2011
Jaarverslag
dgdfdfdfdfdfdfdf
1
JAARVERSLAG 2011
Statutaire naam
Woongoed Zeeuws-Vlaanderen
Gemeente waar de instelling is gevestigd
Terneuzen
Adres
Communicatielaan 2 Terneuzen Postbus 269 4530 AG Terneuzen Publieksbalie Axel Markt 1 Axel Publieksbalie Oostburg Nieuwstraat 22 Oostburg
E-mail adres Internet adres
[email protected] www.woongoedzvl.nl
Telefoonnummer
0115 – 63 60 00
Faxnummer
0115 – 63 60 99
Datum van oorspronkelijke oprichting
25 oktober 1947
Koninklijk Besluit waarbij de instelling is toegelaten
9 april 1948, nr. 58
Inschrijving Kamer van Koophandel
Handelsregister nr. 21.013149
Aangesloten bij
Aedes
2
INHOUDSOPGAVE JAARVERSLAG 2011 2011 in vogelvlucht Verklaring van de Raad van Commissarissen Verklaring van de directeur/bestuurder
05 06 07
BESTUUR & TOEZICHT I
Verslag van het bestuur
10
II
Governanceverslag
19
III
Verantwoording Raad van Commissarissen
25
IV
Organisatie en personeel
35
VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG 2011 I
Kengetallen over de afgelopen 3 jaar
42
II
Verhuur en verkoop
43
III
De kwaliteit van het woningbezit
50
IV
Het betrekken van bewoners bij beheer en beleid
62
V
Wonen en Zorg
66
VI
Het waarborgen van de financiële continuïteit
68
VII
Leefbaarheid
71
JAARREKENING 2011 I
Balans
80
II
Winst- en verliesrekening
82
III
Kasstroomoverzicht 2010-2011
83
IV
Toelichting op de balans Waarderingsgrondslagen en grondslagen voor resultaatbepaling
84 84
V
Toelichting op de winst- en verliesrekening over het boekjaar 2010
104
Overige gegevens
116
CONTROLEVERKLARING
117
3
4
2011 in vogelvlucht Hieronder staat in chronologische volgorde een aantal belangrijke momenten en de belangrijkste bestuursbesluiten. Op andere plaatsen in het jaarverslag leest u hier meer over. 10-01-2011 21-02-2011 26-01-2011 15-03-2011 15-03-2011 16-03-2011 22-03-2011 29-03-2011 30-03-2011 05-04-2011 05-04-2011 05-04-2011 05-04-2011 21-04-2011 21-04-2011 03-05-2011 11-05-2011 15-06-2011 21-06-2011 21-06-2011 27-06-2011 05-07-2011 19-07-2011 02-08-2011 25-08-2011 10-09-2011 14-09-2011 31-08-2011 20-09-2011
12-10-2011 17-10-2011 15-11-2011 20-11-2011 14-11-2011 06-12-2011 20-12-2011
Officiële opening PG-woningen Sint Jansteen. Instemming scholingsplan. 1e paal nieuwbouw 10 woningen Burg. Gerritsenstraat Breskens. Convenant Houdgreep. Een samenwerkingsovereenkomst tussen partijen (gemeenten, politie en corporaties) om, vooral drugsgerelateerde, overlast tegen te gaan. Continuering kortlopende lening tegen een rentepercentage van 2,22% met een looptijd van 2 jaar. 1e paal multifunctioneel centrum De Statie, Sas van Gent. Ontheffing van de heer C.M. Reinhoudt uit zijn bestuursfunctie. Aanstelling de heer P. Vlug als statutair bestuurder ad interim. Onthulling bouwbord De Burght, Oostburg. Vaststelling programma van eisen. Wijziging SVB-strategie. Vaststelling jaarlijkse huurverhoging 1,30%. De overige componenten voor de huurwoningen worden aan de kostenontwikkelingen aangepast. Verlening geldlening per 1 mei 2011. Het definitieve tarief van de verlenging voor de komende 10 jaar is 4,02%. Het betreft een 44 annuïtaire lening met een renteherzieningsclausule. Vaststelling jaarrekening 2010. Sloop Kaai 19 en 20 in Aardenburg en verkoop van het perceel. Vaststelling sociaal jaarverslag 2010. Start tweedaagse werkconferentie over de nieuwe organisatie. Ondertekening samenwerkingsovereenkomst met participanten en gemeente Terneuzen voor het gezondheidscentrum in Axel. Sloopbesluit Finlandstraat 1 t/m 24 en Q.v.Uffordweg 1 t/m 7 oneven. Vaststelling arbo-bhv plan 2011. Vaststelling notitie risicomanagement. Vaststelling organisatie- en fte-plan. Vaststelling aanpak strategische visie. Aanpassing verkoopprijs nieuwbouw koopwoningen in Zaamslag. Vaststelling functieboek. Officiële opening Vredestraat in Sas van Gent. Hoogste punt MFC De Statie, Sas van Gent. Beëindiging dienstverband C.M. Reinhoudt. Besluit tot realisering van het MFC Breskens voor € 6.500.000 incl. BTW. Het financiële risico is voor Woongoed Zvl. De afspraken zijn vastgelegd in de, door Woongoed Zvl. en het gemeentebestuur geaccordeerde, conceptsamenwerkingsovereenkomst. Vaststelling investeringstatuut. Start nieuwe organisatie. Vaststelling begroting 2012. Ondertekening intentieovereenkomst met gemeente Sluis inzake het MFC in Breskens. 1e steen huurwoningen in plan Buitenweg, Axel. Afboeken oninbaar bedrag € 82.509,45. vaststelling van het te vergoeden rentepercentage over de waarborgsommen op 2% voor het jaar 2012.
5
VERKLARING VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN In dit jaarverslag is de jaarrekening van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen opgenomen zoals deze door de directie is opgemaakt. De jaarrekening 2011 is door PriceWaterHouseCoopers Accountants N.V. onderzocht en van een goedkeurende accountantsverklaring voorzien. De Raad van Commissarissen geeft haar goedkeuring aan deze jaarrekening. Deze goedkeuring strekt tot decharge van het bestuur voor het gevoerde beleid en beheer.
De Raad van Commissarissen heeft de heer P. Vlug per 1 april 2011 aangesteld als statutair bestuurder ad interim. De heer Vlug heeft ruime ervaring in de corporatiebranche en zal zich vooral richten op de visie en strategie met betrekking tot wonen in ZeeuwsVlaanderen. Per 31 december 2011 is deze overeenkomst beëindigd. Aldus getekend door de Raad van Commissarissen van Stichting Woongoed Zeeuws-Vlaanderen te Terneuzen op 1 mei 2012.
Mr. J.M.E. Seijdlitz, voorzitter
G.L. Lernout, commissaris
A.A.J. Huijsmans, vicevoorzitter
M.Th.J.M. van Lith MPM, commissaris
H.A. Enkelaar, commissaris
6
VERKLARING VAN DE DIRECTEUR/BESTUURDER Per 1 januari 2012 is ondergetekende door de Raad van Commissarissen benoemd tot bestuurder. De functie wordt op interim-basis ingevuld.
volkshuisvesting te liggen. Het BBSH noemt zes prestatievelden waarop de corporaties verantwoordelijkheid dragen: - passend huisvesten van de doelgroep; - kwalitatief in stand houden van het woningbezit; - betrekken van bewoners bij beleid en beheer; - waarborgen van de financiële continuïteit; - bevorderen van de leefbaarheid in wijken en buurten; - bijdragen aan de combinatie wonen en zorg. Deze onderwerpen komen ook aan de orde in ons volkshuisvestingsverslag.
Het verslag, zoals dat aan u is voorgelegd, geeft een getrouw beeld van zowel het functioneren als van de financiële positie van onze stichting. Ik verklaar dat alle uitgaven zijn gedaan in het belang van de volkshuisvesting in de regio Zeeuws-Vlaanderen, conform het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH). Het BBSH bevat regels waarin woningcorporaties (en gemeentelijke woningbedrijven) zich moeten houden. Volgens het BBSH dienen hun werkzaamheden op het terrein van de
Terneuzen, 1 mei 2012
L. Urgel Bestuurder a.i.
7
8
BESTUUR & TOEZICHT
9
I. VERSLAG VAN HET BESTUUR Missie en strategie Visie: Koersen op maatschappelijk rendement
Missie Als maatschappelijk ondernemer maakt Woongoed Zeeuws-Vlaanderen zich sterk voor goede, gevarieerde woningen, een plezierige woonomgeving, voorzieningen, keuzemogelijkheden voor ouderen, maar ook voor financieel minder draagkrachtigen en mensen die niet zelfstandig in hun woonbehoefte kunnen voorzien.
Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is een maatschappelijke ondernemer met woningbezit in de gemeenten Hulst, Sluis en Terneuzen. We willen bereiken dat onze inspanningen leiden tot maximaal maatschappelijk rendement voor de regio. In het ondernemingsplan is de koers uitgezet voor de periode 2011-2015. Het ondernemingsplan is de leidraad voor het handelen van de corporatie.
Bovenstaande bereiken we door: - het exploiteren en ontwikkelen van woningen en woondiensten; - het leveren van een gezichtsbepalende bijdrage aan de leefbaarheid van ZeeuwsVlaanderen.
De hoofddoelstelling is er voor te zorgen dat mensen in Zeeuws-Vlaanderen plezierig kunnen wonen, in gevarieerde woningen, in een uitdagende woonomgeving, met voldoende voorzieningen en keuzemogelijkheden. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen richt zich in eerste instantie op mensen met een laag inkomen en kwetsbare groepen die moeilijk zelf in goede woonruimte kunnen voorzien.
Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is: - innovatief; - integer; - klantgericht; - kwaliteitsbewust; - maatschappelijk ondernemend; - resultaatgericht; - transparant.
De belangrijkste taak van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is het verhuren, beheren, renoveren, slopen, nieuw bouwen en eventueel aan- of verkopen van woningen, woongebouwen en maatschappelijk vastgoed. Maar we zijn ons er ook van bewust dat er sociaalmaatschappelijke en economische problemen kunnen ontstaan die het plezierig wonen van onze klanten kunnen verhinderen. Daarom investeert Woongoed Zeeuws-Vlaanderen in de tweede plaats in projecten om het welzijn van haar klanten te bevorderen. Tevens vindt Woongoed ZeeuwsVlaanderen dat haar klanten gebaat zijn bij een vitaal Zeeuws-Vlaanderen. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen investeert om deze reden dan ook in voorzieningen en activiteiten die een gezichtsbepalende bijdrage leveren aan de verdere ontwikkeling en uitstraling van Zeeuws-Vlaanderen.
10
Verantwoording belanghouders
rapport is te vinden op onze website www.woongoedzvl.nl. Het visitatierapport gebruiken we enerzijds als verantwoordingsinstrument naar onze belanghouders. Anderzijds vinden wij het belangrijk dat in de visitatie vooruitgekeken wordt. Welke prestaties verwachten de belanghouders in de toekomst van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen? Maar visitatie is meer dan alleen een verantwoordingsinstrument; met een visitatie weten we ook wat onze sterke punten zijn en waar verbetering nodig is.
Voor de realisatie van onze doelstellingen, is intensieve samenwerking met stakeholders met gemeenschappelijke belangen, van groot belang. We maken geen onderscheid tussen belanghouders in de zin van meer of minder belangrijk. Wel is de relatie met de ene groep belanghouders intensiever dan met de andere. In 2011 startten Woongoed Zeeuws-Vlaanderen en Clavis, in nauw overleg met Woon-stichting Hulst, met de ontwikkeling van een strategische visie op de sociale volkshuisvesting in Zeeuws-Vlaanderen. De visie is gericht op een duurzame toekomst, waar betrokkenheid de basis is van samenwerking met alle belanghouders. Input voor de visie komt uit persoonlijke gesprekken tussen de belanghouders en de directeur/bestuurders.
In het eerste kwartaal 2011 zijn prioriteiten toegekend aan de belangrijkste aandachtsen actiepunten. Als voorbeeld noemen we de aanscherping van het toezichts- en toetsingskader. In de vergadering van 5 juli 2011 heeft de Raad van Commissarissen de contouren van het toezichtkader vastgesteld. Andere verbeterpunten zijn de omzetting van Belanghoudersraad naar Maatschappelijke Adviesraad en het ontwikkelen van een strategische visie.
Onze belanghouders Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft de volgende belanghouders benoemd: - Bewoners, Stichting Huurdersbelangen Woongoed Zeeuws-Vlaanderen, stads- en dorpsraden; - Maatschappelijke Adviesraad Woongoed Zeeuws-Vlaanderen ; - Gemeenten: Hulst, Sluis en Terneuzen; - Zeeuws-Vlaamse zorginstellingen; - Zeeuws-Vlaamse welzijnsinstellingen; - Zeeuws-Vlaamse onderwijs- en kinderopvanginstellingen; - Ondernemers: BZW; - Politie en justitie; - Corporaties: Stichting Clavis, Woonstichting Hulst.
Bewoners, Stichting Huurdersbelangen Woongoed Zeeuws-Vlaanderen, stads- en dorpsraden Bewoners, Stichting Huurdersbelangen Woongoed Zeeuws-Vlaanderen Zie onderdeel bewoners betrekken bij beleid op pagina 62.
Visitatie In de Aedescode is sinds januari 2007 opgenomen dat alle leden verplicht zijn zich eens in de vier jaar te laten visiteren. De eerste visitatie vond reeds in 2006 plaats. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is in 2010 opnieuw gevisiteerd. Tijdens de visitatie zijn de maatschappelijke prestaties in beeld gebracht en hoe die gewaardeerd worden door onze partners. Het definitieve visitatierapport is op 21 januari 2011 gepresenteerd aan de belanghouders. Het
11
Stads- en dorpsraden Woongoed Zeeuws-Vlaanderen werkt in 41 kernen. Het overgrote deel van deze kernen heeft een eigen stads- of dorpsraad. Met de meeste van deze raden hebben we contact. Dit varieert van het intensief meedenken over ontwikkelingen in de desbetreffende plaats tot het verwezenlijken van de, door de inwoners, bedachte plannen. Het beleid van Woongoed ZeeuwsVlaanderen speelt in op initiatieven van de kernen. Woongoed ZeeuwsVlaanderen is altijd bereid om uitleg te geven tijdens bewoners-avonden over het te voeren beleid ten aanzien van leefbaarheid. Het initiatief hiervoor ligt bij de stads- en dorpsraden. Een greep uit de contacten in 2011 met de diverse stads- en dorpsraden en andere initiatiefgroepen:
-
-
-
-
-
-
-
met de dorpsraad in Biervliet is gesproken over het realiseren van seniorenwoningen. Gezien de ontwikkelingen van de Brede School, en de daarbij vrijkomende locaties. wordt vooralsnog geen actie ondernomen; met de dorpsraad in Retranchement is overleg geweest over de leefbaarheid in het algemeen en enkele overlastsituaties in de kern; de contacten met de dorpsraad en andere bewoners/gebruikerscommissies in Breskens betroffen vooral de realisering van een multifunctioneel centrum en de voorgenomen sloop van het dienstencentrum Goedertijt. Met de bewoners in Goedertijt zijn goede afspraken gemaakt voor herhuisvesting in verband met de voorgenomen sloop. In overleg met de gemeente zoeken we voor de gebruikers van het dienstencentrum (vertegenwoordigd door de Stichting Beheer Goedertijt) naar vervangende huisvesting tot het moment dat zij hun intrek kunnen nemen in het multifunctioneel centrum; de gesprekken met de bewonerscommissie van de Burg. Gerritsenstraat in Breskens zijn in 2010 in goede harmonie verlopen en hebben geleid tot een definitieve keuze van nieuw te bouwen woningen. Deze zijn in 2012 opgeleverd; in Axel vindt regelmatig overleg plaats met de Stadstafel Axel. Deze tafel is in het leven geroepen door de gemeente Terneuzen. Periodiek worden daar zaken, die op deze kern betrekking hebben, doorgenomen met vertegenwoordigers van de stadsraad en ander betrokken partijen. Woongoed ZeeuwsVlaanderen is daarin vertegenwoordigd; op uitnodiging van de Stadsraad Sas van Gent heeft de corporatie zich gepresenteerd tijdens de jaarvergadering; met de dorpsraad in Lamswaarde zijn afspraken gemaakt over de nog te verkopen kavels in het dorp. Dit heeft tot op heden nog geen effect gehad;
-
regelmatig vindt overleg plaats met de Stamtafel Sas van Gent. Deze tafel is in 2008 in het leven geroepen in het kader van het project De Renaissance van Sas van Gent. Voor dit project is voor het overleg met de bevolking gekozen voor een nieuwe opzet. Er zijn sleutelfiguren uit de gemeenschap van Sas van Gent benaderd, de zogenaamde stamtafel. Met de leden zijn we aan tafel gegaan om onze plannen en de ideeën van de bevolking te spiegelen. Vervolgens heeft elk van de sleutelfiguren een tafel gevormd vanuit zijn of haar netwerk. In elk van die gesprekken is een vertegenwoordiger van Woongoed ZeeuwsVlaanderen aanwezig om plannen en ideeën uit te wisselen. Zo is de betrokkenheid van de bevolking bij het project toegenomen. Ook is gebleken dat dit effectiever is dan de gebruikelijke informatiebijeenkomst. Het project de Renaissance van Sas van Gent is nu in een fase dat de verschillende onderdelen worden uitgevoerd. De Stamtafel volgt het project. Mocht het nodig zijn dan zullen de deelnemers van de stamtafel hun eigen tafels bijeenroepen voor nader overleg.
Leefbaarheidsverzoeken van de verschillende dorpen zijn in het leefbaarheidsfonds meegenomen. Zie blz. 75. Maatschappelijke Adviesraad (Mar) Bij de start van Woongoed ZeeuwsVlaanderen op 1 januari 2006 is de zogenaamde Belanghoudersraad ingesteld. Een groep maatschappelijk actieve mensen hebben op persoonlijke titel zitting in deze ‘klankbordgroep’. Zij geven, gevraagd en ongevraagd, advies over bouwen, beheren, wonen en leefbaarheid in het werkgebied van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen. De raad spiegelt het maatschappelijk presteren van de woningcorporatie aan de ervaringen en de verlangens en behoeften van de plaatselijke samenleving. Daarnaast heeft de raad het recht om een bindende voordracht te doen aan de Raad van 12
Commissarissen voor de benoeming van twee commissarissen. De Maatschappelijke Adviesraad wordt administratief ondersteund vanuit de corporatie.
Mevrouw B. Hofman-Zaal lid Mevrouw L. d’Hoore lid Mevrouw F. Hopman-Penne lid De heer F.A. van Oorschot lid De heer P.L.J. Spelier lid De heer G.J.M. Verhagen lid Mevrouw M. de Wilde lid Om uiteenlopende redenen hebben de heren Deij en Dieleman en de dames D’Hoore en De Wilde te kennen gegeven hun lidmaatschap van de raad per 1 januari 2012 te beëindigen. Eind 2011 is een advertentie geplaatst voor het invullen van de vacatures. Dit heeft 10 reacties tot gevolg gehad. In de eerste vergadering van de Maatschappelijke Adviesraad in 2012 worden de zes nieuwe leden benoemd: De heer S. van Jole lid De heer M. de Pooter lid Mevrouw R.M. de Smit lid De heer F.P.M.M. Willaert lid De heer H. te Lintelo lid De heer J. Berendsen lid
Eén van de aanbevelingen uit het visitatierapport is de omzetting van Belanghoudersraad naar Maatschappelijke Adviesraad. Deze aanbeveling is overgenomen. Dit heeft geleid tot een statutenwijziging per 5 september 2011. Daarmee is de naamsverandering van Belanghoudersraad naar Maatschappelijke Adviesraad een feit. De leden van de Maatschappelijke Adviesraad zijn op basis van de volgende profielschets geselecteerd: - aantoonbare maatschappelijke kennis en/of ervaring in ZeeuwsVlaanderen; - aantoonbare betrokkenheid bij één of meerdere maatschappelijke onderwerpen en/of organisaties op de volgende gebieden: zorg, cultuur, jeugd, lokaal bestuur, veiligheid, openbaar vervoer, ondernemersorganisaties, maatschappelijk werk, welzijn, kleine kernen, kerk, plattelandsontwikkeling, onderwijs, senioren en sport; - om belangenverstrengeling te voorkomen verdient het de voorkeur dat personen niet (meer) beroepshalve actief zijn in één van de genoemde sectoren. Ook een huidig bestuurslidmaatschap wordt daartoe gerekend. Mensen die naast genoemde betrokkenheid ook huurder zijn van Woongoed ZeeuwsVlaanderen genieten bij gelijke geschiktheid van kandidaten de voorkeur.
De Maatschappelijke Adviesraad is in 2011 drie keer in vergadering bijeen geweest. De volgende onderwerpen stonden op de agenda: - wijziging bestuur; - overzicht toegekende bedragen leefbaarheidfonds; - heroriëntatie organisatie; - het ondernemingsplan 2011-2015; - informatie over projecten van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen en actuele zaken en ontwikkelingen in corporatieland; - evalueren taken en werkzaamheden Maatschappelijke Adviesraad - visitatierapport 2010 - omvorming Belanghoudersraad naar Maatschappelijke adviesraad; - rooster van aftreden; - het jaarverslag 2010; - de jaarlijkse themabijeenkomst stond in het teken van de ontwikkeling van de strategische visie. Tijdens deze bijeenkomst is gesproken over de keuzes en dilemma’s bij maatschappelijk investeren. Ook is van gedachten gewisseld over een aantal ontwikkelingen en trends in Zeeuws-Vlaanderen die van invloed kunnen zijn op de positie, de toekomstige rol en toekomstige keuzes van de woningcorporaties.
De Maatschappelijke Adviesraad bestaat uit tenminste 10 en ten hoogste 15 personen. In 2011 bestond de Maatschappelijke Adviesraad uit de volgende personen: Mevrouw C. de Mol-Marcusse voorzitter De heer R. Asselman vicevoorzitter De heer F. Deij lid De heer J. Dieleman lid De heer A. Goosens lid De heer A.J. van Harskamp lid 13
Woongoed Zeeuws-Vlaanderen zijn overeengekomen zich gezamenlijk in te spannen om het tij te keren. Onder de titel ‘Aantrekkelijk Oostburg’ is een nota van uitgangspunten geformuleerd met het doel Oostburg als centrumkern aantrekkelijker te maken. In januari 2011 zijn de inwoners van Oostburg geïnformeerd over dit project.
Jaarlijks organiseren we een excursie voor de leden van de Maatschappelijke Adviesraad. Op 21 oktober is een bezoek gebracht aan de kern Oostburg in het kader van het project Aantrekkelijk Oostburg. De leden van de Maatschappelijke Adviesraad ontvangen jaarlijks een vaste onkostenvergoeding van € 258 inclusief reiskosten. De vergoeding van de voorzitter en vicevoorzitter bedraagt respectievelijk € 1.033 en € 775 inclusief reiskosten. Jaarlijks vindt aanpassing plaats met hetzelfde percentage als de salarissen conform de CAO Woondiensten.
Ook de nieuwbouw van een multifunctioneel centrum in Breskens is een veel besproken onderwerp in het overleg met de gemeente Sluis. In 2011 zijn grote stappen gezet. Met de ondertekening van een intentieverklaring tussen de gemeente en de corporatie is het startsein gegeven voor de bouw van het multifunctioneel centrum in Breskens.
Resultaat jaarlijkse evaluatie In de eerste vergadering in 2011 zijn de taken en werkzaamheden van de Maatschappelijke Adviesraad geëvalueerd. De evaluatieformulieren van eind 2010 laten een positief beeld zien. De tevredenheid uitgedrukt in een rapportcijfer is gemiddeld een 7,7.
Woongoed Zeeuws-Vlaanderen werkt mee aan het project Communities that Care van de gemeente Terneuzen. De nieuwe naam van het project dat vorig jaar van start is gegaan, is Blij met onze wijk. Deze wijkgerichte aanpak focust op jongeren en hun omgeving. Het doel is de sociale veiligheid te vergroten en wijken te creëren waarin kinderen en jongeren kunnen opgroeien tot volwassenen die een positieve en waardevolle rol spelen in de maatschappij. Er wordt nu al concreet mee gewerkt in Sas van Gent. Met vertegenwoordigers van onderwijs, welzijnswerk, jeugdgezondheidszorg, politie, stadsraad en gemeente is een preventieteam samengesteld. Het preventieteam voert het Blij met de Wijkproces uit en betrekt hierbij wijkbewoners, ouders en jongeren.
Overheid Met de drie gemeenten Hulst, Sluis en Terneuzen vindt veelvuldig overleg plaats. Er is periodiek bestuurlijk overleg. In de gemeente Sluis wordt dat overleg circa 8 keer per jaar gevoerd. In de gemeenten Terneuzen en Hulst vindt het overleg 4 keer per jaar plaats. In Hulst is het overleg samen met Woonstichting Hulst. In Terneuzen is een deel samen met Stichting Clavis en een ander deel alleen met de gemeente. In 2007 zijn met de drie gemeenten afzonderlijk nieuwe prestatieafspraken gemaakt.
Over de huisvesting van statushouders vindt geregeld overleg plaats met de Provincie Zeeland. Hoewel de corporaties voldoende woningen beschikbaar stellen, blijkt het lastig om aan de landelijke taakstelling te voldoen. Om verschillende redenen is Zeeuws-Vlaanderen minder in trek als woonplaats bij de doelgroep. Dit neemt niet weg dat Woongoed ZeeuwsVlaanderen nadrukkelijk probeert huisvesting te bieden aan asielzoekers. In 2010 is, in een gezamenlijk overleg met de gemeenten, provincie en
Bij de gemeente Sluis stond het project Aantrekkelijk Oostburg hoog op de agenda. Het Rijk stelt een bedrag van 31 miljoen euro beschikbaar, waarvan ca. 1,5 miljoen voor Zeeland, de gemeente Sluis. Dit heeft geleid tot de start van het transformatieplan Oostburg. Dit plan maakt Oostburg tot proefgebied voor de aanpak van demografische krimp. Het Rijk, de provincie, de gemeente Sluis en 14
woningcorporaties, een nieuwe procedure opgezet om de achterstand in te lopen. Corporaties en gemeenten werken hierbij samen. De gemeente Terneuzen heeft hierin een coördinerende rol. Atrivé gaat in 2012 onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om asielzoekers voor ZeeuwsVlaanderen te laten kiezen.
de samenwerking in de gezondheidszorg. De keuze is gevallen op Axel. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen maakt deel uit van de stuurgroep die deze accommodatie in Axel voorbereidt. Het is de bedoeling dat Woongoed Zeeuws-Vlaanderen het project ontwikkelt. Zorgverleners in Clinge zijn mede door het onderzoek enthousiast geworden voor het idee van het samenbrengen van de verschillende zorgaanbieders op één plaats in hun dorp. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft het voorstel gedaan om dit centrum te combineren met de bouw een aantal seniorenwoningen op het Vermeerplein in Clinge. Dit plan is in 2011 verder uitgewerkt. Begin 2012 hebben de initiatiefnemers besloten de plannen stop te zetten omdat er onvoldoende zekerheden zijn over de exploitatie van het centrum.
De projectgroep ‘grensoverschrijdend wonen’ is een project van de drie Zeeuws-Vlaamse corporaties, Wonen West-Brabant, R&B Wonen, de SEV, Aedes en Provincie Zeeland. Om Vlaamse woningzoekenden naar de Nederlandse grensstreken te trekken moet inzicht komen in de eventueel bestaande sociale en culturele barrières voor Vlamingen. Hiertoe is SEV het experiment ‘grensoverschrijdend Wonen’ gestart. Doel is de bekendheid met, en populariteit van, grensoverschrijdend wonen bij de Vlamingen te vergroten. Door de geconstateerde belemmering voor grensoverschrijdend wonen op te heffen of tijdelijk uit te schakelen, worden Vlamingen verleid een huurwoning in de grensstreek te betrekken. Eind 2011 is besloten het project een vervolg te geven. Men heeft daarbij aansluiting gezocht bij Uw Nieuwe Toekomst. Een projectleider van het Ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie is aangesteld om verder onderzoek te doen. De eerste resultaten worden in de loop van 2013 verwacht.
Ouderenzorg Er zijn diverse zorgaanbieders actief in het werkgebied. In nauw overleg zijn woonzorgprojecten in ontwikkeling met Curamus (in Sint Jansteen), Woonzorg West Zeeuws-Vlaanderen (Oostburg), SOKA (Westdorpe) en SVRZ (Philippine). Meer hierover op blz. 66. Psychiatrie Wonen en Psychiatrie Er bestaat een duurzame relatie met deze organisatie. De complexen in Axel en Oostburg, eigendom van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen, worden bewoond door cliënten van Wonen en Psychiatrie. Er zijn plannen voor het realiseren van een nieuw complex aan het Bolwerk in Sas van Gent. Gekeken wordt naar verdere uitbreiding in de regio ZeeuwsVlaanderen.
Plattelands Ontwikkelings Programma (POP 2). De directeur/bestuurder is lid van de zogenaamde plaatselijke groep. Deze groep, bestaande uit vertegenwoordigers van bedrijfsleven, overheid en maatschappelijke organisaties, adviseert over toekennen van bijdragen die aangevraagd zijn in het kader van dit Europees subsidieprogramma.
Emergis/Juvent Incidenteel zijn er contacten met Emergis en Juvent. Het betreft veelal overleg over cliënten. Daarnaast is er structureel contact over de complexen in Axel en Oostburg waarin woonvormen zijn gerealiseerd voor mensen met een zorgvraag die ligt op het terrein van Emergis en/of Juvent. De bewoning in de Kanaalkade in Axel wordt regelmatig
Zeeuws-Vlaamse zorginstellingen Gezondheidscentra Axel en Clinge De Provincie Zeeland heeft in 2010 onderzocht welke Zeeuws-Vlaamse plaats het meest in aanmerking komt voor een pilot project met betrekking tot 15
geëvalueerd met Juvent. Het is de bedoeling dat deze jongeren na een aantal jaren doorstromen naar een reguliere huurwoning.
belangrijke partner bij de herhuisvesting van de gebruikers van dienstencentrum Goedertijt in Breskens. De stichting begeleidt de gebruikers bij hun zoektocht naar een andere accommodatie.
In 2011 is besloten de ontwikkeling van een Foyer de Jeunesse in Terneuzen (een vorm van begeleid wonen voor jongeren) stop te zetten.
Socio-overleg In alle drie de gemeenten zijn formele afspraken gemaakt op het terrein van de openbare geestelijke gezondheidszorg. Het doel van deze afspraken is om snel en effectief te reageren op aanmeldingen van cliënten en om ervoor te zorgen dat de hulp van de verschillende instellingen op elkaar is afgestemd. Deze afspraken zijn vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst voor de gemeente Terneuzen (per 17 december 2007), voor Sluis (per 9 juli 2009) en voor Hulst (per 14 december 2009). Deelnemers aan de diverse overleggen zijn de drie gemeenten, GGD Zeeland, Emergis (Verslavingszorg), Emergis (Geestelijke Gezondheidszorg), AMW, ZorgSaam (gespecialiseerde gezinsverzorging), MEE Zeeland, Politie, Emergis (Lage Flancken), Leger des Heils en Woongoed Zeeuws-Vlaanderen. In de gemeente Sluis vindt elke twee weken overleg plaats en in de gemeenten Terneuzen en Hulst één keer in de maand. Hier komen vooral probleemsituaties van gezinnen en/of bewoners ter sprake zodat goede afstemming van de hulp mogelijk is.
Mensen met een verstandelijke beperking Okkernoot Woongoed Zeeuws-Vlaanderen ontwikkelt voor cliënten van de Okkernoot een project in Schoondijke. In 2011 zijn 14 appartementen aan de Rembrandt van Rijnstraat opgeleverd. Na realisering van dit complex is de verbouwing van het huidige hoofdgebouw gestart. Hier wordt het aantal appartementen minder, maar de woonruimten groter. Tragel Er is veelvuldig contact met Stichting Tragel. Tragel huurt diverse wooncomplexen van Woongoed ZeeuwsVlaanderen. Ook de winkel die Tragel in Oostburg exploiteert, is ons eigendom. Begin 2011 is een gezamenlijk onderzoek met Stichting Tragel en SOKA gestart voor het realiseren van een kleinschalig zorgcentrum in Zuiddorpe. Eind 2011 heeft de gemeente gemeld niet mee te gaan in deze ontwikkeling. In 2012 starten we een onderzoek naar de verdere invulling van deze locatie.
Stichting Algemeen Maatschappelijk Werk Met enige regelmaat is er contact met het Maatschappelijk Werk in onze streek. De stichting Algemeen Maatschappelijk Werk is ook aanwezig bij de diverse socio-overleggen zoals hierboven omschreven.
Zeeuws-Vlaamse welzijnsinstellingen Stichting Welzijn Hulst Deze stichting kent een vertegenwoordiger vanuit de corporaties. Collega J. Valckx, directeur/bestuurder van Woonstichting Hulst, vertegenwoordigt ons in het bestuur.
Vluchtelingenwerk Zeeuws-Vlaanderen Met Vluchtelingenwerk zijn regelmatig contacten over de huisvesting van statushouders. Ook heeft de stichting een culturele informatiemiddag georganiseerd voor de medewerkers van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen.
Stichting Welzijn Sluis In 2011 is enkele malen contact geweest met Stichting Welzijn Sluis over woningtoewijzingen, -aanvragen en activiteiten in de verschillende kernen. Daarnaast is de Stichting Welzijn Sluis een 16
Leger des Heils Er is een convenant afgesloten waarin afspraken zijn gemaakt over de opvang van cliënten. Daarnaast is er regelmatig contact om begeleiding goed op elkaar af te stemmen, waarbij Woongoed Zeeuws-Vlaanderen voor de huisvesting zorgt en het Leger des Heils voor de ambulante zorg. We spreken hier over zogenaamde driehoek-woonbegeleidingscontracten.
Zeeuws-Vlaamse ondernemers
Lage Flancken Met enige regelmaat is er contact met De Lage Flancken (crisisopvang) over de huisvesting van bewoners.
Politie en justitie
BZW Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is lid van de Brabants Zeeuwse Werkgevers (BZW). Naast het behartigen van de belangen van de werkgevers in de streek, zet de BZW zich in voor het versterken van de economie in de regio. In 2011 was Woongoed Zeeuws-Vlaanderen bij diverse BZW-bijeenkomsten.
In de drie gemeenten vindt met enige regelmaat socio-overleg plaats. Daarin komen zaken aan de orde als buurtbemiddeling en overlastsituaties. Met de gemeente Hulst en Terneuzen is een convenant Buurtbemiddeling afgesloten. Zie blz. 72.
MEE Zeeland MEE Zeeland is er voor alle mensen met een beperking en voor hun partners, ouders en/of verzorgers, familie, kennissen en medewerkers van andere organisaties. Er vindt overleg plaats met Mee Zeeland over de realisering van bijzondere woongroepen. Dit heeft nog niet geleid tot een concreet project.
Corporaties: stichting Clavis, Woonstichting Hulst Clavis, Woonstichting Hulst en Woongoed Zeeuws-Vlaanderen vormen samen het Platform Zeeuws-Vlaamse Woningcorporaties. Elk kwartaal bespreken zij zaken die de corporaties in Zeeuws-Vlaanderen aangaan. In 2011 is veelvuldig overleg gevoerd over de ontwikkeling van een strategische volkshuisvestelijke visie voor de middellange en lange termijn op de sociale volkshuisvesting in ZeeuwsVlaanderen. Deze strategische visie wordt in gezamenlijkheid met Clavis en in nauw overleg met Woonstichting Hulst ontwikkeld. De visie is gericht op een duurzame toekomst, waar vanuit betrokkenheid, wordt samengewerkt met alle belanghouders. Andere onderwerpen zijn: - de promotie van ZeeuwsVlaanderen. De corporaties dragen gezamenlijk bij aan de campagne ‘Uw nieuwe toekomst’; - regionale klachtencommissie - afstemming huurbeleid; - pilot grensoverschrijdend wonen (zie blz. 15); - samenwerking met stichting Tragel; - ontwikkelingen in de branche en binnen Aedes.
AanZ AanZ is een grensoverschrijdende welzijnsorganisatie die een bijdrage wil leveren aan de kwaliteit van leven van kwetsbare mensen uit de regio Terneuzen en Assenade. De doelstelling van AanZ is het bieden van ondersteuning in de breedste zin van het woord aan ouderen, chronisch zieken, mensen met een beperking en ieder die dit nodig heeft. Onderwijs Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is zowel in Breskens als in Sas van Gent betrokken bij de ontwikkeling van een multifunctioneel centrum. De bouw van een dergelijk centrum in Sas van Gent is in het voorjaar van 2011 gestart. Kinderopvang In de kernen Axel en Zaamslag verhuren wij accommodatie voor de huisvesting van kinderopvang / peuterspeelzaal.
17
Er vindt op verschillende niveaus overleg plaats. De directies ontmoeten elkaar één keer per kwartaal. Ook de commissarissen treffen elkaar op reguliere basis. Medewerkers van de drie corporaties weten elkaar te vinden voor onderling overleg en advies.
en woordvoerder namens de sector. Bijeenkomsten van Aedes worden bezocht. Wij willen door middel van participatie in de activiteiten een bijdrage leveren aan de ontwik-keling van de branche. Tegelijkertijd maken we gebruik van Aedes als kennisinstituut door vakkringen te bezoeken en de publicaties binnen de organisatie te verspreiden. De accountantmanager is een regelmatige gast in ZeeuwsVlaanderen. Vooral bij de organisatie van de Directeurenkring Zeeland en het Platform Zeeuws-Vlaanderen speelt hij een rol.
Overige belanghouders Woon Advies Commissie (WAC) De WAC adviseert over nieuwbouwplannen. In december 2011 heeft Woongoed Zeeuws-Vlaanderen tijdens de jaarvergadering van de WAC een toelichting gegeven op de zienswijze van de organisatie op krimp en de gevolgen van krimp in ZeeuwsVlaanderen.
Matching Woongoed Zeeuws-Vlaanderen participeert in een project van een Utrechtse corporatie. Het betreft CV De Uithof III (Utrecht). Door deze participatie hebben Zeeuws-Vlaamse studenten voorrang bij het verkrijgen van huisvesting bij de Stichting Studentenhuisvesting Utrecht. Ook zijn we deelnemer in het Wooninvesteringsfonds (WIF).
Ouderenbonden Senioren zijn een belangrijke doelgroep voor Woongoed Zeeuws-Vlaanderen. Er is dan ook regelmatig contact met de verschillende ouderenbonden, zodat invloed uitgeoefend kan worden op het beleid van de corporatie. De Katholieke Bond voor Ouderen (KBO) maakt regelmatig gebruik van het kantoor van Woongoed ZeeuwsVlaanderen voor vergaderingen van zowel het gewestelijk als het provinciaal bestuur.
Directeurenkring Zeeland Deze kring bestaat uit de directies van de Zeeuwse corporaties. Er is vijf keer per jaar een bijeenkomst op wisselende locaties. Er worden ervaringen uitgewisseld en nieuwe ontwikkelingen besproken. De kring treedt op als Aedes Zeeland.
Uwnieuwetoekomst.nl De stichting Uwnieuwetoekomst promoot Zeeuws-Vlaanderen vooral als vestigingsplaats. Een, inmiddels zeer bekende activiteit, is deelname aan de landelijke emigratiebeurs. In de zogenaamde doe- en adviesgroep heeft de heer R. de Ridder, directeur/bestuurder van Clavis, zitting namens de drie corporaties.
Evaluatie van de relatie met maatschappelijke organisaties We evalueren jaarlijks de relatie met de verschillende maatschappelijke organisaties. Geconstateerd is een aantal maatschappelijke organisaties intensiever contact willen.
Corporatiebranche Aedes Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is lid van de brancheorganisatie Aedes. Wij zien de organisatie als belangenbehartiger
18
II GOVERNANCEVERSLAG Governancecode Woningcorporaties
hoofdstuk/paragraafindeling sluit aan op die van de Governancecode).
Woongoed Zeeuws-Vlaanderen onderschrijft de, in de Aedescode en de Governancecode Woningcorporaties, vastgelegde beginselen. We hanteren De Governancecode voor het inrichten van de bestuurlijke organisatie. De bestuurder en de Raad van Commissarissen zien actief toe op naleving en handhaving van de gemaakte afspraken. In deze paragraaf verantwoorden wij ons over de inrichting van de Governancestructuur binnen Woongoed Zeeuws-Vlaanderen.
II.2 Rechtspositie en bezoldiging Volgens de Code wordt een lid van het bestuur voor een periode van maximaal vier jaar benoemd. De directeurbestuurder van Woongoed ZeeuwsVlaanderen was arbeidsrechtelijk benoemd voor onbepaalde tijd. Bij de benoeming is destijds geen discussie gevoerd over een termijn. Als er een nieuwe bestuurder wordt benoemd zal dit element de aandacht krijgen.
De Raad van Commissarissen heeft in haar vergadering van 21 september 2009 de Governancestructuur bij Woongoed Zeeuws-Vlaanderen vastgesteld. In deze structuur staat, op hoofdlijnen, weergegeven hoe de organisatie de Governancecode heeft geregeld. Het document en de publicatie ervan op de website, geeft inhoud aan de voorwaarden van de per 1 januari 2007 in werking getreden Governancecode. In 2011 is de code geactualiseerd. Bij het van kracht worden van de Governancecode Woningcorporaties eind 2006 is afgesproken de code na een aantal jaar te evalueren. Daarvoor is een commissie in het leven geroepen. Deze commissie heeft op basis van haar bevindingen in het voorjaar van 2011 een aantal aanbevelingen voor aanpassing van de Governancecode gedaan. Daarnaast gaven maatschappelijke ontwikkelingen, bijvoorbeeld het thema beloningen in de semi-publieke sfeer, aanleiding de code op onderdelen te herzien. De besturen van Aedes en de VTW hebben samen op basis hiervan een voorstel voor actualisering van de code geformuleerd en aan hun leden voorgelegd. Per 1 juli 2011 is de vernieuwde Governancecode Woningcorporaties van kracht.
IV.2 Rol, benoeming, beloning en beoordeling van het functioneren van de externe accountant. Conform de statuten benoemt de Raad van Commissarissen de accountant. In de Governance-structuur van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is vastgelegd dat de keuze voor de externe accountant door de Raad van Commissarissen wordt bepaald, na overleg met de directeur-bestuurder. Daarbij wordt een periode van vier jaar aangehouden, met na die periode een eventuele herbenoeming voor weer vier jaar. Periodiek beoordeelt de Raad van Commissarissen het functioneren van de externe accountant. Zij laat zich daarbij adviseren door de directeur/bestuurder. Price Waterhouse Coopers is in 2008 benoemd tot accountant. De in 2011 ingestelde auditcommissie, heeft de beoordeling van het functioneren van de externe accountant gepland in 2012. IV.3 Interne controle functie Het beoordelen en toetsen van de interne risicobeheersings- en controlesystemen is de verantwoordelijkheid van de afdeling Bedrijfsvoering. Eindverantwoordelijk is de bestuurder. V.2 Overleg met belanghouders en verantwoording over het gevoerde beleid Diverse vertegenwoordigers van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen voeren regelmatig overleg met de onderscheiden belanghouders.
Hieronder worden de verschillende onderwerpen uit de code die wij niet toepassen genoemd (de gehanteerde
19
Dit heeft niet in alle gevallen een structureel karakter en vaste inhoud. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft een Maatschappelijke Adviesraad ingesteld. Deze raad levert een bijdrage aan de strategie en de beleidsvoornemens van Woongoed ZeeuwsVlaanderen. Tevens bespreken we met de Maatschappelijke Adviesraad wat de stand van zaken is met betrekking tot de afspraken over de afgelopen periode. Ook wordt het visitatierapport besproken. De bestuurder van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is bij dit overleg aanwezig. De Raad van Commissarissen ziet deze overleg- en verantwoordingstaak als een taak voor de directeur/bestuurder. Zij is dan ook niet formeel vertegenwoordigd op deze overlegvergadering. In haar taakstelling heeft de RvC opgenomen dat zij erop toeziet dat dit overleg op een goede wijze plaats vindt.
Het bestuur legt hierover verantwoording af aan de Raad van Commissarissen. Het bestuur richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het belang van de woningcorporatie in het licht van haar volkshuisvestelijke en maatschappelijke doelstelling en weegt daartoe de, in aanmerking komende, belangen van bij de woningcorporatie betrokkenen af. Het bestuur verschaft de Raad van Commissarissen tijdig de informatie die nodig is voor de uitoefening van de taak van de Raad van Commissarissen. Het bestuur is verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante wet- en regelgeving en voor het beheersen van de risico’s verbonden aan de activiteiten van de woningcorporatie. Het bestuur rapporteert hierover aan, en bespreekt de interne risicobeheersingsen controlesystemen met, de Raad van Commissarissen. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van het bestuur zijn in de statuten van Woongoed ZeeuwsVlaanderen omschreven.
Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen bestaat uit 5 personen. De Raad heeft tot taak toezicht te houden op het bestuur en op de algemene gang van zaken in de woningcorporatie en de met haar verbonden ondernemingen en staat tevens het bestuur met raad ter zijde. In het jaarverslag van de Raad van Commissarissen zijn de taak en werkwijze van de Raad van Commissarissen nader beschreven, evenals waarop de Raad van Commissarissen hieraan in 2011 invulling heeft gegeven.
Leden van het bestuur Tot 22 maart bestond het bestuur uit de directeur/bestuurder, de heer C.M. Reinhoudt. Per 22 maart 2011 is de heer Reinhoudt door de Raad van Commissarissen van zijn statutaire bevoegdheden en verantwoordelijkheden als bestuurder ontheven. Deze beslissing is mede ingegeven door een, op extern onderzoek gebaseerd, verschil van inzicht over het ontwikkelen van een toekomstvisie en strategie van de organisatie. De Raad van Commissarissen heeft de heer P. Vlug aangesteld als statutair bestuurder ad interim. Per 1 januari 2012 heeft de heer L. Urgel de functie bestuurder.
Het bestuur Het bestuur is belast met het besturen van de woningcorporatie, hetgeen onder meer inhoudt dat het bestuur verantwoordelijk is voor: - de realisatie van de doelstelling van de woningcorporatie; - de strategie; - de financiering; - het beleid; - de resultatenontwikkeling; - het beleid ten aanzien van de deelnemingen van de corporatie.
Tegenstrijdige belangen Elke vorm van schijn van belangenverstrengeling tussen Woongoed Zeeuws-Vlaanderen en de bestuurder wordt vermeden. In 2011 is geen sprake geweest van tegenstrijdige belangen met betrekking tot de directeur-
20
bestuurder zoals bedoeld in principe II.3 van de Governancecode.
eigen bezit en deels door de ontwikkeling van koopwoningen wordt aan de vraag voldaan. Senioren: omdat deze doelgroep tot de belangrijkste gaat horen voor Woongoed Zeeuws-Vlaanderen wordt prioriteit gegeven aan de huisvesting van deze groep. Dit gebeurt veelal in samenspraak met zorgaanbieders. Jongeren: deze doelgroep is in ons woningmarktgebied nauwelijks vertegenwoordigd. Voor deze groep is dan ook geen speciale strategie opgezet.
Beleid en strategie In het ondernemingsplan zijn de beleidsdoelstellingen geformuleerd. Hieronder worden deze opgesomd. Per doelstelling is ook de gehanteerde strategie in 2011 aangegeven. De resultaten worden verantwoord in het volkshuisvestingsverslag. Algemeen Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is een maatschappelijk ondernemer in ZeeuwsVlaanderen. Dit betekent dat wij koersen op het realiseren van het maximaal maatschappelijk rendement in deze regio. Om dit doel te realiseren wordt de samenwerking gezocht met maatschappelijke partners. De organisatie is transparant en zodanig ingericht dat de inbreng van deze partners soepel leidt tot dat beleid dat de voorwaarden schept voor een optimaal woonklimaat.
Milieu Het milieubeleid is gericht op: - optimale zorgvuldigheid voor het milieu. Dit om de nadelige gevolgen tot een aanvaardbaar niveau te beperken. - Energiebesparing waardoor de woonlasten beperkt worden. Strategie: Het ‘antwoord aan de samenleving’ van brancheorganisatie Aedes vormt de basis van het beleid voor duurzaam bouwen en zuinig energiebeleid. Bij renovatie is een ‘labelsprong’ van tenminste twee niveaus uitgangspunt. Als gebruik gemaakt wordt van hout in onze projecten, is dat FSC-hout. Daar waar kunststof wordt toegepast, gebruiken we materialen met hergebruikgarantie.
Verhuur, verkoop en prijzen Beleidsdoelstelling: - Passende huisvesting van de doelgroepen in een leefbare buurt; - Teneinde integratie doelgroepen in de buurt cq. dorp te bewerkstelligen richten wij ons op de gehele woonmarkt; - De prijzen en voorwaarden die worden gehanteerd staan in goede verhouding met de kwaliteit van het aanbod. Strategie: Lagere inkomens: Onze woningvoorraad bereikbaar voor huishoudens uit de lagere inkomensgroepen zal de komende jaren licht afnemen. Daarmee blijft het mogelijk de primaire doelgroep te bedienen. Kwetsbare groepen: in overleg met de zorgverleners stellen we de behoefte aan woonruimte vastgesteld en realiseren die. Middeninkomens: de corporatie mag in beginsel geen sociale huurwoningen toewijzen aan mensen met een inkomen hoger dan € 33.614. Dit betekent dat deze groep meer aangewezen is op koopwoningen. Deels door verkoop van
Kwaliteit We willen ons onderscheiden door het bieden van kwaliteit. Strategie: Wij conformeren ons aan de bedrijfstakcode Woningcorporaties. Wij hebben het KWH-huurlabel, daarnaast doen we zelf onderzoek naar de kwaliteit van onze dienstverlening. Leefbaarheid Het realiseren van een door de bewoners als plezierig ervaren woning en woonomgeving. Strategie: De verschillende onderwerpen die bij dat thema horen zijn benoemd. Tevens is aangegeven welke verantwoordelijkheid wij daarbij willen en kunnen dragen.
21
Financieel economisch Het financieel economisch beleid van de organisatie kenmerkt zich door het streven naar continuïteit van de onderneming om de kerntaak optimaal uit te voeren. Strategie - De continuïteit wordt gewaarborgd met een loane to value van max. 75%. - Om de betrouwbaarheid van de organisatie naar leveranciers toe te waarborgen, dient er gelijkwaardigheid te bestaan in de verhouding korte termijn activa en korte termijn passiva. Dit betekent een current ratio van 1,0. - Maatschappelijk investeren betekent dat dit niet altijd vanuit financieel perspectief rendeert. Wij compenseren onrendabele investeringen door winstgevende projecten uit te voeren.
maatschappelijke en volkshuisvestelijke missie en doelstellingen benoemd: - Belanghoudersraad Woongoed Zeeuws-Vlaanderen; - Gemeenten: Hulst, Sluis en Terneuzen; - Zeeuws-Vlaamse zorginstellingen; - Zeeuws-Vlaamse welzijnsinstellingen; - Zeeuws-Vlaamse onderwijs- en kinderopvanginstellingen; - Bewoners, Stichting Huurdersbelangen Woongoed ZeeuwsVlaanderen, stads- en dorpsraden; - Ondernemers: BZW; - Politie en justitie; - Corporaties: Stichting Clavis, Woonstichting Hulst. De Raad van Commissarissen heeft dit beleid goedgekeurd in haar vergadering van 22 december 2010 (goedkeuring ondernemingsplan 2011-2015).
Onderhoud Het onderhoud is erop gericht de woningen in een goede technische staat te houden. Strategie: Onze woningvoorraad zodanig samenstellen en onderhouden dat een optimale productmarktcombinatie wordt bereikt.
Voor de wijze waarop de communicatie met deze belanghouders in 2011 heeft plaatsgevonden, zie blz. 11. Interne risicobeheersing- en controlesystemen Risicobeheersing Het bestuur van Woongoed ZeeuwsVlaanderen is verantwoordelijk voor de interne risicobeheersings- en controlesystemen, voor het actief managen van de strategische, financiële en operationele risico’s, en voor het beperken van de impact van mogelijke incidenten. Hieronder zijn enkele voorbeelden beschreven van de risico’s waarmee wij te maken hebben.
Productontwikkeling De woonconsument optimale keuzevrijheid bieden op het gebied van wonen. Strategie: Voortdurend marktonderzoek is nodig om te bepalen of de optimale productmarktcombinatie aanwezig is. In het strategisch voorraadbeleid is aangegeven dat onze woningvoorraad niet optimaal matcht met de vraag. Er zijn te veel eengezinswoningen en te weinig moderne seniorenwoningen. Het beleid is om in een periode tot 2017 de totale bestaande voorraad met circa 10% te verkleinen. De verhouding eengezinswoningen / seniorenwoningen moet veranderen ten gunste van de laatste categorie.
Strategische risico’s Ons werkgebied is één van de drie regio’s in Nederland waar de problemen van de demografische krimp zich het duidelijkst manifesteren. Wij hebben minder eengezinswoningen nodig. De vergrijzing vraagt om meer woningen geschikt voor senioren. De marktomstandigheden zijn zo dat de verhouding huur/koop anders ligt dan in de rest van het land. Daardoor is de verdiencapaciteit laag.
Horizontale dialoog Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft de volgende belanghebbenden voor de 22
Financiële risico’s In ons treasurystatuut zijn de uitgangspunten vastgelegd voor de beheersing van het renterisico. Hierin worden de rente en herfinancieringrisico besproken en wordt hierop zo nodig geanticipeerd.
garantie voor het realiseren van de ondernemingsdoelstellingen, noch kunnen zij wezenlijke fouten, verliezen, fraude of de overtreding van wetten en regelgeving volledig voorkomen. Gedurende het verslagjaar hebben wij de controleomgeving geanalyseerd en geëvalueerd, evenals risico’s waaraan Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is blootgesteld. Om de organisatie te besturen beschikt Woongoed Zeeuws-Vlaanderen over een groot scala aan planning- en controle-instrumenten.
Een goede liquiditeitsbewaking wordt steeds belangrijker omdat kasstromen steeds meer onder druk komen te staan. Jaarlijks worden de (meerjaren-) begrotingen, liquiditeitsprognoses opgesteld, bewaakt en zo nodig in de loop van het jaar bijgesteld. Zo nodig worden investeringsbeslissingen en kostenposten bijgesteld en vindt toetsing plaats aan onze intern vastgestelde minimale solvabiliteitseis. Daarnaast volgen we de voorwaarden tot borging van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. De risico’s die hierbij aanwezig zijn, worden onderkend en periodiek aan de Raad van Commissarissen gerapporteerd. Controlesystemen Het bestuur is verantwoordelijk voor het ontwerp, de implementatie en de werking van de interne risicobeheersingen controlesystemen. Hieronder vallen: beleidsvorming, processen, taken, het beïnvloeden van gedrag en andere aspecten van de organisatie die het mogelijk maken de doelstellingen te realiseren en potentieel wezenlijke fouten, verliezen of fraude of de overtreding van wetten en regelgeving te voorkomen, dan wel vroegtijdig te signaleren. Ook adequate en effectieve risicobeheersings- en controlesystemen bieden echter nooit een absolute
23
Planning en control-cyclus van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen Planning Freq. Resultaten Activiteiten / Middelen Prognose (output) acties Meerjarenplanning 5-jrl. Ondernemingsplan 5-jr met jaarlijkse toetsing en aanpassing Jrl. Meerjarenperspectief van 5 jr. Jaarplanning Jrl. Jaarplannen Jrl. Afdelingsplannen Control
Freq.
Hoofdrapportages
Kwt. Kwt. Kwt.
Overige rapportages
Interne controles: Controles IPC Fraudeonderzoek Externe controles: Controle accountant Centraal Fonds
Resultaten Activiteiten / (output) acties Balanced scorecard
Middelen
Prognose
Budgetkaart Urenverantw. buitendienstmedewerkers vastgoed
Jrl. Mnd. Mnd. Mnd.
Jaarverslag Verkoopoverzicht Planmatig onderh.overzicht Projectoverzicht
Doorl. Jrl.
Administratieve organisatie / processen Integriteit / volledigheid van de kosten en opbrengsten
Jrl. Jrl.
Managementletter / jaarrekening / jaarverslag Rapportage CFV
Externe accountant
accountant over het onderzoek van de jaarrekening wordt besproken en waarin wordt besloten over de goedkeuring van de jaarrekening. De externe accountant kan tijdens deze vergadering over zijn verklaring over de getrouwheid van de jaarrekening worden bevraagd door de Raad van Commissarissen.
De Raad van Commissarissen benoemt de externe accountant, na advies van de directeur/bestuurder. PwC is in 2008 voor de periode van vier jaar benoemd tot de externe accountant van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen. De beoordeling van de het functioneren van de externe accountant in de diverse entiteiten en capaciteiten waarin de accountant fungeert, vindt plaats in 2012.
Visitatie In 2010 heeft visitatie plaatsgevonden. Het visitatierapport en het standpunt van het bestuur en de Raad van Commissarissen hierover zijn op de website geplaatst. De acties voortvloeiend uit de visitatie zijn afgehandeld in 2011.
De externe accountant woont in elk geval het gedeelte van de vergadering van de Raad van Commissarissen bij waarin het verslag van de externe
24
III VERANTWOORDING RAAD VAN COMMISSARISSEN De Raad van Commissarissen houdt toezicht op het bestuur. In de Governancecode woningcorporaties zijn aanbevelingen gedaan ten aanzien van het functioneren van de commissarissen. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen conformeert zich hieraan. Een belangrijk uitgangspunt uit de Governancecode is ‘pas toe of leg uit’. Dat betekent dat een corporatie geacht wordt de bepalingen uit de code te volgen. Als er lokaal goede redenen zijn om af te wijken, dan kan dat, maar dan moet de corporatie in zijn jaarverslag goed toelichten waarom zij afwijkt van de code. (Ondernemingsplan 2011-2015)
In dit hoofdstuk legt de Raad van Commissarissen verantwoording af over de wijze waarop zij invulling heeft gegeven aan haar taken en bevoegdheden in het afgelopen jaar.
-
het financiële verslaggevingsproces; de naleving van toepasselijke weten regelgeving.
De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad van Commissarissen zijn in de statuten van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen beschreven en verder uitgewerkt in het Reglement voor de Raad van Commissarissen, dat op de website is geplaatst.
Algemeen De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van het bestuur en op de gang van zaken bij Woongoed ZeeuwsVlaanderen en de met haar verbonden ondernemingen en staat tevens het bestuur met raad ter zijde. Bij het toezicht hanteert de Raad van Commissarissen als uitgangspunt de vraag of het beleid wordt gevoerd overeenkomstig de elementaire beginselen van verantwoord ondernemerschap. Daarvoor ziet de Raad van Commissarissen erop toe dat het beleid in ieder geval in overeenstemming is met wettelijke, statutaire en andere voorschriften en dat de continuïteit van de corporatie gewaarborgd is. De raad vergewist zich ervan dat de door de directeurbestuurder genomen/te nemen besluiten op goede gronden berusten en zorgvuldig tot stand zijn gekomen.
In dit jaarverslag legt de Raad van Commissarissen, als onderdeel van een maatschappelijke organisatie, publiekelijk verantwoording af over de wijze waarop zij invulling heeft gegeven aan de uitvoering van haar taken en bevoegdheden in het afgelopen jaar. Als toezichtkader voor het uitoefenen van haar taken hanteert de Raad van Commissarissen: - BBSH; - Statuten; - Reglement voor de Raad van Commissarissen; - Aedescode; - Governancecode; - Ondernemingsplan 2011-2015; - Jaarplan 2011, gekoppeld aan de begroting; - Meerjarenbegroting; - Kwartaalrapportage.
De Raad van Commissarissen houdt onder andere toezicht op: - de realisatie van de doelstellingen van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen; - de strategie en de risico’s verbonden aan de activiteiten van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen; - de opzet en de werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen; - het kwaliteitsbeleid; - de kwaliteit van de maatschappelijke verantwoording;
Dit toezichtkader is door de Raad van Commissarissen in 2011 gebruikt voor het nemen van beslissingen, het beoordelen van bestuursvoorstellen en de bewaking van de realisatie van de corporatiedoelstellingen.
25
Taak en werkwijze Raad van Commissarissen
gedachten te wisselen, dan wel de ontwikkelingen binnen de corporatie en de sector te bespreken.
Om de toezichthoudende taak goed te kunnen vervullen heeft de Raad van Commissarissen zich regelmatig mondeling dan wel schriftelijk door het bestuur laten informeren inzake (de financiële) resultaten in relatie tot de beoogde doelen, relevante externe ontwikkelingen en de wensen en behoeften van belanghebbenden.
Verder is de Raad van Commissarissen lid van de Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties (VTW). De Raad van Commissarissen heeft in 2011 negen maal vergaderd. Vaste onderdelen van de agenda zijn: de projecten, het financieel overzicht en de (maatschappelijke) investeringen en andere genomen bestuursbesluiten. Deze besluiten komen aan de orde en worden door de Raad van Commissarissen getoetst op de relatie met het ondernemingsplan en de financiële uitgangspunten van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen. Andere belangrijke zaken die in 2011 tijdens de reguliere vergaderingen aan de orde zijn geweest, zijn - heroriëntatie organisatie - bestuurswisseling - kwartaalrapportage - strategische visie + strategisch plan - samenwerking op Zeeuws-Vlaams niveau - Managementletter 2010 - jaarverslag van de regionale klachtenadviescommissie (zie blz. 67) - Integriteit - beoordeling door Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting - liquiditeiten en leningen
Elk kwartaal wordt een kwartaalrapportage opgemaakt. Deze rapportage gebruikt de raad om inzicht te krijgen in de behaalde resultaten ten opzichte van de gestelde doelen. Daar waar nodig worden bijstellingsacties bepaald. Tevens laat de Raad van Commissarissen zich uitgebreid op de hoogte stellen van de uitkomsten en beoordelingen van officiële instituten zoals WSW en CFV. Op indicatie van de Raad van Commissarissen is de financiële verslaglegging geïntensiveerd. Per vergadering zijn de genomen besluiten verwerkt in de overzichten die zowel de cash-flow als de gevolgen voor het vermogen inzichtelijk maken. Een overzicht van de bestuursbesluiten, genomen door het bestuur in de vergadering van het managementteam, wordt iedere vergadering overlegd. Vertegenwoordigers van de Raad van Commissarissen zijn aanwezig bij diverse activiteiten van de organisatie, zoals de nieuwjaarsreceptie en start- of oplevering van nieuwbouwprojecten. De Raad van Commissarissen neemt kennis van het overleg met de OR en de stichting Huurdersbelangen door middel van de verslagen van deze bijeenkomsten. De vergaderingen van de Maatschappelijke Adviesraad en de Stichting Huurdersbelangen worden doorgaans bijgewoond door een delegatie van de Raad van Commissarissen.
Evaluatie Zowel de Governancecode, de governancestructuur als de Aedescode onderschrijven de noodzaak het eigen functioneren van de Raad van Commissarissen (en dat van het bestuur) periodiek te evalueren. De Raad van Commissarissen heeft in 2011 haar functioneren geëvalueerd. Daarbij is een externe begeleider ingeschakeld. De aanpak was als volgt: De begeleider voerde afzonderlijke gesprekken met de voorzitter van de RvC en met de bestuurder a.i. Vervolgens hebben de commissarissen een vragenlijst ingevuld. In deze vragenlijst werd het functioneren van de raad en zijn leden vanuit zes invalshoeken benaderd:
Om de klankbordfunctie goed te kunnen vervullen, worden naast de formele vergaderingen ook regelmatig besprekingen georganiseerd om informeel met het bestuur van 26
de RvC als toezichthouder; de RvC als werkgever; de RvC als adviseur; het functioneren van de raad als team; de kwaliteit van de verantwoording; de positie van de individuele commissaris. De getotaliseerde antwoorden zijn uitgebreid besproken tijdens de evaluatiebijeenkomst van 15 november 2011. Alle commissarissen waren daarbij aanwezig. -
-
-
Uitkomsten De afspraken en belangrijkste uitkomsten van de evaluatiebijeenkomst zijn neergelegd in een verslag voor intern gebruik van de raad. Enkele uitkomsten: De organisatie en daarmee de raad heeft een bewogen en lastig jaar achter de rug. De raad is mede daardoor een sterk team geworden ondanks het feit dat de raad in deze samenstelling nog niet zo lang bestaat. De samenwerking tussen, en de inzet van, de individuele leden is goed. Alle benodigde kennis en expertise is aanwezig bij de commissarissen. Bij aanvulling van de raad zou extra expertise op het gebied van projectontwikkelingrisico’s wenselijk zijn. Door de open en duidelijke wijze waarop de bestuurder a.i. de raad in 2011 informeerde, was de raad beter dan voorheen in staat haar toezichthoudende rol adequaat in te vullen. De wijze waarop de raad de ‘voorgenomen besluiten’ van de bestuurder beoordeelt, kan systematischer. In 2012 zal het toetsingskader verder ontwikkeld worden. Het is niet altijd eenvoudig goed inzicht te krijgen in het
-
maatschappelijk rendement van voorgenomen investeringen. De strategische visie die nu ontwikkeld wordt, zal het maken van inhoudelijke keuzes vergemakkelijken. Leerpunt van de afgelopen periode is dat de raad vanuit haar werkgeversrol de prestaties die men afspreekt met de bestuurder duidelijk vast legt. De commissarissen constateren dat er geen sprake is van belangenverstrengeling en er is ook geen aanleiding te twijfelen aan de integriteit van de organisatie. Het is nuttig om scholing van RvCleden één keer per jaar op de agenda te zetten.
Aanwezigheid derden in vergaderingen - In de vergaderingen van de Raad van Commissarissen is altijd de directeur/bestuurder aanwezig. Andere mt-leden worden toegevoegd als de bestuurder dan wel de raad dit nodig acht. Zo hebben de mt-leden in de vergadering van 10 mei een toelichting gegeven op de kwartaalrapportage 1e kwartaal 2011. - Het jaarverslag wordt besproken in aanwezigheid van de accountant. Deze brengt vooraf zijn bevindingen ter kennis aan de raad. De managementrapportage die de accountant tussentijds uitbrengt, is eveneens aan de orde geweest. - De Raad van Commissarissen heeft in 2012 meerdere malen overleg gevoerd met de OR. Belangrijk gesprekpunt was de heroriëntatie van de organisatie. - Voorts heeft een delegatie van de Raad van Commissarissen een overleg van de huurdersorganisatie bijgewoond.
27
Besluitenlijst 2011 De volgende besluiten zijn in 2011 genomen: 07-02-2011 01-03-2011 01-03-2011 22-03-2011 29-03-2011 29-03-2011 01-04-2011 10-05-2011
10-05-2011 10-05-2011 10-05-2011 10-05-2011 10-05-2011 20-09-2011 15-11-2011 15-11-2011 19-12-2011 19-12-2011 19-12-2011 19-12-2011 19-12-2011 19-12-2011
Besloten is P. Vlug opdracht te verstrekken voor het onderzoek heroriëntatie organisatie. Besloten is de honorering van de leden van de Raad van Commissarissen aan te passen. Besloten is in te stemmen met een begrotingswijziging voor scholing/cursussen voor de leden Raad van Commissarissen. Het budget voor 2011 is vastgesteld op € 10.000. Voorgenomen besluit de heer C.M. Reinhoudt van zijn bestuurlijke bevoegdheden te ontheffen. De heer P. Vlug wordt per 29 maart aangesteld als statutair bestuurder ad interim. Positief advies OR op voorgenomen besluit. Besloten is de directeur/bestuurder, de heer C.M. Reinhoudt, te ontheffen van zijn statutaire bevoegdheden en verantwoordelijkheden als bestuurder. Besloten is goedkeuring te verlenen aan het voorstel tot statutenwijziging, onder de voorwaarde dat de Belanghoudersraad de Raad van Commissarissen positief adviseert en de Minister van BZK zijn goedkeuring hieraan hecht. Besloten is het voorgenomen besluit tot het aangaan leningen en investeringen voor 2011 vast te stellen op € 5 miljoen. MFC Breskens. Besloten is de voorgestane werkwijze goed te keuren. Goedkeuring jaarverslag en –rekening 2011. Decharge voor het gevoerde beleid 2011. Besloten is de verwachte begrotingsoverschrijding scholingsplan 2012 goed te keuren. Het bestuursbesluit voor het realiseren van het MFC Breskens voor € 6.500.000 incl. BTW wordt goedgekeurd. Goedkeuring begroting 2012. Instemming met de opzet en visie Aantrekkelijk Oostburg. Ingestemd wordt met de procedure De Burght. De heer L. Urgel wordt per 1 januari 2012 benoemd tot bestuurder ad interim van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen. Vaststelling vergaderschema 2012. Vaststelling reglementen voor de remuneratie- en auditcommissie voor een periode van drie jaar. Goedkeuring jaarplannen 2012. Goedkeuring over de conclusies uit het strategisch plan. Dit houdt in dat een voorgenomen besluit wordt voorbereid voor een mogelijke verkenning naar de haalbaarheid van een fusie.
Andere activiteiten Raad van Commissarissen
Aan de excursie die voor de Maatschappelijke Adviesraad is georganiseerd, hebben alle leden van de Raad van Commissarissen en de mtleden deelgenomen. In het kader van het transformatieplan Aantrekkelijk Oostburg is een bezoek gebracht aan de kern Oostburg waar de diverse plannen gerealiseerd worden. Ook is een bezoek gebracht aan een woning in de Noordwal die ter beschikking is gesteld voor het project Krot of Kans (zie blz. 71. Aansluitend is de nieuwbouw in Westdorpe (’t Verlaet) bezocht.
De leden van de Raad van Commissarissen krijgen altijd een uitnodiging voor het bijwonen van de vergaderingen van de Maatschappelijke Adviesraad en de Stichting Huurdersbelangen. In 2011 heeft een aantal leden van de raad één of meer vergaderingen bijgewoond.
28
Onafhankelijkheid leden Raad van Commissarissen
Een aantal leden van de Raad van Commissarissen nam deel aan de jaarlijkse Zeeuwse workshop ‘Volkshuisvestelijke doelen’. Deze workshop is georganiseerd door Woongoed Middelburg.
(Governancecode III.6) De voorzitter en de leden van de Raad van Commissarissen van Woongoed ZeeuwsVlaanderen opereren geheel onafhankelijk. Zij zijn persoonlijk noch zakelijk op enigerlei wijze afhankelijk van de corporatie. Ook hebben zij geen banden met bedrijven waarmee Woongoed Zeeuws-Vlaanderen zakelijk is verbonden.
Tijdens de jaarlijkse excursie van de Raad van Commissarissen is een bezoek gebracht aan de corporatie Zorgwaard in Puttershoek en HM Wonen in OudBeijerland. Het bezoek aan Zorgwaard stond in het teken van ‘De Wijk van je leven: ontwikkelingsproces en praktijk’. Tijdens het bezoek aan HW Wonen is gesproken over de achtergronden van de fusie en het verloop van en ervaringen met het fusieproces. Aansluitend is een bezoek gebracht aan de Boerderij Dorpzigt in Zuid-Beijerland. Dorpzigt is een investering in maatschappelijk vastgoed van HW Wonen. Het omvat de restauratie annex nieuwbouw van een aantal zaken die in een krimpregio van essentiële waarde zijn: gemeenteloket, bibliotheek, kinderdagopvang, hospice en zorgappartementen.
De huidige voorzitter van de Raad van Commissarissen is eerder commissaris geweest bij de RZVW, één van de rechtsvoorgangers van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen. In 2011 is geen sprake geweest van transacties met tegenstrijdige belangen waarbij leden van de Raad van Commissarissen betrokken waren. Tevens vervult geen van de leden van de Raad van Commissarissen een nevenfunctie die onverenigbaar is met het lidmaatschap van de raad of het bestuur.
Scholing en kennisuitwisseling
Integriteit
De Raad van Commissarissen is lid van de Vereniging van Toezichthouders Woningcorporaties (VTW). De leden nemen regelmatig deel aan de bijeenkomsten en workshops van deze vereniging. In 2011 zijn de volgende bijeenkomsten bijgewoond: stakeholdersdialoog en visitatie; basiskennis toezicht op financiën; Corporate Governance; De Wereld van de woningcorporatie; Nieuw overheidsbeleid en implicaties corporaties. Verder zijn een tweetal seminars bijgewoond van SOM (Seminars Op Maat): Woningcorporatie, Financiën en RvC; Financieel Beleid Woningcorporaties.
Door het invullen van de Governancestructuur, gedragscode, klokkenluiderregeling en de diverse procesomschrijvingen, procedures en regels lijkt Woongoed ZeeuwsVlaanderen het integriteitvraagstuk grotendeels sluitend te hebben. Aan de ‘zachte’ factor ‘rationalisatie’ wordt verder invulling gegeven door cultuur, stijl van leidinggeven, voorbeeldgedrag, enz. De Raad van Commissarissen ziet toe dat volgens de juiste opvattingen wordt bestuurd en mede op deze wijze de juiste cultuur wordt geïmplementeerd om zo het integriteitrisico nog verder te minimaliseren. Klokkenluiderregeling Op verzoek van de Raad van Commissarissen is in 2006 een klokkenluiderregeling opgesteld. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen acht het van belang dat haar medewerkers op adequate en veilige wijze melding kunnen doen van vermoedens van
De kosten voor het bijwonen van deze bijeenkomsten/workshops in 2011 bedragen € 5.286.
29
misstanden in de organisatie. In deze klokkenluiderregeling is opgenomen dat een eventuele misstand gemeld kan worden aan de voorzitter van de Raad van Commissarissen, met als uitwijkmogelijkheid de vicevoorzitter van de Raad van Commissarissen. In 2011 hebben geen meldingen in genoemde zin plaatsgevonden.
-
Gedragscode In 2006 is een gedragscode opgesteld. De gedragscode is bedoeld om directie en medewerkers van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen bewuster te maken van integer handelen. In de gedragscode is vastgelegd wat als wenselijk en wat als niet-wenselijk gedrag wordt beschouwd. Medewerkers die in dienst treden van Woongoed ZeeuwsVlaanderen dienen deze gedragscode te ondertekenen. Van de huidige medewerkers wordt verwacht dat zij kennis nemen van deze gedragscode en ook handelen naar de gedragscode. Overeenkomstig het bepaalde in de gedragscode heeft een aantal medewerkers melding gedaan van uitnodigingen die ze ontvingen van bedrijven waarmee Woongoed ZeeuwsVlaanderen zaken doet.
van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen; is namelijk verkocht. Sinds ongeveer vier jaar wordt een deel van een kantoorpand dat in bezit is van Woongoed ZeeuwsVlaanderen aanvankelijk gebruikt, en later gehuurd door het bedrijf van de partner van één van de mtleden. Hiervoor is een tijdelijk huurcontract afgesloten. Dit huurcontract eindigt 1 juli 2012.
Deskundigheid en samenstelling Raad van Commissarissen Het statutair aantal leden van de Raad van Commissarissen bedraagt minimaal drie en maximaal vijf. Leden van de Raad van Commissarissen kunnen op grond van de statuten voor een periode van vier jaar benoemd worden. Herbenoeming is één keer mogelijk voor een periode van vier jaar. In de vergadering van 24 september 2010 is de sollicitatieprocedure vastgesteld om per 1 januari 2011 een nieuwe commissaris te benoemen. Het Reglement voor de Raad van Commissarissen schrijft voor dat de vacature wordt gepubliceerd. Er wordt gewerkt met een profielschets. Na herijking van de profielschets is de werving gestart via de regionale dagbladen. Dit heeft in totaal 15 reacties opgeleverd. Een selectiecommissie, bestaande uit twee leden van de Raad van Commissarissen, twee leden van de Maatschappelijke Adviesraad en de directeur/bestuurder als adviseur, heeft de selectiegesprekken gevoerd. De Maatschappelijke Adviesraad heeft de heer M.T.J.M. van Lith voorgedragen als lid van de Raad van Commissarissen. Deze voordracht is overgenomen door de Raad van Commissarissen. De heer Van Lith is per 1 januari 2011 benoemd.
Transactie met tegenstrijdige belangen - De directeur/bestuurder heeft tot medio maart 2011 gebruik gemaakt van een parkeerplaats in het complex ‘de Toren van Bourgondië’ in zijn woonplaats voor de stalling van de auto die hem door de corporatie ter beschikking is gesteld. Het merendeel van de appartementen in dit complex is eigendom van Woongoed ZeeuwsVlaanderen. Voor de desbetreffende plaats in de garage kon eerder geen huurder of koper gevonden worden. Sinds half maart 2011 is de parkeerplaats geen eigendom meer
30
Op 31 december 2011 was de samenstelling als volgt: J.M.E. Seijdlitz (1947) Voorzitter
Benoeming 01-01-2009 op voordracht SHB Aftredend: 31-12-2012 (niet herkiesbaar) Professionele achtergrond: - (gepensioneerd) notaris - Consul van België Expertise: - juridisch - volkshuisvesting - bestuur - sociaal / maatschappelijk Nevenfuncties: - Voorzitter ZPG (Zw.Particulier Grondbezit) - Voorzitter Raad van Commissarissen Stichting Tragel - Voorzitter Wildbeheer Hontenisse - Voorzitter Koninklijke Harmonie St. Cecilia Kloosterzande - Secretaris Festival Zeeuws-Vlaanderen - Voorzitter BBOGW (informeel overlegorgaan haven Gent/havens Zeeland) - Lid Raad van Commissarissen KKS (Kanaal Kruising Sluiskil BV) - Lid Faunabeheereenheid Zeeland
A.A.J. Huijsmans (1952) Vicevoorzitter
Benoeming 01-01-2009 op voordracht OR Aftreden 31-12-2012 (herkiesbaar) Professionele achtergrond: - voormalig voorzitter College van bestuur ROC Expertise: - personeel en organisatie - onderwijs - bestuurlijk - sociaal/maatschappelijk Nevenfuncties: - lid raad van toezicht ZorgSaam - bestuurslid Stichting MEE Zeeland/West Brabant
H.A. Enkelaar (1949) Commissaris
Benoeming 01-01-2010 op voordracht SHB Aftredend 31-12-2013 (herkiesbaar) Professionele achtergrond: - voormalig manager Coöperatie en Projecten Rabobank West Zeeuws-Vlaanderen Expertise: - Financieel - Bedrijfseconomisch - Sociaal / maatschappelijk Nevenfuncties: - voorzitter Stichting Promotie Zeeland Delta - bestuurslid Raad van Toezicht Bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen - voorzitter Stichting Openbaar Onderwijs West ZeeuwsVlaanderen - lid bondsraad ANWB - voorzitter vrijwilligersorganisatie van IVN, De Zeeuwse Delta
G.L.C. Lernout Commissaris
Benoeming 01-01-2010 op voordracht MAR Aftreden 31-12-2013 (herkiesbaar) Professionele achtergrond:
(1949)
31
- Zelfstandig Adviseur organisatie-communicatie Expertise: - Financieel - Bedrijfseconomisch Nevenfuncties: - voorzitter Stichting Hippisch sportcentrum Heikant - bestuurslid VV Steen - penningmeester Stichting Vrienden van Kliniek Hulst - adviseur Linex Prefab M.T.J.M. van Lith (1972) Commissaris
Benoeming 01-01-2011 op voordracht MAR Aftreden 31-12-2014 (herkiesbaar) Professionele achtergrond: - Partner PubliuZ, bureau voor Strategisch Advies, Managementondersteuning en Training - Voormalig lid van Provinciale Staten van Noord Brabant en lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Expertise: - Maatschappelijk ondernemen en stakeholders - Bestuurlijke en politieke vraagstukken Nevenfuncties: - Bestuurslid Centraal Orgaan Kwaliteitsaangelegenheden in de Zuivel - Columnist bestuurdersmagazine Bestuursforum - Penningmeester regio Eindhoven van de Ridderorde van het Heilige Graf van Jeruzalem - Algemeen bestuurslid Brabants Landschap
Kerncommissie
Verantwoording van het beleid rondom honorering Raad van Commissarissen
In de vergadering van 19 december heeft de Raad van Commissarissen het reglement auditcommissie en het reglement remuneratiecommissie vastgesteld, waarin de taken en bevoegdheden van deze commissies zijn omschreven. De algemene taak van zowel de auditals remuneratiecommissie is het voorbereiden van de besluitvorming van de Raad van Commissarissen op het specifieke werkterrein van de commissie, met als doel de raad te ondersteunen in zijn toezichthoudende taken en verantwoordelijkheden.
De leden van de Raad van Commissarissen ontvangen een vaste honorering. Bij de start van de nieuwe corporatie (1 januari 2006) is een vergelijking gemaakt van de salariëring van de raden van commissarissen van corporaties binnen de provincie Zeeland. Op basis van die vergelijking is indertijd de regeling vastgesteld. In maart 2010 heeft de VTW de Commissie Honorering Commissarissen Woningcorporaties ingesteld. De nieuwe vereenvoudigde honoreringscode geldt vanaf 1 juli 2010. Uitgangspunt bij het bepalen van de honorering is een passende balans tussen enerzijds factoren die de zwaarte van de functie bepalen en anderzijds aandacht voor de samenleving die terughoudendheid bij het honoreren vraagt. Voor de externe verantwoording over de ontvangen honorering gelden in de honoreringscode strengere eisen. Afwijking van de honoreringscode is in
In de auditcommissie hebben de heren Lernout en Enkelaar zitting. De commissie vergaderde in 2011 éénmaal. Onderwerp van gesprek was de conceptbegroting 2012.
32
principe niet mogelijk, alleen met goedkeuring van de ‘Toetsingscommissie Honorering Commissarissen Woningcorporaties’. De VTW en Aedes volgen de aanbeveling van de Commissie Honorering Commissarissen Woningcorporaties op om de honoreringscode onderdeel te laten worden van de Governancecode Woningcorporaties die eind 2010 is aangepast, mede op basis van de aanbevelingen van de Monitoringcommissie Governance Code Woningcorporaties.
besloten de huidige honorering aan te passen met ingang van 1 januari 2011. De honorering bedraagt € 10.400 voor de voorzitter en de vicevoorzitter. Voor de overige leden is de honorering vastgesteld op € 8.000. De vergoedingen worden geïndexeerd met de indexcijfers waarmee ook de CAO Woondiensten wordt aangepast. Per 2011 is de vaste onkostenvergoeding vervallen. Alleen reis- en verblijfskosten kunnen nog als onkostenvergoeding gedeclareerd worden.
In de vergadering van 1 maart 2011 heeft de Raad van Commissarissen Naam
Functie
J. M.E. Seijdlitz A.A.J. Huijsmans H.A Enkelaar G.L.C. Lernout M.T.J.M. van Lith
Voorzitter Vicevoorzitter Lid Lid Lid
Honorering 10.400 10.400 8.000 8.000 8.000
Werkgeversrol
Onkosten vergoeding 0 416 1.330 792 1.893
Totaal 10.400 10.816 9.330 8.792 9.893 49.231
aandacht besteed aan de ontwikkeling van de strategische visie voor geheel Zeeuws-Vlaanderen en aan het verder ontwikkelen van de organisatie.
De Raad van Commissarissen is verantwoordelijk voor een goed Bestuur, onder meer door benoeming, schorsing, ontslag en jaarlijkse evaluatie van het bestuur.
Verantwoording van het huidige beleid rondom de bestuurdersbeloning De Raad van Commissarissen volgt voor het bepalen van de hoogte van de beloning van de directeur/bestuurder, de ‘Sectorbrede Beloningscode voor bestuurders van woningcorporaties’. Deze code is opgesteld door de VTW (Vereniging van Toezichthouders Woningcorporaties). De directeur/ bestuurder is ingeschaald in schaal E (€ 133.604) van het VTW-beloningssysteem.
De Raad van Commissarissen van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft op 22 maart 2011 besloten de directeur/bestuurder, de heer C.M. Reinhoudt, van zijn statutaire bevoegdheden en verantwoordelijkheden als bestuurder te ontheffen. De beslissing is mede ingegeven door een, op extern onderzoek gebaseerd, verschil van inzicht over de ontwikkeling van een toekomstvisie en strategie van de organisatie. Op grond van nadere informatie en zwaarwegende gegevens heeft het bestuur het besluit genomen om de arbeidsovereenkomst met de heer Reinhoudt te beëindigen. De Raad van Commissarissen heeft de heer P. Vlug aangesteld als statutair bestuurder ad interim. Naast de algehele leiding is in het bijzonder
De corporatie stelt aan de directeur/ bestuurder een bedrijfsauto ter beschikking. Dat geldt ook voor de mtleden. Het reglement over de maximale waarde en vergoeding voor het gebruik van de dienstauto’s geldt ook voor de directeur/bestuurder.
33
Verantwoording van het huidige beleid rondom de bestuurdersbeloning Boekjaar Voorgaand boekjaar Verantwoording van de beloning voor de directeur/bestuurder: Belastbaar loon € 91.965 Pensioenafdrachten 55.000 Ontslagvergoeding 300.000 € 446.965
34
€ €
128.178 24.573 0 152.751
IV ORGANISATIE EN PERSONEEL
Organisatiebeleid en –structuur Doelstelling Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is een maatschappelijk ondernemer in ZeeuwsVlaanderen. Dit betekent dat Woongoed Zeeuws-Vlaanderen koerst op het realiseren van het maximaal maatschappelijk rendement in deze regio. Om dit doel te realiseren wordt de samenwerking gezocht met maatschappelijke partners. De organisatie is transparant en zodanig ingericht dat de inbreng van deze partners soepel leidt tot dat beleid dat de voorwaarden schept voor een optimaal woonklimaat. Resultaatgericht werken Hieronder verstaat Woongoed Zeeuws-Vlaanderen dat iedereen binnen de organisatie gericht is op het behalen van gestelde doelen. Concreet betekent dit dat Woongoed Zeeuws-Vlaanderen zijn medewerkers faciliteert om gestelde doelen te behalen. Medewerkers moeten zich kunnen ontplooien. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen kiest voor een vorm van prestatiebeloning teneinde de resultaatgerichtheid van de organisatie te bevorderen. De Balanced Scorecard is de barometer van het resultaat. Cultuur Een goede bedrijfscultuur is onontbeerlijk. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is een goede werkgever en verwacht van haar personeel dat zij integer is en klant- en resultaatgericht werkt met een grote mate van persoonlijke verantwoordelijkheid en flexibiliteit. Naar onze doelgroepen en belanghouders intern en extern streeft Woongoed ZeeuwsVlaanderen een optimale transparantie en communicatie na. Collegialiteit en teamgevoel moeten resulteren in een wij-gevoel. Het gevolg hiervan is een collectief succes, trots op het bedrijf. Om efficiënt en effectief te werken, is delegeren van bevoegdheden en verantwoordelijkheid een must. Dit alles leidt tot een optimaal klantgericht handelen. Aedescode Met het lidmaatschap van Aedes heeft Woongoed Zeeuws-Vlaanderen zich gecommitteerd aan de Aedescode en daarmee aan de Governancecode die daarvan integraal onderdeel uitmaakt. (Ondernemingsplan 2011-2015) Algemeen
aan de ondernemingsraad over het gevoerde beleid.
Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft naast de CAO Woondiensten haar personeelsbeleid geformuleerd in het “Personeelsbeleid en regelingen”. In het personeelsbeleid is opgenomen dat een sociaal jaarverslag wordt samengesteld om het beleid te evalueren en om nieuw personeelsbeleid te ontwikkelen. Het sociaal jaarverslag wordt separaat van dit jaarverslag opgesteld. Het sociaal jaarverslag voldoet aan de wettelijke verantwoordingsplicht van de werkgever
Om optimale arbeidsomstandigheden te realiseren stellen we jaarlijks een Arbobhvplan op. Heroriëntatie In september 2010 is het project heroriëntatie gestart. Hiervoor is een extern bureau ingeschakeld. Het project is in verschillende fases uitgevoerd.
35
De doelstelling van de heroriëntatie is te komen tot een logischer indeling van de organisatie, gericht op een slankere en flexibelere organisatie die goedkoper werkt.
tien jaar een aanzienlijke afname van het woningbezit. Hieruit volgen beleidsmatige vragen over hoe hierop in te spelen en welke invloed we kunnen en willen uitoefenen op regionale ontwikkelingen. Zowel in-, als extern zal de krimp voor de organisatie gevolgen hebben.
De achtergrond van de heroriëntatie is de afronding van de fusie uit 2006 en het wijzigende economische en politieke landschap. Het speelveld voor de corporaties wijzigt in de komende jaren ingrijpend door veranderende maatschappelijke opgaven en nieuw overheidbeleid. Zeeuws-Vlaanderen krimpt. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen verwacht om die reden in de komende
De verwachting is met de vernieuwingen in de organisatie goed te zijn voorbereid op de maatschappelijke en politieke veranderingen. De evaluatie van de nieuwe organisatie vindt plaats in oktober 2012.
Hoofdstructuur
rvc Directeur Bestuurscontroller
Directiesecretariaat
P &O
Communicatie Strategisch Vastgoed Beleid
Woondiensten
Vastgoed
Zowel de nieuw ingerichte afdeling Strategisch Vastgoed beleid als de stafafdelingen Directiesecretariaat, P&O en Communicatie worden rechtstreeks aangestuurd door de directeur/ bestuurder. De afdelingen Woondiensten, Vastgoed en Bedrijfsvoering vallen onder de directe verantwoordelijkheid van de desbetreffende managers.
Bedrijfsvoering
De afdeling Strategisch Vastgoedbeleid richt zich op de toekomstige klant. De afdeling is verantwoordelijk voor het waarde management van het vastgoed en het ontwikkelen van de lange termijn strategie. Na de vaststelling van de strategische visie en het strategisch plan op de volkshuisvesting in Zeeuws Vlaanderen, begin 2012, is de afdeling verantwoordelijk voor de implementatie
36
van het strategisch beleid en de uitwerking van het strategisch plan.
directer en sneller geholpen worden. Voor de huurder betekent dat één vast aanspreekpunt als het gaat om de technische staat van de woning.
De afdeling Woondiensten draagt zorg voor de verhuur van woningen, inschrijving van woningzoekenden, vragen over huurtoeslag, huurincasso, de huuropzeggingen en overlastsituaties. Kortom, alles wat te maken heeft met huur en verhuur van woningen. Binnen Woondiensten zijn twee teams werkzaam vanuit de publieksbalies in Axel en Oostburg.
De afdeling Bedrijfsvoering is verantwoordelijk voor het financieel beleid. Daarnaast draagt zij zorg voor de financiële-, project-, huur- en onderhoudsadministratie en facilitaire zaken. Functie-indeling Voor de inrichting van de nieuwe organisatie hebben we alle functies binnen Woongoed Zeeuws-Vlaanderen opnieuw omschreven conform het Handboek functie-indeling Woondienst. Met de wijziging zijn ook een aantal taken en functiebenamingen aangepast. Voor de begeleiding van nieuwe functies wordt gebruik gemaakt van externe ondersteuning.
De afdeling Vastgoed is verantwoordelijk voor projectontwikkeling, nieuwbouw, verbouw en onderhoud van de woningen. Met ingang van de nieuwe organisatie is de functie klachten- en mutatieopzichters samengevoegd. Iedere opzichter heeft nu zijn eigen werkgebied, rayon, waardoor huurders
Samenstelling formatieplaatsen per 31 december 2011 Per 31 december 2011 zijn 71 medewerkers in dienst. In het organisatieplan zijn 67,20 fte vastgesteld. In werkelijkheid zijn aan het eind van het jaar 63,40 fte ingevuld. In de loop van 2012 wordt bezien hoe deze vacatures worden ingevuld. Afdeling
Totaal
Man
Vrouw
Staf Bedrijfsvoering Vastgoed
Formatie plan 6,30 16,50 31,80
5,30 16,30 30,20
1,00 9,00 26,00
4,30 7,30 4,20
Woondiensten Totaal
12,60 67,20
11,60 63,40
6,00 42,00
5,60 21,40
Opbouw personeelsbestand Ons personeelsbestand bestaat uit 29 vrouwelijke medewerkers en 42 mannelijke medewerkers. Hiervan vervullen 19 vrouwelijke medewerkers een parttime functie. Afdeling
Totaal
Man
Vrouw
Fulltime
Parttime
Staf Bedrijfsvoering Vastgoed
7 20 31
1 10 25
6 10 6
3 13 26
4 7 5
Woondiensten
13
6
7
10
3
Totaal
71
42
29
52
19
37
Personele mutaties Afdeling
Totaal begin 2011
In dienst
Uit dienst
Overige mutatie
Totaal eind 2011
Staf
11
-
1
3
7
Bedrijfsvoering Vastgoed Woondiensten Totaal
16 32 14 73
1 1
1 1 3
4 1 8
20 31 13 71
Overige mutaties betreft het verschuiven van personeelsleden naar een andere afdeling, door de plaatsing in de vernieuwde organisatie per 17 oktober 2011. Indeling volgens leeftijd De gemiddelde leeftijd van de medewerkers per 31 december 2011 is 48,11 jaar (in 2010 47,82 jaar). Het
dienstverband bedraagt gemiddeld 15,80 jaar (in 2010 15,44 jaar). 25 - 35 3 2 5
Vrouw Man Totaal
Personeelsbeleidsplan en regelingen
35 - 45 12 7 19
45 - 55 8 20 28
55 - 65 6 13 19
Totaal 29 42 71
personeelsbeleidsplan van 2011 verwerkt.
In de CAO Woondiensten 2011 staan én bepalingen waarvan niet mag worden afgeweken én bepalingen die het mogelijk maken om afspraken te maken tussen directie en OR. Het personeelsbeleid en regelingen vormen samen met de CAO Woondiensten de arbeidsvoorwaarden voor de medewerkers van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen op het gebied van personeel & organisatie.
Cafetariasysteem In de CAO Woondiensten is ruimte voor het zogenaamde Woondiensten Cafetaria Systeem. Dit systeem biedt de werknemer het recht om gebruik te maken van de ruilmogelijkheden in het Woondiensten Cafetaria Systeem van de werkgever. De werknemer kan arbeidsvoorwaarden die als bron zijn benoemd, omruilen voor één of meer doelen. De bron is de arbeidsvoorwaarde waarvan de werknemer geheel of gedeeltelijk afziet. Het doel is de arbeidsvoorwaarde die een werknemer kan verkrijgen of uitbreiden door het aanwenden van een bron. Door het ruilen van arbeidsvoorwaarden kan de werknemer zijn arbeidsvoorwaardenpakket toesnijden op de eigen wensen.
Personeelsbeleidsplan In het personeelsbeleidsplan zijn uitgangspunten van het personeelsbeleid opgenomen. Op basis van die uitgangspunten zijn tal van regelingen geformuleerd. Zaken als salarisbeleid, scholings- en opleidingsplan, studiekostenregeling, arbobeleid, interne communicatie, sollicitatieprocedures, faciliteiten voor het personeel en regeling van de arbeidstijden zijn op overzichtelijke wijze bijeengebracht. Deze regelingen zijn tot stand gekomen in overleg met de OR van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen. De belangrijkste wijzigingen zijn in het
In 2011 hebben 69 medewerkers bronnen ingezet om één of meerdere doelen te bereiken. In geld uitgedrukt, was hier een bedrag van circa € 71.319mee gemoeid. Vanaf 1 januari 2006 is de spaarloonregeling ook een onderdeel 38
geworden van het cafetariasysteem. Door het afschaffen van het vroegpensioen voor medewerkers geboren na 1 januari 1950 is de levensloopregeling ingevoerd. In 2011 heeft niemand deelgenomen aan de levensloopregeling.
nieuwbouw project Okkernoot aangewezen als leertraject. In 2011 zijn in totaal 9 stageplaatsen aangeboden. - De Wingerd, 2 stageplaatsen (bouw) - Praktijkschool de Sprong, 1 stageplaats (horeca) - ROC Westerschelde, 5 stageplaatsen (commercieel, directiesecretariaat, administrateur en bouwkunde) - Hoge school Zeeland, 1 stage management, economie en recht
Stagebeleid Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft een stagebeleid met heldere afspraken zowel binnen de organisatie als met het onderwijs. Met dit beleid zijn alle betrokkenen gediend: de jongeren, de school en onze organisatie. In 2008 is voor het eerst gestart met een actief stagebeleid. Dit betekent dat stages aangeboden worden op alle afdelingen voor de verschillende disciplines. Iedere afdeling biedt op jaarbasis één (snuffel)stage op vmbo-niveau aan en één meewerkstage op mbo-niveau. Daarnaast wordt bij de afdeling een stage op hbo-niveau aangeboden.
Functioneringsgesprekken en beoordelingssysteem Er is gekozen voor een beoordelingssysteem waarbij een koppeling wordt gemaakt met de beloning. De jaarlijkse verhoging van het salaris en de omvang daarvan dient geen automatisme te zijn. De werkgever geeft gemotiveerd aan waarom een medewerker wel of niet een (extra) groei van het individuele salaris krijgt toegekend. Dit gebeurt op een objectieve manier aan de hand van geleverde prestaties. De kwaliteit van het functioneren van een medewerker en de voorwaarden die daarvoor door de werkgever moeten worden geschapen, worden aantoonbaar gemaakt in functionerings- en beoordelingsgesprekken. Op deze manier wordt een vorm van prestatiebeoordeling mogelijk. De beter presterende en gemotiveerde medewerkers kunnen, indien zij structureel naar volle tevredenheid functioneren, betere perspectieven verwerven dan hun collega’s die op die punten minder scoren.
De organisatie faciliteert ook stages die niet direct een win-situatie opleveren. We zien het als onze maatschappelijk taak om ook hierin bij te dragen. Aangezien dit zeer intensieve trajecten zijn, faciliteren we per afdeling één stage met deze doelstelling per jaar. Het betreft hier vooral stages voor (zeer) moeilijk lerende kinderen of kinderen die bijzondere aandacht verdienen. In de praktijk is echter gebleken dat dergelijke stages niet op alle afdelingen zijn te realiseren. In 2011 hebben alleen de afdelingen Vastgoed en Beleidsondersteuning een dergelijke stage gefaciliteerd.
Ziekteverzuim
Naast het eigen stagebeleid, heeft Woongoed Zeeuws-Vlaanderen zich evenals alle andere Zeeuwse corporaties, een convenant getekend ‘Bouwen aan vakmanschap’. Dit houdt in dat per jaar één project wordt aangewezen als leerbouwproject. Daarmee wordt tevens de verplichting aangegaan (de aannemer te verplichten) ten minste 5 leerlingen in te zetten. De afdeling Vastgoed is verantwoordelijk voor de uitvoering van dit convenant en heeft in 2011 het
We besteden nadrukkelijk aandacht aan het voorkomen en beperken van ziekteverzuim. Doelstelling is een verzuim dat niet meer dan 4 % bedraagt. Zodra het ziekteverzuimpercentage oploopt tot meer dan 4% wordt bezien of aanvullende actie nodig is. Het ziekteverzuimpercentage is ten opzichte van 2010 (4,08) sterk gedaald. Met een percentage van 2,73 % zitten we ruim onder het landelijk gemiddelde 39
van 4,5% Deze daling wordt grotendeels veroorzaakt door een daling van het langdurige ziekteverzuim.
Peter Tieleman, voorzitter Peter Thuy, secretaris Toon van Bambost, lid Michel Noët, lid Greta Jansen-van der Jeught,lid
Speciale aandacht is er voor kort, frequent verzuim. De afspraak is gemaakt dat medewerkers die kort, maar vaak afwezig zijn door ziekte, uitgenodigd worden voor een gesprek met de arbodienst. Criterium is drie ziekmeldingen binnen een tijdsbestek van één jaar.
De ondernemingsraad heeft in 2011 16 maal overleg gehad met de directie en zeven maal met de Raad van commissarissen. Daarnaast heeft de ondernemingsraad verschillende inloopbijeenkomsten georganiseerd voor de medewerkers. Het complete jaarverslag van de ondernemingsraad is opgenomen in het sociaal jaarverslag.
Ondernemingsraad De ondernemingsraad van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen wordt gevormd door:
40
VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG 2011
41
I KENGETALLEN OVER DE AFGELOPEN 3 JAAR
Omschrijving
1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 1 2 3 1 2 3 1 2 3 4 1 2 3 4 5
6 7 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 5
2011
Aantal verhuureenheden (VE) Huurwoningen Overige woongelegenheden Garages Bedrijfsruimtes/winkels Maatschappelijk vastgoed Overig bezit Mutaties woningen in het boekjaar: Aankoop Nieuwbouw Verkoop Sloop Aantal woningen per huurklasse:* Goedkope woningen (<€ 366) Betaalbare woningen (>€ 366 <€ 562) Dure woningen (>€ 562) Kwaliteit woningbezit per woning (incl. interne uren) Dagelijks onderhoud Overig onderhoud Aantal reparatieverzoeken Waarden: Gemiddelde verzekerde waarde per woning** Gemiddelde WOZ-waarde per woning Bedrijfswaarde per woning Boekwaarde per woning Verhuur en incasso: Aantal woningzoekenden Aantal huurders met huurtoeslag Mutatiegraad Huurachterstand in % van de jaarhuur Beïnvloedbare huurdervering in % van de jaarhuur Huurderving in % van de jaarhuur als gevolg van sloop, verkoop, nieuwbouw en oninbaarheid Gemiddelde huurverhoging Gemiddelde netto huurprijs per woning Financiële continuïteit: Solvabiliteit Liquiditeit (current ratio) Rentabiliteit eigen vermogen (REV) Rentabiliteit vreemd vermogen (RVV) Rentabiliteit totaal vermogen (RTV) Balans en V&W rekening per ve: Eigen vermogen Opbrengsten Afschrijvingen Salarissen en sociale lasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Jaarresultaat na belastingen Saldo rentelasten/-baten Personele bezetting einde boekjaar:*** Directie en staf Bedrijfsvoering Vastgoed Woondiensten
* ** ***
2010
2009
6.240 36 86 3 14 13
6.237 35 88 3 14 13
6.297 16 87 2 14 13
0 28 23 2
2 26 26 62
58 32 27 41
2.120 3.878 242
2.080 3.931 226
2.370 3.739 188
614 988 4.320
574 727 4.385
663 1.512 4.474
Nvt
Nvt
Nvt
97.464 30.662 22.790
97.467 30.677 23.225
96.334 32.653 22.463
1.857 1.427 11,52 1,18 1,57 2,58
1.641 1.783 11,59 1,34 1,69 2,27
1.557 1.880 12,30 1,45 2,25 1,65
1,30 4.785
1,20 4.666
2,50 4.596
26,53 1,28 11,04 3,83 5,74
25,23 0,95 31,26 3,61 10,59
20,87 1,39 -12,12 3,21 0,01
7.062 5.676 1.040 684 1.466 1.069 267 -734
6.795 4.963 980 616 1.168 365 1.335 -665
5.460 4.914 1.025 679 2.005 2.032 -1.402 -627
6,30 16,50 31.80 12,60
8,50 14,69 29,39 12,70
10,10 14,60 33,90 13,60
De cijfers zijn gebaseerd op de destijds geldende huurklassen. De polisvoorwaarden zijn zodanig dat de waarde van de woning niet van belang is. Voor 2011 is uitgegaan van de gewijzigde organisatiestructuur. 42
II VERHUUR EN VERKOOP
Doelstelling Wij rekenen tot onze kerntaak om mensen behorende tot de doelgroepen passend te huisvesten in een leefbare buurt. Teneinde integratie van de doelgroepen in de buurt c.q. het dorp te bewerkstellingen, richten wij ons op de gehele woonmarkt. De prijzen en voorwaarden die worden gehanteerd staan in goede verhouding met de kwaliteit van het gebodene. (Ondernemingsplan 2011-2015) Het verhuren van woningen aan de primaire doelgroep Voorzien in woonruimte van de lagere inkomensgroepen Onze primaire doelgroep betreft mensen uit de lagere inkomensgroepen. Deze groep bestaat naar onze inschatting uit ruim 2.000 huishoudens. Zorgdragen voor voldoende, kwalitatief goede en betaalbare (huur)woningen voor deze groep op de ZeeuwsVlaamse woningmarkt is onze hoofdtaak. Daarbij worden de woonwensen van de klanten als uitgangspunt genomen. Concrete maatregelen om deze doelen op dit taakveld te bereiken zijn vastgelegd in het strategische voorraadbeleid. Van onze woningvoorraad behoort 34% (2.120) tot de categorie goedkoop (tot € 366) en 62% (3.878) tot de categorie betaalbaar (€ 366 < € 562). In het duurdere segment (> € 562) bedraagt het bezit 4% (242). Door sloop van vooral woningen in deze categorieën en door het feit dat er met name duurdere seniorenwoningen bij zullen komen, wijzigt de voorraad wel iets naar de duurdere sector. Duidelijk is dat er voldoende woningen voor de doelgroep over blijven. Immers ook de nieuwe huurwoningen blijven binnen de grenzen van de huurtoeslag ( > € 665 (situatie juli 2011). De Zeeuws-Vlaamse woningvoorraad bereikbaar voor huishoudens uit de lagere inkomensgroepen zal de komende vijf jaar licht afnemen. Gelet op het aantal huurders die tot deze groep behoren, blijven er in de toekomst ruim voldoende bereikbare woningen. (Ondernemingsplan 2011-2015)
Onze hoofddoelstelling is ervoor te zorgen dat mensen in ZeeuwsVlaanderen plezierig kunnen wonen in gevarieerde woningen in een uitdagende woonomgeving, met voldoende voorzieningen en keuzemogelijkheden. Wij richten ons in eerste instantie op mensen met een laag inkomen en kwetsbare groepen die moeilijk zelf in goede woonruimte kunnen voorzien.
Voor de verdeling van huurwoningen gelden Europese regels met betrekking tot het maximale verzamelinkomen per huishouden. Sinds 1 januari 2011 moeten woningcorporaties minimaal 90% van hun sociale huurwoningen verhuren aan mensen met een maximaal verzamel jaarinkomen tot € 33.614 (prijspeil 2011). Wij zijn verplicht om de inkomensgegevens te controleren wanneer een woning wordt toegewezen. De Europese regels bieden ruimte om een klein deel (10%) van de sociale huurwoningen toe te wijzen aan woningzoekenden met een inkomen boven € 33.614. Woongoed ZeeuwsVlaanderen beoordeelt deze specifieke gevallen. Het gaat dan in eerste instantie om zorgbehoevenden, urgenten en herstructureringskandidaten met een inkomen boven de gestelde
Er zijn ruim voldoende woningen om onze primaire doelgroep te bedienen. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft per 31 december 2011 5.998 woningen beneden € 562 huurprijs per maand (norm 2011). Dit is 96 % van het totale woningbezit. Deze woningen worden bij voorrang aan de primaire doelgroep toegewezen. 43
norm. In 2011 is 93% van de sociale huurwoningen toegewezen aan mensen met een inkomen onder de € 33.614. Hiermee blijven we ruimschoots binnen de norm. In 2012 is de inkomensgrens opgetrokken naar € 34.085. Voor woningen met een huur boven € 652,52 per maand (peildatum 1 januari 2011) gelden geen toewijzingsnormen. Deze woningen zijn niet-DAEB en vallen buiten de wet- en regelgeving van DAEB.
de taak ondersteuning van mensen met een beperking te regelen. Het uitgangspunt is dat iedereen kan meedoen in de maatschappij, ook mensen met een beperking. Voor mensen met lichamelijke beperkingen kan het nodig zijn een woning aan te passen. Dit kunnen zaken zijn als: - beugels aan de muur - douchezitjes - onderrijdbare keukens - etc. Aanvragen voor dergelijke woningaanpassingen worden rechtstreeks bij de desbetreffende gemeente ingediend. Deze aanpassingen worden niet meer door ons geregistreerd. In nieuw te bouwen zorggeschikte woningen worden technische voorbereidingen getroffen zodat latere WMO-voorzieningen eenvoudig kunnen worden aangebracht. Woongoed ZeeuwsVlaanderen neemt de kosten voor de technische voorbereidingen voor haar rekening. Op het moment dat de WMOvoorzieningen daadwerkelijk worden aangebracht, worden die kosten doorberekend aan de gemeente. Met de gemeenten Hulst en Sluis is dit zo afgesproken. Bij een dergelijke situatie in de gemeente Terneuzen, wordt dit vooraf kortgesloten met de gemeente.
Het aantal woningzoekenden per 31 december 2011 bedraagt 1.857. Dit is iets meer dan 1.641 woningzoekenden vorig jaar. Het aantal toewijzingen bedroeg 1.163. Dit heeft geleid tot 669 nieuwe verhuringen: een acceptatiegraad van 57,5%. In 2010 was dit 53 %. Statushouders In 2011 zijn 15 woningen verhuurd aan statushouders, waarvan 4 in de gemeente Terneuzen, 8 in de gemeente Sluis en 3 in de gemeente Hulst. Vanaf 2001 hebben we 137 woningen aan statushouders aangeboden, hiervan zijn er nog 81 verhuurd. Uitgesplitst per gemeente: Terneuzen 24 Sluis 41 Hulst 17 Woningaanpassingen gehandicapten Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Deze wet geeft de gemeente
44
Mutaties Een gezonde woningmarkt kent doorstroming. Een te hoge mutatiegraad kan ook een negatieve invloed op de sociale cohesie van de wijk hebben. Het is bovendien zakelijk voor ons niet goed. Buurtbeheer en bevordering van de leefbaarheid zijn daarom belangrijke middelen bij het voeren van een goed verhuurbeleid. De mutatiegraad is als gevolg van de ruime huurmarkt bij ons traditioneel hoog (circa 11,5%). Om bovengenoemde redenen is het beleid erop gericht dit percentage terug te brengen tot maximaal 10%. (Ondernemingsplan 2011-2015) In 2011 zijn 734 huurcontracten beëindigd. Dit is inclusief de opzeggingen door Woongoed ZeeuwsVlaanderen (uitzettingen) en het aantal opgezegde garages. In 2011 bedroeg de mutatiegraad van de woningen 11,52%, ten opzichte van 11,59% in 2010.
van woningen, in de sloop en verkoop van woningen (om krapte te creëren) en de bouw van door de markt gevraagde multifunctionele woningen. Het SVB-plan is in 2010 geactualiseerd. Jaarlijks wordt dit plan geëvalueerd en zo nodig aangepast. Vanaf 2012 stellen we voor elke kern een kernvisie op.
Om de mutatiegraad terug te brengen worden acties ondernomen waardoor de mensen langer in de woning blijven wonen, het woningaanbod niet groter wordt dan de vraag en het voor mensen aantrekkelijker wordt een woning van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen te huren.
Naast deze acties is Woongoed ZeeuwsVlaanderen in 2010 een onderzoek gestart naar de interne verhuisbeweging. De belangrijkste reden om naar een woning van de corporatie te verhuizen blijkt de leefomgeving te zijn. In dat kader worden vanuit het leefbaarheidsfonds gelden verstrekt om de leefbaarheid te verbeteren. Zie verder leefbaarheidbeleid, blz. 71.
Om dit te realiseren is een strategisch voorraadbeheerplan opgesteld. Het plan voorziet in de kwaliteitsverbetering Mutaties per gemeente Aantal mutaties Gemeente Hulst 114 Gemeente Sluis 275 Gemeente 345 Terneuzen
percentage 9,97 10,87 12,77
Het aantal nieuwe verhuringen in 2011 bedroeg 669. In onderstaande tabellen een overzicht van de verhuringen conform de BBSH klassen. Leeftijdscategorie t/m 19 jaar: totaal verhuringen: 8 Goedkoop
Eengezinswoningen HAT-woning Seniorenflat Seniorenwoning Multifunctionele woning Garage Totaal
Met HS betaalbaar 1-2 pers.
Met HS betaalbaar > 3 pers.
3 3 2
5
3
45
Middelduur betaalbaar
Duur
Leeftijdscategorie 20 tot 65 jaar: totaal verhuringen: 475 Goedkoop
Eengezinswoningen HAT-woning Seniorenflat Seniorenwoning Multifunctionele woning Garage Totaal
Met HS betaalbaar 1-2 pers.
7 36 30 55
1 129
Met HS betaalbaar > 3 pers.
Middelduur betaalbaar
Duur
266 14 2 37 3
6
10
1
1
5
1
322
7
15
2
Leeftijdscategorie > 65 jaar aantal verhuringen: 148 Goedkoop
Eengezinswoningen HAT-woning Seniorenflat Seniorenwoning Multifunctionele woning Garage Totaal
Met HS betaalbaar 1-2 pers.
Met HS betaalbaar > 3 pers.
Middelduur betaalbaar
1
11
11 17
48 24 3
4
86
4
1 30
Duur
2 22 3
1
27
1
Leeftijdscategorie onbekend aantal verhuringen: 38 Dit betreffen verhuringen aan bijv. (zorg)instellingen en gemeenten. Goedkoop
Eengezinswoningen HAT-woning Seniorenflat Seniorenwoning Multifunctionele woning Garage Totaal
Met HS betaalbaar 1-2 pers.
Met HS betaalbaar > 3 pers.
1 4 3 2
16 2
10
22
Middelduur betaalbaar
Duur
6 4
6
Aantal nieuwe contracten kwetsbare doelgroepen per gemeente: Hulst Statushouder / asielzoeker Verhuring via zorginstellingen Woonbegeleidingcontract
Sluis
Terneuzen
3 0
8 1
4 2
1 4
3 12
9 15
46
Huurderving Gemeente
Hulst Sluis Terneuzen Onroerend goed
Totaal 2010
173.768 407.608 562.888 5.077
Wisselingen en Afboekingen 2011 72.977 106.108 126.459 25.197
25.683
27.478
1.175.024
358.219
Derving t.g.v. sloop, verkoop, niewbouw 39.115 300.849 387.991
Derving t.g.v. SVB werkzaamheden 41.056 70.332 64.058
Totaal 2011
153.148 477.289 578.508 25.197
(niet zijnde woningen)
Toevoeging voorziening wegens oninbaarheid TOTAAL
27.478
727.955
De beïnvloedbare huurderving beliep over 2011 1,57 % van de jaarhuur tegen 1,69 % in 2010. De huurdervering in percentage van de jaarhuur als gevolg van sloop, verkoop, nieuwbouw en oninbaarheid bedraagt 2,58 % tegen 2,27 % in 2010.
175.446
kant ook de kwaliteit van de woningen willen verhogen. De koppeling prijs/kwaliteit is daarbij van groot belang. Deze koppeling zorgt er tevens voor dat er een differentiatie is in de huurprijs. We streven naar een gemiddelde van 65 % van de maximaal redelijke huurprijs. Dit wordt gerealiseerd bij mutatie. Op deze manier proberen we een verscheidenheid van aanbod te creëren op de Zeeuws-Vlaamse woningmarkt, zodat we iedereen kunnen voorzien van passende huisvesting.
Huurbeleid en -verhoging 2011 Het huurbeleid is er mede op gericht onze woningen bereikbaar te houden voor mensen die niet zelf in hun huisvesting kunnen voorzien. Daarnaast is er een groeiende markt van mensen die meer wensen hebben op het gebied van kwaliteit en uitstraling. Dit betekent dat we aan de ene kant de huurprijzen laag willen houden en aan de andere
Per 1 juli 2011 is een huurverhoging van 1,30 % gerealiseerd. Deze huurverhoging is met instemming van de Stichting Huurdersbelangen vastgesteld.
Huurprijsniveau De huurprijzen van ons woningbezit geven de onderstaande verdeling. Huurprijs
Totaal
< € 366
2.120
> € 366 < € 562 > € 562 < 665 > 665
3.878 237 5
TOTAAL
6.240
1.261.620
Gemeente Hulst 423 697 14 0
47
Gemeente Sluis 887 1.497 105 4
Gemeente Terneuzen 810 1.684 118 1
Huurtoeslag
openbaar ministerie, Delta Nuts en woningcorporaties. In dit convenant staan afspraken over omgang met de problematiek van hennepteelt in huurwoningen. Het doel hiervan is criminele activiteiten met betrekking tot hennepkwekerijen te voorkomen en te bestrijden en daarnaast het woon- en leefklimaat te beschermen.
Via huurmatiging is aan 1.427 huurders huurtoeslag toegekend. Net als in de voorgaande jaren wordt de toeslag niet meer door de corporatie berekend en aangevraagd, maar gaat de toewijzing van de toeslag rechtstreeks via de belastingdienst. Huurders kunnen nog wel de toeslag rechtstreeks naar de corporatie laten overmaken zodat hun huur automatisch wordt gematigd.
Incassobeleid In ons incassobeleid anticiperen we op slechte en/of late betalers We begrijpen dat financiële problemen vaak niet op zichzelf staan. Bij een huurschuld kunnen ook andere problemen een rol spelen. We gaan op bezoek bij huurders met betalingsproblemen om over hun situatie te praten en zo tot een betalingsregeling te komen. Op deze manier hopen we in de toekomst op een correcte betaling van de huur. De achterstand van zittende huurders is op 31 december 2011 1,18 % van de bruto jaarhuur.
Woonfraudebeleid Woonfraude, zoals onrechtmatige doorverhuur, onrechtmatig gebruik, onderverhuur en overbewoning geeft een negatieve impuls aan een goed sociaal leefklimaat in buurten en wijken. Doordat woonfraudeurs de wet overtreden en zich niet houden aan de regels voor woonruimteverdeling, frustreert woonfraude een rechtvaardige woonruimteverdeling. Bovendien tast het illegale en anonieme karakter van doorverhuur de leefbaarheid aan. Het is vooral aan gemeenten en corporaties om woonfraude te voorkomen. Bij onze organisatie komt woonfraude bijna niet voor. In voorkomende gevallen worden huurders hierop aangeschreven of aangesproken.
In 2011 is wegens oninbaarheid een bedrag van € 80.558 (€ 64.095 in 2010) afgeboekt. Te weten: voor € 27.478 huurachterstand en aan mutatiekosten € 53.080 (in 2010 respectievelijk € 25.683 en € 38.412). Ondanks de inspanningen van onze afdeling huurincasso zijn ontruimingen helaas niet te vermijden. In 2011 zijn 43 ontruimingen aangezegd, waarvan 15 uitgevoerd. Alle 15 hielden verband met huurachterstand. (In 2010 39 aanzegging tot ontruimingen, waarvan 15 uitgevoerd).
Bij onrechtmatig gebruik van een woning voor drugsverkoop en/of het onderbrengen van een hennepkwekerij wordt een procedure gestart voor ontruiming. In de provincie Zeeland is het zogenaamde Convenant Ontmanteld afgesloten tussen gemeenten, politie,
Huurachterstanden De splitsing van de achterstand van de huidige bewoners in maanden is: 2011 2010 minder dan 1 maand € 49.209 (255) 45.815 (200) 1 maand 69.478 (129) 65.174 (118) 2 maanden 26.649 (27) 28.789 (29) 3 maanden 18.726 (12) 23.558 (15) meer dan 3 maanden 22.804 (11) 33.041 (17) € 186.866 (434) 187.136 (379) Tussen haakjes staat het aantal posten waaruit deze achterstanden bestaan.
48
Als we deze bedragen uitdrukken in absolute getallen en percentages, ontstaat onderstaand overzicht (de tussen haakjes geplaatste getallen gelden voor 2010). Achterstand in maanden
Aantal
Bedrag
Absoluut
In %
0–1 1–2 2–3 3 en meer
255 129 27 23
(200) (118) (29) (32)
Totaal
434
(379)
Vertrokken bewoners Wisselingsdebiteuren
Absoluut in € 1.000 49 (46) 69 (65) 27 (28) 42 (57)
59 % (53%) 30 % (31%) 6 % (8%) 5 % (8%) 100 (100)
187 (196)
2011 173.297
€
€
In % 26 37 15 22
(24) (33) (14) (29)
100
(100)
2010 201.547
Verkoopbeleid Verkopen geschieden zowel uit de bestaande voorraad als nieuw te ontwikkelen verkoopprojecten. Deze projecten kunnen zowel bestaan uit de verkoop van woningen als van kavels grond. Deze verkopen zijn noodzakelijk ter dekking van de exploitatietekorten in de sociale huurwoningen. Wij hanteren daarom op verkoopprojecten een minimum bruto rendement van 10%. In de begroting is uitgegaan van een mogelijke verkoop van circa 35 woningen per jaar uit de bestaande voorraad. Om verkoopkansen te vergroten wordt geëxperimenteerd met verkoop bevorderende maatregelen (in Sas van Gent ‘in-mijn-sas-woningen’). (Ondernemingsplan 2011-2015)
Het verkoopbeleid van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen kent maar één verkoopvorm. Woningen worden aan huurders en/of derden verkocht tegen de verkoopwaarde in vrije staat van oplevering. Er worden geen clausules toegepast.
Eind 2010 is een proefproject (‘in.mijn.sas.’woning) gestart om de verkoop te bevorderen. In 2012 ontwikkelen we nieuwe projecten om de verkoop te bevorderen. Zo gaan we de Belgische markt intensief benaderen en ook worden verschillende verkoopvormen nader uitgewerkt. Om aan de vraag van aspirant huurders tegemoet te komen, zijn negen woningen van de verkooplijst weer in de verhuur genomen. Eén in de gemeente Sluis, twee in de gemeente Terneuzen en zes in de gemeente Hulst. In totaal zijn nu 34 woningen in verhuur genomen waarvan in het strategisch voorraadbeheer is aangegeven dat we ze bij leegstand verkopen.
We hebben in 2011 in totaal 23 woningen uit het eigen bezit verkocht. De doelstelling is 35 woningen. De verkoopprijzen variëren van € 62.000 k.k. tot € 136.000 k.k. Er zijn geen woningen verkocht in het kader van de wet bevordering eigen woningbezit. In 2011 is één nieuwbouwwoning in het project Molenhof Zaamslag verkocht tegen een verkoopbedrag van € 175.882.
49
III DE KWALITEIT VAN HET WONINGBEZIT Doelstelling Het onderhoud van de woningen is erop gericht de woningen in een goede technische staat te houden. Het programma van eisen onderhoudsbeleid stelt hiervoor de normen. Dit programma wordt jaarlijks voor 1 juni geëvalueerd. Proactief Een proactief onderhoudsbeleid beantwoordt aan het gewenste imago. Met name onderhoud is een kritische succesfactor als het gaat om een positief imago. Daarom wordt niet afgewacht tot er klachten zijn, maar wordt de woning één keer in de twee jaar een ‘servicebeurt’ gegeven. Aan de hand van een checklist wordt de woning nagelopen. (Ondernemingsplan 2011-2015)
Nieuwbouw en verkoop zijn de meest ingrijpende aanpassingen in onze woningvoorraad. Maar ze vormen maar een beperkt aandeel. Het belangrijkst is om de bestaande woningvoorraad kwalitatief goed op peil te houden. Dat doen we via het onderhoud.
Het onderhoud is uit gesplitst in: - reparatie- en mutatieonderhoud (deze activiteiten zijn niet te plannen); - planmatig onderhoud (deze activiteiten zijn vooraf te plannen).
Het onderhoud aan de woningen wordt zoveel mogelijk planmatig uitgevoerd, zowel uit oogpunt van efficiency als klantvriendelijkheid. In 2011 werd € 6.122.161 uitgegeven tegen € 5.429.428 in het jaar ervoor.
In onderstaande tabellen zijn de verschillende onderhoudsuitgaven opgenomen (inclusief interne loonkosten).
Reparatieverzoeken 2008 Totaal bedrag Aantal reparatieverzoeken Bedrag per klacht
1.908.000 4.297 444
In 2011 zijn de kosten van het klachtenonderhoud t.o.v. 2010 met 8% gestegen. Het aantal klachten is t.o.v. 2010 met 2% gedaald. Ten aanzien van
2009 € 1.916.000 4.476 428
2010 € 1.528.000 4.385 348
2011 € 1.623.000 4.320 376
het gemiddelde aantal klachten van de laatste 5 jaar ligt 2011 ongeveer 2% lager.
Mutatieonderhoud
683.000 717
2009 € 629.000 697
2010 € 589.000 602
2011 € 422.000 584
953
902
978
723
2008 Totaal bedrag Aantal mutaties Tech. Gereed Bedrag per mutatie In 2011 zijn de totale kosten van mutatieonderhoud gedaald met 28% ten opzichte van voorgaand jaar. Het aantal mutaties (technisch gereed) nam af met bijna 3%. De voorgaande drie
jaren zijn de kosten per mutatie aanzienlijk hoger dan de jaren ervoor. In 2011 zijn bij combinatie van mutatie en renovatie deze kosten technisch uit elkaar gehaald. Daarnaast is het beleid 50
gewijzigd. Met vaststelling actualisatie SVB in 2010 is besloten woningen bij mutatie niet meer op voorhand te renoveren. Voorheen gebeurde dit wel als de woning binnen 5 jaar
genomineerd stond om te worden verbeterd. Hierdoor zijn mutaties met de combinatie renovatie aanzienlijk afgenomen, waarmee ook de mutatiekosten fors daalden.
Overig dagelijks onderhoud
Bedrag Aantal woningen Per vhe
2008 € 1.556.000 6.291 247
In 2011 zijn de kosten voor het overig dagelijks onderhoud ten opzichte van voorgaand jaar hoger. Deze kosten bestaan uit contractonderhoud
2009 € 1.638.000 6.313 259
2010 € 1.473.000 6253 236
2011 € 1.797.000 6.258 287
(bijvoorbeeld cv-onderhoud) en buitenschilderwerk. Hiervan is de post buitenschilderwerk niet ieder jaar gelijk.
Totaal dagelijks onderhoud
Bedrag Aantal woningen Per vhe
2008 € 4.147.000 6.291 659
2009 € 4.183.000 6.313 663
2010 € 3.590.000 6253 574
2011 € 3.842.000 6.258 614
Hieronder een verdere specificatie van de onderhoudskosten dagelijks onderhoud (exclusief interne loonkosten ) Dagelijks onderhoud (kortcyclisch) (cyclus onderhoud < 15 jaar)
Begroot €
Klachtenonderhoud (reparatieverzoeken) Buitenschilderwerk Onderhoud centrale verwarming Liftonderhoud Mutatie-onderhoud Planmatig onderhoud cyclus < 15 jaar Onderhoud garages Totaal
Werkelijk € 1.362.580 990.030 555.760 65.400 167.680 159.611 3.301.061
1.465.370 987.498 558.561 44.915 199.720 130.274 3.265 3.389.603
Na aftrek van de correcties op de begroting van € 1.853 (overheveling buitenschilderwerk naar 2012) en in de begroting verschoven complexen van € 1.248 blijkt dat op een begroting een tekort van € 91.643. Dit overschot is voornamelijk ontstaan bij de post klachtenonderhoud.
51
Lang cyclisch onderhoud Lang cyclisch onderhoud (woningen <50 jaar) (cyclus onderhoud > 15 jaar)
Begroot 2011
Totaal (exclusief interne loonkosten)
€ 3.904.000
De post ‘kosten 2011’is als volgt opgebouwd: Planmatig onderhoud 2.342.000 Overheveling 2010-2011 391.000 Totaal Het lang cyclisch onderhoud betreft de werkzaamheden aan de buitenschil en aan de binnenschil (aanrechten en cv ketels van de woning). Het gaat om woningen jonger dan 50 jaar. (Indien deze werkzaamheden uitgevoerd worden bij woningen > 50 jaar worden -
Kosten 2011 € 2.733.000
Overheveling 2012 € 374.000
Resultaat € 797.000
2.733.000 de uitgaven geactiveerd.) Het lang cyclisch onderhoud wordt waar mogelijk afgestemd op het jaar van uitvoering van het strategisch voorraadbeleid. Naar 2012 wordt een bedrag overgeheveld van € 374.000. Dit betreft de posten:
CV ketels Voegwerk Aanrechten Dakramen Brandveiligheid Kozijnen en deuren (complex Grote Beer, Oostburg) Totaal
Het positieve saldo op het begrote planmatig onderhoud bestond voor circa € 696.000 uit vervallen posten op complexniveau en circa € 472.000 uit positief resultaat op uitgevoerde werken. Er is hiernaast een negatief resultaat van circa € 371.000 niet geplande reparatieverzoeken waarvan de vervangingscycli langer zijn dan 15 jaar. Dit alles geeft dus een positief resultaat van € 797.000.
150.000 21.000 138.000 6.000 47.000 12.000 374.000
en/of bewoners die niet willen deelnemen aan het onderhoud. Het vervallen onderhoud 2011 van € 696.000 komt voornamelijk voort uit werkzaamheden die gekoppeld waren aan het SVB- programma. Medio 2010 is dit programma stil gezet vanwege heroriëntatie en opzetten nieuw SVBprogramma door de interne projectgroep. Hierdoor is de strategie voor sommige complexen gewijzigd. Bij vaststelling van dit plan was de jaarbegroting onderhoud 2011 reeds vastgesteld.
Het positieve resultaat van circa € 472.000 wordt veroorzaakt door lagere inschrijvingen ad € 156.000 op diverse onderdelen, de belangrijkste posten die hieronder vallen zijn kozijnen en deuren, mastiekdaken en liftonderdelen. De post meer/minderwerk is per saldo een bedrag van € 50.000 minderwerk. Reeds uitgevoerd aanrechten in diverse woningen op woningniveau geeft een meevaller van € 266.000, omdat deze reeds uitgevoerd zijn in eerdere jaren
De grootste vervallen posten die aan het SVB-programma gekoppeld waren: - aanrechten diverse complexen € 461.000; - liftonderdelen complex in Axel € 104.000.
52
Onderhoudsmanagement derden Het onderhoudsmanagement voor derden gebeurt momenteel voor de volgende partijen: - Stichting Tragel, panden van de Stichting (alleen klachtenonderhoud); - Dethon, de panden in Terneuzen, Hulst en Oostburg. Vanaf 2008 voeren we ook klachtenonderhoud en reparatie-verzoeken uit voor Dethon; - Bibliotheken in Koewacht en Axel;
-
-
-
Stichting Protestants Christelijke Ouderenzorg te Axel, de appartementen en ontmoetingsruimte ’t Trefpunt aan de Singelweg in Axel; Stichting De Zoutvliet, zorgappartementen De Zoutvliet in Terneuzen; Soka, Verlaet Westdorpe; VvE Bressia.
Strategisch voorraadbeheer In het strategisch voorraadbeleidsplan is de toekomst van het totale bezit bepaald. Woningen die nog een lange exploitatietermijn hebben, worden aangepast aan de normen die vastgelegd zijn in dit plan.
Hiervoor heeft een interne werkgroep alle complexen opnieuw van een uitvoeringsstrategie voorzien. De uitvoeringsperiode is vastgesteld tot 2017. De werkgroep blijft in stand om jaarlijks te monitoren of de gehanteerde uitgangspunten nog correct zijn, of bijgesteld moeten worden. Tevens worden de budgetten bewaakt met een kostenbeheersing-systeem.
Op basis van marktomstandigheden en demografische verwachtingen heeft in 2010 een herijking plaatsgevonden van het strategisch voorraadbeleidsplan.
Voortdurend marktonderzoek is nodig om te bepalen of de optimale productmarktcombinatie aanwezig is. In het strategisch voorraadbeleid is aangegeven dat onze woningvoorraad niet optimaal matcht met de vraag. Er zijn te veel eengezinswoningen en te weinig moderne seniorenwoningen. Het beleid is om in een periode 2007 tot 2017 de totale bestaande voorraad met circa 10% te verkleinen. De verhouding eengezinswoningen / seniorenwoningen moet veranderen ten gunste van de laatste categorie. Vooralsnog wordt voor de periode van 2011-2015 uitgegaan van de sloop van 275 en de verkoop van 175 woningen. Sloopplannen worden drie jaar van te voren gecommuniceerd met de bewoners. Marktontwikkelingen beïnvloeden sloop- en verkoopplannen. Er zijn nu 220 huurwoningen gepland op vrijkomende (sloop)locaties. Jaarlijks vindt evaluatie plaats. (Ondernemingsplan 2011-2015)
De verbetermaatregelen uit het strategisch voorraadbeheer programma worden planmatig uitgevoerd. Dit geldt voor de diverse complexen en individueel bij mutatie van woningen die in komende jaren toch al op de nominatie staan voor verbetermaatregelen of waarvan bewoners bij de planmatige uitvoering niet of niet volledig hebben meegedaan. In het algemeen zijn de uitgevoerde maatregelen in het strategisch voorraadbeheer programma gericht op de volgende aspecten: Brandveiligheid
Warmteisolatie Toegankelijkheid Inbraakwerendheid Comfortverbetering De uitgaven in 2011 zijn totaal € 4.507.000 (zowel planmatig- als mutatie-svb), tegenover voorgaand boekjaar € 4.648.000. De begrote kosten voor 2011 voor de uitgevoerde woningen zijn € 5.038.000, wat een overschot te zien geeft van € 531.000. In totaal zijn 277 woningen opgenomen voor uitvoering.
53
Nog niet alle werkzaamheden zijn in 2011 afgerond. Er is een overloop naar 2012 voor 51 woningen ten bedrage van € 853.000.
-
Renovatieprojecten in uitvoering In 2011 renoveerden we de volgende complexen: - 4 woningen Bolraapstraat, Koewacht; - 12 woningen Ivoystraat, Sas van Gent; - 6 woningen Koepoortstraat, Zaamslag; - 7 woningen Van Heetveldestraat, Zaamslag; - 3 woningen Hanzestraat, Aardenburg; - 8 woningen Koolsweg, Cadzand; - 7 woningen Jhr.de Brauwstraat, Groede; - 8 woningen Spuikom, Hoofdplaat; - 5 woningen Melkweg, Oostburg; - 22 woningen Pallas, Oostburg; - 7 woningen Poolster, Oostburg; - 8 woningen Rembrandt van Rijnstraat, Schoondijke;
-
15 woningen Ruysdaelstraat, Clinge; 2 woningen Schoolstraat, Heikant; 1 woningen Norberteijnenstraat, Hengstdijk; 3 woningen Geraniumstraat, Kloosterzande; 8 woningen Michiel de Ruijterstraat, Kloosterzande; 10 woningen Tulpstraat, Kloosterzande; 4 woningen Nobelplein, Nieuw Namen; 10 woningen Beukenlaan, Sint Jansteen; 11 woningen Vrijheer, Sint Jansteen.
Woningverbetering volgens strategisch voorraadbeheer In 2011 zijn 158 woningen planmatig uitgevoerd en 91 woningen op individuele basis ( mutaties ). De uitgaven in 2011 zijn € 4.507.000 tegenover voorgaand boekjaar € 4.648.000. Wat betreft de vergelijking kosten t.o.v. de budgetten is er nagenoeg geen verschil.
Overzicht projecten Het ontwikkelen en realiseren van door de markt gewenste koopwoningen. Op vrijkomende locaties zullen in voorkomende gevallen ook woningen voor de verkoop worden gebouwd. Dat gebeurt ook in uitleggebieden. Verkoop kan ook alleen de kavel betreffen. De huidige marktsituatie is van dien aard dat we vooralsnog terughoudend zijn met de bouw van woningen voor de verkoop. De praktijk zal zijn dat meer kavels worden aangeboden. Het ontwikkelen van een door de markt gewenst aanbod van woonproducten en faciliteiten op het gebied van vastgoedbeheer. Er wordt gewerkt aan maatschappelijk vastgoed (scholen, gemeenschapscentra, intramurale zorg etc.) Een speerpunt in het beleid is de aandacht voor het realiseren van voldoende en kwalitatief goede woon (zorg)voorzieningen voor senioren en andere kwetsbare groepen. Van het aantal te bouwen huurwoningen die in dit hoofdstuk zijn genoemd, zijn nagenoeg alle woningen bedoeld voor deze doelgroepen. (Ondernemingsplan 2011-2015)
Overzicht projecten gemeente Hulst
Clinge – Vermeerplein In 2009 zijn we, in samenwerking met een aantal zorgverleners in Clinge, gestart met de ontwikkeling van een gezondheidscentrum aan het Vermeerplein. Op deze locatie stonden een 16-tal verouderde seniorenwoningen. Om de realisatie van een nieuw gezondheidscentrum mogelijk te maken, is eind 2010 gestart met de sloop van een aantal
Clinge – Molenstraat Aan de Molenstraat in Clinge zijn een tweetal seniorenwoningen gesloopt. De vrijgekomen grond is als bouwgrond verkocht.
54
seniorenwoningen. Op dit moment zijn nog twee woningen bewoond.
aan de realisatie van ‘Antonius’ te koppelen.
Aanleiding tot het initiatief was het onderzoek van de provincie Zeeland, welke kern in Zeeuws-Vlaanderen het meest in aanmerking komt voor een pilotproject met betrekking tot de samenwerking in de gezondheidszorg. De kernen Axel en Clinge waren hiervoor genomineerd. De uiteindelijke keuze is gevallen op Axel, waarna de Clingense zorgverleners het samenwerkingsverband van de grond wilden tillen, ondersteund door een Europese plattelandsubsidie (POP).
Lamswaarde – Achterstraat In samenwerking met de gemeente Hulst wordt de Achterstraat geherstructureerd. Het plan is zo ingericht dat meerdere bestemmingen mogelijk zijn. Ondanks diverse acties in 2011 zijn er nog geen kavels verkocht. Sint-Jansteen – Pg-woningen Op de locatie Polspoel zijn 2 groepswoningen gerealiseerd. Stichting Curamus biedt hier zorg aan 16 ouderen met een psychogeriatrische aandoening. Begin 2011 is het complex in gebruik genomen.
Begin 2012 hebben de initiatiefnemers hun plannen stopgezet omdat er uiteindelijk onvoldoende zekerheden zijn over de exploitatie van een gezondheidscentrum. Wij beraden ons nu over de verdere invulling van deze locatie.
Sint-Jansteen – Woonzorgcomplex In 2008 is het pand van de Rabobank aangekocht. Op deze locatie wordt een woonzorgcomplex gerealiseerd. Dit is een gezamenlijk project met stichting Curamus. Gekozen is voor een variant die bestaat uit één groepswoning, 8 koop- en 12 huurappartementen. Begin 2011 is de bouw-vergunning aangevraagd. In het plan was ook een pinautomaat voorzien. Inmiddels is met de Rabobank en de gemeente overeenstemming om de pinautomaat te schrappen uit de huidige plannen en deze op een andere plaats te realiseren. Bij voldoende belangstelling kunnen we half 2012 starten met de realisatie van het woon-zorgcomplex.
Graauw – Nieuw Bestemmingsplan In 2003 hebben we ongeveer twee hectare landbouwgrond gekocht, direct grenzend aan de Irenestraat, Jacintastraat en Tulpstraat. In totaal komen er in het nieuwbouwplan van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen en een andere ontwikkelaar 44 woningen.Van de 16 vrije kavels voor particuliere bouw is één kavel in 2011 verkocht. Er resteren nog 13 kavels. Daarnaast is er nog onontwikkelde grond (2.270 m2). Kloosterzande – Antonius In 2009 is besloten om de bouwplannen voor een nieuw Antonius te bevriezen en over 5 jaar opnieuw te bekijken. De plannen waren financieel bezien niet haalbaar door de te hoge boekwaarde van de bestaande woningen. Aangezien Curamus er in lijkt te slagen om deze boekwaarde vervroegd af te lossen, is er in 2011 gesproken met de gemeente Hulst en Curamus om te bezien of het project weer kan worden hervat.
Overzicht projecten gemeente Sluis Aardenburg – Coensdike Al enkele jaren is er sprake van uitbreiding van Coensdike met een nieuwe vleugel met extramurale appartementen. Woonzorg heeft een schetsplan opgesteld. Wij zijn bereid de benodigde grond hiervoor te leveren. Ook is gekeken naar de mogelijke ontwikkeling van woningen in de vrije sector op een aangrenzend agrarisch perceel. Dit plan is eind 2007 aangemeld voor de pilot ‘organisch groeien’ van de provincie Zeeland. In mei 2010 is de pilot en de verdere ontwikkeling stopgezet. De grond komt vrij voor agrarische bestemming.
Kloosterzande – gezondheidscentrum Voor een nieuw gezondheidscentrum is een onderzoek op kosten van participanten gedaan samen met architectenbureau RdH uit Middelburg. Voorlopig is afgesproken dit mogelijk 55
Oostburg – de Burght Eind 2011 zijn de plannen voor de bouw van het zorgcentrum De Burght ingrijpend gewijzigd. Woonzorg West Zeeuws-Vlaanderen heeft, in overleg, besloten het bestaande plan niet uit te voeren vanwege de gewijzigde visie op de zorg. Samen met Woonzorg WZVL werken we nu aan de aanpassing van de bouwplannen. In het nieuwe plan wordt het zorgcentrum gesplitst in twee locaties. De extramurale woningen in Oostburg, de intramurale woningen in Breskens.
Aardenburg – Haven Aan de Haven in Aardenburg zijn twee woningen gesloopt. De vrijkomende grond wordt als bouwgrond verkocht. Breskens – Burg.Gerritsentraat Begin 2011 is gestart met de bouw van tien woningen aan de Burg. Gerritsenstraat. Op deze locatie zijn twee blokken van vier en zes levensloopbestendige huurwoningen gebouwd. De woningen zijn eind 2011 opgeleverd en zijn inmiddels allemaal bewoond. Wat dit project bijzonder maakt is de nauwe samenwerking met de bewonerscommissie. De gesprekken met de bewonerscommissie van de Burg. Gerritsenstraat zijn in goede harmonie verlopen en hebben geleid tot een definitieve keuze van nieuw te bouwen woningen.
Schoondijke – Okkernoot 3 Dit plan omvat de nieuwbouw van twee groepswoningen voor totaal 14 cliënten van de stichting Okkernoot, een woonvoorziening voor mensen met een verstandelijke beperking. Tevens wordt hierin meegenomen de verbouwing van het huidige hoofdgebouw van de Okkernoot. De nieuwbouw is in 2011 opgeleverd. De verbouwing wordt in 2012 opgeleverd.
Breskens – Roode Polder Dit project ligt aan de zuidwestzijde van Breskens tussen de Oude Rijksweg en de N58 en is ongeveer 4 hectare groot. Het project bestaat uit 59 koopwoningen: - 24 stuks 2-onder-1-kap koopwoningen - 7 vrijstaande koopwoningen - 28 bouwkavels voor particuliere bouw In verband met tegenvallende verkoopresultaten zijn we in 2011 een onderzoek gestart naar het realiseren van een ander woningtype.
Overzicht projecten gemeente Terneuzen Axel – gezondheidscentrum In Axel wordt een gezondheidscentrum gerealiseerd. Dit project is de invulling van het demonstratieproject Nieuwe Verbindingen: Zeeuws model in de gezondheidszorg. Het project komt voort uit het programma Sociaal beleid van de Provincie Zeeland, van waaruit de Provincie werkt aan het behoud en de (verdere) versterking van de sociale infrastructuur in Zeeland, in evenwicht met de ontwikkeling van de economische en fysie/ruimtelijke infrastructuur. Aanleiding voor het project is het door de Provincie en de gemeente gesignaleerde risico van verschraling van het zorgaanbod. Er dreigt een opvolgingsproblematiek in de eerstelijnsgezondheidszorg. Daarnaast staat de leefbaarheid in de kleine kernen onderdruk. Het behoud van voorzieningen is een belangrijke voorwaarde voor die leefbaarheid op het platteland.
Breskens – Multifunctionele centra De gemeente Sluis wil samen met Woongoed Zeeuws-Vlaanderen een nieuw multifunctioneel centrum in Breskens ontwikkelen. Na een lang voorbereidingstraject zijn in 2011 grote stappen gezet. De eerste stap is het ondertekenen van een intentieovereenkomst tussen de gemeente Sluis en Woongoed ZeeuwsVlaanderen. Het nieuwe mfc biedt na de realisatie onderdak aan twee basisscholen, kinderopvang (inclusief peuterspeelzaal), gymzaal, bibliotheek, GGD en dorpshuis.
56
Het gezondheidscentrum moet ervoor zorgen dat goede eerstelijns zorg behouden blijft in de kern Axel. De Provincie Zeeland en de gemeente Terneuzen dragen middels subsidie een deel bij aan de ontwikkeling van het centrum. Voor de provincie is dit project ‘een proeftuin’ voor de rest van Zeeland. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen bouwt het centrum. Het gezondheidscentrum wordt gerealiseerd aan De Ruyterstraat in Axel. De sloop van de huurwoningen in De Ruyterstraat is medio januari 2012 uitgevoerd.
zijn 12 kavels verkocht. De 16 huurwoningen zijn in aanbouw. Axel – Kleine Kreek Voor het terrein van de voormalige C1000 in Axel worden plannen ontwikkeld voor een nieuw appartementencomplex met particulier opdrachtgeverschap. Deze appartementen zouden in eerste instantie als casco opgeleverd worden. Op wens van de potentiële kopers is nu ook het inbouw-pakket ontworpen en uitgevoerd. De benodigde handtekeningen voor voldoende kopers om verder te kunnen zijn nog niet verkregen. In 2012 wordt het initiatief genomen om aan de hand van een bijgesteld plan, vanuit de vrije markt kopers te vinden.
In het gezondheidscentrum Axel worden de volgende dienstverleners gehuisvest: - huisartsenpraktijk - apotheek - fysiotherapie - podotherapie - zorgSaam - gemeente Terneuzen Ook welzijnsorganisatie Aan Z, het Centrum voor Jeugd en Gezin, de GGD (consultatiebureau) en Maatschappelijk Werk Zeeuws-Vlaanderen leveren straks diensten vanuit het gezondheidscentrum Axel. Via de huisartsenpraktijken zijn o.a. specialisten van het ziekenhuis, de specialist ouderengeneeskundige, een diëtiste, een psycholoog, een diabetesverpleegkundige, een verloskundige en een logopediste betrokken. De Provincie heeft subsidie beschikbaar gesteld om tot de ontwerpfase het project op te starten. De rol van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is die van bouwmanager en mogelijk (ten dele) toekomstig eigenaar.
Terneuzen – Foyer de Jeunesse In navolging van collega’s elders in de provincie is getracht om ook in ZeeuwsVlaanderen deze vorm van begeleid wonen voor jongeren van de grond te krijgen. Clavis heeft ons gevraagd te participeren in het project. In 2010 is een optie op een pand genomen. Uit een onderzoek is gebleken dat het project niet haalbaar bleek. Zaamslag – Molenhof Aan de zuidwestzijde van de kern Zaamslag is met de Stichting voor Regionale Zorgverlening (SVRZ) en de gemeente Terneuzen een nieuwe wijk ontwikkeld met o.a. een (woon)zorgcentrum, groepswoning, huurappartementen, gemeenschapscentrum, koopwoningen en vrije kavels. De wijk is in juni 2010 officieel geopend. Momenteel hebben wij voor de stichting Prokino een uitbreiding van het gemeenschapscentrum in voorbereiding.
Axel – Buitenweg Dit project ligt aan de noordoostzijde van Axel en is ongeveer 5 hectare groot. Er zijn plannen voor de bouw van 103 woningen. De marktontwikkelingen hebben geleid tot een aangepast plan, waarbij vooral vrije kavels uitgegeven worden. Het bestemmingsplan is hiervoor in de loop van 2010 aange-past. Het plan wordt in twee fasen uitgevoerd. Fase 1 omvat: 16 kavels en 16 huurwoningen. De verkoop van de kavels, fase 1, is gestart in juni. Inmiddels
Philippine – Woonzorgcomplex Dit project omvat de plannen voor een woonzorgcomplex op de hoek van de Kasteelstraat en de Braakmanweg te Philippine, in de volksmond Spuikompark genoemd. In juni 2009 is de aanvraag voor een reguliere bouwvergunning ingediend. Deze is in juni 2010 verleend.
57
De financiële haalbaarheid heeft problemen gegeven. Er is gewerkt aan een plan dat wel financieel realiseerbaar is. Helaas besloten de gemeente Terneuzen en Zorgsaam Zeeuws-Vlaanderen uit de ontwikkeling te stappen. Samen met SVRZ gaan we door met een aangepast plan.
(sectormanager vastgoed Woongoed Zeeuws-Vlaanderen en gemeente Terneuzen), Stuurgroep Renaissance (Directie Woongoed Zeeuws-Vlaanderen en college van B&W Terneuzen) en de Tafels van Sas (diverse initiatieven vanuit de burgers). We werken actief samen met de gemeente Terneuzen. Hierdoor worden investeringen vanuit de corporatie en de gemeente geprioriteerd en op elkaar afgestemd via concrete projecten. Er is bij beide partijen ‘een nieuw elan’ ontstaan, dat nu er draagvlak is verkregen binnen de gemeenschap van Sas van Gent, gezamenlijk ook actief wordt uitgedragen richting provincie Zeeland, departementen, bedrijfsleven en diverse specifieke doelgroepen.
Sas van Gent – De Renaissance van Sas van Gent Het bevolkingaantal van Sas van Gent is in de afgelopen tien jaar afgenomen van ruim 4.200 naar circa 3.700 mensen. Dit heeft geleid tot een forse leegstand. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen speelt hierop in door een strategie die uitgaat van ‘minder = meer’. Deze strategie is verwoord onder de titel ‘De Renaissance van Sas van Gent’ met als uitgangspunt een hergewaardeerd cultureel besef én concrete projecten waardoor dit besef ook zichtbaar en beleefbaar wordt voor bewoners en andere investeerders. Het eerste project, de monumentale renovatie van de Vredestraat, is in 2010 definitief opgeleverd. Inmiddels zijn, mede op basis van de Belvedère Gebiedsvisie Open Sas dat geïnitieerd is door Woongoed Zeeuws-Vlaanderen, vervolgprojecten in voorbereiding.
Projecten uit de Renaissance van Sas van Gent: Mfc de Statie in Sas van Gent Aan de Canadalaan in Sas van Gent verrijst een zeer modern complex waarin Wonen, Zorg, Welzijn en Onderwijs gecombineerd wordt. Dit complex wordt het zogenaamde maatschappelijke hart van Sas van Gent. De volgende onderdelen maken deel uit van het complex: - 23 appartementen inclusief zorginfrastructuur; - 2 basisscholen; - bibliotheek; - kinderopvang; - peuterspeelzaal; - cultureel centrum; - gymzaal. Wij treden voor dit traject op als opdrachtgever en bouwmanager. In 2010 heeft de Europese aanbesteding van de aannemers plaatsgevonden en is de opdracht gegund. De start van de bouw is feestelijk gevierd in het 2e kwartaal van 2011.
Krimp wordt snel geassocieerd met verval en verlies, maar is door ons juist als aanleiding opgepakt om een integrale kwaliteitsimpuls te geven aan de woningvoorraad, de openbare ruimte, de maatschappelijke voorzieningen, het verenigingsleven en de algemene branding van Sas van Gent. Bewust niet van achter de bureaus, maar in actieve samenspraak met bewoners en ondernemers via de zogenoemde ‘Tafels van Sas’, opdat de herwaardering van het cultureel besef en het draagvlak voor ingrijpende veranderingen van onderop gevoed wordt. De Renaissance van Sas van Gent, met cultuurhistorie als voornaamste drager, is grondslag geworden van ons strategisch voorraadbeleid. Tevens is een organisatie opgezet om zowel de strategie als de projecten effectief en actief ten uitvoer te brengen door instelling van de Werkgroep Renaissance (MT Woongoed Zeeuws-Vlaanderen), Operationeel Overleg Renaissance
Bolwerk Aan het Bolwerk in Sas van Gent is een aantal huurwoningen gesloopt. In het kader van het strategisch voorraadbeleid en de Renaissance van Sas is gekeken naar de invulling van deze locatie. In nauw overleg met de Stichting Wonen en Psychiatrie is een sociaal pension met 12 huurappartementen ontworpen. De bestemmingsplan58
procedure is in 2011 opgestart en heeft tot zienswijzen geleid. Deze zijn nog niet opgelost.
-
Vredestraat Renovatie van 41 woningen in bouwteam met FaktorPlus (combinatie aannemer). Het bijzondere van de renovatie is dat het op historiserende basis gebeurt. De volledige straat is in jaren ’20 stijl hersteld. De woningen die vroeger een EPA label hadden van F en G, zijn nu allemaal verbeterd naar een label A. De gemeente rondde in 2011 de herinrichting van de infrastructuur af, waarna de straat in september feestelijk is geopend.
-
diensten en keukenvoorziening; groepswoning voor 6 cliënten; ruimten t.b.v. extramurale zorginfrastructuur; 18 extramurale appartementen kinderdagverblijf.
De bestaande appartementen ‘De Witte Leeuw’ zijn geïntegreerd in het nieuwbouwplan. Het nieuwbouwplan valt binnen het vigerende bestemmingsplan. De 1e fase is in januari 2011 afgerond. De bewoners hebben in maart 2011 hun intrek genomen in de nieuwe appartementen. Na de verhuizing is in april 2011 gestart met de sloop van de 2e fase. De start van de bouwwerkzaamheden voor de 2e fase vonden medio 2011 plaats.
Westdorpe – ’t Verlaet De volgende partijen werken samen op de locatie aan de Bernhardstraat vervangende nieuwbouw te realiseren: - Rabobank Terneuzen - Kinderdagopvang ’t Kreekeltje - Stichting voor Ouderenzorg in de Kanaalzone (SOKA) - SVRZ - Woongoed Zeeuws-Vlaanderen
Zuiddorpe – Lindenhof In 2009 is, dankzij inspanningen van de gemeente Terneuzen, overeenstemming bereikt over de aankoop van het leegstaande en verpauperde voormalig bejaardenhuis (en later asielzoekerscentrum). Het complex is begin 2010 gesloopt. Met een aantal maatschappelijke zorgpartijen is getracht een ontwikkeling te starten. Dit initiatief is eind 2011 beëindigd.
Op de plek van het huidige verzorgingshuis ‘t Verlaet is in december 2009 gestart met de realisatie van een nieuw woonzorgcentrum dat de volgende planonderdelen bevat: - 25 intramurale appartementen; - 2 ruimten t.b.v. tijdelijke opvang; - ruimten t.b.v. ondersteunende begeleiding, ondersteunende
Grondaankopen Voor de realisatie van het nieuwbouwproject plan Buitenweg in Axel is in 2011 grond aangekocht. Startdatum bouw: 2011. Aankoopbedrag: 3.870.000
59
Maatschappelijke opdracht Milieu Doelstelling Het beleid bij het uitvoeren van activiteiten is gericht op: - optimale zorgvuldigheid ten aanzien van het milieu; - energiebesparing waardoor de woonlasten van de huurder beperkt worden. Speerpunten Uitgangspunt voor ons beleid rond duurzaam bouwen en zuinig energieverbruik is het ‘Antwoord aan de samenleving’ van brancheorganisatie Aedes. Hierin is aangegeven de komende jaren fors te investeren in besparing van het energieverbruik. Dit moet leiden tot een daling van 20% ten opzichte van het huidig gebruik in de periode van 2008 tot 2018. In het milieubeleidsplan zijn alle maatregelen omtrent duurzaam bouwen en zuinig energieverbruik opgenomen. Wij participeren actief in het samenwerkingsverband van de Zeeuwse corporaties op het gebied van milieu- en energiebeleid. Op het gebied van duurzaam bouwen sluiten wij ons aan bij het initiatief om, als we gebruik maken van hout in onze projecten, FSC-hout toe te passen. Daar waar kunststof wordt toegepast, worden materialen gebruikt met hergebruik garantie. Daarnaast gaan wij zorgvuldig om met de verwerking van de diverse afvalstromen tijdens bouw-, onderhoud- en renovatiewerk. Wij zorgen er voor dat de partijen waarmee wij samenwerken, zich houden aan bovengenoemde afspraken. Het aanvaarden van deze verantwoordelijkheid maakt de zorg voor milieubeheer een integraal onderdeel van de gezamenlijke inspanning en het dagelijks functioneren van ons bedrijf. Ook hier zijn we ons bewust van onze maatschappelijke verantwoordelijkheid. (Ondernemingsplan 2011-2015)
Milieubeleid Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is gestart met de uitvoering van het ‘Antwoord aan de samenleving’. Zoals het er nu naar uitziet liggen we op koers ten aanzien van het te behalen eindresultaat.
In het kader van duurzaam bouwen zijn alle kozijnvervanging in hout en kunststof volgens FSC- of Hergebruik- garantie uitgevoerd. Energiebeleid Convenant Energiebesparing Corporatiesector. Uitgangspunt is dat energiebesparende maatregelen tot lagere woonlasten voor de huurders leiden. Kern van het convenant is de afspraak dat corporaties extra investeringen in de sociale woningvoorraad doen. Energiebesparingdoelstellingen hierin zijn voor de bestaande bouw voor de periode tot 1 januari 2018 ten minste 20% te besparen op het gasverbruik. Aedes en Woonbond beogen om bij ingrijpende woningverbetering de woningen op het niveau van Energielabel B te brengen of het energielabel na woningverbetering met minimaal twee labelstappen te verbeteren. Energiebesparende
We participeren actief in het samenwerkingsverband van de Zeeuwse corporaties op het gebied van milieu- en energiebeleid. In dit kader, en aansluitend op ons milieubeleid, is het programma van eisen voor zowel nieuwbouw als onderhoud geactualiseerd. Als zich een mogelijkheid voordoet, zijn we bereid om op kleine schaal aan experimentele bouwactiviteiten deel te nemen. In 2011 hebben we ons aangesloten bij een onderzoek naar toepassing van vlasvezelcomposiet in de bouw. Dit onderzoek loopt door in 2012.
60
maatregelen maken deel uit van het renovatiepakket zoals dat via het SVB is vormgegeven.
MFC als de appartementen. De appartementen worden voorzien van luchtwarmte-pompen als individuele bijverwarming.
Vermeldenswaardig is in dit kader is de renovatie van de woningen in de Vredestraat en de nieuwbouw van het multifunctioneel centrum De Statie in Sas van Gent. De woningen in de Vredestraat die vroeger een EPA-label hadden van F en G, zijn nu allemaal verbeterd naar een label A. Voor het nieuwe MFC aan de Canadalaan in Sas van Gent wordt gebouwd met een EPC van 0,50 (de gestelde norm is 0,6). Tevens wordt een WKO installatie toegepast voor zowel het
Zuinig energieverbruik In 2010 hebben wij ons aangesloten bij een energiebespaarprogramma. Dit interactief programma helpt bewoners met het opstellen van een persoonlijk actieplan voor energiebesparing. Gezien het gering aantal deelnemers (44) hebben we onze deelname aan dit programma eind 2011 beëindigd.
61
IV HET BETREKKEN VAN BEWONERS BIJ BEHEER EN BELEID Stichting Huurdersbelangen Woongoed Zeeuws-Vlaanderen (SHB) De Stichting Huurdersbelangen Woongoed Zeeuws-Vlaanderen behartigt de belangen van de huurders en vormt de formele vertegenwoordiging van de huurders van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen. De stichting bestaat uit acht leden die opkomen voor de algemene belangen van de huurders. Met uitzondering van de voorzitter, zijn alle leden huurder bij Woongoed Zeeuws-Vlaanderen. De stichting is aangesloten bij de Nederlandse Woonbond. Deze landelijke organisatie behartigt de belangen van huurders en woningzoekenden.
De bewoners van ’t Lam in Oostburg hebben we geïnformeerd over de plannen De Burght in Oostburg.
De Stichting Huurdersbelangen is in 2011 zes keer onderling bij elkaar geweest, twee keer met de directie.
Bewonerscommissie Groot Axel De bewonerscommissie Groot Axel houdt zich o.a. bezig met het sociale aspecten binnen de verschillende wijken in Axel. Zij doet dit in nauw overleg met Woongoed Zeeuws-Vlaanderen en de Stichting Huurdersbelangen. De commissie komt ca. vijf maal per jaar bij elkaar.
Daarnaast hebben we overleg gehad met een aantal bewoners uit het Verloren Kostje in Aardenburg over een overlastsituatie. Bewonerscommissie KWL Op initiatief van de bewoners is in 2010 de huurderscommissie KWL opgericht. Deze commissie, bestaande uit drie leden, behartigt de belangen van de huurders in genoemd complex en voert regelmatig overleg met leden van de VvE.
De jaarlijkse huurderbijeenkomst is gehouden op 6 oktober in Sint Jansteen. De leden stellen er prijs op om direct met de huurders te communiceren. Zaken die huurders tijdens de jaarlijkse bijeenkomsten aankaarten, worden naderhand met de directie van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen besproken en weer teruggekoppeld naar de huurders.
Advies bij nieuwbouwprojecten Bij nieuwe projecten schakelen we de woonadviescommissie (WAC) in. Het WAC onderzoekt ook de tevredenheid van bewoners in complexen die recent zijn gebouwd. De Woonadviescommissie is op 4 maart, 9 september en 17 november met Woongoed ZeeuwsVlaanderen bijeen geweest om projecten door te spreken.
De SHB is nauw betrokken geweest bij de ontwikkelingen omtrent sloop en nieuwbouw in de Burg.Gerritsenstraat in Breskens. Dit heeft uiteindelijk geleid tot een mooi nieuwbouwplan in deze straat. Bewonersbijeenkomsten We hebben in 2011 een aantal bewonersbijeenkomsten georganiseerd:
Regionale Klachtenadviescommissie Sinds oktober 1998 is een gezamenlijke klachtenadviescommissie van de Zeeuws-Vlaamse woningcorporaties operationeel. De klachtenadviescommissie behandelt klachten en geschillen voor de corporaties en doet uitspraak in geschillen tussen huurder en verhuurder als die er samen niet uitkomen. In een reglement is de werkwijze van de commissie vastgelegd. Het reglement van de klachtenadviescommissie is op de website geplaatst.
Met de bewoners van de Leliestraat in Kloosterzande hebben we overleg gehad over het verbeteren van het woongenot. In Oostburg hebben we in 2011 twee bijeenkomsten georganiseerd. De bewoners van de Finlandstraat en Q.v.Uffordweg zijn hierbij geïnformeerd over de sloopplannen.
62
Deze onafhankelijke commissie bestaat uit drie commissieleden: Mr. M.A. Zwart, voorzitter, F. Ingels, lid, P. Everaert, lid.
Verder is de klachtenadviescommissie in 2011 niet in vergadering bijeen geweest om klachten in behandeling te nemen. In het kalenderjaar 2011 zijn vier klachten ingediend bij de commissie. Drie klachten zijn, in overleg met de voorzitter van de klachtencommissie, in behandeling genomen door de werkorganisatie van de corporatie (conform artikel 1 lid 5 en/of artikel 4 lid 3 van het reglement). Na afwikkeling door de werkorganisatie is telefonisch contact geweest met betreffende huurders om te toetsen of de klacht tot tevredenheid is opgelost. De drie dossiers zijn vervolgens gesloten.
In 2011 is de Regionale Klachtenadviescommissie eenmaal in vergadering bijeen geweest om klachten in behandeling te nemen. De commissie heeft in december 2010 twee klachten ter behandeling aangeboden gekregen. Het betreft een klacht met betrekking tot burenoverlast. De klacht is ingediend door een bewoner uit Kloosterzande. De tweede klacht betreft een klacht van een bewoner uit Cadzand. De klacht betreft geluidsoverlast veroorzaakt door de cv. Op 10 januari 2011 heeft de klachtencommissie partijen gehoord en heeft vervolgens onderstaand advies uitgebracht aan de directie van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen.
Eén klacht is niet in behandeling genomen, omdat het een klacht met betrekking tot de hoogte van de huur betrof. Een dergelijke klacht behoort tot de competentie van de huurcommissie dan wel de kantonrechter (zie artikel 2.2.reglement). Betrokkene is hierover uiteraard schriftelijk geïnformeerd. Huurcommissie In 2011 zijn geen bezwaarschriften bij de huurcommissie ingediend.
“Advies met betrekking tot de klacht bewoner uit Kloosterzande: De commissie adviseert de directie van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen om met betrekking tot de klacht van de bewoner uit Kloosterzande, inzake overlast veroorzaakt door de buren opnieuw in overleg te gaan met partijen. Ze adviseert voorts eventueel mediation hiervoor in te schakelen op kosten van de corporatie en afspraken die gemaakt worden schriftelijk vast te leggen. De commissie is verder van mening dat de corporatie niet nalatig is geweest in deze.
Bewonersblad “Woon-goed-Nieuws”, het informatieblad voor onze huurders en relaties, verschijnt vier maal per jaar. In de tweede uitgave nemen we een verkorte versie op van het jaarverslag. De redactiecommissie is zes keer bijeen geweest. Drie maal om het blad voor te bereiden en drie maal om de uiteindelijke vormgeving te bepalen. De redactiecommissie bestaat uit drie personen te weten: - vertegenwoordiger van de huurders; - 2 medewerkers van de corporatie. Jaarlijks worden ruim 25.000 exemplaren van het bewonersblad verspreid.
Advies met betrekking tot de klacht van bewoner uit Cadzand: De commissie bericht de directie van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen om met betrekking tot de klacht van de bewoner uit Cadzand, inzake overlast veroorzaakt door de cv, geen verdere actie te ondernemen. De commissie is van mening dat er geen grond is voor verdere actie. De corporatie heeft al het mogelijke gedaan om de klacht te verhelpen. De commissie is van mening dat de corporatie niet nalatig is geweest in deze.”
Naast het bewonersblad is ook de website een belangrijk communicatiemiddel. Hier vindt men naast algemene informatie over Woongoed ZeeuwsVlaanderen, ook het jaarverslag, het ondernemingspla, informatie over onze belangenorganisaties en het woningaanbod.
63
Klanttevredenheid Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is lid van KWH. Dit is een landelijke organisatie die de ontwikkeling van corporaties naar klantgerichte organisaties bevordert. KWH ziet kwaliteit als een continu verbeterproces waarin dienstverlening aan de klant centraal staat. Zij geeft onder andere een kwaliteitskeurmerk uit voor corporaties, het KWH-Huurlabel. Het unieke van dit label is dat de kwaliteit van dienstverlening door de ogen van de huurders wordt bekeken. Jaarlijks worden metingen verricht om te beoordelen of onze dienstverlening voldoet aan de voorwaarden van het KWH-Huurlabel.
We zijn erg blij met het label, omdat binnen ieder labelonderdeel naar de mening van de klant wordt gevraagd. De resultaten geven een beeld van de beleving van de huurder als het gaat om de kwaliteit van dienstverlening. De kwaliteitseisen van het KWHHuurlabel bestaan uit negen labelonderdelen. In 2011 is Woongoed Zeeuws-Vlaanderen gemeten op vijf labelonderdelen. Dit is gedaan door schriftelijke vragenlijsten aan onze huurders, beoordeling van het informatiemateriaal (folders, website en dergelijke) en mysterieshopping. Om in aanmerking te komen voor het KWH-Huurlabel moet per labelonderdeel het eindcijfer minimaal een 7,0 zijn.
In 2011 is gemeten om te beoordelen of onze dienstverlening voldoet aan de voorwaarden van het KWH-Huurlabel. Het resultaat van het onderzoek is nu bekend: we hebben ruim voldoende gescoord om het KWH-Huurlabel te behouden! Woongoed ZeeuwsVlaanderen mag zich tot augustus 2013 presenteren als een gecertificeerde onderneming.
Hieronder zijn de resultaten per labelonderdeel weergegeven. Bovendien is per labelonderdeel de vergelijking met het landelijk resultaat gemaakt.
Eindcijfers per labelonderdeel Woongoed Zeeuws-Vlaanderen
Labelonderdelen
Eindresultaat mysteryshopping/ beoordelen Eindcijfer Eindresultaat informatieKWH Vorige 2011 huurdersenquete materiaal Landelijk meting
Corporatie bezoeken
7.8
8.3
7.8
7.8
7.6
Woning zoeken
7.6
n.v.t.
7.6
7.6
7.3
Woning betrekken
7.6
7.6
7.7
8.0
7.7
Huur betalen
8.2
8.4
7.8
7.9
8.1
Reparatie uitvoeren
7.8
7.7
8.0
7.9
7.9
KWH stelt een ranglijst samen van de resultaten van alle deelnemende corporaties, de zgn. KWH-prestatieindex. Inclusief 2011 staat Woongoed Zeeuws-Vlaanderen op nr. 64 van deze ranglijst. In 2011 hebben 185 corporaties meegedaan aan de KWH-metingen.
Daarnaast voeren we nog diverse tevredenheidonderzoeken uit bij onze relaties: o o
64
Resultaat nazorg bij woningaanbieding: 8,08. Resultaat nazorg bij uitvoering reparatieverzoeken: 8,39.
Resultaat nazorg bij preventieve onderhoudsservice: 8,76. o Resultaat nazorg bij woningverbetering: 8,82. In totaal hebben 604 klanten gereageerd.
heeft nog niet plaatsgevonden. In 2012 ontwikkelen we hiervoor een nieuwe vragenlijst. Uit eerdere evaluaties bleek dat de maatschappelijke organisaties behoefte hebben aan meer periodiek contact met de corporatie. In de loop van 2011 is dit ingevoerd en dit wordt in 2012 geintensiveerd.
o
De jaarlijkse evaluatie met de Maatschappelijke Adviesraad, de Stichting Huurdersbelangen en de gemeenten Hulst, Sluis en Terneuzen
65
V WONEN EN ZORG Senioren Woongoed Zeeuws-Vlaanderen werkt met veel zorgaanbieders samen. De aanbieders die zich richten op de zorg voor ouderen, treden het meest op de voorgrond. In de nieuwbouwcomplexen die wij realiseren, nemen zij veelal een belangrijke plaats in.
De projecten zijn in verschillende stadia van voorbereiding en uitvoering. Voor alle informatie zie blz. 54-59. We constateren dat we bij de ontwikkeling van een aantal projecten worden ingehaald door de tijd. Daarom moeten we elk project bij een volgende fase zorgvuldig tegen het licht houden om te kijken naar de toekomstbestendigheid. In 2011 is daarom ook een eerste aanzet gegeven tot een gezamenlijke onderzoek naar meer hybride woonvormen: woningen die geschikt zijn om zowel zelfstandig te bewonen of om ingezet te worden als intramurale zorgwoning. Hiermee wordt het marktrisico van dit vastgoed beperkt, waarvan zowel de partners in de zorg als wij profijt kunnen hebben. De directe aanleiding vormde de intrede van de normatieve huisvestingscomponent in financiering van de zorg. Hiermee wordt het leegstandsrisico op vastgoed voor de zorgleveranciers aanmerkelijk groter dan voorheen. De afdeling Strategisch Vastgoedbeleid werkt dit in 2012 verder uit in nauw overleg met de zorgleveranciers.
We hebben tal van complexen in de hele regio voor deze doelgroep. In 2011 speelden voor en met zorgaanbieders de volgende projecten: - Philippine – Spuikompark - Sas van Gent – Canadalaan - Zuiddorpe – Lindenhof - Westdorpe – ’t Verlaet - Aardenburg – Coensdike - Oostburg – De Burght - Clinge – Vermeerplein - Sint Jansteen – Woonzorgcomplex met 3 groepswoningen - Schoondijke - Uitbreiding Okkernoot - Sas van Gent- Wonen en Psychiatrie - Axel - Gezondheidscentrum Andere kwetsbare groepen
Voor het huisvesten van kwetsbare groepen in Zeeuws-Vlaanderen voelen wij ons eerstverantwoordelijk. Het gaat dan over mensen met lichamelijke en verstandelijke beperkingen, (ex-)psychiatrische patiënten, asielzoekers, dak- en thuislozen en jongeren uit de jeugdhulpverlening. In samenwerking met organisaties die zorgen voor de begeleiding, verzorging en/of opvang van deze doelgroepen, wordt geïnvesteerd in het realiseren van goede voorzieningen. Wij voelen ons niet verantwoordelijk voor de zorg zelf van deze groepen. Die verantwoordelijkheid ligt bij andere organisaties. Uiteraard wordt wel nauw samengewerkt met deze instanties. Met de drie gemeenten in het werkgebied worden afspraken gemaakt over de huisvesting van deze doelgroepen. Deze worden geconcretiseerd in de jaarplannen. (Ondernemingsplan 2011-2015) Ook voor de huisvesting van mensen die tot andere kwetsbare groepen behoren is actie ondernomen. De volgende projecten zijn vermeldenswaardig: -
St. Tragel (zorgverlener voor mensen met een verstandelijke beperking) is een huurder van diverse complexen en woningen verspreid over heel ZeeuwsVlaanderen. Ook huurt deze organisatie een winkel in Oostburg van ons voor dagbesteding.
Sas van Gent – Bolwerk (Woonvoorziening voor mensen met een psychiatrische ziekte); Schoondijke – Okkernoot.
De Okkernoot, Schoondijke. Ook deze zorgaanbieder richt zich op mensen met 66
een verstandelijke beperking. In twee complexen in Schoondijke, van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen, zijn de organisatie en hun cliënten ondergebracht. Ook huurt De Okkernoot een aantal woningen in Breskens en Schoondijke. In 2011 is Okkernoot 3 gerealiseerd, zie blz. 56 voor de projectomschrijving.
een nieuwe kans krijgen. Het zogenaamde herkansingsbeleid maakt dit mogelijk. Het laatste kansbeleid is erop gericht om uitzetting van huurders te voorkomen. Intensieve samenwerking met gemeente Terneuzen en Clavis en de bereidheid van de huurders om hieraan mee te werken, heeft tot dit laatste kansbeleid geleid.
In Oostburg is een vorm van begeleid wonen gevestigd waar Emergis de begeleiding voor haar rekening neemt. Het betreft mensen met een psychiatrische ziekte die in twee complexen van Woongoed ZeeuwsVlaanderen zijn gehuisvest. In die complexen wonen overigens ook anderen die met deze woonvorm niets van doen hebben.
Gekoppelde huurcontracten zelfstandige woonruimte met begeleiding Naast het herkansingsbeleid en laatste kans beleid werken we ook met huurcontracten waarbij de huisvesting is gekoppeld aan het ontvangen van zorg. In deze situaties zorgen organisaties als Emergis, Leger des Heils, Wonen en Psychiatrie, AZZ e.a. voor de zorg en de maatschappelijke begeleiding aan mensen die niet of slechts gedeeltelijk in staat zijn zelfstandig te wonen. Het doel is om deze mensen de mogelijkheid te geven zelfstandig te wonen en te leven in een reguliere huurwoning in een normale woonwijk.
Juvent huurt een aantal woningen in Axel voor een vorm van begeleid wonen in Axel en één in Sint Jansteen. Met diverse zorg/hulp verleners (Zeeuwse Gronden, Leger des Heils, Emergis en Juvent) zijn afspraken gemaakt over de koppeling van wonen met begeleiding. Deze zogenaamde driehoekscontracten moeten er voor zorgen dat de bewoners op den duur weer zelfstandig kunnen wonen. Voordat dit zover is worden zij door de zorginstelling begeleid (zie ook laatste kans- en herkansingbeleid).
In de overeenkomst worden de werkzaamheden voor de huisvesting, de begeleiding en de interactie met de woonomgeving verdeeld en wordt de informatie-uitwisseling over bewoning geregeld. De koppeling is zodanig dat de huurovereenkomst wordt beëindigd op het moment dat de begeleiding stopt.
Laatste kans- en herkansingsbeleid Het herkansingsbeleid heeft als doel mensen te huisvesten die in het verleden problemen hebben gehad op het gebied van overlast- en betalingsproblematiek. Afgesproken is dat deze mensen, onder bepaalde voorwaarden,
In 2011 zijn vijf overeenkomsten ‘zelfstandige woonruimte met begeleiding’ afgesloten. Daarmee komt het totaal op 28.
67
VI HET WAARBORGEN VAN DE FINANCIELE CONTINUITEIT Financieel economisch Doelstelling Het financieel economisch beleid van de organisatie kenmerkt zich door het streven naar continuïteit van de onderneming teneinde de kerntaak optimaal uit te voeren. Solvabiliteit De continuïteit wordt gewaarborgd met een solvabiliteit van 15 % met een minimum van 1x de jaarhuur. Current ratio Teneinde de betrouwbaarheid van de organisatie naar leveranciers toe te waarborgen, dient er gelijkwaardigheid te bestaan in de verhouding korte termijn activa en korte termijn passiva. Dit betekent een current ratio van 1.0. Investeringen Maatschappelijk investeren betekent dat vaak verliesgevend wordt gewerkt. Wij compenseren onrendabele investeringen door winstgevende projecten uit te voeren. Maatschappelijke investeringen Hiervoor is aangegeven dat Woongoed Zeeuws-Vlaanderen een maatschappelijke onderneming is. Het doel van de organisatie is niet het behalen van winstmaximalisatie maar het realiseren van goede woningen in een plezierige woonomgeving. Dat laatste is een lastig te omschrijven begrip. Wij vullen dat in door te investeren in voorzieningen die er mede toe leiden dat de woonomgeving voldoet aan de eisen die daaraan worden gesteld. Om woningen voor onze doelgroep te bouwen, investeren we veelal verliesgevend (onrendabel). Andere dan woonvoorzieningen moeten tenminste kostendekkend worden gerealiseerd. (Ondernemingsplan 2011-2015) Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde wordt berekend op basis van de product-markt-combinatie-indeling van ons bezit met inachtneming van de navolgende gehanteerde parameters: - Huurstijging - Huurstijging - Huurstijging - Huurderving - Variabele lastenstijging - Disconteringsvoet - Lastenstijging onderhoud
2011 2012 2013 en later 2011 en later
De bedrijfswaarde van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen exclusief grond bedraagt in totaal circa € 156,5 miljoen. De bedrijfswaarde inclusief grond bedraagt € 176,5 miljoen. De rentabiliteitswaarde correctie bedraagt € 7,5 miljoen. De totale bedrijfswaarde van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen komt hiermee op € 184 miljoen. Hier staat tegenover een post materiële activa van € 142 miljoen per 31 december 2011. De disconteringsvoet is berekend op 5,25 %. De vermogenskostenvoet bedraagt
1,3 % 2,3 % 2,0 % 2,0 % 3,0 % 5,25 % 3,0 % vanaf 2012 4,5 %. Dit betekent een positief verschil van € 42 miljoen. De waardering van de post materiële vaste activa in de jaarrekening 2012 is weergegeven tegen historische kostprijs. Financiële meerjarenprognose 2012 – 2016 De verwachting is dat de algemene bedrijfsreserve van Woongoed ZeeuwsVlaanderen in de komende jaren zal afnemen. Dit heeft te maken met de diverse projecten (en de hiermee
68
samenhangende onrendabele toppen) die in deze jaren in uitvoering komen, het uitvoeren van strategisch voorraadbeheer bij het huidig woningenbezit. Om dit te kunnen realiseren zijn externe financieringen nodig, waardoor de rentelasten fors zullen toenemen. Dit kan leiden tot een daling van de solvabiliteit in 2016 tot ongeveer 16 %. De liquiditeit is berekend door de vlottende activa te delen door de kortlopende schulden (current ratio). Voor 2012 is deze ratio berekend op Omschrijving Financiële kengetallen (in %) Solvabiliteit Current ratio Rentabiliteit eigen vermogen Rentabiliteit totaal vermogen Ontwikkeling vermogenspositie (x € 1.000) Weerstandsvermogen
1,24%. De norm van 1,0 % wordt gehaald. De verwachting is dat in de jaren 2013 tot en met 2015 de liquiditeit onder deze norm komt. Dit wordt veroorzaakt door de hoogte van de kortlopende aflossingsverplichtingen in deze jaren. De leningen die aflopen worden echter geherfinancierd. In 2016 komt deze ratio weer boven de norm. In een schematisch overzicht is de ontwikkeling van de diverse kengetallen als volgt:
2011
2012
2013
2014
2015
2016
26,53 1,28 11,04
22,45 1,24 8,53
19,95 0,66 10,66
19,53 0,50 8,66
17,66 0,95 12,99
15,71 1,14 10,80
5,74
4,72
5,21
4,85
5,54
4,87
45.557
40.819
36.259
35.734
31.109
27.369
Treasury statuut De risico’s ten aanzien van de financiering worden periodiek beoordeeld. De corporatie beschikt over een treasurystrategie, een (meer)jarenplan en een treasurystatuut. Het beleid inzake het rente- en looptijdenrisico beoogt het minimaliseren van de financieringskosten en het optimaliseren van de leningenportefeuille.
niet meer dan 10 % van het lange vreemde vermogen geherfinancierd moet worden, dan wel voor renteconversie in aanmerking komt. Ingevolge voorwaarden die in het verleden door het Ministerie bij herfinanciering van rijksleningen gesteld zijn, blijkt dit voornemen niet helemaal uitvoerbaar. Maatschappelijk rendement Middels onze deelname in het Wooninvesteringsfonds (WIF) leveren we ons aandeel in de maatschappelijke investeringen. Door ons is 2 miljoen euro ingebracht en wel € 1.000.000 door deelname van tien certificaten en € 1.000.000 door het verstrekken van een lening die afloopt op 30 oktober 2014. De certificaten werden in 2011 omgezet van twee a € 500.000 in tien certificaten van € 100.000. Doel van het WIF is onverkort het overnemen van woningcomplexen van collega
In het treasurystatuut is o.a. vastgelegd de wijze en verdeling van: a. langlopende en kortlopende termijn beleggingen; b. lange en korte termijn financieringen; c. renterisicobeheer; d. liquiditeitsbeheer. Beheersing renterisico’s In het boekjaar werden verdere inspanningen gedaan om een zodanige vervalkalender te creëren dat per jaar 69
corporaties met het oog op het aan hen verschaffen van liquiditeiten voor het uitvoeren van hun maatschappelijke (investerings)opgave.
die geen beherende activiteiten uitvoert. Cijfers Casa Confettie 2011: Eigen vermogen 26,2 miljoen Balanstotaal 26,5 miljoen Inbreng certificaten 29,0 miljoen Activa (bedrijfswaarde) 22,1 Jaaromzet 1,7 miljoen
Verbindingen Verbindingen met andere rechtspersonen Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is in 2011 geen verbindingen met andere organisaties aangegaan.
Het geprognotiseerde rendement bedraagt 3% voor de eerste 20 jaar en daarna 6,5% op basis van een 50-jarige exploitatie.
Minderheidsbelang CV Partners Uithof III Het project Casa Confettie bestaat uit 377 woonruimten voor studenten. Tevens zijn in het gebouw voorzieningen ondergebracht die een toegevoegde waarde hebben voor het wonen op de campus. De stichting Sociale huisvesting Utrecht (SSH) heeft voor dit project mede financiers gevonden middels de oprichting van een CV. Hierin participeren naast SSH nog zestien collega-corporaties uit het hele land. De ingebrachte bedragen van de collegacorporaties worden beschouwd als matching. Het vermogen dat door Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is ingebracht bedraagt 2 miljoen euro. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is een stille vennoot
Samenwerking met collega’s in de regio Ook in het afgelopen jaar is er op directie- en managementniveau regelmatig overleg geweest tussen de in Zeeuws-Vlaanderen gevestigde corporaties. Dit overleg heeft onder meer geleid tot enkele gezamenlijke activiteiten: - o.a. jaarlijkse huurverhoging - automatisering - afstemming uniformiteit huurovereenkomsten met Stichting Tragel - onderzoek verdere samenwerking - vluchtelingenwerk - laatste kansbeleid en herkansingsbeleid (in samenwerking met de gemeente Terneuzen).
70
VII LEEFBAARHEID Leefbaarheidbeleid Doelstelling Het realiseren van een door de bewoners als plezierig ervaren woning en woonomgeving. De kwaliteit en het comfort van de woning zelf bepalen niet alleen het prettig wonen van onze klanten. Ook de leefomgeving is van grote invloed op het woongenot. De realiteit van veel van onze huurders is dat ze in kleine kernen wonen met weinig of geen voorzieningen op het terrein van winkels, zorg en welzijn. Het gebrek aan dit soort voorzieningen zet de leefbaarheid in deze kernen onder druk. (Ondernemingsplan 2011-2015) Leefbaarheid omvat een breed terrein. Vaak is het lastig aan te geven in welk hokje een investering precies moet worden gestopt. Diverse zaken die elders in dit jaarverslag worden genoemd komen ook hier weer aan de orde. De brede school die in de gemeente Sluis (Breskens) is voorzien, wordt gerealiseerd om onderwijs- en welzijnsvoorzieningen in West Zeeuws-Vlaanderen op een goed niveau te houden. Het is niet te vermijden dat in de kleinere dorpen deze voorzieningen voor zover ze er nog zijn, zullen verdwijnen. Daarom is concentratie ervan in de dragende kernen noodzakelijk voor de leefbaarheid van de streek. Ook zonder die voorzieningen is het goed wonen in ‘je eigen dorp’, mits je deze voorzieningen zonder veel moeite kunt bereiken. Mobiliteit is dus van groot belang. Wij ondersteunen daarbij de initiatieven vanuit de gemeente en provincie in het kader van leefbaarheid.
Woongoed Zeeuws-Vlaanderen en uwnieuwetoekomst.nl) met het unieke project KROTofKANS de mogelijkheden die Zeeuws-Vlaanderen biedt. Nu eens niet bepaald door wetenschappers die van buitenaf naar de leefomgeving kijken, maar van binnenuit; door onderzoekers en geïnteresseerden zelf in de regio te laten verblijven. Drie keer vier maanden bewoont een bont gezelschap een leegstaand huis in de gemeenten Sluis, Terneuzen en Hulst. Ter plekke kijken de tijdelijke bewoners waar de kansen in de directe omgeving liggen. Ook onze bemoeienis bij de mogelijke totstandkoming van gezondheidscentra in Clinge en Axel is ingegeven vanuit het leefbaarheidbeleid. Voor het Sociaal Maatschappelijke Hart van Sas van Gent (scholen, welzijns- en sportvoorzieningen met daarnaast een complex met zorggeschikte woningen) is het duidelijk dat deze voorzieningen ook tot leefbaarheid kunnen worden gerekend. Waar de kosten op worden geboekt is niet de belangrijkste zorg. Dat leefbaarheid en volkshuisvesting een twee-eenheid zijn mag wel duidelijk zijn.
Gesprekken die gevoerd worden tussen de gemeenten en andere partijen over het drugsconvenant komen voort uit de wens de leefbaarheid te verbeteren. Ook de start van het project buurtbemiddeling geeft aan dat leefbaarheid als een belangrijk goed wordt gezien. De bijeenkomsten in het kader van het project Blij met onze wijk hebben alles met preventie en leefbaarheid te maken. De opschoondag en het aanbrengen van ‘Green Graffiti’ in Sas van Gent, is hier een voorbeeld van.
Ook de kosten voor wijkbeheer worden op de post leefbaarheid geboekt. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft drie wijkbeheerders in dienst. Daarnaast worden in het kader van het zogenaamde leefbaarheidfonds initiatien vanuit de Zeeuws-Vlaamse gemeenschap financieel ondersteund. (zie ook blz. 75).
Een ander voorbeeld is het project Krot of Kans. CBK Zeeland onderzoekt samen met haar partners (o.a de Rabobank, 71
Overlast Woongoed Zeeuws-Vlaanderen voelt zich eerstverantwoordelijk voor overlast binnen de woningen en woongebouwen van de corporatie. Denk hierbij aan diverse vormen van geluidsoverlast en stankoverlast. Bij overlast rondom de woning op terrein dat bezit is van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen, (denk aan slecht onderhouden tuinen, achterpaden, schuttingen, zijn wij eveneens eerstverantwoordelijk. De corporatie schrijft en spreekt actief bewoners aan die hun tuin slecht onderhouden. Mocht dit niet voldoende helpen dan wordt een procedure gestart om de tuin op kosten van de bewoners schoon te maken. Het woongenot en de leefbaarheid van de andere bewoners speelt hierbij een grote rol. Onze wijkbeheerders zijn ook op andere gebieden actief; bemiddelen bij overlastsituaties, bewoners helpen bij vragen over wonen en bewoning, het doorverwijzen van bewoners naar diverse hulpverleningsorganisaties, het ondersteunen en begeleiden van initiatieven van bewoners om de leefbaarheid van de wijk te verbeteren en nog veel meer bijkomende zaken.
doorverwijzende rol. De corporatie heeft wijkbeheerders in dienst die problemen signaleren en doorverwijzen naar relevante instanties, zoals de politie en de gemeente. Wij dragen(financieel) bij aan verbeteringen in de wijken en dorpen. Om dit te onderschrijven doet Woongoed Zeeuws-Vlaanderen actief mee met het project Blij met onze wijk in Sas van Gent (zie blz. 14). In de gemeenten Terneuzen en Hulst bestaat de mogelijkheid overlastsituatie te melden bij het project buurtbemiddeling. In dit project gaan onafhankelijke bemiddelaars naar de twistende partijen om tot een oplossing te komen. Zowel de gemeente, politie en de corporaties leveren een financiële bijdrage aan dit project. In zowel de gemeente Terneuzen als Hulst betalen wij mee aan de uitvoering van het project Buurt Bemiddeling. De gemeente Sluis heeft nog geen besluit genomen over aansluiting bij het project buurtbemiddeling. Openbare ruimte Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is niet eerstverantwoordelijk voor de openbare ruimte en het openbare groen. Deze verantwoordelijkheid ligt bij de gemeenten. Echter bij de ontwikkeling van nieuwe wijken en herstructurering maken we afspraken met de gemeente over de invulling van de openbare ruimte en het openbaar groen. Ideeën worden (indien mogelijk) besproken met de bewoners.
Bij overlast in de woonomgeving die niet van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is (denk aan rondhangende jongeren, criminaliteit, zwerfvuil, hondenpoep, drank- en drugsoverlast) voelen wij ons niet eerst verantwoordelijk. We zien dit als een probleem van de openbare orde waarvoor gemeente en politie verantwoordelijk zijn. Maar we vervullen wel een actief signalerende en
72
Veiligheid Wij vinden het belangrijk dat onze klanten zich in en rondom hun woningen veilig voelen. Onze corporatie investeert in veiligheidsmaatregelen in en rond de woningen, zoals verlichting en rookmelders. Wij voldoen aan de eisen die door het BBSH worden gesteld. Zo gauw het op zaken van openbare orde aankomt, voelen wij ons niet eerstverantwoordelijk en zijn andere partijen als politie en gemeente aan zet. (Ondernemingsplan 2011-2015) We vinden het belangrijk dat haar klanten zich in en rondom hun woningen veilig voelen. De corporatie investeert in veiligheids-maatregelen, zoals verlichting en rookmelders.
Overlastsituaties en een gevoel van onveiligheid door gedrag van anderen wordt door onze wijkbeheerders in behandeling genomen of indien nodig bij de politie gemeld.
In wijken waar op korte termijn gesloopt wordt, zijn we een pilotproject gestart om de leegstaande woningen weer tijdelijke te verhuren. Dit project in de Van Ostadestraat in Oostburg is in 2011 afgerond. Het project Blij met onze wijk sluit in verband met het preventieve karakter ook aan op de verbetering van de veiligheid in de wijk.
Het gevoel van onveiligheid door handel in verdovende middelen wordt aangepakt door het Convenant Ontmanteld. Een goede samenwerking tussen Gemeente, Delta Netwerkbedrijf BV, Openbaar Ministerie, politie en woningcorporaties zijn bepalend voor de werking ervan. Bewoners worden door middel van een flyer van dit convenant op de hoogte gebracht. Het convenant is afgesloten ter voorkoming en het tegen gaan van handel en verbouwen van verdovende middelen en moet ervoor zorgen dat de mensen zich weer veilig voelen in de wijk. Door het kordate optreden van de diverse partijen zien de mensen dat er daadwerkelijk wat gebeurd met hun meldingen.
Zo gauw het op zaken van openbare orde aankomt, voelen wij ons niet eerstverantwoordelijk en zijn andere partijen als politie en gemeente aan zet. Verzoeken van bewoners aan Woongoed Zeeuws-Vlaanderen over dit onderwerp worden wel onderzocht. Probleem situaties van openbare orde worden aan gemeentes en politie doorgegeven. Wel volgt Woongoed Zeeuws-Vlaanderen of er ook daadwerkelijk iets met deze zaken gedaan wordt.
73
Sociale cohesie Sociale cohesie of sociale samenhang betekent de situatie waarin buren een beroep op elkaar kunnen doen als dat nodig is. Om elkaar te helpen, om een boodschapje te doen, om de vuilnisbak buiten te zetten, om elkaar te durven aan spreken op overlast en dit samen op te lossen, enzovoorts. Om sociale cohesie te kunnen bereiken, moeten mensen elkaar in ieder geval kennen. Wij zien het als onze eerstverantwoordelijke taak om te stimuleren dat onze huurders elkaar kennen en durven aanspreken. Dat daar ook sociale cohesie uit voortkomt zoals hierboven beschreven, kunnen wij echter niet garanderen. Wij willen wijk- en dorpsraden stimuleren dat zij nieuwe bewoners wegwijs maken in de wijk of kern. Ook onze medewerkers spelen hierin een rol. Wij spreken bewoners van een buurt aan op hun eigen verantwoordelijkheid waar het gaat om het creëren van een goede woonomgeving. (Ondernemingsplan 2011-2015)
Sociale cohesie Door de individualisering van de samenleving, wordt het steeds moeilijker om sociale cohesie inhoud te geven. Door het stimuleren van activiteiten die het initiatief zijn van de mensen zelf, willen we hier toch wat mee doen. Dit doen we door middel van het leefbaarheidsfonds. We ondersteunen acties uit de verschillende dorpsraden en zo kan de sociale cohesie verbeteren. Een voorbeeld hiervan is de jaarvergadering van de stadsraad in Sas van Gent waar diverse partijen waren uitgenodigd om zichzelf aan de bevolking te presenteren.
Ook de wijkbeheerders van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen zijn bezit met sociale cohesie. Men kan het woongenot verbeteren door met de mensen te praten en te adviseren en daardoor begrip voor de anderen te creëren. Ook proberen zij ouderen te activeren zich voor het complex waar zij wonen in te zetten door hand- en spandiensten in de openbare ruimtes te verrichten en de bewoners met kleine dingen te helpen waartoe zij zelf niet meer in staat zijn. Ook activiteiten uit buurten georganiseerd door buurtbewoners worden door hen ondersteund en begeleid.
Combinaties van wonen, zorg en welzijn Het beleid van de overheid is erop gericht dat senioren zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Wij onderschrijven dit beleid. Voor de zelfstandigheid van senioren is echter meer nodig dan alleen een geschikte woning. Gezien de kleine schaal van het grootste deel van de 41 kernen waarin wij actief zijn, is het niet haalbaar om overal combinaties van wonen, zorg en welzijn te realiseren. Wij ondersteunen het beleid van de Zeeuws-Vlaamse gemeenten om de mobiliteit van senioren en daarmee de keuzevrijheid van hun woonplaats zo optimaal mogelijk te houden. Daarbij wordt uitgegaan van de gedachte dat als het onmogelijk is om allerlei (welzijns)voorzieningen naar de senioren toe te brengen, senioren in staat moeten worden gesteld om naar die (welzijns)voorzieningen toe te gaan. Op het moment dat zij in kleine kernen wonen, waar geen voorzieningen zoals winkels, dienstverlening en welzijnsactiviteiten aanwezig zijn, dan zou er vervoer georganiseerd moet worden naar plekken waar dat wel het geval is. Het spreekt voor zich dat er naast het wonen niet alleen aandacht is voor voldoende voorzieningen, maar zeker ook voor de aanwezigheid van welzijnsdiensten. (Ondernemingsplan 2011-2015) Als verhuurder van ongeveer 6.300 woningen in veertig veelal kleine, kernen, hebben wij er belang bij dat mensen met plezier in deze kernen wonen. Niet alleen omdat dit de
verhuurbaarheid van onze woningen ten goede komt, maar vooral om de leefbaarheid in de kernen te behouden en waar mogelijk te verbeteren. Ook is ons doel om ouderen in staat te stellen 74
zo lang mogelijk zelfstandig te wonen waar zij nu wonen. Wij constateren dat het voorzieningenniveau in de kleine kernen onder druk staat. We voorzien in het licht van de krimp ook niet dat dit de komende decennia zal verbeteren.
Om hier in de toekomst beter op aan te kunnen sluiten is afgesproken dat we wijk- en dorpsvisies gaan ontwikkelen en van daaruit meer wijkgericht gaan werken. Hierin zullen we door een bureau geholpen worden. In 2012 werken we dit verder uit.
Ondersteuning initiatieven Wij ondersteunen initiatieven die de leefbaarheid bevorderen. Daar waar er keuzes moeten worden gemaakt is er een voorkeur voor initiatieven van groepen van bewoners. De corporatie heeft hiervoor een leefbaarheidbudget beschikbaar om initiatieven van bewoners te ondersteunen die ten doel hebben de leefbaarheid van kernen en wijken te bevorderen. Ook initiatieven met een Zeeuws-Vlaams breed karakter kunnen een beroep doen op dit fonds. Ondersteuning van voorzieningen die de leefbaarheid in een dorp of buurt structureel versterken genieten de voorkeur. Dit budget wordt jaarlijks vastgesteld. We sponsoren het Samenwerkingsverband Collectief Vervoer Zeeuws-Vlaanderen in een vervoerssysteem dat de mobiliteit in de Zeeuws-Vlaamse samenleving sterk verbetert. (Ondernemingsplan 2011-2015)
Een greep uit de projecten en activiteiten die, mede door een bijdrage uit dit budget, mogelijk zijn gemaakt:
-
- Activiteiten voor ouderen (Diaconie
-
-
Zuidwesthoek, KBO Zeeland) bijdrage aan een fitness tuin in Axel aanleg skatebaan in IJzendijke een opschoondag in Sas van Gent oprichting van een herdenkingsmonument in Oostburg verfraaiing van de entree van Lamswaarde diverse dorps activiteiten (Cadzand, Hoek, Oostburg, Clinge, Retranchement e.a) Maurits boltoernooi IJzendijke activiteiten van de kerk in Kloosterzande Molenstraat feesten Kloosterzande Activiteiten St. Welzijn Hulst (week van de amateurkunst) Leefbaar Waterlandkerkje Kinderspeeldag ’t Vestje Oostburg Vlaamse kermis Clinge Buurt BBQ Zaamslag Molenstraatfeesten Kloosterzande Speelweek voor kinderen in Koewacht Speelweek Zuiddorpe Vrouwen opvanghuis de Lage Flancken Sas van Gent
-
Voorbereidingen schaatsbaan Sluiskil Speeldagen Zaamslag jaarmarkt Koewacht Lange Strangetocht tbv het vervoer van de Okkernoot Special day voor geestelijk- en lichamelijk gehandicapten – circuit Axel Saeftingen feesten Noodhulp Oost-Afrika Kinderboerderij Terneuzen – Clinge
Sponsoractiviteiten Naast de ondersteuning van de initiatieven die de leefbaarheid bevorderen middels een bijdrage uit het leefbaarheidfonds, stellen we ook jaarlijks een budget beschikbaar voor sponsoractiviteiten. Bij sponsoring wordt een zakelijke overeenkomst gesloten waarbij Woongoed Zeeuws-Vlaanderen middelen beschikbaar stelt in ruil voor een tegenprestatie, gericht op profijt van beide partijen. Sponsoring onderscheidt zich van donatie en een bijdrage uit het leefbaarheidfonds doordat er een tegenprestatie wordt verlangd. De activiteiten die worden gesponsord zijn gericht op ZeeuwsVlaanderen. Het betreft zaken die het welzijn en de leefbaarheid van de streek positief beïnvloeden. Er wordt nadrukkelijk niet geparticipeerd in zaken die (mede) een politiek doel dienen. 75
Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft in 2011 o.a. zeven muziekevenementen, zeven sportevenementen en een aantal regionale feesten gesponsord. De uitgaven in 2011 in het kader van
sponsoring bedragen in totaal € 11.788.
Toegankelijkheid van woningen en woongebouwen Wij gaan er vanuit dat zorgbehoevenden een zo normaal mogelijk leven moeten kunnen leiden. De scheiding van wonen en zorg is voor ons een vanzelfsprekend uitgangspunt. In ons strategische voorraadbeleid hebben we doelstellingen opgenomen voor het geschikt maken van bestaande woningen voor de zorgbehoevende doelgroep. Daarnaast zal een flink deel van de nieuwbouw geschikt zij voor deze doelgroep. Het aandeel van deze doelgroep zal de komende jaren aanzienlijk toenemen. Met de inspanningen die zijn gepland in ons strategisch voorraadbeleid en de nieuwbouwprojecten denken we in staat te zijn tegemoet te komen aan de stijgende vraag. Permanent onderzoek dient aan te tonen in hoeverre deze veronderstelling juist is. (Ondernemingsplan 2011-2015)
Overige thema’s die met leefbaarheid te maken hebben. Op andere taakvelden zijn andere partijen eerstverantwoordelijk. Soms voelen wij ons echter ook medeverantwoordelijk, omdat het taakvelden betreft die invloed hebben op het plezierig wonen van klanten. Daar waar medeverantwoordelijkheid wordt gevoeld, wordt in ieder geval een actieve, signalerende en doorverwijzende rol vervuld naar partijen die eerstverantwoordelijk zijn. Dit is echter nog niet voldoende. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen wil bovendien een bijdrage leveren aan concrete voorstellen van andere partijen. Dat kan in de vorm van het bouwen en beheren van vastgoed, het organiseren van diensten of door middel van een financiële bijdrage. Als eerstverantwoordelijke partijen op dat gebied hun verantwoordelijkheid niet of onvoldoende nemen, dan wijzen wij hen hierop en proberen die partijen te activeren. Zo nodig wordt zelfs tijdelijk de regie genomen om tot gezamenlijke oplossingen te komen. Enkele voorbeelden van taakvelden waarop wij ons medeverantwoordelijk voelen en hoe en de wijze waarop daaraan invulling wordt gegeven, zijn: Onderwijsvoorzieningen: wij zijn medeverantwoordelijk voor het realiseren van brede scholen in de regio. Onze rol betreft hier het bouwen van onderwijsvastgoed. Dat deze maatschappelijke investeringen niet altijd rendabel zijn, wordt in voorkomende gevallen op de koop toe genomen Uitgangspunt is een sluitende exploitatie. . Datzelfde geldt voor welzijnsvoorzieningen: wij voelen ons medeverantwoordelijk voor het realiseren van goede welzijnsvoorzieningen. Onze rol betreft het bouwen van welzijnsvastgoed. Werkgelegenheid: wij voelen ons medeverantwoordelijk voor werkgelegenheidsvoorzieningen. Onze rol ligt dan voornamelijk in deelname (ook financieel) aan streekpromotie en acquisitie. Vanzelfsprekend wordt de verantwoordelijkheid genomen als er voor nieuwe groepen woonruimte nodig is. Netwerk: wij zijn actief in netwerken op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Het uitwisselen van gegevens waardoor kwetsbare bewoners een zo adequaat mogelijk aanbod van hulp- en dienstverlening krijgen, is essentieel. Uiteraard worden de geldende privacy beschermingsprotocollen en –regels volledig gerespecteerd. (Ondernemingsplan 2011-2015)
76
Overige thema’s Voorbeelden van bouwen en beheren van vastgoed: de diverse brede scholen die gerealiseerd gaan worden (Breskens en Sas van Gent), de woon-zorgcentra in Westdorpe, St.Jansteen en Philippine, de aanbouw van de Okkernoot, het Bolwerk in Sas van Gent en de voorbereidingen van de bouw van een gezondheidscentrum in Axel. Er wordt nog gezocht naar een locatie voor de
Zeeuwse Gronden in West Zeeuws Vlaanderen. Deze projecten kunnen als leefbaarheid verbeterende projecten gezien worden. Voor arbeidsmarktcommunicatie doen we mee aan diverse streekpromotieactiviteiten zoals ‘Uw Nieuwe Toekomst’, emigratiebeurs, Woonbeurs.
Uitgaven leefbaarheid
Leefbaarheid Leefbaarheid wijken Beschikbaar woon- niet woonruimte Buurtbemiddeling Project mobiliteit Wijkbeheerders + medewerker huurincasso
2011 € 41.373 5.640 6.820 21.229 7.101 181.600
77
78
JAARREKENING 2011
79
I. BALANS PER 31 december 2011 ACTIVA VASTE ACTIVA
Ref.
Materiële vaste activa: Onroerende en roerende zaken in exploitatie Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Totaal materiële vaste activa
IV.1 IV.1.1 IV.1.2 IV.1.3
Financiële vaste activa: Deelnemingen Leningen u.g. Beleggingen Latente belastingvordering Totaal financiële vaste activa
IV.2 IV.2.1 IV.2.2 IV.2.3 IV.2.4
31 december 2011 €
31 december 2010 €
142.574.181 3.943.847 3.076.304
145.225.890 2.582.732 3.724.714
149.594.332
151.533.336
2.000.000 1.000.000 1.000.000 1.245.649 5.245.649
2.000.000 1.113.321 1.000.000 1.021.000 5.134.321
8.203.621
7.635.210
310.163 740 1.538.093 2.320.230 4.169.226
347.924 5.000 622.555 199.697 1.175.176
4.523.793
5.785.406
171.736.621
171.263.449
VLOTTENDE ACTIVA Voorraden:
IV.3
Vorderingen: Huurdebiteuren Gemeenten/Rijk Overige vorderingen Overlopende activa Totaal vorderingen
IV.4 IV.4.1 IV.4.2 IV.4.3 IV.4.4
Liquide middelen:
IV.4.5
TOTAAL
80
PASSIVA EIGEN VERMOGEN
Ref. IV.5
31 december 2011 €
31 december 2010 €
Overige reserves:
IV.5.1
45.556.915
43.831.749
Voorzieningen Voorziening onrendabele top nieuwbouw Latente belastingverplichting
IV.6 IV.6.1 IV.6.2
4.668.130 10.000
8.134.976 113.000
4.678.130
8.247.976
107.258.432 1.054.338
102.727.881 1.064.792
108.312.770
103.792.673
3.194.444 4.719.565 1.332.068 3.942.729
0 3.673.406 1.791.640 9.926.005
13.188.806
15.391.051
171.736.621
171.263.449
Totaal voorzieningen Langlopende schulden: Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen
IV.7 IV.7.1 IV.7.2
Totaal langlopende schulden Kortlopende schulden: Schulden kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekering Overlopende passiva
IV.8 IV.8.1 IV.8.2 IV.8.3 IV.8.4
Totaal kortlopende schulden
TOTAAL
81
II. WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2011 Ref. BEDRIJFSOPBRENGSTEN Huren Vergoedingen Servicecontracten Verkoopopbrengsten onroerende goederen Gerealiseerde opbrengst projecten Overige bedrijfsopbrengsten
V.1 V.2 V.3 V.4 V.5 V.6
2011 €
2010 €
29.159.772 494.606 322.235 1.807.802 56.232 4.773.259
28.485.206 487.857 319.247 2.226.889 197.747 8.519.994
36.613.906
40.236.940
V.7
6.708.664
6.324.833
V.8 V.9 V.10 V.11 V.12 V.13
4.096.513 13.411 3.374.782 1.035.776 9.455.528 6.898.070
- 1.629.169 14.681 2.991.536 984.211 7.535.556 10.314.313
31.582.744
26.535.961
5.031.162
13.700.979
101.927 -4.834.869
340.411 -4.687.824
298.220
9.353.566
V.16
+ 60.000
+ 60.000
V.17
+ 1.366.946
- 802.051
1.725.166
8.611.515
Som der bedrijfsopbrengsten BEDRIJFSLASTEN Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Waardeveranderingen activa Erfpacht Lonen en salarissen Sociale lasten en pensioenlasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Som der bedrijfslasten BEDRIJFSRESULTAAT FINANCIËLE BATEN EN LASTEN Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten
V.14 V.15
COMMERCIEEL RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING VOOR BELASTING DEELNEMINGEN Resultaat deelnemingen BELASTINGEN Vennootschapsbelasting JAARRESULTAAT NA BELASTING
82
III. KASSTROOMOVERZICHT (x 1000) Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: Mutatie egalisatierekening / voorzieningen Afschrijvingen / waardemutaties
2011
2010
5.031
13.701
- 3.570 9.763
- 7.893 4.435 11.224
Veranderingen in werkkapitaal: Vorderingen Kortlopende schulden
- 3.562 718
Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest/rendement Betaalde interest Betaalde belasting naar de winst
614 - 1.163 - 2.844
- 549
8.380
9.694
162 - 4.835 1.367
Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa
400 - 4.688 - 777 - 3.306
- 5.065
5.074
4.629
- 8.255 431
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
10.243
- 9.403 227 - 7.824
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten financiële vaste activa Uitgaven financiële vaste activa Ontvangsten uit langlopende schulden Aflossing langlopende schulden
- 111 0 6.000 - 7.594
- 9.176
306 29 6.520 - 1.192
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-1.705
5.663
Mutatie geldmiddelen
- 4.455
1.116
83
IV ALGEMENE TOELICHTING Algemeen Wooncorporatie Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is een stichting met de status van “toegelaten instelling volkshuisvesting”. Zij heeft specifieke toelating in de regio ZeeuwsVlaanderen en is werkzaam binnen de juridische wetgeving van uit de Woonwet en het Besluit Beheer Sociale Huursector. De vestigingsplaats is Terneuzen. De activiteiten bestaan voornamelijk uit de exploitatie en de ontwikkeling van woningen. Regelgeving De jaarverslaggeving door toegelaten instellingen volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit beheer sociale huursector. In dit besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2005 is door de Raad voor de Jaarverslaggeving de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst-en-verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. In 2011 is een herziene richtlijn uitgebracht met verplichte ingangsdatum voor verslagjaren vanaf 2012. In afwachting van binnen de sector uit te brengen leidraden is niet tot eerdere toepassing besloten. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de winst-enverliesrekening en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting. Toelichtingen op posten in de balans, winst-enverliesrekening en kasstroomoverzicht worden in de jaarrekening genummerd. WAARDERINGSGRONDSLAGEN EN GRONDSLAGEN VOOR RESULTAATBEPALING De grondslagen voor waarderings- en resultaatbepaling zijn ontleend aan de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, waarin Titel 9, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek is verwerkt. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs, onder toepassing van de minimumwaarderingsregel, c.q. nominale waarde, tenzij anders vermeld. De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van voorgaand jaar. De overige posten zijn opgenomen voor de nominale waarde voor zover niet anders vermeld. Bij het samenstellen van de balans en winst- en verliesrekening is een bestendige gedragslijn in acht genomen. Winsten zijn verantwoord voor zover gerealiseerd, verliezen zijn opgenomen in het jaar waarin ze voorzienbaar zijn. Ontvangsten en uitgaven zijn aan het jaar toegerekend waarin de activiteiten plaatsvonden. WAARDERINGSGRONDSLAGEN Algemeen De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van voorgaand jaar. Ter verbetering van de vergelijking tussen de jaren zijn waar nodig de vergelijkende cijfers aangepast.
84
Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering en resultaatbepaling Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt de directie van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen zich verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten. Schattingswijzigingen Gedurende het verslagjaar is de activeringsmethodiek van de investeringen uit het strategisch voorraadbeleid in de materiële vaste activa in exploitatie gewijzigd. In de voorgaande jaren werd 75% van de uitgaven in het strategisch voorraadbeheer, waar huurverhoging in rekening werd gebracht, geactiveerd. Vanaf dit jaar is de basis de aard van de verbeteringen en het huurverhogingsbedrag wat hier tegenover staat. Indien we voor 2011 dezelfde methodiek zouden toepassen als in 2010 dan zouden de lasten strategisch voorraadbeheer € 2,2 miljoen bedragen in plaats van € 3,3 miljoen. Verwerking verplichtingen In de jaarrekening worden naast in rechte afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de definitief ontwerp fase en afgeleid het aanvragen van de bouwvergunning heeft plaatsgevonden. Materiële vaste activa Onroerende goederen in exploitatie De oorspronkelijke investeringen in complexen worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. De grond is gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. De verkrijgings- of vervaardigingsprijs wordt bepaald als de som van alle direct toe te rekenen uitgaven, eventueel vermeerderd met na-investeringen. Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten na-investeringen) die leiden tot een waarde verhoging van het actief worden aangemerkt als activeerbare kosten van vernieuwing. De lasten van onderhoud waaronder renovatie onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waarde verhoging van het actief. De lasten van onderhoud worden direct in het resultaat verantwoord. Complex-indeling De complex-indeling in Product-Markt-Combinaties is gebaseerd op geografische ligging en ouderdom, omdat deze classificatie in het woningbeheer belangrijke van elkaar afwijkende financiële consequenties voor de waardering van het actief heeft.
85
Bedrijfswaardeberekening De bedrijfswaarde van de onroerende goederen in exploitatie bedraagt per ultimo 2011 € 157 miljoen, exclusief waarde grond en rentabiliteitswaarde correctie. Bij deze bedrijfswaardeberekening zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Boekjaar -
Huurstijging 2011 Huurstijging 2012 Huurstijging 2013 e.v. Huurderving Overige variabele lasten en onderhoud Disconteringsvoet
1,30 % 2,30 % 2,00 % 2,00 % 3,00 % 5,25 %
Voorgaand Boekjaar 2,00 % 2,00 % 2,00 % 2,00 % 3,00 % 5,25 %
Onroerende goederen in ontwikkeling Dit betreffen complexen in aanbouw die worden gewaardeerd tegen uitgaafprijzen en toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering onder aftrek van een eventueel bijzondere waardevermindering. Indien een bijzondere waardevermindering hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, dan wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen. Met betrekking tot zogeheten gecombineerde projecten wordt het aandeel van de koopwoningen verantwoord onder de post onderhanden werk, het aandeel huurwoningen wordt verantwoord onder de onroerende en roerende zaken in ontwikkeling. Onroerende goederen ten dienste van de exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs, verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen op basis van de verwachte economische levensduur en bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen zijn berekend volgens het lineaire systeem. Financiële vaste activa Langlopende belegde geldmiddelen De onder financiële vaste activa opgenomen overige vorderingen omvatten leningen en obligaties die tot de vervaldag zullen worden aangehouden. Deze vorderingen worden initieel gewaardeerd tegen reële waarde. Vervolgens worden deze leningen en obligaties gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Indien er bij de verstrekking van leningen of de verwerving van obligaties sprake is van disagio of agio, wordt dit gedurende de looptijd ten gunste respectievelijk ten laste van het resultaat gebracht. Transactiekosten worden verwerkt in de eerste waardering. Bijzondere waardeverminderingen worden in mindering gebracht op de geamortiseerde kostprijs en direct verantwoord in de winst-enverliesrekening. Deelneming Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft deelnemingen waar geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend. Deze minderheidsbelangen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of, indien hiertoe aanleiding bestaat, een lagere waarde. Ook voor beleggingen beoordeelt de Woongoed Zeeuws-Vlaanderen op iedere balansdatum of er objectieve aanwijzingen zijn voor bijzondere waardeverminderingen van een financieel actief of een groep van financiële activa. Bij aanwezigheid van objectieve aanwijzingen voor bijzondere waardeverminderingen bepaalt de Stichting de omvang van het verlies uit hoofde van de bijzondere waardeverminderingen, en verwerkt dit direct in de winst-en-verliesrekening. 86
Vlottende activa Voorraden De aanwezige voorraden in de servicebussen evenals de kantoorvoorraad worden gewaardeerd op verkrijgingsprijzen onder toepassing van de FIFO-methode (first in, first out) of lagere opbrengstwaarde. De voorraad grond en de voorraad koopwoningen zijn gewaardeerd tegen kostprijs of lagere verwachte opbrengstwaarde, eventueel vermeerderd met bouwrente. De voorraad onderhanden werk koopwoningen is gewaardeerd tegen de werkelijke bouwkosten verminderd met de reeds in rekening gebrachte termijnen. Vorderingen De vorderingen zijn opgenomen tegen de reële waarde van de tegenprestatie onder aftrek van de nodig geachte afwaardering wegens oninbaarheid. Liquide middelen Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft een rekening courant faciliteit van € 4.000.000. Te gebruiken in de vorm van: debetstanden in rekening courant, het doen stellen van garanties voor rekening en risico van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen en kasgeldleningen van 1 tot 12 maanden. Verstrekte zekerheden betreft de borging Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Voorzieningen Onrendabele investeringen nieuwbouw Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien en voor zover de verwachte verliezen de boekwaarde van het betreffende complex overtreffen, wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Onder verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan de netto contante waarde van alle investeringsuitgaven minus aan deze investeringen toe te rekenen ontvangsten. Latente belastingenvorderingen- en verplichtingen Een voorziening voor latente belastingvorderingen en –verplichtingen wordt getroffen met behulp van de verplichtingenmethode voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen en hun belastinggrondslag en ook wanneer er sprake is van voorwaartse verrekenbare verliescompensatie. De berekening van de latente belastingvorderingen en -verplichtingen geschiedt tegen de op het einde van het verslagjaar geldende belastingtarieven of tegen de in komende jaren geldende tarieven, voor zover reeds bij wet vastgesteld. Latente belastingvorderingen, met inbegrip van die voortvloeiend uit voorwaartse verliescompensatie, worden gewaardeerd indien het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut. Belastinglatenties worden gewaardeerd op basis van nominale waarde. Langlopende schulden Langlopende schulden worden bij de eerste waardering gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten.
87
Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de winst-en-verliesrekening wordt verwerkt. Operationele leasing Leasecontracten waarbij een groot deel van de voor- en nadelen verbonden aan de eigendom niet bij Woongoed Zeeuws-Vlaanderen ligt, worden verantwoord als operationele leasing. Verplichtingen uit hoofde van operationele leasing worden, rekening houdend met ontvangen vergoedingen van de lessor, op lineaire basis verwerkt in de winst-enverliesrekening over de looptijd van het contract. Overige activa en passiva Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven worden activa en passiva gewaardeerd op nominale waarde. Hierbij wordt op vorderingen, indien dit noodzakelijk is, een voorziening wegens oninbaarheid in mindering gebracht. RESULTAATBEPALING Het resultaat wordt bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde grondslagen voor de balanswaardering. Bedrijfsopbrengsten worden toegerekend aan het jaar waarin de prestaties zijn verricht. Voor de berekening van de bedrijfslasten wordt, waar mogelijk, de causale samenhang tussen baten en lasten als grondslag gehanteerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het boekjaar worden in acht genomen, indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Bedrijfsopbrengsten Huren Deze opbrengsten betreffen de op het boekjaar betrekking hebbende netto huren, exclusief de vergoedingen voor levering van zaken en diensten, na aftrek van huurderving. Vergoedingen Deze opbrengsten bestaan uit de aan het boekjaar toegerekende vergoedingen van huurders (boven de netto huurprijs) voor leveringen van zaken en diensten na aftrek van gederfde vergoedingen. Servicecontracten Het betreft hier de opbrengsten van servicecontracten aan ex-huurders van ons die hun huurwoning hebben gekocht alsmede de opbrengsten van tuincontracten aan huurders. Tevens is hier ondergebracht het service-onderhoudspakket aan huurwoningen. Verkoop onroerende zaken De post verkopen onroerende zaken betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst minus de boekwaarde (bestaand bezit) dan wel de vervaardigingsprijs (Projecten voor derden). Winsten worden verantwoord op het moment van levering (passeren transportakte). Eventuele verliezen op nieuwbouw koopprojecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn. Overige bedrijfsopbrengsten Hieronder wordt onder andere de opbrengst wegens het afsluiten van nieuwe huurcontracten en de opbrengst van overige dienstverlening aan derden verantwoord.
88
Bedrijfslasten Afschrijvingen op materiële vaste activa De afschrijvingen op materiële vaste activa wordt gebaseerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Met een mogelijke restwaarde wordt geen rekening gehouden. Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van materiële vaste activa zijn begrepen onder de verkoopopbrengsten van de onroerende goederen. Erfpacht De jaarlijkse canons hiervoor zijn onder deze post opgenomen. De looptijd varieert van 40 tot 70 jaar. Lonen, salarissen en sociale lasten Hieronder zijn de lonen, salarissen en de sociale lasten met betrekking tot de in het boekjaar werkzame werknemers opgenomen. De pensioenregeling, welke is geregeld in de CAO Woondiensten, is ondergebracht bij SPW (Stichting Pensioenfonds Woningcorporaties). De regeling wordt uitgevoerd door Cordares. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft de toegezegde pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds in de jaarrekening verwerkt volgens de verplichtingenbenadering. Lasten onderhoud Hieronder vallen alle kosten van zowel klein en groot onderhoud, alsmede de kosten voor renovaties. Overige bedrijfslasten De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Financiële baten en lasten Rentebaten Als rentebaten worden de (te) ontvangen rentevergoedingen op banktegoeden, deposito’s, verstrekte geldleningen en overige liquide middelen verantwoord. Rentelasten Onder deze post zijn zowel de rentelasten met betrekking tot de schulden als de toegerekende rente aan de egalisatierekeningen opgenomen. Belastingen Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is integraal belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Corporaties zijn verplicht om over hun integrale activiteiten vennootschapsbelasting te betalen. Een en ander is vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst (VSO). In deze VSO zijn specifieke bepalingen opgenomen met betrekking tot de waardering van posten op de fiscale openingsbalans en de wijze van resultaatneming. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst-en-verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. 89
Financiële instrumenten Marktrisico Woongoed Zeeuws-Vlaanderen schat de risico’s ten aanzien van de waardering van effecten, opgenomen onder financiële vaste activa en effecten, opgenomen onder vlottende activa marginaal in. Valutarisico Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is alleen werkzaam in Nederland en loopt geen valutarisico. Prijsrisico De groep loopt risico’s ten aanzien van de waardering van effecten, opgenomen onder financiële vaste activa en effecten. Renterisico Woongoed Zeeuws-Vlaanderen loopt renterisico over de rentedragende vorderingen (met name onder financiële vaste activa, effecten en liquide middelen) en rentedragende langlopende en kortlopende schulden (waaronder schulden aan kredietinstellingen). Woongoed Zeeuws-Vlaanderen past kostprijshedge-accounting toe voor de renteswaps die ervoor zorgen dat de variabele rente op schulden wordt omgezet in een vaste rente. Kredietrisico Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft geen significante concentraties van kredietrisico en maakt gebruik van meerdere banken teneinde over meerdere financieringsfaciliteiten te kunnen beschikken. Voor zover noodzakelijk worden nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten. Liquiditeitsrisico Woongoed Zeeuws-Vlaanderen maakt middels de huisbankier gebruik van een kredietfaciliteit. Voor zover noodzakelijk, worden nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Bij deze methode wordt het nettoresultaat aangepast voor posten van de winst- en verliesrekening die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven in het verslagjaar, mutaties in de balansposten en posten van de winst- en verliesrekening waarvan de ontvangsten en uitgaven niet worden beschouwd als behorende tot de operationele activiteiten. De liquiditeitspositie in het kasstroomoverzicht bestaat uit de liquide middelen onder aftrek van bankkredieten. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. De kasstromen uit hoofde van de financiering zijn gesplitst in kasstromen met betrekking tot mutaties in de hoofdsom (opgenomen onder financieringsactiviteiten) en betaalde interest (opgenomen onder operationele activiteiten). De investeringen in materiële vaste activa worden opgenomen onder aftrek van de onder overige schulden voorkomende verplichtingen. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.
90
VASTE ACTIVA IV.1 MATERIËLE VASTE ACTIVA IV.1.1 MVA in exploitatie Stand per 1 januari Aanschafwaarde Waardeveranderingen Afschrijvingen Boekwaarde per 1 januari Mutaties boekjaar Waardeveranderingen Investeringen en aankopen Overboekingen Corr. afschrijvingen op desinvesteringen Desinvesteringen sloop en verkoop Afschrijvingen Totaal mutaties Stand per 31 december Aanschafwaarde Waardeveranderingen Afschrijvingen Boekwaarde per 31 december
IV.1.2 MVA in ontwikkeling
IV.1.3 MVA t.d.v. exploitatie
Totaal
216.603.006 -2.919.394 -68.457.722 145.225.890
2.582.732 0 0 2.582.732
4.650.025 0 -925.311 3.724.714
223.835.763 -2.919.394 -69.383.033 151.533.336
-2.488.485 1.718.029 4.978.013
0 6.339.128 -4.978.013
-565.657 197.620 0
-3.054.142 8.254.777 0
243.072
0
0
243.072
-674.047
0
0
-674.047
-6.428.291 -2.651.709
0 1.361.115
-280.373 -648.410
-6.708.664 -1.939.004
222.625.001 -5.407.879 -74.642.941
3.943.847 0 0
4.847.645 -565.657 -1.205.684
231.416.493 -5.973.536 -75.848.625
142.574.181
3.943.847
3.076.304
149.594.332
De afschrijvingstermijnen en gevolgde systematiek luiden als volgt: – Grond geen afschrijvingen – Stichtingskosten lineair 50 jaar – C.V. installaties lineair 25 jaar – Liften lineair 20 jaar – Isolatie lineair 15 jaar – Garages lineair 50 jaar – Bedrijfsruimten lineair 50 jaar – Overige zaken lineair 15 jaar De WOZ-waarde van de MVA in exploitatie bedraagt per 31 december 2011 € 617.157.000. Het kantoorpand heeft per 31 december 2011 een WOZ-waarde van € 2.524.000. De onroerende goederen in exploitatie zijn verzekerd, en wel tegen een vaste premie per woning, onafhankelijk van de verzekerde waarde. Onderverzekering is dan niet meer van toepassing. Het onroerend goed is nagenoeg in zijn geheel gefinancierd met kapitaalmarktleningen onder overheidsgarantie. Er zijn geen hypothecaire zekerheden afgegeven.
91
Bedrijfswaarde van de vaste activa in exploitatie Het verloop van de bedrijfswaarde is als volgt: Bedrijfswaarde 2010 (FMP versie 6.9.1)
190.793.094
Rentabilteitswaardecorrectie 2010
-7.646.861
Bedrijfswaarde 2010 (kasstromen)
183.146.233
Autonome ontwikkeling (de belangrijkste ontwikkelingen zijn de vrijval van de kasstromen en het effect van een jaar opschuiven)
-1.520.325
Voorraadmutaties (de belangrijkste voorraadmutaties zijn verkoop en nieuwbouw)
1.450.090
Parameterwijzigingen (de belangrijkste parameterwijziging is de levensduurwijziging)
-3.523.353
Wijzigingen exploitatiebeleid (de belangrijkste wijzigingen hebben betrekking op planmatig onderhoud, personeelskosten en overige baten/lasten )
-26.017.454
Wijzigingen (des)investeringsbeleid (de belangrijkste wijzigingen in het investeringsbeleid zijn sloop en verbeteringen)
3.126.664
156.661.855
Bedrijfswaarde 2011 (kasstromen)
19.928.513 7.580.008
Boekwaarde grond 2011 Rentabiliteitswaardecorrectie 2011
184.170.376
Bedrijfswaarde 2011
Materiële vaste activa in ontwikkeling Per 31 december 2011 zijn de volgende projecten verantwoord onder de Materiële Vaste Activa in Ontwikkeling: Boekjaar Voorgaand boekjaar Axel – Gezondheidscentrum Sas van Gent – Canadalaan (MFC) St.Jansteen – Woonzorgcomplex + aanleunwon. Westdorpe – ’t Verlaet Zuiddorpe – Lindenhof (naar voorraad grond) Diverse projecten in ontwikkeling
€ €
248.767 3.049.769 329.203 0 0 316.108 3.943.847
€ €
21.476 53.952 349.416 1.182.940 676.154 298.794 2.582.732
De projecten waarvan de gerealiseerde kosten ultimo 2011 lager zijn dan de voorziening zijn in mindering gebracht op de voorziening en zijn verantwoord in hoofdstuk IV.6.1. Voorzieningen. Anders dan voorgaande jaren zijn ook de grondkosten in mindering op de voorziening gebracht. Ook voor het boekjaar 2010 hebben we dit gecorrigeerd.
92
Verzekering De onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie zijn als volgt verzekerd: Omschrijving Verzekerd bedrag Laatste wijziging Omschrijving verzekering
Kantoorgebouwen Kantoorinventarissen Computerverzekering Reconstructieverzekering CAR-verzekering
6.516.667 831.500
01-01-2011 Uitgebreide opstal 01-01-2009 Uitgebreide dekking gevaren/ gebeurtenissen 01-01-2010 Verzekering hardware 01-01-2009 Verzekering software - bestanden 01-01-2011 Verzekering lopende projecten
611.000 500.000 24.308.000
Zekerheden Voor de als zekerheid aan leningen verbonden materiële vaste activa, wordt verwezen naar de toelichting op de langlopende schulden.
93
IV.2 FINANCIËLE VASTE ACTIVA De mutaties in de financiële vaste activa zijn in het navolgende schema samengevat: IV.2.1 IV.2.2 IV.2.3 IV.2.4 Deelnemingen Langlopende Belegging Latente belegde Belastingvordering geldleningen u.g. 1 januari 2011 Boekwaarde
2.000.000
1.113.321
1.000.000
1.021.000
Mutaties 2010 Investeringen/activering Afschrijvingen/aflossingen Dotatie beginbalans Overige mutaties
0 0 0 0
0 113.321 0 0
0 0 0 0
951.400 0 0 -726.751
Totaal mutaties
0
113.321
0
224.649
2.000.000
1.000.000
1.000.000
1.245.649
31 december 2011 Boekwaarde
Boekjaar IV.2.1 Deelnemingen CV Uithof III
€ €
Voorgaand boekjaar 2.000.000 2.000.000
€ €
2.000.000 2.000.000
1.000.000 0 1.000.000
€ €
1.000.000 113.321 1.113.321
Het kapitaalaandeel in CV Uithof III bedraagt 6,90 %. IV.2.2 Langlopende belegde geldmiddelen leningen u.g WIF Hypotheek dorpshuis Terhole
€ €
Aan de Stichting Dorpshuis Terhole is door ons een lening verstrekt voor de renovatie van het dorpshuis in Terhole. Dit is mede een impuls om de leefbaarheid in deze kleine kern te bevorderen. We zien dit als een maatschappelijke investering. Het ministerie vindt deze vorm van maatschappelijk investeren niet acceptabel. Daarom hebben we deze lening overgedragen aan een andere hypotheekverstrekker. Dit heeft geresulteerd in een verlies van € 23.000 en is opgenomen onder de post leefbaarheid. IV.2.3 Beleggingen WIF
€ €
1.000.000 1.000.000
€ €
1.000.000 1.000.000
IV.2.4 Latente belastingvordering Als gevolg van het waarderingsverschil tussen de fiscale en commerciële waarde van de leningenportefeuille is tegen het nominale belastingtarief van 25 % een actieve latentie gevormd. Het waarderingsverschil per 31 december 2011 bedraagt circa € 3,8 miljoen (fiscaal gunstiger). Per 31 december 2010 was dit € 4,0 miljoen (fiscaal gunstiger). Per 31 december 2011 is tevens een latentie gevormd voor fiscaal te verrekenen verliezen.
94
VLOTTENDE ACTIVA Boekjaar IV.3 VOORRADEN
Voorgaand boekjaar
€
8.203.621
€
7.635.210
€ €
763.910 16.815 638.436 17.724 728.603 268.952 802.488 260.185 342.540 3.839.653
€ €
0 0 853.934 17.724 728.410 268.951 914.168 320.185 0 3.103.372
€ €
335.949 138.655 0 91.375 1.763.574 2.329.553
€ €
335.949 264.706 7.223 91.375 1.994.267 2.693.520
€ €
0 175.626 1.298.633 200.000 250.886 1.925.145
€ €
99.601 0 1.256.637 200.000 175.580 1.731.818
€ €
61.735 47.535 109.270
€ €
72.290 34.210 106.500
Voorraad gebouwen/grond voor verkoop: Voorraad grond voor verkoop Axel – Buitenweg Aardenburg – Kaai Breskens – Roode Polder Clinge – Molenstraat Clinge – Sterredreef Eede – Bewester Graauw – Kavels Lamswaarde – Achterstraat Zuiddorpe – Lindenhof (vanuit in ontwikkeling) Voorraad gebouwen voor verkoop Axel – Bastion Hengstdijk – Norbertijnenstraat Sluis – J.H. van Dalestraat Zaamslag – Bibliotheek Zaamslag – Molenhof Voorraad onderhanden werk T.b.v. koopwoningen: Axel – Kleine Kreek Breskens – Multifunctioneel Centrum Breskens – Roode Polder St. Jansteen – Woonzorgcomplex Sas van Gent – Witte Wijk Materiaal Voorraad Voorraad AMI toestellen
Gezien de marktomstandigheden heeft Woongoed Zeeuws-Vlaanderen de voorraad grond afgewaardeerd in Axel, Breskens, Graauw, Lamswaarde en Zuiddorpe. Ook heeft Woongoed Zeeuws-Vlaanderen de voorraad woningen in Zaamslag afgewaardeerd. Afwaardering voorraad grond Afwaardering voorraad woningen Totaal afwaarderingen
€ €
95
934.553 107.818 1.042.371
€ €
225.431 35.537 260.968
Boekjaar
Voorgaand Boekjaar
IV.4 VORDERINGEN IV.4.1 Huurdebiteuren 1. Huidige bewoners 2. Vertrokken bewoners
€ € €
AF: Afwaardering i.v.m. dubieuze debiteuren TOTAAL
186.866 173.297 360.163 50.000 310.163
€ € €
196.377 201.547 397.924 50.000 347.924
De achterstand per 31 december 2011, uitgedrukt in een percentage van de te ontvangen huur over 2011, was 1,19 % tegen 1,34 % per 31 december 2010. IV.4.2 Gemeente/Rijk Bijdrage ineens Miva-woningen
IV.4.3 Overige vorderingen Te vorderen bedragen nieuwbouw Onderhoudsdebiteuren Overige debiteuren Wisselingsdebiteuren AF: Afwaardering i.v.m. dubieuze debiteuren TOTAAL IV.4.4 Overlopende activa Voorbereidingskosten groot onderhoud en Miva’s onderhanden werk Geld onderweg en diverse kruisposten Diverse depotbedragen Vooruitbetaalde grondkosten Buitenweg Vooruitbetaalde bedragen Te verrekenen met VVE Pinautomaat Niet vervallen rente Afrekening inzake levering en diensten
€ €
740 740
€ €
5.000 5.000
€ € €
261.146 7.364 966.943 372.640 1.608.093 70.000 1.538.093
€ € €
35.972 5.469 316.908 334.206 692.555 70.000 622.555
€ €
0 92.418 2.374 2.156.491 16.769 2.992 2.755 6.790 39.641 2.320.230
€ €
59.328 74.429 2.374 0 0 7.180 1.727 52.487 2.172 199.697
€ €
1.178 4.500.000 0 22.615 4.523.793
€ €
2.219 0 5.777.870 5.317 5.785.406
IV.4.5 Liquide middelen Direct opvraagbaar: Kas Deposito ING 3 mnd. afloop 18 januari 2012 Rekening-courant ABN AMRO Rekening-courant BNP Paribas Fortis
96
PASSIVA IV.5 EIGEN VERMOGEN Boekjaar IV.5.1 Overige reserves Stand Algemene Bedrijfsreserve
Voorgaand Boekjaar
€
45.556.915
€
43.831.749
Saldo per 1 januari
€
43.831.749
€
35.220.234
Jaarresultaat boekjaar Saldo per 31 december
€
1.725.166 45.556.915
€
8.611.515 43.831.749
Het verloop is als volgt:
97
IV.6 VOORZIENINGEN IV.6.1 Voorziening onrendabele top nieuwbouw In de voorziening voor onrendabele investeringen zijn de volgende projecten opgenomen: Project
Gecreëerde voorziening
Brutovoorziening Dotatie/vrijval Afgewikkelde per 31-12- 2010 2011 projecten 2011
Bruto voorziening per 31-12-11
Axel - Buitenweg Breskens - B. Gerritsenstraat
2.880.609 810.010
2.880.609 810.010
-1.882.758 0
0 810.010
997.851 0
Clinge - Vemeerplein
1.207.765
1.337.921
-130.156
0
1.207.765
Oostburg - uitbreiding Oostburg
2.080.000
2.758.712
-678.712
0
2.080.000
Philippine - WZC Sas van Gent - Bolwerk
1.654.982 369.051
1.654.982 369.051
0 0
0 0
1.654.982 369.051
Sas van Gent - Canadalaan
1.942.336
2.427.498
-485.162
0
1.942.336
Sas van Gent - Canadalaan MFC Schoondijke - De Okkernoot
1.128.105 504.131
684.275 504.131
443.830 0
0 0
1.128.105 504.131
St. Jansteen - WZC + aanl. Westdorpe - 't Verlaet
1.211.216 1.221.362
1.211.216 1.221.362
0 0
1.211.216 0
15.009.567
15.859.767
-2.732.958
0 1.221.362 2.031.372
Totalen
98
11.095.437
Verloopoverzicht voorziening onrendabele top nieuwbouw: Project
Brutovoorziening per 31-12- 2010
Uitgaven Netto projecten in voorziening per ontwikkeling 31-12-10 t/m voorgaand boekjaar
Dotatie/vrijval Uitgaven Netto 2011 projecten in voorziening ontwikkeling per 31-12-11 2011
Axel - Buitenweg Breskens - B. Gerritsenstraat
2.880.609 810.010
815.197 210.972
2.065.412 599.038
-1.882.758 0
182.654 599.038
0 0
Clinge - Vemeerplein Oostburg - uitbreiding Oostburg
1.337.921 2.758.712
118.347 1.072.636
1.219.574 1.686.076
-130.156 -678.712
59.306 -549.705
1.030.112 1.557.069
Philippine - WZC
1.654.982
793.330
861.652
0
849
860.803
369.051
128.083
240.968
0
3.392
237.576
2.427.498
1.053.857
1.373.641
-485.162
410.040
478.439
684.275 504.131
684.275 415.516
0 88.615
443.830 0
443.830 -415.516
0 504.131
St. Jansteen - WZC + aanl.
1.211.216
1.211.216
0
0
0
0
Westdorpe - 't Verlaet
1.221.362
1.221.362
0
0
0
0
15.859.767
7.724.791
8.134.976
-2.732.958
733.888
4.668.130
Sas van Gent - Bolwerk Sas van Gent - Canadalaan Sas van Gent - Canadalaan MFC Schoondijke - De Okkernoot
Totalen
99
IV.6.2 Latente belastingverplichting Als gevolg van het waarderingsverschil tussen de fiscale en commerciële waarde van het kantoorpand en de leningen u.g. is tegen het nominaal belastingtarief van 25 % een passieve latentie gevormd.
Beginstand 01-012011 Mutaties Eindstand 31-122011
Kantoorpand 100.000
Leningen u.g. 13.000
Totaal 113.000
-100.000 0
-3000 10.000
-103.000 10.000
100
IV.7 SCHULDEN OP LANGE TERMIJN IV.7.1 Leningen verdeeld naar looptijd Boekjaar Onder overheidsgarantie < 5 jr Onder overheidsgarantie > 5 jr
€ €
26.795.667 81.927.151
Voorgaand Boekjaar € 24.346.380 € 85.959.146
Rentevoet en aflossingssysteem De gemiddelde rentevoet van de langer dan 1 jaar uitstaande leningen bedraagt circa 4,21 % (in 2010: 4,41 %) Verloop van de schuldrestanten Het verloop van de schuldrestanten is als volgt Schuldrestant per 1 januari Nieuwe leningen in lopend boekjaar Geprognotiseerde aflossingen lopend boekjaar Af: werkelijke aflossing in boekjaar
€ € -
102.727.881 6.000.000 7.577.645 116.305.526 -7.582.708
€ € -
103.805.526 6.500.000 1.191.912 111.497.438 -1.191.912
Schuldrestant per 31 december
€
108.722.818
€
110.305.526
Aflossingen in volgend boekjaar
-
-1.464.386
-
-7.577.645
Totaal langlopende leningen
€
107.258.432
€
102.727.881
€ €
764.361 289.977 1.054.338
€ €
763.937 300.855 1.064.792
IV.7.2 Waarborgsommen a. Waarborgsommen b. Rente waarborgsommen
101
IV.8 KORTLOPENDE SCHULDEN Boekjaar IV. 8.1 Schulden aan kredietinstellingen Rekening-courant ABN AMRO
€ €
Voorgaand Boekjaar 3.194.444 3.194.444
€ €
0 0
Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft een multi purpose facitliteit met een limiet van € 4.000.000. Deze multi purpose kan Woongoed Zeeuws-Vlaanderen gebruiken in de vorm van: - Rekening-courant; - Het doen stellen van garanties voor rekening en risico van Woongoed ZeeuwsVlaanderen; - Kasgeldleningen van 1, 2, 3, 6 of 12 maanden tot maximaal een bedrag van € 4.000.000 en met een minimumbedrag per kasgeldlening van € 500.000. Tot nadere aankondiging zijn voor de faciliteit in rekening-courant de navolgende condities van toepassing: - Debetrente: op jaarbasis 0,30 % boven het dagelijks muterend 1-maands Euribor tarief. - Creditrente: op jaarbasis 0,20 % beneden het dagelijks muterend 1-maands Euribor tarief. - Kredietprovisie: nihil - Omzetprovisie: nihil Er worden geen nadere zekerheden gesteld door de bank. IV.8.2 Schulden aan leveranciers Diverse crediteuren Crediteuren nieuwbouw IV.8.3 Belastingen en premies sociale verzekeringen Af te dragen BTW Te betalen vennootschapsbelasting Af te dragen loonbelasting/premies werknemersverzekeringen IV.8.4 Overlopende passiva Niet vervallen rente Jaarlijkse aflossing Aflossing eindelooptijd leningen Vooruit ontvangen bedragen Diverse kruisposten
102
€ €
3.415.310 1.304.255 4.719.565
€ €
2.745.169 928.237 3.673.406
€ -
1.114.876 0
€ -
578.213 1.039.296
€
217.192 1.332.068
€
174.131 1.791.640
€ €
1.787.514 1.292.540 171.847 516.474 174.354 3.942.729
€ €
1.850.154 1.210.265 6.367.380 488.771 9.435 9.926.005
Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Leaseauto’s Woongoed Zeeuws-Vlaanderen heeft op 31 december 2011 20 leaseauto’s met een totale fiscale waarde van € 545.474. De looptijd van het leasecontract bedraagt 5 jaar en is ingegaan in 2007, 2008 en 2009. Het jaarlijkse leasebedrag dat hiermee gemoeid is bedraagt € 110.134. Borgstelling Ter financiering van nieuwbouwcomplexen zijn kapitaalmarktleningen aangetrokken met borgstelling door het Waarborgfonds Sociale Woningen (WSW) voor een bedrag van € 98.018.595. Ten behoeve van borging van het vermogen door het waarborgfonds, dient een obligo te worden aangehouden van 3,85 % van het schuldrestant van de door het WSW gewaarborgde leningen. Portfolio - Er zijn niet in de balans opgenomen verplichtingen voor nieuwbouw tot een bedrag van € 7.365.000. o Axel – Buitenweg € 958.000 o Sas van Gent – Canadalaan (MFC) - 4.664.000 o Sas van Gent – Canadalaan (aanleunwoningen) - 1.743.000 - Tot 2020 heeft Woongoed Zeeuws-Vlaanderen zich vastgelegd tot onrendabele investeringen op het gebied van herstructurering en maatschappelijk vastgoed ten belope van € 5.000.000. Financiële instrumenten Gedurende het verslagjaar is het treasury statuut waarin opgenomen het financieel beleid vastgesteld door de financiële commissie. In het treasury statuut wordt het gebruik van niet complexe derivaten onder voorwaarden toegestaan. Deze instrumenten worden uitsluitend toegepast in het kader van beperking van renterisico's/looptijdrisico's. Toegepaste grondslagen voor de verwerking van deze instrumenten zijn volledig in overeenstemming met hetgeen algemeen aanvaard is. Hieronder wordt nader informatie verstrekt over de instrumenten die gebruikt worden voor het beheersen van rente- en looptijdenrisico's, alsmede over de omvang en risico's van deze instrumenten. Het rente- en looptijdenbeleid van de corporatie is erop gericht jaarlijks niet meer dan 10% risico te lopen. Dit wordt gerealiseerd door: o rente swap: variabele en vaste rente in relatie tot onderliggende leningen. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de marktwaarde en boekwaarde van de verschillende financiële instrumenten per 31 december 2011:
- rente-swap
2011 reële waarde
2010 reële waarde
€ - 153.062
€ - 164.970
De renteswap van € 1,134 miljoen is afgedekt middels een variabele lening welke onderdeel uitmaakt van een lening van € 4,5 miljoen. De variabele rente, op basis van 3maands euribor, op deze lening is met deze renteswap omgezet in een vaste rente. Er geldt geen bijstortingsplicht.
103
V TOELICHTING OP DE WINST- EN VERLIESREKENING OVER HET BOEKJAAR 2011 Het jaarresultaat volgens de winst- en verliesrekening over 2011 bedraagt POSITIEF € 1,7 miljoen tegen POSITIEF € 8,6 miljoen in 2010. Het verschil tussen het resultaat van 2011 en 2010 van circa € 6,9 miljoen is voornamelijk ontstaan door: Voordelige verschillen Meer huuropbrengsten Meer doorberekende loonkosten Lagere salariskosten Teruggave BTW 2007 t/m 2011 Minder vennootschapsbelasting Nadelige verschillen Minder verkoopopbrengsten Meer uitzendkrachten Kosten ad-interim bestuurder Ontslagvergoeding Geen positieve waardeveranderingen materiële vaste activa Meer Dagelijks- en kort cyclisch onderhoud Meer Lasten lang cyclisch onderhoud Meer Lasten strategisch voorraadbeheer Vervallen project De Burght Minder rentebaten Lager gerealiseerd resultaat projecten Afwaardering kantoorpand Negatieve mutaties onrendabele top Hogere afschrijvingen Hogere rentelasten
104
€ €
700.000 50.000 150.000 450.000 2.100.000 3.450.000
€ -
450.000 100.000 200.000 300.000
€
4.400.000 300.000 400.000 1.200.000 1.100.000 250.000 150.000 600.000 400.000 350.000 150.000 10.350.000
BEDRIJFSOPBRENGSTEN Boekjaar V.1 Huren Te ontvangen netto-huur Woningen en woongebouwen Onroerende goederen, niet zijnde woningen Huurderving Huurderving wegens leegstand Huurderving wegens oninbaarheid TOTAAL
Voorgaand Boekjaar
€ €
29.761.740 659.652 30.421.392
€ €
29.168.470 491.760 29.660.230
€
1.234.142 27.478 1.261.620
€
1.149.341 25.683 1.175.024
€
29.159.772
€
28.485.206
305.544 714.561 170.771 13.394 4.674 27.478 25.198 1.261.620
€ €
300.954 603.688 201.928 37.694 0 25.683 5.077 1.175.024
Per 1 juli 2011 zijn de huurprijzen met 1,30 % verhoogd. De huurderving voor woningen en woongebouwen is als volgt Leegstand ten gevolge van wisselingen € Leegstand ten gevolge van sloop en verkoop Leegstand ten gevolge van SVB werkzaamheden Leegstand ten gevolge van aanloop nieuwbouw Leegstand ten gevolge van calamiteit Afboeking wegens oninbaar Leegstand onroerend goed n.z.w. €
De geografische onderverdeling van de netto huuropbrengsten kan als volgt worden weergegeven: Gemeente Terneuzen Gemeente Sluis Gemeente Hulst
€ €
12.061.625 11.256.113 5.842.034 29.159.772
€ €
11.837.084 11.481.048 5.167.074 28.485.206
€
525.445
€
507.787
€
-30.839 494.606
€ €
-19.930 487.857
€ €
285.811 48.790 334.601
€ €
283.680 47.279 330.959
Vergoedingsderving Servicepakket huurwoningen
€
-12.366
€
-11.712
TOTAAL
€
322.235
€
319.247
V.2 Vergoedingen Te ontvangen vergoedingen leveringen en diensten Vergoedingsderving leveringen en diensten
V.3 Servicecontracten Servicepakket huurwoningen Servicecontracten verkochte woningen
105
Boekjaar V.4 Verkoopopbrengsten onroerende goederen Verkoopresultaat onroerende goederen in expl. € € V.5 Gerealiseerde opbrengst projecten Breskens – Roode Polder Clinge – Molenstraat Graauw – Kavels Hengstdijk – verkoop kavels Sluis – J.H. van Dalestraat Zaamslag – Project Molenhof
V.6 Overige bedrijfsopbrengsten Afsluiten huurcontracten Doorberekening t.l.v. nieuwbouwprojecten Ontvangen op reeds afgeboekte posten Onderhoudsmanagement Beheersvergoeding Doorberekende loonkosten Afrekening servicekosten Uitkering ziekteverzuimverzekering Correctie pro rate BTW (2006-2011) Positieve correcties dotaties (zie blz. 98) Lagere onrendabele toppen na oplevering Diversen
106
Voorgaand Boekjaar 1.807.802 (25) 1.807.802 (25)
€ €
2.226.889 (26) 2.226.889 (26)
€ €
0 0 10.278 43.263 2.691 0 56.232
€ €
66.479 32.867 5.803 0 42.245 50.353 197.747
€ €
24.100 2.042 7.672 21.052 41.859 210.294 23.565 0 442.815 3.176.788 780.209 42.863 4.773.259
€ €
26.410 13.296 4.840 1.953 0 154.680 19.926 7.201 0 8.166.807 52.377 72.504 8.519.994
BEDRIJFSLASTEN Boekjaar V.7 Afschrijvingen Afschrijvingen woningen en woongebouwen Goederen ten dienste van de exploitatie
€ €
Voorgaand Boekjaar 6.428.291 280.373 6.708.664
€ €
6.058.625 266.208 6.324.833
€ €
2.488.485 565.657 934.553 107.818 4.096.513
€ €
-1.890.137 0 225.431 35.537 - 1.629.169
V.9 Erfpacht
€
13.411
€
14.681
V.10 Lonen en salarissen
€
3.374.782
€
2.991.536
De afschrijvingen zijn gebaseerd op lineaire afschrijving. V.8 Waardeveranderingen activa Materiële vaste activa Materiële vaste activa ten dienste van expl. Voorraad grond Voorraad woningen
Het gemiddeld aantal werknemers op fulltime basis gedurende het boekjaar bedraagt 63,40 tegen 65,28 in 2010. Geen van de werknemers is buiten Nederland werkzaam. Vanaf 2006 is de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) van kracht. Een deel van de wet is van toepassing verklaard op toegelaten instellingen volkshuisvesting. Gemeld dienen te worden de functionarissen die meer verdienen dan het gemiddelde salaris van de minister (in 2011: € 193.000). Beloningen bestuurders: Alleen de beloningen van bestuurders met een dienstverband worden toegelicht. Dit betekent dat alleen de loonkosten van C.M. Reinhoudt toegelicht moeten worden. Voor de inzichtelijkheid van de jaarrekening zijn de kosten die gemaakt zijn voor de ad-interim directeur P. Vlug vermeld. WOPT: Door de ontslagvergoeding die C.M. Reinhoudt heeft gekregen in 2011 komt hij boven de WOPT grens uit. Derhalve dient hier in de jaarrekening melding van te worden gemaakt: Boekjaar Verantwoording van de beloning voor de directeur/bestuurder: Belastbaar loon € Pensioenafdrachten Ontslagvergoeding €
Voorgaand Boekjaar 91.965 55.000 300.000 446.965
€ €
De kosten van de in 2011 aangestelde ad-interim directeur bedragen in het verslagjaar € 216.716. 107
128.178 24.573 0 152.751
De bezoldiging van de Raad van Commissarissen (Toezicht) kan als volgt worden gespecificeerd: Naam
Functie
F.M. van Dongen J. M.E. Seijdlitz A.A.J. Huijsmans H.A. Enkelaar G.L.C. Lernout E. van Lith
Oud-voorzitter Voorzitter Vicevoorzitter Lid Lid Lid
Als lid van de Raad van Commissarissen 2011 2010 0 4.650 10.400 6.260 10.400 5.187 8.000 4.830 8.000 4.830 8.000 0
Totaal
44.800
Overige kosten vergoedingen 2011 2010 0 1.666 0 2.083 416 1.875 1.330 1.875 792 2.045 1.893 0
25.757
Boekjaar V.11 Sociale lasten Sociale werknemersverzekeringen Pensioenpremie
4.431
9.544
Voorgaand Boekjaar
€ €
422.559 613.217 1.035.776
€ €
402.505 581.706 984.211
€ €
3.389.602 2.732.557 3.333.369 9.455.528
€ €
3.091.615 2.337.813 2.106.128 7.535.556
Specificatie dagelijks- en kort cyclisch onderhoud Klachtenonderhoud € Buitenschilderwerk Onderhoud centrale verwarming Onderhoud lift Mutatieonderhoud Planmatig onderhoud Onderhoud garages €
1.465.370 987.498 558.560 44.915 199.720 130.274 3.265 3.389.602
€ €
1.347.007 640.138 518.388 80.642 331.526 170.986 2.928 3.091.615
370.877 611.844 54.826 1.695.010 2.732.557
€ €
338.828 509.157 82.706 1.407.122 2.337.813
V.12 Lasten onderhoud a. Dagelijks- en kort cyclisch onderhoud b. Lasten lang cyclisch onderhoud c. Lasten strategisch voorraadbeheer
Specificatie lang cyclisch onderhoud Klachtenonderhoud Vervangen cv ketels/onderhoud Liftonderdelen Planmatig onderhoud
€ €
108
Boekjaar
V.13 Overige bedrijfslasten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Overige algemene beheerskosten Belastingen Verzekeringen Kosten leveringen en diensten Kosten leefbaarheid Kosten servicepakketten Kosten Delta leegstaande woningen Verlies geannuleerde projecten Bijdrageheffing bijzondere projectsteun Bijdrage saneringssteun Dotaties (zie blz. 98) Hogere onrendabele toppen na oplevering Diversen
€ €
Voorgaand Boekjaar
472.899 186.909 1.096.745 1.118.645 168.965 494.606 263.764 314.445 252.973 1.269.836 178.207 150.108 443.830 4.131 482.007 6.898.070
€ €
In het boekjaar zijn de volgende bedragen aan accountantshonoraria ten laste van het resultaat gebracht: Controle van de jaarrekening € 42.186 € Fiscale advisering 12.108 Overige advisering 1.422 € 55.716 €
109
307.141 186.837 1.118.634 1.108.466 158.621 496.936 220.040 326.594 192.701 272.390 277.212 0 4.906.643 302.128 439.970 10.314.313
41.531 40.906 13.105 95.542
FINANCIËLE BATEN EN LASTEN Boekjaar V.14 Rentebaten Rente beleggingen Rente rekening-courant ABN AMRO Overige ontvangen rente Rente hypotheek dorpshuis Terhole Grond- en bouwrente
€ €
Voorgaand Boekjaar 53.400 15.629 29.775 3.123 0 101.927
€ €
75.900 3.010 15.437 4.571 241.493 340.411
Overige ontvangen rente Hieronder zijn onder andere verantwoord de ontvangen rente, toegerekend aan openstaande wisselingnota’s, afbetalingsregelingen huidige bewoners de rente op verkooptermijnen nieuwbouw en de renteontvangsten van de SWAP van de Rabobank. V.15 Rentelasten Rente leningen onder overheidsgarantie Rente waarborgsommen Rente rekening-courant ABN AMRO Overige betaalde rente
€ €
4.694.450 15.855 7.313 117.251 4.834.869
€ €
De gemiddelde rente op deze leningen bedraagt 4,21 % (4,41 % in 2010). Rente waarborgsommen In het boekjaar werd over de door de bewoners gestorte waarborgsommen 1,52 % rente vergoed (1,60 % in 2010). Deze rente is een gemiddelde van de maanddepositorente en de rente van een dagelijks opvraagbare spaarrekening.
110
4.569.282 35.860 1.551 81.131 4.687.824
DEELNEMINGEN Boekjaar V.16 Resultaat deelnemingen CV Uithof III
€
111
Voorgaand Boekjaar 60.000
€
60.000
BELASTINGEN V.17 BELASTINGEN De belastingen in 2011 kunnen als volgt worden gespecificeerd: Acute belastingen Correctie vennootschapsbelasting 2010 Mutatie latente belastingen
1.039.296 327.650 1.366.946
De acute belastinglast is als volgt bepaald: Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting - Verkoopwoningen bestaand bezit (vorming vervangingsreserve - Tijdelijk verschil afschrijving renteverzekering - Tijdelijk verschil afschrijvingen op woningen en woongebouwen - Permanent verschil voorziening oninbaarheid - Permanent verschil waardeverandering materiele vaste activa - Permanent verschil correctie op afgeboekte onrendabele top - Projectsteun - Saneringssteun Totaal permanente en tijdelijke verschillen Subtotaal Af: toevoeging herbestedingsreserve Belastbaar bedrag
298.220 -1.807.801 -49.372 6.428.291 53.080 2.488.485 -3.509.036 178.207 150.108 3.931.962 4.230.182 4.230.182 0
Verschuldigde winstbelasting
0
De correctie vennootschapsbelasting 2010 is als volgt bepaald: Corrigeren te betalen vpb 2010 ivm Herbestedingsreserve
1.039.296
De mutatie latente belastingen is als volgt bepaald: Mutatie latente belastingvordering Mutatie latente belastingvoorziening
224.650 103.000
Mutatie belastinglatenties
327.650
Het saldo verrekenbare verliezen bedraagt: Verrekenbaar verlies 2006 Verrekenbaar verlies 2007 Verrekenbaar verlies 2008
230.918 451.693 3.123.000
Saldo verrekenbaar verlies 31-12-2011
3.805.611
25 % van verrekenbaar verlies
951.400
112
OVERIGE GEGEVENS Statutaire resultaatbestemming In de statuten van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen is geen resultaatbestemming opgenomen. Conform het BBSH worden alle middelen ingezet ten behoeve van de volkshuisvestelijke doelstelling van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen. Voorstel resultaat bestemming De resultaatbestemming is vooruitlopend op en onder voorbehoud van goedkeuring door de Raad van Commissarissen toegevoegd aan de overige reserves. Gebeurtenissen na balansdatum Nieuwe bestuurder L.G. Urgel De Raad van Commissarissen heeft de heer Leo Urgel per 1 januari 2012 benoemd tot bestuurder van onze corporatie. De heer Urgel is aangesteld voor een periode van twee jaar. Gezondheidscentrum in Clinge. Een aantal participanten zijn uit het project gestapt omdat er uiteindelijk onvoldoende zekerheden zijn over de exploitatie van het nieuwe centrum. Om deze reden is besloten het project niet verder voort te zetten. De kosten die we tot op heden hebben gemaakt bedragen € 31.000. Op 27 februari 2012 is naar aanleiding van de opgestelde Strategische Visie een verkennend onderzoek gestart naar een fusie tussen Woongoed ZeeuwsVlaanderen en Stichting Clavis.
113
CONTROLEVERKLARING
114
115
