Jaarverslag Arbeid & Milieu vzw. Goedgekeurd op de Algemene Vergadering van

Jaarverslag 2012

Arbeid & Milieu vzw

Goedgekeurd op de Algemene Vergadering van 25 maart 2013

Inhoud 1.

2.

INLEIDING ..................................................................................................................................... 3 1.1.

Over Arbeid & Milieu .......................................................................................................... 3

1.2.

De visie van A&M ................................................................................................................. 3

1.3.

A&M in 2012 ......................................................................................................................... 4

WERKING A&M ............................................................................................................................. 4 2.1.

Organisatie............................................................................................................................ 4



Algemene Vergadering .......................................................................................................... 4



Raad van Bestuur ................................................................................................................... 5



Personeel ................................................................................................................................ 6



Wijziging statuten .................................................................................................................. 6

2.2.

Activiteitenverslag 2012 .................................................................................................... 7

A.

Informeren en sensibiliseren............................................................................................ 7

B.

Overleg................................................................................................................................. 27

C.

Beleidsadvisering .............................................................................................................. 28

D.

Samenwerkingsverbanden .............................................................................................. 29

2

Jaarverslag 2012 Arbeid & Milieu vzw

1. INLEIDING 1.1.

Over Arbeid & Milieu

Arbeid & Milieu vzw is het samenwerkingsverband tussen de milieubeweging en de 3 Vlaamse vakbonden: ACV, ABVV en ACLVB. Arbeid & Milieu vzw streeft naar een sociaal en ecologisch verantwoorde samenleving. Dit proberen we te bereiken op 3 manieren: A. We informeren en sensibiliseren de vakbonden en milieubeweging over sociale en ecologische thema’s. Hiertoe organiseert Arbeid & Milieu vzw een waaier aan activiteiten - gaande van de jaarlijkse fietstocht, over info- en studie-avonden tot bedrijfsbezoeken. Hierbij staan telkens de bevordering van wederzijds contact en begrip tussen de milieubeweging en de vakbonden centraal. B. We organiseren overleg tussen de milieubeweging en de vakbonden, over thema’s waar een raakvlak is tussen de pijlers ecologie en economie. C. We doen aan beleidsadvisering rond onze gemeenschappelijke standpunten.

1.2.

De visie van A&M

De vakbonden en de milieubeweging stellen vast dat in ons huidig maatschappelijk model teveel de nadruk ligt op economie, terwijl juist de integratie van sociale, ecologische en economische belangen noodzakelijk is. Deze inzichten vertalen zich onder meer in een milieuwerking binnen de vakbonden en een groeiende aandacht voor sociaal-economische aspecten binnen de milieubeweging. Om die reden is Arbeid & Milieu vzw in 1987 opgericht. Omdat de vakbonden en de milieubeweging er van uit gaan dat er een werkveld is dat ze het best samen aanpakken, met beide organisaties tegelijk. Zo komen ze tot een sterker resultaat: én inhoudelijk, én organisatorisch. De activiteiten van Arbeid & Milieu moeten dan ook een meerwaarde bieden ten opzichte van de afzonderlijke werkingen van de vakbonden en de milieubeweging.

3


1.3.

A&M in 2012

Samengevat zag de werking in 2012 voor Arbeid & Milieu er als volgt uit (elk van de aspecten komt verder in dit document nog uitgebreid aan bod): 

 

  

Er werden weer heel wat vormingen voor vakbondsafgevaardigden en militanten georganiseerd. Zo werden vormingen georganiseerd rond de rechtvaardige transitie, duurzaam watergebruik en in het kader van het project duurzaam winkelen (een overzicht van de vormingen vind je bij de activiteiten onder 2.2.). In 2012 stonden 2 projecten centraal: Duurzaam winkelen en Green workplaces (zie p. 24). Ook enkele andere activiteiten, die los stonden van de lopende projecten, werden georganiseerd. Meer informatie over deze activiteiten vind je onder het activiteitenverslag 2012 (zie 2.2.). Om een goede werking te garanderen is overleg met verschillende organisaties van belang. (Zie 2.2 B.) Een andere pijler van de werking van A&M is beleidsadvies geven rond verschillende thema’s (zie 2.2 C.) Tot slot komt ook een overzicht van de samenwerkingsverbanden aan bod onder 2.2 D.

2. WERKING A&M 2.1.

Organisatie

 Algemene Vergadering Op 29/10/2012 was de Algemene Vergadering als volgt samengesteld: Stemgerechtigde leden van de AV Naam Bienstman Mathias Cautaers Eddie Claeys Stefaan Clauwaert Annick Cloots Lieze Cnop Walter Cox Lieve De Wel Bert De Witte Cindy De Smet Lieven Desmet Mike Genet Michel Gillabel Jeroen

4


Organisatie

Fractie

BBL Greenpeace BBL ABVV BBL ACV ACV ACV ABVV HIVA BBL

Milieubeweging Milieubeweging Milieubeweging Vakbonden Milieubeweging Vakbonden Vakbonden Vakbonden Vakbonden Andere Milieubeweging Milieubeweging

Greenpeace BBL

Milieubeweging

Goossens Johan Grietens Erik Jacobs Danny Kiekens Dominique Kwanten Suzanne Lesaffer Jordi Lodewijckx Patrick Peirens Pierre Van Dyck Sara Van Hamme Dirk Vandecasteele Karlien

ABVV BBL BBL ISUA ACLVB VIGEO ABVV ACV BBL ACLVB BBL

Vakbonden Milieubeweging Milieubeweging Andere Vakbonden Andere Vakbonden Vakbonden Milieubeweging Vakbonden Milieubeweging

Verbeek Pieter Vermorgen Ann Verplancken Elie

ABVV ACV ABVV

Vakbonden Vakbonden Vakbonden

Neirynck Sara

gecoöpteerd

Gecoöpteerden

Snoeck Fredrik

gecoöpteerd

Gecoöpteerden

Gecoöpteerd:

Wyffels Timothy gecoöpteerd Aangevuld met niet-stemgerechtigde leden van de AV

Gecoöpteerden

De lijst van stemgerechtigde leden de AV werd als volgt gewijzigd: 

Van Assche Jo (RUG CDO) trad uit op 22/03/2012 wordt vervangen door De Smet Lieven (HIVA) op 29/10/2012.

In 2012 vonden 2 Algemene Vergaderingen plaats.

Vergadering

Datum

Plaats

Algemene Vergadering A&M Algemene Vergadering A&M

22/03/2012 29/10/2012

Brussel Brussel

 Raad van Bestuur Begin 2012 was de Raad van Bestuur als volgt samengesteld: Naam Dominique Kiekens (voorzitster) Pieter Verbeek Bert De Wel Suzanne Kwanten Mike Desmet Sara Van Dyck

5


Organisatie ISUA ABVV ACV ACLVB BBL BBL

Fractie Andere Vakbonden Vakbonden Vakbonden Milieubeweging Milieubeweging

In 2012 kwam de Raad van Bestuur 6 maal samen.

Vergadering

Datum

Plaats

Raad van Bestuur A&M Raad van Bestuur A&M Raad van Bestuur A&M Raad van Bestuur A&M Raad van Bestuur A&M Raad van Bestuur A&M

17/02 26/04 07/06 06/09 29/10 06/12

Niel Brussel Brussel Brussel Brussel Brussel

 Personeel Ook in 2012 bestond het secretariaat van A&M uit 2 werknemers: Coördinator: Jorre Van Damme Educatief Medewerker: Thijs Calu

-

 Wijziging statuten In 2012 bleven de statuten ongewijzigd.

6


2.2.

Activiteitenverslag 2012

A. Informeren en sensibiliseren Deze doelstelling van Arbeid & Milieu vzw concentreert zich rond een 4-tal speerpunten: het organiseren van activiteiten, de websites www.a-m.be en www.groenejobs.be , het AM Magazine en onze projectwerking.



Activiteiten In 2012 organiseerde Arbeid en Milieu vzw 18 activiteiten. Activiteit 1 en 2 zijn gewestelijke activiteiten, waarbij een minimum van 50 deelnemers vereist is. De overige activiteiten zijn onze vormingsactiviteiten, met een vereist minimum van 15 deelnemers.

Activiteit 1 (gewestelijk)

Datum

Plaats

Deelnemers aantal

Green Worplaces workshops

21/09/2012 17/10/2012 30/11/2012

Brugge Laakdal HouthalenHelchteren

70 (16 + 32 + 22)

In het kader van het project Green Workplaces werden in het najaar 3 thematische workshops georganiseerd, telkens gekoppeld aan een bedrijfsbezoek: Workshop syndicaal overleg en milieu-investeringen (21/09 – Brugge)

7


We starten de workshop met een getuigenis van Stefaan Wiliams, ACV-delegee bij Picanol. Stefaan licht toe welke milieu-investeringen in zijn bedrijf zijn genomen en welke de rol van de vakbond hierbij was. Hij staat ook stil bij de drempels die genomen moeten worden. Acties die genomen zijn, zijn o.a. uitbreiden en moderniseren fietsenstalling, uitdelen gratis stenen tassen ter vervanging van plastieken bekers, ... Aan de hand van deze getuigenis gaan de deelnemers met elkaar in discussie en delen hun eigen ervaringen met de groep. Workshop mobiliteitsbeleid en fiscaliteit (17/10 – Laakdal) Voor deze workshop deden we een beroep op Stef Broodcoorens van Traject vzw, een organisatie die gespecialiseerd is in verschillende mobiliteitsgerelateerde zaken, zoals parking management en de opmaak en uitwerking van mobiliteitsprojecten en bedrijfsvervoerplannen. Stef geeft de deelnemers een overzicht van de mobiliteitsproblematiek en doet een aantal tools uit de doeken die nuttig kunnen zijn binnen de eigen bedrijfscontext. Hierbij komen zaken zoals het pendelfonds, bedrijfsvervoerplannen, provinciale mobiliteitspunten, ... aan bod. Er is terug een centrale getuigenis vanuit de vakbonden: Ilja Vandekerckhove, ACLVBafgevaardigde bij Fortis, geeft toelichting over het beleid dat Fortis voert rond bedrijfswagens en het standpunt van het ACLVB tegenover dit beleid. De workshop werd afgesloten met een interactieve discussie aan de hand van een aantal stellingen. Workshop veiligheid en gezondheid bij duurzaam materialenbeheer (30/11 – Houthalen – Helchteren)

8


Er beweegt heel wat rond rond het duurzaam beheer van materialen en het sluiten van materiaalkringlopen. Voor veel bedrijven betekent dit een aanpassing van de productiemethode en werken met nieuwe materialen. Op zich een goede zaak, maar verschillende voorbeelden hebben al aangetoond dat dit ingrijpende gevolgen kan hebben voor de veiligheid en gezondheid van de betrokken werknemers. Bij wijze van inleiding geeft Jeroen Gillabel een presentatie over wat er de dag van vandaag beweegt op het vlak van duurzaam materialenbeheer. Daarna komen 2 centrale getuigenissen aan bod: Jean-Paul Bunckens is ABVV-afgevaardigde bij Norbord, dat de laatste jaren zwaar geïnvesteerd heeft in milieu- en veiligheidsmaatregel. Domenico Faggiodelgiglio is ABVV-afgevaardigde bij buurbedrijf Nitto. De workshop wordt terug afgesloten met een debat tussen de deelnemers aan de workshop.

Activiteit 2 (gewestelijk)

Datum

Plaats

Deelnemers Aantal

Transitiefestival – Workshop A&M

26/10/2012

Gent

56

Arbeid & Milieu verzorgde de workshop ‘Transitie op de werkvloer’ op het transitiefestival in de Vooruit in Gent. Hieronder een verslag van Leonie Hoogervorst op www.dewereldmorgen.be: Eén van de workshops op het uitverkochte transitiefestival in Gent op 26 oktober ging over transitie op de werkvloer. Efficiënter omgaan met energie, materialen en productie moeten leiden tot een overgang naar rechtvaardige duurzaamheid. Twee case-studies van de bedrijven Umicore en Tessenderlo Chemie laten echter zien dat deze stap niet altijd evident is, en over hobbelige wegen kan gaan.

9


Umicore wordt nu gezien als toonbeeld van een bedrijf dat past in een duurzame economie. Maar de herstructurering die plaatsvond om dat te bereiken bleek allesbehalve een vloeiend proces, waar de werknemers het slachtoffer van werden. Timo Wyffels (Vlaams ABVV) ging hier nader op in. “De werknemers van 50 jaar en ouder werd een brugpensioen aangeboden, wat ertoe leidde dat veel know-how verdween uit het bedrijf. Daarnaast was de outplacement (het afvloeien van werknemers naar een andere job) niet goed doordacht, er was geen maatwerk wat betreft opleiding per werknemer dus het resultaat was minimaal”. Ook vond er te weinig sociaal overleg plaats met de werknemers, en werd er niet voldoende geïnformeerd over de veiligheidsrisico's waar de nieuwe processen die bij de transitie hoorden mee gepaard gingen. Bovendien was er voor de blijvers, inclusief de werknemers van 49 jaar die net te jong waren om gebruik te maken van het brugpensioen, niets georganiseerd. Wat restte was een groep gedemotiveerde, ontevreden en wantrouwige werknemers. Tessenderlo De transitieplannen van het bedrijf Tessenderlo Chemie zijn in juli 2011 in een boekje over een duurzame toekomst voor Tessenderlo naar buiten gebracht. Het bedrijf stond nu niet bepaald bekend als een bedrijf dat op een ecologisch juiste en duurzame manier omgaat met het milieu, en de verschijning van het boekje kwam dan ook als een verrassing voor velen. Kris Engelen (hoofddelegee bij Tessenderlo Chemie – ACV): “De visie die geuit wordt in het boekje is ontwikkeld door het management, er is geen communicatie over deze plannen geweest met de vakbonden en wij waren dan ook behoorlijk verbaasd. Wij hebben met het ACV een brief geschreven als reactie hierop, omdat het boekje een duidelijke visie wat betreft duurzaamheid als business model liet zien maar er niets in terug te vinden was over duurzame tewerkstelling. We vroegen ons af: wil Tessenderlo nu duurzaamheid vermarkten of de markt verduurzamen?” De vakbonden zijn nooit betrokken geweest bij de ontwikkeling van het nieuwe beleid dat in het boekje wordt uitgelegd. De Tessenderlo Chemie-Group heeft toegegeven dat ze hiermee wellicht fout zaten, en de sociale partners inderdaad over het hoofd hebben gezien. “Het ACV heeft een aantal voorstellen gedaan aan Tessenderlo voor een duurzaam beleid, zoals zonnepanelen en windmolens plaatsen, maar hierop kregen we nooit reactie”, zegt Engelen. Just transition Eddy Kellens (secretaris ACV): “Wij willen als vakbond mee zoeken naar alternatieve projecten om duurzaamheid te bewaken, maar we mogen nooit de werknemers uit het oog verliezen. In 2014 sluit er een afdeling van Tessenderlo, wat betekent dat 60 mensen op straat komen te staan. Duurzaamheid is belangrijk, maar de tewerkstelling moet daarbij ook duurzaam zijn”. De uitdagingen voor de vakbonden met betrekking tot transitie op de werkvloer liggen vooral in het bewust maken van de maatschappij, van het belang van een vergroening van de economie. Pieter Verbeek (adviseur Vlaams ABVV): “Het gevaar bij transitie binnen bedrijven is dat zij het enkel doen omwille van de winst, groen is dus niet per se ook sociaal. De uitdaging voor een bedrijf is dus om een transitie ook just transition te laten zijn”.

10


Activiteit 4

Datum

Plaats

Vorming ACLVB – Groene Jobs/ Rechtvaardige transitie

13/01/2012

Eernegem

Deelnemers aantal 22

Ondertussen weten we allemaal dat onze economische activiteiten duurzamer moeten, willen we nog een tijdje van ons aarde genieten, en dat ook gunnen aan de generaties na ons. Onvermijdelijk moet de toekomst groener, maar dat mag niet ten koste gaan van de sociale verworvenheden. De transitie zal hoe dan ook sociaal-rechtvaardig moeten verlopen. A&M gaf deze vorming om de noodzaak van deze transitie duidelijk te maken en tips mee te geven over hoe men hier concreet mee aan de slag kan in het syndicaal overleg.

Activiteit 5

Datum

Plaats

Deelnemers aantal

Vormingen afgevaardigden duurzaam winkelen

28/02/2012 09/03/2012 13/11/2012 16/11/2012

Antwerpen Antwerpen Gent Antwerpen

17 18 19 15

In het kader van het project ‘Duurzaam winkelen: sensibiliseren over labels voor duurzame consumptie in de supermarkt’ organiseerde A&M enkele vormingen voor de 3 vakbonden over het thema. De interactieve vormingen startten telkens met een inleiding om het ‘duurzaam

11


winkelen’-verhaal te kaderen in het bredere verhaal van de sociaal-rechtvaardige transitie. Daarna werd ingegaan op de verscheidene problematieken die mede door supermarkten worden veroorzaakt (overbevissing, vermindering biodiversiteit, voedselkilometers, voedselverspilling, ...). Tot slot stonden we stil bij waar je als afgevaardigde van een supermarktketen op kunt letten om dit verhaal een duw in de goede richting te geven.

Activiteit 6

Datum

Plaats

Toelichting sociaal-rechtvaardige transitie bij milieubeweging

16/04/2012

Brussel


De milieubeweging weet al langer dan vandaag dat onze economische activiteiten duurzamer moeten, willen we nog een tijdje van ons aarde genieten, en dat ook gunnen aan de generaties na ons. Een minder bekend verhaal is de extra invulling die de vakbonden, o.a. bij monde van de ETUC hieraan geven. De transitie moet niet alleen voor een ecologische verbetering zorgen, maar zal hoe dan ook sociaal-rechtvaardig moeten verlopen.

Activiteit 7

Datum

Plaats

Energiedag ACV

23/05/2012

Brussel


Beschrijving Tijdens het ACV-congres ‘Duurzaam & sociaal gaan samen’ werd aandacht besteed aan het thema ‘duurzame energie’. De tijd bleek echter te kort om alles te behandelen en het werd ook duidelijk dat de kennis van het energievraagstuk bij de ACV- secretarissen toe was aan een update. Arbeid & Milieu hielp met de voorbereiding van deze energiedag, waarbij afgevaardigden van Spano, Burgo, Bostoen en Tessenderlo Chemie aan het woord kwamen. Ook Arbeid & Milieu gaf hier een toelichting over haar visie op een syndicale aanpak.

12


Activiteit 8

Datum

Plaats

Bedrijfsbezoek Bombardier

21/09/2012

Brugge


Dit eerste bedrijsbezoek in het kader van het ‘Green Workplaces’ project lokte meteen veel deelnemers. De bekende treinbouwer uit Brugge gidste ons door de fabriek waar de treinen van morgen geconstrueerd worden. Bij deze bekende treinbouwer uit Brugge startten we met 2 boeiende toelichtingen over de activiteiten en tewerkstelling, de doelstellingen van het bedrijf (o.a CO2-neutraal tegen 2020), het beleid rond milieu en veiligheid en gezondheid, de investeringen op die domeinen, .... Daarna gisten 2 vakbondsafgevaardigden ons door de fabriek waar de treinen en tramstellen van morgen geconstrueerd worden.

Activiteit 9

Datum

Plaats

Deelnemers aantal

Bedrijfsbezoek Nike

17/10/2012

Laakdal

29

13


CSR manager Heidi Gillemot verwelkomt ons in de vestiging van Laakdal voor een korte presentatie over de duurzaamheidsaspecten bij Nike Logistics in Laakdal. Vooral op mobiliteit wordt sterk ingezet, maar ook op een aantal andere vlakken is de laatste jaren veel ten goede veranderd. Zo heeft Nike Laakdal een ‘relighting’ project opgezet waarbij de energiewinst zo groot was dat de investering op 3 maand was terugverdiend. De windmolens op de site zijn geen eigendom van Nike, maar het levert hen wel groene energie op aan de prijs van grijze energie. Op het dak staan ook zo’n 15.000 m2 aan zonnepanelen en verder zit er ook een plan in de pijplijn om de verpakkingen efficiënter te maken en zo kosten en afval te besparen. Tenslotte wordt het afval ook op een doorgedreven manier gesorteerd. Mobiliteit Op vlak van mobiliteit spant Nike echter de kroon, zowel wat goederentransport als woonwerkverkeer betreft. Voor het goederentransport worden zoveel mogelijk trucks vermeden, en focust men op vervoer via de boot (binnenvaart), de trein, en ‘short sea’ (waarbij het traject voor een stuk over de zee loopt). Wat het woon-werkverkeer betreft worden heel wat inspanningen gedaan, vanuit de problematiek dat de vestiging met het openbaar vervoer zeer moeilijk bereikbaar is: 

   

Carpooling wordt gestimuleerd, o.a door het voorzien van de beste parkeerplaatsen op de parking, communicatie over de fiscale voordelen, ... . Voor personen die verder dan 20km van de site wonen kan een van voor 9 personen geleased worden. Elk betaalt dan 10ct/km. Om carpoolers aan elkaar te linken wordt gebruik gemaakt van het online platform carpoolplaza en elke week wordt het gebruik van een elektrische wagen verloot onder de carpoolers. Werknemers die met de fiets willen komen kunnen een fiets krijgen van het bedrijf. Werknemers die verder dan 20 km wonen krijgen zelfs een elektrische fiets. Er is een fietsvergoeding van 20ct per kilometer voorzien, ook lopers krijgen diezelfde vergoeding. Er zijn degelijke fietsenstallingen en douches. Fietsers die hulp nodig hebben bij hun route of met andere vragen over fietsen naar het werk zitten, kunnen beroep doen op zogenaamde ‘fietskapiteins’.

Dit beleid resulteert in een mooi resultaat: Ongeveer de helft van de werknemers komt met de fiets naar het werk, en zo’n 30% carpoolt.

14


Activiteit 10

Datum

Plaats

Voorstelling langetermijnvisie BBL

29/10/2012

Brussel


Bond Beter Leefmilieu (BBL) heeft als koepelorganisatie samen met de sector een langetermijnvisie Vlaamse Milieubeweging voor 2050 en concrete doelen voor 2020 ontwikkeld. Het is een dynamisch kader, dat stelselmatig verder kan aangepast worden en mee kan evolueren in de tijd. Sara Van Dyck, Lieze Cloots en Jeroen Gillabel lichten de langetermijnvisie toe. Klimaatverandering, verlies aan biodiversiteit, een ongezonde omgevingskwaliteit, schaarste aan grondstoffen en hulpbronnen, .... zijn de grote ecologische uitdagingen. Om deze uitdagingen succesvol aan te pakken, hebben we fundamentele verschuivingen nodig in ons energiegebruik, in onze omgang met grondstoffen en in ons ruimtegebruik. Dit zijn dan ook de drie kernthema’s van dit werkstuk. De inzichten die daaruit voortvloeien, moe de milieusector tot nieuwe samenwerkingsverbanden brengen, , tot creatieve werkwijzen, experimenten en innoverende activiteiten. BBL zocht tijdens dit traject ook naar de juiste strategie en rol van de hedendaagse milieubeweging. Ze keken daarnaast naar verwachtingen van andere actoren en hun verwachtingen voor de milieubeweging. Ze ontwikkelden deze visie niet alleen. Mensen uit de milieubeweging, maar ook van daarbuiten dachten mee. Dit is een inhoudelijk kompas voor de milieusector, dat kan dienen als een inspiratiebron om te innoveren en maatschappelijke partners relevante materie aan te bieden. Na de toelichting vanuit de milieubeweging zorgden de vakbonden voor een reactie. Daarna werd het debat aangegaan.

15


Activiteit 11

Datum

Plaats

Bedrijfsbezoek Remo-site

30/11/2012

HouthalenHelchteren


Enhanced Landfill Mining is een consortium van wetenschappers, academici en bedrijven die zich tot doel stellen om de in het verleden opgeslagen afvalstoffen in de wereld om te zetten in duurzame energie aan de ene kant en herbruikbare grondstoffen aan de andere kant.Een van de eerste concrete ELFM-projecten is het valoriseren van de afvalopslagplaats van Remo Milieubeheer in Houthalen-Helchteren. Meer dan 15 miljoen ton afvalstoffen zijn opgeslagen op de Remo-site. Naar schatting 45% van de afvalstoffen kunnen als materiaal gerecupereerd worden. De resterende afvalstoffen hebben een voldoende hoge calorische waarde om via voorbehandeling geschikt gemaakt te worden voor hoogefficiënte energetische valorisatie. Het project biedt werkgelegenheid aan +/- 800 laag- en hooggeschoolden gedurende 20 jaar. Maar wat zijn de gevolgen op het vlak van veiligheid en gezondheid van deze nieuwe activiteit? Hoe gaat men hiermee om? Tekst en uitleg kregen we van Filip Decosemaeker, de plant manager van de site. Group Machiels wil op belangrijke wijze bijdragen aan het duurzaam beheer van materialen, energie en infrastructuur. Het motto van Group Machiels is Closing the Circle. Vanuit zijn lokale kenniscentra in Limburg werkt Group Machiels mee aan globale oplossingen om de cirkel te sluiten en de ecologische voetafdruk van de mensheid tot nul te herleiden. Dit vertaalt zich in verschillende projecten, waaronder het ELFM-project. Verder produceert Machiels onder andere

16


windturbinebladen en constructie-onderdelen van huizen en bouwden ze verschillende zonnepanelenparken in Limburg.

Activiteit 12

Datum

Plaats

Deelnemers aantal

ACV Gent-Eeklo - Bedrijfsbezoek IVAGO

23/11/2012

Gent

15

Afvalverbranding is niet de beste oplossing, maar voorlopig kunnen we nog niet zonder. IVAGO beschikt over een hoogtechnologische afvalverbrandingsinstallatie met rookgaswassing en energieterugwinning. IVAGO verwerkt jaarlijks 100.000 ton brandbaar huishoudelijk afval en voorziet in de eigen behoefte aan elektriciteit en warmte, maar levert daarnaast ook elektriciteit af aan het openbare net. Via een ondergrondse stoomleiding zorgt IVAGO mee voor de verwarming van het Universitair Ziekenhuis Gent.

17


Activiteit 13

Datum

Plaats

Bedrijfsbezoek RWZI Aquafin (ACLVB)

19/12/2012

Lokeren


Beschrijving Samen met enkele enthousiaste ACLVB-afgevaardigden en militanten bracht A&M een bezoek aan de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) van Aquafin in Lokeren. We kregen er eerst een powerpointpresentatie te zien waarbij men de waterproblematiek en de werking van de zuiveringsinstallatie uit de doeken doet. Vlaanderen hinkt qua riolerings- en zuiveringsgraad achterop ten opzichte van de buurlanden, dus is er nog heel wat werk aan de winkel. Onder andere aan de verdere scheiding van afvalwater met hemelwater wordt druk gebouwd. Dat afvalwater moet natuurlijk nog steeds ergens heen om gezuiverd te worden, en dat doen de zuiveringsinstallaties van Aquafin. Het water dat hier gezuiverd wordt, belandt uiteindelijk terug in oppervlaktewater en wordt dus niet gezuiverd tot op ‘drinkwaterniveau’. Na de presentatie kregen we een rondleiding langs de verschillende fasen van het zuiveringsproces: Na een mechanische zuivering, waarbij allerlei grof vuil uit het water wordt gehaald, stroomt het water door naar een vet- en zandvanger. Daarna gaat het richting het biologische zuiveringsproces, waarbij actief slib wordt toegevoegd aan het te zuiveren water. Dit actief slib bevat duizenden microscopisch kleine bacteriën die de vervuiling als het ware opeten. In de beluchtingsbekkens wordt zuurstof toegevoegd aan het water, wat de bacteriën in het slib nodig hebben om het organisch materiaal af te breken. De laatste stap is de nabezinking in de nabezinktanks. Door een voldoende lange verblijftijd en een rustige stroming zakt het slib naar de bodem van de tank, waar het naar een centrale put wordt geleid. Bovenaan bevindt zich het gezuiverde water (effluent), dat zachtjes overstort en via een meetinstallatie naar een nabije waterloop stroomt.

Activiteit 14

Datum

Plaats

Nabesbreking bedrijfsbezoek Aquafin/ Vorming water (ACLVB)

20/12/2012

Gent


De uitstap naar Aquafin in Lokeren kende nog een vervolg in de vorm van een vorming over de impact van bedrijven op de waterhuishouding. Op deze vorming werd verder gegaan op de problematiek die bij Aquafin reeds werd geschetst, waarbij de rol van bedrijven centraal staat. Daarna werden enkele tools aangereikt om via de vakbondswerking een eventuele waterproblematiek bij het bedrijf aan te kaarten, gekoppeld aan een aantal mogelijke maatregelen.

18




Bijdragen aan initiatieven van derden Arbeid & Milieu werd verschillende malen aangezocht om haar expertise en en ervaringen te delen door bijdragen te leveren in de vorm van een toespraak op conferenties of het begeleiden van een workshop die georganiseerd wordt door derden. De belangrijkste hieronder waren de volgende: Activiteit

Datum Plaats

13/03

1

ETUC-ETUI Conference Towards Rio+20: A Sustainable New Deal for Europe, Jørlunde, DK

Jørlunde Conferentie Rio+20 & Vakbonden 82 ( Denepositie v/d uit Europa marken) vakbonden m.b.t. duurzame ontwikkeling

06/05

Antwerpen

Workshop

2

Het Groene Boek, tafel “Groene(re) economie”

09/10

Brussel

3

European Conference Green Workplaces

Conferentie Green Workplaces

BRISE-forum

10/12

Brussel

Conferentie aanzetten tot Vakbonden +/- 80 een België (FRduurzame & NL-talig) economische transitie

4

19

Aard


Thema

Groene economie

Doelgroep Deelnemers

Bezoekers beurs

10

Vakbonden 95 uit Europa



AM Magazine

Magazine 1: januari – februari – maart

In 2012 werd de stijl en inhoud van ons magazine volledig herzien. Het eerste nummer verscheen eind maart, in een oplage van 750 exemplaren. Dossier: Groene Werkplaatsen Worden er plastieken bekertjes gebruikt in het bedrijfsrestaurant? Werd je werkkledij in dubieuze arbeidsomstandigheden geproduceerd? Wordt er kwistig met dure energie omgesprongen? Wordt duurzaam pendelen niet gestimuleerd? Bij zowat iedere werkgever is op één of meerdere vlakken ruimte voor het vergroenen van de werkplek, en daar kan je als delegee een rol in spelen. Inhoud:     

Editoriaal: Verander, begin bij jezelf! Rood, groen en blauw voor een groene(re) werkplek Delegee aan het woord: Marc Alexander, hoofdafgevaardigde ACV-Metea bij Nyrstar (Balen) Interview met Nico Vandamme, Strategisch accountmanager groene economie bij VDAB A&M in 't kort o Breng leven op je bedrijfsdaken! o Europees visserijbeleid met langetermijnvisie kan voor 100.000 extra jobs zorgen

20


Magazine 2: april –mei – juni

Het 2e magazine verscheen eind juni, in een oplage van 750 exemplaren. Dossier: energiebesparing in bedrijven Eind 2012 liep het benchmarkingconvenant ten einde. Het auditconvenant, de tegenhanger van het benchmarkingconvenant voor de middelgrote bedrijven, loopt af eind 2013. Deze instrumenten zijn cruciaal voor ons klimaatbeleid. Ze moesten energiebesparing stimuleren en de CO2 uitstoot van onze bedrijven verminderen. Het blijft echter een groot vraagteken in hoeverre de convenanten hierin slaagden. Zonder een transparante evaluatie van de kosten en baten van de convenanten, startte de Vlaamse Regering achter de schermen echter al met onderhandeling over een nieuw convenant. Hoe dat er zal uitzien, blijft koffiedik kijken. Inhoud: Editoriaal: RIO+20: een zoveelste conferentie zonder meer, of een momentum om (zelf) te handelen?  Nieuw energiebesparingsbeleid voor de industrie: benchmarking- & auditconvenant onder de loep  Luc, Dirk en Frank: lassers en kraanmachinist bij Ellimetal (Meeuwen/Genk)  BASF: Een interview met Wim De Jongh (ACLVB), Denise Schellemans (LBC) en Ivo Janssen (ABVV)  A&M in 't kort: o Ecobouwers o S-MOVE.be o Militantenmap wij willen schone kleren 21 Jaarverslag 2012 Arbeid & Milieu vzw 

Magazine 3: juli – augustus – september

Het 3e magazine verscheen eind september, in een oplage van 750 exemplaren. Dossier: vergroening in de dienstensector Woorden als ‘verduurzamen’ en ‘vergroenen’ van de economie roepen vaak nog een clichébeeld op: dat van de grote fabriek waar de schoorsteen slecht riekende zwarte rook spuwt en dode vissen komen bovendrijven in de langslopende rivier, en waar na enige inspanning diezelfde fabriek een filter in de schouw en zonnepanelen op het dak heeft geplaatst, en waar de vissen terug vrolijk in het gezuiverde water rondzwemmen. Dat zo’n beelden in ons opkomen wijst er op dat we misschien nog een te beperkt idee hebben van waar en hoe we onze economie (verder) kunnen vergroenen. Die bestaat nu immers voor het grootste deel uit diensten, en ook daar willen we een transitie naar een ecologisch, economisch en sociaal duurzame activiteit. Inhoud:     

Editoriaal: Hoe krijgen we de Dacia Duster-Vlaming aan het zingen voor het klimaat? Dossier Vergroening in de dienstensector: Vergroenen van de Dienstensector, hoe doe je dat? Delegee aan het woord: Tuur Vanmuysen Bedrijf in de kijker: Thuiszorg Vleminckveld A&M in 't kort: o Vissen op afval o Natuurpunt lanceert bijenhotels voor bedrijven

22


Magazine 4: oktober – november – december

Het 4e magazine verscheen eind december, in een oplage van 850 exemplaren. Dossier: duurzaam materialenbeheer Meer duurzaam materialenbeheer is een absolute noodzaak voor ons allen. Het is één van die domeinen waar de uitdaging om spaarzaam om te gaan met ons leefmilieu al niet meer los te koppelen valt van het veilig stellen van onze welvaart in de nabije toekomst. Veel bedrijven maken op dit moment al het – soms moeilijke – leerproces mee om het werken met nieuwe materialen, productieprocessen en businessmodellen in goede banen te leiden. Inhoud:     

Editoriaal: Over Doha, groene economie, glazen bollen en sociale innovatie Dossier: Duurzaam materialenbeheer: waarom, hoe en wat? Delegee aan het woord: Stefaan Williams, ACV hoofdafgevaardigde bij Picanol (Ieper) Bedrijf in de kijker: Norbord A&M in 't kort o Groene arbeidsplaatsen: handeleiding voor vakbondsafgevaardigden o www.ecoplan.be

23




Projectwerking

Duurzaam winkelen – Sensibiliseren over labels voor duurzame consumptie in de supermarkt Een groot deel van de consumenten beslist over de precieze aankopen op de plaats van aankoop. Deze “Consumption Junction” is een van de meest interessante plaatsen om consumenten aan te sporen tot duurzaam aankoopgedrag. Vandaar dat het Netwerk Bewust Verbruiken vzw, samen met haar partners Vredeseilanden vzw, Bioforum Vlaanderen vzw en Arbeid & Milieu vzw, in dit project een partnerschap aangaat met distributiebedrijven om de consumenten op de winkelvloer te sensibiliseren over gelabelde, duurzame producten. Doelstellingen en visie van het project Hoofddoelstelling Bevorderen van de consumptie van gelabelde duurzame producten in grootwarenhuizen door in te zetten op in store communicatie over labels en gelabelde producten. Doelgroep Het project richt zich op twee doelgroepen: enerzijds de consument en anderzijds de distributiesector. De primaire doelgroep zijn de bezoekers van grootwarenhuizen. De achterliggende doelstelling waaraan dit project een bijdrage wil leveren is dat consumenten meer duurzame en ecologische producten aankopen.  Enerzijds is het uitgangspunt dat er bij de reeds overtuigde consumenten voldoende groeipotentieel is. De zogenaamde Cultural Creatives vormen een groot potentieel voor meer duurzame aankopen omdat ze zich laten leiden door waarden.  Anderzijds willen we graag nog meer consumenten bereiken. Onze doelgroep is daarbij consumenten die open staan voor duurzaamheid, die wel geïnteresseerd zijn maar er niet teveel moeite willen voor doen. Het gaat om consumenten die één of meerdere van de aspecten van duurzame ontwikkeling (milieu, verbod op kinderarbeid,...) belangrijk vinden maar hun duurzaam gedachtegoed onvoldoende omzetten in de aankoop van duurzame producten. Daarom willen we via en samen met de retailers het koopgedrag van deze consumenten beïnvloeden. We willen met dit project de drempel om duurzame producten aan te kopen verlagen door de informatie over deze producten in de supermarkt beschikbaar te maken.

24


Binnen de distributiesector worden meerdere actoren betrokken bij het project: zowel op nationaal niveau als lokaal bij de betrokken winkels. Het gaat over verantwoordelijken voor marketing, communicatie, duurzame ontwikkeling, leefmilieu, aankopers, winkelverantwoordelijken,... Daarnaast worden ook vakbondsafgevaardigden uit de distributie betrokken. Delhaize en Carrefour verklaarden zich bereid om mee te werken. Arbeid & Milieu organiseerde binnen het kader van dit project vormingen voor vakbondsafgevaardigden uit de distributiesector. Informatie over duurzame labels speelde hierin een belangrijke rol, al werd dit gekaderd in een bredere verhaal over de rechtvaardige transitie. Concreet werden hierover 4 vormingen georganiseerd: 2 voor LBC, 1 voor BBTK en 1 voor ACLVB.

Green workplaces

Het Green Workplace project is een project van het Europees vakverbond rond vergroening van de werkplek. Op Vlaams niveau wordt dit project getrokken en uitgewerkt door Het ACV, het Vlaams ABVV, het ACLVB en de Bond Beter Leefmilieu, samenwerkend binnen Arbeid & Milieu. Resultaten van het project: 1. Goede praktijken identificeren en uitdragen. Een aantal delegees die te maken kregen met vergroening in hun bedrijf werden aangesproken. Zij vormden de input voor onze website www.groenejobs.be . De goede praktijken zorgden ook voor heel wat interviews in AM Magazine, getuigenissen op de workshops (zie hierna) en bijdragen op andere activiteiten zoals het transitiefestival. 2. Bijdrage beknopt handboek voor vergroening, waarin een aantal van deze ‘goede praktijken’ als voorbeeld werd gegeven, naast andere internationale voorbeelden. Het handboek is bruikbaar voor een brede groep van afgevaardigden die in hun bedrijf werk willen maken van vergroening.

25


3. Een aantal workshops werden georganiseerd, waar met een bredere groep van afgevaardigden gewerkt wordt aan de bruikbaarheid van het handboek en de rond de haalbaarheid van vergroening op de werkvloer. De workshops werden telkens voorafgegaan door een bedrijfsbezoek. 4. Het eerste AM Magazine van 2012 werd meteen een themanummer ‘Groene werkplaatsen’

26


Hoe werd het project uitgewerkt? 1. Met een maximale betrokkenheid van afgevaardigden. 2. Vergroening van de werkplek niet alleen zien als maatregelen die de werkomgeving duurzamer maken (zoals energiebesparende maatregelen, afvalbeleid, etc…), maar ook maatregelen die raken aan de processen en activiteit zelf van het bedrijf (best beschikbare technologieën, “better, not cheaper”, nieuwe producten en productiemethoden, etc…). 3. Zowel (1) situaties waar de verandering plaats kon vinden op initiatief van de afgevaardigde(n), als (2) gevallen waar de gevolgen van een beslissing van het management om te vergroenen in goede banen moeten geleid worden, zodat veranderingen ook werken voor de werknemers.

Groene Jobs/Rechtvaardige Transitie Dit project vormt het bredere kader waarbinnen alle activiteiten van A&M zich situeren en stelt zich als doel de vakbondsafgevaardigden en de milieubeweging te overtuigen van de noodzaak van een groene en rechtvaardige transitie. Ook de andere projecten sluiten hier inhoudelijk bij aan. In 2012 werd de website groenejobs.be herwerkt, met een handigere indeling en meer bruikbare tools voor vakbondsafgevaardigden.

B. Overleg Gezien de aard en de doelstelling van Arbeid & Milieu is er permanent overleg met en tussen de 3 vakbonden en de milieubeweging ingebed in onze organisatie. In het kader van het Transitienetwerk van het Middenveld is een werkgroep opgericht rond mobiliteit, waarbinnen ook Arbeid & Milieu vertegenwoordigd is. Ook hier vindt overleg plaats tussen milieubeweging en vakbonden. Ook het luik beleidsadvies kan niet tot stand komen zonder overleg met diverse organisaties (zie hieronder).

27


C. Beleidsadvisering Ook in 2012 heeft Arbeid & Milieu deze werking op zich genomen, en dit via een aantal kanalen: BELEIDSADVIES

DATA

1. Onderhoud met minister van Werk Monica De Coninck

jan/12

Op vraag van federaal minister van Werk, Monica De Coninck, had Arbeid & Milieu een informeel onderhoud over het thema Groene Jobs. 2. Deelname Netwerk Duurzaam Wonen en Bouwen Provincie WestVlaanderen

24/01 en 25/06

Arbeid & Milieu nam deel aan een stakeholdersoverleg in het kader van het Netwerk Duurzaam Wonen en Bouwen Provincie West-Vlaanderen, georganiseerd door Provincie West-Vlaanderen. 3. Persbericht/actie “De beste besparing is investeren in energiebesparing”

16/02

Arbeid & Milieu onderschreef samen met andere partners een persbericht met een boodschap aan de regering omtrent de noodzaak aan meer energiebesparing. 4. Comité de suivi - Studie (DG Environnement du SPF Santé publique, Sécurité de la Chaîne alimentaire et Environnement) « Transition économique : Des modes de consommation et de productions : Inciter les acteurs clés du marché à intégrer la biodiversité »

27/02

Arbeid & Milieu werd uitgenodigd en nam deel als expert in een begeleidingscomité van een studie rond van biodiversiteit en bedrijven in opdracht de federale overheid 5. Begeleidingscomité bij de studie “De transitie van België naar een koolstofarme samenleving in 2050: de uitdagingen voor tewerkstelling, vorming en opportuniteiten voor KMO’s” – Hiva Arbeid & Milieu werd uitgenodigd en nam deel als expert in een begeleidingscomité van een studie in opdracht van de federale overheid en gaf mee inhoudelijke input voor de studie. 6. Walqing – Hiva

13/03 28/08 en 19/10 7/11 3/05

Arbeid & Milieu werd uitgenodigd en nam deel als expert in een stakeholdersgroep van een studie in opdracht van de Europese Commissie. 7. Mina-raad PWC DO Arbeid & Milieu is als expert opgenomen en zetelt voortaan in de Permanente Werkcommissie Duurzame Ontwikkeling van de Mina-raad. 8. Steunpunt Duurzaam Materialenbeheer SuMMa klankbordgroep

28


10/05 21/11 6/06

Arbeid & Milieu nam deel aan een stakeholdersoverleg rond duurzaam materialenbeheer van het Steunpunt Duurzaam Materialenbeheer en werd opgenomen in de SuMMa klankbordgroep. 9. Partnerdialoog beleidsplan ruimte

19/06

Arbeid & Milieu nam deel aan een stakeholdersoverleg rond het nieuwe ruimtelijke structuurplan Vlaanderen, georganiseerd door het Vlaams departement Ruimtelijke Ordening. 10. LNE denkdag Groene Economie

12/11

Arbeid & Milieu nam deel aan een denkdag rond Groene Economie, georganiseerd door het Vlaams departement Leefmilieu, Natuur en Energie.

D. Samenwerkingsverbanden In het kader van projecten werd samengewerkt met verschillende organisaties:  

Bioforum, Vredeseilanden en Netwerk Bewust Verbruiken voor het duurzaam winkelen-project Diverse Europese vakbondsorganisaties en het Europees Vakverbond voor het Green Workplaces project (zie hiervoor).

Arbeid & Milieu was ook deelorganisator van het Transitiefestival en werkte daarvoor samen met Transitienetwerk van het Middenveld. A&M organiseerde er een druk bijgewoonde workshop (zie hoger). In het kader van de samenwerking met het Transitienetwerk van het Middenveld is een werkgroep opgericht rond mobiliteit, waarbinnen ook Arbeid & Milieu vertegenwoordigd is (zie ook hoger). Bovendien wordt er doorheen onze ganse werking permanent structureel samengewerkt met de vakbonden en de milieubeweging.

________________________

29


Jaarverslag Arbeid & Milieu vzw. Goedgekeurd op de Algemene Vergadering van

Recommend Documents