Jaarverslag 2012 Aanvraag Subsidievaststelling 2012 gemeente Dordrecht Inhoudelijk verslag Bijlage: Jaarrekening
Pictura.
Inhoudelijk jaarverslag 2012
Inleiding Op 5 december 2011 ontving Pictura het besluit van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Dordrecht inzake de toekenning van de jaarlijkse subsidie 2012. Aan deze toekenning zijn voorwaarden verbonden, waarover achteraf middels een inhoudelijk en financieel jaarverslag verantwoording moet worden afgelegd. In het inhoudelijk verslag worden de zeven punten van de gemeentelijke voorwaarden gevolgd. Het financieel verslag bestaat uit de jaarrekening 2012 en is voorzien van de verplichte accountantsverklaring. 2012 is voor Pictura een jaar geweest, waarin de aangekondigde overheidsbezuinigingen op cultuur en arbeidsvoorzieningen concreet zijn geworden. Voor 2013 dreigde aanvankelijk een korting van ca. € 50.000 aan subsidies op activiteiten en loonkosten. Deze korting is voor 2013 uiteindelijk beperkt gebleven tot ca. € 30.000 . Maar Pictura moet rekening houden met verdere bezuinigingen die nog in 2014 of 2015 worden geëffectueerd . Het gaat dan om het definitief vervallen van loonkostensubsidies op ID-‐banen. Dit gegeven, in combinatie met een jaarlijks teruglopend aantal leden, met name kunstlievende leden, heeft het bestuur doen besluiten fors in te grijpen. Om de continuïteit van de vereniging op langere termijn te waarborgen moet Pictura zich ontwikkelen tot een eigentijdse kunstinstelling met voldoende draagvlak in de stad en de regio. Om dat te bereiken moet een breder en jonger publiek worden aangesproken. Daarbij moet Pictura in mindere mate afhankelijk worden van gemeentelijke subsidies. Er zijn dus nieuwe inkomsten nodig. Deze lange termijn doelstellingen kunnen niet binnen één of twee jaren bereikt worden, maar vereisen een scherpere profilering van het Teekengenootschap en een professionalisering van de organisatie. Daarmee is in 2012 een begin gemaakt en dat heeft vooral gevolgen gehad voor de professionele staf. Eind 2012 is de formatie van 3,2 formatieplaatsen teruggebracht tot 1,8 formatieplaats en is de functie van tentoonstellingscoördinator opgewaardeerd tot artistiek/zakelijk leider. Van twee medewerkers met een tijdelijke arbeidsovereenkomst is afscheid genomen. Eén medewerker is wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd ontslagen en niet vervangen. De vacature artistiek/zakelijk leider is per 1 februari 2013 ingevuld. Ondanks deze ingrijpende veranderingen is Pictura er in geslaagd in 2012 een regulier programma van tentoonstellingen en activiteiten uit te voeren. Daarbij zijn drie inhoudelijke doelstellingen nagestreefd. Ten eerste is Pictura er voor haar leden. Zij krijgen de mogelijkheid hun werk te exposeren en collega-‐kunstenaars en kunstliefhebbers te ontmoeten. Ten tweede profileert Pictura zich als onderdeel van de Dordtse culturele infrastructuur. Dat betekent dat samen met collega-‐instellingen activiteiten worden georganiseerd zoals lezingen, debatten en concerten. Daarbij wordt, waar mogelijk, ook de lokale evenementen-‐agenda gevolgd. Ten derde wil Pictura een podium zijn voor eigentijdse beeldende kunst door aandacht te besteden aan actuele ontwikkelingen in de kunst en interessante kunstenaars uit binnen-‐ en buitenland uit te nodigen hun werk in Dordrecht te presenteren. Deze drievoudige inhoudelijke koers vormt de leidraad voor de komende jaren. Ondanks de moeilijke financiële situatie moet het met de steun van de werkende en kunstlievende leden, het Dordtse publiek, de collega-‐instellingen, de gemeente en het lokale bedrijfsleven mogelijk zijn in 2024 het 250-‐jarige bestaan van het oudste kunstenaarsgenootschap van Nederland te vieren. Bert te Kiefte Voorzitter Pictura
2
Pictura.
Inhoudelijk jaarverslag 2012
Inhoudelijk verslag Het inhoudelijk verslag behandelt de manier waarop invulling is gegeven aan de zeven subsidievoorwaarden die de gemeente heeft gesteld. Het gaat om voorwaarden ten aanzien van: 1. Het tentoonstellingsprogramma 2. Ontmoeting en uitwisseling 3. Platform voor debat, concerten en lezingen 4. Samenwerking met collega-‐instellingen 5. Marketing en publiciteit 6. Jongeren 7. Draagvlak
1. De exposities In totaal zijn in 2012 negen exposities gehouden. Veelal opgebouwd uit drie deelexposities: in de grote zalen, in de derde zaal en in de foyer.
14 januari t/m 12 februari 2012.
744 bezoekers
‘Show Yourself: going to the etch’ ‘Show Yourself: going to the etch’ is een expositie specifiek gewijd aan de magie van het etsen. De deelnemende kunstenaars laten de vernieuwingen binnen deze techniek zien, die continu in beweging is. Deelnemers: Aline Eras, Claudia Botero, Rinke Nijburg, Rob Voerman, Mirka Farabegoli, Saskia de Marée, Tijs Rooijakkers, Stijn Peeters Susanne Sørensen, Cornelie Samsom, Laura Casas Valle.
Jenna Tas: Stille plekken Solotentoonstelling van nieuw Pictura lid Jenna Tas in de foyer
Herman Bing - Niets dan poppenspel In de derde zaal toont Herman Bing een selectie van tekeningen, foto's en kartonnages uit zijn omvangrijke oeuvre.
18 februari - 18 maart 2012.
Tonio de Roover en Bertjan Pot: Een gesprek
517 bezoekers
Kunstenaar Tonio de Roover nodigt productontwerper Bertjan Pot uit in zijn installatie. Het werk van Tonio bestaat uit autonome constructies die verwijzen naar design, beeldhouwkunst en schilderkunst. Bertjans ontwerpen ontstaan vaak vanuit een materiaal onderzoek.
Vera Harmsen en Janna Kool: Cultuur als bodem Duo expositie van twee Pictura leden in de foyer.
Geerten ten Bosch & Harriët van Reek :BanketjeDesign Souvenirs et Pipes de la Terre. Animatie, tekeningen, prints in de derde zaal
3
Pictura.
Inhoudelijk jaarverslag 2012
24 maart t/m 22 april 2012
636 bezoekers
Mirjam Abraas Ontwaringen Een geheimzinnige sfeer doemt op uit de zwarte en grijze monochrome tonen van de als een spinnenweb geweven takken. De compositie heeft een mooie opbouw van clair-‐ obscur.
Esther Dreschler: Bosgezichten
Solotentoonstelling van Picturalid in de foyer
Yvonne van den Herik: Daraohwn
Solotentoonstelling van Picturalid in de derde zaal.
28 april t/m 26 mei 2012
671 bezoekers
Leopold Emmen / Kiki Lamers Pictura presenteert een heel bijzondere duotentoonstelling van Kiki Lamers en Leopold Emmen (Nanouk Leopold en Daan Emmen) in samenwerking met Dood Paard, die speciaal voor alle ruimtes van Pictura is ontworpen. Voor het eerst wordt fotografisch en schilderkunstig werk in combinatie getoond. Zowel de foto’s als de schilderijen zijn een vervolg op (of een uiterste consequentie van) de intense portretten die zij jarenlang schilderde. In de nieuwe serie schilderijen is ondanks de afwezigheid van het directe onderwerp, en het loslaten van de fotografie als uitgangspunt, een fysieke aanwezigheid voelbaar, soms slechts als vermoeden.
2 juni t/m 1 juli 2012
670 bezoekers
Diederik Klomberg: Trompe l’oeil Toen na 1000 jaar middeleeuwen in de renaissance het lijnperspectief werd herontdekt viel dat samen met nieuwe ideeën over tijd en vooruitgang. Het lijnperspectief voerde de beschouwer weg van zichzelf, tot aan de horizon. In de installatie in de grote zalen van Pictura breekt Diederik Klomberg in een enorme trompe l'oeil met deze bekende constructie. Het verdwijnpunt ligt niet meer bij de horizon maar bij de beschouwer zelf. Het is een metafoor voor een tijd waarin het individu het centrum van zijn of haar wereld lijkt te zijn geworden.
Cindy Jansen: human grounds Solotentoonstelling in de derde zaal
Mica Kessel: LepeltjeLepeltje Solo expositie van Micah Kessel in de foyer
4
Pictura.
Inhoudelijk jaarverslag 2012
13 juli - 22 juli 2012
262 bezoekers
Het ontstaan uit het niets, is er niet bij Twaalf bijzondere onlangs afgestudeerde beeldende kunstenaars maken een expositie en gaan met het publiek in gesprek. Kiki Lamers, Rob Leijdekkers, Martijn Verhoeven en Herman Lamers, docenten aan de kunstacademies van Rotterdam, Breda, Den Haag en Den Bosch selecteerden twaalf veelbelovende studenten. In de twee weekenden worden publieke discussies gehouden tussen de kunstenaars, galeriehouders, tentoonstellingsmakers en belangstellenden.
7 september - 7 oktober 2012
1026 bezoekers
Anouk Griffioen - Black and White Ball Anouk Griffioen staat bekend om haar grote houtskooltekeningen van donkerharige vrouwenfiguren, waarbij met name de kwetsbaarheid wordt benadrukt. Voor deze tentoonstelling heeft Griffioen zich verdiept in het thema van het gemaskerde bal zoals dat tussen de jaren ’50 en ’70 aangepast werd aan het hedendaagse tijdsbeeld.
Rick Koren - Verbrande vleugels
Solotentoonstelling van Picturalid Rick Koren in de derde zaal
Jeroen Fransen - I'll be Bach Solo-‐expositie van Jeroen Fransen in de foyer in het kader van het Bachfestival
13 oktober t/m 11 november 2012
662 bezoekers
Ton Kraayeveld - Nomadic fiction and the cabinet of traditions In december 2011 won Ton Kraayeveld de Picturaprijs. Hij won daarmee een tentoonstelling in de Grote Zaal van Pictura. Wie is de ‘Fictieve Nomade’ in de tentoonstelling van Ton Kraayeveld die zich overgeeft aan het nieuwe, het onbekende? Is het de kunstenaar zelf die verslag doet van zijn reiservaringen en ontmoetingen? Of gaat het de om de onbekende migrant die uit bittere noodzaak en met overlevingsdrang zijn vertrouwde omgeving achterlaat op zoek naar een beter leven op een nieuwe plek? Of is het wellicht de romantische avonturier van de geest met een onbestemd verlangen om op te breken en verre werelden te leren kennen? Complexe zaken als migratie, interculturele ontmoeting of urbanisering worden in de tentoonstelling vertaald in gemakkelijk te lezen symbolen of iconen. Klaar om te worden opgeslagen in een persoonlijk ‘Cabinet of Traditions’.
Willem Stoop - Parallelle patronen
Solotentoonstelling van Willem Stoop in de derde zaal.
Jan Willem van Welzenis - Alla prima
Solotentoonstelling van Picturalid Jan Willem van Welzenis in de foyer van Pictura.
5
Pictura.
Inhoudelijk jaarverslag 2012
17 november t/m 16 december 2012
800 bezoekers
De jaarlijkse Salon Circa 80 leden van Pictura presenteren ieder één werk waardoor een boeiend samengesteld geheel te zien is: een goede dwarsdoorsnede van de vereniging. Bij de exposities werden in 2012 in totaal 6024 bezoekers geteld.
2. Ontmoeting en uitwisseling: kunstenaarsgesprekken Pictura wil een ontmoetingsplaats zijn voor kunstenaars en kunstliefhebbers. Daarvoor worden kunstenaarsgesprekken georganiseerd, waarbij exposerende kunstenaars uitgedaagd worden hun werk toe te lichten. Aan deze gesprekken kunnen zowel collega-‐kunstenaars als geïnteresseerd publiek deelnemen.
5 februari 2012 Rondleiding plus lezing "Drama's en dromen, licht en donker in de etskunst, door Ondine de Kroon bij de tentoonstelling: Going to the etch.
12 februari 2012 Kunstenaarsgesprek met deelnemende exposanten Going to the etch.
22 april 2012
Kunstenaarsgesprek met exposanten Mirjam Abraas en Yvonne van den Herik
26 mei 2012 Kunstenaarsgesprek met exposanten Kiki Lamers en Leopold Emmen
1 juli 2012
Kunstenaarsgesprek van Cindy Jansen en Diederik Klomberg
15 en 21 juli 2012
2 kunstenaarsgesprekken met afstudeerders in het kader van de tentoonstelling
Het ontstaan uit het niets, is er niet bij
30 september 2012 Kunstenaarsgesprek
Anouk Griffioen, Rick Koren, Jeroen Fransen
6
Pictura.
Inhoudelijk jaarverslag 2012
3. Platform voor debat, lezingen & concerten. In toenemende mate werkt Pictura samen met andere instellingen in Dordrecht. Op het gebied van literatuur, poëzie en muziek zijn diverse activiteiten georganiseerd. Daarbij wordt een breed publiek, met bezoekers die niet eerder in Pictura zijn geweest, bereikt.
4 april 2012
“Wie vernieuwt de binnenstad?” Debatavond stichting de Stad. 12&13 mei 2012
[F]luistervestival Twee daags festival ter ere van de 25e [F]luister editie. Puzzle Muteson (UK, Bedroom Community) 26 – 28 mei 2012
“De Weerstand” Onder de titel De Weerstand, transformeren studenten en oud-‐studenten van de Willem de Kooning Academie de Grote Zaal van Pictura tijdens het Urban Explorers Festival.
14 september 2012
Poetry Slam Landelijk voorronde poëzie-‐wedkamp
19 september 2012
Picturalezing Diana Wind (directeur stedelijk museum Schiedam) Jaarlijkse lezing over actueel onderwerp in de wereld van de kunsten.
22 september 2012
Bach-concert In het kader van Bachfestival
12 oktober 2012
Joke Hermsen. ‘de stad als chronotoop’ De Stad lezing (stichting de Stad + Schrijverspodium)
7 november 2012 Schrijverspodium
Marieke van Leeuwen, stadsdichter 14 december 2012
Nieuwe Dordtse Kleuren. Presentatie Stichting de Stad
7
Pictura.
Inhoudelijk jaarverslag 2012
4. Samenwerking met collega-‐instellingen Vanuit de gedachte dat culturele instellingen kunnen en moeten profiteren van elkaars publiek is samenwerking gezocht met collega-‐instellingen. In 2012 werd de actie “Dordtse Lente” op 9 juni afgesloten met een slotsymposium in de Biesboschhal. Inmiddels blijkt, dat het steeds eenvoudiger wordt elkaar te vinden in (tijdelijke) samenwerkingsverbanden. Daarnaast zijn er initiatieven om in 2013 een lokale culturele agenda uit te brengen. Daadwerkelijke samenwerking in het kader van concrete activiteiten is er geweest met: • Stichting de Stad • Schrijversplatform • Bibliotheek/stichting Perspectief • Poetry-‐Slam • Voorstraat Noord • Urban Explorers • Bachfestival
5. Marketing en publiciteit Het valt niet mee om zonder noemenswaardig budget de activiteiten van Pictura onder de aandacht te brengen. De nieuwe sociale media bieden daarvoor deels een oplossing. Vooral Facebook blijkt een breed en jong publiek te bereiken. Inmiddels heeft Pictura ca. 3500 volgers. Het Picturablad is in 2012 vier maal uitgekomen. Dankzij de trouwe financiële ondersteuning van onze kunstlievende bedrijven ABN/AMRO, Leeman,Verheijden, Huntjens, Advocaten, Trivire en Drukkerij Holster alsmede de inzet van het redactieteam lukt het nog steeds het Picturablad met een oplage van 500 exemplaren uit te brengen. De website van Pictura (www.pictura.nl) wordt intensief geraadpleegd. Niettemin vormen affiches en flyers nog steeds belangrijke media voor het aankondigen van tentoonstellingen.
6. Jongeren Pictura is voor zijn continuïteit aangewezen op jonge kunstenaars en kunstliefhebbers, zowel in het publiek als in het ledenbestand. Geleidelijk worden meer activiteiten afgestemd op een jonger publiek. In 2012 is opnieuw een expositie gewijd aan werk van pas-‐afgestudeerde jonge kunstenaars van de academies van Rotterdam, Den Haag, Breda en den Bosch. Voor scholieren zijn in samenwerking met Dordtse middelbare scholen begeleide bezoeken aan tentoonstellingen en workshops georganiseerd. Een geheel nieuw publiek werd bereikt met de Poetry-‐Slams, waar jonge dichters/performers in competitie met elkaar de dichtkunst nieuw leven inblazen. Met enige regelmaat bezoeken schoolklassen Pictura om een tentoonstelling te bekijken of deel te nemen aan een workshop. Yvo van der Vat en Bibian Melisse, die deel uitmaken van de tentoonstellingscommissie van Pictura, staan als ‘cultuurambassadeurs’ vermeld op de website van het Insula College, een cultuurprofielschool. Exposerende kunstenaars presenteren geregeld hun werk voor leerlingen van onder meer het Stedelijk Dalton Lyceum en het Insula College. Andere leden van Pictura (zoals Diana van Hal) verzorgen geregeld workshops voor leerlingen die jaarlijks zes ‘culturele activiteiten’ moeten ondernemen voor CKV. Pictura wil deze contacten intensiveren en de komende jaren een op de vraag uit het onderwijs en de scholieren zelf afgestemd educatief aanbod ontwikkelen. Onlangs presenteerde Pictura het culturele aanbod van Pictura aan docenten uit het basis-‐ en voortgezet onderwijs. Contacten met jongeren hebben ertoe geleid, dat in 2013 een tentoonstelling wordt gewijd aan “Streetart”. Deze wordt door een Dordtse initiatiefgroep uit de skatescene opgezet en moet laten zien wat deze kunststroming te bieden heeft. Zij zal ook activiteiten voor en met scholieren verzorgen.
8
Pictura.
Inhoudelijk jaarverslag 2012
7. Verbreding draagvlak Eigentijdse kunst is geen fast food. Het lijkt op het eerste gezicht soms moeilijk verteerbaar en het verkoopt zich niet vanzelf. Pictura wil een breed, in cultuur geïnteresseerd, publiek aanspreken, maar daarvoor is het nodig te investeren in begeleiding en educatie. Helaas ontbraken in 2012 de middelen om daar substantieel in te investeren. Mogelijk zullen er in de toekomst fondsen kunnen worden verworven om een educatief programma op te zetten. In ieder geval probeert Pictura de drempels zo laag mogelijk te houden door ruime openingstijden te hanteren (vijf dagen per week, vier uur per dag) en geen entree te heffen. De zomersluiting is inmiddels beperkt tot maximaal zes weken. De afwezigheid van vrijwilligers en professionals in de zomervakantie maakt het vooralsnog onmogelijk ook tussen midden juli en eind augustus de deuren te openen. De contacten met middelbare scholen worden geïntensiveerd, maar het belangrijkste middel om een breder publiek aan te spreken is het organiseren van een gedifferentieerd aanbod aan activiteiten. Daarmee is in 2012 een belangrijke start gemaakt. De inspanningen om ook een jonger publiek aan te spreken gaan niet ten koste van de oudere kunstliefhebber. De ouderen die in toenemende mate hun vrije tijd besteden aan culturele activiteiten vormen voor Pictura een interessante doelgroep. De komende jaren blijft de presentatie van eigentijdse kunst in de context van een eeuwenoude traditie een terugkerend thema voor onze tentoonstellingen, lezingen en andere activiteiten. Het Teekengenootschap Pictura staat in een lange traditie. De redenen waarom Dordtse kunstenaars zich in 1774 georganiseerd hebben, -‐het gezamenlijk beoefenen van de tekenkunst, kunstbeschouwing en het houden van exposities-‐, zijn nog steeds van kracht. Ook in 2012 kunnen tekentalenten zich nog steeds verder bekwamen in het modeltekenen. Elke twee weken komen ca. 20 liefhebbers bijeen om te tekenen naar levend (naakt)model. Regelmatig worden kunstenaarsgesprekken georganiseerd, waar exposerende kunstenaars kunnen worden bevraagd over hun werk en binnen de vereniging is er regelmatig gelegenheid om elkaar te ontmoeten in de sociëteit. De exposities en activiteiten zijn bepalend voor Pictura als (regionaal) podium voor beeldende kunst waar jaarlijks tussen de acht en tien exposities van eigentijdse kunst worden gehouden.
9
Pictura.
Inhoudelijk jaarverslag 2012
8. Tot Slot Pictura is een vereniging van kunstenaars en kunstliefhebbers. Eind 2012 telde het ledenbestand 130 werkende (professionele) leden en 101 kunstlievende leden. Het hoogste orgaan van de vereniging is de Algemene Ledenvergadering, die tweemaal per jaar bijeenkomt. Binnen de vereniging zijn tal van mensen actief om de eigentijdse kunst in Dordrecht over het voetlicht te brengen. Dagelijks Bestuur • Bert te Kiefte (voorzitter) • Lynda Edens (penningmeester) • Nathan Veldhuijsen (secretaris) • Henri van Nes (bestuurslid)
Kunstlievende bedrijven (sponsors) • ABN/AMRO, • Leeman,Verheijden, Huntjens, Advocaten, • Trivire • Drukkerij Holster
Comité van Aanbeveling • Marijke Maes, voormalig voorzitter Dock • Diana Wind, directeur Stedelijk Museum Sliedrecht • Paul Engelsman, directeur PeopleArt International BV en voorzitter Wil Ferwerda Foundation • Hendrik Groeneweg, architect & voorzitter stichting de Stad • Jos Huntjens, advocaat en voormalig voorzitter Pictura • Wim van der Linden, directeur-‐bestuurder Trivire • Jules van de Vijver, voorzitter Raad van Bestuur HKU Tentoonstellingscommissie • Herman Lamers, kunstenaar en docent AKV st Joost • Bibian Melisse, kunstenaar • Yvo van der Vat, kunstenaar
Ballotagecommissie • Jeanne Rombouts, kunstenaar (voorzitter) • Marianne Grootenboer, kunstenaar • Berry Koedam, kunstenaar • Rick Koren, kunstenaar • Kees Verschuren, kunstenaar
Redactie Picturablad • Wil Boesten, schrijver • Michel van Kampen, filosoof • Nathan Veldhuijsen, journalist en leraar • Gaby van der Zee, tekstschrijver • Theun Okkerse, vormgever
10
