Peritoneaal Dialyse – Martini Niercentrum
W.M.T. Janssen Martini Ziekenhuis Groningen
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum INLEIDING • Patiënt met nierfalen wordt gemiddeld steeds ouder • Patiënt wil zorg graag zoveel mogelijk in de thuissituatie • Huidige situatie : circa 24% van de patiënten dialyseert thuis uit de literatuur blijkt dat 30-40% hiervoor in aanmerking komt* • Beleid VWS is gericht op verplaatsing van zorg vanuit het ziekenhuis naar de 1e lijn/ thuissituatie • De praktijk: het aandeel mensen wat thuis dialyseert neemt toe. Dit leidt echter tot meer afstemmingsproblemen met de thuiszorg.
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum Waarom wel
Waarom niet
Patiënt* • Behandeling in eigen vertrouwde omgeving • Handhaven eigen dagritme • Geen reistijden
Patiënt* • Alleen wonen waardoor geen hulp • Bijkomende ziekten • Eenzaamheid • Eigenbijdrage bij PD
Aanbieders/ziekenhuizen • Volgen wens cliënt • Organisatiestructuur en werkafspraken zijn ingericht • Beschikbare capaciteit tbv thuisondersteuning
Aanbieders/ziekenhuizen* • Ontbreken van goed opgezet thuiszorgprogramma • Geen goed geschoolde PD medewerk. • Financiering
* Evaluatie adviesnota ‘De sleutel tot zorg’ maart 2009
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum • PD – techniek en complicaties • PD – hartfalen • PD – thuiszorg: de mogelijkheden
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum • PD – techniek en complicaties
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum Hoe werkt peritoneaal dialyse:
◦ PD-catheters en PD-”zakken” ◦ PD vormen en terminologie CAPD-APD
PD - complicaties en hoe te handelen als huisarts ◦ PD-peritonitis ◦ Lekkage ◦ Inloop- en uitloopproblemen
◦
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum
Nefrologie en de huisarts
Peritoneaal dialyse • Permanente dialyse catheter in de onderbuik • Hierdoor wordt dialyse vloeistof in de peritonaal holte gebracht – Meestal 1.5-2.5 L, max 3L
Nefrologie en de huisarts 1000 800 600 400 200
Tijd (h)
0 -200 -400 -600
1,36 % 3,86 %
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum • Buikvlies dient als dialysemembraam / filter Ultrafiltratie (ml) 600 500 400 Ultrafiltratie (ml) 300 200 100
Tijd (h)
0 -100
1
2
3
4
5
6
7
8
-200 -300 -400 -500
1,36 % Extraneal
9
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum PD - peritonitis
• Incidentie < één episode per jaar per patiënt bij CAPD. Bij CCPD iets lager (ivm minder handelingen) • Slechts 1% geassocieerd met systemische sepsis • Mortaliteit met name bij Schimmels, Staph. Aureus en Enterococcen • Morbiditeit: in 30 % van de gevallen hospitalisatie noodzakelijk
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum Peritonitis: 2 van 3 criteria 1.
2. 3.
Buikklachten: pijn (90%), misselijkheid/braken (30%), koorts ± koude rillingen (30%), obstipatie / diarree (15%). Troebele uitloopzak (90%) Leucocyten >= 0.3 * 109 / l in dialysaat
Bevestiging: Positief Grampreparaat of kweek
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum
Lekkage
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum
Inloop / uitloop probleem
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum
• PD en hartfalen
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum 1,0
Cumulative survival
0,8
0,6
0,4
BNP and IDW low BNP or IDW high BNP and IDW high
0,2
0,0 0
200
400
600
800
1000
1200
Follow Up time (days) Westenbrink et al.
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum
Mehrotra et al. Cardiology 2001; 96:177-182.
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum 3: Secundary end point: VO2 max
0
2
5
months Standard Care Peritoneal Dialysis
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum
• PD – thuiszorg: de mogelijkheden
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum
Doel: mensen in hun thuissituatie dialysemogelijkheid bieden Activiteiten: - Leidt thuiszorg op: training, certificaat, herhaling - Thuis en verpleeghuis - Dag en nacht bereikbaar voor vragen - Toekomst: ook thuis HD !!
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum Tot 2010
Vanaf 2011
• Met iedere thuiszorgorganisatie • Ad-hoc training • Wisselende groep thuiszorgverpleegkundigen • Trainingsprogramma • Geen nascholing
• Thuiszorg Groningen en Icare, in pilot • Gestructureerde training • Vaste groep thuiszorgverpleegkundigen • Geaccrediteerd trainingsprogramma • Nascholing vast onderdeel
Nb: Verpleeghuisproblematiek kan via zelfde scholing in 2012/2013 worden opgepakt
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum Scholing 3 Lessen
• Les 1: • Les 2: • Les 3:
van 2 uur die jaarlijks herhaald worden. Theorie terugkoppeling les 1 + Theorie en Praktijk terugkoppeling les 2 + Praktijk
Lesblok wordt afgesloten met toets en certificaat
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum Voorwaarden en afspraken: 1. Protocollen en procedures worden aangeleverd op USB stick in PDF en worden jaarlijks vervangen. MZH, dialyse is de beheerder hiervan. 2. ‘s Nachts en op zondag is de bereikbare dienst van de dialyseafdeling bereikbaar voor vragen en problemen van de thuiszorg.
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum
Thuisdialyse team
Zorgprofessionals
Zorgverzekeraar
Betaler/kwaliteit
Overlegstructuur
• Nefroloog • Dialyse vpk • Eerst verantw. vpk. • Diëtist • Maatschappelijk werk • Transfer vpk. • Thuiszorg vpk
Zorgprofessionals
Afstemmen zorgaanbod thuis versus centrum Monitoren kwaliteit en opleiding
Baxter
Doorvoeren van verbeteringen Toezien op implementatie
Logistiek en therapiekennis
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum Belangrijkste resultaten: • Deskundige ondersteuning thuis beschikbaar waardoor grotere groep thuis kan blijven dialyseren • Minimale wachttijd voor starten met therapie • Training in thuissituatie ipv in ziekenhuis • Korte lijnen met MZH bij acute problemen Hierdoor: • Optimale behandeling PD patiënten met thuisondersteuning • Meer en moeilijker patiënten toch thuis !!
Peritoneaal Dialyse Martini Niercentrum