Jaarverslag 2013 Intensive Care Martini Ziekenhuis Groningen

Jaarverslag 2013

Intensive Care

Martini Ziekenhuis Groningen

Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag van 2013 van de Intensive Care (IC) van het Martini Ziekenhuis Groningen. Een jaar met vele ontwikkelingen en activiteiten waar we u als lezer graag in meenemen. Begin 2013 is de IC structureel uitgebreid met twee bedden. Voor het management van de RVE IC aanleiding om de organisatie van de IC tegen het licht te houden. De aansturing van het team is nader bekeken en er is een plan ontwikkeld om de aansturing van de IC toekomstbestendig te maken. De bedbezetting blijft ondanks de uitbreiding van twee bedden hoog. Op afdelingsniveau zijn de opname-indicaties van de Step Down Unit (SDU) aangepast. Dit heeft geleid tot een naamswijziging van de afdeling SDU. Sinds januari 2013 wordt de naam Medium Care-IC (MC-IC) gevoerd. De IC-Nazorg heeft in 2013 een grote ontwikkeling doorgemaakt. Er is een werkgroep Nazorg geformeerd, welke meer gestalte heeft gegeven aan de nazorg van de IC-patiënt met verpleegkundige bezoeken op de verpleegafdeling na ontslag van de IC. Daarnaast heeft de werkgroep onderzoek verricht naar het ontwikkelen van een nazorgpolikliniek. Dit heeft geresulteerd in een concreet plan voor de opzet van een Nazorgpolikliniek IC. De thema’s van het veiligheidsmanagementsysteem (VMS) zijn verder uitgewerkt. Zo zijn nu alle afdelingsverpleegkundigen geschoold voor de alarmscorekaart. Er is een themamiddag voor de kwetsbare oudere patiënt georganiseerd in het Scandinavisch Dorp voor het gehele IC-team. In het kader van de medicatieveiligheid is er gestart met kant en klare medicatie in flacons (RTU) en spuiten (RTA). In een simulatiesituatie hebben we onder begeleiding van deskundigen ontruimingsoefeningen gehouden. Laboratoriumbepalingen en kweekbeleid zijn bekeken door middel van de Lean Six Sigma (LSS) methode. Beide LSS trajecten hebben bijgedragen aan de kwaliteit en efficiëntie op de IC. Met de komst van de videobronchoscoop kunnen beelden worden vastgelegd, waardoor patiënten beter behandeld kunnen worden door verschillende intensivisten en longartsen. Daarnaast is er toestemming voor o.a. een eigen echoapparaat en een videolaryngoscoop. In 2013 zijn drie IC-verpleegkundigen gestart met de opleiding tot renal practitioner, ventilation practitioner en circulation practitioner. Deze practitioners leveren vanuit de opleiding hun bijdrage aan onderwijs, onderzoek, beleid en kennis aan bed. Het verrichten van -wetenschappelijk- onderzoek is een waardevolle aanvulling voor de IC. Zo hebben IC-verpleegkundigen literatuuronderzoek gedaan naar de relatie tussen het verschonen van beademingssystemen en het risico op Ventilated Associated Pneumonia (VAP). De uitkomsten van het onderzoek hebben geleid tot een beleidswijziging, die voor zowel patiënt als verpleegkundige verbetering oplevert. Voor dit onderzoek hebben zij de Focus op Zorg-prijs 2013 ontvangen, waarna artikelen in het verpleegkundig tijdschrift Bijzijn XL en in Critical Care zijn geplaatst. Een goed voorbeeld van evidence based nursing. Het Nederlands Instituut Accreditatie Zorginstellingen (NIAZ) heeft in een november een audit uitgevoerd om te beoordelen of ons ziekenhuis de ziekenhuisbrede NIAZ-accreditatie kan continueren. De betrokken collega’s hebben bij de voorbereidingen veel werk verricht om alle stappen nauwkeurig in beeld te brengen. Door de inzet van alle IC-collega’s lukt het ons elk jaar weer om nieuwe ontwikkelingen te implementeren en goede resultaten te boeken. Daarvoor bedanken we iedereen die hier een bijdrage aan heeft geleverd op en buiten onze IC.

Iepie Plagge, Nicole Holman en Annelieke Akkermans

Jaarverslag 2013

1

Inhoudsopgave 1. Organisatie.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5

1.1 1.2

Huidige organisatie................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5 Gewenste IC-organisatie................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 5

2. Communicatie .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 9

2.1 2.2 2.3 2.4

Overleg op de IC ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 9 Overleg IC in Martini Ziekenhuis ............................................................................................................................................................................................................................................................... 10 Overleg IC buiten Martini Ziekenhuis .............................................................................................................................................................................................................................................. 11 Website IC ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 11

3. Beleid en strategie ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 13

3.1 Resultaten beleids- en bedrijfsplan 2013 .................................................................................................................................................................................................................................. 13 3.2 Automatisering .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 14

4. Kwaliteit ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 17

4.1 NICE-registratie .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4.2 Kwaliteitsindicatoren ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4.3 Kwaliteitsindicatoren en veiligheidsindicatoren inspectie ...................................................................................................................................................................... 4.4 Waardering ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 4.5 Complicatieregistratie ................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4.6 Obductie ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 4.7 Audits ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4.8 Lean Six Sigma projecten ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 4.9 Informed consent en fixatie van een patiënt op de IC/MC-IC ............................................................................................................................................................. 4.10 Werkgroepen .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

17 18 21 21 22 22 22 22 23 24

5. Veiligheid .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 32

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

Groot onderhoud 2013 ............................................................................................................................................................................................................................................................................................... Controle apparatuuronderhoud ................................................................................................................................................................................................................................................................ VIM ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Veiligheidsronde op de IC ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... VMS-thema lijnsepsis ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Klachten ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

32 32 32 32 32 32

6. Wetenschappelijk onderzoek ................................................................................................................................................................................................................................................................... 34

6.1 6.2 6.3 6.4 6.5

Wetenschappelijk onderzoek door de Vakgroep Intensivisten ....................................................................................................................................................... Wetenschappelijk onderzoek door de IC-verpleging ......................................................................................................................................................................................... Publicaties Vakgroep Intensivisten, arts-assistenten IC en IC-verpleging .................................................................................................................... Abstracts intensivisten ................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Voordrachten en klinische lessen intensivisten in het Martini Ziekenhuis ................................................................................................................

7. Opleiding en scholing

7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8 7.9

Jaarverslag 2013

..................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Opleiding tot IC-verpleegkundige ....................................................................................................................................................................................................................................................... Uitwisseling en stages verpleging ......................................................................................................................................................................................................................................................... Verpleegkundigen met een dienstverband buiten de IC ........................................................................................................................................................................... Kwaliteitsregister verpleging ........................................................................................................................................................................................................................................................................... Scholing verpleging .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... CRM-trainingen ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Congressen/cursussen gevolgd door de verpleegkundigen ............................................................................................................................................................... Scholing arts-assistenten IC ............................................................................................................................................................................................................................................................................... Lidmaatschappen, commissies, aandachtsgebieden en congresbezoeken van de intensivisten ..................................

34 34 35 35 36 38 38 38 38 38 39 40 40 41 42

3

8. Personeelsmanagement ......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 49

8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8 8.9 8.10

Nieuwe collega’s ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Verpleging uit dienst ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Leeftijdsopbouw medewerkers IC ......................................................................................................................................................................................................................................................... Dienstjaren in aantallen ............................................................................................................................................................................................................................................................................................. Jubilea ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Persoonlijke evaluatiegesprekken ......................................................................................................................................................................................................................................................... Ziekteverzuim ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Intensivisten .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Arts-assistenten IC ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Respiratoir therapeut ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................

49 51 52 53 54 54 54 54 56 56

9. Middelenmanagement ............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 59

9.1 Financiële middelen ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 59 9.2 Investeringen ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 59

10. Intensive Care op het Brandwondencentrum ............................................................................................................................................................................................. 60

10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6

Algemene gang van zaken ................................................................................................................................................................................................................................................................................... Overleg Brandwondencentrum en IC .............................................................................................................................................................................................................................................. Scholing ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Registraties ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Nieuwe ontwikkelingen op de IC van het Brandwondencentrum ............................................................................................................................................ Plannen voor 2014 ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................

60 60 60 60 61 61

11. Eindresultaten 2013 ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 62

4

11.1 11.2 11.3 11.4

Getallen IC ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Getallen IC Brandwondencentrum ....................................................................................................................................................................................................................................................... Geweigerde patiënten en reden ............................................................................................................................................................................................................................................................... NICE-resultaten ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

62 63 63 63

Intensive Care Martini Ziekenhuis Groningen

1.

Organisatie De Resultaat Verantwoordelijke Eenheid (RVE) Intensive Care (IC) is een niveau 3 IC, bevestigd bij kwaliteitsvisitatie van de NVIC in april 2011.

1.1

Huidige IC-organisatie Het management van de RVE bestaat uit de medisch manager mw. N.D. Holman en de organisatorisch manager mw. A.E.J.M. Akkermans en rapporteert rechtstreeks aan de Raad van Bestuur. Er is een unithoofd mw. I. Plagge en er zijn vier unitcoördinatoren: dhr. J. Groot Kormelinck, dhr. C. Leemhuis, dhr. H. Nannenberg en mw. A. Kemp. Zij zijn verantwoordelijk voor de coördinatie van de dagelijkse gang van zaken op de IC. Het verpleegkundige en het ondersteunende IC-team bestaat uit 72 fte: • IC-verpleegkundigen • Medium Care-IC (MC-IC)-verpleegkundigen • Leerling IC- en MC-IC-verpleegkundigen • Respiratoir therapeut • Practitioners in opleiding • Applicatiemedewerker • Secretaresses • Afdelingsassistenten Het medisch team bestaat uit: • Acht intensivisten (drie internist-intensivisten, drie anesthesioloog-intensivisten, twee longarts-intensivisten). • Tien arts-assistenten IC, deels niet in opleiding, deels in opleiding tot internist, longarts, cardioloog of chirurg. De intensivisten zijn: • Mw. N.D. Holman, internist, medisch manager • Dhr. H.C. Mulder, internist • Dhr. dr. B.G. Loef, anesthesioloog • Mw. M.L.J. Scheer, longarts • Dhr. A.C. Reidinga, anesthesioloog • Dhr. R. Sayilir, internist • Dhr. R.G. Pauw, longarts • Dhr. M.J. Boer, anesthesioloog De intensivisten zijn eindverantwoordelijk voor het medisch beleid en hoofdbehandelaar op de IC. Daarnaast zijn zij verantwoordelijk voor de 24-uurs patiëntenzorg van IC-patiënten die zijn opgenomen op het Brandwondencentrum (BWC). De IC is gelokaliseerd op de afdeling 3B en bestaat uit acht tweepersoonskamers en vier eenpersoonskamer (voor strikte isolatie); in totaal zijn twintig bedden beschikbaar. Hiervan zijn twaalf bedden in gebruik als IC-bed met invasieve beademingsmogelijkheden en vier Medium Care-IC (MC-IC) bedden met de mogelijkheid tot non-invasieve beademing. Bij alle bedden is dialyse mogelijk. Het BWC heeft twee IC-bedden. Inclusief het BWC zijn er veertien IC-bedden. Zowel voor de IC als de MC-IC zijn er protocollen met opname- en ontslagcriteria.

1.2

Gewenste IC-organisatie De structurele uitbreiding met twee bedden en zeven fte extra IC-verpleegkundigen is voor het management van de RVE IC aanleiding om de organisatie van de IC in 2013 tegen het licht te houden. Het IC-management is van mening dat de huidige organisatie van de IC voor de toekomst niet meer toereikend zal zijn. Als risico wordt gezien dat er in het primaire proces te weinig aandacht is voor coaching en aansturing op het niveau van de individuele medewerker. Daarnaast is er het risico dat er te beperkt tijd is voor de inhoudelijke ontwikkeling en bedrijfsvoering van de IC. Zonder organisatorische wijzigingen zal het unithoofd circa 72 fte gaan aansturen. Dit wordt met het huidige takenpakket niet als realistisch gezien. In 2013 is het IC-management daarom, samen met de stafdienst Personeel en Organisatie, gestart met het maken van een procesvoorstel voor het realiseren van de gewenste IC-organisatie genaamd Door gesprek naar verandering. Het is de wens dat de organisatie van de IC toekomstbestendig wordt, waarbij het huidige kwaliteitsniveau geborgd en

Jaarverslag 2013

5

6


gedragen is op de afdeling en onafhankelijk wordt van individuen. De kern daarin is dat er voldoende aandacht is voor de individuele medewerker. Daarbij moet er volop ruimte zijn voor de inzet en ontwikkeling van kwaliteiten van de ICmedewerkers. De unitcoördinatoren hebben hierin een cruciale rol en moeten hiervoor goed gefaciliteerd en gecoacht worden. Het faciliteren en coachen wordt gezien als een kerntaak van het unithoofd op de IC. De organisatorisch manager is er verantwoordelijk voor om het unithoofd hierin te begeleiden en de kwaliteit van dit proces te bewaken. De medisch manager stuurt de Vakgroep Intensivisten aan en is verantwoordelijk voor dezelfde borging en draagvlak in de groep specialisten. Het realiseren van deze beoogde situatie vraagt in eerste instantie van alle leidinggevende niveaus om verandering. In 2013 hebben gesprekken plaatsgevonden met alle leidinggevenden op de IC tot en met de unitcoördinatoren. Hierbij is ieders rol in de huidige situatie tegen het licht gehouden en is er gekeken naar de gewenste situatie. In 2013 is het gehele IC-team, inclusief de Vakgroep Intensivisten, meegenomen in dit procesvoorstel naar de gewenste IC-organisatie. De organisatorisch en medisch manager hebben beide een gesprek gehad over hun eigen ontwikkeling en ook de onderlinge samenwerking. Naar aanleiding hiervan hebben de organisatorisch en medisch manager nu ook één keer in de twee weken een overleg, zonder het unithoofd erbij, over beleidsmatige zaken. Ook het unithoofd en de unitcoördinatoren worden begeleid in het proces naar de nieuwe situatie. Op afgesproken tijdstippen zal het team meegenomen worden in de ontwikkelingen en evaluatie. We verwachten in 2014 een uiteindelijk rapport met een samenvatting van de nieuwe aansturing van de IC-organisatie. Op de IC streven wij een organisatiecultuur na, die innovatie ondersteunt en creatieve oplossingen mogelijk maakt. Leidinggevenden en coördinatoren moeten medewerkers voortdurend stimuleren, inspireren en uitdagen tot zorginhoudelijke innovaties. De beroepsoefenaren zijn zich bewust van hun persoonlijke kunnen en verantwoordelijkheid. Zij zijn doordrongen van het belang zich voortdurend professioneel te ontwikkelen. Ze dragen bij aan standaarden en beleidsontwikkeling. Hiervoor is commitment nodig op alle niveaus in de organisatie. Dit alles binnen de cultuur van respect voor elkaar en gelijkwaardige dialoog.

Jaarverslag 2013

7

8


2. Communicatie 2.1

Overleg op de IC Het overleg op de IC is gericht op processen, samenwerking en ontwikkelingen op de IC. Ontwikkelingen 2013 In 2013 heeft er een uitbreiding plaatsgevonden met twee IC-bedden met daarbij ook het aannemen van nieuw personeel. Daarnaast is er op de MC-IC een derde dagdienst en een tweede nachtdienst ingesteld. Dit omdat de zorgzwaarte op de MC-IC aan het toenemen is en er met de huidige formatie onvoldoende zorg geleverd kan worden. Hierdoor zijn processen, zoals verpleging aan het bed en de overdracht, opnieuw met het gehele team in kaart gebracht. Dit heeft geleid tot een werkwijze, die omschreven staat in het protocol Verpleegkundige overdracht binnen de diensten op de IC en MC-IC. Drie verpleegkundigen zijn gestart met de opleiding tot ventilation practitioner, renal practitioner en circulation practitioner. Zij worden allen begeleid door een intensivist en het unithoofd en verrichten ook onderzoek op de IC. Het hele IC-team is hierbij betrokken. Samenwerking Dagelijks, inclusief het weekend, participeren de medebehandelaars van Interne Geneeskunde, Chirurgie, Longziekten en Cardiologie in de patiëntenvisite en multidisciplinair overleg. De psychiater, diëtist, fysiotherapeut, apotheker en klinisch chemicus nemen meerdere keren per week deel aan het multidisciplinair overleg. De artsen-microbioloog participeren zeer intensief in de patiëntenzorg en infectiepreventie op de IC. Zeven dagen per week zijn zij aanwezig op het multidiscipliniair overleg en zo nodig is er ook nog extra telefonisch overleg. Samenwerking met artsen-microbioloog De artsen-microbioloog van het Martini Ziekenhuis (Laboratorium voor Infectieziekten) bestaat in 2013 uit een groep van vaste consulten te weten dr. G.I. Andriesse (per 1-9-2013), dr. C.A. Benne, drs. G.D. Mithoe, mw. dr. A.V.M. Möller en drs.W.H.M. Vogels. Tijdens de weekenddienst (zaterdag en zondag) wordt de IC ook bijgestaan door artsen-microbioloog van het Laboratorium voor Infectieziekten uit het dienstencluster: mw. dr. A.J. Bielefeld, dr. B.C. Meijer en dr. R.H. Hendrix. In 2013 is het multidisciplinair overleg van/met de intensivisten op alle dagen van het jaar bijgewoond door tenminste één arts-microbioloog (maandag t/m zondag en op feestdagen). De resultaten van het microbiologisch onderzoek van individuele patiënten is daarbij besproken en in onderling overleg is het beleid t.a.v. de behandeling van infecties vastgesteld. De arts-assistent in opleiding tot arts-microbioloog wordt ook betrokken in het overleg t.b.v. zijn/haar stage Intensive Care. Het infectiepreventie beleid op de IC wordt regelmatig besproken en waar nodig herzien in overleg met de arts-microbioloog met aandachtsgebied infectiepreventie (mw. dr. A.V.M. Möller). Er is periodiek overleg tussen de medisch manager van de IC en het hoofd van het laboratorium voor microbiologie (tot 1-9-2013 drs.W.H.M. Vogels, na 1-9-2013 dr. G.I. Andriesse). In het overleg zijn onder meer besproken het opzetten van Selectieve Darm Decontaminatie (SDD) beleid op de IC, protocollaire afspraken t.a.v. antibiotica gebruik, indicaties voor het afnemen van kweken en financiële verantwoording van microbiologische diagnostiek. Het document Samenwerking IC met artsen-microbiologen en laboratorium voor Infectieziekten is herzien en up-to-date gemaakt. De artsen-microbioloog zijn verder betrokken geweest bij: • Verspreiding van Enterobacteriacae ESBL: in 2013 zijn er op de IC problemen met verspreiding van Enterobacteriacae (ESBL) uit spoel-/wasbakken. De vermoedelijke bron bestaat uit opspattend water uit de wasbakken/sifons. Er zijn in samenwerking met de afdeling Infectiepreventie vele maatregelen genomen met als resultaat dat er sinds juli 2013 geen ESBL-overdracht meer is waargenomen (drs. W.H.M. Vogels). • Onderwijs: de artsen-microbioloog verzorgen in 2013 tweemaal onderwijs voor de arts-assistenten van de Intensive Care (drs. W.H.M. Vogels).

Jaarverslag 2013

9

2.2

Overleg op de IC

Frequentie

Management RVE IC: OM/MM

1 x per 2 weken

Management RVE IC IC/unithoofd en BEZ

1 x per 2 weken, 1 x per maand met Bedrijfseconomische Zaken

Overleg unithoofd/MM

1 x per week

Vakgroep Intensivisten

1 x per 2 weken

Arts-assistenten met de intensivisten

4 x per jaar

Unithoofd en unitcoördinatoren

1 x per 2 weken

Groot IC-teamoverleg

6 x per jaar

Kort IC-teamoverleg

1 x per 3 weken

MC-IC overleg

4 x per jaar

Secretaresses

4 x per jaar

Afdelingsassistenten

4 x per jaar

Overleg IC in Martini Ziekenhuis Ontwikkelingen 2013 In 2013 heeft het groot onderhoud van alle patiëntenkamer gebonden apparatuur en patiëntenkamers plaatsgevonden in een periode van ongeveer zes weken tijdens de zomersluiting, in plaats van verspreid over het hele jaar. Dit heeft in 2012 voor de eerste keer plaatsgevonden op deze wijze. Van de knelpunten uit dat jaar is geleerd dat met name afstemming met de diverse betrokkenen het belangrijkste is. Daar is in 2013 dan ook extra aandacht aan besteed. De zichtbaarheid van de hoofdbehandelaar wordt steeds belangrijker. Het is noodzakelijk dat de patiënt en zijn familie te allen tijde weten wie de hoofdbehandelaar is tijdens het verblijf in het ziekenhuis. Omdat op de IC de intensivisten wisselend hoofdbehandelaar zijn, afhankelijk van de dienstindeling, is besloten de zichtbaarheid van de vakgroep te vergroten door foto’s van de gehele vakgroep met hun naam en titel op te hangen bij de ingang van de IC. In 2014 is het de bedoeling dat er een elektronisch bord komt, waarbij de hoofdbehandelaar per dienst wisselt achter de naam van de patiënt. Indien mogelijk zal dit ook bij de ingang van de patiëntenkamers gerealiseerd worden. Service Level Agreements (SLA’s) in 2013 Het unithoofd en de medisch manager van de IC overleggen op afgesproken tijdstippen met alle betrokken SLA’s. Over en weer bespreken zij hun tevredenheid over de samenwerking en kijken naar verbetering van de kwaliteit van zorg. De samenwerking met de (insturende) medebehandelaars verloopt goed. Meerdere keren per jaar heeft één van de intensivisten een gesprek met de medisch manager van een maatschap of vakgroep over medisch inhoudelijke onderwerpen, samenwerking, onderwijs en opleiding. Overleg IC in Martini Ziekenhuis

Frequentie

Overleg organisatorisch manager en unithoofden RVE’s IC, BWC en SEH

1 x per maand

Medisch manager en unithoofd: overleg met Radiologie, LabNoord, Communicatie, Financiële administratie, Fysiotherapie, Apotheek, Kwaliteit, apparatuuronderhoud, Infectiepreventie, voedingsteam, ziekenhuisautomatisering, LSS, SEH

4 x per jaar per dienst

Samenwerking intensivisten met andere maatschappen/ vakgroepen

10

N.D. Holman: Chirurgie, Medisch Microbiologie, BWC, Radiologie, Apotheek, Infectiepreventie

1-2 x per jaar

H.C. Mulder: Stafdienst ICT, Gynaecologie, Neurologie, unit Kwaliteit/indicatoren

1-2 x per jaar

B.G. Loef: Cardiologie, Neurochirurgie

1-2 x per jaar

M.L.J. Scheer: Fysiotherapie/Revalidatiegeneeskunde, Dermatologie, Logopedie

1-2 x per jaar

A.C. Reidinga: Stafdienst ICT, Anesthesiologie, KNO

1-2 x per jaar

R. Sayilir: Interne Geneeskunde/Dialyse, Geriatrie, MDL

1-2 x per jaar


Overleg IC in Martini Ziekenhuis

Frequentie

R.G. Pauw: Reumatologie, Longziekten, SEH, Oogheelkunde

1-2 x per jaar

M.J. Boer: Urologie, Psychiatrie

1-2 x per jaar

2.3

Overleg IC buiten Martini Ziekenhuis Medisch De medische hoofden van de IC’s van de provincie Drenthe, Friesland en Groningen overleggen één keer per zes weken. In 2013 is gestart met een samenwerkingsovereenkomst IC’s Noord-Oost Nederland, waarbij alle IC’s in de regio betrokken zijn en waarin afspraken gemaakt worden waar IC-patiënten het best opgevangen kunnen worden. In deze samenwerkingsovereenkomst wordt als bijlage toegevoegd een protocol met betrekking tot interklinisch transport en een protocol over het zorgbeleidsplan, zoals dat gehanteerd wordt in deze regio. Het electief vervoer van IC-patiënten vindt in de daguren en avonduren plaats via het MICU-vervoer. Echter voor acute situaties is het vervoer nog niet optimaal. Vanuit het UMCG vindt er op dit moment overleg plaats met de ambulancedienst van de regio over het inrichten van de gewone ambulances voor het vervoer van een kritisch zieke patiënt. Verder is er eens in de drie maanden een refereeravond, afwisselend georganiseerd door één van de ziekenhuizen, waarop alle intensivisten en fellows IC welkom zijn. Helaas zijn in 2013 de medische hoofden van de Santeon ziekenhuizen niet bij elkaar geweest. Dit heeft deels te maken met het wisselende bestand van medische hoofden bij de zes ziekenhuizen en de afstand tussen de ziekenhuizen. Overleg kost een hele dag. Verpleegkundig De unithoofden van de zes IC’s van de Santeon ziekenhuizen hebben in 2013 vier keer een bijeenkomst gehad. Onderwerpen die daar besproken zijn, zijn o.a. ontwikkelingen in het land, aansturing IC, inzet van personeel.

2.4

Overleg IC buiten Martini Ziekenhuis

Frequentie

Unithoofdenoverleg IC’s regio Groningen en Drenthe

4 x per jaar

Santeonoverleg verpleegkundige hoofden

4 x per jaar

Medisch hoofdenoverleg: regio Friesland, Drenthe, Groningen

1 x per 6 weken

Noord-Nederland refereeravond intensivisten

1 x per 3 maanden

Website IC In 2013 is verdere ontwikkeling van de IC-website, zo mogelijk ook interactief, op de achtergrond geraakt door andere belangrijke ICT-zaken. De bedoeling is om hier in 2014 een slag te maken, door de IC-website aan te passen en met name de kwaliteit van de IC meer transparant te maken. Ook is het de bedoeling te komen tot een interactieve IC-website voor de familie en contactpersonen van onze patiënten. Verder is communicatie met de (beademde) patiënt ook een aandachtspunt welke naar 2014 verschoven is. De IC-website is 7180 maal bekeken in 2013 en is het op elf na het best bezochte onderdeel van de website van het Martini Ziekenhuis. Op de IC-website staat algemene informatie over de IC en de MC-IC. Verder zijn er gegevens over kwaliteit te vinden, digitale folders en een profielschets met foto’s van alle intensivisten.

Jaarverslag 2013

11

12


3.

Beleid en strategie

3.1

Resultaten beleids- en bedrijfsplan 2013 Nieuwe ontwikkelingen Een aantal grote zaken, zoals afgesproken in het bedrijfsplan 2013, zijn in 2013 gerealiseerd. Het aantal bedden is uitgebreid met twee IC-bedden met daarbij ook uitbreiding van IC-verpleging. De MC-IC heeft er een extra dagdienst en een extra nachtdienst bij gekregen in verband met forse toename van de zorgzwaarte van de liggende patiënten. In 2011 wordt de MC-IC nog Step Down Unit genoemd. Deze unit ontvangt alleen patiënten die langdurig op de IC hebben gelegen voor revalidatie en revitalisering voor overplaatsing naar de verpleegafdeling. In 2012 zijn langzamerhand ook alle elektieve post-operatieve patiënten daar opgenomen, die niet invasief beademd worden en/of vaso-actieve medicatie gebruiken. In de loop van 2013 is besloten ook patiënten die van de verpleegafdeling komen of van de SEH met mono-orgaanfalen rechtstreeks op de MC-IC op te nemen. Deze nieuwe werkwijze wordt in 2014 ook qua bedbezettingsgraad geëvalueerd. De aansturing van de IC door de leidinggevenden is onder de loep genomen en hiervoor is een uitgebreid plan geschreven, welke in 2013 is gestart en afgerond wordt in 2014 (zie hiervoor ook hoofdstuk 1) . Daarnaast hebben we in 2013 een start gemaakt met de thema’s nazorg van de IC-patiënt en opname van een kwetsbare oudere patiënt op de IC. Dit is gestart tijdens een middag buiten het ziekenhuis in het Scandinavisch Dorp met een presentatie door de verpleging en de intensivisten samen, gevolgd door een barbecue. Resultaten actiepunten jaarplan 2013 Personeel • Er zijn IC- en MC-IC-verpleegkundigen aangenomen om de twee nieuwe IC-bedden te bemannen en een extra dagdienst en een extra nachtdienst op de MC-IC. • Er is een plan gemaakt voor IC-verpleegkundigen van het BWC voor het volgen van het onderwijs en vaardigheidsonderwijs op de IC en zij lopen gedurende enkele maanden een stage op de IC. Hier wordt in 2014 mee gestart. • Er is een uitgebreid meerjarenscholingsplan gemaakt voor alle verpleegkundigen met daarbij ook toetsingsmomenten. • Er is een plan gemaakt voor CRM-training bij het Van Swieten Instituut voor verpleegkundigen en intensivisten samen. • Er zijn meerdere modules geschreven voor ELO-onderwijs op de IC. • Practitioners zijn gestart met de opleiding op de IC (ventilation, circulation en renal). • De intensivisten hebben een start gemaakt met het aanleren van echo-vaardigheden. • Er is een werkgroep Hemodynamische meting bij IC-patiënten gestart, waar intensivisten en IC-verpleging gezamenlijk kijken naar de optimale wijze van hemodynamische metingen bij de IC-patiënt. • Er heeft een evaluatie plaatsgevonden van het rooster van de intensivisten. Kwaliteit • Er zijn drie LSS projecten gedaan door de bedrijfseconomische adviseur van de IC, een IC-verpleegkundige en een intensivist. Onderwerpen: aanvragen LabNoord, microbiologisch onderzoek en analyse langliggers op de IC. • Er heeft een analyse plaatsgevonden van de lijnsepsisregistratie, ook volgens PREZIES. • De interne NIAZ-verbeterpunten zijn uitgewerkt om te kunnen voldoen aan alle criteria voor de externe NIAZ in december 2013, welke uiteindelijk glansrijk volbracht is. • Het nazorgtraject is opgestart. • Er is een projectplan geschreven voor de opname van een kwetsbare oudere patiënt op de IC. • De IC heeft geparticipeerd aan de landelijke CQ-index voor contactpersonen. • Er is een echoapparaat aangeschaft, een videolaryngoscoop en videobronchoscopen. • De EBN-nurses hebben hun onderzoek uitgebreid en hebben in 2013 een mooie prijs gewonnen. Veiligheid • Er heeft uitgebreide scholing plaatsgevonden over de alarmscorekaart in het gehele ziekenhuis door de intensivisten. • Meerdere veiligheidsrondes hebben plaatsgevonden op de IC, SEH, BWC en Chirurgie door de unithoofden en verpleegkundigen. • Bij elke grote nieuwe verandering op de IC heeft prospectieve risico-inventarisatie plaatsgevonden, bijv. bij het starten met de Nazorgpolikliniek IC. • De VIM-doorlooptijd is verkort naar 30 dagen.

Jaarverslag 2013

13

Doelen voor 2014 zijn onder meer: 1. Bekijken wat de consequenties zijn van de nieuwe IC-richtlijn voor onze IC. 2. Samenwerking met satelliet IC starten. 3. Starten van de Nazorgpolikliniek IC. 4. Start selectieve darmdecontaminatie (SDD) op de IC. 5. Kwaliteit extern zichtbaar maken door publicatie op de website. 6. SLA’s met de diverse maatschappen en vakgroepen verder uitwerken. 7. Analyse langliggers met als doel verkorting van de ligduur. 8. Ontwikkelen IC-magazine. 9. MRI-mogelijkheid beademde patiënt implementeren. 10. Non Invasieve Cardiac Output meting apparatuur aanschaffen. 11. Zorgpad kwetsbare oudere patiënt op de IC implementeren. 12. Ontwikkeling van een spoed interventie team en consulterende IC-verpleegkundige. 13. Deelname aan het reanimatieteam naast IC-verpleegkundigen door de intensivisten. 14. Uitbreiden RTU/RTA medicatie op de IC, starten CS apotheeksysteem. 15. Starten CRM-training met het gehele IC-team. 16. Formatie researchnurse invullen. 17. Streefverzuim 2014 beneden 3.6%.

3.2

Automatisering

3.2.1

Nieuwe ontwikkelingen binnen het Patiënt Data Management System PDMS • Een aantal functionaliteiten binnen het IC-patiëntendossier is ingericht om verschillende (verpleegkundige) disciplines digitaal te kunnen consulteren. • De intensivist kan digitaal door andere disciplines in consult gevraagd worden en dit wordt rechtstreeks geregistreerd. • Het nieuwe SDD-protocol en het gewijzigde hydrocortison en insuline protocol zijn in het PDMS ingericht en geïmplementeerd. • Bij het bepalen van de benodigde nutriënten is een berekeningsprogramma gestart. • Een aantal formulieren zijn aangepast en uitgebreid, dit betreft het formulier Behandelbeperking met het formulier Behandelbeperking bijlage IC en het formulier Verpleegkundige anamnese. • De exportfunctionaliteit van de NICE-dataset is aangepast en heeft onderhoud gehad. • De exportfunctionaliteit van het IC-dossier aan derden en/of een juridische afdeling is ontwikkeld en geïmplementeerd. • Het nazorgtraject, gesprekken op de verpleegafdeling en Nazorgpolikliniek IC, is ingericht binnen het PDMS.

3.2.2

Scholing over PDMS • Alle IC- en MC-IC-verpleegkundigen worden in de ELO een keer per jaar op kennis en vaardigheden getoetst met betrekking tot het PDMS. • Voor de IC- en MC-IC-verpleegkundigen, unitcoördinatoren, intensivisten en arts-assistenten heeft er coaching-on-thejob plaatsgevonden. • Communicatie van wijzigingen binnen het IC-dossier en PDMS gebeurt middels een PDMS-nieuwsbrief.

3.2.3

Koppeling van nieuwe apparatuur aan het PDMS • Het ontwikkelen en de implementatie van de datakoppeling (softwarematige inrichting, fysieke inrichting van de infrastructuur rond de IC- en MC-IC-bedden) tussen het PDMS en de Philips V60, de nieuwe non-invasieve beademingsapparatuur, heeft plaatsgevonden.

3.2.4

Update CS/PDMS • Maandelijks wordt de functionaliteit van het PDMS en CS-EZIS, koppelingen met alle apparatuur, IC-dossier, integratie van het PDMS/IC-dossier met het EPD en EVD getest.

14


3.2.5

Integratie EVS/PDMS • De uitrol van Klinicom op de MC-IC is gestaakt wegens onvoldoende werkbaarheid en integratie met CS-PDMS. In 2014 hopen we een nieuw systeem te starten vanuit CS-Apotheek.S-PDMS. In 2014 hopen we een nieuw systeem te starten vanuit CS-Apotheek.

3.2.6

Scholing werkgroep Automatisering IC • Er is regulier overleg met Functioneel Applicatiebeheer (FAB) en Technische Infrastructuur (TI). De intensivisten en de applicatiemedewerker van de IC zijn verder geschoold in het maken van queries.

3.2.7

Deelname aan ziekenhuisbrede werkgroepen m.b.t. ICT De applicatiemedewerker IC en een intensivist nemen deel aan onderstaande vergaderingen/werkgroepen: • Registratie en uitkomst NICE en kwaliteitsindicatoren op de IC/MC-IC. • Key-useroverleg: elke vakgroep heeft voor de stafdienst ICT een contactpersoon. • Klankbordgroep elektronisch voorschrijfsysteem in het Martini Ziekenhuis. • Noodprocedures: beschrijven hoe om te gaan met uitval, IC wordt apart ingelicht bij updates. • NICE discussiebijeenkomst, jaarlijks. • Een intensivist is lid van de ziekenhuisbrede stafcommissie ICT.

Jaarverslag 2013

15

16


4.

Kwaliteit

4.1

NICE-registratie Nationale Intensive Care Evaluatie Algemeen Sinds 2005 participeert de IC in de landelijke registratie van IC-opnames via de Stichting NICE. De Nationale Intensive Care Evaluatie omvat een continue en complete registratie van alle opgenomen patiënten op IC’s in Nederland, voor het monitoren en bevorderen van de kwaliteit van Intensive Care geneeskunde in Nederland. Door de continue en complete registratie en het interactieve karakter binnen NICE ontstaat de mogelijkheid kwaliteitsproblemen te identificeren, te analyseren en het effect van maatregelen te evalueren. Daarmee is het een waardevol instrument in de kwaliteitsborging van de IC. De stichting NICE organiseert jaarlijks bijeenkomsten, waarbij deelnemers de uitkomsten van hun IC kunnen evalueren met andere collega´s. Door gezamenlijk te zoeken naar oorzaken voor de verschillen in de uitkomsten (verschillen in patiëntenpopulatie, in organisatie van de IC en in behandeling), komen punten voor verbetering aan het licht. Uitkomsten In 2013 is voor het tweede jaar voor de NICE-registraties gebruik gemaakt van het programma EZIS van de firma ChipSoft. Net als in 2012 waren er nog kinderziektes in het digitale NICE-formulier, die grondige nacontroles, aanvullingen en correctie van data vereisten. De hoop bestaat dat in 2014 verdere stappen gezet worden om het gebruiksgemak te vergroten en de aanleveringen aan Stichting NICE vlotter en probleemlozer te laten plaatsvinden. Opvallende bevindingen uit de NICE-rapportage zijn de volgende: 1. Het aantal heropnames bedraagt in 2013 3.9%. Dit is vergelijkbaar met 2012 (4.0%) en lager dan in de volumegroep (5.7%) en nationaal (6.4%). 2. Betreffende de herkomst van patiënten valt er een procentuele stijging te signaleren van het aantal patiënten dat afkomstig is van de OK (2013 48.5%, 2012 37.7%) en een procentuele daling van het aantal patiënten afkomstig van de verpleegafdeling (2013 23.7%, 2012 30%). 3. Het percentage medische opnames daalt van 56.6 naar 50.5%, het aantal spoedchirurgische opnames van 20.4 naar 14.6%, terwijl het aantal electief-chirurgische opnames steeg van 23.0 naar 34.9%. Deze opvallende verschuivingen van de herkomst van de opnames en het opnametype is te verklaren doordat in 2013 voor het eerst ook de opnames op de MC-IC zijn aangeleverd aan NICE. Aangezien een belangrijk deel van de electiefchirurgische opnames op deze MC-IC plaatsvindt, is de verhouding tussen het aantal opnames met de verschillende opnametypes nu meer gelijkend op die van de volumegroep en de nationale gemiddelden. De Intensive Care van het Martini Ziekenhuis heeft al jarenlang een relatief lage mortaliteit uitgedrukt in de Standardized Mortality Ratio (SMR). De SMR is de ratio tussen het werkelijke aantal in het ziekenhuis overledenen (tijdens IC-opname of na IC-opname op de verpleegafdeling) en het aantal overledenen dat op basis van de casemix te verwachten is. Het verwachte aantal overledenen is daarbij gebaseerd op gevalideerde prognostische modellen (APACHE II, SAPS II en APACHE IV). Een SMR van 1.0 geeft aan dat de mortaliteit naar verwachting is. Een SMR boven de 1.0 duidt op een hogere sterfte dan verwacht en een SMR onder 1.0 duidt op een lagere sterfte dan verwacht op basis van de casemix. In 2013 zijn de SMR’s voor alle prognostische modellen lager dan in de volumegroep en het landelijke gemiddelde. Ten opzichte van 2012 kan er ook een lichte daling van de SMR’s in alle drie de modellen worden vastgesteld. De afgelopen jaren is de IC van het Martini Ziekenhuis meerdere keren gecomplimenteerd met deze resultaten tijdens de jaarlijkse NICE discussiedag. SMR’s 2013

IC Martini Ziekenhuis

IC’s van vergelijkbaar volume

Nationaal

APACHE II

0.42

0.51

0.53

SAPS II

0.56

0.61

0.62

APACHE IV

0.64

0.71

0.71

Jaarverslag 2013

17

SMR’s 2005-2013 2005

4.2

APACHE II

SAPS II

0.36

APACHE IV

0.78

-

2006

0.56

0.72

-

2007

0.40

0.58

0.52

2008

0.50

0.63

0.62

2009

0.57

0.74

0.74

2010

0.46

0.53

0.62

2011

0.49

0.57

0.61

2012

0.48

0.58

0.65

2013

0.42

0.56

0.64

Kwaliteitsindicatoren Naast de registraties van IC-opnames voor Stichting NICE heeft ook in 2013 registratie plaatsgevonden van de kwaliteitsindicatoren, die in 2006 door de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care zijn vastgesteld. Het betreft structuurindicatoren, procesindicatoren en uitkomstindicatoren. Structuurindicatoren: • Aanwezigheid/beschikbaarheid intensivist • Verpleegkundige:patiënt ratio • Beleid ter voorkoming medicatiefouten • Patiënttevredenheid • Familietevredenheid Procesindicatoren: • IC-behandelduur • Beademingsduur • Dagen met 100% bezetting • Glucoseregulatie • Ongeplande detubatie Uitkomstindicatoren: • Mortaliteit (IC, ziekenhuis en case-mix gecorrigeerde mortaliteit) • Decubitusincidentie

Structuurindicatoren Aanwezigheid/beschikbaarheid intensivist Op werkdagen is in 2013 16 van de 24 uur een intensivist aanwezig op de IC en 24 van de 24 uur beschikbaar. Voor de volumegroep geldt een gemiddelde aanwezigheid van 14.27 uur en beschikbaarheid van 22.59 uur, nationaal gaat het hierbij om 15.39 en 22.76 uur. In het weekend zijn deze uren als volgt: 12 en 24 uur voor het Martini Ziekenhuis, 12.55 en 23.18 uur voor de volumegroep en 13.32 en 22.73 uur nationaal. Verpleegkundige:patiënt ratio ICU

Volumegroep

Nationaal

Gemiddelde vpk:pat ratio

2013

0.56

0.90

0.85


2012

0.52

0.81

0.82


2011

0.81

0.83

0.78


2010

0.85

0.81

0.79

Conclusie: De registratie van het Martini Ziekenhuis is net als in 2012 ongetwijfeld een onder-registratie aangezien de gemiddelde ratio’s in 2010 en 2011 respectievelijk 0.85 en 0.81 bedragen en er geen verandering is geweest in de verpleegkundige fte in 2012 en 2013. Het (nieuwe) gebruik van het programma EZIS is hiervan de oorzaak. Daarnaast zijn in 2013 ook de

18


opnames op de Medium Care aangeleverd waar geen Intensive Care- maar critical-care-verpleegkundigen werkzaam zijn. Aangezien er in de registraties van Stichting NICE gevraagd wordt om het aantal werkzame IC-verpleegkundigen vallen hier ook de lagere ratio’s deels te verklaren. Hierover vindt overleg plaats met Stichting NICE. Beleid ter voorkoming van medicatiefouten Deze indicator wordt bepaald op basis van 10 items: • Is er een centrale registratie in de apotheek van medicatiegebruik op patiëntniveau? • Is/zijn er een handboek/ protocollen beschikbaar voor de toediening van (vrijwel) alle parenteralia? • Is/zijn er een handboek/ protocollen beschikbaar voor de toediening van (vrijwel) alle enteralia? • Is er structureel een apotheker aanwezig bij de multidisciplinaire patiëntenbespreking op de IC? • Is er over het laatste jaar inzicht in, en registratie van, het aantal medicatiefouten met dodelijke afloop? • Is er over het laatste jaar inzicht in, en registratie van, het aantal medicatiefouten waarvoor medisch handelen noodzakelijk is? • Is er over het laatste jaar inzicht in, en registratie van, het aantal medicatiefouten dat niet gevolgd hoefde te worden door medisch handelen? • Worden de perfusorspuiten centraal (bijv. door de apotheek) bereid? • Is er een systeem van feedback over interacties betreffende voorgeschreven combinaties van medicatie? • Is er een systeem van barcodering ter preventie van medicatiefouten? De IC van het Martini Ziekenhuis heeft in 2013 voor acht items ‘ja’ gerapporteerd. In de volumegroep en nationaal worden 7.6 items bevestigend gescoord. Patiënt- en familietevredenheid Volgens Stichting NICE is in 2013 gerapporteerd dat in 0 van de 3 aangeleverde kwartalen patiënttevredenheid is gemeten en in 0 van de 3 aangeleverde kwartalen familietevredenheid is gemeten. Dit komt niet overeen met de werkelijkheid, wat heeft te maken met de kinderziektes in de registraties in het programma EZIS van ChipSoft. In werkelijkheid is wel degelijk familietevredenheid gemeten in de vorm van een CQ-index-onderzoek. Patiënttevredenheid wordt in 2013 inderdaad niet gemeten. Voor IC’s met vergelijkbaar volume heeft 93% gerapporteerd in enige vorm patiënttevredenheid te meten en voor familietevredenheid is dit ook 93%. Nationaal is dit respectievelijk 78% en 84%.

Procesindicatoren IC-behandelduur In 2013 zijn 764 patiënten op de IC en MC-IC opgenomen waarbij 4364 behandeldagen zijn geregistreerd. Dit levert een gemiddelde ligduur op van 5.71 dagen met een mediaan van 1.99 dag. Binnen de volumegroep is de mediane opnameduur 1.2 dag. Landelijk is dit 1.23 dag. Conclusie: op de IC van het Martini Ziekenhuis is het aantal acute medische en spoed chirurgische opnames boven het gemiddelde, zowel binnen de volumegroep als landelijk. Er worden geen cardiochirurgische patiënten opgenomen op de IC. Deze acuut opgenomen patiënten hebben een langere ligduur dan de electief geopereerde patiënten. De patiëntengroep is ook ouder dan gemiddeld, hetgeen ook de ligduur verlengt. Beademingsduur Van de 764 patiënten die in 2013 zijn opgenomen, zijn 273 (35.7%) patiënten beademd. Het betreft 185 (67.8%) medische opnamen, 49 (17.9%) opnamen na spoed chirurgie en 39 (14.3%) opnamen na electieve chirurgie. Het totaal aantal beademingsdagen is in deze periode 2342. Het gemiddelde aantal beademingsdagen per beademde opname is 8.7. De mediane beademingsduur (en range) in dagen per opname is 4.0 (1.0 – 101.0). Het totaal aantal 24-uurs beademingsdagen is in deze periode 2064.6. De gemiddelde 24-uurs beademingsduur per opname is 6.77dagen. De mediane (en range) 24-uurs beademingsduur per opname is 2.79 dagen (0.0 – 100.07). In de onderstaande tabel is per opnametype het aantal en percentage non-cardiochirurgische opnamen weergegeven dat op de IC een 24-uurs beademingsduur heeft langer dan de nationale P90 (90ste percentiel), gespiegeld met de volumegroep en met nationaal. De nationale P90 is berekend over alle non-cardiochirurgische patiënten in de NICE database met een opnamedatum in 2013 en heeft een waarde van 10.89 24-uurs perioden.

Jaarverslag 2013

19

% non-cardiochirurgische opnamen met een 24-uurs beademingsduur langer dan de nationale P90 ICU

Volumegroep

Nationaal

Aantal opnamen

% > P90

Aantal opnamen

% > P90

Aantal opnamen

% > P90

Medisch

33

17.8

282

11.8

1380

11.4

Spoed chirurgisch

13

26.5

84

14.2

404

10.9

Electief chirurgisch

3

7.7

28

6.8

93

3.3

Totaal

49

17.9

394

11.6

1877

10.1

Conclusie: De patiënten die beademd worden hebben een hoge APACHE score (oud, veel comorbiditeit) hetgeen een lange beademingsduur tot gevolg heeft. Gezien de uitstekende SMR’s van de IC wordt dit beschouwd als medisch zinvol. In 2013 is een LSS-traject gestart ter analyse langliggers. Dagen met 100% bezetting Het totaal aantal dagen dat alle IC-bedden op enig moment bezet zijn geweest in het Martini Ziekenhuis is in 2013 306 (83.8%). Voor de IC’s met vergelijkbaar volume is gemiddeld 36.7% van de dagen alle IC-bedden op enig moment bezet en landelijk is dit gemiddeld 25.1%. De gemiddelde bedbezetting bedraagt in 2013 82.13%. In de volumegroep is dit 77.3%, nationaal 72.7%. Glucoseregulatie De gemiddelde glucosewaarde over deze periode is 8.05 (±3.23) mmol/l. Voor IC’s met vergelijkbaar volume is dit 8.31 (±3.18) mmol/l en nationaal ligt dit gemiddelde op 8.14 (±3.45) mmol/l. De mediane tijd (en range) tussen twee opeenvolgende glucosemetingen over deze periode is 2.4 (0.02-3947.87) uur. Voor IC’s met vergelijkbaar volume is dit 2.87 (0.0-3947.87) uur en nationaal ligt deze mediaan op 2.75 (0.0-3947.87) uur. Het percentage glucosemetingen onder de 2.2 mmol/l is in deze periode 0.0%. Voor IC’s met vergelijkbaar volume is dit 0.1% en voor nationaal is dit 0.1% van de glucosemetingen onder de 2.2 mmol/l. De mediane tijd in uren tussen de eerste meting van een episode met een waarde kleiner dan 2.2 mmol/l en de eerstvolgende meting met een waarde boven de 2.2 mmol/l bedraagt in 2013 0.78 uur. In de volumegroep bedaagt dit 0.76 uur en nationaal 0.93 uur. Het percentage glucosemetingen boven de 8.0 mmol/l is in deze periode 32.7%. Voor IC’s met vergelijkbaar volume is dit 42.5%. Landelijk is 40.1% van de glucosemetingen boven de 8.0 mmol/l. De mediane tijd in uren tussen de eerste meting van een episode met een waarde groter dan 8.0 mmol/l en de eerst volgende meting met een waarde onder de 8.0 mmol/l bedraagt in 2013 8.58 uur. In de volumegroep bedraagt dit 7.93 uur en nationaal 7.35 uur. Ongeplande detubatie Het totaal aantal ongeplande detubaties in het Martini Ziekenhuis is in 2013 nul. Dit is waarschijnlijk het gevolg van onderregistratie. In 2012 worden vier ongeplande detubaties geregistreerd. De inschatting is dat in 2013 een soortgelijk aantal ongeplande detubaties plaatsvindt.

Uitkomstindicatoren Mortaliteit Zie hoofdstuk 4, punt 4.1 NICE-registratie. Decubitus In 2013 bedraagt het percentage van het aantal opnamen met nieuw opgetreden decubitus graad 3 of 4 1.0% (2012 1.9%). In de volumegroep is dit 1.2% en nationaal 0.9%

20


Conclusie: Daarmee ligt het percentage decubitus in 2013 niet meer hoger dan het landelijk gemiddelde. Alle patiënten liggen op een anti-decubitusmatras en in 2012 is disposable anti-decubitus materiaal in gebruik genomen zoals: een oorbeschermer, hielkussen, wig voor wisselligging.

4.3

Kwaliteitsindicatoren en veiligheidsindicatoren inspectie In 2013 zijn de kwaliteits- en veiligheidsindicatoren voor de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) aangeleverd.

4.3.1

Kwaliteitsindicatoren (IGZ) 2013 De indicatoren voor de Intensive Care afdeling Wordt de IC-zorg op meerdere locaties geleverd?

Nee

Wat is het niveau van uw IC-afdeling?

3

In welk jaar vond de laatste kwaliteitsvisitatie plaats?

2011

Is een kwaliteitsvisitatie gepland?

2016

Is het opgegeven IC-niveau bij kwaliteitsvisitatie bevestigd?

Ja

Aantal fte geregistreerde intensivisten beschikbaar voor de IC:

7.7

Bereikt u met deze formatie een 7 x 24 uurs

Ja

Exclusieve beschikbaarheid voor de IC?

Ja

NICE

4.3.2

Levert uw IC-afdeling data aan voor de database die door de stichting NICE wordt beheerd?

Ja

Zo ja, betreft dit data voor de MDS?

Ja

Betreft dit data voor de NVIC-kwaliteitsindicatoren?

Ja

Veiligheidsindicatoren (IGZ) 2013 Registratie gebruik sepsisbundel bij ernstige sepsis en lijnsepsis Registreert u de naleving van de resuscitatiebundel ernstige sepsis?

Ja

Registreert u de naleving van de managementbundel ernstige sepsis?

Ja

Registreert u de naleving van de ljinsepsisbundel?

Ja

Registratie van reanimaties Registreert u reanimaties die plaatsvinden op alle afdeling in uw ziekenhuis?

4.4

Waardering

4.4.1

Waardering door klanten en belanghebbenden

Ja, via de reanimatiecommissie

In 2013 heeft de IC meegedaan, samen met 20 andere IC’s, aan de ontwikkeling van een CQ-index naasten op de IC. De resultaten worden in 2014 gepresenteerd. Eind 2012, begin 2013 is op de IC een onderzoek gedaan naar de tevredenheid van patiënten en hun naasten over de geboden zorg op de IC. Het gemiddelde rapportcijfer voor de kwaliteit van zorg gegeven door patiënten en naasten ligt rond de 9.9 (100% van de respondenten gaf het cijfer 8, 9 of 10). Positief beoordeeld zijn: zorg, aandacht, informatievoorziening en professioneel handelen. Aandachtspunten zijn: geluid van apparatuur en licht, informatieverstrekking over fixatie van patiënt en het geruis van een bezoekerstoilet. Alle aandachtspunten zijn opgepakt.

Jaarverslag 2013

21

4.4.2

Waardering door medewerkers In 2014 vindt er weer een medewerkersonderzoek (MO) plaats. Dit is een vervolg op de in 2009 en 2012 gehouden onderzoeken (op de IC zijn de onderzoeksresultaten vertaald in verbeterplannen). In 2014 richt het MO zich naast de organisatie-eenheden (unit, RVE en Martini Ziekenhuis) ook op individueel niveau: vitaliteit, werkvermogen, bekwaamheid en betrokkenheid.

4.5

Complicatieregistratie Dagelijks registreren we bij elke patiënt complicaties van de patiëntenzorg in het complicatieregistratiesysteem van de NVIC. Enkele malen per jaar vindt er een bespreking plaats tussen de intensivisten en de arts-assistenten over veel voorkomende complicaties. In 2013 zijn de volgende onderwerpen besproken: complicaties bij het inbrengen van centrale lijnen en arterielijnen, complicaties met betrekking tot de luchtweg en pneumothorax en critical illness neuropathie. Voor critical illness neuropathie is ook een patiëntenfolder geschreven naar aanleiding van deze bespreking.

4.6

Obductie Ieder kwartaal vindt een obductiebespreking op de IC plaats van een op de IC overleden patiënt. Bij de obductie bespreking zijn de intensivist, de arts-assistenten IC en de patholoog-anatoom aanwezig. Tijdens de bespreking vertelt de arts-assistent de ziektegeschiedenis van de overleden patiënt en de patholoog-anatoom laat de obductiegegevens zien. In 2013 zijn er vanuit de IC elf obducties met bespreking geweest.

4.7

Audits In 2013 zijn er verschillende audits geweest. Gehele jaar infectiepreventie observatie audit Januari CSA audit Februari milieu-audit Februari/september HACCP audit November NIAZ extern auditbezoek De eerste bevindingen op de slotbijeenkomst van het externe auditteam zijn positief. De resultaten van de interne audits zijn goed. In 2014 komt het definitieve rapport met alle bevindingen. De verbeterpunten zijn opgepakt en uitgewerkt.

4.8

Lean Six Sigma projecten Er zijn in 2013 twee LSS projecten afgerond en één LSS project opgestart. Het eerste LSS project is laboratoriumbepalingen bij opgenomen IC en MC-IC patiënten. Het doel is om het aantal laboratoriumbepalingen te verminderen met daarbij ook een kostenreductie. Na het doorlopen van het LSS project is de inhoud van het opnamelab aangepast, evenals de inhoud en frequentie van het groot en klein lab. Het aantal lactaatbepalingen is gereduceerd en het aantal keren per week dat groot lab wordt aangevraagd is van zeven keer naar drie keer teruggebracht. Daarnaast bespreken de intensivisten regelmatig de kosten van laboratoriumonderzoek met de klinisch chemici. Al in het eerste kwartaal van 2014 zijn de effecten hiervan zichtbaar geworden, met name afname in de kosten van het Lab Noord. Project twee is het optimaliseren van de microbiologische diagnostiek bij IC-patiënten. Er is gekeken naar het aantal kweken per patiënt, het aantal microbiologische bepalingen per patiënt en de kosten van de microbiologische bepalingen per patiënt per dag, gedurende een half jaar. Over de afgelopen jaren zijn de kosten van de microbiologie in het gehele ziekenhuis fors gestegen, echter het procentuele aandeel van de IC is hierin vrijwel gelijk gebleven en mogelijk zelfs iets gedaald. Wel zijn de totale kosten toegenomen. Het plan is om een vergelijking uit te voeren met de andere Santeonziekenhuizen. Deze gebruiken echter allemaal selectieve darm decontaminatie (SDD), waardoor dit niet goed mogelijk is geweest. Naar aanleiding van het LSS project is besloten bij de inventarisatiekweken geen neuskweken meer af te nemen en op woensdag geen VRE-kweken meer af te nemen. In de loop van het project is duidelijk geworden

22


dat de ziekenhuizen in de omgeving, inclusief het UMCG, allemaal SDD gebruiken. Dit heeft geleid tot een werkgroep om ook SDD in het Martini Ziekenhuis als optie te gaan overwegen. Uiteindelijk wordt dit in 2014 geïmplementeerd. Project drie betreft de langliggers op de IC. Bij benchmarking van de IC met andere ziekenhuizen via de NICE-site blijkt het Martini Ziekenhuis een langere ligduur met ook een langere beademingsduur te hebben dan vergelijkbare ziekenhuizen. Er is een LSS traject gestart door één van de intensivisten om deze langliggers te analyseren. Het doel is om langdurig doorbehandelen te voorkomen bij patiënten waar dit medisch niet zinvol is. De langliggers op de IC van de afgelopen jaren worden geanalyseerd en multidisciplinair besproken om te komen tot een nieuwe werkwijze. Hierbij worden aanknopingspunten geformuleerd om patiënten waarbij lang doorbehandelen niet medisch zinvol is bij binnenkomst of in een vroeg stadium op basis van anamnese en voortgang te kunnen herkennen. De langliggers op de IC van de afgelopen jaren worden geanalyseerd en multidisciplinair besproken om te komen tot een werkwijze, waarbij aanknopingspunten worden geformuleerd om patiënten bij binnenkomst of in een vroeg stadium op basis van anamnese en voortgang te kunnen herkennen, waarbij lang doorbehandelen niet medisch zinvol is. Daarnaast wordt gekeken naar de overlevingsduur van onze patiënten na één jaar. De uitkomst hiervan wordt verwacht in 2014. Eén van de uitkomsten zou ook kunnen zijn dat de patiënten weliswaar langer liggen, maar het ook overleven met goede kwaliteit van leven, hetgeen kan betekenen dat onze werkwijze niet aangepast hoeft te worden. De resultaten worden verwacht in 2014.

4.9

Informed consent en fixatie van een patiënt op de IC/MC-IC Er is een protocol Informed Consent op de IC met als doel adequate informatievoorziening richting patiënt of zijn/haar vertegenwoordiger en zo mogelijk toestemming te verkrijgen voor onderzoek en/of behandeling van patiënt of zijn/haar vertegenwoordiger. In de WGBO zijn de rechten van de patiënt vastgelegd en één daarvan is informed consent, adequaat informeren, weloverwogen toestemming voor onderzoek en/of behandeling geven en vermelden van deze toestemming in de medische status. Bij wilsonbekwaamheid moet een wettelijke vertegenwoordiger informed consent geven. Op de IC is sprake van een bijzondere situatie aangezien de patiënt meestal zelf niet informed consent kan geven. Daarom is afgesproken dat in spoedeisende situaties, waar een patiënt zelf niet in staat is om toestemming te geven, getracht wordt vervangende toestemming te verkrijgen van een vertegenwoordiger, als dit ook niet mogelijk is, mag de hulpverlener zonder toestemming handelen. In dit stuk staat beschreven welke informatie het betreft, wie de informatie verstrekt en wie om toestemming vraagt, waar het genoteerd wordt, hoe te handelen bij wilsonbekwame patiënten, wat te doen met wilsverklaringen en vrijheidsbeperkende maatregelen en bij welke onderzoeken/ingrepen informed consent op de IC ons inziens van toepassing is. Het stuk is mede gezien door de juridisch adviseur van het Martini Ziekenhuis. Informed consent wordt in het PDMS apart gedocumenteerd. Verder heeft de IC een protocol Fixatie van een patiënt. Hier in wordt het doel beschreven, de indicatie, de contraindicaties, mogelijke complicaties, de werkwijze en de informatie richting de familie en contactpersonen van de patiënt. Indien er sprake is van een vrijheidsbeperkende maatregel dan wordt dit gedocumenteerd in het verpleegkundig dossier.

Jaarverslag 2013

23

4.10

Werkgroepen 4.10.1 IC-werkgroepen (multidisciplinair)

IC werkgroepen (multidisciplinair) BIR: R. Verver

VIM: H. Nannenberg L. Heijs I. Plagge N. Holman

Delier/sedatie/pijn: J. Groot Kormelinck A. Wagena B. Loef Protocollen: A. Bergsma G. Komrij

J. Schoot Uiterkamp A. Zwart

A. Siemensma I. Plagge

I. Plagge

Feestcommissie: T. Bos N. Garstman

N. Holman

J. Stiekema S. Wilken

Apparatuurcommissie: J. Qualm I. Plagge H. Nannenberg N. Holman P. van Twisk, medische techniek

Dienstlijstverpleegkundig (Harmony): C. Leemhuis J. Groot Kormelinck J. Schuitema M. Versteeg I. Plagge A. Zuidersma (arts-assistenten)

Automatisering/indicatoren: A. Wagena J. Smid H. Mulder A. Reidinga

Sollicitatiecommissie: G. Dijkstra M.Versteeg A. Bergsma H. Nanninga I. Plagge

Rostarflex: J. Groot Kormelinck I. Plagge

I. Plagge

C. Leemhuis A. Zuidersma

Jaarverslag: A. Zuidersma

I. Plagge

Ergo coaches: E. de Vreede A. Vogel

Insulineregulatie: A. Hofmann H. Mulder

Nazorg IC patiënten/enquête: E. de Vreede I. Plagge M. Scheer

Moreel beraad: J. Drenth N. Holman

Hemodynamiek: A. Koorn B. Smilda H. Mulder R. Sayilir

24

A. Zuidersma N. Holman

NIAZ: A. Kemp

R. Sibma

P. Eilers UC’ers

N. Holman

A. Zwart

J. Cramer


IC werkgroepen (multidisciplinair) Onderwijs: R. Sibma

C. Noordhoff

L. Heijs

Specialistisch blok: T. Bos D. Alberts Werkbegeleiding: M. ter Beek/A. Buikema/G. Huisman/L. Heijs/J. Drenth/ N. Garstman/A. Wagena/R. Sibma/Y. Natzijl/A. Oost/ N. Oosterhuis/ J. Groot Kormelinck/T. Thunissen/B. Smilda/ J. van Ingen Schenau/M. Karssies/W. v.d. Klippe/F. Visser, OVT

Donatie: L. Heijs

B. Loef

Donatiefunctionaris: R. Sibma

EVS: J. Smid H. Mulder Key-users: J. Schuitema

I.Plagge A. Reidinga A. Wagena

Infectiepreventie: G. Kobes M. Kootstra A. Schreuder, inf. prev. I. Plagge N. Holman

Decubitus: A. Buikema M. Versteeg A. Velting

VAC: M. Versteeg N. Holman

Apotheek: J. Groot Kormelinck N. Holman

J. Smid

M. Koerts

Voeding: A. Velting N. Helmantel N. Holman

Mobilisatie: A. Velting J. Qualm I. Meijeringh/R. Frieszo, fysiotherapie J. Groot Kormelinck M. Scheer

CVVH: M. Karssies B. Loef

H. Douma

EBP (Evidence Based Practice): J. Cramer A. Bergsma Wetenschappelijk onderzoek: B. Loef

Hypothermie/criticool: R. Sibma L. Heijs H. Mulder

Jaarverslag 2013

25

Ontwikkelingen IC-werkgroepen 2013

Protocollen Verpleegkundige protocollen Alle protocollen zijn terug te vinden op het Kwaliteitsportaal. Het Kwaliteitsportaal is op elke computer op de IC te raadplegen. Alle documenten binnen iProva zijn tevens op een cd-rom gezet die op de IC in bewaring is. Alle verpleegafdelingen kunnen deze cd-rom raadplegen in geval van systeemuitval. De verantwoordelijkheid voor de maandelijkse revisie van de cd-rom ligt bij de unit Kwaliteit & Veiligheid. Het beheer van de verpleegkundige protocollen van de IC valt onder de verantwoordelijkheid van de ICverpleegkundigen J. Cramer en A. Bergsma, vanaf oktober heeft A. Siemensma de taak van J. Cramer overgenomen. A. Siemensma is in 2013 geschoold als documentbeheerder in het werken in iProva. De bestaande protocollen zijn gereviseerd en aangepast aan de huidige richtlijnen. Hierbij is zoveel mogelijk rekening gehouden met beschikbare best practices. Daarnaast zijn er drie nieuwsbrieven gemaakt en verzonden naar het hele IC-team met vermelding van de wijzigingen in de bestaande protocollen en met de aankondiging van nieuwe protocollen, zowel verpleegkundig als medisch. De documentbeheerders hebben één keer per twee maanden overleg met het unithoofd en de medisch manager om medische en verpleegkundige protocollen op elkaar af te stemmen. Op het Kwaliteitsportaal zijn onder andere de volgende nieuwe verpleegkundige protocollen geplaatst: • Verpleegkundige overdracht binnen de diensten op de IC en MC-IC. • Covidien voetpomp. • Bedfiets (MOTO med LOTT2), het gebruik van op de IC en MC-IC. • Inwerkplan nieuwe medewerkers. • Non-invasieve beademing bij bronchoscopie. • Opname indicaties en ontslag indicaties MC-IC. • Identificatie patiënt op de IC/MC-IC. • Hydrocortison schema. • Intensieve insuline therapie schema. • Medicatie op de IC, bereiding en controles voorafgaand toediening. Medische protocollen De intensivisten hebben één keer per zes weken een protocollenbespreking, waarbij zij nieuwe protocollen en zo nodig revisie van bestaande protocollen bespreken. De secretaresses G. Komrij en A. Zuidersma zijn geschoold in het invoeren en beheren van protocollen in iProva. Zij zijn de documentbeheerders voor de intensivisten. Het beheer van de protocollen valt onder de verantwoordelijkheid van intensivist N.D. Holman. In 2013 zijn diverse medische protocollen gereviseerd en zijn er tevens diverse nieuwe protocollen ontwikkeld, onder andere: • Opname- en ontslagindicaties op de MC-IC • Non-invasieve beademing in het Martini Ziekenhuis • Participatie Post Operatieve Pijnscore (POPS) team op de IC • Postoperatieve zorg voor de elektieve chirurgische patiënt in het Martini Ziekenhuis • Logistiek acute opnames op de SEH (multitrauma, reanimatie, aneurysma, sepsis, respiratoire insufficiëntie) • HAP/VAP • Het uitzetten van een pacemaker of ICD op de IC • Postoperatieve thoraxdrainage na thoraxchirurgie op de IC • Tracheacanules, diverse soorten, het wisselen en verwijderen van • Ontwennen van de beademing • Behandeling ARDS, invasieve mechanische ventilatie • Enteraal voedingsbeleid op de IC/MC-IC • Levercirrhose en gedecompenseerde levercirrhose • Verdenking lijnsepsis op de IC en IC-BWC

26


• • • • • • • • • •

Steriliteit bij gebruik echo-apparaat bij inbrengen centraal veneuze catheter Diabetische ketoacidose op de IC Hyperglykemisch hyperosmolair non-ketotisch syndroom op de IC Continue intraveneuze toediening LIS-diuretica Hyperkaliaemie op de IC Hypokaliaemie op de IC Hypernatriaemie op de IC Hyponatriaemie op de IC Echografie op de IC Brandwondenprotocollen: TEN, inhalatieletsel

Donatiecommissie Een IC-verpleegkundige en een intensivist, samen met de donatiecoördinator, (die beiden deel uitmaken van de Donatiecommissie) houden de nieuwe literatuur en scholing op het gebied van donatie bij. In 2013 heeft er één orgaandonatie plaatsgevonden, waarbij beide nieren en de lever een goede bestemming hebben gevonden. Er heeft vanaf de IC één keer een weefseldonatieprocedure plaatsgevonden, waarbij beide cornea zijn gedoneerd. Reanimaties IC-verpleegkundigen nemen deel aan het reanimatieteam van het Martini Ziekenhuis. Per dienst is één ICverpleegkundige verantwoordelijk voor het reanimatiesein (een telefoon die gaat in geval van reanimatie in het ziekenhuis). Een intensivist en het unithoofd IC zijn lid van de Reanimatiecommissie. In 2013 zijn 62 reanimatieformulieren ingevuld. In 27 gevallen betreft het een reanimatie, in 30 gevallen geen reanimatie, in 5 gevallen is het een loos alarm geweest. Van de 30 reanimaties zijn er 18 afgesloten met ’patiënt overleden’. Verder zijn 9 patiënten blijven leven bij het stoppen van de reanimatie; zij zijn daarna overgebracht naar verschillende locaties: • 6 personen zijn naar de IC gegaan; 2 zijn dezelfde dag overleden • 1 persoon is naar de CCU gegaan; • 1 persoon is naar de SEH gegaan; • 1 persoon is naar het UMCG gegaan. Moreel beraad Het doel van het moreel beraad is met de diverse disciplines op de IC in gesprek gaan over ethische en morele onderwerpen waarmee we op de IC te maken krijgen. Zij kunnen hierbij ofwel een actuele casus of een recente casus bespreken. Bij de actuele casus kan de bespreking direct bijdragen aan de behandeling van de patiënt; bij een recente casus gaat het om de evaluatie van gemaakte keuzes. Daarnaast komen ook andere onderwerpen waarin een morele vraag speelt ter sprake, ingebracht door medewerkers van de afdeling of voorbereid door de werkgroep (vaccinatiebeleid, levensovertuigende dilemma’s, artikelen etc.). Het moreel beraad vindt ongeveer één keer per twee maanden plaats. De voorbereiding is in handen van de geestelijk verzorger, twee IC-verpleegkundigen en een arts. In 2013 zijn voornamelijk zingevingsvraagstukken aan bod geweest, zoals behandelbeperkingen en beëindiging van de behandeling. In december 2013 is een begin gemaakt met een moreel beraad in de avond. Daarin is een patiëntencasus vanuit verschillende perspectieven (medisch, verpleegkundig, ethisch) besproken. De deelname aan en de bespreking van de avond waren aanleiding om te besluiten in 2014 de helft van het moreel beraad in de avonduren te agenderen.

Infectiepreventie op de Intensive Care Verspreiding In 2013 is een opmerkelijke verspreiding waargenomen met Enterobacteriaceae met ESBL. Na onderzoek blijkt dat de verspreiding plaatsvindt via het opspattende water uit de wasbakken. Hieronder staan een aantal maatregelen beschreven die zijn genomen, ook na overleg met andere IC’s met hetzelfde probleem; • vervangen van sifons door afsluitbare sifons • dagelijks desinfectie met chloor in de sifon • geen patiëntenmateriaal meer via de wastafels afvoeren • geen CVVH substraat meer via wastafel afvoeren • duidelijke scheiding schoon en vuil met als resultaat dat vanaf juli 2013 er geen patiënten meer zijn geweest, die op de IC een ESBL hebben gekregen door overdracht. Jaarverslag 2013

27

In totaal zijn er zeven patiënten gekoloniseerd geraakt met dezelfde Enterobacteriaceae met ESBL (aangetoond door middel van stammenvergelijking door het Laboratorium voor Infectieziekten). Geen patiënt heeft hierbij een infectie ontwikkeld waarvoor antibiotica nodig is geweest. Vanaf eind oktober zijn ook de kweken van de wastafels niet meer positief voor ESBL. In december zijn, als test, in twee IC-kamers sifons geplaatst die zichzelf desinfecteren door middel van hitte (moveosifons). Indien dit bevalt, wordt in 2014 deze sifon bij alle wastafels geplaatst. Audit • Vanuit de werkgroep Infectiepreventie IC is in februari 2013 op de IC een audit gehouden volgens een landelijke werkwijze. Naar aanleiding van deze audit is een procedure gemaakt over de frequentie van reiniging en desinfectie van alle apparatuur op de IC. • Observatie audits hebben plaatsgevonden nadat de nieuwe werkwijze is geïntroduceerd met betrekking tot de omgang met en reiniging en desinfectie van de wastafels. Adviezen gegeven door infectiepreventie De volgende adviezen zijn gegeven, de eerste vier zijn gegeven met betrekking tot reiniging en desinfectie: • omgang met de wastafels • aanschaf van een stalift • foggen bedfiets • schoonmaakschema apparatuur IC • verschonen zijlijntjes infuus met betrekking tot het groot onderhoud in de zomer • bouwwerkzaamheden moveosifons • sluiten van ramen in verband met de bouwwerkzaamheden in de binnentuin van het ziekenhuis • protocol Inbrengen CVC onder echogeleiding met aandacht voor preventie lijnsepsis • werkwijze voor het flushen van de dialyse punten Scholing Over infectiepreventie is een klinische les gegeven met betrekking tot voorkomen van verspreiding van de ESBL. Daarnaast geeft de adviseur infectiepreventie ook regelmatig en structureel les aan de arts- assistenten op de IC. Voeding Om negatieve gevolgen van ondervoeding en overvoeding te voorkomen, wordt er gestreefd naar optimale voeding voor iedere individuele IC- en MC-IC patiënt. Daartoe is op basis van beschikbare literatuur het protocol Enteraal voedingsbeleid herschreven. Met o.a. als onderwerpen: maagontlediging, defecatiepatroon en maagretenties. Daarnaast is om de voedingstherapie te optimaliseren het assortiment sondevoeding aangepast. Nazorg Uit literatuuronderzoek en symposiabezoek is gebleken dat nazorg van een patiënt na een IC-opname een aandachtspunt hoort te zijn. In de eerste versie van de concept richtlijn van de NVIC staat de nazorg ook als kwaliteitskenmerk vermeld. Het past ook goed in de visie van het Martini Ziekenhuis met oog voor een patiëntgerichte zorgketen, klantvriendelijkheid en service. De nazorg voor IC/MC-IC patiënten bestaat in 2013 uit een tweetal activiteiten: 1. Er vinden nazorgbezoeken op de verpleegafdeling plaats bij patiënten die vijf dagen of langer op de IC/MC-IC hebben gelegen. Deze bezoeken worden nu door alle IC/MC-IC verpleegkundigen per tourbeurt afgelegd, enkele dagen na ontslag van de IC/MC-IC. Eerst wordt contact gelegd met de afdelingsverpleegkundige. Deze verpleegkundige kan de toestand van de patiënt toelichten en is op deze manier ook in de gelegenheid om vragen te stellen aan de verpleegkundige van de IC/MC-IC over de opnameperiode op de IC. Dit verbetert de onderlinge relaties. Vervolgens wordt de betreffende patiënt bezocht. Er wordt gesproken over het verblijf op de IC en de ervaringen die patiënten hierbij op hebben gedaan. Patiënten waarderen dit en zien het als een vriendelijk en belangstellend gebaar. Een bijkomend voordeel is dat op deze wijze feedback kan worden gevraagd over de verleende zorg en de verpleegkundige een inschatting kan maken van de patiënttevredenheid. 2. Er wordt een nazorgpolikliniek ontwikkeld. Eind 2013 is de voorbereiding van de polikliniek in een vergevorderd stadium. De polikliniek zal op 7 maart 2014 de eerste patiënten ontvangen. Door middel van een presentatie is het verpleegkundig team op 5 juni 2013 geschoold in het onderwerp nazorg en alle ontwikkelingen op dit gebied.

28


Delier/sedatie/pijn Het delierteam heeft een vaste positie gekregen met betrekking tot de zorg voor de patiënt met een reeds vastgesteld en/of dreigend delier. Het delierteam komt structureel éénmaal per week langs op de afdeling Intensive Care voor overleg met de unitcoördinator. De unitcoördinator heeft van tevoren binnen het team zorgproblemen geïnventariseerd, zodat hier gericht een advies gegeven kan worden. Daarnaast wordt gestimuleerd om het delierteam rechtstreeks te benaderen via een vast telefoonnummer. Het betreft hier altijd een ‘niet medicamenteuze begeleiding’. Dagelijks komt de psychiater langs bij alle liggende patiënten. VMS thema kwetsbare ouderen De verpleegkundige anamnese volgens Gordon, welke ziekenhuisbreed wordt gebruikt, is op de IC aangepast op basis van de VMS criteria ’kwetsbare ouderen’. De interventies t.a.v. delirium, valpreventie, ondervoeding en fysieke beperkingen zijn daarbij leidend. De doelstelling is om deze verkorte anamnese binnen 24 uur in te vullen bij patiënten, die via de SEH of buiten het Martini Ziekenhuis worden opgenomen. De verkorte anamnese zal worden verwerkt in het PDMS van de IC door de afdeling CIV. Scholing In 2013 is het scholings- en bijscholingsplan IC en MC-IC opgesteld en zal in 2014 verder uitgerold worden. Eind 2013 is er door de werkgroep Scholing een notitie geschreven en een plan opgesteld voor het trainen en (intercollegiaal) toetsen van voorbehouden (en risicovolle) handelingen op de IC en MC-IC. In het voorjaar 2014 wordt een start gemaakt met de uitvoering daarvan. Hiervoor staan scholingsdagen voor het gehele team gepland. Er is een scholingsoverzicht ontwikkeld, waarin wordt bijgehouden wie wanneer welke scholing gevolgd heeft. Dit scholingsoverzicht wordt gebruikt om, via het Van Swieten Instituut, accreditatiepunten voor het Kwaliteitsregister V&VN aan te vragen voor de diverse scholingen. De inventarisatietoets voor MC-IC verpleegkundigen is afgenomen en teruggekoppeld naar het team. Er is scholing gegeven t.a.v. onderdelen die zwak uit de toets naar voren zijn gekomen. Er is een jaarplanning gemaakt voor klinische lessen voor de IC- en MC-IC-verpleegkundigen.

Jaarverslag 2013

29

4.10.2

Ziekenhuisbrede werkgroepen

Ziekenhuisbrede werkgroepen IC-verpleegkundigen

30

Reanimatiecommissie: P. Eilers I. Plagge

Klachtencommissie: I. Plagge

BIG: I. Plagge

Decubituscommissie: C. Leemhuis

Expertisecentrum Verpleegkunde: P. Eilers, CVA A. Bergsma, bestuurslid

OR-lid: A. Zwart

Aandachtsvelder bloedtransfusie: M. ter Beek,

NIAZ-auditor: A. Bergsma

Medisch Ethische Commissie: J. Drenth

Highrisk medicatie (VMS): J. Groot Kormelinck

Klachtencommissie personeel: J. Groot Kormelinck

CRM: I. Plagge

Aandachtsvelder palliatieve sedatie: S. Wilken

Vrijheidsbeperkende maatregelen/ kwetsbare ouderen: H. Douma

Orgaan- en Weefseldonatie Commissie: L. Heijs

Calamiteitenonderzoek: I. Plagge


Ziekenhuisbrede commissies intensivisten Strategisch thema Kwaliteit: N. Holman, medisch leider

IFMS-auditor: M. Scheer

Antibioticacommissie, onderdeel Geneesmiddelenformulariumcommissie: N. Holman

Patientveiligheidscommissie: M. Scheer

Voedingsteamcommissie: N. Holman

Traumalogiecommissie: R. Pauw

Projectgroep behandelingsbeperkingen: N. Holman

Reanimatiecommissie: A. Reidinga

Vereniging dienstverbander: N. Holman, vice-voorzitter

Medische Ethische commissie: A. Reidinga

Infectiepreventiecommissie: N. Holman

Necrologiecommissie: R. Sayilir

Projectgroep (lijn)sepsis en vitaal bedreigde patiënt: N. Holman

AB-Team: R. Sayilir

Gebruikersgroep Lab Noord-Infectielab: N. Holman

Antistollingsmiddelen MZH onderdeel Geneesmiddelenformulariumcommissie: R. Sayilir

Healthy ageing werkgroep: N. Holman

Auto-immuunziekten/ILD werkgroep: R. Pauw

Toelatingscommissie: H. Mulder

SEH-commissie: R. Pauw

ICT-commissie: H. Mulder

Teaching Hospital commissie: M. Boer

Orgaan- en Weefseldonatie Commissie: B. Loef, voorzitter

CRM-commissie: M. Boer

Calamiteitenonderzoeker: B. Loef

Jaarverslag 2013

31

5.

Veiligheid

5.1

Groot onderhoud 2013 Voor de tweede keer is er in de zomerreductieperiode groot onderhoud van de patiëntenkamers en de apparatuur in de patiëntenkamers geweest. Met medewerking en inzet van ICT, Medische Techniek, Service Gebouw en Techniek, ziekenhuishygiëne, MOD en medewerkers van externe bedrijven en medewerkers van de IC is er weer enorm veel werk verzet. Naast alle onderhoudswerkzaamheden zijn alle klussen en reparaties op de patiëntenkamers uitgevoerd.

5.2

Controle apparatuuronderhoud De rest van de apparatuur wordt één keer per jaar gecontroleerd, afhankelijk van de onderhoudsdatum. Dit wordt bijgehouden in Ultimo en maandelijks in de werkgroep Apparatuur besproken.

5.3

VIM Alle IC-medewerkers hebben de mogelijkheid tot Veilig Incident Melden (VIM). In eerste instantie nemen een unitcoördinator en een aantal IC-verpleegkundigen (de werkgroep VIM) de binnen komende meldingen in behandeling. Elke vier à zes weken is er een bespreking met het VIM-team, waarin ook het unithoofd en de medisch manager zitten. Terugkoppeling naar het IC-team vindt plaats via een VIM nieuwsbrief, waarin de recente meldingen zijn benoemd met de daaraan verbonden conclusie of aanbevelingen. In 2013 is tweemaal een nieuwsbrief verschenen. Afhankelijk van de aard van de melding is er een terugkoppeling van de melding in het teamoverleg. In totaal zijn er 125 VIM-meldingen verzonden in 2013 en zijn er 137 VIM-meldingen afgehandeld op de IC. Het streven is om voor 2013 de doorlooptijd te verkorten. De gemiddelde doorlooptijd van een VIM-melding is nu dertig werkdagen. De VIM-meldingen die gedaan zijn, betreffen met name medicatie en apparatuur/ materialen.

5.4

Veiligheidsronde op de IC In 2013 is er op de IC vier keer een veiligheidsronde gelopen samen met verpleegafdeling Chirurgie. Hierbij zijn de volgende aspecten bekeken: medicatie, keuken en voeding, coördinatie van zorg en overdracht, (medische) apparatuur, hygiëne medewerkers, medewerkerveiligheid, VIM, facilitair, informatiebeveiliging, kennis en scholing, patiëntenruimtes en dossiervoering. De aandachtspunten die daaruit naar voren zijn gekomen, hebben allen een laag risico en zijn opgenomen in de diverse verbetermaatregelen van de afdeling en gecommuniceerd met de medewerkers op de afdeling.

5.5

VMS-thema lijnsepsis In 2013 zijn alle centrale lijnen op de IC geregistreerd volgens de systematiek van PREZIES. In de loop van het jaar is de registratie via het PDMS gewijzigd naar een ziekenhuisbreed orderbased systeem. Deelname aan de officiële PREZIES registratie is daarna ziekenhuisbreed via de infectiepreventie gestart. Terugkoppeling van deze cijfers volgt in 2014. Uit de eigen registratie komen in 2013 evenals in 2012 nul bewezen lijninfecten.

5.6

Klachten In 2013 zijn er twee klachten geweest. Eén klacht betreft een medische restsituatie na een grote operatie. Er heeft een overleg plaatsgevonden met de patiënt en zijn familie door medewerkers van de IC en de operateur, onder leiding van de Ombudsfunctionaris. Dit gesprek is naar tevredenheid verlopen. Verder heeft er nog een gesprek plaatsgevonden tussen het unithoofd IC en de familie van een patiënt over bejegening door verpleging. Ook dit gesprek is naar tevredenheid afgerond.

32


Zes patiënten hebben een kopie van het medisch dossier opgevraagd, hetgeen tot op heden niet heeft geleid tot klachten. Er heeft één calamiteit op de IC plaatsgevonden met betrekking tot een epiduraal catheter. Naar aanleiding hiervan hebben nieuwe vaardigheidstrainingen plaatsgevonden ten aanzien van de epiduraal catheter en is besloten geen epiduraal catheters meer te plaatsen bij patiënten met een sepsis, danwel septische shock, waarbij stollingsproblemen verwacht kunnen worden. Dit is besproken met de maatschap Anesthesiologen.

Jaarverslag 2013

33

6.

Wetenschappelijk onderzoek

6.1

Wetenschappelijk onderzoek door de Vakgroep Intensivisten

Eigen onderzoek Het meten van de intracraniële bloodflow snelheid in patiënten met sepsis tijdens vloeistof resuscitatie Observationele studie in mechanisch geventileerde patiënten met sepsis waarbij de invloed van vloeistoftoediening op de intracraniële bloodflow bestudeerd wordt met behulp van transcraniële Doppler techniek. Door gebruik te maken van invasieve hemodynamische monitoring met behulp van de Swan-Ganz catheter is tevens bestudeerd of de transcraniële Doppler techniek gebruikt kan worden ter evaluatie van de fluid response. Dit onderzoek is in nauwe samenwerking uitgevoerd met afdeling klinische Neurofysiologie Martini Ziekenhuis door A.A. de Goede, studente Technische Geneeskunde, Technische Universiteit Twente. Inmiddels zijn er elf patiënten geïncludeerd en naar verwachting zal de studie worden afgerond in juli 2014.

Multicenter onderzoek Stop Antibiotica on Procalcitonin Guidance Study De SAPS studie (Stop Antibiotica on Procalcitonin Guidance Study) bestudeert de bijdrage van procalcitoninemetingen bij patiënten met sepsis aan een meer optimaal gebruik van antibiotica en een reductie in antibioticaduur en – consumptie. Deze studie is in mei 2013 afgerond. Er zijn op de Intensive Care van het Martini Ziekenhuis zeventig patiënten geïncludeerd op een totaal van 2200 patiënten. Momenteel worden de onderzoekgegevens geanalyseerd. Age of Blood Evaluation (ABLE) studie De ABLE studie is een dubbelblinde gerandomiseerde internationale multicenter studie bij Intensive Care-patiënten waarbij de effecten van vers bloed (< 7 dagen) versus ouder bloed (>7 dagen) bestudeerd zal worden. De primaire uitkomstmaat is de 90-dagen mortaliteit. Secundaire uitkomstmaten zijn de incidentie van multiple organ failure, het optreden van infecties en verblijfsduur van patiënten op de Intensive Care in het ziekenhuis. Gezien het inclusieverloop is de verwachting dat de studie in juli 2014 afgerond zal worden. Heparine verneveling in patiënten met brandwonden en inhalatieletsel De HEPBURN studie is een dubbelblinde gerandomiseerde studie van Nederlandse en Belgische brandwondencentra en onderzoekt het effect van het vernevelen van heparine in de longen bij brandwondenpatiënten met inhalatieletsel. Een primaire uitkomstmaat is de beademingsduur. Deze studie wordt uitgevoerd met het Brandwondencentrum van het Martini Ziekenhuis.

6.2

Wetenschappelijk onderzoek door de IC-verpleging De werkgroep EBP/wetenschappelijk onderzoek is in 2013 meer zichtbaar geworden op de IC. Het aantal uren is uitgebreid. Tevens is het ondersteunen van de research door de intensivisten onderdeel van de werkgroep geworden. De ICverpleegkundigen E. de Vreede en A. Bergsma zijn in september gestart met de leergang ondersteuning wetenschappelijk onderzoek (researchverpleegkundige) aan de ISALA Academie in Zwolle. Deze opleiding duurt tot maart 2014. Samenwerking met de researchverpleegkundigen in het UMCG vindt plaats door het bijwonen van gezamenlijke informatiebijeenkomsten in het UMCG. Twee IC-verpleegkundigen (J.Cramer en A. Bergsma) hebben zich beziggehouden met Evidence Based Practise (EBP). Er zijn in 2013 twee EBP (literatuur)onderzoeken gedaan namelijk: ´De frequentie en noodzaak van het verschonen van infuuslijnen-zijlijnen´ en ‘het wel of niet routinematige verwisselen van beademingsslangen’. Het vervangen van een zijlijntje is één keer per 96 uur. Voorwaarde is dat het zijlijntje na de medicatiegift doorgespoeld wordt en er geen druppels in het systeem achterblijven.

34


Het wekelijks verschonen van beademingsslangen is overbodig. Het protocol is aangepast. Beademingsslangen worden nu één keer per maand verschoond of bij zichtbare verontreiniging. Daarnaast is er een begin gemaakt met een literatuuronderzoek over mondverzorging bij IC-patiënten. Twee IC-verpleegkundigen hebben met het literatuuronderzoek ‘Het routinematig vervangen van beademingsslangen’ de Focus op Zorg-prijs van het Martini Ziekenhuis gewonnen. Met de prijs wil het ziekenhuis verpleegkundigen stimuleren hun bevindingen en/of resultaten uit onderzoek of project te delen met collega-vakgenoten, om daarmee een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van zorg. De Focus op Zorg-prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan verpleegkundigen die iets speciaals/excellent hebben gedaan op het gebied van verpleegkunde binnen het Martini Ziekenhuis.

6.3

Publicaties Vakgroep Intensivisten, arts-assistenten IC en IC-verpleging Microarray analysis of gene expression profiles in the rat kidney demonstrates a local inflammatory response induced by cardiopulmonary bypass. Eur. J. Anaesthesiology 2013 jan. 22; Bouma H.R., Samarska IV, Schenk M, Dhalem K.K., van de Bos H., Brebenol I., Duin M., Houwertjes M.C., Loef B.G., Mungroop H.E., Struys M.M., Epema A.H., Henning R.H. Assessing the quality of interdisciplinary rounds in the intensive care unit Critical Care published february 2013; E.C.M. ten Have, M. Hagedoorn, N.D. Holman, R.E. Nap, R. Sanderman, J.E. Tulleken Influences of definition ambiguity on hospital performance indicator scores: examples from The Netherlands Eur. J. of Public Health Advance Access, 2013 March 28; H. A. Anema, S.N. van der Veen, J. Kievit, E. Krol-Warmerdam, C. Fisher, E. Steyerberg, D. A. Dongelmans, A.C. Reidinga, N.S. Klazinga, N.F. de Keizer Central venous-arterial pCO2 difference as a tool in resuscitation of septic patients Intensive Care Medicin, 2013 april 15; P.A. van Beest, M.C. Long, N.D. Holman, B.G. Loef, M.A. Kuiper, E.C. Boerma Polymorphic mononuclear neutrophils CD64 index for diagnosis of sepsis in postoperative surgical patients and critically ill patients Clin Chem Lab Med 2013 april; 51 (4); J.H. Gerrits, P.M. McLaughin, B.N. Nienhuis, J.W. Smit, B.G. Loef Probleemgeoriënteerd denken bij levensbedreigende situaties; Een praktijkboek voor de opleiding en de kliniek. De Tijdstroom , Utrecht . 2013. ISBN: 9789058982414 Hoofdstuk 16: bld 163-173 :een rode patiënt in shock N.D. Holman, C. Janssen Effect van routinematig vervangen van beademingscircuits op de prevalentie van ventilator associated pneumonia. Critical Care mei 2013; BijZijn XL, 05, juli 2013: J. Cramer en A. Bergsma Shock after colonoscopy Neth.J.Crit.Care, volume 17, no 5, december 2013; J. Boddé, M. Scheer Ictal asystole: a rare complication of epilepsia Neth.J.Crit.Care, volume 17, no 5, december 2013; M.J. Boer, M.J. van Dam Mirizzi syndrome mimicking malignancy: the right sequence in diagnostic interventions Neth.J.Crit.Care, volume 17, no 5, december 2013; A. Tel, P. Ott, R. Sayilir, M. Scheer

6.4

Abstracts intensivisten NVIC intensivistendagen; februari 2013 Shock after colonoscopy J. Boddé, M. Scheer Mirizzi syndrome mimicking malignancy: the right sequence in diagnostic interventions P.A. Tel, P. Ott, R. Sayilir, M. Scheer

Jaarverslag 2013

35

Disastrous consequences: influenza A and pneumococcal co-infection A. Ruiter, M. Scheer Assessing the quality of interdisciplinary rounds in the Intensive Care Unit E.C.M. ten Have, M. Hagendoorn, N.D. Holman, R.E. Nap, R. Sanderman, J.E. Tulleken The Value of central venous arterial Pco2-gap in patient admitted to icu with severe sepsis or septic shock. M.C. Lont, P.A. van Beest, N.D. Holman, B. Loef, M.A. Kuiper, E.C. Boerma Prolonged ventilation in MERFF syndrome J.D. Smeijer, A.C. Reidinga Abstract International Symposium of Intensive Care and Emergency Medicine Brussel; maart 2013 Assessing the quality of interdisciplinary rounds in the intensive care unit E.C.M. Ten Have, M. Hagedoorn, N.D. Holman, R.E. Nap, R. Sanderman, J.E. Tulleken

6.5

Voordrachten en klinische lessen intensivisten in het Martini Ziekenhuis Januari • Younglink: Mijn tent is top!; presentatie over IC, hoe ziet een dag op de IC er uit en dilemma’s in kader van huidig beleid met rondleiding; 31 januari 2013; N.D. Holman • Tractus digestivus bloedingen; klinische les IC- en MC-IC verpleegkundigen; 17 januari 2013; R. Sayilir • Hypertensie; klinische les IC- en MC-IC verpleegkundigen; 18 januari 2013; R. Sayilir • Intoxicaties; klinische les IC- en MC-IC verpleegkundigen; 28 januari 2013; B.G Loef • Diabetes mellitus en elektrolytstoornissen; klinsche les IC- en MC-IC verpleegkundigen; 31 januari 2013; H.C. Mulder Februari • Hypertensie; klinische les IC- en MC-IC verpleegkundigen; 12 februari 2013; R. Sayilir • Intoxicaties; klinische les IC- en MC-IC verpleegkundigen; 13 februari 2013; B.G Loef • Diabetes mellitus en elektrolytstoornissen; klinische les IC- en MC-IC verpleegkundigen; 31 januari 2013; H.C. Mulder • Tractus digestivus bloedingen; klinische les IC- en MC-IC verpleegkundigen; 12 februari 2013; R. Sayilir • Levercirrhose en complicaties; klinische les IC- en MC-IC verpleegkundigen; 27 februari 2013; N.D. Holman Maart • Levercirrhose en complicaties; klinische les IC- en MC-IC verpleegkundigen; 14 maart 2013; N.D. Holman April • Ins en outs van de epiduraal; klinische les IC- en MC-IC verpleegkundigen; 10 april 2013; A.C. Reidinga • VMS-presentatie vitaal bedreigde patiënt: gebruik alarmscorekaart • Medewerkers afdeling Interne Geneeskunde en Longziekten; 11 april 2013; N.D. Holman • Hemodynamiek; scholingsdag SEH-verpleegkundigen; 11 april 2013; H.C. Mulder/R. Pauw Mei • Presentatie NICE 2012, groot teamoverleg Intensive Care; 2 mei 2013; H.C. Mulder • Klinische les infectiepreventie ’Wat is het beleid voor patiënten bij BRMO’ (nieuwe richtlijn landelijk); 8 mei 2013; N.D. Holman • Presentatie behandelbeperking lunchbijeenkomst verpleegkundigen; 14 mei 2013; N.D. Holman Juni • Themamiddag Intensive Care; nazorg IC-patiënt; 5 juni 2013; M.L.J. Scheer • Voordracht over TTP-HUS refereeravond IC regio Noord via het Wenckebach; 17 juni 2013; R.G. Pauw • VMS-presentatie vitaal bedreigde patiënt: gebruik alarmscorekaart • Medewerkers afdeling Orthopedie en Neurologie; 19 juni 2013; N.D. Holman Juli • Multi-resistente bacteriën, beleidsconsequenties en infectiepreventie; klinische les IC- en MC-IC verpleegkundigen; 3 juli 2013; N.D. Holman

36


Oktober • Klinische les nieuwe protocollen sepsis, insuline, hydrocortison voor IC- en MC-IC verpleegkundigen; 24, 28 en 29 oktober 2013; H.C. Mulder November • Klinische les nieuwe protocollen sepsis, insuline, hydrocortison voor IC- en MC-IC verpleegkundigen; 7, 11 en 12 november 2013; H.C. Mulder • IC-fellow onderwijs Brandwonden; 19 november 2013; R.G. Pauw/M.L.J. Scheer • Ins en outs van de epiduraal; klinische les IC- en MC-IC verpleegkundigen; 20 november 2013; A.C. Reidinga December • Milieu interne cursus intensieve zorg voor verpleegkundigen Martini Ziekenhuis via van Swieten Instituut; 3 december 2013; H.C. Mulder

Jaarverslag 2013

37

7.

Opleiding en scholing

7.1

Opleiding tot IC-verpleegkundige Start opleiding

7.2

Naam

FTE

Geslaagd

September 2011

J. Hofmann

88.89%

Juli 2013

September 2011

N. Kruijer, BWC

88.89%

April 2013

September 2011

M. Wormmeester, BWC

88.89%

April 2013

Februari 2012

G. Visser

88.89%

Juli 2013 Juli 2013

Februari 2012

R. Oostindien

88.89%

Oktober 2012

J. Kobes

88.89%

Oktober 2012

H. Olthof

88.89%

Maart 2013

K. Gruben

88.89%

Maart 2013

F. v.d. Molen (defensie)

88.89%

Maart 2013

A.Van Heerden (BWC)

88.89%

November 2013

J. Apol

88.89%

November 2013

E. Mulder

88.89%

Gestopt met opleiding Gestopt met opleiding

Uitwisseling en stages verpleging In het kader van de opleiding lopen leerling anesthesiemedewerkers stage op de IC. Start maand

Naam

Afdeling

Maart

S. Venema

Anesthesiemedewerker

April

L. Ruben


Juni

N. Oosting


Juni

M. Vuijk


Juni

S. v.d. Berg


Juli

M. Hanze


Oktober

B. Zoer


December

N. Oosting


Er vindt uitwisseling van verpleegkundig IC-personeel plaats tussen de IC en de SEH en de IC en het BWC. Dit is binnen het huidige dienstverband. Doel van het rouleren is een bijdrage te leveren aan de samenwerking tussen beide afdelingen, het bieden van carrièreperspectief voor de medewerker en kennisoverdracht. De groep verpleegkundigen die meedraait in het roulatieschema, is op beide afdelingen als oudste verpleegkundige inzetbaar.

7.3

Verpleegkundigen met een dienstverband buiten de IC Een aantal verpleegkundigen heeft buiten de IC een dienstverband gerelateerd aan het werk.

7.4

ALS/BLS instructeur

P. Eilers, A. Koorn, R. Sibma, J. van Ingen Schenau, M. Versteeg

MICU-verpleegkundige

M. Versteeg

Docent Wenckebach

Y. Natzijl, N. de Vries-Oosterhuis

Donatiefunctionaris

R. Sibma

Kwaliteitsregister verpleging Alle IC-verpleegkundigen zijn ingeschreven in het Kwaliteitsregister Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN). Voor elke scholing/training is het aantal punten vastgelegd. In 2013 is de deelname aan het Kwaliteitsregister verplicht. Deelname aan het Kwaliteitsregister en de behaalde punten zijn vast onderdeel van het jaargesprek.

38


7.5

Scholing verpleging Scholing verpleegkundig personeel Het Scholings- en bijscholingplan IC is leidend voor het scholingprogramma in 2013 en de volgende jaren. Alle voorbehouden handelingen en risicovolle handelingen worden geschoold en getoetst. Er vindt scholing plaats in de vorm van klinische lessen, vaardigheidstrainingen, instructielessen en specialistisch blokavonden. Alle verpleegkundigen staan ingeschreven in het Kwaliteitsregister V&VN. Klinische lessen Klinische lessen voor verpleegkundigen worden regelmatig gegeven om de verpleegkundigen te scholen in met name IC-specifieke onderwerpen. Datum

Onderwerp

Gegeven door

Januari

Oxylog en Optiflow

J. Qualm

Januari

Tractus digestivus bloedingen

R. Sayilir

Januari

Hypertensie

R. Sayilir

Januari

Intoxicaties

B.G. Loef

Januari

Diabetes mellitus en elektrolytenstoornissen

H.C. Mulder

Februari

Hypertensie

R. Sayilir

Februari

Intoxicaties

B.G. Loef

Februari

Diabetes mellitus en elektrolytenstoornissen

H.C. Mulder

Februari

Tractus digestivus bloedingen

R. Sayilir

Februari

ARDS (casuïstiek)

J. Qualm

Februari

Levercirrhose en complicaties

N.D. Holman

Maart

Levercirrhose en complicaties

N.D. Holman

Maart

Thoracotomie, VATS, thoraxdrainage, bloedgassen

J. Qualm

April

Attitude/benadering delirante, agressieve patiënt

J. Schoot/J. Andela

April

COPD (casuïstiek)

J. Qualm

April

Ins en outs van de epiduraal catheter

A.C. Reidinga

Mei

Multi-resistente bacteriën, beleidsconsequenties en infectiepreventie

N.D. Holman/W. Vogels/A. Schreuder

Juni

Teammiddag Scandinavisch Dorp over nazorg en de kwetsbare oudere patiënt

Diverse sprekers

Juni

Management Development: nieuw management portaal

I. Plagge

Juli

Multi-resistente bacteriën, beleidsconsequenties en infectiepreventie

N.D. Holman/W. Vogels/A. Schreuder

Oktober

Nieuwe protocollen sepsis, insuline, hydrocortison

H.C. Mulder

November

ARDS (casuïstiek)

J. Qualm

November

Ins en outs van de epiduraal catheter

A.C. Reidinga

November

Nieuwe protocollen sepsis, insuline, hydrocortison

H.C. Mulder

November

COPD (casuïstiek)

J. Qualm

December

Interstitieel longoedeem (casuïstiek)

A.Wagena/J. Qualm

Vaardigheidstrainingen Vaardigheidstrainingen worden gegeven om IC-verpleegkundigen bekwaam en bevoegd te houden voor een aantal wettelijk bepaalde voorbehouden handelingen, die IC- en/of MC-IC-verpleegkundigen moeten kunnen uitvoeren. Alle vaardigheidstrainingen worden meerdere keren gegeven om een ieder in staat te stellen om deel te nemen. Instructielessen Datum

Onderwerp

Gegeven door

Maart

Nieuwe non-invasieve beademingsmachine

J. Qualm

Oktober

Nieuw protocol sepsis, hydrocortison en insuline

H.C. Mulder

November

Nieuw protocol sepsis, hydrocortison en insuline

H.C. Mulder

December

Nieuw voedingsprotocol

H. Westerhuis

Jaarverslag 2013

39

Specialistisch blokavonden Er zijn in 2013 vier specialistisch blokavonden geweest, georganiseerd door respectievelijk de SEH, het BWC, de IC en de CCU. Tijdens deze avonden worden diverse onderwerpen gepresenteerd door diverse sprekers.

7.6

Datum

Onderwerp

Georganiseerd door

Gegeven door

Februari

Longembolie

SEH

S. Vroegop, longarts S. Been-Buck, arts-assistent Longziekten B. van Reemst, arts-assistent Longziekten R. Pul, verpleegkundige SEH

April

Tentamen suïcide

BWC

P. Cornet, psychiater M. de Groot, GGZ Lentis A. Winter, verpleegkundige BWC

Oktober

Traumatologie van binnen en van buiten

IC

S. Kalfsbeek, verpleegkundige defensie E. Bosma, chirurg/traumatoloog

November

Casuïstiek bespreking: beeldvorming (acute) hartaandoeningen

CCU

C. Geluk, cardioloog i.o. M. Willemsen, cardioloog

CRM-trainingen In 2013 zijn er geen CRM-trainingen geweest. Wel is de projectgroep CRM van start gegaan. De projectgroep bestaat uit medewerkers van het Van Swieten Instituut, unithoofden IC en SEH en een intensivist. Het doel is om in 2014 te starten met CRM-trainingen in het Martini Ziekenhuis via het Van Swieten Instituut. In 2013 is het benodigde materiaal aangeschaft en de ruimte hiervoor ingericht. Op dit moment worden scenario’s geschreven en de instructeurs geschoold.

7.7

40

Congressen/cursussen gevolgd door verpleegkundigen Maand

Congres/cursussen

Naam

Januari

Familiebegeleiding op de IC, meer dan een visitekaartje

E. de Vreede, H. Douma

Maart/april

Intercollegiale toetsing Medium Care IC

Alle MC-IC-verpleegkundigen

April

LHIC: richtlijn IC-MICU

I. Plagge

April

Pro-active nursing: klinisch redeneren

Y. Natzijl/K. Brouwer

Mei

Ergocoachscholing voor aandachtsvelders

E. de Vreede

Mei

Management Development: budgetteren prognosticeren en opstellen businesscase

I. Plagge

Mei

Vrouwelijk leiderschap congres

I. Plagge

Juni

Venticare

B. v.d. Boogaard, Y. Natzijl, J. Hoekstra, A. Klaassen

Juni

Themamiddag IC

Groot deel IC-team

Juni

EBP mini symposium, uitreiking Focus op Zorg-prijs

J. Cramer

September

NIVAZ: lange termijnconsequenties IC-opname, nazorgpolikliniek en familiebegeleiding

E. de Vreede, A. Zwart

September

Scholing Harmony

J. Groot Kormelinck, C. Leemhuis, J. Schuitema, M. Versteeg, A. Zuidersma

September

Symposium IC in beweging (AMC)

J. Groot Kormelinck

September

Start opleiding Leergang voor ondersteuning wetenschappelijk onderzoek (afronding 2014)

E. de Vreede, A. Bergsma

September

Congres Excellente Zorg V&VN

A. Kemp, A. Wagena

September

Management Development: masterclass verzuim

I. Plagge

Oktober

Management Development: planning en control

I. Plagge


7.8

Maand

Congres/cursussen

Naam

Oktober

Researchdag UMCG

E. de Vreede

Oktober

NIVAZ: stoornissen van de circulatie, diagnostiek en behandeling

A. Kemp

Oktober

Santeon Wetenschapsdag

J. Cramer

November

Management Development: zorgproductie en zorgprofiel

I. Plagge

November

NIVAZ: analgesie, sedatie en delirium

J. Groot Kormelinck, H. Douma

November

Medium Care symposium

N. Sjoerdsma, I. Sijbesma

November

Masterplan symposium (donatie)

L. Heijs, R. Sibma

December

NIVAZ: beademing

J. Drenth, W. v.d. Klippe

December

Researchdag UMCG

E. de Vreede

December

Topics

J. Cramer, N. Garstman, A. Wagena

December

Moreel beraad/casusbespreking

Groot deel IC-team

Scholing arts-assistenten IC Alle arts-assistenten hebben een mentor waarmee ze voortgangsgesprekken voeren. Er is een uitgebreid stageprogramma welke met de mentor tijdens de gesprekken wordt doorgenomen. Hierbij komen ook de doelen van de stage ter sprake en een eventuele vervolgopleiding. De korte klinische beoordelingen op de IC betreffen de volgende onderwerpen: • Brieven maken • Familiegesprek • Multi Disciplinair Overleg (MDO) • Overdracht • Radiologie • Vaardigheden Viermaal per jaar hebben de arts-assistenten IC en de intensivisten gezamenlijk een overleg over de samenwerking. De arts-assistenten vullen nadien een landelijk feedbackformulier in. Inwerkprogramma • ALS-BLS cursus • Luchtwegstage • Arts-assistenten IC-reglement lezen • Verplichte IC-protocollen lezen • PDMS scholing/document lezen • Meelopen IC-verpleging • Meelopen BWC • Gesprek met mentor met bespreking stageprogramma en doelen • Gesprek mentor over start diensten De arts-assistenten volgen verder de volgende cursussen en onderwijs: • FCCS: de Fundamental Critical Care Support cursus is een landelijke intensieve, tweedaagse medische cursus om basiskennis en vaardigheden van de IC te leren. • SBMS: de Systematische Benadering Medische Spoedsituaties is een tweedaagse medische cursus ter herkenning en behandeling van acuut zieke patiënten. • ALS/BLS en luchtwegstage: voordat de arts-assistenten kunnen starten in de avonden nachtdienst moeten ze een ALS/BLS en luchtwegstage hebben gevolgd. • Onderwijs-, obductie- , complicatiebespreking: maandelijks is er op donderdagmiddag een onderwijsmiddag met aansluitend een PA-/ obductiebespreking of complicatiebespreking. Datum

Onderwerp

Spreker

24-01-2013

Haemodynamiek/ Complicatiebespreking

R. Sayilir/N. Holman

29-01-2013

EVS/PDMS

A.C. Reidinga/H.C. Mulder

05-02-2013

EVS/PDMS


28-02-2013

Antibiotica/Infecties/Voeding

N. Holman/W. Vogels/ H. Westerhuis

Jaarverslag 2013

41

Datum

Onderwerp

Spreker

06-03-2013

EVS/PDMS


28-03-2013

Beademing

M. Scheer/R. Pauw/J. Qualm

10-04-2013

EVS/PDMS


25-04-2013

Nierfalen en nierfunctie-vervangende therapie/PA bespreking

B. Loef

08-05-2013

EVS/PDMS


23-05-2013

Sepsis/Brandwonden

H. Mulder/S. Scholten

29-05-2013

EVS/PDMS


20-06-2013

Haemodynamiek/Complicatie-bespreking

R. Sayilir/N. Holman

03-07-2013

EVS/PDMS


19-09-2013

Antibiotica /Infecties/Voeding

N. Holman/W. Vogels/H. Westerhuis

10-10-2013

EVS/PDMS


17-10-2013

Beademing/Brandwonden

M. Scheer/R. Pauw/J. Qualm/ S. Scholten

06-11-2013

EVS/PDMS


21-11-2013

Nierfalen en nierfunctievervangende therapie/PA bespreking

B. Loef

05-12-2013

EVS/PDMS


19-12-2013

Sepsis/Brandwonden/Complicatiebespreking

H. Mulder/S. Scholten/N. Holman

7.9 Lidmaatschappen, commissies, aandachtsgebieden en congresbezoeken van de intensivisten N.D. Holman, internist-intensivist Lidmaatschappen Koninklijke Nederlandsche Maatschappij ter Bevordering der Geneeskunst (KNMG) Orde Medisch Specialisten (OMS) Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD) Nederlandse Internistenvereniging (NIV) Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) Nederlandse Vereniging voor Infectieziekten (NVIZ) Nederlandse Vereniging voor Brandwondenzorgen ( NVBZ) European Society of Intensive Care Medicine (ESICM) European Congress of Clinical Microbiology and Infectious Diseases (ECCMID) Society for Critical Care Medicine (SSCM) Commissies Medisch leider: thema Kwaliteit Lid voedingsteamcommissie Lid infectiepreventiecommissie Lid antibioticacommissie, onderdeel Geneesmiddelformulariumcommissie Lid projectgroep Behandelingsbeperkingen Lid Healthy ageing werkgroep Lid gebruikersgroep LabNoord- Laboratorium voor Infectieziekten Bestuursfuncties Medisch manager RVE Intensive Care Vertegenwoordiger kernstaf voor Vakgroep Intensivisten Vice-voorzitter Vereniging Dienstverbanders Lid kwaliteitscommissie NIV, commissie richtlijnen (landelijk) Aandachtsgebieden medisch inhoudelijk op de IC Infecties/Antibiotica Voeding

42


Aandachtsgebieden op de IC, niet patiëntgebonden Medisch manager Protocollenbeleid IC Infectiepreventie op de IC Samenwerking met BWC Congresbezoek 2013 Datum

Naam congres/organisatie

Locatie

Accreditatie in punten

10 t/m 11 januari

Masterclass Optimale Organisatie IC

Soest

11

16 t/m 17 januari

NVIC Echocursus

Lunteren

12

Noord Nederlandse IC refereeravond

Groningen

2

ISICEM

Brussel

24

24 april

Satelietsymposium internistendagen Van Richtlijn naar Praktijk

Maastricht

1

24 t/m 26 april

Internistendagen

Maastricht

15

17 juni


Groningen

2

21 juni

SWAB dag

Utrecht

4

11 september

Medisch Managementdag

Groningen

4

12 september

Achmea congres 2013: zorguitkomsten

Nieuwegein

4

16 oktober


Groningen

4

17 oktober

SDD dag

Utrecht

5

30 oktober

4e nationaal kwaliteitscongres 2013 , kwaliteit werkt, de medische specialist op weg naar 2015

Utrecht


Groningen

4

Januari

Februari 4 februari Maart 19 t/m 22 maart April

Juni

September

Oktober

4

November 20 november

Totaal

96

H.C. Mulder, internist-intensivist Lidmaatschappen Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) Orde Medisch Specialisten (OMS) Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD) Nederlandse Internistenvereniging (NIV) Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) European Society of Intensive Care Medicine (ESICM) Commissies Lid stafcommissie ICT Lid toelatingscommissie Aandachtsgebieden medisch inhoudelijk op de IC Sepsis en septische shock Maag-, darm- en leveraandoeningen Hypertensie Electrolytstoornissen

Jaarverslag 2013

43

Aandachtsgebieden op de IC, niet patiëntgebonden Kwaliteitsbeleid Automatisering Congresbezoek 2013 Datum


Locatie


European Society of Intensive Care Medicine (ESICM)

Parijs

18

Stichting NICE – Landelijke discussiebijeenkomst

Nieuwegein

4

Oktober 7-9 oktober December 4 december

Totaal

22

Dr. B.G. Loef, anesthesioloog-intensivist Lidmaatschappen Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA) Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) Landelijke Artsen in Dienstverband (LAD) European Society of Intensive Care Medicine (ESICM) Commissies Voorzitter Commissie Orgaan en Weefseldonatie Calamiteitenonderzoeker Vervanger kernstafvertegenwoordiger Aandachtsgebieden medisch inhoudelijk op de IC Sedatie/pijn/delier Cardiologie Nefrologie/nierfunctievervangende therapie Brandwonden Aandachtsgebieden op de IC, niet patiëntgebonden Wetenschap Vervanger kernstafvertegenwoordiger Congresbezoek 2013 Datum


Locatie


Artikel in peer-reviewed internationaal tijdschrift

Groningen

10

Refresher Course Obstetrische Anesthesie

Leuven

6

Basiscursus Echocardiografie

Eindhoven

6


Groningen

2

Advanced Life Support Herhaling

Houten

6

Update on renal replacement

Rome

18

Januari 31 januari Maart 28 maart April 19 april Juni 17 juni November 1 november December 11 december

Totaal

44

48


M.L.J. Scheer, longarts-intensivist Lidmaatschappen Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT) Commissies Lid stafcommissie Patiëntveiligheid Intern begeleider groeps- IFMS Martini Ziekenhuis Aandachtsgebieden medisch inhoudelijk op de IC Beademing Mobilisatie en wisselligging Nazorg IC-patiënt Slikstoornissen Brandwonden Aandachtsgebieden op de IC, niet patiëntgebonden Nazorg IC-patiënt Traject kwetsbare oudere patiënt Onderwijs arts-assistenten Congresbezoek 2013 Datum


Locatie


NVIC Nederlandse Intensivistendagen

Ede

17

EMSB

Hilversum

6

NVIC Circulatiedagen

Noordwijkerhout

12

EMSB

Hilversum

6

8 t/m 9 november

Teach the Teacher 2

Groningen

14

26 november

NVIC Luchtwegcursus

Hilversum

Februari 13 t/m 15 februari Mei 15 mei Juni 14 t/m 15 juni Oktober 2 oktober November 7 Totaal

62

A.C. Reidinga, anesthesioloog-intensivist Lidmaatschappen Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie met sectie IC (NVA) Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) European Society of Intensive Care Medicine (ESICM) Commissies Lid Medisch Ethische Commissie (MEC) Lid Reanimatiecommissie Bestuursfuncties Bestuurslid Stichting Nationale Intensive Care Evaluatie (landelijk) Aandachtsgebieden medisch inhoudelijk op de IC Epiduraal catheter Beademing

Jaarverslag 2013

45

Aandachtsgebieden op de IC, niet patiëntgebonden Elektronisch voorschrijfsysteem Ethiek LSS-projecten Congresbezoek 2013 Datum


Locatie



Ede

17

Basiscursus Echocardiografie

Eindhoven

6

Februari 13 t/m 15 februari April 19 april Mei 30 t/m 31 mei

NVA Anesthesiologendagen

12

Juni 17 juni


Groningen

2

Landelijke NICE discussiebijeenkomst

Nieuwegein

4

December 4 december

Totaal

41

R. Sayilir, internist-intensivist Lidmaatschappen Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) Nederlandse Internisten Vereniging (NIV) European Society of Intensive Care Medicine (ESICM) Commissies Lid antibioticateam Lid Necrologiecommissie Lid werkgroep Anticoagulantia, onderdeel Geneesmiddelformulariumcommissie Aandachtsgebieden medisch inhoudelijk op de IC Hypertensie Stolling - antistolling Infectieziekten - sepsis Nefrologie/nierfunctievervangende therapie Maag-, darm- en leveraandoeningen Aandachtsgebieden op de IC, niet patiëntgebonden Roosters maken voor de vakgroep Congresbezoek 2013 Datum


Locatie



Ede

17

Internistendagen

Maastricht

15

Februari 13 t/m 15 februari April 24 t/m 26 april

Totaal

46

32


R.G. Pauw, longarts-intensivist Lidmaatschappen Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) Orde Medisch Specialisten (OMS) Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD) Nederlandse Internisten Vereniging (NIV) Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT) European Society of Intensive Care Medicine (ESICM) European Respiratory Society (ERS) American Thoracic Society (ATS) Commissies SEH commissie Traumatologie commissie Auto-immuunziekten/ILD werkgroep Aandachtsgebieden medisch inhoudelijk op de IC Auto-immuunziekten Eerste Hulp Traumatologie Beademing Longziekten Aandachtsgebieden op de IC, niet patiëntgebonden Samenwerking SEH Skillslab begeleiding Congresbezoek 2013 Datum


Locatie


16 januari

6e jaarsymposium Pulmonologie. 12 maanden longziekten in vogelvlucht

Utrecht

5

24 januari

6e Longfibrose Symposium

Amersfoort

6

ISICEM

Brussel

24

Basiscursus echocardiografie

Groningen

6


Groningen

2

8 november

Masterclass IC

Schiermonnikoog

26

30 november

3rd International fluid academy day 2013

Antwerpen

9

Totaal

78

Januari

Maart 19 t/m 22 maart April 19 april Juni 17 juni November

Jaarverslag 2013

47

M.J. Boer, anesthesioloog-intensivist Lidmaatschappen Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA) European Society of Intensive Care Medicine (ESICM) Commissies Lid Commissie Teaching Hospital Lid CRM-commissie Aandachtsgebieden medisch inhoudelijk op de IC Cardiologie/cardiogene shock Epiduraal catheter Stolling Aandachtsgebieden op de IC, niet patiëntgebonden Veiligheid Complicaties Congresbezoek 2013 Datum


Locatie


9 t/m 10 september

EACTA echo meeting

Montpellier

12

19 september

Wetenschapsdag NVA 2013

Zeist

6

ALS refresher course

Houten

6

EMSB

Hilversum

September

November 25 november December 11 december

Totaal

48

6 30


8.

Personeelsmanagement

8.1

Nieuwe collega’s IC-verpleegkundigen In dienst Maand

Naam

FTE

Februari

L. Luchies

100%

Februari

A. Siemensma

88.89%

Februari

B. van der Boomgaard

100%

April

C. Pepers

66.67%

Oktober

J. Apol

88.89%

November

E. Mulder (over van MC-IC)

88.89%

MC-IC verpleegkundigen In dienst Maand

Naam

FTE

Februari

E. Mulder

88.89%

Juni

C. Helffrich

66.67%

Juli

S. Koenen

88.89%

November

T. Krebbers

88.89%

Maand

Naam

FTE

Oktober

M.J. Boer

100%

Intensivisten In dienst

Arts-assistenten niet in opleiding (ANIO) In dienst Maand

Naam

FTE

Februari

M. Wiegman

100%

Februari

M. Maltha

100%

Maart

M. Visser

100%

April

C. Hanewinkel

100%

Augustus

E. Runge

100%

November

S. Volker

100%

Arts-assistenten in opleiding (Chirurgie, Interne Geneeskunde, Longziekten) In dienst Maand

Naam

FTE

Januari

W. Ruifrok

100%

Maart

H. Groeneveld

80%

Mei

M. Kampinga

80%

Oktober

F. Nauta

100%

Oktober

E. v.d. Berg

100%

Jaarverslag 2013

49

50


Semi-artsen M3 In dienst

8.2

Maand

Naam

Mei

T. Grijzenhout

Juli

C. Woolthuis

Oktober

M. Helmholt

November

J. Meisner

Verpleging uit dienst IC-verpleegkundigen Uit dienst Maand

Naam

FTE

Vertrokken naar

Januari

M. Nijenhuis

77.78%

Thuiszorg

Mei

J. Kort

61.11%

UMCG

December

K. Gruben

88.89%

Kinderafdeling MZH

FTE

Vertrokken naar

MC-IC-verpleegkundigen Uit dienst Maand

Naam

Maart

J. v.d. Speek

100%

BTP

November

E. Mulder

88.89%

IC-opleiding

Maand

Naam

FTE

Vertrokken naar

Juni

J. Stobbe

88.89%

Functieafdeling

Secretariaat Uit dienst

Jaarverslag 2013

51

8.3

Leeftijdsopbouw medewerkers IC Leeftijdsgroep

Man

Vrouw

Totaal

%

20 tot 25 jaar

2

2

4

4.35%

25 tot 30 jaar

2

6

8

8.70%

30 tot 35 jaar

2

12

14

15.22%

35 tot 40 jaar

-

16

16

17.39%

40 tot 45 jaar

3

14

17

18.48%

45 tot 50 jaar

3

12

15

16.30%

50 tot 55 jaar

4

8

12

13.04%

55 tot 60 jaar

4

2

6

6.52%

Totaal

20

72

92

100.00%

20

15

10

5

0

20 tot 25 jaar

25 tot 30 jaar

30 tot 35 jaar

35 tot 40 jaar

40 tot 45 jaar

45 tot 50 jaar

50 tot 55 jaar

55 tot 60 jaar

Leeftijdsopbouw

52


8.4

Dienstjaren in aantallen Leeftijdsgroep

Man

Vrouw

Totaal

%

0 tot 5 jaar

6

14

20

23%

5 tot 10 jaar

3

12

15

17%

10 tot 15 jaar

1

21

22

25%

15 tot 20 jaar

2

4

6

7%

20 tot 25 jaar

3

10

13

15%

25 tot 30 jaar

3

6

9

10%

30 tot 35 jaar

-

1

1

1%

35 tot 40 jaar

1

-

1

1%

Totaal

19

68

87

100%

25

20

15

10

5

0

0 tot 5 jaar

5 tot 10 jaar

10 tot 15 jaar

15 tot 20 jaar

20 tot 25 jaar

25 tot 30 jaar

30 tot 35 jaar

35 tot 40 jaar

Dienstjaren

Jaarverslag 2013

53

8.5

8.6

Jubilea Naam

Aantal jaren in dienst

T.E. Helmantel-IJskamp

12.5 jaar

J. Smit-Niehof

12.5 jaar

C. Hut

12.5 jaar

D.H.C. Leemhuis

25 jaar

N. Moraal-Boersma

25 jaar

J.C.H. Smid

25 jaar

P.G. Eilers

25 jaar

A. Vogel-IJbema

25 jaar

Persoonlijke evaluatiegesprekken In 2013 zijn we gestart met jaargesprekken. De jaargesprekken verschillen van inhoud met PEG-gesprekken. In de jaargesprekken staan de medewerker en leidinggevende stil bij de competenties welke horen bij de functie van de medewerker, worden voorbehouden handelingen besproken en vastgelegd en worden er ontwikkelafspraken en afspraken over de bijdrage van de medewerker aan de uitvoering van het bedrijfsplan vastgelegd. De gesprekken hebben hierdoor meer diepgang. De verslaglegging is volledig digitaal.

8.7

Ziekteverzuim De onderwerpen ‘verzuim’ en ‘hoe het verzuim aan te pakken’ komen regelmatig aan de orde tijdens besprekingen, bijvoorbeeld in het Sociaal Medisch Overleg (SMO). In dit overleg bespreken het unithoofd, de organisatorisch manager, de personeelsadviseur en de arbo-arts het verzuim op de IC. De verzuimafspraak voor 2013 is <4% en deze is ruimschoots behaald. De gemiddelde verzuimduur in 2013 is langer dan in 2012. Dit heeft te maken met enkele langdurig zieke medewerkers, niet werk gerelateerd. Verzuim

Meldingsfrequentie

Gemiddelde verzuimduur

Zwanger

2012

5.2%

1.75

16.82

0.92%

2013

2.54%

1.34

12.88

4.0%

Het verzuim in het Martini Ziekenhuis als geheel is 3.95%.

8.8

Intensivisten Medisch manager RVE IC De medisch manager van de IC heeft het Management Development programma voor medisch managers doorlopen in 2013, waarvan de afronding plaatsvindt halverwege 2014. Dit programma is ontwikkeld door het Van Swieten Instituut, de Medische Staf en de stafdienst Personeel en Organisatie samen met de academie voor medisch specialisten. Het resultaat is een samenhangend MD-programma, waarin veel aandacht is voor kennisoverdracht en managementvaardigheden.

54


Programma 2013-2014 Module 1. Organisatie ziekenhuis/Medische Staf 2. Managen van maatschap/vakgroep 3. Financiering van de zorg 4. Interne financiële sturing 5. Beleid en strategie 6. Verandermanagement 7. Samenwerken en leiding geven 8. Personeelsbeleid 9. Onderhandelen en conflicthantering 10. Tijdsbesparend vergaderen Jaargesprekken Vakgroep Intensivisten De Raad van Bestuur heeft sinds 2012 de jaargesprekken met de medisch specialisten in loondienst gedelegeerd naar een nieuw hiërarchisch niveau, de medisch manager van de RVE. De medisch manager heeft hiervoor een training doorlopen in het Martini Ziekenhuis. In 2013 heeft de medisch manager van de RVE IC met alle intensivisten een jaargesprek gehad. De inhoud van dit gesprek is vastgelegd in een digitaal formulier conform de andere medewerkers in het ziekenhuis. De bespreekpunten zijn: • Terugblik I. Algemeen beeld en gesprekspunten II. Beoordeling resultaatafspraken en ontwikkelafspraken III. Beoordeling competenties: medisch handelen, communicatie, samenwerking, organisatie, maatschappelijk handelen, kennis en wetenschap, professionaliteit. • Toekomst I. Duurzame inzetbaarheid - Competentieontwikkeling en opleidingswensen - Persoonlijk ontwikkelplan - Ontwikkelwensen en -suggesties II. Arbeidsomstandigheden, werkklimaat en werkrooster III. Feedback op samenwerking met medisch manager IV. Resultaatafspraken komend jaar De medisch manager heeft zelf twee keer per jaar een jaargesprek met de voorzitter van de Raad van Bestuur volgens hetzelfde digitale formulier. Het IFMS op individuele basis is door elke intensivist doorlopen. Met ingang van 2014 gaat het ziekenhuis over op groeps-IFMS. Hierbij wordt het functioneren van elk individueel lid van de vakgroep besproken met goede punten en verbeterpunten en het functioneren van de vakgroep als geheel, ook buiten de IC. De vakgroep combineert dit in 2014 met een extra coachingsdag over de inhoudelijke toekomst van de IC, mede in het kader van de nieuwe richtlijn IC. Roosterafspraken Aangezien de werkweken voor de intensivisten lang zijn en zeer onregelmatig heeft er een overleg plaatsgevonden tussen de personeelsconsulent van de IC en de Vakgroep Intensivisten over optimale roostering. Naar aanleiding daarvan is een protocol Roosterafspraken gemaakt, waarin vermeld wordt: een duidelijke omschrijving van de dagdiensten, de onregelmatigheidsdiensten, de compensatie hiervoor, het parttime werken, ouderschapsverlof en vakantie en congresbezoek met daarbij ook een duidelijke urensystematiek. Hierdoor is voor iedereen duidelijk wat de afspraken zijn. In 2014 wordt de AMS-vernieuwing verwacht, waarbij zeer waarschijnlijk dit stuk herzien moet worden in het kader van nieuwe afspraken. Verder is er in het Martini Ziekenhuis veel aandacht voor duurzame inzetbaarheid van medisch specialisten. In 2012 hebben alle medisch specialisten in het Martini Ziekenhuis een vragenlijst gekregen over hun inzetbaarheid en hebben er focusgroepen plaats gevonden over onderwerpen, die uit deze vragenlijsten naar voren kwamen als aandachtspunten. In 2013 is een start gemaakt met de concrete uitwerking van een plan van aanpak om de duurzame inzetbaarheid van de medisch specialisten in het Martini Ziekenhuis te verbeteren. De peilers zijn het verminderen van de administratieve last, ontwikkelen van een code duurzame inzetbaarheid medisch specialisten, advies gericht op arbeid en gezondheid en loopbaanontwikkeling en begeleiding. Dit gebeurt in samenhang met de andere Santeon ziekenhuizen. Dit zal zeker voor een vak, zoals de Intensive Care, van belang zijn aangezien mensen vele tientallen jaren in dit vak moeten werken, hetgeen fysiek en geestelijk een zwaar vak is. Eén van de intensivisten is hiervan mede de initiator in het Martini Ziekenhuis. Jaarverslag 2013

55

8.9

Arts-assistenten IC Voor het personeelsmanagement van de arts-assistenten IC wordt verwezen naar hoofdstuk 7.8.

8.10

Respiratoir therapeut Functieomschrijving Adviseren en uitvoeren van de respiratoire zorg (in- en bijstellen van de beademing, moeizame beademingen, luchtwegzorg, NIV, ontwennen), begeleiden van transport van beademde patiënten, geven van scholing en training op het gebied van respiratie voor onder andere arts-assistenten en verpleegkundigen, ontwikkelen van protocollen, uitvoeren van onderhoud aan beademingsmachines. Gevolgde scholing Datum

Symposium/scholing

8 oktober

Specialistisch blok Traumatologie

11 december

ALS

12 december

Topics in Intensive Care (Lunteren)

17 december

Moreel Gegeven trainingen/bijscholing

IC-verpleegkundigen vaardigheidstraining: • Optiflow • Oxylog • NIV met V60 IC- en BWC-verpleegkundigen bijscholing: • Respiratie (ARDS aan de hand van casuïstiek) • Respiratie (COPD aan de hand van casuïstiek) • Casuïstiekbespreking MC-IC-verpleegkundigen: • Thoraxdrainage na thoraxchirurgie en bloedgasanalyse Intensivisten: • Moeilijke luchtweg Arts-assistenten IC: • Instellen beademing invasief en non-invasief Apothekers in opleiding: • Beademing en relatie tot zuurbase evenwicht Van Swieten Instituut: • Slaapapneu • Intensieve zorg op de verpleegafdeling (8 uur) • Intensieve zorg voor de postoperatieve patiënt op de longafdeling • Thoraxdrainage Verpleegafdeling: • Tracheostomazorg en tracheacanules Dialysecentrum: • Zuurstof, vernevelen, saturatiemeting, zuurbase-evenwicht Verpleegkundigen SEH: • Luchtwegzorg, assisteren moeilijke intubatie • Vaardigheidsonderwijs oxylog • COPD behandeling en zorg voor COPD patiënt

56


Extern: • Lentis Zuidlaren: tracheostomazorg • Maartenshof: tracheacanules en canulezorg Overige activiteiten Introductielessen voor nieuwe IC-leerlingen Begeleiden en scholen poliklinische patiënten t.b.v. tracheostomazorg Module ELO schrijven: medische gassen Instructielessen nieuwe apparatuur

Jaarverslag 2013

57

58


9.

Middelenmanagement

9.1

Financiële middelen Het resultaat van de IC over 2013 is 7.4% positief. Dit wordt deels verklaard doordat de uitbreiding van de twee ICbedden is gestart in maart 2013 en de begroting per januari 2013 is opgehoogd en deels door afname van de patiëntgebonden kosten, zoals: laboratoriumonderzoek, gebruik van geneesmiddelen en bloedproducten.

9.2

Investeringen In 2013 is geïnvesteerd in de aanschaf van de volgende apparatuur: Voor het openen van twee extra IC-bedden is aangeschaft: • Twee beademingstoestellen, waarvan één MRI geschikt is. • Vier volumetrische infuuspompen. • Tien spuitenpompen. • Flowmeters en vacuüm wandafzuigsets. Verder is nog aangeschaft: • Criticool, voor het koelen van patiënten. • Twee non-invasieve beademingsmachines, welke aan het PDMS worden gekoppeld. • Een tillift met wegmodule. • Eén videolaryngoscoop. • Twee videobronchoscopen en één bronchoscoop. • Een grote koelkast, welke geschikt is voor het bewaren van RTA medicatie.

Jaarverslag 2013

59

10.

Intensive Care op het Brandwondencentrum (BWC)

10.1

Algemene gang van zaken De Vakgroep Intensivisten Martini Ziekenhuis is verantwoordelijk voor de 24-uurszorg van de IC-patiënten op het Brandwondencentrum (BWC). Er zijn twee IC-bedden beschikbaar, in een uiterst noodgeval drie. Op twee IC-bedden op het BWC kan tegelijkertijd invasief beademd worden. Overdag is de continuïteit van de IC-zorg in het BWC gewaarborgd door de nauwe samenwerking tussen de twee vaste brandwondenartsen en de IC-verpleegkundigen van het BWC. Driemaal daags lopen de intensivisten visite bij de IC-patiënten van het BWC en indien noodzakelijk vaker. De brandwondenarts overlegt met de intensivist over de patiëntenzorg. ‘s Ochtends is er multidisciplinair overleg over de opgenomen IC-patiënten. Bij dit overleg zijn de diverse specialisten aanwezig die betrokken zijn bij de behandeling van de brandwondenpatiënten. Tijdens avonden nachtdiensten is een FCCS- en SBMS-getrainde arts-assistent direct oproepbaar voor de patiëntenzorg op het BWC. Deze arts kan binnen enkele minuten in het BWC zijn. Deze arts-assistenten behoren tot de pool van arts-assistenten IC. De arts-assistent IC staat onder supervisie van de dienstdoende intensivist. Tijdens de weekenddiensten lopen twee intensivisten overdag visite op de IC, zij bezoeken daarbij ook de IC-patiënten in het BWC. De samenwerking tussen IC en BWC is vastgelegd in het document ’Samenwerking Brandwondencentrum en Intensive Care’, dat op het Kwaliteitsportaal staat.

10.2

Overleg Brandwondencentrum en IC In 2013 hebben het BWC en de IC vier keer een gezamenlijk overleg gevoerd. De inhoud van deze overleggen gaat met name over medisch inhoudelijke zaken, de samenwerking onderling en ook het uitwisselen van verpleegkundig personeel, nieuwe protocollen en wetenschappelijk onderzoek. De medisch manager BWC en de brandwondenartsen participeren één keer per twee maanden aan het regulier intensivistenoverleg.

10.3

Scholing De arts-assistent BWC organiseert een aantal scholingsavonden voor de arts-assistenten IC, die in de dienst ook op het BWC komen. Deze avonden worden goed bezocht en door de aanwezigen als zeer leerzaam beoordeeld. In de inwerkperiode lopen de arts-assistenten IC ook een aantal dagen op het BWC mee, met de brandwondenarts als begeleider. De twee brandwondenartsen volgen dezelfde IC-scholing als de arts-assistenten IC, dat wil zeggen de FCCS-cursus, de SBMS-cursus, de klinische lessen en vaardigheidstrainingen. De IC-verpleegkundigen, die op het BWC werken, participeren volledig in de scholing die ook aan de IC-verpleging gegeven wordt. Op 19 november 2013 hebben de intensivisten samen met het BWC een jaarlijkse bijscholingsdag georganiseerd voor de fellows IC vanuit de regio Noordoost Nederland. Tijdens deze bijscholingsdag wordt gesproken over de brandwondenzorg in het Martini Ziekenhuis, de beoordeling, pathofysiologie, behandeling van brandwonden en inhalatieletsel en vindt er een rondleiding op het BWC plaats. Daarna zijn er drie Skills stations, waarbij wondbehandeling en beoordeling aan de orde zijn, elektriciteitsletsel en chemisch letsel en opvang van een brandwondenpatiënt met inschatting van het totaal verbrande lichaamsoppervlak en verwijzingscriteria. De hele dag is als uitstekend beoordeeld.

10.4

Registraties Op het BWC worden de opnames, opnamedagen, beademingen en beademingsdagen al jaren geregistreerd. Sinds 2013 participeert het BWC ook in de registratie van de minimal data set en kwailiteitsindicatoren van de NVIC. De verwerking hiervan is gezien het speciale karakter van het BWC nog een discussiepunt met de NICE. De complicatieregistratie is conform de IC.

60


10.5

Nieuwe ontwikkelingen op de IC van het BWC Samen met de brandwondenartsen hebben de intensivisten het protocol Inhalatieletsel gemaakt, waarbij alle nieuwe ontwikkelingen op het gebied van inhalatieletsel besproken worden. Ook de longartsen zijn betrokken bij de ontwikkeling van dit protocol. Verder is er gestart met de Hepburn studie, samen met het AMC, waarbij heparine verneveld wordt als therapeuticum bij inhalatieletsel. Er zijn twee videobronchoscopen aangeschaft om bij inhalatieletsel beelden te kunnen vastleggen, waardoor, indien er meerderde bronchoscopieën moeten plaatsvinden, men niet meer afhankelijk is van de individuele longarts. Op de IC is de volumeresuscitatie vloeistof van gelofusine overgezet op ionolyte, is de onderhoudsdosering hydrocortison van 300 naar 200 mg/24 uur gezet en zijn de streefwaarden en de start voor het intensieve insuline protocol aangepast. Vanzelfsprekend zijn deze wijzigingen ook doorgevoerd op de BWC IC. Om dit aan het IC-team mede te delen zijn er meerdere klinische lessen gegeven. Op de IC van het BWC wordt al jaren SDD gegeven. Aangezien de IC ook met SDD wil starten in 2014 is hiervoor een geheel nieuw protocol gemaakt volgens de nieuwe SWAB-richtlijn en zijn klinische lessen gegeven door de IC-verpleging en intensivisten.

10.6

Plannen voor 2014 De aandachtspunten vanuit het BWC zijn: overweging uitbreiding van bedden, voldoen aan de Europese richtlijn ten aanzien van de brandwondenzorg en volledige participatie van het brandwonden IC-personeel aan de scholing Intensive Care. In het strategisch beleidsplan Martini Ziekenhuis 2016 is het BWC genoemd als speerpunt.

Jaarverslag 2013

61

11.

Eindresultaten 2013

11.1

Getallen IC 2011

2012

2013

Opnames

920

850

829

Gemiddelde opnameduur

6.2

7.5

5.93

Totaal aantal behandeldagen

4468

4681

4974

Bedbezetting

83.71%

89.33%

82.13%

Geslacht

M: 529

V: 391

M: 58.15%

V: 41.85%

M: 60%

V: 40%

62

Leeftijd

68.96

67.7

69.15

Overleden

61

65

66

Aantal beademingen invasief

332

250

290

Beademing invasief (totaal dagen)

2198

2489

2331

Aantal beademingen NIV

36

41

100

NIV beademingen (totaal dagen)

435

129

254

Totaal aantal beademingsdagen

2633

2618

2585

Inclusief BWC beademingsdagen

2498

2827

2840

Dialyse intermitterend

73

83

50

CVVH aantal

44

32

39

CVVH dagen

294

238

318

Intubaties

88

89

115 (4 buiten IC)

Swan Ganz

24

29

51

Centrale lijn

189

171

257

Dialyse lijn

44

27

43

Consult intensivist

204

352

361

Intern transport beademd

-

84

93

Intern transport onbeademd

-

159

56

Intern transport totaal

174

243

149

MICU <2 uur

-

14

15

MICU >2 uur

-

2

2

Begeleid extern transport <2 uur

-

17

14

Begeleid extern transport >2 uur

-

1

4

Extern transport totaal

30

34

35

Isolaties

Alle patiënten liggen in contactisolatie

Alle patiënten liggen in contactisolatie Druppelisolatie: 18 Strikte isolatie: 3

Alle patiënten liggen in contactisolatie Druppelisolatie: 36 Strikte isolatie: 2


Eindconclusie getallen: • Lichte daling aantal opnames. • Relatief lange ligduur op IC. • Meer gebruik van Swan Ganz catheters. • Meer consulten intensivisten. • Afname weigeringen. Actie 2014: LSS-project: analyse langliggers.

11.2

11.3

Getallen IC BWC 2011

2012

2013

Opnames

31

26

26

Totaal aantal behandeldagen

406

480

383

Aantal beademingen invasief

21

21

21

Beademingen invasief (totaal dagen)

198

209

255

Geweigerde patiënten en reden Maand

2011

2012

2013

Januari

2

9

6

Februari

-

20

9

Maart

3

3

6

April

-

8

1

Mei

5

4

-

Juni

6

-

5

Juli

6

-

8

Augustus

2

7

14

September

8

-

-

Oktober

8

6

-

November

13

5

-

December

7

1

-

Totaal

60; 10 electieve OK’s



De reden voor de weigeringen is de beddencapaciteit op de IC.

11.4

NICE-resultaten Standardized Mortality Ratio (SMR) De SMR is de ratio tussen het werkelijke aantal ziekenhuis overledenen en het aantal overledenen dat op basis van de case-mix verwacht mag worden. SMR = 1.0 SMR >1.0 SMR <1.0

geeft aan dat de mortaliteit naar verwachting is; duidt op een hogere sterfte dan verwacht; duidt op een lagere sterfte dan zou verwacht op basis van de casemix.

De SMR kan worden gebruikt om voor een bepaalde periode de performance van een individuele IC te vergelijken met bijvoorbeeld het nationale gemiddelde of met een andere IC. De SMR op basis van het APACHE II model en op basis van het SAPS II model zijn niet noodzakelijkerwijs gelijk. Dit komt doordat de beide modellen elk andere patiëntkenmerken benadrukken bij het bepalen van de verwachte sterftekans.

Jaarverslag 2013

63

APACHE II Voor 714 opnamen is de APACHE II-score berekend. Vanwege de APACHE II exclusiecriteria (korter dan acht uur op IC, heropname, jonger dan zestien jaar, CABG, brandwonden) is voor de overige vijftig geen APACHE II-score en sterftekans berekend. De gemiddelde APACHE II-score is 15.61 ± 6.44 met een bereik van 3 tot 41. De gemiddelde verwachte mortaliteit bedroeg 23.11% (± 160 patiënten) met een bereik van 0.19 tot 95.12%. De werkelijke sterfte in 2013 o.b.v. APACHE II 69 patiënten De SMR 2013 0.42 De SMR 2013 landelijk 0.53 SAPS II Voor 719 opnamen is de SAPS II-score berekend. Vanwege de SAPS II exclusiecriteria (heropname, jonger dan achttien jaar, CABG, brandwonden) is er voor de overige 45 geen SAPS II-score en sterftekans berekend. De gemiddelde SAPS II-score is 33.18 ± 16.29, met een bereik van 5 tot 109. De gemiddelde verwachte mortaliteit is 20.3% (± 140 patiënten) met een bereik van 0.37 tot 99.3%. De werkelijke sterfte in 2013 o.b.v. SAPS II 81 patiënten De SMR 2013 0.56 De SMR 2013 landelijk 0.62 APACHE IV Voor 706 opnamen is de APACHE IV score berekend. Vanwege exclusiecriteria (korter dan 4 uur op de IC, heropname, jonger dan zestien jaar, transplantaties, brandwonden) wordt voor de overige 58 geen APACHE IV scorekans berekend. De gemiddelde APACHE IV score is 59.72 ± 25.8 met een bereik van 11 tot 191. De gemiddelde verwachte mortaliteit is 16.01% (± 113 patiënten) met een bereik 0.29% tot 98.74%. De werkelijke sterfte in 2013 o.b.v. APACHE IV 72 patiënten De SMR 2013 0.64 De SMR 2013 landelijk 0.71 Eindconclusie NICE-resultaten: Over de afgelopen jaren continu betere SMR’s dan het landelijk gemiddelde. Actie 2014: Nog verder verbeteren resultaten en SMR’s openbaar maken op website IC.

64


Martini Ziekenhuis Postadres Postbus 30033 9700 RM Groningen Bezoekadres Van Swietenplein 1 Groningen Algemeen telefoonnummer (050) 524 52 45

20140035

www.martiniziekenhuis.nl

Jaarverslag 2013 Intensive Care Martini Ziekenhuis Groningen

Recommend Documents