie).

A. Advanced Materials B. Connected Systems C. Smart Industry

Binnen deze sector begeleiden we (mkb-)bedrijven bij de

Waar mogelijk bundelden we specialisaties en brachten de versnipperde R&D kennis van Twente samen, zoals in het nog verder te realiseren innovatiecentrum ‘Sanderink Technology Centre’. Deze innovatieversneller zal dienen als toekom-

ontwikkeling van breed inzetbare, innovatieve producten,

A. Advanced Materials

stige, regionale broedplaats voor talentvolle jonge technici,

voornamelijk voor industriële toepassingen. De kracht van

De uitdaging is te voldoen aan de vraag naar nieuwe, lichte,

spin-offs en doorstartende ondernemingen en als werkplaats

Oost-Nederland ligt hierbij vooral in micro- en nanotechno-

multifunctionele materialen om kosten te beperken, de

voor kleine serieproducties. We zorgden voor campusontwik-


keling, de verdere uitbreiding van activiteiten en verbonden

Smart Industry zorgt ervoor dat we productiewerkgelegen-


steeds meer mkb-ondernemers aan open innovatiecentra.

heid kunnen behouden in onze regio of zelfs kunnen terug-

Internationale verbindingen legden we via onze samenwer-

Deze centra zijn voor ons een middel voor de verdere ontwik-

halen uit lage lonen landen (reshoring).

king met NFIA, Kennispark Twente en de andere acquisitie-

keling van innovatieve projecten, voor onderlinge kennisuit-

Smart Industry kenmerkt zich door maatwerk, flexibiliteit

partners in Nederland, Europese projecten, zoals DIAMANT

wisseling en het vroegtijdig signaleren van nieuwe business

en snelheid in de ontwikkeling van nieuwe producten en

en onze netwerken Silicon Europe en Business Cluster

cases met mogelijke spin-offs.

productieprocessen; een radicale verandering in de wijze

Semiconductors (BCS). Bedrijven en kennisinstellingen in

van toepassing van nieuwe productietechnologieën, dankzij

de Nederlandse halfgeleider waardeketens koppelden we via

B. Connected Systems

robotica en de klantgerichte integratie van ICT in het hele

deze netwerken aan partners in de belangrijkste semiconduc-

We gingen de uitdaging aan om productieprocessen en sys-

ontwerp-, fabricage- en distributieproces.

torclusters in Europa: Duitsland, Frankrijk, België en Oosten-

temen te ontwikkelen met minimaal gebruik van energie en

In navolging van de landelijke Actieagenda Smart Industry

rijk. Als het gaat om nieuwe vestigingen en uitbreidingen in

grondstoffen: snel, goedkoop, flexibel en duurzaam. ‘Cross-

ontwikkelden wij in 2014 samen met andere partijen een

onze regio bleven Nederlandse bedrijven verantwoordelijk

overs’ naar andere sectoren zien we vooral bij Agro-Food, Life

regionale Actieagenda. Onderdeel van deze Actieagenda

voor meer dan de helft van onze resultaten. Internationaal

Sciences, Energie- & Milieutechnologie en de Maakindustrie.

zijn de zogenaamde fieldlabs. In Oost-Nederland waren we

richtten we ons vooral op Duitsland, de Verenigde Staten en

Connected Systems zijn netwerken van op elkaar aangesloten

betrokken bij zes Fieldlab initiatieven. Van deze proeftuinen

China. Om bedrijven uit onze regio te helpen internatio-

ICT systemen en toepassingen die met elkaar communiceren:

heeft Thales het ‘Fieldlab Secure Connected Systems Garden’

naliseren organiseerden we zakenmissies naar onder meer

variërend van intelligente sensortechnologie, draadloze con-

en de ‘Smart Bending Factory’ opgenomen als regionaal over-

China om ze toegang te verschaffen tot de Chinese markt.

nectiviteit tot (big) data verwerking & analyse.

stijgende fieldlabs voor Smart Industry Nederland.

Daarnaast waren onze doelmarkten voor internationale

Volgens het principe van dit ‘internet of things’ ontwikkelden

matchmaking vooral Duitsland en de Verenigde Staten.

onze bedrijven geheel geautomatiseerde productielijnen en

Investeren

We organiseerden ondernemersreizen naar bijvoorbeeld

vlekkeloos samenwerkende systemen voor de hele waarde-

Binnen de High Tech sector zorgden we via ons participatie-

de Medica beurs en de Hannover Messe in Duitsland.

keten. Kennispark Twente en Universiteit Twente hebben

bedrijf PPM Oost voor zowel starters- als groeifinanciering.

Ze leverden ons contacten op voor zowel matchmaking

internationaal een zeer sterke reputatie in microsysteem-

Bij het financieren van ondernemers stond het creëren van

als acquisitie.

en nanotechnologie die we onder andere verwerkt zien in

waarde centraal. Dit bewijst onder andere de succesvolle exit

Nederland, en meer specifiek Oost-Nederland, heeft op

sensoren. Deze embedded en connected systems vormen de

van Xsens, begonnen als starter en na forse groei in 2014

deelterreinen topposities in de sector High Tech Systemen

kracht van onze regio, waaruit succesvolle business cases en

verkocht aan een Amerikaans beursgenoteerd bedrijf.

en Materialen. Vanuit die posities zetten we maatschap-

financieringen voortvloeien. ‘RFID’ sensortechnologie bij-

We werkten nauw samen met de innovatieloketten en benut-

pelijke vraagstukken om naar economische kansen. Kansen

voorbeeld vindt toepassing in diverse markten, variërend van

ten kansen voor het aantrekken van private co-financiers,

voor consortiavorming voor (internationale) projecten en

de ‘tracking & tracing’ tot draadloze sensoren die bedrijven

onder andere via ons Business Angels netwerk Meesters van

het aantrekken van buitenlandse bedrijven naar relevante

inzetten bij het transport van medicijnen of verse voedings-

de Toekomst. Samen bestreken we het hele spectrum van

bedrijfslocaties in onze regio.

waren. Zo blijft de kwaliteit en houdbaarheid gewaarborgd

financieringsconstructies, variërend van innovatievouchers

van organen, farma- en voedingsproducten.

via Kennispark en financieringen via Innovatiefonds

Een dergelijke kans benutten we bijvoorbeeld in de vorm

Overijssel of Innovatiefonds Twente. Daarnaast bereidden

van gezamenlijk onderzoek en business development met

C. Smart Industry

we de weg voor tot de deelname van onze mkb-ondernemers

gedeelde faciliteiten vanuit diverse open innovatiecentra en

We werkten aan dit nieuwe thema zowel vanuit onze sectoren

aan financiële arrangementen vanuit de EU.

campussen, zoals Polymer Science Park, Thales High Tech

High Tech, de Maakindustrie als vanuit de Creatieve Industrie.

Systems Campus en Novio Tech Campus. Daarnaast is de

33

aantrekkelijkheid van de werkomgeving essentieel. Dit is de reden waarom we bedrijventerreinen herstructureer-

Unicorn Systems

Glasvezelnetwerk

Het Tsjechisch ICT-bedrijf Unicorn Systems opende op

De ‘bedrijvenvereniging Stepelo’ in Haaksbergen wil betaal-

10 september zijn Nederlandse vestiging in aanwezigheid

bare en snelle digitale verbindingen voor haar leden en als

van de Tsjechische ambassadeur en Arnhems wethouder

collectief. Dit kunnen zij niet bij commerciële marktpartijen

Hans Giesing van Economische Zaken. Unicorn Systems

verkrijgen. Daarom besluiten ze een eigen netwerk aan te

heeft enkele grote opdrachten lopen in Nederland van onder

leggen, maar dit heeft nogal wat consequenties.

den, zoals in Wageningen en Putten en breedband hielpen aanleggen op bedrijventerreinen in Gelderland.

meer het Arnhemse energiebedrijf Tennet. Met de vestiging verwacht het bedrijf de komende jaren te groeien naar 30

Een eigen netwerk biedt veel mogelijkheden, maar zowel

werknemers. Dit zijn voornamelijk marketing & sales mede-

financieel, organisatorisch als technisch valt er nog veel uit

werkers en ICT-ontwikkelaars ter ondersteuning van nieuwe

te zoeken en te regelen. Met een eigen netwerk krijgen alle

klanten.

bedrijven een zeer aantrekkelijk geprijsd aanbod voor een bedrijfsaansluiting. De aansluiting is gekoppeld aan de NDIX,

Unicorn Systems voorziet grotere bedrijven in verschillende

een digitale marktplaats die ondernemers keuze biedt uit

sectoren van grootschalige ICT-systemen en oplossingen.

meer dan 80 verschillende dienstenaanbieders. Daarnaast

Het is een modern bedrijf dat elke technologische vernieuwing

investeert deze vereniging als collectief in een cameranet-

direct integreert in haar organisatie en werkwijze. Hiermee

werk en E-laadpalen, tegen zeer lage kosten gekoppeld aan

versterkt Unicorn de concurrentiepositie van hun klanten.

het glasvezelnetwerk. Ook voor toekomstige collectieve diensten biedt het eigen netwerk talloze mogelijkheden.

De internationale oriëntatie van het bedrijf vraagt om een stationslocatie bij Arnhem Centraal, met goede verbindingen

De ‘bedrijvenvereniging Stepelo’ kreeg hulp van Oost NV bij

met de vliegvelden Schiphol en Düsseldorf. In Nederland

de financiële, technische en organisatorische opzet van dit

richt Unicorn Systems zich in eerste instantie op de markten

initiatief. Oost NV begeleidde de subsidieaanvraag bij de

Energie en Financiële Dienstverlening.

provincie Overijssel. Via Stichting GON (Glasvezel Oost Nederland) helpt Oost NV in Overijssel ook andere onderne-

Oost NV begeleidde Unicorn Systems bij de locatiekeuze en

mersverenigingen en gemeenten bij de keuze voor aanleg

bracht het bedrijf in contact met samenwerkingspartners bij

van snelle digitale infrastructuur op bedrijventerreinen.

de opzet van de Nederlandse business unit.


RingCredible

Sanderink Technologiecentrum

BOOST

Bellen in en naar het buitenland is goedkoper geworden, maar

Sanderink Investments richt in Twente een technologie-

De ontwikkeling van Smart Industry is van groot belang voor

kan nog altijd flink in de papieren lopen. Daar is een gemak-

centrum op, het Sanderink Technology Centre. Dit centrum

de versterking van het groeivermogen van de Nederlandse

kelijke oplossing voor: bel via de app RingCredible en je bent

zal op termijn werkgelegenheid bieden aan honderden

economie. Het maakt de industrie efficiënter en opent moge-

veel goedkoper uit dan via traditionele providers, zoals KPN

medewerkers.

lijkheden voor slimmere producten, diensten en nieuwe busi-

en Vodafone.

ness modellen, dankzij de toepassing van ICT en innovatieve Het Sanderink Technology Centre richt zich op de ontwikke-

productietechnologie.

‘De goedkoop bellen’-app RingCredible is ontwikkeld door

ling van innovatieve, duurzame technieken. Bij de start staan

het RBN, dat staat voor Roaming Bestaat Niet.

vier onderzoeksgebieden centraal: aandrijfsystemen voor

Dit biedt grote kansen voor Oost-Nederland, met zijn sterke

RingCredible is vergelijkbaar met de bekende app Skype.

treinen, sensortechnologie, beheer en bestuur op afstand en

(hightech) Maakindustrie en leidende posities in Agro-Food,

Met Skype is het noodzakelijk dat zowel de beller als de

datamanagement. Deze onderzoeksgebieden zijn gelieerd

Health, Energie- & Milieutechnologie. Reden voor het op-

ontvanger de app gebruiken. RingCredible heeft hetzelfde

aan de bedrijven van Sanderink Investments.

stellen van een regionale Actieagenda Smart Industry voor

gebruiksgemak als gewoon bellen, want de ontvanger hoeft

Oost-Nederland (BOOST), in het verlengde van de nationale

niet online te zijn en ook niet in het bezit te zijn van dezelfde

Het technologiecentrum vestigt zich in Enschede tegenover

app. De RingCredible-app is daarnaast veel zuiniger in

de Universiteit Twente. De eerste medewerkers en opdrachten

batterijgebruik en verbruikt 75% minder data per minuut dan

komen vanuit de bedrijven van Gerard Sanderink: IT-bedrijf

Het bedrijfsleven, kennisinstellingen, de overheden en

bijvoorbeeld Skype.

Centric, infrabedrijf Strukton en ingenieursbureau Antea

intermediaire organisaties in Gelderland en Overijssel heb-

Group, het voormalige Oranjewoud. De wereldwijde research,

ben de handen ineen gelsagen voor de regionale Actieagenda

RingCredible heeft wereldwijd al honderdduizenden gebrui-

die binnen deze bedrijven plaatsvindt, zal zich waar mogelijk

BOOST. Ruim 200 bedrijven leverden hun bijdrage.

kers. “Onze gebruikers zijn erg tevreden over het gebruiksge-

concentreren in dit innovatiecentrum. In eerste instantie zijn

Het resultaat was een gedragen Actieagenda die Smart

mak en de belkwaliteit, zeker als je dat vergelijkt met Skype”,

deze Sanderink bedrijven opdrachtgever van het technologie-

Industry in Oost-Nederland een sterke ’boost’ zal geven.

zegt RBN-directeur Hans Osnabrugge.

centrum. Op termijn is het de bedoeling dat ook andere

De belangrijkste thema’s binnen de Actieagenda zijn het

Actieagenda.

bedrijven in Nederland hun research- en ontwikkelings-

vergroten van de kennis over Smart Industry, het verbinden

Voor de verdere uitrol en ontwikkeling van de app heeft

wensen uitbesteden aan het technologiecentrum. Waar

van initiatieven, het bouwen van business cases, het versnel-

RBN een investering ontvangen van PPM Oost. Ook heeft het

mogelijk wordt de R&D kennis, die zich nu versnipperd in

len van start-ups en het ontwikkelen en delen van kennis in

bedrijf een nieuw hoofdkantoor opgezet in het ondernemers-

Twente bevindt, daar gebundeld.

fieldlabs, proeftuinen en open innovatiecentra.

halen we naast de gezochte financiële slagkracht, een aan-

Oost NV schreef het projectplan Sanderink Technology

Oost NV was initiatiefnemer en procesbegeleider bij het

deelhouder aan boord met veel financiële know-how, profes-

Centre, organiseerde de financiering, was betrokken bij de

samenstellen van de regionale Actieagenda BOOST in

sionaliteit en een uitstekend netwerk”, zegt Osnabrugge.

grondaankoop en leverde de projectleider voor de begelei-

samenwerking met Kennispark, TNO en andere intermediaire

ding van het gehele proces.

partijen in Oost-Nederland.

centrum The Gallery in Enschede. “Met PPM Oost aan boord

35

Op het grensvlak met de High Tech sector zagen we hierbij als speerpunten: diagnostiek, medical imaging en medicijnontwikkeling. We kunnen meer en betere medicijnen maken en medische apparaten slimmer produceren. Tegen deze achtergrond zagen we de vraag groeien naar medicijnen, therapieën en zorg op maat. Geld is echter schaars. De opbrengsten van de ontwikkeling van medicijnen wegen niet meer op tegen de kosten van de medicijnen die het niet halen. Grote medische bedrijven besteden een deel van hun werk uit aan kleinere bedrijven. We scoutten daarom actief naar kansrijke bedrijven die hierop willen inspelen, vaak als spin-off van kennisinstellingen. Innovatieve start-ups en mkb-bedrijven hebben echter veel geld nodig om te kunnen bewijzen dat hun innovaties werken en klanten, dus winst, opleveren.

Life Sciences & Health

Daarom begeleidden we mkb-ondernemers bij hun business development. We lieten ze deelnemen aan programma’s, zoals RedMedTech Ventures waarin we meerdere thema’s met elkaar combineerden. We ontwikkelden programma’s en voerden ze uit. Het programma In2LifeSciences hebben we afgerond en hiervoor een vervolgprogramma opgezet

‘De zorg toegankelijk en betaalbaar houden’ is de uitdaging

Onze thema’s

die aan belang wint door de toenemende vergrijzing, stijgende

via het EU-fonds INTERREG V-B. Hierin werken verschillende Europese regio’s samen om mkb-ondernemers te helpen hun zorginnovaties sneller naar de markt te brengen. Via Fieldlabs

A. Personalized Health & Drug Development B. Medical devices, Robotica, e-Health C. Zorginnovaties in de waardeketen

zetten we proeftuinen op om bijvoorbeeld prototypes te

A. Personalized Health & Drug Development

Vanuit samenwerkingsverbanden met universiteiten, zoals

Binnen dit thema versnelden we het vinden van oplossin-

de Universiteit Twente zorgden we voor de versnelde ontwik-

Oost NV vervult binnen deze sector voor alle ontwikkelings-

gen voor de snellere en betere genezing van patiënten door

keling van bijvoorbeeld medische beeldvormingstechnieken

maatschappijen de rol van coördinator en trekker richting het

persoonlijke medische behandeling en de ontwikkeling van

om te komen tot snellere en effectievere diagnoses en be-

topsectorteam Life Sciences & Health.

geneesmiddelen op maat.

handeling van patiënten, vaak binnen 24 uur op één locatie.

zorgkosten en chronische ziekten. Bij het adresseren van deze maatschappelijke issues benut Oost NV kansen om innovaties te stimuleren die mensen langer gezond en actief laten leven en

testen. We begeleidden ondernemers bij het zo snel mogelijk naar de markt brengen van hun product.

tegelijkertijd zorgen voor de groei van de economie en werkgelegenheid in Oost-Nederland.


B. Medical devices, Robotica, e-Health

Oudere mensen willen langer zelfstandig wonen en tech-

We introduceerden onze relaties graag bij andere partijen,

Met de ontwikkeling van medische apparaten, robots en High

nologische oplossingen maken dit steeds vaker mogelijk.

zoals andere kapitaalverschaffers en grote bedrijven uit de

Tech/ICT oplossingen speelden we in op de groeiende behoefte

We speelden in op deze behoefte om gezond oud te worden

farmaceutische industrie. Via partnering verhoogden we

aan kwaliteitsverbetering en kostenverlaging in de zorg.

vanuit onze programma’s en door het begeleiden en (laten)

het maatschappelijk rendement van onze investeringen en

Roboticatoepassingen in de health sector ontwikkelden we in

financieren van innovaties. Daarnaast brachten we via proef-

verbonden kansrijke ondernemers aan verschillende experts

samenwerking met bijvoorbeeld de Sint Maartenskliniek en

tuinen voor innovaties, de zogenoemde Fieldlabs nieuwe

op hun vakgebied. We zochten samenwerking met deskundi-

revalidatiecentrum Roessingh. We begeleidden bijvoorbeeld

ideeën tot commerciële marktintroducties. We verkortten de

gen op het gebied van medicijnontwikkeling of commerciële

de ontwikkeling van innovaties om uitgevallen lichaams-

doorlooptijden, rekening houdend met de strenge veilig-

deskundige partijen die plannen beoordelen.

functies te herstellen of te vervangen door robots. In samen-

heidseisen. Hiervoor is het vaak ook noodzakelijk dichter

werking met Wageningen UR ontwikkelden we programma’s

bij de markt te werken, via ‘embedded fieldlabs’: ingebed in

Daarnaast onderhielden we nauwe contacten met Pontes

rond het gezond maken en houden van voeding.

de zorgsector, de wetenschap en het onderwijs. Daar waar

Medical in Utrecht en Regionale OntwikkelingsMaatschap-

validatie, doorontwikkeling en de specifieke werkzaamheden

pijen (ROMs), zoals de BOM en InnovationQuarter, voor het

binnen zorgsector centraal staan.

uitwisselen van ervaringen.

werking met onze Duitse collega bedrijven. We zochten

Investeren


actief naar participaties uit onze portfolio om ze deel te laten

PPM Oost investeerde door al deze thema’s heen en verlegde

Thuismarkt Nederland is te klein voor producenten in de

nemen aan dit programma. Vanuit Gelderland voor Innova-

haar focus geleidelijk richting fondsbeheer, partnering en de

medische sector. Een internationale klantenkring is een

ties verstrekten we leningen die onze ondernemers konden

samenwerking met kennisinstellingen, zoals Radboudumc

randvoorwaarde voor het behalen van rendement op de

combineren met Duitse vouchers om een eerste prototype

en Universiteit Twente, om te komen tot kwalitatief goede

ontwikkeling en productie van medische producten.

te laten produceren van innovatieve producten voor bijvoor-

dealflows. Focus op beheer is noodzakelijk om de relevante

Mkb-bedrijven in onze regio maakten in toenemende mate

beeld tandartsen. Onze mkb-ondernemers konden hierdoor

succesfactoren tijdig te kunnen herkennen, risico’s te

gebruik van onze internationale netwerken. We betrokken

bijvoorbeeld patiënten in staat stellen via een ‘app’ op een

beperken en vervolgens te komen tot een efficiënte

kennisinstellingen uit onze regio om onze reikwijdte verder

smart phone gegevens uit te lezen van medische apparaten.

capaciteitsplanning.

te verbreden in het buitenland. Hiermee vergrootten we

We rondden het programma Telemedicine & Personalized Care af en bereidden een vervolgprogramma voor, in samen-

zowel de bekendheid van onze technologische competenties

Hiermee bespaarden ze een bezoek aan de specialist en voorkwamen ze mogelijke complicaties door de inzet van

De bedrijven waarin we investeerden zijn zeer kapitaal-

als de aantrekkingskracht voor buitenlandse bedrijven die

een automatische alarmfunctie.

intensief. We konden ze alleen financieren in samenwerking

overwegen zich in Oost-Nederland te vestigen. Steeds meer

met co-financiers of samen met grote farma en medtech

bedrijven maakten dan ook gebruik van onze diensten op

C. Zorginnovaties in de waardeketen

bedrijven. De wereldwijde markt van onze Life Sciences

het gebied van internationale matchmaking. We richtten ons

We begeleidden het efficiënter organiseren van waardeketens

participaties vraagt, als vanzelfsprekend, om internationale

hierbij vooral op de markt voor moleculaire diagnostiek en

in de zorg voor kwaliteitsverbetering en om de zorg betaalbaar

perspectieven, ook bij het zoeken naar medefinanciers.

medische apparaten. Ons gezamenlijk doel was uiteraard om

te houden. Zorginstellingen reorganiseren en heralloceren hun

Daarom gaven wij prioriteit aan het vinden van internatio-

Nederlandse ondernemers te helpen hun medische innova-

werkzaamheden in de zorgketen. Zorgprocessen veranderen:

nale partners voor onze bedrijven.

ties naar internationale markten te brengen.

diagnostische testen vinden niet meer plaats bij dure specialisten, maar bij de huisarts. Deze reorganisatie van werk in de zorgketen kent cross-overs met High Tech, ICT en de Maakindustrie.

37

Daarom organiseerden we ook technologische zakenmissies,

Quirem Medical

Stroke2Prevent

San Diego. Zo konden we ons profileren en tegelijkertijd onze

De huidige behandeling van leverkanker voldoet niet. Na een

Een forse daling van het aantal doden door een hersenin-

bedrijven helpen aan internationale contacten.

bestralingsbehandeling zien artsen pas na één of twee maan-

farct bij hartoperaties én miljoenen euro’s besparing op

Onze internationaal erkende competenties lagen op het

den of de behandeling aanslaat. Als de straling de tumor niet

zorgkosten. Dat is volgens het Zwolse bedrijf Stroke2Prevent

gebied van medische systemen, apparatuur, medicijnontwik-

heeft bereikt is er veel tijd verloren. Tijd die de patiënt het

mogelijk als haar ballonkatheter A-View op grotere schaal

keling en diagnostiek.

leven kan kosten.

wordt gebruikt om patiënten te onderzoeken voordat ze een

in opdracht van onze subsidiënten. We bezochten de Medica beurs in Düsseldorf en de Bio International Convention in

hartoperatie ondergaan. Daarnaast richtten we ons op de internationale profilering

Quirem Medical in Diepenveen, een spin-off van het UMC

van Novio Tech Campus, die een unieke positie inneemt met

Utrecht, ontwikkelt een nieuwe therapie voor de behandeling

De A-View van Stroke2Prevent stelt specialisten beter in staat

de toepassing van semiconductors in medische apparatuur.

van leverkanker. De toepassing van holmium, een paramag-

de aorta te controleren op aderverkalking via een slokdarme-

netisch metaal in de door Quirem Medical ontwikkelde bol-

cho vóór een hartoperatie. Loskomende aderverkalking in de

Meer dan de helft van onze resultaten hebben wij te danken

letjes maakt de tumoren in de lever zichtbaar bij het maken

aorta is een van de belangrijkste oorzaken van een hersenin-

aan Nederlandse bedrijven die we naar onze regio wisten te

van een MRI-scan. Treat what you see, see what you treat;

farct (stroke) tijdens een hartoperatie. “Vijf procent van alle

begeleiden.

daarin onderscheidt zich deze methode die precies weet vast

patiënten krijgt tijdens een hartoperatie een herseninfarct”,

te stellen hoe de microsferen zich in de lever verdeeld hebben

vertelt Stroke2Prevent-CEO Maarten Nibbelke.

Bij het aantrekken van internationaal opererende Life Sciences

en of de behandeling is geslaagd. Met een echo controleert een specialist van tevoren de

bedrijven naar onze regio, waren onze doelmarkten: Duitsland, de Verenigde Staten en China. We sloten met onze

Via het RedMedtech Discovery Fund dat Oost NV hielp opzet-

aorta op aderverkalking. Een vitaal stuk van de aorta-boog,

internationaliseringsactiviteiten aan op de thema’s van

ten, haalde Quirem Medical twee financieringen binnen:

vlakbij het hart, krijg je niet in beeld, omdat daar de luchtpijp

Health Valley: moleculaire diagnostiek, personalized medi-

een ‘preseed’ en ‘proof of concept’ financiering. Verder deed

tussen zit. Nibbelke: “Met A-View stoppen we een beetje

cine, drug development en discovery, care & cure robotics

Quirem Medical mee aan het project ‘In2lifesciences’ en zal

gesteriliseerd vocht via een ballonnetje in de luchtpijp. Niets

en medical devices. E-Health bleek voor acquisitie minder

wellicht ook deelnemen aan het vervolgproject van

meer, niets minder. Water geleidt namelijk wel echo. Gevolg:

mogelijkheden te bieden, omdat de nationale regelgeving

Telemedicine & Personalized Care.

je ziet eventuele aderverkalking.” Als de specialist weet waar

hierover per land verschilt. Onze wervingsactiviteiten

de verkalking zich bevindt, kan hij die delen mijden tijdens

verrichtten we in nauwe afstemming met het NFIA, de

de operatie. Dit verkleint de kans op een herseninfarct.

acquisitiepartners in Nederland en het internationale (handels)netwerk en ambassades van onze overheid.

PPM Oost investeerde in Stroke2Prevent om de A-View in

Hierbij zagen we een duidelijke accentverschuiving van

binnen- en buitenland verder uit te rollen. Nibbelke: “Om dat

de BRIC-landen naar Duitsland.

goed te kunnen doen, moet Stroke2Prevent de nodige groei doormaken. Daar is geld voor nodig. PPM Oost ziet dat wij als lokaal bedrijf internationale ambities hebben. Dat werkt prettig en schept ook de nodige rust.”


Match2Medica tour

Evidencio

Snurkey

Een groep van 50 vertegenwoordigers van bedrijven, kennis-

Big Data is ‘hot’. Ook en vooral in de medische wereld die

Soms is een idee voor een product zo simpel, dat het haast

en zorginstellingen bezocht de Medica, de grootste medische

beschikt over grote hoeveelheden onderzoeksdata die artsen

onvoorstelbaar is dat het nog niet bestaat. Snurkey is zo’n

handelsbeurs van de wereld in Düsseldorf. Zij wilden nieuwe

in hun dagelijkse praktijk echter nauwelijks gebruiken.

productidee: een knuffelaap met een MP3-functie.

internationale contacten leggen, bestaande contacten onder-

De vraag is echter: hoe kan een arts een patiënt specifieke

Snurkey geeft steun en troost als je kind zich alleen voelt of

houden, zich laten inspireren door nieuwe medisch technolo-

diagnose stellen op basis van deze grote hoeveelheid

uit logeren gaat. Snurkey biedt de keuze uit bestaande liedjes

gische snufjes en de band versterken met hun medereizigers

algemene informatie?

en de mogelijkheid voor het zelf inspreken van verhaaltjes of

uit Gelderland en Overijssel.

inzingen van liedjes. Zo heeft je kind altijd de stem bij zich Hierin voorziet Evidencio. Dit bedrijf bouwt een IT-platform

van papa, mama, opa of oma.

De beursorganisatie zorgde voor een hartelijk ontvangst in

dat artsen snel en eenvoudig ondersteunt bij medische

de internationale business lounge. Daarna startte onze

beslissingen. Het doel is het realiseren van een significante

Omdat Snurkey ook troost biedt aan zieke kinderen, ont-

Technology Tour langs diverse bedrijven. Onze bedrijven

zorgverbetering, zowel op het vlak van de kwaliteit, als bij

stond er al snel een samenwerking met het Ronald McDonald

kregen de mogelijkheid zich internationaal te presenteren op

het terugdringen van de kosten in de zorg. Voor de bouw van

huis. Maar het zat de ondernemers vervolgens niet mee,

basis van vooraf opgestelde profielen en een gedegen voor-

dit platform is geld en de juiste ervaring nodig. Beide vond

waardoor de gewenste marktintroductie vertraging opliep.

bereiding via intakegesprekken. Op de dag zelf planden we

Evidencio na tussenkomst van Meesters van de Toekomst.

Na het verkennen van nieuwe markten en onderzoek naar

in totaal 150 matchingsgesprekken met mogelijke partners

de inzet van het product, kwamen ze terug op de basisvraag:

uit de Verenigde Staten, Azië of Europa. Daarnaast kregen

Evidencio bouwt aan een platform dat medische onderzoeks-

“Willen we het product zelf verkopen of via een leverancier

we ruim de gelegenheid kennis te maken met de Duitse

data inlaadt, transformeert en deelt. Deze data komen uit

op de markt brengen?”. Om zelf meer tijd over te houden

markt en specifieke onderwerpen, zoals het inkoopbeleid

talrijke publieke bronnen of van zorginstellingen. Slimme

voor de ontwikkeling van andere producten, namen ze con-

van Duitse zorginstellingen. Dit intensieve dagprogramma

‘algoritmes’ maken ze geschikt voor onder andere medische

tact op met het bedrijf ‘999 games’, de leverancier die bekend

sloten we af met een gezamenlijke borrel met onze buurregio

beslissingsondersteuning. Na de eerste testen blijkt het sys-

is van gezelschapsspellen. Zij waren op zoek naar nieuwe

Nordrhein-Westfalen, een duurzame partner van het Oost-

teem van grote toegevoegde waarde in de medische praktijk.

producten en nieuwe markten.

Meesters van de Toekomst bereidde de initiatiefnemers van

Oost NV heeft samen met Health Innovation Park in Zwolle

Nederlandse medische bedrijfsleven in innovatieve Europese projecten.

Evidencio voor op het houden van een goede investmentpitch

de ondernemers geholpen hun probleem helder te definiëren

Oost NV organiseert in 2015 meerdere activiteiten gericht op

voor haar relaties uit haar netwerk. Vanuit dit netwerk toonde

en focus aan te brengen in hun activiteiten. Aan de hand van

de internationalisering van het regionale bedrijfsleven. Voor

een investeerder belangstelling voor het doen van de feitelijke

de uitkomsten van deze sessies besloten de ondernemers

Life Sciences & Health, en voor ‘medtech’ in het bijzonder,

investering. En meer: de investeerder neemt in dit geval ook

op zoek te gaan naar geschikte leveranciers in plaats van de

staan de volgende activiteiten op de agenda: in april orga-

de operationele verantwoordelijkheid op zich voor de verdere

verkoop van hun product zelf ter hand te nemen.

niseren wij een reis naar Zuid-Duitsland voor ondernemers

ontwikkeling van de organisatie en haar technologie.

actief in de markt voor revalidatie, preventie en homecare en in het najaar de tweede Match2Medica tour.

39

Het goederenvervoer in Oost-Nederland groeit snel en heeft een duidelijk maatschappelijk rendement: efficiënter, schoner, veilig transport en logistiek. Daarom richten we ons op de kansrijke, innovatieve bedrijven die zich bezig houden met het organiseren, plannen, regisseren en uitvoeren van goederenstromen. We zijn verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van een integraal programma voor de sector Logistiek: het aanbieden van geschikte locaties en huisvesting voor de vestiging van logistieke centra, met de daarbij horende stimulering van innovaties. We doen dit door mkb-bedrijven en logistieke hotspots te faciliteren met kennis, geld en onze netwerken. We leggen verbindingen, interregionaal en internationaal met onze Duitse partners. Via matchmaking zorgen we ervoor dat bedrijven uit onze regio sneller kunnen internationaliseren.

Logistiek

Onze thema’s A. Duurzaam vervoer B. Integrale logistieke dienstverlening C. Internationale strategische samenwerkings verbanden

De logistieke ontwikkeling van onze regio kan veel betekenen

De EU investeert in een duurzaam aaneengesloten Europees

A. Duurzaam vervoer

voor ondernemers: economische groei en werkgelegenheid.

netwerk TEN-T. Twee van de negen Europese corridors die de

We ontwikkelden binnen dit thema projecten en pilots met

Zuid-Gelderland heeft een goede uitgangspositie voor het

ruggengraat vormen van dit netwerk, lopen door Gelderland:

een duidelijk maatschappelijk rendement: de ontwikkeling

realiseren van meer economische activiteiten in deze sector.

de Rhine-Alpine en de North Sea-Baltic Corridor. We bundelen

van duurzame distributiecentra, efficiënt, schoon en veilig

De Waal, Betuweroute, A12 en de door te trekken A15 vormen

de activiteiten van de drie Gelderse logistieke hotspots en

transport en bijbehorende vervoersoplossingen.

de noodzakelijke logistieke schakels tussen het Rotterdamse

Greenport Gelderland en zorgen voor aansluiting op deze

Voorbeelden van onze activiteiten: de ontwikkeling van een

havengebied, Schiphol en het Duitse achterland: over water,

netwerken en de activiteiten van de Topsector Logistiek.

railterminal binnen Logistics Valley Gelderland en de ontwik-

spoor en weg.

In Overijssel voeren we onze internationaliseringsactivitei-

keling van de efficiënte aansturing van logistieke stromen

ten uit in nauwe samenwerking met Port of Twente, waarin

via een ‘control tower’ die samenwerking tussen meerdere

Aan goederen die alleen maar door Gelderland stromen, ontle-

bedrijven, overheden en kennisinstellingen verenigd zijn.

terminals regelt en bevordert.

nen we geen banen. Daarom zorgen we ervoor dat de Gelderse,

Daarnaast zijn we betrokken bij luchthaven Twente en het

Nederlandse en Europese programma’s op elkaar aansluiten.

XL Business Park.


B. Integrale logistieke dienstverlening

Daarnaast bouwden we internationale samenwerkingsver-

We ondersteunden de Gelderse logistieke hotspots bij de

banden met opkomende landen als China en Zuid-Korea.

Logistieke hotspots

dan puur ‘kavelgrootte en prijs’.

Investeren

De Gelderse logistieke sector zorgt voor 110.000 banen en

We namen deel aan de activiteiten van de stichting Logis-

Innovatieve logistieke ondernemers konden hun aanvraag

10% van de totale werkgelegenheid. Veel grote logistiek

tieke Hotspot Rivierenland en ondersteunden de Gelderse

voor financiering indienen bij PPM Oost, de fondsmanager

dienstverleners kiezen voor een vestiging in Gelderland door

logistieke hotspots met branding, acquisitie en promotie.

van het fonds ‘Gelderland voor Innovaties’. Deze innovaties

onze gunstige ligging in een belangrijke internationale

Daarnaast ontwikkelden we het ondernemersplatform voor

hadden betrekking op logistieke processen, het vervoerspro-

corridor met terminals, strategisch gelegen bedrijventerreinen

Logistics Valley Gelderland voor de koplopers in onze regio.

duct of de organisatie. De toeleiding naar financiering en de

langs de A12, A15 en A73.

ontwikkeling van een gezamenlijke propositie die verder gaat

begeleiding van ondernemers die hiervoor in aanmerking Samenwerking, matchmaking, cluster- en netwerkvorming

kwamen, namen deels de projectmanagers van Oost NV voor

Oost NV stimuleert, samen met andere partijen, een duurzame

zijn essentieel voor de optimalisatie van logistieke stromen.

hun rekening, met als doel gezamenlijk succesvolle business

versterking van de sector in Gelderland. We ondersteunen de

Bij het leggen van verbindingen hielden we rekening met

cases te ontwikkelen.

drie logistieke netwerken (hotspots) in Gelderland. We promoten de aantrekkelijkheid voor vestiging van logis-

trends als e-commerce, de groeiende behoefte aan stadsdistributiecentra en nieuwe, duurzame logistieke concepten

Internationaliseren

tieke activiteiten onder een brede doelgroep. We ontwikkelen

waarbij de verbetering van het serviceniveau van logistieke

‘Het verwerven van buitenlandse distributiecentra voor

strategische samenwerkingsverbanden zoals met het

dienstverleners centraal staat. We zien dat zij zich steeds

de Nederlandse markt met de gelijktijdige versterking van

Fraunhofer Institut, Wageningen UR en met Logistics

verder specialiseren, maar de behoefte aan tevreden klanten

de Nederlandse achterlandverbindingen’ stond centraal in

Association Xiamen in China.

met elkaar blijven delen. Dit soort ontwikkelingen leidt niet

onze integrale aanpak voor de internationalisering van onze

alleen tot nieuwe concepten en verdienmodellen, maar ook

logistieke hotspots. Onze regio wilden we internationaal

De drie logistieke hotspots in Gelderland werken samen op

en vooral tot financierbare business cases.

ontsluiten door verbindingen te leggen met opkomende

het gebied van branding, promotie en acquisitie. Internatio-

markten, zoals China. Een voorbeeld is de Memorandum of

naal promoten we Logistics Valley als belangrijke duurzame

C. Internationale strategische samenwerkingsverbanden

Understanding met de Chinese Logistics Association Xiamen

schakel naar het Europese achterland.

We sloten aan op de buitenlandpromotie van het NFIA en NDL

we minimaal vijf bedrijven aantrekken: uit Duitsland, de

Oost NV legt verbindingen, brengt partijen bij elkaar en

om de logistieke kracht van Nederland internationaal uit te

Verenigde Staten en China. Uiteindelijk zal dit leiden tot 150

ondersteunt initiatieven van logistieke ondernemers.

dragen. We koppelden netwerken aan elkaar, zowel sector- als

nieuwe arbeidsplaatsen en € 20 miljoen investeringen in

We zorgen ervoor dat logistieke innovaties in aanmerking

themagericht.

onze regio. Dit lijkt een realistische doelstelling, getuige de

komen voor financiering, zoals uit het fonds Gelderland voor

We zetten een Agrologistics Support Center op in samenwer-

overweging van het Amerikaanse levensmiddelenconcern

Innovaties. We staan voor de verdere ontwikkeling van de

king met het Fraunhofer Institut om bedrijven in onze regio

Heinz om een logistiek centrum in onze regio te vestigen.

logistieke sector in onze regio met als doel: Logistics Valley in

te laten samenwerken en vooral kennis en informatie te laten

Binnen het Europese INTERREG programma zijn verkeer en

de top vier krijgen van Nederlandse logistieke hotspots in 2018.

uitwisselen. Dit heeft niet alleen geleid tot nieuwe business

vervoer belangrijke aandachtsgebieden. We benutten deze

cases in onze regio, maar ook tot mogelijke samenwerking

kans door zoveel mogelijk mkb-bedrijven uit onze regio te

met Duitse bedrijven.

laten deelnemen aan deze en andere EU-programma’s. We

en Logistieke hotspot Rivierenland. In drie jaar tijd willen

hebben hiervoor de noodzakelijke voorbereidingen getroffen.

41

A. Smart Industry De productie verandert van karakter. Op de snel veranderende klantenwensen spelen onze maakbedrijven in door steeds sneller maatwerk te leveren vanuit wisselende, vaak zeer lage productievolumes. Smart Industry staat voor ‘sneller, flexibeler en goedkoper produceren’, dankzij de toepassing van ICT, automatisering, robotisering en flexibele netwerken, nieuwe productietechnologieën en materialen. ‘Samen slimmer produceren’ is het antwoord op de grillige markten, gekenmerkt door continu veranderende klantenbehoeften en korte levenscycli van producten. ‘Smart Industry’ is een sector overstijgende ontwikkeling die volop ruimte biedt voor cross-overs met Agro-Food, Life Sciences & Health, Energie- & Milieutechnologie en eigenlijk alle andere sectoren.

Maakindustrie

Onze activiteiten concentreerden zich op de ontwikkeling van kennisnetwerken rond koploperbedrijven en het uitbouwen van kennisclusters en fieldlabs. We brachten kansrijke bedrijven en initiatieven in kaart en werkten ze verder uit tot business cases en financieringen. We bouwden een solide kennisnetwerk en bundelden de krachten met andere regio’s in nauwe samenwerking met onze collega ROMs.

De Maakindustrie in Gelderland is van onschatbare waarde

De wereldwijde concurrentie is groot. Dit vraagt om slimme

Ons doel was de snelle toepassing van kennis, die is ontwik-

voor de groei van de regionale economie. De dienstensector,

specialisatie, industrieel leiderschap, excellent wetenschappe-

keld in bijvoorbeeld Eindhoven, Delft, Twente of Duitsland.

export en investeringen zijn nauw verbonden aan deze sector.

lijk onderzoek en de snelle toepassing van innovaties.

In onze regio werkten we onder meer samen met de Gelderse

Een florerende Maakindustrie is een randvoorwaarde voor productiviteitsgroei en innovatievermogen. Technologische

Onze thema’s

vernieuwing en innovaties bieden de beste garanties voor behoud en mogelijk zelfs groei van werkgelegenheid. Veelzijdigheid is kenmerkend voor de Maakindustrie: uiteen-

Regionale Centra voor Technologie (RCT’s), HAN, Graafschap college, Fablabs (HAN, ICER) en het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Oost-Nederland (Civon). Aansluitend op de

A. Smart Industry B. Innovatieve start-ups en groeibedrijven C. Exporterende bedrijven

lancering van de Nationale Agenda nam Oost NV in 2014 het initiatief samen met Kennispark Twente, de provincies Gelderland en Overijssel, TNO, FME, VNO NCW Midden, Kamer

lopend van gespecialiseerde handmatige productie tot hoog

van Koophandel, de Koninklijke Metaalunie, de RCT’s om

geschoold specialistenwerk, in diverse nichemarkten.

Smart Industry in Oost-Nederland op de kaart te zetten. Het resultaat was ‘Boost’: de Smart Industry Actieagenda voor


Oost-Nederland. We gaven prioriteit aan de verdere ontwik-

C. Exporterende bedrijven

met co-financiers. Bij PPM Oost gaven we aandacht aan het

keling van het Oost-Nederlandse netwerk Smart Industry.

Internationalisering is voor veel maakbedrijven een bestaans-

opbouwen en beheren van onze portfolio, waardecreatie

Daarnaast werkten we continu aan de ontwikkeling van

voorwaarde. Daarom ondersteunden we ondernemers bij hun

binnen onze portefeuille en het identificeren van geschikte

cross-overs en internationalisering.

internationaliseringsactiviteiten met matchmaking, zaken-

exit kandidaten. We zagen voor de ondernemingen die we

missies en ondernemersreizen.

financierden als prioriteiten: strategische focus, vernieuwing,

B. Innovatieve start-ups en groeibedrijven

We hielpen ze, waar nodig, ook bij financieringsvraagstuk-

maatschappelijke betrokkenheid en ketenregie. Het omar-

In de Maakindustrie kiezen uiteraard niet alle bedrijven voor

ken rond bijvoorbeeld exportorders. Exportondersteuning

men van de digitale revolutie, nieuwe productietechnieken

Smart Industry. Voor de meer traditionele maakbedrijven is

boden we niet zelden bij het verkrijgen van exportgaran-

en een richtinggevend strategisch plan geeft ondernemers

het vaak een uitdaging om een strategisch plan te hebben en

ties van banken om grote internationale orders te kunnen

rust en stabiliteit. Of in ieder geval een duidelijke focus

snel in te spelen op de digitaliserende wereld van de Maak-

voorfinancieren. Dit was voor veel bedrijven van levens-

om snel te kunnen reageren en adequaat in te spelen op

industrie.

belang. Banken zijn immers terughoudend in het verlenen

marktontwikkelingen. We spoorden onze ondernemers aan

We wezen deze bedrijven op de noodzaak de bovenstaande

van exportgaranties. Vanuit PPM Oost ondersteunden we

steviger te investeren in sales en R&D om uiteindelijk meer

ontwikkelingen te omarmen en in te spelen op nieuwe

ondernemers hierbij door allereerst hun probleem in kaart

groei te kunnen realiseren. We stimuleerden samenwerking

productietechnologieën, zoals 3D-printing, laser lassen,

te brengen. Vervolgens zochten we naar mogelijkheden voor

met deskundige partijen, ter aanvulling van specialistische

robotisering, additive manufacturing, composieten en nano-

het op elkaar afstemmen van de vraag van de ondernemer

kennis die ze mogelijk ontberen. We lieten ze, op ons

technologie.

en het aanwezige aanbod. Desgewenst zochten we naar

verzoek, een Raad van Commissarissen samenstellen.

aanvullende financiering, bijvoorbeeld via fondsen en private

Ondernemers wezen we op het bestaan van verschillende

We richtten ons op innovatieve start-ups in kansrijke niche-

financiers of zorgden voor andere vormen van waardecreatie.

aanvullende financieringsmogelijkheden, zoals de innovatie-

markten, bij voorkeur binnen één van de topsectoren. In de

Waar nodig en mogelijk, verkenden we de mogelijkheden om

vouchers via de RCT’s, de verschillende fondsen die we onder

markt voor semiconductors bijvoorbeeld richtten we ons

onze ondernemers te laten deelnemen aan internationale

beheer hebben, private investeerders of de financierings-

op innovatieve toeleveranciers van de grote semiconductor

EU-programma’s.

mogelijkheden via Europese fondsen en programma’s die we

bedrijven en ondernemers die opereren op het snijvlak Life

vanuit Oost NV begeleiden.

Sciences en High Tech.

Investeren

In de Health Tech Region rond Nijmegen verbonden we

Ondernemers boden we een rijk kleurenpallet aan finan-

Ondernemers in de Maakindustrie konden van oudsher reke-

Med Tech en High Tech bedrijven met elkaar, op het grensvlak

cieringsmogelijkheden, variërend van innovatievouchers

nen op de warme belangstelling van Business Angels via ons

van de productie van semiconductors, zoals in Novio Tech

via RCT’s tot aan de verschillende vormen van leningen en

netwerk Meesters van de Toekomst. We zorgden hierbij voor

Campus. De innovaties die we hielpen te ontwikkelen

vervolgfinanciering via innovatiefondsen en aanvullende

matching en bereidden ondernemers voor op hun presentatie

variëren van toepassingen in medische apparaten tot

financiering via co-financiers. PPM Oost trok samen op met

aan private investeerders.

zelfdiagnose en ‘lab-on-a-chip’ toepassingen voor het tijdig

Oost NV bij de stimulering van innovaties via het fonds

herkennen van bepaalde ziektebeelden. Voor internationale

‘Gelderland voor Innovaties’. Wij financierden een groot

Internationaliseren

reikwijdte van deze activiteiten zorgden we via de verdere

aantal innovatieprojecten vanuit dit fonds. Voor groeifinan-

Onze doelgroepen waren voornamelijk Nederlandse bedrijven

uitbouw van onze netwerken Silicon Europe, Business Cluster

ciering konden ondernemers eveneens bij PPM Oost terecht.

als het gaat om onze begeleiding van de internationalise-

Semiconductors en via het faciliteren van de deelname van

We verzorgen hun financiering vanuit de fondsen die we

ringsactiviteiten van maakbedrijven. We lieten ze graag

onze mkb-bedrijven aan EU-programma’s.

beheren, zoals het fonds ‘MKB Kredietfaciliteit Gelderland’

deelnemen aan zakenmissies en ondernemersreizen die we

of vanuit andere financieringsconstructies in samenwerking

voor ze organiseerden.

43

Voor onze wervingsactiviteiten van internationaal

EasyRiet

Laad.nl

ders organiseerden we zakenmissies in samenwerking met

Niemand minder dan tuinexpert Rob Verlinden is fan. Easyriet

In Nederland maken we jaarlijks zo’n 167 miljoen recreatieve

onze Business Cluster Semiconductors, brancheorganisaties,

produceert schakelbare dakelementen voorzien van echt

fietstochtjes. Dat we met zijn allen veel op de fiets zitten,

kennisinstellingen en grote semiconductorbedrijven als NXP.

natuurriet. “Hij vindt het echt een fantastisch product”,

moge duidelijk zijn. Dit lijkt dus ook mogelijkheden te bieden

Hiermee creëerden we toegang tot de Chinese markt voor

grinnikt Bob van der Put, eigenaar van EasyRiet. “Heel simpel

op zakelijk gebied. Maar: “Deze gigantische markt is vastge-

Gelderse mkb-bedrijven, waaronder dus ook de maakbedrij-

gesteld: wij zagen natuurriet tot 25 centimeter en plakken dat

roest”, stelt Wouter Terpstra van Laad.nl. “Wij proberen dat

ven uit onze regio.

op een plaat. Vervolgens schroef je dat op een dak en ziedaar:

een beetje los te schudden.”

opererende bedrijven waren onze doelmarkten Duitsland, de Verenigde Staten en China. In opdracht van onze stakehol-

een natuurrieten dak.” Laad.nl is bezig met het uitrollen van een compleet nieuw

Onze internationaliseringsactiviteiten richtten zich in toenemende mate op Duitsland. Voor zowel acquisitie als

In vier jaar tijd is een hoop gebeurd. Easyriet won in decem-

fietsnetwerk. In samenspraak met ondernemers en consu-

matchmaking bezochten we daarom verschillende beurzen in

ber vorig jaar de Veluwse Innovatieprijs voor starters, heeft

menten ontwikkelt het Harderwijkse bedrijf nieuwe fietsrou-

dit land. Daarnaast stonden op onze agenda beursbezoeken

samenwerkingen met zeven grote leveranciers en heeft haar

tes. “Vroeger lagen fietsroutes niet in de buurt van winkels

aan China en de Verenigde Staten.

natuurrieten dakelementen te koop in meerdere landen. Van

of horecagelegenheden”, zegt Terpstra. “Moest je kilometers

der Put: “We zijn nu zelfs bezig met een dak voor chalets.”

omfietsen om een kopje koffie te drinken. Dat doen wij met ons netwerk anders.”

Om dat allemaal te bewerkstelligen, was geld nodig.


“We draaiden nog nul omzet. De middelen om van start te

Om de routes zo toegankelijk mogelijk te maken, biedt

gaan hadden we nog niet - een bank zou daarom nooit in ons

Laad.nl een oplossing voor ondernemers. Terpstra: “Ze

hebben geïnvesteerd. PPM Oost zag de potentie wel. En nog

kunnen bij ons een laadpaal voor elektrische fietsen aan-

steeds. Zo stonden we laatst op een beurs in Arnhem en dan

schaffen. Fietsers die even hun e-bike of fiets willen opladen,

komen mensen van PPM Oost gewoon langs: even bijpraten

kunnen tegelijkertijd ook wat eten, drinken of bekijken.

en overleggen. Dat menselijke aspect is echt heel prettig.”

Zo snijdt het mes aan twee kanten.”

Momenteel zijn de dakelementen van EasyRiet alleen nog

‘Fietsen 2.0’ is zo’n groot succes dat een financiering uit

geschikt voor kapschuren, tuinhuizen en andere kleine

Gelderland voor Innovaties nodig was om de groei bij te

gebouwen, maar eigenaar Bob van der Put droomt verder.

kunnen benen. “Je moet laadpalen produceren en verkopen,

“In de toekomst hopen wij een alternatief te zijn. Ga je nu

routes ontwikkelen. Dat kost geld. Een bank accepteert

verbouwen, dan vraag je je af: wat voor soort dakpannen leg

alleen leningen als je een trackrecord hebt. Dat hadden we

ik op mijn huis? Dat moet over een aantal jaar anders zijn.

nog niet. PPM Oost had dat vertrouwen wel. En maar goed

Dan is de vraag: worden het dakpannen of EasyRiet?

ook, want we willen uiteindelijk het grootste fietsplatform

Daar werken we hard aan.”

van Nederland worden.”

45


Jaarrekening 2014

47

Geconsolideerde balans per 31 december 2014 ((bedragen x € 1.000, voor voorgestelde resultaatbestemming)

31 december 2014

31 december 2013

Activa Vaste activa 1

Materiële vaste activa

236

343

2

Financiële vaste activa

58.404

46.162

58.640

46.505

3.485

4.042

61.938

57.551

65.423

61.593

124.063

108.098

Vlottende activa 3

Vorderingen

4

Liquide middelen


Geconsolideerde balans per 31 december 2014 ((bedragen x € 1.000, voor voorgestelde resultaatbestemming)

31 december 2014

31 december 2013

Passiva Groepsvermogen 5

Eigen vermogen

6

Minderheidsbelang derden

7

Voorzieningen

8

Kortlopende schulden

88.086

81.980

2.164

2.012

90.250

83.992

81

81

33.732

24.025

124.063

108.098

49

Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2014 (bedragen x € 1.000)

Opbrengsten 9 10

Opbrengsten ontwikkelingsactiviteiten Opbrengsten participatieactiviteiten

2014

2013 7.437

6.436

11.050

1.367

Totaal opbrengsten

18.487

7.803

Bedrijfskosten 11

Personeelskosten

9.299

7.750

12

Overige kosten

2.755

1.877

175

121

Afschrijvingskosten Totaal bedrijfskosten

12.229

9.748

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

6.258

-1.945

-152

2

6.106

-1.943

Aandeel derden in resultaat

Resultaat


Geconsolideerde kasstroomoverzicht over 2014 (bedragen x € 1.000)

2014

2013

Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat Aanpassingen - Afschrijvingen vaste activa - Minderheidsbelang derden - Mutatie voorziening - Mutatie voorziening participaties en terug boekingen op faillissementen Saldo aanpassingen Mutaties werkkapitaal - Debiteuren - Overige vorderingen Totaal toename vorderingen - Crediteuren - Onderhanden projecten - Overige schulden Toename kortlopende schulden Kasstroom uit operationele activiteiten

6.106

-1.943

175 152 0

121 -2 4

916

-1.651

1.243

-1.528

637 -80 557 11 311 9.385 9.707

-913 5.813 4.900 -170 -681 19.411 18.560 17.613

19.989

Kasstroom uit investeringen Investeringen in materiële vaste activa Deelnemingen en leningen Overige financiële vaste activa Desinvesteringen en aflossingen Kasstroom uit investeringen

-68 -19.115 -4.001 9.958

-143 -12.482 -6.043 12.539 -13.226

-6.129

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Storting in vermogen Kasstroom uit financieringsactiviteiten Totaal kasstroom Mutatie geldmiddelen Stand per 1 januari Kasstroom Stand per 31 december

0

20.000 0 4.387

20.000 33.860

57.551 4.387 61.938

23.691 33.860 57.551 51

Toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening Algemeen

Consolidatie

Belastingen

In de consolidatie hebben we opgenomen de financiële

Oost NV is niet belastingplichtig voor de

Statutaire vestigingsplaats

gegevens van Oost NV en PPM Oost. De deelneming PPM

vennootschapsbelasting. PPM Oost is in principe

Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV is statutair

Oost is voor 100% in de consolidatie betrokken waarbij

vennootschapsbelastingplichtig.

gevestigd te Deventer en heeft twee vestigingen:

een aandeel derden van 2,5% is verantwoord. Onderlinge

Hengelosestraat 585, 7521 AG Enschede

transacties zijn in de consolidatie geëlimineerd.

Meander 601, 6825 ME Arnhem.

De belastingdienst heeft ermee ingestemd dat PPM Oost vrijgesteld is van belastingplicht voor de

Per 1 maart 2015:

Verbonden partijen

Laan van Malkenschoten 40, 7333 NP Apeldoorn.

Als verbonden partij worden alle rechtspersonen

vennootschapsbelasting.

aangemerkt waarover overheersende zeggenschap,

Schattingen

Activiteiten

gezamenlijke zeggenschap of invloed van betekenis kan

Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de

De activiteiten van Ontwikkelingsmaatschappij Oost

worden uitgeoefend. Ook rechtspersonen die overwegende

jaarrekening te kunnen toepassen, is het nodig dat de

Nederland NV (Oost NV) kunnen we samenvatten als het

zeggenschap kunnen uitoefenen worden aangemerkt als

directie van Oost NV zich over verschillende zaken een

versterken en stimuleren van de economie van de provincies

verbonden partij. Ook de statutaire directieleden, andere

oordeel vormt en dat de directie schattingen maakt die

Gelderland en Overijssel. Daarvoor heeft Oost NV vier

sleutelfunctionarissen in het management van Oost NV

essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen

kerntaken: Ontwikkeling & Innovatie, Bedrijfsomgeving,

of de nauwe verwanten zijn verbonden partijen.

bedragen. Indien het voor het afgeven van het in art. 2:362

Investeringsbevordering en Participatie. De laatste

Transacties van betekenis met verbonden partijen

lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van

activiteit is ondergebracht in Participatiemaatschappij

worden toegelicht voor zover deze niet onder normale

deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende

Oost Nederland NV (PPM Oost).

marktvoorwaarden zijn aangegaan. Hiervan wordt toegelicht

veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op

de aard en de omvang van de transactie en andere informatie

de betreffende jaarrekeningposten. De waarde van de

die nodig is voor het verschaffen van het inzicht.

participaties is bepaald op basis van de Valuation Guidelines

Groepsstructuur Verdeling van de aandelen: Staat der Nederlanden

32.751 (55,9%)

Provincie Gelderland

17.892 (30,6%)

Provincie Overijssel

7.912 (13,5%)

for Private Equity and Venture Capital, ontwikkeld door AFIC,

Toelichting op het geconsolideerde kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. Ontvangen en betaalde rente en ontvangen dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.


BVCA en EVCA.

Grondslagen voor waardering activa en passiva


desbetreffende activa niet hoger dan de verkrijgingsprijs die

Materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen

bepaald zou zijn indien geen voorziening voor het actief zou

Algemeen

verkrijgingsprijs, verminderd met lineaire

zijn verantwoord. Het teruggenomen verlies is in de winst- en

De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met

afschrijvingen gebaseerd op de verwachte economische

verliesrekening verwerkt.

de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 Burgerlijk

levensduur. We houden rekening met de op de balansdatum

Wetboek en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor

te verwachten bijzondere waardeverminderingen.

Onderhanden projecten Onderhanden projecten in opdracht van derden worden

de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Ter verbetering van het inzicht en gelet


gewaardeerd tegen de gerealiseerde projectopbrengsten.

op het specifieke karakter van Ontwikkelingsmaatschappij

De aandelenparticipaties worden initieel gewaardeerd

De projectopbrengsten worden verantwoord ter hoogte

Oost Nederland NV is op grond van het Besluit Modellen

tegen reële waarde. Vervolgens worden deze participaties

van de projectkosten (zijnde directe arbeidskosten, direct

Jaarrekening (art.6) op een aantal onderdelen afgeweken

gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. De waardering tegen

toerekenbaar uitbesteed werk en andere externe kosten)

van de algemeen geldende voorschriften en is een beter

verkrijgingsprijs heeft tot gevolg dat waardestijgingen van

voor zover deze waarschijnlijk kunnen worden verhaald.

passende en daardoor duidelijker benaming en indeling

participaties niet in de cijfers tot uitdrukking komen. Ten

Op de gerealiseerde projectopbrengsten worden de reeds

gekozen betreffende een aantal posten in de balans en

einde toch een nader inzicht te geven in de actuele waarde, is

gedeclareerde termijnen in mindering gebracht. Indien

resultatenrekening.

in de toelichting op de balans de fair market value vermeld.

het saldo van de gefactureerde termijnen hoger is dan de

De leningen betreffen zowel leningen aan participaties als

gerealiseerde projectopbrengsten, worden de onderhanden

Alle in de jaarrekening vermelde bedragen zijn in duizenden

leningen aan ondernemingen waarin we niet participeren.

projecten gepresenteerd onder de kortlopende schulden.

euro’s opgenomen tenzij anders is aangegeven.

De leningen zijn gewaardeerd tegen reële waarde van het

Activa en passiva zijn in het algemeen gewaardeerd tegen

verstrekte bedrag, gewoonlijk de nominale waarde, onder

de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde.

aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen.

Indien geen actuele waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs of lagere

Indien sprake is van een bijzondere waardevermindering

marktwaarde. In de balans, winst- en verlies-rekening en het

vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde;

kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen, waarmee

afwaardering vindt plaats ten laste van de winst- en

we verwijzen naar de toelichting.

verliesrekening. De afwaardering is bepaald door individuele beoordeling per participatie op basis van de Valuation

Vergelijking met voorgaand jaar

Guidelines for Private Equity and Venture Capital, ontwikkeld

De gehanteerde grondslagen van waardering en van

door AFIC, BVCA en EVCA.

resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van

Indien is vastgesteld dat een voorziening die in het verleden

het voorgaande jaar.

is verantwoord, niet meer noodzakelijk is of is afgenomen, dan stellen we de toegenomen boekwaarde van de

53

Vorderingen, kortlopende schulden

Voorzieningen

Financiële instumenten

Vorderingen zijn bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de

Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare

Naast hierboven genoemde financiële instrumenten maakt

reële waarde van de tegenprestatie. Handelsvorderingen zijn

of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan

Oost NV geen gebruik van afgeleide financiële instrumenten.

na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde

waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen

kostprijs. Als de ontvangst van de vordering is uitgesteld op

noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze

Compensatiegelden

grond van een verlengde overeengekomen betalingstermijn

is in te schatten. De voorzieningen worden opgenomen tegen

Compensatiegelden zijn bijdragen op grond van een besluit

is de reële waarde bepaald aan de hand van de contante

de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om

van het Ministerie van Economische Zaken ten behoeve van

waarde van de verwachte ontvangsten en zijn er op basis

de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen.

de activiteiten van PPM Oost: het investeren in participaties

van de effectieve rente rente-inkomsten ten gunste van de

De voorzieningen worden gewaardeerd tegen nominale

en het verstrekken van leningen.

winst-en-verliesrekening gebracht. Voorzieningen wegens

waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk

oninbaarheid zijn in mindering gebracht op de boekwaarde

zijn om de verplichting af te wikkelen, tenzij anders vermeld.

van de vordering.

Voorziening jubilea Liquide middelen

De voorziening jubilea wordt opgenomen voor verwachte

Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en

lasten gedurende het dienstverband.

deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden.

Bij de berekening van de voorziening wordt onder meer

Liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale

rekening gehouden met verwachte salarisstijgingen en de

waarde.

blijfkans.

Aandeel derden

Operationele leasing

Het aandeel derden als onderdeel van het groepsvermogen

Bij de vennootschap kunnen er leasecontracten bestaan

is gewaardeerd tegen het bedrag van het nettobelang

waarbij een groot deel van de voor- en nadelen die aan de

in de desbetreffende groepsmaatschappijen. Voor zover

eigendom verbonden zijn, niet bij de vennootschap ligt.

de betreffende groepsmaatschappij een negatieve

Deze leasecontracten worden verantwoord als operationele

nettovermogenswaarde heeft, zijn de negatieve waarde en de

leasing. Verplichtingen uit hoofde van operationele leasing

eventuele verdere verliezen niet toegewezen aan het aandeel

worden, rekening houdend met ontvangen vergoedingen

derden, tenzij de derden aandeelhouders een feitelijke

van de lessor, op lineaire basis verwerkt in de winst-en-

verplichting hebben en in staat zijn om de verliezen voor hun

verliesrekening over de looptijd van het contract.

rekening te nemen. Zodra de nettovermogenswaarde van de groepsmaatschappij weer positief is, worden resultaten toegekend aan het aandeel derden.


Grondslagen voor resultaatbepaling

Periodieke betaalbare beloningen

Rentebaten en rentelasten

Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de

Rentebaten worden in de winst- en verliesrekening

Algemeen

arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst- en verliesrekening

gepresenteerd onder de opbrengsten uit

Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de

voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers.

ontwikkelingsactiviteiten respectievelijk opbrengsten uit

opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten

participatieactiviteiten.

en andere lasten over het jaar. De opbrengsten op transacties

Pensioenen

worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd.

Oost NV heeft een toegezegde pensioenregeling waarop

Subsidies

de bepalingen van de Nederlandse Pensioenwet van

Subsidies voor investeringen in participaties en

Opbrengsten

toepassing zijn en waarop de verplichte, contractuele

leningen worden in de winst- en verliesrekening

Onder opbrengsten ontwikkelingsactiviteiten worden

of vrijwillige basis premies aan het pensioenfonds

verwerkt zodra de investeringen in overeenstemming

verstaan het totaal van de aan subsidieverstrekkers

(ABP) worden betaald door Oost NV. De premies worden

met de subsidievoorwaarden hebben plaatsgevonden.

gedeclareerde en te declareren bedragen, exclusief

verantwoord als personeelskosten zodra deze verschuldigd

Vooruitontvangen subsidies die nog niet zijn aangewend,

omzetbelasting, voor gedurende het jaar uitgevoerde

zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als

worden onder de kortlopende schulden gepresenteerd.

activiteiten en de doorberekeningen van bedrijfskosten aan

overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt

Indien op grond van de subsidievoorwaarden gerealiseerde

de Staat der Nederlanden en de provincies Overijssel en

of tot een vermindering van toekomstige betalingen.

subsidieopbrengsten niet vrij beschikbaar zijn, wordt dit bij

Gelderland. De opbrengsten uit participatieactiviteiten zijn

Nog niet betaalde premies worden als verplichting op de

de toelichting op de overige reserves vermeld.

afzonderlijk gepresenteerd.

balans opgenomen. Afgelopen jaren werd de ABP regeling verwerkt als toegezegde-bijdrage regeling, omdat Oost NV

De opbrengsten bij verkoop van participaties worden

in het geval van een tekort bij het ABP geen verplichting

verantwoord in het jaar waarin de economische rechten en

heeft tot voldoen van aanvullende bijdragen anders dan de

risico’s op de betreffende participaties zijn overgedragen.

toekomstige premies.

Dividenden worden verantwoord in het jaar van ontvangst. Renteopbrengsten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening

Kosten

houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende

De kosten worden bepaald op historische basis en

actiefpost. Verliezen bij afstoting van participaties of bij

toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking

oninbaarheid van leningen worden afgeboekt op de daarvoor

hebben.

gevormde voorziening. Toevoeging aan deze voorziening komt ten laste van het resultaat. De opbrengsten van

Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op

diensten worden verantwoord in het jaar waarin de diensten

basis van de geschatte economische levensduur.

zijn verricht.

55

Risicomanagement en Risicobeheer

ligt in het verlengde van de Corporate Governance. Oost NV

het bepaalde in de Wet Financiering Decentrale Overheden

besteedt veel aandacht aan integriteit van medewerkers,

(Wet Fido) in acht. In de praktijk wordt alleen van deposito’s

Risicomanagement is het identificeren en kwantificeren van

stakeholders en andere belanghebbenden.

gebruik gemaakt.

risico’s en het vaststellen van de beheersmaatregelen.

Oost NV zal meer dan in het verleden aandacht hebben voor

Het risicobeleid van Oost NV is erop gericht toekomstige

het punt van integriteit bij de bedrijven en organisaties waar

risico’s inzichtelijk te maken, te beheersen, te verminderen of

zij activiteiten voor uitvoert dan wel in participeert.

Interne beheersing administratieve organisatie:

te spreiden.

Ten aanzien van personeel is een aantal risicogebieden in

het participatiebedrijf maakt gebruik van een

Risicomanagement wordt regelmatig in MT, auditcommissie

kaart gebracht. Te denken valt o.a. aan de vervanging van

participatiebeheersysteem waarin de stappen beschreven

en RvC vergaderingen besproken. Op deze wijze is het

cruciale functies.

worden van lead naar deelneming en van deelneming naar

geïncorporeerd in de organisatie. In 2014 is Risicomanagement verder doorontwikkeld, zijn

4. Informatierisico’s

exit. Het voorzieningen- en waarderingsbeleid is gebaseerd 3. Financiële risico’s

risicogebieden in kaart gebracht, beheersmaatregelen

Marktrisico en economische ontwikkelingen: Oost NV loopt

genomen en vindt er periodiek monitoring plaats.

risico’s ten aanzien van de waardering van participaties,

op Valuation Guidelines for Private Equity and Venture Capital ontwikkeld door AFIC,BVCA en EVCA.

opgenomen onder financiële vaste activa. Ten aanzien van

PPM Oost loopt een risico inzake de informatieverstrekking

Oost NV heeft haar risico’s onderverdeeld in 4 categorieën:

de normale bedrijfsvoering van de participaties, beheerst

omtrent participaties. Zowel bij de initiële investering,

> Strategische risico’s

Oost NV het risico. Het risico is mede sterk afhankelijk

tijdens de looptijd van de participatie als bij de exit bestaat

> Operationele risico’s

van de economische ontwikkelingen, nationaal maar ook

de kans dat beslissingen worden gebaseerd op onjuiste of

> Financiële risico’s

wereldwijd.

onvolledige informatie. Dit risico wordt ondervangen door

> Informatie risico’s.

de deskundigheid van de medewerkers, alsmede handhaving Oost NV ontwikkelt projecten maar kan ze ook zelf uitvoeren.

Risicocategorie: 1. Strategische risico’s

van het interne participatiebeheersysteem.

Er vindt voor projectaanvang een transparante en zorgvuldige projectrisicoanalyse plaats. Voor zover Oost NV gebruik

Informatievoorziening en automatisering:

Mogelijke strategische risico’s zijn:

maakt van Europese steunfondsen is zij op de hoogte van de

bijna alle gegevens van Oost NV bevinden zich in

> Wijziging economisch beleid bij stakeholders.

betreffende regelgeving.

geautomatiseerde systemen. De werking van die systemen

> Ontwikkelingen bij stakeholders voor zover activiteiten in het verlengde liggen van de activiteiten van Oost NV. 2. Operationele risico’s Oost NV werkt in overeenstemming met vigerende wet- en

is onder meer afhankelijk van de technische infrastructuur. Kredietrisico: Oost NV heeft geen significante concentraties

Uiteraard zijn er door Oost NV de noodzakelijke technische

van kredietrisico’s. De liquide middelen staan uit bij banken

en organisatorische maatregelen getroffen om de

die minimaal een A-rating hebben. Oost NV heeft leningen

continuïteit van de bedrijfskritische processen te garanderen.

verstrekt aan participanten waarin wordt deelgenomen.

regelgeving en heeft operationele en beheerprocedures inzake aanbestedingsbeleid en staatssteun.

Liquiditeiten: Voor het uitoefenen van de treasury-functie

Het integriteitsbeleid van Oost NV en de uitvoering ervan

met betrekking tot de liquide middelen neemt Oost NV


Toelichting op de geconsolideerde balans 1. Materiële vaste activa

(bedragen x € 1.000)

Huisvesting

Inventaris

Automatisering

Totaal

10,0%

10,0%

33,3%

Aanschafwaarde

126

308

991

1.425

Cumulatieve afschrijving

-122

-241

-719

-1.082

Stand per 31 december 2013

4

67

272

343

Investeringen 2014

0

6

62

68

Afschrijving 2014

-4

-47

-124

-175

Boekwaarde per 31 december 2014

0

26

210

236

Afschrijvingspercentage

57

Toelichting op de geconsolideerde balans 2. Financiële vaste activa


31 december 2014

Participaties en leningen

31 december 2013 66.861

57.704

af: voorzieningen participaties

-18.501

-17.585

Overige financiële vaste activa

10.044

6.043

58.404

46.162


Participaties en leningen


Aanschafwaarde 1 januari 2013

Participaties

Leningen met participaties

Leningen

Totaal

37.664

7.392

12.705

57.761

3.805 3.101

1.477 750 99

1.753 1.204 293

7.035 5.055 392

2.275 2.915 -692

938 2.188 -926

3.877 346 1.618

7.090 5.449 0

38.688

5.666

13.350

57.704

3.384 7.287

2.143 2.325 240

2.763 45 928

8.290 9.657 1.168

1.206 2.491 -125

2.796 63 -111

2.553 849 236

6.555 3.403 0

Aanschafwaarde 31 december 2014

45.537

7.404

13.920

66.861

Voorziening

11.050

1.114

6.337

18.501

34.487

6.290

7.583

48.360

Bij: - investeringen - uitbreidingen - rentebijschrijving Af: - desinvesteringen/aflossingen - faillissementen/liquidatie - omzetting Aanschafwaarde 31 december 2013 Bij: - investeringen - uitbreidingen - rentebijschrijving Af: - desinvesteringen/aflossingen - faillissementen/liquidatie - omzetting

Balanswaarde 31 december 2014

De meerwaarde op basis van de fair market value van de participaties ten opzichte van de boekwaarde bedraagt per 31 december 2014 € 10.186.000. Ultimo 2013 bedroeg deze meerwaarde € 13.698.000.

59

Voorzieningen participaties en leningen

Hiernaast zijn de noodzakelijk geachte voorzieningen gepresenteerd voor risico’s van het verstrekken van risicokapitaal. De voorziening wordt bepaald door individuele beoordeling per participatie op basis van de Valuation Guidelines for


Private Equity and Venture Capital, ontwikkeld door AFIC,

Stand per 1 januari 2013

19.236

Onttrekkingen als gevolg van: Gerealiseerde exits Faillissementen

313 2.094 2.407

Wijziging voorzieningen participaties en leningen: Dotatie voorziening

4.715

Vrijval voorziening

-3.959 756


17.585

Onttrekkingen als gevolg van: Gerealiseerde exits Faillissementen

60 3.492 3.552

Wijziging voorzieningen participaties en leningen: Dotatie voorziening

9.924

Vrijval voorziening

-5.456 4.468



18.501

BVCA en EVCA.

Overige financiële vaste activa

Dutch Venture Initiative S.A SICAR is een vennootschap naar

Luxemburgs recht en gevestigd in Luxemburg. Het betreft een 66,67% kapitaalbelang. Aangezien belangrijke beslissingen moeten worden genomen met toestemming van het (bedragen x € 1.000)

Dutch Venture Initiative S.A SICAR Topfonds Gelderland B.V. SPV Hengelo B.V.

31 december 2014

Ministerie van Economische Zaken is PPM Oost niet feitelijk

31 december 2013

beleidsbepalend in deze vennootschap en daarom is geen

10.025

6.024

9

9

10

10

10.044

6.043

geconsolideerde jaarrekening opgesteld. Het belang in DVI wordt gehouden voor rekening en risico van het Ministerie van Economische Zaken. Onder de kortlopende schulden is hiervoor een verplichting opgenomen. Inmiddels vormt de post DVI een aanzienlijk deel van de balans van PPM Oost. Met het Ministerie van Economische Zaken wordt in 2015 gewerkt aan het onderbrengen van het belang in een nieuwe vennootschap. Topfonds Gelderland B.V. betreft een 95% kapitaalbelang en is gevestigd te Arnhem. De provincie Gelderland heeft prioriteitsaandelen in deze vennootschap. Consolidatie is om deze reden achterwege gebleven. SPV Hengelo B.V. is gevestigd in Enschede. PPM Oost is houder van alle aandelen in deze vennootschap. Op grond van artikel 2:407 lid 1BW is geen geconsolideerde jaarrekening opgesteld.

61

3. Vorderingen Deze post is als volgt samengesteld:


Op de debiteuren is in mindering gebracht een voorziening

voor dubieuze debiteuren van € 98.000 (in 2013 € 266.000).

31 december 2014

Debiteuren

De vordering op subsidiënten betreft nog te ontvangen

31 december 2013

bedragen van de Provincies en het Ministerie van

891

1.528

Subsidiënten

1.320

369

Overige vorderingen

1.274

2.145

3.485

4.042

Economische Zaken. Onder overige vorderingen is een overbruggingskrediet opgenomen van € 50.000 met mogelijk een looptijd langer dan een jaar.

4. Liquide middelen

De gelden op deposito en de middelen in rekening courant bij

De samenstelling is als volgt:

de bank zijn vrij beschikbaar met uitzondering van een bankgarantie van € 144.000 verstrekt jegens de verhuurder van het pand Meander 601 te Arnhem en de verhuurder van het


31 december 2014

Kasmiddelen Bankrekeningen

pand Laan van Malkenschoten 40 te Apeldoorn. Daarnaast

31 december 2013

is een bedrag van € 18.980.000 (in 2013 € 10.976.000), dat

1

1

61.937

57.550

61.938

57.551

5. Eigen Vermogen Het eigen vermogen wordt in de toelichting op de enkelvoudige balans nader toegelicht.


bestemd is voor Dutch Venture Initiative, verpand aan het Ministerie van Economische Zaken.

6. Minderheidsbelang derden Dit betreft het aandeel van de minderheidsaandeelhouder Universiteit Twente in Participatiemaatschappij Oost Nederland NV.



2.012

Aandeel in de winst PPM Oost

152

Saldo per 31 december 2014

2.164

7. Voorzieningen Het verloop in 2014 is als volgt:

Voorziening betreft een voorziening voor jubileumuitkeringen.

De voorziening heeft een langlopend karakter.



81

Mutatie jubileumvoorziening - Dotatie

7

- Ontrekking

7


0 81

63

8. Kortlopende schulden

De voorschotten in het kader van Gelderland voor

Deze post is als volgt samengesteld:

Innovaties hebben een overwegend langlopend karakter. Onderhanden projecten:


Crediteuren

31 december 2014

> Projecten waarin Oost NV wordt voorgefinancierd

31 december 2013 393

€ 1.872.000 (2013 € 456.000).

382

> Projecten die Oost NV zelf voorfinanciert € 1.480.000

81

> Er is een voorziening in mindering gebracht voor een

(2013 € 375.000).

Onderhanden projecten

392

bedrag van € 57.000 (2013 € 57.000).

Belastingen en sociale lasten

507

379 Dutch Venture Initiative betreft een verplichting jegens

Pensioenen

75

86

de Staat der Nederlanden voor het fonds Dutch Venture Initiative.

Voorschot Gelderland voor Innovaties

2.236

3.550

Overige

1.147

1.222

28.982

17.008

0

1.317

33.732

24.025

Verplichting Dutch Venture Initiative Schuld Saxion


Niet in de balans opgenomen verplichtingen Huurverplichtingen:

Subsidie Innovatiefonds Oost Nederland

Locatie Arnhem: tot 1 maart 2015, € 31.000.

Op 25 maart 2009 is door de provincies Gelderland en

Locatie Enschede: tot 1 maart 2015, € 14.000.

Overijssel € 13.636.000 beschikbaar gesteld in het kader van

Locatie Apeldoorn: t/m 28 februari 2025, € 235.000 per jaar.

het GO Programma (EFRO 2007-2013) en de Subsidieregeling Vitaal Gelderland 2008. De subsidie is verstrekt voor de

Leaseovereenkomsten voor auto’s bedragen:

periode 1 juli 2008 tot en met 30 juni 2015. Ultimo 2014

2015 € 52.000

is het gehele bedrag aangewend in het kader van deze

2016 € 42.000

subsidieregeling. Na afloop van het project dient een

2017 € 18.000

aanvraag tot subsidievaststelling te worden ingediend.

2018 € 5.000 Huurcontract voor kopieermachines/printers € 50.000 per

Subsidie Gelderland voor Innovaties

jaar. Daarnaast zijn er jaarcontracten voor ICT-zaken en

Op 8 januari 2009 is door de provincie Gelderland

telefonie.

€ 3.000.000 beschikbaar gesteld in het kader van het GO Programma (EFRO 2007-2013). De subsidie betreft een

Toegezegde bedragen

garantieregeling en een innovatiekredietregeling voor de

Aan nieuwe participaties is ultimo 2014 reeds een toezeg-

periode tot 31 december 2013. Ultimo 2013 is het gehele

ging gedaan tot participatie door PPM Oost en tot het

bedrag aangewend in het kader van deze subsidieregeling.

verstrekken van leningen voor een totale waarde van

In 2014 is een aanvraag tot subsidievaststelling ingediend.

€ 5.078.000.

Gebeurtenissen na balansdatum Fiscale eenheid omzetbelasting

Per 1 maart verhuizen Oost NV en haar dochter PPM Oost

De vennootschap vormt met dochtermaatschappij PPM Oost,

NV naar één locatie in Apeldoorn. De verhuizing brengt een

MKB Kredietfaciliteiten Gelderland en Topfonds Gelderland

investering van € 200.000 (aanpassingen in het pand) met

een fiscale eenheid voor de omzetbelasting. Op grond van

zich mee. Voor inrichting zal ook € 200.000 benodigd zijn.

de standaardvoorwaarden is de vennootschap hoofdelijk

Daar zullen de komende jaren lagere huisvestingskosten

aansprakelijk voor ter zake door de combinatie verschuldigde

tegenover staan.

belasting.

65

Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening (bedragen x € 1.000)

Opbrengsten 9

2014

2013

Opbrengsten uit ontwikkelingsactiviteiten: 3.489

2.329

1.004

1.210

> Provincie Overijssel

1.457

1.428

> Provincie Gelderland

1.464

1.430

23

39

Opbrengsten overige opdrachten Boekjaarsubsidies: > Staat der Nederlanden

Rentebaten liquide middelen

7.437 10

6.436

Opbrengsten uit participatieactiviteiten: 10.064

4.927

Aanschafwaarde verkochte participaties

-1.188

-2.968

Opbrengst participaties

8.876

1.959

Waardeverminderingen en faillissementen

3.329

5.866

Transactieresultaat

5.547

-3.907

326

722

1.537

1.078

181

142

362

334

20

48

0

1.193

3.077

1.757

Verkoop opbrengsten participaties

Dividend participaties Rentebaten uit participaties Overig Rentebaten liquide middelen Opbrengst compensatiegelden Gelderland voor Innovaties Opbrengsten beheervergoeding

Totaal


11.050

1.367

18.487

7.803

11. Personeelskosten

Per einde verslagjaar waren er 103 personen werkzaam,

Personeelsbestand

exclusief ingehuurd personeel (2013: 104). Gemiddeld aantal Fte exclusief ingehuurd personeel: 93,1 (2013: 77,8).


Specificatie:

2014

2013

Lonen en salarissen

6.501

5.802

Pensioenlasten

1.035

1.012

Sociale lasten

1.059

849

708

358

-4

-271

9.299

7.750

Inhuur personeel Detachering

Verdeling personeelskosten naar activiteiten

2014

2013

Ontwikkelingsactiviteiten

5.574

4.707

Participatieactiviteiten

3.725

3.043

9.299

7.750

67

12. Overige kosten

De directe externe kosten betreffen kosten die gemaakt worden om projecten uit te voeren.


2014

2013

De algemene kosten betreffen onder andere overige

267

Directe externe kosten

307

personeelskosten, huisvestings-, kantoor-, inventarisen automatiseringskosten waarvan € 1.301.000 (2013: € 1.284.000) betrekking hebben op ontwikkelings-

Directe participatiekosten:

activiteiten en € 1.205.000 (2013: € 1.297.000) op

- Dotatie aan de voorziening participaties - Vrijval voorziening desinvesteringen en faillissementen Overige kosten

8.718

4.715

-8.934

-6.366

198

640

Algemene kosten


participatieactiviteiten exclusief afschrijving ad € 175.000 waarvan € 78.000 PPM Oost.

-18

-1.011

2.506

2.581

2.755

1.877

Enkelvoudige balans per 31 december 2014 (bedragen x € 1.000, voor voorgestelde resultaatbestemming)

31 december 2014

31 december 2013

Activa Vaste activa

13


47

132


84.105

78.197

84.152

78.329

Vorderingen

2.382

2.146

Liquide middelen

3.258

2.787

5.640

4.933

89.792

83.262

Vlottende activa

69

Enkelvoudige balans per 31 december 2014 (bedragen x € 1.000, voor voorgestelde resultaatbestemming)

31 december 2014

31 december 2013

Passiva Eigen vermogen 14

Geplaatst en gestort aandelenkapitaal

58.555

58.555

15

Agio reserve

12.046

12.046

16

Overige reserve

11.379

13.322

17

Onverdeeld resultaat boekjaar

6.106

-1.943

88.086

81.980

50

57

1.656

1.225

89.792

83.262

Voorzieningen Kortlopende schulden


Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2014 (bedragen x € 1.000)

2014

2013

Opbrengsten Opbrengsten

7.437

6.436

Bedrijfskosten Personeelskosten

5.574

4.707

Overige kosten

1.568

1.591

97

112

Afschrijvingskosten Totaal bedrijfskosten

7.239

6.410

198

26

Resultaat deelnemingen

5.908

-1.969

Resultaat

6.106

-1.943

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

71

Enkelvoudig kasstroomoverzicht over 2014 (bedragen x € 1.000)

2014

2013

Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat

6.106

-1.943

97 -7 -5.908 -5.818

112 2 1.969 2.083

-175 -61 -236 101 311 19 431

-785 -369 -1.154 -61 -681 -34 -776

Aanpassingen - Afschrijvingen vaste activa - Mutatie voorziening - Resultaat deelneming Saldo aanpassingen

Mutaties werkkapitaal - Debiteuren - Overig Totaal toename vorderingen - Crediteuren - Onderhanden projecten - Overig Afname kortlopende schulden Kasstroom uit operationele activiteiten

483

-1.790

Kasstroom uit investeringen Investeringen in vaste activa Verworven deelnemingen Kasstroom uit investeringen

-12 0

-58 -20.000 -12

-20.058

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Storting in aandelenkapitaal en agio Kasstroom uit financieringsactiviteiten Totaal kasstroom

0

20.000 0 471

20.000 -1.848

2.787 471 3.258

4.635 -1.848 2.787

Mutatie geldmiddelen Stand per 1 januari Kasstroom Stand per 31 december


Toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening

Toelichting op de balans en winsten verliesrekening

Algemeen

13. Financiële vaste activa (bedragen x € 1.000)

De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige

De financiële vaste activa betreft de deelneming in PPM Oost.

uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven

door de Raad voor de Jaarverslaggeving.

Dit belang is 97,49% en is gewaardeerd tegen netto vermogenswaarde.

De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling voor de enkelvoudige jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk. Deelnemingen in groepsmaatschappijen worden gewaardeerd volgens de nettovermogenswaarde in overeenstemming de gecon-

Mutatieoverzicht:

solideerde jaarrekening.


78.197

Resultaat deelneming 2014

5.908


84.105

Voor de grondslagen van de waardering van activa en passiva en voor de bepaling van het resultaat wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening. De deelneming in PPM Oost is in de enkelvoudige balans gewaardeerd tegen de netto vermogenswaarde aangezien invloed van betekenis kan worden uitgeoefend.

73

Eigen vermogen

14. Geplaatst en gestort kapitaal

De specificatie van het eigen vermogen is:

Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt € 80.000.000 en bestaat uit 80.000.000 aandelen ad € 1. Het geplaatst aantal aandelen bedraagt 58.555.120 van elk € 1.


31 december 2014

31 december 2013

Geplaatst en gestort kapitaal

58.555

58.555

Agio reserve

12.046

12.046

Overige reserve

11.379

13.322

Onverdeeld resultaat boekjaar

6.106

-1.943

88.086

81.980

Eigen vermogen

15. Agio reserve Het agio is het meerdere wat is gestort bij de aandelenuitgifte naar aanleiding van de fusie en de stortingen door aandeelhouders in 2010 en 2013. Het verloop in 2014 is als volgt:

Stand per 1 januari 2014 Bij: storting aandeelhouders Saldo per 31 december 2014


12.046 0 12.046

16. Overige reserves

Ultimo 2014 is van de overige reserves plus onverdeeld resultaat

Het verloop in 2014 is als volgt:

boekjaar een bedrag van € 13.636.000 in het kader van de subside

Innovatiefonds Oost Nederland niet vrij uitkeerbaar totdat de subsidie in 2015 definitief is vastgesteld. In het kader van Gelderland voor Innovaties is € 3.000.000 niet vrij uitkeerbaar totdat de subsidie in 2015 is vastgesteld.


13.322

Bij: verdeling resultaat 2013

-1.943


11.379

17. Onverdeeld resultaat boekjaar Het verloop is als volgt:


-1.943

Af: toevoeging aan de algemene reserve

1.943

Bij: onverdeeld resultaat 2014

6.106


6.106

75

Vergoedingen aan bestuurder en commissarissen De bezoldiging van de bestuurder is gebaseerd op de BBRA schalen en bedroeg:

2014 Salarissen

2013 124.520

124.355

Pensioenen

17.257

19.551

Sociale lasten

1.764

1.764

De bezoldiging van commissarissen bedroeg

Deventer, 2 april 2015

€ 45.000 (2013: € 34.000).

De directie

Oost NV heeft geen pensioenverplichtingen naar haar

drs. C.W. van Willigen

commissarissen en heeft gedurende het jaar

geen bedragen verleend in de vorm van voorschotten,

De Raad van Commissarissen

presentiegelden of kredieten.

drs. A. Verberk RA

drs. H. A. Doek J. Schepers G. Braaksma drs. C.E. Habes


Overige gegevens Statutaire regeling omtrent de bestemming van de winst Het resultaat staat conform artikel 20 van de statuten ter vrije beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

Voorstel bestemming resultaat 2014 Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt door de directie voorgesteld het gerealiseerde winst ad € 6.106.000 toe te voegen aan overige reserves. Het hier vermelde voorstel is niet in de balans verwerkt. Het gehele resultaat van het boekjaar is verantwoord als onverdeeld resultaat boekjaar als onderdeel van het eigen vermogen.

77

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands

Oordeel

recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden.

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld

Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende

van de grootte en de samenstelling van het vermogen

Aan: de Algemene Vergadering van

ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig

van Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV

Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV

plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid

per 31 december 2014 en van het resultaat over 2014 in

wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van

overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland

materieel belang bevat.

geldende Burgerlijk Wetboek (BW).

en met 77 opgenomen jaarrekening 2014 van

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden

Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV te

ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen

Deventer gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de

en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde

Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij

geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december

werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant

dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding

2014 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-

toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het

van het onderzoek of het directieverslag, voor zover wij dat

verliesrekening over 2014 en de toelichting, waarin zijn

inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking

kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is

opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen

van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met

voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de

h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden

accountant de interne beheersing in aanmerking die

wij dat het directieverslag, voor zover wij dat kunnen

Verantwoordelijkheid van de directie

relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor

beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist

De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor

het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten

in artikel 2:391 lid 4 BW.

het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het

van controlewerkzaamheden die passend zijn in de

resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het

omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter

opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming

niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de

met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk

effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap.

PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

Wetboek (BW). De directie is tevens verantwoordelijk voor

Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid

drs. G.A. van der Leest RA

een zodanige interne beheersing als de directie noodzakelijk

van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving

acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken

en van de redelijkheid van de door de directie van de

zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van

vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie

fraude of fouten.

van het algehele beeld van de jaarrekening.

Verantwoordelijkheid van de accountant

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel

informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing

over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben

voor ons oordeel te bieden.

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag op pagina 47 tot


Arnhem, 2 april 2015

Overzicht participaties per 31 december 2014

Aanvangsjaar

Belang deelneming

Statutaire zetel

2B Energy B.V.

2014

11,30%

Hengelo

3D Gold Printing B.V.

2013

lening

-

Nijkerk

Aemics B.V.

2005

lening

-

Hengelo

Ambient Holding B.V.

2008

53,83%

Enschede

Antimmune B.V.

2011

lening

-

Nijmegen

AnyBridge M2M Solutions B.V.

2012

lening

-

Nijkerk

Assistive Rehab B.V.

2013

lening

-

Didam

Aunti Aviaiton B.V.

2012

lening

-

Ermelo

Automotive Apeldoorn B.V.

2011

lening

-

Apeldoorn

BE Holding B.V.

2011

lening

-

Nunspeet

2,48%

Naarden

BioGeneration Ventures B.V.

2008

BioSenz B.V.

2014

lening

Blackolive B.V.

2008

30,77%

Arnhem

Bloomville Beheer B.V.

2011

49,00%

Nijkerk

Bouwpaco Packaging Equipment B.V.

2014

lening

-

Voorthuizen

BTN International B.V.

2013

lening

-

Arnhem

Business Angels Technostarters II B.V.

2008

40,00%

Haaksbergen

Bussman Verhuur Groep B.V.

2013

25,00%

Beuningen

Butterfly World Borculo B.V.

2014

lening

-

Borculo

Nijmegen

79


Aanvangsjaar

Belang deelneming

Caffè Sotto

2014

Campus Business Center B.V.

-

Harderwijk

2004

20,00%

Hengelo

Can-IT B.V.

2009

16,00%

Wageningen

Carbon Space Frames B.V.

2014

lening

-

Zutphen

Castbasics B.V.

2012

lening

-

Barneveld

Check-Points Holding B.V.

2006

10,00%

Wageningen

CO2BO B.V.

2014

lening

-

Hengelo

CoolWave Processing B.V.

2013

lening

-

Wageningen

CTN Vastgoed B.V.

2014

lening

-

Nijmegen

CWR Mobility B.V.

2010

13,39%

Nijmegen

Deepwater-Energy B.V.

2013

lening

-

Arnhem

DHM Dental B.V.

2013

lening

-

Arnhem

EasyRiet B.V.

2014

lening

-

Harderwijk

E-Nose B.V.

2014

lening

-

Zutphen

E-Print Solutions B.V.

2011

lening

-

Dinxperlo

ETV Groep Beheer B.V.

1999

20,00%

Apeldoorn

ETV Groep Expl.- en Ontw.Mij C.V.

1999

lening

-

Apeldoorn

GOM Apeldoorn B.V. (ETV)

2000

100,00%

Arnhem


lening

Statutaire zetel

Aanvangsjaar

Belang deelneming

Statutaire zetel

Extra Dimensies Holding B.V.

2009

25,00%

Deventer

Facility Point Arnhem B.V.

1999

37,80%

Arnhem

Feltest Equipment B.V.

2009

-

Eerbeek

20,00%

Ophemert

lening

Ferm RFID Solutions B.V.

2011

Fewle B.V.

2014

lening

Fibroned B.V.

2006

lening

Doesburg -

Apeldoorn

FlexGen Holding B.V.

2011

15,30%

Nijmegen

Food Sense B.V.

2014

22,50%

Zwolle

Foodcase Holding B.V.

2012

lening

Foodcase International B.V.

2013

7,50%

Wageningen

Fresh Idea Factory

2013

lening

-

Lochem

Koninklijke FrieslandCampina N.V.

2010

lening

-

Wageningen

GATT Technologies B.V.

2014

lening

-

Nijmegen

GenAlice B.V.

2011

lening

-

Harderwijk

Global Cash Solutions B.V.

2010

lening

-

Putten

Green Insight B.V.

2013

20,00%

Enschede

Green Vision Holding B.V.

2005

34,67%

Arnhem

Grootverbruik Product Informatie B.V.

2012

-

Wageningen

lening

Wageningen

81


Aanvangsjaar

Belang deelneming

ICOAN B.V.

2014

IMK Holding B.V.

-

Putten

2009

24,60%

Arnhem

IMT Beheer B.V.

2008

48,00%

Spijk

In2Care Holding B.V.

2014

lening

-

Wageningen

Informaat CXP B.V.

2013

16,25%

Deventer

InteRNA Technologies B.V.

2011

15,00%

Nijmegen

ITS Language

2013

lening

-

Doetinchem

JDB Didactics B.V.

2011

lening

-

Ede

Jutten Simulation & Training B.V.

2014

lening

Kaspar Koch Holding B.V.

2014

lening

Laad.NL Holding B.V.

2014

lening

Lead Pharma Holding B.V.

2007

25,84%

Nijmegen

Life Science & Health Fund B.V.

2014

25,00%

Tilburg

Logitrade Logistic Systems B.V.

2012

lening

-

Rossum

Macédes B.V.

2013

lening

Arnhem

Magic Mobs B.V.

2014

lening

Nijmegen

Medical2Market B.V.

2011

lening

-

Hattem

Micronit Microfluidics B.V.

2001

25,40%

Enschede


lening

Statutaire zetel

Malden -

Nijmegen Harderwijk

Aanvangsjaar

Belang deelneming

MilkWays Holding B.V.

2013

Mimetas

2014

Mobisep B.V.

2013 2004

Mosaïc Systems B.V.

lening

Statutaire zetel -

Hattem

17,50%

Leiden

lening

-

Velp

43,31%

Enschede

23,28%

Didam

MPS Group B.V.

2013

MPS Holding B.V.

2005

lening

-

Didam

Music Maker Media Group B.V.

2014

lening

-

Arnhem

NBCL B.V.

2013

lening

-

Wijchen

NedAero Holding B.V.

2009

34,50%

Zevenaar

2003*

25,00%

Enschede

-

Nijmegen

Nederlands-Duitse Internet Exchange B.V. Nice Brands Agency B.V.

2012

lening

NOVEK Group B.V.

2008

14,00%

Nunspeet

NovioGendix Holding B.V.

2007

40,75%

Nijmegen

NovioSense B.V.

2013

lening

-

Nijmegen

Novo language

2013

lening

-

Nijmegen

NSure Holding B.V.

2011

14,80%

Wageningen

ODIN Company

2013

-

Nijmegen

Ojah B.V.

2010

20,15%

Wageningen

lening

83


Aanvangsjaar

Belang deelneming

Okimono B.V.

2014

Optisense B.V.

2009

Optixolar B.V.

2014

Panthera Group B.V.

lening

Statutaire zetel -

Arnhem

14,94%

Enschede

lening

-

Amsterdam

2001

24,35%

Enschede

PB International B.V.

2011

lening

-

Zelhem

Pectcof

2014

lening

-

Wageningen

Pepscan Holding N.V.

2005

5,90%

Lelystad

Perrit B.V.

2011

27,29%

Hengelo

Phenovation B.V.

2012

lening

-

Wageningen

Phortman Medical B.V.

2011

lening

-

Ruurlo

Pieter Nieuwland Holding B.V.

2014

lening

-

Nijmegen

Pillkey Holding B.V.

2009

25,00%

Ede

Point-One Starter Fund U.A.

2008

9,24%

Eindhoven

PolyClaim B.V.

2011

lening

-

Epe

Polyketting B.V.

2014

lening

-

Zelhem

PriHealth B.V.

2013

lening

-

Nijkerk

ProductIP B.V.

2009

21,61%

Ede

Qalumma B.V.

2014

-

Nijkerk


lening

Aanvangsjaar

Belang deelneming

Statutaire zetel

Recore Systems B.V.

2009

27,06%

Enschede

Ringcredible B.V.

2014

22,00%

Enschede

RitAssist Nederland B.V.

2014

lening

-

Hattem

RotaQ B.V.

2014

lening

-

Beek

Rothec B.V.

2012

lening

-

Arnhem

Runbook Company B.V.

2007

13,61%

Ede

Salland Engineering International B.V.

2011

37,00%

Zwolle

Semantix B.V.

2010

15,00%

Zaltbommel

Service2Media B.V.

2013

12,92%

Enschede

Sigmascreening B.V.

2014

11,00%

Enschede

Sit & Heat B.V.

2013

-

Wijchen

SolMates B.V.

2011

27,97%

Enschede

Standing-Strong B.V.

2012

lening

-

Nijmegen

Stroke2Prevent B.V.

2014

9,71%

Hattem

Symetrics B.V.

2014

lening

-

Apeldoorn

Thermosmart

2013

lening

-

Arnhem

T-Fone B.V.

2011

lening

-

Woerden

Topell Energy B.V.

2013

5,20%

Duiven

lening

85


Aanvangsjaar

Belang deelneming

Statutaire zetel

Transformator Beheer B.V.

2013

lening

-

Fleringen

Travel Technology HMA B.V.

2010

lening

-

Arnhem

TSC Solar B.V.

2010

lening

-

Nijmegen

Tumbolino B.V.

2012

lening

-

Wehl

Twente Medical Systems International B.V.

1999

23,13%

Enschede

Twente Technology Fund B.V.

2010

9,85%

Enschede

Twente Technology Solutions B.V. (3T)

2014

29,41%

Enschede

Urogyn B.V.

2011

lening

-

Zelhem

Varibel Innovations B.V.

2012

lening

-

Arnhem

Vicancy R&D B.V.

2014

lening

-

Wageningen

Vither Hyperthermia B.V.

2010

11,00%

Nijkerk

Watch-E B.V.

2013

lening

WMC Holding B.V.

2011

lening

-

Enschede

WRAP Spaces B.V.

2011

lening

-

Asch

WTW.Filters.nl B.V.

2006

28,00%

Apeldoorn

Xenikos B.V.

2012

7,28%

Nijmegen

Xio Photonics B.V.

2008

26,36%

Enschede

Yellow Pallet B.V.

2012

-

Wageningen

Borgstelling: Gampet Plastics BV (sinds 2010; uit Gelderland voor Innovaties)


lening

Arnhem

Bijlagen

87

Prestatie-indicatoren Samenvatting resultaten per bedrijfsonderdeel


Investeringsbevordering Doelstelling 2014

Realisatie 2014

business cases in ontwikkeling

51 gerealiseerde projecten

39 gerealiseerde projecten

319

beoogde (in)directe arbeidsplaatsen

775 arbeidsplaatsen

1.109 arbeidsplaatsen

293

(in)directe (startende) deelnemende bedrijven

€ 115 miljoen investeringen

€ 304 miljoen investeringen

Doelstelling 2014

Realisatie 2014

100 requests for information

90 requests for information

33 fact finding trips

51 fact finding trips

48 bidbooks

81 bidbooks

54 current investor development

56 current investor development

Doelstelling 2014

Realisatie 2014

40

137

2.000 beoogde (in)directe arbeidsplaatsen 200

business cases in ontwikkeling

(in)directe (startende) deelnemende bedrijven

€ 40 miljoen projectvolume

€ 15 miljoen projectvolume

Bedrijfsomgeving Doelstelling 2014

Realisatie 2014

10

ontwikkeling business cases

6

ontwikkeling business cases

50

leads

45

leads


PPM Oost PPM Oost investeerde in 38 nieuwe participaties. 19 bedrijven hebben een aanvullende financiering ontvangen. In totaal staat dit voor een cash-out bedrag van € 13,5 miljoen.

PPM Oost (incl. Innovatiefonds Oost-Nederland en Gelderland voor Innovaties)

Prestatieindicatoren 2014

Realisatie prestatieindicatoren in 2014 t/m vierde kwartaal 2014 Uitzettingen t/m 31 december 2014 (b)

a

Als fondsmanager van fondsen die voor de provincies Overijssel en Gelderland worden beheerd investeerde PPM Oost in 20 nieuwe participaties en werd er aanvullend in 18 bestaande portfoliobedrijven geïnvesteerd.

Fondsen voor derden (a)

Totaal

Nieuw: 31

Nieuw: 46

Nieuw: 77

Uitbreiding: 8

Uitbreiding: 17

Uitbreiding: 25

€ 10 miljoen

€ 51 miljoen

€ 61 miljoen

Nieuw: 38

Nieuw: 20

Nieuw: 58

Uitbreiding: 19

Uitbreiding: 18

Uitbreiding: 37

€ 13,5 miljoen*

€ 16,2 miljoen**

€ 29,7 miljoen***

Dit betreft fondsen voor provincie Gelderland, provincie Overijssel en Regio Twente.

b

Exclusief rentebijschrijvingen, conversies en vendor loans.

*

Exclusief € 6,5 miljoen aan commitments.

**

Exclusief € 51,5 miljoen aan commitments.

***

Exclusief € 58 miljoen aan commitments.

89

Eerste- en tweedelijnsdienstverlening Eerste lijnsdienstverlening

Tweede lijnsdienstverlening

Investeren > Voorlichting algemeen (dit komt via het digitale ondernemersplein, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) > Doorverwijzen ondernemers > Ondernemers actief informeren op financieringsmogelijkheden

> Beheer fondsen > Beheer participaties > Verstrekken leningen > Verstrekken participaties > Fondsmanagement voor derden > Acquisitie business cases > Onderhouden en uitbouwen Business Angel netwerk > Ondersteunen ondernemers bij Business Angel netwerk

Internationaliseren > Internationale branding > Internationale promotie > Zichtbaar contractpunt voor buitenlandse delegaties, toegang geven tot netwerk Internationaliseren

> Ondersteuning buitenlandse bedrijven die zich willen vestigen > Behouden en uitbreiding bestaand bedrijfsleven > Internationale technologische matchmaking bedrijven en organiseren technologische matchmakingsreizen

Innoveren > Opzetten en onderhouden ledennetwerken in een specifieke regionale prioritaire sector of regio > Verspreiden van kennis, informatie en nieuws door middel van websites, nieuwsbrieven en publicaties > Contactpunt voor individuele ondernemers met vragen > Doorverwijzen van ondernemers > Matchmaking tussen ondernemers en ondernemers en kennisinstellingen > Organiseren van bijeenkomsten voor het netwerk, open innovatie seminars, conferenties


> Business Development, ontwikkelen business cases > Valorisatie en ondersteuning starters > Ondersteuning van samenwerking in consortia en open innovatiecentra > Ontwikkeling en ondersteuning regionale programma´s en projecten o.a. d.m.v. EU-innovatie instrumenten > Ondersteuning regionale clusters

91

Raad van Commissarissen De Raad bestaat uit de volgende leden:

drs. A. Verberk RA (voorzitter RvC, lid remuneratiecommissie)

Functies: > Voormalig President Directeur Martinair Holland N.V. > President Commissaris Koninklijke Nederlandse Munt NV > President Commissaris Huisvuilcentrale > Voorzitter Raad van Commissarissen PGN-Persgroep Nederland > Voorzitter Raad van Commissarissen Ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter > Hoogleraar Universiteit van Amsterdam > en een aantal bestuursfuncties


drs. H.A. Doek (lid RvC, auditfunctionaris)

Functies: > Voorzitter Raad van Commissarissen Rabobank Arnhem en omstreken > Voorzitter Stichting Kasteel Middachten > Lid Raad van Commissarissen Robbers & Van den Hoogen > Lid Raad van Commissarissen Topfonds Gelderland B.V. > Lid Raad van Toezicht Stichting Nationaal Jeugd Orkest > Lid Bestuur Stichting Behoud en Herbestemming Religieus Erfgoed > Lid Vereniging Aegon NV > Penningmeester Stichting Introdans

J. Schepers (lid RvC, auditfunctionaris, lid remuneratiecommissie, vertrouwenspersoon) Functies: > Voorzitter Raad van Commissarissen ENO Zorgverzekeringen (lid remuneratiecommissie) > Vice-voorzitter Raad van Commissarissen Sallcon BV (lid auditcommissie, lid remunereatiecommissie) > Lid selectiecommissie Koning Willem I prijs OostNederland > en een aantal bestuursfuncties, waarvan drie voorzitterschappen

Bestuurder G. Braaksma BSc EE (lid RvC)

drs. C.E. Habes (lid RvC)

vanaf 13 januari 2014

vanaf 8 mei 2014

Functies: > Vice president en general manager Global Vehicle en Off-road Market > Voormalig vice president en general manager Sensors Europe Business > Algemeen directeur Sensata Technologies Holland BV > Lid bestuur IKT Almelo > Lid Industry Board HTSM Twente

Functie: > Global head of HR, Aegon Asset Management

drs. C.W. van Willigen (algemeen directeur Oost NV)

Functies: > Lid Raad van Commissarissen COGAS > Lid Raad van Commissarissen DAR > Lid stichtingsbestuur TReNT > Lid Stichtingsbestuur WMC > Lid Stichtingsbestuur Gelderland Valoriseert

93

GRI tabel Het GRI verslaggevingraamwerk dient als een algemeen

Meer informatie over de directie en Raad van Commissaris-

Verslagprofiel

aanvaard systeem voor verslaggeving over de economische,

sen vindt u in het jaarverslag en op de website.

3.1 Verslagperiode. 1 januari 2014 tot en met 31 december 2014.

milieugerelateerde en sociale prestaties van een organisatie. Dit raamwerk is te vinden op de GRI website (www.globalre-

2.4 Locatie van het hoofdkantoor.

porting.org). Oost NV wil haar duurzaamheidverslaglegging

Enschede en Arnhem. Per 1 maart 2015: Apeldoorn.

3.2 Datum meest recente verslag. Huidige verslag.

conform het GRI raamwerk verzorgen. In het jaarverslag 2014 rapporteert Oost NV op basis van GRI richtlijnen op

2.5 Aantal landen en namen van landen met grootschalige acti-

een applicatieniveau C en het GRI-niveau is ‘Self declared’.

viteiten of met specifieke relevantie voor duurzaamheidkwesties

3.3 Verslaggevingcyclus.

Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de standaard

die in het verslag aan de orde komen.

Jaarlijks.

informatievoorziening en prestatie-indicatoren die door

Oost NV richt zich op Oost-Nederland voor wat betreft haar

Oost NV bij een GRI applicatieniveau C gebruikt worden.

dienstverlening.

verwijzingen naar het jaarverslag 2014.

3.4 Contactpunt voor verslag. Zie contactgegevens op de omslag van dit jaarverslag.

Op de laatste bladzijden staat de GRI inhoudsopgave met de 2.6 Eigendomsstructuur en de rechtsvorm. Zie verslag van de directie.

Strategie en analyse

Reikwijdte en afbakening van het verslag 3.5 Proces voor het bepalen van de inhoud van het verslag

1.1 Verklaring voorzitter Directie over relevantie van duurzame

2.7 Afzetmarkten (geografische verdeling, sectoren die worden

(relevantie, prioritering van onderwerpen, vaststellen welke be-

ontwikkeling voor de organisatie

bediend en soorten klanten/begunstigden).

langhebbenden het verslag naar verwachting zullen gebruiken).

en haar strategie.

Zie verslag van de directie.

Drie aandachtsgebieden:


Oost NV kent drie aandachtsgebieden voor Maatschappelijk 2.8 Bedrijfsomvang.

Verantwoord Ondernemen (MVO). De aandachtsgebieden zijn

Organisatieprofiel

Zie de kerncijfers in het jaarverslag en www.oostnv.nl/

vastgesteld in 2011 door de directie. Dit zijn de aandachtsge-

2.1 Naam organisatie.

medewerkers.

bieden op sociaal, milieu en economisch gebied.

Zie voorblad.

Doelgroep: 2.9 Significante veranderingen wat betreft omvang, structuur

De doelgroep voor dit verslag bestaat uit onze stakehol-

2.2 Producten en/of diensten.

of eigendom.

ders: klanten, investeerders, medewerkers, subsidiëntenen


Geen.

aandeelhouders. Toetsing:

2.3 Operationele structuur.

2.10 Onderscheidingen die tijdens verslaggevingperiode werden

De informatie voor het verslag is aangedragen door diverse

Oost NV is een naamloze vennootschap. De vennootschap

toegekend.

organisatieonderdelen.

heeft een directie en een Raad van Commissarissen die

Geen.

alle bevoegdheden heeft die door de wet aan de Raad van

3.6 Afbakening van het verslag.

Commissarissen van een vennootschap worden toegekend.

De gegevens betreffen alle onderdelen van Oost NV.


3.7 Specifieke beperkingen.

van externe assurance van het verslag.

4.5 Koppeling tussen vergoeding voor leden van hoogste

Oost NV rapporteert over de gehele organisatie.

Jaarverslag wordt in eigen beheer opgemaakt, op de jaarreke-

bestuurslichaam en de prestaties van de organisatie.

ning vindt externe assurance plaats.

Er worden geen variabele vergoedingen toegekend.

dochterondernemingen.

Bestuursstructuur

4.6 Processen waarmee het hoogste bestuurslichaam waarborgt

In dit verslag rapporteert Oost NV over de gehele organisatie

4.1 Bestuursstructuur.

dat strijdige belangen worden vermeden.

inclusief Participatiemaatschappij Oost Nederland NV (PPM

De Directie is verantwoordelijk voor het vraagstuk van MVO

Oost NV heeft in 2014 veel aandacht besteed aan integriteit

Oost). Oost NV is voor 97,5% aandeelhouder van PPM Oost.

en wordt daarbij ondersteund door de afdelingen. Tevens is

van medewerkers (er is o.a. een geheimhoudingsverklaring

een MVO coördinator aangesteld binnen de organisatie.

in de arbeidsovereenkomst opgenomen, er is een klokken-

3.8 Basis voor verslaggeving over samenwerkingsverbanden en

3.9 De technieken en berekeningsgrondslagen voor gegevensme-

luidersregeling en een jaarlijkse inventarisatie van nevenacti-

tingen, waaronder de voor schattingen gebruikte aannames

4.2 Voorzitter hoogste bestuurslichaam/onafhankelijkheid.

en de technieken die zijn toegepast op de samenstelling van de

In de gevallen waarin de vennootschap een tegenstrijdig

indicatoren en de overige informatie in dit verslag.

belang heeft met de Directie of een van haar leden, wordt

4.7 Proces voor het bepalen van de kwalificaties en expertise van

Voor prestatie-indicatoren zie de informatie in het jaarver-

zij vertegenwoordigd door een der commissarissen, daartoe

de directie voor het sturen van de MVO-strategie.

slag. Voor de onderbouwing van geleverde prestaties laat

door de Raad van Commissarissen aangewezen.

Daar waar het gaat om MVO zaken met betrekking tot inves-

Oost NV confirmation letters en evaluatieformulieren invullen en ondertekenen door bedrijven.

terings- of projectvoorstellen zijn de managers verantwoor4.3 Onafhankelijkheid enkelvoudige bestuursstructuur.

delijk voor de interne beleidstoets. De genoemde goed-

Niet van toepassing.

keurende gremia tonen zich hierbij betrokken door bij de

3.10 Herformuleringen van eerdere verstrekte informatie. Niet van toepassing.

viteiten), stakeholders en andere belanghebbenden.

plenaire behandeling van deze investerings- en projectvoor4.4 Mechanismen voor aandeelhouders en personeel.

stellen nader in te gaan op MVO gerelateerde onderwerpen.

De aandeelhouders worden door de Directie of de Raad van 3.11 Verandering in reikwijdte.

Commissarissen bijeengeroepen door middel van een schrif-

4.8 Intern ontwikkelde missieverklaringen en gedragscodes


telijke kennisgeving met vermelding van de te behandelen

die van belang zijn voor de MVO-prestaties, met de mate van

onderwerpen.

invoering ervan.

GRI inhoudsopgave

De Algemene Vergadering van Aandeelhouders stelt de jaar-


3.12 GRI inhoudsopgave.

rekening vast en geeft decharge aan de leden van de Directie

De bijgevoegde GRI Inhoudsopgave geeft aan waar in het

voor het gevoerde beheer en de Raad van Commissarissen

4.9 Procedures van de directie voor het overzien van de MVO-

verslag de standaard onderdelen zijn te vinden die worden

voor het gehouden toezicht. Er is een ondernemingsraad die

prestaties, met inbegrip van relevante risico’s en kansen en

genoemd in deze GRI tabel.

periodiek overleg heeft met de directie en minimaal eens per

naleving van internationaal overeengekomen standaarden en

jaar met de Raad van Commissarissen.

principes.

Assurance

Er wordt periodiek een medewerkers tevredenheidsonder-


3.13 Beleid en huidige praktijk met betrekking tot het betrekken

zoek uitgevoerd.

95

4.10 Processen voor het evalueren van de eigen prestaties van de

Belanghebbenden

Prestatie-indicatoren

directie in het bijzonder betreffende MVO-prestaties.

4.14 Lijst van betrokken belanghebbenden.

Zie hoofdstuk MVO.

De stakeholders die zijn benoemd door Oost NV zijn:

Prestatie-indicator economisch/financieel

aandeelhouders, klanten, investeerders, medewerkers en

EC1 Directe economische waarden die zijn gegenereerd en

Verplichtingen i.v.m. extern initiatieven

subsidiënten.

gedistribueerd, waaronder inkomsten, operationele kosten,

4.11 Toelichting over de toepassing van het voorzorgsprincipe.

Minimaal eens per jaar belegt de Directie een algemene aan-

personeelsvergoedingen, donaties en overige maatschappelijke

Zie de paragraaf met betrekking tot risicobeheer in de jaar-

deelhoudersvergadering. In deze vergadering legt de Directie

investeringen, ingehouden winst en betalingen aan kapitaal-

rekening.

onder meer verantwoording af op het gebied van doel-

verstrekkers en overheden.

stellingen, bedrijfsstrategie, beleid en financiële resultaten.

Zie jaarrekening in het jaarverslag.

sociale handvesten, principes of standaarden die de organisatie

4.15 Selectie van belanghebbenden.

EC3 Dekking van de verplichtingen in verband met het vastge-

onderschrijft.

Oost NV treedt regelmatig in contact met haar stakeholders.

stelde (pensioen)uitkeringenplan van de organisatie.

Nederlandse Vereniging van Participatiebedrijven PPM Oost

De stakeholders zijn aandeelhouders, subsidiënten, klanten,

Zie informatie hieromtrent in de jaarrekening.

is aangesloten bij de Nederlandse Vereniging van Participa-

investeerders, medewerkers, overheid en toezichthouders. De

tiebedrijven (NVP). De NVP hanteert een gedragscode, waar-

contacten vinden op periodieke basis plaats, maar soms ook

EC4 Significante financiële steun van een overheid.

aan ook PPM Oost zich verbonden heeft.

naar aanleiding van specifieke ontwikkelingen.

De aandeelhouders van Oost NV zijn het Ministerie van

4.12 Extern ontwikkelde economische, milieugerelateerde en

Economische Zaken en de Provincies Overijssel en European Venture Capital Association

4.16 Benadering van het betrekken van belanghebbenden,

Gelderland. Voor de financiële bijdrage van het Ministerie

Het voorzieningen en waarderingssysteem van PPM Oost

waaronder de frequentie ervan per type en groep belanghebben-

en de Provincies zie de jaarrekening.

voldoet aan de richtlijnen van de European Private Equity and

den. Subsidiënten: middels jaarlijkse werkplannen, kwartaal-

Venture Capital Association (EVCA). In de richtlijnen van EVCA

rapportages (welke tevens mondeling worden toegelicht) en

EC7 Procedure voor lokale personeelswerving en aandeel van

staat de wijze waarop met voorzieningen en waarderingen

jaarverslag/jaarrekening.

het topkader dat afkomstig is uit de lokale gemeenschap of

van individuele participaties moet worden omgegaan.

Raad van Commissarissen: idem, 6 keer per jaar.

belangrijke bedrijfslocaties.

Aandeelhouders: middels jaarverslag/jaarrekening.

We maken voornamelijk gebruik van de sociale media bij werving en selectie.

Corporate Governance (‘Code Tabaksblat’) Zie de bijlage Corporate Governance.

4.17 Onderwerpen en vraagstukken die naar voren zijn gekomen

Zie ook www.oostnv.nl/mvo.

door de betrokkenheid van belanghebbenden en hoe daarop

Milieuprestatie-indicatoren

door de organisatie is gereageerd.

EN 5 Energie die bespaard is door besparingen en efficiëntie-

4.13 Lidmaatschap van verenigingen.

Onderwerpen betreffen doelstellingen, bedrijfsstrategie,

verbeteringen.

Oost NV heeft als beleid dat er alleen lidmaatschappen

beleid en financiële resultaten.

Oost NV bezit geen eigen kantoorpanden maar huurt

worden aangegaan als het daadwerkelijk een toegevoegde

kantoorruimte in bedrijfsverzamelgebouwen.

waarde heeft voor de onderneming.

Met verhuurders is periodiek overleg verbeteringen welke


moeten leiden tot verbetering van klimaat en besparing van

LA12 Percentage medewerkers dat regelmatig wordt ingelicht

HR7 Activiteiten waarvan is vastgesteld dat er een aanzienlijk

energie. We zijn in 2015 verhuisd naar een gebouw met een

omtrent prestatie- en loopbaanontwikkeling.

risico is van gevallen van (1) het ontnemen van het recht op de

hoog duurzaamheidsniveau, door gebruik van de allernieuw-

Oost NV kent een systeem van Resultaat- & Ontwikkelings-

uitoefening van de vrijheid van vereniging en collectieve

ste installatie warmte- koude opslag en ledverlichting. Het

gesprekken. Daarin vindt een beoordeling van het functio-

arbeidsonderhandelingen, of (2) kinderarbeid, of (3) gedwongen of

gebouw heeft energie label A.

neren van de medewerker plaats en wordt tevens aandacht

verplichte arbeid, alsmede de maatregelen om dit uit te bannen.

geschonken aan de ontwikkeling. De beoordeling gebeurt op

Dergelijke activiteiten komen niet bij ons, noch bij onze

EN 28 Monetaire waarde van significante boetes en totaal

basis van de resultaat afspraken die met medewerkers wordt

deelnemingen of bedrijven waarvoor we werken, voor zover

aantal niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van

gemaakt. Naast terugkijken worden er ook afspraken ge-

ons bekend is, voor.

milieuwet- en regelgeving.

maakt over het werkprogramma en doelstellingen/te behalen

Geen.

resultaten voor de komende periode.

Maatschappelijk prestatie-indicatoren

Daarnaast zijn er halfjaargesprekken (evaluatiegesprek). Deze

S07 Totaal aantal rechtszaken vanwege concurrentiebelem-

Prestatie-indicator Sociaal: arbeidsomstandigheden

zijn per definitie tweerichtingsgesprekken. Het gaat niet

merend gedrag, anti-kartel en monopolistische praktijken,

primair om een oordeel over het functioneren van de me-

alsmede de resultaten van deze rechtszaken.

LA1 Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereen-

dewerker, maar meer om de wijze waarop situaties worden

Er zijn geen rechtszaken gevoerd.

komst en regio.

besproken en opgelost. Het gesprek staat centraal. De rol

Zie verslag van de directie en www.oostnv.nl/medewerkers.

van de leidinggevende is hier coachend en niet beoordelend.

S08 Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal

Het halfjaargesprek is niet verplicht maar vindt plaats op

niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van wet- en

initiatief van de medewerker of leidinggevende.

regelgeving.

LA2 Totaal aantal en snelheid van personeelsverloop per leef-

Geen.

tijdsgroep, geslacht en regio. Zie verslag van de directie.

LA13 Onderverdeling van medewerkers per categorie naar

LA4 Percentage medewerkers dat onder CAO valt.

pelijke minderheid en andere indicatoren van diversiteit.

Prestatie-indicatoren voor productverantwoordelijkheid

Geen van de medewerkers vallen onder een CAO.


PR 5 Beleid ten aanzien van klanttevredenheid, met inbegrip van

LA7 Letsel, beroepsziekte, uitvaldagen en verzuimcijfers.

LA14 Verhouding tussen basissalarissen van mannen en vrou-

Bij afronding van projecten worden er evaluatieformulieren


wen per medewerkerscategorie.

opgevraagd bij de betrokken projectpartners. Daarnaast wor-

Er is geen onderscheid in salariëring.

den de resultaten van ontwikkelingsmaatschappijen gemid-

geslacht, leeftijdsgroep, het behoren tot bepaalde maatschap-

resultaten van onderzoek klanttevredenheid.

deld eens in de vijf jaren geëvalueerd door het Ministerie van

LA10 Gemiddeld aantal uren dat een medewerker per jaar besteedt aan opleidingen, onderverdeeld naar werknemers-

Sociale prestatie-indicatoren: mensenrechten

Economische Zaken. In 2012 is een klanttevredenheidsonder-

categorie.

HR4 Totaal aantal gevallen van discriminatie binnen de organi-

zoek uitgevoerd met goede beoordelingen. Op onze website

In 2014 is gemiddeld per medewerker € 1.500 aan opleiding

satie en de getroffen maatregelen.

is een klachtenprocedure opgenomen. Klachten worden door

besteed.

Er is geen sprake van discriminatie.

onze directeur behandeld.

97

GRI Disclosures 1.1 Strategie en analyse 18 2.1 Naam organisatie omslag 2.2 Producten en diensten 15 2.3 Operationele structuur 13 2.4 Locatie hoofdkantoor 52 2.5 Landen van vestigingen 52 2.6 Eigendomsstructuur en rechtsvorm 52 2.7

Markten

14

2.8 Bedrijfsomvang 16 2.9

Significante organitorische wijzigingen

n.v.t.

2.10 Onderscheidingen n.v.t. 3.1 Verslagperiode 94 3.2 Voorgaand verslag n.v.t. 3.3 Verslaggevingcyclus 94 3.4 Contactgegevens omslag 3.5 Proces bepaling inhoud jaarverslag 94 3.6 Afbakening van jaarverslag n.v.t. 3.7

Specifieke beperkingen

n.v.t.

3.8

Basis verslaglegging dochters/samenwerkingsverbanden

20

3.9

De technieken en berekeningsgrondslagen voor gegevensmetingen, waaronder de voor schattingen gebruikte aan-

names en de technieken die zijn toegepast op de samenstelling van de indicatoren en de overige informatie in dit verslag

88

3.10 Herformuleringen eerdere verstrekte informatie n.v.t. 3.11 Verandering in reikwijdte n.v.t. 4.1 Bestuursstructuur 95 4.2 Voorzitter hoogste bestuurslichaam 95 4.3 Onafhankelijkheid leden enkelvoudige bestuursstructuur n.v.t. 4.4 Mechanismen voor aandeelhouders en personeel 95 4.5

Koppeling tussen vergoeding voor leden van hoogste bestuurslichaam en de prestaties van de organisatie

95

4.6

Processen waarmee het hoogste bestuurslichaam waarborgt dat strijdige belangen worden vermeden

95

4.14 Lijst van betrokken belanghebbenden 96 4.15 Selectie van belanghebbenden 96


99

Afkortingen en begrippen AFIC

Australian Foundation Investment Company

AvA

Algemene vergadering van Aandeelhouders

BCS

Business Cluster Semiconductors

BOM Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij BRIC

Brazilië, Rusland, India, China

CAO Collectieve Arbeidsovereenkomst CEO

Chief Executive Officer

CMI

Centre for Medical Imaging

c.q. casu quo DIAMANT

Development and Innovations in Advanced Micosystems and NanoTechnology

E-Health electronic Health EFRO

Europees Fonds Regionale Ontwikkeling

EU Europese Unie EVCA

European Private Equity and Venture Capital Association

EVD Economische Voorlichtingsdienst FSC Forest Stewardsip Council fte full-time eenheid GON

Glasvezel Oost Nederland

GREAT

Growing Renewable Energy Applications and Technologies

GRI

Global Reporting Initiative

HAN

Hogeschool Arnhem Nijmegen

HFO

Houdstermaatschappij Fondsen Overijssel

HRM

Human Resource Management

ICT

Informatie Communicatie Technologie

IFO Innovatiefonds Overijssel IFT

Innovatiefonds Regio Twente

IPC

Innovatie Prestatie Contract

IPKW

Industriepark Kleefse Waard


KIC

Knowledge and Innovation Community

KvK

Kamer van Koophandel

LIOF

Limburgse Ontwikkelings- en Investeringsmaatschappij

mkb

midden- en kleinbedrijf

MVO

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

NBSO

Netherlands Business Support Offices

NDIX

Nederlands-Duitse Internet Exchange

NDL

Nederland Distributie Land

NFIA

Netherlands Foreign Investment Agency

NVP

Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen

OEM

Original Equipment Manufacturer

RCT

Regionale Centra voor Technolgie

R&D

Research & Development

RFID

Radio-frequency Identification

ROMs Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen RvC

Raad van Commissarissen

SLA

Service Level Agreement

TPRC

ThermoPlastic composite Research Centre

UWV Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen VKON

Veterinair Kenniscentrum Oost-Nederland

VMO

Verenigde Maakindustrie Oost

WTC

World Trade Center

101

Corporate Governance De visie van Oost NV op de oorspronkelijke corporate

III) de Raad van Commissarissen, de RvC;

hierover aan de Raad van Commissarissen. Niet toepasbaar

governance code van december 2003 is vastgesteld door de

IV) de (Algemene vergadering van) Aandeelhouders, de AvA;

is de best practice bepaling die stelt dat een bestuurder voor

Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Oost NV op

V) de audit van de financiële verslaggeving en de positie van

een periode van maximaal vier jaar wordt benoemd. Oost

30 mei 2005. De visie is geactualiseerd op basis van de aan-

de interne audit functie en van de externe accountant.

gepaste corporate governance code van december 2008.

NV stemt het beloningsbeleid met haar aandeelhouders af en houdt zich aan de normen die binnen de overheid gelden.

Per hoofdstuk geeft de code principes en nader uitgewerkte

Binnen die beloningsstructuur was het niet mogelijk een

Op 9 december 2003 publiceerde de commissie Corporate

best practice bepalingen. Als bij Oost NV een principe dan

arbeidscontract voor bepaalde tijd aan te gaan.

Governance (de commissie Tabaksblat) “De Nederlandse

wel best practice bepaling niet (volledig) wordt toegepast c.q.

corporate governance code: Beginselen van deugdelijk onder-

niet toepasbaar is, geven we dit expliciet aan. Er volgt een

Oost NV volgt de code, voor zover van toepassing, waar het

nemingsbestuur en best practice bepalingen”. De code verving

beschouwing op de codehoofdstukken (vet), de bijbehorende

de hoogte, samenstelling, vaststelling en openbaarmaking

het rapport “Corporate Governance in Nederland; De Veertig

principes en de daaraan gekoppelde best practice bepalingen.

van de bezoldiging van de directie betreft. Volledigheidshalve

Aanbevelingen” uit 1997 van de commissie Peters. De code is

zij ook vermeld dat de directie en ook de medewerkers en

van toepassing op alle beursgenoteerde vennootschappen en

Over de naleving en handhaving van de code rapporteren we

commissarissen geen aandelenbezit hebben, noch in Oost

trad in werking vanaf het boekjaar beginnend op of na

elk jaar in onze jaarverslagen. Dit onderwerp leggen we ter

NV, noch in de participaties van PPM Oost, noch direct, noch

1 januari 2004. De code is diverse keren geactualiseerd

bespreking voor aan de AvA van Oost NV, steeds als een apart

indirect. De vaststelling van de bezoldiging en de andere

(commissie Frijns, Streppel en Van Manen).

agendapunt. Ten aanzien van de principes en bepalingen die

arbeidsvoorwaarden gebeurt bij Oost NV door de Algemene

onder taak en werkwijze van het bestuur (c.q. de directie)

Vergadering van Aandeelhouders.

Hoewel Oost NV geen beursgenoteerde vennootschap is, zijn

zijn opgenomen, geldt dat we deze in hoofdzaak al toepas-

de directie en RvC van Oost NV van opvatting dat de code op

sen. Het instrumentarium dat de directie daarvoor hanteert,

De pensioenregeling en de overeengekomen regeling voor

onderdelen betekenisvol is voor een verdere implementatie

bestaat vooral uit het beleidsplan, de begroting en het op

vervroegd uittreden, voor zover deze bestaat, zijn conform

van een goede corporate governance.

de organisatie toegesneden handboek administratieve

de reguliere arbeidsvoorwaarden van Oost NV medewerkers.

organisatie.

We houden ons aan wat in de code is gesteld ten aanzien van

In deze paragraaf geeft Oost NV aan op welke wijze en in

de belangenverstrengeling tussen de vennootschap en de

welke mate zij invulling geeft aan de naleving van de code.

Oost NV heeft met betrekking tot de relatie met PPM Oost

directie. Mocht belangenverstrengeling aan de orde zijn, dan

Ook de directie en RvC van PPM Oost (Oost NV heeft een

een charter en een Service Level Agreement (SLA) opgesteld.

rapporteren we hierover in het jaarverslag.

ruim meerderheidsbelang) onderschrijven onze visie op de

We hanteren een checklist om de naleving te controleren van

corporate governance en hanteren deze voor PPM Oost.

alle bepalingen uit statuten, beleidsnotities en/of andere

Oost NV heeft voorzien in een zogenoemde klokkenluider-

documenten die hiervoor van belang zijn. In het jaarverslag

regeling.

De code zelf is onderverdeeld in vijf hoofdstukken:

rapporteert de directie over de werking van het interne risico-

I) naleving en handhaving van de code;

beheersings- en controlesysteem. Dit systeem is binnen Oost

Met betrekking tot de taak en werkwijze van de Raad van

II) het bestuur;

NV bij de medewerkers bekend. Periodiek rapporteren we

Commissarissen leven we nagenoeg alle in de code vermelde


best practice bepalingen na. Het RvC-reglement is vervat in

De door de commissies voorbereide besluiten leggen we altijd

te vermelden dat het ‘aandeel Oost NV’ niet op de financiële

de statuten en het jaarverslag verschijnt standaard met een

ter goedkeuring voor aan de Raad van Commissarissen.

markten wordt verhandeld. Daarom is dit principe niet aan

bericht van de Raad van Commissarissen. Een profielschets

De code stelt dat elke vorm en schijn van belangenverstrenge-

de orde. Aangezien zich onder de aandeelhouders van Oost

van de leden van de raad nemen we jaarlijks in het jaarver-

ling tussen vennootschap en commissarissen moet worden

NV geen institutionele beleggers bevinden, gaan we hier ver-

slag op. De bepalingen betreffende het toezicht van de raad

vermeden. Oost NV heeft in haar RvC geen bestuurders die nog

der niet in op de hierover opgenomen principes in de code.

op het bestuur leven we na in de reguliere raadsvergaderin-

actief zijn in het openbaar bestuur.

gen. Verder bespreekt de raad minstens eenmaal per jaar

Ten aanzien van de financiële verslaglegging houdt de raad via

buiten aanwezigheid van de directie zowel zijn eigen functio-

Mochten tegenstrijdige belangen aan de orde zijn, dan rap-

de auditcommissie meerdere malen per jaar (in de reguliere

neren (en gewenste competenties) als dat van de individuele

porteren we hierover in het jaarverslag. De (systematiek van

vergaderingen) toezicht op het volgen van de interne procedu-

commissarissen en de directie.

de) bezoldiging van de commissarissen is goedgekeurd door

res die verband houden met het opstellen en de publicatie van

de AvA. Het jaarverslag vermeldt het totale bezoldigingsbedrag

het jaarverslag, de jaarrekening en de halfjaar- of kwartaalcij-

van de raad.

fers. De instrumenten die de directie daartoe hanteert omvat

Aangaande de onafhankelijkheid van de commissarissen wordt wat hierover in de code is gesteld, met inbegrip van

onder andere het jaarplan, de jaaragenda van de RvC (vergade-

de rapportageverplichting, gerespecteerd. We voldoen aan

Betreffende de bevoegdheden van de (Algemene vergadering

ringen) en het handboek Administratieve Organisatie.

de diverse bepalingen die de code stelt op het gebied van de

van) Aandeelhouders noemt de code Tabaksblat best practice

Met betrekking tot de informatieverstrekking van PPM Oost

deskundigheid en samenstelling van de raad: de gewenste

bepalingen die niet van toepassing zijn op de situatie bij Oost

aan groot- en minderheidsaandeelhouders merken we op dat

deskundigen, waaronder (zelfs) meerdere financiële experts

NV. Zo kent Oost NV geen financieringspreferente aandelen en

het bilaterale overleg tussen Oost NV en PPM Oost geformali-

per raad, zijn voor handen. Elke nieuw benoemde commis-

wordt er niet onderhands geboden op een bedrijfsonderdeel of

seerd is.

saris ontvangt een introductieprogramma waarbij we het hele

een deelneming. Ook vindt er geen certificering van aandelen

managementteam betrekken. Het aantal commissariaten van

plaats.

één persoon is zodanig beperkt dat een goede taakvervulling

Betreffende de rol, benoeming, beloning en beoordeling van het functioneren van de externe accountant leven we de

gewaarborgd is. Bij Oost NV kan een commissaris maximaal

Het principe van inzet van certificering van aandelen als

bepalingen uit de code na. De externe accountant bevragen we

twee maal herbenoemd worden voor een periode van vier

middel om te voorkomen dat door afwezigheid ter AvA een

standaard in de RvC (en in de toekomst ook in de AvA) over zijn

jaar volgens een vastgesteld rooster van aftreden. Aan de rol

minderheid van aandeelhouders de besluitvorming naar haar

verklaring over de betrouwbaarheid van de jaarrekening.

van de voorzitter van de raad en die van de secretaris c.q. het

hand zet, kunnen we niet toepassen. Bij Oost NV is statutair

secretariaat van de vennootschap geven we invulling conform

bepaald dat besluiten slechts met algemene stemmen kun-

Voorts rapporteren de directie en de raad aan de AvA over

het gestelde in de code.

nen worden genomen in een vergadering waarin het gehele

de onafhankelijkheid van de externe accountant. Ze brengen

kapitaal aanwezig of vertegenwoordigd is of in een tweede

een weloverwogen voordracht uit tot benoeming van een

Van de drie kerncommissies (audit, remuneratie, selectie &

vergadering met algemene stemmen ongeacht het aanwezige

externe accountant. Hiertoe maken directie en raad perio-

benoeming) kent Oost NV er twee (remuneratie en audit) per-

of vertegenwoordigde kapitaal.

diek, ten minste eenmaal in de vier jaar, een grondige beoor-

manent en één (selectie & benoeming) ad hoc. De controller

deling van het functioneren van de externe accountant in

maakt geen deel uit van de auditcommissie, wel is hij als gast

Inzake informatieverschaffing aan de aandeelhouders en de

de diverse entiteiten en capaciteiten waarin deze accountant

aanwezig bij de commissievergaderingen.

invloed die dit op het koersaandeel kan hebben, dienen we

functioneert. 103

De benoeming van de externe accountant door de AvA vindt jaarlijks opnieuw plaats. Naar aanleiding van de controle van de jaarrekening betrekt de directie de externe accountant bij het opstellen van het werkplan van de financial controller. Oost NV heeft geen interne audit functionaris, de externe accountant beoordeelt de opzet en werking van het systeem van interne controlemaatregelen. Bevindingen worden opgenomen op in de Management Letter van de externe accountant. Deze Management Letter bespreken wij tijdens een raadsvergadering waar de externe accountant (actief) bij aanwezig is. De externe accountant rapporteert datgene wat hij onder de aandacht van de directie en de raad wil brengen over zijn controle van de jaarrekening en de daaraan gerelateerde controles. Daarmee voldoen we aan de bepalingen behorende bij het laatste principe in de code “relatie en communicatie van de externe accountant met de organen van de vennootschap”.


Colofon

Oost-Nederland, mei 2015 Ontwerp Neerlandsvlak, Zutphen Redactie Zoltan Laszlo, Oost NV

Met het gebruik van woorden als ‘wij’, ‘onze’ en ‘ons’ wordt verwezen naar Oost NV. Wij streven er continu naar om onze MVO-activiteiten en verslaglegging te verbeteren. Daarom stellen we alle feedback, vragen en opmerkingen over ons jaarverslag zeer op prijs. Neem hiervoor contact op via [email protected].

Vormgeving Marise Euverink, Oost NV Fotografie Shutterstock

105

Laan van Malkenschoten 40 Postbus 1026 7301 BG Apeldoorn 088 667 01 00 [email protected] www.oostnv.nl

2 Jaarverslag Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland

Recommend Documents