Jaarverslag Festival Spoffin Jaarverslag Theater Terras

SF O O R T M U LT I- AR T S FE ST IV AL AM ER

JAARVERSLAG 2010

2

Jaarverslag Festival Spoffin 2010 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.

Voorgeschiedenis Organisatie Fondsenwerving en sponsoring Programmering Uitvoerende productie en techniek Vergunningen en veiligheid Vrijwilligers Communicatie en marketing Kaartverkoop Artists Village en overige accommodaties Spoffin Pro Meeting Festivalkantoor Samenwerkingsverbanden Duurzaam en maatschappelijk verantwoord organiseren Administratie Conclusies en aanbevelingen

4 5 6 7 8 9 12 12 14 14 16 17 20 22 23 26



Bijlage: Gastenlijst Spoffin Pro Meeting 2010

28

Jaarverslag Theater Terras 2010

32



Voorwoord



Voorstellingen :

1. 2. 3. 4. 5.

The Lunatics (NL) en Out of Hand (VS): Hominid 36 woensdag 23 t/m vrijdag 25 juni, 22.15 uur, Openluchttheater Birkhoven Les Colporteurs (F): Les Etoiles 38 zaterdag 3 juli, 22 uur, Grote Koppel/De Gildenplaats Makadam Kanibal (F): Le cirque des curiosités 40 zaterdag 10 juli, 22 uur, tussen Lorentzstraat 17 en 19 Ricciotti Ensemble (NL): Pinocchio 42 zaterdag 24 juli, 22 uur, Belgenmonument Irene van Geest (NL): Takifira pano wani & JY (NL): WAS 44 zaterdag 14 augustus, 22 uur, Bosvijver Birkhoven



Met dank aan

46



Colofon

47

34

3

4 FOORT MULTI - ART S FESTIV AL AMERS

1.

Voorgeschiedenis

Festival Spoffin is in de tweede helft van 2009 ontwikkeld door Stichting Amersfoorts Theater Terras, daartoe uitgenodigd door de toenmalige Amersfoortse wethouder van Cultuur, Arriën Kruyt. De wethouder riep begin juli 2009 de drie organisaties die zich in Amersfoort direct of indirect bezighielden met straattheater (Keistadfeesten, Etcetera en Theater Terras) bijeen met het verzoek om, anticiperend op de komende grootschalige bezuinigingen, mogelijkheden voor samenwerking te onderzoeken. De drie organisaties hebben binnen enkele weken twee diepgaande gesprekken gevoerd. Al snel werd duidelijk dat de Keistadfeesten (waarbinnen Theater Terras –naast de eigen zomeravondvoorstellingen– een klein straattheaterfestival organiseerde) intern al het besluit hadden genomen na 2009 te stoppen om ruimte te maken voor nieuwe initiatieven. Etcetera had plannen om, na de speciale wintereditie van 2009, op de oude voet verder te gaan. Theater Terras kwam met plannen om een nieuw festival te organiseren dat een meer internationaal karakter zou hebben dan Etcetera. Door samen te werken met andere festivals elders in Europa zou er op termijn mogelijk Brusselse subsidie in het verschiet liggen. Door bovendien

een internationale showcase voor professionals aan het programma toe te voegen zou het festival tegen relatief lage kosten kunnen groeien. Op die manier zou de teruglopende subsidiestroom opgevangen kunnen worden door nieuw geld. Na aanvankelijke aarzelingen werden Keistadfeesten en Etcetera steeds enthousiaster over de plannen. Begin september 2009 werden ze aan de wethouder en diens ambtenaren gepresenteerd, die direct gecharmeerd waren en om een nadere uitwerking en begroting vroegen. In eerste instantie was het de bedoeling dat Etcetera het festival in 2010 nog zou organiseren terwijl ondertussen de editie van 2011 (met showcase) ontwikkeld en voorbereid zou worden. In het late najaar bleek echter dat ook Etcetera definitief wilde stoppen na de wintereditie in december 2009. Daarmee stond Theater Terras er alleen voor. Binnen Theater Terras was toenmalig voorzitter Alfred Konijnenbelt in staat en bereid om professioneel in het nieuwe festival te stappen. Hij ontwikkelde vanaf dat moment als beoogd directeur de plannen en begroting; ook legde hij met talrijke organisaties in binnen- en buitenland contacten. Het uit vrijwilligers bestaande bestuur was bereid om hem gedurende de opbouwfase waar mogelijk te steunen.

Er werden nieuwe statuten voor de stichting ontwikkeld en geëffectueerd; ook werd de naam aangepast in Zomertheater Amersfoort. Afgesproken werd dat Konijnenbelt per 1 januari 2010 zou terugtreden als voorzitter en dat het Theater Terras-bestuur tijdelijk ook als festivalbestuur zou fungeren, onder voorwaarde dat er actief toegewerkt zou worden naar een nieuw, onafhankelijk bestuur. Vanaf dat moment zou het oude bestuur verder gaan als zelfstandige werkgroep binnen de ‘omgebouwde’ stichting. Begin februari 2010 namen B&W van Amersfoort het besluit om de subsidies van Theater Terras en Etcetera voor 2010 samen te voegen en beschikbaar te stellen aan Stichting Zomertheater Amersfoort; gelijktijdig werd besloten om de subsidie van de Keistadfeesten alleen voor 2010 beschikbaar te stellen als extra startsubsidie. Daarmee werd meteen een – naar onze overtuiging – bovenproportionele bezuiniging van 33% ten opzichte van de oorspronkelijke subsidiebedragen gerealiseerd. Pogingen om deze bezuiniging ongedaan te maken hebben tot op heden geen resultaat gehad. Integendeel, voor 2012 en verder is zelfs een nieuwe ombuigingsronde in gang gezet die aankoerst op een subsidievermindering van nog eens 25%. Tegen dit beleid hebben bestuur en directie van Stichting Zomertheater Amersfoort nadrukkelijk bezwaar aangetekend.

2. Organisatie

paraplu van de stichting.

Stichting Zomertheater Amersfoort is sinds 1 januari 2010 de rechtsopvolgster van de in 1981 opgerichte Stichting Amersfoorts Theater Terras. De organisatie is aangepast aan de nieuwe situatie waarbij de stichting fungeert als paraplu voor twee activiteiten: de zomeravondvoorstellingen van Theater Terras (juni, juli en augustus) en het internationale multi-arts festival Spoffin (eind augustus).

Voor een aantal specifieke taken trok de directeur freelance medewerkers aan voor: • uitvoerende productie: Rob Acket • technische productie: Remko van den Ende • communicatie: Ida Bromberg • internationalisering en professionals: Casper de Vries • sponsor- en fondsenwerving: Christy de Witt

Eveneens per 1 januari 2010 werd Alfred Konijnenbelt (op freelance basis voor 3 dagen per week) benoemd tot directeur en artistiek leider van de stichting met als uitvoerende taak de programmering en realisatie van Festival Spoffin.

In de aanloop van het festival werden nog tijdelijke medewerkers aangetrokken voor onder meer vrijwilligerscoördinatie, locatiemanagement, techniek, veiligheid en hospitality. Daarnaast werkten zo’n 80 vrijwilligers mee gedurende korte tijd, grotendeels tijdens het festival.

Medio mei betrok de stichting een kleine kantoorruimte in het Stad van Cahen-complex aan de Muurhuizen in de Amersfoortse binnenstad. Sinds 1 juli 2010 heeft de stichting een nieuw bestuur, bestaande uit: • Wim van Rooijen, voorzitter • Corné van Bokhoven, penningmeester • Prisca Maas, penningmeester • Ricky Middendorp, lid • Miranda Geise, lid Het ‘oude’ bestuur van Theater Terras dat tot 1 juli als koepelbestuur had gefungeerd, ging volgens plan verder als zelfstandige werkgroep onder de

“We were very happy to participate at Spoffin 2010. Everything went great.” – Jordi L. Vidal, choreographer (ES/ BE)

5

6 FOORT MULTI - ART S FESTIV AL AMERS

3. Fondsenwerving en sponsoring Tot het takenpakket van de directeur behoort onder meer de verwerving van subsidies, fondsen en sponsoring. Met name op gebied van subsidies en fondsen is de werving, zeker gezien de zeer korte voorbereidingstijd, behoorlijk succesvol geweest. Een probleem was wel dat veel toezeggingen pas in een heel laat stadium bekend werden gemaakt, waardoor keuzes in de programmering tot het laatst moesten worden uitgesteld. Dat had ook weer zijn repercussies voor de productie van het festival. In de Koninklijke BDU/ DeStadAmersfoort.nl werd een goede en betrouwbare hoofd- en mediasponsor gevonden en ook partijen als Eemfors, Van Zwol | Wijntjes en hotels waren bereid Spoffin een vliegende start te geven. De verdere werving van sponsoring verliep echter uitermate moeizaam. De (buiten onze invloed) late start van de werving in combinatie met de economische crisis en de relatieve onbekendheid van het nieuwe festival bleken daarbij cruciale factoren. De horeca op met name de Hof was maar matig geïnteresseerd en wilde nauwelijks of niet bijdragen, hoewel zij als enige direct voordeel hebben bij elk evenement dat veel publiek trekt.

Het overgrote deel van sponsoring is gerealiseerd in natura, vrijwel altijd gekoppeld aan producten of diensten ten behoeve van het festival. In de loop van het voorjaar werd duidelijk dat een succesvolle werving van sponsors niet zou samengaan met het overvolle takenpakket van de directeur. Ook ligt zijn expertise meer op het artistiek-inhoudelijke dan op het zakelijke vlak. Op voorstel van de directeur besloot het bestuur daarom een freelance medewerker voor sponsor- en fondsenwerving aan te trekken. Om dit financieel mogelijk te maken is de directeur met ingang van 1 september 2010 tijdelijk één dag minder voor het festival gaan werken (40%). Na een uitvoerige solllicitatieprocedure werd met ingang van 1 juli 2010 een fondsen- en sponsorwerver aangetrokken met als taak om voor 2011 minimaal de bezuiniging van de gemeente Amersfoort te compenseren door het aantrekken van nieuwe sponsors. Helaas heeft de persoon in kwestie, mede als gevolg van privéomstandigheden, geen succes van haar opdracht weten te maken. In het najaar heeft het bestuur daarom besloten om niet verder te gaan met haar en de sponsorwerving voorlopig zelf ter hand te nemen.

4. Programmering ‘Spoffin maakt indruk’ (De Stad Amersfoort, 30 augustus 2010). Het was één van de vele waarderende koppen die in de dagen na afloop van het festival te vinden waren in kranten en op internet, maar deze drukte precies uit wat we met Spoffin wilde bereiken: méér dan alleen een leuk festival, maar een culturele belevenis die qua originaliteit en vorm een grote impact op de bezoekers zou hebben en waarover maanden later nog wordt nagepraat. Natuurlijk, bij een festival met hoofdzakelijk voorstellingen op straten, pleinen en enkele bijzondere locaties mag een behoorlijke dosis vermaak bieden. Maar we mikten met onze programmering ook op extra dimensies en diepere lagen. Voor de fijnproever, zo u wilt, maar daarvan zijn er gelukkig heel veel in Amersfoort en verre omstreken te vinden. Zo maakte de voorstelling W [Doubleyou] – Undertow van Granhøj Dans (Denemarken) met zijn indringende beelden van dansers op slechts enkele tientallen centimeters afstand grote indruk op de bezoekers. Voor de meer dan 70 internationale gasten die Amersfoort bezochten in het kader van de Spoffin Pro Meeting vormde deze Nederlandse première één van de grote verrassingen.

Dat geldt ook voor Attache van de jonge Zwitserse groep Loutop en voor Excess van Cie. I’m uit Italië, eveneens premières. En zeker voor Cie. WordtVervolgd (Nederland), het in Utrecht gevestigde internationale gezelschap rondom Maureen Baas, dat van Spoffin de kans kreeg om de nieuwe voorstelling ReWind op locatie in Amersfoort af te monteren en vervolgens de wereldpremière te laten beleven. Het programma van Spoffin 2010 omvatte meer dan 100 voorstellingen van 25 straat- en locatietheatergroepen uit Nederland en tien andere Europese landen. In totaal beleefden negen producties hun Nederlandse of wereldpremière tijdens Spoffin. De eerste editie trok naar schatting zo’n 20.000 bezoekers die de soms barre weersomstandigheden trotseerden. Bij zonnig weer zou het publieksaantal waarschijnlijk minstens twee keer zo hoog zijn uitgevallen. Bewondering was er voor de tomeloze en bezielde inzet van de performers en de grotendeels vrijwillige crew. Slechts drie voorstellingen zijn voortijdig stilgelegd wegens de regen op zondag. Iedereen is tot het uiterste gegaan om de eerste editie van Spoffin tot een waarachtig succes te maken. De vuurkunstenaars van de Franse groep La Salamandre, die de vrijdag- en zaterdagavond afsloten, hebben geen spatje wateroverlast gehad tijdens hun spectaculaire shows die eindigden

met een regen van vuurwerk op een bomvolle Hof. Spoffin programmeerde haar straat- en locatievoorstellingen op de bekende plekken in de stad én op veel minder voor de hand liggende locaties. Ook daar wist het publiek de weg naar toe te vinden. Intieme voorstellingen op volslagen onbekende plekjes in de stad trokken met gemak een publiek van meer dan honderd mensen. Zo zagen honderden bezoekers het ingetogen en toch bijzonder grappige clownsduo Kiroul uit Frankrijk in de Paternosterstraat, een plek die velen eerst op de kaart moesten opzoeken. Dame Jeanne speelde zaterdagavond op het middeleeuwse hofje Armen de Poth de mooiste uitvoering van Dance Little Sister ooit. Wat velen bij zal blijven zijn de ongekend mooie voorstellingen die Spoffin in drie dagen tijd heeft laten zien en niet de regen die vooral op zondag met bakken uit de lucht kwam. Publiek en artiesten lieten zich er niet door weerhouden. Het Italiaanse Cie. I’m betrok het water bij de act en speelde ermee. De Turkse Dervishdanser Ziya Azazi gaf als afsluiter van het festival een weergaloze performance in de stromende regen; een beeld dat iedereen die er bij was waarschijnlijk nooit meer van het netvlies krijgt. Levensgevaarlijk en toch bloedmooi.

7

8

9 FOORT MULTI - ART S FESTIV AL AMERS

5. Uitvoerende productie en techniek De productie van Spoffin 2010 kwam moeizaam en laat op gang. Dat had twee hoofdoorzaken: • Er is heel lang onzekerheid gebleven over het beschikbare budget voor de programmering en daaraan gekoppelde zaken als productie en techniek. Omdat de hele organisatie van het festival pas in februari 2010 écht van start ging (nadat de gemeente Amersfoort het groene licht had gegeven) kon ook toen pas de werving van aanvullende subsidies, fondsen en sponsors ter hand worden genomen. Eigenlijk was dit een onmogelijke opgave gezien de sluitingstermijnen van veel potentiële partners.

Om met het beperkte budget toch een zo mooi mogelijk programma te maken heeft de directeur, achteraf gezien, te lang gewacht met het doorhakken van knopen. Daardoor werd het programma pas in de loop van de maand juli definitief. De

productie had toen eigenlijk al volop in voorbereiding moeten zijn. • De directeur en zijn producenten bleken in de aanloop naar het festival een uiteenlopende visie te hebben op de omvang en complexiteit van Spoffin. De producenten wilden sommige zaken te groots aanpakken, de directeur had over een aantal onderdelen van de productie te gemakkelijk gedacht. De waarheid bleek, zoals zo vaak, ergens in het midden te liggen.

Met een langere voorbereidingstijd onder minder hoge druk moeten veel van dit soort kinderziektes, want dat zijn het uiteindelijk, te voorkomen zijn. Ook de moderne techniek kan een handje helpen: door alle informatie die er beschikbaar is over voorstellingen, artiesten, techniek, locaties, overnachtingen, vergunningen, faciliteiten en medewerkers in te voeren in een goed gestructureerde database moet het in 2011 veel eenvoudiger zijn om tot in detail overzicht te houden over het hele project. In 2010 is er wel een serieuze aanzet gegeven tot

een dergelijke database, maar ook hier maakte gebrek aan tijd en geld het onmogelijk om dit goed aan te pakken. Toen de productie eenmaal goed op gang kwam, liep alles naar omstandigheden soepel en bleek duidelijk de professionaliteit van de producenten. Ook de medewerkers die zij om zich heen hadden verzameld bleken kundige, hardwerkende en zeer betrokken mensen te zijn die er alles aan hebben gedaan om het festival tot een succes te maken. De onderlinge sfeer was bovendien uitermate goed. Gelukkig maar, want de weersomstandigheden stelden de zenuwen van de medewerkers soms zeer op de proef. Qua techniek (licht, geluid en podia) was de eerste editie van Spoffin niet buitensporig ingewikkeld, toch zijn er op dit gebied enkele zaken niet optimaal verlopen. De ingehuurde technische faciliteiten waren niet altijd van topkwaliteit en ook kon, ondanks een enorme inzet, niet altijd een goede backup geboden worden bij problemen die zich voordeden. HK

6. Vergunningen en veiligheid Net als bij de uitvoerende productie heeft ook het traject voor de vergunningaanvraag onder druk gestaan door het late moment waarop het definitieve programma vastgesteld werd. Dankzij de snelle acties van de producent en de soepele medewerking van gemeente, politie en brandweer werd er toch tijdig een vergunning afgegeven. Hierover zijn, op een enkel onbeduidend akkefietje na, ook geen klachten geweest. Met SCS Services, dat door ons was ingehuurd voor bewaking en crowd management in de binnenstad, was er een plezierige samenwerking. Dit bedrijf kwam alle afspraken stipt na. Dat lag anders bij een beginnend bewakingsbedrijf dat we hadden ingehuurd voor de bewaking van de Artists Village. Met dit bedrijf waren er regelmatig problemen over met name de onprofessionele attitude van het personeel.

12 FOORT MULTI - ART S FESTIV AL AMERS

7.

Vrijwilligers

Spoffin komt voort uit een 100% vrijwilligersorganisatie, het lag dus voor de hand dat vrijwilligers ook een belangrijke rol zouden spelen bij de realisatie van het festival. Dat is ook gelukt. In totaal hebben er zich meer dan 100 vrijwilligers uit Amersfoort en verre omstreken aangemeld, waarvan ongeveer 70 daadwerkelijk actief zijn geweest tijdens Spoffin. In mei, juli en augustus zijn er bijeenkomsten georganiseerd om de vrijwilligers te informeren over de opzet van het festival. Het oorspronkelijke streven om vrijwilligers tijdens het festival ook een flink aandeel in de coördinerende taken te geven is echter niet haalbaar gebleken. In een nieuwe organisatie die in één keer moet staan is het niet verstandig om veel cruciale taken in handen te geven van mensen van wie je nog niet weet welke verantwoordelijkheden ze wel of niet aankunnen. Daarvoor moet de organisatie eerst de nodige stabiliteit opbouwen. Daarnaast zijn er maar weinig vrijwilligers die voldoende tijd kunnen vrijmaken om zich meerdere dagen achtereen min of meer fulltime met het festival bezig te houden. Ook dat speelt een rol bij de keuze om alle coördinerende taken dit jaar bij professionele locatiemanagers onder te brengen. Alle assistent-coördinatoren

waren wel vrijwilligers. De coördinatie van al die vrijwilligers is een van de meest complexe taken tijdens een festival, helemaal als het om een nieuwe organisatie gaat. Overzicht over alle taken op het gebied van techniek, publieksbegeleiding en dergelijke is dan essentieel, evenals overzicht over de beschikbaarheid van mensen en hun specifieke voorkeuren. Op dat laatste punt ging het mis, omdat de gebruikte software ongeschikt bleek voor het foutloos genereren van deze informatie. Dat had vertraging en fouten bij het roosteren tot gevolg, waardoor vrijwilligers pas in een laat stadium duidelijkheid kregen over hun takenpakket. Dat heeft tot nogal wat (terechte) onvrede geleid. Ook een duidelijke eigen plek in de binnenstad waar vrijwilligers elkaar voor en na de diensten kunnen ontmoeten werd node gemist. Het koude en natte weer maakte dat gemis extra voelbaar. Volgens veel mensen was de Artists Village aan de Rubensstraat, die ook voor vrijwilligers openstond, te ver van de binnenstad verwijderd. Ook hadden nogal wat vrijwilligers het leuk gevonden om wat meer contacten met de artiesten op te bouwen, bijvoorbeeld door vaker gezamenlijk te eten. Dit alles maakt dat de vrijwilligers er tijdens Spoffin 2010 onbedoeld enigszins bekaaid van af zijn gekomen. Dat kan en moet volgend jaar veel beter!

8. Communicatie en marketing Het communicatieplan voor Spoffin 2010 omvatte acht kanalen: • Een regelmatige stroom pers- berichten voor publicaties in dag- en weekbladen, internet, televisie en radio; • De huis-aan-huis in een oplage van 69.000 exemplaren verspreide Festivalkrant met uitgebreide informatie over het programma en interviews met artiesten; • Een compacte folder met daarin een schematisch overzicht van de optredens; • Een ansichtkaart waarmee mensen vrienden konden uitnodigen om Spoffin te bezoeken; • Banieren met het Spoffin-logo langs 11 belangrijke invalswegen; • A0-posters op 50 posities langs de doorgaande wegen; • De nieuwspagina op de eigen website; • De e-nieuwsbrief die aan met onregelmatige tussenpozen aan ± 300 geïnteresseerden is toegestuurd. Daarnaast zijn journalisten van tientallen media gedurende de maand augustus persoonlijk benaderd om het festival aan te kondigen en te komen bezoeken. De persberichten hebben heel veel publiciteit gegenereerd, met name in regionale/lokale dag- en weekbladen

en op internet. Het persbestand kan nog worden uitgebreid en verbeterd, maar de systematiek (die meteen ook de nieuwspagina op de website en de e-nieuwsbrief voedt) werkt op zich uitstekend. De website www.spoffin.nl, die begin februari de lucht in ging, heeft tot eind december (dus in 11 maanden tijd) meer dan 10.400 unieke bezoekers getrokken, waarvan meer dan de helft (5.247) in de maand augustus. In totaal werd de site gedurende deze periode 17.120 keer bezocht waarbij zo’n 75.000 pagina’s zijn geraadpleegd. Daarvan betrof het in 15.547 gevallen gedetailleerde informatie over een specifieke voorstelling. Intern gebruik is bij deze cijfers buiten beschouwing gelaten. De Festivalkrant heeft, hoewel niet in alle wijken vlekkeloos bezorgd, heel goed gefunctioneerd. Deze krant, die kosteloos door hoofdsponsor DeStadAmersfoort.nl wordt gedrukt en verspreid, brengt de nodige en gewenste verdieping in het programma en bereikt in één keer tienduizenden mensen. Bovendien hebben we op deze manier meteen een goed platform om sponsors en fondsen aan het publiek te presenteren. Het aantal overdrukken (15.000) dat beschikbaar was voor verspreiding tijdens het festival bleek veel te hoog. In 2011 kunnen we met 5.000 exemplaren volstaan. De Festivalkrant fungeert vooral als

informatieverschaffer vooraf. Tijdens het festival blijkt het publiek veel meer behoefte te hebben aan een compact gidsje dat echter wel meer informatie biedt dan het schematische overzicht dat we nu boden. De opzet van het schema bleek bovendien niet voor iedereen even helder te zijn. Voor 2011 moeten we op zoek naar een tussenvorm die én helder én compact is en beknopte programmainformatie biedt. De beschikbare oplage van 10.000 stuks bleek te krap, op de laatste festivaldag was de voorraad schoon op. Rekenend op goed weer in 2011 is een verdubbeling van de oplage zeker aan te bevelen. Ondanks de A0-posters en de banieren was de zichtbaarheid van Spoffin in de stad, voor én tijdens het festival, nog onvoldoende. Naast de A0-posters moeten we volgend jaar ook met kleinere posters werken die via winkels, horeca, instellingen en particulieren verspreid kunnen worden. Daarnaast kunnen we denken aan spandoeken in winkelstraten en banieren op de pleinen. Ook de geplande verwijzingsborden met het Spoffin-logo, die op het laatste moment zijn geschrapt om geld te besparen, zijn voor 2011 absoluut noodzakelijk. Ook dit middel draagt bij aan duidelijkheid en zichtbaarheid. Daarnaast zijn er gerichte acties denkbaar die de herkenbaarheid van Spoffin vergroten, bijvoorbeeld in samenwerking met winkels. Van sociale media als Twitter, Hyves

en Facebook is in 2010 door tijdgebrek nog nauwelijks gebruik gemaakt. Hoewel hiervan geen wonderen verwacht moeten worden, is het een aantal specifieke doelgroepen (met name de creatieve sector, die vaak weer goede banden onderhoudt met potentiële sponsors) wel degelijk van belang om dit te intensiveren. De communicatiemedewerker heeft inmiddels opdracht gekregen om voor 2011 een plan te schrijven waarin al deze aspecten worden meegenomen.

“Spoffin is a very interesting festival with a nice program. I discovered several new artists and there were even more that I would have liked to check.” – Philippe Macret, director of Hangar, lieu de fabrique des arts de la rue Amiens Métropole (FR)

13

14

15 FOORT MULTI - ART S FESTIV AL AMERS

9. Kaartverkoop In de opzet van Spoffin is er beperkt ruimte voor voorstellingen met kaartverkoop; het overgrote deel van het programma is vrij toegankelijk. We hebben in 2010 gebruik gemaakt van twee verkoopkanalen: • Online voorverkoop via krtjs.nl. Via dit kanaal zijn 169 kaarten verkocht en (intern) 130 vrijkaarten voor professionals gereserveerd. Bezoekers betaalden via iDEAL en kregen de kaarten direct per e-mail toegestuurd. Er heeft zich een klein probleem voorgedaan waarbij het systeem voor één bepaalde voorstelling die vrijwel uitverkocht was, kaarten bleef verkopen. Dit probleem is tijdig gesignaleerd en de betrokken 7 bezoekers zijn vóór de betreffende voorstelling benaderd. Zij hebben via Krtjs.nl hun geld terug gekregen. De softwarefout wordt onderzocht en gerepareerd. • Fysieke verkoop via de Festivalbalie. Tijdens de festivaldagen konden bezoekers aan de balie kaarten kopen en met hun pinpas betalen

(hiervoor waren twee tijdelijke pinautomaten gehuurd). Via dit kanaal zijn 210 kaarten verkocht. In totaal is er ruim € 4.000 aan kaarten verkocht; dat is ruim boven de verwachting. Die schatting was overigens laag omdat Amersfoort tamelijk verwend is met gratis voorstellingen en concerten; de ervaring leert dat het publiek niet snel warm loopt voor betaalde onderdelen. Dit lijkt dus mee te vallen. Toch blijft het de vraag of Spoffin in de toekomst het aantal betaalde voorstellingen kan en wil uitbreiden. Waarschijnlijk is het een betere keuze om meer voorstellingen on the hat (mansen, oftewel vrijwillige bijdrage na afloop) te programmeren. Daarmee blijft het open karakter van een straatfestival behouden en zijn mensen vrij om hun waardering uit te drukken. Het is dan wel van belang om in de communicatie hierover van tevoren helderheid te bieden en het publiek te stimuleren om daadwerkelijk een bijdrage te leveren.

10. Artists Village en overige accommodaties

beschikbaar had gesteld. Ook konden artiesten hun auto’s en vrachtwagens op het terrein parkeren.

Gastvrijheid voor publiek, artiesten en professionals is een belangrijke kernwaarde van Festival Spoffin. Om daaraan uitdrukking te geven is het concept van de Artists Village bedacht: een plek waar artiesten eten, slapen en gelegenheid hebben om professionals en medewerkers te ontmoeten.

In theorie waren alle ingrediënten aanwezig om van de Artists Village een groot succes te maken. Toch heeft het idee onvoldoende gewerkt. De belangrijkste oorzaken: • Er bleken maar 11 flexotel-units beschikbaar te zijn, waardoor het niet mogelijk was om alle artiesten hier onder te brengen. Ongeveer eenderde van de groepen hebben we in de stadshotels De Gaaper en De Tabaksplant ondergebracht. Daardoor werkte het idee van ‘alle artiesten bij elkaar’ niet. • De drainage van het ijsbaanterrein bleek niet bestand te zijn tegen de extreme regen die in de dagen voor het festival viel. Hierdoor veranderde het terrein in een enorme modderpoel, met name op donderdag toen er meer dan 16 cm water stond. Dankzij het feit dat we pompen konden lenen bij theatergroep The Lunatics is deze wateroverlast nog enigszins beperkt gebleven, maar dit kon niet

De Artists Village was ingericht op het IJsbaanterrein aan de Rubensstraat, op 12 minuten loopafstand van de Lieve Vrouwetoren. Hier waren 11 zogeheten flexotel-units geplaatst: hotelkamers in de vorm van een opvouwbare container. Verder was het terrein ingericht met een grote restauranttent, een mobiele keuken, een vuurplaats en een loungetent. Beeldend kunstenaars Thijs Masthoff en Isis Hoos verzorgden de aankleding met onder meer een verlichte toegangspoort, gemaakt van viskratten. We konden gebruik maken van de douches en toiletten in de aanpalende gymnastiekzaal, die de SRO RG

voorkomen dat het terrein het hele festivalweekeinde een modderpoel bleef. • Het dak van een groot deel van de flexotels bleek te lekken. Bij drie units was er sprake van ernstige lekkage, bij vijf van enige vochtoverlast; bij drie units was er geen probleem. Hoewel het verhuurbedrijf allerlei maatregelen heeft getroffen om de overlast te beperken werd de beloofde ‘hotelkwaliteit’ slechts voor een deel waargemaakt. Voor enkele theatergroepen (met name dansers, die om begrijpelijke redenen heel zuinig zijn op hun lijf) was dit aanleiding om de Artists Village teleurgesteld te verlaten en elders hotelkamers te huren. • De loopafstand naar de stad bleek voor zowel artiesten als vrijwilligers toch te groot om een intensieve uitwisseling mogelijk te maken. • De realisatie van de Artists Village heeft enorm veel tijd, energie en geld gevergd; in verhouding veel te veel. Hoe mooi het idee van de Artists Village ook was, het is niet verstandig

om dit in 2011 op deze manier te herhalen. We bieden als festival een betere gastvrijheid door zowel artiesten als professionals een volwaardige hotelkamer aan te bieden. Om toch de beoogde intensieve contacten tussen artiesten, professionals en medewerkers mogelijk te maken is het wel van belang om hiervoor een goede ruimte te zoeken. Gedacht wordt aan De Observant, dat over een fraaie binnenplaats, tuin en diverse zalen beschikt én op een loopafstand van slechts enkele minuten vanaf de pleinen ligt. Een mogelijk alternatief is Zandfoort aan de Eem dat vanaf de zomer van 2011 over een extra ruimte beschikt en qua sfeer goed bij een theaterfestival past. Voorwaarde is dan wel dat er in de directe omgeving voldoende programmering is, zodat de afstand niet (opnieuw) een probleem wordt.

16

17 FOORT MULTI - ART S FESTIV AL AMERS

11. Spoffin Pro Meeting Spoffin hecht er grote waarde aan warme contacten te onderhouden met collega’s uit binnen- en buitenland. Het is een goede gewoonte om festivaldirecteuren en –programmeurs gastvrij te ontvangen en zo mogelijk een speciaal randprogramma te organiseren dat vakinhoudelijke verdieping biedt. Omdat de komst van veel programmeurs in het kader van het OFF-programma, dat in 2011 van start gaat, van het grootste belang is leek het verstandig om al in 2010 een begin te maken met de Spoffin Pro Meeting. Voor de organisatie schakelden we Casper de Vries in, een theaterkenner met wie zowel Theater Terras als Festival Etcetera in het verleden vaker hebben samengewerkt en die over een enorm netwerk in de Europese festivalwereld beschikt. Zo slaagden we er in om meer dan 70 professionals (zie bijlage) naar de eerste editie van Spoffin te halen, een unicum voor een startend festival. De opzet van de Spoffin Pro Meeting omvatte een plenaire sessie in de HK

ochtend, gevolgd door een lunch, waarna er in de middag en avond volop gelegenheid was om individueel of onder begeleiding van een gids/tolk het festivalprogramma te bezoeken. Voor de eerste workshop op zaterdagochtend nodigden we fiscaal specialist Dick Molenaar van AllArts uit om uit de doeken te doen hoe de actuele internationale wetgeving op het gebied van inkomstenbelasting en BTW positief kan uitpakken voor zowel artiesten als festivalorganisatoren. Het onderwerp mag saai klinken, maar de aanwezigen waren laaiend enthousiast over de heldere uitleg en praktische aanpak. Een festival uit Spanje meldde dankzij deze lezing jaarlijks tienduizenden euro’s te kunnen besparen door dubbele belastingen te vermijden. Ook wethouder van Cultuur en waarnemend burgemeester Mirjam Barendregt bracht een bezoek aan de Pro Meeting, waar ze de gasten van harte welkom heette in Amersfoort. De zondagse workshop had als thema Pitch of Plans. Artiesten uit de wereld van het straat- en locatietheater

konden hier in een korte presentatie van maximaal zeven minuten hun plannen voor toekomstige projecten aan een geïnteresseerd publiek van programmeurs en directeuren tonen. Meer dan 15 groepen maakten dankbaar gebruik van deze gelegenheid. Als resultaat hiervan kwamen er verschillende samenwerkingen en coproducties tot stand, waarmee de waarde van dit onderdeel meteen bewezen is. Aan de vorm van de Pro Meeting valt nog wel wat te verbeteren (onder meer door speeddates te plannen als vervolg op de Pitch of Plans), maar de algehele opzet is in zeer goede aarde gevallen, getuige ook de vele positieve reacties die we in de weken na het festival mochten ontvangen.

12. Festivalkantoor Spoffin houdt sinds medio mei 2010 kantoor in de Stad van Cahen, het voormalige kantoor van de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek aan de Muurhuizen. We huren hier een ruimte van 26 vierkante meter op de derde etage. De keuze is op deze ruimte gevallen omdat de huur acceptabel is, de locatie centraal ligt en omdat de Stad van Cahen beschikt over een eigen auditorium dat heel geschikt is voor bijeenkomsten met vrijwilligers. We hebben hiervan dan ook dankbaar gebruik gemaakt. In de praktijk blijkt Cahen toch erg lastig en onhandig te zijn: • Er is geen ontvangstbalie of receptie, waardoor je elke bezoeker persoonlijk moet ophalen en wegbrengen. Omdat je hiervoor door een doolhof van trappen en straatjes moet lopen, leidt dit tot veel wachten en tijdverlies. Op een drukke dag met veel afspraken ben je zo een uur kwijt aan het heen-en-weer lopen. • De gebruiksregels van het gebouw

zijn zo strikt dat ze nauwelijks door te geven zijn aan de vele tijdelijke medewerkers die in de drukke maand voorafgaand aan het festival op kantoor werken. Dit leidt onbedoeld tot irritaties bij andere gebruikers en de beheerder. • De beveiliging van het gebouw is ingewikkeld, waardoor het te gemakkelijk gebeurt dat het hele complex onbeveiligd blijft door een klein foutje van een Spoffinmedewerker die een van de vele regeltjes over het hoofd heeft gezien. • Tijdens het festival is het essentieel om over een kantoor te beschikken dat direct toegankelijk is. We hebben dit in 2010 opgelost door aan het Lieve Vrouwekerkhof een appartement boven een van de horecagelegenheden te gebruiken, maar we kunnen er niet op rekenen dat een dergelijke ruimte altijd beschikbaar is. • De uitstraling van Spoffin naar buiten is minimaal.

RG HK

Op basis van de ervaringen van 2010 verdient het aanbeveling om op zoek te gaan naar een vervangende kantoorruimte; bij voorkeur op een locatie aan een van de festivalpleinen.

“Those days in Amersfoort were very good for us. The comedians had really good audience and a nice venue. They were very happy. And to meet people, artists or pros, Spoffin was also a very good place. We have some very good contacts for next tours.” – Frédéric Corsin, Cie. Kiroul (FR)

RG

20 FOORT MULTI - ART S FESTIV AL AMERS

13. Samenwerkings verbanden Spoffin heeft in 2010 samengewerkt met verschillende Amersfoortse organisaties. Een korte samenvatting. • Met Amersfoort in C hebben we intensief contact gehad over de Museumnacht. Op basis van de plannen van Spoffin heeft de organisatie de datum van dit evenement gewijzigd, zodat deze zou samenvallen met het festival. De intentie was om ook in de programmering samen te werken, waardoor een aantal acts van Spoffin tijdens de Museumnacht te zien zouden zijn. De kosten hiervoor zouden we dan samen dragen. Een aantal programmaonderdelen leende zich hier heel goed voor. Amersfoort in C kon echter niet tijdig enige mate van zekerheid geven over het beschikbare budget, waardoor de organisaties toch ieder hun eigen weg moesten bewandelen. In de Festivalkrant hebben we nog wel een uitgebreide aankondiging van de Museumnacht opgenomen. In 2011 willen we graag opnieuw een poging wagen om samen te werken. • Festival Franje, dat als een ‘parasiet’ inplugt bij bestaande festivals, hebben we in een vroeg stadium enkele keren contact gehad. Daarbij is afgesproken dat Franje zou ‘inpluggen’ bij Spoffin met een eigen programma in De Observant. Verder

zijn er geen concrete vormen van samenwerking overeengekomen. Complicerende factoren waren dat de initiatiefnemers gedurende de zomer lange tijd onbereikbaar waren in verband met vakanties en dat het programma van Franje niet beschikbaar was bij de deadline voor de Festivalkrant (sterker nog: het staat pas vast als het gebeurt). Ook in dit geval hebben we volstaan met een aankondiging in de Festivalkrant. Anders dan Spoffin stelt Franje geen kwaliteitseisen aan de optredende artiesten en betaalt ook niemand; de organisatie faciliteert slechts. In die zin kun je Franje beschouwen als een off-off-festival. Toch zijn er bijzondere optredens te beleven die het interessant maken om de samenwerking met Franje te behouden. Maar dan wel goed. Voor 2011 is dan ook afgesproken dat we streven naar een meer intensieve samenwerking waarbij we mogelijk gezamenlijk De Observant gebruiken. Franje wordt dan in het programma van Spoffin opgenomen zonder specifieke vermelding van optredens. Ook het zogeheten Makersontbijt, dat Franje samen met de Laswerkplaats organiseert op zondagochtend, is goed in te passen in een gezamenlijk programma. • De Laswerkplaats op het terrein van de Wagenwerkplaats biedt ruimte aan theatermakers om hun producties te repeteren en te monteren. Met deze organisatie

is overeengekomen dat deze mogelijkheid ook bestaat voor Spoffin-artiesten en dat de ruimte hiervoor in augustus beschikbaar wordt gehouden. In 2010 hebben twee groepen hiervan gebruik gemaakt: Cie. WordtVervolgd en Cie. Willi Dorner. Omdat de optredens van de laatste groep geen doorgang hebben gevonden is het gebruik uiteindelijk heel beperkt geweest. WordtVervolgd heeft aangegeven dat de periode in de Laswerkplaats heel prettig en productief is geweest. In 2011 willen we deze faciliteit beter benutten. • Kunstenaarslogies heeft de beschikking over twee huizen in Amersfoort waar kunstenaars tijdelijk kunnen wonen om te kunnen werken aan een project. Hoewel er doorgaans beeldend kunstenaars in de huizen verblijven, hebben we afgesproken dat de huizen ook voor theatermakers beschikbaar zijn. In combinatie met de Laswerkplaats kan Spoffin op deze manier een residentie aanbieden waarbij theatermakers kunnen creëren, verblijven en presenteren. In 2010 hebben Out of Hand Theatre (VS) en TeaterKUNST (DK) hiervan gebruik gemaakt, maar helaas niet tot genoegen. Het huis dat Out of Hand Theatre in juni heeft gebruikt (in het kader van de voorstelling Hominid dat Theater Terras en Spoffin gezamenlijk presenteerden in het Openluchttheater) bleek



dermate vervuild te zijn dat we de leden alsnog in een hotel hebben ondergebracht. Kunstenaarslogies heeft de situatie in ogenschouw genomen en geconstateerd dat de medebewoner het huis inderdaad in onacceptabele staat had achtergelaten. TeaterKUNST vond het andere huis dat tijdens Spoffin is gebruikt nét acceptabel, maar eigenlijk beneden de standaard die je gasten kunt aanbieden. Met Kunstenaarslogies is afgesproken Spoffin in 2011 zal trachten geld dat wordt uitgespaard doordat er geen hotel geboekt hoeft te worden deels te investeren in een beter comfortniveau en schoonmaak. De faciliteit zal vooral worden aangeboden aan artiesten die langere tijd verblijven en het dan ook meer als een gratis huis dan als een hotelkamer beschouwen. Deze afspraken moeten nog nader worden uitgewerkt.

“Congratulations with your festival that has presented many interesting companies and shows that I will surely take into consideration for my festival.” – Giuseppe Nuciari, Art Director Veregra Street Festival (IT)

21

22

23 FOORT MULTI - ART S FESTIV AL AMERS

14. Duurzaam en maatschappelijk verantwoord organiseren Als culturele organisatie streeft Spoffin niet naar winst, maar naar schoonheid en continuïteit. Ook al zijn we geen bedrijf, toch hebben ook wij te maken met commerciële processen zoals inkoopbeleid, arbeidsomstandigheden, energieverbruik, hinder en afvalverwerking. En ons huishoudboekje moet zowel aan het begin als het eind van het jaar kloppen. Net als veel bedrijven zoeken ook wij naar de juiste balans tussen budget, mensen en milieu. Daarbij hanteren we een aantal uitgangspunten. • Doelgroepen: Spoffin richt zich op een breed en cultureel divers publiek, van kinderen en jongeren tot jong-volwassenen en ouderen, en van zowel ‘oude’ als ‘nieuwe’ Nederlanders. Het mooie van een festival als Spoffin is dat al deze

groepen zich perfect mixen. • Toegankelijkheid: We streven ernaar om het overgrote deel van de voorstellingen gratis toegankelijk te maken voor iedereen. • Participatie: Vele tientallen Amersfoorters leveren als vrijwilliger een bijdrage aan het festival die van onschatbare waarde is. Ook scholieren en studenten betrekken we actief bij het festival. • Gastheerschap: We verwelkomen graag publiek, artiesten en theaterprofessionals uit Amersfoort, Nederland en de rest van Europa. Een prettige, open sfeer is daarbij van doorslaggevend belang. Een sfeer waarin veel mogelijk is, waarin soms grenzen geraakt worden zonder dat dit tot vervelende toestanden leidt. Niet alleen sport, maar óók cultuur verbroedert! • Inkoopbeleid: Bij de inkoop van zowel goederen als diensten speelt de vraag welke keuze de minste belasting voor mens, dier en milieu oplevert een belangrijke rol, ook als die keuze mogelijk hogere kosten met zich meebrengt.

• Energieverbruik: We streven ernaar om het energieverbruik tijdens het festival zo veel mogelijk te beperken. Een belangrijk deel van deze doelstelling wordt al behaald doordat veel voorstellingen zich buiten afspelen, waar er tot laat in de avond geen extra verlichting vereist is. Waar dat toch het geval is, kiezen we bij voorkeur voor installaties met een laag vermogen (waaronder LEDlampen). • Hinder: Overlast voor omwonenden is niet altijd volledig te voorkomen, wel te beperken. Bij zowel de keuze als de inrichting van speellocaties houden we hiermee nadrukkelijk rekening. • CO2-beperking: Waar mogelijk kiezen we als organisatie voor fiets, bus of trein in plaats van de auto of het vliegtuig. Als vliegreizen niet te vermijden zijn, compenseren we de C02-uitstoot via een gecertificeerde organisatie. Het publiek stimuleren we uitdrukkelijk om zo veel mogelijk gebruik te maken van fiets en openbaar vervoer. Onze artiesten kunnen gedurende hun RG

verblijf in de stad gebruik maken van fietsen. Hun overnachtingsplek situeren we in de directe nabijheid van de binnenstad, waardoor er nauwelijks gemotoriseerd transport noodzakelijk is. • Afvalscheiding: We voeren al het afval dat we tijdens het festival produceren gescheiden af, zodat zo veel mogelijk grondstoffen hergebruikt kunnen worden. Het overgrote deel van deze uitgangspunten hebben we in 2010 al in de praktijk kunnen brengen, op één uitzondering na: het gebruik van LEDlampen bleek nog nauwelijks mogelijk te zijn tijdens een festival dat zich grotendeels in de open lucht afspeelt. Onze producenten zijn wel nauw betrokken bij een nationaal onderzoek naar de effectiviteit en praktische toepasbaarheid van LED in het theater.

15. Administratie Het opzetten van een goed administratiesysteem dat voldoet aan de eisen van zowel de stichting (eenvoudig, online toegankelijk) als de subsidie- en fondsenverstrekkers (gedegen accountantscontrole) heeft veel tijd gevergd. De gesprekken die we hierover vanaf februari hebben gevoerd met accountantskantoor Van Zwol & Wijntjes kregen lange tijd geen vervolg. Pas in de zomer kwamen er alsnog werkbare afspraken tot stand. Deze vertraging heeft ons administratief flink op achterstand gezet. Ook de totstandkoming van het door de gemeente Amersfoort verplicht gestelde bedrijfsplan voor organisatie en administratie, waarbij Van Zwol & Wijntjes zou adviseren, is hierdoor pas in juli in gang gezet. Gedurende de drukke voorbereidingsperiode van het festival heeft stagiair Emmy Narcisio van Van Zwol & Wijntjes regelmatig interviews gehouden met directeur Alfred Konijnenbelt en inzage gehad in facturen, contracten, subsidiebeschikkingen en toezeggingen

van fondsen. Op basis hiervan heeft Narcisio eind oktober een uitgebreid advies uitgebracht. De belangrijkste conclusies hieruit zijn dat Spoffin de administratieve zaken grotendeels goed op orde heeft, maar dat er nog wel punten voor verbetering zijn, waaronder het digitaal archiveren van contracten, subsidiebeschikkingen en toewijzingen van fondsen. Voor zover deze verbeteringen ook praktisch uitvoerbaar zijn zullen deze op korte termijn doorgevoerd worden. In overleg met het accountantskantoor heeft penningmeester Corné van Bokhoven inmiddels Exact Online in gebruik genomen en ingericht. Het is de bedoeling dat de accountant op basis van de door ons ingevoerde gegevens begin 2011 snel een accountsverklaring kan afgeven, waarmee we onze subsidie- en fondsenverstrekkers op gedegen wijze kunnen informeren.

RG

26 FOORT MULTI - ART S FESTIV AL AMERS

• De ingezette stijl van INprogrammering voortzetten en uitbreiden met de geplande OFFprogrammering. • Om de directeur te ontlasten is het verstandig om, indien financieel haalbaar, op korte termijn een zakelijk leider (20-40%, freelance) aan te trekken, die ook – in nauw overleg met bestuur en directie – de fondsen- en sponsorwerving voor zijn/haar rekening neemt. • De directeur opdracht geven de programmering en de voorbereidende productie in een vroeger stadium voor te bereiden zodat de uitvoerende productie onder minder grote druk komt te staan. • Streven naar een beperkt aantal betaalde medewerkers, waar mogelijk meer taken door stagiairs en vrijwilligers uitvoeren. • Vrijwilligerscoördinator vroegtijdig werven en van start laten gaan (uiterlijk in mei 2011), bij voorkeur iemand met een groot lokaal netwerk. • Meer aandacht voor zichtbaarheid en sociale media in de communicatie. De samenwerking met DeStadAmersfoort.nl voortzetten, maar minder Festivalkranten laten overdrukken. De oplage van de programmafolder verhogen en deze voorzien van compacte informatie en een beter leesbaar tijdschema.

• Een coördinator aanstellen voor de kaartverkoop. • Geen overnachtingen meer in eigen beheer organiseren, maar alle artiesten en professionals in hotels onderbrengen. Wel een goede locatie faciliteren waar iedereen elkaar kan eten en contacten leggen, bijvoorbeeld in De Observant of Zandfoort aan de Eem. • Zo mogelijk vóór de zomer van 2011 het kantoor van Spoffin verhuizen naar een centraal gelegen en minder onhandige locatie. • Samenwerkingsverbanden waar mogelijk versterken en waar zinvol (inhoudelijk en/of financieel) uitbreiden. • Onderzoeken of de administratie zodanig ondergebracht kan worden dat deze een minder zware aanslag op de begroting doet zonder aan kwaliteit van de dienstverlening in te boeten.

“Thank you once again for inviting us to your festival. We had a great time there and enjoyed the atmosphere, and were also happy with the feedback of the audience, among them some presenters.”– Malco Oliveira, manager Granhøj Dans (DK)

FOO RT MU LTI - ART S FES TIV AL AM ERS

is mede mogelijk gemaakt door hoofdsponsor

subsidiënten

fondsen

sponsors en partners

krtjs.nl .....

16. Conclusies en aanbevelingen

ZWlogo PMS orgineel.pdf

30-10-2007

16:47:36

horeca Lieve Vrouwekerkhof en Hof

27

28 FOORT MULTI - ART S FESTIV AL AMERS

Bijlage: gastenlijst Spoffin Pro Meeting 2010 Naam

Organisatie (land)

Assink, Alda Aubry, Eric Audooren, Fabien Barendregt, Mirjam Bassett, Nina Larissa van den Berg, Sylvia Bevers, Guido Bialek, Paco Bick, Charlie van Bokhoven, Corné Bongers, Yuri de Bont, Anjo Bultà, Núria Caron, Magali Celis, Jalina Christiansen, Philippe Classen, Ute Corsin, Frederic Dear, Chloe Dirks, Aat Dirks, Leo Docter, Ingrid Doodeman, Dayenne Egberts, Henk Eijsink, Jan Eijsink, Peter Elkink, Anita Esselman, Hanjo van Essen, Adrie Foekema, Henk de Gans, Henk Jan Geffroy, Philippe Geubel, Claudia Gijben, Simone Gutierrez, Pilar

Kunsten op Straat (NL) La Paperie (FR) MiramirO (NL) Gemeente Amersfoort (NL) TeaterKUNST (DK) Fries Straatfestival (NL) Babok (NL) La Cellule (FR) Kultur Direkt eV (DE) Zomertheater Amersfoort (NL) Vloeistof (NL) Deventer Op Stelten (NL) Catalan Insitute for the Cultural Industries (BE) PIPOTOTAL (FR) Theater op de Markt (NL) TeaterKUNST (DK) Ute Classen Kulturmanagement (DE) Compagnie Kiroul (FR) Iron-Oxide (UK) Sulky M1 (NL) Pret op recept (NL) Festival Zwart (NL) Spoffin (NL) Stichting Straattheater Zwolle (NL) Kunsten op Straat (NL) Spoffin (NL) Theaterlab ‘Onder de Platanen’ (NL) Gemeente Amersfoort (NL) Aalt Productie (NL) Theater De Vest / Zomer op het Plein (NL) Amersfoort ZomertijdTV (NL) PIPOTOTAL (FR) Theater Terras (NL) Gemeente Wijk bij Duurstede (NL) Free Art (ES)

Naam

Organisatie (land)

Heye, Huub Hofsté, Marco Hol, Joris Ingen-Housz, Paulien Jagers, Ron Jones, Linda Jones, Tim Krul, Henry Lange, Gerry Langendoen, Eric Lesuis, Kees LLacuna i Ortínez, Pau Lucassen, Miro Marle, Edwige Meyer, Bartel Minnema, Johanneke Nuciari, Giuseppe Pignon, Marie-Charlie Pradayrol, Sylvie Reinhardt, Anja Ribalta, Mike Roosen, Satya Rozestraaten, Hans Ruiter, Tanja Taal, Marlies Taylor, Edward Theunissen, Marjolein Tirtiaux, Jean-Félix Tirtiaux, Nathalie Torres Mollerup, Layla Utrecht, Robin Verhulst, Mariska Vidal, Jordi L. Vocks, Violien de Vries, Casper Wesse, Jennifer Wijnands, Gerard de Wit, Carina Woltmeijer, Erik

HH Producties (NL) freelance photographer (NL) freelance photographer (NL) PIH-ART (NL) Festival Franje (NL) Tim Jones (NL) Tim Jones (NL) freelance photographer (NL) Spoffin (NL) Waterlanders (NL) Oerol festival (NL) FiraTàrrrega (ES) Theater Terras (NL) André Gintzburger (FR) International Art Fair Performance Paderborn (DE) Faem (NL) Veregra Street Festival (IT) La Paperie - CNAR (FR) Art IS TIC & Cies (FR) Vloeistof (NL) FiraTàrrrega (ES) Studio Eclipse (BE) Tim Jones (NL) HH Producties (NL) CultuurKoepel Veenendaal (NL) Whalley Range All Stars (UK) CultuurBewust.nl (NL) Namur en Mai, le Festival des Arts forains (BE) Namur en Mai, le Festival des Arts forains (BE) TeaterKUNST (DK) ANP (NL) Mooi Weer Spelen (NL) Jordi Vidal (BE) Korzo Productions (NL) Spoffin (NL) KjBi (BE) Straattheater.Net (NL) Babok (NL) Waterlanders (NL)

29

RG

32

Theater op plaatsen waar eigenlijk helemaal geen theater hoort. In een tuin, een bos of een leegstaande fabriek. Theater dat confronteert. Verbijstert. Ontroert. Kwaad maakt. Geëngageerd is. Of gewoon vermaak biedt. Theater op plekken die straks niet meer zullen bestaan, omdat de groei van de stad ze voor zich heeft opgeëist. Theater op plekken die iedereen kent. Theater op plekken die niemand kent. Een reeks voorstellingen die het publiek met andere ogen naar Amersfoort laat kijken. Zoals niemand de stad ooit gezien heeft.

33

34

Voorwoord De bijzondere voorstellingen op verrassende locaties van Amersfoort Theater Terras speelden zich in 2010 af in uitzonderlijke omstandigheden. Tot drie keer toe keer overtrof het aantal bezoekers alle verwachtingen, eenmaal dwongen de weersomstandigheden ons halverwege te stoppen en een groots opgezet samenwerkingsproject in het Openluchttheater met DierenPark Amersfoort bleek behoorlijk complex. Verderop in dit jaarverslag staan alle details naast de fantastische voorstellingfoto’s van onze vrijwilligers Joris Hol, Tjeerd Jansen en Herman Rensenbrink. Het jaar 2010 was in meer opzichten gedenkwaardig voor Theater Terras. Eigen vernieuwingsdrang en de wens van de gemeente om te bezuinigen zorgden voor organisatiewijzigingen in 2009 en 2010. In het verslag over festival Spoffin staan de details. Theater Terras gaat als werkgroep binnen de stichting Zomertheater Amersfoort door met zomeravondvoorstellingen, voor liefhebbers ook een opmaat naar Spoffin. In 2010 liepen onze talrijke vrijwilligers zich voor, tijdens, en na afloop van de voorstellingen het vuur uit de sloffen om alles goed te laten verlopen. We hadden veel profijt van de nieuwe materialen voor licht en geluid die we konden aanschaffen dankzij de in 2009 verstrekte steun van het VSBfonds en het Prins Bernhard

Cultuurfonds. Ook publicitair had Theater Terras in 2010 de wind mee. De lokale media plaatsten genereus aankondigingen en ook na afloop vonden de door ons verzonden actuele foto’s gretig aftrek. Onder druk komen de beste prestaties tot stand, zegt men wel, en hoewel dat voor Theater Terras in 2010 zeker het geval was, mag 2011 wel iets minder hectisch verlopen. Miro Lucassen Voorzitter werkgroep Amersfoorts Theater Terras

36

The Lunatics (NL) en Out of Hand Theatre (VS) Hominid Datum: woensdag 23 t/m vrijdag 25 juni, 22.15 uur Locatie: Openlucht Theater Birkhoven Bezoekersaantal: ± 300

De groep en de voorstelling The Lunatics (in het afgelopen decennium uitgegroeid tot een van de bekendste gezelschappen op het gebied van buitentheater in Nederland) en Theater Terras hebben in het verleden vaak samengewerkt. Na drie mooie producties in 1998, 2000 en 2003 groeide de groep van ons weg. De plannen voor ‘Hominid’, waarvoor The Lunatics nauw samenwerkten met het Amerikaanse gezelschap Out of Hand Theatre, waren prikkelend genoeg om de samenwerking nieuw leven in te blazen. Hominid is een uitzondering in de formule van Theater Terras. De voorstelling eist een podium en het was onvermijdelijk om entree te vragen aan het publiek. The Lunatics wilden deze productie graag in de nabijheid van dierentuinen spelen, omdat het stuk is gebaseerd op klassieke observaties van de chimpanseekolonie in een dierentuin (Burger’s Zoo in Arnhem). Theater Terras heeft zich enthousiast ingezet voor deze opmerkelijke locatievoorstelling, waarin het publiek te zien krijgt hoe chimpansees net zulke nietsontziende methodes als

mensen gebruiken wanneer het gaat om de macht. De ideale locatie voor deze voorstelling is natuurlijk het op loopafstand van DierenPark Amersfoort gelegen Openlucht Theater in Birkhoven. We werkten samen met DierenPark Amersfoort, SRO (beheerder van het Openlucht Theater) en Kunstenaarslogies. Een bezoekersarrangement met de dierentuin combineerde de voorstelling met een diner en een rondleiding, wat ruim 30 belangstellenden trok. SRO stelde het Openlucht Theater tegen een sterk gereduceerde vergoeding beschikbaar. Kunstenaarslogies bracht de twee Amerikaanse medewerkers aan het project onder in een woning in het Soesterkwartier. Terugblik Op dit project kijken we met gemengde gevoelens terug. Ondanks massieve publiciteit, zowel regionaal als landelijk, viel het aantal bezoekers van de voorstelling enigszins tegen. Als belangrijkste oorzaken kunnen we de concurrentie van het Wereldkampioenschap voetbal aanwijzen, in combinatie met de door de groep gekozen doordeweekse speeldagen en het late aanvangstijdstip (noodzakelijk omdat het bij aanvang van de voorstelling volledig donker moest zijn). Ook inhoudelijk vonden we Hominid niet heel sterk. Weliswaar werd er in een prachtig decor gespeeld, maar het verhaal en het spel konden niet

geheel overtuigen. Het spektakel dat de meeste ervaren Lunaticsgangers verwachtten kwam pas op het eind. De samenwerking met de verschillende partners verliep evenmin vlekkeloos. Klachten over een te schraal gevuld buffet als gevolg van miscommunicatie hebben we gelukkig in goede harmonie met het DierenPark en naar tevredenheid van de klagers kunnen oplossen. Dat de SRO-horeca na alle voorstellingen dicht bleef, konden we niet goedmaken en ook de accommodatie van Kunstenaarslogies was onder de maat. Onze Amerikaanse gasten zijn in allerijl ’s avonds laat alsnog in een hotel ondergebracht. Theater Terras heeft hiervan geleerd dat we in toekomstige samenwerkingsverbanden niet blind kunnen vertrouwen op de afspraken die we met andere organisaties maken.

37

38

Les Colporteurs (F) Les Etoiles

Datum: zaterdag 3 juli, 22 uur Locatie: Grote Koppel/De Gildenplaats Bezoekersaantal: 400 De groep en de voorstelling Les Colporteurs is opgericht in 1996 door Agathe Olivier en Antoine Rigot. In Les Etoiles combineren deze Franse koorddansers van Les Colporteurs hun twee voorstellingen Hautes Pointures en Tarina. In Hautes Pointures spelen ze lichtvoetig met hun eigen rol, de positie van het publiek en hun constructie van stalen buizen met balanceerdraden. De aansluitende voorstelling Tarina toont hoe een relatie tussen twee mensen verdacht veel kan lijken op een avontuurlijke aanhoudende zoektocht naar evenwicht in moeilijke omstandigheden. De Gildenplaats bleek zeer geschikt voor de eerste reguliere voorstelling van Theater Terras in dit seizoen. De ligging vlak bij het centrum droeg er zeker toe bij dat de voorstelling veel publiek trok. Les Colporteurs speelde op het basketbalveldje en daardoor was de voorstelling goed te zien vanaf alle kanten. Het muurtje om het sportveldje bleek zeer geschikt als extra zitplaatsen voor het publiek. Meerdere huishoudens rond het plein gaven vooraf aan dat ze graag de artiesten en vrijwilligers wilden ontvangen en helpen voor en na de voorstelling. Hierdoor konden we naast de bewoners van de woning waar de

artiesten zich konden omkleden en voorbereiden ook gebruik maken van de hulp van twee andere gezinnen. Terugblik Tijdens de opbouw hadden we regelmatig last van regen. We moesten de techniek en de constructie enkele malen afdekken met plastic. Gelukkig klaarde het weer in het begin van de avond op en was alles op tijd droog. Doordat de voorstelling uit twee delen bestaat, konden we de bar ook openen tijdens een pauze en dat bleek zeer succesvol. De spectaculaire eerste acrobatische act vol humor riep het meeste enthousiasme op. Op het hartstochtelijke liefdesspel van aantrekken en afstoten op de stalen koorden na de pauze reageerde het publiek ingetogener, maar wel positief. Dit laagdrempelige optreden was een prima start van het seizoen van Theater Terras.

39

40

Makadam Kanibal (F) Le cirque des curiosités

Datum: zaterdag 10 juli, 22 uur en vrijdag 10 september, 20.30 uur Tussen Lorentzstraat 17 en 19 Bezoekersaantal: 200 (twee voorstellingen) De groep en de voorstelling Jean Alexandre Ducq en Elodie Meissonnier werken sinds 2002 samen in Makadam Kanibal. Hun voorstellingen putten uit hun eigen ervaringen: Ducq leefde enige tijd als dakloze en was actief in het krakersleven. Hij trad ook op als vuurspuwer en fakir. Meissonier werkte met gehandicapten en was daarnaast betrokken bij alternatieve culturele manifestaties. Als duo hebben ze van straattheater hun beroep gemaakt. Overleven staat centraal in Le Cirque des Curiosités, een rauwe voorstelling. In een kartonnen huisje in een perkje woont een fakir. Hij jongleert met kettingzagen en bijlen. Zijn vrouw is zwanger. Samen overschrijdt dit ongeregeld zootje allerlei grenzen. De twee artiesten laten ongelofelijke dingen zien. Voor Makadam Kanibal is een pijngrens een lolletje en kent het lichaam geen limiet. Le cirque des curiosités beleefde in Amersfoort zijn Nederlandse première. Op jacht naar een plek die past bij een rauw en rafelig bestaan, stuitten we op een binnenterrein aan de Lorentzstraat dat helemaal past bij de werkwijze

van Theater Terras. De voormalige werkplaats en kantoor van een aannemer staan leeg, wat ons een ruim speelvlak bood met ruige begroeiing en een fikse loods. Zowel de omwonenden als beheerder Dura Vermeer bleken graag bereid om Theater Terras te ontvangen. Verder bleek alles aanwezig wat je maar zou wensen: krachtstroom, kleedruimte, warm en koud stromend water, uitwijkmogelijkheden bij slecht weer en meer dan voldoende ruimte om fietsen te parkeren. Terugblik Een perfecte locatie en een prima voorstelling: wat zou er nog mis kunnen gaan? De weersomstandigheden zijn bij Theater Terras altijd een onzekere factor en op 10 juli gooiden ze echt roet in het eten. De wind stak op, bladeren van vorige seizoenen dwarrelden in het rond. Even later brak de hel los en toen de regen door een zwakke plek in het dak kwam, hadden we geen andere keus dan de voorstelling stop te zetten. Onze eigen tent kon intussen maar net worden gered door acht alerte vrijwilligers. Uiteindelijk bleef de schade beperkt tot wat gebroken glaswerk en natte theezakjes. De artiesten keerden op hun eigen verzoek begin september terug om op deze fantastische locatie de voorstelling alsnog te volbrengen. Publicitair bleek het lastig aandacht te krijgen voor het extraatje nu het gewone seizoen alweer begonnen was. Uit ons vaste publiek kwamen er toch nog 55 bezoekers naar de Lorentzstraat. Artistiek gezien

was de inhaalvoorstelling de moeite waard en organisatorisch vielen de inspanningen mee, maar mocht zich nog eens zo’n uitzonderlijke situatie voordoen, dan zullen we strikter naar het verwachte rendement kijken voordat we ons in een nazomeravontuur storten.

41

42

Ricciotti Ensemble (NL) Pinocchio in love Datum: zaterdag 24 juli, 22 uur Belgenmonument Bezoekersaantal: 500 Extra optreden Neptunusplein ’s middags: 150 bezoekers

De groep en de voorstelling Het Ricciotti Ensemble bestaat uit een veertigtal conservatoriumstudenten die elke zomer met klassieke muziek door Europa toeren. Voor het eerst sinds de oprichting in 1970 voegden zij straattheater toe aan hun repertoire in de oervorm van de commedia dell’arte. Het orkest werd daartoe uitgebreid met ervaren zangers. De straatopera over het verzonnen vervolg op het leven van de mens geworden houten pop beleefde deze zomer zijn première. Het Belgenmonument bleek een prachtig decor voor ‘Pinocchio in love’. De verlichting van het gebouw ’s avonds gaf de voorstelling een extra dimensie. De muzikanten van Ricciotti Ensemble stellen zich echter niet tevreden met één optreden per dag. Daarom bezochten zij voorafgaand aan de operavoorstelling de Kruiskamp, waar ze dankzij een bijdrage uit het buurtbudget om 14.30 uur een muzikaal optreden van een uur gaven op het Neptunusplein. Ook maakten de spelers op eigen initiatief nog korte muzikale uitstapjes naar Bunschoten en de Varkensmarkt. Om het optreden bij het Belgenmonument mogelijk te

maken konden we een beroep doen op de beheerder ervan (SRO) en de wijkbeheerder. Stroom, water en toegang tot het plein voor de materiaalauto’s waren zo geregeld. De solisten van de opera konden zich verkleden in het souterrain van bewoners aan de Belgenlaan. Tijdens het middagoptreden verzorgde het Mobiel Terras koffie en thee voor een deel van de bezoekers. Het optreden in De Kruiskamp is gefinancierd uit het buurtbudget, aangevraagd met steun van de Stichting Welzijn Amersfoort. Terugblik De belangstelling voor de opera bij het Belgenmonument was overweldigend. Een half uur voor de start van de voorstelling waren alle bankjes van Theater Terras bezet en niet veel later ook de matjes. Bewoners uit de wijk hadden stoelen meegenomen of gingen deze halen om te kunnen zitten. Het decor van de voorstelling was schitterend maar als gevolg van de grote toeloop was het verhaal van de voorstelling niet voor al het publiek goed te volgen. De op grote doeken vertoonde toelichtende verhaallijn kon niet voor iedereen leesbaar zijn. Als mooi schouwspel met een geweldig decor, goed en enthousiast begeleid door de muzikanten van het Ricciotti Ensemble, bleek het voor alle bezoekers de moeite waard. Het muziekoptreden in de middag op het Neptunusplein trok naast het publiek wat speciaal voor het optreden kwam ook winkelende voorbijgangers. Zij werden zichtbaar gegrepen door het enthousiasme van de muzikanten.

HR

HR

HR

HR

TJ

TJ

TJ

TJ

43

44

Irene van Geest (NL) Takifira pano wani JY (NL) WAS

Datum: zaterdag 14 augustus 22 uur Bosvijver Birkhoven Bezoekersaantal: 300 De speelsters en de voorstellingen Irene van Geest volgde het Koninklijk Conservatorium te Den Haag en de School voor Nieuwe Dans Ontwikkeling aan de Theaterschool Amsterdam.
Sinds 1997 werkte zij met uiteenlopende dans- en theatermakers,
zoals Leine & Roebana, Keren Levi, Eileen Standley, Jakop Ahlbom, de
Nederlandse Opera, Sanne van der Put en Roy Peters. Yvonne van den Akker is opgeleid aan de Theaterschool in Utrecht en de School voor Nieuwe Dans Ontwikkeling aan de Theaterschool Amsterdam. Ze verzorgt sinds 1999 dans, performances en werkt met video. Haar speciale aandacht gaat uit naar straatkinderen. Judith Hermarij volgde de Fontys dansacademie en studeerde in 2004 af als uitvoerend jazztheaterdans. Ze is onder andere verbonden aan de straattheatergroep Close-act. De combinatie van twee korte voorstellingen was bedoeld om een avondvullend programma te creëren. Takifira Pano Wani is geïnspireerd door een verblijf in Afrika. Irene van Geest vertelt over de vrouwen wier bestaan onbekend, verstopt of vergeten is. Hun verhalen zijn individueel, universeel en

tijdloos en dat uit zich ook in de titel: Takifira Pano Wani (wij leven hier tot we sterven). WAS van Yvonne van den Akker en Judith Hermarij is een theatrale thriller die via flashbacks op beeldende wijze al dansend wordt verteld. Was is rauw en indringend, maar altijd met een knipoog. Met name de voorstelling van JY stelde ingewikkelde eisen aan de locatie: een helling voor de speelsters, doorwaadbaar water en ruimte voor het publiek aan de overkant. Met de speelsters viel de keus op de vijver in bos Birkhoven. Van de boswachter kregen wij alle medewerking om de speelplaats in te richten. Aangezien er geen stroom of drinkwater is, waren we voor de rest compleet op onszelf aangewezen. Terugblik Zowel Irene als JY hadden de voorstelling al bijna een jaar niet meer gespeeld. Takifira Pano Wani werd bovendien voor het eerst opgevoerd met kunstlicht. De juiste opstelling hiervoor bepalen kostte veel tijd. Ook het transport van apparatuur naar het eilandje waarop WAS zich zou afspelen bleek een heel avontuur. De opbouw ten behoeve van een doorloop overdag bleek mogelijk dankzij de inzet van een grote groep vrijwilligers uit het bestand van Theater Terras. Er kwamen meer bezoekers het donkere bos in voor deze voorstellingen dan we hadden verwacht. Extra aandacht in de pers en een radio-interview op de dag

zelf kunnen hier de reden van zijn. Bij aanvang was het nog even spannend of iedereen wel een plekje zou vinden. De eerste voorstelling was breed genoeg opgezet, maar bij WAS hadden we veel werk aan de juiste spreiding van het publiek over de steile oever. Na afloop zorgden we met gloeilichtjes en begeleiding door vrijwilligers dat iedereen de weg naar de fietsenstalling en parkeerplaats weer vond. Voor de vrijwilligers was deze dubbelvoorstelling uitgedraaid op een dubbele werkdag. Het goede resultaat woog daar zeker tegenop. Maar twee voorstellingen op twee verschillende plekken in een omgeving zonder voorzieningen was een zware klus die we niet snel zullen herhalen.

45

46

Dank

Colofon

Het succesvolle seizoen van Theater Terras in 2010 is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Gemeente Amersfoort en de financiële steun van • Vrienden van Theater Terras • Bestax • VSBfonds • Prins Bernhard Cultuurfonds • CoMedia [web & data concepts] • Buurtbudget Kruiskamp/Koppel

Teksten: Sabine Drost, Claudia Geubel, Frans van Hartingsveldt, Alfred Konijnenbelt, Miro Lucassen Eindredactie: Alfred Konijnenbelt en Miro Lucassen Fotografie: Joris Hol tenzij anders vermeld: Ruud van der Graaf (RG), Tjeerd Jansen (TJ), Henry Krul (HK), Herman Rensenbrink (HR) en Gerard Wijnands: cover. Grafische vormgeving: Tjeerd Jansen

Met speciale dank aan • Portaal Eemland • Hotel De Gaaper • Dura Vermeer • Bewoners Gildenplaats • Bewoners Lorentzstraat • Bierbrouwerij De Drie Ringen • Tjeerd Jansen Fotografie • DierenPark Amersfoort • Buurtcentrum De Roef • SRO • Het Utrechts Landschap TJ

Theater Terras is een werkgroep van de stichting Zomertheater Amersfoort. Samenstelling: Miro Lucassen (voorzitter, publiciteit) Sabine Drost (secretaris) Corné van Bokhoven (penningmeester) Claudia Geubel (programmering) Jannie Slagman (techniek) Alfred Konijnenbelt (adviseur) Een grote groep enthousiaste vrijwilligers

2011 © Stichting Zomertheater Amersfoort Postbus 31 3800 AA Amersfoort telefoon: (033) 451 92 92 informatielijn Theater Terras: (033) 455 20 26 www.zomertheateramersfoort.nl www.spoffin.nl / www.spoffin.eu www.theaterterras.nl

47