Jaarverslag 2014 NV Industriebank LIOF Limburgse Ontwikkelings- en Investeringsmaatschappij

Jaarverslag 2014 NV Industriebank LIOF Limburgse Ontwikkelings- en Investeringsmaatschappij

Jaarverslag 2014

1

Jaarverslag 2014

2

Inhoud Kerncijfers 2014

4

Mission statement

6

Woord vooraf

7

Bericht van de Raad van Commissarissen

9

Verslag van de directie Participaties Ontwikkeling & Innovatie Investeringsbevordering & Business Development Bedrijventerreinen

10 11 16 20 24

LIOF Jaarrekening 2014

27

Bijlagen Overzicht Participaties Profielschets van de leden van de RvC Maatschappelijk verantwoord ondernemen Corporate Governance Risicomanagement LIOF vertegenwoordigingen/lidmaatschappen English Summary

57 58 63 64 69 71 73 74

Missie en organisatiestructuur

79

Overzicht van begrippen en afkortingen

80

Organogram

81

Colofon

83

Jaarverslag 2014

3

Kerncijfers 2014 Financieel resultaat en eigen vermogen

2014

2013

Netto winst (in mln €) Eigen vermogen (in mln €) Balanstotaal (in mln €) Solvabiliteit (in %)

-13,7 83,4 113,3 73,6

0,5 97,1 142,4 68,2

Overzicht resultaten 2010-2014 in mln €

2010

2011

2012

2013

2014

Participatie investeringen - bedrijven (aantal) O&I Innovatie-impuls (in mln €) New business development cases - in mln € - in aantallen IBD investeringen - arbeidsplaatsen (aantal) - bedrijven (aantal) Bedrijventerreinen (in ha): - verkoop nieuwe terreinen

9,7 38

19,5 46

6,8 38

17,7 34

3,7 18

34,9

23,1

22,0

22,5

53,5 470 13

100 373 14

110 1.100 17

12

2

8

Prestatie-indicator

9,3 26

109 1.323 11

15,9 8 69 584 13

10* 10* 100 600 20

13

13

**

17,9

* Tijdvak 2014-2016: 30 new business development cases met omvang van € 30 miljoen.

** Voor 2014 zijn geen prestatie-indicatoren opgenomen.

Participaties Investeringen in Limburgse bedrijven

Kapitaal (in mln €) Aantal bedrijven

2014

2013

3,7 18

17,7 34

Techstart-leningen in op te starten bedrijven

Aantal bedrijven lopend Nieuwe bedrijven Kapitaal (in mln €)

2014

2013

30 5 0,8

28 3 0,8

Afgeronde totalen kunnen verschillen van gesommeerde afgeronde deeltellingen.

Jaarverslag 2014

4

Kerncijfers 2014

Ontwikkeling & Innovatie O&I-projecten

Omvang ontwikkelde en goedgekeurde innovatieve projecten (in mln €) Toegekend subsidiebedrag (in mln €) Aantal ontwikkelde new business development cases Omvang ontwikkelde new business development cases (in mln €)

2014

2013

17,9 7,1

22,5 7,1

8 15,9

O&I-projecten naar sector (in mln €)

2014

2013

-

Healthcare Materials Systems Agro/Food Logistics Generiek

4,0 6,5 13,2 9,9 0,2 0,1

4,6 1,1 9,4 3,2 3,5 0,8

-

Totaal

33,9

22,6

Investeringsbevordering en Business Development Investeringen in Limburg

Aantal investeringsprojecten Omvang (in mln €) Aantal aangekondigde arbeidsplaatsen

2014

2013

Investeringen in speerpunten

13 69 584

11 109 1.323

Materials Systems Agro/Food Logistics Healthcare Generiek

2014

2013

13 ** 4 **

13 185* 5 10

in mln n

44,0 5,0 2,7 3,0 14,1 -

arbeidsplaatsen

155 180 21 45 183 -

Bedrijventerreinen Verkoop en revitalisering

Verkoop greenfields (in ha) Herstructurering brownfields (in ha)** Aantal greenfield terreinen in portfolio Aantal brownfield terreinen in portfolio**

* Heeft betrekking op door LHB gerealiseerde hectares. ** Verantwoording resultaten via LHB BV

Afgeronde totalen kunnen verschillen van gesommeerde afgeronde deeltellingen.

Jaarverslag 2014

5

Mission statement NV Industriebank LIOF, de Limburgse ontwikkelings- en investeringsmaatschappij, helpt Limburg economisch vooruit. LIOF ondersteunt bedrijven op het gebied van innoveren, ontwikkelen, investeren en vestigen. Daarnaast schept LIOF voorwaarden voor de ontwikkeling van perspectiefrijke sectoren en het vestigingsklimaat, gericht op kansen voor het MKB en ruimte voor nieuwe bedrijvigheid. LIOF steunt ondernemingen pragmatisch, betrokken en proactief door haar expertise te combineren met financiële daadkracht en een uitgebreid netwerk. Deze combinatie van diensten maakt LIOF slagvaardig en uniek.

Jaarverslag 2014

6

Woord vooraf

Over 2014 heeft LIOF een negatief bedrijfsresultaat geboekt van € 13,7 Mio. Een belangrijk deel daarvan is het gevolg van de strategische keuzes die LIOF gemaakt heeft. LIOF heeft in 2014 besloten zich terug te trekken uit onroerend goed activiteiten. Gezien de malaise op de Limburgse onroerend goed markt, die naar verwachting ook in de komende jaren niet substantieel zal verbeteren, is een bedrag van € 7 mln toegevoegd aan de voorziening. Verschillende Bedrijvencentra, inclusief het beheer daarvan, zijn verkocht aan een Limburgse onderneming, gespecialiseerd in kantoorbeheer en nieuwe verhuurformules. Het andere deel van de verliezen is het gevolg van de afboekingen op risicovolle investeringen die LIOF in de afgelopen crisisperiode in diverse bedrijven heeft gedaan. De opbrengsten uit participaties waren in 2014 beperkt. Er waren in 2014 ook een aantal successen, waaronder het ‘Limburg Makers’-programma. Met dit succesvolle programma ondersteunt LIOF Limburgse maakbedrijven. Vanaf de start in het najaar 2013 zijn dit er inmiddels meer dan 100. Met een subsidie van ruim € 3 miljoen is een totale investering uitgelokt van € 12 miljoen; een factor van 4. LIOF stimuleert daarmee niet alleen de Limburgse werkgelegenheid maar ook innovaties zowel in de maak industrie als in andere (top) sectoren van de Limburgse economie. Waar grote bedrijven op eigen kracht innoveren, hebben MKB ers in de maakindustrie vaak behoefte aan ondersteuning in hun streven naar de ontwikkeling en productie van technologisch hoogwaardige producten. LIOF is de makelaar, die zorgt dat “groot en klein” elkaar weten te vinden. Daarom steunden wij in 2014 bijvoorbeeld initiatieven voor de automotive toeleveranciers rond VDL-Nedcar en de vliegtuigonderhoudsbedrijven op Maastricht Aachen Airport. LIOF helpt de Limburgse MKBers ook direct met het verwezenlijken van innovaties teneinde hun concurrentiekracht te versterken. Daarmee worden ze ook aantrekkelijker van grote ondernemingen.

Jaarverslag 2014

J é rô m e Ve r hage n al gemeen d i rec t eu r LIOF maakte zich in 2014 ook hard voor de logistieke concurrentiepositie van Limburg. Met zo’n 100 partners in de logistieke hotspot regio Venlo hebben we het actieprogramma SMART Logistics Centre Venlo ontwikkeld en gelanceerd. LIOF neemt de programmacoördinatie en –uitvoering ter hand. Verder probeert LIOF de verbinding te leggen tussen de acti viteiten op de verschillende Bightlands campussen en het Limburgse MKB. Zo zijn verkenningen uitgevoerd op mogelijk kansrijke gebieden als biobased economy, biomedical materials, 3D-printing en materiaalontwikkeling, gezonde voeding, E-health en zorg. Ook zijn in 2014 met het Limburgse MKB de kansen geïnventariseerd en ontwikkeld voor technologie- en business trends. Additive manufacturing, internet of things, big data, servitization, robotisering, e-commerce en logistics zijn voorbeelden daarvan.

7

Woord vooraf

De positie van Limburg als aantrekkelijke vestigingsregio is in 2014 bevestigd met een derde plaats op de nationale scorelijst, na Brabant en Noord-Holland. LIOF was in het verslagjaar betrokken bij 13 acquisities/investeringsprojecten die buitenlandse investeerders in Limburg realiseerden voor een bedrag van € 69 miljoen en 584 arbeidsplaatsen. De concurrentie met Belgisch Limburg en Duitsland is groot. Des te aansprekender zijn de keuzes die QCP, DocMorris en ISL/Ebersprächer hebben gemaakt voor respectievelijk Chemelot Industrial Park, Avantis en Born. LIOF heeft ook in 2014 haar ontwikkelingstaak met kracht ingevuld. Eind 2014 is de directie begonnen om samen met de Raad van Commissarissen de strategie en de bereikte resultaten over de afgelopen jaren te evalueren. Dit zal leiden tot een herijking van de strategie, de manier van werken en de daarbij behorende organisatie voor de komende jaren. Het effectief uitvoeren van bestaande als ook nieuwe programma’s en fondsen zoals het Limburgs Business Development Fonds en het MKB-Leningenfonds zullen daarbij in 2015 de basis vormen, met als doel groei en concurrentieverbetering van het Limburgs MKB.

Jérôme Verhagen algemeen directeur

Jaarverslag 2014

8

Bericht van de Raad van Commissarissen 2014 was een moeilijk jaar, voor de economie in Limburg en ook voor LIOF. Ondanks de inspanningen van de organisatie vielen de resultaten op een aantal fronten tegen. De malaise in de vastgoedsector hield aan en het aantal nieuwe participaties was lager dan de doelstelling. Dit heeft er onder andere toe geleid dat Directie en Raad van Commissarissen ingrijpende besluiten hebben genomen ten aanzien van de starterscentra in de LIOF-portefeuille. Markt partijen nemen in toenemende mate de vastgoedrol van LIOF over en ook het faalrisico bij startershuisvesting is beperkter geworden. Daarom is besloten de vastgoedportefeuille verder af te bouwen en onder te brengen bij een marktpartij die het vastgoed ook zelf beheert. De RvC heeft tevens toegezien op een zorgvuldige governance van het verkoopproces. Door de aanhoudend slechte situatie in de onroerend goed markt was LIOF, evenals in 2012, genoodzaakt afschrijvingen op haar vastgoed te doen. Daarnaast werden extra voorzieningen getroffen bij Participaties. Daardoor kwam het overall resultaat uit op - € 13,7 miljoen. De directie en Raad van Commissarissen stellen voor om dit negatieve resultaat ten laste te brengen van de overige reserves. Behalve op het behalen van financiële opbrengsten ziet de Raad er op toe dat deze op een (maatschappelijk) verantwoorde manier tot stand komen. Van belang is dat hier helder over wordt gerapporteerd. Met het oog hierop onderstreept de Raad het belang van de risicoparagraaf, de wijze waarop de code Corporate Governance wordt nageleefd en de mvo-aspecten die voor LIOF van belang zijn. Er zijn momenteel relatief veel noodlijdende bedrijven in de participatieportefeuille, hetgeen leidde tot verzoeken van bedrijven voor kapitaalsinjectie. Veel van deze verzoeken moesten worden afgewezen vanwege onvoldoende perspectief. Dit was mede aanleiding voor de Raad om de aanpak hiervan met de Directie te evalueren; niet alleen gericht op het verbeteren van de participatieresultaten, maar ook op het aanscherpen van de aanpak om bedrijven te helpen bij de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten. Een belangrijke stimulans hierbij is de komst van het Limburg Business Development Fund (LBDF) waarmee Provincie Limburg € 30 miljoen aan financieringsmiddelen voor het innovatieve Limburgse MKB heeft vrijgemaakt. LIOF beheert dit fonds en bekrachtigt daarmee haar rol als uitvoerder van het provinciale economische beleid. In 2014 is op advies van Directie en Raad van Commissarissen door de aandeelhouders besloten om een nieuwe accountant te benoemen; Deloitte voor een periode van vier jaar.

Jaarverslag 2014

B oy L itje ns vo o r zi t t er Raad van Co mmi s s ar i s s en

De aandeelhouders hebben M.W.G. Litjens herbenoemd als voorzitter van de Raad van Commissarissen van NV Industriebank LIOF voor een periode van vier jaar. De samenstelling van de Raad van Commissarissen bleef in het verslag jaar ongewijzigd. In 2014 vonden zeven vergaderingen plaats. Daarnaast was er regelmatig overleg tussen de voorzitter en de Directie. De Raad evalueerde haar eigen functioneren en dat van de Directie en kon op grond daarvan de aanvullende competenties van de leden in de uitoefening van hun verantwoordelijkheden onderschrijven. De jaarrekening en het jaarverslag over het boekjaar 2014 werd de Directie opgesteld, waarna de Raad van Commissarissen in haar vergadering 19 mei 2015 kennis nam van de (op pagina 55 vermelde) goedkeurende verklaring van Deloitte en van het accountantsverslag naar aanleiding van de jaarrekeningcontrole. Wij stellen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor de jaarrekening 2014 vast te stellen. Maastricht, 19 mei 2015

Boy Litjens, voorzitter Raad van Commissarissen

9

Verslag van de directie Participaties

11

Ontwikkeling & Innovatie

16

Investeringsbevordering & Business Development

20

Bedrijventerreinen

24

Jaarverslag 2014

10

Verslag van de directie

Participaties

Terugblik 2014

Investeringen in 2014

LIOF investeerde in 2014 €3,7 miljoen aan risicodragend kapitaal in 18 in Limburg gevestigde bedrijven. De investeringsresultaten zijn opgenomen in de tabel. Terugkijkend naar 2014 zien we een jaar dat gekenmerkt is door grote terughoudend bij het MKB en daardoor achterblijvende investeringen. Na een aanvankelijk sterke start van het jaar is vanaf mei 2014 het aantal transacties beperkt geweest. Van de begrote uitzettingen van in totaal € 9,3 mln is de helft gerealiseerd. Hierbij valt op dat het aantal nieuwe investeringen in MKB bedrijven sterk achterblijft. Slechts drie nieuwe ondernemingen in plaats van de negen begrote. Het aantal uitbreidingen is in aantallen conform begroting maar blijft in € sterk achter. Dit laatste is op zich niet ongunstig aangezien het aantal ‘gedwongen’ bijfinancieringen substantieel lager is uitgekomen dan begroot. Ondanks een groot aantal aanvragen (180) zijn veel business plannen van onvoldoende kwaliteit. Vaak is sprake van verlies financiering of moet geconstateerd worden dat de terugverdiencapaciteit van de bedrijven onvoldoende is om zich te kwalificeren voor risicodragende financiering. Daarnaast leidt terughoudendheid van ondernemers door onzekere vooruitzichten tot minder aanvragen. In 2014 is aan 60 prospects gewerkt. Uit deze leads zijn uiteindelijk 18 investeringen voortgekomen. We hebben dus 30% van de zich kwalificerende aanvragen (nieuw en uitbreidingen) gehonoreerd.

9,3

18

3,7 LIOF Kapitaal (in mln €)

26

Bedrijven (aantal)

■ Gecommitteerd ■ Doelstelling

De investeringen 2014 zijn als volgt verdeeld:

12 10 8 6 4 2 0 realisatie €

bedrijven aantal

begroting €

bedrijven aantal

■ Nieuwe investeringen ■ Uitbreidingen ■ Nieuwe investeringen starters ■ Uitbreidingen starters

Jaarverslag 2014

11

Participaties

Portfolio Beheer LIOF beheert een participatie portefeuille met daarin 106 participaties. De reguliere beheerinspanningen zijn voornamelijk gericht op waardetoevoeging (advies, begeleiding, management support en klankbord) en de beheersing van en het toezicht op risico’s. Dit laatste niet alleen voor de participatieportefeuille als geheel, maar vooral ook op individueel relatie niveau. Het regulier beheer en het risicomanagement alsmede de administratieve verantwoording daarvan, intern en extern, vergen de meeste aandacht. Ter dekking van kosten en het genereren van middelen voor herinvestering vinden er jaarlijks een aantal exits plaats. De programmering van exits is moeilijk. LIOF participeert altijd vanuit een minderheidspositie en is afhankelijk van de economische ontwikkelingen, de financiële performance van de betreffende onderneming en de opstelling van haar medeaandeelhouders. Daarnaast spelen andere factoren als financierbaarheid en de opportunity, natuurlijk ook een belangrijke rol. In 2014 werd de deelneming in Unilogic succesvol verkocht. Als onderdeel van een groter geheel krijgt de onderneming de gelegenheid zich verder te ontwikkelen, te diversifiëren en ook geografisch te groeien. Unilogic was een participatie van LIOF sedert 2003. In de eerste week na de jaarwisseling heeft LIOF overeenstemming bereikt met Kersten Next over een exit. LIOF participeerde sinds 2011 in dit bedrijf. Deze eveneens succesvolle exit kon niet meer in de resultaten van 2014 worden meegenomen.

Financieringsaanvragen 2014

Totaal

76 104

Generiek

14 30

Systems

40 40

Materials

2 13

Logistiek

1 0

Health

7 11

Agro Food

12 10

■ Sectoren Regulier ■ Sectoren Starters

Met een aantal bedrijven is de relatie in overeenstemming met de andere aandeelhouders beëindigd; óf omdat LIOF hier geen toegevoegde waarde (meer) heeft, óf omdat LIOF onvoldoende perspectief ziet voor de (middel)lange termijn. Met een paar bedrijven zijn samen met de overige aandeelhouders, schuld eisers en banken afspraken gemaakt over een sanering van de schuldenpositie (kwijtschelding, conversie, earn out e.d.). Wij verwachten dit lopende boekjaar de ingezette opschoning van de portefeuille te zullen voortzetten.

Belangrijk in 2014 was ook de verkoop van een 80% belang in LIOF BedrijvenCentra BV. In het kader van een beleidsmatige heroriëntatie op onroerend goed en startershuisvesting is de onderneming verkocht, waarbij LIOF een 20% belang heeft behouden. In dit verband noemen wij ook de verkoop van het LIOF (minderheids)belang in BedrijvenCentrum Midden Limburg BV (Business centrum Roerpoort), de verkoop van het TechnoCircle gebouw in Heerlen en de overdracht van de aandelen in N.V Aangewezen Luchtvaartterrein Maastricht Aachen Airport . Naast succesvolle exits raakte LIOF betrokken bij vier faillissementen; bij de starters Active Cooling Solutions BV (thermo elektrische chillers) en CVive ( online video recruitment systemen) en bij kleinere MKB bedrijven, Solfo Holding BV (paper converting) en Vereke (toelevering bouw van natuursteenproducten). Hierbij gingen in totaal circa 50 arbeidsplaatsen verloren.

Jaarverslag 2014

12

Participaties

LIOF Instrumenten

Proof of principle

Proof of concept

PoP

PoC

Pre-seed

Seed

Early stage

Growth

Maturity

LIOF Startersfonds

Techstart

Agro Innovatie Fonds *

LIOF Participatiefonds

Valorisatie ZON *

LBDF Seed

MKB Leningen Fonds

Innovatiefonds Prv *

Idee

Product/Markt combinatie

Decline

Marktintroductie

Eerste omzet

Chemelot Ventures

Kasstroom positief

Uitbouwen markt o.b.v. USP's

Stabilisatie, focus op winst, bedrijfs-

Herstructurering of neergang

opvolging

* Deze fondsen worden uitgevoerd in opdracht van derden

Vooruitblik Vanaf 2015 biedt LIOF ondernemend Limburg een ‘dekkend’ financieringsinstrumentarium.

Concept Fonds en het Seed Fonds. Opstapper voor ideeën-, ontwikkelen bedrijfsfinanciering.

Van idee naar bedrijvigheid; in alle fasen van de ontwikkeling van bedrijvigheid biedt LIOF ondernemend Limburg financiering aan.

Reguliere Participatie Spoor Dit spoor richt zich op bedrijven waar reeds sprake is van omzet, op bedrijven die op zoek zijn naar groeifinanciering en op bedrijven die bezig zijn met hun bedrijfsopvolging (inclusief Management Buy Outs en Management Buy Ins).

In 2014 zijn de voorbereidingen getroffen om vanaf 2015 twee investeringssporen over te hebben: het Ontwikkel Spoor en het Regulier Participatie Spoor. Beide richten zich op de speerpuntsectoren, maar met het Reguliere Participatie Spoor investeren we ook in bedrijven die niet behoren tot de speerpuntsectoren. Veelal zijn dit bedrijven uit de voor de provincie Limburg belangrijke Maakindustrie. Ontwikkel Spoor Kenmerkend voor de investeringen in het Ontwikkel Spoor is dat vanwege het sterke ontwikkelingskarakter van de investeringen er geanticipeerd wordt op meerdere vervolgfinancieringen.

In het tweede kwartaal 2015 wordt het MKB Leningenfonds actief. Dit Provinciaal fonds – onder beheer bij LIOF – gaat leningen verstrekken van € 150.000 tot maximaal € 1 mln aan het ‘brede’ MKB en staat in principe open voor alle MKB bedrijven met minimaal 5 medewerkers. Dit fonds is er voor bedrijven die niet of onvoldoende terecht kunnen voor reguliere bancaire financiering. We richten ons daarbij uitsluitend op in de kern gezonde ondernemingen.

Dit spoor kenmerkt zich dan door ook een business development werkwijze, waarbij in samenwerking tussen LIOF en de ‘ondernemer’ gewerkt wordt aan een financierbare investeringscase. Waar zinvol wordt daarbij aansluiting gezocht bij de campusontwikkelingen langs de Limburgse kennis-as. In 2015 krijgt deze werkwijze verder vorm als het Limburg Business Development Fonds operationeel wordt. Dit fonds bevat drie luiken: het zogenaamde Proof of Principle Fonds, het Proof of

Jaarverslag 2014

13

Participaties

Startersbeleid 2.0 Voor veel starters is het lastig om financiers te overtuigen van de commerciële en technische haalbaarheid van hun business case. In 2014 is daarom het “LIOF startersbeleid 2.0” van start gegaan, waarbij beloftevolle starters naast financiële ondersteuning ook inhoudelijke begeleiding geboden wordt bij de doorontwikkeling van hun idee tot een financierbaar business plan. In het verlengde hiervan heeft LIOF ook vijf Pre-Seed leningen verstrekt vanuit het Techstart fonds. De nieuwe financieringsinstrumenten binnen het Limburg Business Development Fonds zullen in 2015 een belangrijke rol spelen bij de financiering van zowel pre-starters als starters. LIOF zal in 2015 zowel als sponsor en als onderdeel van de organisatie bijdragen aan het programma StartupBootcamp XL dat plaatsvindt op de Brightlands Chemelot Campus. Dit acceleratorprogramma is specifiek gericht op bedrijven binnen de sector “Smart Materials”. In de eerste editie van dit programma zullen 10 starters vanuit de hele wereld bij de marktintroductie van hun product worden begeleid door meer dan 150 mentoren.

Ontwikkelingen in het Innovatie Fonds van de Provincie Limburg Sinds medio 2013 is LIOF ingeschakeld om in de rol van adviseur de beheerwerkzaamheden van Beheer Innovatiefonds Provincie Limburg B.V. uit te voeren. In 2014 betrof dit het beheer over 15 dossiers, waarvan 11 participaties en 4 dossiers met alleen een lening. Gedurende het jaar 2014 is € 1,7 miljoen extra geïnvesteerd, waarmee het totale geïnvesteerde vermogen ultimo 2014 uitkwam op € 8,2 miljoen. De belangrijkste uitbreidingen betroffen investeringen in Isobionics B.V., Christal Delivery B.V. en QCP B.V. Maatschappelijke uitdagingen Voor het eerst besteden we in ons jaarverslag aandacht aan de in de EU Horizon agenda 2020 gedefinieerde Maatschappelijke Uitdagingen. In de MVO-paragraaf is aangegeven op welke maatschappelijke uitdaging onze participaties in de portefeuille inspelen.

Beheer van Fondsen voor Derden Nedermaas High Tech Ventures in Beheer Fase Sinds 2010 beheert LIOF het Seed Fonds Nedermaas High Tech Ventures voor het Ministerie van Economische Zaken. De uitzettingsperiode is ultimo 2014 geëindigd en het fonds zal de komende 5 jaren worden beheerd. Er worden geen nieuwe uitzettingen meer gedaan anders dan uitbreidingen in de bestaande portfolio. In de portefeuille zitten 12 ondernemingen, die alle nog actief zijn. In dit seed fonds hoeven we nog geen faillissementen te registreren. In 2014 is de participatie in QChip, die is gestart in Geleen, naar de beurs gegaan in Londen. Limburg Ventures naar Exit Fase LIOF beheert samen met Moraco N.V. en DSM Venturing sinds 2003 het investeringsfonds Limburg Ventures. Limburg Ventures heeft 19 bedrijven in haar portfolio en bevindt zich in de beheerfase. Het succes van Limburg Ventures heeft geleid tot de totstandkoming van Chemelot Ventures dat begin 2014 officieel van start is gegaan. De aandeelhouders (LIOF, Rabobank, DSM en Provincie Limburg) hebben € 40 miljoen bij elkaar gebracht. Het fonds richt zich primair op de sectoren Chemie, (Performance) Materialen en Healthcare.

Jaarverslag 2014

14

Participaties

Mutaties participaties LIOF 2014

Limburg Ventures Uitbreidingen (€ 221.114)

Sector

Plaats

Belang

Ekompany Agro BV

Sittard-Geleen

17,69%

QCP Holding BV

Materials

Urmond

13,00%

Chem IP BV

Sittard-Geleen

28,54%

ICM MediaHolding BV

Systems

Maastricht

17,00%

Nano4Imaging GmbH

Aken/Geleen

Pharmacell BV

Maastricht

21,45%

Cristal Delivery BV

Maastricht

8,47%

Eggciting Products BV

Oirlo

Enzypep BV

Sittard-Geleen

14,40% 24,78%

Nieuwe commitments (€ 1.719.949)

5,02%

Nieuwe Starters (€ 1.300.030) Apostle BV

Systems

Venlo

17,50%

Belang verkocht

Druppas BV

Agro/Food

Weert

20,00%

Magnamedics GmbH

Eggciting BV

Health

Oirlo

6,00%

Lebe Business Center BV

Overige

Sittard

20,00%

RVF Holding BV

Systems

Heerlen

25,00%

Nedermaas Hightech Ventures (€ 806.020)

Uitbreiding commitments/leningen (€ 151.600) Newtricious BV

Health

Oirlo

Kersten Next BV

Health

Roermond

7,50% 20,00%

Uitbreiding Starters (€ 511.789)

5,00%

Phenospex BV

Heerlen

Admirror BV

Systems

Valkenburg ad Geul 33,33%

Cytuvax

Maastricht

35,00%

Dacolt International BV

Systems

Maastricht

33,33%

Ekompany Agro BV

Sittard-Geleen

14,97%

Djozz BV

Systems

Beesel

20,00%

Innosolids BV

Maastricht

20,00%

Ekompany Agro BV

Agro/Food

Nieuwstadt

11,22%

Hospitality Net BV

Systems

Maastricht

Inflotek BV

Systems

Belfeld

Innosolids BV

Materials

Geleen

20,00%

Pharmacell BV

Health

Maastricht

22,35%

Phenospex BV

Agro/Food

Heerlen

15,00%

lening 12,10%

Belang verkocht Dutch Payment Group R&D BV Dutch Payment Group BV Knoowy VOF King Sized Men BV Luchthaven M.A.A. NV Magnamedics GmbH Silicon Mine BV Unilogic BV Faillissement Cvive BV Solfo Holding BV Active Cooling Solutions BV Vereke Invest BV

Jaarverslag 2014

15



De afdeling Ontwikkeling & Innovatie richt zich van oudsher op het initiëren, ontwikkelen en financieren van innovatieve producten en diensten. Vanaf 2014 worden ondernemers bijkomend ook ondersteund bij het uitbouwen van deze producten en diensten tot bedrijvigheid. Deze nieuwe aanpak noemen we ‘new business development’. Daartoe werken projectmanagers van de afdelingen O&I, IBD en Participaties samen in sectorteams, zijn nieuwe werkprocessen ingevoerd, financieringsinstrumenten aangepast én worden de benodigde vaardigheden en competenties van medewerkers bijgesteld. De vijf Limburgse topsectoren, Agro/Food, Healthcare, Logistics, Materials en Systems, kennen elk een eigen team.

Innovatieprojecten (109 naar sector)

De eerste opbrengst bestond uit acht ‘new business development cases’ met een gezamenlijke omvang van € 15,9 miljoen. Het betrof de cases: - retail-concept voor gezonde en overwegend lokale agro/ food-producten - rolstoelkussen en matrassen voor in de zorg, ter preventie van decubitus - interactieve eerste hulp-kit, als uitbreiding op interactieve defibrillatoren - interactief tool ter stimulering van beweging door en verbetering van cognitief vermogen van ouderen - bewegings- en activiteitenmonitor - bioanalyse en assay-ontwikkeling - biobased hars als alternatief voor formaldehyde harsen - biobased composietmateriaal op basis van ‘near virgin’ gerecyclede vezels.

New business development cases (8 naar sector)

Er werden in 2014 verder 109 innovatieprojecten ontwikkeld en gefinancierd, voor in totaal € 17,9 miljoen. Bij de totaal 117 cases en projecten à € 33,8 miljoen waren 253 organisaties betrokken, waaronder 140 Limburgse MKB’ers en 37 Limburgse grootbedrijven, kennis- en onderwijsinstellingen. De innovatieprojecten zijn een opstap naar de 30 new business development cases die we in de periode 2014 - 2016 dienen te realiseren. Het fundament daarvoor wordt gevormd door de komst van het LimburgBusinessDevelopmentFund (LBDF), waarmee Provincie Limburg € 30 miljoen aan financieringsmiddelen voor het innovatieve Limburgse MKB heeft vrijgemaakt.

Jaarverslag 2014

■ High Tech Systems

83

■ Healthcare

9

■ Materials

8

■ Agro/food

5

■ Logistics

3

■ Overige

1

■ Healthcare

5

■ Materials

2

■ Agro/food

1

Agro/Food Met de ontwikkeling en uitvoering van diverse omvangrijke Interreg-projecten met clusters van bedrijven en kennisinstellingen dragen wij bij aan de versterking van de Limburgse topsector Agro/Food: - met het Euregionale project High Tech Greenhouse 2020 (HTG) richt(t)en wij ons tot aanvang 2015 op het ontwikkelen van een nieuwe generatie tuinbouwkas met geavanceerde klimaat-, energie- en CO2-systemen. - met de laatste projectmiddelen van FoodFuture ondersteunden wij in 2014 twee MKB productinnovaties binnen de voedselindustrie in de Nederlands-Duitse grensstreek.

16


- met het project Food and Delivery Solutions (FooDS) werden met Hochschule Niederrhein innovatieve pmc’s ontwikkeld die aansluiten op de behoeften van de vergrijzende samenleving. Hoewel dit project begin 2015 officieel wordt afgesloten, ondersteunen wij het initiatief van de projectpartners om een onderneming op te richten die, voortbouwend op FooDs, verrijkte maaltijden voor ouderen gaat produceren en distribueren.

Vanuit het thema Diensteninnovatie heeft LIOF zich eind 2014 voor twee jaar (financieel) verbonden aan Service Valley (voorheen Document Service Valley) in Venlo. Met Provincie Limburg, Greenport Venlo Innovation Center, Service Science Factory, Service Valley en Maastricht University is bijkomend het project Diensteninnovatie geïnitieerd. Dit project, dat in 2015 van start gaat, is bedoeld om diensteninnovatie binnen het Limburgse MKB te introduceren.

Voor zowel HTG als voor FoodFuture werken we met de Euregionale partners in Interreg-verband aan vervolgprojecten.

Om met bestaande regionale industriële netwerken één ‘virtueel’ Limburgs industrieel netwerk te vormen en zo een bestendige stroom aan innovatie- en business-ideeën te genereren, organiseerden we in 2014 twee grote bijeen komsten met 120 deelnemers.

Vanuit het door LIOF beheerde provinciale Agro-innovatiefonds werden in 2014 aan drie MKB’ers achtergestelde leningen toegekend. Eén lening is uiteindelijk niet geëffectueerd, omdat de ondernemer zijn nieuwe onderneming niet is gestart.

Healthcare Met negen (startende) ondernemingen begon in 2014 de tweede editie van het MKB-roadmaps-programma om voor uitontwikkelde medisch-technologische innovaties business plannen op te stellen. Uit de eerste en tweede editie van het programma zijn in 2014 vijf new business development-cases voortgekomen. Het bedrijf Qwiek, inmiddels een LIOF-participatie, was daar één van. De derde editie van MKB-roadmaps start aanvang 2015. Inmiddels worden er vijf startende ondernemers met het in 2014 ontwikkelde Dare2Care-programma door ervaren Healthcare ondernemers gecoached bij het implementeren van hun businessplan. Bij het MKB-roadmapsprogramma werken we samen met de Maastricht Health Campus. Binnen het Valorisatieprogramma Zuid Limburg OK ontwikkelde LIOF samen met onder meer Maastricht University en de Chemelot en Maastricht Health Campus in 2014 voor de actielijn ‘kenniscirculatie’ het kennisportal WhoKnowsWhat (www.whoknowswhat.info). Kennismakelaars helpen hier ondernemers op weg met hun (kennis)vraag voor de campussen, University Maastricht, Zuyd Hogeschool en LIOF. Ten slotte zijn er binnen de sector Healthcare in 2014 vier innovatieprojecten ontwikkeld en gefinancierd vanuit het restsaldo OP-Zuid of LimburgMakers.

High Tech Systems 2014 was het eerste volle jaar van het LimburgMakers-programma, het stimuleringsprogramma voor de Limburgse industrie. Om producten dienstinnovaties te initiëren, organiseerden we negen bijeenkomsten met in totaal ruim 200 deelnemers rond de thema’s: ‘Slimme systemen voor de zorg’ (cross-over met Healthcare), ‘Slimme systemen voor Agro/Food’ (cross-over met Agro/Food), ‘Diensteninnovatie’, ‘3D-printen’ en ‘Internet of things’.

Jaarverslag 2014

Met het LimburgMakers-programma nemen we samen met de andere Regionale Ontwikkelings Maatschappijen deel aan het nationale Smart Industry-initiatief. Dit heeft geresulteerd in één van de 10 nationale fieldlabs (zie Materials). Vanuit LimburgMakers werden in 2014 59 innovatieprojecten gefinancierd en daarmee loopt het programma in de pas met de doelstellingen. In opdracht van Parkstad Limburg beheren wij de Building Integrated High Tech Systems-voucherregeling. Met deze vouchers worden bedrijven financieel ondersteund bij het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten door het toepassen van hoogwaardige technische systemen bij het opwekken, opslaan of beheren van energie in de gebouwde omgeving. Hoewel in 2014 volgens plan 19 innovaties werden ondersteund, zijn de wat achtergebleven resultaten uit het startjaar 2013 nog niet ingelopen. Eind 2013 introduceerde LIOF de zogenoemde 3D Hub, om (bedrijfs)initiatieven rond 3D-printen in kaart te brengen, waar mogelijk te verbinden en te versnellen. In 2014 hebben we tientallen initiatieven tegen het licht gehouden. Dit leidde tot een aantal innovatieprojecten en new business development cases in ontwikkeling. Verkend is ook of er voldoende draagvlak is voor meerdere Centers of Expertise rond 3D-printen met als inzet het versnellen van 3D-printen bij het MKB. Er is tot dusverre één Center gerealiseerd: het Additive Manufacturing Materials Center op de Chemelot Campus (zie Materials). We proberen met het organiseren van meerdere voorlichtings- en inspiratie-events – ook specifiek rond 3D-food-printen in Noord-Limburg en 3D-bio-printing in Zuid-Limburg – het draagvlak voor meerdere centers te vergroten. Binnen de sector Systems zijn verder in 2014 nog vijf relatief grote innovatieprojecten ontwikkeld en vanuit het restsaldo OP-Zuid gefinancierd.

17

Logistics LIOF leidde de ontwikkeling van het SMART Logistics Centre Venlo. Vanaf de lancering van het integrale programma SMART, medio 2014, heeft LIOF vervolgens het programmamanagement op zich genomen. In SMART werken 150 bedrijven, overheden en kennis- en onderwijsinstellingen samen om de logistieke sector in Noord-Limburg te versterken. Dit via vier pijlers: infrastructuur, innovatie, arbeidsmarkt & onderwijs en acquisitie, PR & branding. De pijlers worden verbonden door de thema’s: smart hub, conditioned and controlled logistics, e-fulfillment en green logistics. Deze structuur biedt een goede basis om innovatieprojecten en aansluitend new business development cases te realiseren, ook elders in Limburg. In 2014 konden reeds twee innovatieprojecten met bedrijvenclusters worden ondergebracht bij de nationale regeling MKB-innovatiestimulering Topsectoren. Het Interreg-project Oost/West-poort leidde tot samenwerking tussen bedrijven uit het agro-logistieke cluster in Oostende en Venlo. In 2014 werd het project afgesloten. Een vervolg staat in de steigers. Namens de vijf Regionale OntwikkelingsMaatschappijen is LIOF hét aanspreekpunt voor de nationale Topsector Logistiek. In overleg met de Topsector, de Topconsortia voor Kennis en Innovatie en het nationale topinstituut Dinalog wordt gewerkt aan het versterken van de samenhang tussen de Topsector, haar programmering en instrumenten enerzijds en de regionale ontwikkelingen en behoeften van het MKB anderzijds.

Materials Samen met de Chemelot Campus ontwikkelde en lanceerde LIOF in 2014 het Additive Manufacturing Materials Center. Het Center ontwikkelt materialen en productieprocessen voor 3D-printen. Chemelot en het Center participeren in één van de tien fieldlabs binnen het nationale Smart Industry-programma. Het betreft het fieldlab “Multi-materiaal 3D printen”; het ontwikkelen van nieuwe waardeketens op basis van de volgende generatie 3D-printtechnologieën. Om het innovatievermogen van het Limburgse MKB te vergroten en nieuwe business opportunities te creëren, heeft LIOF samen met onze Akense pendant Agit in 2014 het Euregionale event Crossborder Materials georganiseerd. Het event telde 60 deelnemende bedrijven en krijgt in 2015 een vervolg. Het domein biomedische materialen is kansrijk, maar vooralsnog in Limburg mager bezet met bedrijven. Om de bedrijfs- en ook de kennisbasis te verbreden, proberen wij via het Interregproject Biomat-IN voor ons Limburgse MKB bruggen te slaan naar andere Europese regio’s met een biomedische materialenconcentratie. In 2014 heeft dit geleid tot samenwerking tussen een Limburgse MKB’er en de Nottingham Trent University.

Jaarverslag 2014

In 2014 is LIOF gestart met het opbouwen van een grensoverschrijdend consortium van bedrijven en kennisinstellingen rond het thema 3D-printen van implantaten. Dit initiatief moet in 2015 resulteren in een Interreg-project, gericht op het genereren van nieuwe producten. Het Limburgse biobased-netwerk is in 2014 verder verankerd door het oprichten van het platform Source B. LIOF vervult hierbij de aanjagende rol. Vanuit Source B werken we met de counterpart Biobased Delta in Zeeland en West-Brabant aan een ontwikkelingsprogramma, dat in 2015 wordt ingebracht in OP-Zuid. Eveneens vanuit de samenwerking in Source B startten LIOF en Greenport Venlo Innovation Center in 2014 met het ontwikkelen van een business case voor een BioTreatCenter. Inzet hiervan is primaire landen tuinbouwproducten uit met name de Greenport Venlo-regio op te werken tot ingangsmateriaal voor biobased-activiteiten van de kennisinstellingen InSciTe en AMIBM op de Chemelot Campus. Binnen het aandachtsgebied biobased werden in 2014 twee business cases ontwikkeld die helaas nog niet sluitend gefinancierd en dus ook nog niet in uitvoering genomen konden worden. In 2014 zijn ten slotte nog vier innovatieprojecten ontwikkeld en gefinancierd met middelen uit het restsaldo OP-Zuid of de BIHTS-regeling (zie Systems). Om new business development in de sector Materials meer massa en versnelling te geven, verbond LIOF zich eind 2014 aan het initiatief Startupbootcamp Smart Materials. De bootcamp moet in 2015 tien internationale start up’s op het domein Smart Materials naar Chemelot Campus genereren en deze versneld van idee tot business brengen. LIOF’s inzet is om vervolgens een zo groot mogelijk deel van deze start up’s aan de regio te binden.

Ondersteuning van MKB-innovaties LIOF verstrekte in 2014, het laatste jaar van het programma Innovatie Zuid (IZ), nog twee kennischeques. Met deze cheques kopen MKB’ers kennis in om daarmee een product- of dienstinnovatie in gang te zetten. In totaal werden over de looptijd van IZ 87 cheques aan Limburgse MKB’ers verstrekt; beduidend meer dan 60 die als target waren gesteld. Met de IZ-partners Economische Impuls Zeeland, Brabantse OntwikkelingsMaatschappij en Kamer van Koophandel wordt een vervolg op Innovatie Zuid verkend. In 2013 heeft LIOF het initiatief genomen voor het LimburgBusinessDevelopmentFund (LBDF). Met drie fondsonderdelen kunnen MKB’ers met ideeën voor innovatieve bedrijvigheid in de opeenvolgende ontwikkelingsfasen worden ondersteund. Het gaat om een: - Proof of Priciple-fonds (subsidies); - Proof of Concept-fonds (achtergestelde leningen); - Seed-fonds (aandelenkapitaal).

18

Het idee voor het LBDF is in 2014 door Provincie Limburg geadopteerd, opgenomen in een breder MKB-ondersteuningsinstrumentarium, vastgesteld en gefinancierd. Met het LBDF komt het instrumentarium beschikbaar om de nieuwe, uitgebouwde kerntaak new business development van de afdeling Ontwikkeling & Innovatie te effectueren.

Internationaliseren Het Interreg-project Toward Toptechnological Clusters (TTC) is voorjaar 2014 afgesloten. Via het project zijn grensoverschrijdende samenwerkingen geïnitieerd, gericht op het ontwikkelen van innovatieve producten en diensten. De ontwikkeling van die producten en diensten is aansluitend vanuit het Interregproject Grensoverschrijdende Cluster Stimuleringsregeling (GCS) gefinancierd. In 2014 resteerde nog slechts budget voor het uitbreiden van twee bestaande projecten. Voor het overige was de inzet gericht op het beheren van de 23 lopende projecten. Hierin zijn 89 partijen uit de Euregio Rijn-Maas actief, waaronder 18 Limburgse MKB’ers.

Regionale ontwikkelingsorganisaties & -programma’s LIOF voerde in 2014 voor de programmalijnen logistiek en agro/ food van het Greenport Venlo Innovation Center het management. Omwille van de effectiviteit van de provinciale financieringsstromen, een eenduidige aansturing en een herkenbare positionering van LIOF is deze inbreng in overleg met Provincie Limburg per 2015 beëindigd. Wel blijft LIOF op structurele wijze samenwerken met het Innovation Center aan het ontwikkelen van innovaties en innovatieve bedrijvigheid in de sectoren industrie, agro/food en logistiek en het domein biobased in de regio Noord-Limburg. Via deelname in de bestuursstructuur van KeyPort en Limburg Economic Development (LED) en het leveren van het programmamanagement voor LED heeft LIOF ook in 2014 de afstemming met die regionale ontwikkelingsorganisaties en -programma’s geborgd.

In 2014 kreeg GCS, met LIOF als initiator en lead partner, de zogenoemde ‘Sail of Papenburg’-prijs voor het beste grensoverschrijdende project. Deze prijs is toegekend door de belangenorganisatie van bijna 100 grensregio’s en grensoverschrijdende samenwerkingsverbanden in Europa, de Europese Werkgemeenschap voor Europese Grensregio’s. In 2014 troffen we de voorbereidingen voor een vervolg op de projecten TTC en GCS. We verkenden of er een kans van slagen is het vervolg te versnellen door aan te haken op het grotere, eveneens nog in ontwikkeling zijnde Sustainable Innovation Program (SIP). SIP zou zich kunnen ontwikkelen tot het alomvattend grensoverschrijdend valorisatie-, innovatie- en business development-programma in de Euregio Maas-Rijn. Naast de beide voorgaand aangehaalde projecten TTC en GCS hadden we in 2014 de volgende sectorspecifieke Interreg- projecten onder de hoede (waarvan de inhoudelijk nog actieve projecten eerder bij de respectievelijke sectoren zijn gememoreerd): - High Tech Greenhouse - Agro/Food - FoodFuture - Agro/Food - Food and Delivery Solutions - Agro/Food - Oost/West-poort - Logistics - Biomat-IN - Materials - BioMiMedics - Materials - Crossroads - Systems - Funktionale Oberflächen - Systems.

Jaarverslag 2014

19



In 2014 registreerden we 13 investeringsprojecten. Het ging om acht nieuwe vestigingen en zes uitbreidingen en bedrijfsvestigingen die voor Limburg behouden bleven. In totaal betrof het € 69 miljoen aan investeringen. 584 arbeidsplaatsen werden gecreëerd dan wel behouden. Met deze resultaten scoorden we in 2014 iets onder het eind 2013 opgestelde verwachte meerjarig gemiddelde voor wat betreft het aantal vestigingen (20) en het investeringsvolume (€ 100 miljoen). Het aantal arbeidsplaatsen kwam eveneens iets uit onder het verwachte aantal van 600. Aansluitend op het Current Investor Development-programma (CID) van NFIA richtten we ons ook in 2014 weer actief op het verankeren van buitenlandse bedrijven in Limburg. Jaarlijks proberen we 50 bedrijven te bezoeken om met hen hun strategische koers te bespreken. In 2014 waren dat er 56. Van de acquisitieresultaten komen er zes voort uit onze verankeringsactiviteiten. Zoals dat ook in voorgaande jaren gebeurde, werden in 2014 vanuit IBD ook inspanningen geleverd die in dat jaar nog niet konden worden verzilverd omdat meerdere investeringsbesluiten over de jaarwisseling werden geschoven. De resultaten die we wel (al ) konden boeken, lichten we nader toe. ‘Quality Circular Polymers’ (QCP) is een nieuw bedrijf dat op de locatie Chemelot te Geleen hoogwaardige grondstoffen voor de kunststofverwerkende industrie gaat produceren op basis van gebruikte kunststoffen afkomstig van huishoudens en industrie. Het Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) en IBD steunden de komst van het fabriek. Op termijn levert QCP 100 nieuwe directe arbeidsplaatsen op. QCP is ook een participatie van LIOF. De Duitse onderneming ISL Group Management gaat in Sittard voor VDL Nedcar 34 verschillende uitlaatsystemen just-insequence produceren. Zij doet dit onder de naam ISL Logistics NL B.V. in opdracht van Ebersprächer, wereldspeler op het gebied van onder meer uitlaattechnologie. De vestiging van ISL meet 5000 m² en is goed voor 50 nieuwe arbeidsplaatsen. Een belangrijk verankeringsproject betreft DocMorris. Om ook in de toekomst te kunnen expanderen concentreert de tweede

Jaarverslag 2014

postorder-apotheek haar logistieke activiteiten op Avantis. Daar betrekt DocMorris 5.500 m² kantoorruimte en een distributiecentrum van 10.000 m². Per saldo levert de nieuwe uitbreidingsvestiging op Avantis ruim 100 extra arbeids plaatsen op. Genoemde projecten zijn belangrijke representanten van respectievelijk de topsectoren Materials, Systems en Healtcare, elk overigens met een duidelijke link naar de Topsector Logistiek. Het combineren van de Topsectorenbenadering en de Business Development aanpak (van Idee tot BV) bij LIOF maakt het mogelijk de kansen die Limburg biedt, beter te benutten. In 2014 zijn de voorbereidingen getroffen voor de ontwikkeling van een nationale acquisitiestrategie 2015-2019, waarbij LIOF een van de 13 landelijke aanspreekpunten is. Centraal in de strategie staat de versterking van de Topsectoren: enerzijds door het uitvoeren van de klassieke acquisitie aanpak die gericht is op het aantrekken van bedrijven die zich in Europa willen vestigen en anderzijds door het ontwikkelen van prospects waartoe in het buitenland bedrijven pro-actief worden benaderd. Daarbij richten wij ons veelal op de VS, het van oudsher belangrijkste donorland voor Limburg. LIOF participeert in de door NFIA gedragen Nationale Acquisitie Teams (NAT’s). Deze teams worden gevoed met de Limburgse topproposities binnen Materials, Systems en Healthcare en Logistiek veelal als “enabler” voor de andere sectoren. Wij werken daarvoor nauw samen met kennisinstellingen, campussen en (partner-)bedrijven. De leads die hieruit voortvloeien worden vanaf 2015 gematched met de regio’s die het beste aan de wensen en behoeften van potentiële investeerders tegemoetkomen. Kijkend naar de Topsectoren in Limburg zien we voor wat betreft Materials niet alleen inspanningen rond de Chemelot campus en het gelijknamige bedrijventerrein. De nabijheid van Chemelot biedt de Maastrichtse papierfabriek Sappi de mogelijkheid om met mede door LIOF aangedragen partijen applicatieontwikkelingen in gang te zetten. Het eerder genoemde QCP is een voorbeeld van goede samenwerking tussen veel partijen om een grote starter in de Materialen (Plastics) Upcycling aan de gang te krijgen.

20

Bij Health is Medtronic hét voorbeeld om de samenwerking tussen MUMC+ , kennisdragers en bedrijven te intensiveren. Medtronic gaat investeren op de Campus, ondermeer in trainingsfaciliteiten voor (aankomende) hart- en vaatchirurgen. Daarnaast zijn er ook de logistieke en administratieve services rond medical devices zoals bij Globus Medical, gespecialiseerd in orthopedische toepassingen en Bayer Medical Care voor contrastvloeistoffen en injectors waar Limburg een uniek efficiënte locatie biedt om de Europese markt zonodig binnen 24 uur te bedienen. IBD heeft de afgelopen periode een ondersteunende rol gespeeld bij het opnieuw in kaart brengen van het automotive cluster in Limburg en daarmee hebben we een boost gegeven aan de Topsector Systems. Aanleiding vormde de wederopstanding van VDL/Nedcar. Dit heeft er onder meer toe geleid dat het eerder genoemde ISL zich als toeleverancier van BMW Mini productie in onze regio vestigde. Wij verwachten dat de verdere ontwikkeling van het automotive cluster komende jaren gepaard gaat met meer innovaties, nieuwe vestigers en een verbeterde infrastructuur. IBD werkt binnen Systems verder aan de samenwerking van de Limburgse maakindustrie met partners in Midden- en Zuid-Duitsland. Daarbinnen is er speciale aandacht voor de subsectoren Aerospace, Maintenance, Repair & Overhaul (MRO), zeker nu Provincie Limburg luchthaven MaastrichtAachen Airport weer perspectief biedt door in de infrastructuur op de luchthaven te gaan investeren en er hiermee logistieke kansen voor het regionale bedrijfsleven ontstaan. Met een financieringsinstrument en/of hangars op voorraad zou LIOF hier meer tot stand kunnen brengen. In de maakindustrie zijn successen behaald met de uitbreiding van bijvoorbeeld Asbury met haar koolstofpoederproductie in Maastricht. Ook de Compensatie opdrachten, een programma van het Ministerie van Economische Zaken in relatie tot defensieopdrachten, vertoonden in 2014 een opleving in omzet met € 13 miljoen na een zwakker 2013 ondanks verdere restricties voor de doelgroepen die in aanmerking komen. Agro Food is weliswaar de grootste exportsector in Nederland maar bescheiden qua resultaten in 2014 in Limburg. Toch vestigen zich twee bedrijven, Druppas (suikervrij snoepgoed) en Brown Foreman (productie sterke drank) in Limburg. Daarnaast is er gestart met een vooronderzoek naar de mogelijkheden van een kenniscenter en een productiehal voor glutenvrije producten. De markt voor glutenvrij neemt enorm toe en er is een gebrek aan schone verwerkingscapaciteit. Logistiek blijft evenals in voorgaande jaren een belangrijke bijdrage leveren aan het IBD resultaat. Voorbeelden zijn Kubota bij Broekman in Born (graafmachines), en op het snijvlak van Health en Logistiek en Services DocMorris met haar nieuwbouw voor de internetapotheek op Avantis in Heerlen.

Jaarverslag 2014

21


Resultaten 2014

Naam

Herkomst

Vestingsplaats

Sector

Activiteit

1

Asbury Carbons

USA

Maastricht

Materialen

Productie

2

Bayer Medical Care

Ger

Maastricht

LifeSciences

Shared service center

3

Brown-Forman

USA

Stein

Agro-Food

Productie

4

DocMorris

Swi

Heerlen

LifeSciences

EDC, M&S, European Call Center

5

Dynalog

Nl

Sittard

High Tech Systems

Hoofdkantoor

6

Druppas

Nl

Weert

Agro-Food

Productie, M&S

7

Globus Medical

USA

Heerlen

LifeSciences

EDC, Customer Support Center

8

ISL Logistics Group

Ger

Sittard

High Tech Systems

Service provider automotive logistics

9

Kubota Tractor Spare Parts Centre Jap

Born

Logistiek

EDC

10

Medtronic Bakken Research Center USA

Maastricht

LifeSciences

R&D

11

NuSkin

USA

Venlo

Logistiek

EDC, Customer Support Center

12

Quality Circular Polymers

Nl

Geleen

Materialen

Productie, M&S

13

SAPPI

ZAF

Geleen

Materialen

R&D, proeffabriek

11

6

9

3

8

5 12 13

1

Jaarverslag 2014

2 10

4

7

22


Aantal vestigingen van buitenlandse vestigingen in Limburg

Bedrijven

Banen

1. Gennep

Regio’s

4

480

2. Venray-Horst

40

6.600

3. Venlo

130

11.100

4. Beringe-Helden-Panningen

19

1.730

5. Weert-Nederweert

28

1.720

6. Roermond-Echt

60

5.750

7. Sittard-Geleen-Born

73

6.215

8. Heerlen

77

6.525

9. Maastricht

120

11.680

4/480

40/6.600

130/11.100

19/1.730

28/1.720

60/5.750

73/6.215

77/6.525

120/11.680

Jaarverslag 2014

23


Bedrijventerreinen

Ondanks de moeilijke economische situatie, was 2014 een uitstekend jaar voor wat betreft de uitgifte van het aantal bedrijfskavels in Limburg. Met 107 ha lag de uitgifte op het niveau van vóór de crisis (2007). Hieraan lagen 44 transacties ten grondslag (bron: REBIS). Ter vergelijk: in 2013 werd voor 74 ha aan kavels verkocht. Absolute koploper in uitgifte was de regio Venlo/Venray: 80% van het aantal hectaren werd daar uitgegeven, voornamelijk voor logistiek gebruik. De koppositie die deze regio – ook landelijk - inneemt werd daarmee wederom onderstreept. Het betreft over het algemeen grote kavels (>10 ha) en het aantal transacties is daardoor relatief laag. Dit geeft ook meteen de kwetsbaarheid aan: het al dan niet doorgaan van een beperkt aantal transacties is van grote invloed op het uitgiftecijfer. Voor de middellange termijn dient de beschikbare voorraad voor dit soort grootschalige kavels in de gaten te worden gehouden. Immers, voor Limburg is ‘Logistics’ een belangrijke economische drager en zal het daarvoor ook de ruimte, in de vorm van uitstekend bereikbare terreinen en multimodaal ontsloten ‘hubs’, moeten blijven bieden.

Greenfields Over de terreinen waar LIOF in participeert kan het volgende worden gemeld: Avantis – Heerlen/Aachen Na een aantal moeilijke jaren voor het grensoverschrijdende bedrijventerrein profiteert Avantis thans van de strategische keuze die de aandeelhouders maakten om de (bestemmings) mogelijkheden te verruimen. Hierdoor kan Avantis nu inspelen op de vestigingseisen van bedrijven en profiteren van de toegenomen economische dynamiek. Dat vertaalde zich in 2013 in de aankondiging van Honold Logistik Gruppe om een distributiecentrum voor Continental te gaan bouwen. Het 44.000 m² grote logistieke complex werd begin 2014 opgeleverd. In 2014 startte de bouw van een distributiecentrum met bijbehorend kantoor voor de snelgroeiende internetapotheek DocMorris, gaat Deutsche Post DHL een innovatiepark (20.000 m²) aanleggen voor het testen van nieuwe concepten in de postbezorging en gaat ook zorginnovatiebedrijf Arion 15.000 m² in gebruik nemen, onder meer voor een cleanroom.

Jaarverslag 2014

Hoewel de uitgifte in 2014 bevredigend mag worden genoemd, staan de uitgifteprijzen onder druk. NV Industriebank LIOF is voor 25% aandeelhouder van Avantis GOB NV. Holtum Noord – Born Ook in het afgelopen jaar is Holtum Noord een aantrekkelijk terrein gebleken voor logistieke ontwikkelingen. Op de valreep van 2014 verkocht de gemeente Sittard-Geleen 20 ha aan één ontwikkelaar. Hierdoor is nu nog slechts vijf ha vrij op de markt verkrijgbaar, te weten een perceel ter grootte van twee ha gelegen op Holtum Noord fase II en een perceel van ca. drie ha op fase III. Ten behoeve van de vestiging van een distributiecentrum bestaat voor dit laatste perceel serieuze belangstelling en is een turn-key-aanbieding gedaan. Medio 2015 wordt hierover een besluit verwacht. LIOF Bedrijventerreinen BV is voor 50% aandeelhouder van exploitatiemaatschappij GEM Holtum Noord II en voor 45% van GEM Holtum Noord III. Industriepark Swentibold (IPS) – Born Nu VDL Nedcar weer volop in bedrijf is, wordt nagedacht over een verdere doorgroei. Samen met VDL Nedcar, gemeente Sittard-Geleen en Provincie Limburg wordt onderzocht hoe in ruimtelijke zin het omliggende gebied hiervoor optimaal benut kan worden. Daarvoor wordt niet alleen gekeken naar IPS-Zuid voor de vestiging van toeleveranciers, maar ook naar de ontsluiting van de Yard voor de logistieke afhandeling van geproduceerde auto’s. Middels een bidbook is het gebied IPS-Zuid gepresenteerd aan BMW die dit vervolgens onder de aandacht brengt van haar toeleveranciers. Parallel hieraan is gewerkt aan het optimaliseren van het bestemmingsplan voor het gehele VDL Nedcar/IPS/Yard-gebied, zodat eventuele vestigingsintenties van toeleveranciers snel kunnen worden gefaciliteerd. Tot slot heeft op IPS-Zuid een herverkaveling plaatsgevonden die leidde tot een grondtransactie van 1 ha. LIOF Bedrijventerreinen BV treedt op als ontwikkelaar van IPS. Het Ministerie van Economische Zaken financiert het project met een achtergestelde lening.

24

Bedrijventerreinen

Californië – Horst aan de Maas Door de crisis in de glasgroente, waardoor er sprake is van consolidatie en uitgestelde investeringen, werden de laatste twee jaar geen kavels verkocht. De verwachting is dat na stabilisatie van de markt er weer belangstelling komt van potentiële ‘nieuwe vestigers’ en dat reeds gevestigde bedrijven zich melden voor uitbreiding. De ontwikkelingen van Californië II (uitbreiding met 170 ha) gaan dan ook onverminderd door. Californië biedt een belangrijk vestigingsvoordeel voor glastuinders: de aanwezigheid van aardwarmte. GEM Californië is concessiehouder voor het exploiteren van aardwarmte binnen het gehele tuinbouwgebied. Een eerste bron levert de warmte voor een 33 ha grote paprikakas. De voorbereidingen voor een tweede bron zijn in volle gang: een tomaten- en een komkommerteler participeren samen met de GEM in een onderneming die de bron gaat realiseren en exploiteren. Het biedt de telers een substantieel prijsvoordeel op een belangrijke kostenpost en maakt hen tevens minder afhankelijk van energieprijzen. Mede daardoor biedt Californië uitstekende vestigingsvoorwaarden voor grootschalige glastuinbouw. LIOF Bedrijventerreinen BV is voor 15% aandeelhouder van GEM Californië.

Brownfields Sinds 2010 is LIOF actief bij het herstructureren van verouderde bedrijventerreinen. Hier zet LIOF BT verreweg het grootste deel van haar personele capaciteit op in. Met Provincie Limburg richtte LIOF de Limburgse Herstructureringsmaatschappij voor Bedrijventerreinen BV (LHB) op, onder wiens verantwoordelijkheid de provinciale herstructureringsopgave (1.000 ha in de periode tot 2020) wordt uitgevoerd. Herstructurering is geen doel op zich, maar een middel om de economische dynamiek op verouderde bedrijventerreinen te laten terugkeren of te verbeteren. Daarmee draagt herstructurering bij aan de verbetering van het vestigingsklimaat voor bedrijven in Limburg. LHB ontwikkelt daartoe, in samenwerking met publieke - en private partijen, plannen en participeert risicodragend in de herontwikkeling. Momenteel is LHB betrokken bij projecten in Venlo (uitbreiding barge terminal), Beesel (ontwikkeling werkwoon zone), Roermond (industriële ruilverkaveling), Heerlen (©Mill), Landgraaf (Food Park Europe), Brunssum (Oostflank/Buitenring), Luchthaven MAA (Maintenance Boulevard) en Maastricht (industrieterreinen Beatrixhaven en Bosscherveld). LHB rapporteert over haar voortgang en financiële performance in een separaat jaarverslag.

Jaarverslag 2014

25

Bedrijventerreinen

Greenfields – ontwikkeling 1

Avantis, Heerlen-Aachen

100 ha

✱

2

Californië, Horst aan de Maas

378 ha

✱

3

Industriepark Swentibold (IPS), Born

45 ha

✱

4

Holtum Noord, Born

35 ha

✱

5

Aviation Valley, Beek/Meerssen

80 ha

✱

Brownfields 1

Trade Port, Venlo

2

Molenveld-Zuid, Beesel

3

Roerstreek/Stationsweg, Roermond

246 ha

4

Koeweide e.o., Maasgouw

382 ha

5

Oostflank, Brunssum

186 ha

6

Beatrixhaven, Maastricht

266 ha

7

Bosscherveld, Maastricht

62 ha

8

©Mill, Heerlen

9

De Beitel, Heerlen

10

Abdissenbosch, Landgraaf

57 ha

11

Maastricht Maintenance Boulevard

18 ha

✱

281 ha 6 ha

2

15 ha 115 ha

1

LIOF participatie

2 3 4

3

4

5 5 7 6

Jaarverslag 2014

11

8 9

10

1

26

LIOF jaarrekening 2014 GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2014

28

GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 2014

29

KASSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN 2014

30

ALGEMEEN

31

TOELICHTINGEN OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2014

32

TOELICHTINGEN OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 2014

42

VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS PER 31 DECEMBER 2014

47

VENNOOTSCHAPPELIJKE RESULTATENREKENING OVER 2014

48

TOELICHTINGEN OP DE VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS EN DE VENNOOTSCHAPPELIJKE RESULTATENREKENING

49

OVERIGE GEGEVENS

54

Jaarverslag 2014

27

Geconsolideerde balans per 31 december 2014 (bedragen in euro’s)

2014

2013

2.121.487 58.899 2.180.386

12.247.754 257.968 12.505.722

34.754.650 - 9.304.703 13.427.407 57.486.760

38.351.390 2.739.602 9.488.571 22.345.092 72.924.655

Activa Vaste activa Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en terreinen Andere vaste bedrijfsmiddelen

Financiële vaste activa Participaties Deelnemingen Financieringen van onroerend goed Overige vorderingen Vlottende activa Voorraden Gronden voor ontwikkeling van bedrijventerreinen

3.629.782

3.701.683

Vorderingen Overige vorderingen en overlopende activa

7.183.146

7.275.362

Liquide middelen

42.771.747

46.010.543

Totaal activa

113.251.821

142.417.965

83.402.485 -131.154 83.271.331

97.074.967 126.242 97.201.209

Passiva Groepsvermogen Eigen vermogen Aandeel derden in geconsolideerde maatschappijen Voorzieningen Overige

1.431.545

1.797.998

Langlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan aandeelhouders Overige schulden en overlopende passiva

- 19.958.692 34.714 19.993.406

5.600.000 23.575.592 375.920 29.551.512

Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan aandeelhouders Crediteuren Belastingen en sociale premies Overige schulden en overlopende passiva

- 142.857 676.382 110.069 7.626.231 8.555.539

3.382.000 142.857 736.469 176.542 9.429.378 13.867.246

Totaal passiva

Jaarverslag 2014

113.251.821

142.417.965

28

Geconsolideerde resultatenrekening over 2014 (bedragen in euro’s)

2014

2013

Financieringsbedrijf

Opbrengsten Rente leningen u/g en deposito’s Ontvangen dividenden Opbrengsten commissariaten Resultaat verkoop participaties Huuropbrengsten Doorberekende apparaatskosten Overige opbrengsten

1.907.262 1.348.084 59.075 1.005.111 1.791.136 888.607 -867.888 6.131.387

2.980.699 1.929.607 38.381 5.918.674 2.478.468 882.154 -34.923 14.193.060

Kosten Personeelskosten Afschrijvingskosten vaste activa Overige apparaatskosten financieringsbedrijf Totaal apparaatskosten

2.836.652 291.346 2.205.993 5.333.991

2.849.949 354.982 2.213.979 5.418.910

Saldo van de mutaties op de voorziening financiële vaste activa Overige waardeverandering MVA en gronden Garantievoorziening deelneming Overige kosten financieringsbedrijf

12.508.640 1.103.519 - 612.010 14.224.169

4.478.043 2.639.249 135.119 367.674 7.620.085

Resultaat Financieringsbedrijf

-13.426.773

1.154.065

Opbrengsten/Bijdragen Ministerie EZ Provincie Limburg Doorberekende apparaatskosten

1.004.000 1.704.000 864.653 3.572.653

655.000 1.354.000 747.573 2.756.573

Kosten Personeelskosten Afschrijvingskosten vaste activa Overige apparaatskosten ontwikkelingsbedrijf Totaal apparaatskosten

2.849.944 56.248 993.821 3.900.013

2.555.755 55.931 760.626 3.372.312

Resultaat Ontwikkelingsbedrijf

-327.360

-615.739

81.651

-221

Geconsolideerd resultaat

-13.672.482

538.105

Ontwikkelingsbedrijf

Aandeel derden

Jaarverslag 2014

29

Kasstroom uit operationele activiteiten 2014 (bedragen in euro’s)

2014

2013

Resultaat Ontwikkel- en Financieringsbedrijf

-13.754.133

538.105

1.451.113

2.960.913

11.246.563

2.699.719

Verandering in werkkapitaal: Mutatie voorraden 71.901 Mutatie operationele vorderingen 92.216 Mutatie operationele schulden -1.929.707

2.463.874 529.615 -8.609

Kasstroom uit bedrijfsoperaties

-2.822.047

9.183.617

- - -

-

Kasstroom uit operationele activiteiten

-2.822.047

9.183.617

Kasstroom uit investeringsactiviteiten: Netto investering in (im)materiële vaste activa Netto desinvestering in (im)materiële vaste activa Verwervingen participaties Vervreemdingen participaties Verstrekte financiering Retour ontvangen aflossing financieringen Kasstroom uit investeringsactiviteiten Mutatie schulden aan verbondenmaatschappijen Ontvangen leningen Aflossingen van langlopende schulden Vervreemdingen groepsmaatschappijen en deelnemingen

-197.052 - -2.859.459 2.478.026 -3.434.677 2.078.895

-72.710 -3.511.005 7.821.031 -8.919.792 2.774.699

-1.934.267

-1.907.777

30.000 -142.857 1.630.375

-142.857 -

1.517.518

-142.857

Aanpassingen voor: Afschrijvingen en waardeverminderingen op materiële vaste activa Veranderingen in voorzieningen

Ontvangen rente en soortgelijke opbrengsten Betaalde rente en soortgelijke kosten Betaalde winstbelastingen

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Effecten deconsolidatie Effecten van transacties zonder kasstroomeffect

Nettokasstroom

- - -3.238.796

-

7.132.983

Het geconsolideerd totaalresultaat toekomend aan NV Industriebank LIOF is gelijk aan het resultaat. Gedurende het boekjaar zijn geen baten en lasten rechstreeks in het eigen vermogen verwerkt, derhalve is geen separaat overzicht van het totaalresultaat opgenomen.

Jaarverslag 2014

30

Algemeen De activiteit van de vennootschap betreft een bijdrage leveren aan het verbeteren van de sociaal economische structuur van de werkgelegenheid in de provincie Limburg. De jaarrekening van NV Industriebank LIOF is opgesteld in overeenstemming met Titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Bijdragen apparaatskosten De bijdragen van het Ministerie EZ en van de Provincie Limburg aan de apparaatskosten zijn voor het boekjaar 2014, inclusief prijs- en loonbijstelling, als volgt toegezegd :

- bijdrage Ministerie EZ - bijdrage Provincie Limburg

Totaal € 1.004.000 € 1.704.000

€ 2.708.000

Grondslagen voor de consolidatie Geconsolideerd worden de jaarcijfers van die rechtspersonen, tevens groepsmaatschappijen zijnde, waaraan LIOF alleen of tezamen met een dochtermaatschappij meer dan 50% van het aandelenkapitaal verschaft of doet verschaffen en waarin LIOF alleen of tezamen met een dochtermaatschappij overheersende zeggenschap heeft of waarover de centrale leiding wordt gevoerd. De consolidatie vindt plaats overeenkomstig de integrale methode. Als groepsmaatschappijen worden aangemerkt die maatschappijen die tezamen onder gemeenschappelijke leiding als een economische eenheid optreden. Op grond van dit criterium werden de navolgende deelnemingen in de consolidatie betrokken: een 100% deelneming in LIOF Vastgoed BV, gevestigd te Maastricht; een 100% deelneming in LIOF Bedrijventerreinen BV, gevestigd te Maastricht; een 100% deelneming in Nedermaas Hightech Ventures BV, gevestigd te Maastricht; een 100% deelneming in LIOF Business Center Avantis BV, gevestigd te Maastricht; een 93,2% deelneming in BV Technohouse Heerlen, gevestigd te Heerlen; In 2014 is de 97,61% deelneming LIOF BedrijvenCentra BV, gevestigd te Maastricht, verkocht. Op 7 november 2014 heeft de directie 80% van de aandelen van LIOF Bedrijven Centra B.V. verkocht aan LEBE B.V. voor een bedrag van € 880.000. Door de verkoop gedurende 2014 zijn de resultaten van LIOF Bedrijven Centra B.V. tot 30 oktober 2014 opgenomen in het geconsolideerd resultaat van N.V. Industriebank LIOF. De resultaten van LIOF Bedrijven Centra B.V. tot en met oktober 2014 bedragen: Opbrengsten: Netto verlies:

€ 442.373 € 1.332.690

Dit negatief resultaat boekjaar tezamen met het positief resultaat op de verkoop ter grootte van € 442.373 leiden samen tot een negatief resultaat op de verkoop van € 890.317. Dit verlies is in 2014 ten laste van het resultaat 2014 van N.V. Industriebank LIOF gekomen. De kasstromen ten aanzien van deze transactie zijn beperkt tot € 200.000 aangezien een gedeelte van de verkoopwaarde is omgezet in een lang lopende financiering. Stelselwijzigingen De groep past vanaf boekjaar 2014 de wijzigingen in RJ 290 ‘Financiële instrumenten’ als gevolg van RJ-Uiting 2013-15 toe. Hierdoor worden, conform de hieronder beschreven grondslagen voor het afscheiden van derivaten, alle embedded derivaten die voldoen aan de voorwaarden voor afscheiding van het basiscontract, voortaan afgescheiden van het basis contract en afzonderlijk als een derivaat verwerkt. Tot en met boekjaar 2013 werden embedded derivaten niet afgescheiden van het basiscontract, omdat derivaten tegen kostprijs worden gewaardeerd. Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten (zoals vorderingen en schulden), als afgeleide financiële instrumenten (derivaten) verstaan. In de toelichting op de onderscheiden posten van de balans wordt de reële waarde van het betreffende instrument toegelicht als die afwijkt van de boekwaarde. Indien het financiële instrument niet in de balans is opgenomen, wordt de informatie over de reële waarde gegeven in de toelichting op de ‘Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen’.

Jaarverslag 2014

31

Algemeen Primaire financiële instrumenten Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost van de ‘Grondslagen voor de waardering van activa en passiva’. Afgeleide financiële instrumenten (derivaten) Financiële derivaten waarbij de onderliggende waarde niet beursgenoteerd is, worden tegen kostprijs opgenomen. Indien per balansdatum de reële waarde lager is dan de kostprijs dan wel negatief is, wordt het derivaat ten laste van de winst-en-verliesrekening afgewaardeerd naar de lagere reële waarde, tenzij kostprijshedge-accounting wordt toegepast. Bij de bepaling van de lagere reële waarde wordt het effect van lopende rente buiten beschouwing gelaten. Afscheiden embedded derivaten Embedded derivaten worden afgescheiden van het basiscontract en afzonderlijk in de jaarrekening verwerkt conform de hiervoor beschreven grondslagen voor derivaten, indien wordt voldaan aan de volgende voorwaarden: - er bestaat geen nauw verband tussen de economische kenmerken en risico’s van het in het contract besloten derivaat en de economische kenmerken en risico’s van het basiscontract; - een afzonderlijk instrument met dezelfde voorwaarden als het in het contract besloten derivaat zou voldoen aan de definitie van een derivaat; en - het samengestelde instrument wordt niet tegen reële waarde gewaardeerd met verwerking van waardeveranderingen in het resultaat. Hedge accounting De groep past geen hedge accounting toe. Presentatiewijziging Om het inzicht van de gebruiker van de jaarrekening te vergroten heeft in de jaarrekening een presentatiewijziging plaatsgevonden. De wijziging betreft het verminderen van de post Financiële Vaste Activa nog te storten zoals in de jaarrekening 2013 gepresenteerd onder de kortlopende verplichtingen op de posten Participaties en Overige vorderingen zoals in de jaarrekening 2013 gepresenteerd op de debetzijde van de balans onder de financiële vaste activa. De presentatiewijziging heeft geen effect op het vermogen en resultaat. De vergelijkende cijfers in de jaarrekening zijn aangepast voor deze presentatiewijziging. Algemene grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Activa en passiva De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten, tenzij anders vermeld. Winst- & Verliesrekening De kosten en opbrengsten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde grondslagen van waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. (Voorzienbare) verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het boekjaar worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden en overigens wordt voldaan aan de voorwaarden voor het opnemen van voorzieningen. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming.

Toelichtingen op de geconsolideerde balans per 31 december 2014 Activa Vaste Activa

Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en Terreinen De gebouwen zijn gewaardeerd tegen aankoopprijs/stichtingskosten eventueel verminderd met toegekende subsidies onder aftrek van de jaarlijkse afschrijvingen, dan wel lagere marktwaarde en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de verwachte toekomstige gebruiksduur en worden berekend op basis van een vast percentage (gebouwen tussen de 3,33% en 4%, andere bedrijfsmiddelen tussen 25% en 33,3%) van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met een eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Op terreinen wordt niet afgeschreven.

Jaarverslag 2014

32

Toelichtingen op de geconsolideerde balans per 31 december 2014 Voor kosten van periodiek groot onderhoud wordt specifiek voor de gebouwen en terreinen van industrieterrein De Beitel een voorziening gevormd. Deze voorziening is opgenomen onder de overige voorzieningen aan de passiefzijde van de balans. Kosten voor periodiek groot onderhoud anders dan industrieterrein De Beitel worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen. Vastgoedbelegging Vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd op basis van (externe) taxatiewaarde. De onroerende zaken worden éénmaal in de drie jaar getaxeerd, of zoveel eerder, als noodzakelijk geacht. De meest recente taxatie heeft plaatsgevonden voor de jaarrekening 2014. Andere vaste bedrijfsmiddelen De andere vaste bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd op basis van de aanschaffingsprijs onder aftrek van afschrijvingen. De afschrijvingen worden lineair berekend op basis van de verwachte economische levensduur, zijnde 3 en 4 jaar.

De materiële vaste activa zijn ultimo 2014 als volgt samengesteld: (bedragen in euro’s)

Bedrijfsgebouwen en -terreinen

Andere vaste bedrijfsmiddelen

Vastgoedbeleggingen

Totaal

Verkrijgingsprijs per 1 januari 2014 Cumulatieve afschrijvingen en overige waardeverminderingen per 1 januari 2014

4.099.986 -2.828.686

1.536.160 -1.278.192

19.965.261 -8.988.807

25.601.407 -13.095.685

Boekwaarde per 1 januari 2014

1.271.300

257.968

10.976.454

12.505.722

-98.124 -

24.588 -76.458 -142.695 -4.504

172.464 -173.012 -6.823.183 -3.204.412

197.052 -347.594 -6.965.878 -3.208.916

Boekwaarde per 31 december 2014

1.173.176

58.899

948.311

2.180.386

Verkrijgingsprijsprijs per 31 december 2014 Cumulatieve afschrijvingen en overige waardeverminderingen per 31 december 2014

4.099.986 -2.926.810

1.560.748 -1.501.849

20.137.725 -19.189.414

25.798.459 -23.618.073


1.173.176

58.899

948.311

2.180.386

Aanschaffingen Afschrijvingen Effecten vanwege deconsolidaties Overige waardeverminderingen en terugnemingen daarvan

Jaarverslag 2014

33

Toelichtingen op de geconsolideerde balans per 31 december 2014

Financiële vaste activa

Participaties Ter bevordering van de bedrijfsmatige activiteiten in Limburg participeert LIOF tijdelijk in het risicodragend kapitaal van ondernemingen die bedrijven in Limburg willen vestigen dan wel uitbreiden. De participaties in het kapitaal van ondernemingen worden gewaardeerd tegen aankoopprijs onder aftrek van voorzieningen voor verwachte c.q. gerealiseerde verliezen. Deze post is als volgt samengesteld: (bedragen in euro’s)

2014

2013

Aankoopprijs op 31 december af: voorzieningen voor voorzienbare c.q. verwachte verliezen

48.346.872

49.495.789

13.592.222

11.144.399

Boekwaarde op 31 december

34.754.650

38.351.390

2014

2013

Boekwaarde op 1 januari bij: verwerving participaties conversie van leningen af: beëindigde participaties saldo mutaties voorzienbare c.q. verwachte verliezen conversie naar leningen

49.091.845

42.358.147

2.262.271 -0 51.354.116

12.914.461 278.342 55.550.950

1.472.966 4.846.483 356.750

4.302.358 2.156.747 -0

Boekwaarde aangegane commitments

44.677.917

49.091.845

9.923.267

10.740.455


34.754.650

38.351.390

Specificatie aankoopprijs Mutatieoverzicht participaties LIOF op 31 december Stand participaties Nedermaas op 31 december Stand participaties LBT op 31 december

44.588.720 3.509.000 279.152

46.596.637 2.620.000 279.152

Aankoopprijs op 31 december

48.346.872

49.495.789

In 2014 heeft deze post het navolgende verloop :

af: financiële vaste activa nog te storten

Toelichting: Het saldo mutaties voorzieningen sluit niet met de winst & verlies rekening (€ 4.006.498) aangezien de voorzieningen in deelneming Nedermaas (€ 839.985) verrekend worden met de schuld aan aandeelhouder Ministerie van Economische Zaken.

Jaarverslag 2014

34


Financieringen van onroerend goed Dit betreft ter financiering van onroerend goed verstrekte hypothecaire leningen en huurkoopfinancieringen met een rente van 3 maands euribor tot maximaal 7%. Aflossing van de door LIOF Bedrijventerreinen BV verstrekte lening is afhankelijk van de verkoop van gronden Industrial Park Swentibold, Holtum Noord en Maastricht Aachen Airport. De leningen/financieringen zijn opgenomen tegen reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. De specificatie van deze post is als volgt: kredietgevers

restbedrag 1-01-2014

intrest %

restbedrag 31-12-2014

LIOF Bedrijventerreinen BV LIOF Bedrijventerreinen BV LIOF Bedrijventerreinen BV

360.000 8.070.302 1.058.269

4,00% euribor 3 mnd 6,00%

150.000 8.031.986 1.122.717

9.488.571

9.304.703

In 2014 heeft deze post het volgende verloop: Stand op 1 januari bij: toegerekende rente bij: storting lening af: mutaties IPS 2014 af: voorziening lening Holtum Noord III

9.488.571 64.448 30.000 38.316 240.000

Stand op 31 december

9.304.703

Jaarverslag 2014

35


Overige vorderingen Dit betreft achtergestelde leningen, rentevorderingen op achtergestelde leningen met een restwaarde op 31 december 2014 van respectievelijk € 13.110.638 en € 316.769. Over de leningen met een resterende looptijd van 2 tot 10 jaar, wordt een rente berekend van 2 tot 20% per jaar. Deze leningen zijn bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor mogelijke verliezen worden hierop in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen.

(bedragen in euro’s)

2014

2013

Nominale waarde per 31 december af: voorzieningen voor voorzienbare c.q. verwachte verliezen

31.398.051

36.223.655

17.970.644

13.878.563


13.427.407

22.345.092

2014

2013

In 2014 heeft deze post het navolgende verloop:

Boekwaarde op 1 januari bij: verstrekte leningen bijgeschreven rente in rekening gebrachte rente conversie van participaties af: conversie naar participaties ontvangen aflossingen saldo mutaties voorzieningen ontvangen/ verrekende rente

28.222.320 2.227.117 208.255 1.425.174 356.750 4.217.296

29.454.441

-0 4.285.765 8.402.143 474.573 13.162.481

278.342 3.308.274 3.021.296 655.255 7.263.167


19.277.135

28.222.320

5.849.728

5.877.288


13.427.407

22.345.092

af: financiële vaste activa nog te storten

4.214.226 261.730 1.555.090 -0 6.031.046

Toelichting: Het saldo mutaties voorzieningen sluit niet met de winst & verlies rekening (€ 8.502.143) aangezien de voorzieningen in deelneming Nedermaas (€ -100.000) verrekend worden met de schuld aan aandeelhouder Ministerie van Economische Zaken.

Jaarverslag 2014

36


Vlottende activa (bedragen in euro’s)

2014

2013

Voorraden

3.629.782

3.701.683

Dit betreffen gronden voor bedrijventerreinen met een kostprijs van € 1.492.553 alsmede de ten behoeve van die bedrijventerreinen gemaakte ontwikkelingskosten (inclusief rente) ten bedrage van € 6.207.675. Met in mindering gebracht de gevormde voorziening van € 4.070.446.

Gronden Avantis

590.688

627.018

De aangekochte grond op het bedrijventerrein Avantis is niet voor 31 december 2013 volledig verkocht. Het Grensoverschrijdend bedrijventerrein/Grenzüber-schreitendes Gewerbegebiet Aachen-Heerlen NV had het recht de niet doorverkochte gedeelten terug te kopen tegen de kostprijs vermeerderd met bijkomende kosten, lopende kosten en rente. Hiervan is geen gebruik gemaakt waardoor dit recht is vervallen. De kostprijs van de gronden bedraagt € 1.216.702. Er is voor een bedrag van € 418.294 aan rentekosten toegerekend aan deze gronden. Als gevolg van de economische marktomstandigheden is een voorziening gevormd van € 1.044.308.

Overige bedrijventerreinen

3.039.094

3.074.665

De overige bedrijventerreinen worden gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs vermeerderd met de hiervoor gemaakte ontwikkelingskosten.Voor eventuele verwachte verliezen wordt een voorziening in mindering gebracht. De voorraad gronden ultimo 2014 betreft de bedrijventerreinen Industriepark Swentibold, Avantis en Maastricht-Aachen Airport. Op basis van lagere opbrengstwaarde (taxatiewaarde) zijn deze voorraden tot en met ultimo 2014 met € 3.026.138 afgewaardeerd. In verband met de ontwikkeling van Industriepark Swentibold en Maastricht-Aachen Airport zijn hypothecaire leningen met een waarde per 31 december 2014 verstrekt van respectievelijk € 8.031.986 en € 1.122.717. Aan GEM Holtum Noord III is een lening verstrekt van € 390.000, waarop € 240.000 is voorzien. Deze drie leningen zijn opgenomen onder het hoofd Financieringen van onroerend goed.

Jaarverslag 2014

37

Toelichtingen op de geconsolideerde balans per 31 december 2014 Vorderingen (bedragen in euro’s)

2014

2013

Overige vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor mogelijke verliezen als gevolg van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. De samenstelling van deze post is als volgt: Te vorderen van subsidiënten inzake apparaatskosten Te vorderen intrest op deposito’s Debiteuren Te vorderen bijdragen ten behoeve van gerealiseerde projecten Te vorderen van subsidiënten inzake lopende O-fonds projecten Te ontvangen opbrengst inzake verkoop participaties Te ontvangen dividend Diverse

2.206.000 199.764 489.199 39.093 504.063 234.072 2.858.224 652.731

1.354.000 250.768 500.704 106.834 344.957 279.455 3.802.066 636.578

7.183.146

7.275.362

De vorderingen hebben een verwachte looptijd van minder dan 1 jaar. Gedurende het boekjaar is ten laste van de winst-en-verliesrekening voor een bedrag van € 0 een voorziening wegens oninbaarheid gevormd.


2014

2013

Liquide middelen

42.771.747

46.010.543

De liquide middelen zijn opgenomen tegen nominale waarde. Op de liquide middelen werden rentevergoedingen genoten van gemiddeld 1,22% per jaar (2013: 1,42%). Alle liquide middelen zijn binnen 1 jaar opeisbaar. De liquide middelen van de groep bedragen ultimo 2014 € 42,8 miljoen. Hierbij moet worden aangetekend dat deze middelen gedeeltelijk tot het werkkapitaal van deelnemingen behoren met een eigen doelstelling en structuur en deze niet voor LIOF ter beschikking staan. Hiermee wordt de vrije liquiditeit beperkt tot circa 35 miljoen. Uit deze 35 miljoen moet LIOF de reeds aangegane commitments betalen van 15,7 miljoen en zal ook de terugbetaling plaatsvinden van het ontvangen voorschot inzake Chemelot Ventures bv aan het Ministerie van Economische Zaken. Hiermee daalt de vrije liquiditetit tot 17,3 miljoen en valt deze binnen de brandbreedte die noodzakelijk wordt geacht om slagvaardig op de markt te kunnen opereren om leningen en aandelenkapitaal te verstrekken aan Limburgse bedrijven.

Jaarverslag 2014

38


Passiva (bedragen in euro’s)

2014

97.074.967 -13.672.482

Stand per 31 december

83.402.485

2013

Groepsvermogen Eigen vermogen Deze post heeft in 2014 het navolgende verloop: Stand op 1 januari Resultaat

96.536.862 538.105

97.074.967

Aandeel derden in geconsolideerde maatschappijen Het aandeel van derden in het groepsvermogen betreft het minderheidsbelang van derden in het eigen vermogen van geconsolideerde maatschappijen. Het aandeel van derden in het resultaat van geconsolideerde maatschappijen wordt in de winst-en verliesrekening in mindering gebracht op het groepsresultaat. Stand 1 januari af: aandeel resultaten 2013/2012 bij: correctie resultaat 2012 correctie aandeel LBC BV Stand 31 december

126.242 -81.651 - -175.745 -131.154

Totaal groepsvermogen

83.271.331

97.201.209

Voorzieningen Dit betreft de volgende voorzieningen: Voorziening voor groot onderhoud Overige

297.783 1.133.762

730.446 1.067.552

1.431.545

1.797.998

De voorziening voor groot onderhoud had in 2014 het volgende verloop: Stand op 1 januari bij: dotaties af: vrijvallen en aanwendingen af: overdracht verkoop LBC Stand op 31 december De overige voorzieningen hadden in 2014 het volgende verloop: Stand op 1 januari bij: dotaties af: vrijvallen en aanwendingen Stand op 31 december Overige Jubileumkosten Service voorzieningen onderhoudskosten complex “De Beitel” Voorziening SWAP Reorganisatiekosten Garantievoorziening groepsmaatschappij Voorziening huurcontracten Voorziening verliesgevend detacheringscontract

125.896 -221 567 - 126.242

730.446 - -3.076 -429.587

606.242 131.128 -6.924 -

297.783

730.446

1.067.552 430.600 -364.390

2.115.124 172.095 -1.219.667

1.133.762

1.067.552

151.214 193.998 0 5.702 400.000 148.848 234.000

139.567 157.893 364.390 5.702 400.000 -

1.133.762

1.067.552

39

Jaarverslag 2013 2014

Toelichtingen op de geconsolideerde balans per 31 december 2014 Langlopende schulden Opgenomen leningen en schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs.

2014

2013

Dit betreft: Door LIOF Bedrijvencentra BV is voor de financiering van het bedrijfsverzamelgebouw Borrekuil in 2008 een hypothecaire lening opgenomen. Deze lening is afgesloten tegen 4,65% rente per jaar, 10 jaar vast, betaling per jaar achteraf. De aflossing vindt plaats in één keer per 1 oktober 2033. De schuldrest ultimo boekjaar met een looptijd langer dan 1 jaar bedraagt

-

5.400.000

De gemeente Sittard-Geleen heeft besloten LIOF Bedrijvencentra BV een bedrag te laten toekomen ter dekking van het exploitatietekort inzake bedrijfsverzamelgebouw Borrekuil. Er zijn nog geen concrete afspraken gemaakt over de looptijd en rentepercentage.

-

200.000

-

5.600.000

12.856.169

12.927.362

979.929

3.622.786

6.122.594

7.025.444

19.958.692

23.575.592

Schulden aan kredietinstellingen

Schuldf bedrijfsverzamelgebouw Borrekuil is per 31-10-2014 overgedragen.

Schulden aan aandeelhouders Opgenomen schulden en leningen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. Door het Ministerie EZ is een renteloze voorwaardelijke achtergestelde lening van € 15.882.308 toegekend ter mede financiering van de ontwikkeling van het bedrijventerrein Industrial Park Swentibold (IPS) te Born. Eventuele verliezen met betrekking tot dit project kunnen op de lening in mindering worden gebracht. De voorziening gevormd op het bedrijventerrein IPS te Born betreft per einde jaar € 3.026.139. Hiermee is de lening voor eenzelfde bedrag afgewaardeerd. In 2013 is de lening volgestort tot € 15.882.308. In 2013 is de lening met 10 jaar verlengd en als langlopende schuld aan aandeelhouders gepresenteerd. Door de Provincie Limburg zijn aan NV Industriebank LIOF twee achtergestelde leningen verstrekt ter financiering van door LIOF verstrekte leningen aan bedrijven waarin LIOF participeert. Het debiteurenrisico van deze leningen, ligt bij de Provincie Limburg. De te ontvangen rente van de leningen variëren tussen de 6% en 14,41%. De leningen hebben een looptijd langer dan 1 jaar. Het kortlopend deel is seperaat verantwoord onder de overige schulden. Door het Ministerie EZ is een renteloze lening verstrekt aan Nedermaas Hightech Ventures ter financiering van hightech start up’s in de Provincie Limburg alsmede ter bekostiging van de beheerkosten van het fonds. De lening heeft een looptijd tot en met 30 juni 2021. De uitzettingsperiode loopt tot 31 december 2014 en wordt gevolgd door een beheerperiode die eindigt op 31 december 2020. Op bovenstaande leningen is geen vast aflossingsschema van toepassing. De omvang van schulden aan aandeelhouders > 5 jaar bedraagt : € 18.978.763.

Jaarverslag 2014

40

Toelichtingen op de geconsolideerde balans per 31 december 2014 Overige schulden en overlopende passiva (bedragen in euro’s)

2014

2013

Deze post heeft betrekking op: Waarborgsommen huurders bedrijfsverzamelgebouwen.

34.714

375.920

Kortlopende schulden De kortlopende schulden zijn opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs. De kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan 1 jaar. Schulden aan kredietinstellingen


2014

2013

-

3.382.000

De schuld aan kredietinstellingen is op 28-05-2014 in zijn geheel afgelost.

Schulden aan aandeelhouders (bedragen in euro’s)

2014

2013

Nog te betalen aflossingsverplichtingen Provincie

142.857

142.857

2014

2013

Hieronder zijn verantwoord de verplichtingen uit hoofde van: Innovatie- en ontwikkelingsprojecten Reservering vakantiegelden en vakantiedagen Overige vooruit ontvangen en nog te betalen kosten

4.546.829 420.194 2.659.208

5.999.564 397.532 3.032.282

7.626.231

9.429.378

Overige schulden en overlopende passiva (bedragen in euro’s)

Niet uit balans opgenomen verplichtingen NV Industriebank LIOF heeft langlopende contracten afgesloten voor de lease van auto’s , huur en schoonmaakkosten en huur van kantoorapparatuur voor een bedrag van € 540.446 waarvan een bedrag van € 276.379 betrekking heeft op het jaar 2015. Geen bedragen > 5 jaar. In de verkooptransactie van LIOF Bedrijven Centra B.V. is een call en een put optie opgenomen. Deze call en put optie betreft het verkopen van de resterende 20% aandelen die momenteel nog in bezit zijn van N.V. Industriebank LIOF aan LEBE B.V. tegen een vastgestelde prijs in de komende 5 jaren. De waardering van de participatie (resterende 20% van de aandelen in LIOF Bedrijven Centra B.V.) is rekening gehouden met deze mogelijke call en put optie. NV Industriebank LIOF heeft zich gecommitteerd om € 15.772.995 (2013: € 16.617.743) bij te storten in het vermogen van participaties. Deze stortingen vinden plaats als aan de gemaakte contractuele afspraak is voldaan. Hiermee hangt ook samen of en op welke termijn deze bedragen worden uitgekeerd.

Jaarverslag 2014

41

Toelichtingen op de geconsolideerde resultatenrekening 2014 (bedragen in euro’s)

2014

2013

Baten materiële en financiële vaste activa Onder opbrengsten wordt verstaan de opbrengst van de in het verslagjaar verkochte en geleverde aandelen in participaties, interesten op leningen, ontvangen subsidies voor uitvoering van activiteiten en verleende diensten onder aftrek van kortingen. Opbrengsten voortvloeiend uit de verkoop van aandelen worden verantwoord op het moment dat alle belangrijke rechten op economische voordelen alsmede alle belangrijke risico’s zijn overgegaan op de koper. De kostprijs van deze participaties wordt aan dezelfde periode toegerekend. Opbrengsten van diensten worden opgenomen naar rato van de mate waarin de diensten zijn verricht, gebaseerd op de tot balansdatum in het kader van de dienstverlening gemaakte kosten in verhouding tot de geschatte kosten van de totaal te verrichten dienstverlening. De kostprijs van deze diensten wordt aan dezelfde periode toegerekend. Opbrengsten uit interesten op leningen worden geboekt in de periode waarop deze betrekking hebben. De ontvangen subsidies hebben betrekking op gesubsidieerde uitgaven en worden ten gunste van de winst-en-verliesrekening gebracht in het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde uitgaven komen.

Rente leningen u/g en deposito’s Rente leningen u/g Rente gronden en hypotheken Rente deposito’s Bijzondere rentebaten

1.378.725 179.315 349.222 0

1.555.090 182.763 447.896 794.950

1.907.262

2.980.699

Ontvangen dividenden Dit betreft de van participaties ontvangen dividenden.

1.348.084

1.929.607

Opbrengsten commissariaten Dit zijn opbrengsten uit hoofde van door medewerkers vervulde commissariaten bij participaties

59.075

38.381

1.406.194 109.746 179.759 95.437

1.846.165 85.712 403.764 142.827

1.791.136

2.478.468

888.607 864.653

882.154 747.573

1.753.260

1.629.727

Huuropbrengsten Huuropbrengst van LIOF BedrijvenCentra BV Huuropbrengst van LIOF Vastgoed BV Huuropbrengst van BV Technohouse Heerlen Huuropbrengst van LIOF Business Center Avantis BV

Doorbelaste apparaatskosten Doorberekende apparaatskosten Financieringsbedrijf Doorberekende apparaatskosten Ontwikkelingsbedrijf

Jaarverslag 2014

42

Toelichtingen op de geconsolideerde resultatenrekening 2014

Overige opbrengsten Resultaat deelneming Business Center Midden-Limburg BV Verkoop gronden Resultaat verkoop deelneming

-1.309.227 -1.034 442.373

-38.236 3.313 -

-867.888

-34.923

2.836.652 2.849.944

2.849.949 2.555.755

5.686.596

5.405.704

4.393.288 858.566 434.742

4.155.803 891.748 358.153

5.686.596

5.405.704

Personeelskosten Personeelskosten Financieringsbedrijf Personeelskosten Ontwikkelingsbedrijf

De specificatie van deze post is als volgt: Salarissen en overige personeelskosten Pensioenlasten Sociale lasten

Jaarverslag 2014

43


Het gemiddeld aantal FTE’s in 2014 bedroeg 52,7 (2013 : 52,8)

2014

2013

Financieringsbedrijf Ontwikkelingsbedrijf

29,3 23,4

31,4 21,4

Totaal

52,7

52,8

N.V. Industriebank LIOF is vrijwillig aangesloten bij het Pensioenfonds ABP. De regelingen worden gefinancierd door afdrachten aan pensioenuitvoerders, te weten bedrijfstakpensioenfonds ABP en het VUT Fonds. De pensioenverplichtingen worden gewaardeerd volgens de ‘verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering’. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst is beoordeeld of en zo ja welke verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie op balansdatum bestaan. Deze additionele verplichtingen, waar onder eventuele verplichtingen uit herstelplannen van de pensioenuitvoerder, leiden tot lasten voor de groep en worden in de balans opgenomen in een voorziening. De waardering van de verplichting is de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om deze per balansdatum af te wikkelen. Indien het effect van de tijdswaarde van geld materieel is wordt de verplichting gewaardeerd tegen de contante waarde. Discontering vindt plaats op basis van rentetarieven, van hoogwaardige ondernemingsobligaties. Toevoegingen aan en vrijval van de verplichtingen komen ten laste respectievelijk ten gunste van de winst-enverliesrekening. Een pensioenvordering wordt in de balans opgenomen wanneer de groep beschikkingsmacht heeft over de pensioenvordering, wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen die de pensioenvordering in zich bergt zullen toekomen aan de groep, en wanneer de pensioenvordering betrouwbaar kan worden vastgesteld. Ultimo 2014 (en 2013) waren er voor N.V. Industriebank LIOF geen pensioenvorderingen en geen verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie. Deze regeling wordt onder het Nederlandse pensioenstelsel gefinancierd door afdrachten aan het pensioenfonds ABP. Deelname aan het pensioenfonds is verplicht gesteld in de arbeidsovereenkomst van N.V. Industriebank LIOF. De opbouw van de pensioenaanspraken wordt steeds in het betreffende kalenderjaar afgefinancierd door middel van (tenminste) kostendekkende premiebetalingen. De pensioenregeling is een middelloonregeling met – voor zowel actieve als inactieve deelnemers (slapers en gepensioneerden) - voorwaardelijke toeslagverlening. De toeslagverlening is afhankelijk van het beleggingsrendement. De jaarlijkse opbouw van de pensioenaanspraken bedraagt 1,95% van het pensioengevend salaris dat is gebaseerd op het brutoloon minus een franchise (ad € 18.050). Het pensioengevend salaris is gemaximeerd (op € 100.000). De jaarlijkse premie die voor rekening komt van de werkgever bedraagt tenminste 21,9% van het pensioengevend salaris. De hoogte van de premie wordt jaarlijks vastgesteld door het bestuur van pensioenfonds ABP op basis van de dekkingsgraad en verwachte rendementen. De dekkingsgraad van het betrokken bedrijfstakpensioenfonds bedraagt ultimo 2014 volgens opgave van het fonds 101,1% (2013: 105,9%). Op basis van het uitvoeringsreglement heeft de groep bij een tekort in het fonds geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan door hogere toekomstige premies.

Jaarverslag 2014

44


De vergoeding voor de Raad van Commissarissen. (bedragen in euro’s)

De Raad van Commissarissen bestond in 2014 uit 5 personen.

2014

2013

72.557

68.961

De in het verslagjaar ten laste van de vennootschap gebrachte beloning voor de statutaire bestuurder bedroeg : Aangezien de bezoldiging herleidbaar is tot één persoon, is de bezoldiging van de bestuurders niet opgenomen in overeenstemming met BW2 Titel 9, artikel 383. De eventuele last uit hoofde van de zogenaamde crisisheffing is hierin begrepen. Salaris en overige vergoedingen Pensioenen Sociale lasten

185.912 64.293 9.753

185.989 71.077 8.472

259.958

265.538

LIOF is op basis van het memorie van toelichting op de Wet Normering Topinkomens (WNT) art.7.11 vrijgesteld van de WNT.

Afschrijvingskosten Bedrijfsgebouwen en terreinen Andere vaste bedrijfsmiddelen Vastgoedbeleggingen

98.124 76.458 173.012

98.124 105.520 207.269

347.594

410.913

810.815 111.574 334.416 65.364 83.523 -20.486 118.135 240.000 148.848 313.805

1.094.963 116.882 394.456 69.513 68.202 42.246 141.762 285.955

2.205.994

2.213.979

Overige apparaatskosten Financieringsbedrijf Huisvestingskosten Reis- en verblijfkosten Algemene kosten PR Advies en projectkosten Voorziening debiteuren Voorziening groot onderhoud Voorziening lening u/g Voorziening huurcontracten Rentelasten en soortgelijke kosten

Jaarverslag 2014

45

Toelichtingen op de geconsolideerde resultatenrekening 2014 (bedragen in €)

2014

2013

Mutatie waardeveranderingen van de financiële vaste activa: Mutatie van de voorziening op participaties Mutatie van de voorziening op leningen u/g incl. rentevorderingen

4.006.498 8.502.143

2.156.747 2.321.296

12.508.641

4.478.043

De mutaties in de voorzieningen ten behoeve van participaties betreffen: Dotaties 5.159.905 Vrijvallen -1.153.407

2.516.476 -359.729

4.006.498

2.156.747

De mutaties in de voorzieningen op leningen incl. rentevorderingen betreffen: Dotaties 8.996.179 Vrijvallen -494.036

2.862.442 -541.146

8.502.143

2.321.296

Overige waardeverandering matëriele vaste activa Overige waardeverandering voorraad gronden

1.008.916 94.603

2.550.000 89.249

1.103.519

2.639.249

Overige kosten financieringsbedrijf

612.010

367.674

Dit betreft de kosten van adviezen en onderzoeken in het kader van het financieringsbedrijf.

Overige apparaatskosten Ontwikkelingsbedrijf Huisvestingskosten Reis- en verblijfkosten Algemene kosten PR kosten Acquisitiekosten Projectkosten

111.637 115.473 244.421 78.822 88.267 355.201

118.129 102.935 221.922 75.689 54.335 187.616

993.821

760.626

Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroom overzicht bestaan uit liquide middelen. Kasstromen in vreemde valuta’s worden omgerekend tegen een geschatte gemiddelde koers. Koersverschillen inzake geldmiddelen worden afzonderlijk in het kasstroomoverzicht getoond. Winstbelastingen, ontvangen interest en ontvangen dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde interest en betaalde dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. De verkrijgingsprijs van verworven groepsmaatschappijen wordt opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten, voor zover betaling in geldmiddelen heeft plaatsgevonden. Hierbij worden geldmiddelen aanwezig in deze groepsmaatschappijen afgetrokken van de aankoopprijs. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen.

Jaarverslag 2014

46

Vennootschappelijke balans per 31 december 2014 (voor resultaatbestemming ) (bedragen in €)

2014

2013

Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen Andere vaste bedrijfsmiddelen

615.016 7.210 622.226

680.189 39.894 720.083

Financiële vaste activa Deelneming in groepsmaatschappijen Vorderingen op groepsmaatschappijen Participaties Overige vorderingen

4.487.802 1.175.325 31.816.483 13.029.958 50.509.568

9.329.303 21.521 35.462.238 21.755.092 66.568.154

Vlottende activa Vordering op groepsmaatschappijen Overige vorderingen en overlopende activa

10.373.595 3.773.129 14.146.724

9.417.120 3.833.884 13.251.004

Liquide middelen

28.670.544

30.609.950

Totaal activa

93.949.062

111.149.191

Activa

Eigen Vermogen Gestort kapitaal Overige reserves Resultaat boekjaar

53.396.772 43.678.195 -13.672.482 83.402.485

Passiva

Voorzieningen Voorziening jubilea Voorziening reorganisatie Garantievoorziening groepsmaatschappij Voorziening verlieslatend contract Voorziening groepsmaatschappij

131.076 5.702 400.000 234.000 342.893 1.113.671

Langlopende schulden Schulden aan aandeelhouders 979.929 Kortlopende schulden Schulden aan groepsmaatschappijen 481.900 Schulden aan aandeelhouders 142.857 Crediteuren 241.956 Belastingen en sociale premies 66.510 Overige schulden en overlopende passiva 7.519.754 8.452.977 Totaal passiva

Jaarverslag 2014

93.949.062

53.396.772 43.140.090 538.105 97.074.967

121.540 5.702 400.000 527.242

3.622.786

500.251 142.857 245.685 60.911 8.974.492 9.924.196

111.149.141

47

Vennootschappelijke resultatentrekening 2014 (bedragen in €)

2014

2013

Financieringsbedrijf Opbrengsten Rente leningen u/g en deposito’s Ontvangen dividenden Opbrengsten commissariaten Resultaat verkoop participaties Resultaat deelnemingen Resultaat verkoop deelneming Opbrengsten doorbelasting personele kosten

1.697.677 1.348.084 59.075 1.005.111 -1.686.803 -890.318 357.870 1.890.696

2.797.662 1.929.607 38.381 5.918.674 -3.000.208 - 500.819 8.184.935

Kosten Personeelskosten Afschrijving vaste activa Overige apparaatskosten Totaal apparaatskosten

1.707.862 34.037 326.919 2.068.818

1.622.426 37.324 352.439 2.012.189

12.508.641 - 658.359 15.235.818

4.478.043 135.119 405.737 7.031.088

Saldo van de mutaties op de voorziening financiële vaste activa Garantievoorziening deelneming Overige kosten financieringsbedrijf Resultaat financieringsbedrijf

-13.345.122

1.153.847

Opbrengsten/Bijdragen Ministerie EZ Provincie Limburg Doorbelaste personele kosten

1.004.000 1.704.000 864.653 3.572.653

655.000 1.354.000 747.573 2.756.573

Kosten Personeelskosten Afschrijving vaste activa Overige apparaatskosten Totaal apparaatskosten

2.849.944 56.248 993.821 3.900.013

2.555.755 55.931 760.629 3.372.315

-327.360

-615.742

Ontwikkelingsbedrijf

Resultaat Ontwikkelingsbedrijf Resultaat

-13.672.482

Jaarverslag 2014

538.105

48

Toelichtingen op de vennootschappelijke balans per 31 december 2014 en de vennootschappelijke resultatenrekening over 2014 Algemeen De waarderingsgrondslagen zijn gelijk aan de waarderingsgrondslagen van de geconsolideerde jaarrekening. Voor de toelichting bij de vennootschappelijke balans en de vennootschappelijke resultatenrekening wordt verwezen naar de bij de geconsolideerde balans en geconsolideerde resultatenrekening gegeven toelichting. Als aanvulling hierop dient het hierna vermelde. Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen De bedrijfsgebouwen zijn gewaardeerd tegen aankoopprijs/stichtingskosten eventueel verminderd met toegekende subsidies onder aftrek van de jaarlijkse afschrijvingen, dan wel lagere marktwaarde. De gebouwen voor eigen gebruik, gelegen aan de Boschstraat en de Batterijstraat te Maastricht, hebben eind 2014 een boekwaarde van € 615.016. De jaarlijkse afschrijving van de gebouwen geschiedt op basis van 4% van de aanschaffingsprijs. Andere vaste bedrijfsmiddelen De andere vaste bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd op basis van de aanschaffingsprijs onder aftrek van afschrijvingen. De afschrijvingen worden lineair berekend op basis van de verwachte economische levensduur, zijnde 3 en 4 jaar. De materiële vaste activa zijn ultimo 2014 als volgt samengesteld: (bedragen in euro’s)

Bedrijfsgebouwen en terreinen

Andere vaste bedrijfsmiddelen

Totaal

2.134.252 -1.454.063

145.189 -105.295

2.279.441 -1.559.358

Boekwaarde per 1 januari 2014

680.189

39.894

720.083

Aanschaffingen Afschrijvingen Doorberekende afschrijvingen

-57.186 -7.987

5.033 -33.099 -4.618

5.033 -90.285 -12.605


615.016

7.210

622.226

2.134.252 -1.519.236

150.222 -143.012

2.284.474 -1.662.248

615.016

7.210

622.226

Verkrijgingsprijs per 1 januari 2014 Cumulatieve afschrijvingen en overige waardeverminderingen per 1 januari 2014

Verkrijgingsprijsprijs per 31 december 2014 Cumulatieve afschrijvingen en overige waardeverminderingen per 31 december 2014


Jaarverslag 2014

49

Toelichtingen op de vennootschappelijke balans per 31 december 2014 en de vennootschappelijke resultatenrekening over 2014 Deelnemingen in groepsmaatschappijen

4.487.802

Waardering van de deelnemingen vindt plaats tegen netto vermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze netto vermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van NV Industriebank LIOF. Deelnemingen met negatieve netto vermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de vennootschap geheel of ten dele instaat voor schulden van de betreffende vennootschap wordt een voorzieniging gevormd. Bij het bepalen van de omvang van de voorziening wordt rekening gehouden met reeds op vorderingen op de deelneming in mindering gebrachte voorzieningen voor oninbaarheid. Tot de groepsmaatschappijen worden gerekend: een 100% deelneming in LIOF Vastgoed BV, gevestigd te Maastricht; een 100% deelneming in LIOF Bedrijventerreinen BV, gevestigd te Maastricht; een 100% deelneming in LIOF Business Center Avantis BV, gevestigd te Heerlen; een 100% deelneming in Nedermaas Hightech Ventures BV, gevestigd te Maastricht; een 93,20% deelneming in BV Technohouse Heerlen, gevestigd te Heerlen; In 2014 is 97,61% deelneming LIOF BedrijvenCentra BV, gevestigd te Maastricht, verkocht.

Deelneming

Stand 31-12-2013

Opgevraagd dividend

Verkoop Overboeking naar participatie

Resultaat 2014

Stand 31-12-2014

LIOF Vastgoed BV LIOF Bedrijventerreinen BV LIOF BC Avantis BV Nedermaas Hightech Ventures BV EBCH BV LIOF Bedrijvencentra BV BV Technohouse Heerlen

3.969.098 877.277 -149.512 15.747 - 4.616.693 -

- - - -381 - - - -373.939 - - - -193.381 - - - - - - - - -2.626.375 -457.628 -200.000 -1.332.690 - - - -

3.968.717 503.338 -342.893 15.747 - - -

9.329.303

-2.626.375

4.144.909

-457.628

Stand deelnemingen inclusief negatieve netto vermogenswaarde Gepresenteerd als voorziening groepsmaatschappij (LIOF BC Avantis BV)

-200.000 -1.900.391

4.144.909 -342.893

Deelnemingen in groepsmaatschappijen 31-12-2014

4.487.802

Vorderingen op groepsmaatschappijen Dit betreft: - langlopende vorderingen uit hoofde van aan groepsmaatschappijen verstrekte leningen, vermeerderd met de tot en met 2014 in rekening gebrachte rente en kosten € 2.978.906. Een bedrag ad € 1.803.581 is voorzien op basis van het negatief eigen vermogen BV Technohouse. - kortlopende vorderingen in rekening courant op groepsmaatschappijen inzake beschikbaar gestelde middelen voor exploitatie doeleinden € 10.373.595.

Jaarverslag 2014

50

Toelichtingen op de vennootschappelijke balans per 31 december 2014 en de vennootschappelijke resultatenrekening over 2014

Participaties Ter bevordering van de bedrijfsmatige activiteiten in Limburg participeert LIOF tijdelijk in het risicodragend kapitaal van ondernemingen die bedrijven in Limburg willen vestigen dan wel uitbreiden. De participaties in het kapitaal van ondernemingen worden gewaardeerd tegen aankoopprijs onder aftrek van voorzieningen voor verwachte c.q. gerealiseerde verliezen. Deze post is als volgt samengesteld: Aankoopprijs op 31 december af: voorzieningen voor voorzienbare c.q. verwachte verliezen

2014

2013

44.558.720 12.742.237

46.596.637 11.134.399


31.816.483

35.462.238

In 2014 heeft deze post het navolgende verloop :

2014

2013

Boekwaarde aangegane commitments op 1 januari

45.887.693

40.116.495

bij: verwerving participaties conversie van leningen

1.867.250 0

11.951.961 278.342

47.754.943

52.346.798

1.472.945 4.006.498 1.006.750

4.302.358 2.156.747 0


41.268.750

45.887.693

9.452.267

10.425.455


31.816.483

35.462.238

af: beëindigde participaties saldo mutaties voorzienbare c.q. verwachte verliezen conversie na participaties

af: Financiële Vaste Acitva nog te storten

Overige vorderingen Dit betreft achtergestelde leningen, rentevorderingen op achtergestelde leningen met een restwaarde op 31 december 2014 van respectievelijk € 12.759.638 en € 270.320. Over de leningen met een resterende looptijd van 2 tot 10 jaar, wordt een rente berekend van 2 tot 20% per jaar. Deze leningen zijn bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor mogelijke verliezen worden hierop in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen.

2014

2013

Nominale waarde per 31 december af: voorzieningen voor voorzienbare c.q. verwachte verliezen

30.400.602 17.370.644

34.933.655 13.178.563


13.029.958

21.755.092

Jaarverslag 2014

51

Toelichtingen op de vennootschappelijke balans per 31 december 2014 en de vennootschappelijke resultatenrekening over 2014 In 2014 heeft deze post het navolgende verloop:

2014

2013

Boekwaarde aangegane commitments op 1 januari

27.632.320

28.314.442

bij: verstrekte leningen bijgeschreven rente in rekening gebrachte rente conversie van participaties

1.816.117 208.255 1.378.725 1.006.750

4.064.225 261.730 1.555.090 0

4.409.847

5.881.045

af: conversie naar participaties ontvangen aflossingen saldo mutaties voorzieningen ontvangen/ verrekende rente

0 4.285.765 8.502.143 474.573

278.342 3.308.274 2.321.296 655.255

13.262.481

6.563.167


18.779.686

27.632.320

5.749.728

5.877.228


13.029.958

21.755.092

2014

2013

Liquide middelen

28.670.544

30.609.950

af: Financiële Vaste Acitva nog te storten


De liquide middelen zijn opgenomen tegen nominale waarde. Op de liquide middelen werden rentevergoedingen genoten van gemiddeld 1,22% per jaar (2013: 1,42%). Alle liquide middelen zijn binnen 1 jaar opeisbaar. De liquide middelen bedragen ultimo 2014 € 28,7 miljoen. Uit deze 28,7 miljoen moet LIOF de reeds aangegane commitments betalen van 15,2 miljoen en zal ook de terugbetaling plaatsvinden van het ontvangen voorschot inzake Chemelot Ventures bv aan het Ministerie van Economische Zaken. Hiermee daalt de vrije liquiditetit tot 11,5 miljoen en valt deze binnen de brandbreedte die noodzakelijk wordt geacht om slagvaardig op de markt te kunnen opereren om leningen en aandelenkapitaal te verstrekken aan Limburgse bedrijven.

Jaarverslag 2014

52

Toelichtingen op de vennootschappelijke balans per 31 december 2014 en de vennootschappelijke resultatenrekening over 2014

Eigen vermogen

83.402.485

Gestort en opgevraagd kapitaal Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt € 90.756.043 verdeeld in 300.000 aandelen A en 500.000 aandelen B, elk nominaal groot € 113,45. Van dit kapitaal is € 53.396.772 volgestort. Deze post is als volgt samengesteld: Aandelen A Aandelen B

31.248.554 22.148.218

Totaal

53.396.772

In het kapitaal van de vennootschap kan uitsluitend worden deelgenomen door publiekrechtelijke lichamen.

Overige reserves In 2014 heeft deze post het volgende verloop: Stand 31 december 2013 - voor winstverdeling bij: resultaat 2013

43.140.090 538.105

Stand 31 december 2014 - voor resultaat bestemming

43.678.195

Resultaat boekjaar

-13.672.482

Voorzieningen De voorzieningen hadden in 2014 het volgende verloop:

Stand op 1 januari bij: dotaties

527.242 586.429

1.485.511 118.349

1.113.671

1.603.860

af: vrijvallen en aanwendingen

Stand op 31 december

- 1.113.671

1.076.618

527.242

Niet in de balans opgenomen verplichtingen NV Industriebank LIOF heeft langlopende contracten afgesloten voor de lease van auto’s , huur en schoonmaakkosten en huur van kantoorapparatuur voor een bedrag van € 413.467 waarvan een bedrag van € 226.191 betrekking heeft op het jaar 2015. Geen bedragen > 5 jaar. In de verkooptransactie van Liof Bedrijven Centra B.V. is een call en een put optie opgenomen. Deze call en put optie betreft het verkopen van de resterende 20% aandelen die momenteel nog in bezit zijn van N.V. Industriebank LIOF aan LEBE B.V. tegen een vastgestelde prijs in de komende 5 jaren. Bij de waardering van de participatie (resterende 20% van de aandelen in LIOF Bedrijven Centra B.V.) is rekening gehouden met deze mogelijke call en put optie. NV Industriebank LIOF heeft zich gecommitteerd om € 15.201.995 (2013: € 16.302.683) bij te storten in het vermogen van participaties. Deze stortingen vinden plaats als aan de gemaakte contractuele afspraak is voldaan. Hiermee hangt ook samen of en op welke termijn deze bedragen worden uitgekeerd.

Jaarverslag 2014

53

Toelichtingen op de vennootschappelijke balans per 31 december 2014 en de vennootschappelijke resultatenrekening over 2014 Ondertekening van de jaarrekening

Maastricht, 19 mei 2015

Directie

Raad van Commissarissen

Drs. Th.M.A.J. Verhagen

M.W.G. Litjens Drs. M.J.A. Eurlings Drs. H.G.O.M. Berkers RA Drs. D.M.T. van Boxtel Prof. dr. W.A. Vermeend

Overige gegevens Bestemming van het resultaat De directie stelt met goedkeuring van de Raad van Commissarissen voor het resultaat over 2014 ten bedrage van -/- 13.672.482 te ontrekken aan de overige reserves. Dit voorstel is nog niet in de jaarrekening verwerkt. Statutaire regeling omtrent de bestemming van de winst (conform de Statuten) Artikel 23 1 De Algemene vergadering kan besluiten de winst blijkende uit de door de algemene vergadering van aandeelhouders vastgestelde jaarrekening, of een gedeelte daarvan, te reserveren. 2 Uit de winst na eventuele reservering wordt, voorzover de omvang van de uitkeerbare winst dit toelaat, op aandelen B primair een dividend uitgekeerd ter grootte van het door het Centraal Bureau van de Statistiek over het boekjaar waarover de winst is vastgesteld gepubliceerde berekende gemiddelde effectieve rendement van staatsleningen met een gemiddelde resterende looptijd van 5 - 8 jaar. 3 Het dividend wordt berekend over het gestorte deel van het nominale bedrag. Voorzover na de uitkering als bedoeld in het tweede lid nog uitkeerbare winst resteert wordt deze als dividend op aandelen uitgekeerd, waarbij geen onderscheid wordt gemaakt tussen aandelen A en B. 4 Op uitkeringen aan aandeelhouders zijn de artikelen 104 en 105 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek van toepassing.

Controle verklaring van de onafhankelijke accountant Hiervoor wordt verwezen naar de hierna opgenomen verklaring.

Jaarverslag 2014

54

Overige gegevens Aan: de Algemene Vergadering van N.V. Industriebank LIOF

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2014 van N.V. Industriebank LIOF te Maastricht gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2014 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2014 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het verslag van de directie, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als zij noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen

Jaarverslag 2014

neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van N.V. Industriebank LIOF per 31 december 2014 en van het resultaat over 2014 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het verslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het verslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Was getekend, Maastricht Airport, 19 mei 2015 Deloitte Accountants B.V. Drs. J.W.A. Thielens RA CPA

55

Bijlagen Overzicht Participaties

58

Profielschets van de leden van de RvC

63

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

64

Corporate governance

69

Risicomanagement

71

LIOF vertegenwoordigingen/lidmaatschappen

73

English Summary

74

Missie, kerntaken en organisatiestructuur

79

Overzicht begrippen en afkortingen

80

Organogram

81

Colofon

83

Jaarverslag 2014

57

Participaties LIOF

naam

korte omschrijving activiteit

plaats/gemeente

campus

belang (%)

mede-

jaar

werkers

NV Industriebank LIOF (106) Agro/Food (9) 1

Bakeplus Holding BV

Groothandel in bakkerijgrondstoffen.

Venlo

21,25

51

2004

2

Druppas BV

Productie gezond snoepgoed

Weert

20,00

3

2014

3

Ekompany Agro BV

Productie van gecoate meststoffen

Born

11,22

12

2013

4

Excellence Fish BV

kweek en distributie consumptievis

Horst a/d Maas

10,00

3

2003

5

Flora Fluids BV

ontwikkelen plantgerelateerde olie- en waterdragende inhoudstoffen

Venlo

33,33

1

2013

6

Fromatech Ingredients BV

aroma-, geur- en smaakstoffen

Sittard-Geleen

lening

75

2006

7

Phenospex BV

geautomatiseerd plant management

Heerlen

15,00

8

2011

8


Het ontwikkelen en vermarkten van One-minute egg

Oirlo

MHC

6,00

1

2014

9

Newtricious BV

gezondheids bevorderende levensmiddelen

Oirlo

GV

7,50

8

2011

anti-reflecterende folie zonnepanelen

Venray

lening

3

2010

Energy (1) 1

Solar Excel BV

Healthcare (16) 1

BioMedbooster BV

kennisvalorisatie

Maastricht

MHC

lening

6

2005

2

Biometrisch Centrum

biomedische technologie

Gulpen

MHC

20,00

7

2005

3

Biopartner Center Maastricht

incubator life sciences

Maastricht

MHC

30,00

3

2003

4

Brainmarker BV

diagnose tools vooor hersenaandoeningen

Gulpen

MHC

18,94

3

2007

5

Co-Eur BV

behandelcentrum voor obesitas

Maastricht

SSH

23,78

100

2008

6

Fabpulous BV

Ontwikkeling diagnostische tests

Maastricht

MHC

19,20

3

2009

7

Fortimedix Holding BV

medische apparatuur en implantaten Nuth

Nuth

CC

13,63

50

2009

8

Isobionics BV

biotechnologische productie geur- en smaakstoffen

Sittard-Geleen

CC

14,08

12

2008

9

Kersten Next BV

revalidatietechniek

Roermond

GV

20,00

350

2011

10 MyDiagnostick BV

apparatuur hartritmestoornissen

Maastricht

MHC

20,00

9

2013

11 Nano4Imaging GmbH

MRI-zichtbare coatings.

Aachen

CC

6,36

5

2011

12 Pharmacell

kweek en stamcellen

Maastricht

MHC

22,35

45

2005

13 POLS Healthcare BV

persoons- en gezondheidsmonitoring op afstand

Maastricht

MHC

37,70

3

2011

14 Scealth BV

vermarkten automatisering in de zorg

Maastricht

35,00

2

2012

15 TelePsy BV

diagnose- en behandelmethodiek voor GGZ

Maastricht

26,38

8

2010

16 TiGenix NV

productie menselijke cellen

Leuven

0,34

56

2009

Venlo

CC

Materials 6) 1

BAS International Holding BV

betontechnologische innovatie en vernieuwing

20,00

40

2012

2

Innosolids BV

productie van kunststoffen, kleurstoffen en machines Sittard-Geleen

CC

20,00

5

2012

3

Polyscope Holding BV

productie SMA-copolymeren

CC

11,72

41

2006

4

QCP Holding BV

Ontwikkeling en vermarkting van near virgin plastics Urmond

CC

13,00

2

2014

5

Terra Sports

elastische grondstoffen voor sportvloeren

Sittard-Geleen

33,33

2

2004

6

Texture Tex

twijnen van garens voor de tapijtindustrie

Kerkrade

20,00

1

1995

Sittard-Geleen

Overige (26) 1

Adv. Bureau Koolen Bv

bedrijfskundig adviesbureau

Venray

35,00

0

2005

2

BV Schoenmij '84

detailhandelsketen voor schoenen

Panningen

37,41

140

1994

3

Centipedes Holding BV

ontwikkeling vastgoed

Maastricht

49,50

2

2004

4

Chemelot Ventures BV

venture capital fonds life sciences

Maastricht

CC

25,00

3

2013

5

Chemelot Ventures Management BV


Maastricht

CC

49,00

2

2013

6

Damali BV

dagrecreatie

Maarsbergen

36,25

2

2011

7

Emma Holding BV

ontwikkelen, vermarkten van veiligheidsschoenen

Brunssum

20,00

150

2013

8

Eurode business center

grensoverschrijdend bedrijvencentrum

Kerkrade/ Herzogenrath

45,00

1

2003

9

FestivalNeeds VOF

leveren van festival benodigdheden

Linne

lening

1

2010

Chemelot = CC / Greenport Venlo = GV / Maastricht Health Campus = MHC / Smart Services Hub = SSH

Jaarverslag 2014

58

Participaties LIOF

naam


plaats/gemeente

campus

belang (%)

mede-

jaar

werkers 10 Gaiapark

diertuin

Kerkrade

19,89

54

2002

11 GOB Aachen Heerlen BV

grensoverschrijdend bedrijventerrein

Heerlen

25,00

6

1997

12 LEBE BV

Bieden van startershuisvesting

Sittard-Geleen

20,00

21

2014

13 LHB

herstructurering bedrijventerreinen

Maastricht

CC

33,33

4

2009

14 Limburg Venture BV (DSM/LIOF)


Maastricht

CC

37,54

3

2003

15 MosquitNo BV

muggenwerende polsband

Roermond

30,00

4

2009

16 Nonox

aanpassen dieselmotoren voor aardgas

Hoensbroek

lening

3

2004

17 Ontw.mij Valkenburg, NV

ontwikkelingsmaatschappij

Valkenburg a/d Geul

10,53

1

2003

18 PentaNovo BV

diensten voor zzp-ers

Kerkrade

20,00

0

2005

19 Pozo Negro BV

Verpakkingsindustrie en displays.

Echt

lening

200

2006

20 Rail Terminal Born

overslag van containers tussen binnenschepen en railvervoer

Born

15,00

25

2000

21 Siraa VOF

functionele sieraden

Nederweert

lening

2

2013

22 Stg Z Limb Stoomtrein

exploitatie stroomtrein

Simpelveld

lening

4

2004

23 Stichting Facilitaire Diensten

facilitaire dienstverlening

Hoensbroek

lening

3

2000

24 Summum Advies BV

Coaching, begeleiding, online assessment.

Maastricht

23,40

0

2012

25 Technostarters ZON BV

fonds t.b.v. technologische (door)starters

Tilburg

50,00

0

1996

26 Technostarters Zuid Ned BV

fonds t.b.v. technologische (door)starters

Eindhoven

30,72

2

2006

Systems (48) 1

Admesy BV

ontwikkelen en produceren van colorimeters

Ittervoort

42,71

10

2006

2

Admirror BV

vermarkting spiegels advertentiemogelijkheid

Valkenberg a/d Geul

33,33

5

2011

3

AFTC Europe&Middle East BV

Toeleverancier van adhesives voor industrieel gebruik Meerssen

20,00

8

2011

4

Apostle BV

Social media beheertool

Venlo

17,50

4

2014

5

B&R Holding BV

softwareprogramma voor gezondheidszorg

Heerlen

25,00

2

2000

6

Cadac BV

tekenkamerautomatisering en ICT

Heerlen

SSH

28,00

187

1998

7

Ceradure Products BV

gespecialiseerde racefiets onderdelen

Stein

CC

29,96

2

2011

8

CrispyWallet BV

waardevolle spullen in papierproducten

Maastricht

lening

3

2013

9

Diamond Connection

recycling-managementtool bouwmaterialen

Heerlen

lening

1

2010

10 Djozz BV

ontwikkeling en toepassing stuwende diensten rondom vernieuwbouw

Beesel

20,00

6

2013

11 Dureco Investments VOF

waterbesparende perlator

Maastricht

lening

1

2010

12 EstrellaSat BV

satelliet monotaring voor mijnbouwvoertuigen

Maastricht

29,96

0

2009

13 Frissen Holding

machines, gereedschappen tuin en park

Valkenberg a/d Geul SSH

30,00

74

2005

14 Hospitality Net BV

internet gerelateerde uitgever

Maastricht

lening

2

2001

15 HOTflo Holding BV

zorglogistieke automatisering

Weert

28,00

7

2013

16 Hunnecum Holding BV

machinefabriek

Nuth

45,00

36

2006

17 IBEX Group BV

aandelen holding

Venlo

lening

2

2011

18 ICM Mediaholding BV

Aanbieden tailormade TV content

Maastricht

17,00

3

2014

19 InCompanyMedia BV

Aanbieden tailormade TV content

Maastricht

lening

5

2011

20 Indicium International BV

ontwikkeling van intelligence applicaties

Houten

29,00

1

2010

21 Inflotek BV

gepatenteerde watersnij technologie

Belfeld

12,10

6

2012

22 Kiss Engineering BV

Hydroform technologie en machinebouw

Echt

29,94

30

2008

23 Layernation BV

Ontwikkeling en productie van horeca-apparatuur

Weert

23,26

0

2009

24 Lins3en BV

nieuwbouw handel jachten recreatieve vaart

Maasbracht

30,50

100

2010

25 Meerssen Papier

papierfabriek

Bunde

4,53

60

2008

26 Melotte Pumptechnology

Productie en verkoop van onderwaterpompen

Maastricht

33,33

30

1999

27 MGG Holding BV

Aluminium gieterij.

Tegelen

16,08

583

2009

28 Motto Voip BV

ontwikkeling voIP telefoniesystemen

Nuth

25,00

19

2007

29 Mployee BV

Automatisering HR processen

Venray

25,00

4

2013

30 Nedinsco

instrument producent

Venlo

26,32

105

2009

31 NetCASE BV

geautomatiseerd camerabeveiligingssysteem

Grevenbicht

33,33

0

2003

32 OGS Systems BV

gasdetectiemeters middels kleurabsorptie

Arcen

27,68

1

2011

33 Per Saldo Plus BV

software voor Governance, Risk management & Compliance

Maastricht

22,08

1

2013

SSH


Jaarverslag 2014

59

Participaties LIOF

naam


plaats/gemeente

campus

belang (%)

mede-

jaar

werkers 34 Protomation BV

software tbv training operators procesindustrie

Sittard-Geleen

35,76

16

2007

35 PS Licensing BV

automatisering

Sittard-Geleen

25,00

0

2007

36 Renuda / Dacolt

software tools voor verbrandingsmotoren

Maastricht

33,33

3

2009

37 Rimas Systems BV

nieuwbouw van industriele machines

Beringe

37,00

28

2010

38 RVF Holding BV

Slimme technologische toepassingen voor minder mobiele mensen

Heerlen

25,00

4

2014

39 Samco BV

onderhoud vliegtuigen

Maastricht Airport

27,00

126

2008

40 Scheuten Precision Techn

Micro precisie etsen.

Venlo

40,00

0

2006

41 SNP Systems BV

solar systemen, cleanrooms, scheidingswanden

Meerssen

20,00

5

2007

42 SOIOS BV

producent zonne-energie gedreven voertuigen

Venlo

24,50

3

2011

43 Sotec Beheer BV

machinefabriek

Maastricht

lening

128

2007

44 Top-Cool Holding BV

multitoepasbare koelmotor obv peltiertechnologie

Maasbree

25,35

2

2006

45 Top Trainees BV

selectie en opleiding hoogwaardige ICT-trainees

Heerlen

22,24

0

2006

46 Van Geyn Beher

Gieterij voor non-ferro metalen

Venlo

24,90

0

2003

47 Venne Electronics bv

indusdriele electronica

Maastricht-Airport

35,00

29

2001

48 Vostermans Beheer BV

Productie ventilatoren annex metaalgieterij en modelmakerij

Blerick

lening

248

2013


Jaarverslag 2014

60

Overige participaties

naam


plaats/gemeente

campus

belang (%)

mede-

jaar

werkers

Limburg Ventures bv (18) Agro/Food (2) 1

E-Kompany Agro BV

ontwikkeling, productie gecoate meststoffen

Born

2

Bioactor BV

ontwikkelen voedingssupplementen

Maastricht

MHC

17,69

18

2011

8,06

10

2011

Healthcare (14) 1

ACS Biomarker BV

ontwikkeling medisch instrumenten

Maastricht

MHC

19,07

1

2011

2

BasicPharma Holding BV

ontwikkeling farmaceutische producten

Geleen

CC

26,62

50

2005

3

Cellmade SAS

humane cel biologie services

Sittard-Geleen

CC

7,66

2

2010

4

Chemtrix BV

ontwikkelen micro reactor systemen

Sittard-Geleen

CC

15,72

6

2008

5

Enzypep

ontwikkeling, productie oligopeptides

Sittard-Geleen

CC

36,18

4

2012

6

Fabpulous BV

ontwikkeling diagnostische tests

Maastricht

MHC

19,40

3

2009

7

Fortimedix Holding BV

medische apparatuur en implantaten

Nuth

13,06

50

2009

8

Isobionics BV

biotechnologische productie geur- en smaakstoffen

Sittard-Geleen

CC

28,10

12

2008

9

Mirnext BV

2012


Amsterdam

19,61

4

10 Nano4Imaging GmbH

MRI zichtbare producten

Aken/Geleen

CC

5,02

5

2011

11 Pharmacell BV

celkweek faciliteit

Maastricht

MHC

21,45

45

2007

CC

0,91

2/20

2011

0,82

4

2011

12 Q Chip Ltd


Sittard-Geleen

13 SimiBio BV


Utrecht

14 TiGenix NV

productie menselijke cellen

Sittard-Geleen

CC

0,31

56

2009

productie SMA-copolymeren

Sittard-Geleen

CC

11,71

41

2006

ontwikkelen coatings

Sittard-Geleen

CC

28,54

5

2006

9,61

10

2011

MHC

14,97

12

2010

Materials (1) 1

Polyscope Holding BV

Overige (1) 1

ChemIP BV

Nedermaas Hightech Ventures bv (12) Agro/Food (5) 1

Bioactor BV

ontwikkelen voedingssupplementen

Maastricht

2

E-Kompany Agro BV

ontwikkeling, productie gecoate meststoffen

Born

3

Phenospex BV

geautomatiseerd plant management

Heerlen

24,78

8

2011

4


Het ontwikkelen en vermarkten van One-minute egg

Oirlo

GV

5,00

1

2014

5

Newtricious BV

gezondheids bevorderende levensmiddelen

Oirlo

GV

4,55

8

2011

Healthcare (6) 1

Applied Biomedical Systems BV (ABS)


Maastricht

MHC

33,33

11

2010

2

CellMade Nederland

humane cel biologie services

Sittard-Geleen

MHC

lening

2

2010

3

Christal Delivery

ontwikkelt verbeterde producten van diverse genees- Maastricht middelen

MHC

8,47

5

2013

4

Cytuvax BV

ontwikkelen effectieve vaccins ter kankerbestrijding

Maastricht

MHC

35,00

4

2012

5

Enzypep BV

ontwikkeling, productie oligopeptides

Sittard-Geleen

CC

14,40

4

2012

6

Q-chip BV

ontwikkeling injecteerbare geneesmiddelen

Sittard-Geleen

MHC

0,60

2/20

2011

5

2012

Materials (1) 1

Innosolids BV

productie van kunststoffen, kleurstoffen en machines Maastricht

20,00

LBT (4) Vastgoed (4) 1

Bedrijventerrein MAA Oost

ontwikkeling bedrijventerrein

Beek/Meerssen

lening

-

2004

2

GEM Holtum Noord II BV

exploitatiemaatschappij

Born

50,00

1

2001

3

GEM Holtum Noord III BV

exploitatiemaatschappij

Born

45,00

1

2006

4

Grondexploitatiemaatsch. Californië BV

ontwikkeling bedrijventerrein

Horst a/d Maas

15,25

-

2004


Jaarverslag 2014

61

Overzicht participaties

Participaties naar sector ultimo 2014 NV Industriebank LIOF

Nedermaas Hightech Ventures bv

LIOF Bedrijventerreinen bv

Limburg Ventures bv

Totaal

3

1

11

18

8

15

41

Materials

6

1

1

Systems

48

Agro/Food

7

Energy

1

Healthcare

1

Vastgoed

4

4

Overige

26

Totaal

106

Jaarverslag 2014

8 48

12

4

1

27

18

140

62

Bijlage

Profielschets RvC-leden M.W.G. Litjens, Voorzitter RvC Nationaliteit: Nederlandse Geboortejaar: 1951 Benoemd: 22 april 2010 (einde 2e termijn 2018) Op voordracht van: College GS Provincie en Ministerie van Economische Zaken Hoofdfunctie: Consultant Nevenfuncties: Lid Verwaltungsrat Bertschi AG Zwitserland Lid Supervisory Board Sabic Capital Voorzitter RvC Chemelot Campus Voorzitter RvC Maastricht Health Campus Drs. M.J.A. Eurlings, Vice-voorzitter RvC Nationaliteit: Nederlandse Geboortejaar: 1946 Benoemd: 24 mei 2007 (einde termijn 2015) Op voordracht van: Provincie Limburg Hoofdfunctie: burgemeester Valkenburg aan de Geul Nevenfuncties: Voorzitter Knowhouse Raad van Toezicht ORBIS

Drs. D.M.T. van Boxtel, Lid RvC Nationaliteit: Nederlandse Geboortejaar: 1969 Benoemd: 1 januari 2011 (einde 1e termijn 2015) Op voordracht van: Ministerie van Financiën Hoofdfunctie: Oprichter/partner Karmijn Kapitaal Nevenfuncties: - Prof. dr. W.A. Vermeend, Lid Nationaliteit: Nederlandse Geboortejaar: 1948 Benoemd: 14 maart 2007 (einde termijn 2015) Op voordracht van: Provincie Limburg Hoofdfunctie: Internetondernemer Nevenfuncties: Bijzonder hoogleraar Economics and Internet Business Commissaris Randstad Commissaris Mitsubishi Motors Europe BV Commissaris HSB Commissaris Koninklijke Rotra

Drs. H.G.O.M. Berkers RA, Lid RvC Nationaliteit: Nederlandse Geboortejaar: 1955 Benoemd: 1 januari 2011 (einde 1e termijn 2015) Op voordracht van: Ministerie van Economische Zaken Hoofdfunctie: professioneel commissaris/toezichthouder Nevenfuncties: Lid Raad van toezicht Stichting ORO Lid Raad van toezicht Proteion Thuis Lid Raad van Commissarissen DAR NV

Jaarverslag 2014

63

Bijlage

Maatschappelijk verantwoord ondernemen Ieder jaar rapporteren we over de maatschappelijke effecten van onze activiteiten. Wij doen dit in overleg met onze subsidiënten en aandeelhouders en sluiten waar mogelijk aan op de GRI (Global Report of Initiative)-richtlijnen.

opereren. Als wij vaststellen dat hier van afgeweken wordt, zullen wij hen hierop aanspreken. In de praktijk komt het zelden voor, minder dan 1 maal per jaar, dat we projecten op dergelijke gronden moeten afwijzen.

Strategische prioriteiten en

Over de prestaties

organisatie Als regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Limburg helpen wij het midden- en kleinbedrijf met het benutten van kansen, zodanig dat onze regio daar duurzaam van profiteert. Specifieker: LIOF richt zich op innovaties en zoveel mogelijk participaties die energie- of grondstoffen besparen of de werken leefomgeving veiliger, gezonder of aangenamer maken. Wij moedigen ondernemers aan dergelijke initiatieven in gang te zetten en we willen hen bewust maken van de ‘winst’ die dit brengt voor hun onderneming, medewerkers en de maatschappij. LIOF probeert haar kerntaken zoveel mogelijk volgens dit principe uit te voeren. Dit geldt zowel voor de keuzes die er in samenspraak met onze stakeholders op beleidsniveau worden gemaakt als voor keuzes die we bij de concrete uitvoering van een project maken. Het managementsysteem met betrekking tot MVO is ingeweven in de formele – en periodiek plaatsvindende – overleggen van onze organisatie: MVO komt aan bod en monitoren we tijdens vergaderingen van de Raad van Commissarissen, op beleidsdagen, in managementteam vergaderingen, in afdelingsoverleggen en bij het beoordelen van investeringsvoorstellen. Hierbij ligt de verantwoordelijkheid bij de hoofden van de kernafdelingen, met een eindverantwoordelijkheid bij de algemeen directeur. De Raad van Commissarissen houdt toezicht. Tussen onze organisatiestrategie en onze strategische prioriteiten en doelstellingen met betrekking tot MVO bestaat aldus een duidelijk positieve relatie. Ons belangrijkste streven daarbij is om in ons doen en laten de juiste balans te vinden tussen people, planet en profit. Soms is dat evenwicht snel gevonden, zoals bij onze dochter LHB, de Limburgse Herstructureringsmaatschappij voor Bedrijventerreinen (LHB), die zich volledig op duurzame herontwikkeling van bedrijventerreinen en zorgvuldig ruimtegebruik richt. Soms lijkt de MVO-component minder op de voorgrond te staan, als gekeken wordt naar de activiteiten van een aantal bedrijven waarin we participeren. Vaak gaat het dan om bedrijven die van belang zijn voor directe en indirecte werkgelegenheid en/of stuwend zijn voor de Limburgse economie. We doen geen zaken doen met bedrijven waarvan de activiteiten en/of bedrijfsvoering maatschappelijk niet verantwoord, onethisch of illegaal lijkt te zijn. Onze toeleveranciers en afnemers blijven er zelf verantwoordelijk voor dat zij zich houden aan weten regelgeving in de landen waarin zij

Jaarverslag 2014

Met onze stakeholders, het Ministerie van Economische Zaken en de Provincie Limburg, hebben we afspraken gemaakt over het meten van het effect van onze prestaties. Aan de hand van een aantal prestatie-indicatoren kan worden vastgesteld of wij onze economische en maatschappelijke doelstellingen hebben behaald. Voor een overzicht van de indicatoren en de behaalde resultaten verwijzen wij naar het overzicht op pagina 4 en 5 (kerncijfers). De prestatie van O&I wordt onder andere standaard gemeten aan de hand van R&D uitgaven die in de regio worden gegenereerd. Voor 2014 begrootten we deze Innovatie-impuls op € 10 miljoen. Gerealiseerd werd een impuls van € 17,9 miljoen. Voor Participaties werd voor 2014 gerekend op een uitzetvolume van € 9,3 miljoen. Gerealiseerd werd € 3,7 miljoen. Het belangrijkste maatschappelijk effect bestaat uit de werk gelegenheid die via onze projecten in Limburg tot stand komt. Aandeelhouders, commissarissen, directie en medewerkers van LIOF zijn zich er van bewust dat het genereren van werkgelegenheid heel belangrijk is, maar zeker niet het enige maatschappelijk effect van de activiteiten van LIOF is. We hebben ons ten doel gesteld de rapportage op dit punt verder aan te scherpen, door niet alleen de O&I projecten, maar ook de Participatie projecten in onze portefeuille in onze analyse te betrekken en van een aantal projecten explicieter hun maatschappelijke impact in beeld te brengen. Wij hopen hiermee de lezer van dit jaarverslag meer inzicht te geven in de bredere betekenis die wij als ontwikkelings maatschappij voor de Limburgse samenleving hebben.

Maatschappelijke impactanalyse De O&I- en Participatieprojecten die we in 2014 onder handen hadden, kunnen worden ingedeeld naar een van de navolgende maatschappelijke thema’s: - climate action, resource efficiency and raw materials (kortweg: grondstofbesparingen); - food security, sustainable agriculture, bio-economy (verantwoorde voedselproductie); - health, demographic change and wellbeing (gezondheid en welzijn); - inclusive, innovative and secure societies (veilige samenleving); - secure, clean and efficient energy (energiebesparing); - smart, green and integrated transport (groen transport).

64


Overzicht O&I | Participaties

sectoren maatschappelijke thema’s

Agro/food

Grondstofbesparing

Healthcare 1

Voedselproductie

6

24

4

Gezondheid & welzijn

14

1

6

14

5

Veilige samenleving Energiebesparing

High Tech Systems

1

Groen transport

Logistics 5

1

Totaal %

3

1

Totaal

1

1

20

4

1

18

6

2

4

Overig

3

10

Overig/divers

Materials

3

1 1

1

1

1

32

8

19

%

27

7

23,1

6,6

15

5

12,8

4,7

20

16

17,1

15,1

22

5

18,8

4,7

20

8

17,1

7,5

13

1

11,1

0

64

6

7

14

19

83

48

3

1

10

10

1

21

117

106

5,1

6,6

12,0

17,9

70,9

45,3

2,6

0,9

8,5

9,4

0,9

19,8

100

100

0,9 60,4

100,0

100,0

O&I Participaties

O&I

Participaties

7

13

5

27 16

20

15

5

64 4

22 19

1

■ Grondstofbesparing ■ Voedselproductie ■ Gezondheid & welzijn ■ Veilige samenwerking ■ Energiebesparing ■ Groen transport ■ Overig/divers

Jaarverslag 2014

65


De 117 O&I projecten uit 2014 genereren 1600 arbeidsjaren werkgelegenheid binnen de maatschappelijk relevante thema’s. De 23 O&I projecten in de sectoren Agro/Food, Healthcare en Logistiek zijn geënt op de maatschappelijke thema’s die daar het dichtst bij in de buurt liggen, te weten: voedselproductie, gezondheid & welzijn en groen transport. De overige 94 projecten, geconcentreerd in de sectoren Systems en Materials, kennen juist een grote spreiding over de maatschappelijke thema’s. Onze 106 bedrijven en fondsen in de participatieportefeuille tellen gezamenlijk 3294 medewerkers. De topsectoren Systems en Healtcare leveren met respectievelijk 16 en 15 bedrijven de grootste bijdragen aan de Challenges. In totaal dragen 42 bedrijven (40%) uit de participatieportefeuille direct bij aan een maatschappelijke doelstelling. De meerderheid (64 bedrijven, 60%) kan niet eenduidig aan een Challenge worden toegewezen. Opvallend is wel dat de helft hiervan zich in de topsector Systems concentreert. Meestal gaat het om bedrijven die New Technology hoog in het vaandel hebben: ICT-bedrijven en producenten van geavanceerde machines, rand- en meetapparatuur. Vanuit deze New Technology bedrijven is geen duidelijke link naar één specifieke Challenge te leggen omdat nieuwe (systeem)technologieën in potentie uiteenlopende (maatschappelijke) toepassingen kennen. Met name projecten en bedrijven in de topsectoren Systems (bij O&I en bij Participaties) en Materials (vooral bij O&I) zorgen er voor dat de maatschappelijke scope van LIOF activiteiten breed is. De Healtcare bedrijven en projecten tonen zowel bij Participaties als bij O&I, een eenzijdig sterke gerichtheid op de Challenge “Gezondheid en Welzijn”. Vanuit deze cijfermatige optiek kan worden gesteld dat we met onze projecten goed aansluiten op de variëteit aan uitdagingen uit het Horizon 2020 programma.

➤ Challenge: climate action, resource efficiency and raw materials (“grondstofbesparingen”)

De jaarlijkse vraag naar kunststoffen in Europa ligt op ongeveer 50 miljoen ton. Mede als gevolg van nieuwe regelgeving is er steeds meer aandacht voor de recycling van plastic materialen om de negatieve milieueffecten hiervan te beperken. LIOF is mede-initiatiefnemer en financier van ‘Quality Circular Polymers (QCP)’. Deze nieuwe fabriek op Chemelot Industrial Park gaat op termijn jaarlijks 100.000 ton hoogwaardige grondstoffen voor de kunststofverwerkende industrie op basis van gebruikte kunststoffen afkomstig van huishoudens en industrie “upcyclen”. QCP is dan goed voor 400 directe en indirecte arbeidsplaatsen. QCP beantwoordt weliswaar een heel klein deel (0,2%) van de Europese vraag naar hoogwaardige grondstoffen voor kunststoffen, maar één bedrijf moet de eerste zijn: voor Europa is dat QCP.


Xplore Instruments ontwikkelt met steun van LIOF een prototype productielijn om uit een bijproduct van de papierindustrie 10% lichtere koolstofvezels te maken. Toegepast in bijvoorbeeld de automobielindustrie leveren die vezels uiteindelijk brandstofbesparingen van 4 tot 7% op.

➤ Challenge: secure, clean and efficient energy (“energiebesparing”)

Maar dit alles zegt nog niets over de afzonderlijke projecten en hun specifieke maatschappelijke impact. Daarvoor brengen we een aantal van onze projecten met hun maatschappelijke effecten in beeld.

Robopaper heeft een apparaat ontwikkeld waardoor het omwisselen van papierrollen in papierfabrieken energiebesparender, veiliger, en sneller gebeurt. Deze zogenaamde “Rapid Reel Jet” snijdt de rollen bij het verwisselen niet meer van de zijkant, maar vanuit het midden af. Niet alleen de hoeveelheid restafval, en dus het verbruik van grondstoffen zoals papiervezels uit cellulose, wordt hierdoor beperkt tot circa 1% van de productie, ook is er minder energie nodig voor de vezelproductie.


Jaarverslag 2014

In Nederland, Duitsland en België verdwijnt ongeveer 65% van het opgehaald huishoudelijk plastic afval in de verbrandingsoven. In het project Postconsumer plastics bundelen regionale partners hun expertise en ervaring op het gebied van innovatieve polymeertechnologieën om plastic restafval hoogwaardig te hergebruiken. Het streven is om binnen drie jaar een pilotinstallatie met een verwerkingscapaciteit van jaarlijks 5.000 ton gereed te hebben. De installatie is goed voor 20 arbeidsplaatsen en een omzet van € 4 miljoen. Vergeleken met de conventionele plastic productie is er naar verwachting 85% minder CO2 emissie en wordt er jaarlijks met die ene pilotinstallatie al een carboncredit van € 626.000 gerealiseerd (bron: Virignia Tech, iGPS, 2008). Daarnaast is er minder transport nodig omdat het materiaal lokaal wordt verwerkt. 66


➤ Challenge: health, demographic change and wellbeing (“gezondheid en welzijn”)

Het MyDiaPatch Mature systeem, een combinatie van diagnostische sensoren, algoritmen en communicatie technologie, biedt patiënten, artsen en gezondheidsorganisaties meer doelgerichte gezondheidzorg. Het systeem helpt fouten voorkomen en zorgt voor minder ziekenhuisopnames. Het draagt bij aan het welbevinden én het genezingsproces van de patiënten.

➤ Challenge: health, demographic change and wellbeing (“gezondheid en welzijn”)

Active Health is een door Maastricht Instruments ontwikkeld systeem waarbij aan de hand van sensoren bewegingspatronen van zorgbehoeftigen in kaart worden gebracht. Door deze patronen te analyseren kunnen gerichte adviezen worden verstrekt die een preventieve dan wel positieve uitwerking hebben op diverse chronische aandoeningen. Het systeem draagt er op die manier toe bij dat de kwaliteit van leven van patiënten en zorgbehoeftigen wordt verbeterd.

➤ Challenge: smart, green and integrated transport (“groen transport”).

In het kleinschalige netwerkproject ‘virtuele vrachtbeurs’ verkennen vier MKB bedrijven (twee transporteurs en twee tuinbouwbedrijven) uit Greenport Venlo de mogelijkheden om bij het ophalen van producten voor de veiling in de regio samen te werken. Van de 11 trucks hoeft hierdoor 1 truck minder te worden ingezet. Dat bespaart niet alleen in de kosten (-6%): doordat er minder kilometers worden gereden, maar wordt brandstof bespaard en is er minder CO2 uitstoot (-5%).

Stakeholders en ketens

bedrijven, kennisinstellingen en ontwikkelingsmaatschappijen, brancheverenigingen, nationale en regionale overheden en ook organisaties die zich op specifieke deelsegmenten van innovatie toeleggen. Bovenop de afspraken die we met onze subsidiënten maken, richten we ons als organisatie ook in bredere zin op het stimuleren van initiatieven die bijdragen aan de versterking van een duurzaam vestigingsklimaat in Limburg. Vanuit die gedachte onderhouden wij intensieve relaties met een brede groep van stakeholders en zijn we vertegenwoordigd in (het bestuur van) 26 organisaties die aanpalend aan onze activiteiten opereren en veelal appelleren aan MVO. Ook met stakeholders die sleutelposities innemen in de speerpunt sectoren waarbinnen wij actief zijn, zijn we voortdurend in dialoog. Als voorbeelden noemen we hier een aantal structurele overleggen: het projectteam Food Future (sector Agro/Food sector), de Klankbordgroep Limburg Makers (High Tech Systems), het Brightlands Chemelot Campusteam (Materials), het valorisatieteam Zuid-Limburg OK (Materials & Healthcare) en het Smart Logistics Centre Venlo (Logistics). Deze en andere samenwerkingsverbanden concentreren zich ten behoeve van een economische (deel)sector in de regel op grote ondernemingen, overheden en kennisinstellingen.

Ons Personeelsklimaat LIOF is een kantoorhoudend MKB-bedrijf met zo’n 50 medewerkers. Het organogram geeft de personeelsbezetting voor eind 2014 weer. In 2014 was er nauwelijks personeelsverloop.

Aantal medewerkers naar geslacht en diensverband

Mannen vast contract Mannen tijdelijk contract Vrouwen vast contract Vrouwen tijdelijk contract

Naast sociale en milieuaspecten gaat onze aandacht van nature uit naar de economie. Dit zal herkenbaar zijn voor onze stakeholders, de belangrijkste lezers van dit jaarverslag: van bedrijven waarmee wij (ooit) een commitment aangingen, onze subsidiënten, onze aandeelhouders, de media tot en met onze eigen medewerkers. LIOF maakt niet “één product”, maar is belast met de uitvoering van een aantal kerntaken binnen eigen ‘Ketens’. Enkele stakeholders maken deel uit van de ketens waar LIOF zich in bevindt. Meest uitgesproken zijn voor ons de participatie- en de innovatieketens. Binnen de participatieketen werken we nauw samen met financiers en aandeelhouders, zoals banken en private investeerders. Bij de innovatieketen is de samenwerking sterk afhankelijk van de scope en ook de duur van een project. Het spreekt voor zich dat we bij grensoverschrijdende samenwerking diverse buitenlandse partners tot onze keten rekenen. De innovatieketen omvat aldus binnen- en buitenlandse

Jaarverslag 2014

Totaal aantal medewerkers

27 27 3 5 13 13 6 6 49 51

■ Begin 2014 ■ Eind 2014

Directie en Ondernemingsraad hebben meermaals overlegd over initiatieven die kunnen bijdragen aan een beter Personeelsklimaat: in de meest brede zin van het woord. Als een organisatie van kenniswerkers is het niet alleen van belang en leuk dat LIOF-medewerkers optimaal samenwerken en met elkaar kennis kunnen delen, het is ook zaak dat LIOF zich verder ontwikkelt als een Business Development organisatie waarin de verschillende kernafdelingen heel nauw samenwerken. Bij de ‘klimaatverbetering’ gaat het er om omstandigheden te creëren die hiertoe kunnen bijdragen.

67


De zoektocht van directie en ondernemingsraad naar verbetermogelijkheden heeft zich vertaald in meerdere doelstellingen, waaronder: - medewerkers delen actiever hun ‘bad’ en vooral ook ‘good practices’ met elkaar - we gaan verder met een andere arbodienst - we willen bevorderen dat senioren en junioren meer van elkaar gaan leren; - de Risico-inventarisatie & Evaluatie (RIE) krijgt een update - we passen onze huisvesting op onze (samenwerkings) wensen aan. Directie en ondernemingsraad troffen eind 2014 de voorbereidingen om per 1 januari 2015 naar een arbodienst over te kunnen overstappen, die beter aansluit op de wensen en behoeften van werkgever en werknemer. De arboarts houdt nu maandelijks op locatie bij LIOF spreekuur, ook preventief. Het arbo- en verzuimbeleid, inclusief bijbehorende taken en verantwoordelijkheden, is opgenomen in een eigen arbeidsvoorwaardenreglement dat niet onder een cao valt. Wel wordt voor de loonindexering de indexering gevolgd die voor Rijksambtenaren geldt. Ons intranet bevat informatie over het operationele beleid ten aanzien van arbeidsaspecten. In 2014 kwam het aantal opgeleide bedrijfshulpverleners (inclusief AED) op vier. Er is een preventiemedewerker. Vanaf hun 40e jaar kunnen medewerkers zich periodiek medisch preventief laten onderzoeken.

Ten opzichte van 2013 nam het elektraverbruik met bijna 9% en het gasverbruik met ruim 14% af. Voor het gasverbruik is gerekend met het gemiddelde verbruik per graaddag, (waarbij rekening wordt gehouden of en hoe hard de verwarming aan moest en waardoor het gasverbruik jaar op jaar vergeleken kan worden). Voor 2015 stellen we de energiebesparing op 5%. In 2014 maakten we ruim 160.000 kleuren- en 150.000 zwart/ wit afdrukken (inclusief fotokopieën). Voor 2015 willen we het papierverbruik beperken met 10%. Daartoe gaan we de informatievoorziening en archivering verder digitaliseren, onder andere door meer met tablets te werken. Ons magazine Meer Ondernemen en ons jaarverslag verschijnen digitaal. Tot slot: op zondag 15 juni 2014 vond wederom onder de naam LIOF’s Mooiste onze deelname aan het hardloopfestijn MaastrichtsMooiste plaats. Dit event bracht niet alleen een deel van onze stakeholders en relaties bijeen, ook sponsorde LIOF hiermee een zelf gekozen goed doel. LIOF stelt zich ten doel in 2015 een lopersaantal van 50 personen te bereiken. We staan open voor goede suggesties aangaande ons MVO beleid (via [email protected]).

LIOF heeft twee vestigingen. In de panden aan de Maastrichtse Boschstraat en Batterijstraat bevindt zich de hoofdvestiging. In Venlo heeft LIOF een kleine nevenvestiging in de Innovatoren. Voor onze panden aan de Boschstraat en de Batterijstraat werden in 2014 verdere energiebesparende maatregelen getroffen. Automatische temperatuurregelingen werden vervangen en/of scherper afgesteld. Stooktijden werden wat ingekort en de thermostaten een graadje lager gezet. Ook vervingen wij een aantal defecte huishoudelijke apparaten door energiezuinige apparaten. We verwachtten hiermee op het energieverbruik 10% te besparen.

Intern energieverbruik

Indicatoren

Eenheid

Elektriciteit

kWh per dag

Gas

M3 per graaddag

2013

2014

294

269

9,7

8,3

Jaarverslag 2014

68

Bijlage

Corporate Governance In deze paragraaf rapporteren wij over de naleving en handhaving van de code Code Corporate Governance. Hoewel LIOF geen beursgenoteerde vennootschap is, passen wij de code toe op de onderdelen die voor een regionale ontwikkelingsmaatschappij betekenisvol zijn. In het verslagjaar waren er betreffende de code bij LIOF geen substantiële wijzigingen ten opzichte van de vorige rapportage over de naleving ervan. Ten aanzien van de principes en bepalingen die onder taak en werkwijze van het bestuur (c.q. de LIOF-directie) zijn opgenomen, geldt dat deze in hoofdzaak worden toegepast. Het instrumentarium dat het bestuur daarvoor hanteert, bestaat met name uit (de bijstelling van) het jaarlijks activiteitenplan, de begroting, rapportages over de participatieportefeuille en de op de organisatie toegesneden Administratieve Organisatie en Interne Controle (AO/IC). Periodiek wordt hierover gerapporteerd aan de Raad van Commissarissen (RvC). In onze AO/IC staat onder meer de opzet en werking van het risicomanagement bij LIOF beschreven. Risicomanagement bij LIOF is primair gericht op het onderkennen (en mogelijk voorkomen) van risico’s en verplichtingen waarmee LIOF bij het aangaan van investeringen te maken kan krijgen. Een beschrijving van de belangrijkste risico’s is opgenomen in de risicoparagraaf. Het risicomanagement is neergelegd bij een managementoverleg dat wekelijks plaatsvindt. De externe accountant ziet toe op de naleving van dit systeem. De bezoldiging van de directie kent geen variabel deel. De bezoldiging is dus ook niet afhankelijk van de prestaties van de organisatie. Ook zijn er geen aspecten van maatschappelijk verantwoord ondernemen opgenomen in de beloningsstructuur. De hoogte van de bezoldiging van de directie is opgenomen in de jaarrekening. Van de code wordt afgeweken doordat de directeur bij zijn indiensttreding is aangesteld voor onbepaalde tijd. Met betrekking tot de taak en werkwijze van de Raad van Commissarissen worden nagenoeg alle in de code vermelde best practice bepalingen nageleefd. Het RvC-reglement is vervat in de statuten en het jaarverslag verschijnt standaard met een bericht van de Raad van Commissarissen. Een (verkorte) profielschets van de leden van de raad is elders in dit jaarverslag opgenomen. De bepalingen inzake het toezicht van de raad op het bestuur worden geëffectueerd in de reguliere raadsvergaderingen. Verder bespreekt de raad minstens eenmaal per jaar buiten aanwezigheid van de directie zowel zijn eigen functioneren (en gewenste competenties) als dat van de individuele commissarissen en de directie. Aangaande de onafhankelijkheid van de commissarissen wordt hetgeen hierover in de code is gesteld, met inbegrip van de rapportageverplichting, gerespecteerd.

Jaarverslag 2014

De Raad van Commissarissen was met vijf bezette zetels ook in 2014 het gehele jaar op volle sterkte. Het aantal commissariaten van één persoon is zodanig beperkt dat een goede taakvervulling gewaarborgd is. Statutair is bepaald dat een commissaris maximaal drie maal voor een periode van vier jaar deze functie kan uitoefenen. Aan de rol van de voorzitter van de raad en die van de secretaris c.q. het secretariaat van de vennootschap wordt invulling gegeven conform het gestelde in de code. Het structureel werken met kerncommissies (audit, remuneratie, selectie & benoeming) wordt over het algemeen niet opportuun geacht, aangezien de rol van de commissies wordt vervuld door de gehele raad. Op ad hoc basis, zoals in 2014 bij de (voor)selectie van een nieuwe accountant, wordt dat wel gedaan. De verder in dit kader in de code aangeduide best practice bepalingen, in het bijzonder de minimale vereisten indien wordt afgezien van het instellen van commissies, worden nageleefd. De code stelt dat elke vorm en schijn van belangenverstrengeling tussen vennootschap en commissarissen moet worden vermeden. Indien mogelijk tegenstrijdige belangen aan de orde zijn, dan treden commissarissen tijdelijk uit de vergadering terug. Eenmaal gaf een commissaris aan af te zien van deelname aan de beraadslaging over een investeringsvoorstel omdat deze liet weten goed bekend te zijn met de initiatief nemers. De (systematiek van de) bezoldiging van de commissarissen is goedgekeurd door de AvA. Elders in dit jaarverslag wordt het totale bezoldigingsbedrag van de raad vermeld. Betreffende de bevoegdheden van de (Algemene vergadering van) Aandeelhouders worden in de code best practice bepalingen genoemd die geprojecteerd op de situatie bij LIOF niet van toepassing worden geacht: zo kent LIOF geen financieringspreferente aandelen en wordt er niet onderhands geboden op een bedrijfsonderdeel of een deelneming. Ook is er geen certificering van aandelen. Bij LIOF is statutair bepaald dat besluiten slechts genomen kunnen worden, indien tenminste de helft van het geplaatste kapitaal ter vergadering vertegenwoordigd is. Besluitvorming van de AVA kan derhalve slechts geschieden indien de meerderheidsaandeelhouder, de Staat der Nederlanden, vertegenwoordigd is (al dan niet bij volmacht). Hoewel de aandelenverhouding van de Staat (i.c. het Ministerie van Economische Zaken) en de Provincie Limburg niet gelijk is, geldt voor deze twee aandeelhouders dat belangrijke beslissingen in onderling overleg op basis van gelijkwaardigheid worden genomen.

69

Corporate Governance

Inzake informatieverschaffing aan de aandeelhouders en de mogelijke invloed op de koers van het aandeel, dient vermeld te worden dat het ‘aandeel LIOF’ niet op de financiële markten wordt verhandeld. Derhalve is dit principe niet aan de orde. Aangezien zich onder de aandeelhouders van LIOF geen institutionele beleggers bevinden, wordt hier verder niet ingegaan op de in de code opgenomen principes ter zake. Ten aanzien van de financiële verslaglegging houdt de raad meerdere malen per jaar (in de reguliere vergaderingen) toezicht op het volgen van de interne procedures verband houdende met het opstellen en de publicatie van het jaarverslag, de jaarrekening en de halfjaar- of kwartaalcijfers. Het instrumentarium dat de directie daartoe hanteert omvat onder andere de jaarplanner, de jaaragenda van de RvC (vergaderingen) en het handboek AO/IC. Betreffende de rol, benoeming, beloning en beoordeling van het functioneren van de externe accountant worden de bepalingen uit de code nageleefd. De externe accountant wordt standaard in de RvC en in het vooroverleg met de grootaandeelhouders bevraagd over zijn verklaring omtrent de getrouwheid van de jaarrekening. Voorts wordt door de directie en de raad aan de AVA over de onafhankelijkheid van de externe accountant gerapporteerd en wordt een weloverwogen voordracht tot benoeming van een externe accountant uitgebracht. Hiertoe maken directie en raad periodiek, doch ten minste één maal in de vier jaar, een grondige beoordeling van het functioneren van de externe accountant in de diverse entiteiten en capaciteiten waarin deze functioneert. Ernst & Young Accountants LLP was ingeschakeld voor de controle tot en met het verslagjaar 2013. Voor de controle van de verslagjaren 2014 tot en met 2017 hebben de aandeelhouders het pre-advies van directie en raad overgenomen om Deloitte te benoemen. Tijdens de jaarlijkse algemene vergadering van aandeelhouders wordt het functioneren van de accountant geëvalueerd. Naar aanleiding van de controle van de jaarrekening wordt de externe accountant betrokken bij het opstellen van het werkplan van de financial controller. Bevindingen aangaande de interne audit functie worden opgenomen in de rapportage van de externe accountant aan de directie en raad van LIOF betreffende de uitgevoerde controle over de jaarrekening. Dit ‘Accountantsverslag’ werd in 2014 niet besproken tijdens een raadsvergadering met de externe accountant. Omdat deze toen verhinderd was hebben de voorzitter en directie daags voor de reguliere rvc-vergadering een apart overleg met de externe accountant gehad. De externe accountant rapporteert datgene wat hij met betrekking tot zijn controle van de jaarrekening en de daaraan gerelateerde controles onder de aandacht van de directie en de raad wil brengen. Daarmee wordt voldaan aan de bepalingen behorende bij het laatste principe in de code betreffende de relatie en communicatie van de externe accountant met de organen van de vennootschap. Het onderwerp Corporate Governance wordt onder een apart agendapunt ter bespreking in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voorgelegd.

Jaarverslag 2014

70

Bijlage

Risicomanagement Als regionale ontwikkelingsmaatschappij is LIOF op het terrein van risico’s niet helemaal vergelijkbaar met het ‘gemiddelde’ bedrijf. Waar menig productiebedrijf bijvoorbeeld rekening moet houden met valutarisico’s, debiteurenrisico’s of voorraadrisico’s, is het verstandiger dat we bij LIOF vooral blijven focussen op de risico’s waar we mee te maken kunnen krijgen als we investeringen aangaan. Belangrijkste doel van ons risicomanagement is dan ook het onderkennen (en mogelijk voorkomen) van risico’s en verplichtingen waarmee LIOF bij het aangaan van investeringen te maken kan krijgen. Hoe we dit doen hebben we nader uitgewerkt in ons handboek Administratieve Organisatie en Interne Controle (AO/IC), dat in 2012 geheel opnieuw werd beschreven. De AO/IC is bedoeld om de efficiency en effectiviteit van werkprocessen te bevorderen en risico’s door een verbeterd systeem van checks en balances scherper en vroegtijdiger te onderkennen, te beheersen en te beperken. Daartoe brengen we op afdelingsniveau in kaart hoe groot de kans is dat zich bepaalde risico’s manifesteren en welke impact dit heeft. Ook analyseren we in welke mate en hoe LIOF op bepaalde risico’s kan anticiperen. Het beheer van risico’s is voor een belangrijk deel vastgelegd in onze AO/IC en wordt hieronder toegelicht. Vervolgens wordt nader ingegaan op de risico’s. - Aard en omvang van de investeringen bepalen in welk overleg er over besloten wordt. Participaties beneden € 150.000 worden in de Kredietcommissie behandeld en geaccordeerd door de directie. Participaties daarboven worden in het Projecten Overleg LIOF (POL) met de directie behandeld en aan de Raad van Commissarissen ter besluitvorming voorgelegd. Het systeem bevat verder diverse checks & balances om weloverwogen te besluiten over het aangaan, het uitbreiden of het beëindigen van commitments. Een belangrijk hulpmiddel bij het porfoliobeheer is dat in de nieuwe AO/IC de indeling van afzonderlijke commitments naar risicoklasse intensiever wordt aangewend; - Bij Participaties zijn functionarissen ingedeeld naar verwerving óf beheer. Hiermee kunnen de verschillende taken beter worden uitgevoerd. Verder is er scheiding tussen het regulier en het bijzonder beheer. Participaties behorend tot de hogere risicoklassen vallen uitsluitend onder de projectleiders portfolio beheer.

Jaarverslag 2014

- Het geheel van interne overleggen en commissies voorziet in een systeem van checks and balances om weloverwogen besluiten te nemen, onder meer bij het aangaan en beëindigen van commitments. Voor het onderkennen en mogelijk voorkomen van risico’s en verplichtingen, waarmee LIOF bij het aangaan van (uitbreidings)investeringen te maken kan krijgen én om ons maatschappelijk verantwoord ondernemen strategisch en operationeel te monitoren, vinden specifiek daarvoor ingestelde interne managementoverleggen waarin de checks & balances zijn verankerd, plaats. MVO maakt daarmee onlosmakelijk deel uit van onze basisdoelstellingen en is verankerd in het algemene managementbeheerssysteem van LIOF. In de AO/IC is expliciet aandacht besteed aan de verschillende taken die de medewerkers binnen de overlegstructuren hebben te vervullen. Te onderscheiden zijn hierbij de taken: initiative, challenge, proces & impact control, decision. De AO/IC beschrijft onder meer de opzet en de werking van het financiële risicomanagement bij LIOF. Daarnaast zijn er politieke en business risico’s waaraan de organisatie wordt blootgesteld. Deze risico’s worden in de interne managementoverleggen besproken en de uitkomsten daarvan worden in de besluitenlijst vastgelegd. Voorts worden de risico’s periodiek besproken met de Raad van Commissarissen en besteedt de externe accountant er gericht aandacht aan, niet alleen in de Management Letter, maar ook bijvoorbeeld bij het treffen van voorzieningen op participaties. De organisatie kent aparte procedures voor het betalingsverkeer en het treasury management. Ook de LIOF-medewerkers worden in het kader van onder meer het integriteitbeleid risicobewust gehouden. LIOF confirmeert zich daar waar wenselijk en uitvoerbaar aan de Code Corporate Governance (zie aparte paragraaf hierover). LIOF heeft haar risico’s onderverdeeld in 3 categorieën die in onderstaande nader worden toegelicht: - Business risico’s - Politieke risico’s - Financiële risico’s

71

Risicomanagement

Business risico’s

Financiële risico’s

Mogelijke businessrisico’s: - LIOF werkt in overeenstemming met vigerende weten regelgeving en hanteert richtlijnen inzake aanbestedingsbeleid en staatssteun; - Het integriteitbeleid van LIOF en de uitvoering ervan ligt in het verlengde van de Code Corporate Governance. LIOF heeft aandacht voor integriteit van medewerkers, stakeholders, en meer dan in het verleden, voor het punt van integriteit bij de bedrijven en organisaties waar zij activiteiten voor uitvoert dan wel in participeert; - Bepalingen in de arbeidsvoorwaarden, geheimhoudingsverklaringen, het intern integriteitbeleid en de Code Corporate Governance moeten tegenstrijdige belangen vermijden; - Ten aanzien van personeel zijn een aantal risicogebieden in kaart gebracht. Te denken valt onder andere aan de vervanging van cruciale functies en de leeftijdssamenstelling; - LIOF besteedt bij haar handelen voortdurend aandacht aan het opereren op marktconforme basis ter voorkoming van ongewenste concurrentieverstoring. Voorts is er veel aandacht voor het aspect marktfalen in het dagelijkse opereren. In dit kader vond er in 2014 een belangrijke verandering plaats. Startershuisvesting van jonge ondernemers behoort niet langer tot de kernactiviteiten van LIOF omdat dit steeds meer door de markt wordt overgenomen. Daarom besloot LIOF in het verslagjaar 80% van haar aandelen in LIOF Bedrijvencentra over te dragen naar de marktpartij LEBE BV. - LIOF ontwikkelt projecten maar kan ze ook zelf uitvoeren. Er vindt voor projectaanvang een transparante en zorgvuldige projectrisicoanalyse plaats. Voor zover LIOF gebruik maakt van Europese steunfondsen is zij op de hoogte van de betreffende regelgeving; - Bijna alle gegevens van LIOF bevinden zich in grotendeels geautomatiseerde systemen. De werking van die systemen is onder meer afhankelijk van de technische infrastructuur. Voortdurend worden er door LIOF de noodzakelijke technische en organisatorische maatregelen getroffen om de continuïteit van de kritische bedrijfsprocessen te garanderen.

Mogelijke financiële risico’s: - Marktrisico en economische ontwikkelingen: LIOF loopt in algemene zin risico’s ten aanzien van de waardering van participaties, opgenomen onder financiële vaste activa. Dit geldt zeker ook voor de onroerend goed posities van LIOF. Het risico is mede sterk afhankelijk van de economische ontwikkelingen, nationaal maar ook regionaal; - Bij grote (internationale) ontwikkelingsprojecten, waarbij LIOF uitvoerder is, bestaat er het risico van onjuist opereren van de andere projectpartners waarvoor de administratieve verantwoordelijkheid ligt bij LIOF. Beheersing vindt plaats middels het voeren van strakke projectadministraties; - Jaarlijks worden er vele financiële verplichtingen aangegaan, die middels schriftelijke vastlegging in administraties ook in (elektronische) dossiers worden vastgelegd en gemonitord. De RvC wordt periodiek geïnformeerd over de ontwikkelingen in de participatie portfolio, inclusief risico-inschattingen die de basis vormen voor het voorzieningenbeleid; - LIOF heeft geen significante concentraties van kredietrisico’s. De liquide middelen staan uit bij banken die minimaal een A-rating hebben. LIOF heeft leningen verstrekt aan (dochter) vennootschappen waarin wordt deelgenomen. Bij deze partijen is geen historie van wanbetaling bekend. Voor het uitoefenen van de treasury-functie met betrekking tot de liquide middelen, neemt LIOF het bepaalde in de Wet Financiering Decentrale Overheden (Wet Fido) in acht. In de praktijk wordt alleen van deposito’s gebruik gemaakt; - Interne beheersing administratieve organisatie: Bij LIOF zijn door de externe accountant bij de controle van de jaarrekening geen tekortkomingen in de interne beheersing van de administratieve organisatie geconstateerd. De afdeling participaties maakt overigens al vele jaren gebruik van een eigen participatiebeheersysteem. Het voorzieningen- en waarderingsbeleid is gebaseerd op de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving en de Valuation Guidelines for Private Equity and Venture Capital ontwikkeld door AFIC, BVCA en EVCA.

Politieke risico’s Mogelijke politieke risico’s: - Ondanks de meerjarige beleidshorizon ten aanzien van onze geplande activiteiten kan de tussentijdse dynamiek in beleid(sinzichten) tot grote veranderingen leiden in de exploitatiefinanciering van LIOF en in de bestaande eigendomsverhoudingen; - Politieke review. Het Ministerie van Economische Zaken voert periodieke beleidsevaluaties uit op het beleidsinstrument ROM’s. Basis daarvoor vormen de overeengekomen meerjarenplannen. De uitkomsten van de evaluatie kunnen leiden tot aanpassing van de vigerende Beleidsinstructie en van de subsidierelatie.

Jaarverslag 2014

72

Bijlage

LIOF vertegenwoordigingen/ lidmaatschappen Aiesec Lokale Adviesraad Business Club Tuinbouw Zuid-Oost Nederland Dutch Japanese Round Table (DJRT) European Association of Development Agencies (EURADA) European Logistic Center Limburg (ELCL) Integrand International Service Desk Maastricht Region Kwaliteitsplatform Nederlandse Kwaliteit Limburgse Werkgevers Vereniging (LWV) Bestuur Mammoetwerkgroep MKB Limburg Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP) Nederland DistributieLand Raad van Advies Masteropleiding SCM, Maastricht University, Venlo Stichting Biopartner Center Maastricht Stichting Cross Roads Stichting Japanse Supplementary School (JSS) Stichting Kennisalliantie Bedrijventerreinen Nederland (SKBN) Stichting Minckelersfonds Stichting Promotie Internationaal Onderwijs (PIO) UniPartners Maastricht, raad van advies Vereniging van Grondbedrijven Vereniging LifetecZONe Vereniging Regionale Ontwikkelings Maatschappijen (ROMA) Vereniging Vrienden Maastricht Aachen Airport (VVMAA)

Jaarverslag 2014

73

Bijlage

Summary Summary of the 2014 Annual Report of NV Industriebank LIOF, Limburg Development and Investment Company Financial results and net assets

2014

2013

Net profit (in mln €) Equity (in mln €) Balance sheet total (in mln €)

-13.7 83.4 113.3

0.5 97.1 142.4

2014

2013

3.7 18

17.7 34

Venture capital investments Investments in companies from Limburg

Capital (in mln. €) Number of companies

Techstart-loans to start-up companies

Capital (in mln. €) Number of companies

2014

2013

0.8 30

0.8 28

Investment Promotion & Business Development Investments in Limburg

Number of investment projects Total size (in mln. €) Number of jobs announced

2014

2013

Investments in priority sectors

13 69 584

11 109 1,323

Materials Systems Agro/Food Logistics Healthcare Generic

2014

2013

Development & Innovation in priority sector (in mln €)

17.9 7.1

22.5 7.1

in mln €

jobs

44.0 5.0 2.7 3.0 14.1 -

155 180 21 45 183 -

Development & Innovation Innovation project

Size of subsidised projects (in mln. €) Total amount of subsidies (in mln. €)

Jaarverslag 2014

Healthcare Materials Systems Agro/Food Logistics Generic

2014

4.0 6.5 13.2 9.9 0.2 0.1

74

Bijlage

Industrial Estates Sale and revitalisation

Greenfield sale (in ha) Brownfield revitalisation (in ha) Number of greenfield sites in portfolio Number of brownfield sites in portfolio

2014

2013

13 ** 4 **

13 185 5 10

** With regard to hectares realised by LHB.

Jaarverslag 2014

75

Bijlage

Report by the Managing Board LIOF has realized a negative operating result of €13.7 million for 2014. A large part of this result is attributable to the strategic choices that were made. In 2014 LIOF decided to withdraw from real estate activities. As the malaise in the real estate market in Limburg was not expected to ease significantly in the years ahead, the sum of €7 million was added to the real estate provision. Various business centres (and the management thereof) were sold to a Limburg-based company that specializes in office management and new rental formulas. The rest of the loss stems from write-downs on risky LIOF investments in various businesses in the recent crisis period. The income from participations in 2014 was also limited. There were also some successes in 2014, not least the ‘Limburg Makers’ programme, through which LIOF supports successful manufacturing companies in Limburg. There have been more than a hundred since the start in the autumn of 2013. A grant of over €3 million led to a total investment of €12 million, a factor of four. LIOF uses the programme to stimulate not only employment in Limburg but also innovations in the manufacturing industry and other sectors of the Limburg economy. Whereas large companies can finance their own innovations, many SMBs in the manufacturing sector need support to achieve their ambitions for high-quality technological products. LIOF is the broker, who brings ‘large and small’ into contact. This is why, in 2015, we supported, for example, initiatives for the automotive suppliers around VDL-NedCar and the aircraft maintenance companies at Maastricht Aachen Airport.

In 2014, in collaboration with the Limburg SMB sector, opportunities were inventoried and developed for technological and business trends, including additive manufacturing, internet of things, big data, servitization, robotization, e-commerce, and logistics. Limburg’s status as an attractive business location was underlined in 2014 when it came third on the national score list, after Brabant and North Holland. In the year under review LIOF was involved in 13 acquisitions/investment projects, worth €77 million and generating 660 jobs, which were completed by foreign investors in Limburg. The keen competition with Belgian Limburg and Germany makes the choices that QCP, DocMorris, and ISL/Ebersprächer made for Chemelot Industrial Park, Avantis, and Born respectively all the more striking. LIOF also pursued its development remit strenuously in 2014. At the end of 2014 the Executive Board and the Supervisory Board began to evaluate the strategy and the results achieved in the past few years. This will lead to a review of the strategy, the working methods, and the organization for the coming years. Effective implementation of existing and new programmes and funds such as the Limburg Business Development Fund and the SMB Lending Fund will continue to form the basis in 2015, with the aim of promoting growth and improving competitiveness in the SMB sector in Limburg.

LIOF also helps SMBs in Limburg directly to achieve innovations to strengthen their competitive position and make them more attractive to large companies. In 2014 LIOF worked hard to promote the competitive position of Limburg in logistics. Together with around 100 partners in the logistical hotspot of Venlo we developed and launched the action programme SMART Logistics Centre Venlo. LIOF is also coordinating and implementing the programme.

Jérôme Verhagen CEO

LIOF is committed to connecting the activities on the various Brightlands campuses with the SMB sector in Limburg. Investigations have been carried out in potentially opportunityrich domains such as biobased economy, biomedical materials, 3D printing and material development, nutrition, E-health, and care.

Jaarverslag 2014

76

Bijlage

Report by the Supervisory Board Limburg and LIOF were both confronted with tough economic conditions in 2014. Despite our best efforts, the results were disappointing in a number of areas. The malaise in the real estate sector continued and the number of new participations fell short of target. As a result, the Executive Board and the Supervisory Board have had to take some radical decisions regarding the starter centres in the LIOF portfolio. The real-estate role of LIOF is being increasingly assumed by market players, and the failure risk for starter accommodation is now more contained. We therefore decided to reduce our real estate portfolio further and place it with a market player that also manages real estate directly. The Supervisory Board ensured that the sales transaction proceeded in accordance with the rules of good governance.

The Supervisory Board met seven times in 2014 and regular consultations were held between the Chair and the Executive Board. The Supervisory Board evaluated its own performance and that of the Executive Board and, on the basis thereof, was able to endorse the additional competencies of the members in the execution of their duties. The financial statements and the annual report for financial year 2014 were drawn up by the Executive Board, whereupon the Supervisory Board, at its meeting on 19 Mei 2015, took cognizance of the unqualified opinion of Deloitte (on page 55) and of the audit report based on the assessment of the financial statements. We therefore recommend that the General Shareholders’ Meeting adopt the financial statements for 2014. Maastricht, 19 mei 2015

As in 2012, the ongoing downturn on the real estate market forced LIOF to make write-downs on its real estate. At the same time, extra provisions were made for Participations. The overall result worked out at negative €13.7 million. We propose that the shareholders charge this negative result to other reserves. The Board ensures that the financial income is achieved in a manner befitting the principles of corporate responsibility. As clear reporting on this matter is imperative, the Board wishes to draw particular attention to the content of the risk paragraph, the manner in which the Corporate Governance Code is adhered to, and the areas of CSR that are important to LIOF.

Boy Litjens, Chair, Supervisory Board

At the moment there is a relatively high number of ailing businesses in the participation portfolio. This has resulted in requests for capital injections, many of which have had to be denied because of insufficient prospects. This situation prompted the Supervisory Board to evaluate the approach to participations with the Executive Board. The aim was not only to improve the participation results, but also to sharpen the focus of the approach and help businesses develop new products and services. One major incentive in this area is the Limburg Business Development Fund (LBDF), set up by the Province of Limburg to make 30 million euros’ worth of finance available for innovative SMBs in the province. LIOF manages this fund and thus fulfils its role as executor of the provincial economic policy. In 2014 the shareholders followed the advice of the Executive Board and the Supervisory Board and appointed a new accountant – Deloitte – for a period of four years. The shareholders have reappointed M.W.G. Litjens as Chair of the Supervisory Board of NV Industriebank LIOF for a period of four years. The composition of the Supervisory Board remained unchanged in the year under review.

Jaarverslag 2014

77

Consolidated balance sheet as of December 31 (all amounts in n)

2014

2013

2.180.386 57.486.760

12.505.722 72.924.655

10.812.928 42.771.747

10.977.045 46.010.543

Total assets

113.251.821

142.417.965

97.201.209 1.797.998 29.551.512 13.867.246

Assets Fixed assets Tangible fixed assets Financial fixed assets Current assets Receivables Cash and cash equivalents

Equity and Liabilities

Equity Provisions Long-term liabilities Current liabilities

83.271.331 1.431.545 19.993.406 8.555.539

Total equity and liabilities

113.251.821

142.417.965

Consolidated profit & loss account (all amounts in n)

2014

2013

Receipts and expenditure from tangible and financial fixed assets Income Expenditure

6.131.387 19.558.160

14.193.060 13.038.995

-13.426.773

1.154.065

3.572.653 3.900.013 -327.360

2.756.573 3.372.312 -615.739

81.651

-221

-13.672.482

538.105

Results from exploitation of tangible and financial fixed assets Receipts and expenditure arising from other activities Receipts Expenditure Results from other activities Share third parties

Net Profit

Jaarverslag 2014

78

Bijlage

Missie, kerntaken en organisatiestructuur LIOF wil de economie in Limburg versterken door de slagkracht van ondernemingen te verbeteren en door bedrijvigheid regionaal te verankeren. Daarbij is de focus gericht op het Limburgse midden- en kleinbedrijf, waar de inspanningen op de langere termijn direct of indirect aan ten goede moeten komen. LIOF richt zich hierbij op perspectiefrijke bedrijven in de sectoren industrie en stuwende commerciële dienstverlening, en op bedrijven die een investering in de provincie overwegen. Met het bedrijfsleven tracht LIOF de economische kansen in de (Eu)regio te benutten. Om de effectiviteit van kleine(re) toeleveranciers te verbeteren, werkt LIOF ook samen met grotere ondernemingen. Extra aandacht wordt besteed aan speerpuntsectoren die Limburg in de (inter)nationale concurrentie kan ontwikkelen. De daarvoor noodzakelijke brugfunctie tussen overheid en bedrijfsleven wil LIOF professioneel gestalte geven door de inzet van zijn kerntaken participaties, ontwikkeling & innovatie, investeringsbevordering & business development, bedrijventerreinen en bedrijvencentra. Participaties LIOF verstrekt risicodragend kapitaal aan bedrijven in de sectoren industrie en stuwende commerciële dienstverlening. Centraal staat het mogelijk maken van start, groei of een overname (buy-out/buy-in) en combinaties hiervan. LIOF staat deze bedrijven met raad en daad terzijde en stelt zijn uitgebreide kennis- en relatienetwerk ter beschikking. Veel voorkomende situaties zijn financiering van groei bijvoorbeeld bij internationalisering of overname, verzelfstandiging van een bedrijfsonderdeel (buy-out) voortzetting van een bedrijf met nieuwe aandeelhouders (buy-in) of een (door-)start. Speciale aandacht is er voor bedrijven die qua levensfase of risicoprofiel minder interessant zijn voor private investeerders. Ontwikkeling & Innovatie Met ontwikkeling & innovatie stimuleert LIOF kennisintensieve en innovatieve activiteiten van ondernemingen in de regio, met het doel hun concurrentiekracht te versterken. In samenwerking met diverse partners en het bedrijfsleven werkt LIOF aan de ontwikkeling van speerpuntsectoren die voor het MKB en de economie van de provincie van belang zijn.

Bedrijventerreinen LIOF ontwikkelt nieuwe en herstructureert bestaande (bovenregionale) bedrijventerreinen in Limburg. Hiermee voert LIOF het door de Provincie Limburg geformuleerde ruimtelijke en economische provinciale beleid uit, evenals het beleid van het Ministerie van Economische Zaken. Herstructureringsprojecten worden uitgevoerd onder de vlag van LHB (Limburgse Herstructureringsmaatschappij voor Bedrijventerreinen BV), een gezamenlijke onderneming van de Provincie Limburg en LIOF. Organisatiestructuur LIOF is een privaatrechtelijke naamloze vennootschap. De aandelen worden gehouden door publiekrechtelijke lichamen: > Staat der Nederlanden (94,4%); > Provincie Limburg (5,4%); > Limburgse gemeenten en Kamer van Koophandel (0,2%). Hoewel de aandelenverhouding van de Staat (i.c. het Ministerie van Economische Zaken) en de Provincie Limburg niet gelijk is, geldt voor deze twee aandeelhouders dat belangrijke beslissingen in onderling overleg op basis van gelijkwaardigheid worden genomen. De jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders stelt de jaarrekening van LIOF vast en dient décharge te verlenen aan directie en raad van commissarissen over het gevoerde beleid en het gehouden toezicht. De commissarissen houden toezicht op het beleid van de directie en op de algemene gang van zaken. Bovendien keuren zij het beleidsplan en omvangrijke participaties goed. De jaarlijkse algemene vergadering van aandeelhouders wordt gehouden vóór 1 juli van ieder jaar. Overige aandeelhoudersvergaderingen worden gehouden zo vaak de directie of tenminste drie leden van de RvC dit nodig achten of om bijeenroeping wordt verzocht door één of meer aandeelhouders die afzonderlijk of samen minstens 1/20 van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigen. Naast de reguliere overleggen tussen ondernemingsraad en directie wordt eenmaal per jaar een overleg geagendeerd waarbij ook de RvC aanwezig is. Elk kwartaal vindt er voor alle medewerkers een personeels informatiebijeenkomst plaats.

Investeringsbevordering & Business Development Investeringsbevordering & business development richt zich primair op het werven van nieuwe binnen- en buitenlandse bedrijven voor vestiging in Limburg. Ook het behouden van bestaande vestigingen van internationale ondernemingen door hen te stimuleren hun activiteiten in Limburg uit te breiden, is een belangrijke taak.

Jaarverslag 2014

79

Bijlage

Overzicht van begrippen en afkortingen AFSC AMIBIM AO/IC AVA AZM B2B BIHTS BOM BT CTCM CVCM DSV EFRO EMR EU EZ FooDs FSH

Asian Full Service Centre (in Venlo) Aachen Maastricht Institute for Biobased Materials Administratieve Organisatie en Interne Controle Algemene Vergadering van Aandeelhouders Academisch Ziekenhuis Maastricht Business to Business Building Integrated High Tech Systems Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij Bedrijventerreinen (afdeling) Clinical Trail Centre Maastricht Cardio Vesculair Centre Maastricht Document Services Valley Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Euregio Maas-Rijn Europese Unie Ministerie van Economische Zaken Food and Delivery Solutions Forest Stewardship Council (Raad voor Goed Bosbeheer) GRI Global Reporting Initiative GCS Grensoverschrijdende ClusterStimulering (Interreg IVa-project) GVIC Greenport Venlo Innovation Center HTS High Tech Systems IBD Investeringsbevordering en Business Development (afdeling) ID Investor Development (-programma) ICT Informatie- en Communicatie Technologie InSciTe Chemelot Institute for Science and Technology IPS Industrie Park Swentibold IZ Innovatie Zuid LBC LIOF Bedrijven Centra (deelneming LIOF) LDAVM Land Development Aviation Valley Maastricht L.E.D. Limburg Economic Development (voorheen Brainport Zuid-Limburg) LHB Limburgse Herstructureringsmaatschappij voor Bedrijventerreinen BV LS Life Sciences LWV Limburgse Werkgevers Vereniging MAA Maastricht Aachen Airport MHC Maastricht Health Campus MKB Midden- en Kleinbedrijf MP Master Plan MRO Maintenace, Repair and Overhaul MUMC+ Maastricht Universitair Medisch Centrum MVO Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen NAP Nationaal Acquisitie Platform NFIA Netherlands Foreign Investment Agency (Ministerie van Economische Zaken) NRW Noord Rijn Westfalen NV NOM Noordelijke OntwikkelingsMaatschappij (van Drente, Friesland, Groningen) O&I Ontwikkeling & Innovatie (afdeling) OEMer Original Equipment Manufacurer

Jaarverslag 2014

OOST NV Ontwikkelingsmaatschappij van Gelderland en Overijssel OP-Zuid Operationeel Programma Zuid(-Nederland) O’s Onderwijs, Overheid, Onderzoek PLC Public Logistic Center Born PPP Paints, Polymers & Pigments (bedrijvennetwerk) PPS PubliekPrivate Samenwerking R&D Research & Development RAAS RFID Applications and Services (Interreg IVa-project) RFID Radio Frequency Identification (technologie voor contactloze identificatie voorwerpen) ROM(’s) Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen (in Nederland: NV NOM, Oost NV, BOM en LIOF) RvC Raad van Commissarissen RWTH Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule (Aachen) SKBN Stichting Kennisalliantie Bedrijventerreinen Nederland TTC Towards Top Technology Cluster (Interreg IVa-project) TU/e Technische Universiteit Eindhoven SKE Subsidieregeling Kennis Exploitatie UM / MU Universiteit Maastricht / Maastricht University WCM World Class Maintenance ZZP-er Zelfstandige Zonder Personeel

80

Organogram

Directie

Jérôme Verhagen Algemeen directeur

Silvy van ’t Hof-Doijen Directiesecretaresse

Frans Ridderbeekx Public relations manager

Raymond Bevers Projectmanager

Hans van Cruchten Projectmanager

Marcel Hendriks Projectmanager

Theo Hommels Projectmanager

Nicole Hooijdonk-Stals Secretaresse

René Kessen Projectmanager

Ruud Nissen Projectmanager

Charles Mevis Projectmanager

Gerard Schnackers Projectmanager

Paula Stammen Secretaresse

Ingrid Vermeer Projectmanager

Paulette Wauben-Penris Projectmanager

Mirjam Verhees Projectmanager LBDF

Martin Schreurs Projectmanager LBDF

Sjoerd Boomsma Projectmanager

Jaap Heukelom Projectmanager

Mark Koppers Projectmanager

Lon Obers Projectmanager

Sam Welie-Balmer Secretaresse

Joris Devies Projectmanager

Dennis Kierkels Projectmanager

Marcel den Rooijen Projectmanager

Eric Schreuders Projectmanager

Josee Schrijnemakers Project assistent LHB


Bert de Wit Hoofd


Jacques Mikx Hoofd

Bedrijventerreinen

Rob van Midden Hoofd

Jaarverslag 2014

81

Organogram

Participaties

Maurice Wijts Hoofd

Jos Cuppens Portfoliobeheerder

Sjoerd Coolen Investment manager

Marjon Cremers Investment manager

Elly Erens - van Duin Secretaresse

Liesbeth Litjens Investment manager

Dennis Ohlen Investment manager

Loek Schmitz Portfoliobeheerder

Jeffrey Lutje Spelberg Investment manager

Ruud Verberne Investment manager

Krista van Weert Investment manager

Ingrid Kurvers Investment manager MKBLF

Arjan van Engeland Investment manager MKBLF

Vivian Dackus Assistant controller

Anouk Siegersma Administratief medewerkster

Susanne Soeters Assistant controller

Ilse Bocken-Voncken Secretaresse

Anita Boelen-Pieters Receptioniste

Sue Arends Huishoudelijke medewerkster/ receptioniste

Financiële administratie

Rob Paffen Controller

Algemene Zaken

Jaarverslag 2014

Annemie van den Berk-Breuers Huishoudelijke medewerkster/ receptioniste

82

Colofon Uitgave en coördinatie: NV Industriebank LIOF Ontwerp en opmaak: Zuiderlicht, Maastricht Aan de inhoud van deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend. Copyright 2015, NV Industriebank LIOF Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van uitgever NV Industriebank LIOF en andere auteursrechthebbenden. NV Industriebank LIOF Boschstraat 76 Postbus 1310, 6201 BH Maatricht Innovatoren 3N Sint Jansweg 15, 5928 RC Venlo www.liof.nl

Jaarverslag 2014

83

NV Industriebank LIOF Limburgse Ontwikkelings- en Investeringsmaatschappij

Jaarverslag 2014

84

Jaarverslag 2014 NV Industriebank LIOF Limburgse Ontwikkelings- en Investeringsmaatschappij

Recommend Documents