www.debascule.com
Verkort
Jaarverslag 2007 De Bascule is een academisch centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie voor de regio Amsterdam en omstreken. Wij richten ons op kinderen en jeugdigen van nul tot achttien jaar en op hun ouders of verzorgers. De Bascule werkt nauw samen met beide universiteiten in Amsterdam. Door een brug te slaan tussen wetenschap en praktijk bieden wij wetenschappelijk verantwoorde behandeling, ondersteuning en onderwijs. Wij spelen flexibel in op nieuwe ontwikkelingen door middel van snelle programmaontwikkeling en methodiekimplementatie.
De Bascule, midden in de maatschappij Succesvol ondernemen, een slogan die tot voor kort niet gebruikt werd in de gezondheidszorg, begint steeds meer in te burgeren, ook in de Bascule. Hoe ziet onze markt eruit, wie zijn onze (potentiële) klanten, wie zijn onze samenwerkingspartners en wie de concurrenten, met welke producten willen wij ons vooral profileren en hoe kunnen we onze inkomsten zekerstellen? De kunst is niet alleen om succesvol te zijn maar om die successen ook voor de langere termijn vast te houden. Behalve kijken naar de ontwikkelingen in de maatschappij vraagt dit ook om een voortdurende kritische blik naar de interne organisatie. Het optimaliseren van de bedrijfsprocessen, vermindering van bureaucratie en administratieve lastendruk, terugdringen van de overheadkosten en een flexibele inzet van personeel. Bovengenoemde aspecten stonden centraal binnen de Bascule in het verslagjaar 2007. Wij stonden en staan met beide benen in de maatschappij. Er is oog voor nieuwe doelgroepen die tot nu toe niet of onvoldoende werden bereikt of niet de juiste hulp ontvingen. Nieuwe behandelmethodieken werden geïntroduceerd. Voorbereidingen zijn getroffen voor de start van interculturele wijkposten. En wat betreft de interne organisatie is er ruim aandacht besteed aan de procesoptimalisatie en is er een start gemaakt met de aanpassing van de organisatiestructuur die in 2008 verder zijn beslag zal krijgen. Bovendien zijn op het gebied van huisvesting een groot aantal projecten gerealiseerd of in gang gezet. Kortom, we zijn ondernemend geweest in
2007 en op veel punten zeker ook succesvol. De Koppeling opende haar deuren, nieuwe evidence based programma’s zijn geïmplementeerd en samen met andere organisaties hebben we de site Hulpmix.nl gelanceerd. Hoewel we tevreden zijn over de resultaten in 2007 en we weer meer cliënten hebben kunnen behandelen en begeleiden, blijven we kritisch en realiseren we ons dat het altijd beter kan. De GGZ wisseltrofee interculturalisatie en het HKZ certificaat, zijn ondersteunend en inspirerend bij het streven om het nog beter te doen. De Bascule streeft er naar een duurzaam succesvol academisch centrum te zijn voor kinderen, jeugdigen, gezinnen én professionals, met beide benen in de samenleving. Paul Willems, Raad van Bestuur.
Paul Willems en Harrie van Leeuwen, de Raad van Bestuur van de Bascule.
www.hulpmix.nl online hulp voor jongeren Het gebruik van internet is de afgelopen jaren alleen maar toegenomen, zeker onder jongeren. Veel jongeren communiceren met elkaar via e-mail, MSN en Hyves. Ook zoeken jongeren op het internet naar informatie. Is online hulpverlening de volgende stap? De Bascule zoekt naar manieren om ook allochtone jongeren beter te bereiken. Daarom heeft zij onderzoek laten doen naar de mogelijkheden van online hulpverlening. Uit dit onderzoek bleek dat hulpverlening via internet bij deze jongeren de drempel om hulp te zoeken zou kunnen verlagen. Gratis en anoniem E-hulp, een organisatie die instellingen ondersteunt op het gebied van internethulpverlening, heeft een landelijk project opgezet voor internethulpverlening aan allochtone jongeren. De Bascule is één van de organisaties die daaraan deelneemt. Dit heeft geresulteerd in de website: www.hulpmix.nl. De site is een gezamenlijk initiatief van jongerenwebsites en instellingen uit de jeugdzorg en geestelijke gezondheids-
zorg. Hulpmix is een laagdrempelige hulpsite en populair bij allochtone jongeren. De hulp is gratis en anoniem. Er kan op de site gechat worden met deskundigen, waaronder medewerkers van de Bascule. Advies Volgens Jan van Driel, manager van cluster Jeugd, weten allochtone jongeren vaak minder goed hoe en waar zij gebruik kunnen maken van hulpverlening. “Hulpmix is ontwikkeld om
Op bezoek bij Kaneesha vrolijk gekleurde muren, veel licht en kunst. Kortom: een mooi pand. Maar wat vinden cliënten ervan?
”We mogen geen gaten maken, maar wel dingen opplakken”
In mei 2007 kreeg de Bascule er een nieuw pand bij: de nieuwbouw voor cluster Jeugd, cluster Gezinnen en een deel van Onderzoek, Opleiding & Onderwijs. Dit pand, aan de Meibergdreef in Amsterdam (naast het AMC), kenmerkt zich door
Kaneesha, een 16-jarig meisje in behandeling bij cluster Jeugd, vindt de kamers mooi. Iedere jongere heeft een eigen kamer met een gekleurde muur. Kaneesha: “Ik heb zelf een groene muur, en we hebben een eigen badkamer, daar zitten dan ook groene tegeltjes in.” Kaneesha vindt dat alle kleuren het gezellig maken, maar wat haar kamer vooral gezellig maakt is dat ze haar eigen spulletjes mag meenemen. Daar fleurt ze niet alleen haar kamer mee op, maar ook de gangen. Kaneesha: “We mogen geen gaten maken, maar wel dingen opplakken.” Ze vindt het gebouw een beetje ziekenhuisachtig en ze zou willen dat het allemaal wat
allochtone jongeren beter te bereiken, want zij zijn wel heel actief op internet. De jongeren krijgen nog geen behandeling via internet. Op dit moment gaat het vooral om het verstrekken van informatie over bijvoorbeeld ruzie thuis, seksualiteit, over je gevoel enzovoort. Hulpmix geeft advies over wat een jongere in bepaalde situaties kan doen. Verder bestaat de site uit voorlichtingsverhalen, chat mogelijkheden, een forum en lotgenoten verhalen”, aldus Jan van Driel.
schoner is, want de jongeren maken het gebouw behoorlijk vies. Verder zou ze aan het gebouw niets willen veranderen. Er is hier niets dat ze mist. Er is voldoende ruimte in het gebouw en als ze wil sporten gaat ze naar de sportschool in de buurt. Soms gaat ze wel eens naar de gymzaal in het gebouw zelf. Er is op de afdeling genoeg te doen. De jongeren hebben een Playstation en een Nintendo Wii. De Wii hebben ze zelf gekocht van bonnen die ze hebben gekregen voor Sinterklaas. De eerste gedachte van Kaneesha toen ze hier voor het eerst binnenkwam was dat ze alles heel klein vond: “Eerst zag ik daar echt tegenop, ik dacht nou allemaal zo klein, maar eigenlijk vind ik dat veel gezelliger.” Wel zou ze het prettig vinden als het een apart gebouw zou zijn. Nu is het pand via een loopbrug verbonden met het AMC ziekenhuis. Ze omschrijft het gebouw daarom als één lange gang: “Je kan zo van hier naar de overkant lopen en je hoeft niet eens naar buiten toe.”
Maatschappelijke verantwoordelijkheid In Amsterdam West braken diverse keren ongeregeldheden uit. Naar aanleiding van een schietpartij met dodelijke afloop in een politiebureau gingen jongeren de straat op, gooiden de ruiten van een politiebureau in en staken auto’s in brand.
Eén van de tragische gebeurtenissen uit het afgelopen jaar. Gebeurtenissen waar je als Amsterdamse instelling voor kinder- en jeugdpsychiatrie niet omheen kunt, waar je vanuit een maatschappelijke verantwoordelijkheid iets mee moet. Wat is bijvoorbeeld onze rol op het gebied van preventie? En hoe
bereiken we allochtone jongeren met problemen? En hoe zorgen we ervoor dat deze jongeren niet voortijdig stoppen met een behandeling? De Bascule heeft samen met andere organisaties het Schakelprogramma opgezet. Op deze pagina leest u daar meer over.
Het Schakelprogramma Het Schakelprogramma is een samenwerkingsproject tussen de Bascule, Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam, het Openbaar Ministerie, de Raad voor de Kinderbescherming en Spirit. Het Schakelprogramma is opgezet om de criminaliteit onder Marokkaanse jongeren in Amsterdam West te verminderen. Het gaat om Nederlandse jongeren van Marokkaanse afkomst in de leeftijd van 12 tot 18 jaar die een strafbaar feit hebben gepleegd. Vanuit een samenwerkingsverband van organisaties die zich bezighouden met de aanpak van jeugdcriminaliteit en veelplegers komen de jongeren bij het Schakelprogramma terecht. Door een inschatting te maken van het risico dat een jongere in de toekomst (opnieuw) gewelddadig gedrag gaat vertonen, wordt een risicoprofiel van de jongere gemaakt. Afhankelijk van het risicoprofiel wordt een passende behandeling aangeboden. Er wordt gewerkt met behandelingen die bewezen effectief zijn.
ook ondersteuning op het gebied van werk en scholing. Met de Dienst Werk en Inkomen en de middelbare scholen in Amsterdam West zijn samenwerkingsafspraken gemaakt waarbij ook het principe van geen wachttijd geldt. Eén contactpersoon De grootste kracht van het Schakelprogramma is de samenwerking tussen de vijf deelnemende organisaties. Er zijn heldere en transparante begeleidingsafspraken waarbij niet alleen de samenwerking maar ook de hulpverlening voor zowel de instanties als de cliënten overzichtelijk is. Het voordeel voor de gezinnen (met name de multi-problem gezinnen) is dat ze nu één contactpersoon hebben bij wie ze terecht kunnen.
Geen wachttijd Het Schakelprogramma biedt maatwerk. Dit doen we door snel en flexibel te schakelen tussen de aangeboden behandelingen. De afspraak is dat er geen wachttijden mogen bestaan. Met het Openbaar Ministerie is afgesproken dat ontkennende verdachten uit het Schakelprogramma binnen 15 dagen voor de rechter komen, zodat ook hier geen lange wachttijden ontstaan. Het Schakelprogramma biedt naast zorg
Het maatschappelijk belang van het Schakelprogramma Daar waar de hulpverlening bij gezinnen in Amsterdam West geen resultaat heeft gehad, heeft het Schakelprogramma met haar gezinsgerichte aanpak de kloof tussen Marokkaanse gezinnen en de hulpverlening verkleind. De inzet van Marokkaanse co-therapeuten die de Marokkaanse taal en cultuur goed kennen heeft de zorg toegankelijker gemaakt. De betrokkenheid van de ouders en de overige gezinsleden is toegenomen omdat de activiteiten binnen het programma gericht zijn op het verbeteren van het functioneren van het hele gezin. Het Schakelprogramma is erin geslaagd de communicatie en samenwerking binnen (complexe) gezinnen aanzienlijk te verbeteren.
Inbreng van ervaringsdeskundigen is van groot belang
Bewezen effectief In 2006 is de Bascule begonnen met behandelingen die evidence based, oftewel bewezen effectief zijn. Eind 2007 werkten vrijwel alle clusters met evidence based behandelingen. In 2007 lag de nadruk op de deskundigheidsbevordering op het gebied van evidence based werken: medewerkers worden getraind in het geven van bewezen effectieve behandelingen, krijgen
supervisie en volgen aanvullende trainingen. In 2008 gaan wij verder met het onderzoek naar de werking van deze methodes in Nederland. Want de behandelingen zijn bewezen effectief gebleken in de Verenigde Staten, maar door onderzoek moet blijken hoe de werking hier in Nederland is. Vanzelfsprekend onderzoeken wij ook de effectiviteit van bestaande methodes.
Verder zullen we meer aandacht gaan besteden aan het betrekken van cliënten bij de effectieve behandelmethodes. Dit willen we doen door bijvoorbeeld ouders met elkaar in contact te brengen zodat zij hun ervaringen kunnen uitwisselen over het omgaan met hun kind volgens de effectieve behandelmethode. Want ook bij effectieve behandelmethodes is de inbreng van ervaringsdeskundigen van belang!
Overzicht bewezen effectieve behandelprogramma’s binnen de Bascule: Programma
Omschrijving
Functional Family Therapy (FFT)
Verminderen van gedragsproblemen of delinquent gedrag van jongeren. Het hele gezin volgt de behandeling.
Aggression Replacement Training (ART)
Verminderen van agressief gedrag van jongeren dmv woedebeheersing, sociale vaardigheden en aanleren van normen en waarden.
Parent Child Interaction Therapy (PCIT)
Het verbeteren van de ouder-kind relatie bij gezinnen met jonge kinderen die ernstige gedragsproblemen hebben.
Multi Treatment Foster Care for Preschoolers (MTFC-P)
Jonge kinderen met ernstig probleemgedrag worden door opvoedouders in gezinsverband begeleid.
Parent Management Training Oregon (PMTO)
Versterken van ouders van kinderen met ernstige gedragsproblemen.
Mandometerbehandeling
Trainen van eetgedrag bij jongeren met een eetstoornis.
Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR)
Verminderen van traumagerelateerde klachten bij kinderen en jongeren.
Trauma-Focused-Cognitive Behavioral Therapy (TF-CBT)
Verminderen van traumagerelateerde klachten bij kinderen en jongeren.
Dialectische Gedragstherapie (DGT)
Beter omgaan met emoties en verminderen van het (zelfbeschadigende) gedrag.
Protocol cognitieve gedragstherapie voor kinderen en jeugdigen met obsessieve-compulsieve stoornis
Verminderen van de dwanghandelingen en -gedachten bij kinderen met een dwangstoornis.
Kortdurende cognitief gedragstherapeutische behandeling voor lichamelijk onverklaarbare buikpijn
Verminderen van onverklaarde buikpijn bij kinderen en jongeren.
4
De Koppeling gestart met veel ups en downs
Koppeling van deskundigheid de maatschappij beschermt zoals een gevangenis dat doet. Het is voor de jongeren van belang dat ze gesloten behandeld worden omdat ze zich anders kunnen onttrekken aan de behandeling”. Ups en downs “Het is noemenswaardig dat 2007 een intensief jaar is geweest met veel ups en downs. Medewerkers en betrokkenen hebben erg hard gewerkt om alle afdelingen op te zetten. Er is op dit moment veel behoefte aan gesloten jeugdzorg”, besluit Laurent-Jan het interview. Kijk voor meer informatie op: www.dekoppeling.com
De Koppeling is een besloten behandelcentrum voor jongeren van twaalf tot achttien jaar met ernstige gedragsproblemen. Deze jongeren werden vaak geplaatst in een justitiële jeugdinrichting, omdat er een tekort was aan behandelplekken. De Koppeling is een samenwerkingsverband van het Altra college (jeugdzorg en onderwijs), de Bascule (kinder- en jeugdpsychiatrie) en Spirit (jeugdzorg). Door de koppeling van deskundigheid biedt de Koppeling een nieuw zorgprogramma voor deze doelgroep. Samenwerken om deze jongeren beter te laten functioneren in de samenleving. Tragische gebeurtenis Op 12 september 2007 heeft Rouvoet, minister voor Jeugd en Gezin, de Koppeling geopend. De Koppeling heeft in 2007 naast de opening veel media aandacht gekregen, ondermeer dooor de tragische gebeurtenis in Amstelveen waarbij een cliënt tijdens
een buitenactiviteit is weggelopen en bij een overval op een avondwinkel een medewerker heeft doodgestoken. Laurent-Jan van den Bogaard, manager van de Koppeling, reageert: “ik vond dit een verschrikkelijke gebeurtenis. Verschrikkelijk voor de nabestaanden om op deze manier iemand te verliezen. Ook de impact die de gebeurtenis op de medewerkers heeft gehad is enorm”. Naar aanleiding van de gebeurtenis heeft de inspectie een onderzoek gedaan. Dit onderzoeksrapport zal begin 2008 gepresenteerd worden. Géén gevangenis Op de vraag hoe je deze gebeurtenis naar de maatschappij kunt verant woorden antwoordt Laurent-Jan: “de enige manier waarop je dit kunt verantwoorden is te handelen naar de procedures die er zijn. Risico’s blijf je lopen want de Koppeling is geen gevangenis. Het moet duidelijk zijn dat de Koppeling hulp biedt maar niet
Kerncijfers 2007 Kerngegevens
Aantal/bedrag
Cliënten Aantal cliënten in behandeling op december 2007
484
Capaciteit Aantal beschikbare bedden per eind 2007, inclusief deeltijdplaatsen en exclusief BOPZ
272
Waarvan deeltijdplaatsen
7
Productie Aantal verzorgingsdagen exclusief BOPZ in 2007
27.
Aantal deeltijdbehandelingen in 2007
45.72
Aantal ambulante contacten in 2007
88.64
Personeel Aantal personeelsleden in loondienst op december 2007
75
Aantal FTE personeelsleden in loondienst op december 2007
555
Bedrijfsopbrengsten
1
Totaal bedrijfsopbrengsten (in euro’s) in 2007
5.260.44
Waarvan wettelijk budget voor aanvaardbare kosten
.658.64
Waarvan overige bedrijfsopbrengsten
.60.747
Dit getal is exclusief de werknemers van de scholen en PI Research.
Ziekteverzuim Het behaalde ziekteverzuimpercentage over 2007 is 5,%, exclusief zwangerschap. Het branchegemiddelde (voor grote steden) is voor de GGZ vastgesteld op 5,4%. Wachtlijsten Er zijn wachttijden tussen de inschrijving en de start van de behandeling van gemiddeld 5 dagen voor de ambulante en de dagbehandeling en gemiddeld 64 dagen voor de dag-en-nachtbehandeling. Wanneer een norm van 8 dagen (standaard norm in de GGZ) wordt gehanteerd, wordt deze norm bij 20-25% van de cliënten overschreden. Klachten 2007 in relatie tot 2006 In het jaar 2006 heeft de klachtencommissie zeven klachten ontvangen, één aspirant klager heeft haar klacht niet doorgezet. Twee van de zeven klachten zijn door bemiddeling afgerond, de overige vier zijn in behandeling genomen. In 2007 kwamen elf meldingen binnen bij de klachtencommissie. Hiervan zijn er vijf in behandeling genomen. Zes meldingen zijn niet ontvankelijk verklaard. Daarvan ging het in vier gevallen om de wens van de melder (één keer geen klacht maar verzoek, drie keer geen klacht maar wens om met desbetreffende verantwoordelijke te spreken). In twee gevallen viel de klacht buiten de reikwijdte van de klachtenregeling en is de klager doorverwezen naar de juiste klachtencommissie.
6
Stijn Ambulante behandeling
86
600
86
0
7
4
elin g
Dag-en-nachtbehandeling
opp
Pleegzorg
de K
800
Jeug Re g d Kind ionaal C er- e n Je entrum Goo ugdpsy voor ch i en Vec iatrie ht s t ree P s yc hiat (RC k r ie v KJP) en J oor Kin e d u een gdig eren Vers en m t a nd e t Bep elijke er k i ng F Jeug oren d Ps sisch e yc h iatr ie Spe ciaa l On d er w & Z ijs or g Or t h op s yc h ia Res trische iden ti Voo rz ële Am iening s t er dam
inne n
er en
1800
G ez
Kind
Aantal cliënten 7
288
52
Dag-/deeltijdbehandeling
645
Aantal cliënten per cluster
2000
88 76
1600
1400 485
1200
1000
772
5
400
200
Begrijpen van verschillen
is interculturalisatie ook zo belangrijk juíst voor de Bascule. Allal: “Er zijn heel veel nieuwe Amsterdammers die hier geboren zijn, maar wiens wortels elders liggen. Dat is bepalend voor hun leefwijze, hoe ze de wereld waarnemen, hoe ze omgaan met problemen, hoe ze hulp vragen. Het is een uitdaging voor ons om te leren begrijpen wat het betekent voor die mensen om problemen te hebben, hoe ze hulp vragen, welke hulp ze vragen en hoe wij daar op kunnen aansluiten.”
“Als je die verschillen kunt begrijpen kun je ook beter inspelen op wat er in je omgeving gebeurt”
Interculturalisatie is één van de speerpunten van de Bascule. Allal Sallou, programmamanager interculturalisatie, legt uit wat interculturalisatie nou eigenlijk is. Allal: “Interculturalisatie zou je kunnen omschrijven als het kunnen omgaan met, en het kunnen hanteren van, de verschillen die er binnen een organisatie zijn. Die verschillen gaan niet alleen over een andere culturele of etnische achtergrond, maar ook verschillen tussen man en vrouw, seksuele geaardheid en verschillende meningen die er zijn. Die verschillen moet je als organisatie kunnen hanteren, maar je moet er ook
gebruik van kunnen maken. En als je die verschillen kunt begrijpen kun je ook beter inspelen op wat er in je omgeving gebeurt.” Om de medewerkers van de Bascule goed te laten nadenken over dit thema, en om ze te trainen hoe met interculturele verschillen om te gaan, is er een basistraining georganiseerd. Het is een uitdaging voor ons Allal vertelt dat veel medewerkers interesse hebben in het thema interculturalisatie. In een stad als Amsterdam, met zo´n diverse samenstelling van de bevolking, kun je er niet omheen. Daarom
Diversity Week
Voor hulpverleners is het belangrijk om in staat te zijn met een brede blik naar de hulpvragers te kijken. Het is belangrijk dat hulpverleners cultuursensitief te werk gaan. Allal: “Cultuursensitief is dat je je er bewust van bent dat mensen zich op een andere manier kunnen uiten dan je zelf gewend bent. Dat je je eigen norm niet als algemeen geldende norm stelt.” Cultuursensitief kan volgens Allal uitgelegd worden als het gevoelig zijn voor en bewust zijn van de taal, kleur, vorm, en de context waarin mensen leven en van de culturele waarden en normen van anderen. Maar je ook bewust zijn van je eigen culturele bagage. “We moeten ons ervan bewust zijn dat er verschillen zijn, maar er ook bij stilstaan dat onze cliënt ook weer een eigen ontwikkeling doormaakt, of deze nou uit Marokko komt of uit China.”
Van 30 juni tot 7 juli 2007 heeft in Amsterdam de Diversity Week plaatsgevonden. Het doel van de Diversity Week was het positief belichten van diversiteit en te laten zien dat diversiteit in een stad als Amsterdam én daarbuiten mogelijkheden biedt. Tijdens de Diversity Week hebben er een groot aantal activiteiten plaatsgevonden: een vierdaagse wetenschappelijke conferentie, een jongerenconferentie, een banenmarkt en een cultureel programma. Het motto was ‘Turning Diversity into Prosperity’, wat het belang van diversiteit in de huidige samenleving benadrukt. Verschillende bedrijven, waaronder de Bascule, sponsorden dit evenement.
8
Uitwisseling met Suriname
De mening van Marokkaanse jongeren
Interculturalisatie is een leerproces voor de hele organisatie. Het is leren van elkaar. Medewerkers met verschillende culturele achtergronden komen met elkaar in contact en gaan een dialoog aan. We leren ook van onze cliënten. Het is een wisselwerking. Een win-win situatie. En dat geldt ook voor de samenwerking tussen de Bascule en de WIN groep in Suriname. De WIN groep biedt in het district Nickerie, gelegen in het noordwesten van Suriname, welzijnszorg en psychosociale gezondheidszorg. De WIN groep richt zich daarbij onder andere op jeugdigen met gedrags- en opvoedingsproblemen, psychosociale of psychiatrische problemen en onderwijsleerproblemen. Ook richt zij zich op jongeren met een verstandelijke beperking. In oktober 2007 ondertekenden de WIN groep en
De Bascule biedt hulp aan kinderen, jongeren en hun ouders in de stadsregio Amsterdam. Hoewel een groot gedeelte van hen van allochtone afkomst is, zagen wij dat niet terug in ons cliëntenbestand. Een situatie die zich overigens voordoet bij meerdere instellingen voor kinder- en jeugdpsychiatrie. Onderzoeken toonden aan dat er onder allochtone inwoners minstens net zo veel sprake was van psychiatrische problemen als onder autochtonen. Maar om de één of andere reden kwamen zij niet bij de Bascule. Na analyse van de cijfers bleek dat we vooral Marokkaanse jongeren onvoldoende bereikten. Om meer zicht te krijgen op de oorzaak hiervan heeft de Bascule in 2007 het onderzoeksbureau Motivaction de opdracht gegeven nader onderzoek te verrichten. Jongeren die de community van www.Marokko.nl bezochten werden gevraagd online hun mening te geven over hun beeldvorming van de GGZ. Eén van de belangrijkste conclusies uit het onderzoek was dat voor deze jongeren de culturele achtergrond van een hulpverlener van belang is. Doordat de jongeren denken alleen autochtone hulpverleners te zullen treffen bij een hulpverleningsinstantie zijn ze minder geneigd om van die hulp gebruik te maken. Daarnaast bleek dat zij een extra hoge drempel ervaren richting de (kinder- en jeugd)psychiatrie. Met behulp van internet zou deze drempel mogelijk kleiner gemaakt kunnen worden. Met deze aanbevelingen is de Bascule onder andere mee gaan werken aan online hulpverlening via www.hulpmix.nl. En ook in de toekomst blijft de Bascule zoeken naar oplossingen om jongeren de hulp te bieden die zij nodig hebben, op een manier die bij hen past.
de Bascule een samenwerkingsovereenkomst tijdens het congres: Duurzaamheid in Zorg, Nickerie zorgt er voor. In het werkgebied van de Bascule, de regio Amsterdam, heeft 65% van de jongeren tot 18 jaar een allochtone achtergrond. Van deze groep is 20% van Surinaamse herkomst. De Bascule streeft er naar om ook aan deze jongeren met psychiatrische problematiek passende zorg te bieden. Door de samenwerking met de WIN groep doet de Bascule kennis en ervaring op betreffende de hulp aan Surinaamse jongeren met psychosociale of psychiatrische problemen. En de medewerkers van de WIN groep profiteren weer van de kennis en ervaring van de Bascule op het gebied van de kinder- en jeugdpsychiatrie. Op verschillende manieren zal de samenwerking ‘cross-cultureel’ worden uitgebouwd.
Wisseltrofee
Multiculturele werkgever De Bascule streeft naar een intercultureel personeelsbestand. In 2007 is de samenwerking met Alltop, een bureau voor de werving van allochtone medewerkers, voortgezet. Daarnaast is intensief gezocht naar andere mogelijkheden om diversiteit in de personeelssamenstelling te bewerkstelligen. Bijvoorbeeld door samenwerking met allochtone studenten- en
netwerkorganisaties trachten wij onze positie als multiculturele werkgever te verstevigen. De Bascule streeft ernaar dat in 2008 20% van de medewerkers voldoet aan criteria van de Wet Samen. Voor 2007 was dit cijfer 11%. We werken er hard aan om het streefcijfer van 20% in 2008 te halen.
2007: de inspanningen van de Bascule op het gebied van interculturalisatie bleven niet onopgemerkt. Tijdens het symposium Mens erger je niet, inspelen op interculturalisatie in de GGZ, ontving de Bascule de wisseltrofee voor interculturalisatie in de GGZ. Deze prijs, van brancheorganisatie GGZ Nederland, wordt ieder jaar uitgereikt aan een GGZ-instelling die zich op positieve wijze onderscheidt op het gebied van interculturalisatie. In 2008 zal de Bascule het congres organiseren en de trofee aan een andere GGZ instelling uitreiken.
Mee praten, mee denken De medezeggenschap voor organisaties als de Bascule is bij de wet geregeld. Er is medezeggenschap voor medewerkers en voor cliënten. Binnen de Bascule bestaan er diverse organen die zich hier mee bezig houden.
De ondernemingsraad
De ondernemingsraad van de Bascule streeft ernaar om vanuit de medezeggenschap bij te dragen aan een gezonde organisatie: een organisatie waar een goede balans is tussen de belangen van de werknemers en die van de organisatie. In 2007 had de ondernemingsraad veel aandacht voor de gevolgen van de nieuwe huisvesting aan de Meibergdreef. Daarnaast hield zij zich bezig met de manier waarop de medewerkers door het management geïnformeerd werden over nieuwe samenwerkingsverbanden en wijzigingen in de organisatie. Tevens heeft de ondernemingsraad over het jaar 2007 een eigen jaarverslag gepubliceerd.
De Jongerenraad, wat is dat nou eigenlijk…? Wat is de Jongerenraad? En wat doet de Jongerenraad eigenlijk? Nick, een 5-jarige jongen die lid is van de Jongerenraad van de Bascule, legt het uit: “de Jongerenraad bestaat uit jongeren die zijn opgenomen bij cluster Jeugd. Uit elk van de acht behandelgroepen zit er één jongere in de raad”. Nick noemt hen het visitekaartje van zijn of haar groep. Wanneer de Jongerenraad één keer in de twee weken bij elkaar komt, bespreken zij zaken die de jongeren van alle behandelgroepen aangaan. Eén van de belangrijkste dingen die de Jongerenraad in 2007 heeft bereikt is volgens Nick dat de jongeren van de behandelgroepen nu elke vrijdagmiddag met elkaar voetballen. “Ik vind het belangrijk om deel uit te maken van de Jongerenraad omdat ik iets wil betekenen voor mijn medemens, voor mijn mede-Basculenaars, aldus Nick.” Hij zou graag zien dat de Jongerenraad in de toekomst meer verantwoordelijkheid krijgt. * Nick is een fictieve naam.
Centrale Cliëntenraad De Centrale Cliëntenraad is er voor ouders of verzorgers van kinderen en jongeren die bij de Bascule in behandeling zijn. In 2007 heeft de Centrale Cliëntenraad zich bezig gehouden met het opzetten en versterken van haar eigen
organisatie en het verbeteren van het contact met de achterban. De Centrale Cliëntenraad geeft uitvoering aan de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (WMZC) door de Raad van Bestuur te bevragen en te adviseren. Eén van de
Medezeggenschap op school Wat doet de Medezeggenschapsraad, en wat is het verschil met de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad? Frank van Schagen, administratief medewerker bij de Professor Waterinkschool en tevens secretaris van de Medezeggenschapsraad, weet het antwoord. Hij vertelt dat er in de Medezeggenschapsraad van de Professor Waterinkschool plaats is voor drie ouders en drie personeelsleden, maar dat er op dit moment helaas maar twee ouders lid zijn. Dit is jammer, want: “een Medezeggenschapsraad is juist zo belangrijk omdat het beleid van de school een zaak is die iedereen, en niet alleen de directie, aangaat,’’ aldus Frank van Schagen. Wanneer de Medezeggenschapsraad één keer per maand bij elkaar komt, bespreken zij onder andere het jaarverslag en het schoolplan. Het belangrijkste dat de Medezeggenschapsraad in 2007 heeft bereikt is dat zij zichzelf weer op de kaart heeft gezet. Er is namelijk een tijdje geen Medezeggenschapsraad geweest. Waar de Medezeggenschapsraad bijeenkomt om te praten over één school, zitten in de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad ouders en personeelsleden van beide scholen die onder de Bascule vallen: de Professor Waterinkschool en de Pionier. belangrijkste activiteiten van de Centrale Cliëntenraad in 2007 was het schrijven van een protocol over de aanwezigheid van ouders bij de bespreking van het behandelplan van hun kind. Eind december is dit een feit geworden.
Verhoging? Wij willen graag weten of onze cliënten tevreden zijn over de hulp die zij hebben gekregen. Daarom delen wij sinds oktober 2007 de GGZ-thermometer uit aan cliënten die hun behandeling afsluiten. De GGZ-thermometer is een instrument om te onderzoeken hoe cliënten de geboden zorg waarderen. De GGZ-thermometer bestaat uit een vragenlijst die anoniem kan worden ingevuld. Met de resultaten kunnen wij zien of, en zo ja waar, er verbeteringen nodig zijn. In 2008 zullen de eerste resultaten zichtbaar worden. Wij houden de vinger aan de pols! 0
Bascule& Kwaliteit Met ingang van december 2007 is de Bascule HKZ-gecertificeerd. Dit betekent dat we in voldoende mate hebben aangetoond dat: • de Bascule voldoet aan alle afgesproken voorwaarden om de best mogelijke zorg te leveren, • de cliënt daarbij centraal staat, • betrouwbare resultaten gepresenteerd kunnen worden en • voortdurend gewerkt wordt aan het verbeteren van de zorg die de Bascule biedt. Er ging een lange weg aan de certificering vooraf. Maar uiteindelijk, na het opstellen van enkele verbeterplannen, werd het certificaat toegekend. Om te zorgen dat de verbeteringen worden doorgevoerd werken we met verbeterregisters. Hierin worden verbeterpunten opgenomen op basis van feedback van cliënten, ervaringen met ketenpart-
Spiegelbijeenkomsten
ners, interne evaluaties, interne audits e.d. De certificering heeft duidelijk gemaakt dat we vaker moeten kijken of de uitvoering van de hulpverlening volgens afspraak verloopt en of verbeteringen noodzakelijk zijn. Afspraken, regelingen, procedures en protocollen zijn wel voldoende vastgelegd, maar de toegankelijkheid voor de medewerkers kan beter. Elektronische formulieren Om dit te bereiken hebben we een plan van aanpak opgesteld. In 2007 zijn een aantal interne auditors opgeleid die een audit hebben uitgevoerd. Dit leverde een aantal adviezen op: over de verbetering van de informatie die bij het begin van de behandeling wordt verstrekt, het actualiseren van de folders, en de aanbeveling om voor personeelsmutaties meer gebruik te maken van elektronische formulieren.
In het kader van het kwaliteitsbeleid is de Bascule in 2006 gestart met het organiseren van Spiegelbijeenkomsten. De Spiegelbijeenkomst is een manier om feedback van cliënten te krijgen op alle aspecten van de zorg en de bejegening. Onderwerpen die aan bod zijn gekomen: het advies om meer sport en spel in de behandeling te betrekken, het belang van goed taxivervoer, de behoefte aan meer coaching van de ouders, de toegankelijkheid van de medewerkers en hun eindeloze geduld, de slechte bereikbaarheid van de psychiater in het weekend, de soms uitstekende en soms haperende afstemming tussen de Bascule en andere hulpverleners. Het doel van de Spiegelbijeenkomsten is leidinggevenden en medewerkers (opnieuw) bewust te maken van het patiëntenperspectief. Regelmatig zijn concrete verbeteracties het resultaat van de feedback van cliënten. Spiegelbijeenkomsten helpen de kwaliteit vooruit!
De Wijkpost*, transculturele hulp in de wijk Eén van onze uitgangspunten is dat we kinderen, jongeren en gezinnen met psychische problemen helpen, ongeacht hun cultuur of afkomst. Met dit uitgangspunt zou je verwachten dat de samenstelling van het cliëntenbestand van de Bascule een afspiegeling zou zijn van de maatschappij. Maar dat klopt niet: het percentage cliënten met een niet-Nederlandse achtergrond bleef ver achter bij de cijfers voor de regio Amsterdam. Het aantal cliënten met een niet-Nederlandse achtergrond binnen de Bascule was 0% (4e kwartaal 2007), terwijl in de regio Amsterdam het aantal jongeren van niet-Nederlandse afkomst ca. 65% is. Gezondheidscentra Uit verschillende onderzoeken bleek dat veel allochtonen een extra hoge drempel ervaren richting de kinder- en jeugdpsychiatrie, terwijl zij wel meer dan gemiddeld gebruik maken van de eerste lijnszorg, zoals de huisarts.
In 2007 is er met veel medewerkers nagedacht over dit probleem. Het idee groeide: een wijkgerichte organisatie, dicht bij de doelgroep en in samenwerking met gezondheidscentra. De zorgverzekeraar bleek in dit plan geïnteresseerd en heeft extra capaciteit toegezegd voor de realisatie van dit plan. Laagdrempelig In 2008 zal de eerste wijkpost geopend worden in Amsterdam West. We zullen er onderzoek en ambulante behandeling bieden voor kinderen, jongeren en gezinnen. Kortdurend, laagdrempelig en intensief. De wijkposten richten zich op bewoners van niet-Nederlandse afkomst, maar ook autochtone bewoners die de GGZ tot nu toe niet wisten te vinden, zijn welkom. De problemen waarmee bewoners bij de wijkpost kunnen aankloppen zijn divers. Het hele spectrum van psychische problemen waar jongeren en hun ouders mee
geconfronteerd kunnen worden zoals: opvoedproblematiek, psychotrauma, adhd, angst, depressie of problemen in het contact met anderen. Maar ook met onverklaarde buik- en hoofpijnklachten kunnen zij bij de wijkpost terecht. Waar nodig bieden we meer dan alleen zorg. We helpen cliënten bij het vinden van de weg in de zorg (verwijzingen), maar ook hulp bij het oplossen van allerlei praktische problemen die de hulpverlening in de weg kunnen staan, zoals schuldsanering en huisvesting. Wat de behandelingen betreft, zullen de medewerkers zoveel mogelijk gaan werken met geprotocolleerde en gestandaardiseerde behandelmethodes, zodat er zo effectief mogelijk gewerkt kan worden. * Hoewel we hier spreken over de ‘wijkpost’, vinden we dit geen passende naam voor dit nieuwe zorgconcept. Daarom hebben we een nieuwe naam bedacht. Bij de opening van de eerste wijkpost zal de naam bekend worden gemaakt.
Organisatiestructuur de Bascule Raad van Commissarissen
Raad van Bestuur Afdeling Opleiding, Onderzoek en Onderwijs Cliëntenraad Ondernemingsraad Medezeggenschapsraad
ste Geneeskundige
Ondersteunende diensten
Kinderen
Jeugd
Regionaal Centrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie RCKJP
Adressen Bezoekadres Raad van Bestuur IJsbaanpad 6 076 CV Amsterdam Postadres Postbus 0 5 ZG Duivendrecht Telefoon (020) 80 00 E-mail
[email protected] www.debascule.com
FORA
Forensische Jeugdpsychiatrie
De Koppeling
Gezinnen
Colofon Dit is het verkorte jaarverslag van de Bascule 2007. Het wordt verspreid onder relaties en medewerkers. Exemplaren van het verkorte jaarverslag en het volledige jaardocument 2007 zijn te downloaden van onze website: www.debascule.com en te bestellen via (020) 80 7 00. Juni 2008 Oplage 2500 exemplaren
Scholen
Psychiatrie voor Kinderen en Jeugdigen met een Verstandelijke Beperking
Redactie Guus de Beer: bestuurssecretaris Clara Vollaard: beleidsmedewerker communicatie Marjolein Hoozemans: beleidsmedewerker projecten Sarah de Winter: stagiaire communicatie Vormgeving en productie Meyson Communicatie Druk Grafinoord, Assendelft
2
Speciaal Onderwijs & Zorg
